Music Journal November 2020

PENINSULA MOMENTS At The Peninsula Bangkok, world-class hospitality enriched with compelling Thai cultural experiences creates perfect memorable moments.

Volume 26 No. 3 November 2020

สวั​ัสดี​ีผู้​้�อ่า่ นเพลงดนตรี​ีทุกุ ท่​่าน ช่​่วง เวลาของปี​ีนี้​้�เดิ​ินทางผ่​่านไปอย่​่างรวดเร็​็ว ท่​่ามกลางสถานการณ์​์การแพร่​่ระบาดของ โรคโควิ​ิด-๑๙ ที่​่�ทำำ�ท่​่าจะกลั​ับมาระบาดอี​ีก ครั้​้�ง ขอให้​้ทุ​ุกคนหมั่​่�นล้​้างมื​ือ และรั​ักษา ระยะห่​่างอยู่​่�เสมอ ในช่​่วงปี​ีที่​่�ผ่า่ นมา วิ​ิทยาลั​ัยมี​ีการปรั​ับ รู​ูปแบบกิ​ิจกรรมทางดนตรี​ีให้​้หลากหลาย ทั้​้�งการแสดงวงออร์​์เคสตราออนไลน์​์ การ แสดงดนตรี​ีผ่า่ นจอดิ​ิจิทัิ ลั ที่​่�ห้​้างสรรพสิ​ินค้​้า ใจกลางเมื​ือง การร่​่วมมื​ือด้​้านหลั​ักสู​ูตรกั​ับ โรงเรี​ียนสาธิ​ิตพั​ัฒนา โดยกิ​ิจกรรมต่​่าง ๆ สามารถติ​ิดตามได้​้ในเรื่​่�องจากปก ผู้​้�อ่​่านที่​่�ติ​ิดตามบทความเรื่​่�องเล่​่าเบา สมองสนองปั​ัญญา ในฉบั​ับนี้​้�เสนอเพลง ไทยสากล-เนื้​้�อร้​้องจากวรรณคดี​ี เป็​็นตอน ที่​่� ๔ โดยเป็​็นเพลงจากเรื่​่�องผู้​้�ชนะสิ​ิบทิ​ิศที่​่� มี​ีเนื้​้�อหาเกี่​่�ยวกั​ับชี​ีวิติ ความเป็​็นอยู่​่�ของตั​ัว ละครหญิ​ิงจากวรรณคดี​ีเรื่​่�องนี้​้� ในแง่​่มุ​ุม

เจ้าของ

ฝ่​่ายภาพ

วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล

คนึงนิจ ทองใบอ่อน

บรรณาธิ​ิการบริ​ิหาร ดวงฤทัย โพคะรัตน์ศิริ

จรูญ กะการดี นรเศรษฐ์ รังหอม

หัวหน้ากองบรรณาธิการ

พิสูจน์อักษรและรูปเล่ม

ธั​ัญญวรรณ รั​ัตนภพ

ธัญญวรรณ รัตนภพ

ที่ปรึกษากองบรรณาธิการ

เว็บมาสเตอร์

ภรณ์ทิพย์ สายพานทอง

Kyle Fyr

ฝ่ายศิลป์

ต่​่าง ๆ ผ่​่านบทเพลงทั้​้�งหมด ๘ เพลง บทความด้​้านธุ​ุรกิ​ิจดนตรี​ี นำำ�เสนอ เนื้​้�อหาด้​้านลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ของบทเพลง พร้​้อม ทั้​้�งให้​้ความรู้​้�ด้​้านกฎหมายทรั​ัพย์​์สิ​ินทาง ปั​ัญญา ที่​่�เกี่​่�ยวข้​้องกั​ับปั​ัญหาการละเมิ​ิด ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� ที่​่�อาจเกิ​ิดขึ้​้�นได้​้ในชี​ีวิ​ิตประจำำ�วั​ัน สำำ�หรั​ับผู้​้�สนใจการเรี​ียนต่​่อด้​้านดนตรี​ี ที่​่�ต่​่างประเทศ พลิ​ิกไปอ่​่านบทความ ประสบการณ์​์การไปเรี​ียนที่​่� College of Chinese & ASEAN Arts, Chengdu University ณ มณฑลเสฉวน สาธารณรั​ัฐ ประชาชนจี​ีน โดยที่​่�มหาวิ​ิทยาลั​ัยนี้​้� มี​ีทุนุ การ ศึ​ึกษาเต็​็มจำำ�นวน สำำ�หรั​ับนั​ักเรี​ียนไทยทุ​ุกปี​ี นอกจากนี้​้�ยั​ังมี​ีบทความที่​่�น่​่าสนใจทั้​้�ง ด้​้านดนตรี​ีวิ​ิทยา และดนตรี​ีไทย ติ​ิดตาม เนื้​้�อหาได้​้ในเล่​่มค่​่ะ ดวงฤทั​ัย โพคะรั​ัตน์​์ศิริ​ิ ิ

สำำ�นั​ักงาน

วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล (วารสารเพลงดนตรี) ๒๕/๒๕ ถนนพุทธมณฑลสาย ๔ ต�ำบลศาลายา อ�ำเภอพุทธมณฑล จังหวัดนครปฐม ๗๓๑๗๐ โทรศัพท์ ๐ ๒๘๐๐ ๒๕๒๕-๓๔ ต่​่อ ๓๒๐๕ โทรสาร ๐ ๒๘๐๐ ๒๕๓๐ musicmujournal@gmail.com

กองบรรณาธิการขอสงวนสิทธิ์ในการพิจารณาคัดเลือกบทความลงตีพิมพ์โดยไม่ต้องแจ้งให้ทราบล่วงหน้า ส�ำหรับข้อเขียนที่ได้รับการ พิจารณา กองบรรณาธิการขอสงวนสิทธิ์ที่จะปรับปรุงเพื่อความเหมาะสม โดยรักษาหลักการและแนวคิดของผู้เขียนแต่ละท่านไว้ ข้อเขียน และบทความที่ตีพิมพ์ ถือเป็นทัศนะส่วนตัวของผู้เขียน กองบรรณาธิการไม่จ�ำเป็นต้องเห็นด้วย และไม่ขอรับผิดชอบบทความนั้น

สารบั ญ Contents Dean’s Vision

Musicology

Thai and Oriental Music

04

30

44

สถาบั​ันการศึ​ึกษา สู่​่�การพั​ัฒนาเพื่​่�อสั​ังคม ณรงค์​์ ปรางค์​์เจริ​ิญ (Narong Prangcharoen)

Cover Story

หนั​ังตะลุ​ุง: ๓ แง่​่คิ​ิด การปรั​ับเปลี่​่�ยน การศึ​ึกษา และการนำำ�เข้​้าสู่​่�ไทยแลนด์​์ ๔.๐ อภิ​ิชั​ัย ลิ่​่�มทวี​ีเกี​ียรติ​ิกุ​ุล (Apichai Limtaveekiettikul) คณิ​ิน ส่​่งวรกุ​ุลพั​ันธุ์​์� (Kanin Songvorakulphun) จุ​ุฑาคุ​ุณ รั​ังสรรค์​์ (Jutakun Rangsan)

ประเพณี​ีแห่​่ฉั​ัตรรั​ับพระพุ​ุทธองค์​์ (ซ่​่งทะเดิ่​่�ง) กลุ่​่�มชาติ​ิพั​ันธุ์​์� กะเหรี่​่�ยงโพล่​่ง ตำำ�บลยางหั​ัก อำำ�เภอปากท่​่อ จั​ังหวั​ัดราชบุ​ุรี​ี ธั​ันยาภรณ์​์ โพธิ​ิกาวิ​ิน (Dhanyaporn Phothikawin)

Music Information and Resources

Music Business

08

Outreach: Step beyond our boundary สร้​้างความรู้​้�จั​ัก เพื่​่�อสร้​้างพื้​้�นที่​่� ณั​ัฏฐา อุ​ุทยานั​ัง (Nuttha Udhayanang)

Music Entertainment

12

“เรื่​่�องเล่​่าเบาสมองสนองปั​ัญญา” เพลงไทยสากล-เนื้​้�อร้​้องจาก วรรณคดี​ี (ตอนที่​่� ๔) “ผู้​้�ชนะสิ​ิบทิ​ิศ ๐๐๒” กิ​ิตติ​ิ ศรี​ีเปารยะ (Kitti Sripaurya)

50 38

ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�เพลง... ผิ​ิดที่​่�...????? ปาณิ​ิชา ธุ​ุวธนายศ (Panicha Tuwatanayod) เพี​ียงรำ��ไพ สิ​ิทธิ​ิโสภณ (Piangrumpai Sitthisopon) รพี​ี หลิ​ิมวงศ์​์ (Rapee Limvong)

ห้​้องสมุ​ุดจิ๋​๋�ว บางซื่​่�อ และ สารสนเทศด้​้านดนตรี​ี (ตอนที่​่� ๑) กิ​ิตติ​ิมา ธาราธี​ีรภาพ (Kittima Tarateeraphap)

Review

58

ประสบการณ์​์การไปเรี​ียน มหาวิ​ิทยาลั​ัยดนตรี​ี College of Chinese & ASEAN Arts, Chengdu University ณ มณฑลเสฉวน สาธารณรั​ัฐประชาชนจี​ีน (ตอนที่​่� ๑) กั​ันต์​์กมล เกตุ​ุสิ​ิริ​ิ (Kankamol Kedsiri)

DEAN’S VISION

สถาบั​ันการศึ​ึกษา สู่​่�การพั​ัฒนาเพื่​่�อสั​ังคม เรื่​่�อง: ณรงค์​์ ปรางค์​์เจริ​ิญ (Narong Prangcharoen) คณบดี​ีวิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล

สถาบั​ันทุ​ุกสถาบั​ันมี​ีหลั​ักใน การดำำ�รงอยู่​่�ที่​่�แตกต่​่างกั​ัน วิ​ิทยาลั​ัย ดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล เป็​็นสถาบั​ันการศึ​ึกษา มุ่​่�งเน้​้นให้​้ เกิ​ิดการเรี​ียนการสอนที่​่�เที​ียบเท่​่ากั​ับ ระดั​ับนานาชาติ​ิ ได้​้รั​ับการรั​ับรอง คุ​ุณภาพจากสถาบั​ัน MusiQuE (Music Quality Enhancement) ซึ่ง่� เป็​็นสถาบั​ันที่​่�รั​ับรองคุ​ุณภาพจาก ยุ​ุโรป ถ้​้ามองกั​ันโดยผิ​ิวเผิ​ินแล้​้ว วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ได้​้ทำำ�หน้​้าที่​่� 04

ขององค์​์กรได้​้เป็​็นอย่​่างดี​ีเยี่​่�ยมแล้​้ว แต่​่ในโลกยุ​ุคปั​ัจจุ​ุบั​ัน การแค่​่ทำำ� หน้​้าที่​่�ตนเองให้​้ดี​ีอาจจะไม่​่ดี​ีพอที่​่� จะอยู่​่�รอดได้​้ ไม่​่สามารถช่​่วยเหลื​ือ สั​ังคมหรื​ือประเทศชาติ​ิในด้​้านต่​่าง ๆ ได้​้อย่​่างเต็​็มที่​่�นั่​่�นคื​ือเหตุ​ุผลว่​่า ทำำ�ไม วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์จำำ�เป็​็นต้​้อง สร้​้างเครื​ือข่​่ายความร่​่วมมื​ือ ทั้​้�ง ภายในและภายนอกมหาวิ​ิทยาลั​ัย มหิ​ิดล เพราะสิ่​่�งที่​่�เรามุ่​่�งหวั​ังคื​ือ การรวบรวมพลั​ังในการสร้​้างสิ่​่�งที่​่�ดี​ี

ให้​้แก่​่ประเทศ ในช่​่วงที่​่�ผมยั​ังใช้​้ชีวิี ติ อยู่​่�ที่​่�ประเทศ สหรั​ัฐอเมริ​ิกา ผมมี​ีอาชี​ีพเป็​็นนั​ัก แต่​่งเพลงประจำำ�วงออร์​์เคสตรา (Composer in Residence) กั​ับวง แปซิ​ิฟิกิ ซิ​ิมโฟนี​ี (Pacific Symphony) ที่​่�รั​ัฐแคลิ​ิฟอร์​์เนี​ีย ซึ่​่�งเป็​็นวงที่​่�ใหญ่​่ อั​ั นดั​ั บสามของรั​ั ฐ รองมาจาก วงซานฟรานซิ​ิสโกซิ​ิมโฟนี​ี (San Francisco Symphony) และวงแอลเอ ฟี​ีลฮาร์​์โมนิ​ิก (LA Philharmonic)

หลายคนคิ​ิดว่​่า การเป็​็นนั​ักแต่​่งเพลง ประจำำ�วง คงทำำ�แค่​่การแต่​่งเพลง แต่​่ ความจริ​ิงแล้​้ว วงมุ่​่�งเน้​้นในการสร้​้าง ประโยชน์​์ให้​้แก่​่สังั คมเป็​็นหนึ่​่�งในภารกิ​ิจ หลั​ักด้​้วยเช่​่นกั​ัน ไม่​่ใช่​่เพี​ียงแค่​่เป็​็นวง ซิ​ิมโฟนี​ีแล้​้วเล่​่นคอนเสิ​ิร์​์ตไปวั​ัน ๆ แต่​่ต้​้องสร้​้างประโยชน์​์ให้​้แก่​่สั​ังคม ด้​้วย ทำำ�ให้​้ได้​้มีโี อกาสในการทำำ�งาน ร่​่วมกั​ับชุ​ุมชนหลายแห่​่ง ได้​้มีโี อกาส เข้​้าไปทำำ�งานกั​ับสถานพั​ักฟื้​้น� คนชรา หรื​ือตามโรงเรี​ียนกั​ับเด็​็ก ๆ ทั่​่�วไป เพื่​่�อพั​ัฒนาสั​ังคมและให้​้สั​ังคมได้​้ เห็​็นคุ​ุณค่​่าของดนตรี​ีและศิ​ิลปะ นั่​่�น คื​ือแนวคิ​ิดที่​่�ผมพยายามนำำ�กลั​ับเข้​้า มาเพื่​่�อปรั​ับวิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริยิ างคศิ​ิลป์​์ให้​้ เป็​็นมากกว่​่าแค่​่สถาบั​ันทางดนตรี​ี แต่​่ต้​้องมี​ีคุ​ุณค่​่าและสร้​้างคุ​ุณค่​่าให้​้ แก่​่คนทุ​ุกคนด้​้วยเช่​่นกั​ัน ในขณะนี้​้�วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริยิ างคศิ​ิลป์​์ ได้​้มีกี ารปรั​ับตั​ัวเพื่​่�อให้​้เป็​็นมากกว่​่า สถาบั​ันการศึ​ึกษา แต่​่เป็​็นสถาบั​ัน ที่​่�ช่​่วยพั​ัฒนาสั​ังคมและประเทศ ชาติ​ิด้​้วย วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ได้​้ ทำำ�ความร่​่วมมื​ือกั​ับองค์​์กรในหลาย ภาคส่​่วน เพื่​่�อสร้​้างโครงการดี​ี ๆ ให้​้ แก่​่สังั คม เช่​่น การทำำ�ความร่​่วมมื​ือ

กั​ับบริ​ิษัทั King Power เพื่​่�อจั​ัดการ แข่​่งขั​ันดนตรี​ีเครื่​่�องเป่​่าและเพิ่​่�มการ แข่​่งขั​ันวงดนตรี​ีประเภทเครื่​่�องเป่​่า ผสม ซึ่ง่� จะมุ่​่�งเน้​้นที่​่�การพั​ัฒนาความ สามารถของเยาวชน ความร่​่วมมื​ือ กั​ันในชุ​ุมชน และพั​ัฒนาพื้​้�นที่​่�กลาง ในการจั​ัดการประกวดแข่​่งขั​ันระดั​ับ นานาชาติ​ิ เพื่​่�อพั​ัฒนาต่​่อยอดไปสู่​่� การสร้​้างเศรษฐกิ​ิจให้​้แก่​่ประเทศ ในการแข่​่งขั​ันเราได้​้เชิ​ิญกรรมการ ตั​ัดสิ​ินจากต่​่างประเทศ เพื่​่�อให้​้เกิ​ิด ความเท่​่าเที​ียมกั​ันในการประกวด สร้​้างมาตรฐานในระดั​ับนานาชาติ​ิ ให้​้ผู้​้�เข้​้าแข่​่งขั​ันทั้​้�งชาวไทยและต่​่าง

ประเทศได้​้แลกเปลี่​่�ยนความรู้​้�ในการ แข่​่งขั​ันเพื่​่�อการพั​ัฒนาต่​่อไป นอกเหนื​ือจากกิ​ิจกรรมด้​้านการ แข่​่งขั​ัน วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริยิ างคศิ​ิลป์​์ยังั ทำำ� กิ​ิจกรรมด้​้านสุ​ุขภาวะให้​้แก่​่ชุมุ ชนอี​ีก ด้​้วย เช่​่น การจั​ัดค่​่ายดนตรี​ีบำำ�บัดั ให้​้ แก่​่เยาวชน เพื่​่�อสร้​้างเสริ​ิมและปรั​ับ พฤติ​ิกรรมที่​่�พึ​ึงประสงค์​์แก่​่เยาวชน การจั​ัดกิ​ิจกรรมตามโรงเรี​ียนเพื่​่�อให้​้ วิ​ิทยาลั​ัยได้​้มีโี อกาสร่​่วมงานกั​ับภาค ส่​่วนเอกชน หรื​ือเปิ​ิดโอกาสสร้​้าง ความเท่​่าเที​ียมให้​้คนในชุ​ุมชนเพื่​่�อ เข้​้าถึ​ึงการแสดงดนตรี​ีที่​่�หลากหลาย พร้​้อมด้​้วยการให้​้ความรู้​้�ความเข้​้าใจ

05

เรื่​่�องประโยชน์​์และโทษของดนตรี​ี ทำำ�ให้​้เด็​็กและเยาวชนเข้​้าใจและรู้​้�เท่​่า ทั​ันอารมณ์​์ของตนเอง รู้​้�จักั การสร้​้าง พฤติ​ิกรรมที่​่�เหมาะสม การทำำ�งานให้​้ แก่​่เด็​็กเป็​็นเรื่​่�องที่​่�สำำ�คั​ัญมาก เพราะ ไม่​่ว่​่าประเทศไทยจะเปลี่​่�ยนเข้​้าสู่​่� ภาวะประเทศผู้​้�สู​ูงวั​ัยอย่​่างไรก็​็ตาม เด็​็กก็​็ยั​ังคงเป็​็นอนาคตของประเทศ เสมอ เมื่​่�อเราไม่​่ใส่​่ใจดู​ูแลและสร้​้าง พฤติ​ิกรรมที่​่�ดี​ีให้​้เขา ในที่​่�สุ​ุดประเทศ ต้​้องพบกั​ับปั​ัญหาที่​่�ใหญ่​่ขึ้​้�น เพราะ ขาดคนที่​่�มี​ีคุ​ุณภาพอย่​่างแน่​่นอน วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์เป็​็นหนึ่​่�งใน หน่​่วยงานภายใต้​้มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล เราจึ​ึงต้​้องช่​่วยเสริ​ิมจุ​ุดมุ่​่�งหมายของ มหาวิ​ิทยาลั​ัยในการดู​ูแลสุ​ุขภาวะของ ประเทศ จากวิ​ิกฤติ​ิที่​่�ผ่า่ นมาจะเห็​็น ได้​้ว่า่ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดลมี​ีบทบาท ในการดู​ูแลสุ​ุขภาพของประเทศมา อย่​่างเต็​็มที่​่� ด้​้วยความมุ่​่�งมั่​่�นที่​่�จะเป็​็น สถาบั​ันที่​่�ตอบสนองการพั​ัฒนาของ 06

ประเทศ ด้​้วยแนวคิ​ิดนี้​้�ทำำ�ให้​้วิทิ ยาลั​ัย ดุ​ุริยิ างคศิ​ิลป์​์ปรั​ับการดำำ�เนิ​ินการเพื่​่�อ ให้​้สอดคล้​้องกั​ับมหาวิ​ิทยาลั​ัย และ เป็​็นแนวทางที่​่�ดี​ีที่​่�จะมี​ีส่​่วนร่​่วมใน การพั​ัฒนาประเทศ อี​ีกทั้​้�งวิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ได้​้ สร้​้างความร่​่วมมื​ือกั​ับภาคอุ​ุตสาหกรรม ดนตรี​ีต่า่ ง ๆ เพื่​่�อส่​่งเสริ​ิมทั​ักษะในการ ประกอบอาชี​ีพของนั​ักเรี​ียนนั​ักศึ​ึกษา เพราะวิ​ิทยาลั​ัยไม่​่ได้​้สอนให้​้นักั ศึ​ึกษา เป็​็นแค่​่คนเก่​่งและคนดี​ี แต่​่เราต้​้อง

สอนให้​้เขาเป็​็นคนที่​่�ประสบความ สำำ�เร็​็จ จึ​ึงทำำ�ให้​้วิทิ ยาลั​ัยต้​้องเตรี​ียม ความพร้​้อมให้​้แก่​่นักั เรี​ียนนั​ักศึ​ึกษา มากขึ้​้�น ให้​้เขาได้​้มีโี อกาสฝึ​ึกฝนทั​ักษะ ที่​่�จะสามารถประกอบอาชี​ีพได้​้อย่​่าง ดี​ีเยี่​่�ยมตั้​้�งแต่​่เข้​้าเรี​ียนในสถานศึ​ึกษา เรามี​ีความฝั​ันว่​่า ในท้​้ายที่​่�สุ​ุด เราจะ สามารถผลิ​ิตงานสร้​้างสรรค์​์และสร้​้าง เศรษฐกิ​ิจสร้​้างสรรค์​์ เพื่​่�อเพิ่​่�มโอกาส ทางเศรษฐกิ​ิจให้​้แก่​่ประเทศไทยด้​้วย เช่​่นกั​ัน เนื่​่�องจากประเทศมี​ีข้อ้ จำำ�กั​ัด

ในด้​้านรายได้​้ แต่​่มี​ีคนในประเทศที่​่� มี​ีความคิ​ิดสร้​้างสรรค์​์อยู่​่�เป็​็นจำำ�นวน มาก ถ้​้าได้​้รั​ับการฝึ​ึกอย่​่างดี​ีและได้​้ รั​ับการพั​ัฒนาที่​่�เหมาะสม ในที่​่�สุ​ุด ประเทศไทยจะสามารถเพิ่​่�มราย ได้​้จากเศรษฐกิ​ิจสร้​้างสรรค์​์ อย่​่าง เช่​่นประเทศเกาหลี​ีใต้​้หรื​ือประเทศ อั​ังกฤษได้​้ในอนาคต ดั​ังที่​่�กล่​่าวข้​้างต้​้นว่​่า ทุ​ุกองค์​์กร และทุ​ุกสถาบั​ันต้​้องมี​ีการปรั​ับตั​ัวเพื่​่�อ การดำำ�รงอยู่​่�ของตนเอง ต้​้องคิ​ิดถึ​ึง

ประโยชน์​์ ข องส่​่ ว นรวมมากขึ้​้�น ต้​้องมี​ีส่​่วนร่​่วมในการพั​ัฒนาสั​ังคม และประเทศ หากดู​ูหลาย ๆ องค์​์กร ในภาคเอกชน ทุ​ุกภาคส่​่วนมี​ีการ ปรั​ับองค์​์กรเพื่​่�อสร้​้างประโยชน์​์ให้​้ แก่​่ประเทศมากกว่​่าหน้​้าที่​่�หลั​ักของ องค์​์กรเพี​ียงอย่​่างเดี​ียว เพิ่​่�มคุ​ุณค่​่า ขององค์​์กรด้​้วยการสร้​้างประโยชน์​์ เพิ่​่�มขึ้​้�นให้​้แก่​่ชุมุ ชน ขณะนี้​้�วิ​ิทยาลั​ัย ดุ​ุริยิ างคศิ​ิลป์​์คงต้​้องเริ่​่�มการเดิ​ินทาง ใหม่​่เพื่​่�อสร้​้างประโยชน์​์แก่​่สังั คมให้​้มาก

ขึ้​้�น ไม่​่ใช่​่มีเี พี​ียงภาพการเป็​็นสถาบั​ัน การศึ​ึกษาทางด้​้านดนตรี​ีที่​่�มีคุี ณ ุ ภาพ เพี​ียงอย่​่างเดี​ียว แต่​่ยังั คงต้​้องมี​ีภาพ ในการสร้​้างประโยชน์​์ให้​้แก่​่ชุมุ ชนและ สั​ังคมด้​้วยเช่​่นกั​ัน เมื่​่�อเราอยู่​่�ภายใต้​้ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดลแล้​้ว เราทุ​ุกคน มี​ีภาระหน้​้าที่​่�อั​ันยิ่​่�งใหญ่​่ที่​่�จะสานต่​่อ พระราชปณิ​ิธานของสมเด็​็จพระราช บิ​ิดาให้​้สำำ�เร็​็จ

“ขอให้​้ถื​ือผลประโยชน์​์ส่​่วนตนเป็​็นที่​่�สอง ประโยชน์​์ของเพื่​่�อนมนุ​ุษย์​์เป็​็นกิ​ิจที่​่�หนึ่​่�ง ลาภทรั​ัพย์​์และ เกี​ียรติ​ิยศจะตกมาแก่​่ท่​่านเอง ถ้​้าท่​่านทรงธรรมะแห่​่งอาชี​ีพไว้​้ให้​้บริ​ิสุ​ุทธิ์​์�” พระราชปณิ​ิธานของสมเด็​็จพระมหิ​ิตลาธิ​ิเบศร อดุ​ุลยเดชวิ​ิกรม พระบรมราชชนก

07

COVER STORY

Outreach: Step beyond our boundary

สร้​้างความรู้​้�จั​ัก เพื่​่�อสร้​้างพื้​้�นที่​่� เรื่​่�อง: ณั​ัฏฐา อุ​ุทยานั​ัง (Nuttha Udhayanang) ผู้​้�จั​ัดการการตลาดและประชาสั​ั มพั​ันธ์​์ วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล

วั​ัฒนธรรม ความคิ​ิดสร้​้างสรรค์​์ เป็​็ น ส่​่ ว นสำำ�คั​ั ญ ในการพั​ั ฒ นา คุ​ุณภาพของสั​ังคม วั​ัฒนธรรม ก่​่อให้​้เกิ​ิดความผู​ูกพั​ัน สร้​้างอั​ัตลั​ักษณ์​์ ที่​่�เป็​็ น จุ​ุ ด ยึ​ึ ด เหนี่​่�ยวของสั​ั ง คม นั้​้�นๆ ความคิ​ิดสร้​้างสรรค์​์ ก่​่อให้​้เกิ​ิด แนวคิ​ิดที่​่�จะเป็​็นแนวทางให้​้สั​ังคม นั้​้�นปรั​ับตั​ัวต่​่อการเปลี่​่�ยนแปลงของ สภาพแวดล้​้อม เผชิ​ิญและก้​้าวข้​้าม ปั​ัญหานั้​้�นๆ เพื่​่�อพั​ัฒนาตนเองและ 08

สั​ังคมต่​่อไป ความคิ​ิดสร้​้างสรรค์​์ หรื​ือศิ​ิลปะ นั้​้�น แทรกซึ​ึมและอยู่​่�คู่​่�กับั การเติ​ิบโต ของสั​ังคมมนุ​ุษย์​์ทุ​ุกระยะ มิ​ิได้​้เกิ​ิด การสร้​้างสรรค์​์ขึ้​้�นเมื่​่�อสั​ังคมนั้​้�น ๆ ได้​้พั​ัฒนาไปแล้​้วระยะหนึ่​่�ง ศิ​ิ ล ปะนั้​้�นเกิ​ิ ด ขึ้​้�นจากการ สร้​้างสรรค์​์ของมนุ​ุษย์​์ ซึ่ง่� ก่​่อให้​้เกิ​ิด ประโยชน์​์ทางสั​ังคมทั้​้�งในทางตรง และทางอ้​้อม ในทางตรง รู​ูปแบบ

ของศิ​ิลปะเป็​็นการแสดงออกถึ​ึงความ นึ​ึกคิ​ิดจิ​ินตนาการ และการสะท้​้อน ความจริ​ิงที่​่�ควรแก้​้ไขให้​้ปรากฏต่​่อ สั​ังคม ในขณะเดี​ียวกั​ัน ศิ​ิลปะก็​็ให้​้ ประโยชน์​์ด้​้านจิ​ิตใจ โดยเป็​็นสิ่​่�งที่​่� ช่​่วยสร้​้างสุ​ุนทรี​ียภาพให้​้กั​ับชี​ีวิ​ิต ผู้​้�คนในสั​ังคม ศิ​ิลปะนั้​้�นแทรกซึ​ึมอยู่​่� ในทุ​ุกส่​่วนของการดำำ�เนิ​ินชี​ีวิติ เพี​ียง แต่​่ผู้​้�คนในสั​ังคมไม่​่ได้​้สังั เกตและเห็​็น เป็​็นสิ่​่�งปกติ​ิ เสื้​้�อผ้​้าที่​่�สวมใส่​่ บ้​้านที่​่�

อยู่​่�อาศั​ัย อาหารการกิ​ิน ล้​้วนเป็​็น ส่​่วนผสมของศิ​ิลปะทั้​้�งสิ้​้�น ในปั​ัจจุ​ุบั​ัน ข่​่าวสาร ความรู้​้� และข้​้อมู​ูล เชื่​่�อมต่​่อถึ​ึงกั​ันได้​้ง่​่าย ทำำ�ให้​้รูปู แบบการใช้​้ชีวิี ติ ของผู้​้�คนใน สั​ังคมมี​ีความหลากหลายมากยิ่​่�งขึ้​้�น ผู้​้�คนให้​้ความสนใจคุ​ุณภาพชี​ีวิติ ความ เป็​็นอยู่​่� ทั​ักษะในการดำำ�เนิ​ินชี​ีวิติ ถู​ูก พั​ัฒนาให้​้สอดคล้​้องกั​ับสภาพสั​ังคม ศิ​ิลปะเริ่​่�มมี​ีบทบาทกั​ับการดำำ�เนิ​ิน ชี​ีวิติ มากขึ้​้�น โดยเฉพาะในภาคธุ​ุรกิ​ิจ มี​ีการพั​ัฒนาสิ​ินค้​้าและการบริ​ิการ ที่​่�ใช้​้ฐานความคิ​ิดทางศิ​ิลปะ โดย นำำ�สุ​ุนทรี​ียภาพทางศิ​ิลปะมาสร้​้าง มู​ูลค่​่าเพิ่​่�ม เกิ​ิดการรวมตั​ัวของกลุ่​่�ม ผู้​้�ประกอบการที่​่�ให้​้ความสนใจและให้​้ ความสำำ�คั​ัญกั​ับศิ​ิลปะ ซึ่ง่� ทำำ�ให้​้เกิ​ิด เป็​็นแนวทางในการทำำ�ธุ​ุรกิ​ิจศิ​ิลปะที่​่� พั​ัฒนาสั​ังคมไปสู่​่�ความยั่​่�งยื​ืน เป็​็นบท พิ​ิสูจู น์​์ให้​้เห็​็นว่​่า ศิ​ิลปะมี​ีบทบาทต่​่อ การดำำ�เนิ​ินชี​ีวิติ ของผู้​้�คนในสั​ังคมอย่​่าง แท้​้จริ​ิง ประโยชน์​์ทางสุ​ุนทรี​ียภาพได้​้

