PENINSULA MOMENTS At The Peninsula Bangkok, world-class hospitality enriched with compelling Thai cultural experiences creates perfect memorable moments.
Volume 26 No. 10 June 2021
สวััสดีีผู้้�อ่า่ นเพลงดนตรีีทุกุ ท่่าน ถึึงแม้้ เวลาจะล่่วงเลยมาจนถึึงเดืือนมิิถุนุ ายน ปีี ๒๕๖๔ แล้้ว แต่่สถานการณ์์การแพร่่ระบาด ของเชื้้�อไวรััสโคโรนา (COVID-19) ทั้้�งใน ประเทศไทยและทั่่�วโลกยัังคงดำำ�เนิินต่่อไป แม้้จะมีีการระดมฉีีดวััคซีีนอย่่างมากมาย แต่่เชื้้�อไวรััสก็็พััฒนาและกลายพัันธุ์์�ไปอีีก หลากหลายสายพัันธุ์์� ทำำ�ให้้วัคั ซีีนอาจจะไม่่ สามารถป้้องกัันไวรััสโคโรนาได้้ครอบคลุุม ทุุกสายพัันธุ์์� สำำ�หรัับผู้้�ที่่�ได้้รัับวััคซีีนแล้้ว ยัังคงต้้องระมััดระวััง รัักษาระยะห่่างทาง สัังคมอยู่่�เสมอ ในเดืือนกรกฎาคมที่่�จะถึึงนี้้� จะครบรอบ ๑ ทศวรรษ ของการก่่อตั้้�งวง Mahidol University Choir หรืือเรีียกสั้้�น ๆ ว่่า MU Choir โดยวิิทยาลััยดุุริิยางคศิิลป์์ วงขัับร้้องประสานเสีียงสำำ�หรัับนัักศึึกษา มหาวิิทยาลััยมหิิดลที่่�มีีใจรัักในดนตรีี ที่่� ได้้ผ่่านการคััดเลืือกมาจากหลากหลาย คณะ ควบคุุมวงโดย อาจารย์์ ดร.ฤทธิ์์� ทรััพย์์สมบููรณ์์ ในช่่วง ๑๐ ปีีที่่�ผ่า่ นมา วง MU Choir ได้้เข้้าร่่วมร้้องเพลงในกิิจกรรม ต่่าง ๆ ทั้้�งระดัับมหาวิิทยาลััยไปจนถึึง ระดัับนานาชาติิ อีีกทั้้�งยัังสร้้างผลงานได้้ รัับเหรีียญรางวััลจากการเข้้าร่่วมรายการ แข่่งขัันการขัับร้้องประสานเสีียงจากต่่าง ประเทศอีีกหลายรายการ สามารถพลิิกไป อ่่านประสบการณ์์ของวงได้้ในเรื่่�องจากปก สำำ�หรัับคอลััมน์์ Music Entertainment นำำ�เสนอเพลงไทยคลาสสุุข ตอนที่่� ๑ โดย คำำ�ว่่า คลาสสุุข เป็็นคำำ�ลููกผสม ที่่�ผู้้�เขีียน อาจารย์์กิติ ติิ ศรีีเปารยะ คิิดค้้นเพื่่�อนิิยาม
เจ้าของ
ฝ่่ายภาพ
วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล
คนึงนิจ ทองใบอ่อน
บรรณาธิิการบริิหาร ดวงฤทัย โพคะรัตน์ศิริ
จรูญ กะการดี นรเศรษฐ์ รังหอม
หัวหน้ากองบรรณาธิการ
พิสูจน์อักษรและรูปเล่ม
ธััญญวรรณ รััตนภพ
ธัญญวรรณ รัตนภพ
ที่ปรึกษากองบรรณาธิการ
เว็บมาสเตอร์
ภรณ์ทิพย์ สายพานทอง
Kyle Fyr
ฝ่ายศิลป์
เพลงไทยสากลที่่�ฟังั แล้้วก่่อให้้เกิิดความสุุข โดยรวมและให้้ผลในทางบวกแก่่ปวงชาว ไทย เพลงคลาสสุุขจะมีีเพลงใดบ้้าง เชิิญ ผู้้�อ่่านพลิิกไปติิดตามในเล่่ม ด้้านคอลััมน์์ดนตรีีไทย นำำ�เสนอบทความ น่่าสนใจเกี่่�ยวกัับกลุ่่�มเครื่่�องดนตรีีกระทบ จัังหวะ ฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง โดยนำำ�เสนอ ถึึงประวััติิความเป็็นมาของเครื่่�องดนตรีี บทบาทของเครื่่�องกระทบในบทเพลง และพิิธีีกรรมต่่าง ๆ พร้้อมทั้้�งแสดงโน้้ต เพลงประกอบ คอลััมน์์ Piano Repertoire นำำ�เสนอ บทเพลงร้้องศิิลป์์ หรืือเรีียกว่่า Art Song โดยบทเพลงร้้องศิิลป์์นั้้�น เป็็นบทประพัันธ์์ สำำ�หรัับนัักร้้องและเปีียโน ซึ่่�งในบทความ จะนำำ�เสนอบทบาทของนัักเปีียโนในการ บรรเลงเพลงร้้องศิิลป์์ ซึ่่�งมีีประเด็็นและ สาระที่่�น่่าสนใจหลากหลายด้้านสำำ�หรัับ การบรรเลงเปีียโนในบทเพลงประเภทนี้้� สำำ�หรัับผู้้�อ่่านที่่�สนใจศึึกษาต่่อที่่�ต่่าง ประเทศ พลิิกไปคอลััมน์์ Study Aboard โดยนำำ�เสนอประสบการณ์์การเรีียนต่่อด้้าน music production ในระดัับปริิญญาตรีี ที่่� Berklee College of Music ที่่�เมืือง บอสตััน ประเทศสหรััฐอเมริิกา นอกจากนี้้� ยัังมีีบทความด้้านดนตรีี บำำ�บััด ดนตรีีวิิทยา และดนตรีีไทย ที่่�น่่า สนใจให้้ติิดตามในเล่่ม ดวงฤทััย โพคะรััตน์์ศิริิ ิ
สำำ�นัักงาน
วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล (วารสารเพลงดนตรี) ๒๕/๒๕ ถนนพุทธมณฑลสาย ๔ ต�ำบลศาลายา อ�ำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม ๗๓๑๗๐ โทรศัพท์ ๐ ๒๘๐๐ ๒๕๒๕-๓๔ ต่่อ ๓๒๐๕ โทรสาร ๐ ๒๘๐๐ ๒๕๓๐ musicmujournal@gmail.com
กองบรรณาธิการขอสงวนสิทธิ์ในการพิจารณาคัดเลือกบทความลงตีพิมพ์โดยไม่ต้องแจ้งให้ทราบล่วงหน้า ส�ำหรับข้อเขียนที่ได้รับการ พิจารณา กองบรรณาธิการขอสงวนสิทธิ์ที่จะปรับปรุงเพื่อความเหมาะสม โดยรักษาหลักการและแนวคิดของผู้เขียนแต่ละท่านไว้ ข้อเขียน และบทความที่ตีพิมพ์ ถือเป็นทัศนะส่วนตัวของผู้เขียน กองบรรณาธิการไม่จ�ำเป็นต้องเห็นด้วย และไม่ขอรับผิดชอบบทความนั้น
สารบั ญ Contents Dean’s Vision
Musicology
Piano Repertoire
54
เพลงร้้องศิิลป์์กัับนัักเปีียโน รสิิกมน ศิิยะพงษ์์ (Rasikamon Siyapong)
04
วงขัับร้้องประสานเสีียง: ประสบการณ์์และการเรีียนรู้้� ณรงค์์ ปรางค์์เจริิญ (Narong Prangcharoen)
Cover Story
26
Music Therapy
Thai and Oriental Music
Study Abroad
คีีตกวีีเชื้้�อสายแอฟริิกััน ตอนที่่� ๖ Florence Price วีีรสตรีีแห่่ง ดนตรีีคลาสสิิกของชาว แอฟริิกััน-อเมริิกััน กฤตยา เชื่่�อมวราศาสตร์์ (Krittaya Chuamwarasart)
30 06
Mahidol University Choir: Ten years of competing, experiencing and performing in international stage Rit Subsomboon (ฤทธิ์์� ทรััพย์์สมบููรณ์์)
Music Entertainment
10
“เรื่่�องเล่่าเบาสมองสนองปััญญา” เพลงไทยสากลคลาสสุุข (ตอนที่่� ๑) กิิตติิ ศรีีเปารยะ (Kitti Sripaurya)
62
Experiencing Music Therapy Summer Camp for Children’s Emotional Regulation 2020 J. J. Maung (เจ. เจ. หม่่อง)
ฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง เครื่่�องดนตรีีที่่� (ไม่่) ต้้องเรีียน เดชน์์ คงอิ่่�ม (Dejn Gong-im)
66 50
ปี่่�พาทย์์ และแตรวง คณะโชคสิิทธิิชััยศิิลป์์ ธัันยาภรณ์์ โพธิิกาวิิน (Dhanyaporn Phothikawin)
การเรีียนปริิญญาตรีีที่่� Berklee College of Music ประเทศสหรััฐอเมริิกา (ตอนที่่� ๑: จุุดเริ่่�มต้้น) มานิิกา เลิิศอนุุสรณ์์ (Manica Lertanusorn)
DEAN’S VISION
วงขัับร้้องประสานเสีียง: ประสบการณ์์และการเรีียนรู้้� เรื่่�อง: ณรงค์์ ปรางค์์เจริิญ (Narong Prangcharoen) คณบดีีวิิทยาลััยดุุริิยางคศิิลป์์ มหาวิิทยาลััยมหิิดล
การเรีียนรู้้�สามารถเกิิดขึ้้�นได้้จาก เหตุุปัจั จััยหลายอย่่าง ในปััจจุุบันั การ ได้้มาซึ่่�งความรู้้� มีีรูปู แบบที่่�แตกต่่าง กัันออกไป ไม่่ใช่่เพีียงการเรีียนเพื่่�อให้้ รู้้� แต่่เป็็นการสร้้างประสบการณ์์เพื่่�อ ให้้ได้้มาซึ่่�งความรู้้� ความรู้้�อาจเกิิด ขึ้้�นได้้จากการแสวงหาด้้วยตนเอง หรืือการได้้รัับแรงกระตุ้้�นต่่าง ๆ ก็็ทำำ�ให้้เกิิดการเรีียนรู้้� เกิิดการฝึึกฝน จนนำำ�มาสู่่�ความรู้้�ได้้ในที่่�สุุด เช่่นเดีียว กัับนัักวิิทยาศาสตร์์ที่่�เกิิดความสงสััย 04
จนทำำ�ให้้เกิิดการทดลอง ในที่่�สุุด ก็็นำำ�มาสู่่�ความรู้้� ทฤษฎีี และองค์์ ความรู้้�ต่่าง ๆ วิิทยาลััยดุุริยิ างคศิิลป์์ มหาวิิทยาลััยมหิิดล เป็็นหน่่วยงาน หนึ่่�งที่่�เชื่่�อว่่า ความรู้้� ไม่่จำำ�เป็็นต้้อง อยู่่�ในรููปของการเรีียนในห้้องเรีียน เพีียงอย่่างเดีียว แต่่สามารถเกิิด ขึ้้�นได้้จากประสบการณ์์จริิงของผู้้� เรีียนแล้้วเปลี่่�ยนมาเป็็นความรู้้�ก็็ เป็็นได้้ ทำำ�ให้้วิิทยาลััยมีีการมุ่่�งเน้้น ในกิิจกรรมหลายด้้าน เพื่่�อให้้เกิิด
ประสบการณ์์และองค์์ความรู้้� กิิจกรรม ที่่�สำำ�คััญอย่่างหนึ่่�ง คืือ กิิจกรรมการ ขัับร้้องประสานเสีียง ซึ่่�งวิิทยาลััย ดุุริิยางคศิิลป์์มีีวงขัับร้้องประสาน เสีียงอยู่่�ด้้วยกัันหลายวง จะเป็็นการ ขัับร้้องประสานเสีียงเฉพาะนัักเรีียน นัักศึึกษาที่่�เรีียนเอกดนตรีี หรืือ จะเป็็นการเปิิดโอกาสให้้นัักเรีียน นัักศึึกษาที่่�สนใจเข้้ามาร่่วมกัันร้้องเป็็น วงมหาวิิทยาลััย อย่่างเช่่น Mahidol University Choir (MU Choir)
นอกเหนืื อ จากนี้้�ยัั ง มีี ว งขัั บ ร้้ อ ง ประสานเสีียงสำำ�หรัับผู้้�ที่่�เกษีียณ อายุุการทำำ�งาน อย่่างเช่่น วงหนุ่่�ม สาวน่่อยน้้อย เป็็นต้้น วง MU Choir เป็็นวงที่่�ได้้รัับ การสนัับสนุุนจากหลายคณะใน มหาวิิทยาลััยมหิิดล ได้้สร้้างชื่่�อเสีียง ให้้แก่่มหาวิิทยาลััยอย่่างมาก ไม่่ว่า่ จะเป็็นการเดิินทางไปแข่่งขัันที่่�ต่่าง ประเทศจนได้้รับั รางวััลอย่่างมากมาย หรืือจะเป็็นการร้้องในงานสำำ�คััญต่่าง ๆ รวมไปถึึงคอนเสิิร์์ตที่่�สำำ�คััญร่่วม กัับวง Thailand Philharmonic Orchestra อย่่างเช่่น การแสดง คอนเสิิร์์ต NieR และ Symphonic Anime เป็็นต้้น การดำำ�เนิินงานสู่่�ปีี ที่่� ๑๐ ที่่�วง MU Choir ได้้ขัับร้้อง เพลงที่่�ไพเราะให้้ชาวมหิิดลและสัังคม ได้้รับั ฟัังอย่่างต่่อเนื่่�อง จากการเกิิด สถานการณ์์โควิิด-๑๙ ทำำ�ให้้วงก็็มีี ข้้อจำำ�กััดในการรวมตััวเพื่่�อฝึึกซ้้อม และแสดงให้้กัับผู้้�ฟัังและแฟนเพลง ได้้ชมกััน แต่่ก็ไ็ ม่่ได้้ทำำ�ให้้ความมุ่่�งมั่่�น ของวงหายไป เพราะทางวงเองก็็ยังั มีีการเตรีียมการในการจััดการเพื่่�อที่่� จะได้้พร้้อมในเวลาที่่�สถานการณ์์กลัับ มาดีีขึ้้�น จะได้้มีผี ลงานในการนำำ�ออก มาเสนอได้้อย่่างรวดเร็็ว การซ้้อม วงขัับร้้องประสานเสีียงเป็็นเรื่่�องที่่� ลำำ�บากในสถานการณ์์โควิิด เพราะ นัักร้้องสามารถสร้้างความฟุ้้�งกระจาย ของละอองลอยได้้ถึงึ ๖ เมตร ทำำ�ให้้ การร้้องเพลงร่่วมกัันเป็็นหมู่่�คณะ สร้้างความเสี่่�ยงอย่่างมาก วงจึึง ต้้องปรัับการฝึึกการร้้องโดยการใส่่ หน้้ากาก ต้้องชื่่�นชมอาจารย์์ฤทธิ์์� ทรััพย์์สมบููรณ์์ ที่่�ฝึกึ นัักร้้องประสาน เสีียง จนในขณะนี้้�เสีียงร้้องในขณะที่่� ใส่่หน้้ากากค่่อนข้้างใกล้้เคีียงกัับตอน ที่่�ถอดหน้้ากาก จึึงไม่่ทำำ�ให้้ความ ไพเราะของการขัับร้้องสููญเสีียไปจาก
การปฏิิบัติั ติ ามมาตรการที่่�กำำ�หนดใน สถานการณ์์โควิิด-๑๙ การร้้องเพลงดููเหมืือนเป็็นสิ่่�งที่่� ทุุกคนชื่่�นชอบและเป็็นเรื่่�องของการ ผ่่อนคลายจากความตึึงเครีียดทั้้�งหลาย เป็็นการได้้ระบายออกทางอารมณ์์ที่่� เกิิดขึ้้�นในทางบวกอย่่างหนึ่่�ง เพราะ เมื่่�อเรามีีความเครีียดมาก เราอาจจะ พููดจาไม่่ดีกัี บั คนอื่่�น หรืือด่่าว่่าคนอื่่�น เล่่าหรืือระบายเรื่่�องที่่�เครีียดกัับคน รอบข้้าง ซึ่่�งในบางครั้้�งอาจจะสร้้าง ปััญหาตามมาในภายหลัังได้้ แต่่การที่่� ร้้องเพลง คนร้้องจะใส่่อารมณ์์เข้้าไป ในเนื้้�อเพลง ในเพลงที่่�จะร้้อง ถึึงแม้้ จะร้้องเพลงที่่�มีีความรุุนแรง หรืือ มีีเนื้้�อหาที่่�ค่่อนข้้างหนััก ก็็จะไม่่ได้้ ทำำ�ให้้การแสดงอารมณ์์นั้้�นดููก้า้ วร้้าว เหมืือนกัับการพููดไม่่ดีหี รืือด่่าว่่าคน อื่่�น จึึงเป็็นเรื่่�องที่่�หลายคนสามารถ ทำำ�ได้้เพื่่�อผ่่อนคลายความเครีียดของ ตนเอง แน่่นอนหลายคนอาจจะโต้้ แย้้งว่่า แต่่การร้้องเพลงดััง ๆ อาจจะ สร้้างความรำ��คาญและเกิิดความขััด แย้้งในหมู่่�คนที่่�ไม่่อยากฟัังได้้ ในข้้อนี้้� ถืือว่่าเป็็นด้้านหนึ่่�งที่่�จะเกิิดขึ้้�นได้้ แต่่ เมื่่�อเทีียบระหว่่างการร้้องเพลงดััง ๆ กัับการพููดเสีียงดัังที่่�อาจจะด่่าว่่าคน อื่่�นแล้้ว การร้้องเพลงเสีียงดัังก็็ยังั มีี แง่่ดีกี ว่่ามาก จึึงถืือว่่าเป็็นอีีกหนทาง หนึ่่�งที่่�จะสามารถนำำ�ไปใช้้ได้้ การร้้องเพลงเป็็นหมู่่�คณะ เป็็น กิิจกรรมที่่�สร้้างความสามััคคีีและสร้้าง จุุดมุ่่�งหมายร่่วมกััน สร้้างการเรีียนรู้้� ที่่�จะอยู่่�ด้้วยกััน ทำำ�งานด้้วยกััน รู้้�จักั หน้้าที่่�ของตนในองค์์ประกอบของวง ซึ่่�งการที่่�นัักศึึกษามหาวิิทยาลััยมหิิดล ได้้มีโี อกาสเรีียนวิิชาขัับร้้องประสาน เสีียงด้้วยกััน ก็็เป็็นการสร้้างความรู้้� จากการปฏิิบัติั จิ ริิง จากการทำำ�งาน จริิง เพราะเมื่่�อเรารู้้�หน้้าที่่�ของเรา ในวง บทบาทของเราในขณะนั้้�นที่่�
เพลงดำำ�เนิินไป เราจะช่่วยกัันขัับร้้อง เพลงเหล่่านั้้�นได้้อย่่างไพเราะมากขึ้้�น ถ้้าเราไม่่สนใจบทบาทหน้้าที่่� ร้้องตาม ที่่�อยากจะร้้องไปเรื่่�อย ๆ ไม่่สนใจคน รอบข้้าง แน่่นอนเพลงนั้้�นจะออกมา ไม่่ไพเราะอย่่างที่่�ควรจะเป็็น เมื่่�อใด ที่่�เราเป็็นผู้้�ตาม หรืือเป็็นผู้้�ประสาน เราก็็ควรเปิิดโอกาสให้้คนที่่�เป็็น ผู้้�นำำ�หรืือทำำ�นองหลัักได้้แสดงอย่่าง เต็็มที่่� และเมื่่�อถึึงเวลาที่่�เราได้้ทำำ� หน้้าที่่�เป็็นทำำ�นองหลััก part อื่่�น ๆ ในวงก็็จะหลีีกทางเพื่่�อให้้เราได้้นำำ� อย่่างไพเราะด้้วยเช่่นกััน มาถึึงตอน นี้้�ผมคิิดว่่าการร้้องประสานเสีียงไม่่ใช่่ แค่่ฝึึก hard skill หรืือทัักษะที่่�ได้้ มาจากการร้้อง เช่่น การออกเสีียง หรืือการควบคุุมเสีียงให้้ตรงตามตััว โน้้ตเท่่านั้้�น แต่่ยัังเป็็นการฝึึก soft skill ที่่�ได้้มาจากการทำำ�งานร่่วมกััน ฝึึก life and work competency ฝึึก การอยู่่�ด้้วยกััน ทำำ�งานร่่วมกัันอย่่าง สอดคล้้องและลงตััว นอกเหนืือจาก นั้้�นยัังเป็็นการยกตััวอย่่างของการ เรีียนรู้้�ที่่�เห็็นผลได้้อย่่างรวดเร็็ว เพราะ เมื่่�อทุุกคนรู้้�จักั หน้้าที่่�ของตนเองในวง ก็็จะสามารถขัับร้้องเพลงออกมาได้้ อย่่างไพเราะ ซึ่่�งเป็็นการสร้้างความ รู้้�ในด้้านต่่าง ๆ จากการกระทำำ� ไม่่ใช่่ การเรีียนเพื่่�อรู้้� แต่่เป็็นการเรีียนรู้้� ที่่�เกิิดขึ้้�นจากประสบการณ์์และการ ทำำ�งานอย่่างแท้้จริิง
05
COVER STORY
Mahidol University Choir: Ten years of competing, experiencing and performing in international stage Story: Rit Subsomboon (ฤทธิ์์� ทรััพย์์สมบููรณ์์) Ph.D. (Music) Full-time Instructor, Conducting Department College of Music, Mahidol University Mahidol University Choir Director
“Music does not exist until it is performed.” Benjamin Britten (1913-1976) History of MU Choir
The Mahidol University choir, also known as MU Choir, founded in July 2011 by the College of Music, Mahidol University in order to promote musical activities to non-music majors, is the University’s premier mixed choir composed of a selected group of students representing different
06
institutes, colleges and faculties of Mahidol University, conducted by Rit Subsomboon. Since its establishment, the choir always actively performs for important academic and cultural events held by the university. The Mahidol University Choir has developed into a society of choral music in Thailand. Their first competition
took place ten years ago at Thailand’s University Choral Competition, in which they placed second (ranking as the top choir in the country). The choir’s first participation in an international choral competition was in Moscow, Russia, at the Moscow International Children and Youth Choral festival, and having brought back top prizes, the choir started
to become a part of choral music in the world. MU Choir has taken home a total of twenty-four awards from ten international competitions summarized as follows: In 2012, Moscow International Children and Youth Choral Festival, winning the 1st grade diploma in mixed youth choir category; second prize in spiritual music category. In 2013, Inter two silver medals from mixed youth choir category and spiritual, a capella category from Slovakia Cantat. In 2016, two gold medals in mixed youth choir category and gospel category from Kaunas Cantat. Silver Diploma in gospel category and the first prize in sacral music category from Mundus Cantat, Sopot, Poland. In 2017, two silver medals in mixed chamber choir category and sacred music category from the Harmonie Festival, Limburg, Germany. Two gold medals and grand prize from Festival of Songs held in Olomouc, Czech
Republic. By winning the grand prize, MU Choir became the first Choir in Thailand to win the grand prize from an international choral competition. In 2018, successful participation in Llangollen Musical Eisteddfod and Bronze Medal together fifth audience award from the International Choir Competition 2018, Miltenberg. In 2019, gold medals in Mixed Youth Choir Category (Competition and Champoinship), Musica Sacra Category (Competition), and Category Winner of Mixed Youth Choir Category (Competition and Championship) from 8th Bali International Choir Festival, Bali, Indonesia; gold medal in Mixed Voices (Senior Youth) Category and silver medal in Sacred / Church Choir Category from 12th International Choral Festival Orientale Concentus. MU Choir is one of the choirs whose goals are primarily participating in competitions. The
prizes mentioned above are not easy to achieve. The choir has gained popularity from winning competitions. Is it because we want to win? Is it because we want to gain popularity from beating others?
