Hitz eta pitz 2014 2015 by Murgia Institutua

Argazkia: Irudi digitaleko ikasleak

Zu ze n d a ri a : J osé M a n u e l E l i ce g u i Zu ze n d a ri on d okoa : M i re n Azofra I ka ske ta b u ru a : E va Re sp a l d i za I d a zka ri a : Lu ke n Aka rre g i Zi kl oe ta ko koord i n a tza i l e a : F e rn a n d o G a ri ta g oi ti a M I N TE G I AK: H i z ku n t z a k: - E u ske ra : I ru n e Zu l u a g a , M i re n Zu l u a g a e ta F e rn a n d o S a n tos. - G a z te l a n i a : E v a R e s p a l d i z a , U xu n e Ai zp u ru a e ta O l i te P é re z. - I n g e l e sa : E d orta Txop i te a , O h i a n e B a rre n e txe a e ta M a ri j o Ag i rre - F ra n tse sa : P a tri ci a P a l a ci os.

AURKIBIDEA Agurra

Ongi Etorriak

Egonaldiak / Txangoak

Euskara Jendea

815

G i za rte : Al i ci a J i m é n e z, Kon txi Lóp e z, Lu ke n Aka rre g i e ta Le i re Vé l e z d e l B u rg o.

Hitzaldiak

1617

M a te m a ti ka : M a i d e r G oñ i , Ag u stín Lóp e z d e M u n i a i n , I d oi a G e n to e ta La n d e r G oi ri .

Bidaiak

1820

Gaiak

Testigantzak

2223

Disko Kritikak

2425

Galdetegia

2627

Txapela Buruan

2829

Zi e n tzi a -te kn ol og i a : M i re n Azofra , I ke r Le ku e , Li h e r Ai a rtza g u e n a , Rosa O rm a za e ta U rko La sh e ra s. O ri e n ta zi oa : I ñ a ki Au zu m e n d i e ta M a ri e F e rn á n d e z. LAN B I D E H E ZI KE TAK (ZI KLO AK):

Chez nous/English Korner 3031

M i ke l Ag i rre , Ara n txa B ra ce ra s, J ose M a n u e l E l i ze g i , F e rn a n d o G a ri ta g oi ti a , J u a n Ca rl os M a rtín , M a n ol o Va l vu e n a , M ª M a r Vi rto, M a ría J osé Cu rros, O i h a n e B a rre n e txe a

Literatura

3234

Horoskopoa

Mikroipuin Lehiaketa

3637

I d a zka ri a : J osé An ton i o Al a m e d a .

Argazkiak

3843

E s k o l a z a i n t z a : Ki n i d e l P i n o .

Elkarrizketa

4445

Txisteak

Amets Arzallus (Agurra)

J a n g e l a n : O l a i a Arte a g a , U rtzi Azka rra g a , N u ri a O sé s, Le ti cía U rg oi ti e ta O l a tz S a n toci l d e s. G a rb i ke ta n : J a n i re F e rn a n d e z, Au re M ora l e s e ta Zu ri ñ e O l a b e .

AGURRA

FITXA TEKNIKOA

Arg i ta ra tza i l e a : M u rg i a B H I We b -g u n e a : www. m u rg i a i n sti tu tu a . com P osta e l e ktron i koa : 0 1 0 1 5 7 a a @ h e z ku n t z a . n e t Koord i n a tza i l e a : F e rn a n d o S a n tos D i s e i n u e t a M a ke t a z i o a : Ta l d e osoa E rre d a kzi o ta l d e a : N a om í An d a , H a i ze a J i m é n e z, Am a i a B ol l l a i n , An e I tu rra te , I za d i Re vi l l a , U xu é B a ye r, M a rc P e ñ a , Xa b i O txoa d e Al d a , S a i oa U rd i n g u i o, Za i ra d e l Va l l e , M a i d e rD om ín g u e z

Aurtengo prentsa talde txiki honek agur esaten dio prentsa tailer honi. Urte hasieran oso gogotsu sartu ginen pilekin topera lan egiteko asmoz! Lan handia egin dugu aldizkari hau zuen gustura egon zedin. Ordu asko sartu dizkiogu eta bukaeran hartutako itxuraz oso harro gaude. Jende berria ezagutzeko aukera izan dugu, haiekin ikasiz nahiz haiengandik ikasiz. Badakigu hurrengo urteetan prentsa talde berriak sortuko direla, eta tailer honetaz gu bezainbeste gozatzea espero dugu. Esperientzia onak eramaten ditugu bakarrik, hemendik aurtengo prentsako tailerretik zorte ona opa dizuegu! ERREDAKZIOA

Le g e G ord a i l u a : VI - 3 8 0 - 1 1 I n p ri m a ke ta : S a ca l

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

LAGUN BERRIAK

ONGI ETORRIA

J U LE N : 1 -Txikiagoa espero nuen. 2-Ez. 3-Bai, patio gehiago daukazunez hobea iruditzen zaidalako. 4-Ez. 5-Bai, nire jarrera okerragoa da. 6-Noski ezetz, herrian batzuekin elkartzen garelako. 7-Bai, baina ez dizkizuet esango. 8-Ez. 9-Ligatu. 1 0-Ez.

KATTALI N 1 -Handiagoa. 2-Ez. 3-Bai, askoz hobea delako eta patio gehiago dituelako. 4-Batzuk bai. 5-Bai. 6-Ez, ez nago beraiekin. 7-Bai. 8-Ez dut uste. 9-Ez dakit. 1 0-Ez dut uste.

1 ) N ol a koa e sp e ro ze n u e n i n s ti tu tu a ? 2 ) H on a e tortze ko i rri ki ta n ze u n d e n ? 3 ) E skol a ra b u e l ta tu ko zi n a te ke ? ze rg a ti k? 4 ) H e m e n g o i ra ka sl e a k g u stu ko d i tu z u ? 5 )Asko a l d a tu d a zu e n j a rre ra i n sti tu tu ra h e l d u za re n e ti k? 6 )Lotsa tze n za ra l a u g a rre n m a i l a koe n a u rre a n ? 7 ) Xu rru m u ru a skota z e n te ra tze n za ra ? 8 )P e rtson a m od u a n a l d a tu za re te h e l d u za re te n e ti k? 9 ) L i g a t u e d o i ka s i e g i t e n d u zu g e h i a g o ? 1 0 ) D a g oe n e ko J O N LAS E RN A: 1 - Normala, zailagoa. m a i te m i n d u a l za ra ?

EI DER 1 - Zaila. 2 - Ez. 3 - Bai, askoz dibertigarriagoa zelako. E ta zu k ze r u s te d u zu ? ? ? 4 - Ez. 5 - Nire ustez, ez. 6 - Ez. 7 - Bai, bikote askoren harremanez batez ere. I za d i , An e e ta U xu e 8 - Ez. 9 - Ez ligatu, ez ikasi. 1 0- Bai.

HITZ ETA PITZ

2 - Bai, gehiago ligatzeko. 3 - Ez, ligatzeko leku ona delako. 4 - Ez. 5 - Bai, bihurriagoa naiz. 6 - Ez, lagunak dauzkadalako bertan. 7 - Ez. 8 - Handiagoa sentitzen naiz. 9 - Bi gauzak. 1 0-Nik ez dut ligatzen, beraiek niregana etortzen dira beti.

6. alea 2014-2015

ONGI ETORRIA

IRAKASLE BERRIAK

O L I TE :

1 . - N o n i ka s i z e n u e n ? Z e i ka s ke t a k e g i n z e n i t u e n ? G a s te i ze n i ka s i n u e n , i n g e l e s fi l o l o g i a e ta h i s p a n i ko a . 2 . - Z e i n s ti tu tu ta n e g i n d u z u l a n ? G a s te i ze n , B i l b o n e ta Zo rn o tza n . 3 . - M a i l a e ta i ka s l e e i d a g o ki e n e z, ze i ri tzi d u zu g u re i n s ti tu tu a z ? M a i l a o s o o n d o d a g o , n i re u s te z, b a i n a h o ri e z d a ze n tro a re n a ra b e ra , i ka s l e e k d a u ka zu e n g o g o e n a ra b e ra b a i zi k, e ta b a tzu ta n h a i n g o g o g a b e ko a k i z a te a g a ti k m a i l a j a i s te n d u z u e .

O s o g u s tu ra n a g o , i ka s l e n a h i z i ra ka s l e e ki n g i ro o s o o n a d a g o e l a ko , b e ti fa rre zka g a u d e .

4 . - B a d a ki g u S u e d i a n e g o n zi n e l a , ze n b a t u rte z e g o n zi n e n h a n ? U rte b e te e g o n n i n tze n , a b u ztu ti k a b u ztu ra . B i zi m o d u a h a n o s o d e s b e rd i n a d a , e g u ra l d i ti k h a s i ta , o s o h o tz h a u n d i a d a g o . I p a rra l d e a n e g u n a k l a b u rra g o a k d i ra , h e g o a l d e a n , b e rri z, l u ze a g o a k.

8 . - I ka s l e e d o i ra ka s l e re n b a te ki n g e rta tu ta ko a n e kd o ta re n b a t ko n ta tu ko z e n i g u ke ? N i re tza t e g u n g u zti a k a n e kd o ti ko a k d i ra , b a i n a b e h i n kl a s e a n " Lo ku to ri o " h i tza e s a n n a h i n u e n e ta " Ko l u to ri o " a te ra zi tza i d a n .

5 . - O s o d e s b e rd i n a d a S u e d i a ko b i zi m o d u a h e m e n g o a re ki n , E u s ka l -H e rri ko a re ki n a l d e ra tu z? I ra ka s te ko m o d u a o s o d e s b e rd i n a d a h e m e n g o a re ki n a l d e ra tu z. H a n g o i ka s l e a k o s o m o ti b a zi o e ta e g i n ki zu n g u txi d i tu zte . O s o d e s b e rd i n a d a h e m e n g o a re ki n a l d e ra tu z.

9 . -G u re e to rki zu n a ri d a g o ki o n e z, ze a h o l ka t u ko z e n i g u ke ? B i zi tza n d e n a e g i n b e h a r d u g u l a , i n o rk e z d i g u l a ko e ze r o p a ri tze n . E ta g a rra n tzi ts u a d a g u g a re n b e za l a i za te a , a zke n e a n l a n e g i n e z g a u za a s ko l o rtu d i tza ke g u l a ko .

6 . - Z e z a l e ta s u n d i tu z u ? F u tb o l a , txi rri n d u l a ri tza , i ra ku rtze a , e ta b . . . 7 . - E g o ki tu e g i n za i zki zu n i ka s l e e ki n g u s tu ra a l za u d e ?

O l i te , a u rte n l a u g a rre n m a i l a n Ku l tu ra Kl a s i ko a e ta h i ru g a rre n e ta b i g a rre n m a i l a n G a zte l a n i a e m a te n d i tu e n i ra ka s l e a , g u re ka ze ta ri e ki n . Za i ra , M a i d e r e ta S a i o a

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

ALKIZA ETA SEGURA LO RE D AN A P U I U LE T 1.-Ez, txikia zen baina azkenean ondo pasatu genuen. 2.-Jolas asko egin genituen, herrian zehar egon ginen eta solfeo egin genuen. 3.-Bai, nahiko ondo ulertzen genuen. 4.-Bai,oso paisaia politak zeuden. 5.- Neskak eta mutilak batera.

EGONALDIAK E L E N A I RI O N D O 1 .-Bai, oso polita zen, eta oso ondo pasa genuen. 2.-Zaldian ibili, mendira joan, jolasakZ. 3.-Bai, ondo ulertzen ginen. 4.-Bai, herrian zehar. 5.-Bi logela zeuden: gela batean 1 9 eta bestean 11 , gutxi gorabehera..Batean mutilak eta bestean neskak.

