Jaarverslag 2015

museabrugge.be

MUSEA

BRUGGE

jaarverslag 2015

Making Connections - Robert Devriendt

Jaarverslag 2015 Musea Brugge is de overkoepelende organisatie van - in 2015 althans nog - 15 museumlocaties met een heel gevarieerd aanbod. De locaties zijn beleidsmatig opgedeeld in 3 groepen: het GROENINGEMUSEUM (Musea voor Schone Kunsten), het HOSPITAALMUSEUM (historische hospitalen met onder meer de Memlingcollectie) en het BRUGGEMUSEUM (stadsmuseum).

Jaarlijks bezoeken ca. 1 miljoen binnen-en buitenlandse gasten één of meerdere Stedelijke Musea.

Musea Brugge wordt ondersteund door de overkoepelende afdelingen Uitbating, Veiligheid en Techniek, Marketing & Communicatie, Financiën, Personeel & Merchandising en Collectie en Documentatie.

2

Ungers & Hoste in het kader van Triënnale Brugge 2015

De afdeling Uitbating, Veiligheid en Techniek staat in voor de erfgoedbewaking in alle 15 museumlocaties, zowel in de museumzalen als via een 24/24 uur bemande controlekamer. Verder stelt de afdeling een technische ploeg (schrijnwerkers, elektricien, schilder) ter beschikking voor dagelijks onderhoud, op- en afbouw tentoonstellingen en art handling.

De overige ondersteunende afdelingen komen hierna iets uitgebreider aan bod.

Musea Brugge is tot slot ook verantwoordelijk voor Raakvlak (de intergemeentelijke dienst archeologie Brugge en Ommeland, Erfgoedcel Brugge en het Vlaams Onderzoekscentrum voor de Kunst in de Bourgondische Nederlanden.

Groeningemuseum & arentshuis Na Fabienne Verdier (2013) en Ellen Harvey (2014-2015) toonde het Groeningemuseum in het najaar van 2015 opnieuw werk van een hedendaagse kunstenaar: Robert Devriendt. Recente en enkele gloednieuwe reeksen van de Brugse kunstenaar werden gepresenteerd in twee centraal gelegen zalen van het museum.

Daarnaast lag de focus op collectiepresentaties en tentoonstellingen die bepaalde aspecten van de vaste collectie in de kijker zetten. Naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van het overlijden van Georges Vantongerloo werden de vijf werken uit eigen bezit geconfronteerd met acht bruiklenen uit Belgische verzamelingen.

De dossiertentoonstelling ‘Mythische primitieven: gotisch reveil in de 19 de eeuw’ gaf een mooi beeld van de (romantische) herontdekking van de Vlaamse primitieven door 19de-eeuwse kunstenaars. Ook deze tentoonstelling nam schilderijen uit eigen collectie als uitgangspunt. Ze werden aangevuld met enkele bruiklenen uit binnen- en buitenland.

Vanaf eind oktober werden hoogtepunten getoond uit de recente aanwinst van het

Groeningemuseum van meer dan 1700 prenten uit de verzameling van de Brugse prenthandelaar Guy Van Hoorebeke. Onder de titel ‘InDRUKwekkend’ waren in de kabinetten van het Groeningemuseum moderne prenten te zien, in het Arentshuis werd een selectie van de oude meesters getoond. Een tweede tentoonstellingsluik is te zien in het voorjaar van 2016.

Bij de tentoonstelling ‘Robert Devriendt’ verscheen een catalogus, bij ‘InDRUKwekkend’ en ‘Mythische primitieven’ uitgebreide bezoekersinformatie in de vorm van publieksteksten en voor ‘Mythische Primitieven ook een app binnen het digitaal platform Xplore Bruges. Een publicatie rond ’InDRUKwekkend’ is wel voorzien voor 2016.

Daarnaast ondersteunde het Groeningemuseum andere tentoonstellingen van Musea Brugge en projecten van de Stad Brugge.