Why competition? “Competition is for horses, not artists.” Bela Bartok (1881-1945) Recently, contests have gradually become a prominent factor of life in the world of music. In other words, our contemporary musical period is capable of being remembered as the era of competition. Going back to 19th century, when the musical culture was mainly public performance and concert and going far beyond that, musical competitions have had a long history, especially for singers since the ancient Greece at least six centuries B.C.
07
When we think of the word “competition”, what always comes to mind is fighting, beating. According to such automatic thought of the word, and unfortunate integration of the competition into the world of music in spite of disapproval of Bela Bartok (and probably others as well), its definition can distract competitors from the underlying and initial ideas of musical contests. Actually, taking into the depth and the roots of the word compete, competition has two hidden meanings. It is derived from the Latin word ‘com’ - together and ‘petere’ - seek or attack. In accordance with the roots of the word, firstly, it simply means beating, fighting. Secondly, it means to seek together, to meet or come together. Unquestionably, when a person is honing his or her potential into perfection, it is easier to accomplish when competition coming from others forces him or her to do so. Surely, competition can foster learning and improvement. In contrast, if second-important goals - such as beating the competitors, impressing
08
an audience and juries, expecting career development or treating the competition as a springboard to musical success,- are goals, the competition can be the best of lifetime or the worst of lifetime. The only reason for MU Choir’s participation in choral competitions is to foster choir learning and singing standards. In short, MU Choir can attribute improvement and success to competitions. Taking the positive side of choir competitions, they open opportunities for sharing insights, inspiration and going beyond the best. We were greatly inspired. Inspiration has never been expired. Once we were inspired, we are always inspired. That is the reason why we have not stopped competing. If our goal was only to win we might have stopped competing. Conductors, as one of the most important key success factors of a choir, need learning and inspiration as well. One of the hardest tasks for the conductor is to motivate the choir, to hone
the choir’s singing to its highest level. Inspiration coming from live performance of other competing choir can be even much more effective by allowing the choir to listen and model themselves on high-quality competing choirs. Definitely, a choir will not greatly advance unless the conductor makes improvement. During competitions, juries, in fact, judge conductors, not choirs. Hence, watching and learning from other conductors are the first priority for the MU Choir conductor. For instance, conductors can set up opportunities to observe one another’s choir rehearsals.
How to be in competition?
The choir can only rehearse for eight months starting from the audition for being choir members. Unfortunately, not many of the choir members have chances to develop their singing skill further due to studying in other campuses in their second year of study. The choir cannot make progress unless a goal is set. The decision to join a competition provides a clear goal which can unite their
commitment. Choirs need goals to reach and a competition can provide excitement and challenge. To prepare for competition, we have to firstly understand how choir competitions work. Choir competitions have different standards which can be seen in both the structure of procedures, the requirements demanded of competitors and the awarding system. The competition consists of rounds with a closing of elimination in each round. Apart from such regards, possibly, due to the higher cost of participation comparing to competition purposed for solo instrumentalist, choirs’ recordings in the preliminary round are sometimes used in preliminary judging at high-level of competitions. Prizes awards to choirs are based on distinctive systems which can imply how strong the competitions are: the standard system whose prizes given are awarded in accordance with the standard of the performance of the choir and the ranking system. Contrary to the first system, not all participating choirs are awarded; however, choirs get a chance to outshine the rest of the competing choirs. The second important issue is to understand the judging criteria of choir competitions. Having participated in eleven international choir competitions, we had found common criteria as well as different and unique ones. 1. Moscow Sounds 2012 (Moscow International Children and Youth Choral Festival), Moscow, Russia The jury members of the competition evaluated competing choirs from depth of its detail in the repertoire selected, artistic solutions, performing skills, complexity of repertoire. 2. Slovakia Cantat 2013, Bratislava, Slovakia
The jury judged the competing choir with the criteria; programme dramaturgy, voice production or original interpretation. 3. Kaunas Cantat 2016, Kaunas, Lithuania Singing technique and sound culture, Intonation and rhythm, Expressiveness and stylistics, and choice of repertoire and dramaturgy were looked for. 4. Mundus Cantat 2016, Sopot, Poland The adjudicators evaluated choir intonation, sound quality, faithfulness to the original of the music and interpretation, artistic aspects of the performance and the level of difficulty of chosen repertoire. 5. Harmonie Festival 2017, Lindenholzhausen, Germany The evaluation was categorized into two main areas. The first is technical performance which consisted of intonation, rhythm, phrasing, and articulation. The second is artistic performance, comprised of tempo, agogic, dynamics, interpretation of the text, stylistic accuracy, overall tone of the choir, appropriate compilation of the program. 6. Festival of Songs 2017, Olomouc, Czech Republic The choirs were judged based on intonation, fidelity to the score, sound qualities of the choir and overall impression. 7. Llangollen Musical Eisteddfod 2018, Llangollen, Wales, United Kingdom Due to the fact that this choral competition is one of the toughest and oldest choir competitions, although no formal adjudicating method was provided, participating choirs had to be perform perfectly in every artistic aspect. 8. International Choir Competition 2018, Miltenberg, Germany The adjudicating criteria of this competition were similar to
the Harmonie Festival 2017. 9. The Eight Bali International Choir Festival 2019, Bali, Indonesia The jury members had applied these exact criteria for this competition: intonation, fidelity to the score, sound qualities of the choir and overall impression. 10. The Twelfth International Choral Festival Orientale Concentus, Singapore Each participating choir was judged based on the three following aspects. The first is technical aspects, consisting of good intonation, perfect rhythm, fine diction, proper singing dynamics, and sound balance. The second is musicality, comprised of fidelity to the original score, musical phrasing, interpretation, and appropriate style of the chosen repertoire. The third is overall impression - programming, expression and overall artistic impression. Regardless of differences in adjudicating criteria and terms used, what a good choir musically means can be summarized into three main areas as follows: 1. Musicianship: fidelity to the score, intonation, sound quality, sound blending and fine diction 2. Musicality: interpretation and expression 3. Artistic impression: musical details and creativity which can impress audiences. Next episode, we will look into depth and detail of what a good choir means and how to prepare the choir, specifically MU Choir, to reach its full potential in order to stand proudly in those competitions.
09
MUSIC ENTERTAINMENT
“เรื่่�องเล่่าเบาสมองสนองปััญญา”
เพลงไทยสากลคลาสสุุข (ตอนที่่� ๑) เรื่อง: กิตติ ศรีเปารยะ (Kitti Sripaurya) อาจารย์ประจ�ำสาขาวิชาดนตรีสมัยนิยม วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล
การดนตรีีของชาวตะวัันตกมีีวิวัิ ฒ ั นาการมาร่่วม ๕ ศตวรรษ ตั้้�งแต่่เริ่่�มหาสััญลัักษณ์์มาแทนเสีียงสั้้�น-ยาว หนััก-เบา คิิดวิิธีกี ารขัับร้้องทบเสีียงในลัักษณะต่่าง ๆ เพื่่�อ เพิ่่�มความกัังวานกลมกลืืนของมวลเสีียงโดยรวม การ ประดิิษฐ์์และพััฒนาเครื่่�องดนตรีีหลายหลากชนิิดจน ลงตััว สร้้างหลัักเกณฑ์์หลัักการจนกลายมาเป็็นวิิชา ประวััติิศาสตร์์ดนตรีีตะวัันตกและทฤษฎีีดนตรีีสากล ตั้้�งแต่่ระดัับปฐมถึึงขั้้�นสููง ก้้าวหน้้ามาให้้เหล่่านัักเรีียน นัักศึึกษาและผู้้�สนใจได้้เรีียนรู้้�กัันจนปััจจุุบััน ดนตรีีคลาสสิิก (classical music) ที่่�เรีียกขานกััน หมายถึึงดนตรีีที่่�ได้้รัับการยอมรัับจากมวลมหาชน คนค่่อนโลก โดยเฉพาะในประเทศทางตะวัันตกที่่�มีี อำำ�นาจทั้้�งทางเศรษฐกิิจการเมืืองการทหาร ทำำ�ให้้ สามารถส่่งออกวััฒนธรรมด้้านนี้้�สู่่�ประเทศที่่�อ่่อน ด้้อยกว่่า โดยมาทั้้�งภาคสมััครใจและบัังคัับ ดนตรีี คลาสสิิกยุุคต้้นถููกจำำ�กััดอยู่่�ในแวดวงชนชั้้�นสููงผู้้�มั่่�งคั่่�ง พวกขุุนน้ำำ��ขุุนนางไฮโซ ชาวบ้้านชายขอบทั่่�วไปยาก 10
ที่่�จะเข้้าถึึง หากแต่่มีีความต้้องการได้้เสพเสีียงดนตรีี บ้้างก็็พากัันสร้้างงานกัันขึ้้�นมาเองตามมีีตามเกิิด บาง ส่่วนกลายเป็็นเพลงพื้้�นบ้้านขัับขานสืืบทอดต่่อ ๆ กััน มารุ่่�นต่่อรุ่่�นแบบมุุขปาฐะ ต่่อมากลุ่่�มชนบางเหล่่าของ ทั้้�ง ๒ ฝ่่ายเกิิดความรู้้�สึึกอยากก้้าวผ่่านออกนอกงาน ดนตรีีที่่�ตนเองจำำ�เจมานาน เพื่่�อสััมผััส “โลกภายนอก” บ้้าง ทำำ�ให้้ดนตรีีคลาสสิิกผู้้�ยิ่่�งยงมาผสานกัับเพลง พื้้�นบ้้านที่่�มั่่�นคง การนี้้�เป็็นส่่วนสำำ�คััญหนึ่่�งที่่�ก่่อให้้เกิิด ดนตรีีแนวใหม่่ เรีียกว่่า “popular music” (ดนตรีี สมััยนิิยม) ส่่วนกิิจกรรมอื่่�นที่่�ช่่วยสร้้างเสริิมกำำ�เนิิด ของ popular music โปรดดููจากข้้อความต่่อไปนี้้� ตััด ทอนจาก Wikipedia-History of Music “Pre-19th century Starting in the 17th century, immigrants to North America brought with them the music and instruments of the Old World, including the fiddle, dulcimer, and harmonica. ‘Blue Juniata,’ a song about a Pennsylvania Indian maid named
Alfarata, could be considered the first popular ‘Western’ song.” ดนตรีีป๊๊อปปููลาร์์ หรืือเรีียกกััน เป็็นภาษาไทยว่่า “ดนตรีีสมััยนิิยม” จากจุุดเริ่่�มต้้นก็็มีีการพััฒนาอย่่าง ต่่อเนื่่�อง ด้้วยความเป็็นที่่�นิิยมในชน หมู่่�มาก จดจำำ�ติิดหููฟัังง่่าย ยิ่่�งพอ เข้้าสู่่�ระบบธุุรกิิจเฉกเช่่นปััจจุุบััน ดนตรีีประเภทนี้้�ก็็แพร่่หลายมีีการ แลกเปลี่่�ยนกระจายออกสู่่�วงกว้้าง ไปทั่่�วโลก หลายเพลงกลายเป็็น “อมตะ” ได้้รับั ความนิิยมข้้ามยุุคสมััย มีีการนำำ�มาทำำ�ซ้ำำ��บ่่อยครั้้�ง เจ้้าของ วััฒนธรรมนี้้�ถึึงกัับใช้้คำำ�ว่า่ “standard popular song” ในบ้้านเราเรีียกอย่่าง เป็็นทางการว่่า “เพลงไทยสากล” ก็็ เช่่นกััน เกืือบ ๑๐๐ ปีีที่่�ผ่่านมา มีี “standard thai-sakol song” ปรากฏอยู่่�หลายเพลง ตััวอย่่างเช่่น “คิิดถึึง” (จัันทร์์กระจ่่างฟ้้า นภา ประดัับด้้วยดาว...) งานประพัันธ์์ คำำ�ร้้องของเจ้้าพระยาธรรมศัักดิ์์�มนตรีี “กล้้วยไม้้(ลืืมดอย)” ของ “พรานบููรพ์์” “กุุหลาบในมืือเธอ” ผลงานร่่วม กัันของ “ขุุนวิิจิิตรมาตรา” และ “เรืือโทมานิิต เสนะวีีณินิ รน.” ทั้้�ง ๓ เพลงอายุุเกิิน ๙๐ ปีี “บััวขาว” “ลมหวน” และ “เพลิิน” ผลงาน “ท่่านผู้้�หญิิงพวงร้้อย สนิิทวงศ์์” ร่่วม กัับเครืือญาติิ บัันทึึกเสีียงครั้้�งแรกปีี พ.ศ. ๒๔๘๒ (ข้้อมููลจากหนัังสืือ “ตำำ�นานครููเพลง เพลงไทยสากล ลููก กรุุง” เรีียบเรีียงโดย คีีตา พญาไท) ปััจจุุบันั บทเพลงเหล่่านี้้�ยัังมีีการนำำ� มาทำำ�ซ้ำำ��ทั้้�งในเชิิงธุุรกิิจและการกุุศล อัันแสดงถึึงความนิิยมของผู้้�คนที่่�ยััง มีีต่่อบทเพลงนั้้�น ๆ “standard popular song” ส่่วนใหญ่่มีีคำำ�ร้้องประกอบอยู่่�ด้้วย