M ARTI N F E RN AN D E Z D E C O RRE S 1 .-Bai, oso ondo zegoen. 2.-Menditik ibili ,zaldiekin egon eta ur jolasak egin genituen. 3.-Bai, oso ondo ulertze ngenuen elkar gure artean. 4.--Bai, gainera gauza asko ikusi genituen. 5.-Mutilak eta neskak batera. EUSKAL

GIROTZE

Galderak 1 Gustuko izan al zenuten lekua? 2 Ze aktibitate jorratu zenituzten? 3 Herri euskaldun petoa denez, ondo ulertu zenuten elkar zuen artean? Maila altua zegoen? 4 Herritik bakarrik joaten uzten zizueten? 5 Logeletan nola banandu zintuzteten?

BARNETEGIAK:

M ARKE L I ZAG I RRE 1 . -E z, a sp e rg a rri a i za n ze n . 2 . - E s ku - p i l o t a n j o l a s t u g i n e n , b i l l a rre a n Z 3 . -B a i , e z g e n u e n a ra zori k i za n . 4 . -B a i , d e n b ora l i b re a n j oa te n g i n e n h orti k. 5 . -M u ti l a k e ta n e ska k b a te ra .

euskaraz

bizitzeko eta euskaraz gozatzeko lekuak. Bigarren mailako ikasleek urteroko bidaia egin dute eta,

aurten,

dira.Haiekin

Alkizara joandako

zein

Segurara

irakasleak

Olite,

joan Leire,

Maider eta Uxune izan ziren. Aste bete pasa zuten aterpetxe banatan, eta hainbat jarduera jorratu zituzten: kobazuluetan sartu, frontoian kirola egin, mendira joan, zaldiz ibili, eskulanak eta batzarrak egin

zituzten.

Helburua aste oso bat euskaraz jardutea zen.

Maider, Zaira eta Saioa

HITZ ETA PITZ

6. alea 2014-2015

S E G O VI A

HISTORIAZ BLAI

Ave Ca e sa r, stu d i a n ti te sa l u ta n t! Badaezpada ere, tradizioak agintzen duen legez, heltzean agurra bertakoei adierazteko asmo onez gentozela. Jakin badakigulako erromatarrak oso jende zibilizatua zela, baina gerratean ere bere ekarpenak egin zituztela. Eta ez genuen Segoviako milizia haserretu nahi... H a e c ci vi ta s ca stra rom a n oru m fu i t. H i s re b u s g e sti s. . . Horregatik, hain zuzen ere, akueduktua (aqua-duco / ura eraman) geratu dira horrenbeste aztarna arkeologiko, hiriaren egitura klasikoa, estolderia... zenbat pasadizo, zenbat istorio kalexka eta kale kantoi hauetan. Harriek hitz egingo balute! Al e a j a cta e st! Tristaturik oporraldia bukatu zaigulako, baina, aldi berean, pozik liburuetan ikasitakoa bertatik bertara dastatzeko aukera izan dugulako, eta iraganak gure arteko harremanak sakontzeko aukera eman digulako...agur, adio esan behar diogu Segoviari eta bertan bizi izandako esperientziari.

Erromatarren garaiko aztarnak eta Erdi Aroko gaztelu erraldoia Segovian historiak utzitako bi adibide ikusgarri dastatu eta gozatu nahi dituenarentzat. Lagunak... begiek, akaso, edertasun estetikoa balia dezakete norberaren gozamenerako, baina jakinduriak edertasun intelektualaz gozatzeko aukera ematen digute. Ikasi beldurrik gabe eta ondo pasa!

Xa b i e ta e rre d a kzi oa

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

EUSKARA JENDEA

EUSKARAREN EGUNA

ZER DA ENE EGUNA? Euskararen Nazioarteko Eguna abenduaren 3an izaten da, Frantzisko Xabierekoaren egunean. Frantzisko Xabier 1 552ko abenduaren 3an hil zen, eta kondairak dioenez, hil aurreko azken hitzak euskaraz izan ziren, bere amahizkuntzan. Euskara munduan: Hiztunak (gutxi gorabehera): 1 .000.000 hiztun ditu euskarak mundu zabalean.Ikus dezagun: Euskal Herrian, hau da, Euskal Autonomia Erkidegoan (885.000), Frantziako hegomendebaldean (51 .1 00), Nafarroan (63.000) hitz egiten dute. Eta falta direnak munduan zehar barreiatuak dauden euskaldunak lirateke. Lege-estatusa: ofiziala Euskadin (Euskal Autonomia Erkidegoan) eta Nafarroako iparraldean; lege-onespena Nafarroako erdialdean eta ipar-ekialdean; onarpen soila Lapurdi, Nafarroa Beherea eta Zuberoan.

NOLA OSPATU GENUEN GURE INSTITUTUAN? Gure institutuan, urte guztietan bezala egun hau ospatu genuen areto nagusian, klase bakoitzak prestatu zituen kanta, dantza, bertsoak..... aurkezteko. Bigarren mailakoek bi dantza egin zituzten talde ospetsu batzuen kantetan oinarrituta; gero hirugarren A gelakoek remix bat egin zuten Xu xuabe, Riki riki eta Ran rober ran abestiekin eta hirugarren B-koek antzerkitxo edo rap moduko kanta bat eta dantza bat eskaini zizkiguten; gero laugarren mailakoek beraiek sortutako bertso batzuk bota zituzten eta, amaitzeko, irakasleek bi dantza egin zituzten.

Amaia, Haizea eta Naomi

HITZ ETA PITZ

6. alea 2014-2015

EUSKARA JENDEA

SANTA AGEDA

Otsailaren 5a, Santa Ageda eguna da. Bezperan, otsailaren 4an, Euskal Herriko herri askotan koplaka eta eskean aritzen gara. Duela urte asko, 230.urtean, Sizilia irlako Katania herrian, Ageda deitutako neska eder bat bizi zen. Bertako gobernadorea, Kintiano deitzen zena, txundituta geratu zen neskatila gaztearen edertasuna ikusita. Berarekin ezkondu nahi izan zuen, baina Agedak ezetz esan zion, ez zuela ezkondu nahi, Jainkoarekin ezkonduta baitzegoen. Kintiano agintaria sutsu haserretu zen, eta bularrak moztu zizkion. Horregatik, Elizak Ageda andrazkoen zaindareari izendatu zuen. Oso argi ez dago zelan baina Euskal Herriraino iritsi zen Santa Agedarenganako fedea.Bizkaiko, Gipuzkoako, Lapurdiko eta Nafarroako nekazal giro euskaldunetan, ohitura zaharra da Santa Ageda bezperan, etxez etxe kantari ibiltzea. Batzuetan, dirua eskatzen da eta beste askotan, barrena asetzeko janaria eta edaria.

Santa Ageda bezpera dugu, Euskal Herriko eguna, etxez etxe kantuz pozteko aukeratu duguna... Aupa institutuko ikasleak!

6. alea 2014-2015

I za d i 9

HITZ ETA PITZ

Izan zirelako gara, eta garelako izango dira.Non ikusi da herri oso bat bere hizkuntzaren atzetik korrika, heldu nahian, metroz metro, herriz herri, zahar eta gazte, emakume zein gizon, zenbat ahalegin, zenbat emozio...Eta gu hortxe guztiekin batera. Ez dadila izan une zehatz bateko argazkia. Erabili eta bizi euskaraz!

EUSKARA JENDEA

KORRIKA

KORRIKA, KORRIKA!!! N O RK AN TO LATZE N D U ?

ZE R D A KO RRI KA? Korrika, AEK-k antolatuta, Euskal Herri ososan zehar egiten den euskararen aldeko lasterketa erraldoia da. Gure hizkuntzaren aldeko kontzientzia suspertzea eta gau-eskola zein euskaltegien eguneroko lana indartzeko dirua biltzea ditu helburu. 1 980an Euskal Herria O単atitik Bilbora zeharkatu zuen 1 .Korrika antolatu zenetik, euskararen alde antolatzen den ekitaldirik jendetsuena eta garrantzitsuenetakoa da. Ordudanik, 1 8 Korrika eta 34 urte igaro dira.Bi mila kilometro baino gehiago euskararen alde, adin eta mota guztietako milaka korrikalariekin, gau eta egun gelditu gabe.

Laura eta Yaiza lekukoa eraman zuten lagunak

AEK-k antolatzen du Korrika: euskararen berreskuratzea eta Euskal Herriaren berreuskalduntzea xede dituen erakundea.

Korrika hasi eta amaitu arte, lekukoa eskuz esku eta kilometroz kilometro pasatzen da korrikalarien artean; lekuko horren barruan, euskaldun ezagun batek Korrika helmugara iristean irakurriko duen mezua doa, ordura arte sekretupean gordetzen dena. Korrika Euskal Herriko jendartea astintzen duen gertakari bilakatu da. Bi urterik behin egiten den lasterketan parte hartzen duen jende kopuruak gora egiten du etengabe, Korrikaren antolaketan milaka lagun aritzen dira herriz herri eta auzoz auzo eratutako batzordeetan, eta kanpainak irauten duen bitartean ehunka jaialdi, kultur ekitaldi eta abar antolatu ohi dira.

Naomi, Amaia eta Haizea

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

EUSKARA JENDEA

INAUTERIAK Euskal inauteria oso eremu zabala da; zabalegia kontzeptu bakar batean ezkutatu eta laburtzeko. Euskal Herrian ez dago inauteri bat; kolore, tankera eta ezaugarri anizdun festa ezberdinak baizik. Beraz, euskal inauteriei buruz hitz egin behar dugu. Eremu zabal horretan bat egiten dute karroza, desfile eta musika berrien burrunbak Miel Otxin, Zanpantzar, Zaldiko, Ziripot edota momotxorroekin. Hori da egin dezakegun lehen zatiketa.

Baina nola jakin zein egunetan ospatu behar diren. Inauteriek ez dute egun finkorik izaten, ilargiaren arabera ezartzen dira: udaberriko lehen ilargia betearen osteko igandean, bazko eguna, kokatzen da. Egun honetatik 7 igande edo 50 egun atzera eginda igande inauteria da. Horren inguruan finkatzen dira inauterietako beste egun nagusiak.

HITZ ETA PITZ

Zehatz mehatz inauteriak noiztik ospatzen diren eta nondik abiatzen diren esango digunik ez dago. Autore batzuek XIV. eta XVI. mendeetan topatu dituzte inauteriei buruzko lehen datu historikoak, baina herriaren erantzuna da betidanik ospatzen direla; horregatik, esan daiteke ikerketa adina hipotesi dagoela inauterien jatorriaren inguruan. Inauteri jaiak, urtearen une oso esanguratsu bati dagozkio, batez ere artzaintza eta nekazaritzaren munduan. momentu honetan natura lokarturik gelditzen da. Negua da. Gizakiak bizitza berriro esnatzea eta itzultzea nahi du. Udaberriaren zain dago. Ikuspegi hori islatzen duten inauteriak topatuko ditugu, batez ere nekazari giroko herrietan. Beste aldetik, mundu urbanoan ere garatu da jai hau. Jai hutsa izaten da. Mozorrotu daiteke, gure baitan gordeta ditugun pertsonaiak kanporatuz, eguneroko bizitzaren tentsioak deskargatzeko aukera dugularik. Elementu hauek guztiek bizirik irauteko indarra eman diote, bai nekazari munduan, bai hirietan ere.

Ane 12

6. alea 2014-2015

EUSKARA JENDEA

ELURRETAN

Institutua elurrez gainezka zegoen egunetan,maila guztiak patioan batu eta elurrezko panpin erraldoiak sortu genituen. Irakasleak nahiz iikasleak batera jolastu eta argazkiak egin genituen.

4. mailako ikasleak datozen olinpiadetarako proba ber riak asmatzen.

Elurretako panpina "OLAF" edo "SANDALIO" izenekoa.

3 . m a i l a ko i ka sl e ta l d e a , La n d e r e ta I d oi a m a te m a ti ke ta ko i ra ka sl e e ki n . I n sti tu tu ko fu tb ol ze l a i a n o l a i ku s t e n z e n g o i ko sol a i ru e ta ti k.

