PENINSULA MOMENTS
At The Peninsula Bangkok, world-class hospitality enriched with compelling Thai cultural experiences creates perfect memorable moments.
EDITOR'S TALK
สำหรับผู้อ่านที�พลาดงานนี
ได�จาก
และเรื�องราวเบื�องหลัง
บทเพลงต่าง ๆ ติดตามจากในบทความ
Thai and Oriental Music ในเดือนนี�นำเสนอ
น�าพาทยกับการขับร�อง
ทราบล่วงหน�า สำหรับข�อเขียนที�ได�รับการ พิจารณา กองบรรณาธัิการขอสงวนสิทธัิที�จะ ปรับปรุงเพื�อความเหมาะสม
โดยรักษาหลักการ
และแนวคิดของผู้�เขียนแต่ละท่านไว� ข�อเขียน และบทความทีตพิมพ ถือเป็นทัศนะส่วนตัว ของผู้�เขียน กองบรรณาธัิการไม่จำเป็นต�อง เห็นด�วย และไม่ขอรับผู้ิดช่อบบทความนั�น
Volume 28 No. 5 January 2023 เจ้าของ วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล บรรณาธิิการบริหาร ดวงฤทัย โพคะรัตน์ศิริ หัวหน้ากองบรรณาธิิการ ธััญญวรรณ รัตนภพ ที่ปรึกษากองบรรณาธิิการ Kyle Fyr ฝ่่ายภาพ คนึงนิจ ทองใบอ่อน ฝ่่ายศิลป์ จรูญ กะการดี นรเศรษฐ์ รังหอม พิสูจน์อักษรและรูปเล่ม ธััญญวรรณ รัตนภพ เว็บมาสเตอร์ ภรณ์ทิพย์ สายพานทอง สานักงาน วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล (วารสารเพลงดนตรี) ๒๕/๒๕ ถนนพุทธัมณฑลสาย ๔ ตาบลศาลายา อาเภอพุทธัมณฑล จังหวัดนครปฐม ๗๓๑๗๐ โทรศัพท์ ๐ ๒๘๐๐ ๒๕๒๕-๓๔ ต่อ ๓๒๐๕ โทรสาร ๐ ๒๘๐๐ ๒๕๓๐ musicmujournal@gmail.com สวัสดีผู้อ่านทุกท่าน ช่่วงสิ�นเดือนมกราคม ทีผู้่านมา วิทยาลัยดริยางคศิลป์ได�กลับมาจัดงาน Thailand
(TIJC) อย่างเต็มรูปแบบอีกครั�งหลังจากทีห่าง หายไปในช่่วงการแพร่ระบาดของโควิด-๑๙
สามารถติดตาม
International Jazz Conference
Cover Story Music Entertainment นำเสนอบทความ “ศิษย์พระเจนดริยางค์ผู้�สรรค์สร�างเพลงไทย สากลระดับต�านาน” ตอนที ๒ ซึ่�งเป็นผู้ลงาน จากครูสง่า อารัมภีร เช่่น เกียรตศักดิ�ทหาร เสือ ความรัก น�ำตาแสงไต� และอื�น ๆ เนื�อหา บทเพลง บทวิเคราะห
ๆ Classical Guitar นำเสนอบทความ เทศกาลกีตาร์คลาสสิกระดับโลก ตอนที ๔ จัด ที�กรุงโตเกียว ประเทศญีปุ�น โดยงาน Tokyo International Guitar Competition ถือเป็น หนึ�งในงานแข่งขันกีตาร์คลาสสิกนานาช่าตที ใหญทีสุดในโลกและในทวีปเอเช่ีย Music: Did you know? นำเสนอเกร็ด ความรูทีน่าสนใจเกี�ยวกับคีตกวช่าวอเมรกัน ผู้�ทรงอิทธัิพลแห่งศตวรรษที ๒๐ John Milton Cage Jr. ซึ่�งนอกจากจะเป็นนักดนตรีแล�ว ยังเป็นผู้�เช่ี�ยวช่าญด�านเห็ด เป็นนักเขียน และ จิตรกรอีกด�วย ดวงฤทััย โพคะรััตน์์ศิิรั กองบรรณาธัิการขอสงวนสิทธัิ�ในการพิจารณา คัดเลือกบทความลงตพิมพ์โดยไมต�องแจ�งให�
บทความเพลงห
โดยกล่าวถึงที�มาและวัตถุประสงค์ของเพลง หน�าพาทย พร�อมทั�งยกตัวอย่างเพลงหน�าพาทย ในรูปแบบต่าง
Contents สารบัญ Cover Story 04 TIJC2023 : กลับสู่เทศกาลดนตร เต็มรูปแบบในยุค Post COVID ดรัน์ พน์ธุุมโกมล (Darin Pantoomkomol) Music Entertainment 10 เรองเล่าเบาสมองสนองปัญญา “ศิษย์พระเจนดริยางค ผู้สรรค์สร้างเพลงไทยสากล ระดับตานาน” ตอนที่ ๒ “สง่า อารัมภีร” (๑) กิตต ศิรัีเปารัยะ (Kitti Sripaurya) Thai and Oriental Music 28 เพลงหน้าพาทยกับการขับร้อง คณพล จััน์ทัน์์หอม (Kanaphon Chanhom) Classical Guitar 32 เทศกาลกีตาร์คลาสสิกระดับโลก ตอนที่ ๔ “Tokyo International Guitar Competition” งานแข่งขันกีตาร์คลาสสิกนานาชาต ที่เก่าแกที่สุดในโลก ชิิน์วัฒน์์ เต็มคำขวัญ (Chinnawat Themkumkwun)
Did you know? 38 ๖ คีตกว กับผู้ลงาน ที่มากกว่าดนตร Cage: คีตกวนักล่าเห็ด กฤตยา เชิ่�อมวรัาศิาสตรั (Krittaya Chuamwarasart)
Music:
ในป 2022 ทีผู้่าน
มา ซึ่�งแม�จะพอจะทำให�ผู้�ฟัังและผู้
เล่นได�มีโอกาสมาพบกันบ�าง
เวลาเกือบ 3 ป กมีความพร�อม
อย่างเต็มทีที�จะนำเสนอเทศกาล
ดนตรีแจ๊สที�ประกอบด�วยทั�งความ บันเทิงและมุมมองทางการศึกษา ให�แกสังคมแ
โครงสร�างหลัก ๆ ของ TIJC มา บ�างไม่มากกน�อย ดังนั�น ผู้�เขียนจึง
04 COVER STORY เรื่่�อง: ดรื่ิน พัันธุุมโกมล (Darin Pantoomkomol) หััวหัน้าสาขาวิชาดนตรื่ีแจ๊๊ส วิทยาลัยดรื่ิยางคศิิลป์์ มหัาวิทยาลัยมหัิดล
ถ�าจะว่าไปแล�ว กว่าประเทศไทย เราจะสามารถจัดงานแสดงดนตร แบบเต็มรูปแบบได� กน่าจะปาเข�าไป ช่่วงประมาณปลายปที�แล�วนี�เอง ซึ่�ง เหตุการณ์การแพร่ระบาดของโรคติด เช่ื�อไวรัสโคโรนา
เรารูจักดีในนามของ
ก ทำให�ผู้ช่ื�นช่อบในเสียงดนตรทั�งหลาย ไมว่าจะเป็นผู้�เล่น ผู้จัดงาน รวม ไปถึงผู้�ฟััง มีความ “อั�น” กันอยู่ไม น�อยทีเดียว สำหรับงานเทศกาลดนตรีแจ๊ส นานาช่าติเพื�อการเรียนรู หรือ Thailand International Jazz Conference (TIJC) นั�น ก็ได�มีการ จัดขึ�นมาในรูปแบบออนไลน
ประมาณครึ�งโรง
TIJC2023 : กลับสู่เทศกาลดนตรี เต็มรูปแบบในยุค Post COVID
2019 หรือที�พวก
COVID-19
บวกกับ คอนเสร์ตทีมีผู้�เข�าช่มจริงเป็นจำนวน
แตก คงไม่อาจเทียบได�กับการจัดเทศกาล ดนตรีเต็มรูปแบบ ในลักษณะของ งานเช่็งเม�งช่าวแจ๊ส ดั�งที TIJC เป็น มาโดยตลอด ดังนั�น เมื�อเรากำลังก�าวสู่ยุค Post COVID แบบเกือบจะเต็มตัว แล�ว ทีมงาน TIJC ทีอัดอั�นมาเป็น
จ๊สของประเทศไทย และในภมิภาค คาดว่าผู้อ่านของวารสารเพลง ดนตร น่าจะพอมีความคุ�นเคยกับ
ขอใช่�เวลาตรงนี ในการพูดถึงไฮไลต สำคัญในงานที�เกิดขึ�นทีวิทยาลัย ดริยางคศิลป มหาวิทยาลัยมหิดล การแสดงของ Alex Sipiagin ร่วมกับ Mahidol University Jazz Orchestra ใน TIJC2020
ศาลายา ในวันศุกรถึงวันอาทิตยที
27-29 มกราคม 2566 นี
ศิิลปิินรัับเชิิญในเวทีีหลัก (Main Stage)
แต่ไหนแต่ไรมา โครงสร�างของ
TIJC ในเวทีหลัก จะประกอบด�วยวง
Headliner ที�เป็นศิลปินแจ๊สระดับโลก
รับเช่ิญจากต่างประเทศ
เป็นวงสุดท�ายของแต่ละคืน แต่ในป
2023 ที�จะถึงนี อาจถือได�ว่าเป็นป
ที TIJC ได�มีโอกาสให�การต�อนรับนัก
ดนตรีระดับโลกจำนวนมากรายและ
จากหลากหลายภมิภาคทั�วโลกมาก
ทีสุดเท่าที�เคยได�จัดงานกันมา ในป 2023 นี ผู้ช่มจะมีโอกาสได�เห็นได� ฟัังมุมมองและสสันทางดนตรทีม ความแตกต่างหลากหลายเป็นอย่าง ยิ�ง เนื�องจากผู้จัดงานได�เช่ิญศิลปินมา
แจ๊สอย่างเป็นทางการเลยด�วยซึ่�ำ จึงถือได�ว่าเป็นผู้ทีมีบทบาทในการ พัฒนาการศึกษาดนตรีแจ๊สเป็นอย่าง มากในช่่วงหลายทศวรรษทีผู้่านมา และทีพิเศษไม่แพ�กัน หากจะ พูดถึงการเช่ิดชู่เกียรติผู้มคณูปการ ต่อวงการแล�ว อีกหนึ�งไฮไลตทีถือ ได�ว่าสำคัญทีสุดในงานกคือ
ของโลกนี โดยในงานจะมีการจัด
แสดงนิทรรศการช่วิตและคณูปการ ทีท่านได�ให�ไว�แก่วงการดนตรีแจ๊สใน ยุคปัจจบัน
แก Sonny Rollins ในโปรแกรมการ
แสดง Thailand Phil with Jazz ซึ่�งมีการแสดงบทเพลงจาก Sonny Rollins ที�ได�ทำการเรียบเรียงใหม สำหรับการบรรเลงโดยวงดนตรีแจ๊ส และวงออร์เคสตรา โดยอาจารย ประจำและอาจารยพิเศษ สาขาวช่า ดนตรีแจ๊ส วิทยาลัยดริยางคศิลป มหาวิทยาลัยมหิดล ทั�งนี การแสดงชุ่ดนี�แบ่งออก เป็น 2 โปรแกรมย่อย ๆ เริ�มต�น จากการแสดงโดยวง Pomelo Town ซึ่�งเป็นคณาจารย์ในสาขาวช่าดนตร
05
เพื�อมาปิด
จากทั�งประเทศสหรัฐอเมริกา ซึ่�งเป็น ศูนย์กลางหลักของดนตรีแจ๊ส รวมไป ถึงหลากหลายประเทศจากภมิภาค ต่าง ๆ ของโลก อาท ประเทศ โปแลนด ออสเตรีย อิตาล เยอรมน ฟัินแลนด อินโดนีเซึ่ีย และสิงคโปร เป็นต�น โดยจะมรูปแบบของดนตรอัน หลากหลาย ตั�งแต่ดนตรีแจ๊สในรูป แบบ Main Stream ไปจนถึงดนตร บิ�กแบนด ยิปซึ่ กรฟั จนถึง World Music ดังนั�นกิจกรรมทางดนตรที จะเกิดขึ�นบนเวทีหลัก คงถือได�ว่า เป็นการแสดงทีน่าจะน่าตื�นตาตื�นใจ ทีสุดครั�งหนึ�งในการจัดงาน TIJC การัเชิิดชิูเกียรัติิ โดยปกต ในทุก ๆ ป TIJC จะ มีการมอบรางวัล TIJC Lifetime Achievement Award แกบุคคล ทีมคณูปการต่อวงการการศึกษา ดนตรีแจ๊สของประเทศไทย สิ�งที เป็นไฮไลต์ใหม ๆ ที�เกิดขึ�นมากคือ ในงาน TIJC2023 จะเป็นครั�งแรก ทีมีการมอบรางวัลให�แก่ผู้ทีมิได�เป็น นักดนตร โดยรางวัลอันทรงเกียรตดัง กล่าวได�ถูกมอบให�แก คุณพัฒน์ฑริก โรจนุตมะ มีสายญาต ผู้ร่วมก่อตั�ง ช่มรมแจ๊สกรุงเทพ (Bangkok Jazz Society) และมีบทบาทเป็นผู้�นำ ในการจัดเทศกาลดนตรีแจ๊สอย่าง มากมายในยุคที�วงการดนตรีแจ๊ส ยังอยู่ในภาวะตั�งไข นอกจากนียัง เป็นผู้ก่อตั�งและเจ�าของร�าน Brown Sugar ร�านอาหารกึ�งผู้ับทีถือได�ว่า เป็น “โรงเรียน” สำหรับนักดนตร แจ๊สแทบจะทุกคนที�กำลังโลดแล่นอยู่ ในวงการตอนนี ที�เปิดดำเนินการมา ตั�งแตยุคสมัยที�ประเทศไทยยังมิได�ม หลักสูตรระดับอุดมศึกษาด�านดนตร
