REVIEW MEI 2016
SAMSUNG
GALAXY NIEUWS, TECHNOLOGIE, ACHTERGROND.
S7
EXPERTGIDS RUIM 35 PAGINA’S EXPERTINFO!
EXPERTGIDS
PRIVACY: VPN IN JE ROUTER HARDWARE: SSD INBOUWEN SYSTEEM: WINDOWS 10 MULTIBOOT CLOUD: BOUW JE EIGEN BACK-UP TESTS
GROEPSTEST
POWERLINE ADAPTERS DE BESTE ACTIONCAMS
22 CLOUDDIENSTEN SEAGATE WELKE MOET W W W. P C M W E B . N L
JE HEBBEN?
BACK-UP PLUS
NR 05 | MEI 2016 • € 6,25
REVIEW
HAAL ALLES UIT VLC, TIPS VOOR GOOGLE MAPS
001 Cover_v5.indd 1
12-04-16 14:36
TAS-168/268 Combo NAS serie
QTS + Android
TM
QNAP TAS-168 / TAS-268 Combo NAS
Dual-system NAS Multimedia opslag voor familie entertainment, ontspanning en educatie
TAS-168 De afstandsbediening is te gebruiken voor Kodi™ Kodi en andere TV-toepassingen.
TAS-268
Een USB muis, toetsenbord en HDMI monitor zijn nodig voor basisinstallatie en Android™ Android bewerkingen.
Volledig geïntegreerd dual QTS en AndroidM Systeem NAS + TAS, de perfecte combinatie voor meerdere functies en toepassingen. Gebruik Qfinder Pro om de upload van mediabestanden te stroomlijnen voor een betere gebruikerservaring Sluit een toetsenbord, muis en andere randapparatuur aan voor eenvoudige bediening en sturing (met ondersteuning van meerdere invoertalen) De afstandsbediening is ideaal voor het afspelen van multimedia Ondersteunt een scala aan mobiele apps en hulpprogramma's Dual-Core
1.1 GHz
Naamloos-1 1
2GB
GbE
USB 3.0
4K2K HDMI
SD
22-3-2016 15:04:50
VOORWOORD
NUMMER 07 2015
VOORWOORD NUMMER 05 2016
VPN
M
aak je al gebruik van vpn? Als ik de PCM-lezer goed inschat, zal het antwoord op deze vraag ‘ja’ zijn. Op de redactielaptops doen we niet
anders. We gebruiken vpn niet om zomaar lekker anoniem te blijven. Dat is sowieso een lastige opgave als journalist waar bij elk artikel je naam keurig vermeld wordt. VPN gebruiken we – net zoals jij waarschijnlijk – om controle te houden over onze data en privacy. Bij PCM vinden we internet beroepshalve de beste uitvinding sinds het wiel. Nu je steeds meer apparaten kunt aansluiten op een netwerk maakt het dat allemaal nóg interessanter. Toch wringt ergens de schoen en dat is bij jouw data. Het is steeds moeilijker om te achterhalen welke data je deelt en of je dat enigszins kunt bijsturen. Vaak gaan de nieuwe
WOUTER DIEMER
mogelijkheden sneller dan de wetgever kan bijbenen
Hoofdredacteur
en moet je als gebruiker goed op blijven letten. VPN is beslist niet de heilige graal, maar een van de uitgebreidere
Facebook: www.facebook.com/pcmweb Twitter: @PCMnieuws E-mail: mail@pcmweb.nl
mogelijkheden die je hebt om op je privacy te letten. Daarom besteden we ook weer in dit nummer aandacht aan VPN. Vanaf pagina 32 lees je er meer over. Internet is een fantastisch fenomeen en dat bedrijven daarmee hun brood verdienen is prima. Maar liefst wel met een model dat zo duidelijk is zodat we straks ook zonder vpn controle kunnen houden over onze privacy.
WOUTER DIEMER
WWW.PCMWEB.NL
002 - Voorwoord JW.indd 3
/ NR. 05 - MEI 2016
3
12-04-16 09:57
INHOUD NUMMER 05 2016
EXPERTGIDS
MASTERCLASSES Deze maand vind je in PCM tal van masterclasses en workshops die je helpen het meeste uit je systeem te halen. Van het installeren van een vpn in je router tot het bouwen van een eigen clouddienst; het komt allemaal voorbij in dit nummer. En natuurlijk laten we je ook deze keer weer zien wat je allemaal met Windows 10 kunt. Kortom, voor ieder wat wils.
Vanaf pagina 14 IEDERE MAAND 6
Newsfeed
10
Texspeditie
14
Dossier
80
Hardwarehoek
116
Linux nieuws
122
Colofon & Contact
4
003 - Inhoud ER.indd 4
/ NR. 05 - MEI 2016
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 15:27
INHOUD
Nummer 05 2016
REVIEWS
The battle
DE BESTE TABLETS Pagina 48
Zowel Samsung als Microsoft staan bekend om
48 The Battle Samsung versus Microsoft 51 Micflip Handige oplaadkabel 52 Panda Gold antivirus 53 HP PageWide Inkjet met laserkwaliteit 54 Hands-on: Samsung Galaxy S7 56 Seagate Backup Plus 57 HTC Desire 530 59 Linksys Max Stream
hun kwalitatieve tablets. PCM vond het daarom tijd om de twee beste modellen van beide fabrikanten tegenover elkaar te zetten. In deze
Masterclass
MEER DOEN MET VLC Pagina 41
VLC is een veelzijdige mediaspeler voor Windows en Linux met als grootste voordeel dat het alle soorten audio en video afspeelt, zonder dat je daar speciale codecs voor hoeft te installeren. Maar de software heeft nog veel meer verborgen mogelijkheden. Alles over VLC lees je vanaf
ACHTERGROND
pagina 41.
Battle lees je hoe de Microsoft Surface Pro 4 en de Samsung Galaxy Tab Pro S presteren.
Groepstest
POWERLINE ADAPTERS
10 Slimme kleding 70 Dataherstel op een ssd
GROEPSTESTS 60 Powerline-adapters 72 Action cams 84 Clouddiensten
netwerk staan nooit stil, ook niet bij powerline-adapters. Sinds enige tijd zijn er modellen te koop die zijn ontwikkeld volgens de HomePlug AV2-standaard, die snelheden tot 1200 Mbit/s beloven. PCM test 13 kits.
Achtergrond
DATAHERSTEL OP SSD’S Pagina 70
Een ssd biedt veel voordelen maar een van de zaken die vaak onbelicht is, is dat het moeilijker is om gegevens van een defecte ssd te herstellen. Hoe dat komt en wat de mogelijkheden zijn voor het herstellen van gegevens op een ssd lees je vanaf pagina 70.
WWW.PCMWEB.NL
003 - Inhoud ER.indd 5
CLOUDDIENSTEN Pagina 84
Clouddiensten schieten als paddenstoelen uit de grond en de ene biedt nog meer opties dan de andere. Maar welke moet je nou hebben?
Pagina 60
De ontwikkelingen op het gebied van het thuis-
Groepstest
PRAKTIJK 14 Windows 10: privacy-instellingen 20 Multiboot-systeem met Windows 10 27 Meerdere monitors in Windows 10 32 VPN: alle vragen en antwoorden 34 VPN op je router instellen 41 Haal alles uit VLC 67 SSD inbouwen Waar moet je op letten? 98 Bouw je eigen cloud Met Bittorrent Sync 112 Wordpress-beveiliging Hulp met Wordfence
Pcm heeft 22 clouddiensten voor je bekeken. En wil je zelf een clouddienst bouwen, lees dan onze masterclass Bittorrent Sync.
Tips en trucs
HAAL ALLES UIT GOOGLE MAPS Pagina 104
Google Maps is een handig hulpmiddel voor het zoeken van adressen, het plannen van routers en het bekijken van locaties. Maar de dienst heeft nog veel meer mogelijkheden en in deze
MINIWORKSHOPS
workshop laten we je zien wat je er nog meer mee kunt.
103 Versleuteling in Windows 120 Installeer Chromium op je pc 121 PC opschonen met BleachBit
/ NR. 05 - MEI 2016
5
12-04-16 15:27
NEWSFEED NIEUWS & GADGETS
Portable 4K-NAS van QNAP
Windows 10.1 Redstone
NAS-fabrikant QNAP komt met een
een ingebouwde 4K h.264-video-
Halverwege dit jaar komt er
andere functie van Microsoft
bijzonder apparaat. De TBS-453A
chip met transcoderingsfuncties.
een nieuwe grote update voor
die betere integratie krijgt in het
is een 4-bay ssd NASBook, een
De TBS-453A kan ook gewoon als
Windows 10. Het is de tweede
besturingssysteem, is Windows
makkelijk mee te nemen NAS die
switch/NAS in een netwerk worden
grote update sinds november
Hello. Deze inlogmethode – die
je bijvoorbeeld kunt inzetten als
gebruikt, hij beschikt daarvoor ook
2015. De nieuwe Redstone-
gebruikmaakt van gezichtsher-
switch, tijdelijke of permanente
over drie gigabit switch-poorten.
update – zoals deze nu wordt
kenning, vingerafdruk of iris
opslag op locatie of kunt gebruiken
Verder is raid-functionaliteit
genoemd – krijgt een aantal
– kan na de update ook worden
als krachtige mediacenter. Een
ingebouwd en kan gebruik worden
nieuwe functies. Een van de
gebruikt door app-ontwikke-
afstandsbediening wordt meege-
gemaakt van AES 256-bit encryptie.
meest opvallende onderdelen
laars. Zo kan er bijvoorbeeld
levrd. De TBS-453A is voorzien van
Het is mogelijk om Linux op dit ap-
die we kunnen verwachten, is
voor internetbankieren-apps
een Intel Celeron N3150 quadcore-
paraat te installeren, zodat je er een
de GNU Bash-shell; een Linux-
een extra beveiliging worden
processor op 1,6 GHz, dual-channel
NAS of mediacenter – bijvoorbeeld
terminal. Na de update is het
ingebouwd ter verificatie voor
4 GB of 8 GB ddr3-geheugen, vier
met Kodi – van kunt maken. De TBS-
dan mogelijk om het com-
een (grote) transactie. Ook Cor-
m.2-ssd’s voor opslag en twee giga-
453A wordt in de zomer verwacht,
mando apt-get te gebruiken om
tana – de ‘slimme’ assistent voor
bit-netwerkpoorten. De NASBook
prijzen zijn echter nog niet bekend.
programma's te installeren. Het
Windows – krijgt wijzigingen in
heeft verder twee hdmi-poorten en
www.qnap.com
gaat hier niet om een virtuele
de Redstone-update. Zo zou
machine of emulator, maar een
bijvoorbeeld de mail en agenda
volwaardige Linux-architectuur.
beter geïntegreerd worden, zo-
Er komt ook een update voor
dat je die informatie ook sneller
mobiele apparaten. Zo wordt de
kunt raadplegen. De chatbots
stylus nog beter ondersteund
die Microsoft onlangs heeft
en kunnen ontwikkelaars
getest, zullen naar alle waar-
hun eigen gebarenbesturing
schijnlijkheid ook onderdeel
integreren in apps. Ook komt er
gaan uitmaken van Cortana.
een speciale post-it-sectie in het
Een keerzijde: Cortana zal nog
notificatiecentrum waarmee je
steeds niet beschikbaar zijn in
overal even een snelle aante-
het Nederlands.
kening kunt opschrijven. Een
www.microsoft.com/build
6
005 - Newsfeed JW.indd 6
/ NR. 05 - MEI 2016
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 09:59
NEWSFEED
Nieuws en gadgets
EPSON AAN HET GLAS Terwijl Google niet echt uitblinkt in
accuduur van 6 uur. Op de voorkant
duidelijkheid over de toekomst van
zit een 5 megapixel-camera die – als
zijn interactieve bril Glass, gaat Ep-
je dat zo instelt – met je mee kan
son gestaag door met de ontwikke-
kijken. Toch moet je als geïnteres-
ling van zijn bril met schermpjes. De
seerde nog even wachten op deze
Moverio BT-300 is de derde versie
bril, volgens Epson is hij namelijk
van de bril en draait op Android 5.1.
pas vanaf oktober te koop.
De bril moet geschikt zijn om 3D-
Prijs: € 800,–
beelden te laten zien en heeft een
www.epson.nl
Twee-in-een van Alcatel Alcatel komt met een twee-in-
1280x800 pixels, 32 GB opslag en
een-apparaat dat het midden
2 GB ram. Met het toetsenbord
houdt tussen een laptop en een
gekoppeld wordt het niet alleen
tablet. Hij draait op Windows
mogelijk om te typen, maar krijgt
10 en heeft een scherm van
het apparaat ook 4g-ondersteuning
25,7 centimeter (10,1 inch), wat
en kan het dienen als hotspot voor
resulteert in de toepasselijke
maximaal vijftien apparaten.
naam Plus 10. De tablet/laptop
Prijs: € 349,99
heeft een schermresolutie van
alcatelonetouch.com/nl
50 tinten wit? Een goede nachtrust is belangrijk,
laten dimmen en ’s morgens
maar lang niet voor iedereen
met steeds feller wordend
vanzelfsprekend. Philips heeft een
kunstmatig zonlicht je op een
nieuwe lamp aan zijn Hue-col-
prettige manier wakker te
lectie toegevoegd die alle tinten
laten worden. De Hue White
van wit licht kan weergeven, van
Ambiance wordt geleverd in
koel daglicht tot het warme licht
een kit met twee lampen, een
van de oude peertjes. Omdat hij
bridge voor de verbinding en
via een app kan worden gepro-
een dimmer.
grammeerd, is het mogelijk om
Prijs: € 179,-
’s avonds de lamp langzaam te
www.meethue.com/nl-nl/
WWW.PCMWEB.NL
005 - Newsfeed JW.indd 7
/ NR. 05 - MEI 2016
7
12-04-16 10:00
NEWSFEED Nieuws en gadgets
ZUINIGE CHROMEBOOK VAN ACER Acer breidt zijn Chromebook line-up
cam en twee usb 3.1-poorten.
uit met de Chromebook 14 en komt
De serie Chromebooks bestaat
beschikbaar in verschillende con-
uit een volledig metalen frame,
figuraties. Het 14-inch model met
de rest van de laptop is gemaakt
een IPS-scherm en een resolutie van
van aluminium. Dat zorgt voor
1366 bij 768 pixels is het instapmo-
een laag gewicht van 1,55 kilo.
del en het high-end-model (100 euro
De goedkoopste Chromebook
duurder) heeft een full-hd-scherm.
14 gaat voor 299 dollar over de
De Chromebooks kunnen tot zo’n
toonbank, de hd-versie kost 399.
14 uur op een enkele volle accula-
De Chromebook 14 wordt deze
ding werken. Verder kun je kiezen
maand in de Verenigde Staten
uit een quadcore Intel Celeron- of
uitgebracht, maar het is nog
dualcore N3060-processor, 2 of 4
niet bekend wanneer we deze
GB werkgeheugen en 32 of 64 GB
laptops in Nederland mogen
interne opslagruimte. Beide model-
verwachten.
len beschikken over een 720p-web-
www.acer.nl
(ADVERTENTIE)
FBI kraakt Apple-telefoon eigenhandig De soap rondom de versleutelde
nologie en het toegang geven
iPhone van een Amerikaanse ter-
aan opsporingsdiensten. Er werd
rorist kreeg eind maart een nieuwe
al een tijdje geleden geïmpli-
wending, toen bleek dat de FBI het
ceerd dat de FBI de telefoon ook
was gelukt om de telefoon in kwes-
zonder Apple kon ontgrendelen,
tie alsnog zonder hulp van Apple te
al wilde de politiedienst niet
kraken. Het is niet duidelijk hoe de
zeggen hoe. Daardoor leek het
federale politie dat voor elkaar heeft
erop dat de FBI de rechtszaak
gekregen, maar de controversiële
tegen Apple niet zozeer aan-
rechtszaak rondom de
spande omdat het de
VERBORGEN SCHATTEN
A
Google wil auto’s draadloos opladen
telefoon is in ieder
telefoon niet open
geval van de baan. Het
kreeg, maar omdat
debacle rondom de
het een precedent
versleutelde iPhone
wilde stellen voor
zorgde in maart voor
de toekomst. In dat
Google werkt aan een manier om
van de grote Google-campus in
veel consternatie. De
geval zou de FBI
zijn zelfrijdende auto's draadloos
Californië. Volgens de ingediende
FBI wilde dat Apple een
nooit meer voor
op te laden. Het bedrijf test daar-
specificaties zou het gaan om
achterdeur inbouwde
individuele gevallen
voor een systeem op zijn campus
een manier om via magnetische
in de iPhone 5c van
bij Apple hoeven
in Mountain View. Dat blijkt uit
inductie een auto op te laden
een terrorist, maar
aankloppen, maar
documenten die zijn ingediend
terwijl deze over een speciaal stuk
het bedrijf weigerde
zou het iPhones
bij het Amerikaanse patentbu-
weg rijdt, maar daarvoor moet
dat. Dat leidde tot een
altijd open kunnen
reau. Het gaat om twee bedrijven
uiteraard wel het juiste wegdek
felle discussie over de
maken.
die een experimenteel systeem
worden aangelegd.
versleuteling van tech-
www.fbi.gov
hebben aangelegd op het terrein
www.google.com/selfdrivingcar
8
005 - Newsfeed JW.indd 8
/ NR. 05 - MEI 2016
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:27
NEWSFEED
Nieuws en gadgets
DIGITALE RADIO OP JE SMARTPHONE Smartphones met een fm-ontvan-
De accu heeft een capaciteit van
ger zijn er al jaren. Maar digitale
3000 mAh. Deze LG heeft zijn toe-
radio DAB+ was tot nog toe op
voeging Stylus overigens te danken
geen enkele mobiele telefoon te
aan het extra pennetje dat wordt
vinden. In het nieuwe toestel van
meegeleverd. Deze kun je gebrui-
LG – de Stylus 2 – is deze functie ge-
ken om notities op je telefoon te
integreerd. Deze smartphone heeft
maken of te tekenen.
namelijk een geïntegreerde DAB+-
Prijs: nog niet bekend
chip en kan bediend worden met
www.lg.com
een speciale app voor het afluisteren van digitale radio. LG Stylus 2 is naast deze handige functie ook een prima telefoon. Zo is hij voorzien van een 1,2 GHz quadcore-processor, 16 GB opslaggeheugen, een 13 megapixel-camera en hd-resolutie met een pixeldichtheid van 258 ppi.
Microsoft-converter brengt apps naar mobiel Microsoft komt met een converter
via de Store te downloaden zijn.
waarmee Win32- en .NET-program-
UWP-apps worden niet alleen
ma's zijn om te zetten naar een
gebruikt op de desktop, maar
x86-architectuur. Op die manier
ook op mobiele telefoons en
kunnen desktop-programma's op
op Windows 10-tablets zoals de
mobiele apparaten worden gezet
Surface Pro, en zelfs op de Xbox
en tot Universal Windows Platform-
One of de Hololens. Microsoft
app worden gemaakt. De converter
heeft al langer de strategie om
is een belangrijke stap in Microsofts
Windows tot één overkoepelend
plan om Windows tot één univer-
platform te maken. Daarvoor
seel besturingssysteem te maken
heeft het ook nog andere
én om meer applicaties naar Win-
projecten lopen, zoals Project
dows Phone te krijgen. Het bedrijf
Islandwood. Daarmee kunnen
presenteerde de zogenoemde
ontwikkelaars iOS-apps makke-
Centennial-converter tijdens het
lijk overzetten naar Windows 10.
Gecombineerde dubbellader
Build-evenement eind maart. Met
Er was een soortgelijk project
In veel huishoudens zijn zowel
te combineren in één connector.
Centennial wordt het mogelijk
voor Android, Project Astoria,
iPhones als Android-smart-
Aan de andere kant van de kabel
om Win32-programma's om te
maar dat werd in februari al
phones aanwezig. En bij iedere
zit een reguliere usb-aansluiting,
zetten naar een UWP-architectuur,
stopgezet.
mobiel hoort een aparte lader.
zodat de smartphone kan worden
waardoor programma's makkelijk
www.microsoft.com/build
De LMCable wil de kabelchaos
opgeladen.
wegwerken door een light-
Prijs: € 14,-
ning- en micro-usb-aansluiting
www.lmcable.com
WWW.PCMWEB.NL
005 - Newsfeed JW.indd 9
/ NR. 05 - MEI 2016
9
12-04-16 10:00
TEXPEDITIE Slimme kleding
KLEDING WORDT SLIMMER
Gadgets onzichtbaar verwerkt Het klinkt als sciencefiction, maar het kan zomaar werkelijkheid worden: onzichtbare gadgets. De mode-industrie is daar namelijk allang mee bezig en vooruitstrevende jonge ontwerpers verwerken sensoren in hun kleding en laten de stof reageren op de stemming van de drager. JOLEIN DE ROOIJ
I
n de mode rukt elektronica op, maar ook in de gezond-
menten zijn er al. Er bestaat bijvoorbeeld een pil
heidszorg valt veel nuttigs te doen met slim textiel, zo ver-
die met een cameraatje is uitgerust en daardoor fo-
telt programmamanager Henk Hindriks van het Quantified
to’s kan maken van iemands hele maag- en darmkanaal.
Self Institute in Groningen (QSI). “Als je iemand die lijdt aan de
En er is een onderzoeksteam uit Taiwan dat meetappara-
ziekte van Alzheimer een broekriem geeft met een gps-tracker,
tuur plaatst in een nepkies. Zo kunnen kauwbewegingen
kun je bijtijds signaleren dat die aan het dwalen is gesla-
worden gedetecteerd en aan de hand van de zuurgraad
gen.” Daarnaast kan slimme kleding mensen met gevaarlijke
en de concentratie van bepaalde enzymen in de mond
beroepen beschermen, zo bleek uit een experiment van het
worden gemeten hoe calorierijk het voedsel is dat iemand
QSI samen met het Groningse brandweerkorps. “Brandweer-
inneemt.” Voor het zover is moeten in slimme kleding nog
mannen droegen tijdens dit experiment onderhemdjes van
een aantal hordes genomen worden. Zo zou het fijn zijn als
Hexoskin, die de hartslag en transpiratie meten. Het bleek op
slim textiel ook gewassen kan worden. En hoe komt intelli-
die manier van afstand goed mogelijk om het stressniveau van
gente stof eigenlijk aan stroom? “Niet iedereen wil altijd een
elke brandweerman of -vrouw in de gaten te houden. Als dat
accu op zijn lichaam dragen. Onder sommige omstandighe-
te hoog wordt, kan dat namelijk hun beoordelingsvermogen
den kan het wel de moeite waard zijn, bijvoorbeeld tijdens
beïnvloeden.” En Hindriks ziet nog veel meer mogelijkheden.
een skitocht om in geval van nood een airbag af te laten
“Met slimme kleding kun je bijvoorbeeld ook bijtijds signaleren
gaan. Maar voor normale kleding is het niet altijd een goed
of iemand achter het stuur in slaapt dreigt te vallen.”
idee.” Het kan dus misschien nog even duren voordat de
De toekomst
10
kledingrekken in de winkels volhangen met hightech-textiel. PCM neemt de huidige stand van zaken met je door en laat
Slimme kleding lijkt echter een tussenfase. “Over vijf tot tien
zien wat er allemaal op het gebied van dergelijke kleding is
jaar dragen we sensoren in ons lichaam. De eerste experi-
ontwikkeld.
/ NR. 05 - MEI
007 - Texspeditie - Slimme kleding JW.indd 10
2016
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:04
TEXPEDITIE Slimme kleding
Slimme hardloopsokken De Sensoria Fitness Smart Socks hebben ingebouwde druksensoren. De reden: hardlopen leidt snel tot blessures en daarom is looptechniek belangrijk. Wie deze slimme sokken draagt, weet later van elke stap hoe de voeten zijn neergezet en hoe lang ze de grond raakten. Een enkelband verzendt de data namelijk naar een online dashboard. Daar kun je dan statistieken bekijken over je hardloopprestaties, waaronder de afgelegde afstand, snelheid, het aantal gezette stappen en het loopritme. Terwijl je rent spreekt een virtuele coach je vanaf je smartphone toe. Deze coach moedigt je niet alleen aan, maar kan ook informatie geven over de manier waarop je je voeten neerzet. Bijvoorbeeld wanneer je meer op je voor- of achtervoet moet landen, dan krijg je dat te horen. Informatie: www.sensoriafitness.com/gear
Een kledingstuk vol gadgets: de spin-
standigheden zorgden voor uitschieters omhoog of omlaag
nenjurk van Anouk
in het concentratieniveau. Wanneer iemand te dichtbij
Wipprecht.
komt, signaleert een nabijheidssensor dat en verblindt de jurk de ander met groot licht van 120 watt. Doordat Wipprecht optimaal gebruikmaakt van de mogelijkheden van 3D printen hebben haar jurken bijzondere vormen. Wipprecht
Hightech kleding
ontwierp kleding voor onder meer Intel, Google, Microsoft en Audi. Momenteel werkt ze als creatief directeur van
De Nederlandse ontwerper Anouk Wipprecht maakt kleding
ontwerpstudio Codame Labs in San Francisco.
die bomvol sensoren en speciale effecten zit. Zo is er de
Informatie: www.anoukwipprecht.nl
Smoke Dress, die een wolk van rook creëert wanneer iemand spinnenpoten, die in de aanvalsmodus kunnen schieten als
Textielgaren dat een lap stof verandert in een aanraakscherm
iemand nadert. De Synapse Dress meet via een hoofdband
Google liet in de zomer van 2015 voor het eerst Jacquard
de hersengolven van de drager. Daaruit leidt de jurk het
zien: een textielgaren dat een lap stof in een aanraakscherm
concentratieniveau van de drager af. Die mentale staat wordt
kan veranderen. “De structuur van textiel is gelijk is aan
weerspiegeld in de verlichting van de jurk. De jurk heeft een
die van de aanraakschermen die we in mobiele appara-
ingebouwde camera, zodat later is terug te kijken welke om-
ten en tablets gebruiken”, zegt bedenker Ivan Poupyrev
te dichtbij komt. Of de Spider Dress, met een kraag van robot-
WWW.PCMWEB.NL
007 - Texspeditie - Slimme kleding JW.indd 11
/ NR. 05 - MEI
2016
11
12-04-16 10:04
TEXPEDITIE Slimme kleding
in een introductiefilmpje. Dat klopt: het aanraakscherm van een smartphone werkt dankzij een raster van horizontale en
Een shirt met zonnecellen.
verticale draden. Die liggen vlak onder het glazen oppervlak, zijn vrijwel doorzichtig en halfgeleidend. Op de punten waar de draden elkaar raken, lopen minuscule stroompjes. Wanneer je zo’n kruispunt aanraakt met je vingers, vloeit een deel van de elektronen weg via de huid. Zo weet de smartphone waar je het scherm hebt aangeraakt. Poupyrev: “Wanneer een deel van de draden waaruit textiel bestaat, wordt vervangen door geleidende draden, kun je een textiel weven dat eenvoudige gebaren begrijpt. Net als elk aanraakscherm op een smartphone. Dat kan een eerste stap zijn om computers onzichtbaar te integreren in kleding.” Die ‘computer’ bestaat in het geval van Jacquard overigens uit een klein ontvangststation, dat op het kledingstuk in een knoop wordt verstopt. De miniatuurelektronica kan de gebaren interpreteren en doorsturen naar andere apparaten. Google liet een tijdje terug een demonstratie zien waarbij een Philips Hue-lamp werd bediend vanaf een lap textiel. Een snel tikje op de stof zette de lamp aan of uit. En een ‘swipe’ naar links of rechts veranderde de kleur van de lamp. Textielontwerper Shiho Fukuhara van Google: “We hebben het garen heel dun gemaakt en het voelt heel natuurlijk. Dus
het ziet eruit als gewoon garen. Het enige verschil is dat het stroom geleid.” Textielontwerpers over de hele wereld kijken volgens Google hoe ze Jacquard in kleding kunnen verwerken. Eén daarvan is Levi Strauss & Co. Wat de Jacguard:
spijkerbroekenfabrikant met Jacquard gaat doen, is nog niet
textielgaren dat
bekend. In principe kan het garen totaal onzichtbaar aan
een lap stof in een
de binnenkant van de stof verwerkt worden. Maar het kan
aanraakscherm
ook heel zichtbaar bovenop de stof worden geweven in een
verandert.
afwijkende kleur. Het hangt maar net af van de weeftechnieken die ontwerpers kiezen.
Bron foto: Hammond Images.
Zonnecelshirt Hoe komt slimme kleding aan stroom? Ontwerpster Paulien van Dongen maakte samen met het Holst Centre in Eindhoven een shirt waarin folies van flexibele zonnecellen zijn verwerkt. In fel zonlicht produceert het Wearable Solar Shirt ongeveer 1 watt aan elektriciteit, voldoende om een gemiddelde telefoon in enkele uren volledig op te laden. In het voorzakje zit een batterij verborgen waarmee de elektriciteit kan worden opgeslagen voor later gebruik. Informatie: www.paulinevandongen.nl
Vest met audio Hoe stimuleer je dementerende ouderen om te bewegen? Door kleding voor hen te ontwerpen die bij beweging als beloning een geluidje laat horen. Dat doet althans Vigour, dat is gemaakt door interactief ontwerper Martijn den Böhmer van de Technische Universiteit Eindhoven (TUe), samen met ontwerper Paulien van Dongen. In het zachte vest is geleidend garen verwerkt. Wanneer de persoon beweegt, rekt het garen uit. Zo kan elke beweging worden geregistreerd en verzonden naar een
12
/ NR. 05 - MEI
007 - Texspeditie - Slimme kleding JW.indd 12
2016
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:04
TEXPEDITIE Slimme kleding
Een jurk met een boodschap Industrieel ontwerpster Eef Lubbers maakt kleren met een boodschap. Samen met Malou Beemer ontwierp ze Kimbow, een interactieve jurk waarvan het garen rood wordt als de drager een uitdagende houding aanneemt door haar handen op haar heupen te plaatsen. Voor de techniek kreeg het tweetal hulp van de TUe, het TextielLab Tilburg en Aartsen Elektronica. Ook maakte Lubbers lingerie. Unlace reageert op aanraking. Wanneer iemand dit ondergoed aanraakt, wordt het textiel op die plek warmer en huidkleurig. Informatie: www.eeflubbers.com
iPad-applicatie. Het vest kan de hele dag worden gedragen, zodat bewegingstherapeuten kunnen meten of de patiënt voldoende beweegt. Ze kunnen bovendien vanaf de iPad een programma starten, waarbij het vest geluid gaat maken als beloning voor het uitvoeren van rehabilitatie-oefeningen. Informatie: www.thisisvigour.com
Effe knuffelen Het Hug Shirt was ooit één van de eerste slimme kledingstukken. Het idee is nog steeds geweldig: in dit knuffelshirt zitten sensoren die de kracht, duur en locatie van een omhelzing meten. Ook registreert het kledingstuk de warmte van iemands huid en diens hartslagfrequentie. Dankzij al die gegevens kan de knuffel worden verzonden en op afstand gevoeld, mits de ander natuurlijk ook een Hug Shirt draagt. De makers van het Hug Shirt hebben sindsdien nog veel meer slimme kledingstukken gemaakt en die zien er zelfs nog mooi uit ook. Zo bestaat de huidige collectie uit allerlei kledingstukken waarin op subtiele wijze lichtgevende stoffen zijn verwerkt, die deels vanaf een smartphone in te stellen zijn. Informatie: www.cutecircuit.com/the-hug-shirt Het Hug Shirt laat de ander
Video’s: www.vimeo.com/cutecircuit
voelen hoe intens
Privacyzorgen
de knuffel is.
Wanneer je gebruikmaakt van een activiteitenmeter, bijvoorbeeld om te joggen, worden je gezondheidsstatistieken meestal ook opgeslagen op de server van de fabrikant. En in februari bleek uit onderzoek van de Noorse consumentenorganisatie Forbrukerradet dat verschillende gezondheidsapps zoals Endomondo, Lifesum, MyFitnessPal, Runkeeper en Strava persoonlijke gegevens van gebruikers met derden delen, zonder duidelijk te maken wie dat zijn. Daarbij gaat het onder meer om de gpspositie, leeftijd, geslacht en sportprestaties. Hindriks: “Er wordt vaak gemopperd over klantenkaarten, zoals de bonuskaart van AH. Die geeft inderdaad een aardig compleet beeld van iemands consumptiepatroon door de jaren heen. Maar via een activiteitenmeter delen mensen gegevens die veel gevoeliger zijn, omdat ze rechtstreeks te maken hebben met hun gezondheid. Als je slecht slaapt, wil je dan dat die informatie bekend raakt?”
WWW.PCMWEB.NL
007 - Texspeditie - Slimme kleding JW.indd 13
/ NR. 05 - MEI
2016
13
12-04-16 10:04
WORKSHOP Wapen jezelf tegen Microsoft
WINDOWS 10 HELEMAAL VOOR JEZELF Stop de Microsoft-spyware Wanneer iets gratis wordt weggegeven, word jij onderdeel van het product. Dat werd duidelijk bij de introductie van Windows 10, waarbij veel gegevens van gebruikers naar de servers van Microsoft worden gestuurd. Sommige functies kun je uitschakelen, maar lang niet alles. Dat gaan we dus aanpakken. E D M O N D VA R W I J K
K
ort door de bocht gezegd: Windows 10 is de eerste versie van het besturingssysteem met ingebouwde spyware. Het controleert en logt
bijvoorbeeld continu je locatie en al jouw activiteiten en deelt deze gegevens met zichzelf en derden. Er is veel kritiek op deze handelswijze, maar Microsoft lijkt er niet echt naar te luisteren. In een blogpost licht het bedrijf slechts toe dat het die gegevens verzamelt om
10-pc een uniek reclame-id dat gebruikt wordt om de
‘het product Windows beter voor jou te laten werken’
pc anoniem te identificeren, maar wat als je helemaal
beschermt
en dat je ‘als gebruiker zelf bepaalt welke informatie
die reclames niet wilt, ook niet anoniem?
tegen onvei-
wordt verzameld’. Maar de realiteit ligt toch wat an-
14
SmartScreen
lige websites en
ders, want slechts een deel van die gegevensverzame-
Gebruikers zijn niet gek…
ling kun je uitschakelen, een ander deel juist weer niet
Een belangrijke rol in de logfunctie die Microsoft heeft
elke site die je
of alleen tegen een te hoge prijs. Zo is de SmartScreen-
ingebouwd, is weggelegd voor de service met de naam
bezoekt met
techniek die websites scant op phishing en malware
DiagTrack. Een service is een onderdeel van Windows
Microsoft.
een prima zaak, maar waarom moet de informatie
die ongemerkt op de achtergrond zijn werk doet. Er
over elke site die je bezoekt, ook meteen gedeeld
zijn talloze services, vaak nuttig, maar deze DiagTrack
worden met Microsoft zelf? Tevens heeft elke Windows
is de service die op de achtergrond privégegevens, de
/ NR. 05 - MEI 2016
104 - Workshop - Windows 10-privacy JW.indd 14
deelt daartoe
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:09
WORKSHOP Wapen jezelf tegen Microsoft
De privacyopties in Windows 10 waarmee je een deel van de spyware kunt uitschakelen.
nen, ook op de pc’s van mensen die de service niet zelf uitgeschakeld hadden. Schijn bedriegt echter, want de service heeft gewoon een andere naam gekregen: Connected User Experience and Telemetry. Bovendien heeft Microsoft de service – ook op pc’s
De Connected User Experience
waar gebruikers het hadden uitgezet – weer standaard
and Telemetry-
ingeschakeld. En dat zonder de gebruiker hierover te
services, een
informeren.
nieuwe naam voor DiagTrack,
Wapen jezelf
dat overigens
Microsoft lijkt niet altijd het beste met z’n gebruikers
nog steeds
voor te hebben, maar gelukkig kun je er ook zelf iets
wordt weer-
tegen doen. Je kunt bijvoorbeeld op zoek gaan naar
gegeven in de
de verschillende opties voor de privacygevoelige
eigenschappen.
functies en die uitschakelen. Dat is niet moeilijk, maar Microsoft heeft er vermoedelijk bewust voor gekozen browse- en zoekgeschiedenis en informatie over de
alle voor privacy belangrijke opties te verspreiden
pc verzamelt en deelt met Microsoft. Veel gebruikers
over een groot aantal onderdelen binnen de instel-
spoorden de service daarom op en schakelden die uit.
lingen. Je moet dus op zoek en er is een flinke kans
Toen Microsoft in november een grote update voor
dat je er een of enkele mist wanneer je niet trouw een
Windows 10 uitbracht, bleek die service ineens verdwe-
lijstje afwerkt.
DiagTrack uitschakelen
Handige tools Er is een flink aantal programma’s verschenen die
Voor wie het wil controleren: DiagTrack (oftewel Diagnostic Tracking
helpen de privacyopties in Windows 10 te beheren.
Service) heet nu ‘Connected User Experiences and Telemetry’. Een
Wees echter wel kritisch welke je downloadt en
mooiere naam voor dezelfde functionaliteit. Wil je deze service alsnog of
installeert. Installeer zeker privacytools alleen van
opnieuw uitschakelen? Druk op het toetsenbord de toetsencombinatie
vertrouwde websites en controleer elke download
Windows-toets+R in. Voer in het uitvoeren-vak het commando services.
via VirusTotal.com (zie kader Malware) op malware
msc in gevolgd door een druk op Enter. Zoek in de lijst met services naar
voordat je het programma installeert. Gebruik
Connected User Experiences and Telemetry. Dubbelklik erop en kies
de installatieopties om ongewenste extra software weg
Stoppen. Zet het Opstarttype daarna op Uitgeschakeld.
te laten.
WWW.PCMWEB.NL
104 - Workshop - Windows 10-privacy JW.indd 15
/ NR. 05 - MEI 2016
15
12-04-16 10:09
WORKSHOP Wapen jezelf tegen Microsoft
Destroy Windows 10 Spying
Malware
De titel van deze tool is even vanzelfsprekend als
We noemen in dit artikel drie tools die je kunnen helpen met tegengaan
de werking en dat is goed. Want je wilt gewoon het
van spionage door Windows. Deze hebben we natuurlijk alle drie door
spioneren stoppen en deze regelmatig bijgewerkte
VirusTotal.com laten beoordelen. VirusTotal is een dienst (tegenwoor-
tool doet dat. Download Destroy Windows 10 Spying
dig van Google) die sites en software kan scannen op de aanwezigheid
(DWS) via de groene knop met Latest release op
van virussen en malware en daar de producten van tientallen verschil-
http://dws.wzor.net (scroll daarvoor iets naar on-
lende beveiligingsbedrijven voor gebruikt. VirusTotal rapporteert dat
der). Op de site staat ook een link naar de broncode
Destroy Windows 10 Spying helemaal schoon is. Van DoNotSpy10 zijn
(source code) die op Github is gepubliceerd. DWS is
twee versies: de donatieversie van 5 dollar is schoon, maar bij de gratis
Destroy
namelijk opensource, wat zeker bij een tool als dit een
versie wordt terecht melding gemaakt van de aanwezigheid van adware.
Windows 10
geruststelling is. Daarbij is het een portable app, geen
Tijdens de installatie kun je overigens voorkomen dat deze OpenCandy-
Spying schakelt
installatie-ellende dus, het bestand DWS_Lite.exe
reclamesoftware op je systeem komt te staan. Bij W10Privacy geven
alle privacy-
opstarten is voldoende. DWS verwijdert alle spyware
twee van de ruim vijftig scanners van VirusTotal een melding, maar we
opties uit, of, als
die door Microsoft is ingebouwd in Windows 10 (en
gaan ervan uit dat dat een vals positief is.
dat niet kan, ver-
ook in Windows 7, 8 en 8.1). Sommige delen worden
Maar het kan dus gebeuren dat je beveiligingssoftware bij het downloa-
wijdert ze van je
echt verwijderd, daar waar dat niet kan worden ze
den van deze programma’s alarm slaat, zelfs als VirusTotal de software
computer.
uitgeschakeld.
als veilig classificeert. Dat heeft ermee te maken dat de heuristische scanner van sommige beveiligingssoftware het installatiebestand onterecht aanmerken als onveilig.
Firewall als de verwijzingen in het hosts-bestand zo aan dat IP-adressen van Microsoft-servers, waar de logs van jouw computergebruik naartoe worden gestuurd, geblokkeerd worden. Voor wie vooraf een kopie wil veiligstellen: het hosts-bestand is in Windows te vinden in de map C:\Windows\System32\Drivers\etc\hosts.
Phone home-firewall Een belangrijke rol in DWS is weggelegd voor het
Het hosts-be-
we regels in de firewall aangebracht, waarmee wordt
stand is al sinds
verschillend kun je met beide onderdelen uitgaande
voorkomen dat er verbinding wordt gemaakt met de
Windows NT
verbindingen aanpassen. Met de firewall kun je ze
Microsoft-servers. De verzamelde data kan daardoor
een veelgebruikt
gericht stoppen, met het hosts-bestand kun je ze
dus nooit worden verstuurd.
middel om de
omleiden. Het hosts-bestand bevat een reeks namen
16
Nadat DWS zijn taken heeft uitgevoerd, zijn er nieu-
hosts-bestand en de Windows Firewall. Hoewel heel
Ook voegt DWS extra regels toe aan het hosts-
communicatie
van servers en websites en bijpassende ip-adressen.
bestand. Alle domeinen van Microsoft waarmee
door Windows
Door hier sites aan toe te voegen of verwijzingen te
verbinding wordt gemaakt, worden doorverwezen
te beĂŻnvloeden,
veranderen kun je niet alleen onbetrouwbare websites
naar het niet-bestaande ip-adres 0.0.0.0, waardoor
en kun je ook
blokkeren, maar ook de communicatie met de eigen
de eventueel toch verstuurde gegevens in het niets
in Windows
servers van Microsoft. DWS past zowel de Windows
verdwijnen.
10 gebruiken.
/ NR. 05 - MEI 2016
104 - Workshop - Windows 10-privacy JW.indd 16
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:09
WORKSHOP Wapen jezelf tegen Microsoft
Eigenschappen en kies bij Opstartype voor Uitgeschakeld.
De Windows Update-functie
Let wel: schakel je Windows Update uit, dan bete-
is uitgeschakeld
kent het dat je bewust het risico neemt dat bekende
en Windows kan
kwetsbaarheden in Windows (inclusief degene die al
geen updates
misbruikt worden door malware of hackers) op jouw
meer binnen-
pc niet opgelost worden. Het gevolg daarvan kan zijn
halen.
dat je in je streven Microsoft buiten de deur te houden juist andere partijen met veel minder vriendelijke bedoelingen toelaat. Als alternatief kun je regelmatig DWS nog eens starten en zijn werk opnieuw laten doen. Doordat DWS bij het opstarten controleert of er van het programma zelf niet een nieuwere versie DWS voegt
Apps afsluiten
extra regels toe
De functies van DWS vind je op het tabblad Instel-
aan de Windows
lingen. De bovenste zeven functies in de versie die
Firewall.
wij getest hebben, hebben allemaal impact op de
beschikbaar is en die dan snel downloadt, profiteer je dan bovendien ook nog van mogelijke nieuwe of verbeterde antispionagefuncties die zijn toegevoegd.
privacyinstellingen en richten zich dus nadrukkelijk
Office 2016 Spyware
op de spionage door Microsoft. De onderste functies
Niet alleen Windows, maar ook Office houdt bij wat je allemaal doet
paste Windows
doen dat niet, deze richten zich op de Metro-apps.
met de pc. Zo worden de namen van de documenten die je opent, de
hosts-bestand,
Opnieuw stop je de spionage en vooral het loggen
add-ins die je gebruikt en ook systeem- en gebruikersinfo weer met Mi-
nadat DWS er
van het gebruik door deze apps. Wil je ook deze apps
crosoft gedeeld. Ook metadata van documenten worden bekeken, maar
aanpassingen in
verwijderen, zet dan een vinkje bij Verwijder Windows
niet de inhoud. Destroy Windows 10 Spying biedt bij de Extra functies
heeft gedaan.
10 Metro Apps. Pas dan worden de onderste functies
ook een optie Uitschakelen Office 2016 Telemetry waarmee je deze
actief en kun je in dit geval ook apps uitsluiten.
kunt uitschakelen. De functie is echter nog erg experimenteel en Office
Ga dan naar het tabblad Start en klik op Destroy
is erg gevoelig. DWS waarschuwt zelf al dat het uitschakelen van deze
Windows 10 Spying om Windows zo aan te passen
Office-spyware kan leiden tot het niet meer correct werken van Office en
dat de spionage wordt gestopt. DWS laat vervolgens
we kunnen dat helaas bevestigen.
Het aange-
heel duidelijk zien wat er allemaal wordt aangepast, welke wijzigingen in de firewall en aanpassingen in het hosts-bestand worden doorgevoerd; het is al-
De dataver-
lemaal regel voor regel te volgen. Aan het einde laat
zameling van Of-
DWS zien welke acties zijn gelukt.
fice laat je beter
Risico
ongemoeid.
Als je niet wilt dat Microsoft ongeoorloofde updates zomaar op je systeem installeert, kun je de functie natuurlijk uitschakelen. Onder de Windows-services – typ het woord Services in het startmenu en zoek in de lijst naar Windows Update – kun je deze uitschakelen. Klik er met de rechtermuisknop op, kies voor
WWW.PCMWEB.NL
104 - Workshop - Windows 10-privacy JW.indd 17
/ NR. 05 - MEI 2016
17
12-04-16 13:48
WORKSHOP Wapen jezelf tegen Microsoft
Voor een paar euro krijg je met DoNotSpy10 een handig programma om alle privacyfuncties vanuit één plek te beheren.
Windows Update
DoNotSpy10
Windows 10 is volgens Microsoft niet langer een product, maar een ser-
Een handige alternatieve tool en duidelijk minder
vice. Het verschil is dat een service altijd geüpdatet wordt, een product
ingrijpend dan Destroy Windows 10 Spying is
niet. Een product koop je en gaat dan lange tijd ongewijzigd mee, een
DoNotSpy10. Wil je het programma gratis gebrui-
service kan elk moment worden aangepast. Deze verandering is goed te
ken, vink dan tijdens de installatie de OpenCandy-
merken aan Windows Update. In plaats van een patchdag elke maand,
reclamesoftware uit. Voor een paar euro koop je een
komen er nu continu updates uit. En ook het verschil vervaagt tussen
OpenCandy-vrije versie. Je downloadt deze adverten-
een update om problemen op te lossen en een update die functies toe-
tievrije editie van DoNotSpy10 via http://pxc-coding.
voegt. Een update kan ook nieuwe privacygevoelige functies toevoegen
com/portfolio/donotspy10/.
aan Windows of een instelling aanpassen. Dat geldt zeker ook voor de
Nieuw in vergelijking met een eerdere versie is de
grote updates die Microsoft nu ongeveer elk half jaar wil uitbrengen,
kleurcodering die de verschillende opties meekrijgen.
zoals de novemberupdate waarmee echt nieuwe functies aan Windows
Opties die zonder meer veilig uitgeschakeld kunnen
werden toegevoegd, maar waarmee ook de DiagTrack-spywareservice
worden zijn groen, de opties met iets meer risico of
werd hernoemd en ingeschakeld.
opties die ook echt de functionaliteit van Windows 10 raken, zijn oranje of rood. Zeker de rode zijn alleen met grotere terughoudendheid te gebruiken, al is het wel handig dat je ook die vanuit dit ene overzicht kunt instellen. Het uitschakelen van bijvoorbeeld de Windows Store Updates (oranje) en Windows Update (rood) is af te raden omdat je daarmee ook voorkomt dat beveiligingsfouten in Windows niet of pas later worden opgelost. Bij elke functie komt een korte toelichting, soms is even googelen voor meer informatie aan te bevelen. Wil je een functie uitschakelen, plaats dan een vinkje
Windows Update blijft doorlopend controleren op updates.
ervoor en klik op Apply. Gebruik geen Check All, omdat dan ook alle rode opties worden gekozen.
18
/ NR. 05 - MEI 2016
104 - Workshop - Windows 10-privacy JW.indd 18
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:09
WORKSHOP Wapen jezelf tegen Microsoft
Terughoudendheid is vereist bij de oranje en rood gemarkeerde opties in DoNotSpy10.
W10Privacy
is het nodig W10Privacy met administratorrechten te
Duitsers zijn gemiddeld genomen kritischer dan
starten. Na elke wijziging start het programma zichzelf
andere Europeanen als het gaat om privacy en dat is
opnieuw op om de gewijzigde instellingen correct
mogelijk de reden dat ook de tool W10Privacy uit dat
weer te geven. Niet alle instellingen worden overigens
land komt. Je kunt hem downloaden via www.win-
ook echt succesvol toegepast. W10Privacy is veelbelo-
privacy.de. W10Privacy doet in essentie hetzelfde als
vend, maar duidelijk minder klaar voor gebruik dan de
DoNotSpy10, maar uitgebreider. Wat DoNotSpy10 op
andere tools.
ĂŠĂŠn overzicht op hoofditem bij elkaar houdt, is door de makers van W10Privacy helemaal uit elkaar getrokken
Ten slotte
over 14 tabbladen, elk bomvol opties. Gelukkig zijn de
Windows 10 is fantastisch en vernieuwend en wat dat
opties net zoals bij DoNotSpy10 voorzien van kleurco-
betreft is het juist zo jammer dat Microsoft ervoor
dering (groen, oranje, rood) die de impact aangeeft.
gekozen heeft om met het nieuwe besturingssysteem
Voor een toelichting op een bepaalde functie houd
zo schaamteloos de Windows-gebruikers te besnuf-
je de muis erboven. Desondanks zijn tabbladen als
felen. Gelukkig kun je uiteindelijk jezelf wapenen tegen
Telemetry en Firewall lastig te gebruiken. Hier kun je
de nieuwsgierigheid van de Amerikaanse softwarereus
privacyopties
worden opties
van services en applicaties waarvan bekend is dat ze
en voorkomen dat informatie over jou die jij niet wilt
van Windows 10
met kleur
informatie verzamelen of delen het uitgaande verkeer
prijsgeven bij Microsoft bekend wordt. Met de stappen
zijn te beperkt
gemarkeerd.
blokkeren. Maar om sommige instellingen te wijzigen,
en tools in dit artikel doe je immers ook niets anders
om nog echt
dan wat Microsoft meteen al zelf had moeten doen en
onbespied de
minimaal in de instellingen had moeten aanbieden.
computer te
Ook hier
De standaard
gebruiken.
