Berreginen Museoa
Reproducciones
Bilbao
BILDUMA
Berreginen Museoa
Reproducciones
Bilbao
Berreginen Museoa
Reproducciones
Bilbao
KARIATIDE EREKTEIONGOA
Eskaiola
Berregina: Museo Britaniarra.1934
Originala: Atenas. K.a. V. mendea
Kariatide esaten zaio eraikin baten zatiren baten euskarri gisa erabiltzen den emakume orori. Kasu honetan, kariatideak, beste bost emakume gazterekin batera, Atenasko Akropoliko Atena jainkosaren tenpluko ataurrekoari eusten zion. Tenplu horri Erekteion deitzen ziztaion, eta atariari Kariatideen edo Dontzeilen Ataurrea.
Ez dakigu nortzuk diren, zein zen haien esanahia, nondik zetorren kariatide izen hori ezta zei egiten zion erreferentzia ere. Baliteke dontzeilen irudikapenak izatea, eta Atenasen urtero ospatzen zen Atenaren jaialdiarenkin.zerikusia izatea. Jaialdiko ekitaldi nagusiak Erekteionen eta haren aurreko zabalgunean egiten ziren, justu Kariatideen Ataurrearen aurrean.
Auriga Delfoskoa
Eskaiola margotua
Berregina: Louvreko Museoa.1932
Originala: Grezia K.a. V. mendearen 70ko hamarkada
Delfosko Auriga jatorrizko brontze greko bakanetako bat da. Jatorrizko irudia zatika urtu zen, argizari galdua izeneko teknika erabiliz. Horri eskerirudia huts egin zitekeen, eta hala, brontzezko aurrezia –oso material garestia– handia zen.
Auriga bat gurdi gidaria zen. Kasu honetan, koadriga baten gidaria –lau zaldik tiratutako gurdi batena–, Delfosko antzinako santutegiko lasterketa batean. Figura hau talde handiago baten zatia zen; talde hori, figura horrekin batera, gurdi batek, lau zaldik eta morroi batek osatzen zuten. Horietatik auriga eta beste irudien zati batzuk baino ez da kontserbatzen.
Lau urtetik behin, Joko Pitikoak ospatzen ziren
Delfosen. Olinpiar Jokoen antzekoak ziren baina, Delfoskoak Zeusi eskaini beharrean, Apolo jainkoari eskainiak zeuden. Uste da Auriga eskaintza bat izan zela Joko haietan
garaipen bat ospatzeko, eta dohaintzaemailea Sirakusako (Sizilia) tiranoen familiako kide bat izan zela.
Zeusen Aldare Nagusia
Eskaiola
Berreginak: Berlingo Museoen Tailerrak.1932 eta 1934
Originala: Pergamo K.a. II. mendea
Kopia hauek Pergamoko (Turkia) Zeusen Aldarea apaintzen zuten. Jigantomakiaren Frisoaren zati bat erreproduzitzen dute. Jigantomakia greziar munduko borroka mitologiko garrantzitsuena zen, eta Olinpoko jainko-jainkosen eta Jiganteen arteko borroka kontatzen zuen.
Zeusen Aldarea tenplu bat zen, Pergamo hiriko akropoliko edo goialdeko terrazetako batean eraikia. Barruan, tenpluak
aldare handia zuen sakrifizioak erretzeko. Erliebezko frisoak bi metro baino gehiagoko altuera eta 100 metro baino gehiagoko luzaera zuen, eta eraikinaren perimetroa apaintzen zuen.
Beren adierazkortasunagatik nabarmentzen dira irudiak. Olatuak bezala, batailaren hondarrean mugitzen direla dirudi. Gorputzak puztu egiten
dira, anatomia esajeratu, eta kontserbatzen diren Jiganteen aurpegiek garaitua denaren
larrimina adierazten dute bete-betean.