มีการ เช่ิดชู่เกียรติแก Sonny Rollins ตำนานดนตรีแจ๊สทีมีลมหายใจ
นอกเหนือจากนี�จะม การแสดงดนตรีเพื�อเช่ิดชู่เกียรติให�
แ จ๊สของ วิทยา ลัย ด ริยางค ศิล ป มหาวิทยาลัยมหิดล และวง “Music 101” ซึ่�งเป็นการรวมตัวกันของ 2 สุดยอด Soloist ในวงการดนตรีแจ๊ส อย่าง Javon Jackson (Tenor Saxophone) และ Delfeayo Marsalis (Trombone) พร�อมทั�ง Rhythm Section เต็มอัตราศึก โดย นอกเหนือจากการบรรเลงบทเพลงที บรรยากาศการ Workshop โดย Kurt Resenwinkel และ Linley Marthe ใน TIJC2020
Sonny Rollins แล�ว
Music 101 และ Pomelo Town
Sonny Rollins โดย
รัรั มกา รั ใ ห้ความ รัู้ ใน รั ปิ แบบ Workshop/Masterclass กิจกรรมในส่วนนี ถือเป็นส่วนที สำคัญทีสุดส่วนหนึ�งของ TIJC และ
ใน TIJC2023 นี มีจำนวนการอบรม
เป็นจำนวนมากเป็นประวติการณ
และครอบคลุมหัวเรื�องทั�งในด�าน
การบรรเลง การสร�างสรรคผู้ลงาน
ประวติศาสตร์ดนตร รวมไปถึงการ
ดนตรีแจ๊ส ซึ่�งดำเนินโดยนักดนตร
อาท David Williams (Bass), Jeremy Manas (Piano), Laurent De Wilde (Piano), Willie Jones III (Drums) และ Pekka Pylkkanen (Saxophone) เป็นต�น ซึ่�งเป็นโอกาสที�หายากเต็มททีนัก
06
ที�ประพันธัขึ�นมาเพื�อเป็นการเช่ิดช่ เกียรติให�แก
เฉพาะอีกด�วย
เป็นทีนิยมของ
ทั�ง
ยังมีบทเพลงสำหรับวงออร์เคสตรา
กิจก
แนะนำทางอาช่ีพของนักดนตรีแจ๊ส เช่่น Workshop ในเรื�อง “You and Your Peers” ซึ่�ง Delfeayo Marsalis จะบอกเล่าถึงวถช่วิตของนักดนตร แจ๊สในปัจจบัน ทีต�องให�ความสำคัญ ของการศึกษาประวตที�มาของดนตร และในขณะเดียวกันกยังคงต�องเช่ื�อม โยงกับโลกปจบันที�เปลี�ยนแปลงไป ผู้่านประสบการณ์ของเขา ผู้�ซึ่�งคร�ำ หวอดในวงการดนตรีแจ๊สมาอย่าง ยาวนานหลายทศวรรษ อีกรายการ ทีน่าสนใจกคือเรื�อง “More than Notes” โดย Javon Jackson ทีพูด ถึงประเด็นเกี�ยวกับการสร�างกลยุทธั ทางธัุรกิจ เพื�อพัฒนาอาช่ีพของนัก ดนตรีแจ๊ส รวมไปถึงเรื�อง “Jazz: How to Play, Listen, and Find Deeper Meaning” ที�เป็นการแบ่ง ปันประสบการณ์โดยตรงจาก Emmet Cohen นักเปียโนแจ๊สทีร�อนแรงทีสุด คนหนึ�งในนาทนี มากล่าวถึงสิ�งสำคัญ ต่าง ๆ ในการเป็นนักเล่นดนตรีแจ๊ส ไมว่าจะเป็นการสื�อสารแนวความคิด ต่าง ๆ กับเพื�อนร่วมวง การตีความ ท่วงทำนองของเพลง เป็นต�น และที�ขาดไม่ได� กคือ Workshop ที�เกี�ยวข�องโดยตรงกับการบรรเลง
ดนตรีแจ๊สทั�วทุกมุมโลกจะมาแบ่ง ปันความรู�และประสบการณ์ในมุม มองที�หลากหลายและครอบคลุม ได�เพียงนี TIJC Jazz Competition ตั�งแต่การจัดงาน TIJC ใน ครั�งแรกเป็นต�นมา ได�มีการจัดการ แข่งขัน TIJC Solo Competition ซึ่�งมุ่งเน�นการแสดงความสามารถ การตัดสินผู้ลการแข่งขัน TIJC Solo Competition ใน TIJC2020
ระดับโลก
ทางด�าน Improvisation ของนัก
ดนตร และได�เริ�มจัดให�มีการแข่งขัน
Composition Competition หรือ
การแข่งขันประพันธั์เพลงแจ๊สในป
ทีผู้่านมา
การแ ข่ง ขัน ที�จะ จัด ขึ�นใน
TIJC2023 นี ได�มีการปรับรูปแบบ
เพื�อให�เข�าถึงสายอาช่ีพดนตรีแจ๊ส ได�อย่างครอบคลุม จึงได�จัดให�มีการ
แข่งขันขึ�น 2 ประเภท ได�แก
1. TIJC Solo Competition ซึ่�ง เป็นการแข่งขันในรูปแบบเดิม กล่าวคือ มุ่งเน�นการแสดงความสามารถด�าน
Improvisation ของผู้�เข�าแข่งขัน มุ่ง เน�นการพัฒนาสู่การเป็นศิลปินแจ๊ส โดยเพื�อให�สอดคล�องกับธัีมงานที�จะ เช่ิดชู่เกียรติแก Sonny Rollins ดัง ที�กล่าวมาข�างต�น บทเพลงที�จะนำ มาใช่�ในการแข่งขันในรอบช่ิงช่นะเลิศ
Emmet
Emmet
TIJC ในยุค Post COVID เนื�องจากนอกจากเขาจะเป็น
คนหนึ�งในยุคนี�แล�ว Emmet ยังถือได� ว่าเป็นศิลปินคนหนึ�งที�ได�ใช่�ประโยช่น และสร�างความนิยมได�อย่างสูง โดย การเ
07
เป็นบทเพลงที�ประพันธั์โดย Sonny Rollins ได�แก เพลง Strode Rode, Oleo และ Why Don’t I 2. TIJC Jazz Band Competition เ ป็นการแ ข่ง ขัน รูปแบบให ม ที ปรับปรุงขึ�นจากจุดเริ�มต�นของ TIJC Composition Competition ทีจัด ขึ�นในปที�แล�ว โดยมรูปแบบเป็นการ แข่งขันวงดนตร ที�กำหนดให�ทุกวง จะต�องแสดงบทเพลงที�ประพันธัขึ�น เองในรอบช่ิงช่นะเลิศ (โดยต�องส่ง โน�ตเพลงให�คณะกรรมการดด�วย) ซึ่�งจะเป็นการตอบโจทย์การ พัฒนาทางอาช่ีพของนักดนตรีแจ๊ส ที�สมบูรณ ที�จะต�องมีความสามารถ ในการบรรเลงเครื�องดนตร การสร�าง ผู้ลงาน (แต่ง/เรียบเรียง) และการ บรรเลงร่วมกับผู้อื�น รัายนามศิิลปิินรัับเชิิญใน TIJC2023 ดังที�กล่าวมาข�างต�น TIJC2023 ประกอบด�วยโปรแกรมการแสดงจาก ศิลปินต่างช่าติเป็นจำนวนมากเป็น
ประวติการณ ในทีนี จึงขอกล่าว ถึงศิลปินที�เป็น Headliner บาง ท่าน ดังนี
Emmet Cohen Trio
Cohen
Trio
Cohen (Piano) น่าจะ เป็นตัวเลือกที�เหมาะสมทีสุดสำหรับ การกลับมาจัดงาน
นักดนตรีแจ๊สทีถือได�ว่ามาแรงทีสุด
ผู้ยแพรผู้ลงานผู้่าน Social Media ในยุคที�การแพร่ระบาดของ โรคติดเช่ื�อฯ ไม่เปิดโอกาสให�นักดนตร
ๆ
การม Emmet Cohen เป็น
จุดเริ�มต�นทีดทีช่ี�นำไปสู่อนาคตของ TIJC
ได�ทำการแสดงแบบเห็นตัวเป็น
ดังนั�น
หนึ�งในศิลปินไฮไลต์ของปน่าจะเป็น
รวมไปถึงวงการดนตรีแจ๊สใน
ยุค Post COVID
ใน TIJC2023 นี Emmet Cohen
จะมาบรรเลงร่วมกับ Rhythm Section
Lineup
อันได�แก Phillip Norris (Bass)
และ Kyle Poole (Drums)
Music 101 feat. Delfeayo
Marsalis & Javon Jackson
ทั�ง Javon Jackson
(Saxophone) และ Delfeayo
Marsalis (Trombone) เป็นอีกช่ื�อ
ของตำนานของวงการ ที�เติบโตมา
ในสภาพแวดล�อมของนักดนตรีแจ๊ส
08
ทีถือเป็น
ช่ั�นนำของเขาเลย
ทั�งคู่เป็นคู่หูทางดนตรที�อยู่ในระดับ
หนึ�งทีน่าจะไมต�องแนะนำอะไรมาก
และต่อมาได�พบกันในระหว่างทีศึกษา ดนตรีแจ๊สอยู่ที Berklee College of Music เมืองบอสตัส มลรัฐแมส ซึ่าชู่เซึ่ตส ซึ่�ง ณ สถาบันการศึกษา แห่งนั�น
และสร�างผู้ลงานร่วมกัน มีการ แสดงร่วมกันอย่างมากมาย มาใน TIJC2023 นี Music 101 ได� แสดงถึง 2 คอนเสร์ต โดยหนึ�งใน นั�นเป็นการแสดงผู้ลงานของทั�งคู่ใน เวทีหลัก (Main Stage) เป็นวงปิด ท�ายของงาน TIJC2023 ในคืนวัน อาทิตยที 29 มกราคม 2023 และ ในอีกคอนเสร์ตหนึ�ง เป็นการแสดง ร่วมกับ Thailand Philharmonic Orchestra ซึ่�งเป็นส่วนหนึ�งของการ เช่ิดชู่เกียรติให�แก Sonny Rollins นักแซึ่กโซึ่โฟันผู้มคณูปการสูงทีสุด คนหนึ�งในวงการดนตรีแจ๊สตั�งแต อดีตจนถึงปัจจบัน โดยการแสดงดัง กล่าวจะมผู้ลงานประพันธั์สำหรับวง ออร์เคสตรา ซึ่�งประพันธั์โดย Javon Jackson เพื�อเช่ิดชู่เกียรต Sonny Rollins รวมไปถึงการแสดงบทเพลง ทีมช่ื�อเสียงของ Sonny Rollins อีกมากมาย Laurent de Wilde ส่วนทางด�านของ Laurent de Wilde ยอดนักเปียโนแจ๊สช่าวฝรั�งเศส นั�น มาพร�อมกับ Jazz Trio ของ เขา ซึ่�งประกอบด�วยเพื�อนร่วมวงที บรรเลงร่วมกันมานานจนรู�ไส�รูพุง กันเป็นอย่างด อันได�แก Bruno Rousselet (เบส) และ Philippe Soirat (กลอง) ทั�งนีทั�งประสบการณ และความรู�ทางด�านดนตรีแจ๊สของ Laurent de Wilde ก็มาจากการที Laurent ได�ย�ายนิวาสสถานมาเล่น ดนตรีอยู่ในมหานครนิวยอร์ก ซึ่�งถือ ได�ว่าเป็นศูนย์กลางที�สำคัญทีสุดของ ดนตรีแจ๊สของโลก ในช่่วงทศวรรษที 1980 หลังจากที�เขาจบการศึกษา ในสาขาวช่าปรช่ญาที�มหาวิทยาลัย Music 101
ทั�งคู่จึงได�มีโอกาสร่วมงาน
อย่าง Eddie Henderson, Jack
DeJohnette และ Billy Hart ใน
ผู้ลงานอัลบั�ม Off The Boat และ
หลังจากนั�นก็ได�สร�างผู้ลงานออกมา
09
ณ มหานครนิวยอร์กนั�นเอง เขา ก็ได�รับทุนเต็มจำนวนในการศึกษา ด�านดนตรีแจ๊สเพิ�มเติม และได�เริ�ม มผู้ลงานบันทึกเสียงอัลบั�มแรก ในป
โดยร่วมบรรเลงกับ ระดับ
Ecole Normale Supérieure ซึ่�ง
1987
Heavyweight ของวงการ
ประดับวงการอย่างมากมาย และนีคือส่วนหนึ�งของศิลปินที�มา แสดงฝมือและให�ความรู�แก่พวกเรา ใน TIJC2023 นอกเหนือจากนียัง
มีวงดนตรีจากนานาช่าตอีกมากมาย ที�มาแสดงให�ช่ม เช่่น Sketchbook Quartet วงดนตรีแจ๊สสายก�าวหน�า จากออสเตรีย, Sandro Roy Unity Trio โพรเจกต์ของ Sandro Roy นักไวโอลินแจ๊สช่าวเยอรมน และ โพรเจกต Forever Toots โดย Luca Ciarla นักไวโอลินแจ๊สจากประเทศ อิตาล ร่วมกับ Mike Del Ferro นัก เปียโนแจ๊สช่าวเนเธัอร์แลนด รวมทั�งศิลปินอีกมากมายที�จะ ขึ�นแสดงในเวทีหลัก เช่่น Thomson Big Band (สิงคโปร์), East Side Jazz Initiative (อินโดนีเซึ่ีย) รวมถึง ศิลปินไทย เช่่น Asia7 นภ พรช่ำน และเพียว เอกพันธั วรรณสุทธัิ งาน TIJC2023 จัดขึ�นในช่่วง วันที 27-29 มกราคม 2023 ณ วิทยาลัยดริยางคศิลป มหาวิทยาลัย มหิดล โดยรายละเอียดการแสดง กิจกรรมทางการศึกษา การแข่งขัน สามารถดูได�ที www.tijc.net