WWW.PCMWEB.NL
104 - Workshop - Windows 10-privacy JW.indd 19
/ NR. 05 - MEI 2016
19
12-04-16 10:09
MASTERCLASS Windows 10 multiboot
MULTIBOOT WINDOWS 10
Installeer een ander besturingssysteem Windows 10 is een prettig besturingssysteem, maar het kan zijn dat je voor bepaalde zaken toch liever nog Windows 7 of een ander OS wilt gebruiken. Met een multiboot-systeem kan dat: je installeert bijvoorbeeld Windows 7 of Ubuntu gewoon naast Windows 10. JOCHEM DE GOEDE
I
n deze masterclass laten we je zien hoe je naast Windows 10 een tweede besturingssysteem kunt installeren. We gebruiken daarvoor als voorbeeld
Windows 7, Windows 8.1 en Ubuntu 14.04 LTS. Maar voordat je begint met de installatie moet je eerst een aantal dingen voorbereiden, zodat je straks niet voor verrassingen komt te staan.
BIOS of UEFI De eerste voorbereiding die je moet treffen, is dat je zult moeten checken of je huidige Windows 10 opstart
Wat heb je nodig?
in BIOS of met UEFI. Deze informatie heb je namelijk later in het proces nodig. Hoe Windows 10 is opgestart,
Om een ander besturingssysteem naast Windows 10 te installeren heb
kun je vaak al zien tijdens het opstarten van je pc,
je een aantal zaken nodig. Allereerst een usb-stick met minstens 4 GB
maar vanuit Windows 10 zelf is dat ook makkelijk te
opslagruimte voor de installatiebestanden van Windows 7, Windows
achterhalen. Druk op de toetsencombinatie Windows-
8.1 of Linux Ubuntu. Verder moet je nog wat instellingen wijzigen in
toets+R om het uitvoervenster te openen en typ de
de opstartprocedure van je computer, wat je moet doen leggen we je
opdracht msinfo32 gevolgd door een druk op Enter.
in dit artikel uit. Verder heb je natuurlijk ook de installatiebestanden
In het Systeemoverzicht dat nu verschijnt, zie je bij
van Windows 7, Windows 8.1 en Ubuntu nodig. Voor Windows 7 en 8
BIOS-modus óf UEFI of Verouderd, waarbij die laatste
kun je de iso-bestanden downloaden van www.microsoft.com/nl-nl/
optie aangeeft dat je gebruikmaakt van een BIOS.
software-download, maar je hebt natuurlijk wel je installatiecodes
Als je Windows 8 naast Windows 10 wilt gaan instal-
nodig. Het iso-installatiebestand voor Ubuntu vind je op www.ubuntu.
leren, dan moet je de Secute Boot-optie in de UEFI
com/download. Kies daar voor de nieuwste versie van Ubuntu Desktop
uitschakelen. Windows 7 kan hier namelijk niet zo goed
14.04.4 TLS (de 32- of 64-bits versie).
mee overweg, en zal – wanneer deze optie is ingeschakeld – weigeren om op te starten. Windows 8 en
Voor het maken van een usb-stick gebruik je een aparte tool, Rufus genaamd. Deze kun je downloaden vanaf http://rufus.akeo.ie, daar kies je voor Rufus 2.8 Portable.
Ubuntu kunnen er wel mee overweg. Om de Secure Boot-functie in UEFI uit te schakelen, start je eerst de computer opnieuw op en wacht tot in beeld verschijnt welke toets(encombinatie) je moet
Tot slot gebruik je partitioneringssoftware om een apart deel van je
gebruiken om in de UEFI te komen. Waar de instellin-
harde schijf in te ruimen voor het tweede besturingssysteem. In dit
gen precies zitten, hangt af van de versie die op jouw
artikel gebruiken we daar EaseUS Partition Master Free voor, en die kun
computer wordt gebruikt, maar je vindt ze vaak terug
je downloaden van www.easeus.com.
onder de items Security of Authentication. De Fast Boot-optie moet je voor Windows 7 ook uitschakelen.
20
/ NR. 05 - MEI 2016
102 - Masterclass - Multiboot JW.indd 20
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:10
MASTERCLASS Windows 10 multiboot
In de systeeminformatie van
Zoek in je
Windows kun je
UEFI-systeem
eenvoudig zien
naar de Secure
of je pc UEFI of
Boot-instellin-
BIOS gebruikt. Is
gen om die uit
het UEFI, zet dan
te schakelen.
even Fast Boot uit en – als je Windows 7 gaat installeren – ook Secure Boot.
Dezelfde licentie? Let op: er is een klein probleem als je Windows 7 of 8.1 hebt geüpgraded naar Windows 10. Wat is namelijk het geval? Tijdens het updaten wordt de Windows-productsleutel van je oude Windows-versie overgezet naar
Installatiebestanden klaarzetten
Windows 10. Omdat van Microsoft maar een Windows-licentie tegelijkertijd geactiveerd mag zijn, kun je dus Windows 7 of 8.1 niet activeren
Je hebt – om het installeren van een nieuw besturings-
op dezelfde of een andere computer. Dat zou betekenen dat je Win-
systeem snel te laten verlopen – een usb-stickje nodig
dows 7 of 8.1 maar 30 dagen zonder activatie kunt gebruiken. Als je het
Voor het
met minstens 4 GB vrije ruimte. Op die stick plaats je
belangrijk vindt dat je permanent twee verschillende Windows-versies
installeren van
dan de installatiebestanden van Windows 7, Windows
naast elkaar kunt draaien, kun je overwegen om ergens goedkoop een
een nieuw be-
8 of Ubuntu. Als je een dvd hebt van Windows, kun je
Windows 7- of 8.1-licentie op de kop te tikken. Op internet vinden we
sturingssysteem
die natuurlijk ook gebruiken en hoef je geen usb-stick
bij onder meer bij www.bol.com en www.licentie4u.nl zeer goedkope
heb je minstens
aan te maken. Ook kun je ervoor kiezen om de iso-
Windows 7-versies. Hierbij krijg je dan alleen een sleutel, maar geen in-
60 GB vrije
bestanden op een bootable dvd te branden, als dat je
stallatiemedium. Bij Bol.com kost Windows 7 Professional bijvoorbeeld
ruimte nodig.
voorkeur heeft.
€ 50 en Licentie4U was nog goedkoper met € 27,50. Kortom: het klinkt wat gek om te moeten betalen voor iets wat eigenlijk toch al van jou was, maar als je echt Windows 7 of Windows 8 naast Windows 10 wilt kunnen blijven gebruiken, is dit toch de enige (legale) methode.
Bij Licentie4U vinden we een goedkope Windows 7-versie voor slechts € 27,50.
WWW.PCMWEB.NL
102 - Masterclass - Multiboot JW.indd 21
/ NR. 05 - MEI 2016
21
12-04-16 10:10
MASTERCLASS Windows 10 multiboot
Schijfruimte Een andere vereiste om een extra besturingssysteem op je computer te installeren is dat je voldoende schijfruimte op je harddisk hebt. Voor Windows 7 en 8 heb je ongeveer 60 GB nodig, en daarin zit ook de tijdelijke schijfruimte bij die nodig is voor de installatie zelf. Ubuntu neemt ongeveer 30 GB in beslag. Reken voor beide besturingssystemen zo’n 10 a 20 GB extra ruimte voor extra software die je nog wilt installeren. De Windowsmap groeit na een paar maanden al snel naar bijna 30 GB, dus 60 GB aan vrije ruimte is zeker geen overbodige luxe.
Je doet er verstandig aan om je back-up niet lokaal
Selecteer een
op je eigen pc op te slaan, maar op een andere plek.
back-uplocatie.
Kies liever voor In een netwerklocatie opslaan, zodat
Als je de back-
je de back-up bijvoorbeeld op een NAS kunt opslaan. Je
up ‘offsite’ wilt
kunt ook kiezen voor een dvd, maar je hebt er dan wel
bewaren, kies je
een stuk of 20 voor nodig. Klik op de knop Volgende
hier voor In een
om de volgende stap van de back-upwizard door te
netwerklocatie
lopen. Je kunt hier kiezen voor een automatische
opslaan.
back-up, waarbij Windows automatisch alle belangrijke bestanden zal back-uppen. Wil je liever zelf bepalen
Back-up maken We kunnen het niet vaak genoeg zeggen, maar maak
Geef zelf aan
wat wel en niet in de back-up wordt opgenomen, dan
welke bestan-
kies je voor de optie Zelf bepalen. Je krijgt dan de
den en drives je
mogelijkheid om bepaalde accounts al dan niet mee
wilt back-uppen.
een goede back-up van je systeem. Dat is in het geval van een multiboot-computer geen overbodige luxe, want mocht er onverhoopt iets misgaan, dan wil je natuurlijk wel weer bij al je bestanden en je hoofdbesturingssysteem kunnen. Windows 10 heeft een prima back-upfunctie die zonder ingewikkelde procedure is te gebruiken. Je start de back-upfunctie als volgt: ga naar het Configuratiescherm en open Systeem en beveiliging (of ga naar Instellingen en kies Beveiliging en bijwerken en open ten slotte het item Back-up). Kies voor Back-up maken en terugzetten (Windows 7). De aanduiding Windows 7 geeft alleen maar aan dat je dit programma ook kunt gebruiken om bestanden vanaf Windows 7 over te zetten naar Windows 10. Je kunt het programma echter ook gewoon gebruiken om back-ups van Windows 10 zelf te maken. Klik eerst op de knop Back-up instellen aan de rechterkant van het scherm. Vervolgens krijg je een overzicht te zien van de locaties op je computer waar voldoende ruimte is om een back-up te maken van je Windows 10-installatie.
22
/ NR. 05 - MEI 2016
102 - Masterclass - Multiboot JW.indd 22
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:10
MASTERCLASS Windows 10 multiboot
te nemen in je back-up en je kunt zelfs complete stations meenemen in de selectie. Let wel dat hoe meer items je kiest, des te groter wordt de back-up en des te langer het duurt om de back-up te maken. Aan de andere kant: als je eenmaal een volledige back-up hebt gemaakt, ben je ook weer helemaal up-to-date. Een back-up terugzetten gaat overigens vanaf een bootable Windows 10-dvd of -usb-stick. Tijdens de installatieprocedure kun je er dan voor kiezen om de gemaakte back-up weer terug te zetten op je computer.
Ruimte indelen voor je OS Nadat de back-up is voltooid, kun je nu beginnen met het inruimen van een deel van je harddisk waar het nieuwe besturingssysteem wordt geïnstalleerd. Als je het tweede besturingssysteem op een aparte (lege) harde schijf wilt installeren, kun je deze stap in principe overslaan, maar als je het besturingssysteem op
rechtermuisknop en kies voor Resize/Move Partition.
dezelfde disk wilt installeren als je huidige besturings-
Door middel van het slepen van de balk kun je de
balkje aan de
systeem, dan is het wel handig om te partitioneren.
schijfruimte zien veranderen.
rechterzijde een
Schuif het
Als je tevreden bent met de grootte van de huidige
stuk naar links
schakel de optie EaseUS Todo Backup Free uit, deze
gekozen partitie, kies je bovenin de balk van Partition
om ruimte op
heb je niet nodig. Klik vervolgens op Finish en kies
Master voor Apply. De wijzigingen worden niet direct
de partitie vrij te
daarna voor Launch Application.
in Windows 10 doorgevoerd, maar tijdens het opnieuw
maken.
Installeer daarvoor EaseUS Partition Manager, maar
Om nu een nieuwe partitie aan te maken voor je
opstarten van de computer. Accepteer dus de melding
besturingssysteem selecteer je de drive waarop je dat
wanneer wordt gevraagd om de computer opnieuw te
wilt doen. Kies bij voorkeur voor een drive waarop je –
starten. Tijdens het starten van de computer zie je in
binnenin Partition Master – kunt zien waar de meeste
een scherm de voortgang van het partitioneren, dit kan wel eventjes duren.
Schakel
vrije ruimte beschikbaar is. Je moet namelijk de partitie
deze optie uit,
op die drive verkleinen, zodat er voldoende ruimte vrij-
dat heb je niet
komt om er een nieuwe naast te maken. Zoals eerder
nodig voor het
gezegd heb je dan tussen de 60 en 80 GB vrije ruimte
partitioneren.
nodig. Klik op de partitie die je wil verkleinen met de
Opstartbare usb-stick klaarmaken
WWW.PCMWEB.NL
102 - Masterclass - Multiboot JW.indd 23
Tijdens het
Nadat je computer opnieuw is gestart, kun je beginnen
opnieuw opstar-
met het voorbereiden van je usb-stick. Plaats je usb-
ten van je com-
stick in de computer en start de tool Rufus. De stick
puter worden
komt automatisch in beeld in het hoofdvenster van
de wijzigingen
de tool. Klik nu op Creëer een opstartbare disk met
in je partities
en kies erachter de optie ISO image. Klik op het pic-
doorgevoerd.
/ NR. 05 - MEI 2016
23
12-04-16 10:10
MASTERCLASS Windows 10 multiboot
togram dat ernaast staat. Blader vervolgens naar het
ter ermee opstarten. Nu is het belangrijk om ervoor
iso-bestand van Windows 7, Windows 8.1 of Ubuntu
te zorgen dat je computer ook vanaf een usb-stick
14.04 LTS die je eerder hebt gedownload. Laat de
kan opstarten. Dat kun je meestal bewerkstelligen via
overige opties zoals ze zijn, zo zal het bestandssys-
de knop F11, F12 of Delete, waarna er een bootmenu
teem automatisch aangepast worden aan Windows
verschijnt. In de lijst van apparaten zie je dan de usb-
of Ubuntu en zal de usb-stick bovendien geschikt zijn
stick staan. Als je een UEFI-systeem hebt, kan het zijn
voor zowel UEFI- als BIOS-systemen. Om de usb-stick
dat je die stick twee keer ziet staan, waarbij bij een van
aan te maken klik je op Start.
de aanduidingen de tekst ‘UEFI’ ervoor staat. Als je die
Nadat de usb-stick is aangemaakt, kun je je compu-
kiest, wordt het besturingssysteem met UEFI geïnstalleerd en later ook opgestart. Wil je dat liever niet, kies dan voor de andere aanduiding. We leggen je nu uit
Zodra je het iso-image hebt
hoe je Windows installeert, gevolgd door de installatie-
geselecteerd,
procedure voor Ubuntu.
past Rufus automatisch
Windows installeren
de juiste instel-
De installatie van Windows 7 en Windows 8.1 is groten-
lingen toe.
deels gelijk. Klik op Nu installeren bij het welkomstscherm, accepteer de licentieovereenkomst en klik op Volgende. Kies nu voor Aangepaste installatie (geavanceerd), aangezien we geen upgrade van een bestaande Windows-versie gaan uitvoeren. Nu komt de belangrijkste stap, namelijk de locatie kiezen waar Windows 7/8.1 geïnstalleerd moet worden. Zorg ervoor dat je de partitie selecteert met niet-toegewezen ruimte. Check even dat de grootte overeenkomt met wat je eerder hebt toegewezen bij het partitioneren. Selecteer die schijf en klik op Volgende. Windows zal de partitie automatisch formatteren en klaarmaken
Pas in de UEFI of BIOS van
voor gebruik. Daarna begint de verdere installatie
je computer de
automatisch, waarbij de pc een aantal keer opnieuw
opstartvolgorde
zal opstarten. Elke keer als de pc opnieuw opstart,
dat je de partitie
aan en zet de
krijg je de keuze tussen Windows 10 en Windows 7 of
selecteert met
optie USB als
Windows 8.1. Standaard zal meestal automatisch het
niet-toegewezen
eerste om direct
besturingssysteem dat je aan het installeren bent, wor-
ruimte om
daarmee op te
den gekozen, maar controleer dit voor de zekerheid
Windows op te
starten.
altijd even om te voorkomen dat je toch steeds weer
installeren.
24
/ NR. 05 - MEI 2016
102 - Masterclass - Multiboot JW.indd 24
Zorg ervoor
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:10
MASTERCLASS Windows 10 multiboot
in Windows 10 terecht komt. Uiteindelijk verschijnt de
ren en voer de volgende opdracht: in msconfig. Open
opzetwizard van Windows, waarin je een gebruikersac-
vervolgens het tabblad Computer opstarten. Daar
count aanmaakt en enkele dingen moet instellen.
vind je allerlei opties die bepalen hoe je systeem – na
Is de tweede Windows-versie geïnstalleerd? Dan heb
het doorlopen van het BIOS of UEFI – moet worden
je nu een multiboot-systeem. Telkens bij het opstar-
doorgestart. Aan de rechterkant van het scherm zie
ten komt er een melding in beeld dat er 30 seconden
je bij Time-out het aantal seconden staan dat wordt
wordt gewacht met het doorstarten van het systeem.
gewacht. Die kun je dus lager zetten, bijvoorbeeld op
Op zich kan dat handig zijn als je een keuze wilt maken
10 seconden. Klik op OK om je wijziging permanent
tussen welk OS moet worden gestart, maar 30 secon-
te maken en accepteer de melding dat de computer
den is best lang. Die tijd wordt bepaald door het laatst
opnieuw moet worden opgestart. Daarna zie je direct
geïnstalleerde besturingssysteem en wordt doorge-
resultaat, de wijzigingen zijn doorgevoerd en je ziet
voerd in een opstartbestand. Die opstarttijd kun je
dat er nu net zo lang wordt gewacht zoals je zelf hebt
verkleinen vanuit het tweede geïnstalleerde Windows-
opgegeven.
systeem, dus Windows 7 of 8.1, niet je oorspronkelijke Windows 10-installatie. Start je computer dus op in
Ubuntu installeren
Windows 7 of 8.1 en ga naar Start, kies voor Uitvoe-
De installatie van Ubuntu lijkt grotendeels op de procedure die je van Windows gewend bent. Kies als eerste de taal (Nederlands) en klik op Ubuntu installeren.
Een beter bootmenu
Als de computer is verbonden met internet, vink dan Updates downloaden tijdens de installatie aan.
De instellingen voor het booten van Windows zijn wat beperkt. Wil je ge-
Eventueel kun je ook kiezen voor Deze programma’s
avanceerdere opties, dan kun je overwegen een tool als EasyBCD te ge-
van derden installeren, zodat je met minder moeite
bruiken. Dit is een uitgebreid bootmenu-programma en te downloaden
bijvoorbeeld mp3-bestanden kunt afspelen. Klik op
vanaf www.neosmart.net/easybcd. De Non-commercial versie kun je
Verder. Nu komt de belangrijkste stap: namelijk
gebruiken voor thuis en die vind je op de site onder Plans. De software is
het kiezen van de juiste schijf. Klik onderaan op Iets
alleen Engelstalig en eenmalige registratie om te kunnen downloaden is
anders en klik op Verder. Selecteer vrije ruimte en
niet nodig; de velden hoef je niet in te vullen. De software moet je onder
klik op de plus (+). Zet de Grootte op de grootte van de
je tweede, nieuw geïnstalleerde, Windows-versie installeren. Eenmaal
schijf, minus de hoeveelheid van je RAM (meestal is 4
geïnstalleerd start je het programma en kies je voor Edit Boot Menu,
of 8 GB is prima). Zorg dat de locatie Begin van deze
waarna je kunt instellen wat het standaard besturingssysteem is waar-
ruimte geselecteerd is. Bij Gebruiken als laat je de
vandaan moet worden opgestart. Verder kent het programma nog veel
optie staan op Ext4 loggend bestandssysteem en bij
De installatie
meer opties, zoals het instellen van een automatische veilige modus
Aankoppelpunt vul je een slash (/) in. Klik op OK. Klik
van Ubuntu lijkt
voor Windows, aanpassingen in de stijl van het weergegeven bootmenu
opnieuw op de overgebleven vrije ruimte en opnieuw
op de proce-
en het handmatig aanpassen van de weergegeven teksten.
op de plus (+). Selecteer dit keer bij Gebruiken als de
dure die je bij
optie Wisselgeheugen (swap area). Laat de overige
Windows moet
opties zoals ze zijn en klik op OK. Controleer nog een
volgen.
EasyBCD biedt tal van extra opties voor het beheren van een multiboot-systeem.
WWW.PCMWEB.NL
102 - Masterclass - Multiboot JW.indd 25
/ NR. 05 - MEI 2016
25
12-04-16 10:10
MASTERCLASS Windows 10 multiboot
keer of alles klopt. Zorg ervoor dat je niets hebt veranderd aan de NTFS-partitie waar Windows op geïnstal-
Bootmanager Ubuntu beheren
leerd staat! Klopt alles? Klik dan op Installeer nu en
Als je Ubuntu hebt geïnstalleerd, heb je een andere bootloader dan
daarna op Verder om de partities aan te maken en de
Windows; je krijg namelijk Grub. Je kunt Grub configureren met de zo-
installatie te starten. Tijdens de installatie maak je een
genoemde Grub Customizer. Dit programma kun je als volgt installeren.
gebruikersaccount aan, kies je de tijdzone en stel je
Klik op de Ubuntu-knop, typ Terminal en open het programma. We
nog enkele andere dingen in. Onderbreek de instal-
gaan nu een paar commando’s invoeren. Typ sudo add-apt-repository
latie niet, helemaal niet tijdens het wegschrijven van
ppa:danielrichter2007/grub-customizer en voer daarna je wacht-
de partities. Achteraf wordt de computer even herstart
woord in en druk op Enter. Typ vervolgens sudo apt-get update en
en kun je als het goed is kiezen tussen Windows en
druk op Enter. Daarna typ je sudo apt-get install grub-customizer;
Ubuntu.
als er gevraagd wordt om toestemming, kun je op Enter drukken om te
Ubuntu-partitie lezen in Windows
bevestigen en door te gaan. Zodra de installatie eenmaal klaar is, kun je opnieuw op de Ubuntu-
Als je Windows als dualboot hebt geïnstalleerd, kun
knop klikken en grub customizer typen en het programma openen. Je
je gewoon bij de schijf van het andere besturings-
kunt nu op het tabblad List configuration de volgorde van de opties
systeem. Met Ubuntu is dat niet het geval. Om de
wijzigen. Op General Settings kun je kiezen welk besturingssysteem
ext4-schijf in Windows te kunnen lezen, is een apart
standaard moet worden opgestart en hoe lang het Grub-scherm weerge-
programma nodig. Een handig programma hiervoor
geven moet worden. Klik op Save om de wijzigingen op te slaan.
is Ext2Read. Anders dan de naam doet vermoeden, ondersteunt dit ook ext4. Wel kun je hier alleen bestanden mee lezen vanuit Ubuntu. Je kunt het programma downloaden via www.tiny.cc/ext2 en dan te klikken op de groene downloadknop. Pak het gedownloade zip-bestand uit en voer de toepassing die erin aanwezig is als administrator uit, door er met de rechtermuisknop op te klikken en te kiezen voor Als administrator uitvoeren. Je ziet nu de Ubuntu-schijf in de vorm van /dev/sdaX. Als je erop dubbelklikt, zie je alle mappen erin. In home/[gebruikersnaam] vind je Je persoon-
je persoonlijke bestanden. Je kunt een map of bestand
lijke bestanden
opslaan door er met de rechtermuisknop op te klikken
vind je in de
en te kiezen voor Save.
map home/[gebruikersnaam]. Bij default entry kun je de standaardoptie kiezen die gestart moet worden voor Grub.
Tot slot Met de stappen in deze masterclass heb je kunnen zien dat het maken van een multiboot-systeem niet heel moeilijk is. Je kunt zelfs zover gaan dat je niet twee, maar drie of zelfs vier besturingssystemen op je computer installeert. Dat kan bijvoorbeeld handig zijn voor het ontwikkelen van apps of websites, zodat je kunt testen of de interface er op de verschillende systemen hetzelfde uitziet. Bedenk wel dat het over een paar jaar niet meer nodig is om met meerdere Windows-versies aan de slag te gaan, want Windows 10 is natuurlijk hier om te blijven en de ondersteuning voor Windows 7 zal binnen niet al te lange tijd stoppen.
26
/ NR. 05 - MEI 2016
102 - Masterclass - Multiboot JW.indd 26
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:10
WORKSHOP Beter beeld in Windows 10
BETER BEELD IN WINDOWS 10 Meer pixels en meer kijkplezier Beeldschermen worden steeds groter met meer pixels en een hogere pixeldichtheid. Windows 10 kan beter overweg met deze schermen en door een tweede beeldscherm op je pc aan te sluiten kun je nog veel meer uit je systeem halen.
Een driver voor je monitor?
E D M O N D VA R W I J K
dat komt vaak omdat veel monitoren die informatie niet (kunnen) uit-
W
Hoewel het niet per se noodzakelijk is, kun je ervoor kiezen om ook voor je beeldscherm een stuurprogramma te installeren. Vaak weet Windows 10 namelijk niet uit zichzelf welk type beeldscherm er is aangesloten en wisselen met de videokaart. Via de DCC-functie (Display Data Channel)
e laten je in deze workshop zien hoe je
wordt wel aan Windows doorgegeven wat de maximale resoluties en
Windows 10 zo kunt instellen dat het op-
verversingsfrequenties van de monitor zijn, en dat is op zich voldoende.
timaal samenwerkt met twee monitors of
Enige nadeel is dat – wanneer je een monitor zonder eigen stuurpro-
met een monitor met een ultrahoge resolutie. We laten
gramma gebruikt – er in het hardware-overzicht alleen Plug & Play
je de nieuwe opties zien die je krijgt en hoe je deze
Monitor of Algemeen PnP-beeldscherm staat, in plaats van bijvoorbeeld
toepast. Als uitgangspunt nemen we een computer
Iiyama ProLite B2403WS. Voor de werking van de monitor zelf maakt
met daarop twee beeldschermen aangesloten of één
het echter helemaal niks uit of je wel of geen stuurprogramma instal-
monitor met ultrahoge pixeldichtheid.
leert, dat is tegenwoordig niet meer nodig.
Videokaart Het belangrijkste onderdeel van je pc om goed gebruik
veel extra’s biedt. Het best kun je dus voor jouw kaart
te kunnen maken van een uhd-scherm of een tweede
de driver van de fabrikant downloaden, die is een stuk
monitor, is natuurlijk de videokaart. Deze moet na-
uitgebreider en vaak ook stabieler.
melijk wel overweg kunnen met de hogere resolutie
Om te zien welke drivers Windows nu herkent, klik
en – als je een tweede scherm wilt aansluiten – ook
je met de rechtermuisknop op Deze pc en kies dan
beschikken over voldoende aansluitingen. Voor hogere
Beheren. Open Apparaatbeheer en open het onder-
resoluties heb je minstens een hdmi-, dvi- of Display-
deel Beeldschermadapters. Controleer of de juiste
Port-aansluiting nodig. Met vga kun je weliswaar ook
adapter is herkend. Klik met de rechtermuisknop op de
hogere resoluties halen, maar deze verouderde stan-
adapter en kies Eigenschappen, Stuurprogramma,
daard gaan we niet gebruiken. Check bij de fabrikant
Stuurprogramma bijwerken. Windows 10 contro-
of je videokaart geschikt is voor de hogere resoluties.
leert nu online of er een nieuwere driver is en zal die
Daarnaast is het ook belangrijk dat je computer be-
downloaden en installeren. Wil je de driver van de
schikt over de nieuwste videokaartdrivers. Windows
fabrikant zelf? Dan ga je naar de website van de maker
heeft zelf vaak ook al een driver voor je videokaart,
van je kaart en zoek je naar het stuurprogramma van
maar dat is vaak een basisstuurprogramma dat niet
jouw merk en type videokaart. Sommige fabrikanten
WWW.PCMWEB.NL
101 - Workshop - Beter beeld in Windows 10 JW.indd 27
/ NR. 05 - MEI 2016
27
12-04-16 10:14
WORKSHOP Beter beeld in Windows 10
bieden een speciaal tooltje waarmee automatisch kan
Het uitbreiden van je beeld is voor gewoon compu-
worden gedetecteerd welk type videokaart in jouw
tergebruik de beste instelling. Je bureaublad wordt im-
computer is geïnstalleerd. Nvidia biedt deze mogelijk-
mers (als je twee dezelfde grootte monitors gebruikt)
heid bijvoorbeeld via een Java-plug-in, maar Java is
twee keer zo groot. Je kunt dan veel meer vensters
aardig verouderd en we raden je aan om die plug-in
kwijt en makkelijker schakelen tussen twee program-
niet te gebruiken.
ma’s. De eerste keer dat je twee schermen aansluit,
Kiezen wat je wilt zien
kan het voorkomen dat het beeld is gewisseld, bijvoorbeeld dat je hoofdbureaublad ineens op de tweede
Nadat je je monitor hebt aangesloten en de videokaart-
monitor wordt weergeven. De beste manier om met
drivers hebt geïnstalleerd, moet je computer opnieuw
twee schermen te werken is met je hoofdscherm recht
worden opgestart om de wijzigingen door te voeren.
voor je, en het tweede scherm een stukje aan de rech-
10 kun je je
Na de herstart zullen beide monitors aanspringen.
terkant. Als je ze beide in het midden van je bureau
schermen mak-
Wat je nu op deze monitors wilt weergeven kun je zelf
zou zetten, kijk je bijna altijd tegen de randen tussen
kelijk uitlijnen
bepalen. Windows 10 (en eerdere versies) beschikt na-
beide schermen in aan, en dat werkt natuurlijk verre
door een van de
melijk over de mogelijkheid om je huidige (eerste) mo-
van prettig. Je kunt de scherminhoud wisselen door
twee monito-
nitor te dupliceren. Je krijgt dan een kopie van het ene
het scherm dat je het liefst voor je hebt, te slepen naar
ren naar de
beeldscherm op de andere. Dat is handig, bijvoorbeeld
de juiste positie met je muis. Op die manier kun je ook
gewenste plek
voor het geven van presentaties, of bij het helpen van
de schermen makkelijker met elkaar uitlijnen door ze
te slepen met je
een klant bij een balie. Voor thuisgebruik is het mis-
juist wat omhoog of naar beneden te slepen.
muis.
In Windows
schien wat minder logisch. Wil je op beide schermen hetzelfde weergeven, klik dan met de rechtermuisknop op het bureaublad en kies voor Beeldscherminstellingen. Onder het kopje Meerdere beeldschermen kun je aangeven wat er moet gebeuren. Met Deze beeldschermen dupliceren maak je een kopie van je Bij het
hoofdbeeldscherm op je tweede scherm. Let wel op
dupliceren van
dat alles wat je op het eerste scherm doet, ook op het
beeldschermen
tweede scherm wordt weergeven. Ook krijg je op die
zie je op beide
manier een dubbele muis, waarvan de bewegingen
schermen exact
gelijk zijn op scherm 1 en 2.
hetzelfde.
Geef aan welke monitor je hoofdbeeldscherm moet worden.
Het beste is als Beeldscherm 1 ook echt je hoofdvenster is en Beeldscherm 2 je tweede scherm. Sommige programma’s lezen die informatie ook uit, en geven dan het juiste deel van het programma weer op het
28
/ NR. 05 - MEI 2 0 16
101 - Workshop - Beter beeld in Windows 10 JW.indd 28
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:14
WORKSHOP Beter beeld in Windows 10
goede scherm. Je kunt via de knop Identificeren zien welk scherm welk nummer heeft gekregen. Wil je een
Hoogteverschil
andere monitor als hoofscherm aanwijzen, dan klik je
Behalve de beeldschermen direct naast elkaar
eenmaal op de monitor die je wilt wijzigen (de selectie
zetten, kun je ze in de miniatuurweergave ook op
wordt blauw) en zet je een vinkje bij Dit beeldscherm
een andere manier ten opzichte van elkaar plaat-
instellen als hoofdbeeldscherm.
sen, bijvoorbeeld onder en boven elkaar. Of de ene
Windows 10-taakbalk
monitor hoger dan de andere. Dat laatste is vooral handig wanneer je twee ongelijke beeldschermen
Vaak wordt het tweede beeldscherm alleen gebruikt
hebt, bijvoorbeeld een notebookscherm en een
voor het weergeven van vensters. Maar vanaf Windows
externe monitor. De laatste is dan meestal groter
8 kun je ook de taakbalk helemaal uitbreiden naar het
en dan is het handig de twee in de miniatuurweer-
tweede scherm. Om dat in te stellen, moet je bij de
gave precies zo naast elkaar te zetten als ze ook
eigenschappen van de taakbalk zelf zijn. Klik er met
in werkelijkheid staan, bijvoorbeeld de onderkan-
de rechtermuisknop op, en kies voor Eigenschappen.
ten gelijk of de bovenkanten. Windows volgt de
Vervolgens zet je een vinkje bij Taakbalk weergeven
miniatuurweergave precies en zo kun je heel exact
op alle schermen. Daarbij heb je vanaf Windows
aangeven waar je terecht komt in bijvoorbeeld
10 nog wat extra mogelijkheden. Zo kun je ervoor
de kleine monitor wanneer je bovenaan de grote
kiezen om de pictogrammen van de apps alleen op de
oversteekt. En zit daar in de miniatuurweergave
taakbalk op Beeldscherm 1 weer te geven of op beide.
geen monitor, dan laat Windows je daar ook niet
Een minpuntje: de knop voor het startmenu zal altijd
van de ene naar de andere gaan, dan moet je eerst
op beide beeldschermen te zien zijn. De sneltoets voor
iets naar beneden.
het Windows-menu (de Windows-knop op het toetsenbord) laat het startmenu wel alleen maar zien op het hoofdscherm. Wil je het menu op je tweede scherm
Selecteer
openen, dan moet je op de Windows-vlag klikken om
Achtergrond instellen
enkele mooie
het te openen.
Met één groot bureaublad wil je ook één mooie
hogeresolu-
foto als achtergrond van het bureaublad
tiefoto’s voor
zien. Ook dit is mogelijk, maar er zijn ook
een prach-
balk kun je
andere opties. Klik op Start, Instellingen,
tige wisselende
uitbreiden
Persoonlijke instellingen. Selecteer bij
achtergrond
naar je tweede
Achtergrond of je een Afbeelding / Effen
gespreid over
beeldscherm,
kleur of Diavoorstelling op de achter-
alle monitoren.
De taak-
maar de knop voor het menu Start wordt op beide balken getoond.
WWW.PCMWEB.NL
101 - Workshop - Beter beeld in Windows 10 JW.indd 29
/ NR. 05 - MEI 2016
29
12-04-16 10:14
WORKSHOP Beter beeld in Windows 10
DPI, PPI en HiDPI Bij monitoren wordt gesproken over de resolutie, maar ook vaak de dichtheid van het aantal pixels. Tegenwoordig wordt bij monitoren gesproken over ppi, ofwel pixels per inch. Dit geeft aan hoeveel pixels er op een vierkante inch (2,54 cm) zijn verwerkt. Hoe dichter die pixels op elkaar staan, hoe hoger dus het aantal pixels per inch en hoe scherper het beeld is. Lange tijd was een ppi van 72 het gemiddelde en waren fabrikanten vooral druk grotere beeldschermen te maken. Apple doorbrak dit en kwam met zijn Retina-scherm. Geen 72 pixels per 2,54 centimeter, maar wel 200, 300 of zelfs 400 op de iPhone 6. Zitten
Links de letter A op een gewone
er meer pixels in dezelfde 2,54 centimeter, dan betekent dit automatisch dat
monitor, rechts op het Retina-beeld-
de pixels zelf steeds kleiner moeten zijn en dus dat het beeld scherper wordt.
scherm van de iPad 3, met veel
En daar was het Apple nou net om te doen. Inmiddels is Apple al niet meer
kleinere pixels en een veel hoger
de enige die monitoren toepast met zo’n hoge pixeldichtheid, meer fabrikan-
aantal pixels per inch.
ten doen dat. Maar omdat de naam Retina alleen door Apple gebruikt mag worden, gebruiken de andere fabrikanten een alternatieve aanduiding, zoals HiDPI. Dat zijn monitoren met pixels zo klein, dat het blote oog ze niet meer kan waarnemen.
grond van het bureaublad wilt. Selecteer via Bladeren de kleur, de afbeelding of (als je een diavoorstelling wilt) de map waar de foto’s van de diavoorstelling zich bevinden. Selecteer dan bij Kies de gewenste weergave de optie Over meerdere schermen. De keuze is direct live; verlaat daarna dit deel van de instellingen.
Beeld schalen Met de hoger wordende resoluties wordt het lastiger om sommige items op je desktop te zien of goed te kunnen richten met je muis om bijvoorbeeld een pictogram of een menu aan te klikken. In Windows 8 en 8.1 was het al deels mogelijk om bepaalde
Nu afmelden. Dit laatste is nodig om de aanpassing
onderdelen te schalen, maar in Windows 10 zijn nu
ook echt voor alle onderdelen door te voeren. Voor-
een HiDPI-
een aantal verdere verbeteringen doorgevoerd in de
deel is verder ook dat je de instellingen per monitor
monitor de
schalingsfunctie. Klik met de rechtermuisknop op het
kunt aanpassen.
schaal en alle
bureaublad en kies Beeldscherminstellingen. Onder
30
Gebruik je verschillende monitoren met verschil-
Verhoog op
beeldelementen
de miniatuurweergave van de beeldschermen zie je
lende resoluties en pixeldichtheid, dan geeft Windows
zoals menu’s
het onderdeel De grootte van tekst, apps en andere
10 je de optie de grootte per monitor te variëren, iets
en pictogram-
items wijzigen met daarachter een percentage. 100%
wat Windows 8.1 nog niet kon. Selecteer hiervoor in
men worden
(de standaardkeuze) is dat alle beeldschermonderde-
het scherm met de Beeldscherminstellingen eerst in
net zo groot als
len op hun ware grootte worden weergegeven. Is dat
de miniatuurweergave de monitor en selecteer daarna
op een gewone
te klein, bijvoorbeeld doordat je een HiDPI-monitor
de voor die monitor ideale schaalfactor. Een tweede
monitor.
met hoge pixeldichtheid gebruikt, sleep dan de schuif
voordeel van Windows 10 boven eerdere versies van
naar rechts. Je hebt de keuze tussen 125%, 150%,
het besturingssysteem is de mogelijkheid de verscha-
175% en 200%. De laatste werkt bijvoorbeeld op een
ling per onderdeel in te stellen. Klik bij de Beeldscher-
4K-monitor het beste. Klik op Toepassen en kies voor
minstellingen op Geavanceerde beeldscherminstel-
/ NR. 05 - MEI 2016
101 - Workshop - Beter beeld in Windows 10 JW.indd 30
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:14
WORKSHOP Beter beeld in Windows 10
Behalve het hele scherm te schalen, kun je bijvoorbeeld ook alleen de tekengrootte van de titelbalk van elk programma verhogen.
lingen, Tekstgrootte en andere items afzonderlijk
bij Alleen de tekengrootte wijzigen. Selecteer het
aanpassen. Wil je alleen de grootte van de tekst van
onderdeel, de tekengrootte, vink eventueel de optie
pictogrammen en de taakbalk wijzigen, dan kan dat
Vet aan en klik op Toepassen.
HiDPI problematisch? Veel pixels is voor Windows geen probleem als het beeldscherm ook gewoon groter is. Alle onderdelen zoals het startmenu en een OK-knop schalen dan gewoon mee, het wordt alleen groter. Bij een Retina-scherm of HiDPImonitor is het echter wel een probleem. Bij een dergelijk scherm neemt het aantal pixels enorm toe en blijft het beeld even groot. Het gevolg is dat onderdelen zoals het startmenu, ineens veel kleiner worden, tot vrijwel onwerkbaar klein. En ook bij het browsen merk je het. Afbeeldingen op een website zijn vaak geoptimaliseerd voor een bepaalde weergave en kunnen maar beperkt groter of kleiner worden weergegeven. De vergroting die nodig is om de foto dan relatief net zo groot op een HiDPI-monitor weer te geven, wordt vaak niet ondersteund waardoor je ineens heel kleine foto’s en afbeeldingen in websites krijgt. Gelukkig kan Windows 10, meer dan elke andere versie van Windows, ook dit probleem oplossen. HiDPI zoals de grote monitor is in combinatie met Windows 10 geen probleem meer. Vergeleken met de traditionele monitor (in het witte kader) blijft alles goed zichtbaar en klikbaar.
WWW.PCMWEB.NL
101 - Workshop - Beter beeld in Windows 10 JW.indd 31
/ NR. 05 - MEI 2016
31
12-04-16 10:14
VRAAG EN ANTWOORD VPN
DIT MOET JE WETEN OVER VPN
10 keer vraag en antwoord VPN is hot en steeds meer mensen stappen over naar zo’n dienst om meer anoniem te kunnen downloaden. Maar het heeft nog veel meer voordelen. PCM heeft de afgelopen tijd veel vragen gekregen over vpn, tijd voor een overzicht van de meestgestelde vragen en de antwoorden. plek met openbare wifi. Dankzij vpn zien sniffers
JEROEN DE JAGER
(afluisteraars) geen zinnige informatie voorbijkomen.
Wat is een vpn precies? VPN staat voor Virtual Private Network. Je kunt het
privédingen regelt.
Meestal gaat het om een versleutelde verbinding
Wanneer is gebruikmaken van een vpn handig?
tussen twee netwerken, die via openbare netwerken
Veel bedrijven maken gebruik van een vpn-verbinding
(het internet) loopt. Denk aan je thuisnetwerk en het
om een veilige verbinding tussen thuiscomputers en
bedrijfsnetwerk van je werkgever. Met een vpn-verbin-
het bedrijfsnetwerk te realiseren. De laatste jaren
ding wordt een privétunnel of -pijplijn tussen die twee
is vpn echter ook interessant geworden voor par-
netwerken gemaakt, waar binnenin niet gekeken kan
ticulieren, zeker op het gebied van privacy, waarbij
worden.
de overheid en andere diensten steeds meer met je
zien als een privénetwerk binnen een groter netwerk.
Waarom zou ik een vpn moeten gebruiken?
32
Wel zo prettig als je je bankzaken of andere
meekijken met wat je op het internet aan het doen bent. Met een vpn-verbinding is het ook lastiger voor
Een van de grootste voordelen van vpn: geen
bepaalde diensten om je toegang te blokkeren: met
pottenkijkers. Doordat de verbinding is versleuteld,
een vpn-verbinding kun je jezelf immers voordoen
kan iemand die ook toegang heeft tot datzelfde
alsof je in een ander land aan het internetten bent.
netwerk jouw vpn-verbinding toch niet afluisteren.
Diensten als BBC iPlayer komen dan ineens wel tot je
Denk aan een hotel, trein, restaurant of een andere
beschikking.
/ NR. 05 - MEI 2016
112 -Vraag en antwoord - 10 vragen over VPN JW.indd 32
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:15
VRAAG EN ANTWOORD VPN
Ben ik echt anoniem met een vpn? Nee, ondanks dat bijvoorbeeld je eigen internetpro-
Wat is het verschil tussen gratis en betaalde diensten?
vider niet direct kan zien wat je doet op het web,
Gratis vpn-diensten zijn beperkt qua snelheid, de
kunnen ze wel zien dat jij via een
hoeveelheid data die je over de verbinding mag up- of
vpn-verbinding bent verbonden. En
downloaden, aantal gelijktijdige verbindingen of een
dat geldt ook voor de vpn-aanbieder
combinatie hiervan. Wil je alleen veilig je mail op je
zelf: zij zien bijvoorbeeld wel jouw
smartphone of tablet checken als je niet thuis bent,
oorspronkelijke ip-adres, maar bij
dan biedt bijvoorbeeld VyprVPN een gratis abonne-
het bezoeken van websites zien de
ment aan waarmee je 500 MB per maand kunt verbrui-
webmasters dat adres niet, maar het
ken. Wil je meer, dan moet je gaan betalen.
door de vpn-provider toegekende je doet, maar houdt daar normaal
Welke vpn-diensten kunnen jullie me aanraden?
gesproken geen logs van bij. Toch
Eind vorig jaar hebben we een achttal vpn-diensten
hoeft er maar iemand een tap te
getest op functionaliteit. De snelheid hebben we
plaatsen en je bent gezien. Gelukkig
niet bekeken. De volledige test vind je terug op
kan dat niet zomaar, dat is zelfs voor
www.pcmweb.nl/vpn. Daarnaast kun je lezen
een overheid, geheime dienst of een
welke mogelijkheden allemaal worden geboden,
(andere) kwaadwillende niet makkelijk
waar de servers staan, wat je per maand betaalt en
te realiseren.
welke diensten gratis zijn.
Er zijn meerdere vpnprotocollen; welke kan ik het beste gebruiken?
Hoe zit het met de internetsnelheid als ik via een vpn verbinding heb?
ip-adres. De vpn-dienst weet wel wat
De meest gebruikte protocol-
Gebruik je een vpn-verbinding, dan gaat dat altijd ten koste van je snelheid. Je aanvraag voor een
len zijn PPTP, L2TP/IPsec
bepaalde webpagina of andere internetinfo gaat niet
en OpenVPN.
meer direct naar die webserver, maar eerst naar de
Deze drie
server van je vpn-dienst, dan naar die webserver,
protocollen
weer terug naar je vpn-dienst en dan weer naar jouw
worden door
apparaat. En dat gaat continu zo door. Heb je een
de meeste vpndiensten en -soft-
snelle kabel- of glasvezelverbinding, dan merk je daar amper wat van. Daarnaast heb je de extra reken-
ware ondersteund. PPTP is de minst veilige en is relatief
kracht die de versleuteling vraagt. Voor een dikke pc
eenvoudig te kraken. Die raden we je dus niet aan om
geen probleem, maar op sommige mobiele appara-
te gebruiken. Het beste en snelste is OpenVPN, maar
ten merk je er wel wat van. Ben je een gamer, dan
niet elk apparaat ondersteunt dat. Mocht je OpenVPN
is een lage ping heel belangrijk en daar zijn de extra
niet aan de praat krijgen, kies dan voor L2TP/IPsec.
tussenstappen van een vpn-dienst niet bevorderlijk
Kan ik thuis een vpn-server maken of gebruik ik beter een externe dienst? Wil je vooral voorkomen dat niemand je internetge-
voor. In alle gevallen: test eerst of de vpn-dienst snel genoeg voor je is. Veel diensten bieden een speciale proefperiode.
bruik kan zien als je onderweg bent? Dan kun je prima
Welke alternatieven zijn er voor vpn?
een vpn-verbinding met je thuisnetwerk opzetten. Dit
De bekendste alternatieven zijn Tor en het gebruik van
kan via je router of NAS, of via een computer thuis die
een anonieme proxy. Die laatste wordt gebruikt om
je altijd aan laat staan. Hiermee loopt al het internet-
regiogebonden content van bijvoorbeeld Netflix, Hulu,
verkeer op je smartphone via je internetverbinding
BBC iPlayer en Uitzending Gemist toch op een andere
thuis en kun je veilig op openbare wifi-netwerken je
plek te kunnen bekijken. Veel anonieme proxy’s doen
gang gaan. Zorg wel dat je een snelle internetverbin-
alleen niets voor jouw privacy, sterker nog, ze delen
ding thuis hebt, liefst via de kabel of glasvezel. Wil je
deze gegevens vaak gewoon met anderen. Bij Tor,
ook thuis voorkomen dat men weet wat je online doet,
een netwerk waarop je anoniem kunt surfen, is je
dan kun je gebruikmaken van een externe vpn-dienst.
privacy in principe wel goed geregeld, maar ook hier
Op de volgende pagina's lees je hoe je zelf een vpn-
zijn er weleens ‘infiltranten’ en is de snelheid vaak een
server kunt instellen op je router.
zwak punt.
WWW.PCMWEB.NL
112 -Vraag en antwoord - 10 vragen over VPN JW.indd 33
/ NR. 05 - MEI 2016
33
12-04-16 10:15
MASTERCLASS Je eigen vpn-server
VPN-SERVER OP JE ROUTER
Overal veilig internet op je smartphone Het gebruik van een wifi-netwerk dat niet van jezelf is, vormt altijd een risico. Dat geldt al helemaal als het een openbaar netwerk betreft. Gelukkig kun je dankzij een vpn je verkeer versleutelen zodat je veilig gebruik kunt maken van ieder netwerk. Heb je thuis een geschikte router, dan kan dat helemaal gratis en surf je buitenshuis op je eigen internetverbinding thuis. JEROEN BOER
M
et de vpn-server die je in deze masterclass
OpenVPN zijn wel veilig. We vertellen je in dit artikel
kunt installeren en configureren, kun je
hoe routers van Asus, Netgear, Avm en D-Link zijn in
onderweg surfen via je eigen internet-
te zetten als vpn-server. Andere routers werken op
verbinding thuis. Zo kan je verkeer buitenshuis niet afgeluisterd worden en kun je veilig gebruikmaken
34
vrijwel dezelfde manier.
van een open netwerk. Let op: omdat je nog steeds
Router achter een andere router
gebruikmaakt van je eigen internetverbinding is deze
Een groot voordeel van een vpn-server die direct op
vorm van vpn niet geschikt om Bittorrent-verkeer van
je router draait, is dat je geen poorten open hoeft te
bijvoorbeeld Popcorn Time te verbergen. Een voordeel
zetten. Uiteraard moet je router dan wel direct aan
van je eigen router als vpn-server is dat het gratis is.
het internet gekoppeld zijn. Een klein probleem is dat
Een ander voordeel is dat je ook vanuit het buitenland
je een eigen router doorgaans koopt als aanvulling op
met een Nederlands ip-adres surft. Hierdoor kun je in
een al bestaande (modem)router van je internetprovi-
ieder land (de Nederlandse) Netflix en regiogebonden
der. Om de ingebouwde vpn-server goed te gebruiken
diensten als Uitzending Gemist gebruiken. Een nadeel
dien je de wan-poort van je eigen router aan te sluiten
ten opzichte van betaalde diensten is de snelheid. De
op een lan-poort van de router van je internetprovider.
downloadsnelheid wordt beperkt door de upload-
Lastig is dat je nu werkt met twee routers achter elkaar
snelheid van je internetverbinding thuis en door de
en dat je eigen router een privĂŠ ip-adres van de eerste
rekenkracht van je router. Er zijn verschillende vpn-
router krijgt. Je kunt aan het ip-adres dat je eigen
protocollen waarvan PPTP, L2TP/IPsec en OpenVPN de
router gebruikt voor de internetverbinding herken-
bekendste zijn. Van deze protocollen is PPTP de minst
nen of je router achter een andere router hangt. Dit
veilige en relatief eenvoudig te kraken. L2TP/IPsec en
ip-adres zal een privaat adres in de reeks 192.168.x.x,
/ NR. 05 - MEI 2016
113 - Masterclass - VPN in je router JW.indd 34
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:22
MASTERCLASS Je eigen vpn-server
Krijgt je eigen router geen direct ip-adres van je provider, hang hem dan in de DMZ van de router van je internetprovider.