Zo was het een belangrijke partner in de ‘Triënnale voor hedendaagse kunst en architectuur’. Directeur Till-Holger Borchert en adjunct-conservator Filip L. Demeyer maakten deel uit van het curatoren-en organisatieteam en de publiekswerkers van

Georges Vantongerloo

3

Musea Brugge adviseerden het Triënnaleteam in functie van publiekswerking. In het Arentshuis liep in de aanloop naar de Triënnale de tentoonstelling ‘Stanza. The Intelligent City’ en tijdens de Triënnale de dubbelexpo ‘Ungers & Hoste – De Visionaire Stad’.

Als onderdeel van de Vlaamse Kunstcollectie waren het Groeningemuseum en het Vlaams Onderzoekscentrum initiatiefnemers voor de expositie ‘Faces Then: Renaissanceportretten uit de lage landen’ in BOZAR, Brussel. Till-Holger Borchert was samen met Koen Jonckheere lid van het curatorenteam, wetenschappelijk personeel van het Groeningemuseum werkte mee aan de catalogus.

Het Groeningemuseum was ook betrokken bij de projecten ‘Genummerd & getekend.

Marcel van Maele in Meervoud’ in het Gezellemuseum en ‘Café Vlissinghe, de Kunst Genegen. Fin-de-sièclekunst tussen pint en penseel’ in het Stadsarchief.

4

Tijdens de eerste maanden van 2015 kon het publiek ook nog een bezoek brengen aan de in 2014 gestarte tentoonstellingen ‘Ellen Harvey: The Unloved/De onbeminden’ en ‘De 14de Europese Grafiekbiënnale’.

Nieuwe aanwinst: ‘Narcissus’ van J.D. Odevaere

De collectie van het Groeningemuseum werd uitgebreid met een aantal aanwinsten.

Zo werd de verzameling Brugs neoclassicisme aangevuld met het schilderij ‘Narcissus’ van Joseph Denis Odevaere en het Prentenkabinet met een aantal prenten van Stradanus. Verder werd het Groeningemuseum verrijkt met langdurige bruiklenen uit de collecties van het KMSKA Antwerpen en van de Stedelijke Musea Kortrijk en met enkele belangrijke bruiklenen uit privécollecties.

Het Groeningemuseum en het Vlaams Onderzoekscentrum waren betrokken bij wetenschappelijk onderzoek in het kader van internationale restauratieprojecten zoals de restauratie van het Lam Gods. In samenwerking met het Bosch Research Project werd het ‘Laatste Oordeel’ van Bosch gerestaureerd. Die triptiek wordt in 2016 in bruikleen gegeven voor de Boschtentoonstellingen in ’s Hertogenbosch en in het Prado in Madrid. Ook nam het museum deel aan het VERONA-project waarbij alle werken van Jan van Eyck gedocumenteerd worden. In 2015 gebeurde ook regelmatig onderzoek naar de ondertekeningen van werken uit de eigen collectie en bij de Brugse erfgoedpartners met de recent aangekochte OSIRIS-camera.

De digitalisering van de schilderijen-, tekeningen- en prentencollectie werd verdergezet in het systeem adlib dat de basis vormt voor de ontsluiting van de collectie op internet (www.erfgoedinzicht.be en www.vlaamsekunstcollectie.be).

Het Groeningemuseum en het Vlaams Onderzoekscentrum organiseerden in 2015 een tweede deel van de Musea Brugge Research School en eveneens een succesvolle eerste editie van de ‘Summer Course for the Study of the Arts in Flanders. The Age of Van Eyck in Context’. Voor deze intensieve academische zomeropleiding voor internationale participanten op doctoraatsniveau werd samengewerkt met VKC, KMSKA, Rubenianum en de universiteiten van Gent en Leuven. De Najaarslezingen van het Vlaams Onderzoekscentrum voor kunst in de Bourgondische Nederlanden waren gewijd aan de tentoonstelling ‘Mythische primitieven’.