Laurent de Wilde Trio
10 MUSIC ENTERTAINMENT เรื่่�อง: กิตติ ศิรื่ีเป์ารื่ยะ (Kitti Sripaurya) อาจ๊ารื่ย์ป์รื่ะจ๊าสาขาวิชาดนตรื่ีสมัยนิยม วิทยาลัยดุรื่ิยางคศิิลป์ มหัาวิทยาลัยมหัิดล เ ร่�องเ ล่าเบาสมอง สนองปัญญา “ศิษย์พระเจนดริยางค ผู้�สรรค์สร�างเพลงไทย สากลระดับตานาน”
“น�าแจ๋ว” “พี�แจ๋ว” หรือ
“ลุงแจ๋ว” แล�วแต่ความสนิทสนม ผู้
เขียนบทความนี�ขอสำเนาข�อความ
การั เขียน์ของน์ักเขียน์ชิัน์แน์วหน์�า เชิน์ ดอกไม�สด แม่อน์งค
เน์่�องจัากบิดาและมารัดาบุญธุรัรัม สอน์แน์ะน์ำให�อ่าน์หน์ังส่อเหล่าน์ัน์ น์อกจัากน์ี
11 ศิษย์เก่ากองดริยางค์ทหาร อากาศในความควบคุมโดยพระเจน ดริยางคทีมช่ื�อเสียงสร�างผู้ลงาน เพลงเป็นอมตะได�รับการยอมรับ และเป็นทีรูจักกันอย่างกว�างขวางอีก ท่านหนึ�ง ได�แก “สง่า อารัมภีร” ที ผู้�คนหลากหลายวัยเรียกขานท่านว่า “ครูแจ๋ว”
จากหนังสือประวติและผู้ลงานของ ครูสง่า
ศิลปินแห่งช่าต สาขาศิลปะการแสดง (เพลงไทย สากล) ที�สำนักงานคณะกรรมการ วัฒนธัรรมแห่งช่าตจัดพิมพ์ออกเผู้ย ตอนที ๒ “สง่า อารัมภีีร”(๑) แพรดังต่อไปนี “น์ายสง่า อารััมภีีรั หรั่อทัีรั้�จััก กน์ใน์น์ามแฝงว่า ‘แจั๋ว วรัจัักรั’ เปน์ คน์กรัุงเทัพฯ โดยกำเน์ิด เกิดทัี�ตำบล บางขน์พรัหม เม่�อวน์ทัี ๑๑ ธุน์วาคม พ.ศิ. ๒๔๖๔ บิดาชิ่�อสมบุญ และ มารัดาชิ่�อพศิ ตรัะก้ลฝ่ายบิดามีอาชิีพ ใน์การัทัำดอกไม�ไฟ มารัดามีอาชิีพ ทัำน์า เม่�อเกิดมาน์ัน์ บิดามารัดา เหน์ว่าเปน์เด็กทัีชิะตาแรัง ด�วยความ เชิ่�อถือใน์เรั่�องโหรัาศิาสตรั จัึงยกให� เปน์บุตรับุญธุรัรัมของ น์าวาอากาศิ เอก ขน์สวัสดิ�ฑิิฆััมพรั และน์างพศิวง (หรั่อทัรังสอางค์) ฑิิฆััมพรั ทัั�งยัง ได�เปลี�ยน์ดวงชิะตามาเปน์คน์เกิด วน์ทัี ๑๓ ธุน์วาคม พ.ศิ. ๒๔๖๖ โดยเชิ่�อว่าจัะทัำให�ชิวิตของน์ายสง่า อารััมภีีรั ดขึน์ด�วยปรัะการัทัั�งปวง ‘สง่า อารััมภีีรั’ ใน์วัยเด็กม ความคุน์เคยกับหน์ังส่อวรัรัณคด วรัรัณกรัรัม รัวมถืึงผลงาน์
อารัมภีร
ยาขอบ ฯลฯ
แผน์เสียงทัีบ�าน์ เชิน์ พรัาน์บ้รัพ หลวงวจัิตรัวาทัการั รั.ทั. มาน์ิต เสน์ะวณน์ ขน์วจัิตรัมาตรัา ฯลฯ
‘ครั้แจั๋ว’ ยังได�มีโอกาส ฟังเพลงฮิิตของครั้เพลงสมัยน์ัน์จัาก
เหล่าน์ีล�วน์เปน์แรังบน์ดาลใจัใน์การัสรั�างงาน์เพลงเรั่�อยมา พ.ศิ. ๒๔๘๒ เข�ารัับรัาชิการัทัหารัทัี�กองบน์น์�อย
ทัี ๔ โคกกรัะเทัียม ลพบรั ทัีน์ีมีวงดน์ตรัีจััดตั�งขึน์เพ่�อให�ความบน์เทัิงแก่เหล่าทัหารั ‘สง่า อารััมภีีรั’
ใน์วงน์ีด�วยใน์ฐาน์ะน์ักรั�อง
ต่อมาจึงได�สร�างผู้ลงานเพลงไทยสากลสำหรับละครเวท
และเพลงประกอบในภาพยนตรที�แต่งขึ�นโดยนำเอาโคลงกลอนจากบทพระราช่นิพนธั์ของรช่กาลที
12
เข�ารั่วม
เพรัาะสามารัถืรั�องเพลงและจัดจัำเน์่�อเพลงฮิิตของยุคสมัยน์ัน์ได�มากกว่าคน์อน์ ๆ” ความรู�ทางหลักการดนตรีสากล “สง่า อารัมภีร” เริ�มแรกเรียนด�วยตนเองด�วยการฟัังเพลงจากแผู้่นเสียง ประกอบละคร ได�แก งานของพรานบูรพ หลวงวจิตรวาทการ เพลงจากภาพยนตร์ศรีกรุง
เสนะวณิน
โดย เรือโท มานิต
และขุนวจิตรมาตรา (สง่า กาญจนาคพันธัุ์)
๕ รช่กาลที ๖ และรช่กาลที ๗ รวมทั�งวรรณกรรมช่ั�นเยี�ยมของกวีไทยสมัยโบราณ เช่่น จากเจ�าฟั้ากุ�ง สุนทรภู่ นรินทรธัิเบศร โคลงโลกนต ฯลฯ มาเป็นเนื�อร�อง เพลงในชุ่ดนี ครูสง่า อารัมภีร แต่งเอาไว�หลายเพลงด�วยกัน เช่่น เพลง “เกียรตศักดิ�ทหารเสือ” “ฟัังดนตรีเถิดช่ื�นใจ” และ “ความรัก” ฯลฯ เกีียรติิศัักีดิ์�ทหารเสืือ
เป็นเพลงเอกในละครเรื�อง “เกียรตศักดิ�ทหารเสือ” ของ “อิงอร” เปิดการแสดงที�โรงละครศาลาเฉลิมกรุง เมื�อเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๘๓ นำแสดงโดย ส.อาสนจินดา สมควร กระจ่างศาสตร และทักษิณ แจ่มผู้ล ทั�ง ๓ คนร่วมขับร�องเพลงนีด�วยกันบนเวท ต่อมามีการบันทึกลงแผู้่นเสียงครั�งแรก ขับร�องโดย บุญช่่วย หรัญ สุนทร วิเช่ียร ภู่โช่ต และปรช่า บุญยเกียรต โคลง (ร.๖) กาพย (องอร) มโนมอบพระผ เสวยสวรรค แขนมอบทรงธรรม เทดหลา ดวงใจมอบเมยขวญ และแม เกยรตศกดรกขา มอบไวแกตว มโนมอบพระผ สถตอยยอดสวรรค แขนถวายใหทรงธรรม พระผานเผาเจาชวน ดวงใจใหขวญจต ยอดชวตและมารดา เกยรตศกดรกของขา ชายชาตแทแดตนเอง
(https://www.youtube.com/watch?v=ge81ZWd7m_E)
13 ต�นฉบับเพลงนีบันทึกอยู่บน Eb major pentatonic scale ลีลาม ๒ ลักษณะ จังหวะมารช่และจังหวะช่�า แบบ ballad รูปแบบทำนองแบ่งเป็น ๒ ท่อนใหญ ใช่�เครื�องหมายกำกับจังหวะ ๒/๔ และ ๔/๔ ตามลำดับ
The man that hath no music in himself, Nor is not moved with concord of sweet sounds, Is fit for treasons, stratagems, and spoils; The motions of his spirit are dull as night, And his affections dark as Erebus.
Let no such man be trusted.
14 ฟัังดิ์นติรีเถิิดิ์ชื่�นใจ
ต�นฉบับขับร�องบันทึกเสียงโดย สุเทพ วงศ์กำแหง เมื�อป พ.ศ. ๒๔๙๘ เนื�อร�องมาจากบทพระราช่นิพนธั์ใน พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล�าเจ�าอยู่หัว รช่กาลที ๖ เรื�องเวนิสวาณช่ ที�ทรงถอดความมาจากบทละครของวิลเลียม เช่กสเปียร กวีเอกของโลกช่าวอังกฤษ ตอนที�ลอเร็นโซึ่ชู่รักของนางเช่สสิกา ธัิดาของยิวไช่ล็อก ออกมาหยอก เย�ากันตามประสาคู่รัก หน�าเรือนของนางปอร์เช่ีย ซึ่�งอยู่ในองกที ๕ ของบทละครดังกล่าว
(https://www.youtube.com/watch?v=Ng-ZL2eRG7o&t=20s)
ชนใดไมมดนตรการ ในสนดานเปนคนชอบกลนก อกใครฟงดนตรไมเหนเพราะ เขานนเหมาะคดขบถอปลกษณ ฤๅอบายมงรายฉมงนก มโนหนกมดมวเหมอนราตร และดวงใจยอมดาสกปรก ราวนรกเชนกลาวมาน ไมควรใครไวใจในโลกน เจาจงฟงดนตรเถดชนใจ เบื�องหลังมหากวีนามเช่กสเปียร ที�มา: flickr.com/photos/bensutherland/6370262361
15
ความรกี (https://www.youtube.com/watch?v=fgL_VnL9yYo)
Tell me, where is fancy bred, Or in the heart, or in the head?
How begot? how nourished?
It is engendered in the eyes, With gazing fed; and fancy dies
In the cradle where it lies.
Let us all ring fancy’s knell, I’ll begin it, – Ding, dong, bell, Ding, dong, bell.
16 ลีลาจังหวะเป็นแบบ waltz ความเร็วปานกลาง ทำนองแบ่งเป็น ๒ ชุ่ดใหญ บันทึกอยู่บนบันไดเสียง G major pentatonic และ D major pentatonic ตามลำดับ อีกเพลงหนึ�งที “สง่า อารัมภีร” อัญเช่ิญบทพระราช่นิพนธั์ในล�นเกล�าฯ รช่กาลที ๖ จากบทละครเรื�อง เดียวกัน ตอนทีบัสสานิโยกำลังจะเลือกหีบเสี�ยงทายของนางปอร์เช่ีย อยู่ในองกที ๓ มาสร�างทำนองและให�ช่ื�อ เพลงว่า “ความรัก”
เพลงนีขับร�องบันทึกเสียงครั�งแรกโดย ช่รินทร นันทนาคร / สวล ผู้กาพันธัุ์ เมื�อป พ.ศ. ๒๕๐๕
ความเอยความรก เรมสมครชนตน ณ หนไหน เรมเพาะเหมาะกลางหวางหวใจ หรอเรมในสมองตรองจงด แรกจะเกดเปนไฉนใครรบาง อยาอาพรางตอบสานวนใหควรท ใครถนอมกลอมเกลยงเลยงระต ผใดมคาตอบขอบใจเอย ตอบเอยตอบถอย เกดเมอเหนนองนอยอยาสงสย ตาประสบตารกสมครไซร เหมอนหนงใหอาหารสาราญครน แตถาแมสายใจไมสมคร เหมอนฆารกเสยแตเกดยอมอาสญ ไดแตชวนเพอนยามาพรอมกน รองราพนสงสารรกหนกหนาเอย
17 ต�นฉบับเพลงนีบันทึกเสียงอยู่บน Ab major pentatonic scale ลีลาทำนองแบ่งเป็น ๒ ช่่วง แบบ waltz ในจังหวะนับ ๓ ต่อ ๑ ห�องเพลง และ bolero ในจังหวะนับ ๔ ต่อ ๑ ห�องเพลง ย�อนกลับไปถึงช่่วงสำคัญที�ครูสง่า อารัมภีร ได�ศึกษาวช่าการดนตรีอย่างจริงจังดังความเล่าที�ครบันทึกไว� อย่างละเอียดตามบทความในเรื�อง “ความเอย ความหลัง” ดังทีว่า
19 เพลงน้ำติาแสืงไติ (https://www.youtube.com/watch?v=5pjARypNGqE) เป็นเพลงเอกในละครเวทีเรื�องพันท�ายนรสิงห ของคณะศิวารมณ “สง่า อารัมภีร” ดัดแปลงทำนองมาจาก เพลงไทยเดิม ลาวครวญ และเขมรไทรโยค ผู้สมผู้สานกัน คำร�องโดย ครูมารุต (ทว ณ บางช่�าง) ร่วมกับคร เนรมิต (อำนวย กลัสนมิ) ต�นฉบับขับร�องบันทึกเสียงโดย บุญช่่วย หรัญสุนทร นวลเจาพเอย คานองเอยลาคราครวญ ถอยคาเหมอนจะชวน ใจพหวนคราครวญอาลย นาตาอาบแกม เพยงแซมเพชรไสว แวววบจบหวใจ เคลาแสงไตงามจบตา นวลแสงเพชร เกลดแกวอนลาคา คราเมอสองไฟมา แวววาวชวนชนชม นาตาแสงไต ดมใจพราวระทม ไมอยากพรากขวญภรมย จาใจขมใจไปจากนวล
20 ตนฉบับไฟัล์เสียงเพลงนีบันทึกอยู่บน G major pentatonic scale ลีลาทานองค่อนขางช่�าตามอารมณ์และ
พ.ศ. ๒๔๘๘ เป็นตนมา ในหนังสือ “ประวัติช่ีวิตและผู้ลงานของนายสง่า
หน์�าม่าน์ น์ับจัำน์วน์เพลงทัี�ผลิตใน์ยุคน์ัน์ไมต�ำกว่า ๒๕๐ เพลง...”