Zaira , Saioa eta Maider

Ane

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

EUSKAL PRENTSA

EUSKARA JENDEA

ALEA ALDIZKARIA Alea aldizkari bat da, GEU Gazteiz Euskalduna elkarteak, Goienak eta Berriak elkarlanean sorturiko proiektu komunikatiboa, Araban euskarazko tokian tokiko hedabideen hutsuneari aurre egiteko sortua. Nahi dutena da euskararen erabilera eta presentzia areagotzea eta euskarazko informazioaren bitartez lurraldea kohesionatzea,horixe litzateke beren helburu nagusia. Aldizkariak 32 orrialde izan ohi ditu eta denak kolore desberdinekin, Arabatik arabarren berri emanez, kuadrillaz kuadrilla eta herriz herri zabalduko da. - 201 4ko azaroaren 29an, astekariaren zero Araban, euskarazko tokian tokiko hedabideei zenbakia aurkeztu zuten. zegokienez, zegoen hutsunea edo beharra - 201 5eko urtarrilaren 1 6an, 'Alea' astekariak ikusita, hainbat eragilek elkarlanerako bidea lehen zenbakia argitaratu zuen. hasi zuten 201 2ko udazkenean. Hain zuzen ere, Aiaraldea Komunikazio Leihoa, Goiena, Berria eta GEU Gasteiz Euskalduna elkartea izan ziren elkarlanerako lan horietan hasi zirenak.Guztien ekarpenak jasotzeko prest dagoen proiektu ireki eta parte- hartzailea da:

M a rc P e 単 a HITZ ETA PITZ

6. alea 2014-2015

MARTXOAK 8

BERTSOLARITZA

EMAKUMEARI DEDIKATUTAKO BERTSOAK (BERTSOLARITZA TALDEA) G a u e ta e g u n b u ru a n fu tb ol a d u te n a k b e re n m u ti l a l a sa i u z te n e z d u te n a k b i h a r g u re a m on a k i za n g o d i re n a k

M i re ste n d i tu t e ta e m a ku m e d e n a k( b i s ) Ki rol e ta n tre b e a k a l fe rra k d i re n a k, e t a b i ko t e d u n a k b a ka rri k d a u d e n a k m a i te d u te n a k fe sta m a i te e z d u te n a k

M i re ste n d i tu t e ta e m a ku m e d e n a k( b i s ) E m a ku m e g a z t e a k b u ru ti k d a u d e n a k h a se rre tze ra koa n m a l a o s ti a d u te n a k i n oi z u m e ri k i za n n a h i ko e z d u t e n a k

M i re ste n d i tu t e ta e m a ku m e d e n a k( b i s ) H a u rra k e ta h e l d u a k g a zte a k d i re n a k l a n e a n d i h a rd u te n a k e txe a n d a u d e n a k d i ru a d u te n n e ska k e ta p ob re e n a k

M i re ste n d i tu t e ta e m a ku m e d e n a k( b i s ) Ab e sl a ri , i d a zl e fu tb ol e a n on e n a k, b i z i tz a n g e h i e g i ta n su fri tze n d u te n a k za ka r, a l a i (e )ta tri ste i za te n d i re n a k

M i re ste n d i tu t e ta e m a ku m e d e n a k( b i s ) G a zte e ta za h a rra k d e sb e rd i n d i re n a k, a b e ra ts ta txi roa k b i h o tz o n d u te n a k b e g i b e rd e , u rd i n a k g u g a ra e d e rre n a k

M i re ste n d i tu t e ta e m a ku m e d e n a k G u re b i zi tza a l a i tze n p a s a t z e n d u t e n a k, l a sa i e d o g e l d ori k n e ska zoroe n a k i p u i n e ko sorg i n a k m a i ta g a rri e n a k

M i re ste n d i tu t e ta e m a ku m e d e n a k( b i s ) D oi n u a : M i ke l M a rke ze n " kon p l i ze d i tu t e ta " U XU E

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

KEPA SOJO

HITZALDIA Pasa den astean, Hizkuntzak mintegiak gonbidatuta, Kepa Sojo zinegile arabarra gure artean egon zen hitzaldi edo topaketa bat izateko laugarren mailako ikasleekin. Kepa Sojo aurtengo Espainako Goya sarietarako nominatua egon da oso arrakasta eta fama handia hartu duen metraje laburreko filma batengatik: "Loco con ballesta". Berak kontatu zuenez, sari asko lortzen ari den laburmentraia da, bai hemen bai atzerriko beste zinemaldi batzuetan ere. Nolabait esateko "absurdoa" da, beste gai batzuen artean, berak jorratu nahi izan duen aldea, errealitateak horretarako eta askoz gehiagorako ere ematen baitu. Mota guztietako azalpenak eman zituen: pelikula, telefilm, telesail klasiko zein moderno franko ikusten dituela egunero, eta askotan, horiexetatik ateratzen dituela rodajeetan gertatutako pasadizo barregarriak, edota zinemaren munduan gertatzen diren komeria sinetezinak. Baina zerbait argi eta garbi utzi baldin bazuen, edozein film labur edo film luzeren atzean dagoen lana izan zen. Oso lan planifikatuta izaten da, urratsez urrats jarraitu behar dena eta etengabeko zuzenketak eskatzen dituena, pelikula bat amaituta dagoela esan daitekeen arte. Beno, oso tipo jatorra eta umoretsua. Zerbait nabarmentzekotan, bere optimismoa izan zitekeen. Bejondeiola!

Kepa Sojo ( (Laudio, 1 968) Euskal Herriko gidoigile eta zinema zuzendaria da. EHUn Geografia eta Historian lizentziatua eta Valladolideko Unibertsitatean Zinemaren Historia eta Estetikan diplomatua. EHUn irakasle da. Zinemari buruzko ikerlanak egiteaz eta hitzaldiak eskaintzeaz gain, zinemagile bezala film laburrak zuzendu ditu: 1 997an sari ugari lortu zituen" Cien maneras de hacer pollo al chilindr贸n" lanarekin, eta orobat 1 998an Looking for Txentxo lanarekin. 2000. urtean telebistarako lanari ekin zion, Koma ekoiztetxeak ETBrako egin zuen Platos Sucios telesailaren zuzendari modura.

An e

HITZ ETA PITZ

6. alea 2014-2015

JASONE OSORO

HITZALDIA Ze rg a ti k h a si zi n e n i d a zte n ? B e ti g u sta tu i za n za i zki t sorku n tza k, e ta sorku n tze ki n ka ze ta ri tza i ka si n u e n . O rd u a n n i re ka b u z i d a zte n h a s i n i n tz e n , b e ti d a n i k g u s ta tu z a i t e ta . N orm a l e a n n oi z i d a zte n d u zu ? N i re u m e a k i ka stol a n d a u d e n b i ta rte a n , e g u n e ro. I d a zte n d u zu n e a n n orb a i te n i ri tzi a i za te n d u zu ko n t u a n ? G e h i e n e ta n a ra zoa k d i tu d a n e a n n i re g u ra soe n i ri tzi a k b i l a tz e n d i tu t. Ze i n l i b u ru m ota g u sta tze n za i zu i d a zte a ? H a rre m a n e n a , a l a m a i ta su n h i stori a k a l a l a g u n e n h a rre m a n a k. Ze i n e n tza ko e g i te n d i tu zu zu re l i b u ru a k? H a si n i n tze n h e l d u e n tza ko i d a zte n , b e ka b a t l ortu a rte . H orti k a u rre ra g a zte e n tza ko i za n d i ra n i re l i b u ru g u zti a k; ora i n i d a zte n n a g oe n n ob e l a h e l d u e n tza ko d a . E sa n b e h a r d a n i re tza ko h a rtza i l e a n or d e n e z d a u ka l a g a rra n tzi a ri k, on d o p a sa tze a b a i zi k. N ol a ko a ra zoa k i za n d i tu zu i d a zte ra koa n ? B a t z u t a n b l o ke a t z e n n a i z , e z d a ki d a n e a n n o l a j a rra i tu . B e l d u rra sa rtze n za i t se n tsa zi oa d a u ka d a n e a n i d a zte n d u d a n a k e z d u e l a e ze rta ra ko b a l i o. g og orra d a i d a zte n d u zu n a p u b l i ka tze a , g e ro kom e n ta ri oa k e n tzu n b e h a r d i tu zu l a ko. Ze n b a t l i b u ru i d a tzi d i tu zu ? G u zti ra 1 2 . E t a g u s t u ku e n a z e i n d a ? E z d a ki t, b a koi tza k b e re g a rra n tzi a e ta a ka tsa k d i tu e ta za i l a d a b a t a u ke ra tze a . Ze n a h i a g o d u zu e u ska ra z a l a g a zte l e ra z i ra ku rri ? N a h i z e ta e u ske ra z b i zi n a i ze n , h i zku n tza b a i n o g a rra n tzi tsu a g oa g a i a ze i n d e n e sa n g o n u ke .

BETI GUSTATU ZAIT SORKUNTZA ETA BETIDANIK GUSTATU ZAIT IDAZTEA

I z a d i e ta U xu ĂŠ

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

B I D AI AK

B U RG O S - S ALAM AN KA E U S KARA S ALAM AN KARAI N O , H O RI D A KO RRI KA, H O RI ! ! !

M ai d er

HITZ ETA PITZ

Benetan bidaia ederra izan zen, talde osoak asko disfrutatu genuen. Gure lehenengo egonaldia Burgosen izan zen. Han Burgoseko katedral nagusia ezagutu genuen. Eta hara! Zelako katedrala, benetan dotorea eta handia. Bisita amaitu eta gero, korrika Salamankaraino eramatea ideia ona zela iruditu zitzaigun. Horregatik poltsikoan generaman lenengo pankarta atera eta tipi- tapa, tipi-tapa korrikari ekin genion. Burgosen zeuden berezitasun eta paisaia guztiak mirestu ondoren, autobusera bueltatu ginen. Benetan dibertigarriak izan ziren autobusean eman genituen hurrengo bi orduak, talde osoa elkarrekin dantzatuz eta abestuz pasa baikenituen. Salamankan geundela, betikoa heltzean, logelak hautatu eta instalatu, ezer berezirik ezZGauean piskat ingurua ezagutu eta goiz lotaratu ginen, egun luzea izan baitzen. Biharamunean, Salamankako erdialdera abiatu ginen; oso goiza polita izan zen, hainbat eraikuntza historiko ikusi genituen eta. Arratsaldean, erdialdera joan ginen eta denbora librea eduki genuen. Salamankatik genbiltzala, txinatar batzuen denda ikusi eta, nola ez, sartu ginen. Han geundela, edozein estilo eta koloretako tutuak, betaurrekoak, korbatak, galtzontziloakZ erosi genituen. Burutik oinetaraino mozorratuta geundela, Salamankako plaza nagusiaren erdian jarri, bozgorailu batzuk piztu, topera jarri eta han egon ginen arratsalde pasa, dantzan. Ikustekoak izan ziren Olite eta Aliciaren aurpegiak gu horrela mozorrotuak ikustean, dantzan eta jende pila gure inguruan farrezka eta mugikorrekin argazkiak nahiz bideoak egiten eta filmatzen. Gure irakasle maiteak shocketik atera eta gero, gurekin dantzan hasi ziren, eta benetan ikusgarria Aliciaren estiloa! Jejjejej! Afaltzeko aterpetxera bueltatu ginen, eta han benetako afaria dastatu ahal izan genuenZ Afaldu ostean, gauean gidari batekin geratuak ginen eta horrek Salamankaren edertasuna gauean nolakoa den ikusteko aukera eman zigun. Salamankako histoiari buruz dezente ikasi genuen, ohiko esaldi batzuei zentzua eman, hainbat pasarte entzunZ Hala ere, gazteak garenez, piskat faltan bota genuen gauean denbora librea edukitzea, baina horretaz aparte benetan merezi duen bidaia izan da.

6. alea 2014-2015

B I D AI AK

J AKA / S ALO U E rre ska te a n e s p e z i a l i s ta k b e h a r zi tu zte n e ta , h a ra ! , g u ri d e i tu z i g u t e n . I ku s t e n d e n e z , o s o l a n p rofe si on a l a e g i n g e n u e n . H ori xe b a i e tz!

