Galeria Scena 2005 - 2018 i koszalińska grupa artystów nowoczesnych

Galeria Scena i

2005-2018 koszalinska grupa artystรณw nowoczesnych

Galeria Scena i

2005-2018 koszalinska grupa artystรณw nowoczesnych

Koszalin 2019

Galeria Scena i

2005-2018 koszalinska grupa artystów nowoczesnych

Spis treści: I. Ryszard Ziarkiewicz, Galeria Scena 2005-2018, str. ……………………………….. 3-11 II. Kalendarium (wybór), str. …………………………………………………………………… 12-17 III. Publikacje galerii (wybór), str. ………………………………………………………………... 18 IV. Dokumentacja fotograficzna, str. ……………………………………………………….. 19-88

Ryszard Ziarkiewicz Galeria Scena 2005-2018 i koszalinska grupa artystów nowoczesnych Wstęp Powołanie miejskiej galerii sztuki współczesnej w Koszalinie w roku 2005 i powierzenie prowadzenia jej Robertowi Knuthowi, który był wówczas asystentem w pracowni prof. Jana Krzysztofa Majchrzaka w Instytucie Wzornictwa miejscowej politechniki, to dar losu dla lokalnego środowiska artystów nowoczesnych, zarówno starszego pokolenia pamiętającego słynne plenery osieckie, jak i młodszych artystów, w tym studentów wzornictwa. Nowa galeria, umiejscowiona w pomieszczeniach po węglowej kotłowni w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, wypełniła pustkę w prezentacji sztuki najnowszej i z miejsca staje się najważniejszą instytucją wystawienniczą o czym świadczyło żywe zainteresowanie publiczności i mediów1.

Przez kolejne 13 lat Galeria Scena wspierała, rozwijała i promowała lokalną sztukę nowoczesną, wyszukiwała najciekawszych artystów młodego pokolenia i angażowała się w przedsięwzięcia publiczne, co wzbogaciło spektrum życia kulturalnego Koszalina i Pomorza Środkowego.

Lata 2005-2018 były naznaczone działalnością Sceny, która mimo często radykalnych 1. Galeria Scena wypełniła pustkę po BWA zlikwidowanym w latach 90. XX w. oraz zamkniętej w roku 2002 galerii „Moje Archiwum” prowadzonej przez Andrzeja Ciesielskiego, która działała przy ulicy Grunwaldzkiej 20. Oczywiście Scena nie była bezpośrednią kontynuatorką programu ani BWA, ani „Mojego Archiwum”.

i kontrowersyjnych działań wzbudzających opór i protesty, jako jedyna nadawała nowoczesny ton kulturze miasta w sferze sztuk wizualnych2.

I. Scena dla eksperymentu (2005-2008) W roku 2005 Robert Knuth – postać barwna i o międzynarodowych korzeniach – staje do konkursu na dyrektora nowej, miejskiej galerii sztuki współczesnej w Koszalinie. Zaproponowana przez władze miasta lokalizacja galerii w piwnicy Biblioteki Publicznej zachwyciła Knutha do tego stopnia, że w konkursowym programie celowo rezygnuje z kapitalnego remontu i nowoczesnej aranżacji przestrzeni. Według artysty, poindustrialna przestrzeń kotłowni, była gotowym miejscem alternatywnym dla eksperymentów z zakresu sztuki wizualnej, muzycznej i teatralnej.

Pomysł Knutha wygrywa w konkursie, a nowa galeria otrzymuje nazwę „Scena”3.

Od samego początku galeria stała się miejscem niekonwencjonalnych i bezkompromisowych działań, w które Knuth angażował studentów Instytutu Wzornictwa Politechniki Koszalińskiej.

Bywało, że Scena przypominała bardziej otwartą pracownię artystyczną, miejsce spotkań i imprez, niż galerię miejską. Ważną rolę w tym pierwszym okresie działań galerii odegrał Andrzej Golc, który wraz z nieformalną grupą studencką Kabuum, przysposobił przestrzeń kotłowni do działania, pracował nad programem i projektował pierwsze wydarzenia4. Mniej więcej w połowie tego 2. „Nowoczesność” jest tu rozumiana jako permanentny proces modernizacji języka synchronizowany ze zmieniającą się rzeczywistością społeczno-polityczną, którego skutkiem jest ewolucja systemu wartości.

3. Pełna nazwa galerii brzmiała: Galeria Scena dla eksperymentów.

4. A. Golc działał w Galerii Scena do 2007 roku. Był pomysłodawcą m.in. otwartej wystawy fotografii „5cm”, uczestniczył w projektach R. Knutha (Totrimejk) i R. Ziarkiewicza (Kocham Koszalin).

3

Galeria Scena pierwszego okresu działania Sceny, niedługo po premierze legendarnego spektaklu Knutha „Totrimejk”5, do zespołu Sceny dołączył piszący te słowa.

Knuth zrezygnował z funkcji szefa Sceny pod koniec 2008 roku i pożegnał się z galerią multikoncertem zatytułowanym „Cień”. Ta nieco udramatyzowana decyzja, została „uświetniona” dziwacznym koncertem łączącym polo-disco z warszawską jesienią i osłodzona banalnym prezentem od urzędującego prezydenta Koszalina, który podarował artyście drewnianego, pseudoludowego diabełka, który miał symbolizować jego niepokorny charakter.

Jakie są słowa klucze do programu Sceny w latach, w których Knuth był szefem galerii? Żeby je odnaleźć trzeba przypomnieć, że Knuth przybył na Pomorze Środkowe jako uformowany i doświadczony artysta i animator kultury.

Należał do najciekawszych postaci działających w obrębie gdańskiego środowiska artystycznego, a prowadzona przez niego zaledwie przez jeden rok galeria „Delikatesy Avantgarde” (1994) z powodzeniem wzbogaciła spektrum życia kulturalnego w całym Trójmieście. Śledząc wypowiedzi artysty i analizując program Sceny, staje się oczywiste, że źródłem jej charakteru i programu są właśnie gdańskie doświadczenia.

5. R. Knuth, Totrimejk, 2006 - projekt parateatralny zbudowany na kanwie filmu podzielonego na trzy epizody (łączny czas projekcji 35’), którego narrację zakłócają brutalne, rzeczywiste ingerencje dziejące się pomiędzy ekranem i publicznością.

Podkład muzyczny na żywo w wykonaniu Mitch & Mtich.

Muzyka Tim Flavio, Mitch & Mitch. Z udziałem: Grzegorza Ciemciacha, Tomasza Czaji, Sebastiana Krupińskiego, Anny Kutkowskiej, Elżbiety Jankowskiej, Beaty Sieczko, Tomasza Sobczaka, Ewy Wieleby, Marcina Wiśniewskiego. Kamera: Paweł Spisak, Marek Zygmunt, produkcja MiF Koszalin 2006. Więcej inf. o artyście: http://magazynsztuki.eu/teksty/sztuka-wgroberta-knutha/ 4

Przytoczę tu opis Delikatesów Avantgarde znanej trójmiejskiej krytyczki Danuty Godyckiej: „W galerii miało miejsce kilkanaście wystaw, wszystkie powiązane były z różnego rodzaju działaniami artystycznymi. W trakcie wernisaży aranżowano koncerty, zdarzenia multimedialne, prezentowano taśmy wideo, performances, organizowano prelekcje, wystąpienia bliżej niezdefiniowane, także zwyczajnie spotykano się. Galeria (w opinii wielu odwiedzających ją osób) była jednym z tych rzadkich i niezwykłych miejsc, w których poza zwyczajowym prezentowaniem zjawisk artystycznych zdarzało się coś, co można by nazwać fuzją, wymianą energii pomiędzy zgromadzonymi osobami. Założeniem galerii (…) było stworzenie miejsca ścierania się i wymiany poglądów, w którym mówiłoby się o istotnych problemach współczesności; miejsca spotkań, zdarzeń i dziania się raczej niż przestrzeni, w której eksponuje się precyzyjnie wyselekcjonowane przedmioty sztuki i organizuje konwencjonalne wernisaże.”6 Delikatesy były miejscem, w którym spotykali się artyści uprawiający różne dyscypliny i formy sztuki, artyści z różnych kręgów i tradycji kulturowych, czyli miejscem zwanym „Cross Culture”. Tak więc, zarówno sposób działania obu galerii jak i program zdecydowanie antyakademicki i pełen zaangażowania w to, co dzieje się tu i teraz (choć nie mający bezpośredniego związku z polityką), był bardzo podobny.

Dużo światła na koncepcję sztuki i jej prezentacji w Scenie rzucają zapiski Knutha związane z zajęciami w Akademii Sztuki w Szczecinie, w której zaczął pracować jako pedagog zaraz po wyjeździe z Koszalina (2008-9). Bez wątpienia w zapiskach tych zawarte są doświadczenia 6. Danuta Godycka, „Delikatesy Avantgarde” – galeria otwarta Roberta Knutha” [w:] „Sezon kolorowych ścian”, pod red.

Elżbieta Pękała, Nadbałtyckie Centrum Kultury, Gdańsk 2017, str. 55.