In samenwerking met de Vrienden van Musea Brugge organiseerde het Groeningemuseum een tiental lezingen op zondagvoormiddag.

Het educatief aanbod voor het onderwijs werd uitgebreid met twee nieuwe museum-

menu’s: ‘Op kousenvoeten in het museum’ voor kleuters in het Groeningemuseum en ‘In het atelier van Frank Brangwyn’ in het Arentshuis voor leerlingen van het basisonderwijs. Daarnaast investeerde het Groeningemuseum in zijn jeugdwerking door de opdrachtenboekjes bij ‘De groene pluim’ in het Engels te vertalen. Na het succes van de eerste editie werkte het Groeningemuseum opnieuw een ‘Vel tegen vel’-project uit, een meerdaags cultuurproject voor Brugse scholen, i.s.m. BruggePlus vzw en De Batterie vzw.

Het museum nam actief deel aan de volgende evenementen: Erfgoeddag, Uitmetjeklasmarkt voor het (Brugse) onderwijs, Kunstendag voor kinderen en Krikrak.

Verder werd er gewerkt aan de voorbereiding van de tentoonstellingen ‘De kunst van het recht’, ‘300 jaar Academie Brugge’, ‘16de- en 17de-eeuwse tekeningen uit het Prentenkabinet’, ‘Rondom Pourbus’ en ‘Colard Mansion’.

Stafleden van het Groeningemuseum en het Vlaams onderzoekscentrum gaven ook regelmatig lezingen over hun onderzoeksactiviteiten, tentoonstellingen en collectiepresentaties of publiceerden hierover in o.a. het ‘Museumbulletin’.

De groene pluim

5

Sint-Janshospitaal & OLV-ter-potterie De collecties van de hospitaalmuseumgroep vertellen het verhaal van de continuïteit van de medische en zielzorg. Dit gegeven genereert een museumwerking gebaseerd op vijf krachtlijnen die de strategische en operationele doelstellingen dirigeren: infrastructuur en collectie, publiekswerking, imago en presentatie, maatschappelijke inbedding en netwerking. Alle initiatieven stoelen op deze visie.

Het verfijnen van de inhoudelijke profilering blijven de belangrijkste projecten aansturen. De museumgroep zet in op een wetenschappelijke documentatie van de collecties, gekoppeld aan een zo optimaal mogelijke digitalisering en ontsluiting van de (deel)verzamelingen.

6

In dit opzicht wordt voor het Sint-Janshospitaal de vernieuwde opstelling van de Memling-panelen, gekoppeld aan een revalorisatie van de kerk- en hospitaalruimte, voorbereid en wordt de medische ruimte geüpdatet. Het schilderij ‘De anatomische les’ wordt in een cultuurhistorische context geduid. Het museumteam realiseert een gevarieerd tentoonstellingsprogramma op het snijpunt van kunst- en cultuurgeschiedenis enerzijds en de thematiek van zorg voor lichaam en ziel anderzijds. Tot 1 fe-

Right Before I die

bruari worden de gerestaureerde rekeningboekjes van Jan Floreins in een dossiertentoonstelling getoond. Tot 15 februari wordt het gerestaureerde, 17de-eeuwse beeld van de H. Apollonia tentoongesteld. ‘Right before I die’ is een tentoonstellingsproject in samenwerking met de Amerikaanse kunstenaar Andrew George, die portretten in de vorm van foto’s en geschreven getuigenissen van mensen op hun sterfbed op een intieme manier combineert.

OCMW Brussel en Gent worden de genodigden op het jaarlijkse tentoonstellingsevenement in samenwerking met een OCMW-partner, dit in functie van de OCMW-collecties expertisetaak van de museumgroep. Aansluitend bij deze opdracht, komt de website OCMW-collecties in een afwerkingsfase. Aan de voorbereiding van de dubbelexpositie ‘De heksen van Bruegel’, gerealiseerd in samenwerking met het Catharijneconvent Utrecht, onder curatorschap van dr. Renilde Vervoort, wordt intensief gewerkt.