B e g i ra , kl a se a n b e za l a , d en ok ad i , ad i ! D en a d e l a , b a i j a n zke ra b e re zi a d a ra m a te n a , e zta ? B u ru g a i n e a n d a u zka te n ka s ko e k h i t z e g i n g o b a l u t e ?

G u a p a , d otore e ta e d e rre ta n e d e rre n a k g u re n e s ka k. P re st fe sta ra ko!

E u s ka l d u n b a t z u e n i n b a s i o a Ka t a l u n i a n , a i a m a ! H a m a i ka i ku ste ko j a i oa k g a ra ! B a i n a l a sa i l a g u n ok, h e ri otza ri k g a b e ko a rra n tza b e za l a ko j oku a i za n ze n . U f! E rre d a kzi oa e ta H N P

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

JAKA / SALOU

BIDAIAK

H e m e n j o l a s d i b e rti g a rri e ta o s p e ts u a p ro p o s a tze n d u zu e g u : N o n d a g o Wa l l y? N o r d a n o r a rg a zki h o n e ta n ? H a s i . . .

B e h e a l d e ko h o n e ta n b e s te j o ku b a t: a rg a zki a ri b e g i ra j a rri e ta a s m a tu p e l i ku l a re n i ze n b u ru a . Ze i n d a to rki zu b u ru ra ? " N e s s l a ku a ko m u n s tro a " , s e g i zu k. . . E rre d a kzi o a e ta H N P

HITZ ETA PITZ

6. alea 2014-2015

HANDIK ETA HEMENDIK

GAIAK

H I TZ E G I N E TA J O LAS (Zu i a e u ska ra z)

Zuia Euskaraz festa berezia da, bi helburu dituena: euskararen erabilerari indarra eta presentzia ematea da bat, eta Zuia udalerriaren historia eta tradizioa erakustea da bestea. Aurtengo ediziorako aukeratutako gaia â&#x20AC;&#x153;jolasakâ&#x20AC;?izan dira. Eurek dioten bezala: â&#x20AC;&#x153;Oraingo honetan jaso nahi izan ditugu garai batean, Zuian, umeek egin ohi zituzten jolasak (tresnekin, baloiarekin egindako jolasak, harrapaketa jolasak, jaurtiketa-jolasakZ). Informazio gehiago nahi izanez gero, jo ezazu argitaratutako liburura. Lan bikaina benetan!

Uxue eta Ane E B OLA

Ebola Filoviridae familiakoa den birus bat da, ARN duena material genetiko gisa. 1 976an deskubritu zuten lehendabiziko aldiz Afrika erdialdean izandako izurrite batean. Geroztik, zenbait epidemia sortu ditu Afrikan. Ebolak gaixotasun birikoa eragiten du, oso gaixotasun arraroa baina heriotzatasa handia duena. Birusak eraldatu egiten ditu zelula endotelialak, hau da, odol-hodien barne-azala estaltzen duten zelulak. Odol-hodiei kalte egiten die. Afrikara joan zen misionero batek ekarri zuen ebola Espainiara, eta berarekin egon zen erizain bat kutsatu egin zen. Emakume horrek Teresa Romero zuen izena. Hiru astez egon zen hospital batean ingresatuta ebolarekin eta azken frogan negatiboa eman zuen arte. Orain Espainian ez dago ebolarik, baina pertsona batzuk ingresatuak egon dira badaezpada.

I N S TI TU TU KO TXAKO LI N A

Aurtengo ikasturtean hirugarren mailako Zientzia Tailerreko ikasleek, Rosa irakasleak zuzenduta, beste gauza askoren artean txakolina egiteari ekin diote. Ikasgaiaren izenak dioen bezala, Zientzia irakasteko tailer bat da, irakasgai praktikoa,alegia. Eta argazkian ikus dezakezuen bezala, oso kolore polita duen edaria ekoiztea lortu zuten gure txakolingileek. Orain geratzen zaien erronka bakarra Eusko Labela lortzea eta produktu onenen artean sartzea izango litzateke.

M a rc

Xa b i 6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

TESTIGANTZAK

MAIALEN URKIZA

M AI ALE N U RKI ZA (I KAS LE O H I A) -Noiz bukatu zenuen institutuan? Duela 3 ikasturte bukatu nuen, bai. -Zer pentsamendurekin joan zinen batxilergora? Jo, ba, pixkat beldurrarekin, ze jende guztiak esaten zuen hori zela oso zaila, hemen egiten genuena oso erreza zela eta irakasleak zirela oso urrunekoak, ez genuela ezagutuko inor. Ni bakarrik egongo nintzelaZBeldurrarekin , batez ere. -Aldaketa handia nabaritu zenuen? Beno, hemen dena da hurbilagoa. Familia handi bat ematen du. Dena da ezagunagoa, denok edo gehienok txikitatik edo herritik elkar ezagutzen genuen. Baina institutu berrian ere oso ondo tratatu gintuzten. Beste alde batetik, formakuntza ona generaman. Orokorrean oso prestakuntza ona eman ziguten institutuan. Esate baterako, euskara irakasgaian oso maila polita genuela esaten ziguten. Baina besteetan ere bai. Egia da, lan egin behar dela eta gauzak egunean eraman behar direla. Baina zaila, ez da hain zaila. Beldurrik gabe etorri behar da.

-Lagun asko egin dituzu? Bai, lagun pila bat. Egia da heltzerakoan ikastetxe berrian taldeak nahiko eginak zirela, baina poliki â&#x20AC;&#x201C; poliki lekua egin ziguten eta primeran integratu ginen. -Atzera begiratzen duzunean, ze oroimen datozkizu? Oroimen asko, ez dakit. Lehen mailara heldu ginen aurreneko egunekoak, korrika egunekoak, lagun pila batZOso momentu atseginak, jolasak. Gogoratzen dudana edo, nola esan, daukadan inpresioa da beti ari ginela zerbaitetan, txangoak zirela, institutuko jarduerak zirelaZ Gauza pĂŹla egiten genituela. Oso garai zoriontsua izan zen.

-Kontatu pixkat zer egingo duzun datorren ikasturtean. Zer dabilkizu buruan? -Nolakoak dira batxilergoko irakasleak? Beno, Magisteritzako bigarren urtea egingo Denetik dago. Jende hurbila ere topatu nuen. dut, Haur Hezkuntzako Magisteritza egiten ari Irakasle batzuek asko lagundu zidaten eta beti bainaiz, eta ez dakit, aurten Soziologia gogoratuko ditut. ikasgaia eman dugu eta izugarri gustatu zait; beraz, akaso, bukatutakoan, Soziologia ikasketak burutuko ditut. Batek daki! -Mezu edo aholkuren bat institutuko neska â&#x20AC;&#x201C; mutikoentzat? Beldurrik gabe joatea batxilerra egitera, ez dela benetan beste munduko gauzarik eta. Gauza eta jende pila ezagutzen dituzula eta mundu berri bat zabaltzen dela gure begien aurrean, eta aukera hori aprobetxatu behar dela. Batez ere, beldurrik gabe joatea eta horretaz ere gozatzea.

I N S TI TU TU KO G ARAI E TATI K? O RO I M E N AS KO . . . O S O G ARAI ZO RI O N TS U A I ZAN ZE N . AH O LKU RE N B AT? B E LD U RRI K G AB E J O ATE A E TA I KAS KE TE TAN G O ZATZE A.

HNP

HITZ ETA PITZ

6. alea 2014-2015

IRATI ALDAMA

TESTIGANTZAK

Irati Aldama 1 - N o i z b u ka t u z e n u e n i n s t i t u t u a ? Duela 2 urte 2 - O ra i n ze r za u d e e g i te n ? Batxillergoa Mendebaldean 3 - H e m e n d i k ze r p e n tsa m e n d u re ki n a te ra zi n e n ? Beti izan dut nahiko argi nire etorkizunean zer izan nahi dudan, ikasketak amaitu eta lanean hasi.

1 0 - L a g u n a k? Bai, esperientzia oso polita da, jende asko ezagutzen duzu.

4 - Ze r b a txi l l e rg o m ota za u d e e g i te n ? Humanistikoa, Ekonomia, Historia eta Gimnasia.

1 1 - N o l a ko a d a h a n g o j e n d e a ? Normala, denetik dago.

5 - P re sta tu ta a te ra zi n e n ? Jende askok esaten du hemendik hara, herri batetik, maila baxuagoa dela eta gero Gasteizera heltzerakoan, maila txikiagoarekin joaten zarela, baina hori nire ustez, nire kasuan behintzat ez, igual Lenguan haiek prestatuagoak daudelako.

1 2 - Atze ra b e g i ra tze ra koa n ze oroi m e n d i tu z u ? Nahiko onak: korrikako egun batean kriston jaia, danok pozik, errugbian jokatzen genuenean...

6 - H e m e n i ka si ta koa k ze rb a i te ta ra ko b a l i o i za n d i zu ? Bai, bestela ezin izango nuen aprobatu lehenengo batxillergoa 7 edo 8ko notekin. 7 - Al d a ke ta n a b a ri tu d u zu j e n d e a re ki n ? Beti esan digute kontuz Gasteizko jendearekin... Baina oso ondo portatu dira beti gurekin.

1 3 - D a torre n u rte a n ze r e sp e ro d u zu ? Unibertsitatera sartzea, IVEF egin nahi dut edo gimnasiarekin zerikusia duen zerbait, baina hezkuntzaren aldetik, ez osasunaren aldetik, edo pentsatzen ari naiz gradu bikoitza egitea Deuston IVEF eta Magisteritza eta lehen hezkuntza batera egiteko. 1 4 - M e zu , a h ol ku re n b a t i n sti tu tu a n ora i n d i k d a u d e n n e ska - m u ti l e n tza t? Ez larritzeko asko, lasai joateko, lan egiteko gogoz eta animo, ez izateko beldurrik jendea oso majua dela.

8 . H a n g o i ra ka sl e a k n ol a koa k d i ra ? Hemen gutxiago ginenez, arreta handiagoa genuen; kontuan hartu behar da batxilergoa dela, orduan nabaritzen da han ez dagoela arreta hori, baina ez da jendeak esaten duen moduan, bakarrik uzten zaituztela.

H a i ze a , N a om i e ta Am a i a

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

DISKO KRITIKAK

MUSIKA

G ATI B U - " Za zp i Ka n toi e ta n "

Gatibu taldearen bosgarren diskoa “Zazpi kantoietan” da. Rocka zazpi kantoietara bideratuta, mundura. Gorputzaren zazpi kantoiek ere jasoko dute bere musika dosia. Rock indartsua, batukada ziztada, balada hunkigarriak, rock biluzi eta akustikoa, bluesa, rock gogorra, punteoak, baina rocka bere hitz guztiekin, rock and rolla. Musikak helarazi egin behar du beti zerbait eta Gatibu taldeak ezin hobeto helarazten du ganora, musikaren bizipoza, emozioa; hori da jarrera, Gatibu jarrera.

E N KO RE - " F a ktore Kom u n a k"

Enkore taldeak “Faktore komunak” izenburua eman dio euren lehen lan luzeari. Melodia eta abiadura. Melodia eta leloak. Melodia eta dantza. Melodia eta punkaren popa. Melodia eta amorrua. Melodia eta rockaren bizitasuna. Melodia eta egunerokotasunaren freskotasun xumea. Melodia kutsakorretan du oinarri Enkore taldeak. Hardcore melodikoaren alderik indartsuena lelo eta mezuetan ageri da. Kantu gazigozoak. Kantuen goxotasuna zorroztasunarekin lotuta. Enkore taldeak armonien mundua gitarren indar biribilarekin musukatzen du.