Ryszard Ziarkiewicz wyniesione z pracy w Scenie. Generalizując, Knuth konstatuje, że sztuka jest zjawiskiem trójwymiarowym zanurzonym w konkretnej przestrzeni fizycznej i społecznej, błyskawiczną odpowiedzią na wydarzenia, które nas otaczają i kształtują. Po drugie, że sztuka jest „zjawiskowa, ulotna, hybrydowa, przemijalna (…) Sztuka rozumiana współcześnie to przede wszystkim doświadczenie wielowymiarowości otaczających nas zjawisk, na które składają się także codzienne rytuały, pozostawianie śladu, multiplikowanie gestów.”7 W innym miejscu artysta dodaje – „w szczególności badam doznawanie przestrzeni jako kompleksowego zjawiska złożonego z zapachu, dźwięku, rytmu i formy”.

W ujęciu artysty sztuka zasadza się na wspólnej przestrzeni wykreślonej w sferze publicznej, a więc dostępnej dla wszystkich, otwartej. Staje się doświadczeniem społecznym w wyniku świadomego i precyzyjnego działania. Sztuka uprawiana na żywo musi angażować różne media, języki i stylistyki, a więc musi być transmedialna i transdyscyplinarna. Jej właściwym stylem jest „praca zespołowa” polegająca na wspólnym obserwowaniu przestrzeni publicznej i punktowaniu powstających w niej nowych uwarunkowań społecznych i kulturowych, w tym prywatnych zachowań członków konkretnej wspólnoty. Przy czym artystowski sznyt jest tylko narzędziem skuteczniejszego działania. Celem sztuki jest skuteczne oddziaływanie i angażowanie widza. Nowoczesny artysta jest mistrzem wówczas, gdy potrafi zaaranżować „kompleksowe zjawisko w przestrzeni publicznej” i skutecznie sprzedać je publiczności.

7. wszystkie cytaty w tym fragmencie zaczerpnąłem z ulotek informacyjnych wydanych przez Knutha w pracowniach Akademii Sztuki w Szczecinie: Pracowni 106 (2010 i 2011) oraz Pracowni Działań w Przestrzeni Publicznej (2012).

Językiem sztuki w przestrzeni publicznej jest ingerencja, interwencja, zakłócanie, czyli tzw. jamming we wszystkich możliwych odmianach wykorzystujący działania parateatralne, dokumentacyjne, muzyczne i wizualne. Nie przypadkiem artysta określa je mianem „rzeźby”, która tradycyjnie zajmowała wytypowane, zaznaczone miejsce i swoją obecnością je naznaczała i sakralizowała. Ale rzeźba w ujęciu Knutha jest czymś o wiele więcej i jednocześnie mniej. Nie pełni oficjalnych funkcji naznaczania i sakralizacji, ale za to buduje coś z żywej materii ad hoc - jest wprawdzie nietrwała, ale w zamian dynamiczna, żywa i emocjonalna. Rzeźbienie w konwencji Knutha, tak jak w klasycznym jammingu, polega na zagłuszaniu, zakłócaniu, przeszkadzaniu. Rzeźba, która powstaje na oczach widza i na jego oczach znika jest jednak czymś więcej niż tylko zaskakującą akcją, która burzy konwencjonalne odniesienia i dosłownie zaburza lokalny przepływ informacji. Celem takiego zaskakującego działania jest wywołanie w świadkach uczucia „olśnienia”.

Do podstawowych cech interwencjonizmu uprawianego przez artystę należy także zabawa rozumiana dosłownie jako „dobry drajw” czy „dobra impreza”. Zdaniem Knutha sztuka i pedagogika podchodzą do siebie zbyt poważnie, co samo przez się je ośmiesza i czyni podmiotem zasłużonej krytyki. Zinstytucjonalizowana, wyniosła sztuka jako pierwsza pada ofiarą celowych „zakłóceń” (np. akcja „Mycie dworca”, Koszalin 2011 czy „Dzień dobry”, Akademia Sztuki w Szczecinie 2013).

Warto również zwrócić uwagę na umiejętność artysty wydobycia sprzeczności między wizerunkami ikonicznymi a realnymi praktykami, postaciami lub postawami. Działania takie wykonywane są często w sferze symbolicznej, dzięki „przechwytywaniu” elementów popularnej 5

Ryszard Ziarkiewicz

Galeria Scena ikonografii i tworzeniu na ich podstawie własnych prac, które zakłócają moc stereotypów8.

Dobrym przykładem jammingu jest bilbord zaprezentowany na budynku muzeum pod tytułem „Kocham Koszalin” (2007) oraz akcja „Dezaktualizacja pomnika Byliśmy, jesteśmy, będziemy” na Rynku Staromiejskim w Koszalinie zrealizowana przez Galerię Scena w ramach I-ego Koszalińskiego Festiwalu Sztuki w Przestrzeni Publicznej KOSZART w roku 2011.

Knuth i studenci z Akademii Sztuki w Szczecinie dosłownie opakowali monument za pomocą starych banerów reklamowych9. Była to akcja przeciwko jego estetycznym i politycznym przesłankom. Pomnik, który pierwotnie pełnił funkcje propagandowe, był jednym z licznych przykładów na Pomorzu Zachodnim tak zwanych „Utrwalaczy Polskości” – po zamknięciu epoki zimnej wojny stracił swoje polityczne uzasadnienie, ale pozostał w świadomości pierwszego pokolenia repatriantów symbolem przejęcia Koszalina przez państwo Polskie.

Można więc powiedzieć, że pozostał ważnym symbolem lokalnego poczucia bezpieczeństwa, którego źródłem był zimnowojenny nacjonalizm.

Akcja Knutha miała zatem również charakter antynacjonalistyczny – przypominała mieszkańcom miasta o bezpowrotnej utracie na skutek zniszczeń wojennych, niemieckiej przestrzeni kulturowej i historycznej tożsamości miasta. W ulotce związanej z akcją czytamy: „Naszą interwencją chcieliśmy wywołać dyskusję o uległości jednostki 8.Terminu „przechwytywanie” w podobnym znaczeniu używał lider Międzynarodówki Sytuacjonistycznej Guy Debord, który nazywał „przechwytywanie”„płynnym językiem antyideologii”.

9. Monument zwany także pomnikiem „Wyzwolenia”, został odsłonięty podczas wiecu zorganizowanego z okazji obchodów XX rocznicy wyzwolenia Ziemi Koszalińskiej w marcu 1965 roku.

6

wobec doktryn, z których jedna wywoła wojnę oraz nieobliczalną w skutkach katastrofę, druga zaś modernizowała na siłę Polskę w jej nowych, powojennych granicach. (…) Powieszenie na pomniku nieaktualnych, zużytych bilbordów, pozwoliło choć na chwilę zademonstrować brak akceptacji na tworzenie fikcyjnej historii oraz fikcyjnej przestrzeni publicznej zawłaszczanej przez politykę. Tym samym akcja „dezaktualizacji pomnika” staje się elementem nieoficjalnej dyskusji o historii i oddolnej potrzeby pojednania pomiędzy byłymi i obecnymi mieszkańcami Koszalina.”10 W szerszej perspektywie, działania Knutha w Scenie w latach 2005-8, wpisują się w jego postawę artystyczną, a sama Scena staje się jego dziełem sztuki dedykowanym niemieckiemu dziedzictwu pozostawionemu na „ziemiach odzyskanych”11.

Rozprawa z własną niejednoznaczną tożsamością narodową i kulturową rozpoczęła się od „Requiem Verdiego” (2004), wspomnianego wcześniej pierwszego dużego projektu zrealizowanego w Scenie – przedstawienia multimedialnego „Totrimejk” (2006) – a następnie była kontynuowana w ważnym, zamykającym temat, cyklu fotografii „Opowieści osadników” pokazanych 10. Robert Knuth, „Koszalin / dezaktualizacja estetycznego i politycznego kanonu (utrata aktualności)” – opis akcji, niepublikowany dokument w archiwum autora.

11. Knuth dotkliwie odczuwał rewanż na tradycji i kulturze niemieckiej dokonywany przez polskie władze na ziemiach odzyskanych, czego przykładem była sama Scena, która mieściła się w bibliotece postawionej w samym środku zrównanego z ziemią poniemieckiego cmentarza. Bibliotekę oddano do użytku w 1973 roku i była ona pierwszą biblioteką zbudowaną od podstaw w Polsce po 1945 roku. W roku 1976 na placu przed biblioteką odsłonięto Pomnik Więzi Polonii z Macierzą, nazywany również Gniazdem Orłów, ufundowany przez uczestników Światowego Festiwalu Chórów Polonijnych w Koszalinie. Autorem pomnika jest Romuald Grodzki. W tym samym czasie plac otrzymał nazwę Polonii.

w Scenie w roku 200912. Dokonania Knutha stawiają go na pozycji jednego z najważniejszych twórców polsko-niemieckiego pogranicza kulturowego.

II. Scena dla miasta (2009- 2018) Po rezygnacji Knutha z prowadzenia galerii rozpoczął się drugi rozdział jej historii13, który charakteryzował się na polu programowym promocją lokalnych artystów młodszego pokolenia, prezentacją i definiowaniem koszalińskiej sztuki postawangardy i sztuki najnowszej oraz interwencjonizmem: podejmowaniem licznych prób realizacji kulturowych projektów dla Koszalina, których celem było ożywienie lokalnej kultury i zmniejszenie dystansu do centrum. Jednocześnie były ponawiane próby zmiany statusu galerii – wpisania jej na listę pełnoprawnych podmiotów działających w sferze kultury. Ale to się nie udało – mimo, że galeria działała do końca 2018 roku, nie doczekała się „instytucjonalizacji”: nie miała statutu ani regulaminu, a więc samodzielności, nie miała własnej siedziby z przestrzenią wystawienniczą nie wspominając o etatach14. Stanisław Wolski w tekście, który powstał z okazji 5-lecia Sceny tak charakteryzuje sytuację galerii w połowie 12. Wystawie towarzyszył katalog z tekstem krytycznym R. Ziarkiewicza.