ก้​้าวกระโดดไปสู่​่�การสร้​้างคุ​ุณค่​่าและ มู​ูลค่​่าในเวลาเดี​ียวกั​ัน ศิ​ิลปะดนตรี​ีเองก็​็เป็​็นองค์​์ประกอบ หนึ่​่�งที่​่�สำำ�คั​ัญของการพั​ัฒนาสั​ังคม เฉกเช่​่นกั​ับศิ​ิลปะแขนงอื่​่�นๆ ดนตรี​ี เคยถู​ูกมองว่​่าเป็​็นเพี​ียงเครื่​่�องมื​ือ ในการผ่​่อนคลาย กิ​ิจกรรมฆ่​่าเวลา เมื่​่�อผู้​้�คนเหนื่​่�อยล้​้าจากการทำำ�งาน และจะเริ่​่�มมี​ีการสร้​้างสรรค์​์ขึ้​้�นเมื่​่�อ สั​ังคมนั้​้�น ๆ ได้​้พั​ัฒนาไปถึ​ึงจุ​ุดที่​่�สู​ูง แล้​้ว นั่​่�นอาจจะเป็​็นจริ​ิงในระบบสั​ังคม ของอารยธรรมโบราณ แต่​่ในความ เป็​็นจริ​ิงแล้​้วนั้​้�น ในโลกปั​ัจจุ​ุบันั ดนตรี​ี และศิ​ิลปะมี​ีบทบาทมากกว่​่าเครื่​่�อง มื​ือในการจรรโลงใจ แต่​่เป็​็นส่​่วนหนึ่​่�ง ของการพั​ัฒนาสั​ังคมที่​่�มิ​ิอาจขาดได้​้ ในทุ​ุกช่​่วงเวลา ในทุ​ุกองค์​์ประกอบ รวมไปถึ​ึงภาคส่​่วนเศรษฐกิ​ิจของ สั​ังคมนั้​้�น ๆ ด้​้วยเหตุ​ุนี้​้�เอง วิ​ิทยาลั​ัย ดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล จึ​ึงได้​้ริ​ิเริ่​่�มและสร้​้างสรรค์​์กิ​ิจกรรม outreach ต่​่าง ๆ ขึ้​้�นมา เพื่​่�อให้​้

สั​ังคมทั่​่�วไปได้​้ตระหนั​ักว่​่า ดนตรี​ี เป็​็นมากกว่​่าความบั​ันเทิ​ิง ในช่​่วงต้​้นปี​ีที่​่�ผ่า่ นมา ทางวิ​ิทยาลั​ัย และวง Thailand Phil ได้​้ร่​่วมกั​ัน สร้​้างสรรค์​์ผลงานและกิ​ิจกรรม outreach ด้​้านการแสดงดนตรี​ี มากมาย เช่​่น การรวมตั​ัวกั​ันของนั​ัก ดนตรี​ีอาชี​ีพจากวง Thailand Phil นั​ักดนตรี​ีเยาวชนจากวง Immanuel และนั​ักดนตรี​ีจากทางบ้​้าน เพื่​่�อร่​่วม กั​ันบรรเลงเพลงสามั​ัคคี​ีชุมุ นุ​ุม และ เพลง What a wonderful world ที่​่�ได้​้เผยแพร่​่ในการแสดงดนตรี​ีรู​ูป แบบ virtual orchestra ในช่​่วง เวลาที่​่�ทุ​ุกคนไม่​่สามารถมารวมตั​ัว กั​ันได้​้ และเมื่​่�อสถานการณ์​์โควิ​ิด คลี่​่�คลายลง ทางวิ​ิทยาลั​ัยได้​้ร่​่วม มื​ือกั​ับศู​ูนย์​์การค้​้า centralwOrld จั​ัดการแสดงดนตรี​ีในรู​ูปแบบ virtual orchestra ขึ้​้�นฉายบนจอ panoramix ในช่​่วงเดื​ือนสิ​ิงหาคมที่​่�ผ่​่านมา และ ยั​ังได้​้จัดั การแสดงดนตรี​ีสด ณ ลาน

09

square A ที่​่�ได้​้รั​ับการตอบรั​ับจาก ผู้​้�คนในกรุ​ุงเทพฯ ที่​่�เดิ​ินผ่​่านไปมา เป็​็นอย่​่างมาก ดนตรี​ีได้​้พิ​ิสู​ูจน์​์ตั​ัว เองแล้​้วว่​่าเป็​็นศิ​ิลปะที่​่�ทำำ�ให้​้โลกมี​ี ความหวั​ัง คนที่​่�เศร้​้าและเครี​ียดจาก สถานการณ์​์ของการแพร่​่ระบาดทุ​ุก คนโหยหาดนตรี​ีและใช้​้ดนตรี​ีเป็​็น เครื่​่�องยึ​ึดเหนี่​่�ยวในการต่​่อสู้​้�ต่​่อไป จากกิ​ิจกรรม outreach ที่​่�แสดง ให้​้เห็​็นถึ​ึงความสำำ�คั​ัญของดนตรี​ีต่​่อ สั​ังคม ทางวิ​ิทยาลั​ัยได้​้จั​ัดกิ​ิจกรรม ความร่​่วมมื​ือที่​่�จะพั​ัฒนาต่​่อยอดจาก กิ​ิจกรรม outreach ที่​่�มุ่​่�งเน้​้นให้​้เห็​็น ความสำำ�คั​ัญของดนตรี​ีต่อ่ สั​ังคม ไปสู่​่� การสร้​้างพื้​้�นที่​่�ของดนตรี​ีในด้​้านพั​ัฒนา สั​ังคมและเศรษฐกิ​ิจ โดยวิ​ิทยาลั​ัยได้​้ ร่​่วมมื​ือกั​ับ Muzik Move ในโครงการ ความร่​่วมมื​ือเพื่​่�อการศึ​ึกษาระหว่​่าง Muzik Move x College of Music, Mahidol University - เพื่​่�อขยาย โอกาสทางการศึ​ึกษา พั​ัฒนาการ 10

ศึ​ึกษาด้​้านดนตรี​ีจากประสบการณ์​์จริ​ิง เพื่​่�อเชื่​่�อมต่​่อสู่​่�ตลาดและอุ​ุตสาหกรรม งานสร้​้างสรรค์​์ เพื่​่�อเป็​็นการสร้​้างพื้​้�นที่​่�รองรั​ับ บุ​ุคลากรทางดนตรี​ี โครงการ College of Music, Mahidol University x โรงเรี​ียนสาธิ​ิตพั​ัฒนา ฝ่​่ายมั​ัธยม ที่​่�เป็​็นความร่​่วมมื​ือเพื่​่�อสร้​้างสรรค์​์ ห้​้องเรี​ียนและหลั​ักสู​ูตรการเรี​ียนการ สอนที่​่�เปิ​ิดให้​้เยาวชนได้​้รู้​้�จักั กั​ับดนตรี​ี ไม่​่ว่​่าจะในแง่​่ของการใช้​้ดนตรี​ีเป็​็น ส่​่วนประกอบในการดำำ�รงชี​ีวิ​ิตหรื​ือ การพั​ัฒนาให้​้ดนตรี​ีเป็​็นอาชี​ีพต่​่อไปใน อนาคต การเสวนาถึ​ึงเส้​้นทางชี​ีวิ​ิต สู่​่�การเป็​็นวาทยกรของ ดร.ธนพล เศตะพราหมณ์​์ กั​ับ centralwOrld ที่​่�เสมื​ือนเป็​็นห้​้องแนะแนวให้​้แก่​่ เด็​็กรุ่​่�นใหม่​่ผู้​้�มี​ีความสนใจในอาชี​ีพ ดนตรี​ี และการจั​ัดกิ​ิจกรรม Open House ในรู​ูปแบบใหม่​่ที่​่�มี​ีการไลฟ์​์ สดผ่​่านเฟซบุ๊​๊�กที่​่�เป็​็นการเปิ​ิดโอกาส

ให้​้ผู้​้�ที่​่�สนใจได้​้เข้​้าถึ​ึงการศึ​ึกษาด้​้าน ดนตรี​ีได้​้สะดวกยิ่​่�งขึ้​้�น และกิ​ิจกรรม outreach ที่​่�จะทำำ�ให้​้สั​ังคมได้​้รั​ับรู้​้� ถึ​ึงช่​่องทางการศึ​ึกษาและเป็​็นส่​่วน หนึ่​่�งของการพั​ัฒนาตั​ัวเองไปเป็​็น นั​ักดนตรี​ีอาชี​ีพ คื​ือ การจั​ัดการ แสดงของนั​ักเรี​ียนจาก Yong Artist Music Program (YAMP) ที่​่�ได้​้เดิ​ิน ทางไปจั​ัดการแสดง ณ พิ​ิพิ​ิธภั​ัณฑ์​์ ศิ​ิลปะไทยร่​่วมสมั​ัย และศู​ูนย์​์การค้​้า เซ็​็นทรั​ัลเวิ​ิลด์​์ ในโครงการ MOCA x Mahidol Music และ centralwOrld x Mahidol Music กิ​ิจกรรมและโครงการ outreach ที่​่�กล่​่าวไปข้​้างต้​้น เป็​็นเพี​ียงส่​่วนหนึ่​่�ง ของกิ​ิจกรรมโครงการ outreach ที่​่� วิ​ิทยาลั​ัยจั​ัดและวางแผนขึ้​้�น โดยมุ่​่�ง หวั​ังที่​่�จะสร้​้างความตระหนั​ักรู้​้�ของ สั​ังคมที่​่�มี​ีต่อ่ ดนตรี​ี สร้​้างพื้​้�นที่​่�รองรั​ับ อาชี​ีพและบุ​ุคลากรด้​้านดนตรี​ีต่อ่ ไป

11

MUSIC ENTERTAINMENT

“เรื่​่�องเล่​่าเบาสมองสนองปั​ัญญา”

เพลงไทยสากล-เนื้​้�อร้​้องจาก วรรณคดี​ี (ตอนที่​่� ๔) “ผู้​้�ชนะสิ​ิบทิ​ิศ ๐๐๒” เรื่อง: กิตติ ศรีเปารยะ (Kitti Sripaurya) อาจารย์ประจ�ำสาขาวิชาดนตรีสมัยนิยม วิทยาลัยดุริยางคศิลป์ มหาวิทยาลัยมหิดล

ไม่​่ว่า่ จะเป็​็นแฟนพั​ันธุ์​์�แท้​้หรื​ือแค่​่ได้​้ยินิ จาก เสี​ียงเล่​่าลื​ืออ้​้างถึ​ึง “พระเอก” ของวรรณกรรม เรื่​่�องนี้​้� นาม “บุ​ุเรงนอง” หรื​ือ “จะเด็​็ด” หรื​ือ “มั​ังฉงาย” หรื​ือ “เมงจะ” (บุ​ุรุ​ุษ ๔ นามตาม ท้​้องเรื่​่�อง) ว่​่า… นอกจากมี​ีฝีมืี อื ฉกาจฉกรรจ์​์ใน เชิ​ิงรบทั​ัพจั​ับศึ​ึก เขายั​ังเป็​็นนั​ักรั​ักผู้​้�มากด้​้วยเสน่​่ห์​์ และเล่​่ห์​์กล จนได้​้สตรี​ีมาเป็​็นภรรยาหลายคน ข้​้อมู​ูลจากปริ​ิญญานิ​ิพนธ์​์ศิลิ ปศาสตรมหาบั​ัณฑิ​ิต เรื่​่�องจะเด็​็ดและตั​ัวละครหญิ​ิงในผู้​้�ชนะสิ​ิบทิ​ิศ ของหญิ​ิงประเสริ​ิฐ ไพศาลพิ​ิสุทธิ ุ ิสิ​ิน เสนอต่​่อ บั​ัณฑิ​ิตวิ​ิทยาลั​ัย มหาวิ​ิทยาลั​ัยศรี​ีนคริ​ินทรวิ​ิโรฒ เมื่​่�อเดื​ือนเมษายน ๒๕๔๗ พรรณนาไว้​้ว่า่ บุ​ุเรง นองมี​ีภรรยาที่​่�เป็​็นทางการ ๖ คน สรุ​ุปความได้​้ ว่​่า คนแรก คื​ือ ตะละแม่​่จั​ันทรา คนที่​่� ๒ คื​ือ ตะละแม่​่กุ​ุสุมุ า คนที่​่� ๓ คื​ือ ตองสา คนที่​่� ๔ คื​ือ อเทตยา คนที่​่� ๕ คื​ือ ตะละแม่​่มิ​ินบู​ู คนที่​่�

12

๖ คื​ือ เชงสอบู​ู นอกจากนี้​้�ยั​ังได้​้ภรรยาที่​่�ไม่​่เป็​็นทางการอี​ีก ๕ คน ได้​้แก่​่ นั​ันทาวดี​ี กั​ันทิ​ิมา ปอละเตี​ียง โชอั้​้�ว และตะละเจ้​้ามุ​ุขอาย ส่​่วนเรื่​่�องรายละเอี​ียดของแต่​่ละนาง ท่​่านผู้​้�อ่​่านสามารถสื​ืบค้​้นได้​้จากงานวิ​ิจัยั ดั​ังกล่​่าวข้​้าง ต้​้นและที่​่�เกี่​่�ยวข้​้อง (ต้​้นทางที่​่� Google - แหล่​่งข้​้อมู​ูลอั​ันอุ​ุดม) ตะละ = เจ้​้า, เจ้​้าของ (ภาษามอญ) น่​่าจะเอามารวมกั​ับคำำ�ไทยคำำ�ว่​่า แม่​่นาง หรื​ือผู้�ห้ ญิ​ิง ออกมาเป็​็น ตะละแม่​่ แปลว่​่า “เจ้​้าแม่​่” หรื​ือเจ้​้าหญิ​ิง - ข้​้อมู​ูลจาก th-th.facebook.com บทความฯ ตอนนี้​้� ขอนำำ�เสนอเพลงไทยสากลที่​่�มี​ีเนื้​้�อหาเกี่​่�ยวข้​้องกั​ับชี​ีวิติ ความเป็​็นอยู่​่�ของตั​ัวละครหญิ​ิงที่​่�มี​ี บทบาทสำำ�คั​ัญในแง่​่มุ​ุมต่​่าง ๆ มี​ีทั้​้�งสุ​ุขเกษมสั​ันต์​์ เศร้​้าโศกวิ​ิโยคสุ​ุดรำ��พั​ัน คะนึ​ึงหากั​ันยามร้​้างไกล ผู้​้�เขี​ียนเรี​ียง ลำำ�ดั​ับตามสะดวก เพราะถ้​้อยคำำ�ทั้​้�งหลายจากเนื้​้�อร้​้องในบทเพลง ล้​้วนเล่​่าเรื่​่�องได้​้ชัดั เจนพอสมควร และที่​่�สำำ�คั​ัญ ร่​่วมยุ​ุคสมั​ัยที่​่�มอบให้​้คื​ือ ทางเชื่​่�อมเข้​้าสู่​่� YouTube ดั​ังต่​่อไปนี้​้� ๑) กุ​ุสุ​ุมาอธิ​ิษฐาน (https://www.youtube.com/watch?v=9W_n0esbqCM) ผลงานการประพั​ันธ์​์ของครู​ูไสล ไกรเลิ​ิศ บั​ันทึ​ึกเสี​ียงครั้​้�งแรกโดย เพ็​็ญศรี​ี พุ่​่�มชู​ูศรี​ี (ศิ​ิลปิ​ินแห่​่งชาติ​ิ) เนื้​้�อ ร้​้องถอดความจากไฟล์​์เสี​ียงต้​้นฉบั​ับ บั​ันทึ​ึกแสดงในกรอบตารางต่​่อไปนี้​้�

๒) ทนอาดูร ข้าสูญสิน้ พรหมจารี ๓) รักเดียวข้ามอบมังฉงาย ๑) มืดมน ยามย่ําสนธยา มองฟ้าพาใจอาวรณ์ โดยใจมิมีรักปรารถนา อกโอ้ แล้วมลายไปสิ้น ทรมาน ร้าวรอนอกข้าเอย กุสุมาเหมือนเทวาฟ้าสั่ง ข้าขอบนบานฟ้าดิน หวนนึกถึงตัวข้า ชะตาเอ๋ย เหมือนดังตะวันดับ ยามอับจน เสียงพิณนี้จงเป็นสื่อ ความซือ่ ข้าเอย ต้องจากคู่ชื่นเชยเป็นเชลย หลีกไม่พ้นข้าอยูอ่ ย่างทน รามัญ เฝ้าโศกศัลย์ถึง ทรมาน ร้าวรานวิญญา ขวัญใจข้า น้ําตาร่วงริน

ไสล ไกรเลิ​ิศ

เพลงแบ่​่งออกเป็​็น ๓ ท่​่อน เมื่​่�อถอดโน้​้ตจากไฟล์​์เสี​ียงต้​้นฉบั​ับบั​ันทึ​ึกบนโปรแกรมสร้​้างโน้​้ตเพลง Sibelius พร้​้อมแนวทางเดิ​ินคอร์​์ดตามหลั​ักการดนตรี​ีสากล ปรากฏดั​ังภาพต่​่อไปนี้​้�

13

“กุ​ุสุ​ุมาอธิ​ิษฐาน” รู​ูปลั​ักษณะทำำ�นองเพลงเป็​็นแบบ ABC (1-2-3) (๓ ท่​่อนไม่​่ซ้ำำ��กั​ันเลย) อั​ัตราความเร็​็ว ของเพลงค่​่อนข้​้างช้​้า เมื่​่�อนำำ�กลุ่​่�มเสี​ียงที่​่�ร้​้อยเรี​ียงโดยฝี​ีมือื ครู​ูไสล ไกรเลิ​ิศ มาจั​ัดระเบี​ียบการสร้​้างบั​ันไดเสี​ียง พบ ว่​่าเพลงนี้​้�บั​ันทึ​ึกอยู่​่�บนบั​ันไดเสี​ียง Eb major แบบ F Dorian mode ปรากฏดั​ังตั​ัวอย่​่าง

14

เพ็​็ญศรี​ี พุ่​่�มชู​ูศรี​ี (ศิ​ิลปิ​ินแห่​่งชาติ​ิ)

๒) ซากรั​ักของจั​ันทรา (https://www.youtube.com/watch?v=ZISOlnve7Y0) ผลงานการประพันธ์ทั้งค�ำร้องและท�ำนองโดย ศักดิ์ เกิดศิริ บันทึกเสียงครั้งแรกโดย แน่งน้อย สงวนรักษ์

ศั​ักดิ์​์� เกิ​ิดศิ​ิริ​ิ

แน่​่งน้​้อย สงวนรั​ักษ์​์

เนื้​้�อหาเพลงนี้​้�ช่​่างพาให้​้เศร้​้าโศกยิ่​่�งนั​ัก ตะละแม่​่จั​ันทรา นางพญาแห่​่งเมื​ืองตองอู​ู ภรรยาหลวงของจะเด็​็ด รู้​้�สึ​ึกน้​้อยใจที่​่�สามี​ีไปแบ่​่งรั​ักให้​้แก่​่หญิ​ิงอื่​่�น จะขนาดไหนขอท่​่านผู้​้�อ่​่านพิ​ิจารณาจากเนื้​้�อร้​้องในตารางต่​่อไปนี้​้�นะครั​ับ ๑) ขวัญเอยขวัญฟ้า จันทราตะละแม่ตองอู ๒) รักซ้อนก่อนเคยหวังร่วมชิดเชยเผยรัก คะนึงอยู่ถึงชู้รักบุเรงนอง หวังปองพิศวาส ปักใจ รักร้างมาห่างไกลใฝ่หา มาดหมาย ไปหลงแปรแผ่ใจ รักซ้อน ลืมตองอูจันทราไปหลงเฝ้าเจ้ากุสุมา ซ่อนไว้ให้กุสุมา จันทราอนิจจาเอ๋ย เจ้าลืมดอกฟ้าตองอู ๑-๒) ศักดิ์เอยศักดิ์ศรี ยอดนารีตะละแม่ตองอู ๒-๒) รักใครไม่เคยเท่าจะเด็ดเลยคู่เชยภิรมย์ รักสุดกู่ไปหลงอยู่เมืองแปร รักแท้มา ยังระทมเฝ้าขื่นขมฤทัย ถึงแม้รัก เปลี่ยนแปรเป็นสอง เคยหวังใจให้ครอง จะหักได้เหลือซากรักที่ยังหายใจ แม้ศักดิ์ตองอูคู่มังตรา จันทราก็กล้าเฉลย เทิดทูนไว้เพื่อตองอู

15

ลี​ีลาทำำ�นองเป็​็นแบบเพลง ๒ ท่​่อน ๒ ทำำ�นอง AB (1-2) เนื้​้�อร้​้องมี​ี ๔ ท่​่อน (๑ ทำำ�นอง มี​ีเนื้​้�อร้​้อง ๒ ท่​่อน) ดั​ังโน้​้ตสากลพร้​้อมคอร์​์ดที่​่�ผู้​้�เขี​ียนทำำ� transcription แถมท่​่อนนำำ�เพลง/จบเพลง (intro/outro) ปรากฏ ตามภาพต่​่อไปนี้​้�

16

ผู้​้�เขี​ียนนำำ�กลุ่​่�มเสี​ียงที่​่�ครู​ูศักั ดิ์​์� เกิ​ิดศิ​ิริ​ิ ใช้​้ประกอบกั​ันขึ้​้�นเป็​็นทำำ�นองของเพลงนี้​้�มาจั​ัดเรี​ียงตามหลั​ักการสร้​้าง บั​ันไดเสี​ียงดนตรี​ีสากล ผลปรากฏดั​ังภาพด้​้านล่​่าง

ดั​ังนั้​้�น จึ​ึงพออนุ​ุโลมได้​้ว่​่า ทำำ�นองเพลงนี้​้�บั​ันทึ​ึกอยู่​่�บนบั​ันไดเสี​ียง Eb major pentatonic (ใช้​้เพี​ียง ๕ เสี​ียง สร้​้าง ๑ เพลงครบสมบู​ูรณ์​์ ตามรู​ูปแบบของเพลงป็​็อปปู​ูลาร์​์-ไทยสากล) ๓) ปอละเตี​ียงครวญ (https://www.youtube.com/watch?v=rDX2_E5CTSU) ผลงานการประพั​ันธ์​์ทั้​้�งคำำ�ร้​้องและทำำ�นองโดย ศั​ักดิ์​์� เกิ​ิดศิ​ิริ​ิ ต้​้นฉบั​ับขั​ับร้​้องบั​ันทึ​ึกเสี​ียงโดย วงจั​ันทร์​์ ไพโรจน์​์ จั​ับความตามท้​้องเรื่​่�อง ปอละเตี​ียงเป็​็นพี่​่�สาวของเช็​็งสอบู​ู ทั้​้�งคู่​่�ต่​่างหลงรั​ักจะเด็​็ด แต่​่สุดุ ท้​้ายปอละเตี​ียงต้​้อง ตกเป็​็นภรรยาของจาเลงกะโบ ทหารเอกคนหนึ่​่�งของจะเด็​็ด ด้​้วยความจำำ�ใจ ครู​ูศั​ักดิ์​์� เกิ​ิดศิ​ิริ​ิ ประพั​ันธ์​์เพลงนี้​้� พรรณนาถึ​ึงความน้​้อยอกน้​้อยใจตั​ัดพ้​้อต่​่อว่​่าของนางที่​่�มี​ีต่อ่ บุ​ุรุษุ ผู้​้�ที่​่�ตนเองหลงรั​ัก ดั​ังคำำ�ร้​้องทั้​้�ง ๘ ท่​่อน ต่​่อไปนี้​้�

๑) เหมือนกรรมบันดาล ให้พบพานบุเรงนอง ๒) บุเรงนองคนงาม สร้างความภักดีให้ข้า จึงสู้ติดตามมาด้วยใจเสน่หา จอมใจ อยู่เมืองมอญแต่ก่อนแต่ไร หมายว่าจะปรานี ไม่เคยรักใครฝังไว้ในอุรา ๓) โอ้ปอละเตียง สุดจะเลี่ยงจะหลีกปลีกหนี ๔) บุเรงนองใจดํา ลืมถ้อยคําที่พร่ําเชยชม มอบใจรักและภักดีไม่นึกว่ามีความช้ํา กลับทอดทิ้งให้หญิงอกตรม ระทม ปอละเตียงขื่นขมร้าวระทมฤทัย ๑-๒) หลงเพลินคําชม เฝ้านิยมจึงระทม หมองไหม้ เชื่อคารมชมชื่นหทัย จึงตรมช้ําใจเหมือนไฟรุมอุรา

๒-๒) ปอละเตียงมีกรรม สิ้นความรื่นรมย์ วิญญา หลงว่าเวทนาต้องสิ้นวาสนา เหมือนชีวาวาย

๓-๒) โอ้ปอละเตียง ก่อนได้เคียงได้กอดยอดชาย ๔-๒) บุเรงนองคนงาม สร้างแต่ความระทม แต่ความหวังพังทลายปวดร้าวหทัยสุดแสน หมองหม่น วาสนาเกิดมาช่างอับจน ทานทน ปอละเตียงต้องทนทุกข์กมลจนตาย

17

รู​ูปแบบเพลงนี้​้� เมื่​่�อพิ​ิจารณาลี​ีลาทำำ�นองทั้​้�ง ๔ ท่​่อน พบว่​่า ท่​่อน ๑, ๒ และ ๔ มี​ีลั​ักษณะเดี​ียวกั​ัน ส่​่วน ท่​่อน ๓ แตกต่​่างออกไป นั่​่�นคื​ือรู​ูปแบบของ AABA (1-2-3-4) อั​ันเป็​็นที่​่�นิ​ิยมใช้​้กั​ันมากในกลุ่​่�มเพลง popular เมื่​่�อจั​ัดระเบี​ียบกลุ่​่�มเสี​ียงของทำำ�นองเพลงตามวิ​ิธี​ีการของบั​ันไดเสี​ียงของดนตรี​ีตะวั​ันตก ปรากฏดั​ังภาพต่​่อไปนี้​้�

18

เที​ียบเคี​ียงกั​ับหลั​ักการโหมดนิ​ิยม (modalization) ของดนตรี​ีตะวั​ันตก เป็​็นที่​่�ประจั​ักษ์​์ว่​่า บั​ันไดเสี​ียงด้​้าน บนนี้​้� เป็​็นลั​ักษณะของ C Dorian mode ซึ่ง่� มี​ีความละม้​้ายคล้​้ายคลึ​ึงกั​ับบั​ันไดเสี​ียง C natural minor ดั​ัง ตั​ัวอย่​่างเปรี​ียบเที​ียบด้​้านล่​่าง

๔) กั​ันทิ​ิมาอาภั​ัพ (https://www.youtube.com/watch?v=3XOTsQst0mw) ตั​ัวละครประกอบฝ่​่ายหญิ​ิงอี​ีกนาง นามว่​่า กั​ันทิ​ิมา บุ​ุตรสาวครู​ูดาบตะคะญี​ี นางมี​ีเหตุ​ุให้​้ต้​้องประสบพบ กั​ับจะเด็​็ดโดยบั​ังเอิ​ิญ จนเกิ​ิดหลงเสน่​่ห์รั์ ักเขาอยู่​่�ข้​้างเดี​ียว สุ​ุดท้​้ายเกิ​ิดความน้​้อยเนื้​้�อต่ำำ��ใจถึ​ึงขนาดทำำ�ลายชี​ีวิ​ิต ตนเอง อั​ันเป็​็นที่​่�มาของเพลงสุ​ุดเศร้​้าระทมนี้​้� ผลงานสร้​้างสรรค์​์โดย ครู​ูไสล ไกรเลิ​ิศ เนื้​้�อร้​้องทั้​้�ง ๔ ท่​่อน ตาม ตารางด้​้านล่​่าง

๑) ดวงใจข้าหลงพะวงรักพี่ ข้าสู้หลบลี้หนีพ่อ ๒) ดวงใจข้าหลงพะวงรักมั่น ต้องทนโศกศัลย์ ตามมา จะเด็ดพี่เอยมิเคยเวทนา ร้างกันเรื่อยไป ข้าสุดชะแง้เหลียวแลหาใคร อกกันทิมาต้องเศร้าอาดูรสูญดวงใจ ข้ามัวฝันไปพี่สิ้นเยื่อใยไร้ความเมตตา ๓) ดวงใจข้าช้ําใครเท่า คงเป็นรอยร้าวใครเล่า ๔) ดวงใจข้าหลงพะวงมิหน่าย สิ่งเดียวทีห่ มาย จะรู้มองดูเห็นใจข้า ข้าซื่อข้าหลงฟ้าคง ไว้มาเชยชม พี่ตัดไมตรีเหมือนธุลีลอยลม เมตตา ปรานีเถิดหนาอย่าซ้ําให้ตรม สิ้นความนิยมข้าต้องระทมโศกตรมอยู่เดียว

19

แนวทำำ�นองโดยรวมบั​ันทึ​ึกอยู่​่�บนบั​ันไดเสี​ียง Bb major ท่​่อน ๓ ห้​้องที่​่� ๑๙ ปรากฏโน้​้ต Ab เพิ่​่�มเข้​้ามาช่​่วย การเคลื่​่�อนเข้​้าหาคอร์​์ดลำำ�ดั​ับที่​่� ๔ (Eb) ของบั​ันไดเสี​ียง ตามกฎ II-V-I (2-5-1)

20

ลั​ักษณะเพลงเป็​็นแบบ AABA - song form (1-2-3-4) ๕) กุ​ุสุ​ุมาวอนสวาท (https://www.youtube.com/watch?v=BINufYTRF7Y) นอกจาก “อธิ​ิษฐาน” ตามเนื้​้�อหาในเพลงลำำ�ดั​ับแรกของบทความฯ ตอนนี้​้�แล้​้ว ตะละแม่​่กุ​ุสุ​ุมายั​ังพร่ำ���เอ่​่ย วาจา “วอนสวาท” กั​ับพระเอกบุ​ุเรงนอง ดั​ังคำำ�ร้​้องที่​่�ผู้​้�เขี​ียนถอดความจากไฟล์​์เสี​ียงต้​้นฉบั​ับบั​ันทึ​ึกอยู่​่�ในกรอบ ตารางด้​้านล่​่างนี้​้� (ทั้​้�งหมด ๖ ท่​่อน แบ่​่งตามลั​ักษณะแนวทำำ�นอง)

๑) (ช) โอ้เจ้ากุสมุ า ขวัญตาคนดี เชิญน้องพี่ฟังก่อน

๒) (ญ) อย่ามาพร่ําวอนอ่อนใจไม่เคยนิยม ชมชื่นวาจา (ช) ยอดเอยยอดหญิง สวยจริงเจ้างามยิ่งกว่าดวงจันทรา (ญ) อุ๊ย ไม่โสภาเกินชาวตองอู

๓) (ช) กุสุมานงเยาว์ เจ้าอย่าหลงระแวง ไปเลยนะคนดี (ญ) อย่ามาพล่ามพาที ให้ข้านี้มีใจเอนเอียง

๔) (ช) น้องเราเจ้าน่าควรรู้ ข้ารักโฉมตรูเพียงชีวี (ญ) อุ๊ย รําคาญอย่ามาทําปากหวาน ประหารใจข้าเลยพี่ (ช) เชื่อใจเถิดน้อง หวังปองไมตรี (ญ) น้องดูท่าที พี่จะรักใครจริง

๓-๒) (ช) กุสุมานงราม เจ้าอย่าหยามน้ําใจ ข้าเลยนะคนดี (ญ) พี่มีคู่ชื่นเชย แต่ทําเฉยมิเคยอ้างอิง

๔-๒) (ช) รักเดียวคือเจ้ายอดหญิง พี่รักน้องจริงเพียงชีวา (ญ) อุ๊ย ชื่นใจข้ามิใช่จันทรา ดอกฟ้าคู่ครองของพี่ (ช) ให้พี่จูบเถิดหนาขวัญตาคนดี (ญ) อุ๊ย ดูทําซิ (ช) พี่ถนอมเบาเบา (ญ) อุ๊ย ดูทําซิ (ช) พี่ถนอมเบาเบา

21

เพลงนี้​้�เป็​็นผลงานการประพั​ันธ์​์ทั้​้�งคำำ�ร้​้องและทำำ�นองของครู​ูไสล ไกรเลิ​ิศ ขั​ับร้​้องบั​ันทึ​ึกเสี​ียงครั้​้�งแรกโดย สุ​ุเทพ วงศ์​์กำำ�แหง (ศิ​ิลปิ​ินแห่​่งชาติ​ิ) ร่​่วมกั​ับวงจั​ันทร์​์ ไพโรจน์​์ ตามภาพที่​่�โพสต์​์บน YouTube โดย “ณั​ัฐวิ​ิท เพลิ​ิน เพลงไทย Nathavit Enjoy Thai music” ดั​ังที่​่�ผู้​้�เขี​ียนทำำ�สำำ�เนามาเสนอ ดั​ังนี้​้�

วงจั​ันทร์​์ ไพโรจน์​์ สุ​ุเทพ วงศ์​์กำำ�แหง (ศิ​ิลปิ​ินแห่​่งชาติ​ิ)