Friso hau aro helenistikoko Pergamoko
estilo barrokoaren eredutzat jotzen da. Eredu horri jarraituz zizelkatuko
ziren Garaipena Samotraziakoa
eta Laokoonen multzoa ere.
Lorenzo de’ Medici
Eskaiola
Berregina: Tailer erromatarra.1932
Originala: Michelangelo Buonarroti. 1531-1534
Eskultura honen jarrerak, XVI. mendean jada, Il Pensieroso (pentsakorra) izenarekin izendatzea eragin zuen. Jatorrizkoa
Sakristia Berriko dekorazio eskultorikoaren parte da; Medici familiako hainbat kideren ehorzlekua. Multzo osoa Michelangelo Buonarrotik diseinatu eta dekoratu zuen. Estatua honek, zehazki, Urbinoko
dukearen Lorenzo de’ Medici II.aren hilobia apaintzen du.
Figurak ez du Lorenzo errealarekiko inolako antzik. Hori baino gehiago, kontenplaziozko bizitzaren kontzeptuaren irudikapen ideala da. Lorenzok larruzko koraza bat jansten du, antzinako erromatar bat balitz bezala. Ezkerreko eskuan zapi bati eusten dio, atzamar erakuslea ahora eramaten den bitartean, keinu pentsakorr batean.
Ezkerreko ukondoaren azpian saguzar baten irudia duen kutxa bat dago. Animalia horiek heriotzaren eta haragokoaren sinbolo ziren antzinatik. Oso gai egokia hileta-monumentu bat apaintzeko.
Garaipena Samotraziakoa
Eskaiola
Berregina: Louvreko Museoa.1932
Originala: Grezia. K.a. II. mendea
Estatuak NIke, Greziako Garaipenaren jainkosa, irudikatzen du. Samotrazia uhartean aurkitu zen, 1863an.
Nikeren gorputza puskatuta agertu zen hainbat zatitan. Buruaz, besoez eta eskuineko oinaz gain, jatorrizkoari bustoaren ezkerreko aldea eta eskuineko hegoa ere falta zitzaizkion. Bi parte horiek
Louvreko Museoan zaharberritu ziren, XIX. mendearen amaieran. Hori dela eta hala jatorrizkoan nola Berreginen
Museoko kopian ikus daitezke. Horretaz gain, jatorrizko
Garaipena itsasontzi baten brankaren forma duen oinarri
baten gainean bermatzen da, baina ezaugarri hori ez da agertzen hemengo kopian.
Figuraren antzerki-izaera deigarria da. Jainkosa
itsasontzi baten brankara jaisten ari dela dirudi, haizeak bere soinekoak flotarazten dituen bitartean. Handietsua, itsas-borroka batean garaipena iragartzen du. Ez dakigu zer zeraman ezkerreko eskuan. Eskuinekoari dagokionez, palma irekia aurkitu denez agur keinu bat egiten ari zela uste da.
Moises
Eskaiola
Berregina: Tailer erromatarra.1934
Originala: Michelangelo Buonarroti. 1505-1545
Moisesen jatorrizko estatua Julio II.a Aita Santuaren hilobiaren apainduraren parte da, Erromako San Pietro in Vincoli elizan. Multzoa
Michelangelo Buonarroti florentziar eskultore ospetsuaren obra da.
Hilobian, Moisesek behealdeko erdigunea hartzen du.
Moisesen presentzia izugarria da. Gorputzaren ezkerreko erdira begira, badirudi Moises une batetik bestera jaiki egingo dela, haserre. Hala ere gorputzaren eskuinaldeak erabateko
baretasuna islatzen du. Eskuineko eskua bizarrarekin jolasten ari da, eta oina lurrean erabat bermatutzen da.
Michelangelo maisua izan zen irudi berean zenbait gogo-aldarte irudikatzeko, eta Moises haren trebetasunaren adibide perfektua da.
Xehetasun txiki batek atentzioa ematen du estatuan; buruan ikusten diren bi adarrak.