เนื้้�อหามัักเกี่่�ยวข้้องกัับความรู้้�สึึก นึึกคิิด จิินตนาการ ความใฝ่่ฝััน ความรัักในลัักษณะต่่าง ๆ ส่่วนลีีลา จัังหวะก็็มีีมากมาย ทั้้�งช้้า ปาน กลาง และเร็็ว หลากหลายอารมณ์์ ทั้้�งเศร้้า อ่่อนหวาน เร้้าใจ คึึกคััก สนุุกสนาน เพลงประเภทนี้้�มีีอยู่่�ไม่่ น้้อยที่่�คำำ�ร้้องให้้ความหมายที่่�ดีี ช่่วย เสริิมพลัังใจ ปลอบโยนเพื่่�อนมนุุษย์์ ในยามทุุกข์์ยาก เพลงไทยสากลของ เราก็็เช่่นกััน ๙๐ กว่่าปีีมานี้้� มีีหลาย หลากลีีลาที่่�นัักประพัันธ์์เพลงทั้้�งมืือ อาชีีพและมืือสมััครเล่่นรัังสรรค์์กันั ขึ้้�น มา ฝรั่่�งเขามีีศัพั ท์์เฉพาะของเขาเอง สำำ�หรัับเรีียกเพลงแบบนี้้�ดัังกล่่าวแล้้ว ผู้้�เขีียนบทความนี้้�มีีแนวคิิดจะหา กลุ่่�มคำำ�มารวมกัันเพื่่�อเรีียกเพลงไทย สากลที่่�ไพเราะเสนาะโสตอุุโฆษนาม พอดีียุุคนี้้�คำำ�ว่่า hybrid (ลููกผสม) มีีการใช้้กันั แพร่่หลาย จึึงตััดสิินใจใช้้ แบบฝรั่่�งผสมไทยเป็็น “เพลงคลาสสุุข” หมายความถึึงเพลงไทยสากลชั้้�นดีีที่่� ฟัังแล้้วก่่อให้้เกิิดความสุุขโดยรวมและ ให้้ผลในทางบวกแก่่ปวงชนชาวไทย เมื่อสืบค้นเพลงไทยสากลจาก อดีตทีเ่ ข้าลักษณะ “เพลงคลาสสุข” หลายข้อมูลบ่งบอกว่าเพลง “สามัคคี ชุมนุม” เป็นเพลงไทยสากลเพลง แรกของบ้านเมืองเราที่สอดคล้อง กับนิยามความหมาย ข้อความต่อ ไปนี้พรรณนาไว้อย่างกระจ่างชัด โปรดพิจารณา ประวััติิเพลงสามััคคีีชุุมนุุม (สำำ�เนาจากเว็็บเพจ ห้้องสมุุดเคลื่่�อนที่่� สำำ�หรัับชาวตลาด) Auld Lang Syne บทกวีี สกอตแลนด์์ ที่่�เขีียนขึ้้น� โดยโรเบิิร์์ต เบิิร์น์ ส ในปีี ค.ศ. ๑๗๘๘ เป็็นที่่รู้้� จั� กั ในประเทศที่่�พูดู ภาษาอัังกฤษ (รวม
ถึึงไม่่ได้้พููดภาษาอัังกฤษ) และมัักจะ ร้้องเพื่่�อเฉลิิมฉลองในการเริ่่�มต้้นปีี ใหม่่ในช่่วงเสีียงตีีของนาฬิิกาเที่่�ยง คืืน นอกจากนั้้�นยังั ใช้้ร้้องในงานศพ พิิธีีสำำ�เร็็จการศึึกษา และการร่ำ���ลา เป็็นต้้น ชื่่�อของเพลง “Auld Lang Syne” นั้้�น เมื่่�อแปลแล้้ว หมายถึงึ “เมื่่�อเนิ่่�นนานมา” ส่่วนเนื้้�อเพลงนี้้� มีีเนื้้�อส่่วนใหญ่่ว่่าด้้วยเรื่่�องของการ ให้้อภััยและการลืืมเรื่่อ� งบาดหมางที่่� ผ่่านมา เพลงนี้้�คนไทยเองก็็รู้้จั� กกั ั นดี ั ี เพราะมีีทำำ�นองนี้้�แต่่ร้้องในภาษาไทย ด้้วย โดยเพลงออลด์์แลงไซน์์ที่่�แต่่ง เนื้้�อเป็็นภาษาไทยนั้้�น เราเอามาตั้้�ง ชื่่�อใหม่่ว่่า “เพลงสามััคคีีชุุมนุุม” ผู้้� ที่่�แต่่งหรืือประพัันธ์์เนื้้�อร้้องเพลงนี้้� เป็็นภาษาไทยก็็คืือ เจ้้าพระยาพระ เสด็็จสุุเรนทราธิิบดีี หรืือที่่�มีนี ามเดิิม ว่่า ม.ร.ว.เปีีย มาลากุุล ณ อยุุธยา อดีีตพระพี่่�เลี้้�ยงผู้้�ดููแลพระบาท สมเด็็จพระมงกุุฎเกล้้าเจ้้าอยู่่�หััว สมััยที่่�พระองค์์ท่า่ นเรีียนหนัังสืืออยู่่� ที่่�อัังกฤษ ครั้้�งที่่�รััชกาลที่่� ๖ ยัังทรง พระเยาว์์ ดำำ�รงพระอิิสริิยยศเป็็น สมเด็็จพระบรมโอรสาธิิราชฯ สยาม มกุุฎราชกุุมาร จุุดประสงค์์ของการ ประพัันธ์เ์ นื้้�อร้้องเพลงนี้้� เพื่่อ� สำำ�หรัับ นัักเรีียนร้้องถวายความจงรัักภักดี ั ต่ี อ่ พระมหากษััตริิย์ใ์ นรััชสมััยพระบาท สมเด็็จพระมงกุุฎเกล้้าเจ้้าอยู่่�หััว ต่่อมาคนไทยเรานำำ�เพลงนี้้�มาใช้้ ขัับร้้องภายหลัังจบการประชุุมหรืือ การชุุมนุุมในลัักษณะใกล้้เคีียงกัับฝรั่่�งผู้้� เป็็นต้้นทาง เนื้้�อเพลงสามััคคีีชุมุ นุุม
11
๑) พวกเราเหลามาชุมนุม ตางคุมใจรัก สมัครสมาน ลวนมิตร จิตชื่นบาน สราญเริงอยู ทุกผู ทุกนาม ** ๒) กิจใด ธ ประสงคมี รวมใจภักดี แดพระจอมสยาม พรอมพรึบดังมือเดียวยาม ยากเห็นชวย บหนาย บวาง ** ๓) ที่หนักก็จักเบาคลาย ที่อันตราย ก็ขจัดขัดขวาง ฉลองพระเดชบจาง กตเวทิคุณ พระกรุณา **
** อันความกลมเกลียว กันเปนใจเดียวประเสริฐศรี ทุกสิ่งประสงคจงใจ จักเสร็จสมไดดวยสามัคคี
๔) สามัคคีนี่แหละล้ําเลิศ จักชูชาติเชิด พระศาสนา สยามรัฐจักวัฒนา ปรากฏเกียรติฟุงเฟอง กระเดื่องแดนดิน **
ทั้้�ง ๔ ท่่อนเพลงล้้วนมีีเนื้้�อหาส่่งเสริิมให้้ผู้้�คนมีีความรัักกลมเกลีียวสามััคคีีกัันในการทำำ�กิิจกรรมต่่าง ๆ ตรงสร้้อยเพลงที่่�ว่่า “อัันความกลมเกลีียวกัันเป็็นใจเดีียวประเสริิฐศรีี ทุุกสิ่่�งประสงค์์จงใจ จัักเสร็็จสมได้้ด้้วย สามััคคีี” ให้้ความชััดเจนอย่่างยิ่่�งโดยไม่่ต้้องบรรยายให้้มากความ นี่่�คืือเพลงคลาสสุุขแรก ที่่�ผู้้�เขีียนฯ คััดสรร มาสำำ�หรัับท่่านผู้้�อ่่าน
12
13
รัับฟัังเพลงนี้้�ในรููปแบบใหม่่ทั้้�งแนวดนตรีีและการนำำ�เสนอ ได้้จาก popular music - https://www.youtube.com/watch?v=PRJHVthHCkA orchestra + chorus - https://www.youtube.com/watch?v=VZC7GMkywZc ดนตรีีบรรเลงไทยผสมสากล - https://www.youtube.com/watch?v=zmfgFtHYfrQ
เจ้้าพระยาพระเสด็็จสุุเรนทราธิิบดีี
เพลงคลาสสุุข ลำำ�ดัับที่่� ๒ ปีี พ.ศ. ๒๔๗๗ เจ้้าพระยาธรรมศัักดิ์์�มนตรีี (สนั่่�น เทพหััสดิิน ณ อยุุธยา) หรืือ “ครููเทพ” ตััดทอนทำำ�นองบางส่่วนจาก Zigeunerweisen หรืือ Gypsy Air, Op. 20 (1878) ผลงานของ Pablo de Sarasate มาประพัันธ์์เนื้้�อร้้องภาษาไทย ให้้ชื่่�อเพลงว่่า คิิดถึึง (ข้้อมููลจาก http://bangkrod.blogspot. com/2011/08/gypsy-moon.html รายละเอีียดมากกว่่านี้้�สืืบค้้นได้้จาก https://www.naewna.com/ lady/517701) บัันทึึกเสีียงครั้้�งแรกขัับร้้องโดย เฉลา ประสพศาสตร์์ เมื่่�อ พ.ศ. ๒๔๙๔ ต่่อมามีีการนำำ�มา บัันทึึกเสีียงขัับร้้องโดยนัักร้้องหลายท่่าน ที่่�แพร่่หลายมากน่่าจะเป็็นฉบัับขัับร้้องโดย จิินตนา สุุขสถิิตย์์ และชริินทร์์ นัันทนาคร (ศิิลปิินแห่่งชาติิทั้้�ง ๒ ท่่าน)
๑) จันทรกระจางฟา นภาประดับดวยดาว โลกสวยราวเนรมิต ประมวลเมืองแมน ลมโชยกลิ่นมาลา กระจายดินแดน เรียมนี้แสนคะนึง ถึงนองนวลจันทร
๒) งามใดหนอ จะพอทัดเทียบเปรียบนอง เจางามตองตาพี่ ไมมีใครเหมือน ถาหากนองอยูดวย และชวยชมเดือน โลกจะเหมือนเมืองแมน แมนแลวนวลเอย
ส รุ ป ความเปนเพลงคลาสสุข โลกนี้ชางงดงาม ยามค่ําคืนมีแสงจันทร แสงดาว ชวยเพิ่มความสวยงาม เหลานี้ทําใหคิดถึงนองมากมาย 14
อยางไรก็ตาม งามใดเลาจะเทาเทียมนอง หากเราอยูกันเพียงสองตอสอง ชื่นชมทองฟา โลกนี้คงโสภายิ่งนัก
15
ต้้นฉบัับเนื้้�อร้้องดั้้�งเดิิมโดย “ครููเทพ” - https://www.youtube.com/watch?v=nRY4X1b38dY ขัับร้้องโดย จิินตนา สุุขสถิิต - https://www.youtube.com/watch?v=gobgDga1tQU ขัับร้้องโดย ชริินทร์์ นัันทนาคร - https://www.youtube.com/watch?v=ve-qegeMm64
Pablo de Sarasate
เจ้้าพระยาธรรมศัักดิ์์�มนตรีี
เพลงคลาสสุุข ลำำ�ดัับที่่� ๓ ได้้แก่่ เพลงบััวขาว กำำ�เนิิดเกิิดขึ้้�นตั้้�งแต่่ พ.ศ. ๒๔๘๐ ข้้อความต่่อไปนี้้�ให้้ราย ละเอีียดถึึงความเป็็นมาเป็็นไปของบทเพลงนี้้�
16
๑) เห็นบัวขาว พราวอยู ในบึงใหญ ดอกใบ บุปผชาติ สะอาดตา
๒) น้ําใส ไหลกระเซ็น เห็นตัวปลา วายวน ไปมา นาเอ็นดู
๓) หมูภุมริน บินเวียนวอน คอยรอน ดมกลิ่น กลิ่นเกสร
๔) พายเรือนอย คลอยเคลื่อน ในสาคร คอยพาจร หางไป ในกลางน้ํา
ลีีลาทำำ�นองเพลงนี้้�ค่่อนข้้างช้้า เนื้้�อร้้องเพีียง ๘ วรรคของเพลงนี้้� สามารถพรรณนาถึึงดอกบััวสีีขาวดููสะอาดตา ขึ้้�นอยู่่�ในบึึงน้ำำ��ใสเสีียจนกระทั่่�งมองเห็็นปลาแหวกว่่ายอยู่่�ไปมา นอกจากนี้้�ยัังมีีเหล่่าผึ้้�งบิินวนเวีียนเที่่�ยวหาเกสร จากดอกบััวที่่�บานสะพรั่่�งอยู่่� เป็็นบรรยากาศช่่วยสร้้างความเพลิิดเพลิินเจริิญใจให้้แก่่ผู้้�ที่่�มาพายเรืืออยู่่�ในบึึงนี้้� เฉพาะลีีลาทำำ�นองก็็ให้้ความไพเราะเพราะงานบรรเลงเผยแพร่่ออกสู่่�สัังคมเป็็นที่่�ยอมรัับกัันทั่่�วไป เมื่่�อจััดทำำ�เป็็น เพลงขัับร้้องในลัักษณะต่่าง ๆ ก็็มีีความสมบููรณ์์มากยิ่่�งขึ้้�น เรีียกได้้ว่่าฟัังกัันเพลิิดเพลิินเสริิมความสุุขความสงบ ให้้สัังคมไทยหรืือแม้้กระทั่่�งชุุมชนต่่างชาติิ
17
โปรดสัังเกตช่่วง peak ของแนวทำำ�นอง
งานบัันทึึกเสีียงเพลงนี้้� ผู้้�เขีียนฯ จััดมา ๔ แบบ ๔ ยุุค ดัังต่่อไปนี้้� ต้้นฉบัับบัันทึึกเสีียงครั้้�งแรก - https://www.youtube.com/watch?v=KhclWzhhalU ขัับร้้องโดย Frances Yip - https://www.youtube.com/watch?v=oqqWpW_DEtA ขัับร้้องโดย สาธิิยา ศิิลาเกษ - https://www.youtube.com/watch?v=Zq4SvjHZVK0 ขัับร้้องโดย รััดเกล้้า อามระดิิษ - https://www.youtube.com/watch?v=cuENYYqtS-M เพลงคลาสสุุข ลำำ�ดัับที่่� ๔ เพลงเพลิิน เพีียงชื่่�อเพลงก็็ช่่วยเสริิมคุุณสมบััติิของความเป็็นเพลงคลาสสุุข เพลงนี้้�สร้้างขึ้้�นมาเพื่่�อใช้้ประกอบภาพยนตร์์เรื่่�อง “แม่่สื่่�อสาว” เมื่่�อปีี พ.ศ. ๒๔๘๑ ผู้้�ประพัันธ์์คำำ�ร้้อง คืือ พระเจ้้าวรวงศ์์เธอ พระองค์์เจ้้าภาณุุพันั ธุ์์�ยุุคล ทำำ�นองเป็็นผลงานร่่วมกัันระหว่่าง ท่่านผู้้�หญิิงพวงร้้อย อภััยวงศ์์ (สนิิทวงศ์์) และหม่่อมหลวงประพัันธ์์ สนิิทวงศ์์ (ทั้้�ง ๒ ท่่านเป็็นพี่่�น้้องกัันโดยสายเลืือด) พิิจารณาความ “เพลิิน” จากเนื้้�อเพลงต่่อไปนี้้�
๑) เพลิน พิศพักตรแลวเหลือเพลิน เพลินเนตรยามเนตรนองมาเผชิญ
๒) เพลิน โอษฐยามโอษฐเอื้อนอัญเชิญ เพลินรักพี่รักแลวใยเมิน * (เพลงจบที่นี่)
๓) เพลิน เพลิน เพลิน เผลอละเมอฝน วันคืนตื่นผวาตาสวาง เห็นแตรางนางสาวสวย แลสํารวยระรื่นชื่นอุรา เนื้้�อหาโดยรวมเป็็นเรื่่�องความรัักของชายและหญิิง ฝ่่ายชายเกิิดความพึึงพอใจในรููปลัักษณ์์เมื่่�อได้้มองสรีีระ ของฝ่่ายหญิิง จนเกิิดอารมณ์์หลงเพ้้ออย่่างมาก ทั้้�งวัันคืืนตื่่�นหรืือหลัับก็็เห็็นแต่่เธอ เหล่่านี้้�เป็็นความสุุขโดย เฉพาะสาว ๆ หนุ่่�ม ๆ
เพลงนี้้�ลีีลาทำำ�นองต้้นฉบัับบรรเลงในจัังหวะ tango ตามปรากฏบนแผ่่นโน้้ต ที่่�ทำำ�ออกมาเป็็นลีีลาจัังหวะ ลาติินสนุุก ๆ ก็็มีีอยู่่� เพราะตััวเพลงมีีความสมบููรณ์์ลงตััวอยู่่�แล้้ว จะตีีความออกเป็็นไทย แขก ฝรั่่�ง หรืือแม้้ กระทั่่�งจีีนก็็ย่่อมได้้ 18
19
หม่่อมหลวงประพัันธ์์ สนิิทวงศ์์
แนวทำำ�นองท่่อน ๑ และ ๒ ใช้้รูปู แบบเดีียวกัันดัังตััวอย่่างด้้านบน ช่่วงเสีียงต่ำำ��สุุดถึึงสููงสุุดห่่างกัันประมาณ ๑๒ ขั้้�น
ต้้นฉบัับดั้้�งเดิิม - https://www.youtube.com/watch?v=XCsCd98fBYQ วง อ.ปิิยะพัันธ์์ สนิิทวงศ์์ และเพื่่�อน - https://www.youtube.com/watch?v=2s_7HEPdyt4 ขัับร้้องโดย เศรษฐา ศิิระฉายา - https://www.youtube.com/watch?v=z-tTP9H798c เพลงคลาสสุุข ลำำ�ดัับที่่� ๕ เพลงเงาไม้้ เพลงนี้้�อยู่่�ในยุุคเดีียวกัับ ๒ เพลงก่่อนหน้้า ความเป็็นมาผู้้�เขีียนขอ สำำ�เนาจาก facebook พร่่างเพชรในเกร็็ดเพลง ๒ มกราคม ๒๐๒๐ ที่่�บรรยายไว้้ว่่า เพลง “เงาไม้้” ขัับร้้องโดย นภา หวัังในธรรม คำำ�ร้้อง พระยาโกมารกุุลมนตรีี ทำำ�นอง ท่่านผู้้�หญิิงพวงร้้อย อภััยวงศ์์ เป็็นเพลงประกอบภาพยนตร์์เรื่่�อง “ลููกทุ่่�ง” ของบริิษััทภาพยนตร์์ไทยฟิิล์์ม ที่่�สร้้างในปีี พ.ศ. ๒๔๘๒ ร้้องโดย นภา หวัังในธรรม ต่่อมาในปีี พ.ศ. ๒๕๐๓ บริิษััทอััศวิินภาพยนตร์์ของเสด็็จองค์์ชายใหญ่่ได้้สร้้าง ภาพยนตร์์เรื่่�อง “เรืือนแพ” เสด็็จองค์์ชายใหญ่่ได้้นำำ�เพลง “เงาไม้้” มาประกอบภาพยนตร์์เรื่่�องนี้้�ด้้วย ร้้องโดย สวลีี ผกาพัันธุ์์�
20
เพลง “เงาไม้้” เป็็นเพลงขนาดสั้้�น ไพเราะแบบคลาสสิิก และเป็็นอมตะตลอดกาล ถููกนำำ�มาบัันทึึกเสีียงใหม่่ หลายครั้้�ง น่่าเสีียดายที่่�ผู้้�ดำ�ำ เนิินการบัันทึึกเสีียงหลััง ๆ บางเวอร์์ชั่่�น ร้้องด้้วยเนื้้�อร้้องที่่�เพี้้�ยนไปจากต้้นฉบัับที่่� ท่่านผู้้�หญิิงพวงร้้อยประพัันธ์์ไว้้ เนื้้�อร้้องต้้นฉบัับขึ้นต้้นว่ ้� ่า “แสงจัันทร์วั์ ันนี้้�นวล ใคร่่ชวนให้้น้้องเที่่�ยว จะให้้เหลีียวไปแห่่งไหน...” บางเวอร์์ชั่่�นร้้องด้้วยเนื้้�อร้้องที่่�เพี้้�ยนไปว่่า “แสงจัันทร์วั์ ันนี้้�นวล คล้้ายชวนให้้น้้องเที่่�ยว จะให้้เลี้้�ยวไปแห่่งไหน...” ท่่านผู้้�หญิิงพวงร้้อย อภััยวงศ์์ ได้้กล่่าวชื่่นช � มพระยาโกมารกุุลมนตรีีผู้้แ� ต่่งคำำ�ร้้องเพลงนี้้�ว่า่ แต่่งคำำ�ร้้องได้้เก่่ง มาก เพราะคำำ�ร้้องมีีเสีียงตรงกัับทำำ�นองโดยไม่่ต้้องแก้้ไขอะไรเลย สำำ�หรัับคุณ ุ นภา หวัังในธรรม ผู้้�ขับร้้ ั องเพลงนี้้� เป็็นนักร้้ ั องหญิิงประจำำ�วงดนตรีีกรมศิิลปากร ได้้ชื่่อ� ว่่าเป็็นนักั ร้้องเสีียงโซปราโน คืือเสีียงสููงมาก แถมมีีลููกคออีีกต่่างหาก คนรุ่่�นเก่่าจะคุ้้�นเคยกัับเสีียงของท่่านจากเพลงต้้น ตระกููลไทย ใช้้รถใช้้ถนน มาร์์ชกองทััพบก ในน้ำำ��มีีปลาในนามีีข้้าว โอเอเชี่่�ยนเกมส์์ วัันเพ็็ญ (คู่่�ชริินทร์์) ดรรชนีี ไฉไล (คู่่�สุุเทพ) เป็็นต้้น คุุณนภาร้้องเพลง “เงาไม้้” ได้้ไพเราะ มีีชีวิี ิตชีีวา ได้้บรรยากาศ และได้้อารมณ์์เพลงอย่่างดีีเยี่่�ยมครัับ
๑) แสงจันทรวันนี้นวล ใครชวนใหนองเที่ยว จะใหเหลียวไปแหงไหน
๒) ชลใสดูในน้ํา เงาดํานั้นเงาใด ออ ไมริมฝงชล
๓) สวยแจม... แสงเดือน... หมูปลาเกลื่อนดูเปนทิว
๔) หรรษรมย... ลมริ้ว... จอดเรืออาศัยเงาไมฝงชล
แนวทำำ�นองใช้้ส่ว่ นโน้้ตเรีียบง่่าย เคลื่่�อนที่่�ขึ้้�นลงในขั้้�นคู่่�ที่่�น่่าสนใจ วรรคสุุดท้้ายเสีียงขึ้้�นถึึงจุุดสููงสุุด (peak) ช่่วยสร้้างอารมณ์์เพลงให้้ลงจบอย่่างหนัักแน่่นและจริิงจััง
ด้้านเนื้้�อหาของเพลงพรรณนาถึึงบรรยากาศยามราตรีี หนุ่่�มพาสาวนั่่�งเรืือพายเที่่�ยวไป ท่่ามกลางแสงจัันทร์์ สุุกสกาวจนมองเห็็นปลาว่่ายแหวกอยู่่�ในน้ำำ�� พอเหนื่่�อยนัักก็็อาศััยพัักใต้้ร่่มเงาต้้นไม้้สร้้างความรื่่�นรมย์์ชมชิิด
21
ต้้นฉบัับ ขัับร้้องโดย นภา หวัังในธรรม - https://www.youtube.com/watch?v=knkwT6qi-zk ขัับร้้องโดย สวลีี ผกาพัันธุ์์� - https://www.youtube.com/watch?v=ziAo3Uyynps ขัับร้้องโดย สุุภััทรา โกราษฎร์์ - https://www.youtube.com/watch?v=qdORknSJPoc ขัับร้้องโดย อิิสริิยา คููประเสริิฐ - https://www.youtube.com/watch?v=BC47gZOleGA เพลงคลาสสุุข ลำำ�ดัับที่่� ๖ วรรคแรกของเพลงนี้้�เป็็นการเชิิญชวนชี้้�เชยชมความงดงามของดอกไม้้หลาก หลายพัันธุ์์� ขึ้้�นต้้นว่่า ดููนั่่�นดอกไม้้ขยายกลิ่่�นกระถิินหอม ... ใช่่เลยครัับ “ดอกไม้้” คืือชื่่�อเพลงแห่่งความสุุขเพลง สุุดท้้ายสำำ�หรัับบทความตอนนี้้� ทำำ�นองเป็็นผลงานของท่่านผู้้�หญิิงพวงร้้อย อภััยวงศ์์ (สนิิทวงศ์์) ศิิลปิินแห่่งชาติิ ๒๕๒๙ คำำ�ร้้องประพัันธ์์โดย อุุระมิิลา อุุรัสั ยะนัันทน์์ งานชิ้้�นนี้้�สร้้างขึ้้�นมาเพื่่�อใช้้เป็็นเพลงประกอบภาพยนตร์์เรื่่�อง “วัันเพ็็ญ” เมื่่�อปีี พ.ศ. ๒๔๘๑ เช่่นเดีียวกัับ ๓ บทเพลงก่่อนหน้้า มีีการนำำ�ไปทำำ�ซ้ำำ��ทั้้�งแบบขัับร้้องและบรรเลง ความงดงามลงตััวของเนื้้�อร้้องและความไพเราะชวนฟััง เชิิญท่่านผู้้�อ่่านพิิศได้้จากเนื้้�อร้้องและโน้้ตสากลต่่อไปนี้้� 22
๑) ดูนั่นดอกไม ขยายกลิ่นกระถินหอม หมูพุดพยอมคละมะลิซอน ลวนสดสลอนฉะออนพรรณ
๒) แกวขจรผกา สารภี พิกุลกรุนครัน โนนบัวผัน นั่นบัวเผื่อน เกลื่อนน้ําหอนช้ํานาชม
๓) กาหลงมณฑา เหลาจําปาแยมกลีบไสว เรารึงใจไรทุกขมวลหวนชื่นระรื่นกาย
๔) ยามเมื่อดอกไมสรางสีกลิ่นเกสรสลาย เฝานึกระลึกมิรูวายเพอจิตหมายใหคืน
เนื้้�อเพลงพรรณนาถึึงดอกไม้้ ๑๒ ชนิิด ซึ่่�งล้้วนเป็็นที่่�คุ้้�นเคยของผู้้�คนทั่่�วไป แน่่นอนว่่าด้้วยสีีสััน รููปลัักษณ์์ และกลิ่่�นของมััน ดอกไม้้ย่่อมเป็็นที่่�ชื่่�นชมของชนทุุกเหล่่าในโลกใบนี้้�
23
แนวทำำ�นองเพลงนี้้� ท่่านผู้้�หญิิงพวงร้้อยฯ ประพัันธ์์ขึ้้�นบนบัันไดเสีียงแบบ ๕ โน้้ต (pentatonic scale) ในที่่�นี้้� คืือ F major pentatonic scale ฟอร์์มเพลงแบบ ๔ ท่่อน (ABCA - รููปแบบท่่อน ๑ เหมืือนท่่อน ๔ ท่่อน ๒ และ ๓ ต่่างออกไป) ต้้นฉบัับดั้้�งเดิิม - https://www.youtube.com/watch?v=Ok8PNqxcuoc วง อ.ปิิยะพัันธ์์ สนิิทวงศ์์ และเพื่่�อน - https://www.youtube.com/watch?v=p1ICTQLOWos ขัับร้้องโดย แนน สาธิิดา - https://www.youtube.com/watch?v=bsZ4yI8-jj4 ข้้อน่่าสัังเกตสำำ�หรัับบทเพลงคลาสสุุข จากผลงานทำำ�นองของท่่านผู้้�หญิิงพวงร้้อยฯ ที่่�นำำ�มาเสนอในตอนนี้้� ล้้วนมีีความกะทััดรััดทั้้�งเนื้้�อร้้องและทำำ�นอง แต่่ก็็ได้้ใจความกระจ่่างชััดเมื่่�อตััวบทเพลงเล่่าเรื่่�องราวผ่่านสู่่�หููผู้้�ฟััง ในรููปแบบและลีีลาต่่าง ๆ กัันตามยุุคตามสมััย ผู้้�เขีียนฯ เชื่่�อว่่า ผลงานเหล่่านี้้�รวมถึึง ๒ เพลงแรกจะยืืนยง คงอยู่่�คู่่�ประเทศไทยไปแสนนานครัับ
ขอขอบคุุณข้้อมููลทุุกประเภทจาก Google Facebook และ YouTube พบกัับเพลงคลาสสุุข ในตอนต่่อไป ขอบคุุณครัับ หมายเหตุุ ท่่านฉีีดวััคซีีน COVID-19 กัันแล้้วหรืือยััง
24
นำำ�เข้้าและจััดจำำ�หน่่ายโดยTSH MUSIC www.tshmusic.com (Tel. 02-622-6451-5)
25
MUSICOLOGY
คีีตกวีีเชื้้�อสายแอฟริิกััน ตอนที่่� ๖:
Florence Price วีีรสตรีีแห่่งดนตรีีคลาสสิิก ของชาวแอฟริิกััน-อเมริิกััน เรื่่�อง: กฤตยา เชื่่�อมวราศาสตร์์ (Krittaya Chuamwarasart) นัักข่่าวอิิสระ
Florence B. Price
ความเท่่าเทีียมในปััจจุุบันั เป็็น ผลสืืบเนื่่�องจากการต่่อสู้้�เรีียกร้้อง ของผู้้�คนในอดีีต ปีี ค.ศ. ๑๙๓๓ เกิิดเหตุุการณ์์ สำำ�คััญที่่�อาจเรีียกได้้ว่า่ เป็็นหมุุดหมาย และจุุดเปลี่่�ยนของวงการดนตรีี คลาสสิิกในสหรััฐอเมริิกา เมื่่�อวง Chicago Symphony Orchestra ที่่�สมาชิิกล้้วนเป็็นนัักดนตรีี ชายผิิวขาว ได้้จัดั แสดงรอบปฐมทััศน์์ งานเพลงชื่่�อว่่า “Symphony in E minor” ผลงานของนัักประพัันธ์์หญิิง 26
ผิิวดำำ� และในปีีเดีียวกััน ผลงานของ เธอก็็ปรากฏสู่่�ผู้้�ฟัังระดัับนานาชาติิ โดยเป็็นส่่วนหนึ่่�งของงาน Chicago World Fair 1933-1934 เหตุุการณ์์สำำ�คัญ ั นี้้�ย่่อมนำำ�ความ ปีีติิยิินดีีมาสู่่� Florence B. Price (ฟลอเรนซ์์ บีี. ไพรซ์์) เจ้้าของผลงาน ซึ่่�งขณะนั้้�นมีีอายุุ ๔๖ ปีี ฟลอเรนซ์์ บีี. ไพรซ์์ ถืือเป็็นนััก ประพัันธ์์หญิิงผิิวดำำ�คนแรกที่่�ผลงาน ถููกบรรเลงโดยวงออร์์เคสตราแถวหน้้า และยัังถููกจดจำำ�ในฐานะนัักประพัันธ์์
ซิิมโฟนีีหญิิงผิิวดำำ�คนแรกด้้วย ความ สำำ�เร็็จที่่�เธอได้้รับั เรีียกว่่าไม่่เคยเกิิด ขึ้้�นมาก่่อน และยัังมีีส่่วนสำำ�คััญต่่อ การเรีียกร้้องให้้เกิิดความเท่่าเทีียมใน วงการดนตรีีคลาสสิิกในสหรััฐอเมริิกา ช่่วงหลัังสงครามกลางเมืือง ที่่�ยัังคง เต็็มไปด้้วยการเหยีียดเพศและการ เหยีียดผิิว เธอเกิิดเมื่่�อวัันที่่� ๙ เมษายน ค.ศ. ๑๘๘๗ ที่่�เมืืองลิิตเทิิลร็็อก รััฐ อาร์์คัันซอ โดยมีีชื่่�อว่่า Florence Beatrice Smith ครอบครััวเธอเป็็นคนผิิวดำำ�ชนชั้้�น กลาง พ่่อของเธอ Dr. James H. Smith เป็็นหมอฟัันชาวแอฟริิกันั ที่่�มา ตั้้�งรกรากในประเทศสหรััฐอเมริิกา ส่่วนแม่่ Florence Gulliver เป็็นครูู สอนเปีียโนในโรงเรีียนประถม พวก เขาคงไม่่มีที างจิินตนาการได้้เลยว่่า ลููกสาวผิิวสีีน้ำำ��ผึ้้�งของพวกเขาจะ กลายเป็็นนัักประพัันธ์์หญิิงผิิวดำำ�ผู้้� พลิิกวงการดนตรีีคลาสสิิกและยก ระดัับความเท่่าเทีียมในสัังคม จาก ความสำำ�เร็็จทางดนตรีีและผลงานที่่� สร้้างขึ้้�น ทั้้�งยัังมีีชื่่�อเสีียงมากที่่�สุุด แบบที่่�ไม่่เคยมีีมาก่่อน ทั้้�งสองเพีียงเลี้้�ยงดููเธออย่่างเต็็ม ความสามารถและกำำ�ลัังที่่�มีี เพื่่�อให้้ เธอมีีชีีวิิตความเป็็นอยู่่�ดีีที่่�สุุดเท่่าที่่� จะสามารถทำำ�ได้้ ภายใต้้ “ข้้อจำำ�กััด” ของรััฐทางใต้้อย่่างอาร์์คัันซอที่่�การ
เหยีียดผิิวยัังเป็็นเรื่่�องทำำ�กัันอย่่าง โจ่่งแจ้้ง เด็็กหญิิงฟลอเรนซ์์เริ่่�มเรีียน เปีียโนเมื่่�ออายุุ ๔ ขวบ โดยมีีแม่่เป็็น ครููดนตรีีคนแรก หลัังจากนั้้�นก็็เข้้า เรีียนชั้้�นประถมในโรงเรีียนสำำ�หรัับ เด็็กผิิวดำำ�ที่่�รััฐจััดไว้้ ต่่อมาได้้เรีียน กัับ Charlotte “Lottie” Andrews Stephens (1854-1951) ครููดนตรีี ที่่� Oberlin Conservatory เมื่่�ออายุุ ๑๔ ปีี ได้้เข้้าเรีียนดนตรีีที่่� New England Conservatory of Music ในเมืืองบอสตััน หนึ่่�งในไม่่กี่่�สถาบััน ที่่�รัับนัักเรีียนผิิวดำำ�เข้้าเรีียน และได้้ เรีียนวิิชาการประพัันธ์์กัับ George Chadwick (1854-1931) ผู้้�อำำ�นวย การสถาบััน ระหว่่างศึึกษากัับ George Chadwick ฟลอเรนซ์์เริ่่�มแต่่งเพลง โดยใส่่เอกลัักษณ์์ทางดนตรีีของคนผิิว ดำำ�ลงในเพลงด้้วย นั่่�นทำำ�ให้้แม่่ของ เธอกัังวลว่่าการแสดงตััวตนและใส่่ อััตลัักษณ์์ของคนดำำ�ลงในเพลง อาจ ทำำ�ให้้ลููกสาวไม่่ประสบความสำำ�เร็็จ อย่่างที่่�ควรได้้รัับ เพราะอคติิต่่อ คนดำำ� จนในท้้ายที่่�สุุด แม่่ได้้เกลี้้�ย กล่่อมให้้ฟลอเรนซ์์ปิดิ บัังความเป็็น เชื้้�อชาติิที่่�แท้้จริิง แล้้วแสดงตััวเป็็น ชาวเม็็กซิิกััน เพราะเธอมีีเฉดสีีผิิว ที่่�สว่่างกว่่าคนดำำ�ทั่่�วไป จากการมีี เลืือดผสมของแอฟริิกันั ยุุโรป และ อเมริิกัันพื้้�นเมืือง ทว่่าท่่ามกลางสัังคมที่่�ยัังมองโลก เป็็นสีีขาว-ดำำ� เธอถููกจััดประเภทเป็็น “คนดำำ�” อย่่างเลี่่�ยงไม่่ได้้ แต่่นั่่�นก็็ไม่่ได้้ ทำำ�ให้้อับั อาย เพราะมีีเลืือดแอฟริิกันั ไหลเวีียนอยู่่�ในตััว... แน่่นอนว่่า สภาพความไม่่เท่่าเทีียมในสัังคม เป็็นแรงขัับให้้เธอไม่่อาจปิิดบัังสิ่่�งนี้้� ไว้้ได้้ตลอดไป ว่่ากัันว่่า เธอขายเพลงของตััว เองได้้ตั้้�งแต่่อายุุเพีียงแค่่ ๑๖ ปีี แต่่
ภาพครอบครััว “สมิิธ”
ก็็ไม่่มีีหลัักฐานยืืนยัันแน่่ชััด ในปีี ค.ศ. ๑๙๐๖ เมื่่�ออายุุได้้ ๑๙ ปีี ฟลอเรนซ์์ก็เ็ รีียนจบ ๒ สาขา คืือ สาขาการสอนเปีียโนและการแสดง ออร์์แกน หลัังเรีียนจบ เธอกลัับเมืือง ลิิตเทิิลร็็อก บ้้านเกิิด และใช้้เวลา ๔ ปีี กัับการสอนดนตรีีที่่� Shorter College รวมทั้้�งรัับสอนตามบ้้าน หลััง จากนั้้�นได้้เรีียนต่่อคณะดนตรีีที่่� Clark University ในเมืืองแอตแลนตา รััฐ จอร์์เจีีย แล้้วกลัับบ้้านเกิิดในปีี ค.ศ. ๑๙๑๒ ได้้แต่่งงานกัับ Thomas J. Price ทนายความ ขณะเดีียวกัันคุุณภาพ ชีีวิิตของคนผิิวดำำ�ในลิิตเทิิลร็็อก ค่่อย ๆ แย่่ลง จนครอบครััวไพรซ์์ ตััดสิินใจย้้ายไปยัังเมืืองชิิคาโกในปีี ค.ศ. ๑๙๒๗ แต่่ไม่่นานหลัังจากนั้้�น ทั้้�งสองก็็แยกทางกััน ที่่�ชิิคาโก เมืืองที่่�มีีสีีสัันทาง ดนตรีีครบรส ทำำ�ให้้ฟลอเรนซ์์ ไพรซ์์ ได้้รู้้�จัักกัับนัักประพัันธ์์ นัักดนตรีี นัักวิิจารณ์์ และผู้้�สนัับสนุุนทาง ดนตรีีเชื้้�อสายแอฟริิกััน ที่่�ไม่่ได้้ปิิด กั้้�นโอกาสเธอด้้วยกำำ�แพงของอคติิ เหมืือนอย่่างที่่�เจอในรััฐอาร์์คัันซอ บ้้านเกิิด เมืืองชิิคาโกให้้การต้้อนรัับ
เธออย่่างอบอุ่่�น เพราะรู้้�ดีถึี งึ ศัักยภาพ และความสามารถทางดนตรีี ซึ่่�งจะ กลายเป็็นส่่วนสำำ�คััญต่่อพััฒนาการ ทางดนตรีีของอเมริิกันั เธอหาเลี้้�ยง ตััวเองด้้วยการบรรเลงดนตรีีประกอบ ภาพยนตร์์เงีียบ และด้้วยการสนัับสนุุนจากเพื่่�อน ๆ ในแวดวงดนตรีี ทำำ�ให้้ไพรซ์์เริ่่�ม ประพัันธ์์เพลงอีีกครั้้�ง ซึ่่�งมัันก็็ส่่ง ผลอย่่างงดงาม ในปีี ค.ศ. ๑๙๓๒ เพลง Piano Sonata in E minor และ Symphony in E minor ของไพรซ์์ ได้้รับั รางวััล ชนะเลิิศจากการประกวด Rodman Wanamaker Music Awards ได้้รับั เงิินรางวััลถึึง ๗๕๐ ดอลลาร์์ และ ในปีีถััดมา ผลงานของเธอก็็ถููกนำำ� ขึ้้�นแสดงครั้้�งแรกโดยวง Chicago Symphony Orchestra Rae Linda Brown นัักดนตรีี วิิทยาและนัักอััตชีีวประวััติขิ องไพรซ์์ ได้้พูดู ถึึงซิิมโฟนีีชิ้้�นนั้้�นว่่า “เดิิมทีีงาน ชิ้้�นนั้้�นชื่่�อว่่า ‘Negro Symphony’ เป็็นเหมืือนการดึึงจุุดเด่่นของเพลง พื้้�นบ้้านแอฟโฟร-อเมริิกััน ออกมา ถ่่ายทอดในรููปแบบของดนตรีีคลาสสิิก แต่่ก็ไ็ ด้้เปลี่่�ยนชื่่�อในภายหลััง เพราะ 27
ขณะเป็็นนัักเรีียนดนตรีีที่่�เมืืองบอสตััน
กลััวเพลงจะถููกตััดสิินด้้วยอคติิ” แม้้ว่่ากระแสความเกลีียดชััง การเหยีียดเชื้้�อชาติิ เหยีียดผิิว หรืือ แม้้แต่่เหยีียดเพศ จะไม่่ได้้เลวร้้าย เท่่ารััฐทางใต้้ แต่่ก็ไ็ ม่่ได้้หมายความ ว่่าบุุคคลสำำ�คััญทางดนตรีีในรััฐทาง เหนืือทุุกคนจะอ้้าแขนต้้อนรัับงาน เพลงคุุณภาพ ขณะที่่� Frederick Stock (1872-1942) นัักประพัันธ์์เชื้้�อ สายเยอรมััน วาทยกรประจำำ�วง Chicago Symphony Orchestra สนัับสนุุนงานของไพรซ์์อย่่างดีี แต่่ เธอรู้้�ตััวว่่า Serge Koussevitzky (1874-1951) วาทยกรเชื้้�อสาย รััสเซีีย ซึ่่�งเป็็นผู้้�อำำ�นวยการวง Boston Symphony Orchestra ขณะนั้้�น ไม่่แยแสที่่�จะนำำ�งานของเธอออก แสดงไม่่ว่า่ ไพรซ์์จะอ้้อนวอนอย่่างไร Koussevitzky ก็็ยังั แสดงท่่าทีีเพิิกเฉย แรงสนัับสนุุนส่่วนใหญ่่มักั มาจาก เพื่่�อนในแวดวงดนตรีีที่่�เป็็นเพศหญิิง อย่่าง Maude Roberts George (1888-1943) และ Margaret Allison Bonds (1913-1972) นััก ประพัันธ์์และนัักเปีียโน ที่่�นำำ�ผลงาน ของไพรซ์์หลายเพลงออกแสดง หรืือ Marian Anderson (1897-1993) 28
นัักร้้องชื่่�อดัังที่่�นำำ�ผลงานไปแสดงใน เวทีีโลก ด้้านนัักวิิจารณ์์ดนตรีี ซึ่่�งเป็็นคน ขาว กล่่าวว่่า การพรีีเมีียร์์ผลงาน ของไพรซ์์ ได้้นำำ�ไปสู่่�ยุุคใหม่่ของวงการ ดนตรีีคลาสสิิกในสหรััฐอเมริิกา ทว่่า ก็็ยัังเป็็นเรื่่�องน่่าเศร้้าที่่�ไพรซ์์ยัังคง ต้้องเผชิิญการกีีดกัันจากการที่่�เธอ
เป็็นเพศหญิิงและไม่่ได้้มีีผิิวขาว บุุคคลสำำ�คััญในวงการดนตรีีคลาสสิิก ขณะนั้้�นประเมิินงานของเธอต่ำำ��ไป มีี การเพิิกเฉย ปฏิิเสธคำำ�ขอให้้นำำ�ผลงาน ของเธอออกแสดง ... ในแวดวงศิิลปะ “การสููญหาย และการค้้นพบ” เป็็นเรื่่�องที่่�น่่ายิินดีี
โปรแกรมคอนเสิิร์์ตเมื่่�อครั้้�งวง Chicago Symphony Orchestra นำำ�งานของไพรซ์์ ขึ้้�นแสดง
Florence B. Price
การได้้เห็็นความเปลี่่�ยนแปลงของ รสนิิยมและคุุณค่่าที่่�เคยสาบสููญ เหมืือนได้้ชุุบชีีวิิตของศิิลปิินผู้้�วาย ชนม์์ให้้กลัับมาอีีกครั้้�ง แต่่เรื่่�องราวของฟลอเรนซ์์ ไพรซ์์ นั้้�นค่่อนข้้างน่่าเศร้้า เพราะชีีวิิต และผลงานของเธอเป็็นประเภทที่่� ว่่า “ถููกค้้นพบ ถููกลืืมเลืือน และ ค้้นพบอีีกครั้้�ง” เธอประพัันธ์์ผลงานไว้้มากกว่่า ๓๐๐ ชิ้้�น ตั้้�งแต่่เพลงร้้องไปจนถึึง คอนแชร์์โต ชนะรางวััลมาแล้้วหลาย เวทีี และยืืนอยู่่�บนจุุดสููงสุุดในแวดวง ดนตรีีคลาสสิิกในหมู่่�ชาวแอฟริิกััน -อเมริิกันั ของชิิคาโก อดีีตสุุภาพสตรีี หมายเลข ๑ อย่่าง Eleanor Roosevelt (1884-1962) ยกย่่อง เธออย่่างมาก ทั้้�งเรื่่�องความสามารถ ทางดนตรีีและการยืืนหยััดต่่อสู้้�เพื่่�อ สร้้างพื้้�นที่่�ของ “เพศหญิิง” และ “คนที่่�ไม่่ได้้มีผิี วิ ขาว” ในวงการเพลง คลาสสิิกในสหรััฐอเมริิกา Samantha Ege นัักเปีียโนและ นัักดนตรีีวิิทยาจากมหาวิิทยาลััย ออกซ์์ฟอร์์ดกล่่าวว่่า งานเพลงของ ไพรซ์์มีรี ากฐานมาจากเพลงพื้้�นบ้้าน และเพลงที่่�ร้อ้ งในโบสถ์์จากพื้้�นเพที่่�เธอ เป็็นคนเคร่่งศาสนามากกว่่าได้้อิทิ ธิิพล จากดนตรีีแจ๊๊สซึ่่�งกำำ�ลัังเป็็นที่่�นิิยมใน
Florence B. Price (ขวาสุุด) กัับเพื่่�อนในสมาคม National Association of Negro Musicians
ขณะนั้้�น งานของเธอเป็็นการผสม ผสานความโหยหา เสีียงที่่�สื่่�อถึึงเรื่่�อง ทางจิิตวิิญญาณ และรููปแบบของเสีียง ประสานที่่�ซัับซ้้อน ดููคล้้ายงานของ Dvorak มากกว่่า Gershwin ทว่่า แฝงความละเอีียดอ่่อน ความเศร้้า ซ่่อนไว้้อยู่่�เสมอ... งานเพลงของ เธอมีีความละเมีียดละไมของโทน และการเรีียบเรีียงเสีียงประสาน จนดููคล้้ายงานของ Brahms หรืือ Rachmaninoff ทว่่าท่่วงทำำ�นองเหล่่า นั้้�นยัังคงสะท้้อนความเจ็็บปวดของ คนผิิวดำำ� ที่่�ครั้้�งหนึ่่�งเคยมีีสถานะ ทาส ถููกกดขี่่�” ในปีี ค.ศ. ๑๙๕๓ ฟลอเรนซ์์ บีี. ไพรซ์์ เสีียชีีวิิตลงในวััย ๖๖ ปีี ด้้วยโรคหลอดเลืือดสมอง ไม่่นาน หลัังจากนั้้�น ผลงานของเธอก็็เสื่่�อม ความนิิยมและถููกลืืมเลืือนไป แทบ ไม่่ต่่างจากศิิลปิินและบุุคคลสำำ�คััญ เชื้้�อสายแอฟริิกัันคนอื่่�น ๆ แต่่โชคดีีที่่�ในศตวรรษที่่� ๒๑ กระแส เฟมิินิสิ ม์์และความสนใจวััฒนธรรม แอฟริิกันั อเมริิกันั เริ่่�มมากขึ้้�น ทำำ�ให้้ ชีีวิติ และผลงานของศิิลปิินหลายท่่าน กลัับมาอยู่่�ในความสนใจอีีกครั้้�ง ปีี ค.ศ. ๒๐๐๙ มีีการค้้นพบ ต้้นฉบัับงานประพัันธ์์ของเธอจำำ�นวน มาก ณ บ้้านร้้างในเมืืองเซนต์์แอนน์์
รััฐอิิลลิินอยส์์ ที่่�ไพรซ์์เคยใช้้เวลา ช่่วงฤดููร้อ้ นที่่�นั่่�น การค้้นพบนี้้�ทำำ�ให้้ มีีการวิิเคราะห์์ผลงานของเธออีีก ครั้้�ง มีีการนำำ�ออกแสดง ได้้นำำ�ไป สู่่�การจััดเทศกาลดนตรีีนานาชาติิ International Florence Price Festival และการบัันทึึกเสีียงผลงาน ของศิิลปิินหญิิงผู้้�ล่่วงลัับคนนี้้� และปีี ค.ศ. ๒๐๑๘ ชื่่�อของ ฟลอเรนซ์์ ไพรซ์์ ถููกจารึึกในหอ เกีียรติิยศสตรีีแห่่งรััฐอาร์์คันั ซอ และ สมาคมครููดนตรีีแห่่งรััฐอาร์์คัันซอ องค์์กรที่่�เคยปฏิิเสธคีีตกวีีหญิิงมาก ความสามารถ เมื่่�อครั้้�งที่่�เธอยัังมีีชีวิี ติ อ่่ า นเรื่่�องราวเพิ่่�มเติิ ม ได้้ ที่่� https://florenceprice.com/ อ้้างอิิง https://libraries.uark.edu/info/ exhibitgallery.asp?ExhibitID=263 http://afrovoices.com/florence- price-biography/ https://www.nws.edu/news/ florence-price-portrait-of-an artist/ https://www.classicfm.com/ discover-music/florence-price/
29
THAI AND ORIENTAL MUSIC
ฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง
เครื่่�องดนตรีีที่่� (ไม่่) ต้้องเรีียน เรื่่�อง: เดชน์์ คงอิ่่�ม (Dejn Gong-im) ผู้้�ช่่วยศาสตราจารย์์ ประจำำ�สาขาวิิชาดนตรีีศึึกษา คณะครุุศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยราชภััฏพิิบูล ู สงคราม