ส่​่วนแนวโน้​้ตสากล (lead sheet) ผู้​้�เขี​ียนแกะมาจากไฟล์​์เสี​ียงต้​้นฉบั​ับทำำ�บั​ันทึ​ึกพร้​้อมแนวทางคอร์​์ด ดั​ัง ปรากฏต่​่อไปนี้​้�

22

23

ผู้​้�เรี​ียบเรี​ียงฯ ใช้​้ลีลี าของจั​ังหวะละติ​ิน (mambo) ทำำ�ให้​้แนวดนตรี​ีค่อ่ นข้​้างกระฉั​ับกระเฉง ช่​่วยเสริ​ิมบรรยากาศ การกระเซ้​้าเย้​้าหยอกของหนุ่​่�มสาว ตั​ัวเพลงจั​ัดอยู่​่�ในฟอร์​์ม ABCD (1-2-3-4) ตามวิ​ิธี​ีการของดนตรี​ีตะวั​ันตก ทำำ�นองท่​่อน ๑ มี​ีเพี​ียง ๕ ห้​้อง นอกนั้​้�นเป็​็นแนวดนตรี​ีที่​่�ผู้​้�เรี​ียบเรี​ียงเสี​ียงประสานเพลงนี้​้�แต่​่งเพิ่​่�มขึ้​้�นมาสร้​้าง ความต่​่อเนื่​่�องเชื่​่�อมกั​ับท่​่อน ๒ ส่​่วนท่​่อน ๒, ๓ และ ๔ ทำำ�นองดำำ�เนิ​ินไปตามปกติ​ิแนวทางเคลื่​่�อนที่​่�ไม่​่ซ้ำำ��กั​ัน

เมื่​่�อนำำ�กลุ่​่�มเสี​ียงมาจั​ัดเรี​ียงลำำ�ดั​ับตามวิ​ิธี​ีการหาบั​ันไดเสี​ียง ดั​ังตั​ัวอย่​่างต่​่อไปนี้​้�

จึ​ึงพออนุ​ุโลมได้​้ว่​่า เพลงนี้​้�บั​ันทึ​ึกอยู่​่�บน C Dorian mode ๖) นันทาวดี (https://www.youtube.com/watch?v=bpjiEjpMPcs) เพลงนี้​้�เกิ​ิดขึ้​้�นจากผลงานประพั​ันธ์​์ของครู​ูชาลี​ี อิ​ินทรวิ​ิจิ​ิตร ร่​่วมกั​ับครู​ูสมาน กาญจนะผลิ​ิน ทั้​้�ง ๒ ท่​่าน เป็​็นศิ​ิลปิ​ินแห่​่งชาติ​ิผู้​้�สร้​้างสรรค์​์งานเพลงอมตะฝากไว้​้ให้​้แก่​่สั​ังคมไทยหลายต่​่อหลายเพลง คำำ�ร้​้องของครู​ูชาลี​ีฯ พรรณนาถึ​ึงความงดงามทั้​้�งกายและใจของนั​ันทาวดี​ี สอดคล้​้องกั​ับแนวทำำ�นองของครู​ูสมานฯ ที่​่�สร้​้างทำำ�นองออก มาเป็​็นเพลงรู​ูปแบบ ๒ ท่​่อน (AB form: 1-2) ต้​้นฉบั​ับบั​ันทึ​ึกเสี​ียงร้​้องโดย ชริ​ินทร์​์ นั​ันทนาคร (ศิ​ิลปิ​ินแห่​่งชาติ​ิ)

๒) เพราะทั้งสวย เพราะทั้งซื่อ เพราะทั้งซน ๑) นันทาวดียอดชีวา อ่อนช้อยแช่มช้าด้วย ไร้กลมายา ก็ใครเล่าหนา ถ้าหากไม่ใช่ อิริยาแห่งนางหงส์ เนตรชม้ายคล้ายศร นันทาวดี อนงค์ ยั่วพี่รัก ยั่วพี่หลง หลงจนเหลือคณา น้ําใจเธองามเย็นกว่าน้ําค้างพร่างพรม หอมทวนลมยิ่งเสียกว่าบุปผา

24

ชาลี​ี อิ​ินทรวิ​ิจิ​ิตร (ศิ​ิลปิ​ินแห่​่งชาติ​ิ)

สมาน กาญจนะผลิ​ิน (ศิ​ิลปิ​ินแห่​่งชาติ​ิ)

ชริ​ินทร์​์ นั​ันทนาคร (ศิ​ิลปิ​ินแห่​่งชาติ​ิ)

เพลงนี้​้�บั​ันทึ​ึกอยู่​่�บน Bb major scale โน้​้ตสากลพร้​้อมทางเดิ​ินคอร์​์ด (lead sheet with chord progression) ของเพลงนี้​้� ผู้​้�เขี​ียนทำำ� transcription ปรากฏดั​ังภาพต่​่อไปนี้​้�

25

๗) นั​ันทวดี​ีพลาดรั​ัก (https://www.youtube.com/watch?v=fr_dA89TPV0) เรือ่ งราวน่าเศร้าของสาวงามนามนันทวดี ทีต่ อ้ งผิดหวังในรักทีม่ ตี อ่ พระเอกจะเด็ด ครูศกั ดิ์ เกิดศิริ รังสรรค์ ขึ้นเป็นบทเพลงที่ค�ำร้องกล่าวถึงความรักลุ่มหลงที่บังเกิดขึ้นกับนางผู้ซึ่งสุดท้ายจ�ำต้องไปใช้ชีวิตร่วมกับคนอื่น เพลงนี้ขับร้องบันทึกเสียงครั้งแรกโดย วงจันทร์ ไพโรจน์ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๐๑

26

๑) ข้ารักข้าหลงพะวงผูกพันฝันใฝ่ สุดหักห้ามใจมอบดวงฤทัยรักชาย ดังหนึ่งเป็นหญิงทรามสิน้ ความอับอาย เฝ้าปองมั่นหมายชายแนบอุรา

๒) ข้าทุกข์ข้าช้ําระกําเศร้าตรมขมขื่น สุดหักใจฝืนได้แต่กล้ํากลืนน้ําตา ในอกร้าวระบมระทมหนักหนา คอยหวังเมตตาว่าชายใฝ่ปอง

๓) จะเด็ดเอยไม่นึกเลยจะสิ้นปรานี นันทวดีต้องน้ําตานอง จะเด็ดมีดอกฟ้าจันทราคอยปอง อกข้าต้องหมองระทมวิญญา

๔) เฝ้ารักเฝ้าหลงพะวงผูกพันฝันใฝ่ จะเด็ดจอมใจกลับสิ้นเยื่อใยเมตตา ลืมศักดิ์เฝ้ารักชายมิอายชั่วช้า จึงช้ําอุราตราบจนชีพวาย

ฟอร์​์มเพลงเป็​็นแบบป็​็อปปู​ูลาร์​์ ๔ ท่​่อนยอดนิ​ิยม AABA - song form (1-2-3-4) ทั้​้�งเพลงบั​ันทึ​ึกอยู่​่�บน บั​ันไดเสี​ียง C major ในลี​ีลาจั​ังหวะที่​่�ค่​่อนข้​้างช้​้า สอดคล้​้องกั​ับเนื้​้�อหาของเพลงเป็​็นอย่​่างดี​ี ๘) อเทตยาเพ้​้อรั​ัก (https://www.youtube.com/watch?v=XkoTCUxYVKU) อเทตยา เป็​็นภรรยา ๑ ใน ๖ ของบุ​ุเรงนอง (จะเด็​็ด) ด้​้วยความที่​่�เป็​็นคนจิ​ิตใจแน่​่วแน่​่และจงรั​ักภั​ักดี​ี ต่​่อจะเด็​็ดอย่​่างคงมั่​่�น รอคอยให้​้จะเด็​็ดและภรรยาคนอื่​่�น ๆ ยอมรั​ับให้​้นางเป็​็นภรรยาอี​ีกคน จนในที่​่�สุ​ุดนางก็​็ สมปรารถนา ครู​ูไสล ไกรเลิ​ิศ จั​ับความตามท้​้องเรื่​่�องมาสร้​้างเนื้​้�อร้​้องผสานทำำ�นองเป็​็นเพลงขั​ับร้​้องตอบโต้​้กั​ัน ของทั้​้�งคู่​่� (ขั​ับร้​้องบั​ันทึ​ึกเสี​ียงต้​้นฉบั​ับโดย ชริ​ินทร์​์ นั​ันทนาคร และสวลี​ี ผกาพั​ันธุ์​์�) ท่​่านผู้​้�อ่​่านประจั​ักษ์​์ได้​้จาก ถ้​้อยความของเพลงนี้​้�ว่​่า อเทตยา เธอเพ้​้อรั​ักจริ​ิงหรื​ือไม่​่อย่​่างไร ส่​่วนฝ่​่ายชายยอดนั​ักรั​ัก จะว่​่าฉั​ันใด...

๑) (ช) อเทตยาทรามเชยน้องจงเงยหน้าก่อน เจ้าแง่งอนเคืองค้อนอะไรตัวพี่ (ญ) น้องกลัวลิ้นชาวตองอูจ้ะเจ้าชู้สิ้นดี (ช) เจ้าหน่ายหนีมาทิ้งให้พี่อกตรม (ญ) เชื่อคารมตัวน้องคงตรมใจแน่ (ช) แต่พี่รักเจ้าจริง

๒) (ญ) ฟังน้ําคําแล้วชื่นใจ (ช) จริง หรือไรแม่ยอดหญิง (ญ) เกรงรักเพียงไว้แอบอิง (ช) พี่รักจริงนะเทตยา

๓) (ญ) อุ๊ย ทําชื่นใจรักใครกันย่ะ (ช) รักเทตยามิเคยรักใครเกินกว่า (ญ) อุ๊ยตาย ไม่จริงเห็นอิงพี่กุสุมา (ช) เพราะเคยเมตตา มิเคยรักใครเกินเจ้า (ญ) เห็นพี่พะนอพะเน้า (ช) โธ่เจ้าอย่ามัวระแวง (ญ) หรือพี่มาแกล้งให้ข้ากินแหนงใจกัน

๔) (ช) เจ้าอย่าทําใจดํา (ญ) พี่อย่าทําใจดี (ช) รักเจ้าเพียงชีวี (ญ) น้องนี้ยังใจหวั่น (ช) ขออ้างเอาดวงจันทร์ (ญ) อุ๊ย ทํามาเป็นกระต่าย

๕) (ช) อเทตยาคนดี ขวัญชีวีน้องข้า เชื่อเถิดหนาข้ารักตัวเจ้าไม่หน่าย (ญ) น้องเกรงรักเพียงพล่อยพล่อย ข้าจะพลอยอับอาย (ช) ใจรักข้าซื่อสมชื่อมังฉงาย (ญ) แต่อาจใจร้ายเพราะผู้ชายตองอูเจ้าชู้เชื่อยากเอย

27

28

แนวทำำ�นองแบ่​่งออกเป็​็น ๕ ท่​่อน สั​ังเกตท่​่อน ๕ ลี​ีลาเหมื​ือนท่​่อน ๑ เมื่​่�อใช้​้ตั​ัวอั​ักษรกำำ�กั​ับท่​่อนตามหลั​ัก การของดนตรี​ีตะวั​ันตก จะได้​้เป็​็น ABCDA (1-2-3-4-5) แนวดนตรี​ีอยู่​่�ในอั​ัตราจั​ังหวะขนาดปานกลาง (โน้​้ตตั​ัว ดำำ�เท่​่ากั​ับ ๘๒) เมื่​่�อนำำ�กลุ่​่�มเสี​ียงที่​่�ประกอบกั​ันขึ้​้�นเป็​็นทำำ�นองเพลงนี้​้�มาเรี​ียงลำำ�ดั​ับตามหลั​ักการของบั​ันไดเสี​ียง แบบดนตรี​ีตะวั​ันตก โดยเริ่​่�มจากโน้​้ตจั​ังหวะตกตั​ัวแรก ในที่​่�นี้​้� คื​ือ B ไล่​่ขึ้​้�นตามลำำ�ดั​ับ ผลปรากฏเป็​็นบั​ันไดเสี​ียง แบบ natural minor หรื​ือเป็​็นโหมดลำำ�ดั​ับที่​่� ๖ (Aeolian mode)

สวลี​ี ผกาพั​ั น ธุ์​์� และชริ​ิ น ทร์​์ งามเมื​ื อ ง (นั​ั น ทนาคร) ประมาณ ๖๓ ปี​ี ที่​่� แล้​้ ว ทั้​้�ง ๒ ท่​่ า นปั​ั จ จุ​ุ บั​ั น เป็​็ น ศิ​ิ ล ปิ​ิ น แห่​่ ง ชาติ​ิ ท่​่านแรกล่​่วงลั​ับไปแล้​้ว

งานวิ​ิจั​ัยของหญิ​ิงประเสริ​ิฐ ไพศาลพิ​ิสุ​ุทธิ​ิสิ​ิน ฉบั​ับที่​่�อ้​้างแล้​้วข้​้างต้​้น ยั​ังกล่​่าวสรุ​ุปไว้​้ว่​่า “นอกจากภรรยาที่​่�กล่​่าวมาแล้​้วทั้​้�งหกคน จะเด็​็ดยั​ังเป็​็นบุ​ุคคลที่​่�ผู้​้�ใดพบเห็​็นก็​็จะหลงรั​ักและชื่​่�นชมยิ​ินดี​ีใน ความกล้​้าหาญ ความซื่​่�อสั​ัตย์​์ ความจงรั​ักภั​ักดี​ีที่​่�จะเด็​็ดมี​ีต่​่อมั​ังตรา นอกจากนั้​้�น จะเด็​็ดยั​ังเป็​็นผู้​้�มี​ีวาทศิ​ิลป์​์ และรั​ักษาวาจา หญิ​ิงสาวทั้​้�งหลายที่​่�มี​ีโอกาสได้​้ใกล้​้ชิดิ จะเด็​็ด ไม่​่ว่า่ จะเป็​็น นั​ันทาวดี​ี กั​ันทิ​ิมา ปอละเตี​ียง โชอั้​้�ว ตะละเจ้​้ามุ​ุขอาย จึ​ึงล้​้วนแต่​่มอบใจให้​้จะเด็​็ดทั้​้�งสิ้​้�น” บทความฯ ตอนต่อไป (ผูช้ นะสิบทศิ ๐๐๓) ขอน�ำเสนอเพลงไทยสากลทีม่ เี นือ้ หาเกีย่ วข้องกับตัวละครฝ่าย ชายในวรรณกรรม “ผู้ชนะสิบทิศ” โดยเฉพาะเหล่าขุนพลคู่ใจ “บุเรงนอง” ... ขอบคุณครับ

(ข้​้อมู​ูลทุ​ุกประเภทสำำ�เนา/ตั​ัดทอนจาก Google แหล่​่งข้​้อมู​ูลอั​ันอุ​ุดม)

29

MUSICOLOGY

หนั​ังตะลุ​ุง: ๓ แง่​่คิ​ิด การปรั​ับเปลี่​่�ยน การศึ​ึกษา และการนำำ�เข้​้าสู่​่�ไทยแลนด์​์ ๔.๐ เรื่​่�อง: อภิ​ิชั​ัย ลิ่​่�มทวี​ีเกี​ียรติ​ิกุ​ุล (Apichai Limtaveekiettikul) คณิ​ิน ส่​่ งวรกุ​ุลพั​ันธุ์​์� (Kanin Songvorakulphun) จุ​ุฑาคุ​ุณ รั​ังสรรค์​์ (Jutakun Rangsan) นั​ักศึ​ึกษาระดั​ับปริ​ิญญาโท วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล

บทความนี้​้�นำำ�เสนอเนื้​้�อหาของ หนั​ังตะลุ​ุง ๓ แง่​่มุมุ ด้​้วยกั​ัน ได้​้แก่​่ ๑) การปรั​ับเปลี่​่�ยนเพื่​่�อความอยู่​่�รอด สร้​้างสรรค์​์หรื​ือทำำ�ลาย ในปั​ัจจุ​ุบั​ัน ได้​้มี​ีการปรั​ับเปลี่​่�ยนอย่​่างต่​่อเนื่​่�อง ทั้​้�งส่​่วนที่​่�เป็​็นมหั​ัพภาคและจุ​ุลภาค ไม่​่ว่า่ จะเป็​็น การเปลี่​่�ยนแปลงรู​ูปแบบ วงดนตรี​ี รู​ูปแบบการดำำ�เนิ​ินเรื่​่�อง 30

รู​ูปแบบตั​ัวละคร รู​ูปแบบการว่​่าบท บางอย่​่างส่​่งผลดี​ี บางอย่​่างทำำ�ให้​้ คุ​ุณค่​่าของหนั​ังตะลุ​ุงลดน้​้อยด้​้อย ค่​่าลงไป ๒) บทบาทหน้​้าที่​่�ของ การศึ​ึกษาที่​่�มี​ีต่​่อหนั​ังตะลุ​ุง การ ศึ​ึกษาในประเทศไทยมี​ีการพั​ัฒนา ขึ้​้�นมาจากสมั​ัยก่​่อนเป็​็นอย่​่างมาก มี​ีการประยุ​ุกต์​์สื่​่�อการสอนเพื่​่�อสร้​้าง

นวั​ัตกรรมใหม่​่ ๆ ระบบการศึ​ึกษาไม่​่ ว่​่าจะอยู่​่�ในระดั​ับการศึ​ึกษาช่​่วงใด ก็​็ล้​้วนเป็​็นตั​ัวกลางในการถ่​่ายทอด วั​ัฒนธรรมหนั​ังตะลุ​ุงได้​้ดี​ีและเห็​็น ผลอย่​่างมาก ๓) การนำำ�หนั​ังตะลุ​ุง เข้​้าสู่​่�ไทยแลนด์​์ ๔.๐ โดยการแปลง คุ​ุณค่​่าเป็​็นมู​ูลค่​่า และนำำ�มู​ูลค่​่าที่​่�ได้​้ไป เติ​ิมแต่​่งรั​ักษาให้​้เกิ​ิดคุ​ุณค่​่าที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้�น

ในลั​ักษณะเป็​็นวงจรที่​่�เสริ​ิมส่​่งซึ่ง่� กั​ัน และกั​ัน เป็​็นการเลื่​่�อนไหลอย่​่างอิ​ิสระ ของความคิ​ิดสร้​้างสรรค์​์และข้​้อมู​ูล ทั้​้�งหมดทั้​้�งมวลล้​้วนเป็​็นส่​่วนหนึ่​่�ง ที่​่�จะทำำ�ให้​้หนั​ังตะลุ​ุงสามารถดำำ�รง อยู่​่�ได้​้สื​ืบไป ถ้​้าให้​้นับั ศิ​ิลปะการแสดงพื้​้�นบ้​้าน พื้​้�นเมื​ืองของไทยโดยใช้​้นิ้​้�วทั้​้�ง ๒ ข้​้างคงไม่​่พอ เพราะแต่​่ละพื้​้�นที่​่�มี​ี วั​ัฒนธรรม ประเพณี​ี และวิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิตที่​่� แตกต่​่างกั​ัน และหนึ่​่�งในศิ​ิลปะการ แสดงพื้​้�นเมื​ืองที่​่�โดดเด่​่นและมี​ีความ เป็​็ น เอกลั​ั ก ษณ์​์ ข องชาวปั​ั ก ษ์​์ ใ ต้​้ คงหนี​ีไม่​่พ้​้นการแสดงที่​่�เรี​ียกกั​ันว่​่า “หนั​ังตะลุ​ุง” หนั​ังตะลุ​ุงเป็​็นการละเล่​่นพื้​้�นบ้​้าน พื้​้�นเมื​ืองที่​่�มี​ีความสำำ�คั​ัญของภาคใต้​้ ตั้​้�งแต่​่โบราณกาลจวบจนถึ​ึงปั​ัจจุ​ุบันั นอกจากจะให้​้ความบั​ันเทิ​ิงแล้​้ว ยั​ัง สอดแทรกแง่​่คิดิ คติ​ิธรรม จริ​ิยธรรม ตลอดจนเหตุ​ุการณ์​์ข่า่ วสารบ้​้านเมื​ือง ในแต่​่ละยุ​ุคสมั​ัย โดยนายหนั​ังจะแสดง ความสามารถที่​่�ถื​ือเป็​็นทั​ักษะเฉพาะ ตั​ัวที่​่�ได้​้มาจากการฝึ​ึกฝนจนเกิ​ิดความ ชำำ�นาญ จึ​ึงสามารถแสดงหนั​ังตะลุ​ุง ให้​้ผู้​้�ชมติ​ิดตาตรึ​ึงใจได้​้ การปรั​ับเปลี่​่�ยนเพื่​่�อความอยู่​่�รอด สร้​้างสรรค์​์ หรื​ือทำำ�ลาย? การแสดงศิ​ิลปะอั​ันวิ​ิจิ​ิตรศิ​ิลป์​์ ภายใต้​้ผื​ืนผ้​้าใบสี​ีขาว สามเหลี่​่�ยม แห่​่งความรู้​้� อั​ันได้​้แก่​่ การผสม ผสานศิ​ิลปะการแสดง ดนตรี​ี และ วรรณคดี​ี หลอมรวมกั​ันเป็​็นหนั​ัง ตะลุ​ุงได้​้อย่​่างลงตั​ัว หนั​ังตะลุ​ุงในโบราณกาลที่​่�ผ่​่าน มา ใช้​้ดนตรี​ีไทยประกอบ “ดนตรี​ี ไทยเครื่​่�องห้​้า” มี​ีกลอง ๑ ทั​ับ (๒ ลู​ูก) ฉิ่​่�ง โหม่​่ง และปี่​่�นอก ๑ เลา ใช้​้ลู​ูกคู่​่�เพี​ียง ๔ คน รวมนายหนั​ัง เป็​็น ๕ คน เมื่​่�อไปแสดงที่​่�ไหน คน ที่​่�ได้​้ยินิ ได้​้ฟังั จะรู้​้�ได้​้ทันั ที​ีว่า่ เป็​็นเสี​ียง

มาจากหนั​ังตะลุ​ุง เพราะเสี​ียงดนตรี​ี ของหนั​ังตะลุ​ุงมี​ีความเป็​็นเอกลั​ักษณ์​์ เฉพาะตั​ัว โดยมี​ีขนบธรรมเนี​ียมการ แสดงด้​้วยการเชิ​ิดหนั​ังไหว้​้ครู​ู หลั​ังจาก นั้​้�นมี​ีการปรายหน้​้าบท ดำำ�เนิ​ินเรื่​่�อง ประเภทจั​ักร ๆ วงศ์​์ ๆ ตั​ัวสำำ�คั​ัญจะ มี​ีอิทิ ธิ​ิฤทธิ์​์�ปาฏิ​ิหาริ​ิย์​์ มี​ีเทวดา ยั​ักษ์​์ สั​ัตว์​์ประหลาด ภู​ูตผี​ี ตั​ัวโกงจะเป็​็น ยั​ักษ์​์ ความขั​ัดแย้​้งของแต่​่ละฝ่​่ายมี​ี สาเหตุ​ุมาจากคุ​ุณธรรมจริ​ิยธรรมที่​่� ต่​่างกั​ัน ดี​ีชั่​่�ว หรื​ือบุ​ุญวาสนา สอด แทรกด้​้วยการขั​ับบท (การพากย์​์ บทกลอนต่​่าง ๆ) ในอดี​ีตถื​ือเป็​็น เอกลั​ักษณ์​์ที่​่�มี​ีความสำำ�คั​ัญอย่​่างยิ่​่�ง ของหนั​ังตะลุ​ุงสมั​ัยโบราณ ซึ่​่�งจะขั​ับ บทในลี​ีลาต่​่าง ๆ บทที่​่�ขั​ับไม่​่จำำ�เป็​็น จะต้​้องเป็​็นกลอนสด กลอนกลบท กลอนปฏิ​ิภาณ แต่​่อาจจะเป็​็นกลอน ที่​่�จำำ�มาจากครู​ูเก่​่า ๆ อย่​่างน้​้อย ต้​้องมี​ีบทเกี้​้�ยวจ้​้อ บทสมห้​้อง การ เจรจามี​ีได้​้แต่​่ต้​้องไม่​่มากนั​ัก คณะ หนั​ังตะลุ​ุงคณะใดมี​ีการขั​ับบทมาก บทมี​ีคำำ�สัมั ผั​ัสที่​่�ดี​ีและมี​ีความเหมาะ สมกั​ับเนื้​้�อหา มั​ักจะได้​้รับั ความนิ​ิยม จากผู้​้�ชมสู​ูง ส่​่วนตั​ัวละครหนั​ังตะลุ​ุง เป็​็นอุ​ุปกรณ์​์สำำ�คัญ ั ในการแสดงหนั​ัง ตะลุ​ุง หนั​ังคณะหนึ่​่�ง ๆ ใช้​้รู​ูปหนั​ัง ประมาณ ๑๕๐-๒๐๐ ตั​ัว ต้​้นแบบ ได้​้มาจากรู​ูปหนั​ังใหญ่​่ ซึ่​่�งต้​้นแบบ สำำ�คั​ัญ คื​ือ รู​ูปเรื่​่�องรามเกี​ียรติ์​์� ที่​่�ฝา ผนั​ังรอบวั​ัดพระแก้​้ว ผสมผสานกั​ับ รู​ูปหนั​ังของชวา รู​ูปหนั​ังสมั​ัยก่​่อนจะ แบ่​่งเป็​็น ๕ แบบ ได้​้แก่​่ ๑. รู​ูปเทวดากั​ับฤๅษี​ี ได้​้แก่​่ รู​ูปพระอิ​ิศวรทรงโค รู​ูปปรายหน้​้า บท เป็​็นต้​้น ๒. รู​ูปมนุ​ุษย์​์ (รู​ูปนุ​ุด) ได้​้แก่​่ รู​ูปพระ รู​ูปนาง รู​ูปมเหสี​ี รู​ูปเจ้​้า เมื​ือง เป็​็นต้​้น ๓. รู​ูปยั​ักษ์​์ เป็​็นตั​ัวแทนฝ่​่าย อธรรม การแต่​่งกายของยั​ักษ์​์มั​ัก เหมื​ือนกั​ันทุ​ุกคณะ คื​ือ มี​ีอาวุ​ุธ หรื​ือ

กระบองประจำำ�ตั​ัว ๔. รู​ูปกาก เป็​็นรู​ูปตั​ัวตลก รู​ูป ตาสาและตาสี​ีซึ่ง่� ไม่​่มียี ศศั​ักดิ์​์�สำำ�คั​ัญ แต่​่บางตั​ัวถื​ือว่​่าเป็​็นตั​ัวสำำ�คั​ัญที่​่�สร้​้าง ชื่​่�อเสี​ียงให้​้หนั​ังตะลุ​ุง ส่​่วนใหญ่​่จัดั ให้​้ เป็​็นรู​ูปสี​ีดำำ� ๕. รู​ูปเบ็​็ดเตล็​็ด ได้​้แก่​่ รู​ูปผี​ี รู​ูป ต้​้นไม้​้ ยานพาหนะ ภู​ูเขา เป็​็นต้​้น ในยุ​ุคปั​ัจจุ​ุบันั คณะหนั​ังตะลุ​ุงส่​่วน ใหญ่​่ได้​้มีกี ารนำำ�เอาเครื่​่�องดนตรี​ีสากล เข้​้ามาประกอบ เช่​่น กลองคองกา หรื​ือกลองสแนร์​์ แทนกลองและทั​ับแบบ ดั้​้�งเดิ​ิม ใช้​้ทรั​ัมเป็​็ตหรื​ือแซกโซโฟน แทนปี่​่�นอก ใช้​้ออร์​์แกนไฟฟ้​้าหรื​ือ คี​ี ย์​์ บ อร์​์ ด มาบรรเลงประกอบมี​ี การใช้​้เสี​ียงสั​ังเคราะห์​์แทนเสี​ียงที่​่�มา จากเครื่​่�องดนตรี​ีเฉพาะของหนั​ัง ตะลุ​ุง เป็​็นต้​้น นิ​ิยมดำำ�เนิ​ินเรื่​่�องที่​่� เป็​็นทำำ�นองนวนิ​ิยาย ตั​ัวละครโดย ส่​่วนมากจะเป็​็นบุ​ุคคลใกล้​้ตั​ัว ซึ่​่�ง จำำ�ลองมาจากบุ​ุคคลในสั​ังคม บาง เรื่​่�องพระเอกเป็​็นนั​ักการเมื​ืองการ ปกครอง เป็​็นผู้​้�สำำ�เร็​็จการศึ​ึกษาจาก มหาวิ​ิทยาลั​ัย เป็​็นนั​ักธุ​ุรกิ​ิจผู้​้�ปราด เปรื่​่�อง ตั​ัวโกงจะเป็​็นลู​ูกผู้​้�มี​ีอิทิ ธิ​ิพล ลู​ูกนั​ักการเมื​ือง นั​ักเลง หรื​ืออั​ันธพาล ความขั​ัดแย้​้งของแต่​่ละฝ่​่ายจะกลั​ับ กลายเป็​็นการขั​ัดผลประโยชน์​์กันั ใน เรื่​่�องการทำำ�มาหากิ​ิน หรื​ือความขั​ัด แย้​้งทางด้​้านการเมื​ืองการปกครอง และการขั​ับบทส่​่วนมากทำำ�พอเป็​็นพิ​ิธี​ี ไม่​่ได้​้ให้​้ความสำำ�คั​ัญ แต่​่จะเน้​้นเรื่​่�อง รู​ูปแบบวิ​ิธีกี ารเจรจา เหมื​ือนกั​ับเอา รู​ูปหนั​ังมาเล่​่นละครพู​ูด ล้​้อเลี​ียน สั​ังคม เปรี​ียบได้​้กั​ับการเล่​่นลิ​ิเก เพราะพู​ูดกั​ันมาก ความนิ​ิยมร้​้อง เพลงลู​ูกทุ่​่�งประกอบมี​ีแนวโน้​้มสู​ูง ขึ้​้�น บางคณะตะลุ​ุงร้​้องเพลงลู​ูกทุ่​่�ง ประกอบคื​ืนละ ๒๐-๓๐ เพลงก็​็มี​ี ตั​ัวละครมี​ีการสร้​้างรู​ูปหนั​ังแบบใหม่​่ ขึ้​้�นมาเอง ยกตั​ัวอย่​่างเช่​่น รู​ูปนาง สมั​ัยก่​่อนไม่​่สวมรองเท้​้า ก็​็ปรั​ับให้​้ 31