13. Rezygnacja ta nie oznaczała zerwania kontaktów z galerią – artysta wielokrotnie brał udział w wydarzeniach organizowanych przez Scenę po 2008. Nowym szefem galerii został piszący te słowa. Pojawiłem się w Koszalinie w 2006 roku na zaproszenie R. Knutha w charakterze pomocnika/ asystenta szefa galerii. Moim zadaniem nie była jednak wyłącznie administracja galerią lecz także konstrukcja jej programu. Zostając z dnia na dzień nowym kierownikiem galerii musiałem podołać trudnemu zadaniu: z jednej strony utulić żal po charyzmatycznym liderze, z drugiej, poprowadzić „normalną” galerię i pozyskać jej nowych odbiorców.

14. Galeria była „przypisana administracyjnie i finansowo” od początku jej działalności do końca 2016 roku do Centrum Kultury 105 w Koszalinie.

2010 roku: „Scena jest kontynuatorką działań offowych popularnych w latach 80. i 90. XX wieku.

W Koszalinie nie miały one jednak do tej pory swojego odpowiednika. Alternatywny język sztuki pozostaje tu w harmonii z alternatywnym sposobem działania galerii, skromnym zasobem materialnym i ubogim wnętrzem. Scena jest dziś jedyną galerią sztuki najnowszej w Polsce działającą na takich półformalnych, ale oficjalnych zasadach: bez etatu, zaplecza i osobowości prawnej, ale ze stałym dofinansowaniem.”15 Pod koniec 2014 roku powołując się na przepisy PP i BHP zamknięto Scenę w kotłowni w bibliotece.

Pozbawiona przestrzeni wystawowej organizowała pokazy w pomieszczeniach Centrum Kultury 105 przy ul. Zwycięstwa i miejskim City Boksie na Rynku Staromiejskim. Proces wygaszania galerii ciągnął się do końca 2016 roku. Od 2017 roku do końca 2018 roku Scenę prowadziła Fundacja #Kultura w lokalu przy ul. Andersa 24. Ostatnią wystawę w Scenie zrobiła Anna Szklińska („Re-konstrukcja przestrzeni”) związana z Instytutem Wzornictwa Politechniki Koszalińskiej. Żeby opisać rolę jaką w praktyce pełniła Scena wobec miasta, i ocenić jej dorobek, trzeba nieco bliżej przyjrzeć się dwu wydarzeniom z roku 2007 wystawie Petera Fussa „Jezus Christ King of Poland” (luty), której elementem był bilbord „Żydzi won z katolickiego kraju” opublikowany nielegalnie przy kościele św. Ducha oraz kampanii reklamowej „Kocham Koszalin”, która wystartowała w lipcu 2007 i była pilotowana przez Muzeum w Koszalinie16.

15. St. Wolski, „5-lecie Galerii Scena”, w: katalog wystawy jubileuszowej 5-lecia działalności galerii pod tytułem „Historia, kolekcja, artyści”, maj-czerwiec 2010, Pałacyk Myśliwski, Piłsudskiego 49.

16. Projekt „Kocham Koszalin” łączy ze Sceną moja osoba – w latach 2007-8 pracowałem jednocześnie jako kurator Galerii Scena i kierownik Działu Sztuki Współczesnej Muzeum w Koszalinie.

7

Galeria Scena Oba projekty zostały zamknięte przed czasem: wystawa Fussa w wyniku donosu na policję, a drugi projekt z powodu wycofania wsparcia projektu przez władze miasta i dyrektora muzeum.

Przypadek Fussa jest powszechnie znany i opisany17 - przypomnę tylko, że przewrotna strategia artysty obnażała przychylność prawicowego rządu Jarosława Kaczyńskiego dla środowisk skrajnie nacjonalistycznych, antysemickich i ultrakatolickich. Fuss nie tylko zdiagnozował sytuację, ale również wskazał na kluczowe definicje prawicowej ideologii, które kształtowały jej język (i formę) wypowiedzi.

Drugi projekt, w ramach którego na budynku muzeum miało pojawić się kolejno 10 bilbordów zaprojektowanych przez artystów z całej Polski, był niekonwencjonalną kampanią reklamową skierowaną raczej do mieszkańców Koszalina, niż odbiorców globalnych. Celem projektu miała być reklama Koszalina i budowanie pozytywnego autowizerunku. Zaproszeni artyści byli zobowiązani do zaprojektowania bilbordu i pocztówki z własnym komentarzem do tytułowego hasła.

Kłopoty pojawiły się już przy publikacji pierwszego projektu autorstwa tandemu Knuth-Jurkowski, któremu zarzucano epatowanie brzydotą. Bilbord, który zawisł na fasadzie Muzeum wywołał skandal.

Na zdjęciu tleniona blondynka o wyjątkowo bujnych kształtach prezentowała na gołym ramieniu wykonany czarnym flamastrem napis „Kocham Koszalin”.

- Chciałem pokazać prawdę o tym mieście, pokazać zwykłego człowieka i utajone piękno, które w nim tkwi - mówił o swoim dziele Knuth. Kobieta z plakatu to Beata Jastrzębska, 30-latka, z zawodu mechanik, bezrobotna, wychowuje dwóch synów, 17. Ala Kusiak-Brownstein, Iza Kowalczyk, Peter Fuss i antysemityzm obnażony,„artmix”, 19.02.2007, aktualizacja 12.11.2008 http://archiwum-obieg.u-jazdowski.pl/ artmix/1720 8

mieszka w podkoszalińskiej wsi Tymień. - Zdjęcie pokazuje mnie taką, jaka jestem naprawdę - uważa Jastrzębska. - Artysta miał swój pomysł i ja się na niego zgodziłam. Nie wstydzę się tego, że tak zostałam obdarzona przez naturę.

Antyestetyka bilbordu Knutha z jednej strony odsłoniła fasadowość kanonu poprawnego wizerunku, z drugiej, i to zabolało mocniej, bilbord wkroczył bezceremonialnie w obszar konstruowania i zarządzania kodami zachowań zaanektowany i zazdrośnie strzeżony przez władzę.

Tym samym stał się wzorcowym przykładem zaskakującej, niepoprawnej wypowiedzi publicznej18.

Kampania została ostatecznie przerwana przy czwartym projekcie wykonanym przez Andrzeja Golca, świeżego upieczonego absolwenta Instytutu Wzornictwa Politechniki Koszalińskiej. Jego projekt był wyrazem rozczarowania polityką władz miasta wobec młodych ludzi wchodzących na rynek pracy i szukających dla siebie przyjaznego miejsca na założenie rodziny i jej utrzymanie. Na bilbordzie pojawiło się zdjęcie „przekraczające normy obyczajności” i hasło: „Koszalin jest jak hotel, który nigdy nie będzie moim domem”. Była to ostra krytyka neoliberalnej filozofii zarządzania miastem, w której nie było miejsca na programy socjalne i prorozwojowe. Kampania została zamknięta ponieważ decydenci uznali, że artyści wychodzą poza swoje role: zamiast bawić, pokazują rzeczywiste postaci i problemy19. Przy okazji 18. Wypowiedzi w przestrzeni publicznej, która jest kontrolowana niewidzialnie przez władzę.

19. O projekcie Knutha-Jurkowskiego pisali m.in Jolanta Kowalewska, Tomasz Maciejewski „Jak kochać Koszalin? 30 lipca 2007 http://szczecin.wyborcza.pl/ szczecin/1,34939,4352079.html?disableRedirects=true .

W ramach projektu zostały opublikowane w sumie trzy bilbordy – oprócz projektu Knutha/Jurkowskiego bilbord Zdzisława Pacholskiego „Kocham Koszalin od dziecka” oraz

Ryszard Ziarkiewicz ujawnili, że nie tolerują niezależnego dyskursu w otwartej przestrzeni miejskiej.

Wydarzenia te pokazały siłę galerii i prezentowanej przez nią sztuki, ale jednocześnie ujawniły opór i niezadowolenie lokalnych elit wobec jej radykalizmu. Co prawda, galeria kontynuowała realizację programu społecznego interwencjonizmu – organizowała spotkania i panele dyskusyjne oraz wymyślała i zgłaszała liczne projekty miejskie, ale jej offowa pozycja tylko się umacniała. Była ostentacyjnie omijana przez lokalne elity i funkcjonowała na marginesie kultury.

W tym trudnym dla Sceny okresie galeria zorganizowała dwa panele dyskusyjne. Pierwszy pod hasłem „Sztuka w przestrzeni publicznej” z udziałem artystów uprawiających ten rodzaj przekazu – Julity Wójcik, Rafała Jakubowicza, Joanny i Rafała Górskich (Galeria Rusz, Toruń), Roberta Knutha – który odbył się w lutym 2008 i był odpowiedzią na zamknięcie wspomnianych wyżej projektów20. Kolejny panel, sprowokowany zapowiedzią zamknięcia galerii z powodu remontu podziemi biblioteki odbył się w 2009 roku pod hasłem „Czy w Koszalinie jest miejsce dla sztuki nowoczesnej?”21. Spotkania te mimochodem ujawniły, jak wiele jest do zrobienia w sferze komunikacji pomiędzy twórcami i odbiorcami kultury22. reklamujący muzealną Kolekcję Osiecką „Kocham ten styl życia”.