ฉิ่่� ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง เป็็นเครื่่�อง ดนตรีีไทยที่่�ทุุกคนเห็็นแล้้วรู้้�จััก สามารถบอกชื่่�อได้้ว่า่ อัันไหนเรีียกว่่า ฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง เป็็นอย่่างดีี แต่่ หารู้้�ไม่่ ว่่าทั้้�งฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง เครื่่�องดนตรีีที่่�นักั ดนตรีีไทยไม่่อยาก ได้้ใคร่่ดีนั้้�ี น เป็็นสิ่่�งสำำ�คััญที่่�ต้้องเรีียนรู้้� ดููเหมืือนว่่าแต่่เดิิมมาจนถึึงปััจจุุบันั ทั้้�งที่่�ผ่่านมาแล้้ว และจะต้้องดำำ�เนิิน ไปเบื้้�องหน้้า ก็็ยังั ไม่่เห็็นวี่่�แววว่่าจะ คำำ�นึึงถึึงความสำำ�คััญของเครื่่�องดนตรีี ทั้้�ง ๔ ชนิิดนี้้�เท่่าใดนััก ทั้้�งที่่�เป็็นส่่วน สำำ�คััญขององค์์ประกอบสำำ�หรัับการ ร้้องและบรรเลงในวงดนตรีีของไทย แม้้ว่่าในเกณฑ์์มาตรฐานดนตรีีไทย ได้้กำำ�หนดให้้มีีอยู่่�ในการสอบเทีียบ เกณฑ์์เครื่่�องดนตรีี แต่่ก็็ไปรวมอยู่่� กัับเครื่่�องดนตรีีประเภทเครื่่�องหนััง ไม่่ได้้แยกออกมาเป็็นกิิจจะลัักษณะ เครื่่�องประกอบจัังหวะ ๔ ชนิิดนี้้� ถููกมองว่่าเป็็นเครื่่�องประกอบจริิง ๆ บุุคคลที่่�จะเป็็นผู้้�ปฏิิบัติั บิ รรเลงในวง ดนตรีีก็็เป็็นเพีียงแค่่ส่่วนประกอบ จริิง ๆ เป็็นตััวที่่�ทำำ�ให้้ครบจำำ�นวน ในวงดนตรีีในกรณีีที่่�วงดนตรีีนั้้�นถููก กำำ�หนดให้้ว่่าจะต้้องมีีเครื่่�องดนตรีี อะไรบ้้าง กรณีีนี้้�เห็็นได้้จากการ 30
กำำ�หนดกฎเกณฑ์์และจะต้้องปฏิิบััติิ ตาม หากไม่่ปฏิิบััติติ ามให้้ครบถ้้วน ก็็จะขาดคุุณสมบััติิของวงดนตรีี อาจถููกปรัับให้้เสีียคะแนนและแพ้้ใน รายการแข่่งขััน รายการประกวดวง ดนตรีีไทย ก็็เป็็นได้้ ในกรณีีอื่่�น ฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง ถููกวางไว้้ในวงดนตรีีแต่่ก็็ไม่่ได้้รัับ ความสนใจ ในส่่วนของการบรรเลง โดยเฉพาะในปััจจุุบััน วงดนตรีีบาง ประเภทมีีฉิ่่�งเพีียงอย่่างเดีียว ที่่�ใช้้ ประกอบเป็็นเครื่่�องประกอบจัังหวะ โดยเฉพาะในวงปี่่�พาทย์์ประกอบพิิธีี บรรเลงเพลงหน้้าพาทย์์ไหว้้ครููโขน ละคร ไหว้้ครููดนตรีีไทย วงปี่่�พาทย์์ เครื่่�องห้้า เครื่่�องคู่่� เครื่่�องใหญ่่ เครื่่�อง ประกอบจัังหวะมีีเพีียงฉิ่่ง� เท่่านั้้�น ซึ่่�ง ธรรมชาติิของวงดนตรีีประเภทวง ปี่่�พาทย์์ จะเน้้นในเรื่่�องของเสีียงดััง เครื่่�องดนตรีีที่่�ผสมผสานเข้้าในวงจึึง ล้้วนมีีเสีียงที่่�ดัังกัังวานกว้้างไกล เพื่่�อการป่่าวประกาศเป็็นสำำ�คััญ แต่่ในปััจจุุบัันปรัับลดเครื่่�องดนตรีี ประเภทเครื่่�องประกอบจัังหวะออก ไป เพีียงเพราะมีีความรู้้�สึึกว่่าเสีียง ดัังมากเกิินไป โดยเฉพาะฉาบใหญ่่ กรัับ และโหม่่ง
อย่่างไรก็็ดีี บทบาทของฉิ่ง่� ในวง ปี่่�พาทย์์ ก็็ไม่่ได้้รับั ความสำำ�คััญมาก นััก ดัังเช่่นที่่� สมเด็็จพระเจ้้าบรมวงศ์์ เธอ กรมพระยาดำำ�รงราชานุุภาพ ได้้ ทรงพระนิิพนธ์์อธิิบายเรื่่�องตำำ�นาน เครื่่�องมโหรีีปี่่พ� าทย์์, (อ้้างใน: เพลง ดนตรีีและนาฏศิิลป์์จากสาส์์นสมเด็็จ, หน้้า ๓๙๗-๓๙๙, ศาสตราจารย์์ นายแพทย์์พูนู พิิศ อมาตยกุุล) กล่่าวว่่า “...วงดนตรีีที่่�ไทยเราใช้้กัันมาแต่่ โบราณ คืือ เบญจดุุริยิ างค์์ จะมีีอยู่่� ๒ ชนิิด คืือ วงปี่่�พาทย์์เครื่่�องห้้าอย่่าง เบา ใช้้เล่่นละครกัันในพื้้�นเมืือง (เช่่น พวกละครชาตรีีทางหััวเมืืองปัักษ์์ใต้้ ยัังใช้้จนทุุกวัันนี้้�) ชนิิด๑ เครื่่�องอย่่าง หนัักสำำ�หรัับใช้้เล่่นโขนชนิิด๑ ปี่่�พาทย์์ ๒ ชนิิดที่่�กล่่าวมานี้้� คนทำำ�วงละ ๕ คน เหมืือนกััน แต่่ใช้้เครื่่�องผิิดกััน ปี่่�พาทย์์เครื่่�องเบาวงหนึ่่�ง มีีปี่่�เป็็น เครื่่�องทำำ�ลำำ�นำำ�๑ ทัับ๒ กลอง๑ ฆ้้อง คู่่�เป็็นเครื่่�องทำำ�จัังหวะ๑ ลัักษณะตรง ตำำ�ราเดิิม ผิิดกัันแต่่ใช้้ทับั แทนโทนใบ๑ เท่่านั้้�น ส่่วนวงปี่่�พาทย์์เครื่่�องหนััก นั้้�น วงหนึ่่�งมีีปี่่๑� ระนาด๑ ฆ้้องวง๑ กลอง๑ โทน(ตะโพน)๑ ใช้้โทนเป็็น เครื่่�องทำำ�เพลงและจัังหวะไปด้้วยกััน ถ้้าทำำ�ลำำ�นำำ�ที่่�ไม่่ใช้้โทนก็็ให้้คนโทนตีีฉิ่่ง�
ให้้จัังหวะ เหตุุที่่�ผิดิ กัันเช่่นนี้้� เห็็นจะ เป็็นเพราะการเล่่นละครมีีขัับร้้อง และเจรจาสลัับกัับปี่่�พาทย์์ ไม่่ต้้อง ทำำ�พัักละช้้านานเท่่าใด แต่่การเล่่น โขนต้้องทำำ�ปี่่�พาทย์์พักั ละนาน ๆ จึึง ต้้องแก้้ไขให้้มีเี ครื่่�องทำำ�ลำำ�นำำ�มากขึ้้�น แต่่การเล่่นละครตั้้�งแต่่เกิิดมีีละครใน ขึ้้�น เปลี่่�ยนมาใช้้ปี่่พ� าทย์์เครื่่�องหนััก จากโขน ปี่่�พาทย์์ที่่�เล่่นกัันในราชธานีี จึึงใช้้แต่่ปี่่�พาทย์์เครื่่�องหนัักเป็็นพื้้�น เรื่่�องตำำ�นานการที่่�แก้้ไขเพิ่่�มเติิม เครื่่�องปี่่�พาทย์์ไทย พิิเคราะห์์ดููตาม เค้้าเงื่่�อนที่่�มีีอยู่่� ดููเหมืือนจะแก้้ไข มาเป็็นชั้้�น ๆ ทำำ�นองดัังจะกล่่าวต่่อ ไปนี้้�คืือ ปี่่�พาทย์์เครื่่�องหนัักในสมััย กรุุงศรีีอยุุธยาเป็็นราชธานีี มีีปี่่เ� ลา๑ ระนาดราง๑ ฆ้้องวง๑ ฉิ่่ง� กัับโทนใบ๑ กลองใบ๑ รวมเป็็น ๕ ด้้วยกััน… ได้้ กล่่าวมาข้้างต้้นว่่า ปี่่�พาทย์์เดิิมเป็็น เครื่่�องอุุปกรณ์์การฟ้้อนรำ�� เช่่น เล่่น หนััง และโขน ละคร เป็็นต้้น หรืือทำำ� เป็็นเครื่่�องประโคมให้้ครึึกครื้้�น ครั้้�น พระบาทสมเด็็จพระพุุทธเลิิศหล้้า นภาลััยทรงพระราชดำำ�ริิให้้เสภาขัับ ส่่งปี่่�พาทย์์ ปี่่�พาทย์์ก็ก็ ลายเป็็นเครื่่�อง เล่่นสำำ�หรัับให้้ไพเราะโดยลำำ�พััง เพราะ ฉะนั้้�น เมื่่�อเล่่นเสภาส่่งปี่่�พาทย์์กััน แพร่่หลายต่่อมาถึึงรััชกาลที่่� ๓ จึึง มีีผู้้�คิิดเครื่่�องปี่่�พาทย์์เพิ่่�มเติิมขึ้้�นให้้ เป็็นคู่่�หมดทุุกอย่่าง คืือ ๑. เอาปี่่�นอกเป็็นคู่่�กัับปี่่�ใน ๒. คิิดทำำ�ระนาดทุ้้�มขึ้้�นเป็็นคู่่�กัับ ระนาดเอก ๓. คิิดทำำ�ฆ้้องวงเล็็กขึ้้�นเป็็นคู่่� กัับฆ้้องวงใหญ่่ ๔. เอาเปิิงมางสองหน้้าให้้คน กลองตีีเป็็นคู่่�กัับโทน (ตะโพน) ๕. เอาฉาบเติิมขึ้้�นให้้คนกลอง
ตีีเป็็นคู่่�กัับฉิ่่�ง ๖. เติิมกลองขึ้้�นอีีก ๑ ใบให้้ เป็็นคู่่� ปี่่�พาทย์์แต่่เดิิม วงหนึ่่�ง ๕ คน ก็็กลายเป็็นวงละ ๘ คน เรีียกว่่า ‘ปี่่�พาทย์์เครื่่�องคู่่�’ ปี่่�พาทย์์อย่่างเดิิมที่่� ใช้้กันั อยู่่�ในพื้้�นเมืืองเรีียกว่่า ‘ปี่่�พาทย์์ เครื่่�องห้้า’ มาถึึงรััชกาลที่่�๔ มีีผู้้�คิดิ ระนาดทอง ขึ้้�นเป็็นอุุปกรณ์์ระนาดเอก และระนาด เหล็็กขึ้้�นเป็็นอุุปกรณ์์ระนาดทุ้้�ม เพิ่่�ม ขึ้้�นอีีก ๒ อย่่าง คนทำำ�ปี่่�พาทย์์วงหนึ่่�ง จึึงเป็็น ๑๐ คน เรีียกว่่า ‘ปี่่�พาทย์์ เครื่่�องใหญ่่’ เล่่นกัันสืืบมาจนทุุกวััน นี้้� ตำำ�นานปี่่�พาทย์์เครื่่�องห้้า ปี่่�พาทย์์ เครื่่�องคู่่� และปี่่�พาทย์์เครื่่�องใหญ่่ มีี เรื่่�องราวดัังแสดงมา” เห็็นได้้ว่่า ฉิ่่�ง มีีกล่่าวถึึงในวง ดนตรีีปี่่พ� าทย์์ สัันนิิษฐานว่่ามีีมาแต่่ สมััยอยุุธยา แต่่บทบาทของฉิ่ง่� ในวง ดนตรีี โดยเฉพาะวงปี่่�พาทย์์ กลัับ กลายเป็็นว่่าไม่่มีบี ทบาทหน้้าที่่�สำำ�คััญ ใด ๆ เลย ซึ่่�งสัังเกตได้้ว่า่ ถ้้าเพลงใด ที่่�ไม่่ได้้ตีโี ทน (ตะโพน) ก็็ให้้คนตีีโทน นั้้�นตีีฉิ่่�ง แสดงว่่าไม่่ได้้ตีีฉิ่่�งทุุกเพลง อาจเพราะจำำ�กััดด้้วยจำำ�นวนนัักดนตรีี อย่่างไรก็็ตาม บทบาทของฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง ยัังมีีให้้เห็็นถึึงความ สำำ�คััญ และได้้บัันทึึกการตีีฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง ไว้้เป็็นหลัักฐานประกอบ เพลงสำำ�คััญ ๆ ของดนตรีีไทย เช่่น ในเพลงชุุดโหมโรงเย็็นที่่�ได้้มีกี ารจด บัันทึึกเป็็นโน้้ตสากลตั้้�งแต่่ปีี พ.ศ. ๒๔๗๓ โดยมีีผู้้�คงแก่่เรีียนทั้้�งทางด้้าน ปฏิิบัติั อิ ย่่างเยี่่�ยมยอด แม้้นว่่าในยุุค นั้้�นยัังไม่่มีกี ารวางรากฐานด้้านทฤษฎีี ดนตรีีไทย แต่่ในการบัันทึึกโน้้ตก็็แสดง ให้้เห็็นว่่า หลัักการในการบรรเลง
เพลงในชุุดโหมโรงเย็็นที่่�จดบัันทึึกไว้้ นั้้�น ได้้มีหี ลัักทฤษฎีีและหลัักปฏิิบัติั ิ ควบคู่่�กัันอยู่่�เป็็นสำำ�คััญ ซึ่่�งเป็็นเรื่่�อง ที่่�ควรศึึกษาเป็็นอย่่างยิ่่�ง ในที่่�นี้้�จึึงจะ ยกตััวอย่่างการกำำ�หนดบัันทึึกการตีี ฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง ประกอบกัับ บทเพลงต่่าง ๆ ในเพลงชุุดโหมโรงเย็็น ว่่ามีีลัักษณะการตีีประกอบอย่่างไร เป็็นประการหนึ่่�ง ในการบัันทึึกโน้้ต สากลจะทำำ�ให้้เห็็นว่่ามีีเสีียงหนััก เบา สั้้�น ยาว แสดงว่่าการตีีเครื่่�อง ประกอบจัังหวะ ฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง ย่่อมต้้องมีีคุุณลัักษณะของ การเกิิดเสีียง ก็็คืือ กลวิิธีีในการตีี ให้้เกิิดเสีียง ไม่่สัักแต่่ว่่าตีีให้้มีีเสีียง ดัังโครมครามไปเท่่านั้้�น จึึงอยากนำำ� เสนอและให้้เห็็นถึึงความสำำ�คััญของ ฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง ที่่�เข้้าประกอบ ในเพลงต่่าง ๆ ซึ่่�งในปััจจุุบันั อาจจะ เลืือนลางไปทุุกทีี ทุุกทีี จนในที่่�สุุด ในบางเพลง การตีี ฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง โดยหน้้าที่่�ของนัักดนตรีีใน วงก็็น่่าจะมึึนงงว่่าควรจะตีีอย่่างไร ประกอบในบทเพลงบางเพลง ดัังนี้้� ตััวอย่่างการตีี ฉิ่่�ง ฉาบ โหม่่ง ในเพลงชุุดโหมโรงเย็็น ที่่�จดบัันทึึก ไว้้เมื่่�อ พ.ศ. ๒๔๗๓ ด้้วยเพลงชุุดโหมโรงเย็็น เป็็นเพลง พิิธีกี รรมที่่�ไม่่มีแี นวบรรเลงของกรัับ ซึ่่�งกรัับบรรเลงในวงปี่่�พาทย์์เสภา
31
ตัวอย่างการตีฉิ่ง ฉาบใหญ่ โหม่ง เพลงสาธุการ
32
จัังหวะฉิ่่�ง ในเพลงสาธุุการ ที่่�ยกมาเป็็นแนวทางที่่�บัันทึึกไว้้ในโน้้ตฉบัับรวมเครื่่�อง เฉพาะเสีียง ฉิ่่�ง ฉิ่่�ง ฉิ่่�ง ฉิ่่�ง ในอััตราจัังหวะชั้้�นเดีียว ตลอดทั้้�งเพลง ฉาบใหญ่่ และโหม่่ง ทำำ�พร้้อมกััน ตามโครงสร้้างเพลงเมื่่�อครบ ๑ ประโยค ตััวอย่่างการตีีฉิ่่�ง ฉาบใหญ่่ โหม่่ง เพลงตระหญ้้าปากคอก
33
34
35
(ที่่�มา: เดชน์์ คงอิ่่�ม)
การตีีฉิ่่�ง ในเพลงตระโหมโรง ทำำ�ในอััตราจัังหวะ ๓ ชั้้�น ตลอดทั้้�งเพลง ฉาบใหญ่ และโหม่ง ท�ำพร้อมกัน ในโครงสร้างประโยคเพลง ๓ ชั้น สังเกตว่าจะท�ำพร้อมและไม่พร้อมกับ หน้าพาทย์ไม้กลองทัด ซึ่งเป็นลีลาของเพลงประเภทที่ใช้หน้าทับหน้าพาทย์ประกอบ ซึ่งมีความเข้าใจคลาด เคลื่อนกันอยู่ว่าฉาบใหญ่ต้องท�ำพร้อมไม้กลอง
36
ตััวอย่่างการตีีฉิ่่�ง ฉาบใหญ่่ โหม่่ง เพลงปฐม ลา
37
38
(ที่่�มา: เดชน์์ คงอิ่่�ม) การตีีฉิ่่�ง ในเพลงปฐม สำำ�หรัับเพลงปฐมในชุุดโหมโรงเย็็น เป็็นเพลงอััตราจัังหวะชั้้�นเดีียว แต่่เครื่่�องประกอบ จัังหวะจะทำำ�ในอััตราจัังหวะ ๒ ชั้้�น ด้้วยเสีียง ฉิ่่�ง ลงลา เป็็นอััตราจัังหวะ ๓ ชั้้�น ฉาบใหญ่ และโหม่ง ท�ำตามฉิ่ง ส่วนเพลงลา ท�ำตามประโยคเพลง ๓ ชั้น ตลอดทั้งเพลง ตััวอย่่างการตีีฉิ่่�ง ฉาบใหญ่่ โหม่่ง เพลงรััวลาเดีียว
39
40
(ที่่�มา: โน้้ตฉบัับรวมเครื่่�อง เพลงชุุดโหมโรงเย็็น พ.ศ. ๒๔๗๓) 41
แสดงถึงวิธีการตีฉิ่ง ฉาบใหญ่ โหม่ง ที่มีรูปแบบและเป็นระบบที่ต้องศึกษา เพื่อเป็นแนวทางในการน�ำไป ปฏิบัติบรรเลงได้เป็นอย่างดี นอกจากเพลงส�ำคัญประกอบพิธีกรรมที่ได้มีการบันทึกโน้ตส�ำหรับเป็นแนวทางการบรรเลงแล้ว การตีฉิ่ง ประกอบบทเพลงบางเพลงประกอบการแสดงที่มีท่าทางและประกอบเข้าการขับร้อง ฉิ่ง ยังมีบทบาทส�ำคัญ เข้าประกอบบทเพลงบางเพลงที่ถือว่าเป็นการพัฒนาขั้นสูงด้านการบรรเลงและการขับร้องส�ำหรับประกอบเข้า ในการแสดงโขนละคร เป็นอัตราจังหวะพิเศษ เรียกว่า ฉิ่งตัด ที่โครงสร้างของจังหวะผสมระหว่างจังหวะ ๓ ชั้น ๒ ชั้น เข้าด้วยกันอย่างกลมกลืน เช่น เพลงยานี เพลงชมตลาด เพลงโลมฉิ่ง เพลงโลมมอญ เพลงโลมค�ำ หวาน เป็นต้น มีโครงสร้างดังนี้
(ที่่�มา: เดชน์์ คงอิ่่�ม) 42
(ที่่�มา: เดชน์์ คงอิ่่�ม) ฉิ่ง ยังมีบทบาทที่น�ำเข้าประกอบการบรรเลงและขับร้องในเพลงจ�ำพวกเพลงส�ำเนียงภาษาต่าง ๆ ที่มีการ ก�ำหนดรูปแบบในการตีเข้ากับเพลงส�ำเนียงภาษาไว้ เช่น ส�ำเนียงจีน ส�ำเนียงฝรัง่ ส�ำเนียงพม่า ส�ำเนียงญวน ดังนี้
43
เพลงจีีนขิิมเล็็ก (เพลงสำำ�เนีียงจีีน)
(ที่่�มา: เดชน์์ คงอิ่่�ม)
44
เพลงฟ้้อนม่่านมุ้้�ยเชีียงตา (เพลงสำำ�เนีียงพม่่า)
45
46
47
(ที่่�มา: เดชน์์ คงอิ่่�ม)
48
โดยเฉพาะเพลงฟ้้อนม่่านมุ้้�ย เชีียงตาชุุดนี้้� เป็็นเพลงในราชสำำ�นััก เชีียงใหม่่ สำำ�เนีียงเพลงมีีท่ว่ งทำำ�นอง ไปทางพม่่า การตีีฉิ่่�งเข้้าประกอบคลาด เคลื่่�อนไปมากจากที่่�รัับเข้้ามาร้้องเล่่น โดยเฉพาะในส่่วนทำำ�นองเพลงเร็็วที่่� วงปี่่�พาทย์์มอญนิิยมนำำ�มาบรรเลง จะตีีเป็็นอััตราจัังหวะชั้้�นเดีียว แบบ สองไม้้เพลงเร็็ว ทำำ�ให้้บทบาทของฉิ่ง่� ในเพลงนี้้�จึึงเสมืือนขาดความสำำ�คััญ ไปอย่่างน่่าเป็็นห่่วง ดัังนี้้� จะเห็็นว่่า ถ้้าฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง เป็็นเครื่่�องดนตรีีที่่�ประกอบเข้้า กัับวงดนตรีีไทย เพีียงแต่่ให้้มีีตีีเข้้า กัับทำำ�นอง เป็็นเพีียงเครื่่�องดนตรีีที่่� ใคร ๆ ก็็เล่่นได้้ ฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง เป็็นเครื่่�องดนตรีีที่่�ไม่่ต้อ้ งเรีียนรู้้�ก็็ได้้ เพราะในการเรีียนการสอนวิิชาดนตรีี ไทยในระบบที่่�เป็็นวิิชาเอกดนตรีีไทย ที่่�คิิดว่่ายัังขาดอยู่่� ก็็คือื การให้้ความ สำำ�คััญด้้านการเรีียนรู้้�เรื่่�องเครื่่�องดนตรีี
ประเภทเครื่่�องประกอบจัังหวะ ฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง ในวงดนตรีีไทย จึึง ไม่่เพีียงแต่่ตีใี ห้้เข้้ากัับทำำ�นองเพลงได้้ ถููกต้้องตามจัังหวะของบทเพลงนั้้�น ๆ แต่่ต้้องคำำ�นึึงถึึงคุุณภาพเสีียงของ เครื่่�องประกอบจัั ง หวะทุุ ก ชนิิ ด เป็็นสิ่่�งที่่�ควรเรีียนรู้้�ในคุุณภาพของ เสีียงที่่�นำำ�มาประกอบเข้้ากัับเพลง เพื่่�อให้้เกิิดความไพเราะ ดัังที่่�มีีผู้้� เปรีียบเปรยว่่า ฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง นั้้�นเป็็นเครื่่�องประกอบที่่�สำำ�คััญ เป็็น ดัังเครื่่�องปรุุงในการทำำ�อาหารให้้มีี รสชาติิที่่�อร่่อยกลมกล่่อม บทเพลง อาจจะขาดบางสิ่่�งบางอย่่างที่่�จะทำำ�ให้้ เกิิดความไพเราะยิ่่�งขึ้้�น ก็็ต้อ้ งอาศััย เครื่่�องประกอบที่่�มีีคุุณสมบััติิเช่่น เดีียวกัับเครื่่�องปรุุง เพื่่�อให้้รสชาติิ ของอาหารมีีความอร่่อยมากยิ่่�ง ขึ้้�น ฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง เปรีียบ เหมืือนผงชููรส ตราบใดที่่�ยัังตีีแต่่ ให้้เป็็นเสีียงดัังไปตามเพลง โดยไม่่
คำำ�นึึงถึึงคุุณภาพของเสีียง ผงชููรส ที่่�เติิมเข้้าไปก็็อาจจะเป็็นตััวทำำ�ให้้ อาหารขาดความอร่่อยได้้ จึึงควร ให้้ความสำำ�คััญในการฝึึกฝนเรีียนรู้้� ในเครื่่�องดนตรีีทุกุ ชนิิดของดนตรีีไทย โดยเฉพาะอย่่างยิ่่�ง เครื่่�องประกอบ จัังหวะ ฉิ่่�ง ฉาบ กรัับ โหม่่ง ให้้ความ สำำ�คััญด้้านคุุณภาพของเสีียงเทีียบ เท่่ากัับเครื่่�องดนตรีีที่่�ทำำ�ทำำ�นองได้้ ดัังนี้้�แลฯ แก้้ไข: ข้้อความในบทความเรื่่�อง กราวรำ�� เพลงสำำ�คััญในดนตรีีไทย ฉบัับเดืือนพฤษภาคม ๒๕๖๔ หน้้า ๖๒ บรรทััดที่่� ๔ “...ทำำ�นองในจัังหวะ สุุดท้้ายของท่่อนที่่� ๒ ให้้มีีเสีียงต่ำำ�� กว่่าเสีียงเพลงกราวรำ��มอญ ๒ ชั้้�น ๑ เสีียง เป็็นเพลงลำำ�ลา...”