ใส่​่รองเท้​้าส้​้นสู​ูง มี​ีการผู​ูกนาฬิ​ิกาข้​้อ มื​ือ พกโทรศั​ัพท์​์มือื ถื​ือ รู​ูปโจร สมั​ัย ก่​่อนใช้​้ดาบ สมั​ัยใหม่​่มีกี ารใช้​้ปื​ืนพก ตลอดไปจนถึ​ึงพกปื​ืนเอ็​็ม ๑๖ ปื​ืน อาก้​้า ปื​ืนยาว เป็​็นต้​้น นอกจากนี้​้� ยั​ังมี​ีการสร้​้างรู​ูปหนั​ังนั​ักการเมื​ืองการ ปกครอง บุ​ุคคลที่​่�กำำ�ลั​ังเป็​็นกระแส ในข่​่าว ณ ขณะนั้​้�น ดารานั​ักร้​้อง เน็​็ตไอดอล อี​ีกด้​้วย ปั​ัจจั​ัยแห่​่งการเปลี่​่�ยนแปลงเหล่​่า นี้​้� ล้​้วนมาจากความเปลี่​่�ยนแปลง ทางด้​้านสภาพสั​ังคมยุ​ุคปั​ัจจุ​ุบั​ันใน หลาย ๆ ด้​้าน ไม่​่ว่​่าจะเป็​็น เรื่​่�อง ค่​่านิ​ิยม การได้​้รั​ับอิ​ิทธิ​ิพลมาจาก อารยธรรมตะวั​ันตก การวิ​ิวัฒ ั นาการ ทางเทคโนโลยี​ีใหม่​่ ๆ เป็​็นต้​้น การ เปลี่​่�ยนแปลงบางอย่​่ างเป็​็ นคุ​ุ ณ ประโยชน์​์ต่อ่ วั​ัฒนธรรมหนั​ังตะลุ​ุง แต่​่ การเปลี่​่�ยนแปลงบางอย่​่างบ่​่งเค้​้าว่​่า จะเป็​็นผลเสี​ียแก่​่วัฒ ั นธรรมพื้​้�นบ้​้าน แขนงนี้​้� อาทิ​ิ การเปลี่​่�ยนแปลงรู​ูป แบบวงดนตรี​ี กลั​ับกลายเป็​็นการนำำ� เอาเครื่​่�องดนตรี​ีสากลมาใช้​้ สาเหตุ​ุ มาจากอิ​ิทธิ​ิพลของแนวดนตรี​ีใน ปั​ัจจุ​ุบั​ันนิ​ิยมเพลงลู​ูกทุ่​่�งและเพลง สากล ส่​่งผลกระทบหลายอย่​่าง เช่​่น การเชิ​ิดก็​็พลอยหยาบและมี​ีความเร็​็ว ตามไปด้​้วย ลี​ีลาการเชิ​ิดไม่​่มี​ีความ สมดุ​ุลกั​ับเสี​ียงดนตรี​ี ทำำ�ให้​้ความเป็​็น เอกลั​ักษณ์​์เฉพาะตั​ัวของดนตรี​ีหนั​ัง ตะลุ​ุงได้​้เลื​ือนหายไป คณะหนั​ังตะลุ​ุง เป็​็นส่​่วนน้​้อยที่​่�จะมี​ีกลองและทั​ับแบบ โบราณ การเปลี่​่�ยนแปลงนี้​้�ยากแก่​่การ ยั​ับยั้​้�ง เพราะเป็​็นที่​่�ต้​้องการของผู้​้�ว่​่า จ้​้าง คิ​ิดว่​่าการใช้​้เครื่​่�องดนตรี​ีแบบนี้​้� สามารถดึ​ึงดู​ูดผู้​้�ชมได้​้มากกว่​่า บาง รายยื​ืนกรานอย่​่างหนั​ักแน่​่นว่​่า ถ้​้า ไม่​่ใช้​้เครื่​่�องดนตรี​ีแบบใหม่​่แทนแบบ ดั้​้�งเดิ​ิม จะไม่​่จ้​้างให้​้ไปแสดง ทำำ�ให้​้ การรั​ักษาความเป็​็นเอกลั​ักษณ์​์ทาง ด้​้านดนตรี​ีของหนั​ังตะลุ​ุงทำำ�ได้​้ยาก มาก รู​ูปแบบการดำำ�เนิ​ินเรื่​่�อง จาก 32

เมื่​่�อก่​่อนมี​ีความเชื่​่�อในเรื่​่�องภู​ูตผี​ี ปี​ีศาจ ผี​ีสางนางไม้​้ กลั​ับกลายเป็​็น ในปั​ัจจุ​ุบันั ประชาชนส่​่วนใหญ่​่มีกี าร เข้​้าถึ​ึงความเป็​็นวิ​ิทยาศาสตร์​์มากขึ้​้�น เชื่​่�อในเรื่​่�องที่​่�สามารถพิ​ิสูจู น์​์ได้​้ และ คณะหนั​ังตะลุ​ุงเล็​็งเห็​็นว่​่าการแสดง หนั​ังตะลุ​ุงทำำ�นองนวนิ​ิยายสามารถ ดึ​ึงดู​ูดความสนใจของผู้​้�ชมได้​้มากกว่​่า เราจะเห็​็นได้​้ว่า่ การที่​่�หนั​ังตะลุ​ุงหั​ัน มาแสดงเรื่​่�องใกล้​้ตั​ัวผู้​้�ชม เป็​็นผลดี​ี ทำำ�ให้​้ผู้​้�ชมได้​้เห็​็นมุ​ุมมองหรื​ือหั​ัน มาศึ​ึกษาข้​้อเท็​็จจริ​ิงของสั​ังคมมาก ขึ้​้�น ทั​ันข่​่าวทั​ันสมั​ัย และหนั​ังตะลุ​ุง ยั​ังนำำ�แง่​่คิ​ิดและปั​ัญหาในสั​ังคมมา แสดงทรรศนะให้​้ผู้​้�ชมขบคิ​ิด อี​ีกทั้​้�ง ยั​ังช่​่วยยกระดั​ับการศึ​ึกษาของผู้​้�ชม ในท้​้องถิ่​่�นไปในตั​ัว อี​ี ก สองประเด็​็ น ที่​่�ส่​่ ง ผลต่​่ อ วั​ัฒนธรรมหนั​ังตะลุ​ุง คื​ือ การปรั​ับ เปลี่​่ย� นรู​ูปแบบตั​ัวหนั​ัง เพื่​่�อที่​่�จะทำำ�ให้​้ ผู้​้�คนเข้​้าถึ​ึงได้​้ง่​่ายและน่​่าสนใจ รู​ูป แบบตั​ัวหนั​ังตามสั​ังคมที่​่�เปลี่​่�ยนไป เช่​่นนี้​้� รู​ูปหนั​ังที่​่�เป็​็นลั​ักษณะอนุ​ุรักั ษ์​์ จะค่​่อย ๆ เลื​ือนหายไป ตามสภาวะ สั​ังคมที่​่�เปลี่​่�ยนแปลง เนื่​่�องจากไม่​่มี​ี ผู้​้�เชิ​ิดรู​ูปหนั​ังที่​่�มี​ีลักั ษณะอนุ​ุรักั ษ์​์นั้​้�น แต่​่ในข้​้อเสี​ียยั​ังมี​ีข้อ้ ดี​ี คื​ือ ทำำ�ให้​้หนั​ัง ตะลุ​ุงมี​ีชีวิี ติ อยู่​่�ได้​้นาน เพราะความน่​่า สนใจและดึ​ึงดู​ูดใจผู้​้�ชมอยู่​่�เสมอ และ ทำำ�ให้​้ผู้​้�ชมได้​้ติดิ ตามอั​ัพเดทข่​่าวสาร บ้​้านเมื​ือง สามารถรู้​้�เท่​่าทั​ันการใช้​้ ชี​ีวิ​ิตในยุ​ุคปั​ัจจุ​ุบั​ัน รู​ูปแบบการว่​่า บท คำำ�กล่​่าวที่​่�เป็​็นบทกลอนกลบท แบบต่​่าง ๆ มี​ีเหลื​ืออยู่​่�น้​้อย คำำ�กลอน หดหายไป ใช้​้บทเจรจาเข้​้ามาแทนใน ลั​ักษณะบทพากย์​์ หรื​ือบทละครวิ​ิทยุ​ุ จนมี​ีผู้​้�กล่​่าวกั​ันว่​่านายหนั​ังตะลุ​ุงใน ปั​ัจจุ​ุบันั ขั​ับกลอนไม่​่เป็​็น การตลกไม่​่ ท้​้าทายความสนใจ คำำ�พู​ูดที่​่�ใช้​้กับั ตั​ัว ตลกเป็​็นคำำ�หยาบลามก ตรงไปตรง มา ขาดศิ​ิลปะ เนื่​่�องมาจากนายหนั​ัง บางคณะไม่​่มี​ีประสบการณ์​์ในการ

พากย์​์ตลกที่​่�เพี​ียงพอ ยกตั​ัวอย่​่าง การสวมบทบาทตั​ัวละครตลกต่​่าง ๆ สมั​ัยอดี​ีต เมื่​่�อนายหนั​ังเชิ​ิดตั​ัวตลก บางตั​ัว เช่​่น หนู​ูนุ้​้�ย เท่​่ง ซึ่ง่� มี​ีความ เป็​็นเอกลั​ักษณ์​์เฉพาะตั​ัว ต้​้องให้​้คน เชิ​ิดต่​่างหาก แต่​่ในปั​ัจจุ​ุบั​ันคนคน เดี​ียวสามารถเชิ​ิดได้​้หมดทุ​ุกตั​ัว ไม่​่มี​ี ความประณี​ีตในเรื่​่�องการสวมบทบาท ทำำ�ให้​้เอกลั​ักษณ์​์เฉพาะของตั​ัวตลกไม่​่ ได้​้แสดงออกมาเท่​่าที่​่�ควรจะเป็​็น มี​ี ข้​้อดี​ีคื​ือสามารถทำำ�ให้​้ผู้​้�ชมเข้​้าใจได้​้ ง่​่าย ไม่​่ต้​้องคิ​ิดเยอะ คลายเครี​ียด แต่​่ก็​็จะทำำ�ให้​้ผู้​้�ชมโดยเฉพาะคนใน เมื​ืองไม่​่อยากดู​ูหนั​ังตะลุ​ุง เพราะมี​ี แต่​่คำำ�หยาบคาย และห้​้ามลู​ูกหลาน ไม่​่ให้​้ดู​ูด้​้วย เพราะกลั​ัวติ​ิดคำำ�ที่​่�ไม่​่ ดี​ีมา ด้​้วยสาเหตุ​ุนี้​้�ทำำ�ให้​้วั​ัฒนธรรม ความนิ​ิยมด้​้านการชมหนั​ังตะลุ​ุงลด น้​้อยถอยลงไป เมื่​่�อกาลเวลาแปรเปลี่​่�ยน เรา จะเห็​็นได้​้ว่า่ หนั​ังตะลุ​ุงได้​้มีกี ารปรั​ับ เปลี่​่�ยนอย่​่างต่​่อเนื่​่�อง ทั้​้�งส่​่วนที่​่�เป็​็น มหั​ัพภาคและจุ​ุลภาค บางอย่​่างส่​่ง ผลดี​ี บางอย่​่างทำำ�ให้​้คุณ ุ ค่​่าของหนั​ัง ตะลุ​ุงลดน้​้อยด้​้อยค่​่าลงไป ด้​้วยความ เปลี่​่�ยนแปลงอั​ันรวดเร็​็วของโลกยุ​ุค ใหม่​่ นำำ�มาสู่​่�การเปลี่​่�ยนแปลงของวิ​ิถี​ี ชี​ีวิติ ผู้​้�คน การที่​่�จะได้​้ชมหนั​ังตะลุ​ุงสั​ัก ครั้​้�งนั้​้�น กลายเป็​็นสิ่​่�งที่​่�ยุ่​่�งยาก แถม ยั​ังมี​ีราคาแพง เนื่​่�องจากมี​ีสิ่​่�งสร้​้าง ความบั​ันเทิ​ิงที่​่�สามารถเข้​้าถึ​ึงผู้​้�คน ได้​้ง่​่ายกว่​่า ก่​่อให้​้เกิ​ิดปั​ัจจั​ัยที่​่�เป็​็น สิ่​่�งเร้​้าและดึ​ึงดู​ูดความสนใจไปจาก หนั​ังตะลุ​ุงแทบหมดสิ้​้�น สิ่​่�งเหล่​่านี้​้� กลายเป็​็นโจทย์​์ใหญ่​่ของคนรุ่​่�นใหม่​่ ว่​่าจะสามารถอนุ​ุรั​ักษ์​์ “หนั​ังตะลุ​ุง” ให้​้คงอยู่​่�ได้​้อย่​่างไร บทบาทหน้​้าที่​่�ของการศึ​ึกษาที่​่�มี​ีต่​่อ หนั​ังตะลุ​ุง มรดกทางวั​ัฒนธรรมที่​่�สั่​่�งสม สื​ืบทอดจวบจนปั​ัจจุ​ุบั​ัน ควรค่​่าแก่​่

การอนุ​ุรักั ษ์​์ไว้​้ ปั​ัจจั​ัยหนึ่​่�งที่​่�ทำำ�ให้​้หนั​ัง ตะลุ​ุงคงอยู่​่�สื​ืบต่​่อไปได้​้ คื​ือ การศึ​ึกษา ค้​้นคว้​้า และการวิ​ิจั​ัย เพื่​่�อทราบ ความหมายและความสำำ�คั​ัญทาง วั​ัฒนธรรมในฐานะที่​่�เป็​็นมรดกของ ไทยอย่​่างถ่​่องแท้​้ ซึ่​่�งความรู้​้�ดั​ังกล่​่าว ถื​ือเป็​็นรากฐานของการดำำ�เนิ​ินชี​ีวิติ เพื่​่�อให้​้เห็​็นคุ​ุณค่​่าและร่​่วมกั​ันรั​ักษา เอกลั​ักษณ์​์ทางวั​ัฒนธรรมของชาติ​ิ และท้​้องถิ่​่�น ทำำ�ให้​้เกิ​ิดการยอมรั​ับ และนำำ�ไปใช้​้ประโยชน์​์อย่​่างเหมาะสม สถาบั​ันการศึ​ึกษาจึ​ึงถื​ือว่​่ามี​ีบทบาท สำำ�คั​ัญที่​่�ช่​่วยอนุ​ุรักั ษ์​์ศิลิ ปะการแสดง หนั​ังตะลุ​ุงในอี​ีกทางหนึ่​่�ง ก่​่อนที่​่� ศิ​ิลปะแขนงนี้​้�จะสู​ูญสลายหายไป ดั่​่�ง เช่​่นพระบรมราโชวาทของพระบาท สมเด็​็จพระบรมชนกาธิ​ิเบศร มหา ภู​ูมิพิ ลอดุ​ุลยเดชมหาราช บรมนาถ บพิ​ิตร ในพิ​ิธี​ีพระราชทานปริ​ิญญา บั​ัตรของมหาวิ​ิทยาลั​ัยศิ​ิลปากร ณ

วั​ังท่​่าพระ วั​ันที่​่� ๑๒ ตุ​ุลาคม พ.ศ. ๒๕๑๓ ความตอนหนึ่​่�งว่​่า “...งาน ด้​้านการศึ​ึกษาศิ​ิลปวั​ัฒนธรรมนั้​้�น คื​ือ งานสร้​้างสรรค์​์ความเจริ​ิญทาง ปั​ัญญาและทางจิ​ิตใจ ซึ่​่�งเป็​็นทั้​้�งต้​้น เหตุ​ุ ทั้​้�งองค์​์ประกอบที่​่�ขาดไม่​่ได้​้ของ ความเจริ​ิญด้​้านอื่​่�น ๆ ทั้​้�งหมด และ เป็​็นปั​ัจจั​ัยที่​่�จะช่​่วยให้​้เรารั​ักษาและ ดำำ�รงความเป็​็นไทยได้​้สืบื ไป...” จาก ความดั​ังกล่​่าวพอจะอนุ​ุมานได้​้ว่​่า การทำำ�นุ​ุบำำ�รุ​ุงศิ​ิลปะและวั​ัฒนธรรม เป็​็นภารกิ​ิจอั​ันสำำ�คั​ัญประการหนึ่​่�ง ของสถาบั​ันศึ​ึกษา แนวทางการส่​่ง เสริ​ิมศิ​ิลปะหนั​ังตะลุ​ุงในระดั​ับการ ศึ​ึกษาต่​่าง ๆ ได้​้แก่​่ ระดั​ับประถมศึ​ึกษา แนวทาง การส่​่งเสริ​ิมศิ​ิลปะหนั​ังตะลุ​ุงควรเริ่​่�ม จากระบบการศึ​ึกษาตั้​้�งแต่​่นักั เรี​ียนใน ระดั​ับประถมศึ​ึกษา การศึ​ึกษาควร เป็​็นไปในลั​ักษณะการสอนการเล่​่น

เครื่​่�องดนตรี​ีที่​่�ใช้​้ในการแสดงหนั​ัง ตะลุ​ุง ได้​้แก่​่ โทน กลองชาตรี​ี ฆ้​้องคู่​่� ปี่​่�นอก โดยที่​่�เป็​็นการปฏิ​ิบั​ัติ​ิตาม ๆ กั​ัน โดยเลี​ียนแบบจากครู​ูผู้​้�สอนเป็​็น อั​ันดั​ับแรก จนไปถึ​ึงการบรรเลงเครื่​่�อง ดนตรี​ีร่ว่ มกั​ันหลาย ๆ คน โดยมี​ีครู​ู ผู้​้�สอนคอยชี้​้�แนะเป็​็นระยะ เป็​็นการดี​ี ที่​่�เด็​็กนั​ักเรี​ียนจะได้​้รับั การฝึ​ึกฝนและ ซึ​ึมซั​ับลั​ักษณะของดนตรี​ีในรู​ูปแบบนี้​้� ตั้​้�งแต่​่ยั​ังเป็​็นเด็​็ก ทำำ�ให้​้เด็​็กเกิ​ิดการ จดจำำ�ได้​้ดี​ี พั​ัฒนาได้​้เร็​็ว เหมื​ือนกั​ับ สุ​ุภาษิ​ิตไทยที่​่�ได้​้กล่​่าวว่​่า “ไม้​้อ่​่อน ดั​ัดง่​่าย ไม้​้แก่​่ดั​ัดยาก” เปรี​ียบได้​้ กั​ับหลั​ักการ “เรี​ียนรู้​้�แบบซึ​ึมซั​ับ” ของมอนเตสซอรี​ี (Montessori) ที่​่�ได้​้ตระหนั​ักว่​่า สติ​ิปั​ัญญาของเด็​็ก นั้​้�น มี​ีความแตกต่​่างจากของผู้​้�ใหญ่​่ อย่​่างเห็​็นได้​้ชั​ัดตั้​้�งแต่​่แรกเกิ​ิด เด็​็ก จะสามารถสั​ัมผั​ัสและรั​ับรู้​้�ถึ​ึงสิ่​่�ง แวดล้​้อมรอบตั​ัวได้​้เป็​็นอย่​่างดี​ี เธอ 33

กล่​่าวว่​่า เด็​็กจะมี​ี “ความฉลาดโดย ไม่​่รู้​้�ตัวั ซึ่​่�งเริ่​่�มต้​้นมาจากการรั​ับรู้​้�ถึ​ึง สิ่​่�งต่​่าง ๆ ที่​่�อยู่​่�รอบตั​ัว” และสิ่​่�งที่​่�เด็​็ก มี​ีอยู่​่�ในตั​ัวนั้​้�นเป็​็น “สั​ัมผั​ัสที่​่�พิ​ิเศษ และละเอี​ียดอ่​่อนเป็​็นอย่​่างมากต่​่อ สิ่​่�งที่​่�มากระตุ้​้�นความสนใจของเด็​็ก และก็​็จะรั​ับเอาสิ่​่�งเหล่​่านั้​้�นไว้​้เป็​็น ส่​่วนหนึ่​่�งของตนเองตลอดไป เด็​็ก มิ​ิได้​้ซึ​ึมซั​ับสิ่​่�งเหล่​่านั้​้�นด้​้วยสมอง หรื​ือความคิ​ิดอ่​่านของตน แต่​่ด้​้วย จิ​ิตวิ​ิญญาณของตน” นอกจากนี้​้�ยั​ัง สามารถเปรี​ียบได้​้กั​ับหลั​ักการสอน ของคาร์​์ล ออร์​์ฟ (Carl Orff) ได้​้ เช่​่นกั​ัน แนวคิ​ิดของออร์​์ฟเกี่​่�ยวกั​ับ การสอนดนตรี​ีมี​ีหลั​ักความเชื่​่�อว่​่า การเรี​ียนรู้​้�เกิ​ิดขึ้​้�นจากการลงมื​ือ ปฏิ​ิบั​ัติ​ิ (Learning by doing) โดย คำำ�นึ​ึงถึ​ึงการเรี​ียนรู้​้�อย่​่างมี​ีความสุ​ุข สนุ​ุกสนาน ส่​่งเสริ​ิมให้​้ผู้​้�เรี​ียนมี​ีความ ตื่​่�นตั​ัว มี​ีความคิ​ิดสร้​้างสรรค์​์ และ 34

กล้​้าแสดงออก มี​ีการใช้​้เครื่​่�องดนตรี​ี และอุ​ุปกรณ์​์ที่​่�เหมาะสมกั​ับความ สามารถของเด็​็ก จั​ัดลำำ�ดั​ับการเรี​ียน รู้​้�จากง่​่ายไปสู่​่�ยาก ส่​่งเสริ​ิมให้​้มีกี าร ทำำ�งานเป็​็นกลุ่​่�ม ระดั​ับมั​ัธยมศึ​ึกษา ในระดั​ับนี้​้� แนวทางการส่​่งเสริ​ิมศิ​ิลปะหนั​ังตะลุ​ุง เป็​็นเรื่​่�องที่​่�เริ่​่�มทำำ�ได้​้ยากขึ้​้�นกว่​่าเด็​็ก นั​ักเรี​ียนในระดั​ับประถมศึ​ึกษา เพราะ จากทฤษฎี​ีของอิ​ิริ​ิกสั​ัน (Erikson) เรื่​่�องความมี​ีเอกลั​ักษณ์​์ของตั​ัวเอง (Identity) กล่​่าวว่​่า เด็​็กในวั​ัยนี้​้� เริ่​่�มเข้​้าสู่​่�การเป็​็นวั​ัยรุ่​่�น จะสามารถ พั​ัฒนาการให้​้รู้​้�จั​ักอั​ัตลั​ักษณ์​์ของ ตนเอง มี​ีแบบฉบั​ับของตนเองได้​้ สมบู​ูรณ์​์หากได้​้รั​ับการพั​ัฒนาที่​่�ถู​ูก ต้​้องทั้​้�งด้​้านร่​่างกายและจิ​ิตใจ หาก พั​ัฒนาการมี​ีการสะดุ​ุด ก็​็จะทำำ�ให้​้เด็​็ก ในวั​ัยนี้​้�เกิ​ิดความไม่​่เข้​้าใจ ไม่​่รับั รู้​้�ใน บทบาทของตนเองที่​่�ถู​ูกต้​้องในสั​ังคม

จนก่​่อให้​้ความดื้​้�อ มี​ีความคิ​ิดเป็​็น ของตั​ัวเองสู​ูง ถ้​้าไม่​่สนใจอะไรก็​็จะไม่​่ สนใจไปเลย เป็​็นการยากสำำ�หรั​ับครู​ู ผู้​้�ถ่​่ายทอดองค์​์ความรู้​้�ใหม่​่ ๆ ให้​้เกิ​ิด ความน่​่าสนใจให้​้กับั เด็​็กวั​ัยนี้​้� เพราะ ฉะนั้​้�น บุ​ุคคลที่​่�ถ่​่ายทอดต้​้องเป็​็นคนที่​่� เข้​้าใจธรรมชาติ​ิของเด็​็ก ยกตั​ัวอย่​่าง อาจารย์​์อนั​ันต์​์ สิ​ิกขาจารย์​์ อาจารย์​์ วิ​ิชาภาษาไทยประจำำ�โรงเรี​ียนห้​้วย นางราษฎร์​์บำำ�รุ​ุง อำำ�เภอห้​้วยยอด จั​ังหวั​ัดตรั​ัง ซึ่​่�งเป็​็นนายหนั​ังตะลุ​ุง สามารถถ่​่ายทอดองค์​์ความรู้​้�เรื่​่�องหนั​ัง ตะลุ​ุงให้​้แก่​่นักั เรี​ียนระดั​ับมั​ัธยมศึ​ึกษา ได้​้อย่​่างไม่​่ผิ​ิดเอกลั​ักษณ์​์ของหนั​ัง ตะลุ​ุงแต่​่อย่​่างใด ผ่​่านกิ​ิจกรรมการ อบรม ซึ่​่�งการอบรมก็​็เน้​้นไปในเรื่​่�อง การฝึ​ึกการแสดงจริ​ิง สอดคล้​้อง กั​ับหลั​ักการสอนแบบลงมื​ือปฏิ​ิบั​ัติ​ิ (Learning by doing) ของคาร์​์ล ออร์​์ฟ (Carl Orff) อี​ีกทั้​้�งการสอน

ยั​ังต้​้องบวกการสอดแทรกมุ​ุกตลก ในการสอนไปด้​้วยเช่​่นกั​ัน สร้​้าง เสี​ียงหั​ัวเราะความสนุ​ุกสนานให้​้แก่​่ นั​ักเรี​ียนที่​่�เข้​้าร่​่วมกิ​ิจกรรมในครั้​้�ง นี้​้�เป็​็นอย่​่างมาก ทั้​้�งนี้​้�เพื่​่�อเป็​็นการ ต่​่อยอดนโยบาย “ลดเวลาเรี​ียนเพิ่​่�ม เวลารู้​้�” ของรั​ัฐบาล จนได้​้รับั การส่​่ง เสริ​ิมและสนั​ับสนุ​ุนงบประมาณจาก กรมส่​่งเสริ​ิมวั​ัฒนธรรม กระทรวง วั​ัฒนธรรม ใช้​้ชื่​่�อว่​่าโครงการ “สร้​้าง ทายาทสื​ืบสานตำำ�นานหนั​ังตะลุ​ุง” ระดั​ับปริ​ิญญาตรี​ี การศึ​ึกษา ระดั​ับปริ​ิญญาตรี​ีนั้​้�น การรั​ับเอาความ รู้​้�จากในห้​้องเรี​ียนอาจจะไม่​่เพี​ียงพอ ต่​่อการศึ​ึกษาในสมั​ัยนี้​้� การดู​ูงานนอก สถานที่​่�จึ​ึงมี​ีความจำำ�เป็​็นต่​่อนั​ักศึ​ึกษา เป็​็นอย่​่างมาก เพื่​่�อให้​้นักั ศึ​ึกษาเห็​็น ภาพได้​้ง่​่าย มี​ีโอกาสจดจำำ�ข้​้อมู​ูล และประสบการณ์​์ได้​้ดีกี ว่​่าการศึ​ึกษา ในห้​้องเรี​ียน ยกตั​ัวอย่​่างเช่​่น การ ศึ​ึกษานอกสถานที่​่� จั​ัดโครงการทำำ�นุ​ุ บำำ�รุ​ุงศิ​ิลปวั​ัฒนธรรมที่​่�บู​ูรณาการกั​ับ การจั​ัดการเรี​ียนการสอน โครงการ ส่​่งเสริ​ิมศิ​ิลปวั​ัฒนธรรม ภู​ูมิ​ิปั​ัญญา ท้​้องถิ่​่�น และการประกอบอาชี​ีพหนั​ัง ตะลุ​ุง สอนวิ​ิธี​ีแกะรู​ูปตั​ัวหนั​ังตะลุ​ุง จนสามารถนำำ�ออกไปจั​ัดจำำ�หน่​่าย รวมทั้​้�งการสอนเล่​่นเครื่​่�องดนตรี​ี การขั​ับร้​้อง และการเชิ​ิดหนั​ังตะลุ​ุง ตลอดจนการติ​ิดตามไปร่​่วมแสดงหนั​ัง ตะลุ​ุงในงานต่​่าง ๆ พร้​้อมนำำ�ความรู้​้� จากปราชญ์​์แต่​่ละรุ่​่�นมาเชื่​่�อมโยงกั​ัน แล้​้วถ่​่ายทอดองค์​์ความรู้​้�ออกมานำำ� เสนอหน้​้าชั้​้�นเรี​ียนได้​้ ระดั​ับปริ​ิญญาโท ปฏิ​ิเสธไม่​่ได้​้ เลยว่​่าการเรี​ียนในมหาวิ​ิทยาลั​ัยใน ระดั​ับปริ​ิญญาโทนั้​้�น คงหนี​ีไม่​่พ้น้ การ ทำำ�วิ​ิจัยั ซึ่ง่� หั​ัวข้​้อหนั​ังตะลุ​ุงก็​็เป็​็นสิ่​่�ง ที่​่�ผู้​้�วิ​ิจัยั หลาย ๆ ท่​่านให้​้ความสนใจ เช่​่น งานวิ​ิจั​ัยของณั​ัฐยา ทิ​ิพรั​ัตน์​์ (๒๕๔๓) ที่​่�มี​ีชื่​่�องานวิ​ิจั​ัยว่​่า “การ ศึ​ึกษาการจั​ัดการเรี​ียนการสอนวิ​ิชา

ศิ​ิลปศึ​ึกษา โดยการใช้​้ภูมิู ปัิ ญ ั ญาท้​้อง ถิ่​่�นหนั​ังตะลุ​ุงในโรงเรี​ียนมั​ัธยมศึ​ึกษา ตอนต้​้น สั​ังกั​ัดกรมสามั​ัญศึ​ึกษา จั​ังหวั​ัดสงขลา” งานวิ​ิจั​ัยของอรทั​ัย พรมเทพ (๒๕๕๓) ที่​่�มี​ีชื่​่�องานวิ​ิจั​ัย ว่​่า “การเรี​ียนรู้​้�ของผู้​้�แสดงหนั​ังตะลุ​ุง เพื่​่�อการดำำ�รงอยู่​่�ของหนั​ังตะลุ​ุงใน สั​ังคมทั​ันสมั​ัย” งานวิ​ิจั​ัยของอั​ัศวิ​ิน ศิ​ิลปะเมธากุ​ุล (๒๕๕๒) ที่​่�มี​ีชื่​่�องาน วิ​ิจัยั ว่​่า “ศึ​ึกษาการละเล่​่นหนั​ังตะลุ​ุง ในภาคใต้​้เพื่​่�อพั​ัฒนาการละเล่​่นร่​่วม สมั​ัย” เป็​็นต้​้น ซึ่ง่� งานวิ​ิจั​ัยนั้​้�นล้​้วน เป็​็นข้​้อมู​ูลที่​่�จะใช้​้เป็​็นประโยชน์​์แก่​่ บุ​ุคคลทั่​่�วไปให้​้ได้​้เล็​็งเห็​็นถึ​ึงความ สำำ�คั​ัญและเป็​็นแนวทางในการสื​ืบทอด วั​ัฒนธรรมหนั​ังตะลุ​ุงได้​้เป็​็นอย่​่างดี​ี เป็​็นที่​่�ยอมรั​ับโดยทั่​่�วไปว่​่าการ ศึ​ึกษาในประเทศไทยมี​ีการพั​ัฒนา ขึ้​้�นมาจากสมั​ัยก่​่อนเป็​็นอย่​่างมาก มี​ีการประยุ​ุกต์​์สื่​่�อการสอนเพื่​่�อสร้​้าง นวั​ัตกรรมใหม่​่ ๆ หนั​ังตะลุ​ุงก็​็จั​ัดได้​้ ว่​่าเป็​็นวั​ัฒนธรรมของประเทศไทย อย่​่างหนึ่​่�งที่​่�สามารถจั​ัดทำำ�เป็​็นสื่​่�อ การสอนได้​้ เพราะมี​ีการปรากฏ ทั้​้�งภาพและเสี​ียงในคราวเดี​ียวกั​ัน เปรี​ียบได้​้กั​ับการดู​ูหนั​ังหรื​ือสารคดี​ี ก็​็ว่​่าได้​้ ยกตั​ัวอย่​่างงานนิ​ิทรรศการ “นำำ�เสนอการใช้​้หนั​ังตะลุ​ุงเพื่​่�อพั​ัฒนา นวั​ัตกรรม นำำ�เสนอการเตรี​ียมความ พร้​้อมสู่​่�การศึ​ึกษาประเทศไทย ๔.๐” ณ สำำ�นั​ั ก ศิ​ิ ล ปะและวั​ั ฒ นธรรม มหาวิ​ิทยาลั​ัยราชภั​ัฏสุ​ุราษฎร์​์ธานี​ี โดยนำำ�สื่​่�อตั​ัวอย่​่างในการใช้​้หนั​ังตะลุ​ุง ในการเรี​ียนการสอนวิ​ิชากายวิ​ิภาค และสรี​ีรวิ​ิทยา คณะพยาบาลศาสตร์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยราชภั​ัฏสุ​ุราษฎร์​์ธานี​ี มาเป็​็นตั​ัวอย่​่างในนิ​ิทรรศการครั้​้�งนี้​้� มองเห็​็นได้​้ว่า่ การใช้​้หนั​ังตะลุ​ุงเพื่​่�อ พั​ัฒนานวั​ัตกรรมสู่​่�การเรี​ียนรู้​้� เพื่​่�อ สร้​้างแรงจู​ูงใจในการเรี​ียนรู้​้� การ บู​ูรณาการศิ​ิลปวั​ัฒนธรรมกั​ับการ เรี​ียนการสอน ก่​่อให้​้เกิ​ิดประสิ​ิทธิ​ิภาพ