Irudikapenean, Miguel Angelek Moises adarrekin deskribatzen zuen testu bibliko
latinoa jarraitzen du, Sinai menditik jaistean, Aliantzaren Taulak jaso ondoren.
Esklabo Hilzorikoa
Eskaiola
Berregina: Benito Bartolozzi.1930
Originala: Michelangelo Buonarroti. C. 1513
Esklabo Hilzorikoa da Michelangelo Buonarrotik Julio II.aren Aita
Santuaren hilobirako zizelkatu zituen irudietako bat, nahiz eta inoiz ez zen jarri bere lekuan. Jatorrizkoak bikotea osatzen du, Esklabo
Errebeldearekin, eta biak kontserbatzen dira Louvreko Museoan.
Michelangelo Buonarroti 1513 inguruan hasi zen jatorrizko figura
zizelkatzen baina ez zuen inoiz bukatu, eta ez dakigu zergatik.
Baina ez zetakeen posible izango, eskuineko oinaren azpian ez dagoelako nahikoa marmol osorik ateratzeko, eskultura hautsi gabe.
Izen hori izan arren, figurak preso bat irudikatzen du, eta ez esklabo bat. Antza denez, preso zegoen
pinturaren alegoria zen, Aita Santua hil ondoren ez
zuelako zainduko zuenik. Eskultura pinturarekin
erlazionatu da haren atzean dagoen tximinoaren
irudikapen amaigabeagatik. Erdi Arotik
tximinoak pinturaren sinbolo ziren, esaten
baitzen, arte guztien artean, horixe zela
naturaren antzekoena: ars simia naturae
Afrodita eta Dione
Eskaiola
Berregina: Museo Britaniarra.1934
Originala: Atenas. K.a. V. mendea
Bi emakume-hauek Afrofita eta Dione jainkosak irudikatzen dituztela dirudi. Jatorrizkoak Penteliko mendiko marmolean zizelkatu ziren, mukulu biribilean, hau da, bere alde guztietatik. Atenasko
Partenoiaren fatxada nagusian kokatu ziren, frontoi izeneko triangeluformako espazio batean, eraikinaren goiko aldean.
Etzanda ageri den emakumeak Afrodita irudikatzen du, grekoentzako amodioaren, edertasunaren era
ugalkortasunaren jainkosa. Beste emakume baten gainean bermatuta dago Afrodita, eta hori haren ama
izan daiteke, Dione. Taldearen ezaugarri deigarrienena
bi emakumeen gorputzak jantzien azpian ikusten diren modua da. Oihalak zizelkatzeko modu horri
oihal bustien teknika deritzo, eta emakumeen gorputzaren edertasuna erakusteko erabiltzen zen, amekumeak biluztu gabe.
Eskaiola
Berregina: Berlingo Museoen Tailerrak.1932
Originala: Grezia edo Erroma. K.a. I. mendetik K.o. I mendera
K.a. IV. mendeko Greziako jatorrizko bat kopiatuz
Jatorrizko eskultura Olinpiako Santutegian aurkitu zen, 1877an. Aurkitu zen lekua zela eta, uste izan zen Praxitelesen Atenasko eskultorearen originala zela pentsatu zen. Hala ere, gaur egun eskultorearen jatorrizkoaren kopia dela uste da.
Multzoak Hermes jainkoa, Olinpoko mezularia, irudikatzen du, Dioniso umeari besoetan eustsiz. Eszena ardoaren jainkoaren jaiotzaren narrazio mitologikoaren parte da, Dioniso izenekoa Grezian eta Bako Erroman.
Deigarria da taldean Hermesen posea. Gerritik behera gorputzaren pisua eskuineko zangoan soilik
bermatzen da, alde horretako aldaka ere eskuinera mugiaraziz. Enborrak, ordea, ezkerrerantz jotzen du. Eta azkenik burua berriz ere eskuinerantz okertzen da. Burutik oinetara lerro bertikal bat marraztuko bagenu, “ese” baten forma izango luke. Bihurgune horrek eragiten du gizon atletiko honen gorputza oso sentsuala izatea, Praxitelesek bere lanei ematen ohi zien ezaugarria.