20. https://cojestgrane.pl/polska/zachodniopomorskie/ koszalin/wydarzenie/ss3/sztuka-w-przestrzeni-publicznej/bylo 21. Do remontu i zamknięcia galerii nie doszło, ponieważ biblioteka nie dostała dotacji na ten cel.

22. Z jednej strony awangardowe zadufanie, z drugiej skłonność równania kultury do letniego repertuaru amfiteatrów w modnych kurortach nadmorskich.

Charakterystyczny komentarz na temat tego spotkania autorstwa Macieja Budzicha: https://koszalineo.wordpress. com/tag/sztuka/

III. Artyści z Koszalina Około roku 2009 w Scenie pojawili się nowi, lokalni artyści. Była to m.in. Weronika Teplicka, Aleksandra Włodarczyk, Tomasz Rogaliński, Gall Podlaszewski (architekt). Współpraca z tymi twórcami zaowocowała wystawami indywidualnymi oraz szeregiem projektów w przestrzeni miejskiej. Na przykład rezultatem współpracy ze stowarzyszeniem Warsztat Koszalin, którym kierował Podlaszewski, było aktywne wsparcie idei przekształcenia głównej ulicy śródmieścia w deptak. Scena w ramach wsparcia projektu „Tak na deptak” (2011) zrealizowała na ul. Zwycięstwa instalację in situ „Plantacja” autorstwa Tomasza Rogalińskiego, namiot-stoiskogalerię, do którego przeniosła się cała działalność galerii na czas trwania projektu oraz warsztaty fotograficzne dla bezdomnych ze schroniska Brata Alberta zwieńczone wystawą fotografii zat. „Tour of Koszalin”. Projekt autorstwa Teplickiej polegał na pokazaniu, jak wygląda Koszalin oczyma osób wykluczonych społecznie. Ochotnicy otrzymali proste aparaty fotograficzne i zostali poproszeni o zrobienie zdjęć okolic i miejsc, które znali najlepiej. Wystawa była prezentowana w namiocie na Rynku Staromiejskim, a obsługiwali ją autorzy zdjęć. Dla wielu z nich było to pierwsze doświadczenie uczestnictwa w „kulturze” (lub w szeroko rozumianym doświadczeniu interakcji społecznej).

Weronika Teplicka zaczęła na stałe współpracę z galerią w 2009 roku od organizacji wystawy „Zagęszczona atmosfera” z udziałem m.in. Jakuba Łącznego, Diany Rönnberg, Michała Tatarkiewicza, Agnieszki Wielgosz, Bartłomieja ZygmuntaSiegmund. Ale przede wszystkim zaproponowała realizację festiwalu sztuki w przestrzeni publicznej „Koszart”, który odbył się trzy razy w latach 2011-2013. Inicjatywa ta była kolejną ważną 9

Galeria Scena próbą realizacji programu sztuki zaangażowanej społecznie – głównym celem Koszartu była aktualizacja lokalnej tożsamości. Pierwszy festiwal pod hasłem „Modernistyczny Koszalin po 1945.

Lokalna tradycja awangardy i nowoczesność” był próbą „twórczego opracowania koszalińskiej tradycji modernistycznej”, ale najważniejszym elementem festiwalu były interwencje w miejscach publicznych.

Również drugi festiwal „Koszart” (2012) był wyjątkowym przykładem włączenia sztuki w aktualny, gorący spór jaki wybuchł wokół planów budowy elektrowni atomowej w Gąskach pod Koszalinem („Atomowy Koszalin?”). Opinia publiczna była podzielona. Wielu mieszkańców uważało, że Atom będzie skutecznym stymulatorem rozwoju całego regionu, a przede wszystkim Koszalina, który uzyska szansę na drugie narodziny. Przeciwnicy Atomu wskazywali na Czarnobyl i Fukushimę. Bali się nie tylko katastrofy ekologicznej, ale także upadku turystyki, z której żyli.

W roku 2011 powstał 45-minutowy, fabularyzowany dokument zrobiony przez Przemysława Młyńczaka pod tytułem „Artyści z Koszalina” 23, który ciekawie opowiadał o grupie artystów związanych z Galerią Scena. Artyści nie tworzyli grupy formalnej i uprawiali zupełnie różne stylistyki, które jednak można zaliczyć do nowoczesnego języka sztuki. Do tej nieformalnej grupy należeli: Andrzej Ciesielski, Stanisław Wolski, Zdzisław Pacholski, Weronika Teplicka, Tomasz Rogaliński, Aleksandra Włodarczyk, Anna Szklińska, Marcin Pierzchliński oraz Robert Knuth24.

23. Film zrealizowany dzięki wsparciu ZFF Pomerania Film w Szczecinie, reż. P. Młyńczak, zdjęcia A. Musiał. Premiera filmu odbyła się w styczniu 2012 w kinie Kryterium w CK 105 w Koszalinie.

24. Do tej grupy dodać można parę osób luźniej związanych ze Sceną m.in. Sebastiana Krupińskiego, Michała Ciesielskiego 10

Przymiotnik „nowoczesnych”, choć mało precyzyjny, wystarczająco dookreślał ich postawę, by odróżnić grupę od całej reszty lokalnego środowiska skupionego wokół ZPAP okręgu koszalińskiego. „Artyści nowocześni z Koszalina” występowali razem w pokazach organizowanych przez Scenę w kilku miejscach w Polsce25. Wyróżniała ich skłonność do modernizacji języka idąca w parze z przekonaniem do prawa do jednostkowej emancypacji i wolności wypowiedzi. Najstarsi spośród nich mieli okazję współuczestniczyć w głównym nurcie polskiej sztuki dzięki Plenerom w Osiekach. Była to niecodzienna sytuacja, gdy do głosu na równych prawach dopuszczono zarówno centrum, jak i peryferie. Bezpośredni kontakt lokalnych artystów z aktualną sztuką z centrum trwał do 1981 roku i został przekreślony przez stan wojenny. Ostatnim wydarzeniem o charakterze ogólnopolskim zorganizowanym w Koszalinie była „Kolęda artystyczna” – kilkudniowe prywatne spotkanie artystów z całej Polski przygotowane przez Ciesielskiego i Pacholskiego w roku 1984.

W latach 1993-2001 działała prywatna galeria „Moje Archiwum” A. Ciesielskiego, która nawiązała łączność z warszawskim i łódzkim nurtem postawangardy, ale jej wpływy na miejscowe środowisko były nikłe.

Galeria Scena z jednej strony powoli lokalizowała nielicznych i rozproszonymi przedstawicieli koszalińskiej sztuki postawangardowej i nowoczesnej, którzy byli zepchnięci na a także kilku ciekawych artystów skupionych wokół Instytutu Wzornictwa Politechniki Koszalińskiej. Wokół Sceny skupiła się większość ciekawych artystów lokalnych – na pewno jednak nie wszyscy.

25. Była to wystawa zat. „Niepoprawna sztuka peryferiów.

Nowocześni z Koszalina” pokazana kolejno w Galerii Sztuki w Gorzowie Wlkp. (2012), BGS w Słupsku (2013), Miejskiej Galerii Sztuki w Świnoujściu (2015), Muzeum w Szczecinku (2016). Kuratorzy: R. Ziarkiewicz, A. Ciesielski.

margines lokalnego środowiska artystów26, z drugiej robiła co mogła, by przywrócić łączność Koszalina z najważniejszymi centrami.

Stopniowo w galerii nastąpiła fuzja środowiska „nowoczesnego”, które właśnie tu znalazło swoje miejsce spotkań i prezentacji. Jak wspomniałem wcześniej, grupa nigdy nie była jednorodna, a jej członkowie prezentowali bardzo różne postawy. Ciesielski i Wolski to przedstawiciele postawangardy o proweniencji łódzkiej, fotografie Pacholskiego mają cechy śląskiej szkoły nurtu dokumentalnego, Teplicka jest reprezentantką sztuki postformalnej, ale w jej sztuce obecne są silne akcenty feministyczne, Rogaliński jest jedynym przedstawicielem sztuki środowiska LGBT, Szklińska wprowadza mocny akcent ekologiczny, Pierzchliński jest reprezentantem neoawangardy, Knuth sztuki zaangażowanej. Ta różnorodność postaw i stylów wynika z różnorodności źródeł, tradycji i szkół, które ukończyli, ale także z samotnej, często zawiłej drogi integracji z wartościami centrum.

Póki mogła Scena im to ułatwiała. Pełniła także istotną rolę w opisie i interpretacji sztuki koszalińskiej. Niestety sama wymagała coraz większego wsparcia. Wobec pogłębiającego się kryzysu i poważnej choroby jej szefa, zapadła decyzja o jej zamknięciu. Wraz z Sceną odchodzi jednak coś więcej niż galeria. Obawiam się, że do historii przechodzi także „lokalna nowoczesna sztuka”, której korzenie sięgają plenerów w Osiekach. Coś co powinno być specjalnie pielęgnowane i hołubione zwłaszcza przez miasto takie jak Koszalin. To już nie jest tylko problem z „kłopotliwym dziedzictwem” przechowywanym 26. Przez jakiś czas Ciesielski, Wolski i Knuth pracowali w Instytucie Wzornictwa, ale nie zainicjowało to procesu integracji z środowiskiem.

w muzeum. To problem z właściwym rozpoznaniem wartości kultury w ogóle.