10.x.x.x of 172.16.x.x zijn. Je wilt natuurlijk dat je eigen
mac-adres vastkoppelen aan een ip-adres. Voor dit ar-
router geen last heeft van de andere router. Dat kun
tikel hebben we de vpn-functionaliteit getest in de DMZ
je op twee manieren regelen. De eerste methode is de
van een Ziggo-router, maar ook routers van andere
router van de internetprovider enkel te laten functi-
internetproviders bieden een DMZ.
oneren als modem, je eigen router krijgt dan direct
In de opvolgende delen van dit artikel laten we je
een ip-adres van de internetprovider. Dit kan bij Ziggo
per routermerk zien hoe je de vpn-verbinding kunt
door te bellen met de helpdesk en te vragen naar de
instellen.
bridge-functie. Je verliest dan wel de mogelijkheid om de openbare hotspots van Ziggo te gebruiken. Bij veel
Configureren Asus-router
internetproviders heb je echter geen keuze en sluit je
Log in op de webinterface van je Asus-router. Hangt je
je eigen router altijd achter een andere actieve router
router direct aan internet en heeft deze een extern ip-
aan. Ook daarvoor is een oplossing.
adres van je internetprovider, dan kun je de ddns-mo-
Router achter DMZ
gelijkheid gebruiken die je vindt onder WAN, DDNS. Deze kun je gratis gebruiken met de server www.asus.
Hangt je eigen router achter een router van je internet-
com, maar werkt niet goed als je router achter een
provider, dan blokkeert deze hoogstwaarschijnlijk de
andere router hangt. Gebruik in dat geval de ddns-
poorten die de vpn-server nodig heeft. De oplossing
mogelijkheid dan niet. Voor de vpn-server klik je in de
biedt de DMZ (demilitarized zone) van de router van je
linkerkolom op VPN. Kies het tabblad VPN Server en
internetprovider. Een apparaat dat in de DMZ hangt,
klik op OpenVPN. Zet de optie Enable VPN Server op
is direct bereikbaar vanaf internet zonder dat daar
On. Kies naast VPN Details voor Advanced Settings
nog een firewall tussen zit. Dat is in het geval van je
en verander Protocol naar TCP en Server Port naar
eigen router geen probleem. Log in op de router van
443. Je kunt deze opties ook op UDP en poort 1194
je internetprovider en achterhaal welk ip-adres aan
laten staan. Dit werkt iets sneller, maar TCP op poort
je eigen router is toegekend. Zoek in de webinterface
443 is lastiger te blokkeren door de beheerder van een
naar de opties voor DMZ en vul hier het ip-adres in dat
netwerk. Verander Extra HMAC Authorization naar
is toegekend aan je eigen router. Om helemaal zeker
Incoming (0). Zet de optie Push LAN to clients op Yes
te weten dat dit altijd goed gaat, kun je het ip-adres dat
om je thuisnetwerk via de vpn-verbinding te benade-
is toegekend aan je eigen router vastzetten door een
ren. Zet de opties Direct clients to redirect Internet
ip-reservering. Zoek naar een optie als Static Lease,
traffic, Respond to DNS en Advertise DNS to clients
DHCP Binding of DHCP Reservering. Hier kun je een
op Yes. Bij Encryption cipher kies je voor AES-256-
WWW.PCMWEB.NL
113 - Masterclass - VPN in je router JW.indd 35
/ NR. 05 - MEI 2016
35
12-04-16 10:22
MASTERCLASS Je eigen vpn-server
CBC voor extra veiligheid. De rest van de opties hoef je niet te veranderen. Klik op Apply. Standaard kun je
OpenVPN-configuratiebestand bewerken
inloggen op je vpn-verbinding met de gebruikersnaam
In tegenstelling tot bij andere vpn-varianten wordt bij OpenVPN het
en het wachtwoord van je router, deze gebruikers-
ip-adres of de url van de vpn-server via het door de server aangemaakte
naam zie je al in de tabel staan. Verander dus zeker de
configuratiebestand doorgegeven aan de client. Wanneer je Asus-router
standaardinlognaam ‘admin’ naar iets anders en stel
niet direct aan internet hangt (met een ip-adres van je internetprovi-
ook een sterk wachtwoord in. Je kunt daarnaast een
der), dan zal het OpenVPN-configuratiebestand een lokaal ip-adres of
extra account toevoegen door een username en pass-
een niet-werkende ddns-url bevatten. Je moet daarom het configura-
word in te vullen en op het plusje in de kolom Add/
tiebestand bewerken. Start Notepad en open het configuratiebestand
Delete te klikken. Nu je vpn-server is ingesteld, klik je
(client.ovpn). Op één van de eerste regels vind je achter remote een
kiezen voor TCP
op Export om het configuratiebestand voor OpenVPN
ip-adres of een ddns-url, deze vervang je door het externe ip-adres van
in combinatie
te downloaden. Hangt je router direct aan internet
je internetprovider dat je kunt achterhalen via www.whatismyip.org of
met poort 443
in combinatie met de ddns-dienst van Asus, dan kun
door de url van een ddns-service die wel werkt.
is het moeilijker
je dit bestand direct gebruiken. Hangt je Asus-router
voor netwerkbe-
achter de DMZ van de router van je internetprovider,
heerders om je
dan zul je het OpenVPN-configuratiebestand
het ip-adres
vpn-verbinding
moeten bewerken. Hoe dat moet, lees je in het kader
in het configu-
te blokkeren.
‘OpenVPN-configuratiebestand bewerken’.
ratiebestand
Door te
Verander
in het externe ip-adres van je internetprovider of een werkende ddns-url.
vink Save aan. Klik vervolgens op Connect en bevestig het verbindingsverzoek. Na een succesvolle verbinding zie je een sleuteltje in de statusbalk.
Configureren Netgear-router Netgear biedt een ddns-mogelijkheid die ook achter een andere
Verbinden met Asus-router
router werkt en dus altijd bruikbaar is. Klik op Geavanceerd,
Download op je iOS- of Android-apparaat de app
Geavanceerde instellingen,
OpenVPN Connect. Mail vervolgens het configuratie-
Dynamische DNS. Kies Netgear
bestand naar jezelf en open het op je smartphone. Op
als serviceprovider en vul een zelf-
de iPhone of iPad kies je in de lijst met opties Kopieer
gekozen hostnaam in (hostnaam.
naar OpenVPN. De app OpenVPN Connect wordt
mynetgear.com), een e-mailadres
nu vanzelf geopend en er staat een nieuw profiel
en een wachtwoord en klik op
klaar. Klik op het groene plusteken om het profiel te
Toepassen. Klik vervolgens op de
importeren. Vul nu je gebruikersnaam en wachtwoord
link in de bevestigingsmail om de
in, selecteer Save en selecteer vervolgens de optie om
ddns-dienst te bevestigen. Om de
te verbinden. Na een succesvolle verbinding zie je de
vpn-server in te schakelen ga je
aanduiding VPN in de statusbalk.
naar Geavanceerd, Geavanceer-
Op Android download je het configuratiebestand
de instellingen, vpn-service. Bij
vanuit je mail-app. Open daarna zelf OpenVPN Con-
de meeste Netgear-routers (waar-
nect en klik op het optiemenu rechtsboven. Kies
onder de R6400) zal de melding
Import en vervolgens Import Profile from SD card. Navigeer naar de downloadmap (bij ons Download),
36
De app OpenVPN Connect waarmee je
selecteer je configuratiebestand (client.ovpn) en klik
verbinding maakt met je ASUS-router is
op Select. Vul je gebruikersnaam en wachtwoord in en
zowel voor iOS als Android beschikbaar.
/ NR. 05 - MEI 2016
113 - Masterclass - VPN in je router JW.indd 36
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:22
MASTERCLASS Je eigen vpn-server
Netgear biedt een ddnsmogelijkheid die ook achter een
De OpenVPN-
andere router
server van
werkt, gebruik
Netgear biedt
deze dus.
niet veel instellingen, wel kun je de poort veranderen.
Verbinden met Netgear-router Heb je een Netgear-router met oudere firmware, dan kun je de vpn-verbinding niet gebruiken op iOS. De reden is dat OpenVPN op twee manieren (TUN en TAP) een verbinding kan opbouwen. Netgear ondersteunt in de oudere firmware alleen TAP, terwijl de iOS- en Android-apps alleen TUN ondersteunen. Voor Android is er in de vorm van de app OpenVPN Client voor € 6,99 wel een oplossing die TAP ondersteunt. Pak het zip-bestand dat je vanaf je Netgear-router hebt gedownload uit naar een map op je Android-apparaat. Open de app OpenVPN Client en klik op het plusteken. Kies Import VPN Profile en navigeer naar de map waar je de configuratiebestanden hebt opgeslagen en je opvallen dat iOS- en Android-clients niet worden
selecteer het ovpn-bestand. Klik op de vpn-verbinding
ondersteund. Alleen voor de R7000 is onlangs een
en vervolgens op het potlood. Kies Custom options en
firmwareupdate (1.0.5.48 of hoger) uitgerold waar-
klik op het plusteken. Kies bij option voor route-gate-
voor dat niet meer geldt. Voor de oudere firmware-
way en tik bij Value het ip-adres in waarop de webin-
versie hebben we een oplossing voor Android. Heb
terface van je Netgear-router bereikbaar is (doorgaans
je een router met een oudere firmwareversie, kies
192.168.1.1). Klik op het Opslaan-pictogram en ga
onder geavanceerde configuratie dan voor TCP en
terug naar het hoofdscherm van de app. Activeer nu
vul als Servicepoort 443 in. Heb je een R7000 met de
de vpn-verbinding. Heb je een R7000 met de nieuwste
nieuwste firmware, kies dan bij TUN Mode Service
firmware, dan heb je bovenstaande betaalde app niet
Type voor TCP en poort 443. Hiermee wordt het voor
nodig en kun je op zowel iOS als Android de gratis app
een netwerkbeheerder moeilijker om de vpn-verbin-
OpenVPN Connect gebruiken. Pak dan de bestanden
ding te blokkeren. Kies bij Clients gebruiken deze
die je vanaf je router hebt gedownload uit in een map.
vpn-verbinding voor toegang de optie Alle sites
Je hebt nu vier bestanden die je moet bundelen in één
op internet en thuisnetwerk. Klik vervolgens op
bestand. Open client3.ovpn in Notepad en voeg het
Toepassen. Heb je een Netgear-router met oudere
volgende toe:
firmware klik dan op de knop Voor Windows om de
<ca>
configuratiebestanden te downloaden. Heb je een
</ca><cert>
R7000 met de nieuwste firmware, klik dan op Voor
</cert><key>
Smartphone.
</key>
WWW.PCMWEB.NL
113 - Masterclass - VPN in je router JW.indd 37
/ NR. 05 - MEI 2016
37
12-04-16 10:22
MASTERCLASS Je eigen vpn-server
Open het bestand ca.crt en
een privaat ip-adres. De instellingen voor ddns vind
plak de inhoud direct achter
je via Internet, Permit Acces, Dynamic DNS. Om de
<ca>. Open vervolgens client.crt <ca>
vpn-server in te schakelen, kies je Internet, Permit
en plak de inhoud direct achter </
Access, VPN. Klik op Add a VPN Connection en kies
ca><cert>. Open vervolgens het ca><cert>
de optie Configure VPN connection for one user en
bestand client.key en plak de in-
klik op Next. Klik op Add User en vul een User name
houd direct achter </cert><key>.
en Password in. Het veld E-mail address kun je leeg
Sla het bestand client3.ovpn op.
laten. Vink vervolgens alle opties met uitzondering van
De procedure om de vpn-server
vpn uit en klik op OK. Je krijgt de vraag of je de vpn-
in te stellen op je iOS- of Android-
instellingen voor iOS en Android wilt zien. Klik op OK
apparaat is hetzelfde als bij de
en kopieer de getoonde instellingen of druk de pagina
Asus-router. Je leest bij ‘Verbin-
af. Hangt je FRITZ!Box direct aan internet, dan zullen
den met Asus-router’ hoe je het
de getoonde instellingen werken. Hangt je FRITZ!Box
configuratiebestand gebruikt op
achter een andere router, dan zal het getoonde ip-
iOS of Android.
adres voor de server niet werken. In plaats daarvan
Configureren FRITZ!Box-router
gebruik je je externe ip-adres dat je kunt vinden via www.whatsmyip.org.
FRITZ!Box en zorg dat deze op
Verbinden met AVM Fritz!Box-router
Advanced staat, onderin beeld
Zowel iOS als Android bevatten ingebouwde ondersteu-
moet dan View: Advanced staan.
ning voor IPSec. In iOS ga je naar Instellingen, Alge-
steuning voor
Staat hier View: Standard, klik
meen, VPN. Klik op Voeg vpn-configuratie toe. Kies bij
het door
Log in op de webinterface van de
Onder-
er dan op om over te schakelen.
Type de optie IPSec en vul een zelfgekozen beschrijving
de Fritz!Box
Hangt de FRITZ!Box direct aan internet (dat is sowieso
in. Bij Server voer je indien ingesteld de url van je ddns-
gebruikte IPSec
de OpenVPN-
het geval als je hem van een provider hebt gekregen),
dienst of het externe ip-adres van je internetprovider in.
zit in zowel iOS
server van Net-
dan kun je gebruikmaken van de ddns-mogelijkheid.
Verder vul je de velden Account, Wachtwoord, Groeps-
(hier getoond)
gear in de oude
Is dat niet het geval, dan werkt de ddns-functionaliteit
naam en Geheim in met de informatie die de Fritz!Box
als Android
firmware niet
net als bij Asus niet omdat deze wordt bijgewerkt met
je toonde. Klik op Gereed en je kunt de vpn-verbinding
ingebouwd.
Helaas wordt
ondersteund door de officiële app, je hebt daarom de betaalde app OpenVPN Client nodig.
De Fritz!Box geeft je netjes een overzicht met alle instellingen. Hangt je Fritz!Box achter een andere router, dan gebruik je een ander ip-adres.
38
/ NR. 05 - MEI 2016
113 - Masterclass - VPN in je router JW.indd 38
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:22
MASTERCLASS Je eigen vpn-server
D-Link biedt een DDNSdienst die ook werkt als je router achter een andere router hangt.
Stel een gebruikersnaam, wachtwoord en PSK in om de vpn-server van D-Link te activeren.
account aanmaken op www. dlinkddns.com en bevestigen via een e-mail. Vervolgens log je in op deze website en stel je een host in door een zelfgekozen hostname te kiezen (jouwnaam.dlinkddns. com) en deze te koppelen aan een ip-adres. Heb je dit gedaan, dan ga je in je in de webinterface van je router naar Features, Dynamic DNS. Kies Enabled bij Enable Dynamic DNS en kies dyndns.com bij Server Address. In het veld Host Name vul je de volledige ddns-url die je eerder gebruiken. In Android ga je naar Instellingen, Meer,
via de website hebt ingesteld,
VPN. Klik op het plusteken, voer een naam in en kies bij
dus jouwnaam.dlinkddns.com.
Type de optie IPSec Xauth PSK. Voer bij Serveradres
Vul ook je gebruikersnaam en
het externe ip-adres van je internetprovider in of indien
wachtwoord in en klik op Save.
ingesteld de url van je ddns-dienst. Bij IPSec-id en de
Na een tijdje verandert de Status
IPSec-sleutel voer je de gegevens in die de Fritz!Box je
in Connected.. Om de vpn-server
toonde en klik op Opslaan. Om verbinding te maken,
in te schakelen klik je op Features, Quick VPN. Zet de
Android (hier
klik je op de vpn-verbinding en voer je je gebruikers-
optie L2TP over IPSec op Enabled en kies een veilige
getoond) als iOS
naam en wachtwoord in.
gebruikersnaam en wachtwoord en verander eventueel
bevatten inge-
de PSK (dat is de zogenoemde pre-shared key). Klik op
bouwde onder-
Configureren D-Link-router
Zowel
Advanced Settings en controleer of het Authenticati-
steuning voor
D-Link bevat een ddns-mogelijkheid die ook werkt
on Protocol op MSCHAPv2 staat en MPPE op RC4-128.
de vpn-server
achter een andere router. Hiervoor moet je eerst een
Klik vervolgens op Save om de vpn-server te activeren.
van D-Link.
WWW.PCMWEB.NL
113 - Masterclass - VPN in je router JW.indd 39
/ NR. 05 - MEI 2016
39
12-04-16 10:22
MASTERCLASS Je eigen vpn-server
Verbinden met D-Link-router
Surf na het
Zowel iOS als Android bevatten ingebouwde onder-
maken van je
steuning voor L2TP/IPSec. In iOS klik je op Instellin-
vpn-verbinding
gen, Algemeen, VPN. Kies Voeg vpn-configuratie toe
naar www.what-
en kies L2TP als type. Vul een beschrijving in en voer
ismyip.org en
bij server de ingestelde DDNS-url of het externe ip-
controleer of je
adres van je internetprovider in. Vul vervolgens je ge-
het ip-adres van
bruikersnaam en wachtwoord in. In het veld Geheim
je internetprovi-
voer je in wat D-Link in zijn webinterface PSK noemt.
der thuis ziet.
Zorg dat de optie Stuur alle verkeer aanstaat en klik op Gereed. Vervolgens kun je een verbinding maken. In Android kies je Instellingen, Meer, VPN. Klik op het plusteken en voer een zelfgekozen naam in. Kies bij Type voor L2TP/IPSec PSK en vul als serveradres de DDNS-url of het externe ip-adres van je internetprovider in. Vul in het veld Van tevoren gedeelde IPSecsleutel in wat D-Link PSK noemt. Kies vervolgens Opslaan. Om verbinding te maken, klik je op de zojuist ingestelde vpn-verbinding en vul je je gebruikersnaam en wachtwoord in. Vink Accountgegevens opslaan aan en klik op Verbinding maken.
Controleren of VPN aanstaat De laatste stap is controleren of je vpn-verbinding ook daadwerkelijk goed werkt. Controleer ten eerste in de statusbalk of vpn actief is. In iOS zie je de aanduiding vpn, terwijl Android een sleuteltje toont. Vervolgens controleer je of al je verkeer via de tunnel loopt.
DDNS Het instellen van een vpn-server is, zoals je tussen de regels door kunt lezen, eigenlijk het halve verhaal. Je kunt prima inloggen op je vpnserver door het externe ip-adres van je modem in te geven. De meeste internetproviders garanderen voor consumentenabonnementen echter
Zeker in het geval van OpenVPN is deze controle niet
geen vast ip-adres. In de praktijk wijzigt je ip-adres eigenlijk nooit, maar
overbodig. OpenVPN kun je namelijk zo instellen dat
het kan na bijvoorbeeld een storing of werkzaamheden wel wijzigen. Met
je via de vpn-tunnel wel toegang krijgt tot je thuis-
een dynamische dns-dienst (ddns) koppel je het externe ip-adres van je
netwerk, maar dat het normale internetverkeer nog
modem aan een url. Deze url wordt automatisch bijgewerkt en verwijst
steeds over de primaire netwerkverbinding van de
altijd naar het huidige ip-adres van je modem. Vrijwel alle routers bevat-
smartphone gaat. Wij willen juist dat al ons internet-
ten ddns, maar die is niet altijd bruikbaar. Soms wordt namelijk het
verkeer via de vpn-tunnel gaat zodat we niet worden
ip-adres van de WAN-poort aan de url gekoppeld en dat heeft geen zin
afgeluisterd op openbare netwerken. Controleren of
als je router achter een andere router hangt. Dit is het geval bij ASUS en
al je internetverkeer via de vpn-verbinding loopt, is
AVM FRITZ!Box. Netgear en D-Link bieden wel een ddns-optie die altijd
gelukkig eenvoudig. Surf naar www.whatismyip.org.
werkt en ook achter een andere router netjes een werkende url produ-
Als alles goed werkt, zie je hier het externe ip-adres
ceert. Heeft je eigen router geen werkende ddns, dan kun je controleren
van je modem thuis. Is dat het geval, dan is alles goed
of de router van je internetprovider een ddns-mogelijkheid biedt. Anders
ingesteld en kun je met een gerust hart surfen. Zie je
kun je sommige NAS-apparaten of een pc gebruiken voor ddns. Om te
een ander ip-adres, dan is er iets niet goed ingesteld.
controleren of je ddns-service goed is ingesteld, kun je de url pingen. Zie
Doe de controle overigens niet via wifi thuis, dan zul
je vervolgens het externe ip-adres van je modem, dan is de service goed
je namelijk ook bij verkeerde instellingen het goede
ingesteld. Ddns is overigens niet nodig, je kunt altijd het ip-adres van je
ip-adres zien. Gebruik de mobiele dataverbinding van
internetprovider gebruiker.
je smartphone om dit uit te testen of test het op een ander wifi-netwerk.
40
/ NR. 05 - MEI 2016
113 - Masterclass - VPN in je router JW.indd 40
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:22
MASTERCLASS VLC media player
ZWITSERS ZAKMES VOOR JE FILMS Haal alles uit VLC
Het media-afspeelprogramma VLC kan overweg met alle formaten audio en video, zonder dat je daarvoor aparte codecs voor hoeft te installeren. Makkelijk, maar VLC beschikt over nog veel meer mogelijkheden. In deze masterclass laten we je zien wat je er nog meer mee kunt. R O B B I N O O I J E VA A R
I
n de basis is VLC een prima afspeelprogramma,
Windows biedt uit zichzelf weinig mogelijkheden
waarbij je zonder nadenken gewoon alle formaten
voor het afspelen van verschillende audio- en video-
video's en audiobestanden in kunt afspelen. Maar
formaten. De Windows Media Player is te beperkt in
wat veel mensen niet weten, is dat je er nog veel meer
de ondersteuning van diverse codecs en kan alleen
mee kunt. In deze masterclass nemen we een aantal
maar ‘exotische’ video’s afspelen nadat je een hele
opties van VLC met je door. We gaan de software niet
reeks codecs hebt geïnstalleerd. Er was zelfs ooit een
tweaken, dus de basisfunctionaliteit blijft gewoon
speciale website waar je extra codecs voor Windows
behouden. Wel eens gehoord van VLC, maar de soft-
Media Player kon downloaden en installeren, maar
ware nog niet geïnstalleerd? Je kunt de laatste versies
die site bestaat niet meer. De enige optie is gebruik te
downloaden vanaf www.videolan.org.
maken van een zogeheten codec pack. De bekendste is K-Lite Codec pack, die je kunt downloaden vanaf www.codecguide.com/download_kl.htm.
Instellen op de Nederlandse taal Wanneer je VLC voor de eerste keer hebt geïnstalleerd, is de standaard taal ingesteld op Engels. Wil je de software liever in de Nederlandse taal? Ga dan naar het menu Tool en kies voor Preferences. Bij de optie Menu languages kun je deze wijzigen in Nederlands. Start de software opnieuw op, waarna de interface in de Nederlandse taal zal worden weergegeven.
WWW.PCMWEB.NL
110 - Masterclass - Haal alles uit VLC JW.indd 41
/ NR. 05 - MEI 2016
41
12-04-16 10:27
MASTERCLASS VLC media player
Maar voordat je dat doet: voor VLC zijn die extra
met VLC. Start VLC en sleep het videobestand dat je
leert zijn eigen
codecs helemaal niet nodig. Het programma instal-
wilt afspelen naar het VLC-venster. Uiteraard kun je
mige films is de
audio- en video-
leert namelijk zelf z’n eigen codecs, die bovendien geen
ook het menu Media, Bestand openen gebruiken.
ondertiteling in
codecs; je vindt
invloed hebben op Windows zelf, maar alleen gebruikt
ze allemaal in de
worden door de software. Dat is prettig, omdat er dan
Ondertiteling gebruiken
plugins-map van
geen conflicten ontstaan met eventueel andere speci-
Voor veel films die je op legale of minder legale manier
het filmbestand.
het programma.
fieke geïnstalleerde codecs.
hebt gekregen, kun je ondertitels gebruiken. Films en
Je kunt dan
ondertitels zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden,
direct de juiste
maar technisch gezien van elkaar gescheiden. Bij
ondertiteling
VLC speelt alles wat met videobestanden te maken
sommige mkv-video’s is de ondertiteling ingebakken
kiezen.
heeft probleemloos af. Toch kan het gebeuren dat
in de videostream en dat geldt ook voor dvd’s. Bij mkv-
voor bepaalde bestanden een andere programma
bestanden die meerdere ondertitels bevatten, kun je in
opstart zodra je dubbelklikt op een videobestand. Be-
VLC aangeven welke je wilt laten zien tijdens het afspe-
kende programma’s die zichzelf dit recht toe-eigenen
len van de film. Als je de film in VLC hebt geopend, ga
zijn Windows Media Player en iTunes. In dat geval kun
je naar het menu Ondertiteling en Ondertitelspoor.
je opnieuw instellen dat VLC wordt gebruikt als je op
Heeft je film meerdere ondertitels, dan worden die
In een srt-
een videobestand dubbelklikt. Ga naar het Configu-
in dit menu weergegeven. Soms wordt de ondertitel
bestand wordt
ratiescherm van Windows en ga naar Programma’s,
aangeduid met de taal, bijvoorbeeld Nederlands, maar
aan de hand van
Standaardprogramma’s, Standaardprogramma’s
soms staat er alleen Track 1 of Track 2. Het is dan
tijdcoderingen
instellen. Zoek in de lijst naar VLC media player en
even uitproberen welke optie de juiste ondertiteling
aangegeven
standaardpro-
selecteer deze door er op te klikken. Bevestig met Dit
weergeeft.
welke tekst er in
gramma voor al
programma als standaardprogramma instellen. Wil
je videobestanden.
VLC instal-
VLC als standaardspeler
Stel VLC in als
42
PCE
Bij som-
meerdere talen ‘ingebakken’ in
Het kan ook voorkomen dat je video geen interne
beeld komt en
je VLC juist niet als je standaard afspeelprogramma?
ondertiteling heeft, maar dat dit door middel van een
hoe lang deze
Dan kun je je videobestanden toch nog steeds afspelen
extern bestand kan worden aangeroepen. Voor som-
blijft staan.
/ NR. 05 - MEI 2016
110 - Masterclass - Haal alles uit VLC JW.indd 42
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:27
MASTERCLASS VLC media player
mige films kun je dan een apart bestand downloaden, bestand wordt precies aangegeven op welk moment
Makkelijk: ondertitels zoeken vanuit VLC zelf
van de film een bepaald stuk dialoog wordt ondertiteld
Er zijn veel websites waar je ondertiteling kunt
aan de hand van tijdcoderingen.
downloaden. Na het geven van een zoekopdracht
waarbij het meest gebruikte formaat srt is. In een srt-
Voeg externe ondertiteling
Als een srt-bestand in dezelfde map en met dezelfde
krijg je meestal een zip-bestand dat je kunt down-
handmatig
naam van de film wordt neergezet, kan VLC het be-
loaden en uitpakken. Hierin vind je het bestand met
toe als de
stand automatisch herkennen en zal het tegelijkertijd
ondertiteling. Je moet het alleen nog even handma-
bestandsnaam
met de film afspelen. Als dat niet het geval is, kun je
tig hernoemen, zodat de naamgeving overeenkomt
niet overeen-
ook handmatig het ondertitelbestand selecteren. Dat
met het filmbestand, of je moet het ondertitelbe-
komt met het
doe je via hetzelfde menu, maar dan kies je voor On-
stand handmatig toevoegen. Met een beetje geluk
filmbestand.
dertitelbestand toevoegen.
werkt het, maar het is wel een beetje omslachtig. Gelukkig kan het ook veel makkelijker, namelijk vanuit VLC zelf. De nieuwste versie is namelijk voorzien van de uitbreiding vlsub (https://github.com/ exebetche/vlsub). Daar vind je ook nog plug-ins voor oudere versies van VLC, maar als je de nieuwste gebruikt (in ons geval versie 2.2.2) zit die functie al ingebakken. Je vindt â&#x20AC;&#x2DC;m via het menu Weergave,
VLC heeft
Download subtitles. Je kunt de taal instellen
een han-
(Nederlands) en automatisch laten zoeken of een
dige functie
handmatige zoekopdracht geven. De ondertiteling
aan boord om
wordt direct bewaard met de juiste bestandsnaam
direct de juiste
en automatisch geselecteerd als actieve ondertite-
ondertiteling te
ling van de film die op dat moment afspeelt.
vinden.
Afspelen zonder uitpakken Bij het downloaden van films van bepaalde websites kan het voorkomen dat het videobestand zit ingepakt in een rar- of zip-bestand, bijvoorbeeld uit nieuwsgroepen. Normaal gesproken moet je dan eerst het bestand uitpakken als je â&#x20AC;&#x2DC;m wilt afspelen, maar VLC ondersteunt nu ook het direct afspelen van een film die is ingepakt. Via het menu Media en Bestand openen kun je direct een zip-bestand openen, of je sleept het archiefbestand rechtstreeks naar het venster van VLC. De film zal dan direct worden afgespeeld. Vreemd genoeg werkt het niet bij alle soorten archiefbestanden, dus hier geldt dat het ook een kwestie van proberen is. VLC kan
Synchroniseer de ondertiteling Als je merkt dat je ondertiteling niet synchroon
films in zip- en
loopt, kun je het beste op zoek naar nieuwe onderti-
rar-bestanden
teling. Dit is de kortste weg en scheelt ergernis. In de
afspelen zonder
meeste gevallen zijn nieuwe bestanden wel te vinden
dat je het ar-
via populaire ondertitelwebsites, de ingebouwde
chief eerst hoeft
zoekfunctie voor ondertiteling in VLC of met een spe-
uit te pakken.
ciaal programma als Sublight (www.sublight.me). Als dit geen uitkomst biedt, heeft VLC de mogelijkheid om de ondertiteling opnieuw te synchroniseren. Gebruik hiervoor de toetsen H en G en speel hiermee totdat de tekst weer gelijk loopt met het beeld.
WWW.PCMWEB.NL
110 - Masterclass - Haal alles uit VLC JW.indd 43
/ NR. 05 - MEI 2016
43
12-04-16 10:27
MASTERCLASS VLC media player
Online videoâ&#x20AC;&#x2122;s afspelen en opslaan Met VLC speel je doorgaans audio- en videobestanden rechtstreeks van de computer af, maar wist je ook dat je direct YouTube-videoâ&#x20AC;&#x2122;s kan afspelen? Dat is handig, want zo heb je de video in je eigen speler, maar nog leuker is dat je die video dan ook kan opslaan zonder dat je daarvoor een of andere obscure YouTubedownloader voor nodig hebt. Wil je een video afspelen en opslaan in VLC, kopieer dan de directe url van de YouTube-video en plak deze in het vak bij het menu Media, Netwerkstream openen in VLC. De video kan nu direct worden afgespeeld en je kunt vooruit- en terugspoelen, net zoals je dat kunt op YouTube. Er zijn geen laadtijden, want in feite bedien je de film direct vanaf YouTube; de video is dus nog niet compleet gedownload naar je computer. VLC kan ook filmpjes van YouTube
Op dezelfde manier kun je ook muziek vanaf
Een You-
afspelen als je de
YouTube opslaan naar bijvoorbeeld een mp3- of ogg-
Tube-video kun
weblink van de video
vorbis-bestand. Kies dan bij Profiel voor het gewenste
je direct opslaan
plakt in het afspeel-
audioformaat. Klik op Bladeren om het muziekbe-
vanuit VLC,
programma.
stand op te slaan op je harde schijf. Druk op Start om
waarbij je ook
het converteren en opslaan te starten.
nog kunt kiezen
Het opslaan van een YouTube-video kan ook op
in welk video-
een andere manier. Ga tijdens het afspelen van de
formaat deze
You-Tube-video in VLC naar het menu Extra, Codecin-
moet worden
formatie. Onderin beeld wordt een lange link getoond
opgeslagen.
bij Locatie. Dit is de streaming-url die door VLC is gebruikt om de video direct vanaf YouTube af te spelen. Deze link kun je nu direct in de adresbalk van je webbrowser plakken en er verschijnt dan direct een downloadmelding. Bij Internet Explorer krijg je meestal geen extensie te zien, sla het bestand echter op als avi. Bij Firefox wordt gebruikgemaakt van het webm-formaat. Dit is een videoformaat voor html5, maar is doorgaans niet te gebruiken in een videobewerkingsprogramma. VLC speelt dit formaat echter zonder problemen af. Als je de YouTube-video wilt opslaan, dan zijn daar twee manieren voor. Allereerst kan het direct vanuit VLC.
Je hebt de
Plak via de eerder uitgelegde methode de YouTube-url
keuze uit de
in het vak bij Netwerkstream. Klik in plaats van op de
meest gangbare
knop Afspelen op het pijltje naar beneden. Selecteer uit
codecs en je
dat lijstje Afspelen/Converteren. Je kunt nu opgeven in
kunt de audio
welk formaat de video moet worden opgeslagen. Je kunt
en video apart
kiezen uit tal van standaardprofielen en je kunt opgeven
van elkaar confi-
welke audio- en videocodec moet worden gebruikt.
gureren.
De video wordt nu afgespeeld en tegelijkertijd opgeslagen met de stream. Let wel: het opslaan duurt net zo lang als dat de video duurt, de stream wordt namelijk live tijdens het afspelen weggeschreven naar het bestand. Je moet dus wachten tot de video is afgelopen voordat het opgeslagen bestand klaar is.
44
/ NR. 05 - MEI 2016
110 - Masterclass - Haal alles uit VLC JW.indd 44
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:27
MASTERCLASS VLC media player
Audiokwaliteit
te openen ga je naar het menu Media, Schijf openen. Je kunt van tevoren aangeven of het om een dvd of
Bij het opslaan van een audiobestand uit een YouTube-video laat de
blu-ray-schijf gaat. Je kunt de film direct starten door
geluidskwaliteit nog wat te wensen over. Je kunt de audioinstellingen
een vinkje te zetten bij de optie Geen schijfmenu’s. Je
echter aanpassen en bijvoorbeeld kiezen voor een hogere bitrate. Klik
hoeft dan niet te wachten tot het menu-intro van de
achter het profiel Audio mp3 op het gereedschapssleuteltje. Onder het
film is gestart. Blader naar de juiste drive met de knop
tabblad Audiocodec kun je de kwaliteit verbeteren door bij de sample-
Bladeren en klik vervolgens op Afspelen. Let wel: het
rate te kiezen voor 44100 Hz (dit is ‘cd-kwaliteit’) en een hogere bitrate,
afspelen van blu-ray-schijfjes werkt niet altijd, maar
bijvoorbeeld 192 kbps. Hoe hoger de kwaliteitsinstelling, des te groter
onduidelijk is waarom.
wordt het mp3-bestand. Als het audiospoor in een videobestand van
Net als bij YouTube-video’s kun je ook dvd’s een-
lage kwaliteit is, heeft het geen zin om een hogere bitrate in te stellen.
voudig opslaan vanuit VLC. Dat kan handig zijn als
Je krijgt dan alleen een groter bestand, maar de geluidskwaliteit wordt
je bijvoorbeeld een NAS hebt en daar al je films wilt
niet verbeterd.
bewaren en direct wil kunnen afspelen zonder dat je eerst moet wachten tot het menu is geladen. Voor thuisgebruik mag je altijd een kopie van een film bewaren. Heb je de dvd geladen in VLC, kies dan ook hier weer voor het pijltje naast de knop Afspelen en kies
Verander de audio-instellin-
Bewaar een
voor Converteren. Het is even een paar keer experi-
dvd als mp4-be-
menteren welk videoformaat het best geschikt is, maar
stand (of ander
doorgaans is mp4 een prima formaat.
videobestand) op je computer.
gen als je van een videobestand een mp3-bestand wilt maken.
VLC is ook
Dvd’s en blu-ray’s afspelen en rippen
prima geschikt
Sinds Windows het afspelen van dvd’s niet meer goed
voor het afpelen
ondersteunt, is het niet zo makkelijk meer om een
van dvd’s en som-
filmpje op je pc of laptop af te spelen. Gelukkig kun je
mige blu-rays.
daar ook VLC voor gebruiken. Om een dvd vanuit VLC
Sla webcamvideo’s op VLC kan filmpjes opnemen van je webcam in hoge kwaliteit. Dit mag een usb-webcam zijn of een webcam die is ingebouwd in je laptop. Ga naar Media, Converteren/ opslaan en ga naar het tabblad Opnameapparaat. Kies in het menu achter Opnamemodus voor Direct show. Vervolgens kun je bij Video-apparaatnaam je webcam
WWW.PCMWEB.NL
110 - Masterclass - Haal alles uit VLC JW.indd 45
/ NR. 05 - MEI 2016
45
12-04-16 10:28
MASTERCLASS VLC media player
Gebruik je
selecteren. Kies bij Audio-apparaatnaam je micro-
webcam als op-
foon of schakel deze uit (None). Pas eventueel extra
nameapparaat
instellingen aan via de knop Geavanceerde opties
in VLC.
en klik op de knop Converteren opslaan. VLC toont geen voorbeeldweergave. Klik op de stopknop om de opname te beëindigen.
Video van je computerhandelingen
fps (frames per seconde) op 15 of 25 in. Meer frames
Een leuk extraatje van VLC is de mogelijkheid om een
levert een vloeiender beeld op, maar zorgt ook voor een
bureaublad tot
bureaubladfilmpje te maken, ook wel ‘screencast’ of ‘vi-
groter videobestand. Bij de meest recente versie van
leven met een
deo tutorial’ genoemd. Hierbij maak je opnames van de
VLC blijkt dat het maken van een bureaubladfilmpje niet
fraaie (You-
handelingen die jij op je computer verricht, bijvoorbeeld
helemaal stabiel werkt; even testen en uitproberen is
Tube-)video.
bureaublad op
als instructie voor iemand anders. Als je deze optie
dan het devies. Bij problemen kun je voor dit doel ook
inclusief je muis
wilt gebruiken, volg je eerst een deel van de instructies
de programmaatjes Screenr (www.screenr.com) of
en persoonlijke
voor het opslaan van webcamvideo’s, maar kies je bij
TinyTake (www.tinytake.com) gebruiken.
toelichting via
Video-apparaatnaam voor Desktop. Stel bij de optie
de microfoon.
Gewenste beeldsnelheid voor opname het aantal
VLC neemt je
Breng je
Dynamisch bureaubladachtergrond In Windows kun je foto’s als bureaubladachtergrond instellen, maar wist je dat dit ook een videobestand of YouTube-filmpje mag zijn? Speel het filmpje dat je op je bureaublad wilt zien af met VLC en kies in het menu Video voor Als bureaubladachtergrond instellen. Een film kijken op deze manier werkt misschien minder prettig vanwege de icoontjes en vensters die het zicht belemmeren, maar het kan wel handig zijn voor bijvoorbeeld de weergave van een beveiligingscamera. Als je twee monitoren hebt, kun je de video tonen op het tweede Windows-bureaublad.
Uitgebreide functies De meeste mensen kennen alleen het strakke minimalistische afspeelvenster van VLC, maar er is ook een uitgebreidere mediaspeler met meer functies. Deze vind je via Weergave, Afspeellijst (of sneltoets Ctrl+L). In de linkerkolom zie je een overzicht van de extra’s, zoals Playlist, Mijn video’s (met een verwijzing naar de inhoud van gelijknamige map) en diverse streamingopties. Er is zelfs
46
/ NR. 05 - MEI 2016
110 - Masterclass - Haal alles uit VLC JW.indd 46
WWW.PCMWEB.NL
12-4-2016 16:59:48
MASTERCLASS VLC media player
formaten probleemloos afspeelt, maar de kans is groot
Maak een
een podcast-functie aanwezig voor wie dit handig vindt.
dat meer mogelijkheden in de smaak zullen vallen.
afspeellijst
lijst-weergave
Deze werkt goed, maar is wel Spartaans omdat je zelf het
Combineren is een must. Je kunt bijvoorbeeld afspeel-
van YouTube-
van VLC is
adres van de podcast-feed moet kopiëren/plakken.
lijsten aanleggen van lokale bestanden/video’s, maar
muziekvideo’s
ook YouTube-filmpjes of YouTube-afspeellijsten toe-
en speel ze af
voegen. Dit laatste lijkt misschien omslachtig, maar is
zonder reclame.
Deze afspeel-
minder sober en geeft direct
Combineer je trucs
toegang tot
De mogelijkheden en kracht van VLC ontdek je nooit
bijzonder handig als je graag de ‘YouTube DJ’ uithangt.
extra functies.
in één keer. De mediaspeler wordt pas een ‘ultieme
Dankzij VLC heb je tussendoor geen last van reclames.
mediaspeler’ als je VLC gebruikt met de functies die jij handig vindt. Misschien volstaat de basis die alle video-
Extra uitbreidingen Er is een aantal plug-ins te krijgen voor VLC, maar
Smartphone-app
deze hebben we bewust niet besproken in dit artikel. Veel plug-in-functies zijn al geïntegreerd in VLC. Zo
VLC is niet alleen handig op je pc, maar ook voor je smartphone of
onthoudt de afspeelsoftware bijvoorbeeld waar je ge-
tablet. De functies van de iOS- en Android-app wijken behoorlijk af,
bleven was en kun je de volgende keer wanneer je een
maar ze hebben één ding gemeen: het is handige afspeelsoftware voor
filmbestand opent je weergave hervatten. Voorheen
alle videobestanden. Bij Android-apparatuur kun je videobestanden
was hier een extra uitbreiding voor nodig. Dit geldt ook
(bijvoorbeeld mkv’s) op je toestel krijgen via een SD-kaartje, bij iOS-
voor de uitbreiding om een ondertiteling te vinden.
dingen voor VLC
toestellen is dat lastig. Voor dit laatste heeft de iOS-app van VLC een
Als je toch wilt experimenteren met uitbreidingen,
verkrijgbaar,
handige functie genaamd Delen via WiFi. Hiermee gebruik je de browser
kun je rondkijken bij http://addons.videolan.org. Bij
maar de meest
op je computer om (grote) videobestanden op je smartphone te krijgen
de plug-ins vind je ook een installatieprocedure voor
handige zijn
en af te spelen: handig! De iOS- en Android-app vind je in de app-store
de uitbreiding. Meestal moet je een paar bestandjes
al standaard
van je platform.
kopiëren met de Windows Verkenner.
geïntegreerd.
Er zijn uitbrei-
Stuur videobestanden met de VLC-app draadloos naar je iPhone of iPad.
WWW.PCMWEB.NL
110 - Masterclass - Haal alles uit VLC JW.indd 47
/ NR. 05 - MEI 2016
47
12-4-2016 17:00:14
THE BAT TLE Samsung vs Microsoft
GALAXY TAB PRO S VS SURFACE PRO 4 Het lijkt een beetje de heilige graal te zijn voor computerfabrikanten: wie weet een tablet op de meest ideale manier te versmelten met een laptop. In deze Battle strijden de Microsoft Surface Pro 4 en de Samsung Galaxy Tab Pro S om deze eer. F R A N K E V E R A A R DT
Samsung Galaxy Tab Pro S Hoewel Samsung de mobiele markt behoorlijk
clusief toetsenbord. Een accessoire die Microsoft
de zwaardere entertainmenttest. Ook heeft de
weet te domineren, is het wel degelijk de uitda-
niet meelevert en zoâ&#x20AC;&#x2122;n 150 euro extra kost. Het
Tab Pro S geen ventilator, en hij doet dus muis-
ger in deze test. Microsoft heeft de markt van
tikcomfort van het toetsenbord van Samsung
stil zijn werk. Kijken we verder naar de techniek
Windows-gebruikers met zijn Surface-producten
valt een beetje tegen. Ook beschikt het toetsen-
dan komen we 4 GB werkgeheugen en een 128
inmiddels warm gemaakt voor hybride-produc-
bord helaas niet over verlichting. Samen met het
GB grote ssd tegen. Aan dat laatste zul je in de
ten. Samsung is terug van weggeweest in de Win-
toetsenbord weegt de Galaxy Tab Pro S 1,1 kilo.
praktijk wellicht tekort komen.
dows-markt, want in 2014 nam het in ons land
Een pen levert Samsung niet mee, de speciale
De Galaxy Tab Pro S telt slechts twee aansluitin-
afscheid van de laptopmarkt. De Samsung Ga-
C-pen is los te koop voor 60 euro. De Samsung
gen. Eentje voor een headset, de andere is een
laxy Tab Pro S is een bijzonder apparaat. Zonder
Galaxy Tab Pro S is gebaseerd op een Intel Core
usb-C connector. Die dubbelt als voedingsaan-
het toetsenbord weegt hij maar 695 gram en is
M 6Y30-processor. Dat is een zeer energiezuinige
sluiting, maar kun je ook gebruiken om andere
hij slechts 6 mm dik. In vergelijking met gewone
chip. Wel heeft hij als nadeel dat de prestaties
randapparatuur te koppelen. In de praktijk is dat
tablets is het een flink apparaat. Dat is te danken
bescheiden zijn. Je kunt ze min of meer vergelij-
niet zo handig. Samsung biedt wel een dock-
aan het 12 inch grote scherm, dat 2160x1440
ken met die van een Intel Core i3 van de vierde
adapter die de usb-C omvormt tot hdmi, een
pixels telt en is gebaseerd op de Super Amoled-
generatie. Het lage verbruik vertaalt zich in een
gewone usb-aansluiting en een usb-C doorver-
technologie. Dat zorgt voor een fantastische
prima accuduur. We halen 9 uur 15 bij onze pro-
binding. Deze 80 euro kostende accessoire is wat
beeldkwaliteit. Samsung levert de Tab Pro S in-
ductiviteitstest, terwijl de Samsung 6 uur haalt bij
ons betreft eigenlijk onmisbaar.
48
/ NR. 05 - MEI 2016
300 - The Battle - Samsung vs Microsoft JW.indd 48
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 18:47
THE BAT TLE
Samsung vs Microsoft
Microsoft Surface Pro 4 Hét alternatief voor een laptop volgens Micro-
vlot en ook prima geschikt voor zwaarder werk.
soft. De Surface Pro-tablet heeft een kenmerken-
De versie die we voor deze test bekeken hebben,
de vormgeving gekregen. Deze tablet kwam al
beschikt over een 128 GB grote ssd en 4 GB
eerder uitgebreid aan de orde in PCM. Het meest
werkgeheugen. Meer van beide is natuurlijk altijd
opvallende aan deze tablet is de ingebouwde
beter, maar dat voel je natuurlijk ook wel in de
komt Microsoft behoorlijk goed in de buurt. Ook
standaard. Dat betekent dat je hem overal neer
portemonnee.
beschikt het klavier over achtergrondverlichting
kunt zetten zonder dat je extra accessoires
De werktijd op de accu valt eerlijk gezegd een
en dat is tijdens het werken tijdens een nacht-
nodig hebt. Het scherm meet 12,3 inch en biedt
beetje tegen. De Surface Pro haalt 7 uur en 20
vlucht in het vliegtuig toch wel een voordeel.
2736x1824 pixels. Ondanks het grotere scherm
minuten op de accu bij onze productiviteitstest,
Ook is het prettig dat de tablet van Microsoft een
en de standaard weegt de Surface Pro 4 slechts
bij de zwaardere entertainmenttest is hij na al na
volwaardige usb-aansluiting, mini-DisplayPort
800 gram.
2,5 uur toe aan een koppeling met de adapter. In
en een micro-sd-slot heeft. Zo kun je makkelijk
Van de Surface Pro 4 bestaat een groot aantal
de praktijk is de Surface Pro 4 een prettig schoot-
accessoires aansluiten of de relatief kleine ssd
uitvoeringen. Je hebt de keuze uit modellen
hondje. De ‘lappability’ – zoals Microsoft het
een beetje ontlasten door een geheugenkaartje
met een Intel Core M, i5 of i7-processor. Hier
gebruik op schoot noemt – is prima in orde. Een
te plaatsen.
hebben we de variant met een Intel Core i5
echte laptop is prettiger, maar met het als acces-
6300U-processor getest. Dat maakt hem lekker
soire voor zo’n 150 euro geleverde toetsenbord
WWW.PCMWEB.NL
300 - The Battle - Samsung vs Microsoft JW.indd 49
/ NR. 05 - MEI 2016
49
12-04-16 18:47
THE BAT TLE Samsung vs Microsoft
Specificaties
Microsoft Surface Pro 4 128GB (i5, 4GB)
Samsung Galaxy Tab Pro S 128GB
Gemiddelde prijs
€ 1099,-
€ 999,-
Website
www.microsoft.nl
www.samsung.nl
Processortype
Intel Core i5 6300U
Intel Core m3 6Y30
Processorklokfrequentie
2,4 GHz
2,2 GHz
Geheugencapaciteit
4 GB
4 GB
Schermdiagonaal
12,3 inch
12 inch
Resolutie
2736x1824
2160x1440
Paneeltype
IPS
Super Amoled
Opslagcapaciteit
128 GB
128 GB
WLAN / wifi-standaard
802.11ac
802.11ac
Gewicht totaal
800 gram
695 gram
Besturingssysteem
Microsoft Windows 10 Pro
Microsoft Windows 10 Home
PCMark 8 v2 - Home
2341
2090
PCMark 8 v2 - Creative
2489
2065
PCMark 8 v2 - Work
2569
2375
PCMark 8 v2 - Storage
4635
4883
PCMark 8 - Storage - Storage Bandwidth
108,45 MB/s
197,03 MB/s
Powermark Productivity (zonder dock) (33)
450 min.