หลังจากแต่งงานมีครอบครัวเป็นหลักเป็นฐาน ประกอบอาช่ีพเป็นนักแต่งเพลงอย่างเต็มตัว ได�สร�างงาน เพลงที�พรรณนาช่ื�นช่มคู่ช่วิตของตนเอง
21 เนือหาของเพลง ลักษณะทานองอยู่ในฟัอร์มเพลง ๔ ท่อน - AABA เมือแจงเกิดจากเพลง
ครูสง่า อารัมภีร ตัดสินใจลาออกจากกองทัพอากาศเพือมาทางาน ดานเพลงละครอย่างเต็มตัว ตังแต่ปี
อารัมภีร” ทีอางแลว ไดกล่าวถึงเหตุการณ์ตอนนีไวว่า “...ชิีวิตของน์ายสง่า อารััมภีรั เป็น์งาน์ศิิลปะปรัะยุกต์ทัางดน์ตรัีและละครั ซื้งตองอาศิัยความสามารัถืพิเศิษั หลายปรัะการัมารัวมกัน์ ตองอาศิัยความรัอบรั้�ทังใน์การัดน์ตรั การัแสดง และการัจััดการัแต่งเพลงใหพอเหมาะ กับคุณภีาพเสียงของน์ักแสดง ใหเหมาะกับบทับาทั ใน์การัแสดงละครัน์ัน์ ดน์ตรัมีบทับาทัสำคัญเปน์อย่างยิ�ง มฉัะน์ัน์จัะไม่สามารัถืดึงคน์ให�ชิมละครัอย้่ได�ถืึง ๒-๓ ชิั�วโมง เม่�อมชิ่�อเสียง ปรัะสบความสำเรัจัแล�ว คณะละครัอน์ ๆ ได�ขอให�แต่งเพลงให� อน์ได�แก คณะเทัพ ศิิลป คณะชิน์ชิุมน์ุมศิิลปน์ ฯลฯ เม่�อสงครัามโลกครัั�งทัี�สองยติลง งาน์การัแสดงละครัทัี�โรังละครัเฉัลิมกรัุงก็เดน์ ดังขึน์ เปน์โรังละครัโรังเอกใน์ยุคน์ัน์ งาน์แต่งเพลงก็เพิ�มขึน์อีกเปน์ทัวค้ณ ทัั�งเพลงทัี�ใชิ�รั�องใน์ฉัากจัน์ถืึงเพลงสลับ
“น�าตาแสงไต”
หนึ�งในนั�นได�แก่เพลง “ดาวประดับใจ” ประพันธัขึ�นประมาณ พ.ศ. ๒๔๙๕-๒๔๙๖ เพลงนีขับร�องโดยนักร�องช่ั�นนำหลายท่าน อาท สุเทพ วงศ์กำแหง ธัานินทร อินทรเทพ เป็นต�น เพลงดิ์าวประดิ์ับใจ (https://www.youtube.com/watch?v=kH6VG4V3guk) ชวตฉน ศรทธาฉน รงเรองเพราะคณ แมยอดรก เฝาการณย รวมสราง ชวตเรา จงเดนไป ตรงทาง ไมอางวาง เพราะเธอเปน ดาวประดบใจ ความรกเรา ทจรง เพราะสจจะ ตางมานะ พยายาม ใหอภย จะมนอย กแบงปน กนได รกสองเรา จงจรงใจ ไมจดจาง ชวตฉน วญญาณฉน รงเรองเพราะคณ แมยอดรก เฝาการณย รวมสราง เรารกกน เรารกกน ไมอาพราง ไมอางวาง เพราะเธอเปน ดาวประดบใจ
22 ต�นฉบับแนวทำนองเพลงนีบันทึกอยู่บนบันไดเสียง Bb major pentatonic ลีลาทำนองเป็นจังหวะ waltz ความเร็วปานกลาง ฟัอร์มเพลงเป็นแบบ ABA (เพลง ๓ ท่อน)
ด�วยการเป็นนักแต่งเพลงอิสระ สร�างงานเพลงเพื�อบันทึกเสียงให�นักร�องหลายท่านได�มผู้ลงานดีเด่นเป็นทีรูจัก มากมาย
กีล่อม (https://www.youtube.com/watch?v=gjIMWQxPWow)
23 ประมาณป พ.ศ. ๒๔๙๖ ละครเวทีเริ�มเสื�อมความนิยม ภาพยนตรสี-เสียงในฟัล์มเริ�มเข�ามาแทนที ป พ.ศ. ๒๔๙๗ คณะละครศิวารมณต�องยติบทบาทลงอย่างสิ�นเช่ิง ครูสง่า อารัมภีร จึงต�องปรับตัวให�เข�ากับยุคสมัย
เพ็ญศร พุ่มชู่ศร สุเทพ วงศ์กำแหง ช่รินทร นันทนาคร สวล ผู้กาพันธัุ์ จินตนา สุขสถิตย นริศ อารย ม.ร.ว.ถนัดศร สวัสดวัตน ธัานินทร อินทรเทพ ทนงศักดิ ภักดีเทวา สุพรรณ บูรณพิมพ ช่าญ เย็นแข สุรสิทธัิ สัตยวงศ พิศมัย วิไลศักดิ นงลักษณ โรจนพรรณ ฯลฯ และยังเขียนบทความในหนังสือพิมพ์หลายฉบับ เช่่น พิมพ์ไทย ดาราไทย ไทยรัฐ ฟั้าเมืองไทย ไทยโทรทัศน ถนนดนตร ฯลฯ ผู้ลงานเขียนส่วนใหญ่เป็นทีนิยม ในหมู่นักอ่านและมีการพิมพ์รวมเล่มออกวางจำหน่ายในยุค pocket book เฟั่�องฟั ย�อนกลับไปในช่่วงที�ทำงานอยู่กับละครคณะศิวารมณ เพลงประกอบละคร ครูสง่า อารัมภีร ก็แต่งเองทั�ง คำร�องและทำนอง บางเพลงก็แต่งทำนองเพียงอย่างเดียว เช่่น เพลง “กล่อม” ทีนิพนธั์คำร�องโดย พระเจ�า วรวงศ์เธัอ พระองค์เจ�าจักรพันธั์เพ็ญศร
“กล่อม” เป็นเพลงในละครของคณะศิวารมณ เรื�องขุนทัพพญายม บทประพันธั์ของ อรวรรณ หรือเลียว ศรีเสวก ขับร�องคนแรกโดย กัณฑรย นาคประภา สิมะเสถียร ต่อมามัณฑนา โมรากุล ขับร�องบันทึกเสียงกับ วงดนตรีกรมโฆษณาการ/สุนทราภรณ เป็นคนต่อมา ลกเอยนอนเถดนอนเสยเจา ยงออนยงเยาวขวญเจาดวงจตแมเอย หวงจรงแมไมทงไปเลย นอนเสยเอยตนไดเชยชมกน ฟงกลอมฟงเถดจอมขวญ ฟงแมราพนใหสวรรคคมครองเจา ทวยเทพครองปาครองเขา ลกยงออนเยาวโปรดเฝาดแล หลบเสยดวงหทยของแม แมอยดแลขวญแมนอนเถดลกนอน ลกเอยแมเฉลยคาพร บญครงกอนแมเคยทามา ขอใหบญชวยรกษา วอนไหวบชาใหฟากฟามาปกปอง คมเหตภยเภททงผอง เทพเจาครองปกปองดวงใจ
อาท
24 ลักษณะทำนองของเพลง “กล่อม” เป็นแบบ ๒ ท่อน - AB ส่วนเนื�อร�องม ๔ ท่อน ทั�งเพลงบันทึกอยู่บน บันไดเสียง D natural minor เพลงประกอบละครอีกเพลงหนึ�งทียังฮิตติดช่าร์ตจนปัจจบัน “สง่า อารัมภีร” ประพันธัร่วมกับครูแก�ว อัจฉริยะกุล ได�แก เพลง “หนึ�งในร�อย” “บูรพา อารัมภีร” (เต�ย - ทายาทคนหนึ�งของครู) บันทึกไว�ในหนังสือ เบื�องหลังเพลงรัก สง่า อารัมภีร ว่า “สง่า อารััมภีีรั รัักใครั่สน์ทัสน์มกับครั้แก�ว อจัฉัรัิยะกุล มากถืึงขน์าดขาย บ�าน์ใน์กรัุงเทัพฯ ออกไปซื้�อทัี�ปล้กบ�าน์ติดกน์ทัีซื้อยเทัพพน์ม ถืน์น์ติวาน์น์ทั จั น์น์ทับรั ตั�งแตป พ.ศิ. ๒๕๐๖ จัน์ถืึงปจัจับน์น์ี�...”
พราวแพรวอนดวงแกวแวววาม สดสงามหลายหลากมากนามนยม นลกาฬมกดาบษราคมคม
เดียว ... ต่อจัากน์ัน์ อาสุพรัรัณมอบหมายให�ลุงแก�วชิ่วยทัำบทัละครัเวทั
25 หน่�งในร้อย (https://www.youtube.com/watch?v=Ve8KWZiYOwY) เพลงนี สมจิต ตัดจินดา เป็นผู้ขับร�องคนแรก บันทึกเสียงไว�เมื�อป พ.ศ. ๒๔๙๔ บูรพา อารัมภีร ยังได�เขียน ไว�ในหนังสือเรื�องเดียวกันว่า “...พ่อเล่าว่าสมัยโน์�น์ทัียุคละครัเวทัีเฟ่�องฟ้เปน์ทัีน์ิยมของปรัะชิาชิน์ทัั�วไป ตอน์น์ัน์ เปน์หน์�ารั�อน์ เด่อน์เมษัายน์ อาสุพรัรัณ บ้รัณพิมพ ได�โปรัแกรัมแสดงละครัเวทัทัีศิาลาเฉัลิมกรัุง อาสุพรัรัณขึน์ ป้ายโฆัษัณารัิมถืน์น์รัาชิดำเน์น์ว่า ‘ละครัเวทัีคณะสุพรัรัณ จัะแสดงเรั่�องหน์ึ�งใน์รั�อย ของดอกไม�สด’ พ่อเล่าว่า ดอกไม�สดขอค่าลิขสทัธุิน์ำเรั่�องไปแสดงเปน์เงน์ปรัะมาณ ๘,๐๐๐ กว่าบาทั ใน์สมัย พ.ศิ. ๒๔๙๗ น์ัน์ มากทั
และให�พ่อชิ่วยแต่งเพลง ‘หน์ึ�งใน์รั�อย’ แล�วไปโฆัษัณาทัางวทัยุให�ด�วย...”
