Sol LeWitt Colors
21.06 >< 14.10.12
nl
De wall drawings zijn zeer kwetsbaar. Niet aanraken a.u.b.
Sol LeWitt. Colors
Instructies
M toont voor het eerst in BelgiĂŤ vierentwintig wall drawings in kleur van de Amerikaanse conceptuele kunstenaar Sol LeWitt (1928-2007). Op basis van zijn gedetailleerde instructies of plannen worden deze muurtekeningen rechtstreeks uitgevoerd op de muren van de tentoonstellingsruimte. De monumentale werken herinneren aan de frescotraditie van de Italiaanse renaissance en zijn baanbrekend in de geschiedenis van de hedendaagse kunst. Voor LeWitt primeert het idee of concept achter elk kunstwerk, de uitvoering was van secundair belang.
LeWitts wall drawings zijn gebaseerd op neergeschreven instructies of een plan dat door de uitvoerders nauwgezet gevolgd wordt. Al sinds de eerste wall drawings eind jaren zestig werkte LeWitt voor de uitvoering van zijn werk samen met kunstenaars, galeriehouders, curatoren of lokale assistenten. Deze manier van werken vergeleek de kunstenaar met het werkproces van een architect of componist. Zij schrijven een compositie of tekenen een plan maar vertrouwen voor de uitvoering op de vaardigheden, de toewijding en de bijdrage van anderen. Zo ziet elke wall drawing van LeWitt er bij elke uitvoering anders uit, enerzijds door het formaat en de indeling van de muur, anderzijds door de interpretatie van de tekenaar.
20 20
21a 21a
21b 21b
gang gang
23 23
24 24
25 25
26 26
MUSEUMDAK MUSEUMDAK
27 27
22 22
Begin je bezoek met de wall drawings in de zalen 23 tot 27. Bekijk daarna de documentaire en de kunstenaarsboeken in zaal 21a en 21b.
Tentoonstelling in M Geselecteerd uit de meer dan 1200 wall drawings die de kunstenaar in de periode 1969-2007 creëerde, geeft de tentoonstelling een selectief overzicht van LeWitts radicale aanpak. De muurtekeningen, hier uitsluitend in kleur, werden gekozen in nauwe samenwerking met de LeWitt Collectie, Chester, Connecticut. Het was belangrijk dat elk werk perfect aansloot bij de architectuur van M. De geselecteerde wall drawings beslaan de periode tussen 1969 en 2003 en volgen min of meer een chronologisch parcours: van de vroegste tekeningen in duizenden fijne potloodlijnen, of bredere lijnen en simpele geometrische vormen in vetkrijt, naar de complexere vormen in Indische inkt, om te eindigen bij de exuberante muurtekeningen in acrylverf.
Door de muurtekeningen te verspreiden over vier zalen exclusief gewijd aan één medium, wordt de evolutie van LeWitts aanpak geschetst. Een vijfde ruimte op de bovenverdieping (zaal 27), toont tot slot een werk in zwart-wit en een tweedelig werk in zwart-wit en kleur en geeft zo een indruk van de buitengewone diversiteit en de consistente aanpak binnen LeWitts oeuvre. Bovendien leggen die muurtekeningen de link naar de partnertentoonstelling Sol LeWitt.Wall Drawings from 1968 to 2007 in Centre Pompidou-Metz waar gelijktijdig een selectie van meer dan dertig wall drawings in zwart-wit getoond wordt.