Eenzelfde principe geldt voor Onze-LieveVrouw-ter-Potterie. De renovatie van de opstelling van de historische zilververzameling sluit aan bij het plan om de presentatie van de permanente collectie te actualiseren

volgens actuele, museologische normen.

Het schrijn van de Z. Idesbald in de kerk krijgt een nieuwe presentatie.

H. Apollonia

Right Before I die

Er wordt wetenschappelijke medewerking verleend aan de tentoonstelling ‘L’homme, le dragon et la mort’ van het Musée des Arts Contemporains au Grand-Hornu, in het kader van Mons 2015 culturele hoofdstad.

Het museum zet in op een kwaliteitsvolle en gedifferentieerde publiekswerking waarbij bezoekers worden geprikkeld om nieuwe en onverwachte invalshoeken te ontdekken en te ervaren. Digitalisering en het uitbreiden van participatiemogelijkheden genieten bijzondere aandacht. Twee app’s worden verwezenlijkt over de figuur van Hans Memling. Een digitale opname van de jaarlijkse processie van O.-L.-V. van Blindekens wordt afgewerkt. Een gezinspakket over de medische collectie wordt ter beschikking gesteld. Een educatief project rond dementie & Alzheimer past in de planning die de toegankelijkheid tot museum en collecties voor minder- en andersvaliden wil optimaliseren. Uiteraard worden de jaarlijkse, overkoepelende publieksacties hernomen (Erfgoeddag, Zomeractie van Vlieg, Museummenu, …).

Er wordt gewerkt aan het opzetten van een internationaal, geformaliseerd netwerk van laatmiddeleeuwse hospitalen en farmaciegeschiedenis.

OWMW-Brussel-bruikleenopstelling

7

Bruggemuseum Het Gruuthusepaleis blijft gedurende 2015 in de stellingen gehuld. De broodnodige restauratie van het monument concentreert zich op de reiegevel, alle schrijnwerk en glas-in-lood en de dakstructuren. Hoewel het museum gesloten is, blijft de Gruuthusecollectie gedeeltelijk te bewonderen. In het Gezellemuseum gaat de tentoonstelling ‘Passé Composé’ naar de wortels van deze collectie. In 1865 werd immers de Société Archéologique opgericht, het genootschap dat met zijn kunsthistorische en archeologische verzameling aan de basis lag van het museum. Het streven van de Société richtte zich al snel op een waardig museumgebouw, met name het Gruuthusepaleis. De restauratie waar zij dienden op te wachten, onder leiding van Louis Delancenserie, was bijzonder grondig en maakte van Gruuthuse het gebouw dat wij vandaag kennen.

8 Restauratie Gruuthusemuseum

Dankzij een samenwerking met museum M in Leuven is een belangrijk deel van de sculptuurcollectie te zien in de opstelling ‘Beelden uit Brugge’. In confrontatie met de M-collectie geven ze een overzicht van het laatgotische meesterschap. Verschillende bruiklenen brengen de rijkdom van de collectie in beeld, zoals ‘De gouden eeuw revisited’ in het MSK in Gent of de tentoonstelling rond de Heilige Joris en de draak in Bergen.

Met de tentoonstelling ‘Namaste Brugge’ legde Snapshot voor het eerst de focus op de tradities van een andere etnischculturele gemeenschap in Brugge. Magnum-fotografe Bieke Depoortere bracht met haar foto’s een blik op de leefcultuur van de Nepalese inwoners van Brugge. De tentoonstelling was mee samengesteld door de Nepalese gemeenschap en gaf een kijk op hun rijke tradities en erfgoed. Ver-

schillende publieksactiviteiten zoals een Brugge-wandeling met een Nepalese gids (i.s.m. FMDO), een workshop zandmandala maken en het aanbod van workshops en rondleidingen voor zowel lagere als secundaire scholen verrijkten het project.