นาชมวางามเหมาะสมด เพชรนาหนง งามซงจงเปนยอดมณ ผองแผวสดส เพชรดมหนงในรอยดวง ความดคนเรานดใด ดนาใจทใหแกคนทงปวง อภยรแตใหไปไมหวง เจบทรวงหนวงใจใหรทน รกลนกลา เลศลาความเปนยอดคน ชนชอบตอบผล รอยคนมหนงเทานนเอย
26 ฟัอร์มเพลงเป็นแบบ ๒ ท่อน - AB เนื�อร�องม ๔ ท่อน ลีลาเป็นจังหวะค่อนข�างช่�า ทั�งเพลงบันทึกอยู่บน บันไดเสียง G major งานเพลงของครูสง่า อารัมภีร ยังมีอีกหลายเพลง ผู้เขียนฯ จะคัดเลือกนาเสนอในบทความฯ ตอนหนา ครับ ขอบคุณทุกท่าน
YouTube Link งานเพลงส่วนหนึงของ “สง่า อารัมภีร” ศิลปินแห่งช่าติ สาขาศิลปะการแสดง (เพลงไทย
สากล) ประจาปี พ.ศ. ๒๕๓๑
https://www.youtube.com/watch?v=MmuH4NgB-o0
๐๐:๐๐ น�ำตาแสงไต� - ฉลอง สิมะเสถียร
๐๓:๒๘ ดาวประดับใจ - สุเทพ วงศ์กำแหง
๐๖:๔๑ เสียสละรัก - สุเทพ วงศ์กำแหง
๑๐:๐๓ สวยไม่สร่าง - ช่าญ เย็นแข
๑๓:๒๑ กุลสตร - จินตนา สุขสถิตย
๑๖:๑๐ เมียแก�ว - ทนงศักดิ ภักดีเทวา
๑๙:๑๒ พรุ่งนี - สวล ผู้กาพันธัุ์
๒๓:๐๗ เมื�อคืนนี - ช่รินทร นันทนาคร
๒๖:๒๒ สุดทีรัก - ลินจง บุนนากรินทร
๒๙:๐๕ บุหลันลันต - สุเทพ วงศ์กำแหง
๓๑:๔๐ ดอกฟั้าเวียงจันทน - ม.ร.ว.ถนัดศร สวัสดวัตน
๓๔:๒๕ ยางมนุษย - ช่ช่ฎาภรณ รักษนาเวศ
๓๖:๕๓ บางรัก - ช่รินทร นันทนาคร
๔๒:๒๘ ผู้มน�อยใจ - สุเทพ วงศ์กำแหง
๔๕:๒๖ ดวงใจ - สวล ผู้กาพันธัุ์
๔๘:๐๕ วานลมจูบ - ม.ร.ว.ถนัดศร สวัสดวัตน
๕๔:๒๒ หนึ�งในร�อย - สวล ผู้กาพันธัุ์
๕๗:๓๗ พีรักวสันต - นริศ อารย
๑:๐๐:๓๙ กัลปังหา - สุเทพ วงศ์กำแหง
๑:๐๓:๒๙ พียังรักเธัอไม่คลาย - สุเทพ วงศ์กำแหง
๑:๐๖:๕๒
๑:๐๙:๓๒ คืนหนึ�ง - สุเทพ -
27
แว่วกริ�งกังสดาล - ช่รินทร - สวล
สวล ๑:๑๒:๑๗ พิศวาสวาย - สุเทพ วงศ์กำแหง ๑:๑๕:๓๑ สุดทีรัก - สุเทพ วงศ์กำแหง ๑:๑๙:๐๒ พีรักเธัอคนเดียว - สุเทพ วงศ์กำแหง ๑:๒๒:๕๓ ทาสเทว - ช่รินทร นันทนาคร ๑:๒๖:๑๗ เลิกเมินพี�นะ - สุเทพ วงศ์กำแหง ๑:๒๙:๔๘ ช่บาไพร - นริศ อารย ๑:๓๒:๔๐ ดาวประกาย - สุเทพ วงศ์กำแหง ๑:๓๕:๓๗ รักแท� - สุเทพ วงศ์กำแหง (ขอบคุณข�อมูลจาก bang10baht)
เรื่่�อง: คณพัล จ๊ันทนหัอม (Kanaphon Chanhom) ศิาสตรื่าจ๊ารื่ยป์รื่ะจ๊�าคณะนตศิาสตรื่ จุ๊ฬาลงกรื่ณ์มหัาวิทยาลัย ผู้้้ช่วยอธุิการื่บดจุ๊ฬาลงกรื่ณ์มหัาวิทยาลัย กรื่รื่มการื่สภาวิชาการื่ สถาบันบัณฑิิตพััฒนศิิลป์์
นอกจากนียังใช่�ประกอบพธัต่าง ๆ
เป็นต�นว่าการบรรเลงประกอบพธัีไหว�ครูเพื�ออัญเช่ิญเทพยดาตลอดจนครูบาอาจารย์ทางนาฏดริยางคศิลป์มายัง
สถานทีจัดพธั หรือบรรเลงประกอบการเทศน์มหาช่าติเพื�อแสดงถึงกริยาอาการตลอดจนอารมณ์และความรูสึกที
ท่วงทำนองของเพลงจึงมีความพิเศษแตกต่างจาก เพลงมโหรีซึ่�งมวัตถุประสงค์เพื�อใช่�สำหรับขับกล่อมหรือประโลมใจ กล่าวคือ เพลงหน�าพาทยมีทำนองที�ทำให�
ผู้�ฟัังเกิดความรูสึกหรืออารมณ์คล�อยตามได�โดยไมต�องมีบทร�องประกอบ ทั�งนี ขึ�นอยู่กับความสามารถของผู้
บรรเลงในการสื�อสารและถ่ายทอดอารมณ์และความรูสึกดังกล่าวแก่ผู้�ฟัังด�วย ด�วยเหตดังกล่าวข�างต�น สังคีตาจารยจึงมักจัดให�เพลงหน�าพาทย์อยู่ในเพลงประเภทที�ไมมีการขับร�องประกอบ
28 THAI AND ORIENTAL MUSIC
คณะครื่ศิาสตรื่ จุ๊ฬาลงกรื่ณ์มหัาวิทยาลัย เมื�อกล่าวถึงเพลงหน�าพาทย
สิ�งใดสิ�งหนึ�ง ทั�งทีมช่วิตและไมมช่วิต โดยเฉพาะในการแสดงโขนหรือละคร
ผู้้สอนวิชาการื่ขับรื่้องเพัลงไทย
เรามักนึกถึงเพลงที�ใช่�วงปี�พาทย์บรรเลงประกอบการแสดงกริยาอาการของ
เกิดขึ�นจากเนื�อเรื�อง เช่่น กัณฑ์วนประเวสน ซึ่�งเป็นตอนที�พระเวสสันดร พระนางมัทร พระกัณหา และพระช่าล เสด็จพระดำเนินสู่ป�าวนาสณฑ เมื�อพระเทศน์จบ ปี�พาทย์จะบรรเลงเพลงพญาเดิน ซึ่�งปกติใช่�ประกอบการเดิน ของผู้สูงศักดิ เป็นต�น เนื�องจากเพลงหน�าพาทยมวัตถุประสงคดังกล่าวข�างต�น
เพลงหน�าพาทยกับการขัับร�อง
แม�แต่ในการแสดงโขนหรือละครแต่เดิมมาก็จะพบว่ามีการใช่�เพลงหน�าพาทย์บรรเลงประกอบอริยาบถท�ายบท
เช่่นเดียวกับเพลงหน�าพาทยที�ใช่�แต่วงปี�พาทย บรรเลงโดยไมมีการขับร�องร่วมด�วย ภายหลังจึงมีการประดิษฐ์ทางร�องเพลงหน�าพาทยขึ�นเพื�อให�เข�ากับการ บรรจุเพลงหน�าพาทย์ลงในบทโขนละคร๔ จะได�บรรเลงและขับร�องไปในเวลาเดียวกัน ไมต�องแยกการขับร�องเป็น เพลงหนึ�งและรับหน�าพาทย์เป็นอีกเพลงหนึ�ง อย่างไรก็ตาม เพลงร�องหน�าพาทยกยังมีไม่มากนัก
ก็ใช่�สำหรับการแสดงโขนละครเป็นสำคัญ
นอกจากนี�อาจมีการนำเพลงหน�าพาทย์มาร�องสำหรับประกอบการบรรเลง
การัรัับด�วยปี�พาทัยทัั�งวงเกิดขึน์ใน์ชิัน์หลังเม่�อมีการัเลน์ปี�พาทัย์เสภีา ซื้ึ�งเปน์ทัีน์ิยมใน์รััชิกาลพรัะบาทัสมเดจัพรัะจัอมเกล�าเจั�าอย้่หัวและพรัะบาทัสมเดจัพรัะจัุลจัอมเกล�าเจั�าอย้่หัว โปรัดด้ สมเดจัพรัะเจั�าบรัมวงศิ์เธุอ กรัมพรัะยาดำรังรัาชิาน์ภีาพ, ตำน์าน์ เรั่�อง ละครัอิเหน์า (กรัุงเทัพฯ : พิมพ์ไทัย, ๒๔๖๔), หน์�า ๒๗. ๓
วจัารัณ์เรั่�องตำน์าน์เสภีา พรัะน์ิพน์ธุ์สมเดจัเจั�าฟ้า กรัมพรัะยาน์รัศิรัาน์วัดติวงศิ และรัะเบียบการัเลน์ ตำน์าน์เสภีา พรัะน์ิพน์ธุ์สมเดจักรัมพรัะยาดำรังรัาชิาน์ภีาพ, อน์ุสรัณ์ใน์งาน์พรัะรัาชิทัาน์เพลิงศิพรัองอำมาตย์ตรัวัฒน์์ กาญจัน์พบ้
29
ตัวอย่างเช่่นในบทละครเรื�องรามเกียรติ พระราช่นิพนธั์ในสมเด็จพระเจ�ากรุงธันบร ตอนหนึ�งว่า๑ โทน เมื�อนั�น พระอวตารผู้ช่าญไช่ยศร ช่ำระสระสรงวาร ภมีสำอางอาภรณ ทรงมงกุฎสังวาลเสร็จสรรพ จับสะพักสะพายแล่งแสงศร โช่ติช่่วงดวงรัศอัมพร กระจายจอนกรรเจียกแววไว กุณฑลวิมลช่ายแครง ศรีแสงสว่างช่ายไหว ระยับทับทรวงวิไล อำไพพาหรัดเพราตา เลิศแล�วแก�วเก�าบรรจง ธัำมรงค์อร่ามซึ่�ายขวา ดั�งเทวะเลื�อนลอยเมฆา ขึ�นมหาไช่ยรถจรล ฯ เพลง ๘ คำ บาทสืกีุณีี ฯ จากบทละครข�างต�น เมื�อนักร�องร�องเพลงช่�าเข�ากับโทนจบแล�ว๒ วงปี�พาทยจึงจะบรรเลงเพลงหน�าพาทย ช่ื�อว่า “บาทสกณี” หรือที�เรียกว่า “เสมอตีนนก” ซึ่�งใช่�สำหรับการเดินทางไปมาของตัวพระหรือตัวนางสูงศักดิ โดยไมมีการร�องเพลงบาทสกณีเลย เหตที�เพลงประกอบโขนละครเฉพาะไมมีวงปี�พาทยรับนั�นเป็นเพราะแต่เดิมมาเพลงร�อง เพลงปี�พาทย (หรือ แม�แต่เพลงเครื�องสาย) ต่างได�เพลงแตกต่างกัน ไม่ได�ขับร�องและบรรเลงร่วมในเพลงเดียวกัน ในช่ั�นต่อมานัก ดนตรีวงปี�พาทย์หรือเครื�องสายจึงทำทางเพลงสำหรับรับร�องบ�าง๓
ทรงริเริ�มนำมาบรรจุในบทคอนเสร์ต
เดี�ยวเครื�องดนตรบ�าง เช่่น เพลงเช่ิดนอก หรือเพลงกราวใน หรืออาจนำมาบรรจุคำร�องในโอกาสพิเศษ เช่่น ๑ กรัมศิิลปากรั, บทัละครัเรั่�องรัามเกียรัติ พรัะรัาชิน์ิพน์ธุ์สมเดจัพรัะเจั�ากรัุงธุน์บรั (กรัุงเทัพฯ : สำน์ักวรัรัณกรัรัมและ ปรัะวตศิาสตรั์, ๒๕๖๑), หน์�า ๕๒. ๒ การัรั�องเพลงชิ�าเข�ากับโทัน์ มักใชิ�เม่�อเวลารั�องลงสรังหรั่อชิมดง มักเปน์บทัสำคัญ
ไม่ได�ใชิ�วงปี�พาทัย์รัับทัั�งวง ใน์รััชิกาลพรัะบาทัสมเดจัพรัะพทัธุเลศิหล�าน์ภีาลัยกมิได�มีการัรัับด�วยวงปี�พาทัยทัั�งวง เพรัาะ ทัรังพรัะรัาชิดำรัิเหน์ว่าจัะทัำให�ละครัรัำเยิน์เย�อ
กรัมศิิลปากรั,
: โรังพิมพ์มหามกุฏรัาชิวทัยาลัย, ๒๕๐๑), หน์�า ๓-๕. ๔ ทั�วม ปรัะสทัธุกุล, หลักคีตศิิลป (กรัุงเทัพฯ : ปรัะย้รัวงศิ์พรัิน์ติ�ง, ๒๕๒๙), หน์�า ๒๓๕.