Galeria Scena

Kalendarium - wybór

2006 VI – Totrimejk, spektakl parateatralny reż. R. Knuth zbudowany na kanwie filmu podzielonego na trzy epizody (łączny czas projekcji 35’), którego narrację zakłócają brutalne, rzeczywiste ingerencje.

Podkład muzyczny na żywo w wykonaniu Mitch & Mtich. Muzykę do jednej części napisał Tim Flavio.

Wystąpili: Grzegorz Ciemciach, Tomasz Czaja, Sebastian Krupiński, Anna Kutkowska, Ela Jankowska, Beata Sieczko, Tomasz Sobczak, Ewa Wieleba, Marcin Wiśniewski. Kamera: Paweł Spisak, Marek Zygmunt, produkcja MiF Koszalin 2006 2006 – Patrzysz na mnie?, wystawa o niepełnosprawności z udziałem Artura Żmijewskiego, Bogny Burskiej, Jakuba Certowicza, Jacka Malinowskiego, kurator R. Ziarkiewicz 2006 – Grzegorz Ciemciach wraz z zespołem Plum, Hałasyt 2006 – Andrzej Golec, Obrazy ruchome i nieruchome, fotografia 2006 – HO::LO Studio, Nowy dizajn miejski 2007 I – Peter Fuss, Jesus Christ King of Poland http://art.blox.pl/2007/01/Polowanie-na-PeteraFussa-z-Zydami-w-tle.html http://archiwum-obieg.u-jazdowski.pl/artmix/1720 https://sztukapubliczna.pl/pl/zydzi-won-z-katolickiego-kraju-peter-fuss/czytaj/45 https://gp24.pl/region-szokujacy-plakat-w-koszalinie/ar/4282683 2007 II – Malina Tomaszewska, Glosariusz, Koncert zespołu LEP COOPhttps://cojestgrane.pl/polska/zachodniopomorskie/koszalin/wydarzenie/l2z/malina12

tomaszewska-glosariuszaranzacja-przestrzeni/bylo http://malinatomaszewska.prv.pl/scena.htm 2007 V – Lekcja Wychowania Obywatelskiego z udziałem uczniów LO im. Dubois w Koszalinie i urzędników magistratu, prowadzenie R. Knuth https://cojestgrane.pl/polska/zachodniopomorskie/ koszalin/wydarzenie/my4/lekcji-wychowania-obywatelskiego/bylo 2007 VI – Silly Boyz, koncert https://cojestgrane.pl/polska/zachodniopomorskie/ koszalin/wydarzenie/nhd/silly-boyz/bylo 2007 IX – Kolorowe bączki i Czerwony Kapturek, warsztaty dla dzieci przygotowane przez studentów IW PK https://cojestgrane.pl/polska/zachodniopomorskie/ koszalin/wydarzenie/ox8/kolorowe-baczki-i-czerwony-kapturek/bylo 2007 X – Andrzej Ciesielski, Stanisław Wolski, Benefis https://cojestgrane.pl/polska/zachodniopomorskie/ koszalin/wydarzenie/pry/benefis-andrzej-ciesielski-i-stanislaw-wolski/bylo 2008 I – Paul Pozozzo, Śpiewające kury, akcja/performance/instalacja; Maix Mayer - filmy https://cojestgrane.pl/polska/zachodniopomorskie/ koszalin/wydarzenie/saj/spiewajace-kury-w-koszalinie/bylo 2008 II – Sztuka w przestrzeni publicznej, panel dyskusyjny z udziałem Julity Wójcik (Gdańsk), Roberta Rumasa (Gdańsk), Joanny Górskiej/Rafała Góralskiego (Galeria Rusz z Torunia), Rafała Jakubowicza (Poznań), Roberta Knutha (Koszalin) https://cojestgrane.pl/polska/zachodniopomorskie/ koszalin/wydarzenie/ss3/sztuka-w-przestrzeni-publicznej/bylo

Kalendarium 2008 III – Ewa Zarzycka, Małe rozdziały o dużym znaczeniu, wystawa i performance https://cojestgrane.pl/polska/zachodniopomorskie/ koszalin/wydarzenie/tlw/male-rozdzialy-o-duzym-znaczeniu/bylo 2008 V – SUMA=RÓŻNICA 2, wystawa studentów Pracowni Rzeźby Prof. Marcina Berdyszaka Instytutu Wzornictwa Politechniki Koszalińskiej https://cojestgrane.pl/polska/zachodniopomorskie/ koszalin/wydarzenie/vwh/sumaroznica-2/bylo 2008 – CIEŃ, Robert Knuth, Kapela Biesiadna Czesława, Tim Flavio, Szymon Wierzchowiecki, Robert Kwiatkowski 2008 – Kamil Jurkowski, Wszyscy jesteśmy z Koszalina, fotografie 2009 – Grupa Sędzia Główny, Performance 87 , performance i spotkanie z artystkami, prowadzenie Wojciech Kozłowski BWA Zielona Góra 2009 – Zbigniew Taszycki, POSEN.... wystawa obiektów malarskich http://taszycki.pl/pl/16/wystawa/posen-galeria-scena-koszalin/ 2009 V – Tomasz Rogaliński, bez tytułu, wystawa rzeźby i obiektów 2009 – Zdzisław Pacholski, Heroizm widzenia, wystawa fotografii http://www.artinfo.pl/pl/blog/wydarzenia/wpisy/ zdzislaw-pacholski-heroizm-widzenia/ 2009 – Kolekcja do kwadratu, wystawa dwóch kolekcji - „Mojego archiwum” oraz „Magazynu Sztuki” Subiektywne historie sztuki, Aleksandra Jach 15.09.2009. aktualizacja 16.09.2009) https://archiwum-obieg.u-jazdowski.pl/recenzje/13808 2009 – Barbara Wysmyk, Iga Chełmińska, Chcę Ci

powiedzieć coś ważnego..., monodram 2009 – Schyłek wszystkiego, Tomasz Rogaliński, Sebastian Krupiński, Iga Chełmińska, Paweł Krawczugo, Borys Włoczkowski, Łukasz Trusewicz https://cojestgrane.pl/polska/zachodniopomorskie/koszalin/ wydarzenie/15zt/schylek-wszystkiego/bylo 2009 IX – Agata Michowska, LULLABY, rzeźba, instalacja wideo 2009 IX – Czy w Koszalinie jest miejsce dla sztuki nowoczesnej? – debata z udziałem Andrzeja Ciesielskiego (Moje Archiwum, Koszalin), Galla Podlaszewskiego (Koszalin), Agnieszki Wołodźko (CSW Łaźnia w Gdańsku), Edyty Wolskiej (BGSWS), Jana Szewczyka (Zachęta, Szczecin) i Daniela Muzyczuka (CSW Znaki Czasu, Toruń), org. Galeria Scena, „Kultura Koszalińska Almanach 2009” https://koszalineo.wordpress.com/2009/11/27/o-sztuce-nowoczesnej-ponoc-debata/ 2009 – Zagęszczona atmosfera, Weronika Teplicka, Michał Tatarkiewicz, Jakub Łączny, Diana Ronnberg, Agnieszka Wielgosz, Bartek Zygmunt-Siegmund 2009 X – Robert Rumas, Dlaczego moja sztuka jest dla mnie ważna i co w innych artystach jest wyjątkowe, wykład i dyskusja 2010 – Anna Molska, Przestrzeń mówi, obiekty, ceramika 2010 IX – Bartosz Marek Szczepański, Płaszczyzna, film wideo https://www.youtube.com/watch?v=2AM8CPOPNd8 2011 III – Niepoprawna sztuka peryferiów. Nowocześni z Koszalina, A. Ciesielski, M. Ciesielski, R. Knuth, K. Jurkowski, Z. Pacholski, A. Szklińska, W. Teplicka, St. Wolski, Miejski Ośrodek Sztuki Gorzów Wielkopolski 13

Galeria Scena https://www.youtube.com/watch?v=CIJJ19yGREw 2011 IV – Robert Knuth, Opowieści osadników, obrazy 2011 X – I Koszaliński Festiwal Sztuki w Przestrzeni Publicznej Koszart, Modernistyczny Koszalin po 1945. Lokalna tradycja awangardy i nowoczesność http://www.platformakultury.pl/artykuly/101531festiwal-sztuki-w-przestrzeni-publicznej-koszalin. html 2011 XI – Tomasz Rogaliński, Moja rzeźba, obiekty, rzeźby, performance 2012 I/II – prapremiera filmu Artyści z Koszalina (45’ – fabularyzowany dokument w reż. Przemysława Młyńczyka) Kino Kryterium 30.01.2012 godz. 18.00; wystawa fotografii Karela Cudlina z Pragi czeskiej Magiczne Morze

2013 III/IV – Niepoprawna sztuka peryferiów. Nowocześni z Koszalina, A. Ciesielski, M. Ciesielski, R. Knuth, K. Jurkowski, Z. Pacholski, A. Szklińska, W. Teplicka, St. Wolski, P. Młyńczak, A. Włodarczyk, Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej w Słupsku http://www.baltic-gallery.art.pl/archiwum/nowoczesni/ http://bgsw.pl/portfolio/niepoprawna-sztukaperyferii-nowoczesni-z-koszalina 2013 IV – Czytanie, akcja performatywna, Robert Knuth czyta teksty literackie, Joanna Duda śpiew i muzyka 2013 IV – Czy Koszalin ma wnętrza? wystawa absolwentów Instytutu Wzornictwa Politechniki Koszalińskiej

