Voorwoord directie

beste museumvriend, beste lezer,

Dit voorjaar staat in het teken van een bijzonder moment: de (weliswaar tijdelijke) terugkeer van het befaamde Gruuthusehandschrift naar de plaats waar Lodewijk van Gruuthuse, de vroegst bekende eigenaar en naamgever van het manuscript, zijn residentie had. Enkele jaren geleden is het handschrift verworven door de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag, en direct aansluitend nam de directie contact met ons op met de vraag of de Brugse musea geïnteresseerd waren om gezamenlijk een tentoonstelling rond dit belangrijke manuscript te maken - een aanbod waarop Musea Brugge, gesteund door het stadsbestuur, uiteraard graag op in ging. Hoewel men kan betreuren dat het niet mogelijk is gebleken om het handschrift voor Brugge - waar het ontstaan is en lange tijd in particuliere collecties bewaard is gebleven - te behouden, is het belangrijkste dat het werk in een openbare en publiek toegankelijke collectie in het Nederlandse cultuurgebied een permanente plek heeft gevonden. Vanaf 22 maart kunt u de tentoonstelling ‘Liefde & Devotie: het Gruuthusehandschrift’ bezoeken en zo de intellectuele, culturele en religieuze omgeving ontdekken waarin het manuscript in de eerste decennia van de 15de eeuw is ontstaan. Een absolute aanrader - niet alleen de tentoonstelling, maar ook het uitgebreide programma aan lezingen, concerten, rondleidingen, compositiewedstrijd en nog veel meer dat wij in nauwe samenwerking met tal van partners ontwikkeld hebben, is meer dan de moeite waard. Bezoek de website www.liefdeendevotie.be voor de meest recente informatie!

Dat in het kleine soms - letterlijk en figuurlijk - het meest grote te vinden kan zijn, laat de tentoonstelling over de etsen van Jacques Callot in het Arentshuis treffend zien: klein, ja zelfs petieterig van formaat, maar absoluut groots in het technisch en artistiek vakmanschap. Een lust voor het oog. De prenten van deze 17de-eeuwse grootmeester in de prentkunst zijn allen afkomstig uit de collecties van het Steinmetzkabinet, de rijke verzameling prenten en tekeningen in Musea Brugge die wij steeds actiever benutten als bron van een rijk en gevarieerd aanbod aan tentoonstellingen. Dat - en ik had daar zelf geen enkele invloed op - gekozen is voor de prentkunst van Callot, doet mij veel plezier. Als jonge conservator van het prentenkabinet in Museum Boijmans in Rotterdam was een van de eerste tentoonstellingen die ik daar meer dan 20 jaar geleden maakte, gewijd aan dezelfde kunstenaar - een feest van herkenning, en een genoegen om te zien dat de kwaliteit van de drukken nauwelijks onderdoet voor die van een van de belangrijkste prentenkabinetten ter wereld.

Het laatste waar ik in dit eerste nummer van 2013 aandacht voor wil vragen, is de bruikleen van een paneel van de zogeheten Meester van de Baroncelli-portretten. Deze ‘Uitstorting van de heilige Geest’ kwam kort geleden op de veiling in Londen, waar diverse musea tevergeefs geprobeerd hebben het werk te bemachtigen. Via contacten van conservator Till-Holger Borchert werd Musea Brugge door de nieuwe eigenaar aangeboden om het schilderij een geruime tijd in het Groeningemuseum aan het publiek te presenteren. Verderop leest u waarom dit werk belangrijk is in context van de geschiedenis van de Vlaamse Primitieven en een (ook al is het een tijdelijke) verrijking van onze vaste opstelling is. Goede contacten met de kunsthandel, veilinghuizen en particuliere verzamelaars zijn - met inachtneming van een aantal duidelijke deontologische principes - van groot belang voor musea. Wie door de huidige opstelling van het Groeningemuseum dwaalt, zal zien dat dergelijke contacten een inspirerende bron van verrijking zijn voor een museumbezoek.

Met deze woorden hoop ik u te verleiden tot een of meerdere bezoeken aan onze musea - een immer veelzijdig en verrassend aanbod.

Manfred Sellink