Sol LeWitt, “Doing Wall drawings”, (1971) De kunstenaar ontwerpt en plant de wall drawing, die dan door tekenaars uitgevoerd wordt. (De kunstenaar kan ook optreden als zijn eigen tekenaar.) Het uitgeschreven, uitgesproken of uitgetekend plan wordt door de tekenaars geïnterpreteerd. Binnen het plan nemen de tekenaars beslissingen als onderdeel van het plan. Elk individu is uniek en zal daarom dezelfde gegeven instructies anders uitvoeren, omdat hij ze anders zal opvatten. De kunstenaar moet verschillende interpretaties van zijn plan mogelijk maken. De tekenaar vertrekt van dat plan en verwerkt het op basis van zijn eigen ervaring en inzicht. De bijdragen van de tekenaars zijn niet voorzien door de kunstenaar, zelfs als de kunstenaar zelf de tekenaar is. Zelfs al zou dezelfde tekenaar hetzelfde plan twee keer volgen, dan zou dit resulteren in twee verschillende kunstwerken. Niemand kan twee keer hetzelfde doen. De kunstenaar en de tekenaar worden medewerkers bij het maken van kunst. Iedereen tekent een lijn anders en iedereen vat woorden anders op. Lijnen noch woorden zijn ideeën. Het zijn middelen om die ideeën over te brengen. De wall drawing is de kunst van de kunstenaar, zolang men zich houdt aan zijn plan. Als dat niet gebeurt, dan wordt de tekenaar de kunstenaar en zou de tekening zijn kunstwerk zijn, maar is die kunst een parodie op het originele concept. De tekenaar kan fouten maken bij het volgen van het plan, zonder daarbij afbreuk te doen aan het plan. Alle wall drawings bevatten fouten: die maken deel uit van het werk. Het plan bestaat als een idee, maar moet in zijn optimale vorm worden gebracht. Ideeën van wall drawings alleen druisen in tegen de idee van wall drawings. De expliciete instructies zouden altijd bij de voltooide wall drawings getoond moeten worden, want ze zijn belangrijk. Originele tekst door Sol LeWitt, vertaald door Peter Groeninck © LeWitt Collection, Chester, Connecticut Eerste publicatie in het Engels onder de titel ‘Doing Wall Drawings’ in Art Now: New York, vol. 3, nr. 2, New York, juni 1971.
Gang
gang 21a
21b
De tentoonstelling start met Wall Drawing #65 (1971). De tekening bestaat uit een dicht web van potloodlijnen in de vier basiskleuren die LeWitt van bij het begin hanteert: zwart, geel, rood en blauw. Terwijl hij het oppervlak van de muur gelijkmatig bedekt, creĂŤert de willekeur waarmee de kleuren boven elkaar geplaatst worden subtiele vlakken van secundaire kleuren. De laatste twee jaren van zijn leven herwerkt LeWitt deze techniek opnieuw in zijn Scribble drawings in grafiet. Zoals de meeste muurtekeningen ziet ook deze er bij elke realisatie anders uit. Enerzijds past de schaal zich aan de muur waarop hij getekend wordt aan. Anderzijds is het web van willekeurige kleurlijnen telkens anders afhankelijk van de tekenaars die het werk uitvoeren.
zaal 23
87
85 31
29
48
36 95
In deze zaal zie je zeven van de vroegste muurtekeningen in potlood. Sol LeWitt maakt zijn eerste wall drawings in 1968. Ze illustreren zijn systematische werkwijze, waarbij de rechte lijn de formele basis vormt. De lijn komt aanvankelijk voor in de vier absolute richtingen: verticaal, horizontaal, 45° diagonaal van links naar rechts, 45° diagonaal van rechts naar links. Elke lijn combineert LeWitt met een basiskleur: zwart, geel, rood en blauw. De werken in deze ruimte tonen eenvoudige combinaties van lijnen (recht, niet-recht, lang, kort, binnen vierkanten, stroken of op het hele muuroppervlak) en creëren subtiele vibrerende kleurvlakken. Deze vroege werken onderzoeken strikt geplande variaties en combinaties van lijn en kleur. In Wall Drawing #29 (1969) koppelt LeWitt elke lijnrichting aan een kleur en vult telkens een vierde van het vierkant. In Wall Drawing #87 (1971) worden op eenvoudige progressieve wijze de vier lijnrichtingen en kleuren in lagen op elkaar aangebracht terwijl Wall Drawing #85 (1971) systematisch alle mogelijke combinaties van kleuren en lijnrichtingen benadrukt.