49
THAI AND ORIENTAL MUSIC
ปี่่�พาทย์์ และแตรวง
คณะโชคสิิทธิิชััยศิิลป์์ เรื่่�อง: ธัันยาภรณ์์ โพธิิกาวิิน (Dhanyaporn Phothikawin) อาจารย์์ประจำำ�สาขาวิิชาดนตรีีศึึกษา วิิทยาลััยดุุริิยางคศิิลป์์ มหาวิิทยาลััยมหิิดล
คณะโชคสิิทธิิชััยศิิลป์์ ก่่อตั้้�งขึ้้�นเมื่่�อ พ.ศ. ๒๕๔๙ โดยนายสมบััติิ คุ้้�มกััน อยู่่�บ้้านเลขที่่� ๓๓/๑ หมู่่� ๓ ตำำ�บล ศาลากลาง อำำ�เภอบางกรวย จัังหวััดนนทบุุรีี แรกเริ่่�ม ของการตั้้�งคณะ ใช้้ชื่่�อว่่า “สิิทธิิโชคชััย” ต่่อมา ได้้เปลี่่�ยนเป็็น “โชคนิิมิิต” และต่่อมาในรุ่่�นลููกชายได้้ เปลี่่�ยนชื่่�อเป็็น “โชคสิิทธิิชััยศิิลป์์” การก่่อตั้้�งเกิิดขึ้้�นจากความสนใจในการเรีียนรู้้�ดนตรีี และต้้องการที่่�จะมีีคณะดนตรีีเป็็นของตนเอง จากการ สััมภาษณ์์ นายสมบััติิได้้เล่่าว่่า “สนใจดนตรีีตอนอายุุ
นายสมบััติิ คุ้้�มกััน
50
ประมาณ ๑๗-๑๘ ปีี ไปเรีียนกัับตาโอดกัับคุุณวิินััย ลููกชาย ที่่�คณะแตรวงสุุวรรณศิิลป์์ ตอนนั้้�นเรีียน แซกโซโฟนเป็็นเครื่่อ� งแรก พอเริ่่ม� เล่่นได้้ก็็เป็็นนักั ดนตรีี ในวงสุุวรรณศิิลป์์เรื่่�อยมา ในระหว่่างนั้้�นก็็เริ่่�มตั้้�งคณะ ซึ่่�งตอนนั้้�นมีีแต่่แตรวง ก็็อยากจะได้้ดนตรีีปี่่�พาทย์์ด้้วย เลยส่่งลููกชายไปเรีียนดนตรีีที่่แ� ถววััดส้้มเกลี้้�ยง พออยู่่�ได้้ สัักพััก เราก็็อยากจะรู้้โ� น้้ต เขีียนโน้้ตได้้ ก็็ไปเรีียน และ เป็็นนักั ดนตรีีในวงสุุนทราภรณ์์ ตอนนั้้�นที่่�ไปเรีียน เขา ก็็ให้้หััดเครื่่อ� งดนตรีีอื่น่� เลย ที่่�เราไม่่เป็็นมา ช่่วงนั้้�นก็ไ็ ป
ป้้ายคณะ
เรีียนทรััมเป็็ต แล้้วก็็เรีียนการเขีียน โน้้ตสากลเพิ่่�มเติิมที่่�สยามกลการ กัับครููอุุดม ภู่่�แก้้ว” ต่่อมา เมื่่�อบุุตรชาย นายสิิทธิิโชค คุ้้�มกััน เติิบโตขึ้้�น จึึงได้้เริ่่�มสร้้างวง ปี่่�พาทย์์ไทยและปี่่�พาทย์์มอญเพิ่่�มเติิม ในช่่วงแรกของการสร้้างคณะได้้พัฒ ั นา และปรัับปรุุงคณะแตรวงก่่อน “ช่่วง นั้้�นแตรวงก็็เริ่่�มมีีการเปลี่่�ยนแปลง เริ่่�มมีีการนำำ�เครื่่�องดนตรีีสากลเข้้า มา ผมก็็นำำ�เอากลองชุุดและเบส เข้้ามาร่่วมในวงด้้วย จากนั้้�นก็็เริ่่�ม สร้้างปี่่�พาทย์์ไทยก่่อน อยู่่�ได้้ระยะ เวลาหนึ่่�ง ก็็คิิดว่่า ถ้้ามีีแค่่นี้้�ทำำ�ให้้ การรัับงานของคณะมีีข้้อจำำ�กััด จึึง เริ่่ม� สร้้างปี่่�พาทย์์มอญในช่่วงปีี พ.ศ. ๒๕๕๐-๒๕๕๑ ช่่วงแรกเอามาโค้้ง เดีียว ต่่อมาก็็เอามาเพิ่่�มอีีกสองโค้้ง เป็็นสามโค้้ง ก็็พัฒ ั นามาเรื่่อ� ย ๆ จน มาเป็็นห้้าโค้้ง เจ็็ดโค้้ง และเก้้าโค้้ง เราก็็ค่่อย ๆ สร้้าง จนเดี๋๋�ยวนี้้�ก็็ สามารถรัับงานได้้ครอบคลุุม และ ก็็สามารถแยกวงรัับงานได้้มากขึ้้น� ” การพััฒนาคณะได้้เกิิดขึ้้�นอย่่างต่่อ เนื่่�องจนถึึงปััจจุุบััน ในด้้านของการเรีียนรู้้� นายสมบััติิ ได้้เริ่่�มหััดแตรวงให้้นายสิิทธิิโชค “พ่่อ
เขาจะซ้้อมดนตรีีที่่บ้้� าน ตอนนั้้�นเป็็น เด็็ก ก็็ได้้ยิินได้้ฟััง พออยู่่�สััก ป.๓ พ่่อก็็เริ่่�มหััดให้้ เริ่่�มจากแซกโซโฟน หััดจากนิ้้�ว แล้้วให้้ฟัังเสีียงตาม พอ คล่่องเริ่่�มหััดเป็็นเพลง เพลงแรกที่่� หััดคืือ เพลงสยามานุุสสติิ หััดไป เรื่่�อย ๆ พอเริ่่�มเล่่นได้้ พ่่อก็็พาไป งานด้้วย ให้้ไปลองเป่่า ลองฟัังเพลง ที่่�นักั ดนตรีีในวงเขาเล่่นกันั ผมก็็หัดั เรีียนรู้้�จากตรงนั้้�น จนเล่่นเป็็น ส่่วน ปี่่�พาทย์์ พ่่อก็็ส่ง่ ผมไปเรีียนที่่�วัดั ส้้ม เกลี้้�ยง ปี่่�พาทย์์ผมก็็เรีียนจากครููแถว วััดส้้มเกลี้้�ยง แถวนั้้�นจะมีีปี่่พ� าทย์์อยู่่� หลายวง ครููคนแรกของผม ชื่่�อ ครูู สมพงษ์์ ปิ่่�นเย็็น ตอนนั้้�นที่่�ไปเรีียน หััดฆ้้องมอญเลย เริ่่ม� จากการไล่่มืือ ไล่่เสีียง แล้้วก็็ต่่อเพลง ก็็จะเป็็น เพลงมอญจำำ�พวกเพลงประจำำ�วััด และเพลงอื่่น� ๆ ครููค่อ่ นข้้างดุุ เรีียน ไปโดนตีีไป แต่่ก็็เป็็นการฝึึกเรานะ ให้้เราอดทนและรู้้�จัักว่่าจะต้้องจำำ� อย่่างไรให้้ไม่่ลืืม เขาดุุแต่่ก็็สอนไป ด้้วย ครููคนที่่�สอง ชื่่อ� ครููเจี๊๊ย� บ นาย อนัันชััย แมรา เป็็นลููกศิิษย์์ของครูู เฉลิิม บััวทั่่�ง ผมก็็ไปหััดฆ้้องไทยและ ฆ้้องมอญจนเชี่่ย� วชาญ เรีียนอยู่่� ๘ ปีี ครููก็บ็ อกว่่าให้้เปลี่่�ยนเครื่่อ� งมืือบ้้าง
ผมก็็มาเริ่่ม� หััดระนาดเอกต่่อ เพราะ ก็็คิดิ แล้้วว่่าต้้องกลัับมาดููแลวง เราก็็ ต้้องเล่่นให้้ได้้เอง ในช่่วงนั้้�นก็ม็ าเรีียน เพิ่่�มเติิมกัับครููเขีียว แถววััดสุุนทร ก็็หอบหิ้้�วระนาดไปเรีียนที่่�บ้้านครูู” จะเห็็นได้้ว่่า การเรีียนรู้้�ของคณะ เริ่่�มต้้นจากบุุคคลในครอบครััวที่่�มีี ใจรัักในดนตรีี แล้้วถ่่ายทอดความรู้้�
นายสิิทธิิโชค คุ้้�มกััน
51
การบรรเลงของคณะ
ให้้กัันในครอบครััว นอกจากการ เรีียนรู้้�ภายในครอบครััวแล้้ว การ ศึึกษาหาความรู้้�จากภายนอก จาก ครููหรืือผู้้�มีีประสบการณ์์มากกว่่า ก็็ เป็็นสิ่่�งที่่�สำำ�คััญต่่อการพััฒนาคณะ ด้้วยเช่่นกััน ต่่อมา นายสิิทธิิโชคได้้เข้้าศึึกษา ต่่อที่่�วิิทยาลััยนาฏศิิลป และได้้เรีียน ระนาดทุ้้�มเป็็นเครื่่�องมืือเอก ซึ่่�งใน ครั้้�งนี้้�ได้้เรีียนกัับครููศุุภฤกษ์์ กลิ่่�น สุุคนธ์์ และครููวีีรชาติิ สัังขมาน จน จบการศึึกษาชั้้�นมััธยมศึึกษาปีีที่่� ๓ ในระหว่่ า งที่่�เรีี ย นก็็ ไ ด้้ ป ระกวด ดนตรีีไทยที่่�วิิทยาลััยดุุริิยางคศิิลป์์ มหาวิิทยาลััยมหิิดล และในช่่วงนั้้�นก็็ รัับงานแสดงในคณะปี่่�พาทย์์ต่่าง ๆ ทั้้�งในจัังหวััดนครปฐมและจัังหวััด ใกล้้เคีียง “ในระหว่่างเรีียน ผมก็็มีี ประกวดและก็็แสดงดนตรีี วงแรก ที่่�ไปเล่่น คืือ วงดุุริิยะศิิลป์์ เป็็นวง ของเพื่่อ� น พอเล่่นไปเรื่่อ� ย ๆ ก็็มีนัี กั ดนตรีีในวงชวนไปหาเล่่นคณะอื่่น� ๆ ผมก็็ไปนะ เราอยากได้้เพลง อยาก ให้้คนรู้้�จััก จะได้้มีีเครืือข่่าย ผมก็็ ไปหมด ทั้้�งในนครปฐม เพชรบุุรีี สมุุทรสาคร พอเราเล่่น เราก็็ได้้ เพลงแบบที่่�เราไม่่เคยได้้ยิินได้้ฟัังมา
52
ก็็อาศััยการฟัังและจำำ� ครููพักลั ั ักจำ�ำ เอา เพลงไหนที่่�ไม่่ได้้ อััดเสีียงมาฟััง มาซ้้อม เพื่่อ� พััฒนาฝีีมืือ เมื่่อ� เราไป หลายที่่� ได้้เรีียนรู้้�วิธีิ กี ารในการบรรเลง ในหลายรููปแบบ ได้้บทเพลงใหม่่ ๆ ในแต่่ละพื้้�นที่่ก็� จ็ ะมีีความต้้องการใน การฟัังแตกต่่างกััน เช่่น บางพื้้�นที่่� ต้้องมีีร้้องและต้้องเป็็นเพลงมอญ อย่่างเดีียว บางพื้้�นที่่�ต้้องการเพลง ร่่วมสมััย ก็็เป็็นประสบการณ์์ใหม่่ ที่่�ผมเอามาต่่อยอดได้้” เมื่่�อรัับงาน แสดงในหลายที่่� ได้้เรีียนรู้้�ดนตรีีใน ลัักษณะต่่าง ๆ ในสถานที่่�ต่่าง ๆ ประกอบกัับความต้้องการในการ พััฒนาตนเองและพััฒนาคณะ เพื่่�อให้้ สามารถดำำ�รงอยู่่�ได้้ในสัังคมปััจจุุบันั นายสิิทธิิโชคจึึงเริ่่�มคิิดหาความ ความโดดเด่่นของคณะที่่�ทำำ�ให้้ผู้้�ว่่า จ้้างต้้องการให้้ไปแสดงดนตรีี “พอ เริ่่�มเห็็นจากคณะที่่�ไปแสดงมาก ๆ ก็็ทำำ�ให้้กลัับมาคิิดว่่า เราต้้องหา อะไรที่่�โดดเด่่น ตอนนั้้�นเริ่่�มพััฒนา แตรวงก่่อน เอาเครื่่�องดนตรีีอื่น่� ๆ เข้้ามาเพิ่่�ม สมััยก่่อนมีีแค่่แตร มีี แซกโซโฟน คลาริิเน็็ต ทรอมโบน และกลองใหญ่่ใบเดีียว ต่่อมาผมก็็ นำำ�เอากลองทริิโอ ฮอร์์น กีีตาร์์เบส
เครื่่�องเสีียง และการขัับร้้องเข้้ามา ร่่วมด้้วย ในส่่วนของบทเพลง ผม ก็็ปรัับเอาเพลงที่่�ทันั สมััยเป็็นที่่นิ� ยิ ม เข้้ามาร่่วม ส่่วนปี่่�พาทย์์ ก็็พััฒนา ทั้้�งเครื่่อ� ง รููปแบบการแสดง และใน เรื่่อ� งของบทเพลงให้้มีีความทัันสมััย มากขึ้้�น เป็็นเพลงที่่�คนรู้้�จััก เช่่น เพลงร่่วมสมััย เพลงลููกทุ่่�ง เข้้ามา ซึ่่ง� การพััฒนาตรงนี้้� ถืือว่่าเป็็นจุดุ เด่่น ของคณะ เป็็นเอกลัักษณ์ข์ องคณะก็็ ว่่าได้้ เราต้้องหาความแปลกใหม่่ ความทัันสมััย เพื่่�อจะรองรัับความ ต้้องการของคนที่่�จะมาจ้้าง ถ้้าทำำ�ได้้ เป็็นที่่รู้้� จั� กั ต่่อไปก็็จะมีีงานเรื่่อ� ย ๆ” ในด้้านของการถ่่ายทอดความรู้้� ทางดนตรีี นายสิิทธิิโชคได้้ถ่า่ ยทอด ความรู้้�ทางดนตรีีให้้แก่่บุตุ รชาย คืือ เด็็กชายปััญญาโชติิ คุ้้�มกััน หรืือ น้้องเบนโตะ “ผมก็็สอนเขานะ แต่่ เขายัังเด็็กอยู่่� ก็็พยายามให้้เขาฟััง พาออกงาน ให้้เขาซึึมซัับดนตรีีไปเอง อย่่างตอนนี้้�เขาก็็ตีเี ปิิงมางคอกได้้นะ ตีีได้้ดีีเลย ใน YouTube น้้องเบนโตะ คณะโชคสิิทธิิชััยศิิลป์์” นอกจาก การถ่่ายทอดความรู้้�ในครอบครััว แล้้ว นายสิิทธิิโชคยัังได้้รัับเชิิญเป็็น วิิทยากรท้้องถิ่่�นด้้านดนตรีี เพื่่�อเผย
ของบุุคคลในครอบครััว รวมถึึงการ เรีียนรู้้�จากการแสดงต่่าง ๆ ที่่�ก่่อให้้ เกิิดการพััฒนา ปรัับตััว จนเป็็นคณะ ดนตรีีที่่�มีีชื่่�อเสีียง นอกจากนี้้� การ ปรัับตััวตามการเปลี่่�ยนแปลงของ สัังคมและวััฒนธรรม ยัังเป็็นปััจจััย หนึ่่�งที่่�สำำ�คััญ ทั้้�งการปรัับตััวในเรื่่�อง รููปแบบการแสดง เครื่่�องดนตรีี และ บทเพลง ที่่�ยัังส่่งผลให้้คณะสามารถ ดำำ�รงอยู่่�ได้้ ในขณะที่่�การเรีียนรู้้�ใน การลงรัักปิิดทองเครื่่�องดนตรีีก็เ็ ป็็น อีีกสิ่่�งหนึ่่�งที่่�สร้้างความภาคภููมิใิ จให้้ แก่่คณะ ทำำ�ให้้คณะมีีชื่่�อเสีียงและได้้ รัับการยอมรัับในวงการดนตรีีด้้วย กัันอีีกด้้วย อ้้างอิิง สมบััติิ คุ้้�มกััน สััมภาษณ์์เมื่่�อวัันที่่� ๘ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๔ สิิทธิิโชค คุ้้�มกััน สััมภาษณ์์เมื่่�อวัันที่่� ๘ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๔ การปิิดทองเครื่่�องดนตรีี
แพร่่ความรู้้�ให้้แก่่นักั เรีียนที่่�โรงเรีียน วััดใหม่่ผดุุงเขต “ผมมาสอนได้้หลาย ปีีแล้้ว เด็็กที่่นี่่� ก็� เ็ ป็็นดนตรีีหลายคนนะ หััดตั้้�งแต่่เริ่่ม� ต้้น จนกระทั่่�งสามารถ ออกงานได้้ แต่่ด้้วยสถานการณ์์โควิิด ก็็เลยหยุุดสอนไปก่่อนชั่่�วคราว” นอกจากนี้้� เมื่่�อมีีเวลาว่่างจากการ แสดง จากการถ่่ายทอดความรู้้� นายสิิทธิิโชคยัังรัับบทบาทเป็็นช่่าง รัับปิิดทองเครื่่�องดนตรีีอีีกด้้วย “ก็็ มาจากความอยากรู้้� ผมอยากรู้้�ว่่า ปิิดทองเขาทำำ�กัันอย่่างไร ผมก็็ไป ดููจากช่่างที่่�อยุุธยา ก็็สัังเกต ดููวิิธีี การขั้้�นตอนต่่าง ๆ แล้้วก็็เริ่่�มมาฝึึก ทำำ� เรีียนรู้้�จากช่่าง ลองผิิดลองถููก กว่่าจะได้้ เครื่่อ� งแรกที่่�ปิดิ ทอง ทอง จมลงไปเลยนะ ทองไม่่ขึ้น้� จากนั้้�น
ผมก็็ปรัับวิธีิ กี าร ลองผิิดลองถููก จน ทำำ�ได้้ จากนั้้�นก็ทำ็ ำ�เรื่่อ� ยมา ก็็มีคี ณะ ดนตรีีที่่�รู้้�จััก หรืือบางครั้้�งเขาก็็หา จากใน Facebook แล้้วก็็ส่่งมาให้้ ทำำ�เรื่่�อย ๆ ช่่างมัันหายาก ผมเอง ก็็คิิดเขาไม่่แพง นัักดนตรีีด้้วยกััน ก็็ช่ว่ ย ๆ กัันไป ช่่วยได้้ก็็ช่ว่ ยกัันไป” จากการเรีียนรู้้�ทั้้�งในเรื่่�องของการ บรรเลงไปถึึ ง การลงรัั ก ปิิ ด ทอง เครื่่�องดนตรีี ล้้วนเกิิดขึ้้�นจากความ พยายามในการเรีียนรู้้� จนกลายเป็็น คณะดนตรีีที่่�มีชื่่�ี อเสีียงในวงการดนตรีี ทั้้�งในด้้านการบรรเลงและการลงรััก ปิิดทองเครื่่�องดนตรีี จากการศึึกษา คณะโชคสิิทธิิชัยั ศิิลป์์ พบว่่า การเรีียนรู้้�เป็็นจุุดเริ่่�มต้้น ที่่�สำำ�คััญของคณะ ทั้้�งจากการถ่่ายทอด 53
PIANO REPERTOIRE
เพลงร้้องศิิลป์์กัับนัักเปีียโน เรื่่�อง: รสิิ กมน ศิิยะพงษ์์ (Rasikamon Siyapong) อาจารย์์ประจำำ�สาขาวิิชาเปีียโน วิิทยาลััยดุุริิยางคศิิลป์์ มหาวิิทยาลััยมหิิดล
เพลงร้้องศิิลป์์ หรืือที่่�เรีียกว่่า Art Song ในภาษาอัังกฤษ เป็็นบท ประพัันธ์์ประเภทหนึ่่�งที่่�มัักจะเขีียน ขึ้้�นสำำ�หรัับนัักร้้องและนัักเปีียโน โดยเนื้้�อร้้องที่่�นำำ�มาใช้้นั้้�น ล้้วนเป็็น บทกลอนที่่� “โดนใจ” ผู้้�ประพัันธ์์ เพลง จนต้้องเขีียนเพลงขึ้้�นมาให้้ สอดประสานกัับบทกลอนนั้้�น ๆ ดััง นั้้�น เนื้้�อร้้องและดนตรีีของเพลงร้้อง ศิิลป์์ จึึงเป็็นสองสิ่่�งที่่�แยกจากกัันไม่่ ได้้ และอีีกส่่วนหนึ่่�งที่่�แยกจากกัันไม่่ ได้้ในเพลงร้้องศิิลป์์ นั่่�นก็็คือื ส่่วนของ นัักร้้องและส่่วนของนัักเปีียโน หลาย คนมัักจะมองว่่า การบรรเลงเปีียโน ร่่วมกัับนัักร้้องนั้้�น เป็็นแค่่การเล่่น ประกอบ คอยคุุมจัังหวะให้้บทเพลง ดำำ�เนิินไป หรืือเป็็นเสีียงในพื้้�นหลััง เพื่่�อสร้้างฮาร์์โมนีีให้้แก่่ท่่วงทำำ�นอง
54
ของนัักร้้อง ในแง่่หนึ่่�ง สิ่่�งเหล่่านี้้� เพลง Der Jüngling an der ล้้วนเป็็นความจริิง แต่่บทบาทของ Quelle (ชายหนุม่ ทีร่ มิ ธาร) ทีเ่ ขียน นัักเปีียโนในเพลงร้้องศิิลป์์มีีเพีียง ขึ้นโดย Franz Schubert เจ้าพ่อ เท่่านี้้� จริิง ๆ หรืือ... แห่งเพลงร้องศิลป์ ถือเป็นหนึ่งใน ตัวอย่างของเพลงที่มีฉากของเรื่อง บทบาทของเปีียโนในเพลงร้้องศิิลป์์ อยูใ่ นสถานทีเ่ ดียว นัน่ ก็คอื ริมธาร เพลงร้้องศิิลป์์นั้้�น หากเปรีียบแล้้ว น�ำ้ ในส่วนโน้ตของเปียโนมีลกั ษณะ ก็็คล้้ายกัับภาพวาดหรืือวิิดีีโอสั้้�น ๆ เป็น pattern เดิมทัง้ เพลง ซึง่ เหมือน ที่่�มีีเรื่่�องราวดำำ�เนิินอยู่่�ภายใน ตััวละคร กับธารน�ำ้ ทีไ่ หลไปเรือ่ ย ๆ นอกจาก หลัักของเรื่่�องเปรีียบได้้กัับนัักร้้อง นี้ เนื้อเพลงยังพูดถึงเสียงธารน�้ำ ส่่วนนัักเปีียโนก็็เป็็นดั่่�งคนที่่�สร้้าง และต้นไม้ไหวทีแ่ ผ่วเบาเหมือนเสียง ภาพพื้้�นหลัังหรืือสร้้างบรรยากาศให้้ กระซิบ ดังนั้น ทั้งสีสันและความ แก่่เรื่่�องราวนั้้�น ๆ โดยบางเพลงอาจ หนักเบาของเปียโนจะต้องบรรเลง มีีภาพพื้้�นหลัังเพีียงฉากเดีียว หรืือ อย่างระมัดระวัง เพื่อให้รู้สึกว่านัก อาจจะเปลี่่�ยนแปลงไปมา ร้องทีเ่ ป็นชายหนุม่ ในเรือ่ งก�ำลังร�ำพึง ตััวอย่่างจากเพลงศิิลป์์ต่่าง ๆ ร�ำพันอยู่ที่ริมธารจริง ๆ ต่่อไปนี้้� จะช่่วยทำำ�ให้้เห็็นภาพได้้ ชััดเจนขึ้้�น
อย่่างไรก็็ตาม การที่่�โน้้ตเปีียโนมีีลักั ษณะเป็็น pattern เดิิมทั้้�งเพลงนั้้�น ไม่่จำำ�เป็็นว่่าจะต้้องเป็็นเพลงที่่�มีีแค่่ฉากเดีียวเสมอไป ยกตััวอย่่างเพลง Das Wandern (การเดิินป่่า) เพลงแรกของชุุดเพลงร้้องศิิลป์์ Die Schöne Müllerin (แม่่ สาวโรงสีีผู้้�เลอโฉม) ผลงานของ Franz Schubert เพลงนี้้� อยู่่�ในฟอร์์มที่่�เรีียกว่่า strophic นั่่�นหมายถึึง เพลงที่่� เนื้้�อร้้องทุุกท่่อนจะขัับร้้องอยู่่�บนดนตรีีเดิิม โดยในเพลงนี้้�มีีเนื้้�อร้้องทั้้�งหมด ๕ ท่่อน นั่่�นหมายความว่่า เปีียโนจะ ต้้องบรรเลงซ้ำำ��ดนตรีีเดิิม ๕ ครั้้�งด้้วยกััน แต่่เนื้้�อร้้องของแต่่ละท่่อนนั้้�น พููดถึึงสิ่่�งที่่�ต่่างกัันออกไป และนี่่�คืือความ ยากของการบรรเลงเพลงในลัักษณะ strophic การที่่�จะทำำ�อย่่างไรให้้ดนตรีีแต่่ละรอบไม่่ซ้ำำ��กััน ความท้้าทายอีีก ประการหนึ่่�ง คืือ ในเพลงร้้องศิิลป์์แบบ strophic โน้้ตของเปีียโนมัักจะเรีียบง่่าย เช่่นในเพลงนี้้� ที่่�มืือขวาเป็็น broken chord และมืือซ้้ายเป็็น broken octave เป็็นเช่่นนี้้�วนไป ดัังนั้้�น นัักเปีียโนจึึงไม่่มีีทางเลืือกมากนัักที่่� จะสร้้างความแตกต่่างของดนตรีีในแต่่ละรอบ
55
ตััวอย่่างการตีีความเพลง Das Wandern ในแต่่ละท่่อน ท่่อนที่่� ๑ เนื้้�อร้้องกล่่าวถึึงการเดิินป่่า ว่่าเป็็นสิ่่�งที่่�หนุ่่�มโรงสีีชื่่�นชอบ เปีียโนสามารถเล่่นโน้้ตทั้้�งหมดให้้แยก ออกจากกััน ในลัักษณะ tenuto และเล่่นอย่่างสนุุกสนานเพื่่�อสร้้างบรรยากาศของการเดิินป่่าและความสุุขของ หนุ่่�มโรงสีี ท่่อนที่่� ๒ เนื้้�อร้้องกล่่าวถึึงน้ำำ�� ว่่าชาวโรงสีีเรีียนรู้้�จากน้ำำ��ที่่�ไหลทั้้�งวัันทั้้�งคืืน ไม่่เคยหยุุดนิ่่�ง และนึึกถึึงการเดิิน ทางเสมอ ในท่่อนนี้้�เปีียโนจึึงควรเล่่นให้้ต่อ่ เนื่่�องในลัักษณะ legato เพื่่�อสร้้างความรู้้�สึึกของน้ำำ��ที่่�ไหลอย่่างไม่่สิ้้�นสุุด ท่่อนที่่� ๓ เนื้้�อร้้องกล่่าวถึึงล้้อเฟืือง ที่่�หมุุนอย่่างไม่่เคยเหนื่่�อยล้้า เปีียโนสามารถเล่่นโน้้ตทั้้�งหมดให้้สั้้�นลงใน ลัักษณะ staccato เพื่่�อสร้้างบรรยากาศของฟัันเฟืือง กลไกเล็็ก ๆ ที่่�เคลื่่�อนที่่�อย่่างไม่่หยุุดนิ่่�ง ท่่อนที่่� ๔ เนื้้�อร้้องกล่่าวถึึงก้้อนหิิน ที่่�ถึึงจะหนัักแต่่มัันก็็เต้้นรำ��อย่่างเริิงร่่าใต้้แม่่น้ำำ��ไรน์์และอยากจะกลิ้้�งให้้ เร็็วขึ้้�นเรื่่�อย ๆ ในท่่อนนี้้�เปีียโนสามารถเล่่นโน้้ตทั้้�งหมดให้้สั้้�น แต่่อาจไม่่สั้้�นเท่่ากัับในท่่อนก่่อนหน้้านี้้� เพื่่�อสร้้าง บรรยากาศของก้้อนหิินที่่�กลิ้้�งไปมาอย่่างสนุุกสนาน และอาจจะเน้้นโน้้ตต่ำำ��ในมืือซ้้าย เพื่่�อสร้้างความรู้้�สึึกหนััก ของก้้อนหิินได้้อีีกด้้วย ท่่อนที่่� ๕ เนื้้�อร้้องกลัับมาพููดถึึงความสุุขในการเดิินป่่าของหนุ่่�มโรงสีีอีีกครั้้�ง นัักเปีียโนสามารถกลัับไปเล่่น ด้้วยความสั้้�นยาวของโน้้ตที่่�เหมืือนกัับท่่อนแรกได้้ แต่่อาจจะเพิ่่�มความรู้้�สึึกสนุุกสนานเข้้าไปให้้มากกว่่าเดิิม เพราะถืือว่่าเป็็นบทสรุุปของเพลง นอกจากการที่่�นัักเปีียโนจะต้้องสร้้างบรรยากาศหรืือภาพขึ้้�นมาตามเนื้้�อร้้องในแต่่ละท่่อนเพื่่�อให้้สามารถสอด ประสานกัับนัักร้้องและถ่่ายทอดอารมณ์์ของเพลงออกมาได้้อย่่างเต็็มที่่�แล้้ว การเล่่นแต่่ละท่่อนให้้แตกต่่างกัันนี้้� ยัังมีีส่ว่ นช่่วยนัักร้้องในการจดจำำ�เนื้้�อเพลงอีีกด้้วย เนื่่�องจากการร้้องทำำ�นองเดิิมแต่่เปลี่่�ยนเนื้้�อร้้องไปเรื่่�อย ๆ นั้้�น ถืือว่่าเป็็นความท้้าทายในด้้านความจำำ�ของนัักร้้องอย่่างมาก ดัังนั้้�น การที่่�เปีียโนบรรเลงในแต่่ละท่่อนต่่างกััน จะ ช่่วยเตืือนความทรงจำำ�ของนัักร้้องได้้ว่่า ท่่อนนี้้�กล่่าวถึึงน้ำำ�� ท่่อนนี้้�กล่่าวถึึงหิิน เป็็นต้้น ตััวอย่่างต่่อไป เป็็นกรณีีที่่�เปีียโนไม่่ได้้แสดงภาพหลัังของฉาก แต่่เป็็นอุุปกรณ์์ในฉากที่่�ตััวละครหลัักของเพลง ใช้้ในขณะขัับร้้อง