E N TO L S ARM I E N TO (E TS ): " Zu re m u n d u a "

ETS-ren azken diska "Zure Mundua" da 201 4-garren urtean egin zen diska. Abesti hau egin zen ska-ren ritmo askorekin. Arabako Errioxako En Tol Sarmiento taldeak bikain uztartu ditu Euskal Herriko ska erritmoen oinarriak diren alaitasuna, dantza eta kutsu sozial zein politikoa. En Tol Sarmiento taldearen disko berriaren ezaugarriak hauek dira: musika jostagarria poztasuna barreiatzeko dantzaren bidez eta hitz zuzenak arnasestuka eta hankaz gora harrapatzeko ezarritako boterea.

B E TAG ARRI : " 2 0 U RTE ZU ZE N E AN "

Eskutartean daukazun hau 201 3-ko udan grabatu genuen Gasteiz, Bilbo eta Donostian eskeinitako kontzertuetan. Gero, Azkarateko Katarain estudioan nahastu eta Mamia estudioan masterizatu dute Trikuk eta Jonan Ordorikak 201 4-eko lehenengo hilabetetan zehar.

M a rc P e ñ a

HITZ ETA PITZ

6. alea 2014-2015

MUSIKA

DISKO KRITIKAK

B E RRI TXARRAK: " D E N B O RA D A P O LI G RAF O B AKARRA"

Musika estiloa desberdinak dastatu nahi izanez gero, hona aukera:metal doinu astunak, pop itsaskorra eta poparen bizitasuna. Hogei urteko ibilbide oparoaren laburpena baino zerbait gehiago da. Streaming-a nagusi den garai honetan, disko fisikoaren estetikari egundoko garrantzia eman diote (Joseba Elorzaren eskutik), hain zuzen, benetan axola duena musika dela aldarrikatzeko. Hogei abestiz osatutako lana patxadaz entzun beharrekoa da, sortzen dituen sentipenei gustua hartuz. Inoiz baino berrizaleago bueltatu dira berrizaleon poztasunerako. Ase uzten zaitu, baina zorionez, baita gosez ere.

AN E S TE S I A: " ZI RKU LU TI K E S P I RALE RA" Taldearen sorreraren 25 urteaurrena ospatzeko iaz kontzertu bakan batzuk eman zituzten, eta horietan jendeak egindako harrerak bultzatu omen ditu lokalean elkartu eta sorkuntza prozesua hastera.Azken diskoa atera zutenetik zortzi urte igaro dira, eta pilatutako erdoila instrumentuen hautsa astindu orduko desagertu dela nabari da ( nahiz eta jarraitzaileok Anestesiaren osasunaz inoiz zalantzarik izan ez dugun). Emaitza: Anestesia gordina.

VE N D E TTA: 1 3 B ALAS

G O VE R N O R S

Vendetta taldeak berezkoa duen rocka eta skaren batuketari, mestizaje musikala erantsi dio, baina aldatu gabe euren ADNa. Erritmo berriei lekutxoa egin diete, orain arte erabili gabeko funka, musika zelta eta reggaeri, baina betiko erritmo latindarrek hor iraungo dute. Ez dadila inor asaldatu, soinu berrietara hurbildu dira inoiz galdu gabe, ordea, euren nortasunaren ezaugarriak.

Governors taldearen bosgarren diskoaren izenburua â&#x20AC;&#x153;Su garaianâ&#x20AC;? da, zuzenean grabatutako disko bikoitza. Governors taldeak zaleei eman zien aukera diskoaren hogei abestietatik hamar aukeratzeko sare sozialak erabiliz bozka emateko. Abestiek indarra irabazi egiten dute zaleen oniritziari esker. Zaleek egiten dituzte handi eta indartsuago abestiak. Zaleen oniritzirik gabeko talderik ez dago. Azken finean, horretan datza Governors taldearen erronka disko bikoitzarekin. Sua musika bihurtuta zirkulu perfektuan. Musikaren gogortasuna melodia xarmangarriekin nahastuta. Hori izan da hasieratik Governors, eta hurrengo zikloan ere suak beti izango du bere garaia. Su garaian zure garaia jarrerak adierazteko.

I za d i , U xu e e ta An e

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

G ALD E TE G I A: ku l tu r - l e h i a ke ta 9 . - N oi z sortu ze n E . T. A?

1 . -G a roa k ze i n b e ste h i ru i ze n d i tu e u ska ra z?

a ) 1 9 5 8 . u rte a n b ) 1 9 4 0 . u rte a n c) 1 9 7 0 . u rte a n

a ) I ra , i ra tze a e ta i n i ztorra b ) I ra , i ra txoa e ta sorg i n b e l a rra 2 . -Ze i n b i kote k a b e ste n zu e n " Ai b e xa m e l a " a b e sti a ? a ) Al a i tz e ta M a i d e r b ) M a i xa e ta I xi a rre k c) Ta p i a e ta Le u tu ri a k

a ) Txi rri n d u l a ri a b ) Ab e sl a ri a c) P ol i ti ka ri a

3 . -H i ru h a u e n a rte a n , ze i n d a E u ska l -H e rri ko e ska l a tza i l e ri k on e n a ?

1 1 . - N on d a g o E u sko J a u rl a ri tza ?

a ) E d u rn e P a sa b a n b ) J osu n e B e re zi a rtu c) Ara n tza zu Azp i roz

a ) G a s te i z e n b) B i l bon c ) D o n o s ti a n

4 . -Ze n b a te ta n b e h i n e g i te n d a e u ska ra re n a l d e ko Korri ka ? a ) B i u rte ta n b e h i n b ) U rte ro c) H i ru u rte ta n b e h i n

1 2 . - Ze r ze g oe n " Al d a p e ko sa g a rra re n a d a rra re n p u n ta n " ? a ) Txori b a t ka n ta ri b ) Am on a xa h a rra , ti rri ta rra c) Txi ru l a txi ru l i

5 . -E u ska d i ko l e h e n d a ka ri a n on b i zi d a ?

1 3 . - Ze i n m e n d i d a g o Ara b a e ta B i zka i a re n a rte a n ?

a ) Aj u ri a e n e a n b ) E txe Zu ri a n c) B e re e txe a n

a ) Ai zkorri b ) An b oto c) G orb e i a

6 . - N ork a b e ste n d u " N i re h e rri ko n e ska txa m a i te " ? a ) Txom i n Artol a k b ) B e n i to Le rtxu n d i k c) M i ke l M a rke ze k 7 . - B u ka tu e sa e ra h a u ; " G oi z g orri " . . . a ) Arra ts e u ri b ) La i n oa e torri c) H a i ze a k korri

1 4 . - N ol a d e i tze n za i o sa ke l e ko te l e fon oa ri b e ste m od u b a te a n ? a ) Loron tzi a b ) S e g a p o to a c ) T xi n txi l a 1 5 . - Ze i n d a i ze n i k l a b u rre n a d u e n h e rri a ?

8 . - N or i za n ze n 2 0 0 2 a n Ara b a ko b e rtsol a ri txa p e l d u n a ? a ) Asi e r O ta m e n d i b ) O i h a n e P e re a c) M a i a l e n L u j a n b i o e ) Zu ztra i kol i n a

HITZ ETA PITZ

1 0 . - Ze i n i za n ze n Xa b i e r U sa b i a g a te l e b i sta ko a u rke zl e i za n a u rre ti k?

a) Ea b) I a c) E o

6. alea 2014-2015

1 6 . - Z e i n ka t u e s p a z i a l i g u s t a t z e n z a i z ki o g e h i e n t x o ko l a t e z ko o p i l a k?

2 3 . - E u ska l H e rri ko ze i n h e rri a l d e k d u m u g a g e h i e n b e ste h e rri a l d e ki n ?

a ) F e l i x ka tu a ri b ) Ka tu b ota d u n a ri c) D ora e m on i

a ) N a fa rroa k b ) Ara b a k c ) B i z ka i a k

1 7 . - Ze r i ze n d u te O l a i zol a a n a i a p i l ota ri e k?

2 4 . - Ze i n d a M e n d e b a l d e ko E u rp oa ko h i zku n tza ri k za h a rre n a ?

a ) Asi e r e ta Ai m a r b ) Ai tor e ta P a txi c) Ai tor e ta Asi e r 1 8 . - Ze i n i ze n d u Al a ve s ta l d e a re n fu tb ol ze l a i a k? a) Sad ar b ) M e n d i zorrotza c) An oe ta 1 9 . - N oi z sortu ze n E TB ? a) 1 982 b) 1 975 c) 1 9 9 6

a) I n g el esa b ) E u ska ra c) F ra n tse sa 2 5 . - Arra i n a ri n on i ku ste n za i o fre skoa ote d e n ? a ) B e g i e ta n b ) I s a ts e a n c) E zka te n form a n 2 6 . - E strop a d e ta ko tra i n e ru a k ze n b a t n e u rtze n d u ? a ) 1 2 m e tro b ) 1 4 m e tro c) 1 0 m e tro

2 0 . - N ortzu k d i ra m a rra zki b i zi d u n e ta ko fu tb ol i z a r n a g u s i a k?

2 7 . - N on j a i o ze n S a b i n o Ara n a G oi ri ?

a ) B e b e to e ta Rom a ri o b ) P e l e e ta M a ra d on a c ) O l i v e r e ta B e n y i

a ) G e rn i ka n b ) Ab a n ton c) U rre txu n

2 1 . - E m a n h a si e ra e sa e ra za h a r h on i " . . . zu h o r e ta n i h e m e n "

2 8 . - Ze i n p rob i n tzi a ta n e koi zte n d a txa kol i n a ?

a ) Am e n . . . b ) O ra i n e re . . . c) O m e n . . . 2 2 . - Ze r d a G e rn i ka ko a rb ol a ? a ) H a ri tza n ) Pag oa c) S a g a rron d oa

M a i d e r, Za i ra e ta S a i oa

6. alea 2014-2015

a ) Zu b e roa k e ta N a fa rroa B e h e re a k b ) G i p u zkoa k e ta Ara b a k c ) G i p u z ko a k e t a B i z ka i a k 2 9 . - Ze i n tzu k d i ra e sn e a e g i te ko e ra b i l tze n d i re n b e h i a k? a ) P i n to a k b ) G orri a k C ) B e l tz a k 3 0 . - Ze r h i tz e g i te n d a Ara m a i on ? a ) B i zka i e ra b ) Ara b i e ra c) G i p u zke ra

HITZ ETA PITZ

ANE AMOR KANADATIK!!!