ทีมีอยู่บ�าง
ซึ่�งสมเด็จพระเจ�าบรมวงศ์เธัอ เจ�าฟั้ากรมพระยานริศรานวัดติวงศ
เดิมรั�องเข�ากับปี�หรั่อกับโทัน์เทั่าน์ัน์
(กรัุงเทัพฯ
30 การขับร�องและบรรเลงถวายพระพร เป็นต�น ตัวอย่างของเพลงหน�าพาทยทีมีการประดิษฐ์ทำนองร�องประกอบในบทโขนละคร (๑) บทโขนเรื�องรามเกียรติ ตอนอินทรช่ิตแผู้ลงศรพรหมาสตร ได�แก เพลงกราวใน เพลงตระนมิต เพลง กราวนอก เพลงทะแยกลองโยน และเพลงกราวรำพม่า (๒) บทละครดึกดำบรรพ เรื�องพระยศเกต ได�แก เพลงพระเจ�าลอยถาด เพลงตระนอน เพลงสาธัุการ เพลงโคมเวียน และเพลงพญาเดิน (๓) บทโขนเรื�องรามเกียรติ ตอนนารายณ์ปราบนนทุก ได�แก เพลงตระบองกัน และเพลงเหาะ (๔) บทโขนเรื�องรามเกียรติ ตอนพระรามครองเมือง ได�แก เพลงตระบองกัน เพลงกราวรำ และเพลงตระนมิต (๕) บทละครช่าตรีเรื�องมโนราห ได�แก เพลงตระนอน เพลงเช่ิดฉิ�ง เพลงกราวกลาง เพลงกราวดง และ เพลงกราวรำ ต่อไปนี�จะยกตัวอย่างเพลงหน�าพาทยที�ปรากฏอยู่ในบทละครดึกดำบรรพ์เรื�องพระยศเกต พระนิพนธั์สมเด็จ พระเจ�าบรมวงศ์เธัอ เจ�าฟั้าจุฑาธัช่ธัราดิลก กรมขุนเพช่รบูรณอินทราไช่ย๕ เพลงพระเจ้าลอยถิาดิ์ ข�าแต่พระสมุทรสุดลึกล�ำ เหลือหาคำใดกล่าวเล่าเฉลย เป็นคลังแก�วมค่าน่าช่มเช่ย ผู้�ใดเคยได�เห็นเป็นขวัญตา พระองคซึ่่อนนางไว�ไกลมนุษย แสนสุดที�จะตามไปค�นหา เท่ากับซึ่่อนลักษมีพระช่ายา มิให�วิษณุเทวาได�เช่ยช่ม ขอเดช่ะพระเดช่ปกเกศเกล�า เป็นทีพึ�งข�าพระเจ�าประสงค์สม ในสิ�งซึ่�งจิตใจใฝ�นิยม ข�าปรารมภ์จะใคร่ได�ในเร็วพลัน เพลงติระนอน ข�าแต่ทวยเทพทั�งผู้อง เราทั�งสองร่วมรักเสน่หา ขอให�คำมั�นสัญญา ว่าจะกล่อมเกลี�ยงเลี�ยงดกัน ขอพระผู้�เป็นใหญ่ในแมนสรวง ประสาทสิ�งทั�งปวงประเสริฐสรรพ อีกความสุขเจริญทั�งหลายนั�น ให�เราโดยพลันแตบัดนี เพลงสืาธุุกีาร ข�าแต่พระศิวะผู้ศักดิสิทธัิ ฦๅฤทธัิทั�วทั�งไตรจักร พระองค์เป็นทีพึ�งพำนัก อีกทั�งเป็นหลักแห่งโลกา อันดอกไม�งามเลิศเฉิดฉาย ข�าจัดหามาถวายด�วยหรรษา โปรดเอ็นดข�าน�อยและภรรดา ช่่วยพทักษรักษาคุ�มครอง เพลงโคมเวียน พวกเราวิทยาธัรช่าญช่ัย แตนี�ไปจะเป็นสุขสโมสร เพราะได�กลับคืนสู่พระนคร ด�วยฤทธัิรอนของพระภูวไนย พระเป็นคู่ขององค์นงลักษณ ได�ผู้ลาญยักษสิ�นช่พตักษัย คำสาปจึ�งสูญสิ�นลงไซึ่ร� เร็วเร็วไวไปช่มพระราช่า ๕ สมเดจัพรัะเจั�าบรัมวงศิ์เธุอ เจั�าฟ้าจัฑิาธุุชิธุรัาดิลก, บทัลครัดึกดำบรัรัพ (มปทั., ๒๔๖๖), หน์�า ๓๒-๗๙.
สำหรับเพลงหน�าพาทยที�นำมาร�องประกอบการเดี�ยวเครื�องดนตร อาจนำบทร�องมาจากบทโขนหรือละคร
และยังคง ท่วงทานองที�สาคัญหรือลักษณะเฉพาะของเพลงหนาพาทย์นันไวในเวลาเดียวกัน เช่่น ในเพลงตระนิมิต ทางรอง แสดงใหเห็นความสงบเยือกเย็น มีความศักดิสิทธั วรรคทายเพลงก็ประดิษฐ์ทานองเอือนใหตรงกับทางเครืองดวย มข�อน่าสังเกตประการหนึ�งว่า เพลงตระที�เกี�ยวกับพระเป็นเจ�าหรือครูอาจารย์ทางนาฏดริยางคศิลปยังมิได�
แต่เพลงดังกล่าวมักใช่�บรรเลงประกอบพธัีไหว�คร
31 ๖ กรัมศิิลปากรั, ชิุมน์ุมบทัละคอน์และบทัคอน์เสิต พรัะน์ิพน์ธุ สมเดจัพรัะเจั�าบรัมวงศิ์เธุอ เจั�าฟ้ากรัมพรัะยาน์รัศิรัาน์วัดติวงศิ (กรัุงเทัพฯ : ศิิวพรั, ๒๕๐๖), หน์�า ๒๓๒. ๗
“ย้งยางหักลงเปน์ผงคลี” เพลงพญาเดิ์ิน ได�กลับเมืองมาพบพระบุตร
กรัมศิิลปากรั, เสภีาเรั่�องขน์ชิ�างขน์แผน์ ฉับับหอสมุดแห่งชิาติ, พิมพ์ครัั�งทัี ๑๐ (กรัุงเทัพฯ : ศิิลปาบรัรัณาคารั, ๒๕๐๘), หน์�า ๙๗๕. ๘ น์ิยมรั�องว่า
ทั�งนี�เป็นที�เกษมสันต ขอให�เราฉลองทรงธัรรม มีการเลี�ยงกันให�เบิกบาน
แตตัดตอนมาสำหรับการเดี�ยวเพียงเพลงเดียว เช่่น เพลงเช่ิดนอก นำบทร�องมาจากบทโขนเรื�องรามเกียรติ ตอนนางลอย๖ เชื่ดิ์นอกี บัดนั�น ลูกลมแลเขม�นเห็นยักษ กริ�วโกรธัโดดตามข�ามอัคค ขุนกระบี�เหาะไล่ไขว่คว�า สกัดกั�นทันนางกลางโพยม กจู่โจมจับเป็นไม่เข่นฆ่า เหาะตรงลงยังพสธัา จูงมาเฝ้าหรรักษ นอกจากนี�อาจมีการนำบทร�องจากแหล่งอื�นมาประกอบเพลงเดี�ยวก็ได� ดังตัวอย่างเพลงกราวใน ซึ่�งคัด บทร�องมาจากเสภาเรื�องขุนช่�างขุนแผู้น ตอนขุนแผู้นส่องกระจก๗ กีราวใน ยักษรับกราบลาทะลึ�งโลด ข�ามโขดเขาเขินครีศร ยูงยางหักระเนนเป็นธัล๘ เหยียบเสือช่�างบีด�วยบาทา เมือพิจารณาท่วงทานองของทางขับรองประกอบเพลงหนาพาทย์แลวพบว่า ผู้ประดิษฐ์ทางรองสรางสรรค์
มีการนำมาประดิษฐ์เป็นทางขับร�อง จะมก็แต่เพลงหน�าพาทยช่ั�นสูงอื�น ๆ เช่่น
เพลงตระนอน เพลงสาธัุการ เพลงโคมเวียน หรือเพลงพญาเดิน
ประพันธั์บทโขนละครมิได�นำมาบรรจุไว�ใช่�ประกอบการแสดง
เพื�ออัญเช่ิญหรือสรรเสริญคุณพระเป็นเจ�าเป็นสำคัญ
ทานองรองให�ผู้�ฟัังเห็นภาพพจน์ของการแสดงอากัปกิริยาหรือลักษณะเด่นของตัวละครในบทรองนัน
เพลงตระนมิต
ทั�งนี�อาจเป็นเพราะเพลงตระที�เกี�ยวกับพระเป็นเจ�านั�น ผู้
32 CLASSICAL GUITAR เรื่่�อง: ชินวัฒน เต็มค�าขวัญ (Chinnawat Themkumkwun) ศิิลป์ินกีตารื่์คลาสสิกชาวไทยในรื่ะดับนานาชาต ศิิษย์เก่าวิทยาลัยดรื่ิยางคศิิลป์์ มหัาวิทยาลัยมหัิดล เทศกาลกีตาร์คลาสสิกระดับโลก ตอนที ๔ “Tokyo International Guitar Competition” กีตาร์คลาสสิกในดินแดนตะวัน ออกอย่างทวีปเอเช่ียในอดีตกาล นั�น อาจยังไม่เป็นทีรูจักในวงกว�าง เนื�องจากต�นกำเนิดของเครื�องดนตร ช่ิ�นนี�มาจากดินแดนฝั�งตะวันตกที�เป็น ทีตั�งของทวีปยุโรปในปัจจบัน แต หารู�ไมว่างานแข่งขันกีตาร์คลาสสิก งานใหญ่ระดับโลกนั�นได�จัดขึ�นครั�ง แรก ณ กรุงโตเกียว ประเทศญีปุ�น จวบจนถึงปัจจบัน งานนี�ได�รับการ ยอมรับในฐานะหนึ�งในงานแข่งขัน กีตาร์คลาสสิกนานาช่าตที�ใหญทีสุด ในโลก และในทวีปเอเช่ีย ถึงแม�ว่ากีตาร์คลาสสิกอาจเคย ไกลห่างจากดินแดนตะวันออกแห่งนี
Tokyo International Guitar Competition หรือการแข่งขันกีตาร
และงาน International Guitar Competition “Michele Pittaluga”
เมือง Alessandria
Gendai Nihon Guitar Renmei (Modern Japan Federation of
โดย Francisco Tárrega (18521909)
Tárrega มาจากยุคโรแมนติก การ ใช่�เพลงบังคับต่างยุคกันจะเป็นการ ทดสอบการตีความการบรรเลงของ ผู้�เข�าแข่งขันได�อย่างช่ัดเจนในสายตา คณะกรรมการ จุดเด่นของเพลงบังคับในรอบ นีคือ ทางงานมักใช่�เพลงทีมีระดับ ความง่ายไปจนถึงง่ายทีสุด เป็น ความท�าทายของผู้�เข�าแข่งขันว่าจะ บรรเลงบทเพลงธัรรมดาทีง่ายแสน ง่ายนี�ให�ออกมาน่าสนใจได�อย่างไร
๒. รัอบคัดเลือก รัอบทีี�สอง งาน นี�เ ลือกใ ช่� คำ ว่า “2nd Preliminary Round” แทนคำว่า Semifinal round อันเนื�องมาจาก โปรแกรมของบทเพลงทีสั�นเสมือน กับรอบคัดเลือก (โดยปกติแล�ว รอบ รองช่นะเลิศ จะต�องบรรเลงบทเพลง ความยาวไมต�ำกว่า ๑๕ นาที) โดย ในรอบนี�จะประกอบไปด�วยบทเพลง บังคับหนึ�งเพลง ในระดับความยาก ปานกลางไปจนถึงสูง สำหรับในป ล่าสุด (ค.ศ. ๒๐๒๒) คือท่อนแรก จากบทเพลง Sonata Clásica ประพันธั์โดย
33 แต่ในอดีตกาลประเทศญีปุ�นกมีเครื�อง ดนตรทีช่ื�อว่าซึ่ามิเซึ่็ง (Shamisen) ซึ่�งมลักษณะคล�ายคลึงกับกีตาร แต จะมีเพียงสามสายเท่านั�น รวมถึง เทคนิคการเล่นที�จะใช่�แผู้่นไม�ใน การ
ดีด
ดีดให�เกิดเสียงแทนการใช่�นิ�ว
(Plectrum)
คลาสสิกนานาช่าติแห่งกรุงโตเกียว จัดขึ�นครั�งแรกในป ค.ศ. ๑๙๔๙ จวบ จนถึงปัจจบัน ได�ก�าวเข�าสู่ปที ๖๕ (มีการยกเลิกไปในบางป เนื�องจาก สถานการณ์ทางการเมืองและโรค
กทีสุดในโลกตาม หลักฐานทางประวติศาสตรที�เคยค�น พบมา เก่าแก่กว่างาน International
“Francisco เครื�องดนตรซึ่ามิเซึ่็ง (Shamisen) Tarrega” เมือง Benicàssim ประเทศ สเปน ที�มาเป็นอันดับที�สอง (๕๕ ปี)
ระบาด) ถือว่าเป็นงานแข่งขันกีตาร คลาสสิกที�เก่าแ
Guitar Competition
ประเทศอิตาล ที�มาเป็นอันดับที�สาม (๕๔ ปี) ในปัจจบัน งานนี�อยู่ในความรับ ผู้ิดช่อบของสหพันธักีตารญีปุ�นร่วม สมัย