56
Gretchen am spinnrade (เกรทเชน ณ เครื่่�องปั่่�นด้้าย) หนึ่่�งในผลงานที่่�เป็็นที่่�รู้้�จัักอย่่างมากของ Franz Schubert โดย Schubert ได้้ใช้้ข้อ้ ความจากเรื่่�อง Faust ที่่�เขีียนโดย Johann Wolfgang von Goethe มาเป็็น เนื้้�อร้้อง โดยเพลงนี้้�เป็็นฉากที่่�เกรทเชนกำำ�ลัังนั่่�งปั่่�นด้้ายและเพ้้อหาเฟาสท์์ ชายหนุ่่�มที่่�เธอเพิ่่�งได้้พบและตกหลุุมรััก เปีียโนในเพลงนี้้�คืือเครื่่�องปั่่�นด้้ายที่่�เกรทเชนกำำ�ลัังใช้้ มืือซ้้ายเป็็นโน้้ต staccato ที่่�ดำำ�เนิินไปตลอดเพลง เปรีียบ ได้้กัับที่่�เหยีียบของเครื่่�องปั่่�นด้้ายที่่�ผู้้�ใช้้เครื่่�องจะต้้องเหยีียบเป็็นจัังหวะไปเรื่่�อย ๆ เพื่่�อให้้เครื่่�องปั่่�นด้้ายหมุุนไป ไม่่หยุุด ส่่วนมืือขวาของเปีียโนที่่�เป็็นโน้้ตเขบ็็ตสองชั้้�นวิ่่�งไปตลอดเพลงนั้้�น เปรีียบได้้กัับเครื่่�องปั่่�นด้้ายที่่�หมุุนไป เรื่่�อย ๆ โดยจะมีีอยู่่�แค่่ท่่อนกลางเพลงเท่่านั้้�นที่่�มืือซ้้ายกลายเป็็นคอร์์ดและเพลงเข้้าสู่่�คีีย์์เมเจอร์์ ซึ่่�งเป็็นช่่วงที่่� เธอนึึกถึึงใบหน้้าของเฟาสท์์ ชายที่่�เธอหลงรััก จนเหมืือนหลุุดไปจากโลกแห่่งความจริิง เสีียงเครื่่�องปั่่�นด้้ายจึึง หายไปด้้วย จนกระทั่่�งเธอหยุุดปั่่�นด้้ายโดยสิ้้�นเชิิงเมื่่�อเธอนึึกถึึงจููบของเขา ๓ ตััวอย่่างที่่�ได้้กล่่าวไปแล้้วนั้้�น ล้้วนมีีโน้้ตเปีียโนที่่�มีี pattern ค่่อนข้้างซ้ำำ��เดิิมตลอดเพลง แต่่ก็มี็ ีเพลงร้้อง ศิิลป์์อีกี จำำ�นวนมากที่่�ดนตรีีของเปีียโนเปลี่่�ยนแปลงไปเรื่่�อย ๆ ในบางครั้้�งเปีียโนอาจจะสร้้างภาพหรืือบรรยากาศ ก่่อนที่่�นัักร้้องจะร้้องออกมา หรืือสร้้างภาพที่่�สอดรัับกัับเนื้้�อร้้องที่่�นัักร้้องได้้ร้้องไปแล้้ว
57
Nacht (ยามค่ำำ��คืืน) เพลงแรกของชุุดเพลงร้้องศิิลป์์ 7 Frühe Lieder (เพลงยุุคต้้น ๗ เพลง) ที่่�แต่่งโดย Alban Berg เป็็นตััวอย่่างของการที่่�เปีียโนสร้้างภาพให้้เกิิดขึ้้�นก่่อนที่่�นัักร้้องจะบรรยายออกมาผ่่านเนื้้�อร้้อง และ ในขณะเดีียวกััน อีีกส่่วนหนึ่่�งของเพลง นัักร้้องบรรยายภาพและเปีียโนบรรเลงตามหลัังเพื่่�อสร้้างภาพตามที่่�นััก ร้้องเพิ่่�งจะบรรยายไป โดยในเพลงนี้้� เปีียโนเริ่่�มบรรเลง ๑ ห้้องก่่อนที่่�นัักร้้องจะเริ่่�ม ซึ่่�งหนึ่่�งห้้องนี้้� เปีียโนจะต้้อง สร้้างบรรยากาศลึึกลัับ ให้้ผู้้�ฟัังเห็็นภาพของเมฆที่่�ลอยอยู่่�เหนืือท้้องฟ้้ายามค่ำำ��คืืนและหุุบเขา นัักร้้องจะเริ่่�มเล่่า เรื่่�องราวนี้้�ในห้้องที่่� ๒ และ ๓ ของเพลง ในขณะที่่�ห้้องที่่� ๔ และ ๕ นัักร้้องกล่่าวถึึงหมอกที่่�ลอยอยู่่�เหนืือธาร น้ำำ��ที่่�ไหลเอื่่�อย ตามด้้วยการเลีียนแบบเสีียงธารน้ำำ��ไหลของเปีียโน Schlagende Herzen (หััวใจเต้้น) แต่่งโดย Richard Strauss เป็็นอีีกหนึ่่�งตััวอย่่างที่่�แสดงบทบาทของเปีียโน ในการบรรเลงเพลงร้้องศิิลป์์ เพลงนี้้�มีีความน่่าสนใจ คืือ มีีการแทนเสีียงเต้้นของหััวใจด้้วยการร้้องว่่า kling klang ของนัักร้้อง ในขณะที่่�เปีียโนจะเล่่นคอร์์ดสั้้�น ๆ ๒ คอร์์ด เลีียนแบบเสีียง kling klang ของนัักร้้อง ซึ่่�ง จะเล่่นนำำ�มาก่่อนและตามหลัังเสีียงร้้อง kling klang ของนัักร้้องเกืือบทุุกครั้้�ง
นอกจากนี้ ยังมีเทคนิคการแต่งเพลงที่เป็นที่นิยมกันอย่างมากในนักประพันธ์หลายท่าน นั่นก็คือ การใส่ trill เข้าไปในท่อนเปียโน เพื่อสื่อถึงลมที่พัดผ่าน ในเพลงนี้ เมื่อนักร้องร้องว่า สายลมแห่งฤดูใบไม้ผลิพัดผ่าน ไป เปียโนก็เริ่มบรรเลง trill เพื่อจ�ำลองเสียงลมตามที่นักร้องเพิ่งบรรยายไป
นอกจากการสร้้างภาพหรืือบรรยากาศเพื่่�อให้้เนื้้�อร้้องถููกถ่่ายทอดออกมาเต็็มอารมณ์์แล้้ว บางครั้้�งเปีียโน ก็็ทำำ�หน้้าที่่�แทนสััญลัักษณ์์บางอย่่างในเพลง เช่่น เพลง Widmung (อุุทิิศให้้) เพลงแรกของชุุดเพลงร้้องศิิลป์์ Myrthen (ดอกเมอร์์เทิิล พืืชที่่�คนในยุุโรปนิิยมใช้้เป็็นช่่อดอกไม้้ของเจ้้าสาว เนื่่�องจากเป็็นดอกไม้้ที่่�เป็็นสััญลัักษณ์์ ของความอ่่อนเยาว์์ ความซื่่�อสััตย์์ และความรััก) เป็็นเพลงชุุดที่่� Robert Schumann แต่่งให้้ Clara Schumann 58
ภรรยาของเขา เป็็นของขวััญวัันแต่่งงาน ในท่่อนจบของเพลงที่่�เปีียโนบรรเลงหลัังจากที่่�นัักร้้องร้้องจบไปแล้้วนั้้�น Schumann ได้้ใส่่ทำำ�นองของเพลง Ave Maria ที่่�ประพัันธ์์โดย Franz Schubert เข้้าไป โดยเพลง Ave Maria นี้้�ถืือเป็็นเพลงโปรดของคลาร่่าและเป็็นเพลงที่่�นิิยมใช้้เล่่นในงานแต่่งงาน ดัังนั้้�น ทำำ�นอง Ave Maria ที่่�ใส่่เข้้ามา เพิ่่�มนี้้� เปรีียบดั่่�งสััญลัักษณ์์ที่่�สื่่�อถึึงภรรยาของเขาและงานแต่่งงานในเวลาเดีียวกััน
เปีียโนยัังสามารถสร้้างความน่่าตื่่�นตาตื่่�นใจหรืือมีีส่ว่ นร่่วมกัับการแสดงนอกเหนืือไปจากการบรรเลงเปีียโน อย่่างเดีียวอีีกด้้วย โดยเฉพาะเพลงร้้องศิิลป์์ที่่�เพิ่่�งถููกแต่่งขึ้้�นในช่่วงหลัังนี้้� ยกตััวอย่่างเช่่น เพลง How should I your true love know จาก Ophelia Sings für Sopran und Klavier ที่่�เขีียนโดย Wolfgang Rihm ในปีี ค.ศ. ๒๐๑๒ ที่่�นัักเปีียโนจะต้้องพููดบางประโยคกัับนัักร้้องด้้วย (https://www.youtube.com/watch?v=dMZvAvuSQjM) หรืือจะเป็็นเพลง Sprich, Sheherazade จากชุุดเพลงร้้องศิิลป์์ Neue Dichter Lieben ที่่�เขีียนโดย Moritz Eggert ในปีี ค.ศ. ๒๐๐๐ โดยในเพลงนี้้�นอกจากการเล่่นเปีียโนแล้้ว ยัังต้้องตบมืือและทำำ�เสีียงต่่าง ๆ ตามที่่� โน้้ตเขีียนไว้้เป็็นจัังหวะอีีกด้้วย (https://www.youtube.com/watch?v=BU1YBWSlryI) จากตััวอย่่างที่่�ได้้แสดงไว้้ในข้้างต้้นทั้้�งหมด คงจะเห็็นได้้แล้้วว่่า การบรรเลงเปีียโนร่่วมกัับนัักร้้องในเพลงร้้อง ศิิลป์์นั้้�น ไม่่ได้้เป็็นเพีียงการประกอบจัังหวะหรืือเป็็นแค่่ตัวั ประกอบเท่่านั้้�น แต่่เปีียโนมีีบทบาทสำำ�คััญเทีียบเท่่ากัับ นัักร้้องเลยทีีเดีียว อย่่างไรก็็ตาม มีีนัักเปีียโนจำำ�นวนมากที่่�มัักจะมองข้้ามการเล่่นเพลงร้้องศิิลป์์ไป ซึ่่�งจริิง ๆ แล้้ว การเล่่นเพลงร้้องศิิลป์์ร่่วมกัับนัักร้้องนั้้�น สามารถให้้ประโยชน์์ในหลาย ๆ ด้้านแก่่นัักเปีียโนได้้ โดยเฉพาะ อย่่างยิ่่�งนัักเรีียนนัักศึึกษาที่่�กำำ�ลัังเริ่่�มศึึกษาการบรรเลงเปีียโนอยู่่� สามารถสรุุปสาระสำำ�คััญได้้เป็็น ๔ ข้้อ ดัังนี้้� ๑. ช่่วยในการทำำ�ความเข้้าใจประโยคเพลง มีีครููเปีียโนหลายท่่านที่่�แนะนำำ�ให้้นักั เรีียนไปเรีียนการร้้องเพลง เพิ่่�มเติิม เพราะการร้้องเพลงถืือเป็็นการสร้้างดนตรีีที่่�เป็็นธรรมชาติิมากที่่�สุุด และยัังต้้องเรีียนรู้้�ในการแบ่่งลม หายใจเพื่่�อที่่�จะหายใจระหว่่างประโยคเพลงได้้อย่่างเป็็นธรรมชาติิและไม่่ตัดั ประโยคของเพลงอีีกด้้วย ดัังนั้้�น การ ขัับร้้องจึึงช่่วยให้้เข้้าใจเรื่่�องประโยคเพลงได้้ง่่ายที่่�สุุด แต่่การเล่่นดนตรีีร่่วมกัับนัักร้้องนั้้�นก็็ถืือเป็็นอีีกวิิธีีการหนึ่่�ง ที่่�จะช่่วยในการเรีียนรู้้�ประโยคเพลงได้้ มีีนักั เรีียนจำำ�นวนมากที่่�มัักจะเล่่นเพลงโดยไม่่มีทิี ศิ ทาง เล่่นไปเรื่่�อย ๆ โดยไม่่รู้้�ว่า่ ประโยคเพลงนี้้�เริ่่�มตรงไหน จบ ตรงไหน และต้้องเล่่นจากจุุดไหนเพื่่�อไปหาจุุดไหน ซึ่่�งหากนัักเรีียนเหล่่านี้้�เล่่นในลัักษณะนี้้�ในขณะที่่�บรรเลงคู่่�กัับนััก ร้้อง ย่่อมมีีปัญ ั หาตามมาอย่่างแน่่นอน เพราะมีีโอกาสสููงมากที่่�นัักร้้องจะมีีลมไม่่พอกัับประโยคเพลง การบรรเลง ร่่วมกัับนัักร้้องนั้้�น สิ่่�งที่่�สำำ�คััญมาก คืือ ทิิศทางและประโยคเพลง เพลงจะต้้องดำำ�เนิินไปอย่่างมีีเป้้าหมายจนจบ ประโยค เพื่่�อให้้นักั ร้้องมีีลมหายใจที่่�มากพอและร้้องออกมาด้้วยคุุณภาพเสีียงที่่�ดีีได้้ ในขณะที่่�ระหว่่างประโยค ใน บางครั้้�งอาจต้้องให้้เวลาแก่่นัักร้้องในการหายใจบ้้าง ดัังนั้้�น เมื่่�อเราฝึึกฝนเล่่นเพลงร้้องศิิลป์์ร่่วมกัับนัักร้้องเป็็น ประจำำ�แล้้ว จะช่่วยให้้เราเข้้าใจในประโยคเพลงและทิิศทางของเพลงมากยิ่่�งขึ้้�น ๒. ช่่วยฝึึกในด้้านการฟัังและการหายใจ การฟัังและการหายใจอาจดููเหมืือนเป็็นเรื่่�องพื้้�นฐานที่่�ทุุกคนควร ทำำ�ได้้กัันอยู่่�แล้้ว แต่่ในความเป็็นจริิงนั้้�น ในการเล่่นดนตรีี ทัักษะเหล่่านี้้�เป็็นทัักษะที่่�ต้้องฝึึกฝน แน่่นอนว่่าการบรรเลงเปีียโนร่่วมกัับนัักร้้องในเพลงร้้องศิิลป์์ ถืือว่่าเป็็นรููปแบบหนึ่่�งของดนตรีีแชมเบอร์์หรืือ การบรรเลงดนตรีีเป็็นกลุ่่�ม ซึ่่�งมีีความจำำ�เป็็นอย่่างมากที่่�จะต้้องฟัังซึ่่�งกัันและกััน โดยนอกจากที่่�จะต้้องฟัังเพื่่�อให้้การ บรรเลงดำำ�เนิินไปด้้วยกัันแล้้ว อีีกสิ่่�งหนึ่่�งที่่�ต้้องฟัังอย่่างตั้้�งใจ คืือ ความสมดุุลของเสีียง เนื่่�องจากนัักร้้องแต่่ละคน มีีเสีียงที่่�แตกต่่างกัันออกไป บางคนเสีียงเล็็กสููง บางคนเสีียงทุ้้�มต่ำำ�� นัักเปีียโนจึึงจำำ�เป็็นต้้องรู้้�ว่า่ นัักร้้องที่่�บรรเลง 59
ด้้วยมีีเสีียงลัักษณะใด คนที่่�เสีียงมีีพลััง เปีียโนอาจจะเล่่นดัังได้้ปกติิ ไม่่ต้อ้ ง กัังวลว่่าจะบรรเลงกลบนัักร้้อง สำำ�หรัับ นัักร้้องเสีียงสููง เมื่่�อร้้องท่่อนเสีียงต่ำำ�� เสีียงจะไม่่กัังวานเท่่าปกติิ ดัังนั้้�น โน้้ตของเปีียโนที่่�อยู่่�ในช่่วงเสีียง เดีียวกัันกัับที่่�นัักร้้องกำำ�ลัังร้้อง จำำ�เป็็น ต้้องเล่่นให้้เบาลง และอาจจะไปเน้้น ที่่�เสีียงต่ำำ��ในมืือซ้้าย เพื่่�อรองรัับเสีียง นัักร้้องแทน สิ่่�งต่่าง ๆ เหล่่านี้้�ต้้อง ฝึึกฝนด้้วยการเล่่นเป็็นประจำำ� อีีกทั้้�ง ยัังมีีเพลงร้้องศิิลป์์เป็็นจำำ�นวนมากที่่� มัักเขีียนให้้มือื ขวาของเปีียโนซ้้อนทัับ กัับทำำ�นองของนัักร้้อง ในกรณีีเหล่่า นี้้�นัักเปีียโนควรจะต้้องเล่่นให้้เบาลง และไปเน้้นทำำ�นองอื่่�นที่่�ไม่่อยู่่�ในทำำ�นอง ร้้อง เพื่่�อให้้สมดุุลของเสีียงระหว่่าง เปีียโนกัับนัักร้้องอยู่่�ในระดัับที่่�ดีีและ อาจสามารถสร้้างความน่่าสนใจให้้ แก่่ดนตรีีเพิ่่�มมากขึ้้�น ความพิิเศษของการเล่่นดนตรีีร่ว่ ม กัับนัักร้้องที่่�ต่่างไปจากการเล่่นดนตรีี แชมเบอร์์กับั เครื่่�องดนตรีีอื่่�น ๆ คืือ การฟัังการออกเสีียงของเนื้้�อร้้อง และการรู้้�สึึกถึึงลมหายใจของนััก ร้้อง เนื้้�อเพลงของเพลงร้้องศิิลป์์นั้้�น นำำ�มาจากบทกลอนในภาษาต่่าง ๆ มากมาย ไม่่ว่่าจะเป็็น เยอรมััน ฝรั่่�งเศส อิิตาเลีียน อัังกฤษ รััสเซีีย หรืือสเปน เป็็นต้้น โดยภาษาเหล่่า นี้้�บางครั้้�งอาจมีีพยััญชนะขึ้้�นต้้นคำำ� หรืือลงท้้ายคำำ�ที่่�ต้้องออกเสีียงให้้ ชััดเจนเป็็นพิิเศษ หรืือมีีเสีียงบาง เสีียงที่่�จำำ�เป็็นต้้องใช้้เวลาในการออก เสีียง เช่่นตััว Z หรืือ Sch ในภาษา เยอรมััน ซึ่่�งหากตััวอัักษรเหล่่านี้้�อยู่่� ที่่�ต้้นคำำ� นัักเปีียโนจำำ�เป็็นต้้องรอ ให้้เสีียงเหล่่านี้้�ถููกสร้้างขึ้้�นมาก่่อน แล้้วรอลงโน้้ตให้้พร้้อมกัับสระของ ประโยคนั้้�น ๆ การที่่�จะบรรเลงให้้ไปด้้วยกัันกัับ นัักร้้องอย่่างแท้้จริิง จำำ�เป็็นที่่�จะต้้อง
60
หายใจไปพร้้อม ๆ กัันกัับนัักร้้อง โดย เฉพาะในช่่วงระหว่่างประโยคเพลง ที่่�นัักร้้องจำำ�เป็็นต้้องหายใจ หรืือใน ตอนต้้นของเพลงที่่�ต้้องเริ่่�มพร้้อม กััน หรืือบางเพลงที่่�มีีประโยคเพลง ยาวมาก ก็็จะต้้องทำำ�ความเข้้าใจ ถึึงนัักร้้องที่่�ตนเองร่่วมบรรเลงด้้วย ว่่ามีีความสามารถในการเก็็บลม มากเพีียงใด ต้้องพยายามเล่่นให้้มีี ทิิศทาง ไปข้้างหน้้ากว่่าปกติิหรืือไม่่ เพื่่�อให้้ลมหายใจนัักร้้องเพีียงพอ หรืือในวัันที่่�แสดงจริิง อาจมีีอะไรเกิิด ขึ้้�นระหว่่างการแสดง ทำำ�ให้้นัักร้้อง ต้้องหายใจก่่อนที่่�จะจบประโยค เพลง หรืือลมหายใจสั้้�นกว่่าปกติิ ทำำ�ให้้หลัังจบประโยคเพลงนั้้�น ๆ ต้้องการเวลาในการหายใจมากกว่่า ปกติิ สิ่่�งเหล่่านี้้�นัักเปีียโนต้้องคอยฟััง อยู่่�ตลอดเวลา เพื่่�อให้้สามารถตอบ สนองได้้ทัันท่่วงทีี ๓. ช่่ ว ยฝึึ ก ในการตีี ค วาม เพลง ความพิิเศษของการตีีความ เพลงร้้องศิิลป์์ คืือ การที่่�มีีเนื้้�อร้้อง มากำำ�กัับทำำ�ให้้ไม่่สามารถตีีความ ตามใจเหมืือนเพลงบรรเลงได้้ แต่่ สิ่่�งนี้้�อาจช่่วยนัักเรีียนที่่�เพิ่่�งเริ่่�มฝึึก ตีีความเพลงด้้วยตััวเอง เนื่่�องจาก การตีีความเพลงบรรเลงนั้้�นค่่อน ข้้างกว้้างและหลากหลาย ดัังนั้้�น การตีีความเพลงที่่�มีีเนื้้�อร้้องกำำ�กัับไว้้ จึึงช่่วยตีีกรอบให้้แคบลงและอาจจะ ช่่วยให้้นัักเรีียนตีีความได้้ง่่ายขึ้้�น โดยอาจจะเริ่่�มหาคำำ�สำำ�คััญจากบท กวีีแล้้วพยายามหาความเชื่่�อมโยง ของคำำ�นั้้�น ๆ กัับโน้้ตของเปีียโน เช่่น ตีีความว่่าส่่วนนี้้�คืือลม นี่่�คืือน้ำำ�� แล้้วพยายามสร้้างเสีียงและสีีสันั ให้้ได้้ ออกมาตามที่่�ตั้้�งใจไว้้ สิ่่�งเหล่่านี้้� ถืือว่่าเป็็นแบบฝึึกหััดที่่�ดีีมาก ทั้้�ง ต่่อการเสริิมสร้้างจิินตนาการและ การสร้้างสีีสัันของเสีียงที่่�แตกต่่าง กััน โดยเพลงร้้องศิิลป์์ที่่�อยู่่�ในฟอร์์ม
strophic ที่่�ได้้กล่่าวถึึงในข้้างต้้นนั้้�น ถืือว่่าเป็็นความท้้าทายในการตีีความ อย่่างมาก ต้้องใช้้จินิ ตนาการสููง ถึึง โน้้ตอาจดููเรีียบง่่าย แต่่การจะทำำ�ให้้ โน้้ตที่่�เรีียบง่่ายและซ้ำำ��ไปซ้ำำ��มาเหล่่า นั้้�นมีีความน่่าสนใจ ไม่่ใช่่เรื่่�องง่่ายเลย ๔. ช่่วยพััฒนาทัักษะอื่่น� ๆ เช่่น การฝึึกเทคนิิคการบรรเลงเปีียโน บางอย่่าง เพลงร้้องศิิลป์์บางเพลงมีี ระดัับความยากที่่�สููงมาก เช่่น เพลง Erlkönig ของ Schubert ที่่�นัักเปีียโน เกืือบทุุกคนต้้องรู้้�จััก เพลงเหล่่านี้้� มัักจะใช้้เทคนิิคเดิิมตลอดเพลง ซึ่่�ง อาจเปรีียบได้้กัับแบบฝึึกหััดทัักษะ ด้้านภาษา ดัังที่่�ได้้กล่่าวไปในข้้าง ต้้นว่่าเพลงร้้องศิิลป์์นั้้�นมีีเนื้้�อร้้อง ในหลากหลายภาษา การที่่�เราจะ ตีีความเนื้้�อร้้องเหล่่านี้้�ได้้ย่่อมต้้อง แสวงหาความรู้้�ทางด้้านภาษาเพิ่่�มเติิม และเนื่่�องจากเนื้้�อร้้องมัักจะนำำ�มาจาก บทกลอนหรืือวรรณกรรม การเรีียน รู้้�เพลงร้้องศิิลป์์จึงึ ช่่วยเปิิดโลกทััศน์์ ทางด้้านวรรณกรรมให้้แก่่นักั เปีียโน อีีกด้้วย นอกจากนี้้� การทำำ�งานหรืือ สร้้างดนตรีีร่ว่ มกัับผู้้�อื่่�น แน่่นอนว่่าจะ ช่่วยเสริิมทัักษะในการมีีปฏิิสัมั พัันธ์์ กัับผู้้�คนได้้ดีขึ้้�ี น รู้้�จัักการทำำ�งานเป็็น ทีีม และยัังอาจได้้ความคิิดใหม่่ ๆ ทั้้�งทางดนตรีีและด้้านอื่่�น ๆ จาก คนเหล่่านี้้�อีีกด้้วย จากที่่�ได้้ยกตััวอย่่างบทบาท ของนัักเปีียโนในเพลงร้้องศิิลป์์และ ประโยชน์์ต่่าง ๆ ที่่�มีีต่่อนัักเปีียโน คงจะเห็็นภาพแล้้วว่่ามัันไม่่ได้้ง่า่ ยดาย และน่่าเบื่่�ออย่่างที่่�หลายคนคิิด เพลง ร้้องศิิลป์์ถือื ว่่าไม่่ค่อ่ ยได้้รับั ความนิิยม ทั้้�งสำำ�หรัับนัักเปีียโน นัักร้้อง และผู้้�ฟังั ในประเทศไทยมากนััก แต่่ผู้้�เขีียนคิิด ว่่าเป็็นอีีกศาสตร์์หนึ่่�งที่่�มีีเสน่่ห์์ และ อยากจะเชิิญชวนให้้ทุกุ คนเข้้ามาลอง สััมผััส ไม่่ว่า่ จะผ่่านการบรรเลงหรืือ ดื่่�มด่ำำ��จากการฟัังก็็ตาม
61
MUSIC THERAPY
Experiencing Music Therapy Summer Camp for Children’s Emotional Regulation 2020 Story: J. J. Maung (เจ. เจ. หม่่อง) M.A. Student in Music Therapy College of Music, Mahidol University
Introduction
As a current student studying Master of Arts in Music Therapy at the College of Music, the author had a chance to participate in the music therapy summer camp, 2020 as a volunteer and gained much insight and experience. During
62
the period from 9th November, 2020 to 27th November, 2020, the Music Therapy department from the College of Music, Mahidol University organized a summer camp for elementary school children for emotional regulation. The event was publicized through
social media such as Facebook and Instagram, and the application was opened for elementary school children age ranging from 6 to 9 years old without developmental disorders, free of charge. A total of 120 children participated in this project, which demonstrated
the importance of children’s emotional development. The outcomes of this project are the author’s experience, along with the progression of emotional regulation in the children. First and foremost, it is most appropriate to mention what emotional regulation is and how music therapy can be applied for this matter.