556 min.
Powermark Entertainment (zonder dock) (33)
158 min.
331 min.
Als je op zoek bent naar een werkmachine dan is
om te werken met zware software. Een ander
695 gram ligt hij veel lekkerder in de hand en de
de Surface Pro 4 met i5-processor een logischer
pluspunt van de Surface Pro 4 is het grotere
langere accuwerktijd is ook een groot pluspunt
keuze. Op schoot is hij prettiger te gebruiken en
aantal aansluitingen. De Samsung Galaxy Tab S
voor dit model.
dankzij de snellere processor is hij geschikter
Pro is de betere tablet. Dankzij het gewicht van
Conclusie
50
/ NR. 05 - MEI 2016
300 - The Battle - Samsung vs Microsoft JW.indd 50
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 18:47
REVIEW
Winnergear Micflip
WINNERGEAR MICFLIP Micro-usb-kabel met twee richtingen Winnergear haalde medio vorig jaar op de crowdfundingsite Indiegogo meer dan 140.000 dollar op met een project om ’s werelds eerste volledig omkeerbare micro usb-data- en laadkabel te fabriceren. De Micflip Fully Reversible Micro USB Cable is nu wereldwijd verkrijgbaar en PCM heeft ’m voor je getest.
Winnergear Micflip Fully Reversible Micro USB Cable www.winnergear.com Prijs: $ 19,99
Score
Pluspunten • Stevig • Hoorbare klik bij insteken • Raakt niet in de war
J OZ E F S C H I L D E R M A N S
E
Minpunten én van de belangrijkste
smartphone mee beschadigen als
wel rekening mee dat alleen het
nieuwigheden van de nieuwe
je toch probeert om de kabel in de
micro-usb-gedeelte omkeerbaar
micro-usb type-c-kabel is
• Geen snellaadfunctie
verkeerde richting te plaatsen. Met
is. De grote usb type-a-stekker aan
dat je hem in twee richtingen kunt
de Micflip behoort dit probleem tot
het andere uiteinde werkt zoals
drie lengtes (20 cm, 1 meter en 2
gebruiken, net zoals de Lightning-
het verleden.
vanouds slechts in één richting.
meter).
kabel van Apple. Maar usb-c is
We probeerden de kabel uit met
nog bijna op geen enkel apparaat
Praktijk
verschillende mobieltjes, camera’s,
Conclusie
verkrijgbaar. Zou het niet handig
De Micflip is stevig gebouwd. De
powerbanks, headphones en
De Micflip werkt aan de micro-usb-
zijn als ook de veel meer verspreide
contacten zijn bekleed met goud
tablets en kwamen daarbij geen
kant in twee richtingen. Gedaan dus
micro-usb type-b-stekker volledig
zodat ze niet kunnen corroderen.
enkel probleem tegen. De kabel
met priegelen wanneer je je smart-
omkeerbaar zou zijn? Winnergear,
De stekkers zelf zijn vervaardigd
werkt in alle toestellen, zowel voor
phone of tablet wilt opladen of
dat sinds 2012 randapparatuur
uit stevig aluminium. De buiten-
het laden als voor dataoverdracht.
koppelen. De kabel ziet er mooi uit
voor mobieltjes produceert, slaagde
kant van de kabel is verstevigd
De snellaadfunctie van sommige
en oogt degelijk. Het enige nadeel
er met de Micflip in om een derge-
met nylon, waardoor de kabel
recente smartphones en tablets
is dat de kabel geen 2A-snellaad-
lijke kabel te ontwerpen. Eén van
redelijk stug is en niet in de war
wordt echter niet ondersteund. De
stroom doorgeeft zoals sommige
de meest ergerlijke eigenschappen
raakt. Als je de micro usb-kabel
kabel geeft geen 2A-stroom door
smartphones dat tegenwoordig
van micro-usb type-b is dat je nooit
insteekt, hoor je ook een duide-
en beperkt het laden tot maximaal
hebben. Het laden is beperkt tot ca.
weet in welke richting je de kabel
lijke klik, waardoor je weet dat
1A. De Micflip is verkrijgbaar in drie
1A. Daarom krijgt hij van ons vier in
moet stoppen. Je kunt er zelfs je
de stekker stevig vastzit. Houd er
kleuren (goud, zilver en rood) en
plaats van vijf sterren
WWW.PCMWEB.NL
309 - Review - Micflip JW.indd 51
/ NR. 05 - MEI 2016
51
12-04-16 10:30
REVIEW
Panda Gold Protection
PANDA GOLD PROTECTION 2016 Overdaad aan functies Met de gratis variant weet Panda wereldwijd behoorlijk wat gebruikers te trekken. Wie een completere beveiliging voor de pc en mobiele apparaten wenst, kan de betaalde versie van de Spaanse antivirusbouwer overwegen. Panda GOLD Protection 2016 heeft onder meer een module voor ouderlijk toezicht, cloudopslag, een wachtwoordmanager en een antidiefstalfunctie ingebouwd. MAIKEL DIJKHUIZEN
G
OLD Protection 2016 is het
maal 180 MB op van het werkge-
hebben zelf al een goede spamfil-
Panda GOLD Protection 2016
uitgebreidste pakket van
heugen, al is de belasting meestal
ter ingebouwd. Veel internet- en
www.pandasecurity.com
Panda en bevat versies
lager.
hostingproviders bieden bovendien
Prijs: € 103,99 (3 licenties)
voor Windows, OS X, Android en
een eigen spamfilter aan. Zodra je
Score
iOS. Tijdens de installatieprocedure
Opvallende afwezige
de overige werkbladen van GOLD
voor Windows probeert de soft-
Opvallend is dat Panda niet alle
Protection bekijkt, merk je dat dit
ware je browser te vervuilen met
ingrediënten bevat die je van
antiviruspakket verder erg com-
onderdelen van Yahoo, dus wees
een moderne virusscanner zou
pleet is. De firewall is standaard ac-
hier waakzaam. Het overzichtelijke
verwachten. Er ontbreekt namelijk
tief en het programma controleert
• Fraaie gebruikersinterface
startvenster geeft je rechtstreeks
een spamfilter. Overigens is dat
je browser op bedreigingen. Verder
• Zeer veel functies
toegang tot diverse scanmodules.
niet zo’n ramp, want webmaildien-
scant Panda automatisch externe
• 20 GB cloudopslag
Tijdens scantaken eist Panda maxi-
sten als Gmail en Outlook.com
opslagdragers en wifi-netwerken. Aangezien de ontwikkeling van
Pluspunten
Minpunten
ransomware (gijzelingssoftware)
• Duur
erg in opkomst is, komt de functie
• Geen spamfilter
Gegevensbescherming goed van
• Systeembelasting
pas. Je geeft hiermee aan welke programma’s toegang hebben tot privacygevoelige bestanden.
data, beheren van wachtwoorden en vernietigen van bestanden ben
Extra’s
je eveneens aan het juiste adres bij
De GOLD-versie is wel wat duurder,
dit veelzijdige pakket.
maar biedt daarentegen de nodige
In plaats van een tijdrovende systeemscan kun je ook alleen de kritische gebieden op bedreigingen scannen.
52
/ NR. 05 - MEI 2016
306 - Review - Panda GOLD JW.indd 52
extra’s vergeleken met de goedko-
Conclusie
pere pakketten. Met Oudercontrole
Panda GOLD Protection is gebruiks-
zie je welke websites je kinderen
vriendelijk, veelzijdig en betrouw-
frequent bezoeken en met Antidief-
baar. Het onafhankelijke testorgaan
stal is het mogelijk om de locatie te
AV-TEST gaf het programma op
bepalen van verloren apparaten.
het gebied van veiligheid zelfs de
De Spaanse softwarefabrikant biedt
maximale score. Een minpunt is dat
ook datasynchronisatie via cloudop-
Panda voor iedere licentie een forse
slag aan. Voor het versleutelen van
meerprijs berekent.
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:31
REVIEW
HP PageWide Pro 452
INKJET MET VASTE PRINTKOP HP PageWide Pro 452dw Printer De nieuwe PageWide-printers van HP combineren de prestaties van een laserprinter met de kwaliteiten van een inkjetprinter. Maar kan de PageWide Pro 452dw zich wel meten met een vergelijkbare laserprinter? J OZ E F S C H I L D E R M A N S
H
benchmark (een test met een zakelijke brief in zwart-wit met vijf procent bedekking van de pagina’s) helft van de geclaimde 40 ppm.
HP PageWide Pro 452dw Printer (D3Q16B)
In de andere testen (ISO 24735,
www.hp.nl
pdf’s, A4-foto, dubbelzijdig printen,
Prijs: € 399,- (inclusief startinkt)
PowerPoint) haalt de 425dw tussen
Cartridges:
de 16,4 en 7,5 ppm. Die prestaties
Zwarte inkt: € 157,-
haalt deze printer 18,6 ppm, de
P past zijn tien jaar oude
zich onderaan de printer. Intern
liggen wél binnen onze verwach-
(goed voor tienduizend A4-pagina’s).
page wide array (pwa)-
is er een duplex papiergeleiding
tingen. De printkwaliteit is met
Kleurencartrigde: € 149,- per stuk of
printtechnologie voort-
voor tweezijdig afdrukken. De
een score van 93/100 goed. In het
€ 447,- voor een set (elk goed voor
aan toe in zowat het volledige
compacte en eenvoudig verwis-
bijzonder de zwartweergave ver-
zevenduizend A4-pagina’s)
aanbod voor de (klein)zakelijke
selbare inktcartridges bevatten een
beterde flink tegenover de eerste
markt, met duidelijke plannen om
speciale, sneldrogende inkt om
pwa-generatie, al doet een gemid-
dit in de toekomst ook te doen
vlekvrije printresultaten te behalen
delde laserprinter het op dat vlak
voor goedkopere printers voor de
op gewoon printpapier. HP lanceert
nog altijd iets beter. Volgens onze
consumentenmarkt. Pwa heeft een
in één keer vier pagewide-product-
berekeningen kost een geprinte
niet-bewegende printkop die even
lijnen, telkens met een printer en
kleurenpagina (vijf procent bedek-
• Weinig onderhoud
breed is als een A4’tje. De kop bevat
een multifunctional met vergelijk-
king en met alle kosten rekening ge-
• Printkwaliteit
42.420 spuitmondjes (ofwel 10.560
bare printeigenschappen. De door
houden) gemiddeld 20,7 eurocent.
• Standaard dubbelzijdig printen
nozzles per kleur) die inktdrup-
ons geteste PageWide 452dw is net
Met uitsluitend zwarte inkt daalt de
pels produceren met een uniform
zoals de HP PageWide Pro 477dw
gemiddelde paginakostprijs tot zo’n
gewicht, snelheid en traject. De in-
mfp bedoeld voor thuiswerkers,
1,57 eurocent.
gebakken resolutie is in de praktijk
zzp’ers en kleine bedrijven die
1200 dpi. Niet de printknop, maar
maandelijks gemiddeld 4.500
Conclusie
het papier beweegt in de printer.
pagina’s printen. (Er is ook nog een
De HP PageWide Pro 452dw
op vooruit, al doet een laserprinter
Het printmechanisme is daardoor
goedkopere 300-serie voor een
presteert inderdaad op het niveau
het op dat vlak nog altijd beter.
vrij simpel en quasi onderhoudsvrij.
gemiddeld maandelijks printvolume
van een laserprinter uit dezelfde
HP maakte de PageWide-inkt wel
De vier printcassettes (zwart en
van drieduizend pagina’s.)
prijsklasse. Printkwaliteit, snelheid
duurder, zodat de gebruikskosten
en gebruikskosten zijn zeker voor
hoger liggen dan bij de oudere
een inkjet erg goed. De zwartweer-
HP-printers en -mfp’s met dezelfde
gave ging er bij het nieuwe model
inkjettechnologie.
één voor elke basiskleur) schuiven eenvoudig in de zijkant van
Prestaties en kosten
de printer. De papierlade bevindt
In de zogeheten zakelijke brieven-
WWW.PCMWEB.NL
305 - Review - HP PageWide JW.indd 53
Score
Pluspunten
Minpunten • Initialiseren nieuwe cartridge duurt lang • Inkt werd duurder
/ NR. 05 - MEI 2016
53
12-04-16 10:32
HANDS-ON Samsung Galaxy S7
SAMSUNG GALAXY S7 EN S7 EDGE Ongekend goede hardware De Samsung Galaxy S7 is een schitterende nieuwe smartphone, maar weinig vernieuwend. Toch zijn er genoeg redenen om de telefoon nog te kopen, zoals de geweldige camera en het heldere scherm. PCM heeft de mogelijkheden van deze nieuwe Samsung-telg uitgebreid voor je bekeken. TIJS HOFMANS
N
Samsung Galaxy S7
et als met de Galaxy S6
maar werkt wel een fractie sneller
niet echt een probleem. De verwis-
www.samsung.com
komt ook de S7 uit in een
dan bij de S6. Op de achterkant
selbare accu, die met de introductie
Prijs: € 799,- (Edge: € 899,-)
Edge-variant, die honderd
zit naast de camera wederom een
van de S6 samen met het geheu-
euro duurder is dan de gewone S7.
hartslagmeter waarmee je tevens
genkaartslot opgeofferd werd,
De verschillen tussen de Galaxy S6
de selfiecamera kunt bedienen.
keert niet terug. Niet verwonderlijk,
Edge en de S7 Edge zijn subtiel: de
Aan de bovenkant zit geen
want met een behuizing van glas en
achterkant heeft nu ook rondingen,
infraroodscanner meer om je
metaal lijkt dat me een onmogelijke
de camera steekt iets minder ver
televisie te kunnen bedienen. Wel
opgave voor Samsung.
uit en de glazen voor- en achterkant
zien we dat het geheugenkaartslot
zijn wat gebold over de boven- en
zijn herintrede maakt. Het schuifje
To Edge or not to Edge
onderzijde. Ook de metalen rand
waar je je nanosimkaart in plaatst,
Het rond aflopende Edge-scherm
rondom het toestel is wat ronder en
biedt nu ook ruimte voor een
ziet er erg mooi uit, maar je kunt
netter afgewerkt. Het zijn allemaal
geheugenkaart. Voor wie graag veel
je ook afvragen of het de extra
kleine details die het toestel net
foto’s maakt of muziek en films op
100 euro aan kosten waard is. Je
• Overbodige hartslagmeter
nog even wat mooier maken. Aan
z’n smartphone afspeelt een zeer
kunt er wat snelkoppelingen op
• Bloatware en notificatiespam
de onderkant van het toestel zitten
welkome terugkomst. De geheu-
plaatsen naar contactpersonen en
een speaker, de hoofdtelefoonaan-
genkaart kan niet gebruikt worden
apps, of een klokje, nieuwskoppen,
dat je een groot 5,5 inch (14 cm)
sluiting en een micro-usb-poort.
om apps op te installeren, maar
agenda-afspraken en weerinforma-
scherm hebt, terwijl het formaat
Ook de vingerafdrukscanner in de
aangezien het toestel over 32 GB
tie tonen. De meerwaarde zit hem,
van het toestel zelf behoorlijk bin-
home-knop is hetzelfde gebleven,
aan opslagruimte beschikt lijkt dit
naast het uiterlijk, vooral in het feit
nen de perken blijft. De gewone
54
/ NR. 05 - MEI
304 - Hands-on - Samsung Galaxy S7E JW.indd 54
2016
Score
Voordelen • Camera • Bouwkwaliteit • Ontwerp • Accuduur
Nadelen
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:37
HANDS-ON Samsung Galaxy S7
Galaxy S7 heeft een iets kleiner for-
zijn voorganger. Dat komt omdat
maat en schermdoorsnede van 5,1
Samsung een nieuwe techniek
inch (13 cm). Dit kleinere formaat
gebruikt, waarbij grotere pixels
gaat wel ten koste van de batterij-
gebruikt worden, die op hun beurt
capaciteit, die 3000 mAh bedraagt.
meer kleurdetail vastleggen. Maar
De S7 Edge heeft een batterij van
in praktijk houdt het in dat met
3600 mAh.
de camera van de S7 de compact-
Schitterend scherm
camera definitief te kijk wordt gezet, tenzij je een geavanceerde
Het Super AMOLED-scherm is in
spiegelreflex- of systeemcamera
de S7 iets verbeterd. De kleurweer-
hebt, hoef je niet meer met een
gave is natuurgetrouwer en vooral
losse camera te zeulen. Niet alleen
donkere kleuren zijn heel realis-
qua fotokwaliteit, maar ook qua
tisch. Dit valt vooral op wanneer je
mogelijkheden. Want als gevorder-
foto’s en video’s bekijkt: de beeld-
de fotograaf kun je behoorlijk aan
kwaliteit is beter dan we ooit gezien
de knoppen zitten met opnamemo-
hebben. In de instellingen kun je de
gelijkheden, sluitertijd, witbalans,
kleurweergave bovendien ook nog
enzovoort. Bovendien zijn foto’s
eens zelf aanpassen. Bovendien is
ook in raw-formaat op te slaan,
het beeld kraakhelder en scherp,
waardoor je uitgebreide nabewer-
met een overdreven hoge resolutie
kingsmogelijkheden hebt. Zoek je
van 2560 bij 1440. Deze resolutie
een smartphone die ook je camera
komt meer van pas wanneer je het
moet vervangen, dan ben je bij de
toestel in een VR-headset plaatst.
S7 aan het goede adres.
Een andere kleine vernieuwing van het scherm merk je wanneer
Sterke jongen
de S7 in stand-by-stand springt. Het
Samsung heeft het toestel van 4
Koreanen steken laten vallen. De
maar deze apps spammen je ook
scherm gaat niet volledig uit, maar
GB geheugen en een eigen Exynos-
Galaxy S7 draait op Android 6.0,
nog eens in het notificatiescherm.
blijft constant een klokje tonen. Dit
processor voorzien, die acht cores
waar ook nu weer de eigen skin
Ondanks de enorme spierballen
is even wennen en het leek alsof
en een rekensnelheid van 2,3 GHz
en apps (TouchWiz) van Samsung
en redelijk opgeschoonde Touch-
het toestel zonder reden aan was
heeft. Dat zijn specificaties waar
overheen zijn gelegd. Samsung
Wiz lijkt het toestel soms last van
gesprongen. Maar eigenlijk is het
je de komende jaren wel mee
krijgt al vele jaren kritiek op Touch-
wat vertraging te hebben, zoals bij
bijzonder handig. Zonder moeite
doorkomt. Niet alleen heeft de S7
Wiz: het zou te veel onnodige
het openen van een app, scrollen
zie je altijd hoe laat het is en of je
behoorlijk wat spierballen en een
apps en functies bevatten en als
door webpagina’s en apps of het
een berichtje hebt, zonder dat dit
scherm dat bijna een kamer kan
een molensteen aan de krachtige
oproepen van het toetsenbord. Er
een merkbaar effect heeft op de
verlichten, het kost het toestel
hardware hangen. Daarom begon
is genoeg rekenkracht aan boord
batterij.
weinig moeite om hiermee om te
Samsung vorig jaar met de S6 aan
om dit niet te hoeven ervaren. Wat
gaan. De accuduur is opvallend
een grote schoonmaak, waarbij
extra oppoetswerk van Samsung
goed. Zelfs bij zwaar gebruik ge-
veel onnodige poespas werd verwij-
lijkt dus nog wel nodig.
Minder megapixels, betere plaatjes
durende onze testperiode hadden
derd. Dat is deels doorgezet in de
De S7 mag dan een mooi apparaat
we na 24 uur nog steeds een kwart
S7, wat betreft de eigen apps. Dit
Conclusie
zijn, het is vooral de camera die de
accuduur over. Bij normaal gebruik
is tot een acceptabel minimum
Samsung heeft zich qua hardware
S7 zo goed maakt. Dankzij een laag
had ik aan een half uurtje opladen
teruggebracht: S Health, een eigen
ontzettend uitgesloofd met de
diaframa van f/1.7 is de camera in
genoeg om de dag door te komen.
applicatiewinkel (naast de Play
Galaxy S7 Edge. Het design, de ca-
staat om meer licht af te vangen,
Een grote winst ten opzichte van
Store), een eigen browser (naast
mera, het scherm, de accuduur en
waardoor juist in situaties met
aartsrivaal Apple, zijn iPhone 6s
Chrome) en een paar basale apps.
de rekenkracht zijn ongeëvenaard
weinig licht foto’s toch goed uit de
moet veel sneller aan het infuus.
De echte bloatware komt van
vergeleken met wat ik tot nu toe
andere partijen. De Smart Manager
in een smartphone ben tegenge-
met z’n onnodige McAfee virus-
komen. Alleen is het toch weer
verf komen. Sterker nog, foto’s die je in donkere omgevingen maakt
TouchWiz met bloatware
(zonder flits) komen beter belicht
Wat betreft hardware heeft
scanner is helaas weer aanwezig.
TouchWiz dat een inhaalslag moet
op het telefoonscherm dan dat
Samsung zichzelf wederom
Ook staan er zes Microsoft-apps
maken om mee te komen met
je kunt zien. Op papier heeft de
overtroffen. Maar het is opnieuw
op, die stuk voor stuk dubbelop
de hardware én de hoge prijs van
Galaxy S7 minder megapixels dan
op softwaregebied waar de Zuid-
zijn met standaard Android-apps,
het toestel.
WWW.PCMWEB.NL
304 - Hands-on - Samsung Galaxy S7E JW.indd 55
/ NR. 05 - MEI
2016
55
12-04-16 10:38
REVIEW
Seagate Backup Plus
SNELLE, COMPACTE EXTERNE SCHIJF Seagate Backup Plus De zeer platte en lichte Backup Plus Ultra Slim Portable externe harde schijf van Seagate bestaat in 1 TB- en 2 TB-versies. Beide ondersteunen usb 3.0 uasp (usb attached scsi protocol specification) voor zo goed mogelijke prestaties. PCM bekijkt de 1 TB-versie van deze externe harde schijf.
foto-app waarmee je al je foto’s van
J OZ E F S C H I L D E R M A N S
organiseren.
H
verschillende opslaglocaties in één
Seagate Backup Plus Ultra Slim Portable Storage
app (of Chromecast, Vizio Smart TV
www.seagate.com
of Lyve Home hardwareconsole)
Prijs: € 90,- (1 TB); € 127,- ( 2 TB).
kunt bekijken, bewerken en
Score
et Backup Plus-assorti-
De Ultra Slim heeft dezelfde opge-
Prestaties
ment externe hdd’s van
geven maximale overdrachts-
Recht uit de fabriek slaagden we
Seagate bestaat ondertus-
snelheid als de andere Backup
er niet in om de testbestanden te
• Stevig
sen uit vier varianten: Slim, Porta-
Plus-schijven, namelijk 120 MB/s
creëren voor de Intel NAS Perfor-
• Snel
ble, Fast en de hier geteste Ultra
(voor de Fast is dit 220 MB/s). De
mance Toolkit (naspt) benchmark
• Compact
Slim. De Portable en Fast zijn
meegeleverde usb 3.0-kabel is 45
die we gebruiken om de prestaties
4 TB-schijven, de Slim bestaat in
cm lang en voorziet de schijf ook
van externe schijven op een realisti-
een 500 GB-, 1 TB- en 2 TB-uitvoe-
van stroom. De Ultra Slim weegt
sche manier te meten. Na een tijdje
ring en de Ultra Slim is verkrijgbaar
135 gram en meet 113,5 x 76 x
crashte het schijfje zelfs. Nadat we
met capaciteiten van 1 TB en 2 TB,
9,6 mm. Af uit de fabriek is hij ntfs
het schijfje opnieuw in ntfs format-
dia- en kantoortesten, waar ze signi-
waarvan wij de zilverkleurige 1 TB-
geformatteerd. Op het schijfje
teerden, lukte dit wel. Aangesloten
ficant sneller is dan de schijf van
uitvoering testten. Het compacte
wordt Seagate Dashboard back-up-
op een HP Envy 23 Windows 10 aio-
Toshiba. De kopieersnelheid van
kastje van de Backup Plus Ultra Slim
software meegeleverd voor zowel
pc met Intel 8 series C220 chipset
beide schijven is echter ongeveer
Portable Storage heeft een zwarte
Windows vanaf versie 7 als Mac OS
usb 3.0 uasp-poort noteren we
hetzelfde.
kunststof onderkant en een alumin-
X vanaf versie 10.7. Een ntfs-driver
uitstekende testresultaten, met een
ium bovenkant in zilver of goud.
voor Mac staat er eveneens op.
gemiddelde gewogen algemene
Conclusie
De 1 TB- en 2 TB-versies gebruiken
Verder is het schijfje compatibel
werksnelheid van 71,9 MB/s. Dat is
De Seagate Backup Plus Ultra Slim
intern maar één 2,5-inch harde
met de Seagate Mobile Backup app
21% sneller dan de eerder geteste
Portable Storage 1 TB presteert
schijf en geen twee schijven in een
voor iOS en Android. Nieuw is dat je
Toshiba Canvio Aerocast 1 TB, die
zeer goed, vooral dan in de multi-
raid-configuratie zoals bijvoorbeeld
alle Seagate Backup Plus-schijven,
een gemiddelde werksnelheid haalt
mediatesten. Het schijfje is plat en
wel het geval is bij de 4 TB-uit-
dus ook de Ultra Slim, als back-
van 56,7 MB/s. De Seagate Ultra
licht genoeg om overal met je mee
voeringen van de Portable en Fast.
up kunt gebruiken voor de Lyve
Slim blinkt vooral uit in de multime-
te nemen.
56
/ NR. 05 - MEI 2016
312 - Review - Seagate Backup Plus JW.indd 56
Pluspunten
Minpunten • Fabrieksformattering niet in orde
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:46
REVIEW
HTC Desire 530
HTC DESIRE 530
Budget-smartphone van 200 euro
De HTC Desire 530 4G-smartphone draait de recentste Android-versie 6.0.1 ‘Marshmallow’ en kost net geen 200 euro. Hoeveel waar voor je geld levert deze budget-smartphone echt? HTC Desire 530 16 GB
J OZ E F S C H I L D E R M A N S
E
www.htc.com
en slimme consument wil
410 bij het duurdere model. Het
batterij uiteraard minder belast. De
een betaalbare smartphone
werkgeheugen is met 1500 MB
Desire 530 is zoals te verwachten
die toch goed presteert.
ook 300 MB krapper bemeten. En
ettelijke procenten trager dan de
Maar dan kom je vaak uit bij
de camera op de achterzijde heeft
Desire 626. Zeker op grafisch vlak
onbekende merken met soms
een resolutie van 8 in plaats van
gooit deze smartphone geen hoge
onuitspreekbare merknamen. HTC
13 megapixels. Door de tragere
ogen. Dit merk je ook in de praktijk:
is een bekender merk, dat wat van
processor kun je ook maximaal
deze smartphone reageert af en
• Design
zijn glans heeft verloren omdat het
filmen in 720p-resolutie en niet in
toe erg sloom. De nieuwe camera
• 16 GB opslag
niet kan optornen tegen het marke-
full hd zoals bij de duurdere Desire
is evenmin een verbetering. Niet
• Nieuwste Android-versie
tinggeweld van de concurrentie.
626. Schermdiagonaal, -resolutie
alleen is de resolutie minder, ook
Het zet tegenwoordig meer in
en pixeldichtheid, respectievelijk 5
de lichtgevoeligheid is eerder zwak.
op middenklasse- en budget-
inch, 1280 x 720 pixels en 294 ppi,
Bovendien ontbreekt beeldstabi-
• Zwak geluid
smartphones. Vorig jaar testten we
zijn identiek. Dat geldt ook voor de
lisatie, zodat het soms moeilijk is
• Schermreflecties
de midrange Desire 626, die voor
schermkwaliteit: warme kleuren,
een scherpe foto te maken. Positief
• Sloom
€ 250 volgens ons een goede
brede kijkhoek, maar helaas iets te
is wel dat de camera vrij snel
verhouding tussen prijs en kwaliteit
veel schermreflecties.
geactiveerd kan worden vanuit het
levert. Ditmaal is de nog goedko-
Prijs: € 199
Score
Pluspunten
Minpunten
hoofdscherm. Dit lukt doorgaans
pere Desire 530 aan de beurt, die
Prestaties
€ 199 kost, maar wel voorzien is van
Eerst het goede nieuws over de
de nieuwste Android-versie 6.0.1.
prestaties. De iets grotere batterij
Conclusie
voor het midrange-model van
Het nieuwe HTC-model lijkt sterk
van de Desire 530 haalt een langere
De eerder geteste Desire 626 biedt
HTC. We moeten wel eerlijk zeggen
op de eerder getest Desire 626. De
autonomie in de strenge PCMark
een goede prijskwaliteitverhouding.
dat er weinig smartphones van
belangrijkste besparing lijkt de SoC
for Android batterijtest, namelijk
Bij het nieuwe HTC-budgetmodel
bekendere merken bestaan met de
(geïntegreerde chipset met cpu, gpu
394 minuten tegenover 319 minu-
Desire 530 is dat wat ons betreft
nieuwste Android-versie die onder
en andere onderdelen) te zijn, een
ten voor de Desire 626. De langere
veel minder het geval. Tenzij 50
de magische grens van 200 euro
quad-core Qualcomm Snapdragon
autonomie heeft helaas ook te
euro echt een onoverkomelijk
duiken. En in dat opzicht is deze
210 tegenover een Snapdragon
maken met de zwakkere SoC, die de
obstakel vormt, kun je beter kiezen
Desire 530 vrij uniek.
WWW.PCMWEB.NL
310 - Review - HTC Desire 530 JW.indd 57
binnen de seconde.
/ NR. 05 - MEI 2016
57
12-04-16 10:46
Naamloos-1 1 1 Naamloos-1
6-10-2015 1-12-20159:54:51 11:20:43
REVIEW
Linksys EA7500
LINKSYS EA7500
Router met volgende generatie Wireless-AC
De EA7500 Max-Stream AC1900 Mu-Mimo Gigabit router van Linksys haalt in theorie draadloze snelheden tot 1,3 gigabit per seconde, voldoende snel voor 4K-videostreams. Hoe snel presteert deze zogeheten next-gen ac-router echt? e Wave 2- of 2013-up-
Eén van de trucjes die de EA7500
stelt de router in via een webbrow-
Linksys EA7500 Max-Stream AC1900 Mu-Mimo Gigabit router
date van de snellere IEEE
gebruikt, heet multi-user, multiple
ser of met behulp van de Linksys
www.linksys.com
802.11ac (wireless-ac)
input, multiple output, afgekort tot
Smart Wi-Fi app voor iOS of Android.
Prijs: € 179,-
wifi-standaard haalt in theorie
mu-mimo. Dat is een verbetering
Via een Linksys Smart WiFi-account
maximale draadloze snelheden tot
van de traditionele mimo-techno-
kun je deze router op een beveiligde
6,93 Gbit/s, bijna zeven keer méér
logie voor draadloze netwerken,
manier beheren en gebruiken via
dan een gigabit ethernet-kabelver-
waarbij meerdere gebruikers
het internet. Merkwaardig is wel dat
binding. De EA7500-EU Max-Stream
tegelijkertijd kunnen profiteren
je in het wachtwoord geen leeste-
AC1900 Mu-Mimo Gigabit router
van de aanwezigheid van verschil-
kens kunt gebruiken, alleen letters
• Krachtige antennes
van Linksys – intussen niet langer
lende antennes die elk hun eigen
en cijfers. In onze uitgebreide IPERF-
• Presteert goed
een merk van Cisco, maar wel van
datastroom verwerken en op die
benchmark, die we op verschillende
• Bediening via app
Belkin – voldoet aan die next-gen
manier de draadloze communicatie
apparaten en met diverse instellin-
ac-standaard, maar haalt daarbij
versnellen.
gen uitvoeren, haalt deze router een
J OZ E F S C H I L D E R M A N S
D
nog niet het onderste uit de kan van
gemiddelde reële doorvoersnelheid
Score
Pluspunten
Minpunten • Wachtwoordvereisten niet streng
wat de nieuwe generatie wireless-ac
Prestaties
toelaat. De opgegeven maximale
De 1,4 GHz dualcore-processor van
quentieband, tussen de 273 en 178
doorvoersnelheid is namelijk ‘maar’
de EA7500 kan drie datastromen
Mbit/s in de 5 GHz-frequentieband
1,3 Gbit/s in de 5 GHz wifi-frequen-
tegelijk verwerken, voor snellere net-
(afhankelijk van de gebruikte client)
tieband. Dat is al niet slecht, want
werkprestaties en minder vertraging
en tussen 283 en 342 Mbit/s via de
het is in theorie sneller dan wat je
bij online gaming of het streamen
netwerkkabel. Het bereik is goed en
clients hebben momenteel niet
via een normale, bekabelde gigabit
van 4K-video. De drie verwijderbare
de router verbruikt weinig stroom:
de benodigde wave-2 ac-chipsets,
ethernet-kabel haalt. De EA7500
externe antennes richten via zoge-
gemiddeld 7,6 Watt, met pieken tot
zodat je nog niet het onderste uit
is achterwaarts compatibel met
heten beamforming het draadloze
10 Watt.
de kan haalt qua doorvoersnel-
oudere wifi-standaarden en haalt
signaal actief naar aangesloten
bijvoorbeeld in de wireless-n 2,4
apparaten. Zo krijg je een betere ver-
Conclusie
GHz-frequentieband maximale
binding, hogere doorvoersnelheden
De Linksys EA7500 is gebruiksvrien-
prestaties van deze router wellicht
doorvoersnelheden tot 600 Mbit/s.
en een groter draadloos bereik. Je
delijk en presteert goed. De meeste
nog verbeteren.
WWW.PCMWEB.NL
308 - Review - Linksys Max-Stream JW.indd 59
van 92,3 Mbit/s in de 2,4 GHz-fre-
genoeg • Client-apparaten zijn nog niet klaar voor next-gen ac
heden. Naarmate de client-chips sneller worden, zullen de draadloze
/ NR. 05 - MEI 2016
59
12-04-16 10:48
GROEPSTEST Powerline-adapters
GIGABITSNELHEID VIA HET STOPCONTACT 13 Powerline-adapters getest De ontwikkelingen op het gebied van het thuisnetwerk staan nooit stil, ook niet bij powerline-adapters. Sinds enige tijd zijn er modellen te koop die zijn ontwikkeld volgens de HomePlug AV2-standaard, die snelheden tot 1200 Mbit/s beloven. SANDER ALMEKINDERS
Producten met het HomePlug Alliance-
P
logo zijn gecertificeerd en werken samen met andere Homeplug-producten.
owerline-adapters zijn wellicht niet de meest sexy netwerkproducten, zeker
niet als je ze vergelijkt met hippe 802.11ac-routers en -repeaters. Maar powerline-adapters worden de laatste tijd steeds populairder.
Testmethode
Dat komt vooral omdat ze betaal-
We hebben alle adapters aangesloten op ons middels een stroomfil-
baar zijn geworden, waardoor een
ter geïsoleerde testbord en de prestaties gemeten op 25 en 50 meter
setje powerline-adapters een goed
afstand, waarbij we op 50 meter ook nog een test gedaan hebben
alternatief is geworden voor een
met storing. Bij die laatste test sluiten we de tweede adapter aan op
repeater. Beide producten hebben
een slechte stekkerdoos, waarvan we weten dat die voor heel erg veel
globaal hetzelfde doel voor ogen,
continue storing zorgt. In de praktijk is dat zelden het geval, of je moet
namelijk het realiseren van een net-
je adapter ook op een (slechte) stekkerdoos aansluiten, of de adapters
werkverbinding op plaatsen waar je
in de buurt van een apparaat plaatsen dat gedurende langere tijd voor
met je router niet kunt komen. Een
een zware last zorgt op het stroomnet. Schakelende adapters – zoals die
tweede reden voor de toegenomen
van de oplader van je telefoon of lampen die ingeschakeld worden – en
populariteit van powerline is de
andere apparaten die dan wel en dan weer niet (veel) stroom pakken
relatief recente toevoeging van
van het netwerk, zorgen voor pieken en piekjes waardoor er data verlo-
wifi. Het gros van de netwerkver-
ren kunnen gaan. We hebben in ons testlab recent ook wat steekproeven
bindingen in huis wordt inmiddels
gedaan met dit soort apparaten, maar die leverden niet de consistentie
adapter verandert
draadloos gelegd, dus je kunt
in prestaties op die we wel ervaren met onze stekkerdoos. Aangezien die
je stopcontact in
met een enkele adapter een hele
consistentie erg belangrijk is voor de reproduceerbaarheid van de test,
één of meerdere
verdieping van een netwerkver-
verkiezen we onze originele opstelling.
netwerkaansluitingen.
binding voorzien. Van powerline-
Een powerline-
60
/ NR. 05 - MEI 2016
313 - Groepstest - Powerline-adapters JW.indd 60
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:50
GROEPSTEST Powerline-adapters
tiespectrum, dan gaat het om de
Hetzelfde? Of toch niet?
frequenties waarvan de adapters
Opvallend in deze test is dat alle van de door ons geteste homeplugs
gebruikmaken om data te verzen-
gebruikmaken van twee soorten chipsets, namelijk de Qualcomm
den. Kijken we naar 200 Mbit/s-
Powerline vs repeater
QCA7500 en de Broadcom BCM60335. Maar ondanks die gelijke chipsets
adapters, dan beslaat het frequen-
Powerline-adapters en repeaters
zijn de producten verre van gelijk aan elkaar. Zeker wat betreft de snel-
tiespectrum een vrij bescheiden
zorgen beide voor netwerktoe-
heid, want die ligt behoorlijk uit elkaar. In sommige gevallen scheelt dat
2-28 MHz, bij 500 Mbit/s- en 600
gang op plaatsen waar dat je tot
bijna een derde. Zo meten we bij de Devolo dlan 1200+ WiFi AC Starter
Mbit/s-modellen is dat 2-68 MHz.
dan toe geen netwerktoegang
Kit gemiddeld 419 MBit/s, terwijl de Netgear PL1200-100PES niet verder
Ook de 1200 Mbit/s-adapters met
had, bijvoorbeeld de zolder waar
komt dan 253,9 MBit/s.
een chipset van Qualcomm gebrui-
je met het draadloze signaal van
ken het frequentiespectrum van
je router net niet komt. Een re-
2-68 MHz. Broadcom gebruikt in
peater is op het eerste gezicht het
zijn 1000- en 2000 Mbit/s-chipsets
ideale product voor dit probleem.
het frequentiespectrum 2-86 MHz.
Die steek je rechtstreeks in een
Orthogonal Frequency-Division
stopcontact, waarna er draadloos
Multiplexing definieert binnen het
verbinding wordt gelegd met met
frequentiegebied meerdere
De Netgear PL1200 biedt een uitstekende prijs-prestatieverhouding.
de router of het accesspoint, en
draaggolven die elkaar niet in
met de op de repeater aange-
de weg zitten. De eigenlijke di-
sloten clients. Een groot nadeel
gitale bits worden vervolgens
van met name de goedkope
middels modulatie op de ana-
repeaters, is dat deze apparaten
loge draaggolf geplaatst. De tech-
je bandbreedte halveren. Er zijn
niek die hiervoor gebruikt wordt
wel dualband-repeaters met
heet QAM (Quadrature Amplitude
zowel een 2,4 GHz- als een 5 GHz-
Modulation). Daar zit dan ook het
netwerk; deze gebruiken
verschil tussen de verschillende
de ene frequentie voor
soorten adapters. De 1000 Mbit/s-
de verbinding met de
adapters moet je er minimaal twee
ven maximale bandbreedte
adapters met een chipset van
router en de andere
hebben: eentje om bekabeld op je
van 1000 en zelfs 1200
Broadcom hebben net als de
voor de verbinding
netwerk aan te sluiten en eentje
Mbit/s. Inmiddels zijn er ook
met de client. Deze
die je in een stopcontact steekt
al behoorlijk wat fabrikan-
repeaters zijn met een
waar je een netwerkaansluiting wilt
ten die modellen op de
prijs van zo’n 100 euro
realiseren. Die tweede adapter is er
markt hebben, dus zal de
ook meteen een stuk
in meerdere varianten. Je hebt ze
vooralsnog vrij hoge prijs
duurder. Daarnaast is
met een enkele netwerkaansluiting
vanzelf wat zakken. Zoals de
het maar de vraag of
of met meerdere, maar ook met
naam al aangeeft, is Home-
ingebouwd wifi-accesspoint. Je
Plug AV2 een doorontwikkeling van
kunt uiteraard ook zelf een switch
de vorige standaard, HomePlug AV.
of accesspoint aansluiten op een
Er is her en der dus nog wat ruimte
powerline-adapter met één net-
gevonden om de prestaties verder
werkaansluiting.
de hoogte in te krijgen. In de basis
HomePlug AV2
draait het bij moderne powerlineadapters om drie zaken: frequen-
Er is nog een andere reden waarom
tiespectrum, modulatie en MIMO.
powerline een extra boost zou
De verschillen tussen de op dit
kunnen krijgen. Met de komst van
moment courante modellen (200,
HomePlug AV2 is er nu een stan-
500, 600, 1000 en 1200 Mbit/s) kun-
daard die ongekende prestaties
nen allemaal uitgelegd worden aan
belooft (en ook deels waarmaakt).
de hand van deze drie termen.
Waar je het tot nu toe moest doen 600 Mbit/s konden halen, hebben
Frequentiespectrum en modulatie
goedkoopste manier om een netwerk uit
de nieuwe modellen een opgege-
Als we het hebben over frequen-
te breiden, maar heeft wel nadelen.
met adapters die maximaal 500 of
WWW.PCMWEB.NL
313 - Groepstest - Powerline-adapters JW.indd 61
Een wifi-repeater is de eenvoudigste en
/ NR. 05 - MEI 2016
61
12-04-16 10:52
GROEPSTEST Powerline-adapters
ze het probleem met je netwerk
200- en 500 Mbit/s-adapters een
dat er meerdere signalen tegelijker-
toevoeging en kun je de extra euro’s
oplossen. Als je de 2,4 GHz-band
modulatie van 1024-QAM, terwijl de
tijd verstuurd en ontvangen kunnen
die dit type kost beter besparen en
gebruikt voor de verbinding met
600- en 1200 Mbit/s-modellen met
worden. In het geval van powerline-
voor een goedkoper SISO-exem-
de router, heb je dan wel genoeg
een chipset van Qualcomm een
adapters is dit mogelijk doordat niet
plaar (single-input, single-output)
aan de qua reikwijdte veel beperk-
veel forsere 4096-QAM gebruiken.
alleen de nul- en de fasedraad wor-
gaan. Toen we voor het eerst hoor-
den gebruikt voor communicatie,
den van de MIMO-technologie voor
maar ook de aardedraad. Op deze
powerline-adapters, vroegen we
tere 5 GHz-band om het signaal door te zetten naar de clients?
Randaarde met MIMO
Een voordeel van powerline-adap-
Volgers van de routermarkt zullen
manier is er een 2Tx2R-configuratie
ons af of dit eigenlijk wel toegestaan
ters is dat je veel vrijheid hebt in
de term MIMO ongetwijfeld kennen,
te maken: twee datastromen voor
is in Nederland. Officieel mag de
de plaatsing van de apparaten.
omdat multiple-input multiple-
verzenden, twee voor ontvangen.
aardedraad nergens anders voor
Waar je bij repeaters eigenlijk één
output al sinds de introductie van
Heb je een stroomnet zonder aarde
gebruikt worden. Volgens fabrikan-
optimale locatie hebt waar je hem
802.11n gebruikt wordt bij wifi. Ook
door je huis lopen, dan heb je logi-
ten is dit gebruik van de aardedraad
moet plaatsen, kun je bij power-
bij powerline-adapters houdt het in
scherwijs helemaal niets aan deze
toch toegestaan. De MIMO-adapters
line-adapters zoveel stopcontac-
hebben een geadverteerde snelheid
ten uitproberen als je maar wilt.
van 1200 Mbit/s wanneer het om een Qualcomm-chipset gaat en een snelheid van 2000 Mbit/s als het om een Broadcom-chipset gaat. Die laatste zijn nog niet breed verkrijgbaar, de geteste 1000 Mbit/s-adapters in deze test met een chipset van Broadcom zijn SISO-adapters die geen gebruikmaken van randaarde.
Op de doos en in de praktijk Als het gaat om beloofde maximale doorvoersnelheden of bandbreedte van netwerkproducten, is er altijd een verschil tussen wat er op de doos staat en wat je in de praktijk De AVM
daadwerkelijk haalt. Dit heeft te
Fritz!Powerline
maken met zaken zoals overhead
1000E heeft een wat
van een bepaald protocol, maar
verwarrende naam. On-
ook met storingen. Dat is met
danks de ‘1000’ in de naam, is dit toch
powerline-adapters niet anders. Als
een 1200 Mbit/s-exemplaar. Het getal in de naam slaat op de snelheid van
TP-Link heeft op de TL-PA8030P drie netwerkaansluitingen aangebracht, op beide adapters.
je wat minder goed van vertrouwen bent, zou je kunnen zeggen dat je
de netwerkaansluiting: 1000 Mbit.
Stopcontact Veel HomePlug-adapters zijn zo groot dat ze bijna altijd dubbele stopcontacten in beslag nemen. Des te prettiger is het dan als de HomePlug-adapter zelf ook is voorzien van een stopcontact. In de tabel kun je zien welke modellen zelf ook een stopcontact hebben, zodat je geen gedoe hebt met het zoeken naar een andere plek voor bijvoorbeeld een lamp.
62
/ NR. 05 - MEI 2016
313 - Groepstest - Powerline-adapters JW.indd 62
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:50
GROEPSTEST Powerline-adapters
door de fabrikanten bewust voor
aangesloten zijn en voor stroom-
de gek gehouden wordt. Voor een
pieken zorgen. Iedere stroompiek
deel gaan we hier ook zeker in
zorgt voor een verstoring van
mee. Als je als fabrikant de keuze
het signaal. Verder heb je in een
hebt tussen bijvoorbeeld 300 of
gemiddeld huis vrijwel altijd meer-
1200Â Mbit/s als snelheid op de
dere groepen. Het signaal moet
doos, dan is de verleiding om
dan dus door de meterkast naar
voor het hogere getal te gaan
een andere groep, wat wederom
waarschijnlijk te groot om te
leidt tot een verlies van pakketjes.
weerstaan. Aan de andere kant
Veel nieuwbouwhuizen worden
is er ook wel degelijk iets te
tegenwoordig opgeleverd met
zeggen voor het melden van de
meerdere fases. Voorheen was
onrealistisch hoge maximale
dat een onoverkomelijk probleem
doorvoersnelheden op de doos.
voor powerline-adapters, maar
Dat is namelijk de enige snelheid
inmiddels niet meer. Van zowel
waar een objectief getal aan
Devolo als TP-Link weten we
gehangen kan worden, omdat
dat hun nieuwste adapters zijn
dat de snelheid is die op de
voorzien van een zogeheten fase-
bovenste, fysieke laag van
sprong waarmee communicatie
de protocolstack behaald
tussen fases mogelijk is. Wil je het
kan worden. Die wordt
optimale uit je powerline-adapters
bepaald door de hardware en heeft geen last van overhead en storin-
Je kunt de powerline-adapters in
Obstakels
halen, dan is het handig als je weet hoe je stroomnet (ongeveer) in
gen. De daadwerkelijke snelheid
ieder stopcontact steken, maar niet
Net als bij wifi ontkom je ook bij
elkaar zit. Hoe minder obstakels
kan pas enkele lagen dieper, op ap-
ieder stopcontact is even snel.
powerline-adapters niet aan sto-
het signaal moet overwinnen,
rende elementen. Allereerst is het
hoe beter. Zo kan het zijn dat er
plicatieniveau, worden vastgesteld. Hoe hoog die is, hangt echter voor
kwaliteit van de leidingen/kabels
stroomnet in je huis nooit gemaakt
een groot verschil in doorvoer zit
het grootste gedeelte af van zaken
waar het netwerkverkeer doorheen
voor het transporteren van data.
tussen twee direct naast elkaar
die niet te controleren zijn, zoals de
moet en eventuele obstakels. Een
Daarnaast worden stroomdraden
gelegen stopcontacten. Het nadeel
setje adapters dat volgens de doos
aan elkaar gekoppeld met behulp
van deze obstakels is feitelijk het-
sneller is dan een ander setje, is dat
van lasklemmen, dus ook daar zul-
zelfde als bij wifi het geval is. Het
HomePlug AV2-modellen zijn, de
in onze ervaring in de praktijk ook
len datapakketjes verloren gaan.
is onmogelijk om vooraf te zeggen
ZyXEL PLA5206 is een goede keuze
altijd. Dus de getallen op de doos
Vergeet verder ook niet de andere
of powerline-adapters in jouw situ-
als je voor een 1000 Mbit/s-exem-
zeggen wel degelijk iets.
apparaten die op het stroomnet
atie tot een bevredigend resultaat
Het mag dan een van de oudste
plaar gaat en geen randaarde hebt.
leiden. Dankzij de toegenomen rekenkracht en bandbreedte bij de nieuwste modellen, blijft er wel steeds meer bandbreedte over. De kans dat je uit de voeten kunt met powerline-adapters, is dus wel groter geworden.