2012 II/III – Bardzo długi weekend, Anna Molska, Beata Osmólska, Weronika Teplicka

2013 V – Bartłomiej Zygmunt-Siegmund, M-1, malarstwo, obiekty, instalacja

2012 IV – Stanisław Wolski, Z notatnika samotnika, obiekty, rysunki

2013 VII/VIII – Sąsiadka, Tadeusz Rolke, Chris Niedenthal, fotografia

2012 VIII – II Koszaliński Festiwal Sztuki w Przestrzeni Publicznej Koszart - Atomowy Koszalin? https://ekoszalin.pl/galeria/510-Koszart-2012 https://www.facebook.com/events/atomowy-koszalin-ii-ed-festiwalu-koszart-2526-maja/334231683316307/ http://www.platformakultury.pl/artykuly/113192-atomowy-koszalin--czyli-koszart-2012--ii-festiwalsztuki-w-przestrzeni-publicznej.html

2013 IX – Weronika Teplicka, IDIOM performance, Robert Kuliński boB, koncert

2012 IX – Edyta Wolska, SPAM, obiekty, instalacje

2013 X – Zbigniew Taszycki, Fresk, mural, instalacja http://taszycki.pl/pl/19/wystawa/fresk-galeria-scena-koszalin/

2012 X – Aleksandra Włodarczyk, L’Revolution, obiekty, instalacje 2013 I – LIGHT/DARK, Maria Stafyniak, Paweł Kula, remake performensu Mariny Abramovic i Ulaya Li14

ght/Dark z 1977 roku http://mariastafyniak.blogspot.com/

2013 IX – III Koszaliński Festiwal Sztuki w Przestrzeni Publicznej Koszart, Punkty styku. Sztuka przeciw wykluczeniu https://www.facebook.com/pages/category/Community/Koszart-211200522244983/ http://www.3fala.art.pl/wydarzenia/koszart

2013 XI – Andrzej Ciesielski, Błahostki i drobiazgi, obiekty

Kalendarium 2013 XII – Kamień, pokaz działań Pracowni Sztuki w Przestrzeni Publicznej AS w Szczecinie (Joanna Duda, Gniewomir Łuczak, Amanda Korol, Joanna Szumacher, Olga Lipska, Krzysztof Arciszewski, Martyna Szwinta, Aleksandra Możejewska, Joanna Orzechowska, Marcin Korneluk, Igor Krupczyński, Kuba Prosiński, Agnieszka Grodzińska, Robert Knuth, Piotr Klimek) 2014 II – Paweł Kula, To, co możemy zobaczyć - możemy zobaczyć, fotografia https://www.facebook.com/ events/250057535175237 http://www.magazynsztuki.eu/rozmowy/pawel-kula-to-co-mozemy-zobaczyc/ 2014 III – Potęga malarstwa i siła nowych mediów, pokaz studentów AS w Szczecinie z pracowni Kamila Kuskowskiego i Agaty Zbylut, panel dyskusyjny „Po co nam sztuka nowoczesna? https://www.facebook.com/ events/249748745207061 2014 IV – Łukasz Trusewicz, Linia, obiekt i działanie performatywne [ostatnia wystawa w siedzibie galerii w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej na pl. Polonii 1] 2014 VII – Artur Rozen, Byliśmy - jesteśmy..., akcja z udziałem bezdomnych pod pomnikiem „Byliśmy, jesteśmy, będziemy” w parku Książąt Pomorskich https://gk24.pl/bezdomni-gotowali-dlaprzechodniow-w-parku-ksiazat-pomorskich/ ar/4617775 2014 IX – Ola Kozioł, Szukam człowieka/Biesiada życia, wydarzenia performatywne (ul. Zwycięstwa/sala klubowa CK 105) http://olakoziol.blogspot.com/2014/10/szukam-czowiekabiesiada-zycia-galeria.html https://www. youtube.com/watch?v=jsbSQNOSMDw

2015 I – Zbigniew Romańczuk, Grid System, malarstwo, obiekty (Bałtycka Galeria Sztuki CK 105) https://www.youtube.com/watch?list=PLKR_XEq4Tt7Ymc5N0Ui6Uo3sjpa1Rus3V&time_continue=14&v=cV0JO2hONbo https://romanczuk.eu/grid-system-galeria-scenabaltycka-galeria-sztuki-koszalin-2015/ https://galeriascena.wordpress.com/2015/01/23/ zbigniew-romanczuk-grid-system/ https://galeriascena.wordpress.com/2015/01/24/ zb-romanczuk-gride-system-styczen-2015-fotmichal-kulik/ 2015 II – Maciej Osika, Człowiek – dzieło sztuki, fotografie (Bałtycka Galeria Sztuki CK 105) https://galeriascena.wordpress.com/2015/02/ 2015 IV – Niepoprawna sztuka peryferiów. Nowocześni z Koszalina, zbiorowa wystawa artystów zw. z Galerią Scena w Miejskiej Galerii Sztuki w Świnoujściu Miejsce Sztuki 44 https://galeriascena.wordpress.com/2015/04/05/ niepoprawna-sztuka-peryferii-nowoczesni-zkoszalina/ 2015 VII – Marta Frej, Memy (City Box, Rynek Staromiejski) https://galeriascena.wordpress.com/2015/06/ 2015 VIII – Myślę o sobie, kiedy myślę o sobie, Michał Bałdyga, Mateusz Choróbski, Paweł Kula, Robert Kuta, Paweł Kwiek, Piotr Macha, Anita Mikas, Dorota Nieznalska, Maciej Osika, Ewelina Piguła, Mikołaj Podworny, Józef Robakowski, Mateusz Sadowski, Łukasz Surowiec, Zbigniew Taszycki, Ewa Zarzycka, kurator Michał Ciesielski (Bałtycka Galeria Sztuki CK 105) http://www.magazynsztuki.eu/wydarzenia/mity-o-narcyzie/ https://galeriascena.wordpress.com/2015/08/07/ mysle-o-sobie-kiedy-mysle-o-sobie/

15

Galeria Scena 2015 IX – Tomasz Rogaliński, AndrogYnia moja miłość (City Box, Rynek Staromiejski) https://galeriascena.wordpress.com/2015/09/

2016 VIII – Julia Curyło, Cudowne widzenia, malarstwo i obiekty (Bałtycka Galeria Sztuki CK 105) https://galeriascena.wordpress.com/2016/07/

2015 XII – I Koszalińskie Targi Sztuki i Dizajnu (KTSiD) „Dobry prezent to sztuka” (City Box, Rynek Staromiejski) https://www.facebook.com/targisztukikoszalin/ http://prestizkoszalin.pl/2016/02/dobra-impreza-to-sztuka/

2016 X/XII – Nowocześni z Koszalina, zbiorowa wystawa artystów zw. z Galerią Scena w Muzeum w Szczecinku

2016 I – Sztuczne Fiołki, LOL (Bałtycka Galeria Sztuki CK 105) https://galeriascena.wordpress.com/2016/01/30/ sztuczne-fiolki-lol/ 2016 III – Maciej Leśniak, Zatrzymane w srebrze, fotografia (Bałtycka Galeria Sztuki CK 105) http://koszalin.naszemiasto.pl/artykul/zatrzymane-w-srebrze-tradycja-w-ck105-zdjeciawideo,3673776,artgal,t,id,tm.html https://galeriascena.wordpress.com/2016/02/ 2016 IV – Aleka Polis, Rosa Rotes Städtchen, akcja w byłym budynku BWA https://ekoszalin.pl/artykul/13505-ZiarkiewiczSprzataczki-zarabiaja-skandalicznie-malo https://galeriascena.wordpress.com/2016/04/13/ aleka-polis-rosa-rotes-stadtchen/ 2016 V – Projektownia Koszalińska, Cukin, Dobry Sztos, Druklin, Paweł Duszyński, FunkyFreeshArt, Katarzyna Koperkiewicz, Laupa, Anna Miller, Wojciech Sieprawski, Skyw, Tomasz Śmigielski (City Box, Rynek Staromiejski) https://galeriascena.wordpress.com/2016/05/ 2016 VII – Zdzisław Pacholski, Rekwizyty atrybuty (Bałtycka Galeria Sztuki CK 105) https://galeriascena.wordpress.com/2016/07/05/ zdzislaw-pacholski-rekwizyty-atrybuty/ https://zpaf.pl/aktualnosci/rekwizyty-atrybuty-scena-koszalin/ 16

2016 X – Robert Knuth, Snare Box, obiekt (rzeźba kinetyczna), performance: Robert Knuth – saksofon tenorowy, Sebastian Mac – e gitara, elektronika komponowana (City Box, Rynek Staromiejski) http://koszalin.naszemiasto.pl/imprezy/snare-box-47400742.html https://galeriascena.wordpress.com/2016/10/24/ snare-box/ 2016 XI – Typopoezja, Marcin Pierzchliński, Łukasz Waberski (City Box, Rynek Staromiejski) https://www.facebook.com/ events/212677849174562 2016 XII – II KTSiD „Dobry prezent to sztuka” (City Box, Rynek Staromiejski) https://www.facebook.com/targisztukikoszalin/ 2017 I – Maciej Gorczyński, Woda, malarstwo i obiekty (Bałtycka Galeria Sztuki CK 105) https://ekoszalin.pl/impreza/8338-Woda-wystawamalarstwa-i-obiektow-Macieja-Gorczynskiego 2017 III – Andrzej Lachowicz, Światłoczuły, fotografie (Bałtycka Galeria Sztuki CK 105) https://galeriascena.wordpress.com/2017/01/28/ andrzej-lachowicz-swiatloczuly/ 2017 VII/VIII – Przystanek sztuki: Panoramiczny happening morski Tadeusza Kantora w fotografii Eustachego Kossakowskiego – w 50. rocznicę wydarzenia (V Plener w Osiekach, 1967, wystawa 30 fotografii wykonanych na plaży w Łazach podczas happeningu Kantora przygotowana przez Ankę Ptaszkowską w kooprodukcji z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w War-