Snapshot 12 gooide het dan weer over een heel andere boeg met ‘Dans ID’ waarbij studenten van het Fotohuis de rijke danstradities in Brugge in beeld brachten.

In het Volkskundemuseum kreeg de ruimte voor de herberg een nieuwe aankleding met een grote kast waarin telkens opnieuw nieuwe tradities en rituelen zullen belicht worden. In april werd deze kast ingewijd met een presentatie over cafétradities en het rijke erfgoed daarmee verbonden. Op die manier vond het Volkskundemuseum aansluiting bij het traject rond 500 jaar

Café Vlissinghe van Erfgoedcel Brugge. De herberg zelf werd nieuw leven in geblazen dankzij een vaste ploeg vrijwilligers die dagelijks voor de uitbating van de herberg instaan.

Het Bruggemuseum heeft ook in 2015 op een uiteenlopende en gevarieerde manier zijn collectie en wetenschappelijk onderzoek ontsloten naar een ruim en divers publiek.

Het educatief pakket en de mobiele applicatie rond de kaart van Marcus Gerards, de poëzieaperitieven, het midwinterfeest in Volkskunde, de activiteiten voor kinderen en jeugd, zoals tijdens het Krikrakfestival… allen brengen ze de rijke waaier van ons erfgoed dichterbij.

9 Namaste Brugge

Communicatie & Marketing Deze overkoepelende afdeling staat in voor het promoten van de permanente collecties van de 15 musea enerzijds en alle tijdelijke expo’s en andere evenementen anderzijds. Publieks- en doelgroepenbereik wordt ook voor culturele instellingen steeds belangrijker. De marketingverantwoordelijke stuurt de front-en backoffice aan. De communicatieverantwoordelijke stuurt o.a. twee onthaalbeambten aan die voornamelijk instaan voor lokale distributie van promomateriaal.

Communicatie In 2015 lag de focus - naast het promoten van alle permanente collecties - op al het evenementiële, meer bepaald tentoonstellingen als ‘Making Connections - Robert Devriendt’, Right before I die, enz... alsook alle andere projecten zoals lezingen, erfgoeddagen, opendeurdagen, het nieuwe 10 Persmoment restauratie O.L.V.-kerk

Stedelijke Krikrakroject, en zoveel meer...

De afdeling speelde vorig jaar ook een grote ondersteunende rol bij de Triënnale Brugge 2015.

Alle vormen van externe communicatie verlopen via hier, dus ook het onlinegedeelte, waaronder de eigen vijftalige website, partnerwebsites, sociale media (flickr, twitter, instagram, facebook,) ... De afdeling staat ook in voor het merendeel van de ontwerpen van alle mogelijke drukwerk, advertenties en het copywriten van tal van artikels.

Ook fotografisch worden alle intiatieven zoveel mogelijk gedocumenteerd en geiïnventariseerd.

Pers De communicatieafdeling speelt voortdurend in op de vragen van de media en probeert ook de aandacht continu levendig te houden. In 2015 werden een dertigtal

persberichten uitgestuurd, tientallen persconferenties georganiseerd en een pak filmploegen onthaald. De aanpak resulteerde in honderden recensies en heel wat radio- en tv-reportages.

Naast de free publicity werd ook advertentieruimte aangekocht in nationale media.

Marketing Het opzetten van joint promotions blijft cruciaal. Voor de grotere tentoonstellingen werden diverse mediadeals gesloten en affichecampagnes opgezet.

Bezoekcijfers Musea Brugge haalde het voorbije jaar iets minder dan één miljoen bezoekers, 971.792 om precies te zijn. De lichte terugval van 2015 ten opzichte van 2014 is te wijten aan vele factoren waaronder de ingrijpende restauratiewerken in de O.LV.-Kerk (impli-

ceerde een daling van 16,4 % bezoek t.o.v.