Hermes Dioniso Umearekin
Sileno eta Dioniso Umea
Eskaiola
Berregina: Louvreko Museoa.1930
Originala: Erroma. K.o. I. mendetik II. mendera
K.a. IV. mendeko Greziako jatorrizko bat kopiatuz
Eskulturak Sileno irudikatzen du, besoetan Dioniso umeari eustsiz. Greziar mitologiaren arabera, Sileno satiro bat zen –erdi gizakia eta erdi animalia zen izakia– eta Dioniso jaio berria zaintzeko agindu zioten. Jainko txikia Zeusen eta Semele izeneko maitale
hilkorrraren semea zen. Zeusen emazteak, Herak, umea hil egin nahi zuen eta hori sahiesteko, Zeusek umea basoan ezkutatzeko agindua eman zuen, Silenoaren zaintzapean.
Multzo eskultoriko honen zenbait kopia kontserbatu dira.
Haren formek pentsarazten dute brontzezko jatorrizko
bat izan zela, K.a. IV. mendearen amaierakoa
seguruenik, ondorengo
aldaeren inspirazio iturri izan zena. Haren
ezaugarriak aintzat hartuta, uste da brontzezko jatorrizkoa Lisipo eskultore
ospetsuaren lana izan zela, Alexandro
Handiaren erretratugileak izan zena.
Torso Belvederekoa
Eskaiola
Berregina: Benito Bartolozzi.1930
Originala: Grezia. K.a. I. mendea
K.a. II. mendeko Greziako jatorrizko bat kopiatuz
Jatorrizko eskulturari Torsoa deitzen zaio. Errenazimentuan, zatikatuta agertzen ziren estatua orori horrela deitzen zitzaion. Hala ere, figura
honek, hartutako garrantziaren ondorioz, azkenean eskultura zatikatu horren adibide perfektutzat hartu zen.
Zangoak belaunen azpitik, bi besoak eta aldaka falta zaizkio . Baina hala ere gaur egun badugu gutxi gorabehera nolakoa izan zen jakiterik. Mende askoan uste izan zen Herakles heroia irudikatzen zuela (Herkules erromatarrentzat). Uste zen azpian duen larrua lehoi batena zela, baina eskuineko aldean ikusten den buztana ez dagokio animalia horri.
Gaur egun uste da beste greziar heroi baten figura
dela, Ajaxena. Irudia eserita egongo zen, eskuineko ukalondoa izter gainean bermatuta. Eskuineko eskuak ezpata bati eutsiko lioke, ahoa beherantz
duela. Burua, pentsakor, ezpataren kirtenaren gainean bermatuta izango luke, eta ezkerreko
eskuaz ezpataren zorroari eutsiko lioke, hankarekiko paraleloa izango zena.
Estatuaren oinarrian oraindik irakur daiteke autoreak egindako inskripzioa:
«Apoloniok, Nestorren semeak, atenastarrak, egin zuen»
Diana Versailleskoa
Eskaiola
Berregina: Louvreko Museoa.1932
Originala: Erroma. K.o. II. mendea
K.a. IV. mendeko Greziako jatorrizko bat kopiatuz
Eskultura honi Diana Versailleskoa deitzen zaio, luzaroan Frantziako jauregi ospetsu hura dekoratzen egon zelako. Jatorrizko figura 1556 inguruan iritsi zen Frantziara, Henrike II.a erregealdian, antza denez Paulo IV. opari politiko gisa.
Lehenbizi Fontainebleau Jauregian jarri zen. XVII. mendearen hasieran, Louvre Jauregira aldatu zuten, eta mende beraren erdialdean, Luis XIV.ak Versaillesera eraman zuen, eta handik hartu zuen izena.