ในการเรี​ียนการสอน อี​ีกทั้​้�งยั​ังช่​่วย อนุ​ุรักั ษ์​์สืบื สานศิ​ิลปวั​ัฒนธรรมท้​้อง ถิ่​่�น ที่​่�คาดว่​่าผู้​้�เรี​ียนเกิ​ิดความสนใจใน การเรี​ียนการสอน โดยเฉพาะการ บู​ูรณาการหนั​ังตะลุ​ุงกั​ับการเรี​ียน การสอนที่​่�เป็​็นมากกว่​่าการให้​้ความ รู้​้�ความเข้​้าใจด้​้านศิ​ิลปวั​ัฒนธรรมและ ภู​ูมิ​ิปั​ัญญา ซึ่ง่� ศิ​ิลปะและภู​ูมิ​ิปั​ัญญา ท้​้องถิ่​่�นยั​ังเป็​็นเครื่​่�องจรรโลงความ ดี​ีงามในการดำำ�รงชี​ีวิ​ิต สร้​้างความ ร่​่วมมื​ือ สร้​้างความเข้​้มแข็​็งในชุ​ุนชน อย่​่างดี​ียิ่​่�ง จึ​ึงเป็​็นตั​ัวกลางในการแลก เปลี่​่�ยนแนวคิ​ิดและประสบการณ์​์ ยกระดั​ับเยาวชนให้​้ได้​้รั​ับความรู้​้� ความเข้​้าใจ ได้​้นำำ�แนวทางในการใช้​้ ศิ​ิลปวั​ัฒนธรรมท้​้องถิ่​่�นไปใช้​้ในการ จั​ัดการเรี​ียนการสอน เพื่​่�อยกระดั​ับ ผลสั​ัมฤทธิ์​์�และรองรั​ับการประเมิ​ิน คุ​ุณภาพสถานศึ​ึกษาได้​้ต่​่อไป จากที่​่�ได้​้กล่​่าวมาทั้​้�งหมดนั้​้�น เป็​็น เพี​ียงส่​่วนหนึ่​่�งของบทบาทหน้​้าที่​่�ของ การศึ​ึกษาที่​่�มี​ีต่​่อหนั​ังตะลุ​ุง ระบบ การศึ​ึกษาไม่​่ว่​่าจะอยู่​่�ในระดั​ับการ ศึ​ึกษาช่​่วงใด ก็​็ล้​้วนเป็​็นตั​ัวกลางใน การถ่​่ายทอดวั​ัฒนธรรมหนั​ังตะลุ​ุงได้​้ ดี​ีและเห็​็นผลอย่​่างมาก เพราะฉะนั้​้�น นั​ักเรี​ียนนั​ักศึ​ึกษาที่​่�ได้​้รับั ความรู้​้�ทาง ด้​้านนี้​้�มาแล้​้วนั้​้�น ก็​็ควรบั​ันทึ​ึกข้​้อมู​ูล ไว้​้เพื่​่�อถ่​่ายทอดองค์​์ความรู้​้�ต่​่อไปจาก รุ่​่�นสู่​่�รุ่​่�น เพื่​่�อไม่​่ให้​้ศิ​ิลปะการแสดงที่​่� ควรค่​่าแก่​่การอนุ​ุรักั ษ์​์ไว้​้นั้​้�น ต้​้องสู​ูญ สลายไปตามกาลเวลา การนำำ�หนั​ังตะลุ​ุงเข้​้าสู่​่�ไทยแลนด์​์ ๔.๐ การอนุ​ุรักั ษ์​์วัฒ ั นธรรมหนั​ังตะลุ​ุง ไม่​่ให้​้เลื​ือนหายไปนั้​้�น ไม่​่เพี​ียงแต่​่ รณรงค์​์ให้​้บุ​ุคคลทั่​่�วไปเห็​็นถึ​ึงความ สำำ�คั​ัญเท่​่านั้​้�น แต่​่ยั​ังต้​้องคำำ�นึ​ึงถึ​ึง สิ่​่�งที่​่�เป็​็นแกนหลั​ักสำำ�คั​ัญในการขั​ับ เคลื่​่�อนศิ​ิลปวั​ัฒนธรรมพื้​้�นเมื​ือง นั่​่�น ก็​็คือื “คณะหนั​ังตะลุ​ุง” ดั​ังที่​่�ได้​้กล่​่าว มาข้​้างต้​้น เมื่​่�อวั​ันเวลาผ่​่านไป หนั​ัง 35

ตะลุ​ุงกลั​ับกลายเป็​็นความบั​ันเทิ​ิงที่​่� ต้​้องจั​ัดหามาในราคาที่​่� “แพงและ ยุ่​่�งยาก” เมื่​่�อเที​ียบกั​ับภาพยนตร์​์ เพราะหนั​ังตะลุ​ุงต้​้องใช้​้แรงงาน คน (และฝี​ีมื​ือ) มากกว่​่าการฉาย ภาพยนตร์​์ ค่​่าจ้​้างต่​่อคื​ืนจึ​ึงแพงกว่​่า ยุ​ุคที่​่�การฉายภาพยนตร์​์เฟื่​่�องฟู​ู หนั​ัง ตะลุ​ุงก็​็มีแี ต่​่ซบเซาลง ยิ่​่�งเมื่​่�อเข้​้าสู่​่�ยุ​ุค อิ​ินเทอร์​์เน็​็ต มี​ีสิ่​่�งสร้​้างความบั​ันเทิ​ิง ที่​่�สามารถเข้​้าถึ​ึงผู้​้�คนได้​้ง่า่ ยกว่​่า ก่​่อ ให้​้เกิ​ิดปั​ัจจั​ัยที่​่�มาแย่​่งความสนใจไป จากศิ​ิลปะหนั​ังตะลุ​ุงแทบหมดสิ้​้�น ทำำ�ให้​้คณะหนั​ังตะลุ​ุงหลาย ๆ คณะ ขาดรายได้​้ที่​่�จะนำำ�มาจุ​ุนเจื​ือตนเอง และเพื่​่�อนร่​่วมคณะ เส้​้นทางที่​่�จะ ทำำ�ให้​้คณะหนั​ังตะลุ​ุงและศิ​ิลปะแขนง นี้​้�ดำำ�รงอยู่​่�ได้​้ในปั​ัจจุ​ุบันั คื​ือ การนำำ�เข้​้า สู่​่�ไทยแลนด์​์ ๔.๐ โดย “การเปลี่​่�ยน คุ​ุณค่​่าให้​้กลายเป็​็นมู​ูลค่​่า” การเปลี่​่ย� นคุ​ุณค่​่าให้​้กลายเป็​็นมู​ูลค่​่า การแปลงคุ​ุณค่​่าเป็​็นมู​ูลค่​่า แล้​้ว นำำ�มู​ูลค่​่าที่​่�ได้​้ไปเติ​ิมแต่​่งรั​ักษาให้​้เกิ​ิด คุ​ุณค่​่าที่​่�เพิ่​่�มมากขึ้​้�น ในลั​ักษณะเป็​็น วงจรที่​่�เสริ​ิมส่​่งซึ่ง่� กั​ันและกั​ัน และมี​ี แนวคิ​ิดเกี่​่�ยวกั​ับการค้​้าในอนาคตโดย ทำำ�ให้​้เกิ​ิดการเลื่​่�อนไหลอย่​่างอิ​ิสระไม่​่ใช่​่ แต่​่เฉพาะสิ​ินค้​้าและบริ​ิการเท่​่านั้​้�น แต่​่เป็​็นการเลื่​่�อนไหลอย่​่างอิ​ิสระ ของความคิ​ิดริ​ิเริ่​่�มสร้​้างสรรค์​์ และ ข้​้อมู​ูลจะต้​้องมุ่​่�งเน้​้นการพั​ัฒนาการ

36

นำำ�เทคโนโลยี​ีสมั​ัยใหม่​่มาใช้​้ และ พั​ัฒนานวั​ัตกรรม เพื่​่�อสร้​้างคุ​ุณค่​่า และมู​ูลค่​่าให้​้แก่​่สินิ ค้​้าและบริ​ิการทาง วั​ัฒนธรรมเพิ่​่�มมากขึ้​้�นใน ๔ ลั​ักษณะ ที่​่�สำำ�คั​ัญ ได้​้แก่​่ ๑. อยู่​่�บนพื้​้�นฐานของความรู้​้�และ ภู​ูมิ​ิปั​ัญญา (Knowledge Based) ๒. มี​ีความคิ​ิดสร้​้างสรรค์​์และ นวั​ัตกรรม (Creative & Innovation) ๓. มี​ีความโดดเด่​่นหรื​ือสร้​้าง ความแตกต่​่าง (Differentiation) ๔. มี​ีตั​ัวตนที่​่�เป็​็นเอกลั​ักษณ์​์ หรื​ือตราสิ​ินค้​้า (Brand) ที่​่�ชั​ัดเจน ในปั​ัจจุ​ุบันั เรามี​ีช่อ่ งทางในการ ขายที่​่�ไม่​่ต้อ้ งเสี​ียเงิ​ินแม้​้แต่​่บาทเดี​ียว แต่​่กลั​ับทำำ�การค้​้าไปได้​้ทั่​่�วโลก โดยที่​่� ไม่​่ต้อ้ งเดิ​ินทางหรื​ือโฆษณาที่​่�ประเทศ นั้​้�น ๆ ได้​้ ดั​ังนั้​้�น เราสามารถขาย ได้​้โดยทางโซเชี​ียล เช่​่น Facebook Instagram Line YouTube ฯลฯ เรา ต้​้องศึ​ึกษาหนั​ังตะลุ​ุงอย่​่างละเอี​ียด นำำ�มาพั​ัฒนาและปรั​ับใช้​้กั​ับโมเดล การพั​ัฒนาประเทศ นำำ�นวั​ัตกรรม ใหม่​่มาปรั​ับใช้​้ในการผลิ​ิต หรื​ือการ โปรโมตให้​้เป็​็นที่​่�รู้​้�จักั อย่​่างแพร่​่หลาย รู้​้�ว่า่ ตลาดภายนอกนั้​้�นต้​้องการอะไร สั​ังเกตจุ​ุดแข็​็ง จุ​ุดอ่​่อน อุ​ุปสรรค สร้​้างโอกาสให้​้แก่​่หนั​ังตะลุ​ุง นำำ�ราย ได้​้จากในประเทศและต่​่างประเทศเข้​้า สู่​่�ชุ​ุมชนที่​่�มี​ีศิลิ ปะหนั​ังตะลุ​ุงอยู่​่� นั​ับได้​้ ว่​่าการที่​่�ประเทศไทยนั้​้�นเปลี่​่�ยนแปลง

และมี​ีนโยบายพั​ัฒนาเศรษฐกิ​ิจ ทำำ�ให้​้ เรามี​ีช่​่องทางในการประชาสั​ัมพั​ันธ์​์ และการขายมากขึ้​้�น ซึ่ง่� ขึ้​้�นอยู่​่�กั​ับว่​่า เราจะเข้​้าใจเรี​ียนรู้​้�และปรั​ับตั​ัวให้​้เข้​้า กั​ับนโยบาย Thailand 4.0 อย่​่างไร ดั​ังเช่​่นยุ​ุทธศาสตร์​์ชาติ​ิ ๒๐ ปี​ี ที่​่�ว่​่า “มั่​่�นคง มั่​่�งคั่​่�ง ยั่​่�งยื​ืน” การทำำ�ให้​้วั​ัฒนธรรมหนั​ังตะลุ​ุง ดำำ�รงอยู่​่�นั้​้�น สามารถทำำ�ได้​้หลาก หลายทาง ไม่​่ว่า่ จะเป็​็น การค้​้นคว้​้า วิ​ิจัยั เก็​็บรวบรวมข้​้อมู​ูล เพื่​่�อให้​้ทราบ ถึ​ึงสภาพปั​ัจจุ​ุบันั เหตุ​ุแห่​่งการปรั​ับ เปลี่​่�ยน การอนุ​ุรักั ษ์​์ การฟื้​้น� ฟู​ู การ พั​ัฒนา การถ่​่ายทอด การส่​่งเสริ​ิม กิ​ิจกรรม การเผยแพร่​่แลกเปลี่​่�ยน การเสริ​ิมสร้​้างปราชญ์​์ท้อ้ งถิ่​่�น และ การนำำ�เข้​้าสู่​่�ไทยแลนด์​์ ๔.๐ เพื่​่�อ เปลี่​่�ยนคุ​ุณค่​่าให้​้กลายเป็​็นมู​ูลค่​่า ก่​่อ ให้​้เกิ​ิดวงจรทางเศรษฐกิ​ิจ ความเข้​้าใจ ในการปรั​ับประยุ​ุกต์​์วัฒ ั นธรรมหนั​ัง ตะลุ​ุง ทั้​้�งหมดทั้​้�งมวลนี้​้�ล้​้วนแล้​้วแต่​่ เป็​็นการเสริ​ิมส่​่งให้​้ศิลิ ปะแขนงนี้​้�คงอยู่​่� ได้​้ทั้​้�งสิ้​้�น ฉั​ันใดก็​็ฉันั นั้​้�น สิ่​่�งมี​ีชีวิี ติ ที่​่�ไม่​่ ปรั​ับตั​ัวให้​้เข้​้ากั​ับสภาพแวดล้​้อม จะ ไม่​่สามารถคงอยู่​่�ได้​้ฉันั ใด วั​ัฒนธรรม ที่​่�ไม่​่ปรั​ับเปลี่​่�ยนให้​้เข้​้ากั​ับสภาพสั​ังคม ก็​็ไม่​่สามารถดำำ�รงอยู่​่�ได้​้ฉันั นั้​้�น ตาม รู​ูปแบบวิ​ิถี​ีทางของวิ​ิวั​ัฒนาการทาง ภู​ูมิ​ิปั​ัญญาที่​่�มี​ีการดำำ�เนิ​ินไปตามวิ​ิถี​ี ทางของธรรมชาติ​ินั่​่�นเอง

บรรณานุ​ุกรม กองบริ​ิหารงานวิ​ิจั​ัยและประกั​ันคุ​ุณภาพการศึ​ึกษา. (๒๕๕๙). พิ​ิมพ์​์เขี​ียว Thailand 4.0 โมเดลขั​ับเคลื่​่�อนประเทศไทยสู่​่�ความมั่​่�งคั่​่�ง มั่​่�นคง และยั่​่�งยื​ืน. Retrieved from www.libarts.up.ac.th/v2/img/ Thailand-4.0.pdf ชวน เพชรแก้​้ว. (๒๕๔๘). รายงานการวิ​ิจั​ัยเรื่​่�องหนั​ังตะลุ​ุงในประเทศไทย. สุ​ุ ร าษฎร์​์ ธ านี​ี : สำำ�นั​ั ก ศิ​ิ ล ปะและวั​ั ฒ นธรรมมหาวิ​ิ ท ยาลั​ั ย ราชภั​ั ฏ สุ​ุราษฎร์​์ธานี​ี. เตื​ือน พรหมเมศ, ประพั​ันธ์​์ ขวั​ัญประดั​ับ, สนิ​ิท บุ​ุญฤทธิ์​์�, อรุ​ุณรั​ัตน์​์ ดวงสร้​้ อ ยทอง, ประดั​ั บ พงศ์​์ ไ พบู​ู ล ย์​์ , วิ​ิ ไ ลลั​ั ก ษณ์​์ เล็​็ ก ศิ​ิ ริ​ิ รั​ั ต น์​์ และสาโรช นาคะวิ​ิโรจน์​์. (๒๕๒๘). รายงานการสั​ัมมนาหนั​ังตะลุ​ุง ๑๔ จั​ังหวั​ัดภาคใต้​้ ๒-๔ สิ​ิงหาคม ๒๕๒๘. สงขลา: ศู​ูนย์​์วั​ัฒนธรรม จั​ังหวั​ัดสงขลา วิ​ิทยาลั​ัยครู​ูสงขลา. ปริ​ิ ตตา เฉลิ​ิ มเผ่​่ า กออนั​ั นตกุ​ุ ล. (๒๕๒๕). ความเปลี่​่� ยนแปลงและ ความต่​่ อเนื่​่� องในศิ​ิลปะการแสดงหนั​ั งตะลุ​ุ ง. กรุ​ุ งเทพฯ: สถาบั​ั น ไทยคดี​ีศึ​ึกษา มหาวิ​ิทยาลั​ัยธรรมศาสตร์​์. ภั​ักดี​ี รั​ัตนมุ​ุขย์​์. (๒๕๖๐). Thailand 4.0 ตอบโจทย์​์ประเทศไทย?. กรุ​ุงเทพฯ: สำำ�นั​ักพิ​ิมพ์​์ปั​ัญญาชน. วิ​ิมล ดำำ�ศรี​ี. (๒๕๔๙). หนั​ังตะลุ​ุงชั้​้�นครู​ูคู่​่�เมื​ืองนครศรี​ีธรรมราช. พิ​ิมพ์​์ ครั้​้�งที่​่� ๒. นครศรี​ีธรรมราช: คณะมนุ​ุษยศาสตร์​์และสั​ังคมศาสตร์​์ และศู​ูนย์​์ศิ​ิลปวั​ัฒนธรรม มหาวิ​ิทยาลั​ัยราชภั​ัฏนครศรี​ีธรรมราช. สถาพร ศรี​ีสั​ัจจั​ัง. (๒๕๔๔). หนั​ังตะลุ​ุง: อั​ัจฉริ​ิยลั​ักษณ์​์การละเล่​่นแห่​่ง เมื​ืองใต้​้. สงขลา: สถาบั​ันทั​ักษิ​ิณคดี​ีศึ​ึกษา. สนิ​ิท บุ​ุญฤทธิ์​์�, อุ​ุดม หนู​ูทอง, ประสิ​ิทธิ์​์� ฤทธาภิ​ิรมย์​์, ปรี​ีชา ทิ​ิชิ​ินพงศ์​์ และสถาพร ศรี​ีสั​ัจจั​ัง. (๒๕๓๒). ที่​่�ระลึ​ึกงานพระราชทานเพลิ​ิง ศพ “นายหนั​ังกั้​้�น ทองหล่​่อ” ศิ​ิลปิ​ินแห่​่งชาติ​ิ สาขาศิ​ิลปะการแสดง (หนั​ั งตะลุ​ุ ง) ๒๕๒๙ จั​ั งหวั​ั ดสงขลา. สงขลา: ชมรมหนั​ั งตะลุ​ุ ง จั​ังหวั​ัดสงขลา, สำำ�นั​ักงานคณะกรรมการวั​ัฒนธรรมแห่​่งชาติ​ิ. สุ​ุ ธิ​ิ ว งศ์​์ พงศ์​์ ไ พบู​ู ล ย์​์ . (๒๕--). หนั​ั ง ตะลุ​ุ ง ศู​ูนย์​์ ส่​่ ง เสริ​ิ ม ภาษาและ วั​ัฒนธรรมภาคใต้​้. สงขลา: โรงพิ​ิมพ์​์มงคลการพิ​ิมพ์​์. อุ​ุดม หนู​ูทอง. (๒๕๓๑). ดนตรี​ีและการละเล่​่นพื้​้�นบ้​้านภาคใต้​้. สงขลา: มหาวิ​ิทยาลั​ัยศรี​ีนคริ​ินทรวิ​ิโรฒ สงขลา.

37

MUSIC BUSINESS

ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�เพลง... ผิ​ิดที่​่�...????? เรื่​่�อง: ปาณิ​ิชา ธุ​ุวธนายศ (Panicha Tuwatanayod) เพี​ียงรำำ�ไพ สิ​ิ ทธิ​ิโสภณ (Piangrumpai Sitthisopon) รพี​ี หลิ​ิมวงศ์​์ (Rapee Limvong)

บทนำำ� การละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� เป็​็นปั​ัญหา ที่​่�มี​ีในประเทศไทยมานานนั​ับสิ​ิบปี​ี โดยเฉพาะวงการเพลง ซึ่​่�งศิ​ิลปิ​ิน ส่​่วนใหญ่​่มั​ักนำำ�เพลงที่​่�ติ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� ไปร้​้องในงานต่​่าง ๆ จนทำำ�ให้​้มี​ีการ ขึ้​้�นโรงพั​ักกั​ันเป็​็นข่​่าวครึ​ึกโครม รวม ถึ​ึงผู้​้�ประกอบการร้​้านค้​้าเล็​็ก ๆ ที่​่�ได้​้ นำำ�บทเพลงมาใช้​้ประกอบกั​ับกิ​ิจการ แบบไม่​่ได้​้ตั้​้�งใจ จนเกิ​ิดเป็​็นประเด็​็น ต่​่าง ๆ ที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นอย่​่างในปั​ัจจุ​ุบั​ันที่​่� 38

ข่​่าวได้​้ออกมา ในปั​ัจจุ​ุบันั ปั​ัญหาเรื่​่�องของการ ละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�นั้​้�น ยั​ังไม่​่ได้​้ถู​ูกแก้​้ไข ให้​้เกิ​ิดความชั​ัดเจน หรื​ือปรั​ับแก้​้ให้​้ เหมาะสมกั​ับสภาพความเป็​็นอยู่​่�ของ คนในสั​ังคมไทย รวมถึ​ึงการเผยแพร่​่ เพื่​่�อทำำ�ให้​้เกิ​ิดความเข้​้าใจในกฎหมาย ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ที่​่�ถูกู ต้​้องและทั่​่�วถึ​ึง โดยต้​้อง ยอมรั​ับว่​่า การที่​่�เทคโนโลยี​ีเข้​้ามามี​ี บทบาทในวงการดนตรี​ี ทำำ�ให้​้เกิ​ิด ความเปลี่​่�ยนแปลงเป็​็นอย่​่างมาก

พฤติ​ิกรรมของผู้​้�คนเปลี่​่�ยนไป จากที่​่� เมื่​่�อก่​่อนนั้​้�น การฟั​ังเพลงจะสามารถ ฟั​ังเพลงได้​้จากเครื่​่�องเล่​่นซี​ีดีหี รื​ือเทป ก็​็เปลี่​่�ยนเป็​็นการฟั​ังในสื่​่�อออนไลน์​์ มากขึ้​้�น เช่​่น ยู​ูทูบู หรื​ือแอปพลิ​ิเคชั​ัน เกี่​่�ยวกั​ับเพลงต่​่าง ๆ รวมถึ​ึงการผลิ​ิต และเผยแพร่​่ผลงานเพลงสามารถ ทำำ�ได้​้ง่า่ ยขึ้​้�น ยกตั​ัวอย่​่างเช่​่น การทำำ� เพลงคั​ัฟเวอร์​์ขึ้​้�นสื่​่�อออนไลน์​์ต่​่าง ๆ ดั​ังนั้​้�น เมื่​่�อเทคโนโลยี​ีได้​้เข้​้ามามี​ี บทบาทกั​ับพฤติ​ิกรรมของคน การ

กระทำำ�บางอย่​่างที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นโดยไม่​่คาด ที่​่�จะกระทำำ�การใด ๆ เกี่​่�ยวกั​ับงาน คิ​ิด อาจจะเป็​็นการกระทำำ�ที่​่�ละเมิ​ิด ที่​่�ผู้​้�สร้​้างสรรค์​์ได้​้ทำำ�ขึ้​้�นตามประเภท ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ของเจ้​้าของผลงานก็​็เป็​็นได้​้ ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ที่​่�กฎหมายกำำ�หนด ได้​้แก่​่ งาน วรรณกรรม นาฏกรรม ศิ​ิลปกรรม คำำ�นิยิ ามของกฎหมายทรั​ัพย์สิ์ นิ ทาง ดนตรี​ีกรรม โสตทั​ัศนวั​ัสดุ​ุ ภาพยนตร์​์ ปั​ัญญา สิ่​่�งบั​ันทึ​ึกเสี​ียง งานแพร่​่เสี​ียงแพร่​่ ทรั​ัพย์​์สินิ ทางปั​ัญญา หมายถึ​ึง ภาพ หรื​ืองานอื่​่�นใดในแผนกวรรณคดี​ี ผลงานอั​ันเกิ​ิดจากการประดิ​ิษฐ์​์ คิ​ิดค้​้น แผนกวิ​ิทยาศาสตร์​์ หรื​ือแผนกศิ​ิลปะ หรื​ือสร้​้างสรรค์​์ของมนุ​ุษย์​์ ซึ่​่�งเน้​้น ไม่​่ว่​่างานดั​ังกล่​่าวจะแสดงออกโดย ที่​่�ผลผลิ​ิตของสติ​ิปั​ัญญาและความ วิ​ิธี​ีหรื​ือรู​ูปแบบใด ๆ นอกจากนั้​้�น ชำำ�นาญ โดยไม่​่คำำ�นึงึ ถึ​ึงชนิ​ิดของการ กฎหมายลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ยั​ังให้​้ความคุ้​้�มครอง สร้​้างสรรค์​์หรื​ือวิ​ิธี​ีในการแสดงออก ถึ​ึงสิ​ิทธิ​ิของนั​ักแสดงด้​้วย (กระทรวง ทรั​ัพย์​์สินิ ทางปั​ัญญาอาจแสดงออก พาณิ​ิชย์​์, ๒๕๕๘) ในรู​ูปแบบของสิ่​่�งที่​่�จั​ับต้​้องได้​้ เช่​่น สิ​ินค้​้าต่​่าง ๆ หรื​ือในรู​ูปของสิ่​่�งที่​่�จั​ับ กฎหมายลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ไทยในยุ​ุคสมั​ัยใหม่​่ ต้​้องไม่​่ได้​้ เช่​่น บริ​ิการ แนวคิ​ิดในการ แต่​่เดิ​ิมประเทศไทยได้​้ประกาศใช้​้ ดำำ�เนิ​ินธุ​ุรกิ​ิจ กรรมวิ​ิธี​ีการผลิ​ิตทาง พระราชบั​ัญญั​ัติลิ​ิ ขิ สิ​ิทธิ์​์� พ.ศ. ๒๕๓๗ อุ​ุตสาหกรรม (กรมทรั​ัพย์​์สิ​ินทาง โดยให้​้ความคุ้​้�มครองไปถึ​ึงผลงานที่​่� ปั​ัญญา กระทรวงพาณิ​ิชย์​์, ๒๕๕๘) มี​ีมาแต่​่เดิ​ิม ก่​่อนที่​่�พระราชบั​ัญญั​ัตินี้​้�ิ โดยในทางสากลนั้​้�น ทรั​ัพย์​์สิ​ินทาง จะถู​ูกนำำ�ออกมาใช้​้ โดยการกระทำำ�ที่​่� ปั​ัญญาแบ่​่งออกเป็​็น ๒ ประเภทใหญ่​่ ๆ เข้​้าข่​่ายละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�สามารถแบ่​่ง ได้​้แก่​่ ทรั​ัพย์​์สิ​ินทางอุ​ุตสาหกรรม ได้​้ ๒ ประเภท คื​ือ โดยทางตรง และ (Industrial Property) และลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� โดยทางอ้​้อม (Copyright) การละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�โดยตรง คื​ือ ทรั​ัพย์​์สิ​ินทางอุ​ุตสาหกรรม การทำำ�ซ้ำำ�� ดั​ัดแปลง และเผยแพร่​่แก่​่ (Industrial Property) หมายถึ​ึง สาธารณชน รวมทั้​้�งการนำำ�ต้​้นฉบั​ับ ความคิ​ิดสร้​้างสรรค์​์ของมนุ​ุษย์​์ที่​่� หรื​ือสำำ�เนางานดั​ังกล่​่าวออกให้​้เช่​่า เกี่​่�ยวกั​ับสิ​ินค้​้าอุ​ุตสาหกรรมต่​่าง ๆ โดยไม่​่ได้​้รั​ับอนุ​ุญาตจากเจ้​้าของ ความคิ​ิดสร้​้างสรรค์​์อาจเป็​็นความ ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� คิ​ิดในการประดิ​ิษฐ์​์คิดิ ค้​้น ซึ่ง่� อาจจะ การละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�โดยอ้​้อม คื​ือ เป็​็นกระบวนการหรื​ือเทคนิ​ิคในการ การกระทำำ�ทางการค้​้า หรื​ือการ ผลิ​ิตที่​่�ได้​้ปรั​ับปรุ​ุงหรื​ือคิ​ิดค้​้นขึ้​้�นใหม่​่ กระทำำ�ที่​่�มี​ีส่ว่ นสนั​ับสนุ​ุนให้​้เกิ​ิดการ หรื​ือการออกแบบผลิ​ิตภั​ัณฑ์​์ทาง ละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ดั​ังกล่​่าวข้​้างต้​้น โดย อุ​ุตสาหกรรมที่​่�เป็​็นองค์​์ประกอบและ ผู้​้�กระทำำ�รู้​้�อยู่​่�แล้​้วว่​่างานใดได้​้ทำำ�ขึ้​้�น รู​ูปร่​่างของตั​ัวผลิ​ิตภั​ัณฑ์​์ นอกจากนี้​้� โดยละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ของผู้​้�อื่​่�น แต่​่ก็​็ ยั​ังรวมถึ​ึงเครื่​่�องหมายการค้​้าหรื​ือ ยั​ังกระทำำ�เพื่​่�อหากำำ�ไรจากงานนั้​้�น ยี่​่�ห้​้อ ชื่​่�อและถิ่​่�นที่​่�อยู่​่�ทางการค้​้า ได้​้แก่​่ การขาย มี​ีไว้​้เพื่​่�อขาย ให้​้เช่​่า รวมถึ​ึงแหล่​่งกำำ�เนิ​ิดและการป้​้องกั​ัน เสนอให้​้เช่​่า ให้​้เช่​่าซื้​้�อ เสนอให้​้เช่​่า การแข่​่งขั​ันทางการค้​้าที่​่�ไม่​่เป็​็นธรรม ซื้​้�อ เผยต่​่อสาธารณชน แจกจ่​่ายใน (True Innovation Center, 2559) ลั​ักษณะที่​่�อาจก่​่อให้​้เกิ​ิดความเสี​ียหาย ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� (Copyright) หมายถึ​ึง ต่​่อเจ้​้าของลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� และนำำ�หรื​ือสั่​่�ง สิ​ิทธิ​ิแต่​่เพี​ียงผู้​้�เดี​ียวของผู้​้�สร้​้างสรรค์​์ เข้​้ามาในประเทศ (พระราชบั​ัญญั​ัติ​ิ

ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�, ๒๕๓๗) ในปั​ัจจุ​ุบั​ัน ประเทศไทยได้​้ ปรั​ับปรุ​ุงและประกาศใช้​้พระราช บั​ัญญั​ัติ​ิลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� พ.ศ. ๒๕๕๘ เป็​็น ที่​่�เรี​ียบร้​้อยแล้​้ว โดยเหตุ​ุผลหลั​ักใน การประกาศใช้​้พระราชบั​ัญญั​ัติฉิ บั​ับนี้​้� คื​ือ การเพิ่​่�มเติ​ิมเนื้​้�อหาในส่​่วนของ การใช้​้สื่​่�อออนไลน์​์ต่า่ ง ๆ การกระทำำ� ที่​่�ถื​ือว่​่าเป็​็นการละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�เกี่​่�ยว กั​ับสื่​่�อออนไลน์​์ เช่​่น การลบความ เป็​็นเจ้​้าของ ของเจ้​้าของผลงาน หรื​ือ เปลี่​่�ยนแปลงสิ่​่�งต่​่าง ๆ การปรั​ับแต่​่ง รู​ูปภาพหรื​ือวิ​ิดีโี อของผู้​้�อื่​่�นแล้​้วนำำ�มา โพสต์​์ภายใต้​้ชื่​่�อของผู้​้�ใช้​้สื่​่�อนั้​้�น โดย ไม่​่ได้​้ขออนุ​ุญาตจากเจ้​้าของลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� การดาวน์​์โหลดภาพยนตร์​์หรื​ือเพลง มาฟั​ัง แล้​้วมี​ีการแชร์​์ต่​่อให้​้แก่​่ผู้​้�อื่​่�น จะถื​ือว่​่าเป็​็นการละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�เช่​่น เดี​ียวกั​ัน เพราะเปรี​ียบเหมื​ือนการ ทำำ�ซ้ำำ�� และอี​ีกประเด็​็นหนึ่​่�งที่​่�น่​่าจั​ับตา มอง คื​ือ การคั​ัฟเวอร์​์เพลง โดยการ กระทำำ�ที่​่�ถู​ูกต้​้องที่​่�สุ​ุดและเลี่​่�ยงปั​ัญหา คื​ือ ต้​้องมี​ีการขออนุ​ุญาตจากทาง เจ้​้าของลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�นั้​้�นให้​้เรี​ียบร้​้อยเสี​ีย ก่​่อน นอกจากนี้​้� ยั​ังมี​ีการกำำ�หนด ข้​้อยกเว้​้นการละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�เพิ่​่�มเติ​ิม เพื่​่�อประโยชน์​์ของคนพิ​ิการทางการ มองเห็​็น คนพิ​ิการทางการได้​้ยินิ คน พิ​ิการทางสติ​ิปั​ัญญา และคนพิ​ิการ ประเภทอื่​่�น ที่​่�จะสามารถเข้​้าถึ​ึงงาน อั​ันมี​ีลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ได้​้ด้​้วย เป็​็นศิ​ิลปินิ ดั​ัง ใช่​่ว่​่าจะร้​้องได้​้ทุกุ เพลง “สมั​ัยนี้​้� ศิ​ิลปิ​ิน นั​ักร้​้อง นั​ักแต่​่ง เพลง สามารถขึ้​้�นทะเบี​ียนเพลงเอง ได้​้หมด เป็​็นเอกเทศ และมี​ีตัวั เลื​ือก ในการทำำ�สั​ัญญาผู้​้�ดู​ูแลสิ​ิทธิ​ิประโยชน์​์ มากกว่​่าในอดี​ีต” “อยากให้​้ทุ​ุกคนที่​่�ทำำ�งานเกี่​่�ยว กั​ับเพลง ศึ​ึกษาทำำ�ความเข้​้าใจกั​ับ เรื่​่�องลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� ผลประโยชน์​์ที่​่�ควรได้​้ รั​ับ ระบุ​ุให้​้ชัดั เจนไปเลยว่​่าเพลงไหน 39