LeWitts elementaire proces van het werken in lagen vertoont overeenkomsten met traditionele druktechnieken waarbij zwarte, gele, rode of blauwe inkt over elkaar gedrukt worden om zo secundaire kleuren te verkrijgen. Wall Drawing #31 (1970), het kleinere vierkant op de korte muur, toont vijfhonderd parallelle lijnen, in elk van de vier richtingen en kleuren op elkaar in een vooraf bepaald vierkant. Begin jaren zeventig introduceert LeWitt de niet-rechte lijn in zijn werk. Voor Wall Drawing #95 (1971) deelt hij de muur op in vijftien gelijke delen en onderzoekt hij van links naar rechts opnieuw de basiskleuren en hun verschillende combinaties. Door te werken met onregelmatige lijnen wordt de inbreng groter van degene die de tekening uitvoert. Door het gebruik van een divisionistische techniek toont het werk LeWitts kennis van de klassieke kleurtheorieĂŤn. In plaats van potloodlijnen over elkaar te plaatsen, brengt hij ze hier naast elkaar aan. Gezien van op afstand, ontstaan zo secundaire kleuren op het netvlies van de toeschouwer. Een strook opgebouwd uit een combinatie van zwart, geel en rood potlood ervaar je zo als oranje.
Wall Drawing #48 (1970) toont hoe de interpretatie van de tekenaar tot verschillende visuele resultaten kan leiden, terwijl de conceptuele inhoud exact hetzelfde blijft. De titel omschrijft de werkwijze van de wall drawing: In vier aangrenzende vierkanten, elk 48 x 48 inch (120 cm), werken vier tekenaars aan vier dollar per uur gedurende vier uur per dag en gedurende vier dagen om rechte lijnen willekeurig te tekenen van 4 inch (10 cm) lang, gebruik makend van verschillende kleurpotloden. Elke tekenaar gebruikt dezelfde kleur gedurende de periode van vier dagen, waarbij er elke dag in een ander vierkant gewerkt wordt. Ook al worden de instructies nauwgezet opgevolgd, de plaatsing van de lijnen binnen de vierkanten en ten opzichte van elkaar zal bij elke realisatie variĂŤren.
zaal 24
154 157
159 160
162 164
299 320
395
340
244
Begin jaren zeventig introduceert Sol LeWitt vetkrijt als medium. Anders dan met potlood kan hij hierdoor dikkere lijnen tekenen die vanop grotere afstand goed te zien zijn. Ook een gekleurde ondergrond, in zwart of een van de primaire kleuren doet zijn intrede. De zes Wall Drawings #154, #157, #159, #160, #162 en #164 (1973) bestaan elk uit een zwart vierkant met daarin een of twee rode lijnen in vetkrijt in de vier basisrichtingen. Hoewel de configuratie van de afzonderlijke elementen hier volledig bepaald is door de kunstenaar, toont Wall Drawing #244 (1975) echter hoe LeWitt de tekenaars soms de mogelijkheid geeft om hun eigen instructies te maken. De zwarte cirkel in deze Location drawing staat steeds gecentreerd op de muur, zoals aangegeven door de kunstenaar. De tekenaar kiest echter zelf de positie en de lengte van de rode lijn. De tekst onder de rode lijn legt aan de bezoeker uit hoe de positie bepaald werd, en geeft de toeschouwer inzicht in het onderliggende systeem.
Wall Drawing #299 (1976) onderzoekt op een gekleurde muur de verschillende posities van rechte lijnen in vetkrijt telkens vertrekkend van de vaste referentiepunten die de kunstenaar hanteerde: het centrum, de hoeken en het midden van de zijkanten. De drie hoofdkleuren van de ondergrond delen het muurvlak op in gelijke delen. In elk van de hoeken vertrekt een gelijk aantal witte krijtlijnen. De lijnen eindigen op willekeurig gekozen snijpunten op een raster van potloodlijnen dat elk kleurvlak bedekt. De tekenaars bepalen de lengte en het aantal lijnen. De instructie van dit werk luidt: De muur is verdeeld in drie gelijke delen, elk met een verschillende kleur. Een raster van 6 inch (15,2 cm) bedekt de muur. Eerste deel: op een rood vlak, witte lijnen van de middelpunten van elke zijde tot punten op het raster. Tweede deel: op een geel vlak, witte lijnen van het midden tot punten op het raster. Derde deel: op een blauw vlak, witte lijnen van de hoeken tot punten op het raster. Elk deel heeft een gelijk aantal lijnen. (Het aantal en de lengte worden bepaald door de tekenaar.) In de LeWitt vormen de drie vierkant
jaren zeventig introduceert eenvoudige geometrische in zijn wall drawings. Naast primaire vormen – cirkel, en driehoek – gebruikt hij