2014) en de sluiting van het Gruuthusemuseum. In 2014 vond ook de druk bezochte expositie over Wereldoorlog plaats. Anderzijds constateert Musea Brugge dat de cijfers van 2015 t.o.v. 2013 - twee jaar eerder dus - dan weer een stijging van meer dan 5% betekent.

Van de 15 locaties die samen Musea Brugge vorig jaar nog vormden, stond het Belfort traditioneel op nummer één. De top vier zag er in 2015 als volgt uit: 1/ Belfort 2/ OLV-Kerk 3/ Groeningemuseum 4/ Sint-Janshospitaal Opvallend is dat het Belfort nooit eerder zoveel bezoekers kende, namelijk 273.438: een record. Het Arentshuis noteerde ook een stijging van 10% dankzij de Triënnale.

11 Filmopnames ‘De Afspraak’, Canvas met Kamagurka en vluchtelingen

financiën, personeel & merchandising Op financieel vlak werden volgende in het budget voorziene acties uitgevoerd of aangevat: 1. De musea toegankelijk

bleven voor

verder gratis Bruggelingen.

2. In 2015 werd de aanloop genomen naar de grote internationale tentoonstelling ‘De heksen van Bruegel’ die in het voorjaar 2016 zal doorgaan in het Hospitaalmuseum.

3. De studie voor uitbreiding van het Groeningemuseum met een expohal werd aanbesteed in 2015. De oplevering gebeurt in januari 2016.

Verder werd het zuinig financieel beleid inzake exploitatiekosten verdergezet, en werden waar mogelijk meerontvangsten gerealiseerd.

12

In 2015 werd de nieuwe vzw Kenniscentrum opgericht. De vereniging heeft tot doel: 1. Stimuleren, faciliteren en initiërenvan onderzoek naar de kunst in de Bourgondische Nederlanden.

2. Het realiseren van publieksactiviteiten in functie van de internationale werking van Musea Brugge.

Persvoorstelling Ruud Priem

3. Uitbouwen van een internationaal netwerk aangaande het Brugse Kunstpatrimonium en de kunst in de Bourgondische Nederlanden.

4. Het stellen van alle handelingen die de werking van Musea Brugge ondersteunen.

De medewerkers van het Groeningemuseum die voorheen bij de Vlaamse Kunstcollectie ondergebracht waren, werden werknemer van deze nieuwe vzw.

Het Hospitaalmuseum kreeg per 1 september, na jaren waarneming van de functie door de directie, opnieuw een conservator, namelijk Ruud Priem, voormalig directeur en hoofdconservator van het Museum Catharijneconvent in Utrecht.

De kunstetalages in het AZ Sint-Jan werden verdergezet.

Meerdere stadskantoren werden van passende decoratie voorzien.

foto Arts2B

collectie & documentatie De afdeling Collectie en Documentatie omvat de werking van de museumbibliotheek en de afdeling behoud en beheer. De bibliotheek beheert het vaste tijdschriftenbestand en verwierf afgelopen jaar 1014 boeken, met middelen van de stad en in het kader van het Vlaams Onderzoekscentrum voor de kunst in de Bourgondische Nederlanden.

De cel behoud en beheer behandelde tijdelijke uitgaande bruiklenen van 87 objecten uit eigen collectie aan 21 instellingen en 50 kunstwerken in langdurige bruikleen verdeeld over 3 instellingen. De afdeling werkt inhoudelijk en praktisch mee aan alle eigen tentoonstellingen op het vlak van behoud en beheer. In dit kader zijn 21 kunstwerken geconserveerd of gerestaureerd voornamelijk in eigen beheer, naast 46 in uitbesteding.

ondersteund door het maken van digitale opnames door een professioneel fotograaf voor een totaal van 1711 opnames.