TXAPELA BURUAN

Ta ke th e ri sk, i t' s worth i t. Bazoaz. Hegazkineko txartelan idatzitako eguna iritsi eta bazoaz. Agur esan, maleta hartu eta bazoaz. Nora? Lekuaren izena baino, ez zaude ziur. Norekin? Momentuz, zure burua eta zu baino ez. Zertara? Galdera ona, â&#x20AC;&#x153;esperientzia berrien bila..â&#x20AC;? omen da galdera horren erantzuna. Zirrara gazi-gozoa nabari dezakezu barnean, betikoak uztearen tristura eta mundu berri batean murgiltzeko gogoen arteko borroka zeure buruan etengabe darrai. Hasierak. Zailak direla pentsatu ohi dugu, esperientzia eza, beldurra eta urduritasuna alde batetik, jakinmina, gauza berriak ezagutzeko grina, urduritasun desberdina bestalde... Esperientzia gazi-gozoa da atzerrian urtebete ematea. Baina saiatuz gero, gozoek gaziak gainditzea lortuko duzu. Saiatuz gero esperientzia itzela bihurtuko duzu, eta orduan zure bizitzako abenturarik handiena ere bihur daiteke. Gogotsu, pilak goraino beteta eta begiak nahiz bihotza hastera doan obraren teloia bezain irekiak badakartzazu, gauza asko ikasi eta ezagutuko dituzu. Hasierak garrantzitsuak dira. Hala ere, beti daude egun txarrak. Han, hemen, zauden lekuan zaudela beti egongo dira egun onak, egun txarrak eta, besterik gabe, ezer berezirik ez duten egunak. Badakizu, joan baino lehen badakizu etxea eta etxekoak faltan izango dituzula. Eta faltan izango dituzu. Joan baino lehen prest egoten saiatuko zara, baina ezin izango dituzu mementotxo goibel horiek ekiditu, bizitza

osoko bizimodua bat-batean utzi eta berri bat eraikitzea ez baita erraza. Eguneko gauza onekin geratzean datza, akats edo gaizkiulertze txikiak gainditu eta eguna amaitzean gauza positiboak gogora ekartzean. Merezi du. Behin hemen, egun txarrak baino askoz gehio dagoelako. Egunez egun zerbait berri ikasiko duzu, gaur atzo ez zenekien hitz hori erabiltzean harro sentituko zara zeure buruaz, gaur alboan duzun neska horrekin elkarrizketa hastean ondo sentituko zara, nahiz eta tarteka gauzaren bat edo beste errepikatu behar eta besteren bat edo beste ez ulertu, gaur zure buruarekin denbora pasatzen ikasiko duzu besteen beharrik gabe. Hartzazu abentura egunez egun, eta ikasiko duzu pixkanaka-pixkanaka orain inguratzen zaituen jende berriaren bizimodua ulertzen, ohiturak eta eguneroko gauzarik tontoenak ere zerbait berri irakatsiko dizu, eta horrela, denbora igaro ahala haziko dira zeure ideiak, jakinduria, heldutasuna. Baina hartzazu gogor, hegan egin nahi duen airez betetako puxika balitz bezala, zerura ihes egiten duen eguna iritsiko baita. Ez da erraza, baina merezi du. Merezi du beldurrak alde batera utzi eta ausartzea, jende eta kultura berria ezagutzera ausartzea, hizkuntza berri batean komunikatzera ausartzea, norberaren mugak gainditzera ausartzea. Beraz, ausartu zaitez. Aitzakiak baztertu eta ausartu zaitez egunerokotasun eroso horretatik aldentzera. Ausartu, merezi du.

An e Am or

HITZ ETA PITZ

6. alea 2014-2015

TXAPELA BURUAN

ANE AMOR KANADATIK

AN E AM O RRE N KAN AD AKO E G O I TZA: e skol a , h e rri a , i n g u ru n e a k

Royston, Comox Valley, British Columbian bizi da. Vancuverren irlan dago.

G.P. Vanier secondary ikastetxean ari da ikasten. Haien hizkuntza ingelesa da, baina badago frantsesez hitz egiten duen jendea ere. Helbidea:Courtenay, Comox Valley, BC.

Roystonetik gertu dauden hiririk famatuenetakoak Victoria eta Seattle dira. Eta bertan egin daitezkeen gauzarik aipagarrienak senderismoa,arrantza eta menditik bizikletaz ibiltzea lirateke. Azken bereizgarri bat aipatzekotan, bere garaian erabiltzen zituzten meategiak dira.

An e , I za d i e ta U xu e

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

ZINE FORUMA

CHEZ NOUS

LA JOURNÉE À L’ARTIUM Le 23 avril nous sommes allés à l’Artium avec la classe. La première chose que nous avons fait c’est voir un film de qui s’appelle “ Les neiges du Kilimandjaro”. Après, nous avons parlé sur les différents sujets du film et sur nos avis autour des thèmes du film. Ensuite, nous sommes allés au musée pour voir l’art et les tableaux qui étaient là. Dans le musée nous avons parlé sur les relations entre les tableaux et le film. Ç’a été vraiment une matinée complète et amusante. Je pense que nous avons appris et pratiqué un peu le français

Miarritzera egindako txangoaren argazkia

G a ra zi Al d a m a

Synopsis et détails Bien qu’ayant perdu son travail, Michel vit heureux avec Marie-Claire. Ces deuxlà s’aiment depuis trente ans. Leurs enfants et leurs petits-enfants les comblent. Ils ont des amis très proches. Ils sont fiers de leurs combats syndicaux et politiques. Leurs consciences sont aussi transparentes que leurs regards. Ce bonheur va voler en éclats avec leur porte-fenêtre devant deux jeunes hommes armés et masqués qui les frappent, les attachent, leur arrachent leurs alliances, et s’enfuient avec leurs cartes de créditZ Leur désarroi sera d’autant plus violent lorsqu’ils apprennent que cette brutale agression a été organisée par l’un des jeunes ouvriers licenciés avec Michel.

E rre d a kzi oa

HITZ ETA PITZ

6. alea 2014-2015

IKASLEEN LANAK

ENGLISH CORNER

D a n g e rou s a d ve n tu re s wi th d i n osa u rs

Iñigo Laserna, Jon Meabe and Asier Agirre, staff reporters. Wed April 22, 201 5 MURGIA- The expedition of Professor Challenger has just returned from the Amazon after a month with a surprising discovery: real dinosaurs exist!

HEROES BACK HOME

LONDON. A scientific expedition has just come back with amazing proof about The Lost World. Professor Summerlee yesterday in a meeting at the Zoological Institute gave us all the information.An expedition of four people captained by Professor Challenger went to a prehistoric plateau called The Lost World in the Amazon to try to find proof of the existence of dinosaurs and they brought back Another day, a tribe of ape-people caught them as a baby pterodactyl. prisoners, but finally they escaped and saved some Indians. The Indians invited them to their camp and the First they sailed up the Amazon river and then members of the expedition spent a few days living with they climbed onto a plateau. They found them. One day the Indians battled against the Apedinosaurs in the Lost World and one day people and killed all of them with the help of the pterodactyls attacked them. Later, Edward professors. In return, the Indians helped them to find a had a great idea "I could climb that tall tree way to return to London. and draw a map of the plateau to know the area better and be sure where to go" told him Finally they returned to London with a map of the to the reporters. One night, when Edward was plateau and gave a press conference to explain all the away exploring a lake the dinosaurs attacked details of the expedition. But many people said they the camp. After that, some ferocious Apewere lying. In that moment Professor Challenger people attacked and kidnapped Challenger opened his bag and... a little pterodactyl appeared! and Summerlee, but Edward and Roxton The pterodactyl started to fly around the room, “It was rescued their companions. Luckily, some beautiful” said a witness. Finally the little pterodactyl Indians helped them to find a way out of the escaped throw an open window and now is free in plateau and finally they came back to London London. So, if you see a flying dinosaur be careful! with a prehistoric creature! The expedition faced a lot of difficulties, but finally all the members returned safe a sound. In order to find dinosaurs, they had to climb onto a plateau, but they got trapped in it. “We were worried and scared” said Professor Challenger. During the expedition, some pterodactyls attacked them making them ill, but they recovered and continued with the expedition.

The explorers explained everything that had happened in their adventure. At first, nobody believed the story "we won't believe you unless you show as some evidence" declared a man. Suddenly, Professor Challenger opened his bag and a baby pterodactyl appeared flying in the Hall of the Zoological Institute. Scared, the flying dinosaur escaped and now it is somewhere in the sky of London. Patricia, Izadi and Maider

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

KRITIKA

EUSKAL LITERATURA

Misterioz , amodioz eta tristuraz beteriko liburu hau asko gustatu zait.Liburu honetan Jone izeneko neskato batek eguneroko bat bilatzen du Berroeta izeneko haien baserriko ganbaran eta irakurtzen doala konturatzen da Miren izeneko neskato batek bere bizitzan zehar igarotako hainbat momentu agertzen direla.Liburu hau edozeini gomendatuko nioke oso interesgarria da eta.

Iqbalen Historia liburua oso polita da, oso kitzikagarria, oso historia erreala, zeren eta Pakistanen oraindik umeak horrela bizi baitira. Pasarte asko oso emozionanteak ditu, hilketa bat izaten da eta baita tratu txarrak ere, baina, hala eta guztiz ere, asko gustatu zaidala aitortu beharra daukat. Nik liburu hau irakurtzea gomendatzen dizuet,edozeinek irakur dezake liburu hau nahiz zaharra nahiz gaztea izan.Zoragarria izateaz aparte hirugarrengo munduari buruz erreflexionatzen laguntzen baitu.

Bi letter jaso nituen oso denbora gutxian Bernardo Atxagak 1 984 urtean plazaratu zuen ipuin luzea da. Ameriketan artzain lanetara joandako agure baten gaztetako oroitzapenak kontatzen ditu, Euskal Herritik, Obabatik hain zuzen, bi lagunen heriotzen berri emanez jasotako bi letter edo gutunen haritik, emigrazio, oroimen eta gatazka gaiak landuz. Gazte-literaturan baitan kokatu izan da, baina helduentzako lana dela ere aipatu da. Antton Olariagaren marrazkiek ilustratzen dute. Liburuak isurtzen dituen naturarekiko jakinduria eta gizasemeekiko maitasunagatik merezi du irakurtzea.

M a i d e r, Za i ra e ta S a i oa

HITZ ETA PITZ

6. alea 2014-2015

LITERATURA ESPAÑOLA

EL RICÓN DEL LECTOR E N S AYO S O B RE LA CE G U E RA: J osé S a ra m a g o Brutal. Este libro trata un tema que pocas veces he podido ver en ningún lado. Nos hace ver lo frágiles que son nuestras vidas y aunque es algo complicado de leer, realmente creo que merece la pena. Unai Anda

Me ha hecho reflexionar mucho y aunque al principio me costó acostumbrarme a la forma de narrar la historia, lo leí con facilidad. Preferí no meterme mucho en el libro, porque sabía que sufrirían mucho y no quería compartirlo. Estuve buscando desde fuera todos los sermones filosóficos y éticos escondidos. “ RAB I A” : S e rg i o B i zzi o Creo que el autor tiene mucho talento para contar o Este libro es diferente a otros que he leído criticar con un ensayo “la epidemia”. en el instituto. La protagonista lucha por sus Garoa Aldama sueños, a ella le gusta cantar y escribir, y Pienso que es un libro muy original, muestra lo que el pelea por conseguirlo; durante toda la historia ser humano puede llegar a hacer en una situación en su camino tiene obstáculos, más difíciles como esta. También creo que el factor más importante o menos pero los va superando. Se refleja es la confianza, ya que la cuestión es que hay que perfectamente lo dura que puede ser la vida confiar en los de tu alrededor, sino morirás fácilmente. en algunos momentos, pero, que si de verdad lo queremos y luchamos por ello podemos conseguirlo. En este mundo nada Miren Barrajón es imposible. Me ha gustado mucho este libro y creo que la trama es bastante original y diferente a muchos otros. Al principio sí que es verdad que se me hacía algo difícil leerlo, porque no tiene diálogos, pero a medida que iba leyendo me acostumbré y no se me hizo tan complicado. En general me ha gustado y lo recomiendo para gente de nuestra edad o incluso más mayores.

Naiara Izaga

I za d i e ta An e

6. alea 2014-2015

Anya Carro 4.A Rabia es una novela que se acerca mucho a la realidad, incluso puede servir de ayuda en tu vida cotidiana. La protagonista, Patricia, relata su juventud, cómo madura y cómo va superando cada fase de esa época. Es una narración sencilla y un relato que no te aburre ya que te sientes en el papel de la protagonista. La puede leer igual un chico que una chica; es la demostración de cómo un joven siente rabia y cómo va superando el desamor, la soledad, los problemas con los amigosZ Anna Lete 4.A

HITZ ETA PITZ

LITERATURA ESPAÑOLA

EL RICÓN DEL LECTOR

PEQUEÑAS CRÍTICAS LITERARIAS F E D E RI CO G ARCÍA LO RCA Bodas de Sangre junto con Yerma y La casa de Bernarda Alba forman la trilogía rural de tragedias de Federico García Lorca. Esta obra teatral apenas tiene personajes y estos carecen de nombre, excepto Leonardo. Los demás, tal como “La Madre “o “El Novio” simbolizan el mundo rural de la época. Está dividida en tres actos. Además, me ha llamado la atención que intercala el dialogo con el género lírico. Esto me ha resultado diferente a lo que había leído hasta ahora. Es bastante breve y fácil de leer así que se lo recomiendo a cualquiera que disfrute leyendo. Izaro Aranda 4.A H ARP E R LE E Matar a un ruiseñor narra la historia de una niña que vive al sur de Estados Unidos, en una época en la que el racismo seguía siendo muy notable. La historia me ha encantado, es una novela sencilla de leer y, aunque al principio fuera difícil seguir el hilo, capitulo por capitulo se va entendiendo la trama Esta novela da lecciones morales contadas sutilmente por la voz inocente de una niña de seis años. Nunca antes había leído algo parecido, lo recomiendo totalmente. En mi opinión, esta novela debería ser leída por todo el mundo. Aitziber Olano 4.A

HITZ ETA PITZ

E rre d a kzi oa 6. alea 2014-2015

GURE HOROSKOPOA LIBRA

PISCIS

Gaur ez da zure egun hoberena, baina adi eguna oraindik ez da bukatu.