ook secundaire vormen: rechthoek, trapezium en parallellogram. Deze vormen, allen afgeleid van het vierkant, komen met regelmaat terug. In Wall Drawing #320 (1979), op de vrijstaande muur, omvat een vierkant – de basisvorm binnen LeWitts systematische vocabulaire – een cirkel en een driehoek. Elke vorm kreeg een andere kleur. Voor Wall Drawing #340 (1980) staan de zes basisvormen in twee rijen naast en boven elkaar, de primaire vormen bovenaan, de secundaire onderaan. Alle vormen zijn getekend in lijnen in twee richtingen en twee kleuren in rechthoeken door het opdelen van de muur in M in zes gelijke delen. De achterwand van de zaal toont Wall Drawing #395 (1983), een werk dat op een raster van potloodlijnen aangebracht werd. Het uitgetekende raster van 648 hokjes dient als houvast voor de tekenaars. De tekening is opgebouwd uit rechte, niet-rechte en onderbroken lijnen in de vier basiskleuren waarbij elke richting met een kleur gelinkt is. Elk vierkant binnen het raster bevat een lijnsoort die overeenstemt met een specifieke kleur. Er zijn zwarte verticale, gele horizontale, rode diagonale (van rechtsonder naar linksboven) en blauwe diagonale (van linksonder naar rechtsboven) lijnen.
zaal 25
561 561
449 449
In de jaren tachtig evolueert LeWitts visuele vocabulaire naar meer complexe vormen en kleuren. Hij eigent zich nieuwe materialen en technieken toe, waaronder de gewassen Indische inkt techniek. De ongemengde primaire kleuren worden in transparante lagen op de muur aangebracht (waarbij G voor grijs staat, R voor rood, Y voor geel en B voor blauw), zodat kleuren en complexe tonaliteiten ontstaan. Deze techniek is zeer arbeidsintensief en leidt tot subtiele kleuren die in de muur verzonken lijken. De techniek roept onmiddellijk associaties op met Italiaanse renaissance fresco’s op muren van kerken en kapellen. Deze zaal toont twee wall drawings die elk twee volledige muren innemen. Wall Drawing #449 (1985) doet
denken aan een landschap van piramides. De tekening vertrekt van een serie samengestelde driehoeken die zich vervolgens horizontaal in de ruimte ontplooit en verandert. Om de verschillende kleurtinten te verkrijgen, gaf LeWitt in de instructie aan in welk vlak hoeveel lagen van welke kleur de tekenaar boven elkaar moet aanbrengen en in welke volgorde. Zo staat RYYR bijvoorbeeld voor twaalf lagen rood en geel, waarbij elke letter gelijk staat aan drie lagen, met een oranje tint als resultaat. In Wall Drawing #561 (detail) (1988) worden een aantal ‘continuous forms’, vormen afgeleid van het vierkant, gecombineerd en over twee muren verspreid. Het volledige geheel lijkt op een mozaïek van diamantachtige vormen. Doordat de tekening ter plaatse wordt uitgevoerd en zich aanpast aan het formaat van de muren, vormt de wall drawing een geheel met de muren waarop ze wordt gerealiseerd. In deze ruimte worden de muren en de wall drawing onderbroken door een deuropening en een raam; elementen van de tekening vallen samen met de specifieke architecturale elementen. De bezoeker wordt uitgenodigd om de ontbrekende fragmenten in zijn hoofd aan te vullen en zo de wall drawing mentaal te vervolledigen.
zaal 26
867
NAAR ZAAL 27
In deze hoge, monumentale zaal wordt één enkel werk getoond, Wall Drawing #867 (1998). Na Indische inkt gaat LeWitt in de jaren negentig ook acrylverf in verzadigde kleuren gebruiken. Zijn basiskleurenpalet van rood, geel en blauw blijft ongewijzigd, maar breidt hij uit met de secundaire kleuren: oranje, groen en paars. In dit werk zijn drie muren “verticaal verdeeld in zes gelijke delen, geel; paars; blauw; oranje; rood en groen. De muur is horizontaal in twee delen verdeeld door een golvende lijn. Het bovenste deel is vlak; het onderste glanzend”, zoals de titel aangeeft. Met deze werken speelt LeWitt de eigenschappen van de verf uit en maakt hij de textuur integraal deel van het werk. Zo kan hij met tegenstellingen spelen zoals mat tegenover glossy, het in de muur verzinken en uit de muur springen en het weerkaatsen van zowel de kijker als de ruimte zelf.
zaal 27
verschillende manieren, zoals via kleur en medium, om zo te komen tot verschillende mogelijkheden, variaties en combinaties.