Musea Brugge werd ten slotte, met een project voor het prentenkabinet, geselecteerd voor deelname in het door ICCROM en het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium gestuurde RE-ORG project voor de herorganisatie van depots.

opstelling van bruiklenen Broodthaers in Milaan

Naast verbetering en aanpassing van 2.274 gegevens groeide de digitale databank van de eigen collecties in 2014 aan met 1.248 objectrecords. Deze opdracht wordt

inpassen van Het Laatste Oordeel van Bosch in zijn nieuwe lijst

13

Erfgoedcel brugge Erfgoedcel Brugge wil zoveel mogelijk mensen het rijke Brugse cultureel erfgoed laten ontdekken. In 2015 werd hiertoe de website van Erfgoedcel Brugge volledig vernieuwd. Het overzicht van de Brugse erfgoedspelers, de bundeling van alle websites rond Brugs erfgoed, de nieuwsbrieven en de erfgoedkalender maken www. erfgoedcelbrugge.be tot ideale uitvalsbasis voor wie het reilen en zeilen van Brugse erfgoedorganisaties wilt volgen.

14

Op 25 en 26 april vond de jaarlijkse Erfgoeddag plaats. Ruim 70 activiteiten werden in Brugge georganiseerd om de ERF van erfenis in de kijker te zetten, met meer dan 10.000 geregistreerde bezoeken.

De Brugse herberg Café Vlissinghe vierde in 2015 zijn 500ste verjaardag. Erfgoedcel Brugge ondersteunde de stamgasten en waard bij de uitwerking van het feestjaar.

Zes erfgoedobjecten vormden de rode draad voor een waaier aan activiteiten: van krulboltoernooi tot ‘cabaret artistique’ …

Erfgoedcel Brugge gaat achter de schermen ook aan de slag met minder gekend erfgoed. Samen met de Sportdienst, Sportraad en het Stadsarchief Brugge worden 13 sportclubs gecoacht bij de aanpak en ordening van hun archief.

Erfgoedcel Brugge ondersteunt samen met de Openbare Bibliotheek Brugge ook de vrijwilligers van de onderwijsinstelling voor blinden en doven Spermalie (vzw De Kade) bij de inventarisatie en verhuis van hun rijke collectie boeken en objecten.

Met financiële steun van Toerisme Vlaanderen werd ten slotte Xplore Bruges gelanceerd, het multimediaplatform dat Bruggeling én toerist uitnodigt om de stad via smartphone of tablet gratis te verkennen. Een schot in de roos, dat bevestigen de 9150 downloads van de 11 beschikbare tours.

Erfgoedcel Brugge zet ook in op de zorg voor het erfgoed van de Brugse kerken.

23 vrijwilligers met een hart voor religieus erfgoed werden gezocht én gevonden. Zij hebben zich in 2015 ingezet voor de collectie-inventarisatie in de Sint-Gilliskerk en de Orthodoxe Kerk HH. Konstantijn en Helena. Samen goed voor meer dan 700 geregistreerde objecten.

Vrijwilligers aan de slag in de Brugse Orthodoxe kerk

Initiatie bolderen in de stemmige tuin van Café Vlissinghe

raakvlak Raakvlak, Intergemeentelijke Dienst voor Brugge en Ommeland, staat voor een periode van grote uitdagingen. In de eerste plaats is er het nieuwe Onroerend Erfgoeddecreet dat de archeologische wereld ingrijpend wijzigt. Voor Raakvlak is de belangrijkste verandering, de omvorming naar een Intergemeentelijke Onroerend Erfgoeddienst (IOED). Dit betekent dat de taken uitgebreid worden met monumenten- en landschapszorg. In 2015 schrijft Raakvlak een beleidsplan dat moet leiden tot de erkenning als IOED. Eén van de nieuwe instrumenten uit het decreet is het begrip ‘archeologische zone’, een juridisch verankerd gebied waar de criteria voor archeologisch onderzoek strenger zijn. Ter uitvoering van het nieuwe decreet organiseert het agentschap Onroerend Erfgoed een openbaar onderzoek over de vaststelling van de eerste archeologische zones, meer bepaald in 58 historische stadskernen, waaronder Brugge. Ten slotte wordt het depot De Pakhuizen, als eerste in West-Vlaanderen, erkend als onroerend erfgoeddepot.