Wifi Zoals al eerder opgemerkt, is de toevoeging van wifi een belangrijke factor geweest in het relatieve succes van powerline-adapters in Nederland de afgelopen jaren. De nieuwe HomePlug AV2-standaard mag dan bekabeld nog zoveel sneller zijn dan zijn voorlopers, zolang er geen wifi aan toegevoegd wordt, zal het geen doorslaand succes worden. Vooralsnog zijn
/ NR. 05 - MEI 2016
313 - Groepstest - Powerline-adapters JW.indd 63
63
12-04-16 10:50
GROEPSTEST Powerline-adapters
de fabrikanten van powerline-
hier geldt dat concurrentie de prijs
adapters echter zeer voorzichtig
vanzelf naar beneden toe drijft.
complete powerline-adapters
op dit punt. Op zich is dat niet zo
TP-Link heeft in ieder geval al
van het moment, dan kom
gek, want wifi maakt de adapters
aangegeven met een concurrerend
je uit bij de Devolo
alleen maar duurder. En ze zijn al
model te komen, maar dat was niet
DLAN 1200+
niet bepaald goedkoop te noemen,
op tijd binnen om mee te nemen in
WiFi AC.
zeker de 1200 Mbit/s-modellen
deze test.
niet. Vooralsnog is Devolo de enige die een 1200 Mbit/s-kitje heeft met
Prestaties
een 802.11ac-accesspoint geïnte-
Belangrijk echter bij
greerd in een van de adapters. Die
deze modellen zijn de
heeft dan ook de niet malse prijs
prestaties. Geba-
van 189 euro. Daar koop je bijvoor-
seerd op onze tests
beeld ook een uitstekende router
is HomePlug AV2 de
voor. Zeker als je bedenkt dat je
grootste sprong voor-
altijd nog maar moet afwachten
waarts die we tot nu toe
hoe goed powerline-adapters in
hebben gezien bij power-
jouw specifieke situatie werken,
line-adapters. We hebben
is het echt een flink bedrag. Ook
onder perfecte omstandig-
BEST
BESTE KOOP
GETEST
Devolo Productnaam
MEI 2016
Wil je de beste en meest
Netgear
MEI 2016
Devolo
TP-Link
ZyXEL
ZyXEL
A
dLan 1200+ WiFi AC Starter kit
PL1200-100PES
dLan 1200+ Starter kit
TL-PA8010P kit
PLA5405 Starter kit
PLA5206 2-pack
F k
Gemiddelde prijs
€ 186
€ 83
€ 139
€ 96
€ 97
€ 66
€
Chipset
Qualcomm QCA7500
Qualcomm QCA7500
Qualcomm QCA7500
Qualcomm QCA7500
Qualcomm QCA7500
Broadcom BCM60335
Q
Type
MIMO
MIMO
MIMO
MIMO
MIMO
SISO
M
Snelheid
1200 Mbit/s
1200 Mbit/s
1200 Mbit/s
1200 Mbit/s
1200 Mbit/s
1000 Mbit/s
1
Oordeel
Software meegeleverd Geïntegreerde switch Geïntegreerde switch (poorten)
2
Geïntegreerd stopcontact Geïntegreerd accesspoint
802.11ac
Power-led Activity-led Twee datastromen 25 meter
419 Mbit/s
253,9 Mbit/s
393 Mbit/s
373 Mbit/s
462 Mbit/s
326 Mbit/s
2
Twee datastromen 50 meter
317 Mbit/s
248 Mbit/s
324 Mbit/s
357 Mbit/s
330 Mbit/s
273 Mbit/s
2
Twee datastromen 50 meter + storing
206 Mbit/s
185 Mbit/s
184 Mbit/s
188 Mbit/s
182 Mbit/s
152 Mbit/s
1
Stroomverbruik (idle)
5,2 W
2,1 W
2,5 W
2,4 W
2,3 W
3W
2
Stroomverbruik (actief)
6W
2,7 W
2,7 W
3W
3,1 W
3,2 W
3
64
/ NR. 05 - MEI 2016
313 - Groepstest - Powerline-adapters JW.indd 64
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:51
GROEPSTEST Powerline-adapters
heden snelheden genoteerd die
bovenuit. Ook als je een stroomnet
de 450 Mbit/s voorbij gingen. Met
hebt zonder aardedraad en je dus
Conclusie
name de twee Devolo’s, de TP-Link
niets hebt aan de 1200 Mbit/s-
Het is duidelijk dat HomePlug AV2 een forse sprong voorwaarts is ten
TL-PA8010P en de ZyXEL PLA5405
apparaten, kun je met de 1000
opzichte van de voorgaande generatie powerline-adapters. Dat is op
doen het hier erg goed. Voegen we
Mbit/s-adapters een grote sprong
meerdere vlakken goed nieuws als je overweegt om een kitje aan te
storing toe en benaderen we dus
voorwaarts maken ten opzichte
schaffen. Heb je een stroomnet dat goed overweg kan met de signalen
de realiteit wat meer, dan zien we
van de vorige generaties. Het enige
van powerline-adapters, dan ga je hoogstwaarschijnlijk een duidelijk
zowel bij de 1000 Mbit/s- als bij de
model met geïntegreerd access-
merkbare snelheidstoename meemaken ten opzichte van bijvoorbeeld
1200 Mbit/s-adapters veel betere
point is de Devolo DLAN 1200+
een 500 Mbit/s-adapter. Laat je stroomnet op dit moment maar weinig
scores dan bij de vorige generaties.
WiFi AC. De draadloze prestaties
heel van het signaal, dan is de kans aanwezig dat het deze nieuwe mo-
Daar bleven de scores altijd ruim
van dat model zijn uitstekend, met
dellen wel lukt om een bruikbare bandbreedte op de plaats van bestem-
onder de 100 Mbit/s steken, nu
snelheden op 2,4 GHz tussen de
ming te krijgen. Een nadeel van met name de 1200 Mbit/s-modellen met
gaan we daar ruim overheen. De
80 en 90 Mbit/s en ruimschoots
MIMO-technologie is dat ze relatief duur zijn, zeker als je bedenkt dat
1000 Mbit/s-modellen komen tot
voorbij de 200 Mbit/s op 802.11ac.
je op vrijwel alle exemplaren zelf nog een accesspoint moet aansluiten
zo’n 140-150, de 1200 Mbit/s-vari-
Kijken we naar het stroomverbruik,
om draadloos verbinding te kunnen maken. De Devolo DLAN 1200+ WiFi
anten gaan zonder uitzondering de
dan verbruikt de adapter met wifi
AC is wat ons betreft de beste powerline-adapter die je kunt kopen en
180 Mbit/s voorbij. De drie hard-
logischerwijs beduidend meer dan
belonen we met het predicaat Best Getest. Blijven we even bij de 1200
lopers bij de tests zonder storing,
adapters die deze functionaliteit
Mbit/s-adapters, dan krijgt de Netgear PL1200 Beste Koop.
steken er hier overigens niet meer
niet bieden.
AVM
D-Link
D-Link
Netgear
TP-Link
TP-Link
ZyXEL
Fritz!Powerline 1000E kit
DHP-601AV
DHP-P601AV
PLP1200
TL-PA8030P kit
TL-PA7020P kit
PLA5256-EU0201F
€ 107
€ 60
€ 72
€ 108
€ 109
€ 88
€ 90
Qualcomm QCA7500
Broadcom BCM60335
Broadcom BCM60335
Qualcomm QCA7500
Qualcomm QCA7500
Broadcom BCM60335
Broadcom BCM60335
MIMO
SISO
SISO
MIMO
MIMO
SISO
SISO
1200 Mbit/s
1000 Mbit/s
1000 Mbit/s
1200 Mbit/s
1200 Mbit/s
1000 Mbit/s
1000 Mbit/s
3
2
2
263 Mbit/s
235 Mbit/s
277 Mbit/s
249 Mbit/s
283 Mbit/s
160 Mbit/s
162 Mbit/s
226 Mbit/s
174 Mbit/s
159 Mbit/s
252 Mbit/s
281 Mbit/s
155 Mbit/s
155 Mbit/s
181 Mbit/s
142 Mbit/s
150 Mbit/s
186 Mbit/s
198 Mbit/s
114 Mbit/s
122 Mbit/s
2,3 W
2,9 W
3W
2,1 W
3,1 W
2,7 W
3,2 W
3W
3,1 W
3,2 W
2,8 W
3,9 W
3,4 W
3,4 W
WWW.PCMWEB.NL
313 - Groepstest - Powerline-adapters JW.indd 65
/ NR. 05 - MEI 2016
65
12-04-16 10:50
GEEN INTERNETVERBINDING, BESTAND GEWIST ÉN JE HARDE SCHIJF GECRASHT? KOOP NU EHBO, JOUW REDDER IN NOOD IS DÉ COMPUTER-SURVIVALGIDS!
NU ,95
€9
BESTEL 'M OP
RESHIFTSTORE.NL/EHBO EHBO ad 230x300.indd 24
05/04/16 12:10
MASTERCLASS Ssd inbouwen
SNELLER MET EEN SSD
Kies de juiste voor jouw systeem Een ssd is een van de beste upgrades voor je computer, maar je moet wel even weten waar je bij de aanschaf op moet letten. Bovendien wil je ook je data vanaf je oude harddisk makkelijk kunnen overzetten. In deze masterclass laten we je zien wat daarbij komt kijken.
kunnen plaatsen, heb je een adapter nodig. Bij som-
RICHARD VEENSTRA EN MARK GAMBLE
ficaties zoekt van een ssd, kom je waarschijnlijk beide
E
mige ssd’s worden die standaard meegeleverd, anders zijn ze los te koop voor een paar euro. De aansluitingen zelf van een ssd zijn gewoon gelijk aan die van conventionele harddisks, de standaard sata 3.0-aansluiting kun je dus gewoon aansluiten op de kabels of de vaste verbinding bij laptops. De datadoorvoer ligt voor sata 3.0 op maximaal 6 Gbit/s, en dat komt weer overeen met 600 MB per seconde. Als je naar de specisnelheden tegen. Let wel: het gaat dan om de theoreti-
en ssd biedt een paar grote voordelen ten
sche doorvoersnelheid, in de praktijk zal dat altijd wat
opzichte van een conventionele harde schijf.
lager uitvallen, omdat het afhankelijk is van meerdere
De snelheid is de belangrijkste, maar ook de
factoren, zoals de algehele snelheid van de computer
zuinigheid en stilte zijn factoren die het overwegen
en of er geen andere taken op de achtergrond worden
van zo’n disk waard zijn. Een ssd slijt ook veel minder
uitgevoerd. Kom je ergens een spotgoedkope ssd te-
snel en is minder kwetsbaar voor schokken, omdat
gen? Kijk dan of de specificaties niet te oud zijn; oudere
het geen bewegende delen bevat. Het enige nadeel op
ssd’s kunnen namelijk nog best een sata 2.0-aanslui-
dit moment is eigenlijk nog dat een ssd nog vrij duur
ting hebben, en die zijn de helft langzamer.
is voor de opslagcapaciteit die je ervoor terugkrijgt in verhouding met een gewone harde schijf. Gelukkig blijven de prijzen voor ssd’s steeds verder dalen, terwijl de opslagcapaciteit groeit. Maar voor zo’n 300 euro heb je al een 1 TB-ssd. Vrijwel alle ssd’s maken gebruik van zogehe-
Met behulp
ten NAND-flashgeheugen, dat al weer een stuk
van een adapter
betrouwbaarder is dan het geheugen dat enkele jaren
kun je een
geleden nog werd toegepast.
ssd makkelijk plaatsen in een
Formaten
Standaarden
Omdat ssd’s bij uitstek geschikt zijn voor laptops en
Naast de standaardbehuizing voor ssd’s kun je ook
netbooks, zijn ze verkrijgbaar in het kleinere 2,5 inch
kiezen voor mSata-, m.2- en PCI-Express-modellen.
formaat, naast het standaard 3,5 inch formaat zoals
Die eerste twee worden steeds vaker toegepast in ul-
we dat kennen van desktop-pc’s en veel wat oudere
tradunne laptops, waar geen ruimte meer is voor een
laptops. Om een 2,5 inch ssd in een 3,5 inch bay te
gewone 2,5 inch ssd. Om te besparen op de dikte van
WWW.PCMWEB.NL
108 - Masterclass - SSD Inbouwen JW.indd 67
3,5 inch bay.
/ NR. 05 - MEI 2016
67
12-04-16 10:57
MASTERCLASS Ssd inbouwen
Een ssd in de vorm van een PCI-Expresskaartje.
het apparaat bestaan er dus ook ssd’s die eruit zien als een printplaatje of geheugenmodule en die zijn vastgesoldeerd of gestoken in een slot op het moederbord zelf. mSata-ssd’s waren al klein, maar m.2-modellen – eigenlijk de vervanging van mSata – zijn nog kleiner
de schijf overzetten naar een ssd, dan heb je daar twee
en hebben een mini-aansluiting. PCI-Express-modellen
mogelijkheden voor. Als het alleen om documenten
heeft een eigen
bestaan in een kleinere laptopvariant, maar ook als
gaat, kun je gewoon alle bestanden via de Windows
tool waarmee
losse insteekkaart met daarop de geheugenchips en
Verkenner kopiëren. Als het om de harde schijf met
je eenvoudig
zijn direct te plaatsen in een vrij PCI-Express-slot op
Windows en alle programma’s gaat, kun je een kloon-
de complete
je moederbord. Dit soort ssd's zijn nog wel te koop,
softwareprogramma gebruiken om een exacte kopie
inhoud van je
maar zijn stukken duurder dan conventionele ssd’s en
van je harde schijf te maken. Wil je een ssd als externe
oude harddisk
worden vooral nog toegepast in servers.
schijf gebruiken om bijvoorbeeld een schijf te klonen,
naar de nieuwe
dan heb je een behuizing nodig met usb-aansluiting.
ssd kunt over-
Deze kosten vaak een paar tientjes.
zetten.
Back-up maken Voordat je begint met het verwisselen van een harde schijf, is het van groot belang dat je een kopie van je
Installeren
gegevens maakt. Ook al ben je niet van plan data van
Iedereen die wel eens een harde schijf heeft inge-
een schijf te verwijderen, tijdens het verwisselen kan
bouwd, kan dit ook gewoon doen voor een ssd. Bij een
er altijd iets fout gaan waardoor je schijf onbruikbaar
desktop-pc is dat vrij makkelijk, maar dan heb je bijna
raakt. Het is aan te raden om belangrijke documenten
altijd een adapter nodig, omdat een desktop-pc stan-
naar een externe harde schijf of usb-drive te kopiëren
daard over 3,5 inch bays beschikt. Je moet dus eerst
en deze daarna los te koppelen. Een cd of dvd branden
de ssd in de adapter vastschroeven, en daarna schroef
kan natuurlijk ook. Wil je de gehele inhoud van je har-
je het geheel in de 3,5 inch bay in je computer. Zorg
Samsung
er altijd voor dat je compleet ontladen bent, want de
Ssd in een Mac
apparatuur in je pc of laptop is gevoelig voor statische ontlading. Een bekende methode is om een verwar-
Mac-gebruikers moeten altijd goed opletten bij de aanschaf van
ming aan te raken, maar de echte computerbouwer
componenten en dat is in het geval van een ssd niet anders. Als je een
gebruikt natuurlijk een speciale mat met polsbandje
bepaald model op het oog hebt, verifieer dan even of dit model com-
om altijd ontladen te blijven tijdens het werken aan de
patibel is met je Mac, want dat zijn ze – net als veel andere apparatuur
binnenkant van een computer. Bij een laptop gaat het
zoals videokaarten – lang niet altijd. Dit kan door even te zoeken op de
inbouwen ook redelijk eenvoudig, maar er is wel een
website van iFixit (www.ifixit.com). Wil je weten wat het model van je
aantal zaken waar je op moet letten. Allereerst doe je
Mac is, klik dan op het Apple-logo en selecteer Over deze Mac. Klik op
er goed aan om in de handleiding op te zoeken waar
Meer info en onder de naam staat de modelnaam van je Mac. Vooral bij
zich het klepje bevindt waar de harde schijf onder zit.
een adapter moet je even opletten, veel adapters passen namelijk niet
De meeste laptops hebben namelijk meer van dat
in een Mac Pro of iMac. Heb je een MacBook Air, dan kan het zijn dat het
soort klepjes. Zorg er ook voor dat dat laptop helemaal
vervangen van een ssd lastig zo niet onmogelijk is. Nieuwere modellen
is uitgeschakeld en dat er ook geen randapparatuur is
maken gebruik van een ssd met PCIe-aansluiting en accepteren veelal
aangesloten. Sommige externe apparaten als usb-
geen niet-Apple-ssd’s.
sticks of harde schijven blijven namelijk stroom vragen van de laptop, ook als deze helemaal is uitgeschakeld.
68
W W W . P C M W E B . /N N L R. 05 - MEI 2016
108 - Masterclass - SSD Inbouwen JW.indd 68
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:57
MASTERCLASS Ssd inbouwen
Windows 10 detecteert de ssd’s en zal dan
Levensduur
een optimalisa-
Een ssd werkt anders dan een normale harde schijf en
tie in plaats van
heeft slechts één nadeel, namelijk dat de levensduur
een defragmen-
vermindert nadat je ‘m langer hebt gebruikt. Als je een
tatie uitvoeren.
ssd helemaal vult en daarna weer leeghaalt, zal de schijf minder snel zijn dan toen die net uit de verpakking kwam. De ssd-controller, de hardware die in je ssd de schijf aanstuurt en beheert, heeft echter slimme trucs om ervoor te zorgen dat je ssd langer meegaat en goed blijft presteren. Deze technieken worden steeds beter en daarom zijn nieuwere ssd’s vaak een betere optie dan oudere ssd’s. Ooit (bij oudere besturingssystemen) moest je normale harde schijven af en toe defragmenteren. Dit was nodig omdat data
het tabblad Extra op Optimaliseren.
Handig:
Let op, voer deze actie niet uit onder Windows Vista,
controleren of
fysiek op andere plekken van je harde schijf werden
want dat besturingssysteem kan geen onderscheid
je Mac sneller
opgeslagen. Het kostte extra moeite voor de schijf om
maken tussen een gewone harde schijf en een ssd,
is geworden na
steeds naar andere plekken op het schijfoppervlak te
waardoor er toch een normale defragmentatie-actie
het activeren
springen. Na defragmentatie merkte je meestal een
zal worden uitgevoerd. Bij een Mac is dat weer anders,
van de TRIM-
kleine verbetering van de snelheid. Een ssd heeft geen
want die biedt alleen TRIM-ondersteuning voor de
functie.
bewegende delen en defragmenteren is niet alleen
standaard geïnstalleerde schijven. Als je een nieuwe
overbodig, maar ook gevaarlijk, omdat de kans op
schijf installeert, moet je via een omweg TRIM active-
het sneller verkorten van de levensduur aanwezig is.
ren. Dit kan bijvoorbeeld door het programma Trim
Vanaf Windows 7 wordt de defragmentatie bij detectie
Enabler (www.cindori.org/software/trimenabler)
van een ssd overigens automatisch uitgeschakeld.
te installeren. Installeer het programma, zet de schuif
Toch moeten de gegevens op een ssd wel regelma-
op Aan start je Mac opnieuw op. Wil je zien hoeveel
tig geconditioneerd worden, en daarvoor wordt de
sneller je ssd is geworden na het aanzetten van TRIM,
zogeheten TRIM-functie voor gebruikt. TRIM is eigenlijk
dan kun je overwegen om de volledige versie van Trim
een commando dat het besturingssysteem stuurt naar
Enabler aan te schaffen (zo’n 10 euro). Doe voor het
de ssd-controller. Dat commando kun je handmatig
activeren van TRIM een benchmarktest door bovenin
uitvoeren door in Windows in de Verkenner met de
op Benchmark te klikken en onderin voor Nieuwe
rechtermuisknop te klikken op je ssd-schijf en dan te
benchmark te kiezen. Na de herstart doe je dit nog
kiezen voor Eigenschappen. Vervolgens klik je onder
een keer en vergelijk je de waardes.
WWW.PCMWEB.NL
108 - Masterclass - SSD Inbouwen JW.indd 69
/ NR. 05 - MEI 2016
69
12-04-16 10:57
ACHTERGROND Datahestel bij ssd’s
DATAHERSTEL OP SSD’S Niet vanzelfsprekend
Net als bij conventionele harde schijven kan een ssd natuurlijk ook eens stuk gaan. Het probleem is echter dat het dan veel lastiger is om je data van zo’n kapotte ssd te herstellen. Maar hoe komt dat precies? MARK GAMBLE
E
en ssd heeft geen bewegende delen,
data worden opgeslagen. Bij een nieuwe ssd
dat het systeem ongebruikte data compleet
zoals roterende schijfplaten en lees-
is het geheugen nog helemaal leeg, maar hoe
verwijdert zonder enige tussenkomst van de
en schrijfkoppen. Dit zijn vaak de eerste
meer de ssd wordt gebruikt, hoe groter de
computergebruiker, wordt het risico verhoogd
onderdelen die kapotgaan bij een harde
kans dat er nog oude data in de chips staan. In
dat je je per ongeluk verwijderde bestanden
schijf. Gespecialiseerde bedrijven kunnen die
tegenstelling tot een harde schijf, waar nieuwe
na een tijd niet meer kunt terughalen en niet
roterende schijfplaten vaak nog op andere
data de oude meteen kunnen overschrijven,
hersteld kunnen worden. De TRIM-functie kun
manieren uitlezen, maar bij een kapotte ssd gaat
moeten die oude data bij een ssd eerst uit het
je wel uitschakelen, maar hiermee verminder je
dat lastiger. Geheugenmodules die kapot zijn,
geheugen worden gewist. Om hierbij tijdverlies
dan ook de prestaties van de schijf.
zijn ook echt kapot: data kan dan in bepaalde
tegen te gaan werd het
geheugencellen niet meer worden opgeslagen,
TRIM-commando in het
en alles wat er al wel in is opgeslagen is niet
leven geroepen, waarbij
meer uit te lezen. Kortom: back-ups maken
ongebruikte geheugen-
geldt bij ssd’s eigenlijk nog veel meer dan bij
blokken al vooraf worden
harde schijven, omdat er voor die laatste veel
gewist, wanneer de schijf
meer middelen zijn om belangrijke gegevens te
daar de tijd voor heeft.
kunnen terughalen. Weliswaar niet altijd even
Op die manier is er niet
goedkoop, zeker wanneer je een dataherstelbe-
telkens eerst een wisbe-
drijf moet inschakelen om je gegevens terug te
werking nodig zodra er
halen, maar het is in ieder geval bijna altijd nog
nieuwe gegevens worden
mogelijk.
opgeslagen. Maar door-
FLASH 1
CACHE NIEUWE DATA
2
3
TRIM In tegenstelling tot een harde schijf bestaat een
Een schrijfoperatie
ssd uitsluitend uit niet-bewegende elektroni-
zonder TRIM: eerst het hele
sche componenten: een printplaat met geheu-
geheugenblok legen en dan
genchips (NAND-flash) en een controller. Dat
pas de data schrijven vanuit
heeft directe gevolgen voor de manier waarop
de schijfcache is tijdrovend.
70
/ NR. 05 - MEI 2016
105 - Achtergrond - Dataherstel ssd JW.indd 70
4
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 10:58
ACHTERGROND Datahestel bij ssd’s
Versleuteling
Ssd’s zonder versleuteling
Fabrikanten van ssd’s maken gebruik van
Als je in het geval van een probleem met je ssd
verschillende algoritmes om je bestanden
geen zin hebt in duur en langdurig herstel van
veilig op de ssd op te slaan. In feite zorgt de
je gegevens, kun je ervoor kiezen om een ssd te
ssd-controller dan voor de versleuteling van de
kopen die geen versleuteling heeft. Nog steeds
gegevens die alleen maar weer uitgelezen kun-
is het dan niet heel eenvoudig om via data-
nen worden door diezelfde controller. Het idee
herstel je data terug te krijgen, maar het kan
van die versleuteling is om de algoritmes
dan wel een stuk sneller. Volgens ingenieur Marc
die worden gebruikt af te schermen van de
Vergalle van datarecoverybedrijf Datarecupe-
(ssd-)concurrent.
ratie (www.datarecuperatie.be/nl) gebruiken
Bij OCZ kun je met de SSD Guru de levensduur van je
in ieder geval Samsung en Intel geen automati-
ssd bekijken. In dit voorbeeld is de ssd drie jaar oud, en heeft nog 95 procent levensduur.
Data van een
sche encryptie in (een aantal van) de door hen
versleutelde ssd
gefabriceerde controllers. Een waarschuwing is
is veel lastiger te
hier echter wel op zijn plaats: het is niet zo dat
ssd-fabrikanten bieden een speciale tool waar-
herstellen, maar
een ssd dat het merk Intel draagt noodzakelijk
mee je kan zien wat de levensduur van je ssd is.
niet compleet
ook een controller van Intel bevat. Vind je dit
Aan de hand van een balkje met een percentage
onmogelijk.
belangrijk, dan moet je goed in de technische
kun je dan zien hoe lang het nog duurt voordat
specificaties van de ssd’s duiken.
de ssd aan vervanging toe is.
Degradatie
Back-ups
Naarmate ssd's langer op de markt zijn, komen
Er is één belangrijke conclusie die je kunt trek-
er bij dataherstelbedrijven ook steeds meer
ken bij ssd’s en dat is in ieder geval dat – wan-
ssd’s binnen die niet langer betrouwbaar
neer een ssd het begeeft – het vrij lastig is om je
functioneren als gevolg van degraderende
gegevens te (laten) herstellen. Het belangrijkste
geheugenchips. Het is weliswaar zo dat ECC-
devies om ervoor te zorgen dat je je data niet
foutcorrectiecodes zeker aantal fouten kunnen
kwijtraakt, is dat je regelmatig zorgt voor goede
corrigeren, maar dat lukt niet meer wanneer
back-ups van je systeem. Windows kun je nog
Maar ook heeft het als doel om verwijderde
er te veel slechte bytes optreden. Nu kan een
wel opnieuw installeren, maar je persoonlijke
gegevens compleet onklaar te maken. Dat kan
professioneel dataherstelbedrijf in principe wel
data is natuurlijk veel meer waard. Verderop in
bijvoorbeeld door de encryptiesleutel voor
deze data herstellen door die geheugenchips
deze PCM bespreken we ruim twintig clouddien-
verwijderde bestanden aan te passen, waardoor
eruit te lichten en ze met speciale apparatuur in
sten waarmee het erg makkelijk is om je gege-
deze met een nieuwe sleutel – die dan voor
te lezen, maar ook dat proces wordt bemoeilijkt
vens veilig te stellen. We raden je dan ook aan
de niet-verwijderde data wordt gebruikt – niet
doordat er vaak nog allerlei bewerkingen gebeu-
om voor zo’n dienst te kiezen. Daarnaast kun
meer is uit te lezen. Maar dat heeft ook gelijk
ren op de data voor die in de chips worden weg-
je ook gebruikmaken van lokale back-ups waar
een heel grote keerzijde. Want als de controller
geschreven. Eén voorbeeld: sommige controllers
ook tal van gratis software beschikbaar voor is,
het begeeft, is de data op je ssd direct onlees-
passen (vanwege de snelheid) ‘split by byte’ toe,
zoals Windows’ eigen back-upsysteem, maar ook
baar. Bij een conventionele harde schijf bestaat
waarbij elke even byte naar de eerste chip wordt
externe programma’s als EASEUS Todo Backup
dat probleem niet, omdat je bijvoorbeeld door
geschreven en elke oneven byte naar de tweede.
Free (www.easeus.com) en SyncBack Free
het aansluiten van een andere controller in de
Niet zelden verloopt deze uitsplitsing zelfs over
(www.2brightsparks.com).
meeste gevallen nog wel bij je gegevens kan. Bo-
meerdere chips. Een dataherstelbedrijf moet
vendien zijn daar de gegevens veel meer lineair
met al deze bewerkingen rekening te houden
opgeslagen, waardoor het patroon makkelijker
tijdens de reconstructie.
is te ontcijferen. Om verloren data van een ssd alsnog te kunnen lezen, moeten alle ruwe data
Levensduur
van de geheugenchips worden gehaald en daar-
Bij ssd’s is het lastig te bepalen hoe lang de
na worden ontsleuteld. Dat is iets dat profes-
levensduur van zo’n schijf is bij normaal gebruik.
sionele herstelbedrijven voor je kunnen doen,
Naarmate er meer geheugencellen worden be-
maar goedkoop is dat niet – ga uit van zo’n 500
schreven en leeggemaakt, loopt de kwaliteit van
à 1000 euro – en neemt daarnaast zeer veel tijd
die cellen terug en kunnen ze ‘afsterven’, waar-
in beslag. Vaak moeten de geheugenchips dan
door ze niet meer gebruikt kunnen worden voor
losgemaakt worden van de ssd-printplaat en in
het opslaan van gegevens. Dat proces is niet
een speciaal apparaat worden geplaatst om die
binnen een paar weken of maanden gebeurd,
te kunnen uitlezen.
maar er kan (gelukkig) jaren overheen gaan. Veel
WWW.PCMWEB.NL
105 - Achtergrond - Dataherstel ssd JW.indd 71
Er zijn tal van gratis tools voor het maken van back-ups van je belangrijke documenten.
/ NR. 05 - MEI 2016
71
12-04-16 10:58
GROEPSTEST Action cams
FILMEN ONDER ALLE
OMSTANDIG HEDEN Negen action cams getest Klein, waterdicht, stootbestendig en bijna overal op te monteren. Action cams kunnen wat een normale camcorder niet kan, en zijn daarom razend populair. Het aanbod is groot, maar er zijn echter ook grote verschillen in beeldkwaliteit en mogelijkheden. PCM test negen action cams. E R I C VA N B A L L E G O I E
M
et de HD Hero intro-
terdichte behuizing was de camera
overige vier camera’s juist erg duur
aansluiting, het geheugenkaartje of
duceerde GoPro aan
bovendien geschikt om ook onder
zijn, met prijzen van 400 of meer
de accu. Doordat de behuizingen
het eind van het vorige
water te gebruiken.
euro. Vraag is uiteraard waar dat
precies om de camera’s passen,
prijsverschil in zit, en of je dat als
worden deze er niet veel groter en
consument terugziet en -hoort.
zwaarder door.
decennium een klein cameraatje dat letterlijk in de palm van je hand ver-
Volwassen markt
dween, maar wél video kon opne-
Inmiddels zijn er veel meer fabri-
men in maximaal 1080p formaat en
kanten die action cams maken, is
Waterdicht concept
of in de regen wilt filmen, is het
een grote kijkhoek had van 170 gra-
de beeldkwaliteit van de camera’s
De meeste action cams zijn stan-
gebruik van de waterdichte behui-
den. En met zijn prijs van 300 euro
sterk verbeterd en bieden ze meer
daard niet waterdicht. Om toch on-
zing vaak wél een goed idee. Het
was de HD Hero bovendien redelijk
mogelijkheden, terwijl je zeker niet
der water te kunnen filmen, leveren
beschermt de lens van de camera.
betaalbaar. Daarvoor werden wel
meer dan 300 euro hoeft te betalen
fabrikanten vaak een doorzichtige
Het gebruiksdoel van actiecamera’s
wat concessies gedaan. Een zoom-
voor een camera die voorzien is
waterdichte behuizing mee waar de
betekent dat krassen op de lens
lens vind je op de GoPro niet terug,
van alle toeters en bellen. In deze
camera in zijn geheel in geplaatst
een reëel gevaar vormen. Boven-
net zo min als (optische) beeldstabi-
test bekijken we negen recente
wordt. Bij gebruik van dit soort be-
dien maakt de waterdichte behui-
lisatie, of een stereomicrofoon. Ook
modellen. Vijf daarvan hebben
huizingen zijn de bedieningsknop-
zing de camera’s ook uitstekend
een beeldscherm om te zien wat je
een prijs van 230 euro of minder,
pen gewoon bruikbaar, maar heb je
bestand tegen een stootje. Waar je
filmt moesten gebruikers van de HD
maar daar staat tegenover dat de
uiteraard geen toegang tot de usb-
wel rekening mee moet houden, is dat de geluidskwaliteit doorgaans
Hero missen en het aanpassen van de instellingen gebeurde met twee
Ook wanneer je niet onder water
sterk terugloopt als de camera in
knopjes en een piepklein schermpje
Hoe hebben we getest?
waarop de verschillende beeldmodi
We hebben alle camera’s uitgebreid in de praktijk getest onder uiteen-
dan immers niet meer vrij luisteren,
met codes werden aangeduid. Verre
lopende omstandigheden. Om de beeld- en geluidskwaliteit zo goed
waardoor een veel doffer geluid
van gebruiksvriendelijk dus. Toch
mogelijk te vergelijken hebben we alle camera’s bovendien naast elkaar
ontstaat.
stond dat het succes van de camera
gemonteerd, om zo (vrijwel) identieke shots te maken. Alle camera’s
niet in de weg. De kleine afmetin-
zijn voor de test ingesteld op 1080p full hd-resolutie, bij voorkeur met
Kijkhoeken
gen, het lichte gewicht en de relatief
50 beelden per seconde. Alle overige instellingen hebben we op de stan-
Action cams zijn altijd voorzien
goede beeldkwaliteit bleken voor
daardwaarden gelaten, wat wil zeggen dat we geen verandering hebben
van een lens met een vaste
veel mensen op te wegen tegen de
gedaan aan eventuele opties voor kleur, scherpte en belichting.
brandpuntsafstand, optisch in- en
nadelen. Met de meegeleverde wa-
72
/ NR. 05 - MEI 2016
314 - Groepstest - Action Cams JW.indd 72
zijn behuizing zit. De microfoon kan
uitzoomen is dus niet mogelijk.
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 14:50
GROEPSTEST Action cams
De meeste camera’s hebben een
Om bovenstaande proble-
groothoek variërend van 120 tot
men te voorkomen bieden veel
170 graden. Voordeel hiervan is dat
camera’s ook de mogelijkheid
hetgeen je wilt filmen in de meeste
om behalve in ‘wide’ ook op te
Activeon CX Gold
gevallen wel in beeld zal zijn, wat
nemen in ‘normal’ of ‘narrow’.
Eén van de goedkopere camera’s
uiteraard handig is bij een camera
Hierbij wordt feitelijk een kleiner
uit de test is afkomstig van
die je op je lichaam of op een voer-
deel van de sensor gebruikt bij
Activeon. Wij testen de CX Gold
tuig monteert en je niet continu
het opnemen van video, met als
camera, het topmodel uit de
bezig wilt zijn met de compositie
resultaat beelden die minder
huidige line-up met een winkelprijs
van je shots. Nadelen heeft zo’n
vervormd en meer ‘ingezoomd’
van ongeveer 230 euro. De camera
grote kijkhoek ook. Ten eerste ziet
zijn. De beeldkwaliteit loopt hier-
heeft twee bedieningsknoppen
• Touchscreen
het beeld er extreem ‘uitgezoomd’
bij doorgaans niet of nauwelijks
aan de bovenzijde, en een verwis-
• Beeldstabilisatie
uit. Er past heel veel in beeld, maar
terug, omdat de gebruikte sen-
selbare accu aan de onderkant.
alles is dus wel erg klein. Een ander
soren een veel hogere resolutie
Aan de achterkant vinden we een
nadeel is dat de enorme groot-
hebben dan de full hd-videobeel-
touchscreen met een diagonaal
hoek zorgt voor vertekening, wat
den die de camera’s doorgaans
van vijf centimeter, een unicum
vooral aan de randen van het beeld
produceren. Bij gebruik van een
in deze test. De andere camera’s
duidelijk zichtbaar is. Videobewer-
12- of 16-megapixelsensor kan
die ook over een beeldscherm
kingsprogramma’s zoals Adobe
je immers straffeloos een kleiner
beschikken, moeten het doen
Premiere bieden de mogelijkheid
deel van die pixels gebruiken als
zonder aanraakscherm. De camera
Activeon hier een streepje voor op
om deze lensvervorming ongedaan
het eindresultaat een 1080p vi-
kan opnemen met een maximale
de rest. De beeldkwaliteit van de
te maken.
deo van 2 megapixels moet zijn.
resolutie van 1920x1080 pixels
camera is sowieso heel behoorlijk.
met beeldsnelheden van 25, 30, 50
De kleurbalans is prettig neutraal
of 60 fps. Als één van de weinige
en de CX Gold heeft een prima dy-
in deze test biedt Activeon digitale
namisch bereik, waarbij het beeld
Alle action cams in deze test beschikken over wifi, waarmee het
beeldstabilisatie, alleen bij de
zowel in donkere als lichte delen
mogelijk is om de camera’s via een app voor smartphone of tablet
camera’s van Sony vinden we dit
niet snel onder- of overbelicht
te bedienen. Dat is handig, want de meeste action cams zijn niet
ook terug. Zeker wanneer je de ca-
raakt. De beeldscherpte is helaas
voorzien van een display, en door live beelden te bekijken op je
mera op een trillende ondergrond
niet geweldig, ook in de hoogste
smartphone kun je eenvoudig controleren of de compositie van je shot
monteert, zoals bijvoorbeeld het
resolutie en beste kwaliteit ogen
klopt. Ook is het prettig om opnames op afstand te kunnen starten en
stuur van een fiets of op een helm,
beelden wat wollig en matig gede-
stoppen als je de camera bijvoorbeeld op de bumper van je auto hebt
heeft dit duidelijk meerwaarde.
tailleerd. De geluidskwaliteit van
gemonteerd, en ook het veranderen van instellingen gaat vaak veel
De stabilisatie van Activeon werkt
de camera valt helaas wat tegen,
gemakkelijker op het grote scherm dan via het menu van de camera's.
redelijk, maar lang niet zo goed als
zelfs zonder de waterdichte behui-
die van Sony. Desalniettemin heeft
zing klinkt het allemaal wat dof.
Wifi is nu standaard
WWW.PCMWEB.NL
314 - Groepstest - Action Cams JW.indd 73
Activeon CX Gold Gemiddelde prijs: € 229,www.activeon.com
Score
Pluspunten
Minpunten • Beeldscherpte niet geweldig
/ NR. 05 - MEI 2016
73
12-04-16 14:50
GROEPSTEST Action cams
GoPro Hero+ GoPro mag dan met afstand de
het maken van time lapse-video’s
grootste fabrikant van action cams
niet ondersteund.
zijn, het merk heeft de laatste tijd
De beeldkwaliteit van de Hero+ is
wel sterk te lijden onder de veelal
echter opvallend goed voor een ap-
goedkopere concurrentie. Om ook
paraat uit deze prijsklasse en ook in
in het goedkopere segment mee
de schemering doet de Hero+ het
te spelen lanceerde GoPro vorig
heel behoorlijk. Beelden zijn wel-
jaar twee nieuwe instapmodellen,
iswaar wat aan de donkere kant,
de Hero en Hero+. Deze camera’s
maar blijven gewoon goed qua
lijken sterk op elkaar, maar zijn
detaillering terwijl beeldruis nauwe-
dat toch niet. De belangrijkste
lijks een probleem is. De audiokwa-
verschillen zitten hem in de wifi-
liteit van de Hero+ is redelijk.
functie en de hogere videobitrate van de Hero+. De normale Hero kost slechts 140 euro, de door ons
GoPro Hero+
geteste Hero+ 230 euro. De Hero(+)
Gemiddelde prijs: € 229,-
verschilt van de andere GoPro-
www.gopro.com
camera’s in het feit dat de waterdichte behuizing niet afneembaar
Score
is. De batterij is bovendien niet verwisselbaar, wat betekent dat je na anderhalf à twee uur opnemen
Pluspunten
GoPro Hero 4 Black
• Beeldscherpte
line-up van GoPro is de Hero 4
je de camera hebt opgeladen. De
• Prijs/kwaliteitsverhouding
Black. Deze opvolger van de Hero
uitgeklede versie van de GoProcamera’s die we kennen. Zo is de
Gemiddelde prijs: € 420,www.gopro.com
Het huidige topmodel uit de
niet verder kunt filmen voordat Hero+ is verder vooral een sterk
GoPro Hero 4 Black
Score
3 Black die wij eerder testten, lijkt
Minpunten
Pluspunten
uiterlijk sterk op zijn voorganger, maar heeft als belangrijkste toe-
• Beeldkwaliteit
kijkhoek niet in te stellen, is de
voeging de optie om in 4K-kwali-
• 4K-mogelijkheid
hoogste resolutie 1080p en wordt
teit te kunnen filmen met 24, 25
• Veel accessoires beschikbaar
• Geen verwisselbare accu
of 30 fps, terwijl dit bij de Hero 3
Minpunten
beperkt was tot een (onbruikbare) 15 fps. Over de beeldkwaliteit
• Prijs
van de Hero 4 kunnen we kort zijn. Deze is namelijk érg goed. In 1080p-resolutie zijn beelden
beeld naar eigen smaak aan te
gestoken scherp, zonder enige
passen.
vorm van randverscherping. Scha-
74
/ NR. 05 - MEI 2016
314 - Groepstest - Action Cams JW.indd 74
Ook in schermerlicht doet de
kelen we de camera over naar
Hero 4 Black het goed. Beelden
4K-resolutie dan zien we duidelijk
zijn – net als bij de Hero+ – aan de
nóg meer details, al is het beeld
donkere kant, maar de detaillering
niet zo gestoken scherp als dat
blijft vrij goed terwijl beeldruis
van (duurdere) 4K-camcorders.
binnen de perken blijft. Ook over
De kleurweergave van de Hero 4
de geluidskwaliteit kunnen we
Black is goed, maar kleuren zijn
positief zijn, deze is namelijk een
standaard iets te sterk aangezet.
stuk beter dan we van vorige
Wil je dat liever niet, dan kan je
generaties gewend zijn. De ge-
de camera in de ‘Protune’-modus
luidskwaliteit is nog steeds
zetten waarbij de kleurverzadiging
niet fantastisch, maar zonder be-
en het contrast een stuk lager zijn,
huizing, of met de opengewerkte
waardoor je bij nabewerking veel
‘skeleton’ achterklep, slaat de
meer mogelijkheden hebt om het
Hero 4 een heel redelijk figuur.
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:38
GROEPSTEST Action cams
Sony HDR-AS200V
Rollei 420
Sony heeft als geen ander gezien
bijvoorbeeld prima verstaan-
dat de opkomst van de smart-
bare spraak kan opnemen. Het
phone en de action cam een
tweede sterke punt van Sony is de
groot gat hebben geslagen in de
softwarematige beeldstablisatie.
verkopen van normale camcorders.
De AS200V doet dit héél erg goed.
Het Japanse bedrijf heeft echter
Waar andere camera’s lopend of op
besloten niet bij de pakken neer te
de fiets sterk schokkende beelden
zitten, en brengt al enige tijd érg
laten zien, weet de AS200V deze
goede action cams op te markt. Een
vrijwel geheel weg te filteren. Om-
goed voorbeeld van zo’n camera
dat dit vóór de h.264-compressie
is de HDR-AS200V, een apparaat
gebeurt, komt dit ook de beeld-
met een prijskaartje van 240 euro,
scherpte ten goede, omdat minder
en daarmee een middenklasser
beweging efficiëntere compressie
in de range van Sony. De camera
betekent. Over de beeldkwaliteit
is, net als alle andere action cams
kunnen we bovendien kort zijn:
van Sony, anders van vorm dan
deze is heel erg goed. Zowel bij
de meeste andere producten uit
daglicht als schemering laat de
Rollei 420
dit segment. In plaatst van plat en
HDR-AS200V prima beeldkwaliteit
Rollei is een merk dat wij eigenlijk
Gemiddelde prijs: € 199,-
breed is de camera lang en dun.
zien, met prima beeldscherpte, wei-
vooral kenden van zijn accessoi-
www.rollei.com
De HDR-AS200V kan maximaal in
nig ruis en uitstekende belichting.
1080p-resolutie opnemen met 25,
res voor action cams, maar ook de camera’s zelf maken deel uit
Score
30, 50 of 60 beelden per seconde.
van het productgamma. Wij tes-
Ten opzichte van de concurrentie
Sony HDR-AS200V
ten de Rollei 420, een camera met
hebben de camera’s van Sony
Gemiddelde prijs: € 229,-
twee sterke punten. Ten eerste zijn
www.sony.com
een vriendelijk prijskaartje van
Pluspunten
199 euro. De camera is voorzien
• Goedkoop
modellen als de AS200V voorzien
van een niet-aanraakgevoelig
• Ingebouwd beeldscherm
van een stereomicrofoon aan de
knoppen voor de bediening. Rollei claimt dat de 420 een 4K-camera
Score
voorkant, die geluid in écht goede
5 cm-scherm en heeft verder drie
Minpunten • Matige lichtgevoeligheid
kwaliteit opneemt. De camera is standaard spatwaterdicht, en de
Pluspunten
is, maar dat moeten we toch als
meegeleverde écht waterdichte
• Goede beeldkwaliteit
lichte misleiding bestempelen. In
behuizing is zo ontworpen dat deze
• Beeldstabilisatie
4K-resolutie is de beeldsnelheid
toch ook nog redelijk wat geluid
• Geluidskwaliteit
namelijk beperkt tot 10 fps, wat
modus worden kennelijk niet
doorlaat, zodat de camera ook
niet voldoende is voor vloeiende
alle 12 megapixels van de sensor
in volledige waterdichte modus
weergave. Kies je voor 1080p dan
daadwerkelijk uitgelezen, of er
zijn 25, 30, 50 en 60 fps als keuzes
gaat iets mis met de downsca-
beschikbaar. Als extra wordt er
ling. Hoe dan ook zijn er duidelijk
een afstandsbediening meegele-
‘trappetjes’ zichtbaar langs de
verd waarmee opnames gestart
randen van sterk contrasterende
en gestopt kunnen worden. He-
objecten, wat de beeldkwali-
laas valt de beeldkwaliteit van de
teit niet ten goede komt. In de
Rollei 420-camera tegen. Het dy-
schemering wordt het er helaas
namisch bereik van de gebruikte
niet veel beter op. De geluidskwa-
sensor is kennelijk beperkt, want
liteit van de Rollei 420 is wél heel
donkere delen van het beeld zijn
behoorlijk, maar helaas wordt het
standaard duidelijk onderbelicht,
apparaat niet geleverd met een
terwijl in de highlights niet meer
extra opengewerkte (skeleton)
detail wordt vastgelegd dan
achterklep. Wanneer de camera
bij de concurrentie. Een ander
in de behuizing is geplaatst, wordt
nadeel is dat de camera veel last
er hierdoor vrijwel geen geluid
heeft van aliasing. In de video-
meer opgenomen.
WWW.PCMWEB.NL
314 - Groepstest - Action Cams JW.indd 75
Minpunten • Geen
/ NR. 05 - MEI 2016
75
12-04-16 11:38
GROEPSTEST Action cams
TomTom Bandit De TomTom Bandit is een vreemde
andere high-end action cams. Het
eend in de bijt van deze test omdat
dynamisch bereik van de sensor
de camera voorzien is van sensoren
lijkt beperkt te zijn, wat resulteert
die snelheid, hoogte, G-kracht, en
in beelden waarvan de schaduw-
versnelling registreren. Op basis van
partijen snel vollopen en details in
de data die deze sensoren verga-
zwarte vlakken verloren gaan. In
ren, kan de bijbehorende TomTom
de 1080p-modus oogt het beeld
Bandit-app automatisch montages
bovendien wat soft in vergelijking
maken van opgenomen video’s.
met de concurrentie. In de scheme-
Het resultaat van deze automati-
ring houdt de camera de belichting
sche montages is best goed en de
automatisch vrij hoog, maar met
werking is supersnel, omdat de
als resultaat duidelijk zichtbare
bestanden op de camera blijven
(gekleurde) beeldruis. De TomTom
staan en niet eerst allemaal naar de
Bandit is verkrijgbaar als Base
smartphone gestuurd worden. De
Pack voor 430 euro. Hierbij krijg je
app selecteert steeds fragmenten
een GoPro-adapter en een eigen
van zes seconden die actie bevatten.
mount. Kies je voor het Premium
Meestal gaat dit goed, maar soms
Pack van 499 euro, dan krijg je ook
selecteert de app ook een stuk video
een afstandsbediening, stuurhou-
net vóór of net ná de eigenlijke actie.
der, een 360 pitchouder, duiklens-
Buiten deze extra mogelijkheden
Sony FDR-X1000V
kap en een stroomkabel erbij.
is de Bandit op meer punten uniek. De langwerpige camera is in een draaibare houder gemonteerd,
Sony FDR-X1000V
TomTom Bandit
zodat je de camera eenvoudig wa-
Gemiddelde prijs: € 429,-
Hoewel de naam compleet anders
Gemiddelde prijs: € 419,-
terpas kunt krijgen, onafhankelijk
www.tomtom.com
is, lijkt de FDR-X1000V sterk op
www.sony.com
van hoe je hem monteert. De accu en de houder voor de micro-sd-
de HDR-AS200V. Het uiterlijk is vrijwel gelijk, al is de X1000V
Score
kaart zijn onderdeel van een grote usb-stick die je achterin de camera
iets groter en ook zwaarder. Het
steekt en direct in de pc kunt opla-
belangrijkste verschil tussen de twee camera’s zit hem in de
Pluspunten
• Automatische highlights • Uitstekende werkduur accu
• Beeldkwaliteit
met 30 of 60 fps, 2,7K met 30 fps
heeft een snellere processor
• 4K-mogelijkheid
en in 4K met 15 fps. De beeldkwa-
en kan hierdoor in 4K-resolutie
• Beeldstabilisatie
liteit is helaas niet zo goed als van
opnemen, met 25 of 30 beelden
• Geluidskwaliteit
per seconde. Stel je geen prijs je de 200 euro meerprijs van de
Pluspunten
den. De Bandit neemt op in 1080p
beeldverwerking. De X1000V
op deze extra opties, dan kan
Score
Minpunten • Beeldkwaliteit valt tegen • Prijs
Minpunten • Prijs
FDR-X1000V ten opzichte van de HDR-AS200V besparen. In full hdmodus presteren beide camera’s namelijk identiek. Dat is geen minpunt, want zoals we hiervoor beschreven is de beeldkwaliteit van de AS200V gewoon uitstekend. Selecteren we de 4K-modus dan krijgen we wel aanzienlijk scherpere beelden te zien, door de bank genomen zelfs iets scherper dan die van de GoPro Hero 4 Black.