Diana jainkosa erromatarra, Grezian Artemisaizenez ezaguna, irudikatzen du. Ehizaren jainkosa zen, eta hala, gezidun buiraka darama bizkarrean. Izan zen Naturaren babesle gisa, orein bat du ondoan.
Luzaroan uste izan zen estatua K.a. IV. mendeko jatorrizko grekoa zela, eta beste eskultura ezagun batekin (Museoan ere iks daiteke), Apoloa Belvederekoarekin, bikotea osatzen zuela. Hala ere, gaur egun uste da galdutako estatua greziar baten kopia erromatarra dela.
Venus Milokoa
Eskaiola
Berregina: Louvreko Museoa.1932
Originala: Erroma. K.a. I. mendea
Venus Milokoa antzinako munduko eskulturarik ospetsuenetako bat da. Sinesmen herrikoia izan arren, ez da estatua greziarra. Eskultura Erromako tailerretan egin zen, eta zizelkatzeko garai hartako gustuen araberako formak erabili ziren.
Venus Milokoa deitzen da Greziako Milo edo Melos uhartean aurkitu zelako, 1820an. Aurkitu zenetik, greziar edertasunaren eredu bihurtu zen, nahiz eta estatuak iragan grekoaren
formak gustu erromatarretara egokitzen zituen. Antza denez, aurpegiak K.a. V. mendeko eredu klasikoetan
oinarritzen da. Mamina irudikatzeko moduak
Praxitelesen sorkuntzak gogorarazten ditu, K.a. IV. mendekoak. Gorputzak, aldiz, eredu helenistikoei
jarraitzen diela dirudi eta bere baitan biratzen du, ikuspuntu desberdinak eskaintzeko.
Venus Eskilinokoa
Eskaiola
Berregina: Benito Bartolozzi. 1931
Originala: Erroma. K.a. I. mendea
Jatorrizko estatua Erromako Eskilinoko muinoan kokatutako Horti Lamiani-etan (Lorategi Lamiarrak) aurkitu zen, 1874an. Venusen irudi bat da, biluzik, adatsa biltzen, bainuaren ostean. Figurak besoak galdu baditu ere, haren ezkerreko eskuko atzamarrak ikusten dira oraindik mototsari eusten.
Eskultura Venus Anadiomene edo Venus itsasotik sortua deritzon irudikapenaren ereduari lotzen zaio. Haren jaiotzaren bertsio baten arabera, Venus-Afrodita jainkosa itsasoaren aparretik sortu zen. Apar hori Urano jainkoaren genital irenduen inguruan eratu zen, uretara jaurtitakoan.
Hala ere, bada figurari misterio kutsua ematen dion xehetasun bat. Jainkosaren oinetan ageri den ontziaren gorputzaren gainean suge bat kiribiltzen da. Ikerketa batzuen arabera, Egiptori buruzko aipamena da suge hori, eta Kleopatra erregina ezagunaren irudia dela proposatzen da.
Afrodita Knidokoa
Eskaiola
Berregina: Juan Serra Etxea.1943
Originala: Erroma. K.a. I. mendea
K.a. IV. mendeko Greziako jatorrizko bat kopiatuz
Venus Knidokoa edo Afrodita knidoarra antzinako eskultura ospetsua da, eta kopiak eta bertsioak baino ez dira kontserbatzen.
Jatorrizkoa Praxiteles eskultore grekoak zizelkatu zuen, K.a. IV. mendean. Hasieratik izan zen famatua, tailerretik atera zenetik, emakume bat biluzik irudikatzen zuen tamaina handiko lehen eskultura izan zelako. Afrodita jainkosaren figura Asia Txikiko
Knido hiriari saldu zitzaion, eta hiri horretatik hartu du izena.
Jatorrizkoaren bertsio ezagunenetako bat Vatikanoko Museoetako Venus Colonna da, hemen erreproduzitzen dena.