ร้​้องได้​้หรื​ือร้​้องไม่​่ได้​้” คำำ�พู​ูดข้​้างต้​้นนั้​้�น เป็​็นคำำ�พู​ูดของ ศิ​ิลปิ​ินชื่​่�อ ฟอร์​์ด สบชั​ัย ไกรยู​ูรเสน ศิ​ิลปิ​ินนั​ักร้​้องที่​่�เรารู้​้�จั​ักกั​ันในเพลง “หยุ​ุดตรงนี้​้�ที่​่�เธอ” ที่​่�เกิ​ิดกรณี​ีเจ้​้า ตั​ัวได้​้นำำ�เพลงหยุ​ุดตรงนี้​้�ที่​่�เธอไปร้​้อง ในงานแต่​่งงานเพื่​่�อนสนิ​ิท จนเกิ​ิด เป็​็นประเด็​็นกั​ับทางต้​้นสั​ังกั​ัดเดิ​ิมที่​่� เจ้​้าตั​ัวเคยอยู่​่� ได้​้มี​ีการฟ้​้องร้​้องถึ​ึง การนำำ�เพลงไปร้​้องแบบผิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� โดยในปั​ัจจุ​ุบั​ันเจ้​้าตั​ัวได้​้ให้​้ข่​่าวถึ​ึง ความคื​ืบหน้​้าของคดี​ีว่​่ายั​ังคงมี​ีอยู่​่� แต่​่ในอี​ีกแนวทางหนึ่​่�ง ศิ​ิลปิ​ินนั​ักแต่​่ง เพลงระดั​ับแนวหน้​้าของเมื​ืองไทย อย่​่างคุ​ุณจุ้​้�ย ศุ​ุ บุ​ุญเลี้​้�ยง ได้​้กล่​่าว ถึ​ึงประเด็​็นปั​ัญหาในเรื่​่�องนี้​้�ไว้​้ว่​่า “เจ้​้าของลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�สามารถทำำ�อะไร กั​ับผลงานก็​็ได้​้ จะยกให้​้ใครก็​็ได้​้ ตามความต้​้องการของเขา ศิ​ิลปิ​ิน ไม่​่มี​ีสิ​ิทธิ์​์�ที่​่�จะนำำ�เพลงที่​่�ขั​ับร้​้องไป ใช้​้ ถ้​้าไม่​่ได้​้รั​ับอนุ​ุญาต เพราะไม่​่ได้​้ 40

เป็​็นเจ้​้าของ หากศิ​ิลปิ​ินย้​้ายค่​่าย ถ้​้า อยากนำำ�เพลงไปร้​้องก็​็สามารถทำำ�ได้​้ แต่​่ต้อ้ งอยู่​่�ในเงื่​่�อนไข ๓ ข้​้อนี้​้� คื​ือ ๑. ซื้​้�อลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�นั้​้�น ๒. ตกลงกั​ันระหว่​่าง สั​ังกั​ัดใหม่​่กั​ับสั​ังกั​ัดเก่​่า ๓. จ่​่ายค่​่า ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ทุ​ุกครั้​้�งที่​่�นำำ�เพลงไปขั​ับร้​้อง” จากมุ​ุมมองว่​่าผลประโยชน์​์ต้​้องตั้​้�ง อยู่​่�บนความยุ​ุติ​ิธรรมระหว่​่างต้​้น สั​ังกั​ัด นั​ักแต่​่งเพลง และนั​ักร้​้อง โดยทางกฎหมายออกแบบมาเพื่​่�อ ปกครองและคุ้​้�มครองลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� เรี​ียก ว่​่า “ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ทางปั​ัญญา” มี​ีไว้​้เพื่​่�อ ปกป้​้องเจ้​้าของความคิ​ิดริ​ิเริ่​่�ม ไม่​่ได้​้ ปกป้​้องตั​ัวศิ​ิลปิ​ิน แค่​่เปิ​ิดเพลงไม่​่คิ​ิด ก็​็ละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ได้​้ เมื่​่�อมองในอี​ีกแง่​่มุมุ หนึ่​่�ง สำำ�หรั​ับ ผู้​้�ประกอบการร้​้านค้​้าต่​่าง ๆ คงจะ ยกตั​ัวอย่​่างกรณี​ีเพลงที่​่�เปิ​ิดภายใน ร้​้านกาแฟ หลั​ังเกิ​ิดกรณี​ีร้​้านกาแฟ รายหนึ่​่�งถู​ูกดำำ�เนิ​ินคดี​ีฐานละเมิ​ิด

กฎหมายลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� จึ​ึงเลี่​่�ยงไม่​่เปิ​ิด เพลงของศิ​ิลปิ​ินจากค่​่ายดั​ัง แล้​้ว เปลี่​่�ยนมาเปิ​ิดเพลงที่​่�เป็​็นดนตรี​ี บรรเลงแทน ขณะที่​่�ฝ่​่ายกฎหมาย กรมทรั​ัพย์​์สิ​ินทางปั​ัญญาได้​้ระบุ​ุว่​่า การเปิ​ิดเพลงในสถานประกอบการ ไม่​่ว่​่าจะเปิ​ิดผ่​่านยู​ูทู​ูบหรื​ือวิ​ิทยุ​ุ ถื​ือ เป็​็นการเผยแพร่​่ต่อ่ สาธารณชน ต้​้อง ได้​้รับั การอนุ​ุญาตจากเจ้​้าของลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� ก่​่อน และแม้​้ไม่​่มี​ีเจตนาเพื่​่�อการค้​้า แต่​่ก็​็ถื​ือว่​่าเข้​้าข่​่ายละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ได้​้ เนื่​่�องจากกฎหมายคุ้​้�มครองเจ้​้าของ ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�เพี​ียงผู้​้�เดี​ียว ซึ่ง่� จะมี​ีความผิ​ิด ตาม พ.ร.บ. ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� ดั​ังนั้​้�น หาก ผู้​้�ประกอบการรายใดจะเปิ​ิดเพลง ภายในร้​้านของตน คงจะต้​้องศึ​ึกษาข้​้อ กฎหมายให้​้ละเอี​ียด เพื่​่�อป้​้องกั​ันการ ละเมิ​ิดกฎหมายโดยรู้​้�เท่​่าไม่​่ถึงึ การณ์​์ ขณะที่​่�กรมทรั​ัพย์​์สิ​ินทางปั​ัญญาจะ ช่​่วยเจรจากั​ับเจ้​้าของลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�และ หน่​่วยงานจั​ัดเก็​็บค่​่าลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� เพื่​่�อ

ความชั​ัดเจนเกี่​่�ยวกั​ับการจั​ัดเก็​็บใน กลุ่​่�มสถานประกอบการ ส่​่วนกรณี​ีที่​่�มีศิี ลิ ปิ​ินบางรายและ บางค่​่ายเพลงอนุ​ุญาตให้​้ผู้​้�ประกอบ การนำำ�เพลงไปเปิ​ิดในร้​้านโดยไม่​่คิ​ิด ค่​่าลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�นั้​้�น สามารถทำำ�ได้​้ แต่​่ผู้​้� ประกอบการต้​้องตรวจสอบให้​้ละเอี​ียด เพราะแต่​่ละเพลงอาจมี​ีเจ้​้าของ ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�มากกว่​่าหนึ่​่�งแห่​่ง ทำำ�ให้​้การ ตรวจสอบนั้​้�นทำำ�ได้​้ยาก บางที​ีกรม ทรั​ัพย์​์สินิ ทางปั​ัญญาอาจเป็​็นคนกลาง ที่​่�รวบรวมผลงานของศิ​ิลปิ​ินและค่​่าย เพลงที่​่�อนุ​ุญาตให้​้เผยแพร่​่ได้​้โดย ไม่​่ผิ​ิดกฎหมาย ปั​ัญหาอี​ีกประการ หนึ่​่�ง คื​ือ ตั​ัวกฎหมายยั​ังคงมี​ีความ คลุ​ุมเครื​ือ ทำำ�ให้​้เกิ​ิดความเข้​้าใจผิ​ิด และกฎหมายที่​่�เคร่​่งครั​ัดมากเกิ​ินไป อาจไม่​่เป็​็นผลดี​ีต่อ่ เจ้​้าของค่​่ายเพลง และศิ​ิลปิ​ิน หากต้​้องการผลิ​ิตผลงาน เพลงใหม่​่ ๆ และต้​้องเผยแพร่​่ให้​้เป็​็น ที่​่�รู้​้�จั​ักของสาธารณชน ใช้​้ยู​ูทู​ูบอย่​่างไรไม่​่ให้​้ผิ​ิด หลั​ังจากที่​่�มี​ีการประกาศใช้​้ พ.ร.บ. ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� ฉบั​ับปี​ี ๒๕๕๘ เพิ่​่�ม เติ​ิม ตามที่​่� รองศาสตราจารย์​์อร พรรณ พนั​ัสพั​ัฒนา อาจารย์​์จากคณะ นิ​ิติศิ าสตร์​์ จุ​ุฬาลงกรณ์​์มหาวิ​ิทยาลั​ัย ได้​้กล่​่าวถึ​ึงประเด็​็นนี้​้�ไว้​้ว่า่ ในการเผย แพร่​่คลิ​ิปวิ​ิดีโี อที่​่�อยู่​่�บนเว็​็บไซต์​์ยูทู​ู บู ในปั​ัจจุ​ุบันั ไม่​่ว่า่ จะเป็​็นการแชร์​์หรื​ือ นำำ�ลิ​ิงก์​์ไปโพสต์​์ในสื่​่�อออนไลน์​์ต่า่ ง ๆ การที่​่�ผู้​้�แชร์​์จะให้​้เครดิ​ิตผู้​้�ที่​่�เป็​็นเจ้​้าของ ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�อย่​่างเดี​ียวนั้​้�นอาจจะยั​ังไม่​่พอ ควรจะต้​้องพิ​ิจารณาเกณฑ์​์ ๔ ข้​้อ ของการใช้​้ลิขิ สิ​ิทธิ์​์�ของผู้​้�อื่​่�นโดยชอบ หรื​ือที่​่�เรี​ียกกั​ันว่​่า Fair use ควบคู่​่� กั​ันไปด้​้วย คื​ือ ๑. วั​ัตถุ​ุประสงค์​์และ ลั​ักษณะของการใช้​้งานลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� จะ ต้​้องไม่​่ใช่​่ในลั​ักษณะกระทำำ�เพื่​่�อการ ค้​้าหรื​ือหากำำ�ไร ๒. ลั​ักษณะของงาน อั​ันมี​ีลิขิ สิ​ิทธิ์​์� ต้​้องคำำ�นึ​ึงถึ​ึงระดั​ับของ

การสร้​้างสรรค์​์ ถ้​้าเป็​็นงานที่​่�ต้​้องใช้​้ จิ​ินตนาการมาก เมื่​่�อผู้​้�อื่​่�นนำำ�งานไป ใช้​้ จะถื​ือว่​่าเป็​็นการใช้​้งานลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ที่​่� ไม่​่เป็​็นธรรม มากกว่​่างานลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� ที่​่�เป็​็นข้​้อเท็​็จจริ​ิง ๓. ปริ​ิมาณและ เนื้​้�อหาที่​่�เป็​็นสาระสำำ�คั​ัญของงาน คื​ือ ต้​้องไม่​่ใช้​้มากเกิ​ินไป หรื​ือใช้​้ใน ส่​่วนที่​่�เป็​็นหลั​ักใหญ่​่ใจความของผล งาน และ ๔. ต้​้องคำำ�นึ​ึงถึ​ึงผลกระทบ ต่​่อการสร้​้างรายได้​้ของงานนั้​้�นด้​้วย คั​ัฟเวอร์​์เพลงขึ้​้�นยู​ูทู​ูบผิ​ิดหรื​ือไม่​่? การคั​ัฟเวอร์​์เพลง หรื​ือนำำ�เพลง ดั​ังของค่​่ายเพลงต่​่าง ๆ มาร้​้องนั้​้�น ถ้​้าหากเป็​็นการทำำ�เพื่​่�อใช้​้ส่​่วนตั​ัว ร้​้องเล่​่นในบ้​้าน ในกลุ่​่�มคนเล็​็ก ๆ ก็​็ไม่​่ถือื ว่​่าเป็​็นการละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�แต่​่ อย่​่างใด แต่​่ถ้า้ เป็​็นการคั​ัฟเวอร์​์เพื่​่�อ เอาขึ้​้�นยู​ูทูบู โดยมี​ีวัตั ถุ​ุประสงค์​์เพื่​่�อ ต้​้องการให้​้คนรู้​้�จั​ัก จะถื​ือเป็​็นการ ละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ทั​ันที​ี โดยความผิ​ิด นั้​้�นจะเกิ​ิดเป็​็นคดี​ีความหรื​ือไม่​่ ขึ้​้�นอยู่​่� กั​ับดุ​ุลยพิ​ินิจิ ของเจ้​้าของลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ของ เพลงที่​่�นำำ�มาคั​ัฟเวอร์​์ด้ว้ ย ว่​่ามี​ีเจตนา ที่​่�จะเอาผิ​ิดหรื​ือไม่​่ที่​่�เผยแพร่​่คลิ​ิป คั​ัฟเวอร์​์ดังั กล่​่าว ในกรณี​ีนี้​้� นางสาว นุ​ุสรา กาญจนกู​ูล ผู้​้�อำำ�นวยการสำำ�นั​ัก กฎหมาย กรมทรั​ัพย์​์สินิ ทางปั​ัญญา ได้​้ให้​้สั​ัมภาษณ์​์กั​ับที​ีมข่​่าวของช่​่อง PPTVHD ว่​่า การคั​ัฟเวอร์​์เพลงของ ศิ​ิลปิ​ิน โดยปกติ​ิที่​่�เห็​็นกั​ันในปั​ัจจุ​ุบันั คื​ือ การคั​ัฟเวอร์​์เพลงแล้​้วอั​ัพโหลด ขึ้​้�นยู​ูทูบู โดยผู้​้�ที่​่�คั​ัฟเวอร์​์ร้อ้ งเพลง ๆ นั้​้�น ในเวอร์​์ชันั เสี​ียงร้​้องของตน ถื​ือว่​่า เป็​็นการละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�อย่​่างชั​ัดเจน เพราะไม่​่ได้​้มี​ีวั​ัตถุ​ุประสงค์​์เพื่​่�อใช้​้ งานส่​่วนตั​ัวอย่​่างแน่​่นอน หากมี​ีการ อั​ัพโหลดขึ้​้�นยู​ูทู​ูบ ผู้​้�ที่​่�คั​ัฟเวอร์​์ส่​่วน มากไม่​่ได้​้มี​ีการขออนุ​ุญาตเจ้​้าของ ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�เพลงดั​ังกล่​่าวก่​่อน โดยคำำ�ว่​่า เจ้​้าของลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� ไม่​่ได้​้หมายถึ​ึงศิ​ิลปิ​ิน ผู้​้�ร้​้องเพลง แต่​่หมายถึ​ึงผู้​้�สร้​้างสรรค์​์

เพลง ๆ นั้​้�น ซึ่​่�งอาจเป็​็นได้​้ทั้​้�งค่​่าย เพลงต้​้นสั​ังกั​ัดหรื​ือบุ​ุคคลอื่​่�น หากใคร ต้​้องการที่​่�จะคั​ัฟเวอร์​์เพลง ก็​็ต้อ้ งขอ อนุ​ุญาตเจ้​้าของลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ก่​่อน ซึ่​่�งในที่​่� นี้​้� หมายรวมถึ​ึงเพลงต่​่างประเทศ ด้​้วยเช่​่นกั​ัน บทสรุ​ุป จากสภาพปั​ัญหาที่​่�ได้​้พบเจอ เกี่​่�ยวกั​ับความรู้​้�ความเข้​้าใจ รวมถึ​ึง การกระทำำ�บางอย่​่างที่​่�ถู​ูกเข้​้าใจผิ​ิดใน เรื่​่�องของปั​ัญหาการละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� ผู้​้� เขี​ียนได้​้ศึกึ ษาและหาความรู้​้�ในเรื่​่�อง ของการละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� ทำำ�ให้​้ผู้​้�เขี​ียน ได้​้ข้อ้ สรุ​ุปและแนวทางแก้​้ปัญ ั หาพอ สั​ังเขป คื​ือ ประการแรก จะต้​้องมี​ี การปรั​ับแก้​้ไขปั​ัญหาเรื่​่�องของความ รู้​้�ความเข้​้าใจด้​้านลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� โดยหน่​่วย งานที่​่�มี​ีส่ว่ นเกี่​่�ยวข้​้องร่​่วมกั​ันรณรงค์​์ สร้​้างความตระหนั​ักถึ​ึงบทลงโทษของ การละเมิ​ิดลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์� ถึ​ึงการกระทำำ� ที่​่�สามารถทำำ�ได้​้และไม่​่สามารถทำำ�ได้​้ รวมถึ​ึงข้​้อกฎหมายข้​้อบั​ังคั​ับอื่​่�น ใดก็​็ตามที่​่�เกี่​่�ยวข้​้องกั​ับกฎหมาย ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ด้​้วย อี​ีกประการหนึ่​่�ง คื​ือ การปรั​ับ แก้​้ไขเรื่​่�องกฎหมายให้​้เหมาะสม กั​ับปั​ัญหาที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นภายในประเทศ อยากจะขอยกตั​ัวอย่​่างเปรี​ียบเที​ียบ ในประเทศสหรั​ัฐอเมริ​ิกา กฎหมาย ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�กลางแห่​่งสหรั​ัฐฯ มาตรา 110(5)(B) ได้​้ยกเว้​้นสิ​ิทธิ​ิแต่​่เพี​ียง ผู้​้�เดี​ียวของผู้​้�ถื​ือลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�เอาไว้​้ ทำำ�ให้​้ “ผู้​้�ประกอบธุ​ุรกิ​ิจขนาดเล็​็ก” (รวม ถึ​ึงผู้​้�ประกอบการขนาดใหญ่​่ที่​่�จำำ�กัดั การเผยแพร่​่งานอั​ันมี​ีลิขิ สิ​ิทธิ์​์�ภายใต้​้ เงื่​่�อนไขที่​่�กำำ�หนด) สามารถเผยแพร่​่ งานเพลงและงานวี​ีดิ​ิทั​ัศน์​์ที่​่�มี​ีการ กระจายเสี​ียงหรื​ือแพร่​่ภาพทางวิ​ิทยุ​ุ หรื​ือโทรทั​ัศน์​์สู่​่�สาธารณะอยู่​่�แล้​้ว โดย ไม่​่ต้อ้ งเสี​ียค่​่าลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ให้​้แก่​่ผู้​้�ถือื สิ​ิทธิ​ิ แต่​่อย่​่างใด หากไม่​่มีกี ารเรี​ียกเก็​็บค่​่า 41

ใช้​้จ่า่ ยในการรั​ับฟั​ังหรื​ือรั​ับชมโดยตรง เนื่​่�องจากงานดั​ังกล่​่าวทุ​ุกคนสามารถ รั​ับชมรั​ับฟั​ังได้​้ฟรี​ี ๆ อยู่​่�แล้​้ว ในยุ​ุค ปั​ัจจุ​ุบันั ซึ่ง่� หากร้​้านอาหารหรื​ือร้​้าน ค้​้าอื่​่�น ๆ ไม่​่เปิ​ิดวิ​ิทยุ​ุหรื​ือที​ีวี​ี ลู​ูกค้​้าที่​่� มี​ีมือื ถื​ือรุ่​่�นใหม่​่ ๆ ก็​็จะยั​ังคงสามารถ

รั​ับสื่​่�อดั​ังกล่​่าวได้​้ โดยไม่​่ต้อ้ งพึ่​่�งร้​้าน ค้​้าหรื​ือร้​้านอาหาร หากจะกล่​่าวว่​่า กฎหมายนั้​้�นมี​ีไว้​้เพื่​่�อควบคุ​ุมผู้​้�คน แต่​่ผู้​้�คนในแต่​่ละพื้​้�นที่​่�ย่​่อมมี​ีความ แตกต่​่างกั​ันในเรื่​่�องของลั​ักษณะความ เป็​็นเอกลั​ักษณ์​์เฉพาะถิ่​่�นฐาน จะ

เหมาะสมกว่​่าหรื​ือไม่​่ หากว่​่าหลั​ัก กฎหมายสามารถปรั​ับให้​้เหมาะสม กั​ับสภาพแวดล้​้อมความเป็​็นอยู่​่�ของ ประชาชนในประเทศได้​้อย่​่างเหมาะ สมและสอดคล้​้องกั​ับวิ​ิถี​ีชี​ีวิ​ิตจริ​ิง ๆ

แหล่​่งอ้​้างอิ​ิง กรมทรั​ัพย์​์สิ​ินทางปั​ัญญา. กฎหมายลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�. (ออนไลน์​์). เข้​้าถึ​ึงได้​้จาก http://www.ipthailand.go.th/th/ copyright-007.html กรมทรั​ัพย์​์สินิ ทางปั​ัญญา. ความรู้​้�เบื้​้�องต้​้นด้​้านทรั​ัพย์​์สินิ ทางปั​ัญญา. (ออนไลน์​์). เข้​้าถึ​ึงได้​้จาก https://www. ipthailand.go.th/images/633/book/basic_IP.pdf พั​ัชรี​ีวรรณ มงคล. (๒๕๖๑). “ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�ทางปั​ัญญา” เป็​็นศิ​ิลปิ​ินดั​ัง ใช่​่ว่​่าจะร้​้องได้​้ทุ​ุกเพลง. (ออนไลน์​์). เข้​้าถึ​ึง ได้​้จาก https://www.posttoday.com/ent/news/545178 รุ​ุจิ​ิระ บุ​ุนนาค. (๒๕๕๘). ขายซี​ีดีลิี ิขสิ​ิทธิ์​์�ผิ​ิดกฎหมาย. (ออนไลน์​์). เข้​้าถึ​ึงได้​้จาก https://www.dailynews. co.th/article/299576 อดิ​ิเทพ พั​ันธ์​์ทอง. (๒๕๕๙). ความเป็​็นมาของกฎหมาย “ลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�” และ “หลั​ักสากล” ในกฎหมายลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�. (ออนไลน์​์). เข้​้าถึ​ึงได้​้จาก https://www.silpa-mag.com/history/article_786 True Innovation Center. ทรั​ัพย์​์สินิ ทางปั​ัญญา. (ออนไลน์​์). เข้​้าถึ​ึงได้​้จาก https://www.trueinnovationcenter. com/ip.php

42

นำำ�เข้​้าและจั​ัดจำ�ำ หน่​่ายโดยTSH MUSIC www.tshmusic.com (Tel. 02-622-6451-5)

43

THAI AND ORIENTAL MUSIC

ประเพณี​ีแห่​่ฉั​ัตรรั​ับพระพุ​ุทธองค์​์ (ซ่​่งทะเดิ่​่�ง) กลุ่​่�มชาติ​ิพั​ันธุ์​์�กะเหรี่​่�ยงโพล่​่ง ตำำ�บลยางหั​ัก อำำ�เภอปากท่​่อ จั​ังหวั​ัดราชบุ​ุรี​ี เรื่​่�อง: ธั​ันยาภรณ์​์ โพธิ​ิกาวิ​ิน (Dhanyaporn Phothikawin) อาจารย์​์ประจำำ�สาขาวิ​ิชาดนตรี​ีศึ​ึกษา วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล

จั​ังหวั​ัดราชบุ​ุรี​ีมี​ีความหลาก หลายทางเชื้​้�อชาติ​ิและเผ่​่าพั​ันธุ์​์� มี​ี ความแตกต่​่างกั​ันทางวั​ัฒนธรรมและ ประเพณี​ี อั​ันเป็​็นลั​ักษณะเด่​่นของ จั​ังหวั​ัดที่​่�สื​ืบทอดมาแต่​่โบราณกาล เพราะสภาพภู​ูมิปิ ระเทศที่​่�เสริ​ิมให้​้เมื​ือง ราชบุ​ุรี​ีเป็​็นศู​ูนย์​์รวมทางวั​ัฒนธรรม 44

เป็​็นเมื​ืองที่​่�ผู้​้�คนหลายกลุ่​่�มที่​่�อาศั​ัย อยู่​่�บริ​ิเวณชายแดนระหว่​่างไทยและ สาธารณรั​ัฐแห่​่งสหภาพเมี​ียนมา อพยพเข้​้ามาตั้​้�งรกราก ทำำ�ให้​้เมื​ือง ราชบุ​ุรีปี ระกอบด้​้วยชนหลายเชื้​้�อชาติ​ิ กะเหรี่​่�ยงชาติ​ิพั​ันธุ์​์�โพล่​่งเป็​็น กลุ่​่�มชาติ​ิพันั ธุ์​์�หนึ่​่�ง ได้​้เข้​้ามาตั้​้�งรกราก

ในจั​ังหวั​ัดราชบุ​ุรี​ี และมี​ีความสำำ�คั​ัญ ทางประวั​ัติศิ าสตร์​์และวั​ัฒนธรรมของ จั​ังหวั​ัดราชบุ​ุรี​ี โดยอาศั​ัยอยู่​่�ในพื้​้�นที่​่� อำำ�เภอสวนผึ้​้�ง ได้​้แก่​่ ตำำ�บลสวนผึ้​้�ง และตำำ�บลตะนาวศรี​ี, อำำ�เภอบ้​้าน คา ได้​้แก่​่ ตำำ�บลบ้​้านคา และตำำ�บล บ้​้านบึ​ึง, อำำ�เภอปากท่​่อ ได้​้แก่​่ ตำำ�บล

การทำำ�ทะเดิ่​่�ง หรื​ือฉั​ัตร

ยางหั​ัก (สำำ�นั​ักงานจั​ังหวั​ัดราชบุ​ุรี​ี, ๒๕๖๒: ๑๙) ชาวกะเหรี่​่�ยงมี​ีภาษา ประเพณี​ี พิ​ิธีกี รรม และวั​ัฒนธรรมหลายอย่​่าง ที่​่�เป็​็นเอกลั​ักษณ์​์ สะท้​้อนวิ​ิถีชี​ี วิี ติ และ การดำำ�รงชี​ีพ ดั​ังเช่​่นประเพณี​ีที่​่�สำำ�คัญ ั หลั​ังจากวั​ันออกพรรษา ที่​่�ได้​้รับั การ สื​ืบทอดมาแต่​่ครั้​้�งบรรพบุ​ุรุ​ุษ เป็​็น งานประจำำ�ปี​ีอย่​่างหนึ่​่�งของหมู่​่�บ้​้าน ชาวกะเหรี่​่�ยง นั่​่�นคื​ือ ประเพณี​ี “แห่​่ฉัตั รรั​ับพระพุ​ุทธองค์​์” หรื​ือ “แห่​่ พุ่​่�มดอกไม้​้” หรื​ือเรี​ียกว่​่า “ประเพณี​ี ซ่​่งทะเดิ่​่�ง” ประเพณี​ีแห่​่ฉัตั รรั​ับพระพุ​ุทธองค์​์ ของชาวกะเหรี่​่�ยงนี้​้� เกิ​ิดขึ้​้�นจากความ ศรั​ัทธาในศาสนา โดยชาวกะเหรี่​่�ยง เชื่​่�อว่​่า ในวั​ันออกพรรษาเป็​็นวั​ันที่​่� พระพุ​ุทธเจ้​้าพร้​้อมทั้​้�งบรรดาเทวดา 45

ทะเดิ่​่�ง หรื​ือฉั​ัตร

พระอิ​ินทร์​์ ได้​้เสด็​็จจากสวรรค์​์ชั้​้�น ดาวดึ​ึงส์​์ลงมาเปิ​ิดโลกทั้​้�งสาม คื​ือ สวรรค์​์ โลกมนุ​ุษย์​์ และบาดาล หรื​ือ อาจเรี​ียกได้​้ว่า่ เป็​็น “วั​ันฟ้​้าต่ำำ��แผ่​่นดิ​ิน สู​ูง” ที่​่�บรรดามนุ​ุษย์​์ เทวดาและ วิ​ิญญาณในขุ​ุมนรก (คนดี​ีคนชั่​่�ว) จะได้​้มี​ีโอกาสเข้​้าถึ​ึงธรรมะของ พุ​ุทธองค์​์ ดั​ังนั้​้�น ประเพณี​ีนี้​้� ชาว กะเหรี่​่�ยงจึ​ึงได้​้สร้​้างฉั​ัตรขึ้​้�นมาเพื่​่�อ นมั​ัสการพระพุ​ุทธเจ้​้า พระอิ​ินทร์​์ เทวดา เป็​็นการชำำ�ระจิ​ิตใจให้​้ผ่อ่ งใส เพื่​่�อรั​ับเสด็​็จพระพุ​ุทธเจ้​้าและน้​้อม รั​ับธรรมะไว้​้ในจิ​ิตใจ นอกจากนี้​้� ยั​ัง เป็​็นโอกาสที่​่�ชาวกะเหรี่​่�ยงจะได้​้ขอ ขมาต่​่อพระพุ​ุทธเจ้​้าและสิ่​่�งศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์� ที่​่�ตนเองนั​ับถื​ือ จากการละเมิ​ิดศี​ีล ข้​้อห้​้ามต่​่าง ๆ ในช่​่วงเทศกาลเข้​้า พรรษาที่​่�ผ่​่านมา (ศิ​ิริธิ ร สาวเสม, ๒๕๕๕: ๙๙) รวมทั้​้�งเพื่​่�อขอพรสิ่​่�ง 46

ศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธ์​์ทั้​้�งหลาย ให้​้ตนเองและ หมู่​่�บ้​้านอยู่​่�เย็​็นเป็​็นสุ​ุข ไม่​่เจ็​็บป่​่วย เป็​็นการทำำ�บุ​ุญให้​้เกิ​ิดความเป็​็นสิ​ิริ​ิ มงคลแก่​่หมู่​่�บ้​้านและตนเอง ในวั​ันก่​่อนออกพรรษา ชาว กะเหรี่​่�ยงจะช่​่วยกั​ันจั​ัดเตรี​ียมวั​ัสดุ​ุ ที่​่�จะนำำ�มาทำำ�ทะเดิ่​่�ง หรื​ือฉั​ัตร ชาย หนุ่​่�มจะออกไปหาตั​ัดไม้​้รวกให้​้มีคี วาม ยาวพอประมาณ แล้​้วนำำ�ไม้​้ไผ่​่มาจั​ัก ตอกเพื่​่�อสานฉั​ัตรเป็​็นชั้​้�น ๆ คนหนุ่​่�ม สาวจะช่​่วยกั​ันสานตั​ัวแมลง จั​ักจั่​่�น ปลา และหงส์​์ เพื่​่�อติ​ิดบนยอดของ ฉั​ัตร แสดงถึ​ึงความเคารพบู​ูชาต่​่อสิ่​่�ง ศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์�ทั้​้�งหลายที่​่�ทำำ�ให้​้เกิ​ิดความ อุ​ุดมสมบู​ูรณ์​์ นอกจากนี้​้�ยั​ังจั​ัดหา ดอกไม้​้ เช่​่น ดอกรั​ัก ดอกบานไม่​่รู้​้�โรย และดอกดาวเรื​ือง มาร้​้อยเป็​็นพวง เพื่​่�อเสริ​ิมความเป็​็นสิ​ิริ​ิมงคลที่​่�จะ ส่​่งผลให้​้เกิ​ิดความเจริ​ิญรุ่​่�งเรื​ืองแก่​่