76
/ NR. 05 - MEI 2016
314 - Groepstest - Action Cams JW.indd 76
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:38
GROEPSTEST Action cams
Panasonic HX-A1
Veho Muvi K2 NPNG
De Muvi K2 NPNG is het huidige top-
De HX-A1 is een zogeheten bul-
dat de camera standaard een zeer
letcamera die vooral handig aan
beperkte werkduur heeft op de
de zijkant van bijvoorbeeld een
ingebouwde niet-verwijderbare
motorhelm is te monteren. Het
accu. Als optie is een soort power-
compacte apparaatje heeft drie
bank verkrijgbaar die achterop de
toetsen en mist een display, maar
camera geschroefd kan worden
is spatwaterdicht zonder speciale
en die tot ruim twee en een half
Veho Muvi K2 NPNG
behuizing. Alle instellingen moet
uur werktijd mogelijk maakt.
Gemiddelde prijs: € 249,-
je dus via de app doen. Heel veel
www.veho-world.com
valt er overigens niet in te stellen, de camera kan in 1080p opnemen
Panasonic HX-A1
met 30 fps of in 720p met 60 fps
Gemiddelde prijs: € 185,-
De camera wordt geleverd in een
en een vrij lage bitrate van 15
www.panasonic.com
stevige kunststof koffer waarin ook
Mbps. Helaas presteert de came-
model van Veho, en gaat voor ongeveer 250 euro over de toonbank.
twee plak-mounts, een klittenband
Score
Pluspunten
ra niet geweldig. Bij daglicht is de
Score
mount, een mount voor gebruik
• Zeer uitgebreid geleverd
belichting vrij goed, maar beelden
zonder de waterdichte behuizing en
• Inclusief beeldscherm
ogen grauw en wat onscherp. Dat
een lcd-backpack te vinden zijn. De
• Lange accuduur
laatste komt vrijwel zeker door de
Pluspunten
lage bitrate, die helaas niet instel-
• Zeer compact en licht
camera beschikt over een 16-megapixelsensor en kan in 1080p opnemen met maximaal 60 fps. De
Minpunten • Beeldkwaliteit
camera heeft een verwijderbare accu waarop de camera tot vier uur kan werken, wat erg lang is. Een
lering minder goed dan bij sommige
ingebouwde G-sensor laat opnames
ander modellen uit deze test. Onder
indien gewenst automatisch starten
donkere omstandigheden past de
wanneer beweging wordt gedetec-
camera ogenschijnlijk vrij veel ruis-
teerd. De beeldkwaliteit van de Muvi
onderdrukking toe, met een wat on-
K2 is redelijk. Het beeld komt bij
scherp en vegerig beeld tot gevolg.
daglicht wat ‘hard’ over, als gevolg
De geluidskwaliteit van de camera
van wat aangezette kleur- en con-
is matig, met duidelijk hoorbare ruis
trastinstellingen in combinatie met
wanner het apparaat los gebruikt
zichtbare edge enhancement en
wordt, en vrijwel geen registratie als
aliasing. Hoewel beelden hierdoor
het apparaat in de meegeleverde
scherp ogen, is de feitelijke detail-
waterdichte behuizing is geplaatst.
baar is. Bij schemering wordt de camera geplaagd door veel beeld-
Minpunten
ruis, en dat komt de scherpte niet
• Beeldkwaliteit
ten goede. Een nadeel is verder
• Werkduur accu valt tegen
Conclusie Voor een beperkt bedrag koop je
prima. Wil je de best mogelijke
doen qua beeldkwaliteit wat onder
del de beeldkwaliteit tegen en is de
al een prima action cam. Hoewel
beeldscherpte, dan kom je bij dezelf-
voor die van GoPro en Sony, maar
accuduur beperkt. De TomTom Ban-
prijsvechters aan de poten van de
de merken uit, want de GoPro Hero
bieden voor een relatief lage prijs
dit ten slotte is een grote en zware
gevestigde orde zagen, kunnen we
4 Black en Sony FDR-X1000V zijn de
wél een ingebouwd beeldscherm. De
camera die – in relatie tot zijn hoge
na het testen van tien camera’s
enige modellen in de test die in 4K
Rollei 420 heeft dit ook, maar deze
prijs – wat tegenvalt qua beeldkwa-
concluderen dat het nog altijd GoPro
uhd-resolutie kunnen opnemen met
camera zit qua beeldkwaliteit onder
liteit. De automatische edit-opties
en Sony zijn die de beste camera’s
25 of 30 beelden per seconde. De ca-
de grens van wat wij aanvaardbaar
zijn echter leuk voor mensen die snel
maken als het op beeldkwaliteit
mera’s van Sony blinken bovendien
vinden, waardoor we deze camera
beelden willen delen via social me-
aankomt. De Hero+ van GoPro en de
uit door hun prima beeldstabilisatie
niet aanraden. Panasonics HX-A1 is
dia, iets wat met de andere camera’s
Sony HDR-AS200V kostten beide
en superieure audio. De geteste mo-
een leuke en vooral erg compacte
minder makkelijk gaat.
zo’n 220 euro en presteren gewoon
dellen van Activeon en Veho Muvi
camera. Helaas valt ook bij dit mo-
WWW.PCMWEB.NL
314 - Groepstest - Action Cams JW.indd 77
/ NR. 05 - MEI 2016
77
12-04-16 11:38
GROEPSTEST Action cams
Merk
Activeon
GoPro
GoPro
Rollei
S
Productnaam
CX Gold
Hero+
Hero 4 Black
Actioncam 420
H
Winkelprijs
€ 229
€ 229
€ 420
€ 199
€
website
www.activeon.com
www.gopro.com
www.gopro.com
www.rollei.com
w
Afmeting - H x B x D (cm)
4,1 x 6 x 3,4
6,7 x 7 x 3,9
4 x 5,9 x 2,9
4,6 x, 6,2 x 3,6
4
Gewicht (gram)
83
123
88
89
9
Sensortype
CMOS
CMOS
CMOS
CMOS
C
Sensorresolutie (Mpix)
16
8
12
12
8
Maximale resolutie bij 50 / 60 fps
1080p
1080p
1524p (2,7K)
1080p
10
Maximale resolutie bij 25 / 30 fps
1080p
1080p
2160p (4K)
1440p
10
Opnameformaat video
Mpeg4 AVC / MP4
Mpeg4 AVC / MP4
Mpeg4 AVC / MP4
Mpeg4 AVC / MOV
M
micro-sd
micro-sd
micro-sd
micro-sd
m
micro
mini
mini
m
BEST GETEST MEI 2016
Aantal sterren ALGEMEEN
Lcd-videoscherm Touchscreen Beeldstabilisatie Waterproof VIDEOFORMATEN
OPSLAG EN AANSLUITINGEN Intern geheugen Geheugenkaart Micro-hdmi-uitgang Wifi Usb Batterij vervangbaar TESTSCORES Fotokwaliteit
7
9
10
7
10
Videokwaliteit bij daglicht
7
9
10
6
10
Videokwaliteit in schemering
6
8
8
5
8
Beeldstabiliteit
8
6
6
6
10
Werktijd op accu
8
8
8
8
8
78
/ NR. 05 - MEI 2016
314 - Groepstest - Action Cams JW.indd 78
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:38
GROEPSTEST Action cams
Sony
Sony
TomTom
Veho
Panasonic
HDR-AS200V
FDR-X1000V
Bandit Base Pack
Muvi K2 NPNG
HX-A1ME-D
€ 229
€ 419
€ 429
€ 249
€ 185
www.sony.com
www.sony.com
www.tomtom.com
www.veho-world.com
www.panasonic.com
4,7 x 2,4 x, 8,2
5,2 x 2,4 x 8,9
5,2 x 3,8 x 9,4
4,5 x 5,9 x 3,5
2,6 x 2,6 x 8,3
93
115
190
83
45
CMOS
CMOS
CMOS
CMOS
CMOS
8,8
8,8
16
16
3,5
BESTE KOOP
MEI 2016
Spatwater
1080p
1080p
1080p
1080p
720p
1080p
2160p (4K)
1524p (2.7K)
1080p
1080p
Mpeg4 AVC / MP4
Mpeg4 AVC / MP4
Mpeg4 AVC / MP4
Mpeg4 AVC / MP4
Mpeg4 AVC / MP4
micro-sd
micro-sd
micro-sd
micro-sd
micro-sd
micro
micro
Type-A
mini
micro
10
10
9
9
6
10
10
7
6
7
8
8
7
6
6
10
10
6
6
6
8
8
9
9
6
WWW.PCMWEB.NL
314 - Groepstest - Action Cams JW.indd 79
/ NR. 05 - MEI 2016
79
12-04-16 11:38
HARDWAREHOEK De beste tips en trucs
Kaarten van AMD zijn doorgaans stiller dan die
HARDWAREHOEK
van Nvidia.
HANDIGE TIPS EN NIEUWE M O G E L I J K H E D E N M E T J E H A R D WA R E
Zo kies je de ultieme videokaart Het is voor pc-bouwers misschien wel de moeilijkste beslissing om te nemen: wordt het een videokaart van Nvidia, of toch AMD? Beide kaartmakers hebben de markt aardig verdeeld en bieden prima producten, wat het lastig maakt om een betere te selecteren. Voor welke moet je nou gaan? PCM informeert je over de verschillen. BASTIAAN VROEGOP
Nvidia-kaarten
Stroomvreters
bieden vaak betere ondersteuning voor
Hoewel de kaarten van AMD en
in te zetten voor allerlei
Nvidia steeds meer qua specificaties
3D-games, zonder dat je
op elkaar gaan lijken, staat AMD
tegen problemen aanloopt.
er nog steeds om bekend iets stil-
Daarnaast biedt Nvidia
lere en zuinigere videokaarten te
ondersteuning voor zijn
maken. Deze stille kaarten zijn ook
eigen PhysX-module, waar-
We zetten de voornaamste ver-
detail met elkaar kunt vergelijken.
net wat beter in rauwe rekenkracht
mee games bijvoorbeeld
schillen tussen AMD en Nvidia op
Ons advies is daarom: als je twijfelt
en verbruiken minder stroom dan
zwaartekracht voor kleine
een rij, maar dan hebben we het
tussen twee kaarten, zet de speci-
die van de concurrent, al is dat niet
objecten kunnen gebruiken
over de videokaarten van beide
ficaties en de prijzen naast elkaar
geheel zonder nadeel. Zo kan AMD
zonder dat daar veel extra
bedrijven in de breedste zin van
en kijk waar de verschillen liggen.
iets minder goed overweg met 2D-
rekenkracht voor nodig is.
het woord. Zet je alle losse video-
Want hoe groot de verschillen
kaarten naast elkaar, dan wordt
tussen AMD en Nvidia ook kunnen
de kaarten van Nvidia vaak ietsje
het allemaal een stuk verwarren-
zijn: het is nooit slim om 100 euro
beter voor games â&#x20AC;&#x201C; al zijn er genoeg
der. Iedere kaart heeft immers zijn
meer uit te geven voor een kaart
meer lawaai door de ventilators
uitzonderingen, die we verderop
eigen geheugen, rekenkracht en
met dezelfde specificaties als de
en verbruiken meer stroom, maar
bespreken. Gebruik je de computer
andere specificaties, die je tot in
concurrent.
hebben betere ondersteuning voor
voor veel grafisch rekenwerk, dan
drivers. Hierdoor zijn ze flexibeler
kan AMD wel de betere keuze zijn.
beelden en wordt OpenGL minder goed ondersteund. Nvidia's videokaarten maken
80
/ NR. 05 - MEI 2016
006 - Hardwarehoek JW.indd 80
Met dat in het achterhoofd lijken
games.
PRIJS
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:51
HARDWAREHOEK De beste tips en trucs
Zowel Nvidia als AMD
Veel games bieden
bieden de mogelijkheid
speciaal ondersteuning
om de rekenkracht van
voor GeForce-kaarten
videokaarten te combine-
van Nvidia, zoals Tom
ren via SLI en Crossfire.
Clancy’s The Division.
Twee kaarten tegelijkertijd De meest fanatieke gamer instal-
nier er echt iets uithaalt. Voor het
leert natuurlijk twee videokaarten
geld van twee minder sterke vi-
om zoveel mogelijk rekenkracht
deokaarten kun je ook een enkele
te hebben voor de meest zware
krachtige kopen, die niet afhanke-
games. Dat is echter wel een prij-
lijk is van Crossfire. Maar het zorgt
zig initiatief, aangezien een enkele
er ook voor dat beide kaarten
kaart al snel rond de 400 euro kan
minder hard hoeven te werken en
kosten. Zowel Nvidia als AMD on-
ook minder heet worden. Het zijn
dersteunt de mogelijkheid tot het
nu eenmaal apparaten die veel
gebruik van twee kaarten. Nvidia
ruimte in beslag nemen binnen je
doet dit met zijn SLI-technologie,
computer en dus effect hebben op
terwijl AMD's techniek de naam
de interne temperatuur. Overi-
Crossfire draagt. De ondersteu-
gens maakt het nieuwe DirectX 12
ning van Crossfire is iets flexibeler
het bij sommige games mogelijk
Geoptimaliseerde games
dan die van SLI. Zo kun je Crossfire
om kaarten van beide merken met
De kans is groot dat je jouw
zijn geoptimaliseerd voor specifieke
met meerdere soorten kaarten ge-
elkaar te gebruiken – waardoor
videokaart koopt om op te ga-
hardware.
bruiken en biedt de bijbehorende
je de krachten van een Nvidia- en
men. Het is nu eenmaal de voor-
software iets meer mogelijkheden.
AMD-kaart kunt bundelen. En dat
naamste reden om veel geld te
dan AMD en gebruikt dat zelfs om
Hoewel Crossfire makkelijker
Nvidia lijkt dat iets vaker te doen
is best handig, want zo kun je de
steken in zo'n kaart – en om je
zijn kaarten mee te promoten. Op
werkt met verschillende kaarten,
kaarten ook individueel van elkaar
dus zorgen te maken over wat
de websites van beide kaartbou-
is het aan te raden om wel twee
gebruiken voor bepaalde spellen.
nou de beste optie is. De games
wers staan hoe dan ook overzich-
krachtige apparaten tegelijkertijd
Maar ook dat vergt natuurlijk een
die je speelt, kunnen een goede
ten voor welke games ze nauwe
te benutten als je dit doet. Ten
flinke investering.
indicatie zijn van welke kaart het
ondersteuning bieden. Handig om
beste voor jou is. Spelmakers
rekening mee te houden, want
werken namelijk vaak samen
deze spellen hebben vaak speciale
met de twee grote kaartbou-
drivers zodat de betreffende video-
wers, waardoor bepaalde titels
kaarten beter werken.
eerste omdat je alleen op die ma-
WWW.PCMWEB.NL
006 - Hardwarehoek JW.indd 81
/ NR. 05 - MEI 2016
81
12-04-16 11:52
HARDWAREHOEK De beste tips en trucs
Hogere game-resoluties met Eyefinity.
EYEFINITY Heb je meerdere beeldschermen?
Surround. Beide programma's laten
systeem van AMD is bovendien wat
om een hoge resolutie van meerdere
Dan kun je een enkele game daarover
je computer denken dat je een enkel
beter, wat de algehele ervaring
schermen tegelijk in een game te
spreiden. Dat is vooral indrukwek-
beeldscherm met een superhoge re-
stabieler maakt. De verschillen hierbij
kunnen benutten. Daarnaast moeten
kend met drie monitors; je hebt dan
solutie hebt. Hangen er drie monitors
zijn echter minimaal. Wij zouden hier
je beeldschermen allemaal dezelfde
het blikveld van de zijkanten op je
met een resolutie van 1920 bij 1080
alleen rekening mee houden als het
basisresolutie ondersteunen, zodat
twee buitenste schermen staan. AMD
naast elkaar? Dan verandert dit in
gebruik van drie schermen tegelijk
ze goed aan elkaar gekoppeld kun-
begon met ondersteuning hiervoor
een enkel scherm van 5760 bij 1080.
essentieel is en verdere afwegingen
nen worden. Het is aan te raden om
en noemt deze functie Eyefinity.
Omdat Eyefinity al iets langer
je weinig interesseren. Iets om wel
ook schermen van dezelfde grootte
Later volgde ook Nvidia met de iets
bestaat, werkt deze functionaliteit
rekening mee te houden: je hebt een
te hebben, simpelweg omdat het er
minder inspirerende naam Nvidia
net wat beter dan bij Nvidia. Het
aardig krachtige videokaart nodig
dan mooier uitziet.
Je pc streamen Op het vlak van het streamen neemt
zijn eigen videokaarten uitvoert. Wij
een speciale gamecontroller op je
hebben van stotterend geluid. Dat
Nvidia de leiding. Nvidia verkoopt
merkten daarom dat de Steam Link
mobiele apparaat aansluit. Het zorgt
maakt ze niet onspeelbaar, maar
sinds kort in Nederland de Shield:
aanzienlijk trager aanvoelt tijdens
er in feite voor dat alles op je krach-
wel onaangenaam.
een settopbox voor onder je tv,
het gamen dan de Nvidia Shield.
tige pc overal in huis gespeeld kan
Daarnaast gaat Nvidia's alter-
worden, zonder dat je last hebt van
waarmee je bijvoorbeeld Netflix kunt streamen of Android-games
natief nog een stapje verder. De
lag of andere vertragingsproblemen.
kunt spelen. De Shield biedt echter
code achter hun streamingsysteem
Een kleine kanttekening: deze
nog een leuke functie: je kunt er het
is open voor ontwikkelaars, iets
vorm van streaming werkt niet
beeld van je game-pc naartoe strea-
waar app-bouwers al gretig gebruik
met iedere game even goed. Op
men, zodat je spellen op de grote tv
van hebben gemaakt. Heb je de
de website van Nvidia vind je een
in je woonkamer kunt spelen. Dan
Moonlight-app voor je tablet of
lijst van ondersteunde spellen. Wij
moet je pc echter wel een onder-
smartphone? Dan kun je ook daarop
merkten dat titels die niet officieel
steunde Nvidia-videokaart bevatten.
de spellen van je desktopcomputer
worden ondersteund, soms last
Heb je een AMD-kaart in je pc, dan
streamen. Dat werkte bij onze tests
kun je deze streamingfunctie niet
ook bijzonder goed â&#x20AC;&#x201C; vooral als je
gebruiken. Het is een wat obscure functionaliteit, maar wel eentje die bijzonder goed lijkt te werken. Bij spellen geoptimaliseerd voor streaming naar de Nvidia Shield is amper sprake van vertraging, waardoor het voelt alsof je gewoon achter je pc zit. Wie alsnog het scherm van een pc met een AMD-kaart naar de tv wil streamen, kan een Steam Link kopen. Dit apparaatje doet ongeveer hetzelfde, maar dan zonder de speciale videorendering die Nvidia op
82
/ NR. 05 - MEI 2016
006 - Hardwarehoek JW.indd 82
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:52
SPRINGEN BIJ JOU THUIS DE LAMPEN AL AAN VOORDAT JE DE STRAAT INRIJDT? KOOP NU SMART HOME, DE COMPLETE GIDS VOOR EEN SLIMMER HUIS!
NU 9 , 5
â&#x201A;¬9
BESTEL 'M OP
RESHIFTSTORE.NL/SPECIAL Smart Living ad 230x300.indd 24
07-03-16 16:41
GROEPSTEST Clouddiensten
OPSLAG ONLINE
Goedkoop en veilig in de cloud Met tal van foto’s, documenten, films en muziek op je computer wordt de vrije ruimte steeds schaarser. Dan is het misschien een goed moment om een deel van je data in de cloud op te slaan. Als je harde schijf kapot gaat, heb je bovendien een goede back-up, maar het is ook handig dat je dan ook overal bij die bestanden kunt. PCM vergelijkt 22 aanbieders van online cloudopslag.
Bij vrijwel alle diensten is het mogelijk om tegen een meerprijs extra opslagcapaciteit te krijgen. De prijzen verschillen enorm: in de tabel vind je per dienst het goedkoopte en duurste abonnement terug en zie je welke opslag je dan krijgt
MARK GAMBLE
O
Upgraden naar meer opslag
voor de prijs per jaar. Een aantal jaar geleden boden de hier geteste diensten nline clouddiensten
back-ups of toegang tot je bestan-
vrijwel allemaal gratis opslag, maar nu lijken daar een aantal van afgestapt te
schieten als paddenstoe-
den vanaf meerdere apparaten? Ie-
zijn. Je kunt dan alleen nog maar kiezen voor een betaalde variant, maar die kun
len uit de lucht en de ge-
dere dienst biedt weer andere mo-
je meestal kosteloos 14 dagen uitproberen. Nadeel is vaak wel dat je van tevo-
vestigde orde als OneDrive, Google
gelijkheden, maar in principe kun
ren je creditcardgegevens moet opgeven, ook al wordt er niks vanaf geschreven.
Drive en Dropbox heeft de aflopen
je elke clouddienst gebruiken voor
Bij de alle diensten kun je maandelijks opzeggen, maar je betaalt dan wel meer
jaren flinke concurrentie gekregen.
het maken van back-ups. Sommige
per maand dan wanneer je een jaarabonnement afsluit.
Maar zijn al die clouddiensten al-
diensten bieden een speciale back-
lemaal even goed, en wat bieden
upfunctie aan, naast synchronisatie,
bijvoorbeeld vrienden uit te nodigen, een review te schrijven of een tweet of
ze je nog meer dan alleen opslag?
waarmee je dan bijvoorbeeld ook
Facebook-bericht over de dienst te plaatsen. Dat kan lonen, want je kan zo
En loont het ook de moeite om te
aparte mappen kunt selecteren die
tot wel bijna het dubbele aan gratis opslag krijgen. Let wel even goed op de
betalen voor online opslag, of kun
al dan niet automatisch naar de
voorwaarden, want het kan zijn dat het bedrijf dan ook zomaar berichten op je
je makkelijk uit de voeten met de
cloud worden weggeschreven. Bij
Facebook-tijdlijn mag plaatsen.
gratis GB’s?
pure sync-diensten zet je al je mappen die je in de cloud wilt opslaan
Delen, back-uppen of synchroniseren
in een aparte map. Die map verschijnt dan – als je de synchronisa-
Als je van plan bent om gebruik te
tie-app op andere apparaten hebt
maken van een online opslagdienst,
staan – dan ook daar, en de inhoud
ga dan eerst voor jezelf na waar-
van die map is overal gelijk. Bij alle
voor je ‘m gaat gebruiken. Wil je
clouddiensten is het mogelijk om de
voornamelijk bestanden delen met
bestanden online te bekijken, delen
andere mensen en samenwerken?
en in sommige gevallen ook direct
Of gaat het puur om het maken van
te bewerken.
84
/ NR. 05 - MEI
404 - Groepstest - Clouddiensten JW.indd 84
Bij sommige clouddiensten kun je extra gratis opslagruimte verdienen door
2016
Tegen meerprijs kun je je opslag uitbreiden.
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:50
GROEPSTEST
Clouddiensten
Box Box bestaat in een gratis per-
Dat geldt overigens ook voor
soonlijke variant en een aantal
Google-documenten. Bestanden
zakelijke. Bij de zakelijke versies
die je deelt met andere gebrui-
zijn de mogelijkheden veel
kers, kunnen dan ook (eventueel
uitgebreider, en kun je bijvoor-
tegelijkertijd) bewerkt worden.
beeld met meerdere mensen
De mobiele ondersteuning is bij
tegelijkertijd ingelogd zijn. Bij de
Box goed verzorgd. Niet alleen
gratis versie krijg je 10 GB gratis
iOS- en Android-bezitters, maar
opslag, maar kun je verder vrij
ook mensen met een Black-
weinig instellen. In de webinter-
Berry of Windows Phone openen
face kun je bestanden delen met
namelijk bestanden vanaf de
derden, maar is het niet mogelijk
webserver. Een voordeel is dat
om de link te beveiligen met een
er offline toegang mogelijk is
wachtwoord of een verloopda-
voor bepaalde aangewezen
tum op te geven. Die opties zijn
bestanden.
alleen beschikbaar als je een betaald abonnement afneemt. Ook bij de gebruik van de
Box
synchronisatietool kun je weinig
www.box.com
veranderen. Zo wordt de standaard synchronisatiemap zonder
Score
enige bevestiging in de gebruikersprofielmap van Windows gezet. Dat is verre van handig
ADrive
Pluspunten
en bovendien kun je die locatie
• Prettige interface
ook niet aanpassen, bijvoorbeeld
• Bewerken en delen van documenten
wijzigen in een locatie waar meer
• Online afspelen van media
ADrive biedt een aantal abonne-
mogelijkheid om bestanden en
opslagruimte beschikbaar is. Wel
mentsvormen voor zakelijk gebruik,
mappen te delen met andere ge-
handig is dat je direct vanuit Box
en een enkele persoonlijke versie.
bruikers van de dienst en externe
Office-documenten kunt aanma-
• Downloadlocatie in app niet te
Een aantal jaar geleden was ADrive
personen. ADrive biedt daarnaast
ken en meteen kunt bewerken.
wijzigen
nog beschikbaar in een gratis
ook de mogelijkheid om via andere
versie, waarbij je standaard 50 GB
manieren verbinding te maken
opslagruimte kreeg. Nu kost de
met de servers, zoals ftp, rsync en
goedkoopste versie van 100 GB je
WebDav. Voor kritische back-ups
€ 2,25 per maand, maar je mag de
kunnen dit soort verbindingsmoge-
dienst wel eerst 60 dagen gratis
lijkheden een uitkomst zijn en ook
uitproberen. Voor deze betaalde
zakelijke gebruikers kunnen ervan
versies van de accounts krijg je
profiteren. Ook is het mogelijk om
dan ook reclamevrije apps en
uitgebreide rechten op mappen in
webinterface, bij de gratis versie
te stellen en gedeelde links te laten
stond alles vol met banners. Bij
verlopen na een aantal dagen.
Minpunten
ADrive kun je synchronisatie-apps downloaden voor Android, iOS en voor Windows en Mac. Bestanden
Pluspunten
en mappen beheren gaat vanuit de
• Meerdere connectiemogelijkheden
webinterface. Voorheen moest dat
• Uitgebreide systeembeheersfuncties
op een ouderwetse manier via een Java-applet, in de huidige versie kan
Minpunten
dit gelukkig gewoon rechtstreeks
• Meerdere gebruikers alleen bij
in de browser. ADrive biedt je de
zakelijk account
WWW.PCMWEB.NL
404 - Groepstest - Clouddiensten JW.indd 85
In Box kun je ook Office-en Google-documenten aanmaken en bewerken.
/ NR. 05
- MEI 2016
85
12-04-16 11:50
GROEPSTEST Clouddiensten
Crashplan Crashplan is een dienst die zowel
bijvoorbeeld naar een computer
cloudopslag- als back-upfuncti-
van een vriend. Als die vriend
onaliteit biedt. De gratis variant
de back-upsoftware installeert
heeft echter geen permanente
en code opgeeft die bij jouw
cloudfunctionaliteit, maar kan al-
Crashplan-abonnement hoort,
leen gebruikt worden als back-up-
dan worden geselecteerde
gereedschap, waarbij je gegevens
bestanden geback-upt naar
op een externe harde schijf of een
de computer van die vriend. Je
andere computer kunt opslaan.
krijgt bij je gratis account wel
Dat werkt als volgt: bij Crashplan
toegang tot een online back-
Free krijg je een softwarepro-
upomgeving, maar die kun je
gramma waarmee de bestanden
maximaal 30 dagen uitprobe-
gesynchroniseerd kunnen worden,
ren. Back-ups kun je niet op bestandsniveau instellen, maar alleen op map- of schijfniveau.
Crashplan
Incidenteel een bestand online
www.crashplan.com
zetten zodat iemand anders deze weer kan downloaden, is
Score
er dus niet bij. Crashplan is dus puur gericht op het maken en terugzetten van back-ups. Wil je
Pluspunten
permanente opslag in de cloud,
• Gebruiksvriendelijke software
dan betaal je daar vanaf € 4,50
• Handige back-up- en herstelfuncties
per maand voor. Daar krijg je
Direct bestanden delen met Cubby
Cubby
vanuit de app zelf, handig.
dan wel onbeperkte cloudopslag
De gratis variant van Cubby biedt
voor terug, plus tal van extra’s
je 5 GB opslag op de servers van
Cubby
• Niet gericht op delen of samenwerken
als continue back-ups, toegang
het bedrijf. Ideaal voor bijvoor-
www.cubby.com
• Alleen op schijf- en mapniveau te
via apps en het herstellen van
beeld wat foto’s of documenten
gebruiken
bestanden vanuit de browser.
die je wilt delen met vrienden of
Minpunten
Score
collega’s. Bij het Pro-abonnement kun je vanaf 100 GB opslagruimte nemen, dat kost je dan zo’n € 3,60
Pluspunten
per maand. De Enterprise-variant
• Zeer goede app
is aanzienlijk duurder, maar je kunt
• Gebruiksvriendelijk
dan meerdere gebruikers toevoegen, een koppeling maken met Active Directory en gebruikmaken
Minpunten • Alleen Windows-app
van msi-pakketjes om de software bedrijfsbreed uit te rollen. De
86
/ NR. 05 - MEI
404 - Groepstest - Clouddiensten JW.indd 86
2016
Cubby-app – alleen beschikbaar
reeks bestanden in één centrale
voor Windows – geeft je de moge-
synchronisatiemap hoeft te zetten.
lijkheid om mappen te selecteren
Prettig is ook dat je bestanden
die je in de cloud wilt opslaan of
direct vanuit de app zelf kunt
je sleept een gehele map naar
delen, je hoeft daarvoor dus niet
de app. Voordeel daarvan is dat
naar de webinterface. Het delen
de oorspronkelijke mapstructuur
gaat hierdoor een stuk makkelijker
bewaard blijft en je niet een hele
en sneller.
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:50
GROEPSTEST
Clouddiensten
Dropbox Dropbox is nog steeds een van de
apps te ontvangen, de tijdzone
meestgebruikte cloud- en deeldien-
en datumnotatie aanpassen
sten. De opzet is erg eenvoudig en
en geschiedenis bijhouden en
de gebruikersinterface overzichte-
bekijken. Ook kun je opgeven
lijk. Bij een gratis account krijg je
welke meldingen je wel of niet
slechts 2 GB opslagruimte, maar
wenst te ontvangen, al dan niet
voor € 9,99 per maand kun je al
per e-mail. De 2 GB standaard
Bij FlipDrive kun je een gratis ac-
aan de wachtrij toe te voegen. Er is
een abonnement met 1 TB opslag
opslagruimte kon je een aantal
count aanmaken, waarbij je 10 GB
ook een apart deel in de online om-
afsluiten, waarbij dan ook nog
jaar geleden nog vergroten door
opslagruimte krijgt. Bestanden die je
geving waar je je foto’s kunt opslaan.
extra opties beschikbaar komen
meer mensen uit te nodigen,
naar deze clouddienst wilt uploaden
Je kunt albums aanmaken en bij
die niet in de gratis versie zitten,
maar die optie is helaas verdwe-
mogen dan niet groter zijn dan 25
iedere foto een omschrijving maken.
zoals het beveiligen van links met
nen. Dat is eigenlijk ook wel het
MB en dat is vrij karig. Verder mag
Vervolgens kun je door je album
een wachtwoord, vervaldatums op
enige minpunt van deze dienst,
je maar maximaal tien mappen
bladeren, maar echt spectaculair
gedeelde links en machtigingen be-
de beperkte opslagruimte bij de
delen met andere gebruikers en
is deze optie niet. FlipDrive heeft
heren. De gratis versie biedt echter
gratis versie.
tien bestanden delen met een link.
een grote keerzijde en dat is dat er
voldoende mogelijkheden, want
De betaalde versies (van 25, 100 en
geen apps beschikbaar zijn voor
daar kun je bijvoorbeeld verwijder-
250 GB) kennen die limieten niet,
Windows en Android. We treffen er
FlipDrive
de bestanden binnen 30 dagen te-
Dropbox
behalve dat je bij de 25 GB-variant
alleen een app voor iOS aan. Werk
rughalen uit de online prullenbak,
www.dropbox.com
een maximale bestandsgrootte mag
je op een desktop of laptop, dan
hebben van 1 GB. De opslagruimte
moet je dus handmatig je bestanden
bij de gratis versie kun je kosteloos
up- en downloaden. Verder worden
apps beschikbaar voor Windows,
uitbreiden met 250 MB voor iedere
er regelmatig advertenties getoond
Mac, iOS en Android. De Dropbox-
nieuwe gebruiker die zich na jouw
in de browser, en dan voornamelijk banners van datingsites.
zijn al je gegevens versleuteld met 256 bit AES-versleuteling en zijn er
Score
app werkt goed, en bestanden
Pluspunten
uitnodiging aanmeldt bij de dienst.
die je vanaf je lokale computer
• Zeer gebruiksvriendelijk
Je kunt daarbij onbeperkt mensen
verwijdert, zie je in de browserin-
• Heldere interface en apps
uitnodigen, totdat je in totaal 20
FlipDrive
terface ook direct verdwijnen. In de
• Snelle verwerking
GB opslagruimte hebt. De online
www.flipdrive.com
webinterface kun je tal van opties instellen, zoals de mogelijkheid om de laatste betaversies van de
interface is prettig te bedienen en
Minpunten • 2 GB al snel aan krappe kant
overzichtelijk. Via de optie My Drive
Score
kun je zien welke bestanden er zijn geüpload en kun je ze – door ze te selecteren – direct delen met ande-
Pluspunten
ren. Het uploaden van bestanden via
• Duidelijke interface
de webinterface gaat wat omslach-
• Veel gratis opslag te verdienen
tig: via het Openen-venster van de browser kun je maar één bestand
Minpunten
tegelijk selecteren, waarna die in een
• Uploaden van bestanden omslachtig
wachtrij belandt. Je moet dan telkens
• Alleen een iOS-app
een nieuw bestand selecteren om
• Reclame op de site
Selectieve synchronisatie Als je meerdere mappen wilt synchroniseren, dan kan het handig zijn dat je in de synchronisatietool kunt aangeven welke mappen je wel en niet wilt synchroniseren. Deze selectieve synchronisatieoptie zit echter niet standaard in elke syncclient. In de tabel zie je bij welke dienst deze mogelijkheid wel wordt aangeboden.
WWW.PCMWEB.NL
404 - Groepstest - Clouddiensten JW.indd 87
/ NR. 05
- MEI 2016
87
12-04-16 11:50
GROEPSTEST Clouddiensten
Google Drive Bij een gratis account van Google
zijn Microsoft-eigenschappen en
Drive kun je 15 GB opslaan. Een
wordt het document opgeslagen in
betaald account waar je voor 100
het Google Docs-formaat. De oor-
GB bestanden mag opslaan, kost je
spronkelijke bestanden blijven dan
omgerekend een euro per maand.
echter nog wel bestaan, maar er
Net als bij OneDrive is ook bij deze
komt een tweede (Google Docs-)va-
dienst van Google de online kan-
riant bij. Dat werkt dan wat minder
toorsoftware inbegrepen. Je kunt
overzichtelijk. Van ieder bestand
dus Google Docs-documenten en
kun je automatisch terugkeren naar
Microsoft Office-documenten aan-
een vorige versie en verwijderde
maken en weergeven. De app voor
bestanden worden in een online
Windows om bestanden te syn-
prullenbak opgeslagen. Handig:
chroniseren doet zijn werk goed. Je
in Google Drive kun je vanuit de
kunt de complete Drive synchroni-
webinterface tal van apps downloa-
seren, maar het is ook mogelijk om
den, waarmee je extra functies aan
Nieuwe gebruikers van Hubic
Hubic
mappen te selecteren die mee-
de dienst kunt toevoegen.
krijgen gratis 25 GB ruimte tot
www.hubic.com
genomen moeten worden in de
Hubic hun beschikking. Deze dienst kun
synchronisatie. Online zijn er ook
Google Drive
je gebruiken om bestanden te
veel mogelijkheden. Bestanden en
drive.google.com
synchroniseren en te delen met
mappen delen gaat erg eenvoudig, en kan ook voor iedereen die niet
anderen, maar je kunt er ook
Score
beschikt over een Google-account. Dat was vroeger anders: toen kon je alleen links sturen naar andere
Pluspunten
back-ups mee maken. De Win-
• Geschikt voor back-ups en synchronisatie
vanuit de Windows Verkenner
• Veel gratis opslagruimte
of de Finder back-upintegratie.
• Uitgebreide online mogelijkheden
Je kunt dan met de rechtermuis-
online bewerken kan rechtstreeks
• Prettige interface
knop meteen een back-up maken
vanuit de browser. Office-docu-
• Extra apps beschikbaar
van een volledige map. Vervol-
menten van Microsoft laten zich
Minpunten
Pluspunten
dows- en Mac-tool biedt direct
gebruikers van Google. Bestanden
op die manier ook openen, maar
Score
Minpunten • Online mogelijkheden wat beperkt
gens kun je instellen hoe vaak
is geen mediaspeler geïntegreerd.
die geselecteerde map geback-
Wel krijg je van foto’s en afbeeldin-
zodra je zo’n document in Google
• Office-documenten worden omgezet
upt moet worden en hoeveel
gen previews te zien. Bovendien
Drive gaat bewerken, verliest het
naar Google-formaat
versies van bestanden in die map
duurt het aanmaken van een deel-
bewaard mogen worden. Met de
bare link soms vrij lang.
synchronisatietool kun je bestanden synchroniseren tussen jouw computer, smartphones en de clouddienst. Daarbij is het ook mogelijk om selecties te maken van mappen die je wilt synchroniseren. Bestanden en mappen delen met andere gebruikers is vanuit de cloudomgeving geen enkel probleem, het kan zelfs op je Facebook-, Twitter- of Google+account. Er wordt dan een link naar het bestand of de map op je eigen timeline geplaatst. Veel extra’s biedt de online omgeving niet, Office-bestanden kunnen niet online bewerkt worden en er
88
/ NR. 05 - MEI
404 - Groepstest - Clouddiensten JW.indd 88
2016
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:50
GROEPSTEST
Clouddiensten
Apple iCloud Drive Apple’s iCloud is onderdeel van
niet uitwisselbaar met iWork. Op
iOS en OSX en vooral bedoeld
een iPhone of iPad kun je speci-
als back-up van je foto’s, video’s,
fiek aangeven welke apps wel of
documenten en e-mails. Daarnaast
niet gebruik mogen maken van
kun je ook instellingen synchro-
iCloud Drive. Als je de Windows-
niseren tussen al je apparaten.
app wilt gebruiken, moet je eerst
iCloud Drive is een onderdeel van
je iCloud hebben ingesteld op je
iCloud, maar dan geschikt voor alle
iPhone of iPad, anders werkt het
soorten bestanden. De dienst werd
synchroniseren niet.
ongeveer anderhalf jaar geleden opgezet als aanvulling op iCloud en Apple volgt daarmee in de voetsporen van Microsoft en Google. Bij
iDrive biedt zeer veel back-upmoge-
iCloud Drive krijg je standaard 5
Apple iCloud Drive
GB opslagruimte gratis, maar er
www.apple.nl
iDrive
lijkheden
Score
zijn ook betaalde abonnementen. Bij iDrive krijg je gratis 5 GB op-
back-up worden gescheiden van
product is, kun je er ook bestan-
slagruimte. Deze dienst is – net als
elkaar weergegeven in het online
den mee synchroniseren vanuit
Hubic – tevens een back-updienst.
beheergedeelte. Back-ups kun je
Het is echter wel erg uitgebreid,
handmatig starten of stoppen, of
Alhoewel iCloud een echt Apple-
Windows. Toch is de integratie
Pluspunten
vooral gericht op Apple-producten,
• Makkelijk gegevens uitwisselen
want los van het back-uppen van
inplannen. De synchronisatiefunctie
want vanuit veel apps op je iPhone
tussen Apple-apparatuur
bestanden op je pc of laptop kun
is doorlopend als deze eenmaal
of iPad kun je direct gegevens op-
• Geïntegreerd in iOS en OSX
je namelijk ook back-ups ma-
is gestart en het is mogelijk om
ken van servers, zoals VMware,
zowel back-up als synchronisatie
Hyper-V, MS SQL en Microsoft
tegelijkertijd te laten lopen. Online
slaan in iCloud Drive, zoals Pages, Numbers en Keynote. Zelfs wan-
Minpunten
neer je de Microsoft Office-apps op
• Minder geschikt als losstaande
Exchange. Die functies werken
heb je nog wat extra back-upfunc-
je iOS-toestel hebt, kun je de docu-
back-updienst
overigens ook gewoon met het
ties, zoals de mogelijkheid om je
gratis 5 GB-abonnement, maar die
Facebook- en Instagram-foto’s op te
opslagruimte is waarschijnlijk niet
slaan in iDrive. De webinterface is
voldoende voor het back-uppen
echter wat rommelig.
menten daar opslaan, maar ze zijn
van een complete server. Voor een betaald account met 10 Terabyte opslag betaal je slechts € 105 per
iDrive
jaar. Voor ‘gewone’ computers zijn
www.idrive.com
er ook voldoende opties aanwezig. Zo kun je een back-up-image van je
Score
harde schijf aanmaken, handmatig back-ups maken en terugzetten en er is ook een gewone synchronisa-
Pluspunten
tieoptie. Die moet je dan wel apart
• Zeer veel back-upmogelijkheden
inschakelen, maar dat kan direct
• Back-up en synchronisatiemogelijkheden
nadat je een lokale synchronisatie-
• Betaalde abonnementen goedkoop
map hebt geselecteerd. Bestanden die je synchroniseert en bestanden die bedoeld zijn als echte
WWW.PCMWEB.NL
404 - Groepstest - Clouddiensten JW.indd 89
Minpunten • Webinterface ietwat rommelig
/ NR. 05
- MEI 2016
89
12-04-16 11:50
GROEPSTEST Clouddiensten
LiveDrive www.livedrive.com
Score
Pluspunten • Bestandsversleuteling • Realtime back-ups voor Windows
Minpunten • Geen gratis opslagruimte bij goedkoopste abonnement • Trage back-upapp • Alleen complete mappen back-uppen
bij het persoonlijke abonnement, net zo min als gratis opslagruimte. Als je kiest voor het goedkoopste abonnement moet je extra betalen voor opslag (6 euro per terabyte). Je kunt een proefabonnement voor 14 dagen afsluiten, maar je moet dan wel al je creditcardgegevens invullen en er is geen andere betaalmogelijk-
Jumpshare
Jumpshare
www.jumpshare.com
LiveDrive
Score
heid. Bij alle abonnementen is het verder mogelijk om verschillende versies van bestanden bij te houden (maximaal 30) en kun je audio en
Alhoewel de naam van deze dienst
video direct streamen vanuit de
als uitwisseldienst voor bestanden.
• Heldere interface
doet vermoeden dat het gaat om
webinterface.
Je kunt het ook als cloudopslag
• Makkelijk te bedienen
een voormalige dienst van Micro-
Jumpshare zet zich voornamelijk in
gebruiken. Er zijn apps beschikbaar voor Mac OSX en Windows, maar
soft, betreft het hier toch echt een
Minpunten
ander product. LiveDrive biedt zake-
die apps hebben geen synchronisa-
• Geen synchronisatie-app
lijke en persoonlijke abonnementen,
tiefunctie. Je kunt alleen bestanden
• Gratis account vrij beperkt
startend bij 5 euro voor de goed-
slepen en neerzetten in de app,
koopste Home-versie, oplopend tot
waarna ze worden geüpload naar
zakelijke (en aanzienlijk dure) abon-
de dienst, maar het is niet mogelijk
functie, waarbij bestanden na
nementen voor meerdere compu-
om een standaard synchronisatie-
een vooraf ingestelde periode
ters. LiveDrive is dan ook een back-
map aan te maken, en vanuit daar
van een aantal dagen worden
updienst, maar beschikt ook over
alles te syncen. Het gratis account
verwijderd van de server, waarna
synchronisatiemogelijkheden als je
geeft je 2 GB opslag en een maxi-
ze niet meer zijn terug te halen.
een duurder abonnement afsluit.
male bestandsgrootte van 250 MB,
Verder kun je met de betaalde
Bij de Home-versie kun je maar één
bij de betaalde variant heb je geen
versie ook analytics bekijken,
computer back-uppen, terwijl de
bestandsgroottelimiet. Er is ove-
zodat je kunt zien hoeveel men-
limiet bij het duurste abonnement
rigens maar één betaald abonne-
sen bestanden hebben geopend,
(€ 83 per maand) bij tien machi-
ment, waarbij je 1 TB opslag krijgt.
gedownload of bekeken.
nes ligt. Daarbij krijg je dan wel 10
Verder inbegrepen zijn gebruik van
terabyte opslagruimte. Daarnaast
een eigen (bedrijfs)logo, beveiliging
kun je bij de zakelijke accounts ook
op map- en bestandsniveau, het
bestanden delen, synchroniseren
aanmaken van tijdelijke links, en
en back-ups instellen voor NAS-
een zogeheten self-destruction-
apparatuur. Die opties krijg je niet
90
/ NR. 05 - MEI
404 - Groepstest - Clouddiensten JW.indd 90
2016
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:50
GROEPSTEST
Clouddiensten
MediaFire Als je een account aanmaakt bij
ze in het venster te slepen, maar
MediaFire met je Facebook-account,
de synchronisatie-app werkt veel
krijg je 1 GB extra opslagruimte
prettiger. Je kunt mappen kiezen
gratis bovenop de 10 GB die je
die gesynchroniseerd moeten
sowieso al krijgt. MediaFire biedt
worden (selectieve synchronisatie)
drie abonnementsvormen; de gratis
en er is volledige integratie met
versie met 10 GB, een Pro-variant
de Windows Verkenner, waarbij
met 1 TB opslag en een zakelijke
je complete mappen kunt back-
waar 100 TB mag worden opge-
uppen naar de dienst. Het werkt
slagen. Bij de gratis versie krijg je
echter niet met een los bestand.
reclame in de webinterface, maar
De sync-tool werkt snel, maar de
erg storend is dat niet. Wel zitten er
webinterface wat minder; het duurt
wat beperkingen aan de moge-
soms enige seconden voordat de
lijkheden, zoals het downloaden
volledige inhoud van de mappen
van meerdere bestanden tegelijk
en bestanden wordt weergege-
Bij Mega krijg je standaard 50
mappen hebt, je hoeft dan alleen
en het in de browser afspelen van
ven. Handig is wel dat je makkelijk
GB opslagruimte gratis tot je
de mappen te selecteren die je
mediabestanden. Een leuk extraatje
bestanden en mappen vanuit de
beschikking. Let bij het aanma-
daadwerkelijk wilt synchroniseren.
bij het gratis account is dat je kunt
webinterface kunt verplaatsen via
ken van een account bij deze
Wat wel handig is, is dat je via de
sparen voor extra opslagruimte, die
slepen en neerzetten.
dienst wel goed op: gebruik een
webinterface berichtjes kunt sturen
sterk wachtwoord en zorg dat je
naar andere gebruikers. Deze
dan kan oplopen tot 40 GB in totaal.
Mega
50 GB gratis opslag in Mega.
het wachtwoord nooit kwijtraakt.
chatfunctie is nog wel in bèta, maar
je bijvoorbeeld de desktop-app
MediaFire
In tegenstelling tot veel andere
werkte tijdens onze test prima.
installeert en de mobiele app, dan
www.mediafire.com
clouddiensten kent Mega name-
Prettig is ook dat Mega een Neder-
lijk geen wachtwoordherstelpro-
landstalige interface heeft, zowel
cedure, dus je kunt geen reset
voor de app als de webinterface,
doen. Er wordt wel een speciale
al is bij dat laatste nog niet alles
sleutel aangemaakt die je kunt
helemaal vertaald. Mega biedt ver-
opvragen vanuit de interface en
der nog handige browser-plug-ins,
Dat kan al vrij eenvoudig, want als
krijg je er al direct 4 GB bij. Koppel je Twitter en Facebook aan je
Score
MediaFire-account, dan krijg je 1 GB per account. Voorwaarde is dan wel dat MediaFire je tijdlijn kan uitlezen
Pluspunten
en er berichten op mag posten. De
• Goede app
eventueel opslaan op een usb-
apps voor Android, iOS, Windows
webinterface van MediaFire is erg
• Selectieve synchronisatie
stick, mocht je ooit niet kunnen
en Blackberry. 50 GB opslag is best
inloggen. Dat maakt deze dienst
veel, maar wil je nog meer, dan kun
wel zo veilig. De online omgeving
je ook een betaald account nemen.
ziet er overzichtelijk uit, maar
Het duurste abonnement kost
biedt niet heel veel mogelijkhe-
€ 29,99 per maand en dan krijg je 4
den. Zo kun je geen bestanden
TB opslagruimte.
overzichtelijk en de functies spreken voor zich. Bestanden kunnen rechtstreeks worden geüpload door
Minpunten • Webinterface soms langzaam
online bekijken of audio of video afspelen. Delen van bestanden
Mega
en mappen is mogelijk, en je
www.mega.co.nz
kunt opgeven of mappen alleen als leesbare of bewerkbare map-
Score
pen mogen worden gedeeld. Mega is vooral bedoeld voor het opslaan en synchroniseren
Pluspunten
van je bestanden via de app. Die
• Snel
doet overigens uitstekend zijn
• Ruime selectie apps
werk. Erg fijn is dat je bij Mega –
• Veel gratis opslagruimte
in tegenstelling tot veel andere clouddiensten – een selectieve Extra opslag verdienen bij MediaFire.
WWW.PCMWEB.NL
404 - Groepstest - Clouddiensten JW.indd 91
Minpunten
synchronisatie kunt uitvoeren.