KANTZER

Diruz ez zaude oso ondo, baina loterian jolastu ondoren... adi gauza asko pasa daiteke.

Kirolean bikaina baina adi, notak oso garrantzitsuak dira, futbola baino askoz gehiago.

Nota onak, guapoa, neskatxa polita. Segi holan bizitza bikaina duzu eta.

TAURUS

VIRGO

ACUARIUS

Irakaslea izango zara, diruz ondo egongo zara eta bi umetxo eukiko dituzu.

Zure ama munduan garrantzitsuena da, musuak eman eta ondo zaindu bakarra dago eta.

LEO

Zure bizitza kaka bat da, zer edo zer egin beharko duzu bizitza hori aldatzeko.

KAPRIKORNIO

ARIES

Futbolaria zara, ostiralean bi gol sartu zenituen, segi horrela oso ona zara eta.

GEMINIS

SAGITARIUS

SCORPIUS

Klaseko ligoia zara,baina gustatzen zaizun pertsonak mutila dauka.

Ez zaude momentu pertsonal ona pasatzen, segi aurrera zuk ahal duzu eta.

Lagunen laguna, segi holan.

Hurrengo bidaian ez duzu sorte ona izango, jajajajaja

HALA ZAN EZ BAZAN, SAR NAZATELA KALABAZAN ETA ATERA GASTEIZKO PLAZAN 6. alea 2014-2015

Xa b i

HITZ ETA PITZ

MIKRO - IPUIN LEHIAKETA Urtero bezala puntual-puntual heldu da arrakasta handia duen gure mikro-ipuin lehiaketa. Ohi bezala, mailaz maila eta zikloz ziklo eginiko lanak aukeratu dira eta epai-mahai ezberdinen hautua gertatu ostean, hemen dituzue irabazle suertatu diren ipuinak.Ea zuen gustukuak diren. Zorionak parte hartu duzuen guztioi eta irabazleei, eta datorren ikasturtera arte. DBH.1 IRABAZLEA

AS KATAS UNIK GAB E Esnatzen naizen egun bakoitzean txorien zarata urrun bat entzuten dut. Horman dagoen zulo txiki batetik zuhaitzen hostoak ikusten ditut. Bakarrik sentitzen naizen bakoitzean nire familiaz gogoratzen naiz, baina alferrik da. Ez ditut berriro inoiz ikusiko. Gela baten nago, gela txiki batean harrapatuta, eta orduak pasatu ahala, nire momentua ailegatuko dela pentsatzen dut eta noizbait hemendik aterako naizela esaten diot neure buruari, baina momentua ez da inoiz ailegatzen. Batzuetan libre nagoela amets egiten dut, nire familiarekin, lagunekinZ vaina inoiz ez du funtzionatzen, burdinazko barra hauek atera ezinik naukate eta horrela egongo naiz bizitza osorako. Kartzelan nago, askatasunik gabe. Jon Laserna

DBH.2 IRABAZLEA

IB ILB IDE B UKAEZINA Murgiara joateko beti egiten nuen ibilbide berdina eta beti amona baten etxetik pasatzen nintzen. Berak egindako txokolatezko galleta goxoak ematen zizkidan eta, ondoren, beti elkarrizketa berdina izaten genuen. Amonaren ametsa hiltzeko ordua iristea zen, amamak zioen haren bizitza aspergarriegia zela. Arratsalde batean, beti bezala, bere etxetik pasa eta galletak ikusi ordez, hosto bat zegoen nota betekin: â&#x20AC;&#x153;Barkatuâ&#x20AC;?. UxuĂŠ Iturrate

HITZ ETA PITZ

6. alea 2014-2015

DBH.3 IRABAZLEAK

KUKU

B AI, B ERA DA!

Ni hantxe nengoen, inork jakin ezin zuen tokian. Norbaitek aurkituko ote ninduen? Egia esan, isiltasun harekin norbait pasatzen bazen, entzungo zidan. Beldurrez nengoen, baina ausarta izango nintzela zin egin nioen neure buruari. Banekien beltzez zihoan gizon hura gerturatzen ari zela, linternaren argi txuri hura niri jotzen ari zitzaidan. Joe! Segituan harrapatu ninduen. Eta berriz ere ni harrapatzaile? Izadi Revilla

Dena ilun dago, beltza, ez dut beste kolorerik ikusten. Bera oihuka dago, izerditan, bere bihotzaren taupadak sentitzen ditut. Hemen berak babesten nau, ez dut hau bukatzerik nahi. Oihu gehiago entzuten ditut, oraingoann gogorrago. Begiak itxi ditut, eta... Isiltasuna... Ez ditut begiak ireki nahi, beldurra diot argiari; arnasa hartzen dut, lehenengo aldiz nire bizitzan bizirik nago, begiak irekitzen ditut, bera da? Bera da, ziur nago, bera da mundura ekarri nauena, nire amatxu! U x uĂŠ B a y e r DBH.4 IRABAZLEA

B E L D UR NI NT Z E N Gau hartan isiltasuna zen nagusi. Hogei bat pertsona geunden pareta horren aurrean eta entzun nezakeen soinu bakarra ingurunekoen arnas hotsa zen, urduriak, etsiak. Han geunden guztiok bagenekien ez geneukala irtenbiderik, 1942ko gaueko izarrak ikusiko genituela azkenekoz. Segundutako gauza izan zen; argi izpi nimiĂąoek gugandik hamar bat metroko distantzia bete zuten eta, orduan, jakin nuen bazetorrela, amaiera hura zela. Eta azkenean, dana beltz. Josune Cabello

M ai d er 6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

1 . m ai l a A Eider Armentia, Uxue Alvarez de Arcaya, Irati Olano, Ainhoa Incera,Sara De La serna, Irene Murguía, Lidia Vélez, María Gómez, Asusena Abad, Nerea Del Valle, Mili Rojas, Aitzol Garcia, Aitzol Urdinguio, Martín Gainzarain, Mikel Loizaga, Jon Laserna, Aitor Mendívil, Ortzi Aldama, Ander Manso eta Hodei Azumendi. Tutorea: Urko Lasheras

1 . m ai l a B Carolina Da Rocha, Laura Toro, Cartola González, Olaia Zabala, Daniel Gómez, Inhar Grisaleña, Bouya Ould, Aimar Ircio, Hever Abad, Ekain Basterra, Mikel Etxebarria, Iratxe Gauna, Ainhoa Olano, Kattalin Otsoa Eribeko, Alaitz López, Sandra Rodríguez, Julen Oliveira eta Enara Gil. Tutorea:Miren Zuluaga.

HITZ ETA PITZ

6. alea 2014-2015

2. m ai l a A Patrick Servo, Argoitz Blanco, Martín Fernández, Garat Anda, Adrián Casals, César Bengoetxea, Unai Anuncibay, Iñaki Abad, Mikel Vicente, Sergio Alameda, Sergio Helguera, Xabier Tueros, Zunbeltz Olague, Ane Jurado, Amaia Aretxaga, Ana Velasco, Irati Amor, Arlet Aguayo, Maite Barrajón, Irene Echevarria eta Elena Iriondo. Tutorea: Leire Velez de Elburgo

2. m ai l a B Beatriz Arana, Amalur Izaga, Loredana Puiulet, Nahia Muñoz, Laia Molina, Eider Elejalde, Uxue Iturrate, Alexandra Castillo, Cobos Mayuri, Josu Kareaga, Anartz Sereno, Andoni Lafuente, Unai Aperribai, Ibai Castillo, Ioritz Otsoa Eribeko, Ander Fernandez, Beñat Burguera, Victor Turuelo, Jaime Velasco. Tutorea: Maider Goñi

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

3. m ai l a A Jon Meabe, Xabier Otxoa, Josu Zurdo, Haizea Jimenez, Amaia Bollain, German Nasello, Naomi Anda, Erik Mayo, Maider Dominguez, Patricia Murguia, Izadi Revilla, I単igo Laserna, Unai Tueros, Josu Iturrate, Asier Aguirre. Tutorea: Iker Lekue

3. m ai l a B Eider Ruiz de Zarate, Haizea Peral, Zaira del Valle, Saioa Urdinguio, Joel Mendez, Markel Ruiz de Ocenda, Xabier Aguinaco, Josu Anuncibay, Amagoia Lopez, Ane Iturrate, Uxue Bayer, Aritz Larrazabal, Marc Pe単a, Asier Arcelay. Tutorea: Olite Perez

HITZ ETA PITZ

6. alea 2014-2015

4. m ai l a A Unai Uriarte, Joseba Urkijo, Matías Aldave, Jon Irurrate, Anna Lete, Irati Martinez, Josune Cabello, Yaiza García, Jon Izaga, Guillermo Velasco, Marina López, Pablo Arana, Aitziber Olano, Garazi Aldama, Irati Otxoa de Alda, Irune Simon, Anya Carro, Izaskun Rueda, Izaro Aranda, Iker Lafuente, Naiara Urkiza, Oihan Basterra eta Mikel Zurdo Tutorea: Lander Goiri

4. m ai l a B Iker Martinez, Angela García, Naiara Izaga, Enara Otxoa de Eribe, Miren Barrajon, Maren Bustamante, Laura Meabe, Garoa Aldama, Mikele Barroso, Iker Justa, Eneko Mendia, Naia Larrea, Oneka Guede, Uxue Ganzabal, Ainara López, Sara Amirola, Boushad Ould, Iñigo Alvarez de Arcaya, Malen Ganzarain, Olatz Iriondo, Unai Anda, Jonathan Abad eta Aitor Viñas. Tutorea: Alicia Jiménez

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

Edorta Chopitea, Olite Pérez, Urko Lasheras, Miren Azofra, Lander Goiri, Idoia Gento, Marie Fernández, Kontxi López, Marijo Agirre, Maider Goñi, Iñaki Auzmendi, Rosa Ormaza, Iker Lekue, Eva Respaldiza, Fernando Santos, Alicia Jiménez, Agustín López de Munain, Luken Akarregi, Leire Vélez de Elburgo, Miren Zuloaga, Uxune Aizpurua, Oihane Barrenetxea eta Liher Aiartzaguena

Mari Mar Virto, Mikel Agirre, Aranzazu Braceras,Mai Jose Curros, Manuel Angel Valbuena, Juan Carlos Martín, Jose Jorge García, Fernando Garitagoitia eta Josema Elicegui.

HITZ ETA PITZ

6. alea 2014-2015

4. mailako Irudi Digitaleko Argazkiak

6. alea 2014-2015

HITZ ETA PITZ

MANEX AGIRRE

ELKARRIZKETA 1 - Z e l a n m o t a e g i t e n d u z u Z u i a ko Ku a d ri l l a n ? Naiz Zuiako kuadrillako euskara teknikaria eta lana alde batetik da, Zuiako kuadrila eta Zuiako udala euskara gero eta gehiago erabiltzea, udalaren barruan erabiltzea, informazioa euskaraz bideratu edo euskaraz idazten duten langileen dokumentuak eta kartelak, erdaraz badaude, baten bati esan horrela ezin dela egon, eta beste alde batetik, udaletik kanpo herritarrek euskera gehiago erabiltzera animatzeko ekintzak egin. Honelako ekitaldiak antolatzeaz arduratzen naiz, arduratzeak ez du esan nahi dena nik egiten dudala, bestela zoratuko nintzateke. 2 -Ze i n d a , zu re u ste z, e u ska ra re n e g oe ra g u re b a i l a ra h on e ta n ? â&#x20AC;&#x160; Momentu honetan Zuian azkeneko datuen arabera, %40-%45, uste dut dela, euskaraz ulertzeko gaitasuna daukala, ia- ia erdia, orduan egoera, nire ustez, inoiz ez dut esaten egoera txarra edo ona denik, esaten dut egoera dela daukaguna. Egia da Arabako beste leku batzuetan baino hobe, Gipuzkoan edo Bizkaian beste bat da egoera, errealitatea hori da eta ni konforme nago, zeren eta badago aukera lan egiteko, badago nahiko jende eta nahiko aukera herrialde hauekin lan egiteko, baino konsziente naiz lana gelditzen dela urte luzerako oraindik ere.