356BB 391 391
Al sinds zijn vroege wall drawings experimenteert LeWitt met rechte lijnen in vier richtingen in de vier basiskleuren. Regelmatig keert hij terug naar wat hij in het Engels zijn ‘coat of arms’ (wapenschild), oftewel zijn handelsmerk, noemt. Zo ook in Wall Drawing #391 (1983), een diptiek waarbij één vierkant is uitgevoerd in zwart-wit en het ander in kleur (de vier primaire kleuren). Hetzelfde principe als Wall Drawing #29 uit zaal 23, wordt hier herhaald in Indische inkt. Doorheen zijn oeuvre werkt LeWitt voortdurend op deze manier: hij blijft gelijkaardige ‘denkprocessen’ onderzoeken op
Wall Drawing #356BB (2003) is eerder een atypische tekening binnen LeWitts artistieke praktijk. Bij de creatie van zijn eerste wall drawings streefde de kunstenaar steeds naar vlakheid binnen zijn werk: hij bracht lijnen rechtstreeks aan op het tweedimensionale muurvlak zonder enig intermediair object of doek. In de jaren tachtig introduceert LeWitt toch een aantal tekeningen die een zekere illusie van volume of driedimensionaliteit oproepen. Een serie kubussen en vormen afgeleid van kubussen (inclusief piramides), verschijnen in een isometrische projectie van parallelle lijnen. De isometrische projectie is tegengesteld aan het conventionele, vervormende perspectief dat vertrekt vanuit het gezichtspunt van de kijker. Afhankelijk van je kijken lijkt in deze wall drawing de kleine kubus op de grote te liggen of lijkt hij te ontbreken zoals de titel ‘Cube without a Cube’ ook aangeeft. Dezelfde vorm, maar dan uitgevoerd in als scribble in grafiet, is te zien in de zwart-wit retrospectieve wall drawing tentoonstelling in het Centre Pompidou-Metz.
couloir 21a
21b
zaal 21A Kunstenaarsboeken
Een belangrijk deel van LeWitts oeuvre zijn de kunstenaarsboeken. De kunstenaar maakte 77 eigen publicaties en leverde ook talrijke artistieke bijdrages in tijdschriften en catalogi. Voor LeWitt was het boek als medium evenwaardig aan andere media. Hij benaderde de ruimte van het boek op een gelijkaardige wijze als de ruimte van de muur voor een wall drawing. De kunstenaar waardeerde vooral de strikte opeenvolging van pagina’s en het intieme karakter van het boek; aspecten waarin een boek verschilt van een muur. Veel kunstenaarsboeken werden uitgeven naar aanleiding van tentoonstellingen, in plaats van een catalogus. Daarbij paste hij de systemen die hij op de muur gebruikt aan het formaat van
het boek aan. De boeken vertonen daarom grote overeenkomsten met de rest van LeWitts werkwijze aangezien de kunstenaar vaak dezelfde of gelijkaardige ideeën met verschillende middelen onderzocht. In 1976 richtte LeWitt samen met onder andere kunsthistorica Lucy R. Lippard Printed Matter op, een uitgeverij en winkel voor kunstenaarspublicaties, die tot op heden actief is in New York. De hier tentoongestelde boeken bieden een overzicht van de boekwerken van LeWitt. Talrijke kunstenaarsboeken zijn uit diverse collecties in België en het buitenland samengebracht.
zaal 21B Documentaire: ‘The Making of’
De in Frankrijk werkzame regisseur Patric Chiha filmde de realisatie van de wall drawings. Zijn film is doorlopend te bekijken in een hiervoor ingerichte projectieruimte.