Guitarists) ซึ่�งเป็นหน่วยงานที ได�รับการสนับสนุนจากกระทรวง ศึกษาธัิการของรัฐบาลประเทศญีปุ�น ตั�งแตป ค.ศ. ๑๙๖๖ เป็นต�นมา ผู้�คนในวงการต่างเรียกงานนี�ในช่ื�อ เล่นว่า “งานโตเกียว” การประกวดมทั�งหมด ๓ รอบ การแข่งขัน ดังต่อไปนี ๑. รัอบคัดเลือก ในรอบนี�ผู้�เข�าประกวดจะต�อง ส่งวดีโอการบรรเลงที�เป็นบทเพลง บังคับทั�งหมด ประกอบไปด�วย บทเพลง ๒ เพลงที�ผู้�เข�าแข่งขันไม สามารถเลือกบทเพลงอิสระได� ซึ่�ง จะเปลี�ยนไปในแต่ละป สำหรับใน ปล่าสุด ค.ศ. ๒๐๒๒ คือบทเพลง Minuet Op. 11, No. 1 ประพันธั
Vals ประพันธั
โดย Fernando Sor (1778-1839) และบทเพลง Gran
ทั�งสองเป็นคีตกวช่าวสเปน
มาจากยุคคลาสสิก
ทั�งคู่ ต่างกันเพียงแคยุคสมัยของ ดนตร ซึ่�ง Sor
Manuel Maria Ponce (1882-1948) นักประพันธัช่าว เม็กซึ่กัน และบทเพลงเลือกอิสระ ความยาวไม่เกิน ๘ นาท ๓. รัอบชิิงชินะเลศิ รอบช่ิงช่นะเลิศ เรียกได�ว่าเป็นรอบ การประกวดที�ยากและยาวทีสุด โดย ผู้�เข�าแข่งขันจะต�องบรรเลงบทเพลง โลโกอย่างเป็นทางการของ Gendai Nihon Guitar Renmei
34 ตัวอย่างโน�ตบทเพลงบังคับในรอบคัดเลือก รอบที�หนึ�งและสอง ตัวอย่างบทเพลงบังคับในรอบช่ิงช่นะเลิศ
35 Shin-Ichi Fukuda นักกีตาร์คลาสสิกผู้�เป็นปช่นียบุคคลของวงการกีตาร์คลาสสิกในประเทศญีปุ�น
โตเกียว
Taiwan International Guitar Festival & Competition ทีไดรับแรงบันดาลใจจากงาน
ความยาว ๒๐-๓๐ นาท ประกอบ
ไปด�วยบทเพลงบังคับที�ประพันธั์โดย
นักประพันธัช่าวญีปุ�น สำหรับในป
ล่าสุด (ค.ศ. ๒๐๒๒) คือบทเพลง
Folios for guitar ประพันธั์โดย
To¯ru Takemitsu (1930-1996)
สำหรับบทเพลงเลือกอิสระที
ไมอิสระในงานโตเกียวนั�น จะเป็น
ไปในลักษณะแบบ “บังคับยุคทาง
ประวติศาสตร์ดนตรีคลาสสิก” ซึ่�ง
จะใช่�หลักเกณฑ์เดียวกันในการ
ประกวดทุก ๆ ป บทเพลงบังคับยุค
ในงานนี�จะประกอบไปด�วยบทเพลง
๓ ประเภท ดังต่อไปนี - บทเพลงตั�งแตยุค Renaissance
จนถึงยุค Baroque - บทเพลงที�ประพันธัขึ�นตั�งแตป
ค.ศ. ๑๗๕๐ ไปจนถึงป ค.ศ. ๑๙๒๐ - บทเพลงที�ประพันธัขึ�นหลังป
ค.ศ. ๑๙๒๐ โดยรวมแล�ว ลักษณะการจัด
โปรแกรมเพลงในลักษณะนี มีความ
คล�ายคลึงกับงานแข่งขันกีตาร์คลาสสิก
กำหนดเวลามาแล�ว ๒. ปิิดรัับสมัครัล่วงหน้าหลายเดือน งานแข่งขันกีตาร์คลาสสิกโดย ส่วนใหญนั�นมักปิดรับสมัครประมาณ หนึ�งเดือนหรือเพียงไมกีสัปดาหก่อน การแข่งขัน แต่สำหรับงานโตเกียวนั�น ได�กำหนดการปิดรับสมัครถึงสาม เดือนก่อนการแข่งขัน ยกตัวอย่าง เช่่น งานประกวดจัดขึ�นในเดือน ธัันวาคม แต่ผู้�เข�าประกวดจะต�องส่ง ใบสมัครและวดีโอการบรรเลงรอบคัด เลือกภายในสิ�นเดือนสิงหาคม อย่าง ไมมข�อยกเว�น
๓. จานวนเพลงบังคับมากมายก่ายกอง ๒ บทเพลงบังคับในรอบแรก ๑ บทเพลงบังคับในรอบที�สอง ๑ บทเพลงบังคับในรอบช่ิงช่นะเลิศ และอีกการบังคับยุคในรอบช่ิงช่นะ
36
นานาช่าตที�ประเทศไต�หวันเป็น อย่างมาก (Taiwan International Guitar Competition) เนื�องจากงาน นี�ได�รับอิทธัิพลจากวัฒนธัรรมกีตาร คลาสสิกญีปุ�นที�นำโดย Shin-Ichi Fukuda นักกีตาร์คลาสสิก ผู้�เป็น ปช่นียบุคคลของวงการกีตาร์คลาสสิก ในประเทศญีปุ�น โดยงานนี�ได�รับสมญา นามว่า “Major Classical Guitar Competition in Asia” นอกจากในเรื�องของโปรแกรม เพลงทีมจุดเด่นไม่เหมือนใครแล�ว งานโตเกียวยังขึ�นช่ื�อในเรื�องของ ความเข�มงวด ตารางการเปิดปิดรับ สมัคร และจำนวนเพลงบังคับที�มา กกว่างานอื�น ๆ ในระดับสากล ซึ่�ง จะประกอบไปด�วยจุดเด่นสามข�อ หลัก ๆ ดังต่อไปนี ๑. เข้้มงวดเรั่�องเวลามาก ๆ ห้ามข้าด ห้ามเกินแม้แติวินาทีีเดียว โดยส่วนใหญ่งานแข่งขันกีตาร คลาสสิกในฝั�งยุโรปและอเมริกา มักมีการผู้่อนปรนในเรื�องของความ ยาวบทเพลง ยกตัวอย่างเช่่น ถ�า ต�องบรรเลงบทเพลงความยาว ๓๐ นาท การบรรเลงเกินเวลาในหลัก วินาทีอาจได�รับข�อยกเว�น หรือใช่� วธัีลงโทษโดยการตัดคะแนน หรือ Masaki Sakurai ช่่างทำกีตาร์ผู้สืบทอดเจตนารมณ์จาก Kohno Guitar Manufacturing รุ่นที�สอง สั�งให�หยุดเล่น แต่สำหรับงานที โตเกียวนั�น หากเล่นไม่ครบเวลา หรือเกินเวลาแม�แตวินาทีเดียวจะ ถูกปรับแพ�ทันท (กรรมการยกเลิก การลงคะแนน) การเข�มงวดเรื�อง เวลามักเกิดขึ�นในงานแข่งขันกีตาร คลาสสิกในทวีปเอเช่ีย ยกตัวอย่าง เช่่น Changsha International Guitar Competition เมืองฉางซึ่า ประเทศจีน, Taiwan International Guitar Competition ประเทศไต�หวัน, Altamira Hong Kong International Guitar Competition ที�เขตปกครอง พิเศษฮ่องกง หรือแม�กระทั�ง Asia International Guitar Competition ที�ประเทศไทยเองก็เคยมีการปรับแพ� จากการบรรเลงบทเพลงไม่ครบตาม
เลิศ งานกีตาร์คลาสสิกงานใหญ ระดับโลกมักมีการใช่�บทเพลงบังคับ เพียง ๑-๒ เพลงเท่านั�น แต่สำหรับ งานโตเกียวมีการใช่�เพลงบังคับถึง ๔ เพลง บังคับยุคอีก ๓ เพลง รวมเป็น
บังคับเหล่านี�จะมีการเปลี�ยนแปลงทุก ๆ ป หากต�องการจะประกวดซึ่�ำ กม ความจำเป็นที�จะต�องฝึกบทเพลง ใหมทั�งหมดยกโปรแกรม
สำหรับรางวัลในงานประกวด
จนได�ช่ื�อว่าเป็นการ
ประกวดที�เก่าแกทีสุดในโลกตาม หลักฐานทางประวติศาสตรที�สามารถ ค�นพบได� ในตอนต่อไปจะเป็นงาน แบบไหน แน่นอนว่าไม่ใช่่งานที�เก่า
แกทีสุด ไม่ใช่่งานที�เข�มงวดทีสุด ไม่ใช่่งานที�เพลงบังคับเยอะทีสุด แต จะเป็นงานทีสุดในด�านไหน แบบใด อย่างไร ซึ่ีกไหนของโลกใบนี ที�ได�ยิน
ช่ื�อแล�วอาจจะต�องขนลุก โปรดติดตาม
ตอนต่อไป...
37 ทั�งหมด ๗ เพลงบังคับ เรียกได�ว่าหาก เตรียมตัวที�จะมาแข่งในงานโตเกียว แล�ว จะต�องทุ่มเทเวลาในการซึ่�อม ทีมีอยู่ทั�งหมดให�เพลงบังคับเหล่านี อย่างหลีกเลี�ยงไม่ได� รวมถึงบทเพลง
โตเกียวนั�นสมราคากับความยาก และความโหด ผู้ช่นะเลิศจะได�รับ เงินสด ๑,๐๐๐,๐๐๐ เยน และ กีตาร์คลาสสิกโดย Kohno Guitar บรรยากาศการประกวด Tokyo International Guitar Competition Manufacturing สร�างโดย Masaki Sakurai ซึ่�งเป็นหนึ�งในกีตาร์คลาสสิก ทำมือทีมช่ื�อเสียงทีสุดของโลก รวม ถึงยังได�รับโอกาสแสดงคอนเสร์ต ทัวรทั�วประเทศญีปุ�น สนับสนุน โดยบรษัท Yamaha ที�สองจะได�รับ เงินสด ๓๐๐,๐๐๐ เยน ส่วนที�สาม ได�รับเงินสด ๑๐๐,๐๐๐ เยน ลดลง ตามลำดับ นีกคืองานแข่งขันกีตาร์คลาสสิก งานใหญ่ระดับโลก ตัวแทนหนึ�งเดียว จากทวีปเอเช่ียทีมีประวติศาสตร เก่าแก่ยาวนาน
Cage: คีตกวีีนักล่าเห็ด
38 MUSIC: DID YOU KNOW? เรื่่�อง: กฤตยา เช่�อมวรื่าศิาสตรื่ (Krittaya Chuamwarasart) นักข่าวอิสรื่ะ ๖ คีตกวีี
กับผู้ลงานที�มากกวี่าดนตร
John Milton Cage Jr. (๕ กีันยายน ๑๙๑๒ - ๑๒ สืิงหาคม ๑๙๙๒) คีตกวช่าวอเมรกันผู้�ทรงอิทธัิพล แห่งศตวรรษที ๒๐ เขาเป็นทีรูจักจากผู้ลงานเพลง แนวเอว็องต์-การ์ดทีช่ื�อว่า 4’33” ซึ่�ง พาเราไปสำรวจความเงียบ เพื�อที�จะ สื�อสารว่า โลกเบี�ยว ๆ ใบนี ไมมวัน ที�จะไร�ซึ่�งเสียงดนตร ขณะเดียวกัน เขากศึกษาและเช่ี�ยวช่าญในศาสตร แขนงอื�น จนได�รับการยอมรับว่าเป็น จิตรกรและนักธัรรมช่าตวิทยาอีกด�วย เช่่นเมื�อป ค.ศ. ๒๐๑๔ สมาคม Horticultural Society ในมหานคร นิวยอร์ก ได�จัดนิทรรศการศิลปะขึ�น โดยมีไฮไลต์อยู่ทีผู้ลงานภาพเขียนจาก หนังสือ Mushroom Book (1971) ซึ่�งอาจจะกล่าวได�ว่าสะท�อนความ คลั�งไคล�ทีมต่อ “เห็ด” ของเคจ ถึง ขั�นออกรายการเกมโช่ว์ของอิตาล ช่่วงทศวรรษที ๑๙๖๐ เพื�อร่วมตอบ คำถามเกี�ยวกับเห็ดมาแล�ว เขาใช่�วัสดุจากธัรรมช่าต อย่าง ก�อนหินในแมน�ำ ควัน และพช่ สมุนไพร ในการสร�างสรรค์งาน ซึ่�ง ส่วนใหญ่ได�รับแรงบันดาลใจจากงาน เขียนและการศึกษาเรื�องเห็ดของ Henry David Thoreau (18171862) นักเขียน นักปรช่ญา และนัก ธัรรมช่าตวิทยา ผู้�เป็นเจ�าของผู้ลงาน อมตะอย่าง “Walden” เขายังเป็นช่าวพุทธัผู้อทิศตน เคจ ขณะออกเก็บเห็ดทีริมแมน�ำในนิวยอร์ก
แล�วเหน์ว่าทัวีใน์ห�องกำลังเปิดอย้่
เปน์รัายการัทัีวัยรัุ่น์มาเต�น์รั็อกแอน์ด โรัล ผมเลยถืามแมว่า แม่มาชิอบ เพลงสมัยใหม่ได�ไง
แคลฟัอร์เนียและตระหนักได�ว่าอยาก จะอทิศช่วิตให�ดนตร เขาศึกษางาน
ของ Arnold Schoenberg ก่อนที
จะเดินตามเส�นทางดนตรีของตัวเอง ซึ่�งเขาสร�างสรรค์งานดนตรร่วมกับ งานเขียนและศิลปะแขนงอื�น
จอห์น เคจ และเห็ดข้องเข้า “คุณเคจ เคยบอกว่า ไมมีอะไร ที�เหมือนกับเห็ดต�นเล็ก