Kalendarium szawie (Bałtycka Galeria Sztuki w CK 105) https://galeriascena.wordpress.com/2017/07/11/ panoramiczny-happening-morski-tadeuszakantora-w-fotografii-eustachego-kossakowskiegow-50-rocznice-wydarzenia-na-plenerach-wosiekach-1967/ 2017 VII/VIII – Sebastian Krupiński, Mural dla sąsiada, projekt zrealizowany wspólnie przez Galerię Scena i KOSZ (lokalna inicjatywa „Koszaliński Ogród Społecznie Zaangażowanych”), brama bloku mieszkalnego przy ul. Zwycięstwa/Wyszyńskiego https://galeriascena.wordpress.com/2017/07/15/ otwarty-konkurs-na-projekt-mural-dla-sasiada/

https://galeriascena.wordpress.com/2018/05/28/ lsnienie-i-rdza-pawel-sosinski/ 2018 VII/VIII – Zofia Rydet, Fotografie, pokaz przygotowany wspólnie z galerią Miejsce Sztuki 44 (ms44) w Świnoujściu. Kurator – Andrzej Pawełczyk (lokal przy Andersa 24) https://galeriascena.wordpress.com/2018/07/15/ zofia-rydet-fotografie/ 2018 X – Paweł Matyszewski, Gęstwina znaczeń, instalacje i obiekty malarskie (lokal przy Andersa 24) https://galeriascena.wordpress.com/2018/10/02/ pawel-matyszewski-gestwina-znaczen/

2017 X – Weronika Teplicka, Kunstkamera, obiekty, malarstwo (lokal przy Andersa 24) https://galeriascena.wordpress.com/2017/10/23/ weronika-teplicka-kunstkamera/ http://magazynsztuki.eu/rozmowy/czy-zczegos-malo-interesujacego-moze-wyjsc-cosinteresujacego/

2018 XI – Marcin Pierzchliński, Twoje niedbalstwo grozi pożarem, poezja wizualna, grafika, obiekty (lokal przy Andersa 24) https://www.facebook.com/ events/907488002774091/ http://magazynsztuki.eu/rozmowy/pomiedzy-strona-9-a-11.00-i-5-po-szostej/

2017 XII – III KTSiD „Dobry prezent to sztuka” (City Box, Rynek Staromiejski) https://www.facebook.com/targisztukikoszalin/

2019 I – Anna Szklińska, Re-konstrukcja przestrzeni, instalacja (lokal przy Andersa 24) https://galeriascena.wordpress.com/2019/01/02/ anna-szklinska-r-e-k-o-n-s-t-r-u-k-c-j-a-p-r-z-e-s-t-rz-e-n-i/

2018 III – Rua Golba, Horror Story, instalacja malarska (lokal przy Andersa 24) https://galeriascena.wordpress.com/2017/10/23/ weronika-teplicka-kunstkamera/ 2018 IV – Iza Chamczyk, Bezdech, malarstwo, działanie performatywne (lokal przy Andersa 24) https://galeriascena.wordpress.com/2018/04/09/ izabela-chamczyk-bezdech/ https://galeriascena.wordpress.com/2018/05/09/ iza-chamczyk-zdjecia-z-otwarcia-wystawy-bezdech/ 2018 VI – Paweł Sosiński, Lśnienie i rdza, pokaz dizajnerskich obiektów użytkowych (lokal przy Andersa 24)

17

Publikacje Galerii Scena – wybór

2017 – Weronika Teplicka, „Kunstkamera”, katalog wystawy, Galeria Scena/Fundacja #Kultura 2017 – „Panoramiczny happening morski” T. Kantora w fotografii Eustachego Kossakowskiego w 50. rocznicę wydarzenia, katalog wystawy pod tym samym tytułem, która została pokazana gościnnie w Bałtyckiej Galerii Sztuki Centrum Kultury 105 w Koszalinie, lipiec-sierpień 2017, organizator Galeria Scena/ Fundacja #Kultura, kuratorzy: Anka Ptaszkowska i Ryszard Ziarkiewicz 2013 – „Galeria Scena 2014”, kalendarz naścienny z 12 kartami 2013 – III Festiwal w przestrzeni Publicznej – Koszart, Punkty styku. Sztuka przeciw wykluczeniu, 0307.09.2013, informator 2011 – „Niepoprawna sztuka peryferiów. Nowocześni z Koszalina”, katalog wystawy prezentowanej od 19.03 do 23.04.2011 w Galerii Sztuki Najnowszej przy Miejskim Ośrodku Sztuki w Gorzowie Wlkp.,kuratorzy: Ryszard Ziarkiewicz, Andrzej Ciesielski

Dokumentacja fotograficzna – wybór

2011 – Robert Knuth, „Opowieści osadników”, katalog pod red. Ryszarda Ziarkiewicza, Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, pl. Polonii 1 2011 – I Festiwal Sztuki w Przestrzeni Publicznej – Koszart, 10-12.10, informator 2010 – Tomasz Rogaliński, „Powitanie ślimaka”, publikacja poświęcona dotychczasowemu dorobkowi artysty pod red. Ryszarda Ziarkiewicza 2010 – „Transformersi”, katalog wystawy zbiorowej, Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, pl. Polonii 1 (27.07-23.08) 2010 – Galeria Scena: 2005-2010 Historia, kolekcja, artyści, katalog wystawy przygotowanej z okazji 5-lecia Sceny (24.04-30.06. 2010). Wystawa odbyła się w Pałacyku Myśliwskim, pierwszej siedzibie rozgłośni Polskiego Radia w Koszalinie, przy ulicy Piłsudskiego 49.

Totrimejk, spektakl parateatralny, reż. Robert Knuth, 2006, fot. z arch. Sebastiana Krupińskiego 18

19

Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, 2006, fot. Sebastian Krupiński Robert Knuth, bilbord Kocham Koszalin, 2007, fot. Zdzisław Pacholski

21

Zdzisław Pacholski, bilbord Kocham Koszalin, 2007 (zdjęcie zostało zrobione podczas wiecu poparcia dla władz PRL po wydarzeniach w Radomiu w czerwcu 1976 roku. Samotna dziewczynka, która pojawiła się przed „manifestantami” rok później zmarła wraz z matką po zatruciu grzybami) 22

Zdzisław Pacholski, Heroizm widzenia, 2009, fot. z arch. artysty 23

Andrzej Ciesielski, Stanisław Wolski, Benefis, 2007, Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, fot. Zdzisław Pacholski Performance polegał na tym, że St. Wolski pisał na ścianie, a A. Ciesielski ścierał i zamazywał tekst i dodatkowo odkurzył tę część galerii by całkowicie „zatrzeć ślady po wydarzeniu”. W ten sposób artyści ostentacyjnie wymazali się z oficjalnej historii miasta.

24

25

Peter Fuss, bilbord Żydzi won z katolickiego kraju, w ramach wystawy Jesus Christ King of Poland, 2007, fot. z arch. Galerii Scena 26

Pion lewy: Trójca Św. (bracia Kaczyńscy i o. Rydzyk), bilbord, Woda mineralna ks. Jankowskiego; pion prawy: Scena wyklejona wydrukami z katolickich stron internetowych. Peter Fuss, Jesus Christ King of Poland, Galeria Scena, Koszalińska Biblioteka Publiczna, 2007, fot. arch. artysty

27

Maria Stafyniak, Paweł Kula, warsztaty artystyczne dla dzieci i młodzieży, 2009 - 2012, fot. z arch. artystów 29

Maria Stafyniak, Paweł Kula, warsztaty artystyczne dla dzieci i młodzieży, 2009 - 2012, fot. z arch. artystów 30

31

Zbigniew Taszycki, POSEN, Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, 2007, fot. z arch. artysty 32

33

Zagęszczona atmosfera, praca Michała Tatarkiewicza, 2009, fot. Agnieszka Wielgosz 34

Zagęszczona atmosfera, praca Bartłomieja Zygmunta-Siegmunda, 2009, fot. Agnieszka Wielgosz 35

36

Aleksandara Ska, Leszek Knaflewski, otwarcie wystawy Tydzień z Neoawangardą, Galeria Scena w Pałacyku Myśliwskim, 2010, fot. z arch. artystów

Otwarcie wystawy Tydzień z Neoawanardą, Galeria Scena w Pałacyku Myśliwskim, 2010, fot. z arch. Galerii Scena 37

Prezentacja kolekcji Fundacji Moje Archiwum, Galeria Scena w Pałacyku Myśliwskim, 2010, fot. Weronika Teplicka 38

Prezentacja zdjęć z archiwum Galerii Scena, Galeria Scena w Pałacyku Myśliwskim, 2010, fot. Weronika Teplicka 39

40

Tomasz Rogaliński, performance Jego adolescencja w ramach wystawy Transformersi, Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, 2009, fot. z arch. artysty