M AN E X AG I RRE ZU I AKO E U S KARA TE KN I KARI A D A E TA AU RTE N G O ARAB AKO B E RTS O LARI TXAP E LKE TAKO TXAP E LD U N A

HITZ ETA PITZ

3 -Ze i n d i ra e u ska ra re n e ra b i l e ra n e m a n d i re n a u rre ra p a u su ri k i n p orta n te e n a k? Igual aurrera pausoak baino, esango nuke adin tarte batzuetan ikusten dela gazteak 30 urte inguru arte oso egoera polita dagoela Zuian. Gazteen artean euskaraz bizitzeko aukera dute. 4 -E ta ze i n d i ra oztop ori k h a n d i e n a k? Oztopo bat nabarmena, orokorra esango nuke, oraindik gaztelaniak indar handia daukala Zuian, eta izango du urte luzeetan, eta euskara gutxiengo egoeran dago. Baten bat euskaraz entzuten baduzu, oraindik daukagu ohitura atentzioa jartzera, eta hori da normalizatu gabe dagoela; orduan, edozein egoeraren aurrean edo edozein zalantzaren aurrean, beti gaztelerara jotzen dugu, ze da hizkuntza "hegemonikoa", denaren gainetik dagoena. Hori da oztoporik handiena. 5 -E u ska ra te kn i ka ri b e za l a , ze i n d i ra d a toze n h i l a b e te e ta rko a n tol a tu d i tu zu e n j a rd u e ra k? Beno hor daukagu Zuia euskaraz eguna, ekainaren 28an, eta aurten ospakizun eguna da.Nabarmenduko nuke 4 kultur-taldek konpromisoa hartu dutela egun horretan euskaraz egiteko eta gauza asko egongo dira: dantzak, antzerkia...

6. alea 2014-2015

ELKARRIZKETA

MANEX AGIRRE

6 -B e ste g a i b a t a i p a tze a rre n , ze r e sa n g o ze n u ke LO M CE re n g a i n e a n ? Ezagutzen dudanagatik, iruditzen zait Madrildik datorren goitik beherako neurria dela, eta goitik beherako neurriek daukaten arazoa, ba, hori da, goitik behera datozela eta jendearen iritzia kontsultatu gabe aginduz ezartzen direla; orduan, orain arte, hezkuntzan, hemen egin den lana eta aurrera eraman diren proiektuentzat oztopo nahiko inportantea jartzen duen sistema dela iruditzen zait. 7 - B e n o , b a i n a d e n a e z d a b e l tz a i z a n g o , e z ta ? E sa te ra ko, b e rtsol a ri tza g e ro e ta i n d a rtsu a g o d a g o, g e ro e ta g a zte g e h i a g o m u g i tze n d a b e rtsol a ri tza re n i n g u ru a n . Bai, egia da eta holan bereziki ikusten da gora eta gora doala, eta, beno, gu aritzen gara kantatzen plazetan eta txpelketan, baina ez gara bertsolari indibidualak, badaukagu gure elkarte bat eta oso inportantea da guretzat lan kolektibo hori sentitzea, eta elkarte horretan lan handia egiten da transmisio lanetan; hau da, gugandik gazteengana eta umeengana bertsolaritza zer den eta horrela kontatzea. Fruituak ikusten ari gara eta ume gehiago dago interesatuta, beno interesatuta baino bertsotan ondo pasatzen duela, futbolean ondo pasatu ahal duen bezala; eta gero eta gehiago funtzionatzen dute euskaraz. Bertsolaritzak berarekin dakar euskara ezinbestean.

6. alea 2014-2015

8 -Le h e n i k e ta b e h i n , zori on a k l ortu ta ko txa p e l a re n g a ti k. Au rte n g o txa p e l ke ta n h or i b i l i za ra ze u e re . N ol a i ku si d u zu ze u re b u ru a a u rte n ? N ol a p re sta tu d u zu l e h i a ke t a ? Txapelketa bat prestatzeko, nire ustez, modu bakarra dago: elkartzea beste batzuekin, etxean prestatu, irakurri eta etxeko lanak egin. Ni zoritxarrez oso alferra naiz eta ez dut egiten.Ni hobeto konzentratzen naiz beste batzuekin, kasu honetan txapelketan parte hartu duten beste batzuekin. Nahiz eta elkarren kontra aritu, elkarrekin prestatzen dugu. Orduan, entrenatzeko elkartu gara, kiroletan egiten den bezala, astero - astero ordu bat kantatu, elkarrekin egon...eta horrela prestatu dugu.

9 -Am a i tze ko, b i d a l i e za g u zu m e zu p osi ti b ore n b a t e u ska ra re n i n g u ru a n . Nik zuei mezu positiboa eman baino, konforme nago jasotzen ditudan mezu positibokin. Institutuan zabiltzaten ikasleongandik orokorrean ona da euskararen ikuspegitik begira.Iruditzen zait adina dela adin klabea euskararako eta responsabilidade hori daukazuela

N a om Ă, Am a i a e ta H a i ze a

HITZ ETA PITZ

TXI S TE AK

B I M U TI L zeuden eta esan zuen batek: - Nire osaba bati, gerran egon zenari, tiroa begian jo zioten eta kristalezko begi bat jarri behar izan zioten. Orain begi ona estaltzen du eta kristalezko begiarekin dena ikusten du. Orduan beste mutilak esaten du: - Ba, nire osabari, gerra berean egon zenari, hatz txikian tiro jo zioten eta orain hatzaren tokian behi ditiburu bat dauka. Tabernara joaten denean kafe bat eskatzen du eta ditiburutik esnea botatzen dio kafeari. - Hara! Hori ikusteko dago! - Bai, zure osabaren begiarekin! J AI M I TO E S KO LAN Jaimitok egun batean, lan pertsonal bat zuen eta bere lagunari kopiatzen ari zitzaion, baina bere lagunak ez zekien galdera bat eta hauxe jarri zuen: “Ez dakit”. Orduan Jaimitok, erantzun zuzena jarri ordez edo gutxienez “ez dakit” jarri beharrean, “nik ere ez” jarri zuen. Hurrengo egunean, irakasleak zero handi bat jarri zion eta Jaimitok esan zion: - Zergatik ba? Dena ongi daukat eta. Eta orduan irakasleak: - Kopiatu egin duzulako.

G I ZO N B AT medikuarengana joan zen eta esan zion: - Mediku jauna, arazo bat daukat. Nire puzkerrek ez dute usainik. - Hori ez da posible. Bota ezazu bat oraintxe bertan! - Pppppprrrrrrrrrrr! - Hori larria da. Ebakuntza behar duzu. - Ipurdian? - Ez, gizona, sudurrean.

J AI M I TO I KAS TO LAN zegoen eta irakasleak esan zuen: - Biharko honela bukatzen den istorio bat idaztea nahi dut:“ama bat, besterik ez dago”. Hurrengo egunean, irakasleak Pellori esan zion: - Kontatu zuk idatzi duzun istorioa. Pellok esan zuen: - Eskolatik etxera joan nintzen eta nire amak galdetu zidan ea gaixorik nengoen. Ondoren, xarabea ekarri, eman eta sendatu ninduen. Ama bat, besterik ez dago. - Orain zuk Jaimito, esan ezazu : - Eskolatik etxera joan nintzen. Amak esan zidan: “Ekar ezaidazu sagar bat”. Orduan, nik esan nion: “Ama, bat besterik ez dago!”

M a rc P e ñ a HITZ ETA PITZ

AM A, gaur ez dut ikastolara joan nahi. - Zer gertatzen zaizu ba, Aitor, seme maitea? - Ba, hasteko logalea daukat, gero, aspertzen naizelako eta azkenik nire ileaz farre egiten dutelako. - Badakizu zer esaten dizudan? Joan behar zarela. Lehenengo arrazoia: zure eginkizuna delako, bigarrena 35 urte dituzulako eta hirugarrena ikastolako zuzendaria zarelako.

I N D I AR B AT tabernan sartzen da eta esaten dio tabernariari: - Zuk whisky gogorra eman, bestela indioak ez ordaindu. Tabernariak whisky gogorra ematen dio eta indiarrak esaten dio: - Whisky hau ez da gogorra. Indioak ez ordaindu. Hurrengo egunean gauza bera gertatu zen eta hirugarren egunean, indiarra azaltzen da eta esaten dio berriro tabernariari: - Whisky gogorra eman, bestela indioak ez ordaindu. Tabernariak orduan whiskyari bolbora hautsa botatzen dio eta indiarrak edaten du. Hurrengo egunean indiarra tabernan sartzen da, esanez: - Whisky arinago eman, izan ere atzo indioak puzkerra bota eta zaldia hil.

6. alea 2014-2015

Murgia institutuko kide zareten guztioi, oporretara joan aurretik, egingo duzuen bidaian edo ibiliko zareten abenturan ondoko hausnarketa eskeinI nahi dizuegu bidelagun dakizuela. Izan ongi!!! AMA HIZKUNTZA Ama hizkuntza esaten dugu hizkuntzaz erditzen garelako. Erditzen esaten dugu amak gu egiten gaituenean guk ere bera egiten dugulako ama, elkar egitea da erditzea. Antzeko zerbait gertatzen da hizkuntzarekin ere. Hizkuntzak egiten gaitu gu eta guk egiten dugu hizkuntza. Elkarren lekuko gara. Elkarri emanez bizi gara. Hizkuntzak guri eta guk hizkuntzari, arnasa eta izatea. Ikasten ari denak ematen dio irakasten ari denari zentzua. Irakasten ari denak ematen dio hiztun zaharrari norabide berri bat. Hiztun zaharrak eman behar dio ikasten ari denari eskua. Denok eman behar diogu elkarri euskara. Euskara da ene ama hizkuntza. Baina ama hizkuntza zer da? Ama hizkuntza ez da lehenik ikasten den hura, ez da amaren magalean jaso genuen hura, ama hizkuntza da, enetzat, pentsatzeko baliatzen dugun hizkuntza. Gure arrazoiak eta irudiak nola fabrikatzen ditugun han dago gure ama hizkuntza. Eta posible da, bizitzan zehar, euskara ama hizkuntza bilakatzea, euskaraz pentsatzen ikastea. Bide horretan zatoztenoi miresmen eta goraintzi, eta norbaitek esaten baldin badizue zuek euskaldun berriak zaretela, edo euskara ez dela zuen ama hizkuntza, esaiozue zaharra izatea ez zaiola inori gustatzen, eta bide batez, esaiozue, ama hizkuntza ez dela lehenik ikasten den hura, pentsamendua sortzen duen bakoitzaren hizkuntza baizik. Herri hau ere euskaraz pentsatuko dugu, edo ez da izanen. Hautatzen diogun ama hizkuntzaren arabera dago gure herriaren geroa. Erdaraz mintzaraziko gaituztela? Badakigu hori. Herri honek pentsatu beharko du zerbait erdarari buruz, baina herri hau ezin da pentsatu erdaraz, herri hau euskaraz pentsatuko dugu, edo ez da izanen. Herri bat erditu nahi badugu, inork erditzekotan, ama hizkuntza erdituko gara. Amets Arzallus

LAGUNOK, BEJONDEIZUELA! HNB