Praxiteles ezaguna izan zen eszena mitologikoak
elementu gutxirekin irudikatzeagatik. Hemen
Afrodita ikus dezakegu, oihal bati eusten ontzi
baten gainean eta eskuineko eskua pubisera eramanez. Hari begiratzean, ezustean
bainuan harrapatu dugula ematen du.
Antza denez, jainkosa bainua hartzen eta bere burua edertzen irudikatzen
zuen multzoak, Parisen epaiketari
aurre egin aurretik, hark jainkosarik ederrena hautatu behar zuelarik.
Laokoon eta Haren Semeak
Eskaiola
Berregina: Vatikanoko Museoak.1934
Originala: Grezia. K.a. III. mendetik I. mendera
Multzoak Laokoon apaiza troiarra eta haren bi semeak irudikatzen ditu Poseidonek bidalitako bi sugek eraso egiten dieten unean. Troiako Gerrarekin lotutako eszena bat da. Laokoonek uko egiten dio zurezko zaldi ospetsua onartzeari eta hirian ez sartzea gomendatzen du. Geroxeago, semeekin batera jainko-jainkosei sakrifizio bat egitean, bi suge irteten dira itsasotik eta Laokoon eta semeak hiltzen dituzte. Troiarrek zaldia ez onartzeagatik zigorra izan dela interpretatzen dute haien heriotzak, eta hirian sartzen dute. Gauez, zurezko zaldiaren barrutik Ulises irteten da greziar tropekin, hiriko ateak ireki eta Troia erorarazten du.
Jatorrizko eskultura garai guztietako greziar multzo ospetsuenetako bat da. 1506an iritsi zen Vatikanora, Erroman kasualitatez aurkitu eta gero. Barroko helenistikoaren adibiderik onenetakotzat jotzen da. Arte- estilo horren ezaugarri naguziak adierazpen-indarra, dinamismoa eta gorputzen irudikapen boteretsua dira.
Homeroren Bustoa
Eskaiola
Berregina: Frantziako Museo Nazionalak.
Originala: Erroma. K.o. II. mendea
K.a. II. mendeko Greziako jatorrizko bat kopiatuz
Homero, Greziako poetarik nagusiena irudikatzen duten antzinako hainbat busto kontserbatzen dira. Homero K.a. VIII. mendean bizi izan zen, baina haren erretratuak ez ziren egin zenbait mende geroago arte.
Jatorrizko bustoa marmolean landua dago, Pergamoko tailerreko eskultura gogora dakarren estilo batean. Antza
denez, K.a. II. mendean tailer horrek Homeroren gorputz osoko estatua bat sortu zuen, tamaina naturalekoa, gero egin ziren busto ugarietarako prototipo gisa erabili zena.
Homero agure gisa dago irudikatuta. Begi
hondoratu eta hustuek poetaren itsutasuna islatu nahi dute. Erretratuak, irudimenezkoa
izan arren, forma naturalistak erabiltzen ditu pertsonaia erreala sortzen saiatzeko, baina ez hurbila. Bekokiaren gaineko bandak
heroien munduarekin lotzen du, eta ez hilkorrenekin.
Eskaiola
Berregina: Benito Bartolozzi. 1930
Originala: Erroma. K.o. II. mendea
K.a. V. mendeko Greziako jatorrizko bat kopiatuz
Miron eskultore grekoarekin lotzen ohi dugu Diskoboloaren irudia. Berak sortu zuen jatorrizko eskultura brontzean, baina gaur egun Mironen artelan haren kopia erromatarrak baino ez dira kontserbatzen. Zenbait bertsio daude, kontserbazio egoera desberdinetan daude, eta tamaina eta material desberdinetan eginda. Kopia erromatar ospetsuena Erromako Museo
Nazionaleko Lanzelotti Diskoboloa da. Hemen ikusten dena Townley Diskoboloaren bertsio txikituta da, Britainiar Museoan kontserbatzen dena. Diskoboloaren kopia
guztiekin alderatuta, honek burua okerreko jarreran dauka. Badirudi Mironen jatorrizko atletaren begirada diskora zuzentzen zela eta ez lurrera.