๒๐ ต�น ๆ โดยในป ค.ศ. ๑๙๓๔ ที�เกิดภาวะเศรษฐกิจตกต�ำนั�น เขา ยังไมมช่ื�อเสียงและแทบจะไมมีเงิน เลย จึงตัดสินใจย�ายจากลอสแอน เจลิสบ�านเกิด ไปยังเมือง Carmelby-the-Sea ที�อยู่ในรัฐแคลฟัอร์เนีย เพื�อทำงานในร�านอาหารที�ได�ค่าจ�าง เพียงวันละ ๑ ดอลลาร ด�วยความ หิวทำให�เขาเริ�มเดินหาของที�พอจะ กินได�รอบ ๆ เพิงทีพัก ซึ่�งกมีเห็ดขึ�น อยู่มากมายจนน่าเหลือเช่ื�อ โดยเขา ได�อ่านหนังสือในห�องสมุดประช่าช่น เพื�อให�รูว่าเห็ดแบบไหนบ�างทีกินได� และไม่เป็นอันตราย - เขากินแค่เห็ด เป็นเวลานับสัปดาห ก่อนจะพบว่า ร่างกายตัวเองอ่อนแอแค่ไหนเมื�อต�อง เดินทางไปอีกฟัากของเมือง ขณะที อีกแหล่งข�อมูลระบว่า ตอนนั�นเขา ได�รับพิษจากเห็ดและมีอาการรุนแรง จนเป็นเหตที�ทำให�เขาตัดสินใจว่าจะ ศึกษาทุกอย่างเกี�ยวกับเห็ด มีเรื�องเล่าว่า เคจได�อธัิบายว่า เขารักพฤกษศาสตร ในฐานะผู้ืนดิน ที�ปราศจากความอิจฉาริษยาและ ความรูสึกเห็นแกตัวที�รบกวนงาน
39 นักปราช่ญ และนักเขียน เขาเขียน เรื�องสั�นอย่างบันทึกประจำวันกับเรื�อง ราวต่าง ๆ ที�พบเจอในช่วิตแต่ละวัน และงานเขียนของเขาทำให�นึกถึง กลอนไฮก (Haiku) ข�อเขียนของเขา มทั�งเรื�องแนวเหนือจริง สนุกสนาน เรื�องสัพเพเหระ โศกนาฏกรรม เรื�อง ที�เข�าใจยาก เรื�องตื�นเขิน หรือแม�แต เรื�องลึกซึ่ึ�งที�สะท�อนสตปัญญาอัน เฉียบแหลม ชิวติและอาชิีพ “ผมแปลกใจัมากเม่�อเข�าไปใน์ ห�องน์อน์ของแม่ใน์บ�าน์พักคน์ชิรัา
ทั่าน์ตอบกลับ มาว่า ‘เรั่�องดน์ตรัน์่ะ ฉััน์ไม่เรั่�อง มากหรัอกน์ะ’ มน์เหม่อน์ทัำให�ผม ตน์ขึน์ แล�วทั่าน์ยังเสรัิมอีกว่า ‘ล้ก เองก็ไมจัุกจัิกกับเรั่�องดน์ตรัีเหม่อน์ กน์’” นีคือบันทึกที�เคจเขียนไว�เมื�อ ป ค.ศ. ๑๙๖๖ เขาเกิดเมื�อป ค.ศ. ๑๙๑๒ และ เสียช่วิตในป ค.ศ. ๑๙๙๒ ที�ลอสแอน เจลิส เขามช่วิตตลอดช่่วงศตวรรษที ๒๐ และได�สร�างร่องรอยทีน่าสนใจ ไว�มากมาย - เมื�อเขาเป็นเด็ก ไม เคยคิดฝันว่าโตขึ�นมาจะเป็นคีตกวที มช่ื�อเสียง เขาลาออกจากวิทยาลัย เพราะไม่อยากจะอ่านหนังสือเหมือน ที�คนอื�นอ่านกัน เขาเริ�มต�นอาช่ีพนักเขียนและ เดินทางไปยุโรปเพื�อแสวงหาแรง บันดาลใจ กระ ทั�งหลงใหลใน สถาปัตยกรรมและเริ�มเรียนอยู่ระยะ หนึ�ง แตกล�มเลิกไป เพราะรูสึกว่า ไมมีความกระตือรือร�นมากพอที�จะ ลงมือทำงานด�านสถาปัตยกรรมไป ตลอดช่วิต แล�วหันไปวาดภาพและ องค์ประกอบภาพแทน จาก นั�นเขา ก็เ ดินทางก ลับ
ๆ พิษของ พวกมันส่งผู้ลต่อคนเราอย่างเที�ยง ตรงเสมอ” เคจ บันทึกไว�เมื�อป ค.ศ. ๑๙๕๙ เขาเริ�มสนใจเห็ดเมื�อช่่วงอาย
หนึ�งที�เขาผู้่านท่อนแรกมาได�พร�อม กับการระบช่นิดของเห็ดได�สำเร็จ ส่วนท่อนที�สองกค่อนข�างน่าทึ�งกับ เสียงของกวางตัวผู้�และ
ช่ื�อดังของอิตาลีอย่าง Lascia o Raddoppia? ในช่่วงที�เกี�ยวกับความ ช่ำนาญในการจำแนกแยกประเภท ของเห็ดทีจัดขึ�นมาโดยเฉพาะ ตอนนั�นเคจเดินทางไปทีมิลาน ในฐานะแขกของ Luciano Berio เพื�อนนักแต่งเพลงแนวเอว็องต์-การ์ด ช่ื�อดังที�กำลังมีคอนเสร์ต โดยช่่วงนั�น Berio ได�ทำเพลงให� Radiotelevisione Italiana (RAI) หรือสถานวิทยุและ โทรทัศน์แห่งช่าตอิตาล และเพื�อนกลุ่ม นี�เองที�อยากให�เคจไปออกรายการ
D.T. Suzuki เกี�ยว
กับศาสนาพุทธันิกายเซึ่น จากนั�นป
ค.ศ. ๑๙๕๔ เขาย�ายไปยังนิวยอร์ก
แถบบริเวณแมน�ำฮัดสันซึ่�งเป็นทีตั�ง
ของสหกรณชุ่มช่น “เม่�อผมจัากน์ิวยอรั์กมา
เหม่อน์กับว่าผมได�ค�น์พบบางอย่าง - เห็ดทัำให�ผมเข�าใจั
40 ศิลปะ ซึ่�งมักลงเอยด�วยการโต�เถียง กันระหว่างนักเห็ดราทีมช่ื�อเสียง ดนติรั ความเชิื�อ และเห็ด ช่่วงปลายทศวรรษที ๑๙๔๐ เขา ได�ฟัังการบรรยายของนักศาสนศาสตร ช่าวญีปุ�นนามว่า
มน์
ดรั.ซื้้ซื้้ก มาก ขึน์ ทัีชิุมชิน์ใน์น์ิวยอรั์กทัี�ผมอาศิัย อย้่น์ัน์มีเห็ดหลากหลายสายพน์ธุุ์ ยิ�งคุณรั้�จัักพวกมน์มากเทั่าไหรั ก ยิ�งยากใน์การัรัะบตัวตน์ของพวกมน์ เหม่อน์กับว่าเห็ดแต่ละดอก แต่ละ ต�น์ มีความเฉัพาะตัวทัี�ไม่เหม่อน์กน์ เลย ดังน์ัน์ การัจัะบอกว่าคุณรั้�จััก เห็ดดกด้ไรั�ปรัะโยชิน์์ทัีเดียว” สำหรับเคจแล�ว การล่าเห็ดเป็น กิจกรรมทีต�องใช่�สมาธัสูงมาก ต�อง ปรับประสาทสัมผู้ัสให�เข�ากับธัรรมช่าต รอบตัว และยังมีประสบการณที�เกี�ยว กับเพลง 4’33” (1952) ซึ่�งเป็น หนึ�งในผู้ลงานช่ื�อดังของเขาอีกด�วย “ผมใชิ�เวลาหลายชิั�วโมงใน์ป่า กับการัแสดงเพลงไรั�เสียง” เคจกล่าว ก่อนจะเสริมว่ามีการแสดงอยู่ครั�ง
ตัวเมียที กระโจนขึ�นไปบนแท่นหินสูงสิบฟัุต
ซึ่�ำกับธัีมของท่อนแรก ซึ่�งทั�งหมด นี�ทำให�ความรูสึกทีมต่อรูปแบบการ แต่งเพลงแบบ A-B-A ของนักดนตร เยอรมันเปลี�ยนแปลงไป เกมโชิว์ในอติาล ความรูด�านเห็ดของเขากลาย เป็นตำนาน เขาได�ไปบรรยายตาม สถาบันการศึกษาต่าง ๆ เกี�ยวกับการ จำแนกเห็ด และในป ค.ศ. ๑๙๕๙ เคจได�ไปปรากฏตัวในรายการวาไรต
ในการออกอากาศตอนแรก เขา ตอบคำถามเรื�องเห็ดถูกต�องทั�งหมด และผู้่านเข�ารอบสองอย่างง่ายดาย โดยสื�อรายงานว่า เคจเป็น “นักแต่ง เพลงทีทันสมัยและล�ำยุค” เขานั�งข�าง เปียโนหลังพิเศษที�ตกแต่งด�วยตะป สกร และยางยืด และบรรเลงเพลง อันแสนจะแปลกหช่ื�อ ‘Amores’ ซึ่�ง ฟัังดูคล�ายกับงานแห่ศพ สัปดาหถัดมา เคจออกรายการ อีกครั�งและตอบคำถามทั�งหมดถูก ต�องในครั�งเดียว - สื�อเขียนถึงเขา ภาพประกอบในหนังสือ Mushroom Book ผู้ลงานลายเส�นโดย Lois Long
ขณะทีท่อนสามจะเป็นการกลับไป
๕ สัปดาห โดยผู้ทีช่นะ
เช่ี�ยวช่าญด�านเห็ดอย่างแท�จริง เพราะ ได�รวบรวมบทความ บันทึก หรือ แม�แตข�อความทีคัดมาจากไดอาร ส่วนตัวที�เกี�ยวกับการตามล่าเห็ด ในป�าช่่วงฤดร�อนและฤดูใบไม�ร่วง มารวมไว�ในเล่มเดียว
เรื�องราวของเคจ เต็มไปด�วยการ เก็บเห็ดและการกินเห็ด มทั�งเรื�องที สร�างเสียงหัวเราะและเรื�องที�สร�างความ หงุดหงิดใจ เช่่นครั�งหนึ�งที�เขาอยู่งาน ปารตี�และพูดคุยอยู่กับเพื�อน ๆ ใน วงการนักเห็ดวิทยาผู้มช่ื�อเสียง และ เขาก็ประกาศว่าเขารักพฤกษศาสตร เพราะเป็นสาขาที�ปราศจากความ
41 ภาพถ่ายโดย Roger Bergner (1987) ที�เคจสะสมไว� ว่าเป็น “หนุ่มอเมรกันขายาวกับ รอยยิ�มกว�าง” และกลายเป็นคนดัง ของอิตาลีในช่ั�วข�ามคืน กับรายการ ทีคิดขึ�นมาเป็นพิเศษเพื�อเขาโดย เฉพาะ อย่างตอนหนึ�งที�เขาใช่�กา ต�มน�ำ อ่างใสน�ำ เครื�องปั�น ปลา ของเล่น ประทัด บัวรดน�ำ ขวดใส น�ำ พวงกุหลาบ นกหวีด และวิทย สองเครื�อง ในการสร�างเพลงใหม ขึ�นมา จนสร�างความตกตะลึงให�ผู้ ช่มอย่างมาก กว่าจะถึงรอบไฟันอลก็ใช่�เวลา
๒๔ ตัวอย่าง - ภายใต�แสงไฟัในสตดิโอ ที�ทำเอาเขาเหงื�อตกนั�น เคจเรียก เสียงปรบมือจากผู้ช่มได�กึกก�อง สตดิโอด�วยคำตอบทีถูกต�องทั�งหมด ทั�งยังตอบแบบเรียงตามลำดับตัว อักษรอีกด�วย ส่วนเงินรางวัลก็นำ ไปซึ่ื�อเปียโนหลังใหม่ให�ตัวเอง กับ รถตู�รถโฟัล์กสวาเกนให� Merce Cunningham พาร์ตเนอร์ของเขา ที�กำลังเดินสายทัวรทั�วสหรัฐ นักดนติรักับหนังสือว่าด้วยเห็ด ช่ัยช่นะจากอิตาลีช่่วยยืนยันว่า เคจเช่ี�ยวช่าญและมีความรูด�านเห็ด มากเพียงใด และในป ค.ศ. ๑๙๗๒ ยัง ออกห นัง สือเ กี�ยว กับเ ห็ด ช่ื�อ ว่า The Mushroom Book ร่วมกับ Alexander H. Smith นักเห็ดวิทยา และม Lois Long เป็นผู้�วาดภาพ ประกอบให� ซึ่�งในหนังสือยังมีเกร็ด เล็กเกร็ดน�อย บทกว และภาพลาย เส�นของเคจร่วมอยู่ด�วย นอกจากนี ยังมีหนังสืออีกเล่ม คือ John Cage: A Mycological Foray ที�ช่่วยยืนยันว่าเคจมีความ
ประมาณ
เลิศจะได�เป็นเจ�าของเงินรางวัลราว ๘,๐๐๐ ดอลลาร คำถามมีอยู่ว่า ให�เคจบอกช่ื�อสกุลของ Agaricus สปอรสีขาวที�อยู่ตรงหน�าทั�ง
https://www.thecollector.com/john-cage-writing-stories-on-silence/ https://artreview.com/why-john-cage-was-mad-about-mushrooms/ https://www.active-cultures.org/john_cage_mushroom_hunter.html https://galeriemagazine.com/john-cage-mushroom-foraging-book/ https://wonderground.press/culture/john-cage/
42 เกลียดช่ังและอิจฉาริษยา
อื�น ๆ
อ้างอิง
แตสุดท�าย แล�วเรื�องราวก็ลงเอยตรงทีว่า บรรดา เพื�อนฝูงในแวดวงนักพฤกษศาสตรก มที�ไมช่อบขี�หน�า ไมต่างกับแวดวง
(ฮา)