Realisatie van de tentoonstelling Voordat de tekenaars konden beginnen met het maken van de wall drawings moesten de muren voorbereid worden volgens gedetailleerde instructies. Eerst werden meerdere gronden verflagen aangebracht volgens specifieke instructies. De finale afwerking van elke muur varieert ten slotte afhankelijk van het gebruikte materiaal voor de wall drawing. Zo kregen de wanden waarop met potlood en vetkrijt getekend wordt een ruwere textuur om de hechting te bevorderen. De muren waarop met acrylverf getekend wordt, dienen dan weer zeer glad te zijn. Het tekenen van de werken besloeg een periode van zeven weken, waarbij zes dagen per week gewerkt werd door meer dan 70 tekenaars. De coĂśrdinatie van het werkproces lag in handen van professionele tekenaars van de LeWitt studio, waarvan de meesten gedurende vele jaren samenwerkten met de kunstenaar. Zij werden in M voor de volledige periode bijgestaan door een groep van tien jonge kunstenaars. Daarnaast zijn er 61 assistenten en studenten uit zeven
Belgische kunstopleidingen. M werkte hiervoor samen met de volgende academies: Hogeschool Sint-Lukas Brussel, La Cambre / Ecole Nationale SupĂŠrieure des Arts Visuels Brussel, Koninklijke Academie voor Schone Kunst / KASK Gent, Sint-Lucas Beeldende Kunst Gent, Koninklijke Academie voor Schone Kunsten Antwerpen, Sint Lucas Antwerpen en SLAC/ Academie Beeldende Kunst Leuven. De tentoonstelling is georganiseerd in samenwerking met de LeWitt Collectie, Chester, Connecticut.
SOL LEWITT (1928-2007) Sol LeWitt groeit op in de Verenigde Staten, in Hartford, Connecticut. Na een kunstopleiding aan de universiteit van Syracuse verhuist hij in de vroege jaren vijftig naar New York en schrijft hij zich in aan de Illustrators School (de huidige School of Visual Arts). Hij heeft verschillende bijbaantjes, waaronder een job als grafisch ontwerper voor de architect I.M. Pei en als nachtwaker in het Museum of Modern Art (MoMA). Zo maakt hij kennis met kunstenaars Dan Flavin, Robert Ryman en Robert Mangold en de kunstcritica Lucy R. Lippard, die op dat moment ook voor het museum werkte. LeWitts vroege werk wordt gelinkt aan de Minimal Art, maar al snel evolueert hij naar een meer conceptuele aanpak. Hij wordt beschouwd als een van de voorlopers en pioniers van de conceptuele kunst. Hij zorgde voor een grote ommekeer in ons denken over kunst door het loskoppelen van conceptie en uitvoering van een kunstwerk.
Met zijn rijke carrière leverde hij een belangrijke bijdrage aan de geschiedenis van de hedendaagse kunst met een invloedrijke carrière. Zijn oeuvre bestaat zowel uit sculpturaal werk, (‘structures’), fotografische reeksen, tekeningen op papier edities, kunstenaarsboeken en uiteraard wall drawings. LeWitt schreef ook enkele belangrijke publicaties over conceptuele kunst, waaronder ‘Paragraphs on Conceptual Art’ (1967) en ‘Sentences on Conceptual Art’ (1969). Hij schreef ook over de praktijk van de wall drawings (zie tekst aan het begin). In 1965 had LeWitt zijn eerste solotentoonstelling en sindsdien was zijn werk te zien in tal van internationale groeps- en solotentoonstellingen. In België werd het werk van LeWitt al erg vroeg getoond en verworven door museale instellingen en private collecties. De tentoonstelling in M brengt voor de eerste keer LeWitts wall drawings op grote schaal naar België.