What is emotional regulation?
Emotional regulation, also called emotional intelligence or emotional competence, involves managing one’s own feelings, thoughts and behavior, which consists of understanding one’s own and others’ emotions, and being able to deal, communicate, regulate and express these emotions appropriately according to the social contexts. An American psychologist and researcher, John Gottman, stated that, “Emotional intelligence means being able to read your own and other’s emotions, and being able to respond to the emotions of others in a cooperative, functional, and empathetic manner.” (Sourcekids, n.d).
Why is emotional regulation important?
In children, emotional regulation is important because it affects how they understand and respond to a situation which in turn affects their enjoyment of life. Also, it makes them aware of their own emotions and have control over themselves, reduces stress and anxiety, promoting better physical and mental health, improves focus and concentration, develops social skills to be used in their adulthood, and finally, improves friendships and relationships between peers and family members (Foran, 2009). One study conducted by the University of North Carolina stated that children with positive emotional regulation tend to
achieve better academic success and increase productivity in classrooms, which are related to reducing school drop-out rate and peer rejection, a risk factor for later developing emotional and behavioral disorders. There are studies that show that failure in self-regulation can later develop to major mental illnesses such as psychosis, borderline personality disorder, and drug and alcohol abuse. Therefore, it is somewhat crucial for children to learn to cope and regulate emotions starting from the early age (Graziano et al, 2007).
How can music therapy help?
It is undeniable that music has the power to stimulate and awaken emotional responses and affects brains, memories, thoughts and emotions. Music therapy is an evidence-based therapy that harness the power of music to produce positive effects in humans. According to the World Federation of Music Therapy, “Music therapy is the professional use of music and its elements as an intervention in medical, educational, and everyday environments with individuals, groups, families, or communities who seek to optimize their quality of life and improve their physical, social, communicative, emotional, intellectual, and spiritual health and wellbeing” (WFMT, 2011). Music therapy can help reduce stress, manage behavior, and express feelings and emotions safely and appropriately (Davis et al, 2008). American music therapists Kimberly Moore and Deanna Hanson-Abromeit summarized the reasons why music therapy works for emotional regulation in children: music therapy is “developmentally appropriate”, there is evident connection between music, emotions and physiologic stimulation, and music is a typical
way to facilitate emotional development through musical interactions between caregiver and child (Moore & HansonAbromeit, 2015). And research has clearly shown that music therapy can assist in achieving emotional regulation in children and even in psychologically traumatized children (Foran, 2009).
“Music Therapy Summer Camp for Children’s Emotional Regulation 2020”
Originally, the camp was intended to be held between April and May but due to the COVID outbreak during that period, the event was postponed to November, 2020. A total of 120 children were grouped into 8 rounds with each round containing 15 children. Every round took three days of two-hour long activities and there were two rounds each day; one in the morning and one in the afternoon. So, in total, the camp lasted for 12 days. The general objective of the camp was to help children know and aware of emotions, manage them properly, and take care of their own emotions and feelings. In the camp, six basic emotions were learned: happiness, sadness, anger, love, fear and excitement. Happiness and sadness were learned on day one, anger and love were learned on day two, and the rest two were learned on day three. The activities included group singing, movement with music, instrument playing, group drumming and relaxation with music. Through musical activities, children learned to identify feelings and emotions, accept those feelings and how to deal with them properly, and understand others’ feelings and find ways to communicate with them appropriately. Some examples of the musical activities include: group singing while one of the group members acts out how he
63
or she feels and the other group members guess that emotion acted out, practicing breathing in and breathing out with the song for relaxation, and watching music videos and discussing about how they feel when watching and listening to the music videos.
Benefits
Before the camp, the staff had to organize session plans and had to practice beforehand. The author took part, starting from the practice sessions and had a chance to get to know with the music therapists and fellow volunteers. Rinnatha Asawahiranwarathon and Pawanrat Towong, who are among the music therapists for this camp, agreed that they also gained experiences from this camp; they had to plan beforehand, wrote songs for the activities and had meetings for the camp. So not only their music therapy skills but also their self-management skills had developed, they said. “I felt proud of myself to have the courage to join this program… I
64
learned how to communicate and connect with people and also the way to get here, how to prepare myself for joining music therapy”, said a pre-college student from the College of Music who joined this camp as a volunteer. When interviewing a parent of a child who joined the camp, the parent said that he and his wife saw the camp poster on Facebook and decided to have their kid join this program. Although the camp only took place for a short-period and the effect might not be significant, he believed that his son would get benefits from this camp learning about emotional regulation and be able to apply in his daily life. As for personal experience, a problem that the author faced was the language barrier. As a non-speaker of Thai language, he could not effectively communicate verbally with the children but could find alternative ways to communicate. Music itself was a way of communication and in addition, facial expressions and body gestures were ways
to communicate with the group. For example, a big smile to the children who performed a task well provided a positive reinforcement to them, and gently caressing the back and shoulders of a highly energetic child provided a somewhat calming effect to the child. Every child experienced and responded to music differently but music was designed to be adaptable and flexible to guide them towards the desired outcomes. For instance, children within the group responded differently when scary music from a kid’s cartoon was introduced; their level of feeling the emotion ‘fear’ was quite a range, but from this, the group learned how each other feels fear and how to cope with that emotion, thus learning emotional regulation.
Conclusion and Recommendations
During the time when the author interviewed the music therapists for the camp, they altogether agreed on one fact: that the camp could have produce more good results for
the children if the camp duration was longer. Although the threeday long camp could include six basic emotions, they believed that more coping strategies plus more types of basic emotions could be included if the camp had more time. The author also looks forward to having opportunities taking part in many more knowledgeable and experience-gaining as well as beneficial-for-the-community
camps organized by the institution. In conclusion, the author gained lots of experience and inspiration from this program. He ascertained through this camp that music is flexible and universal, and music therapy utilizes and designs this power to have positive effects on people individually. Music is adaptable and adjustable to suit the state of each individual child, even within the group session. Each
and every child’s experiences of music may have been different but no child in the group got left behind in achieving the goal of emotional regulation. This event gave the author motivation to extend his knowledge in this field and to continue pursue this career as his passion.
Reference
Emotional regulation: How children learn to manage their feelings and how you can help. (n.d.). Sourcekids. https://www.sourcekids.com. au/emotional-regulation-how-children-learn-to-manage-their-feelings how-you-can-help/ Foran, L. M. (2009). Listening to music: Helping children regulate their emotions and improve learning in the classroom. Educational HORIZONS. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ868339.pdf Graziano, P. A., Reavis, R. D., Keane, S. P. & Calkins, S. D. (2007). The role of emotional regulation and children’s early academic success. Society for the Study of School Psychology. DOI:10.1016/j. jsp.2006.09.002. Moore, K. S. & Hanson-Abromeit, D. (2015). Theory-guided therapeutic function of music to facilitate emotional regulation development in pre-school aged children. Frontiers in Human Neuroscience. DOI: 10.3389/fnhum.2015.00572 World Federation of Music Therapy. (2011). What is music therapy?. https://wfmt.info/wfmt-new-home/about-wfmt/
65
STUDY ABROAD
การเรีียนปริิญญาตรีีที่่� Berklee College of Music ประเทศสหรััฐอเมริิกา (ตอนที่่� ๑: จุุดเริ่่�มต้้น) เรื่่�อง: มานิิกา เลิิศอนุุสรณ์์ (Manica Lertanusorn) ศิิษย์์เก่่าหลัักสูู ตรเตรีียมอุุดมดนตรีี วิิทยาลััยดุุริิยางคศิิลป์์ มหาวิิทยาลััยมหิิดล
หามหาวิิทยาลััยที่่�ใช่่ หลัักสำำ�คััญที่่�สุุดสำำ�หรัับการ เลืือกมหาวิิทยาลััยที่่�ต้้องการไป ศึึกษาต่่อ คืือ การหาข้้อมููลเกี่่�ยวกัับ สาขาวิิชาที่่�เราสนใจ ว่่ามีีที่่�ไหน สอนบ้้าง แล้้วหลัักสููตรของแต่่ละ มหาวิิทยาลััยเป็็นอย่่างไร หลัังจากนั้้�น จึึงศึึกษาเรื่่�องค่่าใช้้จ่่ายต่่าง ๆ เช่่น ค่่าเทอม และค่่าที่่�พััก นอกจากนั้้�น เรื่่�องความปลอดภััยของเมืืองที่่�จะ ศึึกษาต่่อก็็สำำ�คััญ เนื่่�องจากเป็็น เรื่่�องที่่�ไม่่สามารถหลีีกเลี่่�ยงได้้ เมื่่�อ ไปใช้้ชีีวิิตอยู่่�ที่่�นั่่�น หลัังจากที่่�มีีราย ชื่่�อมหาวิิทยาลััยที่่�สนใจแล้้ว สิ่่�งที่่� ผู้้�เขีียนทำำ�หลัังจากนั้้�น คืือ เลืือก มหาวิิทยาลััยที่่�ต้้องการจะไปศึึกษาต่่อ เพีียงที่่�เดีียว ซึ่่�งแต่่ละมหาวิิทยาลััย 66
จะมีีข้อ้ กำำ�หนดที่่�ต่่างกััน เช่่น ระดัับ ผลคะแนนของ IELTS, TOEFL, SAT และอื่่�น ๆ ผู้้�เขีียนเลืือกสมััคร เรีียนในสาขา Music Production and Engineering ที่่� Berklee College of Music เนื่่�องจากเป็็น มหาวิิทยาลััยที่่�มีีชื่่�อเสีียงที่่�สุุดในด้้าน นี้้� สำำ�หรัับเอกสารในการสมััครเรีียนที่่� Berklee College of Music นั้้�น ใช้้ เพีียง ๒ อย่่างคืือ ๑) ผลการศึึกษา ระดัับมััธยมศึึกษาตอนปลาย และ ๒) ผลคะแนนภาษาอัังกฤษ IELTS หรืือ TOEFL เท่่านั้้�น ทำำ�ให้้ผู้้�เขีียน ไม่่ต้อ้ งเสีียเวลาในการเตรีียมตััวกัับ การสอบอย่่างอื่่�น เมื่่�อเลืือกโรงเรีียน และศึึกษาข้้อมููลเกี่่�ยวกัับเอกสารใน การยื่่�นสมััครสอบแล้้ว ขั้้�นตอนต่่อไป
คืือ ติิดต่่อกัับทางโรงเรีียน สมััครเรีียนและการติิดต่่อสื่่�อสาร สำำ�หรัับ Berklee College of Music ช่่วงเวลาการสมััครสอบเป็็นช่่วงที่่�ค่่อน ข้้างซัับซ้้อน จึึงอยากแนะนำำ�ให้้เข้้าไป ศึึกษาในหน้้าเว็็บไซต์์ของมหาวิิทยาลััย ล่่วงหน้้าอย่่างน้้อย ๑ ปีี ก่่อนถึึงช่่วง เวลาที่่�จะสมััครเรีียน อีีกเรื่่�องหนึ่่�งที่่� ผู้้�เขีียนเห็็นว่่าสำำ�คััญมาก ๆ คืือ การ สื่่�อสารกัับเจ้้าหน้้าที่่�สมััครสอบของ มหาวิิทยาลััย ช่่วงที่่�ผู้้�เขีียนสมััครสอบ ผู้้�เขีียนส่่งอีีเมลหาเจ้้าหน้้าที่่�เรื่่�องเอกสาร ที่่�ต้้องเตรีียม เพื่่�อความแน่่ใจและความ ถููกต้้องของเอกสารเหล่่านั้้�นอยู่่�บ่่อยครั้้�ง ทางมหาวิิทยาลััยและเจ้้าหน้้าที่่�ให้้ความ ช่่วยเหลืือเป็็นอย่่างดีี และตอบอีีเมลกลัับ
อย่่างรวดเร็็วเสมอ แต่่ก่อ่ นจะส่่งอีีเมล ถามเจ้้าหน้้าที่่� แนะนำำ�ให้้อ่่านข้้อมููลใน เว็็บไซต์์ของมหาวิิทยาลััยก่่อน โดยส่่วน มากแล้้วเว็็บไซต์์ของมหาวิิทยาลััยจะ ระบุุข้อ้ มููลทุุกอย่่าง ตั้้�งแต่่เอกสารที่่�ใช้้ใน การรัับสมััคร ช่่วงเวลาที่่�ต้้องส่่งเอกสาร จำำ�นวนเอกสาร และรายละเอีียดอื่่�น ๆ ระบุุไว้้อย่่างครบถ้้วนอยู่่�แล้้ว นอกจาก นี้้� อีีกสิ่่�งที่่�สำำ�คััญมาก ๆ คืือ การเลืือก สถานที่่�สอบ ผู้้�เขีียนขอแนะนำำ�ว่่าให้้เลืือก สอบปฏิิบัติั ิ (audition) ในประเทศที่่�เรา มีีความคุ้้�นเคยที่่�สุุด ไม่่ว่่าจะเป็็นเรื่่�อง สภาพภููมิิอากาศหรืือสถานที่่� ผู้้�เขีียน สอบไปเมื่่�อต้้นปีี พ.ศ. ๒๕๖๐ ขณะนั้้�น ยัังไม่่มีศูี นู ย์์สอบที่่�ประเทศไทย ผู้้�เขีียน จึึงเลืือกไปสอบปฏิิบัติั สำำ� ิ หรัับ Berklee College of Music ที่่�ประเทศสิิงคโปร์์ เพราะเป็็นประเทศที่่�ผู้้�เขีียนเคยไป และ มีีสภาพภููมิิอากาศคล้้ายประเทศไทย แต่่ในช่่วง COVID-19 นี้้� การสอบ ปฏิิบััติิส่่วนใหญ่่น่่าจะเป็็นในรููปแบบ ออนไลน์์ทั้้�งหมด
ตอบคำำ�ถามช่่วงสััมภาษณ์์ทั้้�งหมด ทั้้�งนี้้� ผู้้�เขีียนอยากแนะนำำ�ให้้เตรีียมใจ และเตรีียมตััวสำำ�หรัับค่่าใช้้จ่า่ ยแบบไม่่ ได้้รับั ทุุนการศึึกษาก่่อน เนื่่�องจากใน วัันที่่�เราสอบ ทั้้�งการสอบปฏิิบัติั แิ ละ สอบสััมภาษณ์์ เราจะยัังไม่่ทราบว่่า จะได้้รับั ทุุนการศึึกษาหรืือไม่่ และได้้ รัับเป็็นจำำ�นวนเท่่าไหร่่ ดัังนั้้�น สำำ�หรัับ ผู้้�ที่่�มีีความประสงค์์ในการรัับทุุนการ ศึึกษา ให้้แจ้้งความประสงค์์กับั คณะ กรรมการสอบในการสอบสััมภาษณ์์ การสอบเข้้าที่่� Berklee College of Music ในปีี พ.ศ. ๒๕๖๐ ที่่�ผู้้� เขีียนสอบนั้้�น จะมีีการสอบปฏิิบััติิ และการสอบสััมภาษณ์์เท่่านั้้�น ไม่่มีี การสอบทฤษฎีีดนตรีี ในช่่วงการ สอบปฏิิบััติิ จะมีีการสอบอ่่านโน้้ต ฉัับพลััน (sight reading) สอบ โสตทัักษะ (ear training) ทั้้�งด้้าน ของฟัังทำำ�นองและจัังหวะ (melody and rhythm interpretation) สอบ การด้้นสด (improvisation) และ การแสดงอะไรก็็ได้้เป็็นเวลาไม่่เกิิน การสอบเข้้าและทุุนการศึึกษา ๕ นาทีี ก่่อนการสอบปฏิิบััติิ ๑๕ การสอบปฏิิบััติิเพื่่�อเข้้าเรีียนนั้้�น นาทีี ผู้้�สอบจะมีีโอกาสเตรีียมตััว ไม่่มีีการแยกสอบเพื่่�อขอทุุน แต่่จะดูู ในห้้องรอสอบ โดยในห้้องรอสอบ ที่่�ความสามารถของนัักศึึกษาและการ จะมีีหนัังสืืออ่่านโน้้ตฉัับพลััน เล่่ม
เดีียวกัับที่่�อยู่่�ในห้้องสอบ ให้้ผู้้�สอบ สามารถลองฝึึกซ้้อมและเตรีียมตััว ก่่อนเข้้าห้้องสอบได้้ ผลการสอบจะ ประกาศหลัังจากวัันสอบประมาณ หนึ่่�งเดืือนครึ่่�งถึึงสองเดืือน หลััง จากประกาศผลสอบแล้้ว จะมีีการ ทดสอบโสตทัักษะอีีกครั้้�งผ่่านทาง ออนไลน์์ สำำ�หรัับผู้้�ที่่�ได้้รับั เข้้าศึึกษา เพื่่�อที่่�จะจััดห้้องเรีียนด้้านโสตทัักษะ ตามระดัับของนัักศึึกษาอีีกครั้้�งหนึ่่�ง ในตอนต่่อไปผู้้�เขีียนจะมาเล่่าถึึง ประสบการณ์์การเรีียนที่่� Berklee College of Music ว่่าเรีียนวิิชา อะไรบ้้าง และชีีวิิตของนัักศึึกษาใน สาขา Music Production ที่่�ประเทศ สหรััฐอเมริิกาเป็็นอย่่างไร
67
68
69
70