หมู่​่�บ้​้านและตนเองอี​ีกด้​้วย เมื่​่�อถึ​ึงเวลาหั​ัวค่ำำ�� ชาวกะเหรี่​่�ยง ต่​่างนำำ�ฉั​ัตรของหมู่​่�บ้​้านตนและหมู่​่�บ้​้าน ใกล้​้เคี​ียงมาเข้​้าร่​่วมขบวนแห่​่ โดยใน แต่​่ละปี​ีจะมี​ีการตกลงกั​ันว่​่าหมู่​่�บ้​้าน ใดจะเป็​็นเจ้​้าภาพ และจะแห่​่ของ หมู่​่�บ้​้านใดก่​่อน ก็​็จะผลั​ัดเปลี่​่�ยน หมุ​ุนเวี​ียนกั​ันไป โดยก่​่อนที่​่�จะเริ่​่�ม แห่​่นั้​้�น ผู้​้�อาวุ​ุโสของหมู่​่�บ้​้านนั้​้�น ๆ จะนำำ�ขมิ้​้�น ส้​้มป่​่อย ใส่​่ขันั น้ำำ��มนต์​์ไป ประพรมที่​่�พระพุ​ุทธรู​ูปและต้​้นฉั​ัตร จากนั้​้�นจึ​ึงประพรมให้​้แก่​่ผู้​้�ร่ว่ มขบวน แล้​้วจึ​ึงแห่​่ฉัตั รหรื​ือทะเดิ่​่�งไปยั​ังศาลา หรื​ือเจดี​ีย์ส่์ ว่ นกลางของหมู่​่�บ้​้าน เดิ​ิน วนรอบ ๓ รอบ แล้​้วจึ​ึงนำำ�ฉั​ัตรนั้​้�น ไปปั​ักรอบเจดี​ีย์​์ ผู้​้�เข้​้าร่​่วมขบวน ต่​่างถื​ือดอกไม้​้ธูปู เที​ียนของตนไปจุ​ุด อธิ​ิษฐานรอบเจดี​ีย์​์ ในช่​่วงของการแห่​่ ชาวกะเหรี่​่�ยงมั​ักจะแต่​่งกายด้​้วยชุ​ุด

การแห่​่ทะเดิ่​่�ง หรื​ือแห่​่ฉั​ัตร

47

ชาวกะเหรี่​่�ยงเป่​่าแคน

กะเหรี่​่�ยงและฟ้​้อนรำ��อย่​่างสวยงาม เมื่​่�อเสร็​็จพิ​ิธีแี ห่​่ ชาวกะเหรี่​่�ยงจั​ัดให้​้ มี​ีกิ​ิจกรรมการละเล่​่น ทั้​้�งการร้​้อง การรำ�� เพื่​่�อแสดงวั​ัฒนธรรมของตน และเป็​็นการอนุ​ุรักั ษ์​์ให้​้ชาวกะเหรี่​่�ยง 48

ในรุ่​่�นต่​่อไปได้​้ปฏิ​ิบั​ัติ​ิตาม ในการร่​่วมแห่​่และการจั​ัดกิ​ิจกรรม การละเล่​่นต่​่าง ๆ ของชาวกะเหรี่​่�ยง วั​ัฒนธรรมทางดนตรี​ีได้​้เข้​้ามามี​ี บทบาทและทำำ�หน้​้าที่​่�ในการบรรเลง

ประกอบประเพณี​ีและพิ​ิธีกี รรม โดย เครื่​่�องดนตรี​ีที่​่�ชาวกะเหรี่​่�ยงนำำ�มาใช้​้ ส่​่วนใหญ่​่เป็​็นเครื่​่�องดนตรี​ีที่​่�มาจาก ธรรมชาติ​ิ เช่​่น ไม้​้ไผ่​่ เพราะชาว กะเหรี่​่�ยงมี​ีความใกล้​้ชิดิ กั​ับธรรมชาติ​ิ จึ​ึงได้​้คิดิ ค้​้นและประดิ​ิษฐ์​์เครื่​่�องดนตรี​ี ต่​่าง ๆ ขึ้​้�นมา “แคน” เป็​็นเครื่​่�องดนตรี​ี ชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่�ชาวกะเหรี่​่�ยงได้​้ประดิ​ิษฐ์​์ คิ​ิดค้​้นขึ้​้�น และเป็​็นเครื่​่�องดนตรี​ีที่​่�ได้​้ รั​ับการสื​ืบทอดมาจากบรรพบุ​ุรุษุ มา อย่​่างยาวนาน นอกจากนี้​้�ยั​ังมี​ีเครื่​่�อง ดนตรี​ีอีกี หนึ่​่�งชนิ​ิด ที่​่�เรี​ียกว่​่า “เหย่​่ย” หรื​ือ “จ้​้องหน่​่อง” ที่​่�ชาวกะเหรี่​่�ยง นำำ�มาใช้​้ประกอบการร้​้องและบรรเลง ร่​่วมกั​ับเครื่​่�องดนตรี​ีประกอบจั​ังหวะ อื่​่�น ๆ (ศิ​ิริ​ิธร สาวเสม, ๒๕๕๕) วั​ัฒนธรรมการสื​ืบทอดดนตรี​ีของ ชาวกะเหรี่​่�ยง ส่​่วนใหญ่​่ผู้​้�เล่​่นดนตรี​ี จะได้​้รับั การถ่​่ายทอดจากครอบครั​ัว ของตน ซึ่ง่� เป็​็นนั​ักดนตรี​ีของหมู่​่�บ้​้าน หรื​ือจากความสนใจทางดนตรี​ี จึ​ึงขอ เข้​้าไปเรี​ียนกั​ับผู้​้�มี​ีความรู้​้�ความสามารถ ด้​้านดนตรี​ี ดนตรี​ีในวั​ัฒนธรรมของ ชาวกะเหรี่​่�ยงเป็​็นการสื​ืบทอดกั​ันมา ด้​้วยวิ​ิธีมุี ขุ ปาฐะ เนื้​้�อหาของบทเพลง กล่​่าวถึ​ึงธรรมชาติ​ิ ศาสนา และคำำ� สอน มี​ีลั​ักษณะเป็​็นบทเพลงสั้​้�น ๆ นิ​ิยมร้​้องคลอไปกั​ับการบรรเลงแคน มี​ีจังั หวะและทำำ�นองดำำ�เนิ​ินไปอย่​่าง เรี​ียบง่​่าย เพื่​่�อให้​้ดนตรี​ีเป็​็นสื่​่�อกลาง และนำำ�จิ​ิตใจผู้​้�เข้​้าร่​่วมพิ​ิธีใี ห้​้มีคี วาม ศรั​ัทธาในพิ​ิธีกี รรมที่​่�กำำ�ลั​ังกระทำำ�อยู่​่� และเพื่​่�อเป็​็นเครื่​่�องบอกสั​ัญญาณใน การเริ่​่�มทำำ�พิ​ิธี​ีกรรมต่​่าง ๆ (วิ​ิสุ​ุดา เจี​ี ย มเจิ​ิ ม , ๒๕๕๔; ธนพชร นุ​ุตสาระ, ๒๕๕๗: ๕๙) ดั​ังนั้​้�น วั​ัฒนธรรมดนตรี​ีของชาวกะเหรี่​่�ยง จึ​ึงมี​ีบทบาททางสั​ังคม วั​ัฒนธรรม และมี​ีความสำำ�คั​ัญในการประกอบ ประเพณี​ี พิ​ิธี​ีกรรม เพื่​่�อสร้​้างความ บั​ันเทิ​ิงและการทำำ�กิ​ิจกรรมของคนใน ชุ​ุมชน นอกจากนี้​้�ยั​ังเป็​็นการเชื่​่�อมโยง

ระหว่​่างชาวกะเหรี่​่�ยงทั้​้�งรุ่​่�นเก่​่าและ รุ่​่�นใหม่​่เข้​้าด้​้วยกั​ัน เพื่​่�อสร้​้างความ สามั​ัคคี​ี เสริ​ิมสร้​้างความสั​ัมพั​ันธ์​์อันั ดี​ีระหว่​่างชาวกะเหรี่​่�ยงด้​้วยกั​ันในอี​ีก ทางหนึ่​่�งด้​้วย จากการศึ​ึกษาประเพณี​ีแห่​่ฉัตั ร รั​ับพระพุ​ุทธองค์​์ (ซ่​่งทะเดิ่​่�ง) ของ ชาวกะเหรี่​่�ยงชาติ​ิพันั ธุ์​์�โพล่​่งในจั​ังหวั​ัด ราชบุ​ุรี​ี ประเพณี​ีดังั กล่​่าวสะท้​้อนความ คิ​ิด ความเชื่​่�อ และความศรั​ัทธาที่​่�มี​ี

ต่​่อสิ่​่�งศั​ักดิ์​์�สิ​ิทธิ์​์�ของชาวกะเหรี่​่�ยง ที่​่� จะช่​่วยให้​้หมู่​่�บ้​้านที่​่�ตนอาศั​ัยอยู่​่�เย็​็น เป็​็นสุ​ุข เกิ​ิดความเป็​็นสิ​ิริมิ งคล โดย มี​ีดนตรี​ีที่​่�ทำำ�หน้​้าที่​่�เป็​็นสื่​่�อกลาง เพื่​่�อ นำำ�จิ​ิตใจของผู้​้�เข้​้าร่​่วมพิ​ิธี​ีให้​้มี​ีความ ศรั​ัทธา และเป็​็นการสร้​้างความภู​ูมิใิ จ ในเอกลั​ักษณ์​์ของตนเอง รวมทั้​้�งหล่​่อ หลอมคนในชุ​ุมชนให้​้เกิ​ิดความรั​ัก ความสามั​ัคคี​ี นอกจากนี้​้� ประเพณี​ี และพิ​ิธี​ีกรรมดั​ังกล่​่าว ยั​ังเป็​็นการ

อนุ​ุรั​ักษ์​์ ฟื้​้�นฟู​ู สนั​ับสนุ​ุนให้​้เกิ​ิดการ เรี​ียนรู้​้�วัฒ ั นธรรมด้​้านดนตรี​ีที่​่�สะท้​้อน ให้​้เห็​็นถึ​ึงความเข้​้มแข็​็ง ความภาค ภู​ูมิ​ิใจในคุ​ุณค่​่าของวั​ัฒนธรรมใน ชาติ​ิพั​ันธุ์​์�ของตน

เอกสารอ้​้างอิ​ิง กาฝาก บุ​ุญเปรื​ือง สั​ัมภาษณ์​์เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๗ กั​ันยายน พ.ศ. ๒๕๖๓ มุ​ุทิ​ิตา มหาลาภก่​่อเกี​ียรติ​ิ สั​ัมภาษณ์​์เมื่​่�อวั​ันที่​่� ๗ กั​ันยายน พ.ศ. ๒๕๖๓ ธนพชร นุ​ุตสาระ. (๒๕๕๗). แนวทางการอนุ​ุรักษ์ ั ์วั​ัฒนธรรมดนตรี​ี ของชาวกะเหรี่​่ย� ง ตำำ�บลบ้​้านจั​ันทร์​์ อำำ�เภอกั​ัลยาณิ​ิวัฒ ั นา จั​ังหวั​ัด เชี​ียงใหม่​่. เชี​ียงใหม่​่: มหาวิ​ิทยาลั​ัยราชภั​ัฏเชี​ียงใหม่​่. วิ​ิสุ​ุดา เจี​ียมเจิ​ิม. (๒๕๕๔). การศึ​ึกษาดนตรี​ีของชาวกะเหรี่​่�ยงบ้​้าน ป่​่าละอู​ู ตำำ�บลห้​้วยสั​ัตว์​์ใหญ่​่ อำำ�เภอหั​ัวหิ​ิน จั​ังหวั​ัดประจวบคี​ีรีขัี นธ์ ั .์ ปริ​ิญญาศิ​ิลปกรรมศาสตรมหาบั​ัณฑิ​ิต สาขาวิ​ิชามานุ​ุษยดุ​ุริยิ างควิ​ิทยา บั​ัณฑิ​ิตวิ​ิทยาลั​ัย มหาวิ​ิทยาลั​ัยศรี​ีนคริ​ินทรวิ​ิโรฒ. ศิ​ิริ​ิธร สาวเสม. (๒๕๕๕). ดนตรี​ีกะเหรี่​่�ยง กรณี​ีศึ​ึกษาหมู่​่�บ้​้านโป่​่ง กระทิ​ิงบน ตำำ�บลบ้​้านบึ​ึง อำำ�เภอบ้​้านคา จั​ังหวั​ัดราชบุ​ุรี.ี ปริ​ิญญา ศิ​ิลปกรรมศาสตรมหาบั​ัณฑิ​ิต สาขาวิ​ิชามานุ​ุษยดุ​ุริยิ างควิ​ิทยา บั​ัณฑิ​ิต วิ​ิทยาลั​ัย มหาวิ​ิทยาลั​ัยศรี​ีนคริ​ินทรวิ​ิโรฒ. สำำ�นั​ักงานจั​ังหวั​ัดราชบุ​ุรี.ี (๒๕๖๒). แผนพั​ัฒนาจั​ังหวั​ัดราชบุ​ุรี​ี พ.ศ. ๒๕๖๑-๒๕๖๔ (ฉบั​ับทบทวนปี​ี พ.ศ. ๒๕๖๒). ราชบุ​ุรี:ี สำำ�นั​ักงาน จั​ังหวั​ัดราชบุ​ุรี​ี.

49

MUSIC INFORMATION AND RESOURCES

ห้​้องสมุ​ุดจิ๋​๋�ว บางซื่​่�อ

และสารสนเทศด้​้านดนตรี​ี (ตอนที่​่� ๑) เรื่​่�อง: กิ​ิตติ​ิมา ธาราธี​ีรภาพ (Kittima Tarateeraphap) หั​ัวหน้​้างานห้​้องสมุ​ุดดนตรี​ี ห้​้องสมุ​ุดจิ๋​๋�ว บางซื่​่�อ วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล

ห้​้องสมุ​ุดดนตรี​ี (Music Library) คื​ือ ห้​้องสมุ​ุดที่​่�มี​ีลักั ษณะเฉพาะที่​่�ให้​้ บริ​ิการทรั​ัพยากรสารสนเทศด้​้านดนตรี​ี มี​ีหน้​้าที่​่�ในการจั​ัดหา รวบรวม และ ให้​้บริ​ิการทรั​ัพยากรด้​้านดนตรี​ีใน ๓ ประเภทหลั​ัก ๆ ได้​้แก่​่ ๑) สื่​่�อสิ่​่�งพิ​ิมพ์​์ เช่​่น หนั​ังสื​ือตำำ�ราทางดนตรี​ี วารสาร 50

และนิ​ิตยสารดนตรี​ี โน้​้ตเพลง เป็​็นต้​้น ๒) สื่​่�อโสตทั​ัศน์​์ เช่​่น ซี​ีดี​ี ซี​ีดี​ีรอม ดี​ีวีดี​ี ี วี​ีดิทัิ ศั น์​์ แผ่​่นเสี​ียง เป็​็นวั​ัสดุ​ุที่​่� ใช้​้สำำ�หรั​ับการค้​้นคว้​้า อ้​้างอิ​ิง หรื​ือ ใช้​้ฟั​ังเพลง ๓) สื่​่�ออิ​ิเล็​็กทรอนิ​ิกส์​์ ใช้​้จั​ัดเก็​็บข้​้อมู​ูลในรู​ูปแบบดิ​ิจิ​ิทั​ัล เช่​่น ซี​ีดีรี อมโปรแกรมการเขี​ียนโน้​้ต

ดนตรี​ี ฐานข้​้อมู​ูลออนไลน์​์ด้า้ นดนตรี​ี เป็​็นต้​้น ในประเทศไทยมี​ีแหล่​่งให้​้บริ​ิการ ทรั​ัพยากรสารสนเทศด้​้านดนตรี​ี อยู่​่�หลายแห่​่ ง ยกตั​ั วอย่​่ างเช่​่ น หอสมุ​ุ ด ดนตรี​ี พ ระบาทสมเด็​็ จ พระเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๙ และ

ห้​้องสมุ​ุดดนตรี​ีทูลู กระหม่​่อมสิ​ิรินิ ธร ในสั​ังกั​ัดสำำ�นั​ักหอสมุ​ุดแห่​่งชาติ​ิ หรื​ือ ภายในมหาวิ​ิ ทยาลั​ั ยมหิ​ิ ดลเอง ได้​้แก่​่ ห้​้องสมุ​ุดจิ๋​๋�ว บางซื่​่�อ ของ วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ และห้​้อง สมุ​ุดดนตรี​ีสมเด็​็จพระเทพรั​ัตน์​์ ตั้​้�ง อยู่​่�ที่​่�อาคารหอสมุ​ุดและคลั​ังความรู้​้� มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล หน่​่วยงานดั​ัง กล่​่าวรั​ับผิ​ิดชอบในการจั​ัดการและ ให้​้บริ​ิการสารสนเทศด้​้านดนตรี​ี เพื่​่�อ ให้​้บริ​ิการแก่​่ผู้​้�ใช้​้บริ​ิการของสถาบั​ัน และให้​้บริ​ิการสำำ�หรั​ับบุ​ุคคลทั่​่�วไป

(ที่มา: https://www.music.mahidol.ac.th/library/th/index.php)

ห้​้องสมุ​ุดจิ๋​๋�ว บางซื่​่�อ ห้​้ อ งสมุ​ุ ด ดนตรี​ี วิ​ิ ท ยาลั​ั ย ดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ เริ่​่�มก่​่อตั้​้�งในปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๑ เดิ​ิมวิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริยิ างคศิ​ิลป์​์ได้​้เช่​่า พื้​้�นที่​่�อาคารมู​ูลนิ​ิธิริ าชสุ​ุดา ชั้​้�น ๒ เป็​็น ที่​่�ทำำ�การห้​้องสมุ​ุดชั่​่�วคราว (อาคาร ตั้​้�งอยู่​่�ฝั่​่ง� ตรงข้​้ามมหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล ประตู​ู ๓) ต่​่อมาในปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๔ เมื่​่�ออาคารภู​ูมิพิ ลสั​ังคี​ีตซึ่​่�งเป็​็นอาคาร หลั​ังแรกของวิ​ิทยาลั​ัยเสร็​็จสมบู​ูรณ์​์ (อาคาร A) ห้​้องสมุ​ุดจึ​ึงได้​้ย้า้ ยมาตั้​้�ง ที่​่�ชั้​้�น G บริ​ิเวณด้​้านหลั​ังลิ​ิฟต์​์ ต่​่อมา เมื่​่�อวิ​ิทยาลั​ัยได้​้รับั งบประมาณในการ ก่​่อสร้​้างอาคารห้​้องสมุ​ุดและดำำ�เนิ​ิน การแล้​้วเสร็​็จในปี​ี พ.ศ. ๒๕๔๘ ห้​้อง สมุ​ุดจึ​ึงย้​้ายมาที่​่�อาคาร C เป็​็นการ ถาวร ซึ่​่�งอาคาร C ประกอบไปด้​้วย ห้​้องสมุ​ุดดนตรี​ี ตั้​้�งอยู่​่�ชั้​้�น ๒ ในส่​่วน ของชั้​้�น ๓ เป็​็นศู​ูนย์​์บริ​ิการข้​้อมู​ูลสื่​่�อ อิ​ิเล็​็กทรอนิ​ิกส์​์ทางดนตรี​ี ห้​้องบริ​ิการ คอมพิ​ิวเตอร์​์และอิ​ินเทอร์​์เน็​็ต ถื​ือเป็​็น ห้​้องสมุ​ุดเฉพาะด้​้านดนตรี​ีที่​่�สมบู​ูรณ์​์ แบบแห่​่งหนึ่​่�งในประเทศไทย เป็​็น แหล่​่งรวบรวมและเผยแพร่​่ความรู้​้� สนั​ับสนุ​ุนการเรี​ียนการสอนและ การวิ​ิจั​ัยด้​้านดนตรี​ี เพื่​่�อให้​้บริ​ิการ แก่​่นั​ักศึ​ึกษา คณาจารย์​์ บุ​ุคลากร และผู้​้�สนใจภายนอก ในปี​ี พ.ศ. ๒๕๕๓ ห้​้องสมุ​ุดดนตรี​ีวิ​ิทยาลั​ัย 51

ส่​่วนบริ​ิการชั้​้�นหนั​ังสื​ือภาษาไทย

ดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ ได้​้เปลี่​่�ยนชื่​่�อเป็​็น “ห้​้องสมุ​ุดจิ๋​๋ว� บางซื่​่�อ” เพื่​่�อเป็​็นการ เชิ​ิดชู​ูเกี​ียรติ​ิแก่​่คุณ ุ หมอโชติ​ิศรี​ี ท่​่าราบ (หมอจิ๋​๋ว� บางซื่​่�อ) ซึ่ง่� เป็​็นผู้​้�มี​ีคุณูุ ปู การ ต่​่อวงการเพลงคลาสสิ​ิกและวิ​ิทยาลั​ัย ดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์เป็​็นอย่​่างยิ่​่�งจากการ สนั​ับสนุ​ุนด้​้านหนั​ังสื​ือ สิ่​่�งพิ​ิมพ์​์ แผ่​่น เสี​ียง และสื่​่�อต่​่าง ๆ ที่​่�มี​ีประโยชน์​์ ต่​่อการศึ​ึกษาดนตรี​ี สำำ�หรั​ับช่​่วงเวลาการเปิ​ิดให้​้ บริ​ิการในปั​ัจจุ​ุบั​ัน ซึ่​่�งถื​ือว่​่ายั​ังคง อยู่​่�ในสถานการณ์​์การระบาดของ โรคโควิ​ิด-๑๙ ห้​้องสมุ​ุดจิ๋​๋�ว บางซื่​่�อ เปิ​ิดให้​้บริ​ิการเฉพาะวั​ันจั​ันทร์​์ถึงึ วั​ัน ศุ​ุกร์​์ ช่​่วงเปิ​ิดภาคเรี​ียน ตั้​้�งแต่​่เวลา ๘.๐๐-๑๘.๐๐ น. และช่​่วงปิ​ิดภาค เรี​ียน ตั้​้�งแต่​่เวลา ๙.๐๐-๑๗.๐๐ น. ปิ​ิดให้​้บริ​ิการในวั​ันเสาร์​์ วั​ันอาทิ​ิตย์​์ และวั​ันหยุ​ุดนั​ักขั​ัตฤกษ์​์ ทั้​้�งนี้​้� สามารถ เยี่​่�ยมชมและใช้​้บริ​ิการ “ห้​้องสมุ​ุด จิ๋​๋�ว บางซื่​่�อ” ผ่​่านทางเว็​็บไซต์​์ได้​้ที่​่� https://www.music.mahidol. ac.th/library/th/index.php ห้​้องสมุ​ุดจิ๋​๋�ว บางซื่​่�อ แบ่​่ง พื้​้�นที่​่�ให้​้บริ​ิการออกเป็​็น ๓ ส่​่วน หลั​ักๆ คื​ือ ชั้​้�นหนั​ังสื​ือภาษาไทย 52

ชั้​้�นหนั​ังสื​ือภาษาต่​่างประเทศ และ พื้​้�นที่​่�อ่​่านหนั​ังสื​ือและทำำ�งานร่​่วมกั​ัน ในบรรยากาศเงี​ียบสงบ ผนั​ังโดย รอบทำำ�จากกระจกใส แวดล้​้อมด้​้วย ธรรมชาติ​ิ สามารถพั​ักสายตาจาก การอ่​่านหนั​ังสื​ือ มองไปยั​ังต้​้นไม้​้สี​ี เขี​ียวภายนอกได้​้อย่​่างสบายตา มี​ี การจั​ัดหมวดหมู่​่�หนั​ังสื​ือในระบบห้​้อง สมุ​ุดรั​ัฐสภาอเมริ​ิกั​ัน (Library of Congress Classification) สามารถ

สื​ืบค้​้นหนั​ังสื​ือได้​้ผ่า่ นระบบ Mahidol Library Catalogs (OPAC) และ ระบบ EBSCO Discovery Service (EDS) ซึ่​่�งเป็​็นบริ​ิการ Single Search สื​ืบค้​้นทรั​ัพยากรของห้​้อง สมุ​ุดทุ​ุกแห่​่งในมหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล สื​ืบค้​้นฐานข้​้อมู​ูลต่​่างๆ ที่​่�บอกรั​ับ และบริ​ิการยื​ืมระหว่​่างห้​้องสมุ​ุด (ILL Interlibrary Loan Service) ในส่​่ ว นการให้​้ บ ริ​ิ ก ารด้​้ า น ทรั​ัพยากรสารสนเทศทางดนตรี​ี นั้​้�น ห้​้องสมุ​ุดจิ๋​๋�ว บางซื่​่�อ ให้​้บริ​ิการ ในหลากหลายรู​ูปแบบ ทั้​้�งสื่​่�อสิ่​่�งตี​ี พิ​ิมพ์​์ สื่​่�อโสตทั​ัศน์​์ และฐานข้​้อมู​ูล อิ​ิเล็​็กทรอนิ​ิกส์​์ รู​ูปแบบสื่​่อสิ่​่ � ง� ตี​ีพิมิ พ์​์ ได้​้แก่​่ หนั​ังสื​ือตำำ�ราทางวิ​ิชาการดนตรี​ี ทั้​้�งภาษาไทยและภาษาต่​่างประเทศ หนั​ังสื​ือทั่​่�วไป โน้​้ตเพลงฉบั​ับทั้​้�งไทย และหลากหลายภาษา โน้​้ตเพลง อั​ักษรเบรลล์​์ วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ทางด้​้าน ดนตรี​ีของมหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดลและ ต่​่างประเทศ งานวิ​ิจัยั หนั​ังสื​ืออ้​้างอิ​ิง วารสารวิ​ิชาการ สิ่​่�งพิ​ิมพ์​์ต่อ่ เนื่​่�อง สิ่​่�ง พิ​ิมพ์​์มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล รู​ูปแบบสื่​่อ� โสตทั​ัศน์​์ ได้​้แก่​่ แผ่​่นซี​ีดี​ี ดี​ีวีดี​ี บัี นั ทึ​ึก การแสดงคอนเสิ​ิร์​์ตของวิ​ิทยาลั​ัย

ส่​่วนบริ​ิการชั้​้�นหนั​ังสื​ือภาษาต่​่างประเทศ

ส่​่วนบริ​ิการพื้​้�นที่​่�อ่​่านหนั​ังสื​ือและทำำ�งานร่​่วมกั​ัน

วี​ีดิ​ิทั​ัศน์​์ แผ่​่นเสี​ียง ฯลฯ ทั้​้�งดนตรี​ี ไทย ดนตรี​ีตะวั​ันตก ดนตรี​ีพื้​้�นเมื​ือง ดนตรี​ีชาติ​ิพันั ธุ์​์� และดนตรี​ีโลก วั​ัสดุ​ุ เสี​ียงเหล่​่านี้​้�มี​ีให้​้บริ​ิการที่​่�ห้​้องสมุ​ุดโดย

มี​ีวัตั ถุ​ุประสงค์​์เพื่​่�อให้​้นักั ศึ​ึกษาได้​้ฝึกึ ทั​ักษะการฟั​ัง เพื่​่�อนำำ�ไปใช้​้ในการเรี​ียน การสอนดนตรี​ี และรู​ูปแบบฐานข้​้อมู​ูล อิ​ิเล็​็กทรอนิกส์ ิ ์ (E-Database) ซึ่​่�ง

หน้าต่างการสืบค้นหนังสือผ่านระบบ Mahidol Library Catalogs (OPAC)

หน้​้าต่​่างการสื​ืบค้​้นหนั​ังสื​ือผ่​่านระบบ EBSCO Discovery Service (EDS)

วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริยิ างคศิ​ิลป์​์ได้​้บอกรั​ับการ สมั​ัครสมาชิ​ิกฐานข้​้อมู​ูลออนไลน์​์จาก ต่​่างประเทศ ฐานข้​้อมู​ูลดั​ังกล่​่าวจะ ครอบคลุ​ุมข้​้อมู​ูลวิ​ิชาการด้​้านดนตรี​ี ทุ​ุกประเภทในรู​ูปแบบข้​้อมู​ูลดิ​ิจิ​ิทั​ัล ทั้​้�งรู​ูปแบบฐานข้​้อมู​ูลเนื้​้�อหาฉบั​ับ เต็​็ม (Full-Text Databases) ฐาน ข้​้อมู​ูลบรรณานุ​ุกรม (Bibliographic Databases) และฐานข้​้อมู​ูลเสี​ียงและ วี​ีดิทัิ ศั น์​์ ทั้​้�งนี้​้� เพื่​่�อสำำ�หรั​ับสนั​ับสนุ​ุน และส่​่งเสริ​ิมการเรี​ียนการสอน การ ค้​้นคว้​้าวิ​ิจั​ัยแก่​่อาจารย์​์ นั​ักศึ​ึกษา ตลอดจนบุ​ุคลากรของมหาวิ​ิทยาลั​ัย มหิ​ิดล และผู้​้�สนใจภายนอก ห้​้องสมุ​ุดดนตรี​ีสมเด็​็จพระเทพรั​ัตน์​์ ห้​้องสมุ​ุดดนตรี​ีสมเด็​็จพระเทพ รั​ัตน์​์ ตั้​้�งขึ้​้�นเมื่​่�อปี​ี พ.ศ. ๒๕๓๓ โดยได้​้ รั​ับเงิ​ินสนั​ับสนุ​ุนจากธนาคารกรุ​ุงเทพ จำำ�กั​ัด จำำ�นวน ๑,๐๐๐,๐๐๐ บาท (หนึ่​่�งล้​้านบาทถ้​้วน) เพื่​่�อน้​้อมเกล้​้าฯ ถวายเป็​็นพระราชกุ​ุศล เนื่​่�องใน โอกาสที่​่�สมเด็​็จพระเทพรั​ัตนราช สุ​ุดาฯ สยามบรมราชกุ​ุมารี​ี ทรง เจริ​ิญพระชนมายุ​ุครบ ๓ รอบ พระชั​ันษา และเป็​็นการสนั​ับสนุ​ุน การเรี​ียนการสอน การค้​้นคว้​้าวิ​ิจั​ัย ทางดนตรี​ี และเพื่​่�ออนุ​ุรักั ษ์​์มรดกทาง วั​ัฒนธรรมดนตรี​ีไทย ปั​ัจจุ​ุบันั ตั้​้�งอยู่​่� ภายในอาคารหอสมุ​ุดและคลั​ังความรู้​้� มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล ห้​้ องสมุ​ุ ดดนตรี​ี สมเด็​็ จพระ เทพรั​ัตน์​์ ทำำ�หน้​้าที่​่�เป็​็นแหล่​่งให้​้บริ​ิการ สารสนเทศทางดนตรี​ี ทั้​้�งที่​่�เป็​็นสื่​่�อ สิ่​่�งพิ​ิมพ์​์และสื่​่�อโสตทั​ัศน์​์ทางดนตรี​ี รวมถึ​ึงการให้​้บริ​ิการทางเว็​็บไซต์​์ ของห้​้องสมุ​ุดดนตรี​ีซึ่​่�งเป็​็นแหล่​่ง ข้​้อมู​ูลออนไลน์​์ เช่​่น เพลงไทยเดิ​ิม หนั​ังสื​ือเสี​ียงเดซี่​่� และข้​้อมู​ูลเกี่​่�ยว กั​ับวิ​ิชาการดนตรี​ีไทยอื่​่�น ๆ ดั​ังนี้​้� ๑.พั​ัฒนาทรั​ัพยากรสารสนเทศ ทางดนตรี​ี โดยการรวบรวมจั​ัดเก็​็บเพื่​่�อ 53

(ที่มา: http://www.li.mahidol.ac.th)

(ที่​่�มา: http://sirindhornmusiclibrary.li.mahidol.ac.th/)