Estatuak disko-jaurtitzaile bat irudikatzen du, justu jaurtiketaren aurreko unean. Figurak jarrera estatiko batean laburbildu du mugimendua. Horrela, geuk jaurtiketaren ekintza osoa birsortzen dugu geure buruan.
Diskoboloa
Apolo Belvederekoa
Eskaiola
Berregina: Vatikanoko Museoak. 1932
Originala: Erroma. K.o. I. mendea
K.a. IV. mendeko Greziako jatorrizko bat kopiatuz
Apolo Belvederekoaren jatorrizko estatua Guliano della Rovere
kardinalaren bilduma pribatuaren obretako bat zen. Kardinala, 1503an, Julio II.a aita santu bihurtu eta estatua Vatikanora joan zen, gaur egun dagoen lekura.
Figurak Apolo jainko greziarra irudikatzen du, Artemisa
jainkosaren neba bikia. Apolo, musikaren, poesiaren eta matematikaren jainkoa zen, eta edertasunaren, neurriaren eta ordenaren ideiekin lotzen zen. Delfosko santutegiko
buru zen, eta han iragarketaren jainkoa zen. Mitologiak dioenez, santutegia gobernatzeko lehenik Piton sugea
hil behar izan zuen. Uste da estatua honek Apolo
sugea hiltzen irudikatzen duela. Bizkarrean geziak eramateaz gain, badirudi eskuineko eskuan arku
bati eutsi ahal izan zuela.
Borghese Gladiadorea
Eskaiola
Berregina: Louvreko Museoa. 1934
Originala: Grezia. K.a. II - I. mendeak
Estatua gladiadorearen izenarekin batataiatu bazen ere, badakigu ez duela bat irudikatzen antzinako gladiadore erromatarrak ez zirelako biluzik agertzen. Alderantziz, gaur egun uste da figurak
Akiles heroi grekoa irudikatzen duela. Pertsonaia zaldizko etsai baten aurka borrokatzen ari zen. Ezkerreko besoan ezkutu bat izango zuen. Oraindik ere ikus daiteke hari eusten zion brida, besaurrea inguratzen. Eskutua erabiliz gorputza babesten zuen bitartean, eskuineko eskuan ezpata bar zeraman etsaiari aurre egitean.
Estatua sinatuta dago oinarrian. Grezieraz irakurtzen da:
Agasiasek, Dositeoren semeak, efesiarrak, egin zuen.
Badirudi K.a. IV. mendeko jatorrizko brontze baten
kopia helenistikoa dela. Hainbat mendez Borghese
familiakoa izan zen, eta hortik datorkio izena, harik eta Camilo Borghese Printzeak Napoleoni saldu zion arte, 1807an.
Arantzadun Umea
Eskaiola
Berregina: Benito Bartolozzi. 1930
Originala: Erroma. K.a. I. mendea
Erromako Inperioa erori ondoren Erroman ikusten jarraitu zen antzinako eskultura bakarrenetako bat izan zen Arantzadun Umea. Letrango San Joan plazan kokatuta zegoen, Sixto IV.ak gaur egun dagoen lekura aldarazi zuen arte, Museo Kapitolinoetara.
Erroman kontserbatzen den jatorrizkoa brontzean urtu zen. Hala ere, gai beraren bertsio asko daude, hala brontzezkoak zein marmolezkoak.
Irudia elite erromatarrak ezarritako moden emaitza da. Gorputza irudikatzeko garaiko naturalismoa eta K.a. V. mendeko klasizismoa imitatzen duen burua konbinatzen ditu. Aurpegiak ez du inolako emoziorik adierazten, eta ilea ez da batere naturalista.