Centre Pompidou-Metz: Sol LeWitt. Wall Drawings from 1968 to 2007 Centre Pompidou-Metz brengt in samenwerking met M de retrospectieve tentoonstelling Wall drawings from 1968 to 2007 die dertig wall drawings in zwartwit presenteert. De tentoonstelling is in Metz te zien tot 29 juli 2013. www.centrepompidou-metz.fr
CATALOGUs: SOL LEWITT ORDER AND DISORDER Bij de tentoonstellingen in Centre Pompidou-Metz en M verschijnt een nieuwe monografie: Sol LeWitt. Order and Disorder. Deze ambitieuze publicatie wordt een nieuw naslagwerk over Sol LeWitt nu de meeste monografieën niet meer beschikbaar zijn. De catalogus is opgedeeld in twee delen: deel één gaat in op het oeuvre van de kunstenaar met een nadruk op zijn wall drawings; deel twee bevat alle geschriften van LeWitt en tevens een selectie van interviews. Het boek bevat een uitgebreide selectie afbeeldingen, inclusief installatiebeelden van de wall drawings in M en Centre Pompidou-Metz. In deze catalogus zijn een aantal nooit eerder gepubliceerde documenten en teksten opgenomen die werden geschreven door Lucy R. Lippard, Rosalind Krauss en Anne Rorimer. Deze nieuwe publicatie wordt uitgegeven door Centre Pompidou-Metz in samenwerking met M - Museum Leuven. Het boek zal vanaf september te koop zijn en kan nu al besteld worden in de M-bookshop. Rijk geïllustreerd | Engelse en Franse editie | € 39,90
MEER IN M Ines Lechleitner. Objets Reposés
07.06.12 >< 02.09.12 Zaal 28 - 30
Het werk van Ines Lechleitner (Wenen, 1978) omvat diverse media zoals fotografie, video, installatie en tekeningen. In haar werk analyseert ze verschillende communicatiemedia, zoals geluid, beeld en tekst. Samen met verschillende kunstenaars, schrijvers en wetenschappers spitst Lechleitner zich in haar huidige project ‘Sense Correspondence’ toe op vragen rond zintuiglijke vertaling. Hoe verhoudt het ene zintuig zich tot het andere? Hoe kan een zintuiglijke ervaring worden opgeroepen door een andere? M toont een selectie uit de reeks ‘Sense Correspondence’, aangevuld met een op maat gemaakte installatie: een ode aan de tentoonstelling van Sol LeWitt.
Activiteiten
M organiseert in de marge van de tentoonstelling Sol LeWitt. Colors tal van activiteiten voor groepen, gezinnen en individuele bezoekers. Vraag onze M-agenda aan het onthaal.
doeboek voor kinderen van 8 tot 10 jaar: Sol LeWitt. Kleur
Leo de kameleon verandert graag van kleur. In een doeboek voor kinderen van 8 tot 10 jaar, leert hij je meer over de kunstenaar Sol LeWitt. Los samen met Leo de opdrachten op in het boek en kom meer te weten over de materialen, kleuren en vormen in het werk van Sol LeWitt. Boekje gratis bij aankoop van een Bruynzeel potlodendoos van € 9,95. Verkrijgbaar vanaf 1 juli in de M-shop. Met dank aan Bruynzeel en de Nationale Loterij.
PARALLEL AAN DE TENTOONSTELLING Lucinda Childs. Dance
12.10 & 13.10 | 20:30 Kaaitheater, Brussel
Met Dance (1979) van Lucinda Childs, een van de iconen van de postmoderne dans, duiken we diep in de Amerikaanse dansgeschiedenis. Childs creĂŤerde Dance samen met componist Philip Glass en kunstenaar Sol LeWitt. Op scene is een zwart-witfilm van de performance te zien, gemaakt door LeWitt. Childs levert met Dance een voorstelling waarin dans, film en muziek perfect in elkaar grijpen. www.kaaitheater.be of www.lucindachilds.com
COLOfON Curatoren Béatrice Gross (Onafhankelijk curator, New York) & Eva Wittocx (curator, M-Museum Leuven) coverbeeld Sol LeWitt, Wall Drawing #299 (detail), The wall is divided into three equal parts, each with a different color. A 6-inch (15,2 cm) grid covering the wall. First part: On red, white lines from the midpoints of each side to points on the grid. Second part: On yellow, white lines from the center to points on the grid. Third part: On blue, white lines from the corners to points on the grid. Each part has an equal number of lines. (The number and their length are determined by the drafter.), 1976. Collection Levi Strauss & Co, San Francisco. © SABAM / Foto: M - Museum Leuven / Lieven Herreman Georganiseerd in samenwerking met de LeWitt Collectie, Chester, Connecticut. Met de steun van de Nationale Loterij Met de steun van de Ambassade van de Verenigde Staten en de Ambassade van Frankrijk in België.
M • L.VANDERKELENSTRAAT 28, B-3000 LEUVEN • T +32 16 27 29 29 • WWW.MLEUVEN.BE