Tomasz Rogaliński, Wzrastanie, 2009, fot. Marcin Retecki 41

Tour of Koszalin, wystawa fotografii wykonanych przez bezdomnych ze schroniska Brata Alberta w Koszalinie, w ramach akcji Tak na deptak, 2011, fot. W. Teplicka 42

Tour of Koszalin, wystawa fotografii wykonanych przez bezdomnych ze schroniska Brata Alberta w Koszalinie, w ramach akcji Tak na deptak, 2011, fot. arch. Galerii Scena

43

44

Obudź się, idzie sztuka!, akcja uliczna Roberta Knutha w ramach realizacji filmu dokumentalnego Artyści z Koszalina, Rynek Staromiejski, 2011, fot. Weronika Teplicka

Odpalanie Hasiora, akcja w ramach I Festiwalu Sztuki w Przestrzeni Publicznej Koszart, błonie przy Politechnice Koszalińskiej, 2011, fot. Wojciech Grela

45

Wystawa Wizjonerzy w ramach I Festiwalu Sztuki w Przestrzeni Publicznej Koszart, Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, 2011, fot. Wojciech Grela 46

Rafał Jakubowicz, Wieczór książki (wg. Warwary Stiepanowej), Czytelnia Koszalińskiej Biblioteki Publicznej w ramach I Festiwalu Sztuki w Przestrzeni Publicznej Koszart, 2011, fot. Wojciech Grela Robert Knuth, Dezaktualizacja pomnika Byliśmy, Jesteśmy, Będziemy w ramach I Festiwalu Sztuki w Przestrzeni Publicznej Koszart, RynekStaromiejski, 2011, fot. Wojciech Grela

47

Diana Rönnberg, Koncert dla Marchlewicza, ul. Zwycięstwa na przeciwko Szkoły Sportowej, w ramach I Festiwalu Sztuki w Przestrzeni Publicznej Koszart, 2011, fot. Wojciech Grela

50

Beata Osmólska, Lollipop/ Lizak, w ramach I Festiwalu Sztuki w Przestrzeni Publicznej Koszart, Rynek Staromiejski, 2011, fot. Wojciech Grela Podświetlone Organy Marchlewicza, w ramach I Festiwalu Sztuki w Przestrzeni Publicznej Koszart, 2011, fot. Wojciech Grela

51

Tomasz Rogaliński, Moja rzeźba, Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, 2011, fot. Weronika Teplicka 54

Tomasz Rogaliński, Moja rzeźba, Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, 2011, fot. Zdzisław Pacholski (na zdjęciu Anna Sieńkowska)

55

Robert Knuth, Opowieści osadników, Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, 2011, fot. Weronika Teplicka 56

Robert Knuth, Joanna Duda, akcja Czytanie, Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, 2013, fot. Weronika Teplicka 57

Odpalamy Hasiora!, akcja w ramach II Festiwalu Sztuki w Przetrzeni Publicznej Koszart Atomowy Koszalin, błonie przy Politechnice Koszalińskiej, 2012, fot. Weronika Teplicka 58

Spektakl Gąski, Gąski do domu.. w reż. Wojciecha Węglowskiego, błonie przy Politecchnice Koszalińskiej / Radio Fukushima - spektakl Komuny Warszawa, Rynek Staromiejski, fot. Wojciech Grela / wydarzenia w ramach II Festiwalu Sztuki w Przestrzeni Publicznej Koszart Atomowy Koszalin / fot. z arch. Galerii Scena / 2012

59

Zbigniew Taszycki, Fresk, Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, 2013, fot. z arch. artysty 60

Zbigniew Taszycki, Fresk, szablon, sól, Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, 2013, fot. z arch. artysty 61

Łukasz Trusewicz, obiekt z bilbordów, w ramach wystawy Linia, ostatni pokaz w Galerii Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, 2013, fot. z arch. artysty 62

Ola Kozioł, akcja Szukam człowieka/Biesiada życia, Sala Klubowa, Centrum Kultury 105, 2014, fot. Zdzisław Pacholski 63

Paweł Kula, To, co możemy zobaczyć, (działania artysty), Galeria Scena, 2014, fot. z arch. artysty w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, 2014, fot. z arch. artysty

Zbigniew Romańczuk, Grid System, Bałtycka Galeria Sztuki, Centrum Kultury 105, 2015, fot. Zdzisław Pacholski

Teatr Blehblabla, spektakl Za Chwilę na podstawie sztuki o tym samym tytule Petera Asmussena, reż. Wojciech Węglowski, Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, 2013, fot. Izabela Rogowska 66

Teatr Tchnienie, spektakl Sny po to by wyjść na podstawie Snów Iwana Wyrypajewa, reż. Wojciech Węglowski, Galeria Scena w Koszalińskiej bibliotece Publicznej, 2016, fot. Izabela Rogowska 67

Otwarcie wystawy Myślę o sobie, kiedy myślę o sobie, kurator: Michał Ciesielki, Bałtycka Galeria Sztuki w Centrum Kultury 105, 2015, fot. z arch. Galerii Scena, od lewej: Ryszard Ziarkiewicz, Michał Ciesielski, Zbigniew Taszycki, Michał Bałdyga, Ewelina Piguła, Michał Podworny, pierwszy z prawej Piotr Macha

After party po otwarciu wystawy, Centrala Artystyczna, 2015, fot. z arch.

Galerii Scena, według obrotu wskazówe zegara, od 12.00: Zbigniew Taszycki, Michał Bałdyga, Ewa Zarzycka, Piotr Macha, X, Sebastian Krupński, Ewelina Piguła, Ryszard Ziarkiewicz, Jacek Szumowski, Weronika Teplicka, Andrzej Ciesielski, Hanna Ciesielska,

Mikołaj Podworny, w ramach wystawy Myślę o sobie, kiedy myślę o sobie, kurator: Michał Ciesielski, Park Książąt Pomorskich, 2015, fot. Weronika Teplicka 69

Aleka Polis, Rosa Rotes Städtchen, akcja sprzątania byłego Biura Wystaw Artystycznych w Koszalinie, 2016 70

Julia Curyło, Cudowne widzenia, Bałtycka Galeria Sztuki, Centrum Kultury 105, 2016 71

Cukin, akcja malarska, Projektownia Koszalińska, Galeria Scena w City Boxie, Rynek Staromiejski w Koszalinie, 2016, fot. Weronika Teplicka 72

Projektownia Koszalińska, Galeria Scena w City Boxie, Rynek Staromiejski w Koszalinie, 2016, fot. Szymon Szulakiewicz, na zd. od lewej od góry: Paulina Władzińska, Laupadesign, Wojciech Sieprawski - Ratusz w Koszalinie, Cfiszyn (po lewej) i Marcin Pierzliński

73

Zdzisław Pacholski, Rekwizyty - Atrybuty, wystawa w Bałtyckiej Galerii Sztuki, Cenrtum Kultury 105, 2016, fot. dzięki uprzejmości artysty 74

Maciej Leśniak, Zatrzymane w srebrze, wystawa w Bałtyckiej Galerii Sztuki, Cenrtum Kultury 105, 2016, fot. dzięki urzejmośc artysty

75

Robert Knuth, Sebastian Mac, Snare Box, performance, City Box, 2016, fot. z arch. Galerii Scena 76

Robert Knuth, Sebastian Mac, Snare Box, performance, City Box, 2016, fot. z arch. Galerii Scena 77

III Koszalińskie Targi Sztuki i Dizajnu, Dobry prezent to sztuka, City Box, Rynek Staromiejski, 2016, fot. Szymon Szulakiewicz, od lewej: Łukasz Waberski, Katarzyna Koperkiewicz, Ryszard Ziarkiewicz 78

Koszalińskie Targi Sztuki i Dizajnu, Dobry prezent to sztuka, Poduszki Tomasza Rogalińskiego, stoisko studia Ilustacja, Lampy Pawła Sosińskiego, Ceramika Janiny Myronovej, City Box, Rynek Staromiejski, 2015-2017, fot. Szymon Szulakiewicz 79

Weronika Teplicka, Kunstkamera, Galeria Scena w lokalu na Andersa 24, 2017, fot. z arch. artystki 81

Izabela Chamczyk, Bezdech, Galeria Scena w lokalu na Andersa 24, 2018, fot. Mariusz Krรณl 82

Paweł Matyszewski, Gęstwina znaczeń, Galeria Scena w lokalu na Andersa 24, 2018, fot. Weronika Teplicka 84

85

Marcin Pierzchliński, Twoje niedbalstwo grozi poşarem, Galeria Scena w lokalu na Andersa 24, 2018 fot. Weronika Teplicka 87

Wydawca: Fundacja #Kultura Koszalin 2019 redakcja: Ryszard Ziarkiewicz I str. okładki: Beata Osmólska, Lollipop/ Lizak, I Festiwal Sztuki w Przestrzeni Publicznej Koszart 2011, fot. Wojciech Grela IV str. okładki: Galeria Scena w Koszalińskiej Bibliotece Publicznej, fot. Sebastian Krupiński nakład: 200 egz.

Fotografie: archiwum artystów, archiwum Sceny oraz autorzy - Wojciech Grela, Paweł Kula, Zdzisław Pacholski, Weronika Teplicka, Ryszard Ziarkiewicz Zadanie jest współfinansowane ze środków Gminy Miasta Koszalina

Anna Szklińska, Rekonstrukcja przestrzeni, Galeria Scena w lokalu na Andersa 24, 2019, fot. z arch. artystki