Sinds vorig jaar heeft Raakvlak een tweeledige structuur: een cel beheer en ontsluiting en een cel onderzoek die onder de naam AardeWerk archeologisch veldwerk uitvoert. De cel beheer en ontsluiting staat ook in voor de wetenschappelijke begeleiding van onderzoek dat anderen uitvoeren.

In het voorjaar gaat veel aandacht naar het grootschalige archeologische onderzoek op het Fluxystraject (AlveringemMaldegem). Nooit eerder kwamen er in West-Vlaanderen zoveel sites aan het licht en nooit eerder waren zoveel archeologen tegelijkertijd actief.

Tijdens de zomer leidt een vondstmelding tot een onderzoek op het Simon Stevinplein.

De samenwerking tussen archeologen, de Brugse dienst Patrimoniumbeheer en de aannemer, leidt tot een opgraving waarbij in belangrijke mate rekening gehouden wordt met de omringende horeca in het hoogseizoen. Raakvlak staat in voor de informatie naar het publiek met betrekking tot het onderzoek.

15

De uitvoerende tak van Raakvlak, AardeWerk, voert veldverkenning, proefsleuvenonderzoek, opgravingen, werfbegeleiding en werfcontroles uit op vraag en op kosten van bouwheren. Belangrijk onderzoek gebeurt op het tracé van de hoogspanningslijn door Elia. De resultaten van dit onderzoek zijn vernieuwend op het vlak van de vroegste menselijke aanwezigheid (prehistorie) in dit gebied. In Koolkerke en Dudzele worden voor het eerst volmiddeleeuwse nederzettingen (10de-12de eeuw) aangesneden met gebouwplattegronden en waterputten. Deze spectaculaire resultaten zullen bijdragen tot een beter begrip van de geschiedenis van mens en landschap in de oostelijke kustvlakte.

16

Ten slotte worden de bestaande initiatieven op het vlak van de publiekswerking verder uitgebreid. Centraal staan het ‘vuilniszakproject’, waar vooral lagere scholen kennis mee maken en de werking rond het Merovingisch Huis in Sint-Andries, waar onder andere een vroegmiddeleeuwse tuin wordt aangelegd.

De uitvoerende tak van Raakvlak – vanaf 2014 AardeWerk, Raakvlak cel onderzoek – voerde veldverkenning, verkennend proefsleuvenonderzoek en ook opgravingen zelf uit, dit steeds op vraag van de bouwheer.

Op Brugs grondgebied vond onder andere onderzoek plaats aan de Barrierestraat.

Hier kwam een drieschepige gebouwplattegrond, vermoedelijk een boerderijgebouw uit de Karolingische periode (9de – 10de eeuw) aan het licht. Er werden ook ploegsporen aangetroffen, wellicht gemaakt door een eergetouw en mogelijk uit dezelfde periode. Aan de Ezelstraat 42-44 werd een beperkte opgraving uitgevoerd, waarbij onder andere pottenbakkersmateriaal uit de 17de-18de eeuw werd ontdekt. Belangrijk onderzoek gebeurde tenslotte op het A11-tracé. De resultaten van dit onderzoek zullen bijdragen tot een beter begrip van de geschiedenis van mens en landschap in de oostelijke kustvlakte.

Jaarverslag MUSEA BRUGGE 2015 © Musea Brugge, Sarah Bauwens, Erfgoedcel Brugge, Andrew George, Bieke Depoortere, Arts2B , Raakvlak V.U. Till-Holger Borchert & Hubert De Witte