Gaia garrantsirik gabeko gertaera bat da; oinean arantza bat sartu eta ateratzen saiatzen den mutiko bat da, eta haren izenburua ekintza horretatik dator, hain zuzen.
Diana Gabieskoa
Eskaiola
Berregina: Louvreko Museoa. 1932
Originala: Erroma. K.o. II. mendea
K.a. IV. mendeko Greziako jatorrizko bat kopiatuz
Estatuak Diana irudikatzen du, ehizaren eta natura basatiaren jainkosa. Diana bere izen erromatarra zen, eta Artemisa grekoa. Jatorrizko estatua Gabiesen (Italia) aurkitu zen 1792an; hortik dator haren izena. Aurkitu zenetik, uste izan da aurreko greziar jatorrizko baten kopia erromatarra dela. Eredu hartu zen estatua Praxitelesen lana zela uste zen, K.a. IV. mendeko greziar eskultore ospetsuarena. Hark egin zuen Artemisa jainkosaren figura bat Brauroneion
izeneko Atenasko
Akropoliko tenpluan jartzeko. Tenplua jainkosari eskainita zegoen, emakume guztien babesle gisa. Haiek egindako eskaintzak jaso ohi zituen Artemisak, mantuak eta beste objektu femenino batzuk. Kasu honetan, jainkosa jartzen den mantua, tenpluan eskainitako opari bat izan liteke.
Antzararen Umea
Eskaiola
Berregina: Benito Bartolozzi. 1930
Originala: Erroma. K.o. II. mendea
K.a. II. mendeko Greziako jatorrizko bat kopiatuz
Garai Helenistikoan garrantzi nabarmenik gabeko gaiak irudikatzea modan jarri zen, eta gainera, pertsonaia berriak agertu zirenartean. Eskulturen protagonistak ez ziren bakarrik gazte atletikoak eta emakume ederrak garerdi-garerdian, baita umeak, zaharrak eta pertsona itsusi eta itxuragabeak ere. Beste berrikuntza eskulturaren aurreko ikuspegia alde batera uztea izan zen. Orain, irudiak haien angelu guztietatik ikusteko diseinatzen ziren, eta ez aurretik soilik.
Antzararen Umea joera helenistiko berrien adibide perfektua da. Multzoak antzara batekin jolasean ari den ume bat erakusten digu. Eszena sinplea eta familia-girokoa da, eta ez du esanahi sinbolikorik izan nahi. Horrez gain, piramide formako konposizioak figurak inguratzera behartzen gaitu eszenaren xehetasun guztiak ikusi ahal izateko.
Borrokalariak
Eskaiola
Berregina: Florentziako Errege Institutua. 1930
Originala: Erroma. K.o. I. mendea
K.a. III. mendetik I. mendera Greziako jatorrizko bat kopiatuz
Borrokalarien jatorrizko multzoa Erroman aurkitu zen, XVI. mendearen amaieran. Agertu eta berehala erosi zuen multzoa Francesco de’ Medici I.a, eta Erromako bere villara eraman. XVII. mendean, eskultura Florentziara joan zen eta Tribunan ezarri zen, Uffizi Galerian, gaur egun ere ikusgai.
Bi figurak bururik gabe agertu ziren. Multzoa osatzeko, figuretako bati erromatarren garaiko antzinako buru bat jarri zioten. Besteari lehenengoaren kopia egin zitzaion.
Badirudi figurek bi pankrazista greziarrak irudikatzen dituztela. Antzinako Greziako Jokoetan praktikatzen
ziren hiru borroka motetako bat zen pankrazioa.
Elkarrekin lotutako gorputzen era honetako
konposizioak modan egon ziren greziar artearen azken fasean, Aro Helenistikoan.
www.bilbokoberreginenmuseoa.eus info@ bilbokoberreginenmuseoa.eus Tel.: +34 944 150 231
Reproducciones
Berreginen Museoa Bilbao