• Op sommige punten niet goed
Dat is handig als je meerdere
vertaald
/ NR. 05
- MEI 2016
91
12-04-16 11:50
GROEPSTEST Clouddiensten
OneDrive Iedereen met een Microsoft-emailadres (@live.nl of @hotmail. com) heeft gratis de beschikking over 5 GB opslagruimte. Net als veel andere clouddiensten kun je de opslagruimte vergroten door meer mensen een uitnodiging te sturen om ook een OneDrive-account aan te maken. Dat kan via e-mail, Face-
OpenDrive
OpenDrive
MB extra met een maximum van 10
Bij OpenDrive wordt een Basic-
Score
GB. De webinterface is zoals we mo-
abonnement aangeboden, waarbij
gen verwachten van Microsoft: hel-
je gratis 5 GB opslag tot je beschik-
der en overzichtelijk. De interface
king hebt. Wil je bij OpenDrive
ondersteunt drag & drop, waardoor
meer opslagcapaciteit voor je gratis
• Uitgebreide opties
je makkelijk bestanden direct naar
account, dan kun je die verdienen
• Toekennen van rechten
het venster kunt toeslepen, waarna
door een review te schrijven over
• Andere gebruikers mogen uploaden
ze automatisch worden geüpload.
de dienst, erover te twitteren,
book, Twitter of LinkedIn en voor elke gebruiker die daadwerkelijk
www.opendrive.com
een account aanmaakt, krijg je 500
of door de dienst te volgen op
Bovendien heb je gratis toegang
Pluspunten
Minpunten
tot alle Microsoft-diensten, zoals
OneDrive zijn er overigens ook:
Facebook. Je kunt in totaal dan
de online versies van Word, Excel,
je betaalt dan vanaf € 69 per jaar
4 GB extra opslagruimte krijgen.
PowerPoint en Outlook. Maak je
voor 1 TB opslag en voor 30 euro
OpenDrive biedt ook betaalde
al wordt daarvoor gebruik gemaakt
een compleet nieuw OneDrive-
meer krijg je er ook de volledige
abonnementen aan, waarbij je
van een externe dienst (zoho.com).
account aan, dan kun je zelfs een
on- en offline-versies van Micro-
zelfs onbeperkte opslag krijgt.
gratis e-mailadres aanmaken als
soft Office 2016 bij, die je dan op
Vanaf een abonnement voor
je dat wenst. Ook Microsoft biedt
vijf apparaten mag installeren. Je
€ 116 per jaar mag je dan zoveel
een synchronisatietool aan voor
kunt ook voor een opslagaccount
data opslaan als je wilt en mag je
OneDrive. Er zit een zoekfunctie in
zonder Office kiezen, dan betaal
extra gebruikers toevoegen. De
OneDrive, maar in tegenstelling tot
je 2 euro per maand voor 50 GB
webinterface is overzichtelijk en
de andere clouddiensten wordt hier
opslag.
makkelijk te bedienen en de opties zijn vrij uitgebreid. Je kunt mappen
echt gezocht naar de informatie in
en bestanden delen met anderen
het bestand, in plaats van alleen de naam van het bestand. Dat kan ech-
OneDrive
zonder dat zij een account bij de
ter heel handig zijn als je op zoek
www.onedrive.com
dienst nodig hebben. Daarbij kun je dan per map aangeven of ze alleen
bent naar specifieke informatie, maar als je een bepaalde exten-
Score
leesrechten hebben, of ook erin mogen schrijven; anderen kunnen
sie zoekt, is het wat lastiger om
dus – als ze eenmaal de link van
het juiste bestand te vinden. Van ieder bestand onthoudt OneDrive
Pluspunten
een bepaalde map hebben – ook
automatisch de laatste 25 versies.
• Zeer uitgebreid
zelf bestanden uploaden. Verder
Je hoeft dus niet bang te wezen dat
• Makkelijk bestanden delen
kun je ook groepen aanmaken,
andere deelnemers gedeelde do-
• Online versie van Office
waarmee je dan meerdere personen tegelijk toegang kunt schaffen.
cumenten verpesten, want je haalt probleemloos een oude versie tevoorschijn. Betaalde varianten van
92
/ NR. 05 - MEI 2016
404 - Groepstest - Clouddiensten JW.indd 92
• Geen
Minpunten • Zoeken alleen op bestandsinhoud
Office-documenten kunnen direct vanuit OpenDrive bewerkt worden,
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:50
GROEPSTEST
Clouddiensten
OziBox OziBox vertelt op de website dat ze
ken, waarna dat wel mogelijk is.
een door de ‘community’ ontwik-
Verder kun je alleen bestanden
kelde clouddienst zijn en dat ze de
delen met andere gebruikers als
prijzen laag houden. Over dat laat-
zij ook een account hebben bij
ste valt te twisten, want bedragen
OziBox. Ook de sync-client voor
vanaf zo’n € 7,50 per maand voor
Windows werkt niet helemaal
200 GB of € 22,50 voor 1 TB kunnen
zoals verwacht. Het lukte ons
we niet echt heel gunstig geprijsd
bijvoorbeeld niet om door de
noemen. Bovendien gelden de
installatiewizard heen te komen:
accounts in die gevallen voor maxi-
bij het selecteren van een map
maal 180 dagen. Maar opmerkelijk
dat gebruikt moet worden voor
en minder veilig: deze dienst stuurt
de synchronisatie verschijnt
je – na registratie – een e-mail met
de ‘Next’-knop niet in beeld,
daarin je logingegevens en een acti-
waardoor de client niet goed
vatiecode, maar stuurt in datzelfde
geconfigureerd kan worden. Van
bericht ook je bij het registreren
de gebrekkige faq-sectie op de
ingevoerde wachtwoord mee. Dat
website worden we niet wijzer en
is natuurlijk verre van veilig en bo-
er staan bovendien alleen vragen
vendien betekent het ook dat het
en antwoorden over de prijzen
Bij pCloud krijg je na aanmelding
een bestand in je lokale sync-map
wachtwoord niet beveiligd is opge-
en het account zelf.
standaard 20 GB gratis tot je
opslaat, verschijnt deze vrijwel
beschikking. Wil je meer, dan biedt
direct online. Ook het verwijderen
slagen en dat wellicht de medewer-
pCloud
kers van OziBox dat wachtwoord
OziBox
men een aantal abonnementen,
en verplaatsen van bestanden gaat
ook kunnen zien. Je kunt synchro-
www.ozibox.com
startend bij 500 GB tot 1 TB opslag.
zo erg vlot. Bestanden die je verwij-
Ook biedt het bedrijf maatoplossin-
dert, worden eerst opgeslagen in
nisatiesoftware installeren voor
Score
gen voor zakelijke gebruikers. Erg
de online prullenbak, zodat je per
is nog geen app beschikbaar, maar
handig bij pCloud is de bijzondere
ongeluk verwijderde bestanden
volgens de informatie op de site
back-upfunctie. Daarmee kun je
makkelijk kunt terughalen. pCloud
namelijk direct vanuit een andere
biedt ook een versleutelmogelijk-
Windows, voor OSX, iOS en Android
wordt daar wel aan gewerkt.
Pluspunten
De webinterface van OziBox ziet er
• Gratis 10 GB opslag
clouddienst je gegevens overheve-
heid, pCloud Crypto. Hiermee kun
in de eerste instantie overzichtelijk
• Overzichtelijke interface
len naar pCloud, zoals CopyCloud,
je al je bestanden van een sterke
OneDrive en Dropbox. Ook kun je
sleutel voorzien en vindt de ver-
je foto’s vanaf Facebook, Instagram
sleuteling plaats via de sync-app.
uit, maar blinkt niet echt uit in een goede bediening. Zo kun je bestan-
Minpunten
den niet rechtstreeks via slepen en
• Windows-app werkte niet
en Picasa synchroniseren. Die
Voor Crypto moet je betalen, een
neerzetten uploaden en moet je
• Webinterface soms traag
functionaliteit werkt alleen als je
bedrag van zo’n € 1,80 per maand.
eerst op de knop Upload druk-
• Geen goede ondersteuning
in de browser bent ingelogd op je account, vanuit de app kun je deze
pCloud
gegevens niet syncen. De Windows-
www.pcloud.com
app van pCloud werkt overigens prima. De interface is duidelijk en
Score
voor de gesynchroniseerde map op de pc wordt een aparte virtuele drive aangemaakt. De sync-locatie
Pluspunten
kun je verder niet wijzigen, maar
• Zeer uitgebreide functies
het heeft wel als voordeel dat je
• Goede apps
gegevens niet ‘verstrikt’ kunnen
• Snel
raken met andere data op je computer. De gegevensverwerking gaat overigens razendsnel: wanneer je
WWW.PCMWEB.NL
404 - Groepstest - Clouddiensten JW.indd 93
Minpunten • Encryptie alleen tegen betaling
/ NR. 05
- MEI 2016
93
12-04-16 11:50
GROEPSTEST Clouddiensten
Promptfile Wie even snel wat bestanden met
beeld letterlijk dat men je mag
vrienden of familie wil uitwisselen,
benaderen via een mobiel nummer
kan Promptfile gebruiken. Een gratis
dat je op de site achterlaat of via je
account aanmaken kan zonder
Facebook-id. Dat is vreemd, want
e-mailadres. Deze dienst biedt geen
tijdens het aanmaken van een ac-
synchronisatie-apps of -clients,
count op Promptfile wordt helemaal
maar alleen de mogelijkheid om
niet naar deze gegevens gevraagd,
bestanden te up- en downloaden
waardoor we kunnen concluderen
vanuit een browserinterface. Via
dat het bedrijf dus gewoon in je op-
het slepen van bestanden vanuit
geslagen gegevens in de clouddienst
de Verkenner naar de webinterface
kan zoeken naar mobiele nummers
kun je alles uploaden, maar je kunt
of Facebook-gegevens. Kortom: we
ook voor de ‘browse’-knop kiezen
raden je niet aan om gevoelige en
en zo je bestanden selecteren. Alle
persoonlijke informatie op deze
bestanden die bij de dienst worden
dienst op te slaan.
opgeslagen, kun je delen met een
SurDoc
speciale link, die je dan wel handmatig moet opvragen, kopiëren en
Promptfile
Bij deze clouddienst kun je bij
vervolgens automatisch worden
versturen naar degene die bij je
www.promptfile.com
de registratie aangeven waar
geüpload naar de server, en bij de
je je gegevens wilt opslaan: op
tweede kun je handmatig mappen
servers in China of in de Ver-
selecteren op je harddisk die je
op afzonderlijk bestandsniveau.
enigde Staten. Europa zit daar
automatisch wilt back-uppen naar
Qua functionaliteit heeft Promptfile
niet tussen. SurDoc zet zichzelf
de servers van SurDoc. Tijdens
voornamelijk in de markt als een
het werken met SurDoc waren
bestanden mag. Een complete map delen is niet mogelijk, het kan alleen
niet heel veel te bieden, maar is –
Score
Pluspunten
zoals de naam al doet suggereren
• Veel opslagcapaciteit
online back-updienst en niet zo
er wat problemen met de server.
– vooral bedoeld om even prompt
• Compleet gratis
zeer een clouddienst waarmee
Regelmatig kregen we een 404- of
je met meerdere mensen in een
500-error. Niet echt geruststellend,
(snel) een bestand met iemand
Minpunten
online omgeving bestanden met
omdat je er bij een dergelijke dienst
is, is dat je 250 GB tot je beschikking
• Geen apps
elkaar kunt uitwisselen. Als je
toch vanuit gaat dat er 99,9 procent
hebt. Of je onbeperkt toegang tot de
• Privacy-beleid dubieus
je aanmeldt voor een gratis ac-
uptime wordt gegarandeerd. De
opslag hebt, kunnen we overigens
count krijg je 100 GB opslag tot
webinterface werkt daarnaast ook
nergens uit de informatie halen.
je beschikking, maar dat geldt al-
verre van prettig: het is langzaam,
Promptfile biedt 250 GB gratis opslag,
leen voor het eerste jaar, daarna
de navigatie is wat onduidelijk en
maar de disclaimers vinden we dubieus.
moet je betalen. Er is tevens een
je kunt niet meerdere bestanden
Windows-app beschikbaar. Het
tegelijkertijd downloaden.
anders te delen. Wat wel bijzonder
Ook vinden we de privacydisclaimers wat dubieus: er staat bijvoor-
nadeel van de app is bij deze dienst dat het niet echt dient als een synchronisatietool. Er is een
SurDoc
synchronisatiemap die je kunt
www.surdoc.com
instellen, maar je moet het synchroniseren van die map telkens
Score
als je de computer opnieuw hebt opgestart, handmatig opnieuw starten. De tool draait daar dus
Pluspunten
niet echt in de achtergrond als
• Geschikt voor synchronisatie en back-up
een client. Bovendien bestaat de
• Zoekfunctie in app
tool uit twee delen: een synchronisatiedeel en een back-updeel.
94
/ NR. 05 - MEI
404 - Groepstest - Clouddiensten JW.indd 94
2016
Minpunten
Bij de eerste heb je gewoon de
• Serverstoringen
lokale synchronisatiemap waarin
• Geen prettige webinterface
je bestanden kunt plaatsen, die
• Client werkt niet volledig automatisch
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:50
GROEPSTEST
Clouddiensten
Strato HiDrive
Strato HiDrive
www.free-hidrive.com
Score
Hostingprovider Strato biedt een eigen opslagdienst aan die ook
Pluspunten
beschikbaar is voor mensen die
• Meer dan alleen synchroniseren
geen account bij het bedrijf heb-
• Streamingmogelijkheden voor mp3’s
ben. De gratis variant wordt echter
• Veel verbindingsmogelijkheden
nergens genoemd, daarvoor moet je specifiek naar de site www.free-
Minpunten
highdrive.com gaan. Eenmaal hier
• Webinterface laat soms wat
aangemeld krijg je 5 GB aan op-
steekjes vallen
slagruimte. De webinterface is even
• Betaalde versie prijzig
wennen, want deze is compleet anders ingericht dan de andere diensten in deze test. Allereerst
iOS, Windows, Windows Phone
bestaat je eigen online drive uit een
en Mac OS X. Strato heeft daar-
publieke en persoonlijke map. De
naast een programma ontwikkeld
synchronisatietool synchroniseert
waarmee je een netwerkpad
standaard echter beide mappen, en
opzet naar de webserver. Dit
vanuit de webinterface kun je ook
tooltje werkt jammer genoeg
vanuit beide mappen bestanden
iets ingewikkelder dan we van
met anderen delen. Het is dus niet
andere aanbieders gewend
helemaal duidelijk waar die public
zijn. De webomgeving ziet er
en private mappen voor staan,
overzichtelijk uit, al missen we
maar het zou te maken kunnen
wel een zoekfunctie. Je uploadt
hebben met de structuur van de
eenvoudig meerdere bestanden
servers, waarop ook websites
tegelijk naar de webserver. Leuk
gehost kunnen worden. Met een
is dat je met de optie Share Gal-
betaald account beschik je over
lery complete fotoalbums deelt
veel mogelijkheden. Zo voeg je
via Facebook of een link. Met
een HiDrive-map aan de Windows
BackupControl houdt HiDrive een
Verkenner toe middels het smb-
versiegeschiedenis bij van alle
Een paar jaar geleden bood Sugar-
protocol en is het ook mogelijk om
geüploade bestanden. Wil je een
Sync nog een gratis opslagvariant
bestanden te uploaden via e-mail.
betaald account afnemen, dan is
van zijn clouddienst aan, maar
Back-ups wegschrijven kan via
Strato zeker niet de goedkoopste.
is daar inmiddels vanaf gestapt.
• Apps voor veel platforms
rsync. Bovendien heeft Strato apps
Maar je krijgt er wel extra verbin-
Nu kun je alleen nog maximaal
• Zakelijke abonnementen
en software beschikbaar voor de
dings- en synchronisatiemogelijk-
30 dagen van een gratis account
meeste platformen, zoals Android,
heden voor terug.
gebruikmaken. Daarna moet je
SugarSync
SugarSync www.sugarsync.com
Score
Pluspunten
Minpunten
betalen en kun je kiezen uit drie
• Problemen bij het aanmaken van account
betaalde varianten: 100 GB, 250 GB
• Geen gratis variant meer beschikbaar
of 500 GB, waarvoor je respec-
WWW.PCMWEB.NL
404 - Groepstest - Clouddiensten JW.indd 95
tievelijk € 6,75, € 9,- of € 22,50
ons – na het invoeren van onze
per maand voor moet neertellen.
creditcardgegevens – helaas niet
Het is niet mogelijk om je bij deze
om de registratieprocedure te
dienst zonder creditcardgegevens
voltooien. We hebben SugarSync
of PayPal-account aan te melden.
dus niet goed kunnen testen en
Als je niet langer van de dienst
dat is jammer, want in onze laatste
gebruik wil maken, moet je dus
test scoorde SugarSync nog aardig
op tijd opzeggen, anders wordt er
goed. Dit keer kunnen we echter
geld in rekening gebracht. Tijdens
niet meer dan tweeëneenhalve ster
het testen van de dienst lukte het
toekennen.
/ NR. 05
- MEI 2016
95
12-04-16 11:50
GROEPSTEST Clouddiensten
ownCloud
Een van de andere voordelen van
de gegevens niet terug in de tabel,
ownCloud is dat je deze dienst
maar we willen de dienst wel even
ook zelf eenvoudig kunt opzet-
noemen. De ownCloud-app – die
ownCloud is eigenlijk een bui-
ten door middel van een eigen
werkt bij alle providers en wan-
tenbeentje in deze groepstest. Je
server, bijvoorbeeld op je NAS of
neer je een eigen server opzet – is
kunt hier namelijk niet direct een
een webserver. Voordeel is dat je
beschikbaar voor Windows- en
clouddienst afnemen, maar dat
dan zelf de controle hebt over je
Mac-clients en er zijn apps voor
loopt via de ondersteunde provi-
systeem en de bestanden in eigen
iOS en Android, maar die laatste
ders. Dat kan soms ook een betere
beheer hebt. Omdat het vanwege
twee zijn niet gratis (€ 0,79). De
keuze zijn, want ownCloud zelf
de verschillende aangeboden
app biedt selectieve synchroni-
biedt geen gratis opslag, terwijl de
configuraties van ownCloud lastig
satie, waarbij je kunt aangeven
providers dat wel doen. Meestal
is om deze dienst te vergelijken
welke mappen je wel en niet wilt
begint dat bij 1 GB gratis opslag.
met de andere in deze test, vind je
synchroniseren.
Adrive
Box
Crashplan
Cubby
Dropbox
Flipdrive
Hubic
Idrive
iCloud
Gratis opslagruimte
geen
10 GB
geen
5 GB
2 GB
10 GB
15 GB
25 GB
5 GB
5 GB
Prijzen goedkoopste abonnement
€ 22,50 100 GB
€ 48 100 GB
€ 53 1 pc
€ 43,20 100 GB
€ 99 1 TB
€ 108 100 GB
€ 21,50 100 GB
€ 10 100 GB
€ 53 1 TB
€ 11,88 50 GB
Prijzen duurste abonnement
€ 63 200 GB
nvt
€ 133 2-10 pc's
€ 430,56 1 TB
€ 144 onbeperkt
€ 216 250 GB
€ 108 1 TB
€ 50 10 TB
€ 105 10 TB
€ 119,88 1 TB
Bestanden delen
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Complete map delen
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Versiegeschiedenis
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Bestanden online openen
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Nee
Ja
Inline mediaspeler
Nee
Ja
Nee
Nee
Ja
Nee
Ja
Nee
Nee
Ja
Drag & dropfunctionaliteit browser
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Nee
Nee
Ja
Ja
Nee
Bestanden delen met derden
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
In bulk bestanden downloaden
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Zoekfunctie
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Mobiele apps geen
Desktop-apps Selectieve synchronisatie
Nee
Nee
Nee
Extra opslag verdienen
Nee
Nee
Nee
96
/ NR. 05 - MEI
404 - Groepstest - Clouddiensten JW.indd 96
2016
Nee 1 GB pp
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Nee
Nee
250 MB pp
Nee
tot 50 GB
Nee
Nee
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:50
GROEPSTEST
Clouddiensten
Conclusie Ieder jaar lijken er steeds meer
toch Google Drive en Microsofts
van grote bestanden en we zijn erg
clouddiensten te verschijnen, die in
OneDrive, waarbij Microsoft een
te spreken over het bedieningsge-
de basis allemaal hetzelfde bieden,
streepje voor heeft, vanwege de
mak van zowel de app als de we-
maar elkaar vooral de loef proberen
Office-integratie. Voor echte back-
binterface. PromptFile biedt wel vijf
af te steken met zoveel mogelijk op-
ups raden we je iDrive aan, die ont-
keer zoveel opslag, maar vanwege
slag en functionaliteit. De bekende
zettend veel back-upmogelijkheden
de dubieuze voorwaarden zouden
en betrouwbare diensten voor
biedt en dat voor een redelijke prijs.
we deze dienst toch echt links laten
samenwerking blijven in onze ogen
Mega is ideaal voor het uitwisselen
liggen.
Jumpshare Livedrive
Mediafire
Mega
Opendrive
Onedrive
Ozibox
Pcloud
Promptfile
Surdoc
Strato
Sugarsync
2 GB
geen
10 GB
50 GB
5 GB
5 GB
10 GB
20 GB
250 GB
100 GB
5 GB
geen
€ 89 1 TB
€ 60 / + € 6 p/m voor 1 TB
€ 43,20 1 TB
€ 49,99 200 GB
€ 116 onbeperkt
€ 24 50 GB
€ 90 200 GB
€ 43,19 500 GB
nvt
€ 27 100 GB
€ 69 100 GB
€ 81 100 GB
nvt
€ 168 2,5 TB
€ 426 100 TB
€ 299 4 TB
nvt
€ 99 € 270 1 TB (incl. 1 TB Office 2016)
€ 86 1 TB
nvt
€ 90 onbeperkt
€ 503,16 1 TB
€ 270 500 GB
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Nee
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Nee
Nee
Ja
Nee
Nee
Nee
Nee
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Nee
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Nee
Ja
Niet getest
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Niet getest
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Nee
Nee
Nee
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
Ja
Ja
Nee
Ja
geen
geen
Nee
Ja
geen Nee
Ja
Ja
Ja
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
tot 40 GB
Nee
Nee
tot 10 GB
Nee
tot 20 GB
Nee
WWW.PCMWEB.NL
404 - Groepstest - Clouddiensten JW.indd 97
Nee tot 1 TB
tot 5 GB
/ NR. 05
- MEI 2016
Nee
97
12-04-16 11:50
MASTERCLASS Bittorrent Sync
EENVOUDIG
BESTANDEN SYNCEN Zo ben je de baas over je data We kunnen in 2016 haast niet meer zonder clouddiensten. Foto's, video's, documenten: ze staan allemaal wel ergens online opgeslagen, zodat je er vanaf ieder apparaat bij kunt. Hartstikke handig, maar je bent hierbij vaak wel afhankelijk van grote, buitenlandse bedrijven. We laten je zien dat het ook anders kan: met Bittorrent Sync. BASTIAAN VROEGOP
I
98
n de basis zijn voor het delen van je eigen cloudserver twee onderdelen vereist. Ten eerste is er de hardware die je gebruikt. Wie graag zoveel moge-
lijk cloudruimte heeft, kan kiezen voor een volwaardige
daarop het broodnodige, terwijl je voor het dubbele
servercomputer. Je cloudopslag wordt immers alleen
ook de behuizing, sd-kaart en stroomadapter hebt.
Met een Raspberry Pi
beperkt door de grootte van je harde schijven, en een
Waar je voor kiest, is grotendeels persoonlijk. Staat er
server heeft genoeg ruimte om later extra opslag in te
ergens in huis al een server-pc of een NAS? Dan advise-
eigen cloudser-
bouwen. Er zijn alternatieven voor iedereen die liever
ren wij om die gewoon te gebruiken. Heb je nog niks in
ver maken.
geen lompe pc-kamer in zijn of haar kamer neerzet.
huis, maar wil je toch aan de slag? Dan is de Raspberry
Zo kun je bijvoorbeeld een netwerkschijf aan je router
Pi de goedkoopste van de drie – al adviseren we dan
verbinden, wat eigenlijk gewoon neerkomt op een
wel om er nog een externe harde schijf bij te kopen.
NAS. Dit iets handzamere apparaat kan in feite overal
Anders ben je beperkt tot de SD-kaart in de Pi. Gelukkig
in huis staan en is makkelijk te verstoppen achter bij-
sluit je die extra schijf vrij makkelijk aan op één van de
voorbeeld een bijzettafel. Een NAS kost meestal rond
vier usb-poorten. Uiteraard kun je ook een gewone
de 150 euro, terwijl een server met de juiste hardware
computer gebruiken, maar dit raden wij af. Hoewel je
soms wel het dubbele kan kosten. Vind je dat te duur?
dan de kosten bespaart van de aanschaf van een nieuw
Dan is het ook een optie om een Raspberry Pi aan te
apparaat, kost dit op langere termijn veel meer geld.
schaffen. Voor 35 euro heb je alleen de printplaat met
Een Pi, NAS of server verbruikt veel minder stroom.
/ NR. 05 - MEI 2016
508 - Masterclass - Bouw je eigen cloud JW.indd 98
kun je ook een
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:53
MASTERCLASS Bittorrent Sync
Met Raspbian kun je een server bouwen.
Legaal of illegaal? Wellicht schrik je een beetje van de softwarenaam. Bittorrent is immers een programma dat veel wordt gebruikt om films, series, muziek en games op
Software
een niet zo legale manier binnen te halen. De Bittorrent-technologie schuilt zelfs indirect achter het populaire streamingprogramma Popcorn Time,
Dan is er nog de software die je gebruikt. Er zijn
waardoor de filmindustrie zegt miljoenen euro's te verliezen. Echter: de
meerdere programma's waarmee het mogelijk is om
torrenttechniek zelf is niet illegaal, noch strafbaar. Bittorrent Sync gebruikt
je eigen Dropbox-alternatief te bouwen, maar voor het
dezelfde technologie als achter torrentprogramma's zit om bestanden uit
gemak hebben we er eentje voor je gekozen: Bittorrent
te wisselen, waarbij er een rechtstreekse verbinding met apparaten wordt
Sync. Dit lichtgewicht programmaatje doet voorname-
gemaakt om data te downloaden. Daarbij heeft Sync echter een legalere
lijk één ding: het synchroniseren van dezelfde map op
functie die hier gebruik van maakt: het beheer van je eigen cloudmappen.
twee apparaten. Strikt gezien kun je het geen cloud-
Bittorrent heeft zich als bedrijf ook nooit specifiek op piraterij gericht. Zij
server noemen. Bittorrent Sync verbindt slechts twee
hebben enkel een downloadmethode uitgevonden, die toevallig populair is
of meer apparaten met elkaar als ze allebei online zijn,
geworden onder downloaders van auteursrechtelijk beschermd materiaal.
zodat ze nieuwe bestanden en wijzigingen aan elkaar
Daarom zoekt Bittorrent ook constant naar manieren om hun product op
kunnen doorgeven.
legalere wijze in te zetten.
Door deze directe verbindingsmethode is Bittorrent Sync heel veilig. Data wordt alleen via het internet uit-
Uiteraard zijn er mensen die Bittorrent Sync gebruiken om bestanden illegaal te verspreiden. Het is immers prima mogelijk om een cloudmap met vrienden te delen met daarin data die niet zomaar gedeeld mag worden. Dat is echter niet de insteek achter de software. Het is een synchronisatieprogramma om bestanden tussen apparaten te delen – en het is aan de gebruiker om te bepalen hoe hij of zij dat wil gebruiken.
gewisseld als twee mappen op verschillende apparaten Bittorrent
met elkaar gesynchroniseerd moeten worden, waarna
Sync werkt erg
het programmaatje snel weer de verbinding verbreekt.
eenvoudig.
Er is dus geen algemene plek op het internet waar al je gegevens op te vinden zijn. Gaat een computer op een dag stuk? Geen nood, want een groot deel van je bestanden staat vast nog op één van de andere verbonden computers. Toch is het slim om een zelfstandig apparaat met daarop Sync geïnstalleerd te gebruiken. Omdat dit apparaat continu met het internet is verbonden, vangt deze namelijk alle actuele wijzigingen op. Je riskeert hierdoor niet dat je bepaalde bestanden mist, omdat je wijzigingen hebt gemaakt op een computer die nu net eventjes uitstaat.
WWW.PCMWEB.NL
508 - Masterclass - Bouw je eigen cloud JW.indd 99
/ NR. 05 - MEI 2016
99
12-04-16 11:54
MASTERCLASS Bittorrent Sync
Voorbereidingen Je moet er als eerste voor zorgen dat je apparaat klaar is om Bittorrent Sync te draaien. Op een server moet Windows, OS X, Linux of FreeBSD geïnstalleerd staan – besturingssystemen waarvan je er sowieso één nodig hebt om het apparaat te gebruiken. Op de website van Bittorrent Sync (www.getsync.com) staat een overzicht van welke NAS-schijven worden ondersteund. Heb je een Raspberry Pi gekocht voor je cloudserver? Dan moet je daar Raspbian op installeren. Dat is een aangepaste variant van het Linux-besturingssysteem Debian, dat specifiek op de Pi kan draaien. Voor Raspbian heb je vervolgens een versie van Sync die je kunt installeren. Op Raspbian.org staat een uitgebreide handleiding die helpt bij de installatie van Raspbian op een Pi.
gezegd dat je op de Sync-website een overzicht kunt
Vanuit de
vinden van alle ondersteunde netwerkschrijven: daar
Bittorrent
kun je ook op jouw merk klikken om gedetailleerde
Sync-client voor
Heb je het juiste besturingssysteem paraat op je
installatie-instructies te krijgen. Zo lees je bijvoorbeeld
Windows kun je
server, NAS of Pi? Dan is het verrassend simpel om
hoe je een Synology-schijf met het internet verbindt,
makkelijk zaken
Bittorrent Sync werkend te krijgen. Gebruik je een
een speciale pagina vanuit je webbrowser bezoekt
instellen, en
server of Pi, dan moet je het apparaat even aan-
en vanuit daar Bittorrent Sync kunt installeren. Bij de
zelfs qr-codes
sluiten op een beeldscherm, muis en toetsenbord.
meeste NAS-schijven heb je alles binnen een paar stap-
genereren om
Vervolgens kun je vanuit de webbrowser
pen werkend.
bestanden met
Bittorrent Sync
getsync.com bezoeken, waar je op Free download
Vervolgens hoef je Bittorrent Sync alleen maar op te
drukt. De juiste versie van Bittorrent Sync voor jouw
starten. Staat Sync op Windows of OS X geïnstalleerd,
apparaat wordt automatisch gedownload. Is het
dan opent er een programma waarin je alles kunt
bestand eenmaal binnen, dan klik je er op om de
instellen. Zit je op Linux (of dus Raspbian op de Pi), dan
installatie te starten.
moet je de instellingen vanuit een browser instellen.
Bij een NAS is het iets lastiger om Sync werkend
Dat doe je door IPADRES:8888 te bezoeken, waarbij je
te krijgen, maar verre van onmogelijk. We hadden al
IPADRES met het adres van het apparaat vervangt. Het
anderen te delen.
ip-adres van een Pi is vrij simpel te vinden. Door het programma 'Terminal' te openen kun je het volgende
Bittorrent Sync Pro
commando intypen: sudo ip addr show waarna het nummer in beeld wordt gebracht. Mogelijk
Bittorrent Sync is een gratis programma, maar fanatieke gebruikers kunnen
moet je nog even het ingestelde wachtwoord van Rasp-
ook bijbetalen om toegang te krijgen tot Bittorrent Sync Pro. Deze premium-
bian invullen.
versie biedt enkele extraatjes die vooral leuk zijn voor power users. Je kunt als Pro-gebruiker bijvoorbeeld een geavanceerde map maken. Deze map
Instellen
deel je met anderen, die je op ieder moment weer de toegang kunt ontzeg-
Heb je Bittorrent Sync eenmaal werkend, dan kun je
gen. Hoewel je als gratis gebruiker ook mappen kunt delen, moet je deze
een map toevoegen die als cloudmap fungeert. Deze
helemaal wissen als je iemand de deur wil wijzen.
map zal functioneren zoals je Dropbox-map dat doet:
Daarnaast is het bij een Pro-account makkelijker om mappen te delen
als er bestanden in worden gezet, worden ze gesyn-
tussen apparaten. Door een apparaat te linken hoef je namelijk niet alle
chroniseerd met alle apparaten die tot jouw eigen
Sync-mappen zelf toe te voegen, maar verschijnen ze automatisch zodra
cloud behoren. Omdat je een nieuwe cloudserver aan
je inlogt. Met een schakelaar kun je bovendien alleen bepaalde bestanden
het bouwen bent, adviseren wij om een nieuwe map
synchroniseren - handig in zeer specifieke situaties.
toe te voegen.
Heb je Bittorrent Sync geïnstalleerd om kosten te besparen, dan is de Pro-
Om een map toe te voegen open je Sync en druk je
optie wel wat tegendraads. Je betaalt namelijk 40 dollar per jaar om hier
op de grote knop Add folder. Vanuit het volgende ven-
gebruik van te mogen maken, of 60 dollar als je met heel veel mensen werkt.
ster maak je vervolgens een map zoals je normaliter
De abonnementen lijken dan ook vooral bedoeld voor bedrijven, die op grote
ook op een computer zou doen. Zorg ervoor dat deze
schaal bestanden met elkaar moeten delen.
map op een plek staat die je makkelijk kunt terugvinden, zodat je hem niet zomaar kwijtraakt.
100
/ NR. 05 - MEI 2016
508 - Masterclass - Bouw je eigen cloud JW.indd 100
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:54
MASTERCLASS Bittorrent Sync
Geef aan hoe je een bestand wilt delen.
Wil je graag dat bestanden extra goed beveiligd
beeld de keuze uit Read Only en Ready & Write. Bij
zijn? Druk dan juist niet op Add folder, maar op het
die eerste optie kan de ontvanger van de link in een
pijltje daarnaast. Vervolgens klik je op de optie En-
map kijken, maar niks toevoegen of aanpassen. Dat is
crypted Folder. Dat zorgt ervoor dat alle bestanden
handig als je bijvoorbeeld algemene informatie wil de-
in de map versleuteld worden, zodat hackers niet
len met een grote groep vrienden. Read & Write zorgt
kunnen meegluren door op je thuisnetwerk binnen
ervoor dat iemand volledige toegang heeft tot de map
te dringen. Andere apparaten hebben een speci-
en dus ook wijzigingen kan maken. Dit is de optie die
ale sleutel nodig om de bestanden goed te kunnen
je gebruikt als je een map met eigen apparaten deelt,
beveiligen. Dit maakt Bittorrent Sync nog iets veiliger
of als je een map wilt delen met bijvoorbeeld een
dan het was, omdat het korte verbindingsmoment
huisgenoot of partner.
tussen twee apparaten zelfs wordt beveiligd. Na het
Links zijn na drie dagen niet meer bruikbaar – een
toevoegen van de map krijg je de deelpagina van je
veiligheidsmaatregel om mogelijk misbruik te voorko-
cloudopslag te zien. Deze kun je gebruiken om andere
men. Je kunt deze tijdsperiode verlengen of verkor-
apparaten toegang te bieden tot dezelfde cloudmap.
ten. Daarnaast kun je instellen hoe vaak één link
Dat werkt vrij simpel: je gaat naar het tabblad Link en
gebruikt mag worden, zodat je zeker weet dat slechts
drukt op de knop Email onderaan. Vervolgens voer
een enkel persoon toegang krijgt tot je mappen.
je jouw eigen e-mailadres in. Je krijgt een e-mail toe-
Zit je op een apparaat zonder e-mailtoegang, zoals
gestuurd, met daarin een link die je moet aanklikken
een netwerkschijf? Bij het tabblad Key staan sleu-
op het apparaat dat toegang moet krijgen tot de map.
telcodes waarmee je ook andere Sync-apparaten
De link verwijst naar instructies, waarin uitgebreid
toegang kunt bieden tot de cloudmappen. Deze codes
staat uitgelegd hoe Sync geïnstalleerd kan worden en
voer je op een ander apparaat in door Bittorrent Sync
hoe de map kan worden toegevoegd. Wil je graag een
te starten, op het tandwiel rechtsboven te drukken en
vriend of vriendin toevoegen aan een map? Dan hoef
te klikken op Manual connection. Op de Key-pagina
je alleen maar zijn of haar e-mailadres in te vullen om
staat ook de eerder genoemde versleutelingscode,
hetzelfde bericht te verzenden.
mits je een extra beveiligde map hebt gemaakt. Deze
Bij het generen van de link is er een aantal handige opties om te gebruiken. Bij Permission heb je bijvoor-
WWW.PCMWEB.NL
508 - Masterclass - Bouw je eigen cloud JW.indd 101
moet je bij zulke speciale mappen soms ook nog even invullen.
/ NR. 05 - MEI 2016
101
12-04-16 11:54
MASTERCLASS Bittorrent Sync
Smartphone Door bovenstaande instructies te volgen heb je jouw
Vervolgens kun je een link naar deze map naar jezelf
eigen cloudmap werkend gekregen tussen meerdere
e-mailen, zodat je hem op de server kunt toevoegen
computers – maar je smartphone of tablet heeft nog
aan de synchronisatiemappen. Geen e-mail bij de
geen toegang. Gelukkig is het vrij makkelijk om ook
hand? Dan kun je mobiel ook een geheime code gene-
deze apparaten toegang te geven tot je Bittorrent
reren om over te tikken.
Sync-mappen. Bittorrent heeft namelijk zelfstandige Sync-apps uitgebracht voor iOS, Android, Windows Phone en Kindle
vrij makkelijk toevoegen. Met een tik op de grote
3 redenen om je eigen cloudserver te draaien
plusknop bovenin het scherm vind je een optie om je
We leggen je in dit artikel uit hoe je een eigen cloudserver kunt opzetten,
sleutelcode in te voeren, maar het is ook mogelijk om
maar weet je eigenlijk waarom je dit zou willen? We zetten kort drie redenen
een QR-scanner te openen. Door in de Sync-app op
op een rij om de baas over je eigen cloudopslag te zijn.
Fire, wat betekent dat alle grote mobiele platformen zijn gedekt. Deze apps pluk je simpelweg uit de respectievelijke app-winkels. Heb je alle introductieteksten weggeklikt, dan kun je de map van je cloudserver
je server het deelmenu van de map te openen, vind je een tabblad waar een QR-code in wordt getoond.
1. Je houdt graag de NSA buiten je data
Die hoef je alleen maar te scannen om de map mobiel
Edward Snowden heeft ons in elk geval één ding geleerd: de NSA, FBI en
toegankelijk te maken.
andere Amerikaanse inlichtingendiensten breken maar wat graag in bij onze
De smartphone-app van Bittorrent Sync heeft nog
online diensten. Er werden honderden dataverzoeken gedaan om binnen te
een leuke bijkomstigheid: je kunt hem als synchroni-
komen bij online data. Dat allemaal om politie-onderzoek uit te voeren. Er
satiemap voor al je telefoonfoto's gebruiken. Dit doe
was zelfs een groot debat tussen Apple en de FBI, omdat de FBI heel graag
syncen op een
je door de schakelaar naast Back-up van camera
wilde dat Apple het toestel van een verdachte hackte.
iPhone.
om te schakelen op het hoofdscherm van de app.
Zo werkt het
We gaan niet in op het ethische verhaal hierachter. Maar zolang we nog nooit een misdaad hebben gepleegd, willen we liever niet dat er stiekem door onze documenten wordt gesnuffeld. Door zelf je cloudserver te beheren, wordt het voor instanties een stuk lastiger om mee te lezen. 2. Je wilt gigantisch veel data zonder maandelijkse kosten Je hoeveelheid cloudopslag wordt alleen maar beperkt door de grootte van je harde schijven. Wil je graag terabytes aan gegevens in de cloud bewaren? Dan knal je gewoon een dikke schijf in het apparaat dat je als server gebruikt en daar zet je jouw mappen op. Dat kost je in eerste instantie aardig wat geld, maar op de lange termijn ben je goedkoper uit. Ter illustratie: wil je bij Dropbox een terabyte aan data hebben, dan betaal je daar 10 euro per maand of 100 euro per jaar voor. Na die periode moet je weer betalen, of je verliest je extra opslag. Bij je eigen cloudserver kun je voor het geld van dat ene jaar Dropbox een harde schijf van 2 tot 3 TB kopen, die je eindeloos mag blijven gebruiken. Je hebt dus voor hetzelfde geld meer data, die ook nog eens langer toegankelijk blijft. 3. Je hebt graag een back-up in eigen beheer Je eigen cloudserver hoeft niet per se een vervanging van Dropbox, Google Drive of Box-account te zijn. Je kunt je zelfgebouwde alternatief ook gebruiken als back-up voor al je online diensten. Ontploft je computer en ben je het wachtwoord voor Dropbox kwijt? Dan staat er in huis nog altijd een apparaat te ronken, met al die belangrijke bestanden. Door een back-upserver te gebruiken spreid je jouw risico's en zijn de gevolgen bij een crash minder groot.
102
/ NR. 05 - MEI 2016
508 - Masterclass - Bouw je eigen cloud JW.indd 102
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:54
MINIWORKSHOP Encryptie in Windows
VERSLEUTEL JE BESTANDEN Windows heeft standaard geen eenvoudige manier aan boord om bestanden snel en goed te beveiligen. Maar dankzij Kryptelite wordt goede bestandsbeveiliging voor iedereen bereikbaar, gewoon vanuit de Windows Verkenner.
bestanden. We nemen deze laatste optie als voorbeeld. Klik met de rechtermuisknop op een bestand (of een selectie van meerdere bestanden) en kies Encrypt. Na het opgeven van een wachtwoord worden je bestanden beveiligd. Hierbij verandert ook de bestandsextensie, bijvoorbeeld van verjaardag2016. jpg naar verjaardag2016.edc. Let op: je kunt ervoor
R O B B I N O O I J E VA A R
D
Kryptelite werkt zoals gezegt zowel op mappen als
kiezen om slechts een keer je wachtwoord in te typen, ankzij encryptie kun je je persoonlijke be-
maar dat is niet verstandig: druk daarom altijd op de
standen zodanig versleutelen dat anderen
knop Re-enter, zodat je zeker weet welk wachtwoord
deze niet zomaar kunnen lezen. Dat kan
je hebt ingetypt en dat je geen fouten hebt gemaakt.
bijvoorbeeld voor een usb-stickje erg handig zijn, of op
Want, eenmaal een verkeerd wachtwoord en je kunt je
een laptop, zodat wanneer deze in verkeerde handen
versleutelde bestanden nooit meer herstellen.
valt, de gegevens in ieder geval niet makkelijk kunnen
Het opheffen van de versleuteling gaat net zo mak-
worden uitgelezen. Bij veel encryptietechnieken krijg je
kelijk als aanmaken. Klik wederom met de rechter-
toegang tot de versleutelde gegevens door middel van
muisknop op een map of bestand (met de extensie
een wachtwoord. Kryptelite werkt ook op deze manier.
edc) en kies uit het contextmenu voor Decrypt. Voer
Kryptelite is de gratis versie van Kryptel. De namen
het opgegeven wachtwoord in en het bestand of de
lijken op elkaar en dat kan verwarrend zijn bij het
map wordt ontsleuteld.
downloaden. Zorg dat je de juiste versie binnenhaalt
We geven je dit nog even mee: gebruik Kryptelite
via www.kryptel.com en installeer de software. Er
uitsluitend om je eigen bestanden en mappen te bevei-
wordt een snelkoppeling van het programma aange-
ligen. Je mag bijvoorbeeld bestanden (en mappen) in
maakt op je desktop, maar het is beter om de software
de map Afbeeldingen beveiligen met Kryptelite, maar
vanuit de Windows Verkenner te openen. De encryp-
beveilig nooit de hele systeemmap Afbeeldingen. Ver-
tietool werkt direct vanuit de Verkenner op zowel map-
der moet je deze optie ook niet toepassen op andere
pen als bestanden. Klik bijvoorbeeld met de rechter-
Windows-mappen, want hiermee bestaat de kans dat
muisknop op een bestand of map: een van de opties
je het besturingssysteem zodanig kan stukmaken dat
die dan in het contextmenu verschijnt, is Encrypt.
het niet meer werkt.
Kryptelite werkt vanuit de Windows Verkenner en gebruikt stevige encryptie om persoonlijke bestanden te beveiligen.
WWW.PCMWEB.NL
510 - Miniworkshop - Bestandsbeveiliging JW.indd 103
/ NR. 05 - MEI 2016
103
12-04-16 12:04
TIPS & TRUCS Google Maps
HAAL ALLES UIT GOOGLE MAPS De beste lifehacks
Misdaad in kaart www.politie.nl Je ziet soms zoâ&#x20AC;&#x2122;n paniekbericht op Facebook
Google biedt een schat aan informatie. Niet alleen via de welbekende zoekmachine, maar ook bij de kaartendienst Maps kun je heel veel informatie vinden. De geografische informatie die je daar vind,t kan namelijk automatisch gekoppeld worden met de gegevens van de zoekmachine. Hierdoor verandert Google Maps in een bron van nuttige locatiegebaseerde informatie. PCM zet de beste voorbeelden voor je op een rij.
voorbijkomen: let op, inbrekers actief! Onrust is snel
MARTIN GIJZEMIJTER
Basis- en middelbare scholen vergelijken
gezaaid, maar hoe waarheidsgetrouw zijn deze berichten? Gelukkig kun je dat vrij eenvoudig checken met behulp van Google Maps in combinatie met de site van de politie. Wanneer je surft naar www.politie.nl en klikt op Mijn buurt, dan verschijnt er een invoerveld waarin je je postcode kunt invoeren. Vervolgens worden alle misdaden in de door jouw ingevoerde omgeving getoond. Klik je vervolgens op Misdaad in kaart, dan krijg je een Google-kaart voorgeschoteld waarop je precies kunt zien waar is ingebroken en waar een poging tot inbraak is
Waar vind je
gedaan. Betrouwbare informatie uit de eerste hand, dus
de beste bassi-
daarna kun je rustig slapen (of juist niet). De keerzijde
school voor jouw
van de medaille is dat inbrekers deze kaart ook kunnen
kind? Google
raadplegen en dus op zoek kunnen gaan naar een buurt
Maps kan het je
waar misschien mensen minder waakzaam zijn.
vertellen.
www.scholenopdekaart.nl Voor veel gezinnen een bekend probleem zo rond deze tijd van dit jaar. Waar kun je nu het best je kinderen naar school laten gaan? Ervaringen van vrienden en familie zijn misschien niet altijd even objectief en alleen de afstand tussen huis en school alleen is niet voldoende om een keuze te kunnen maken. Handiger is het als je die afstand kunt combineren met de informatie over de school zelf, zoals het beleid, het aantal kinderen en welke adviezen er op de school worden gegeven met betrekking tot het vervolgonderwijs. Al die informatie is te vinden op Google Maps, en de site www.scholenopdekaart.nl brengt die samen. Op de site vul je je postcode in en de straal waarin je wilt zoeken. Je kunt diverse opties aan- en uitvinken, zodat je precies de scholen kunt zien die je zoekt. Het is de bedoeling dat er in de toekomst ook Cito-scores worden toegevoegd.
104
/ NR. 05 - MEI 2016
501 - Tips en trucs - Google Maps JW.indd 104
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:56
TIPS & TRUCS Google Maps
Waar plaats je zonnepanelen? Zonnepanelen zijn hot, maar het is lastig om te bepalen waar je ze precies moet plaatsen. Google Maps biedt daarvoor nu ook een eigen functie met Project Sunroof. Google berekent namelijk aan de hand van de informatie die het zelf bezit – zoals foto’s, kaarten, gegevens over de stand van de zon en waar er precies schaduwen vallen – de juiste plaatsen voor het neerzetten van die panelen. De pilot van de dienst is net pas gelanceerd in de Verendigde Staten en het is jammer genoeg nog niet bekend wanneer Project Sunroof ook in Europa beschikbaar komt. Maar het is fijn om te weten dat het binnenkort mogelijk is om precies te zien waar je het best zonnepanelen kunt plaatsen.
De politie brengt gedetail-
Huizenprijzen
leerd voor je in
www.wbosmakelaars.nl/nieuws/huizenprijzen De API van Google Maps kan door iedereen
kaart waar de meeste inbraken
worden gebruikt om gegevens van de kaarten-
plaatsvinden.
dienst te combineren met andere data. Zo had een makelaar vorig jaar een site online gezet, waarmee in kaart kan worden gebracht hoe het nu precies zit met de huizenprijzen in Nederland. Zo kun je zien waar de prijzen stijgen of juist dalen. Dat kan nuttige informatie zijn, want als je woont in een gebied
Met Google
dat flink stijgt, kun je overwegen om de verkoop van
Maps kun je
je huis nog eventjes in de koelkast te zetten. En aan
uitstekend be-
de andere kant is het ook een goede graadmeter om
palen of het slim
een huis te kopen in een regio waar de prijzen juist
is om je huis te
dalen.
verkopen.
In Nederland moeten we er nog even op wachten, maar Google geeft handige informatie over de plaatsing van zonnepanelen.
Rustig winkelen of dagje uit?
toevoeging van
maps.google.com
Google zelf:
Briljante
Wederom een toevoeging van
wanneer is het
Google zelf, en eentje met een
druk in winkels
potentieel gigantische impact.
en tot hoe laat
Het bedrijf heeft namelijk voor
is het bedrijf
een groot aantal bedrijven
geopend?
in kaart gebracht wanneer het druk is en wanneer juist rustig. Wanneer je een adres intypt in Google Maps, of de mobiele app, vind je bij het kopje Meer informatie wat potentieel de drukste tijden zijn dat mensen een winkel, attractiepark of museum bezoeken. Het wordt nog niet van alle attracties weergegeven, maar het kan een handige indicatie zijn.