บริ​ิการ ได้​้แก่​่ แผ่​่นเสี​ียง (Phonodisc) ๒.บริ​ิการสารสนเทศออนไลน์​์ เทปคาสเซ็​็ต (Cassette Tape) วี​ีดิทัิ ศั น์​์ ๒.๑ บริ​ิการสื​ืบค้​้นทรั​ัพยากร (Video) ซี​ีดี​ี (Compact Disc) สารสนเทศทางดนตรี​ี ประเภทสิ่​่�ง เลเซอร์​์ดิ​ิสก์​์ (Laser Disc) และ พิ​ิมพ์​์ สื่​่�ออิ​ิเล็​็กทรอนิ​ิกส์​์ และฐาน โน้​้ตเพลง (Music Note) ข้​้อมู​ูลทางดนตรี​ี โดยสามารถสื​ืบค้​้นได้​้

54

ทาง http://www.li.mahidol.ac.th ๒.๒ บริ​ิการข้​้อมู​ูลเกี่​่�ยวกั​ับ ดนตรี​ีไทย หนั​ังสื​ือเสี​ียง และอื่​่�น ๆ ผ่​่านทางเว็​็บไซต์​์ http://sirindhorn musiclibrary.li.mahidol.ac.th/

ชั้​้�นวางวิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ด้​้านดนตรี​ี

ชั้​้�นวางหนั​ังสื​ืออ่​่านนอกเวลา วรรณกรรม นวนิ​ิยาย

สารสนเทศด้​้านดนตรี​ี สารสนเทศด้​้านดนตรี​ี หมายถึ​ึง สิ่​่�งที่​่�บั​ันทึ​ึกเรื่​่�องราว ความรู้​้� ข้​้อเท็​็จจริ​ิง ข้​้อมู​ูลข่​่าวสาร หรื​ือสิ่​่�งที่​่�บั​ันทึ​ึกจาก ข้​้อเท็​็จจริ​ิงจากคำำ�บอกเล่​่าของบุ​ุคคลหรื​ือผู้​้�เชี่​่�ยวชาญ ด้​้านดนตรี​ี อาจมี​ีการบั​ันทึ​ึกอย่​่างเป็​็นระบบในหลายรู​ูป แบบ ทั้​้�งรู​ูปแบบของสิ่​่�งพิ​ิมพ์​์ เช่​่น หนั​ังสื​ือ โน้​้ตเพลง วารสาร บทความ รู​ูปแบบสื่​่�อบั​ันทึ​ึกเสี​ียง เช่​่น ซี​ีดี​ี ซี​ีดี​ีรอม ดี​ีวี​ีดี​ี แผ่​่นเสี​ียง หรื​ือบั​ันทึ​ึกในรู​ูปแบบดิ​ิจิ​ิทั​ัล ชั้​้�นวางหนั​ังสื​ือวารสาร นิ​ิตยสาร

55

ตั​ัวอย่​่างหนั​ังสื​ือโน้​้ตเพลงพระราชนิ​ิพนธ์​์

ตั​ัวอย่​่างหนั​ังสื​ือโน้​้ตเพลงคลาสสิ​ิก

ตั​ัวอย่​่างหนั​ังสื​ือดนตรี​ีต่​่างประเทศ

ตั​ัวอย่​่างหนั​ังสื​ือโน้​้ตเพลงอั​ักษรเบรลล์​์ “Tchaikovsky: The Nutcracker Suite, Op. 71a (Arr. for 4 Hands)”

ประเภทของทรั​ัพยากรสารสนเทศด้​้านดนตรี​ี ทรั​ัพยากรสารสนเทศด้​้านดนตรี​ี สามารถแบ่​่ง ตามลั​ักษณะทางกายภาพออกเป็​็น ๓ ประเภท ได้​้แก่​่ ทรั​ัพยากรตี​ีพิมิ พ์​์ ทรั​ัพยากรไม่​่ตีพิี มิ พ์​์ และทรั​ัพยากร อิ​ิเล็​็กทรอนิ​ิกส์​์

ชั้​้�นวางแผ่​่นซี​ีดี​ี ดี​ีวี​ีดี​ี

56

ทรั​ัพยากรตี​ีพิ​ิมพ์​์ ทรั​ัพยากรตี​ีพิ​ิมพ์​์ เป็​็นสิ่​่�งตี​ีพิ​ิมพ์​์ที่​่�มี​ีหลากหลาย รู​ูปแบบ เช่​่น หนั​ังสื​ือตำำ�ราทางวิ​ิชาการดนตรี​ี ทั้​้�งภาษา ไทยและภาษาต่​่างประเทศ หนั​ังสื​ือทั่​่�วไป วารสารดนตรี​ี โน้​้ตเพลงไทย โน้​้ตเพลงสากล วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์ งานวิ​ิจั​ัย รวมไปถึ​ึงนวนิ​ิยายและเรื่​่�องสั้​้�น

ทรั​ัพยากรไม่​่ตี​ีพิ​ิมพ์​์ ทรั​ัพยากรไม่​่ตี​ีพิ​ิมพ์​์ คื​ือ สื่​่�อวั​ัสดุ​ุสารนิ​ิเทศที่​่�ถ่​่ายทอดโดยการใช้​้ทั้​้�งภาพและเสี​ียงประกอบกั​ัน ใช้​้ดู​ูหรื​ือฟั​ัง หรื​ือทั้​้�งดู​ูและฟั​ังพร้​้อมกั​ันเป็​็นหลั​ัก เช่​่น แผ่​่นซี​ีดี​ี ซี​ีดี​ีรอม ดี​ีวี​ีดี​ี วี​ีดิ​ิทั​ัศน์​์ แผ่​่นเสี​ียง เป็​็นต้​้น (โปรดติ​ิดตามต่​่อ ตอนที่​่� ๒)

บรรณานุ​ุกรม โกวิ​ิทย์​์ ขั​ันธศิ​ิริ.ิ (๒๕๕๐). ดุ​ุริยิ างคศิ​ิลป์ต์ ะวั​ันตก (เบื้​้�องต้​้น). กรุ​ุงเทพฯ: สำำ�นั​ักพิ​ิมพ์​์แห่​่งจุ​ุฬาลงกรณ์​์มหาวิ​ิทยาลั​ัย. ไขแสง ศุ​ุขะวั​ัฒนะ. (๒๕๕๔). สั​ังคี​ีตนิ​ิยมว่​่าด้​้วย: ดนตรี​ีตะวั​ันตก. พิ​ิมพ์​์ครั้​้�งที่​่� ๒. กรุ​ุงเทพฯ: สำำ�นั​ักพิ​ิมพ์​์แห่​่ง จุ​ุฬาลงกรณ์​์มหาวิ​ิทยาลั​ัย. คมสั​ันต์​์ วงค์​์วรรณ์​์. (๒๕๕๑). ดนตรี​ีตะวั​ันตก. กรุ​ุงเทพฯ: สำำ�นั​ักพิ​ิมพ์​์แห่​่งจุ​ุฬาลงกรณ์​์มหาวิ​ิทยาลั​ัย. ณั​ัชชา พั​ันธุ์​์�เจริ​ิญ. (๒๕๕๐). ดนตรี​ีคลาสสิ​ิกศัพั ท์​์สำำ�คัญ ั . กรุ​ุงเทพฯ: สำำ�นั​ักพิ​ิมพ์​์แห่​่งจุ​ุฬาลงกรณ์​์มหาวิ​ิทยาลั​ัย. ณั​ัชชา พั​ันธุ์​์�เจริ​ิญ. (๒๕๕๒). พจนานุ​ุกรมศั​ัพท์​์ดุริุ ยิ างคศิ​ิลป์.์ กรุ​ุงเทพฯ: สำำ�นั​ักพิ​ิมพ์​์แห่​่งจุ​ุฬาลงกรณ์​์มหาวิ​ิทยาลั​ัย. วี​ีระ ทรรทรานนท์​์. (๒๕๕๓). พจนาดุ​ุริ​ิยานุ​ุกรม ศั​ัพท์​์ดนตรี​ีสากล. กรุ​ุงเทพฯ: วิ​ิสคอมเซ็​็นเตอร์​์. หอสมุ​ุดดนตรี​ีพระบาทสมเด็​็จพระเจ้​้าอยู่​่�หั​ัว รั​ัชกาลที่​่� ๙. (๒๕๖๓). สื​ืบค้​้นจาก http://www.kingramamusic. org/th. ห้​้องสมุ​ุดดนตรี​ีสมเด็​็จพระเทพรั​ัตน์​์. (๒๕๖๓). สื​ืบค้​้นจาก http://sirindhornmusiclibrary.li.mahidol.ac.th/ ห้​้องสมุ​ุดดนตรี​ีจิ๋​๋�ว บางซื่​่�อ วิ​ิทยาลั​ัยดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล. (๒๕๖๓). สื​ืบค้​้นจาก https://www. music.mahidol.ac.th/library/th/index.php. หอสมุ​ุดและคลั​ังความรู้​้� มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล. (๒๕๖๓). สื​ืบค้​้นจาก https://www.li.mahidol.ac.th/.

57

REVIEW

ประสบการณ์​์การไปเรี​ียนมหาวิ​ิทยาลั​ัยดนตรี​ี College of Chinese & ASEAN Arts, Chengdu University ณ มณฑลเสฉวน สาธารณรั​ัฐประชาชนจี​ีน (ตอนที่​่� ๑) เรื่​่�อง: กั​ันต์​์กมล เกตุ​ุสิ​ิริ​ิ (Kankamol Kedsiri) นั​ักศึ​ึกษาระดั​ับบั​ัณฑิ​ิตศึ​ึกษา สาขาดนตรี​ี มหาวิ​ิทยาลั​ัยเฉิ​ิงตู​ู สาธารณรั​ัฐประชาชนจี​ีน

ความเป็​็นมาและจุ​ุดเริ่​่�มต้​้นของการ เดิ​ินทาง การไปเรี​ียนเปี​ียโนคลาสสิ​ิกที่​่� มหาวิ​ิทยาลั​ัยดนตรี​ีในประเทศจี​ีนนั้​้�น 58

เป็​็นเรื่​่�องที่​่�ค่​่อนข้​้างใหม่​่สำำ�หรั​ับผู้​้�เขี​ียน ที่​่�เป็​็นนั​ักศึ​ึกษาชาวไทยเป็​็นอย่​่างมาก ปกติ​ิ แ ล้​้ ว นั​ั ก ศึ​ึ ก ษาชาวไทยที่​่�มี​ี เป้​้าหมายว่​่าจะไปเรี​ียนมหาวิ​ิทยาลั​ัย

ดนตรี​ีในต่​่างประเทศมั​ักจะเลื​ือก ประเทศที่​่�ได้​้รับั ความนิ​ิยม เช่​่น ประเทศ สหรั​ัฐอเมริ​ิกา ประเทศอั​ังกฤษ ประเทศรั​ัสเซี​ีย ประเทศเยอรมนี​ี

หรื​ือประเทศออสเตรี​ีย เป็​็นต้​้น เนื่​่�อง ด้​้วยประเทศดั​ังกล่​่าวเป็​็นประเทศที่​่� มี​ีประวั​ัติ​ิศาสตร์​์ทางการเรี​ียนการ สอนดนตรี​ีคลาสสิ​ิกที่​่�ยาวนาน โดย จะเรี​ียกว่​่าเป็​็นต้​้นตำำ�รั​ับของการเรี​ียน การสอนทางด้​้านดนตรี​ีคลาสสิ​ิกเลย ก็​็ว่​่าได้​้ และมี​ีนั​ักศึ​ึกษาชาวไทยที่​่�ไป เรี​ียนดนตรี​ีคลาสสิ​ิกที่​่�นั่​่�นกั​ันมาแล้​้ว รุ่​่�นสู่​่�รุ่​่�น ทำำ�ให้​้มหาวิ​ิทยาลั​ัยดนตรี​ีใน ประเทศเหล่​่านั้​้�นเป็​็นที่​่�รู้​้�จักั ในวงการ ดนตรี​ีคลาสสิ​ิกของประเทศไทย เครื่​่�อง ดนตรี​ีที่​่�ผู้​้�เขี​ียนเลื​ือกเรี​ียนคื​ือเปี​ียโน สำำ�หรั​ับเรื่​่�องราวของเปี​ียโนคลาสสิ​ิก ที่​่�เกี่​่�ยวกั​ับประเทศจี​ีนที่​่�เป็​็นที่​่�รู้​้�จั​ัก และคุ้​้�นหู​ูในประเทศไทยนั้​้�นคื​ือ นั​ัก เปี​ียโนคลาสสิ​ิกที่​่�มี​ีชื่​่�อเสี​ียง เช่​่น Yundi Li Lang Lang และ Yuja Wang ซึ่ง่� เป็​็นนั​ักเปี​ียโนที่​่�ได้​้รับั รางวั​ัล ชนะเลิ​ิศในรายการที่​่�มี​ีชื่​่�อเสี​ียงเป็​็น อย่​่างมาก เช่​่น รายการ Chopin International Piano Competition ณ กรุ​ุงวอร์​์ซอ ประเทศโปแลนด์​์ รายการ The International Tchaikovsky Competition for Young Musicians และรายการ Sendai International

Music Competition ตามลำำ�ดั​ับ นอก เหนื​ือจากนั​ักเปี​ียโนที่​่�มี​ีชื่​่�อเสี​ียงชาว จี​ีน สิ่​่�งที่​่�ผู้​้�เขี​ียนเคยได้​้ยิ​ินเกี่​่�ยวกั​ับ เปี​ียโนคลาสสิ​ิกในประเทศจี​ีนนั้​้�นคื​ือ การเล่​่นเปี​ียโนในแบบที่​่�บรรเลงออก มาในลั​ักษณะเสี​ียงดั​ัง ๆ กระด้​้าง และให้​้ความสำำ�คั​ัญกั​ับความคมชั​ัด มากกว่​่าการบรรเลงในลั​ักษณะนุ่​่�ม นวลและอ่​่อนหวาน ซึ่ง่� สามารถพู​ูด ได้​้อี​ีกอย่​่างว่​่า ให้​้ความสำำ�คั​ัญกั​ับ การบรรเลงโน้​้ตเพลงให้​้ถูกู ต้​้องและ แม่​่นยำำ�มากกว่​่าการถ่​่ายทอดความ หลากหลายและสี​ีสันั ทางอารมณ์​์ผ่า่ น บทเพลง แต่​่กระนั้​้�น นี่​่�เป็​็นเพี​ียงสิ่​่�ง ที่​่�ผู้​้�เขี​ียนเคยได้​้ยินิ มาจากการใช้​้ชีวิี ติ อยู่​่�ในประเทศไทย การเริ่​่�มต้​้นของการตั​ัดสิ​ินใจไป เรี​ียนเปี​ียโนในมหาวิ​ิทยาลั​ัยดนตรี​ีใน ประเทศจี​ีน หลั​ังจากผู้​้�เขี​ียนสำำ�เร็​็จการ ศึ​ึกษาในระดั​ับปริ​ิญญาตรี​ีที่​่�วิทิ ยาลั​ัย ดุ​ุริ​ิยางคศิ​ิลป์​์ มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล เอกการแสดงเปี​ียโนคลาสสิ​ิก และ กำำ�ลั​ังทำำ�งานเป็​็นอาจารย์​์พิ​ิเศษที่​่� มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล ผู้​้�เขี​ียนได้​้ทราบ ข่​่าวสารเกี่​่�ยวกั​ับการเปิ​ิดรั​ับสมั​ัคร

สำำ�หรั​ับบุ​ุคคลที่​่�สนใจสมั​ัครสอบเพื่​่�อรั​ับ ทุ​ุนเต็​็มจำำ�นวนจากรั​ัฐบาลจี​ีนเพื่​่�อไป ศึ​ึกษาระดั​ับปริ​ิญญาโทที่​่�มหาวิ​ิทยาลั​ัย ดนตรี​ี ณ มณฑลเสฉวน สาธารณรั​ัฐ ประชาชนจี​ีน ชื่​่�อว่​่า มหาวิ​ิทยาลั​ัย เฉิ​ิงตู​ู หรื​ือ College of Chinese & ASEAN Arts, Chengdu University (CCAA) สำำ�หรั​ับการเรี​ียนการสอน ทั้​้�งหมดจะสอนโดยใช้​้ภาษาอั​ังกฤษ เนื่​่�องจากเป็​็นหลั​ักสู​ูตรสำำ�หรั​ับนั​ักเรี​ียน ต่​่างชาติ​ิ โดยทุ​ุนการศึ​ึกษาประเภทนี้​้� นั​ักศึ​ึกษาจะได้​้รั​ับการละเว้​้นค่​่าเล่​่า เรี​ียน ค่​่าหอพั​ัก และได้​้รับั เบี้​้�ยเลี้​้�ยง ต่​่อเดื​ือนเป็​็นจำำ�นวนเงิ​ิน ๑,๘๐๐ หยวน หรื​ือประมาณ ๘,๐๐๐ บาท หลั​ักสู​ูตรสำำ�หรั​ับนั​ักศึ​ึกษาต่​่างชาติ​ินี้​้� เป็​็นหลั​ักสู​ูตรที่​่�เพิ่​่�งเกิ​ิดขึ้​้�นเป็​็นปี​ีแรก ดั​ังนั้​้�น การหาข้​้อมู​ูลเกี่​่�ยวกั​ับหลั​ักสู​ูตร นี้​้�นั้​้�นเป็​็นไปได้​้ค่​่อนข้​้างยากและผู้​้� เขี​ียนยั​ังไม่​่เคยได้​้ยิ​ินว่​่ามี​ีนั​ักศึ​ึกษา ชาวไทยคนใดไปศึ​ึกษาด้​้านดนตรี​ี เครื่​่�องเอกเปี​ียโน ในมหาวิ​ิทยาลั​ัย ดนตรี​ีในประเทศจี​ีนเลย ทำำ�ให้​้ไม่​่มี​ี ผู้​้�ใดสามารถให้​้สอบถามข้​้อมู​ูลได้​้ ทั้​้�งหมดนี้​้�ทำำ�ให้​้ผู้​้�เขี​ียนเกิ​ิดความ 59

ลั​ังเลใจว่​่าควรจะสมั​ัครสอบเพื่​่�อรั​ับ ทุ​ุนไปเรี​ียนดี​ีหรื​ือไม่​่ อย่​่างไรก็​็ตาม มหาวิ​ิทยาลั​ัยได้​้เปิ​ิดเผยข้​้อมู​ูลว่​่า มี​ีอาจารย์​์เปี​ียโนท่​่านใดสอนอยู่​่�ที่​่� มหาวิ​ิทยาลั​ัยเฉิ​ิงตู​ูบ้​้าง ทำำ�ให้​้การ ติ​ิดสิ​ินใจนั้​้�นเป็​็นไปได้​้ง่า่ ยขึ้​้�น โดยใน ขณะนั้​้�นอาจารย์​์ในสาขาวิ​ิชาเปี​ียโน สำำ�หรั​ับนั​ักศึ​ึกษาต่​่างชาติ​ิมีจำำ� ี นวน ๔ ท่​่าน ได้​้แก่​่ ๑. Prof. Dr. Patrick Lechner อาจารย์​์ชาวออสเตรี​ีย ๒.

Prof. Alexey Sokolov อาจารย์​์ ชาวรั​ัสเซี​ีย ๓. Prof. Dr. Pavel Raykerus อาจารย์​์ชาวรั​ัสเซี​ีย ๔.

Dr. Jiang Qichen อาจารย์​์ชาวจี​ีน ซึ่ง่� ภายหลั​ังต่​่อมานั้​้�นได้​้มีอี าจารย์​์เพิ่​่�ม มาอี​ีก ๒ ท่​่าน คื​ือ ๑. Prof. Irina Gorin อาจารย์​์ชาวยู​ูเครน ๒. Wilson Chu อาจารย์​์ชาวอิ​ินโดนี​ีเซี​ีย หลั​ัง จากที่​่�ได้​้สืบื ค้​้นประวั​ัติแิ ละค้​้นหาวิ​ิดีโี อ 60

การแสดงเปี​ียโนของอาจารย์​์แต่​่ละ ท่​่านเพื่​่�อศึ​ึกษารู​ูปแบบการบรรเลง เฉพาะตั​ัว และความสามารถในการ บรรเลงเปี​ียโนผ่​่านทางอิ​ินเทอร์​์เน็​็ต แล้​้ว อาจารย์​์แต่​่ละท่​่านล้​้วนแล้​้วแต่​่ มี​ีประวั​ัติแิ ละทั​ักษะการเล่​่นเปี​ียโนที่​่�ดี​ี

เยี่​่�ยมและน่​่าสนใจ ทำำ�ให้​้ผู้​้�เขี​ียนรู้​้�สึ​ึก สนใจที่​่�จะไปศึ​ึกษากั​ับคณะอาจารย์​์ที่​่� มหาวิ​ิทยาลั​ัยเฉิ​ิงตู​ู ผู้​้�เขี​ียนจึ​ึงได้​้ส่​่ง วิ​ิดี​ีโอการบรรเลงเปี​ียโนของตนเอง และเอกสารที่​่�เกี่​่�ยวข้​้อง เช่​่น ใบรั​ับ รองผลการเรี​ียน ใบสำำ�เร็​็จการศึ​ึกษา

ระดั​ับชั้​้�นปริ​ิญญาตรี​ี ประวั​ัติส่ิ ว่ นตั​ัว จดหมายแนะนำำ� เพื่​่�อดำำ�เนิ​ินการ สมั​ัครสอบคั​ัดเลื​ือกเข้​้ามหาวิ​ิทยาลั​ัย เฉิ​ิงตู​ู และในท้​้ายที่​่�สุ​ุด ผู้​้�เขี​ียนได้​้การ ตอบรั​ับว่​่าได้​้รั​ับสิ​ิทธิ์​์�พร้​้อมทุ​ุนเต็​็ม จำำ�นวนเพื่​่�อเข้​้าเรี​ียนระดั​ับชั้​้�นปริ​ิญญา

โทที่​่�มหาวิ​ิทยาลั​ัยเฉิ​ิงตู​ู การเรี​ียนปริ​ิญญาโทของผู้​้�เขี​ียน ได้​้เริ่​่�มขึ้​้�น ซึ่ง่� ก็​็ไม่​่สามารถคาดเดาได้​้ ว่​่าประสบการณ์​์การเดิ​ินทางไปเรี​ียน ครั้​้�งนี้​้�จะเป็​็นไปในทิ​ิศทางใด โดยตลอด หลั​ักสู​ูตรปริ​ิญญาโทใช้​้เวลาเรี​ียนทั้​้�ง

สิ้​้�น ๒ ปี​ี ทางมหาวิ​ิทยาลั​ัยจะเป็​็นผู้​้� เลื​ือกวิ​ิชาเรี​ียนบั​ังคั​ับให้​้ทั้​้�งหมดว่​่าใน แต่​่ละภาคการศึ​ึกษาต้​้องเรี​ียนวิ​ิชาใด บ้​้าง และนั​ักศึ​ึกษาจะไม่​่มีสิี ทิ ธิ์​์�เลื​ือก ลงวิ​ิชาเสรี​ีเพิ่​่�มเติ​ิมได้​้ วิ​ิชาบั​ังคั​ับส่​่วน ใหญ่​่นั้​้�นจะเป็​็นวิ​ิชาที่​่�เกี่​่�ยวกั​ับดนตรี​ี ของทางตะวั​ันตก เหมื​ือนกั​ับหลั​ักสู​ูตร ระดั​ับปริ​ิญญาโทในมหาวิ​ิทยาลั​ัย ดนตรี​ีทั่​่�วไป เช่​่น วิ​ิชาปฏิ​ิบั​ัติ​ิเปี​ียโน วิ​ิ ชาวรรณกรรมดนตรี​ี ตะวั​ั นตก วิ​ิชาการวิ​ิเคราะห์​์บทเพลงดนตรี​ี ตะวั​ันตก วิ​ิชาการสอนปฏิ​ิบัติั ดิ นตรี​ี วิ​ิชาระเบี​ียบวิ​ิธีวิี จัิ ยั และในท้​้ายที่​่�สุ​ุด นั​ักศึ​ึกษาปริ​ิญญาโททุ​ุกคนต้​้องจั​ัดทำำ� วิ​ิทยานิ​ิพนธ์​์และการแสดงเดี่​่�ยวเป็​็น โพรเจกต์​์จบการศึ​ึกษา ทั้​้�งนี้​้�ทั้​้�งนั้​้�น มี​ี บางวิ​ิชาที่​่�มี​ีเนื้​้�อหาเกี่​่�ยวกั​ับดนตรี​ี ศิ​ิลปะ และวั​ัฒนธรรมประเพณี​ีของ ประเทศจี​ีน เช่​่น ความซาบซึ้​้�งใน 61

ดนตรี​ีและศิ​ิลปะของประเทศจี​ีน ความเป็​็นมาและความสำำ�คั​ัญต่​่าง ๆ ของวั​ัฒนธรรมและประเพณี​ีในประเทศ จี​ีน อาทิ​ิ ประวั​ัติ​ิศาสตร์​์การชงชา ศิ​ิลปะการต่​่อสู้​้� อาหาร วั​ันสำำ�คั​ัญ พู่​่�กั​ันจี​ีน ตั​ัวอั​ักษรภาษาจี​ีน สถานที่​่� สำำ�คั​ัญ เครื่​่�องดนตรี​ี ศิ​ิลปะ บท กวี​ี เป็​็นต้​้น ซึ่​่�งผู้​้�เขี​ียนคิ​ิดว่​่าเป็​็น โอกาสและประสบการณ์​์ที่​่�ดี​ี รวม ถึ​ึงนั​ักศึ​ึกษาทุ​ุกคนต้​้องเรี​ียนวิ​ิชาพื้​้�น ฐานภาษาจี​ีนเป็​็นเวลา ๑ ปี​ี ในช่​่วงปี​ี แรกของการศึ​ึกษาเพื่​่�อให้​้นักั ศึ​ึกษาได้​้ สามารถสื่​่�อสารและใช้​้ชีวิี ติ ประจำำ�วั​ัน ในประเทศจี​ีนได้​้ เนื่​่�องจากในประเทศ จี​ีนนั้​้�นยั​ังใช้​้ภาษาจี​ีนเป็​็นภาษาหลั​ัก และมี​ีเพี​ียงแค่​่บุคุ คลเพี​ียงส่​่วนน้​้อย ที่​่�สามารถสื่​่�อสารด้​้วยภาษาอั​ังกฤษ ได้​้ ในชุ​ุมชนที่​่�นั​ักศึ​ึกษาอาศั​ัยอยู่​่� โดย มากจะเป็​็นนั​ักศึ​ึกษาในมหาวิ​ิทยาลั​ัยที่​่� สามารถสื่​่�อสารเป็​็นภาษาอั​ังกฤษได้​้ สำำ�หรั​ับนั​ักศึ​ึกษาชาวไทยส่​่วนใหญ่​่ แล้​้วจะไม่​่มีปัี ญ ั หาในการเรี​ียนภาษา จี​ีน เนื่​่�องจากหลั​ักไวยากรณ์​์และการ ออกเสี​ียงของภาษาจี​ีนนั้​้�นมี​ีความ คล้​้ายคลึ​ึงกั​ับภาษาไทย มี​ีนักั ศึ​ึกษาต่​่างชาติ​ิเดิ​ินทางจาก หลากหลายประเทศมาเข้​้าเรี​ียนเอก 62

เปี​ียโนที่​่�มหาวิ​ิทยาลั​ัยแห่​่งนี้​้� เช่​่น นั​ักศึ​ึกษาชาวไทย มาเลเซี​ีย อิ​ินโดนี​ีเซี​ีย รั​ัสเซี​ีย โปแลนด์​์ เม็​็กซิ​ิโก โคลอมเบี​ีย เซอร์​์เบี​ีย เป็​็นต้​้น นั​ักศึ​ึกษาแต่​่ละคน จะได้​้อาจารย์​์ประจำำ�วิ​ิชาปฏิ​ิบัติั เิ ครื่​่�อง มื​ือเอกที่​่�แตกต่​่างกั​ันออกไป ในความ คิ​ิดเห็​็นสำำ�หรั​ับผู้​้�เขี​ียนนั้​้�น สิ่​่�งที่​่�สำำ�คั​ัญ เป็​็นอั​ันดั​ับต้​้น ๆ สำำ�หรั​ับการเรี​ียน เอกการแสดงเปี​ียโนก็​็คื​ืออาจารย์​์ที่​่� เป็​็นผู้​้�สอนวิ​ิชาปฏิ​ิบั​ัติ​ิเครื่​่�องมื​ือเอก ของเรา อาจารย์​์จะเป็​็นผู้​้�สอนการ เล่​่นเปี​ียโนตลอดทั้​้�ง ๒ ปี​ี และยั​ัง ทำำ�หน้​้าที่​่�เป็​็นที่​่�ปรึ​ึกษาสำำ�หรั​ับโพร เจกต์​์การเรี​ียนจบที่​่�กล่​่าวไปข้​้างต้​้น เช่​่นเดี​ียวกั​ัน เนื่​่�องจากเป็​็นปี​ีการศึ​ึกษาแรก (พ.ศ. ๒๕๖๓) ของหลั​ักสู​ูตรสำำ�หรั​ับ นั​ักศึ​ึกษาต่​่างชาติ​ิ จึ​ึงทำำ�ให้​้มีอุี ปุ สรรค เกิ​ิดขึ้​้�นบ้​้างในการจั​ัดการกั​ับทุ​ุก ๆ รายละเอี​ียด ที่​่�จะทำำ�ให้​้หลั​ักสู​ูตรนี้​้�มี​ี ความพร้​้อมมากที่​่�สุ​ุด ปั​ัญหาที่​่�เกิ​ิด ขึ้​้�นค่​่อย ๆ ถู​ูกแก้​้ไปที​ีละข้​้อ จึ​ึงทำำ�ให้​้ ทุ​ุกอย่​่างมี​ีความเพี​ียบพร้​้อมมากขึ้​้�น จากที่​่�ได้​้กล่​่าวมาทั้​้�งหมด ผู้​้�เขี​ียนได้​้ บรรยายเกี่​่�ยวกั​ับความเป็​็นมา จุ​ุดเริ่​่�ม ต้​้น และข้​้อมู​ูลเบื้​้�องต้​้นของการเรี​ียน ที่​่�มหาวิ​ิทยาลั​ัยเฉิ​ิงตู​ูแล้​้ว ในส่​่วนถั​ัด

ไปของประสบการณ์​์การเดิ​ินทางไป เรี​ียนมหาวิ​ิทยาลั​ัยดนตรี​ีที่​่�ประเทศ จี​ีนนั้​้�นจะถู​ูกเล่​่าต่​่อในวารสารเพลง ดนตรี​ีฉบั​ับต่​่อไป โดยจะบรรยายถึ​ึง รายละเอี​ียดในการเรี​ียน การใช้​้ชีวิี ติ ประจำำ�วั​ัน อุ​ุปสรรค การแก้​้ปั​ัญหา การพั​ัฒนา การเปลี่​่�ยนแปลง และ ปั​ัญหาที่​่�ไม่​่มี​ีใครคาดคิ​ิด นั่​่�นคื​ือการ ระบาดของโรคโควิ​ิด-๑๙ ในขณะที่​่� ผู้​้�เขี​ียนกำำ�ลั​ังศึ​ึกษาอยู่​่� ในท้​้ายที่​่�สุ​ุดสำำ�หรั​ับบทความ ชิ้​้�นนี้​้� ผู้​้�เขี​ียนขออนุ​ุญาตใช้​้พื้​้�นที่​่�ใน การขอบคุ​ุณ ศาสตราจารย์​์ชะภิ​ิพร เกี​ียรติ​ิคชาธาร หั​ัวหน้​้าฝ่​่ายความ ร่​่วมมื​ือจี​ีน-ไทย มหาวิ​ิทยาลั​ัยเฉิ​ิงตู​ู ผู้​้�ดู​ูแลและผู้​้�ช่​่วยดำำ�เนิ​ินการกระบวน การสมั​ัครรั​ับทุ​ุนการศึ​ึกษาจากมหา วิ​ิทยาลั​ัยเฉิ​ิงตู​ู และอาจารย์​์ ดร.อรปวี​ีณ์​์ นิ​ิติ​ิศฤงคาริ​ิน อาจารย์​์ประจำำ�สาขา วิ​ิชาเปี​ียโนที่​่�มหาวิ​ิทยาลั​ัยมหิ​ิดล สำำ�หรั​ับการช่​่วยเตรี​ียมความพร้​้อมใน การสมั​ัครเรี​ียนที่​่�มหาวิ​ิทยาลั​ัยเฉิ​ิงตู​ู

63

64

65