WWW.PCMWEB.NL
501 - Tips en trucs - Google Maps JW.indd 105
/ NR. 05 - MEI 2016
105
12-04-16 11:56
TIPS & TRUCS Google Maps
Winkels en attractieparken
In deze weer-
Een aantal attractieparken, restaurants en winkels heeft
gave kun je zien
Google binnen de deuren gelaten en gebruikers van Maps
waar je binnen
een ‘inwendige blik’ gegeven. Zo kun je in Nederland bij-
kunt kijken.
voorbeeld virtueel rondkijken in De Efteling, Attractiepark Hellendoorn en Slagharen. Maar hoe weet je nu waar je nog
Je kunt via
meer binnen kunt kijken? Zodra je in Google Maps het Street
Street View zelfs
View-poppetje over een dichtbevolkt gebied laat zweven,
binnenin het Paleis
bijvoorbeeld boven een stad, dan verschijnt onderin beeld
op de Dam in Am-
een legenda met drie mogelijkheden: Street View, Photo
sterdam kijken.
Sphere en Binnenkijken. Gebouwen die zijn voorzien van een van deze mogelijkheden lichten dan op, en je kunt – door het Street View-poppetje boven zo’n gebouw los te laten – virtueel binnenkijken. Bij de functie Binnenkijken kun je dan ook echt door het gebouw ‘wandelen’, bij Photo Sphere heb je alleen een 360 graden-weergave.
Ook prettig om te weten is dan wanneer een bedrijf geopend is, en wanneer het sluit. Ook die informatie vind je direct terug onder het informatiekopje. Standaard worden de openings-
toond onder de straatnaam, linksboven in beeld, dan
rekening met de
tijden van de huidige dag getoond, maar door links of
kun je ook oudere beelden bekijken. Via de schuifbalk
openingstijden
rechts op het pijltje te klikken, zie je ook de openings-
zie je dan jaartallen staan tot waar je terug kunt kijken.
en de reistijd.
tijden van de andere dagen. Ook is het in combinatie
Heb je een bepaalde periode gevonden, dan klik je
Google houdt
met de navigatie-app op je
op het miniatuurfotootje om de grotere weergave te
smartphone te gebruiken;
bekijken. Nu is dat vooral nog grappig, maar stel je
wanneer je een bedrijf intypt
eens voor dat je over 10, 20 of zelfs 50 jaar nog steeds
geeft Google je ook aan over
zo in je straat kunt terugkijken, dat is natuurlijk van
hoeveel tijd het bedrijf gaat
onschatbare waarde.
sluiten, zodat je kunt bepalen
Weten hoe
of je nog genoeg tijd hebt om
Je eigen locatie-archief
jouw wijk er drie
er te komen voordat je voor
www.google.com/maps/timeline
jaar geleden uit-
een dichte deur staat.
Als je gebruikmaakt van een Android-telefoon
zag? Wellicht vind
Historische Street View-beelden
wordt er ook een soort van archief van je bijgehouden,
je het visuele be-
en dan voornamelijk de plaatsen waar je allemaal bent
wijs in het Street
geweest met je smartphone. Dat werkt overigens alleen
View-archief.
maps.google.com Iedereen kijkt via Street View natuurlijk wel eens naar zijn of haar eigen huis of straat. Maar wat je waarschijnlijk niet wist, is dat je ook op die manier oude beelden kunt terugkijken. De auto’s van Google hebben vaak meerdere opnamen gemaakt, en ook die oudere beelden blijven in het archief staan. Zodra je in een Street View-weergave zit, en er wordt een klokje ge-
106
/ NR. 05 - MEI 2016
501 - Tips en trucs - Google Maps JW.indd 106
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:56
TIPS & TRUCS Google Maps
Google kan de locatiegeschiedenis voor je bijhouden... â&#x20AC;Śmaar als je dat niet wilt, kun je dat hier op
Geld
je smartphone
besparen met
uitschakelen.
Google Maps kan ook, want waar kun je goedkoop tanken?
maar als je in Android hebt ingesteld dat je je locatie wilt bekendmaken via gps, als je dat niet hebt ingesteld, kun je die informatie ook niet terugvinden. Zie je deze informatie wel op de tijdlijn van Google, maar wil je dat liever niet? Dan kun je het doorgegeven van je locatie ook gewoon uitzetten op je Android-telefoon. Daarvoor ga je op je smartphone naar Instellingen, Locatietoegang en dan Locatiegeschiedenis Google. van Google
Goedkoop tanken? www.brandstof-zoeker.nl Geld besparen willen we natuurlijk allemaal, en het liefst op kostenposten die regelmatig terugkeren. Een prima voorbeeld daarvan zijn de kosten voor onze auto. Benzine slurpt je budget leeg en het is daarom handig te weten waar je het goedkoopst kunt tanken. Op www.brandstof-zoeker.nl vind je die informatie feilloos in kaart gebracht. Let wel op de datum waarop de prijs voor het laatst is aangepast, want dat kan enkele dagen schelen.
Geluidsoverlast
overlast, bijvoorbeeld door de luchtvaart, snelwegen of
Op de
de spoorlijn. Een landelijk systeem voor het meten van
kaart van
geluid op deze schaal is er nog niet, maar op de site
Amsterdam
maps.amsterdam.nl/geluid
van de gemeente van Amsterdam kun je alvast zien
kun je precies
Kunnen wonen in een rustig gebied lijkt vaker
wat het geluidsniveau op een plek is. Aan de hand van
zien waar
uitzondering dan regel. Als je op zoek bent naar een
kleuren (donkerder is meer geluidsoverlast) kun je zien
het meeste
nieuwe plek om te wonen is het lastig om na te gaan
welke gebieden rustig zijn en bij welke gebieden je juist
geluidsover-
waar je het minst (of het meest) last hebt van geluids-
meer overlast kunt verwachten.
last is.
WWW.PCMWEB.NL
501 - Tips en trucs - Google Maps JW.indd 107
/ NR. 05 - MEI 2016
107
12-04-16 11:57
TIPS & TRUCS Google Maps
eluidsmetingen.png
Hoe goed is de luchtkwaliteit?
Fietsroutes
www.milieudefensie.nl/luchtkwaliteit/
maps.google.com
meetcampagne2015
Ben je vervend fietser? Dan kun je voor alle fietspaden en -routes ook
Stel, je hebt met Google Maps uitgedokterd dat het
terecht in Google Maps. Klik in het menu linksboven op de drie streep-
verstandig is om een huis in Amsterdam te kopen (qua
jes, en kies voor Fietsen. Nu worden alle fietspaden, fietsroutes en
huizenprijs) en dat de geluidsoverlast daar minimaal is.
fietsvriendelijke wegen voor je getoond, in de kleuren donkergroen en
Maar hoe zit het dan met de luchtkwaliteit? Als je een
lichtgroen.
beetje een natuurmens bent, dan zit je natuurlijk niet te wachten op een flinke dosis smog in je longen wanLuchtkwa-
neer je een stukje gaat wandelen. Om te controleren
liteit moet
of dat het geval is, kun je de kaart van Milieudefensie
niet worden
raadplegen. Op deze kaart is (steekproefsgewijs) pre-
onderschat. Wat
cies in kaart gebracht waar de luchtkwaliteit uitstekend
is de kwaliteit in
is, en waar onacceptabel. Ook vind je op de kaart
het gebied waar
specifieke delen van Nederland die nog vaker worden
je wilt wonen
gecontroleerd, zoals industriegebieden en havens. Je
(of op vakantie
kunt de metingen zowel in kaart- als in satellietweer-
gaat?).
gave bekijken.
Bekijk welke routes je kunt fietsen en welke wegen geschikt zijn voor fietsers.
Real life verkeersinformatie maps.google.com
Eindeloos veel mogelijkheden
Google Maps kun je ook gebruiken om te
Naast de in dit artikel genoemde voorbeelden is
kan ook zien
er nog veel meer mogelijk met Google Maps. Er
waar het druk is
zien hoe druk het op de weg is. Het leuke daarvan
108
is dat je die informatie ook kunt combineren met je
zijn heel veel Maps-initiatieven, maar die zijn vaak heel
navigatie. Zo wordt de reis aangepast aan de drukte,
lokaal en specifiek. Maar het geeft wel aan wat er al-
krijg je alternatieve reisroutes te zien en kun je zien
lemaal kan voor iedereen die gebruik kan maken van de
waar het vaststaat of waar er werkzaamheden zijn.
vrij toegankelijke APIâ&#x20AC;&#x2122;s van Google. Wil je zelf aan de slag
Om in Google Maps te kunnen zien hoe druk het op
met een toevoeging voor Google Maps? Op https://de-
bepaalde stukken wegen (in heel Europa) is, klik je
velopers.google.com/maps/ vind je meer informatie.
links bovenin op het menu met de drie streepjes en
En heb je zelf al iets gemaakt met behulp van de APIâ&#x20AC;&#x2122;s,
kies je voor Verkeer. De kaart verandert en je ziet
deel ze dan met de andere lezers van PCM via onze
vervolgens van groen naar rood waar het druk is op
Facebook-pagina www.facebook.com/pcmweb, of
de weg.
stuur de redactie een mailtje op redactie@pcmweb.nl.
/ NR. 05 - MEI 2016
501 - Tips en trucs - Google Maps JW.indd 108
Google Maps
op de weg.
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 11:57
NIEUW!
Voor je dagelijkse dosis Apple!
Iedere dag biedt MacWorld.nl het laatste nieuws over de iPhone, iPad en Mac, reviews over nieuwe Apple-producten, handige how to’s en leuke video’s. En verder: » Maak een account aan en discussieer mee » Koop en verkoop je Apple-producten via MacWorld-mResell » Meld je aan voor de wekelijkse GRATIS nieuwsbrief
Ga snel naar MacWorld.nl »
Naamloos-1 Naamloos-1 1 1
27-10-2015 15:51:54 10:21:54 1-10-2015
Samsung SSD
GETEST
SAMSUNG 950 PRO
Een ssd biedt enorme snelheidswinsten ten opzichte van traditionele harde schijven. Dat komt doordat ssd’s gebruikmaken van NAND-opslag, dat geen bewegende delen heeft. Probleem is dat de doorvoersnelheid van ssd’s zó hoog is, dat de sata-poort het niet meer bij kan houden. De Samsung 950 Pro-ssd biedt uitkomst.
S
heeft ondersteuning voor meerdere
sequentiële lees- en schijfsnelhe-
en grotere queues. Een queue geeft
den van respectievelijk 540 en 520
de hoeveelheid lees/schrijfoperaties
MB/sec en 4K random lees- en
aan die tegelijkertijd kunnen wor-
schijfsnelheden van 94.000 en
den uitgevoerd en is vooral nuttig
90.000 IOPS.
voor multicore-systemen, waar de processor veel lees/schrijfopdrachten kan uitvoeren.
Linux NVMe
SCSI
ata is de interface die ge-
PCI Express & NVMe
Test: 950 Pro-ssd vs 850 Evo-ssd vs HDD
bruikt wordt om data van
Die oplossing is gekomen in de
In deze test staat de Samsung 950
en naar de ssd te verplaat-
vorm van PCI Express, kortweg
Pro-ssd met een opslagcapaciteit
sen. Het is oorspronkelijk
PCIe. PCIe is al aanwezig op veel
van 256 GB centraal. Het is een
ontwikkeld voor harde schijven en
moederborden en het biedt nog
NVMe-ssd die gebruikmaakt van
daar voldeed het prima voor. Zelfs
veel ruimte voor toekomstige
vier ‘lanes’ van PCIe 3.0. De 950 Pro
vandaag de dag hebben harde
snelheidsverhogingen. Echter,
is een M.2-schijf, waarbij M.2 een
schijven er moeite mee de volledige
de overstap naar PCI Express
kleine form factor is en bedoeld
bandbreedte te gebruiken die sata
vereist ook een nieuw protocol
om te verbinden met PCIe. De
hen biedt. De interface kan op dit
voor communicatie. Van oudsher
ssd-controller van de 950 is de
moment snelheden van zo’n 6 Gbit/
werd hiervoor AHCI gebruikt; de
Samsung UBX, die verantwoordelijk
sec aan, dat zich vertaalt naar zo’n
Advanced Host Controller Interface,
is voor het aansturen van het 3D
600 MB/sec. Ssd’s zijn echter allang
dat vooral ontwikkeld is voor harde
V-NAND-flashgeheugen in de ssd.
door die snelheidsbarrière heen
schijven en uit 2004 stamt. Niet
De beloofde sequentiële lees- en
gebroken. Dat was al het geval in
heel vreemd dat het dus niet erg
schijfsnelheden zijn 2200 MB/sec en
2011, net nadat een nieuwe sata-
geschikt is voor solid state schijven.
900 MB/sec en de 4K random lees-
revisie was verschenen. Al vrij snel
Gelukkig is er een opvolger: NVMe,
en schijfsnelheden komen neer op
kwamen er schijven op de markt die
dat staat voor Non-Volatile Memory
300.000 en 110.000 input-output
het maximum daarvan gebruik-
Express. Dit communicatieprotocol
operaties per seconde (iops).
ten en dus werd het tijd voor een
maakt optimaal gebruik van de
opvolger van sata. Helaas was een
nieuwe snellere hardware. NVMe
de Samsung 850 Evo en een
nieuwe sata-versie niet erg efficiënt
verlaagt de tijd die nodig is voor
standaard harde schijf van Hitachi.
en moest er naar een andere oplos-
een schijfoperatie, heeft maximale
De 850 Evo is aangesloten op een
storage-stack weghalen, waardoor het een
sing gekeken worden.
ondersteuning voor multi-cores en
sata 600-poort en haalt op papier
stuk efficiënter is dan AHCI.
110
/ NR. 05 - MEI 2016
ADV - Samsung SSD Benchmark JW.indd 110
Deze schijf vergelijken we met
User Apps
User Kernal VFS / File System
BlockLayer
Red Queue
SCSI XIAT
NVMe Driver
SAS Driver
Bron: NVM Express NVMe kan een aantal lagen uit de
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 14:26
Samsung SSD
aanzienlijk hogere snelheden die
gevolgd door de 850 Evo met 4987
PCIe en NVMe bieden goed kunnen
punten. Dit keer is het verschil bij
meten. Vooral hier verwachten we
de totaalscore iets minder groot
dat de NVMe-ssd een sterke voor-
tussen beide.
sprong zal nemen op de overige schijven. Andere software die we gebrui-
Bij de AS SSD-benchmark zien we opnieuw dat de 950 Pro het beste uit de bus komt, met een dubbele
ken is de AS SSD-benchmark, die
totaalscore ten opzichte van de 850
zowel lees- als schijfbenchmarks
Evo. Dat zien we bijvoorbeeld terug
uitvoert. Bovendien gebruikt die
in de sequentiële lees- en schijftest,
data die niet samengeperst kan
waar de voordelen van PCIe in
worden. Er wordt bij AS SSD eerst
combinatie met een gestroomlijnd
een sequentiële lees- en schrijftest
communicatieprotocol duidelijk
uitgevoerd, gevolgd door random
worden, met een snelheid van meer
reads van 4 kB blokken met één
dan 1600 MB/sec voor de 950 Pro
instructie en 64 instructies tegelij-
versus bijna 500 MB/sec voor de
kertijd. Een random read van 4 kB is
850 Evo.
iets wat tijdens het normaal gebruik
Wanneer je veel grote bestanden
van de pc heel vaak uitgevoerd
verplaatst, is de 950 Pro dus een
wordt, bijvoorbeeld als je een map
enorme verbetering. Hetzelfde
met heel veel kleine bestanden
geldt voor het schrijven van
leegmaakt of als het besturingssys-
bestanden, waarbij de score van de
teem wordt gestart. Veel bestanden
twee ook bijna verdubbeld wordt.
die je regelmatig opent zijn boven-
Als we kijken naar het lezen van
dien vrij klein, dus is het resultaat
4K op een willekeurige plek op de
van deze test belangrijk. Ten slotte
schijf, zien we met een thread van
meet AS SSD de access time die
1 een wat kleinere verbetering: bij
nodig is voor alle acties, ook een be-
het schrijven doet de 950 Pro er 30
langrijke indicatie van prestaties in
MB/sec bij, wat aanzienlijk is. Wordt
de echte wereld. Op basis daarvan
het aantal threads opgeschroefd
wordt door AS SSD een totaalscore
naar 64, dan zien we opnieuw dat
berekend, net als bij PCMark 7 en 8.
de 950 Pro veel beter die hoge
Resultaten
aantallen aankan. Al zal een aantal threads van 64 maar beperkt
Als we naar de resultaten kijken,
voorkomen bij huis-tuin-en-keuken-
zien we dat de 950 Pro een PCMark
gebruik. De access time van de
7-score haalt van maar liefst 6071
950 Pro voor het lezen is bijna de
950 Pro met 5061 punten duidelijk sneller is dan de 850 EVO (4987 punten) en de
punten. Dat is erg snel. Per individu-
helft van de 850 Evo en dat is ook
Hitachi, een traditionele harde schijf (2261 punten).
eel onderdeel is te zien dat vooral
weer een zeer goede verbetering,
bij het starten van applicaties en bij
die wel in het dagelijks gebruik
het importeren van foto’s de impact
verschil maakt.
De resultaten van de PCMark 8-benchmark laten zien dat de Samsung SSG
Benchmarks
het grootst is ten opzichte van de
Om de prestaties te meten zoals
van applicaties, het laden van
sata-ssd, met respectievelijk een
Conclusie
die in het echt ook zijn, maken we
gamelevels en meer. Daarnaast ma-
verbetering van 38 procent en 12
In deze test hebben we drie bench-
gebruik van een aantal verschil-
ken we gebruik van PCMark 8 om
procent. Het verschil in vergelijking
marks uitgevoerd met drie schijven,
lende soorten benchmarktools.
de wat modernere workloads na te
met de harde schijf tussen de twee
de 950 Pro- en 850 Evo-ssd en een
PCMark 7 gebruiken we om een
bootsen, zoals Battlefield 3, World
is enorm, waar de harddisk iets
traditionele harde schijf. Het is
echte workload voor opslag na te
of Warcraft, Adobe Photoshop,
meer dan 2200 punten haalt en in
duidelijk dat de 950 Pro aanzienlijk
bootsen. Deze testsuite bootst ta-
Microsoft Word en meer. Deze twee
het algemeen gewoon zeer traag is.
betere prestaties levert dan sata-
ken na uitgevoerd in programma’s
benchmarks zijn voor consumen-
zoals Windows Defender, en ook
ten het belangrijkste, omdat ze
ner gebruik van de pc nabootst, is
van applicaties, het importeren van
het importeren van afbeeldingen,
het beste écht gebruik nabootsen
de 950 Pro ook het snelst met een
foto’s en het lezen/schrijven van
het bewerken van video, het starten
en we daarmee de impact van de
score van 5061 punten, opnieuw
bestanden.
WWW.PCMWEB.NL
ADV - Samsung SSD Benchmark JW.indd 111
In PCMark 8, die een iets moder-
ssd’s, bijvoorbeeld bij het starten
/ NR. 05 - MEI 2016
111
12-04-16 14:26
WORKSHOP WordPress-beveiliging
BEVEILIG WORDPRESS Zet hackers buitenspel Zelf een WordPress-website draaien is leuk en leerzaam, want je hebt de volledige controle over het hele systeem. Maar een groot nadeel is dat wanneer je gehackt wordt, je zelf ook alles moet oplossen. En zonder de juiste gereedschappen is dat een tijdrovende klus. Gelukkig kun je met Wordfence jezelf een hoop zorgen ontnemen.
en klik in het linkermenu op Plug-ins en vervolgens op
eventuele andere lekken in je WordPress-installatie
is een gratis
MARTIN GIJZEMIJTER
worden gedicht. Klik op Nu installeren om de plug-in
plug-in waarmee
H
Nieuwe plug-in. In het zoekveld dat aan de rechterkant verschijnt, typ je Wordfence gevolgd door een druk op Enter. In de zoekresultaten komt vervolgens de plug-in Wordfence Security in beeld. Let wel: je moet er altijd voor zorgen dat je basissite up-to-date is: Wordfence werkt namelijk het beste als je WordPresssite is voorzien van de laatste updates. Sowieso is dat – los van Wordfence – veel veiliger, omdat dan ook
Wordfence
te installeren. Dat kan even duren, want het is een
je je WordPress-
et is eigenlijk nagenoeg onmogelijk om een
flinke plug-in. Is de plug-in klaar? Klik dan op de knop
installatie kunt
website te bouwen die niet te hacken is.
Plug-in activeren om je site te beveiligen.
beschermen.
Beveiliging is een onophoudelijk kat-en-muis-
spel tussen aanval en verdediging. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je dan maar moet afwachten tot een hacker je site aanvalt, maar je kunt beter voorzorgsmaatregelen nemen. In het geval van WordPress is er een fantastische gratis plug-in die de beveiliging van je site flink opschroeft. Daar heb je bovendien ook niet heel veel kennis voor nodig. Maar dat gezegd hebbende: het maakt je site niet immuun, maar wél een stuk minder interessant. Minder goed beveiligde websites zijn immers aantrekkelijker dan die van jou.
Plug-in installeren Websitebeveiliging is een complex onderwerp, maar
112
de makers van de plug-in Wordfence hebben de basis
E-mailnotificatie
erg eenvoudig gemaakt. We zeggen bewust basis, want
Zodra je de plug-in hebt geactiveerd, krijg je een
als je wilt, kun je Wordfence supercomplex maken
pop-up te zien met de vraag je e-mailadres in te
door volledig in de details te duiken. Voor de basisbe-
vullen. Het is aan te raden om dat te doen, want zo
veiliging is dat gelukkig niet nodig. De plug-in instal-
krijg je namelijk notificaties zodra er wat gebeurt op
leren is erg eenvoudig en kan direct vanuit WordPress.
je website. Je kunt je ook aanmelden op de bevei-
Log in op het beheergedeelte van je WordPress-site
ligingsnieuwsbrief van Wordfence, maar als je dat
/ NR. 05 - MEI 2016
506 - Workshop - Wordfence JW.indd 112
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 12:02
WORKSHOP WordPress-beveiliging
Wordfence toont problemen Wanneer de initiële scan van Wordfence direct problemen toont, is het geen slecht idee om te overwegen eerst een schone installatie van WordPress te starten en al je data over te zetten. Wordfence helpt je site beschermen, maar kan bestaande schade zelden ongedaan maken. En het heeft natuurlijk weinig zin om een vesting te bouwen tegen zombies als er al zombies binnen zijn. Houd je WordPress-site om die reden dan ook altijd up-to-date en installeer altijd de nieuwste versie.
De e-
niet wilt, kun je beter het vinkje
mailnotificatie
weghalen onder het veld van het
is een prima
e-mailadres. Je kunt klikken op
manier om op
Start Tour om een rondleiding te
de hoogte te
starten. Wil je dat niet, klik dan op
blijven van wat
Close en vervolgens op Word-
er met je site
fence in het linkermenu.
gebeurt.
Scan uitvoeren Na de installatie kom je in het hoofdmenu van Wordfence terecht. Bovenin zie je nu een blauwe knop met de tekst Start a Wordfence Scan. Wanneer je op deze knop klikt, scant
Wordfence configureren
Wordfence alle bestanden in je WordPress-configura-
In het linkermenu zie je allerlei tabbladen, maar die
een scan uit
tie, en controleert deze op verdachte code. Dit is een
gaan we in deze workshop niet uit de doeken doen.
voordat je aan
prima eerste stap, omdat het je direct vertelt of er iets
Dat is deels omdat ze alleen beschikbaar zijn voor
de slag gaat.
met je WordPress-installatie aan de hand is. Als het
mensen die het Pro-abonnement nemen (39 dollar
goed is, wordt er niet al teveel gevonden, zeker niet bij
per jaar), maar ook omdat ze niet nodig zijn voor de
een verse installatie van WordPress. In ons geval werd
basisbescherming. De opties die we zoeken, zitten
er één probleem gevonden. Dit bleek veroorzaakt door
verborgen onder het tabblad Options. Scroll naar be-
het feit dat we een Nederlandse taalversie hebben ge-
neden en plaats een vinkje bij de optie Automatically
installeerd, waardoor er één regel in een bestand was
update Wordfence to the newest version within
aangepast. Zo streng is dit script dus, en dat is goed.
24 hours of a new release. Met deze optie ingescha-
Voer eerst
keld wordt de Wordfence-plug-in altijd bijgewerkt
Word ik aangevallen?
naar de meest recente versie. Je vindt hieronder een wereld aan opties, maar die laten we allemaal staan
Wanneer je Wordfence zo hebt ingesteld dat je mail ontvangt over
zoals Wordfence ze heeft ingesteld. De opties waar we
verdachte activiteiten, dan kan dit in het begin nogal confronterend zijn.
geïnteresseerd in zijn bevinden zich onder het kopje
Immers, wanneer je ziet dat iemand zonder toestemming geprobeerd
Login Security Options. Achter het kopje Lock out
heeft om in te loggen, kun je het gevoel hebben dat je actie moet onder-
after how many login failures, zie je de waarde
nemen. Maar dat is juist niet zo: die melding is namelijk een teken dat de
20 staan. Dit betekent dat iemand 20 keer fout kan
sitebeveiliging prima werkt.
inloggen voordat hij geblokkeerd wordt. Veel te veel natuurlijk, dit stellen we in op 3 (de kans dat je zelf drie
WWW.PCMWEB.NL
506 - Workshop - Wordfence JW.indd 113
/ NR. 05 - MEI 2016
113
12-04-16 12:02
WORKSHOP WordPress-beveiliging
Vul je ip-adres in als veilig, zodat je zelf geen hinder ondervindt van de maatregelen.
whatsmyip.org. Heb je de ip-adressen ingevuld? Scroll dan naar beneden en klik op Save Changes. Je hoeft je nu een stuk minder zorgen te maken om aanvallen. keer fout inlogt, is niet zo groot). Hetzelfde geldt voor
Tot slot
muisklikken zorg
de optie Lock out after how many forgot password
In deze workshop hebben we je de basisbeginselen
je ervoor dat
attempts. Om ervoor te zorgen dat de ongeautori-
van Wordfence laten zien. Er zijn nog veel meer opties
vreemden nooit
seerde gebruikers het niet opnieuw kunnen proberen
en we raden je ze aan allemaal te bekijken. Als je je
meer kunnen
na vijf minuten, zet je de waarde Count failures over
WordPress-site verder gaat uitbreiden en er misschien
inloggen.
what time period op 1 day. Hackers die proberen in
wel serieuzere plannen mee hebt, dan kun je over-
Met een
te loggen moeten na drie foute pogingen dus 24 uur
wegen om voor het kleine bedrag van 39 dollar per
betaald abon-
wachten voordat ze het eventueel opnieuw kunnen
jaar een abonnement af te sluiten. Je krijgt dan meer
nement krijg
proberen. Veel hackers geven dan al snel op. Plaats
ondersteuning en bovendien komen er meer configu-
je toegang tot
ook een vinkje bij de optie Immediately lock out
ratieopties beschikbaar.
meer functies.
Met een paar
invalid usernames. Dit zorgt ervoor dat mensen die proberen in te loggen met een niet-bestaande gebruikersnaam direct geblokkeerd worden en dat is eigenlijk altijd de beste optie. De bovenstaande instellingen zijn eenvoudig maar supereffectief. Ze zorgen ervoor dat scripts die proberen je wachtwoord te raden door duizenden combinaties te gebruiken geen kans krijgen. Maar hoe voorkom je nu dat je zelf slachtoffer wordt van deze maatregelen? Heel eenvoudig. Vul je eigen ip-adres in bij Whitelisted IP addresses that bypass all rules. Zo zorg je er namelijk voor dat de regels die je hebt ingesteld van toepassing zijn op iedereen, behalve op jouzelf. Dat geldt natuurlijk ook alleen maar als je zelf inlogt vanaf het opgegeven ip-adres. Werk je ook met WordPress op je school of werk, dan moet je ook het ip-adres van die instantie invoeren. Wil je weten wat je ip-adres is? Dan kun je dat makkelijk achterhalen via de site www.
114
/ NR. 05 - MEI 2016
506 - Workshop - Wordfence JW.indd 114
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 12:02
Wil jij GRATIS de nieuwste tech-producten en -diensten testen, zoals digitale camera’s, tablets, routers en software? Maak een account aan op www.techpanel.nl en test mee! Met een GRATIS account op TechPanel.nl kun je onder andere: • zien welke product- of software-testen eraan komen; • je aanmelden voor deze TechPanels; • reviews over producten lezen van andere testers; • reageren op de TechPanels; • deelnemen aan onderzoeken; • je eigen profiel beheren; • deelnemen aan winacties.
AANMELDEN KAN VIA: WWW.TECHPANEL.NL/REGISTREREN TechPanel is een samenwerking van:
Naamloos-1 1
TechPanel.nl_adv_215x285.indd 4
24-2-2016 15:41:38
24-2-2016 13:57:50
TIPS VOOR LINUX In samenwerking met Linux Magazine www.linuxmagazine.nl
Deze maand in onze nieuwe rubriek een aantal leuke tips en open source-projecten die we vonden en graag onder je aandacht brengen. KO E N V E R V LO E S E M
Je eigen Netflix-knop VEILIGSTE DRONE TER WERELD
Bij Netflix heeft men een knop
vriendelijk geweest om volledige
ontwikkeld waarmee je met ĂŠĂŠn
instructies voor hun knop online
druk je huiskamer klaarmaakt om
te zetten. Wat heb je nodig? Een
een avondje gezellig op de bank
microcontroller, infrarood LED,
te ontspannen. De knop schakelt
batterij, houten behuizing, druk-
je tv in en brengt Netflix op je
knop en nog wat elektronische
scherm, inkomende telefoontjes
componenten. De broncode staat
Midden vorig jaar sneed zanger
800 MHz-processor met 512 MB
worden automatisch geblokkeerd,
volledig online met uitgebreide
Enrique Iglesias zijn vingertoppen
geheugen en draait op Linux, te
je sfeerverlichting gaat aan en er
uitleg, dus de Netflix-knop is per-
aan een drone tijdens een con-
weten Yocto.
gaat een sushibestelling de deur
fect naar je hand te zetten.
cert. De drone werd gebruikt om
www.kickstarter.com/projects/
uit. De geeks bij Netflix zijn zo
makeit.netflix.com/the-switch
opnames te maken en soms greep
gofleye/fleye-your-personal-flying-
de zanger de drone vast om een
robot
soort 'selfie' te maken. Die ene keer liep het mis en uiteindelijk moest hij zelfs worden geopereerd aan zijn vingers. Zoiets zou niet gebeuren met de drone van de Belgische startup Fleye, want die bestaat uit een bol, die rond de propeller is gemonteerd. Daardoor kun je het vliegende kleinood aanraken, vasthouden en een duwtje geven terwijl het in gebruik is, zonder risico op bloedvergieten. De drone heeft de grootte en het gewicht van een voetbal en is uitgerust met een hd-camera van 5 megapixels, die 1080p 30 fps video kan opnemen. De batterijen, die goed zijn voor tien minuten vliegplezier, zijn eenvoudig te vervangen. Het hart bestaat uit een dualcore ARM A9
116
/ NR. 05 - MEI 2016
008 - Linux-nieuws_ER JW.indd 116
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 12:03
TIPS VOOR LINUX
ROTTERDAMSE STOPLICHTEN HEBBEN MEDELIJDEN MET FIETSERS
Windows 93
Niets frustrerender voor een fietser
die immers droog en warm zitten,
dan in de regen te moeten wach-
moeten dan maar wat langer
Niets frustrerender voor een
immers droog en warm zitten,
ten voor een stoplicht, terwijl al
wachten. Als het experiment
fietser dan in de regen te moe-
moeten dan maar wat langer
die automobilisten lekker droog
na een half jaar als geslaagd
ten wachten voor een stoplicht,
wachten. Als het experiment na
zitten. Rotterdam heeft medelijden
wordt beschouwd, dan worden
terwijl al die automobilisten
een half jaar als geslaagd wordt
gekregen met de fietsers. Er loopt een
de stoplichten in heel Rotterdam
lekker droog zitten. Rotterdam
beschouwd, dan worden de
experiment, waarbij een kruispunt is
uitgerust met een regensensor. En
heeft medelijden gekregen met
stoplichten in heel Rotterdam
uitgerust met een regensensor, die
dan is het uiteraard wachten op
de fietsers. Er loopt een expe-
uitgerust met een regensensor.
bij regen het stoplicht maximaal 40
de eerste geek, die de regensensor
riment, waarbij een kruispunt
En dan is het uiteraard wachten
seconden op rood laat staan in plaats
hackt en zo zijn eigen voorrang
is uitgerust met een regensen-
op de eerste geek, die de regen-
van drie minuten. De automobilisten,
kan nemenâ&#x20AC;Ś
sor, die bij regen het stoplicht
sensor hackt en zo zijn eigen
maximaal 40 seconden op rood
voorrang kan nemenâ&#x20AC;Ś
laat staan in plaats van drie
www.windows93.net
minuten. De automobilisten, die
Projectie op je autoruit
WWW.PCMWEB.NL
008 - Linux-nieuws_ER JW.indd 117
Enkele jaren geleden maakte HUD-
plaats je op je dashboard met je
WAY een mobiele app die naviga-
smartphone erin, die magnetisch
tieaanwijzingen op je autovoorruit
wordt vastgehouden. De reflectie
projecteerde. Een interessant idee,
van je smartphonescherm op het
maar de uitwerking liet te wensen
heads-up display ligt in je gezichts-
over: de zichtbaarheid was immers
veld voor je autovoorruit en lees je
niet voldoende. De ontwikkelaars
dus tijdens het rijden eenvoudig af
gingen dus terug naar de tekenta-
zonder dat je je aandacht van de
fel en ontwikkelden een speciaal
weg hoeft te verwijderen. De HUD-
stukje glas waardoor de projectie
WAY Glass is een volledig analoog
helderder is en geen last heeft van
stukje vernuft, en het mag dan
reflectie. Het beeld van je smart-
ook niet verbazen dat het kleinood
phonescherm wordt bovendien
maar 49 dollar kost.
20% vergroot. De HUDWAY Glass
http://hudwayglass.com/en
/ NR. 05 - MEI 2016
117
12-04-16 12:03
EEN ABONNEMENT DAT PRECIES BIJ JOUW WENSEN PAST!
PCM_Marketing Werf_spread.indd 118
12/04/16 14:47
Bij PCM kun je nu zélf bepalen hoe jij je abonnement wilt hebben. Betaal je liever in één keer voor het hele jaar, per halfjaar of doe je dit liever maandelijks? We hebben 3 abonnementsvormen. Kies zelf de voor jou ideale variant.
1
EEN JAAR LANG inclusief 12 edities van PCM gratis spec ial (€ 5,96 per editie) Voor maar t .w .v . € 9,95 50
€71,
2
EEN HALFJAAR LANG 6 edities van PCM Voor maar
€ 36,75
3
IEDERE MAAND een editie van PCM Voor maar
€ 6,25
(€ 6,13 per editie)
Meest f lex i b e le keuze (maandelijks opzegbaar)
GA NAAR WWW.PCMWEB.NL/ABONNEREN PCM_Marketing Werf_spread.indd 119
12/04/16 14:48
MINIWORKSHOP Chromium op elke pc
CHROMIUM OS OP ELKE PC Chrome OS is een erg eenvoudig besturingssysteem met enkel en alleen een webbrowser. Het bedrijf CloudReady biedt je de mogelijkheid om Chromium OS nu op elke pc te installeren.
het tandwiel
pcmweb.nl/cbh. Klik rechtsboven op de knop Toev. Aan Chrome, daarna op App toevoegen en open het programma daarna via de Chrome App Launcher die je nu in de taakbalk of het menu Start vindt. boven en kies voor de optie Lokale image gebruiken.
ierdoor is het bijvoorbeeld mogelijk om een
Blader nu naar het eerder gedownloade zip-bestand
oude laptop of desktop een tweede leven
van CloudReady en klik op Openen. Selecteer nu de
te geven, omdat deze vaak met Chrome OS
usb-stick die je wilt gebruiken om Chrome OS mee te
weer een stuk sneller werkt. Chrome OS is namelijk
installeren en klik op Doorgaan. Controleer nog even
niets meer dan een webbrowser en dus wordt de pc
of alle instellingen kloppen en klik dan op Nu maken.
niet vertraagd met andere software. CloudReady levert
Er wordt nu een opstartschijf aangemaakt. Zodra deze
Chromium OS, de opensourceversie van Chrome OS
klaar is, kun je de wizard sluiten.
die verder precies hetzelfde werkt, nu aan iedereen.
Klik op
loaden en installeren. Dat kan vanaf deze link: www.
Klik in het herstelprogramma op het tandwiel rechts-
JOCHEM DE GOEDE
H
namelijk het Chromebook-herstelprogramma down-
Plaats nu de usb-stick in de computer waarop je
Zorg ervoor dat je voordat je begint een back-up hebt
Chromium wil installeren en start die computer. Je
van je belangrijke bestanden op de pc, voor als je ‘m
moet er wel voor zorgen dat je kunt booten vanaf
later weer wilt gebruiken voor Windows. Je downloadt
een usb-stick. Dat kan vaak met de F11- of F12-toets,
Chromium OS vanaf www.neverware.com/free-
waarmee een bootmenu wordt geopend, maar je
download. Download het zip-bestand.
kunt ook even in de bios of handleiding van je com-
rechtsboven
Je hebt minimaal een 8 GB usb-stick nodig om de
puter kijken. Zodra Chromium OS is gestart, kun je de
en kies voor
software op je pc te installeren. Daarnaast heb je op je
wizard op het scherm negeren. Klik in plaats daarvan
Lokale image
pc waar je Chromium hebt gedownload, ook de Google
rechtsonder op de klok en kies voor Install Cloud-
gebruiken.
Chrome-browser nodig, want via dia browser moet je
Ready. Je krijgt de keuze om CloudReady standalone of als dualboot te installeren. Bij de eerste optie wordt de gehele schijf geleegd en alleen CloudReady geïnstalleerd, bij de tweede optie blijft Windows behouden en wordt de schijf verdeeld tussen de twee. Kies voor de juiste optie en klik daarna op Begin Dualboot/Standalone Installation. Als je daarna de pc herstart, kun je dit keer wel de wizard doorlopen. Selecteer de gewenste taal en klik op Volgende, waarna de software wordt geüpdatet. Daarna klik je op Accept and install om Adobe Flash te installeren. Overigens kun je ook gewoon de usb-stick gebruiken om op te werken en Chromium OS daarop geïnstalleerd laten. Dan heb je dus een handig besturingssysteem voor onderweg.
120
/ NR. 05 - MEI 2016
511 - Miniworkshop - Chromium JW.indd 120
WWW.PCMWEB.NL
12-04-16 12:04
MINIWORKSHOP BleachBit
HOUD JE PC SCHOON BleachBit is een handig programma om schijfruimte mee vrij te maken. Het kan tijdelijke mappen van Windows en diverse programma’s opruimen. Daarnaast kan het je privacy verbeteren door tracking cookies te verwijderen.
BleachBit kan van maar liefst zo’n 2500 programma’s de tijdelijke bestanden opruimen en deze lijst wordt regelmatig bijgewerkt door de community. Deze lijst met zogenoemde cleaners kun je inschakelen door op Bewerken te klikken en te kiezen voor Voorkeuren. Vink hier op het eerste tabblad de derde optie aan: Opschoners downloaden en bijwerken vanaf gemeen-
JOCHEM DE GOEDE
H
hoeveel schijfruimte je met deze wijzigingen vrijmaakt.
schap (winapp2.ini). Sluit hierna BleachBit helemaal leachBit is opensourcesoftware en beschik-
af en start het weer opnieuw op om de wijzigingen
baar voor Linux en Windows. Je downloadt
door te voeren. Na het openen laadt het programma
het programma vanaf www.bleachbit.org/
heel even de nieuwe lijst in en zie je dat er links veel
Links zie je de
download door te klikken op een van de besturings-
meer programma’s bij zijn gekomen. Onder het kopje
lijst met dingen
systemen. Voor Linux zijn er voor erg veel distributies
Programma’s staat geïnstalleerde software, waarvan
die opgeruimd
kant-en-klare installatiebestanden verkrijgbaar die je
van veel programma’s de tijdelijke bestanden verwij-
kunnen worden.
met een paar klikken kunt installeren. Wij kiezen voor
derd kunnen worden die anders blijven staan.
Na het klikken
de Windows-versie van BleachBit, waar ook een versie
BleachBit heeft nog één andere, handige functie, name-
op Voorbeeld
van beschikbaar is die rechtstreeks vanaf een usb-
lijk het veilig verwijderen van bestanden en mappen.
zie je wat er alle-
stick draait. Voer na het downloaden het bestand uit
Hiervoor klik je op Bestand en kies je voor de optie Be-
maal verwijderd
en klik op OK bij het kiezen van de taal die standaard
standen shredden of Mappen shredden. Vervolgens
zou worden en
al op Nederlands staat. Klik op Akkoord en daarna
kies je welk bestand of welke map je weg wilt hebben
hoeveel ruimte
op Volgende en Installeren. Klik na de installatie op
en klik je op Openen en daarna op Verwijderen.
dat oplevert.
Volgende en Voltooien om het programma te openen. Het hoofdscherm van BleachBit opent zich. Links bevinden zich verschillende programma’s waarvan de tijdelijke bestanden opgeruimd kunnen worden, zoals van Adobe Reader, de populairste browsers, Microsoft Office, VLC en Windows zelf. Je kunt aanvinken wat je zoal wilt verwijderen. Als je een programma selecteert, verschijnt er rechts uitleg over wat de verschillende opties allemaal doen. Zorg ervoor dat je niet zomaar alles verwijdert. Als je bijvoorbeeld Wachtwoorden selecteert bij Firefox, Chrome of Internet Explorer, zullen die dus verwijderd worden. Als je eenmaal de lijst van wat je wilt verwijderen hebt doorgewerkt, kun je bovenaan het proces starten door op Opschonen te klikken. Het is ook mogelijk om te kiezen voor Voorbeeld. Dan krijg je te zien welke bestanden BleachBit allemaal kan gaan verwijderen, maar dit wordt niet uitgevoerd. Onderaan de lijst staat
WWW.PCMWEB.NL
513 - Miniworkshop - BleachBit JW.indd 121
/ NR. 05 - MEI 2016
121
12-04-16 12:06
LEZERSSERVICE
ABONNEMENTEN PCM verschijnt 12 maal per jaar. Een jaarabonnement kost € 71,50 (inclusief gratis special t.w.v. € 9,95). Een los nummer kost € 6,25. Voor verzending buiten Nederland worden extra kosten gerekend. Je hebt de keuze uit verschillende abonnementen:
PCM WEBSITE ELKE DAG: nieuws, reviews, workshops, tips en koopwijzers. Bezoek ons op www.pcmweb.nl
PCM NIEUWSBRIEF ELKE DAG: de gratis PCM nieuwsbrief met nieuwe hard- en software, nieuws, workshops en discussies. Aanmelden via www.pcmweb.nl/nieuwsbrief
Abonnementsvormen
Prijs per jaar*
Prijs per periode* Aantal edities
Prijs per editie
Betaling per
Jaarabonnement
€ 71,50
€ 71,50
12
€ 5,96
Jaar
Halfjaarabonnement
€ 73,50
€ 36,75
6
€ 6,13
Half jaar
Maandabonnement
€ 75,-
€ 6,25
1
€ 6,25
Maand
*Deze prijzen gelden bij automatische incasso. Voor het toezenden van een acceptgirokaart wordt € 2,50 extra in rekening gebracht Equrion Services B.V. verzorgt de financiele afhandeling voor Reshift Digital B.V. Een nieuw abonnement wordt gestart met de eerst mogelijke editie voor een bepaalde duur. Na de eerste abonnementsperiode wordt het abonnement stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd en betaal je de reguliere abonnementsprijs. Vanaf dat moment is het abonnement opzegbaar met inachtneming van een opzegtermijn van 1 maand. Abonneren? www.pcmweb.nl/abonneren
OPZEGGEN
PCM FACEBOOK ELKE DAG: de meest interessante nieuwtjes, foto's, prijsvragen en discussies over PCM op onze Facebook-pagina. Surf naar facebook.com/pcmweb
Na de omzetting voor onbepaalde duur, kan op ieder moment, per wettelijk voorgeschreven termijn van één maand, worden opgezegd. Je opzegging ontvangen wij bij voorkeur telefonisch. Je kunt de klantenservice bereiken op werkdagen van 10:00 tot 14:00 uur via +31 (0)23 - 536 44 01.
VERHUIZING, BEZORGKLACHTEN EN VRAGEN Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de digitale klantenservice van Reshift Digital. Nadat je je hebt geregistreerd, kun je voortaan inloggen met je e-mailadres en wachtwoord. Schrijven kan naar Reshift Digital B.V. ter attentie van Klantenservice, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem. Equrion Services B.V. verzorgt de financiële afhandeling van abonnementen voor Reshift Digital B.V.
PERSOONSGEGEVENS Wij nemen je gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer op in een gegevensbestand. De verwerking van je gegevens is aangemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens in Den Haag door Reshift Digital B.V., de verantwoordelijke voor je gegevens. De gegevens worden gebruikt voor de uitvoering van met jou gesloten overeenkomsten, zoals de abonnementenadministratie. Daarnaast kunnen wij je gegevens gebruiken om je op de hoogte te houden van interessante informatie en/of aanbiedingen. Jouw gegevens kunnen aan door ons zorgvuldig geselecteerde partijen ter beschikking worden gesteld. De gegevens kunnen, samen met hun informatie over jou, worden geanalyseerd om de aanbiedingen en/of informatie zoveel mogelijk op je interesses af te stemmen. Je kunt bij het opgeven van je gegevens bezwaar maken tegen beschikbaarheidstelling van je gegevens aan derden. Ook kun je je eigen gegevens opvragen en verzoeken ze te corrigeren of te verwijderen. Stuur hiertoe een kaartje aan Reshift Digital t.a.v. Klantenservice, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem.
COLOFON Personal Computer Magazine (PCM) is een uitgave van Reshift Digital B.V., Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem. Tel. +31 (0)23 - 543 00 00, e-mail: mail@pcmweb.nl (niet voor persberichten) Website: www.pcmweb.nl Persberichten naar: press@pcmweb.nl
REDACTIE
PCM TWITTER ELKE DAG: het laatste nieuws op IT-gebied. Hardware, software, internet, trends en ontwikkelingen hou je bij met de Twitterfeed op twitter.com/pcmnieuws
HOOFDREDACTEUR: Wouter Diemer EINDREDACTIE: Mark Gamble en Janin Wensink REDACTIE: Tijs Hofmans en Randolf Bouwma VORMGEVING: LEFT Graphic Design MEDEWERKERS: Sander Almekinders, Eric van Ballegoie, Jeroen Boer, Maikel Dijkhuizen, Frank Everaardt, Jochem de Goede, Martin Gijzemijter, Jeroen de Jager, Robbin Ooijevaar, Jozef Schildermans, Edmond Varwijk, Richard Veenstra, Koen Vervloesem en Bastiaan Vroegop UITGEVER EN EDITORIAL DIRECTOR: Remco de Graaf MARKETING MANAGER: Laura Vreugdenhil (a.i.): lvreugdenhil@reshift.nl
ADVERTENTIES ACCOUNTMANAGER: Tom Schoen: tschoen@reshift.nl ONLINE SALES: online@reshift.nl TRAFFIC: Marco Verhoog: mverhoog@reshift.nl
AUTEURSRECHTEN ©2016 by Reshift Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen uit deze uitgave is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
DRUK & DISTRIBUTIE DRUK: Senefelder, Doetinchem DISTRIBUTIE: Betapress (Nederland) / Imapress (België)
PARTNER Wanneer je boven een artikel het Partner-logo ziet staan, is dit artikel niet gemaakt door de redactie van PCM, maar door de Partner-redactie van Reshift Digital. Dit redactieteam opereert apart van de reguliere redactie. Zowel de onderwerpkeuze als de inhoud van artikelen met dit logo komen tot stand in overleg met commerciële partners. Reshift Digital vindt het belangrijk dat deze artikelen als zodanig herkenbaar voor je zijn.
DISCLAIMER Hoewel uiterste zorg is besteed aan PCM, aanvaardt de redactie noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in het blad, online of enig andere digitale versie van PCM.
122
004 - Colofon.indd 122
/ NR. 0 5 - MEI 2 0 16
WWW.PCMWEB.NL
6-1-2016 15:43:56
HOE VAAK GOOGLE JIJ PER DAG? HET GEMIDDELDE LIGT OP 10 KEER … HOOG TIJD OM ZORGEN DAT JIJ NÓG SNELLER VINDT WAT JE ZOEKT. WORD EEN EXPERT MET GOOGLE MASTER
NU 9 , 5
€9
BESTEL 'M OP
RESHIFTSTORE.NL/GOOGLE (OOK VERKRIJGBAAR IN DE WINKEL) Google ad 230x300.indd 24 Naamloos-1 1
12:01:57 12-4-2016 12:42:13
Slimme thermostaat
regelt ook uw ventilatie
spIDer, een slimme klimaat thermostaat voor een gezonde en comfortabele woning Als een spin in het web regelt u met dit slimme platform uw ventilatie, verwarming, warmwater en elektrische apparaten, zoals verlichting. Waar en wanneer u maar wilt. Ook buiten de deur, met de speciale app op uw smartphone of tablet. U heeft op elk gewenst moment inzicht in uw verbruik, zodat u precies weet hoeveel u verbruikt en hoeveel dat kost. Zo verliest u nooit de controle. Zodat u zelf bepaalt wat comfortabel is. De rest regelt spIDer. - EĂŠn slimme thermostaat voor ventilatie, verwarming, warmwater en elektrische apparaten - Bediening op afstand â&#x20AC;&#x201C; altijd en overal, ook buitenshuis met de spIDer-app op smartphone of tablet - Energieleverancier-onafhankelijk. Geen abonnement of vast contract nodig
Kijk op onze website voor meer informatie:
www.ithodaalderop.nl/spider
COR 098.026 Naamloos-1 1 SpIDer advertentie 230x300.indd 1
17-11-15 16:04 27-11-2015 10:53:24