PANDORA'S BOX exhibition catalogue

PUSZKA PANDORY PANDORA’S BOX

1

2

UCZESTNICY (PARTICIPANTS) 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

OLGA BRONIKOWSKA

MONIKA BRYK KRZYSZTOF GŁOWACKI MALWINA GRZEŚKIEWICZ

CRISTINA HURTADO CALVO (Spain, Erasmus+) SYLWIA KARWOWSKA

MICHAŁ ŁUKASIK STEFANIA MICHERA ANNA OLEJARCZYK ZUZANNA PEŁKA

JOANNA POLACZYK MAŁGORZATA RUMIŃSKA PAULINA TYMOSZYŃSKA JULIANNA WIŃCZYK

3

DLACZEGO Baliśmy się otworzyć Puszkę Pandory?

WHY WERE WE AFRAID TO OPEN PANDORA’S BOX?

Nadia Issa (kurator wystawy, exhibition cutator) Doskonale pamiętam dzień w którym studenci otrzymali zadanie stworzenia prac na temat: „Puszka Pandory“. Na początku nikt z Nas nie wiedział jakie możliwości otworzy przed nami próba współczesnej interpretacji jednego z najbardziej znanych mitów w historii ludźkości.

Stygmatyzacja postaci Pandory jako przynoszącej zło swoistej femme fatale nie ułatwiała tego zadania. Początkowe pomysły opierały się na bardzo dosłownej interpretacji tego mitu, co doprowadziło do tego, że w pewnym momencie utknęliśmy w ślepym punkcie i projekt nie ewaluował. Należało zatem wrócić do tego co zdarzyło się w historii sztuki i kultury i poszukać etymologii: primo słowa Pandora (które oznacza „wszystko jest darem”), secundo odnaleźć podobny archetyp przedstawienia postaci kobiecej w znanych nam mitach i wierzeniach. Znaleźliśmy pewną analogię, pomiędzy Pandorą jako pierwszą kobietą na ziemi a biblijną Ewą, która zrywając zakazany owoc zostaje wygnana z raju.

Archetyp pierwszej kobiety, która posiada dar ciekawości (tak, dar, nie przekleństwo) stał się kluczem do rozumienia osoby Pandor y jako postaci, nie do końca negatywnej. Tym bardziej, że mityczna Pandora to osoba hojnie obdarowana przez Bogów. Od Afrody ty otrzy mała piękno, także duchowe, od Hermesa niezwykły talent do języków, Atena dała jej umiejętności tkania i szycia, Hermes nadał jej imię Pandora, natomiast Zeus obdarował ją ciekawością. Dar ciekawości naprowadził Nas na inne rozumienie gestu otwarcia Puszki Pandory.

Otóż można ów akt interpretować jako zesłanie na świat zła, chorób i klęsk, ale można także go postrzegać jako metaforyczne uświadomienie nam, że zło istnieje i nie należy go kwestionować, ani od niego uciekać, tylko się z nim zmierzyć. W takim kontekście możemy postrzegać akt otworzenia Puszki Pandory jako akt odwagi.

Mogę z pełnym przekonaniem powiedzieć, że

I perfectly recall the day when students were given the task of creating works on the subject: „Pandora’s Box”. At first, none of us had any idea what the possibilities would open for us an attempt to interpret one of the most famous myths in the history of humanity. The stigmatization of Pandora’s figure, regarding her as femme fatale bringing evil to the world did not facilitate this task. The initial ideas were based on a very literal interpretation of this myth, and at some point we’ve hit a dead end, and the project did not move forward. We had to return to what happened in the history of art and culture and look for etymology: primo of Pandora’s word (which means „everything is a gift”), secundo - find a similar archetype of the representation of a female figure in the myths and beliefs known to us. We have found a profound analogy between Pandora as the first woman on earth and Biblical Eve, who picks a forbidden fruit and as result is banished from paradise.

The archetype of the first woman who has the gift of curiosity (yes, a gift, not a curse) has become the key to understanding Pandora’s person as a character, not entirely negative. The more so, because the mythical Pandora is a person generously gifted by the Gods. From Aphrodite she received beauty, also spiritual, from Hermes an extraordinary talent for languages, Athena gave her the sk ills of weav ing and sew ing, Hermes gave her the name Pandora, while Zeus endowed her with curiosity. The gift of curiosity led us to a different understanding of the gesture of opening Pandora’s Box. This act can be interpreted both as sending evil, diseases and defeat to the world, but it can also be seen as a metaphorical awareness of the existence of evil, that should not be questioned, nor escaped from, but faced. In this context, we can perceive the act of opening the „Box“ as an act of courage.

5

6

uczestnicy w ystaw y, przyszli młodzi artyści odważyli się otworzyć ową mityczną Puszkę Pandor y i podjąć w swoich pracach temat y niewygodne, niepopularne, kontrowersyjne od których na codzień uciekamy. Zaklinamy rzeczywistość, bagatalizujemy problemy i przez to zostawiamy całe zło zamknięte w Puszce, gotowe w każdej chwili wybuchnąć, z większą niż pierwotnie siłą. Kluczem do rozumienia motywów działania Pandory może być stwierdzenie, że jak coś jest zamknięte, to wcale nie oznacza, że to nie istnieje, co pięknie pokazuje praca Julianny Wińczyk. Chciałabym jednak w tym krótkim wprowadzeniu do wystawy uniknąć interpretacji prac poszczególnych uczestników i zostawić to zadanie dr Paulinie Tenderze, która może na nie spojrzeć z dystansem, podczas gdy Ja mogę mięc do nich stosunek nazbyt emocjonalny.

Ogromnym wsparciem w trakcie realizacji tej wystawy była wiedza, pomoc, wsparcie opiekuna artystycznego owego przedsięwzięcia, prowadzącego Pracownię Zastosowań Fotografii dr hab.

Mariusza Wideryńskiego. Dojrzałość życiowa, oraz świadomość wielu mechanizmów dziejowych Profesora pomogła uczestnikom wystawy nabrać dystansu do realizowanych prac, oraz postawić dbałość techniczną ponad wszystko.

Zapalenie świecy to rzucenie cienia1 Dualizm przenikania się dobra i zła, światła i ciemności, niech pozostanie podpowiedzią na przyszłość, że nie wszystko jest tak jednoznaczne jak się na pierwszy rzut oka wydaje. Wtedy uświadomimy sobie, że otwarcie Puszki Pandory staje się nieuniknione...

I can say with full conviction that the participants of the exhibition, future young artists, dared to open this mythical Pandora’s Box and take up in their works uncomfortable, unpopular, controversial topics from which we run away on a daily basis. We conjure the reality, bagatize the problems and thus leave all the evil locked in the box, ready to explode at any moment, with greater force than before. The key to understanding Pandora’s motives can be a statement that if something is closed, it does not mean that it does not exist, as Julianna Wińczyk’s work beautifully shows. However, in this short introduction, I would like to avoid interpreting the works of individual exhibition participants and leave this task to Dr. Paulina Tendera, who can look at them from a distance, while I can feel too emotional about them.

The knowledge and help of the artistic supervisor of this project, the head of Studio of Applied Photography dr hab. Mariusz Wideryński (Associate Professor), was a huge support during the exhibition. The maturity and the awareness of many historical mechanisms of Professor helped the exhibition participants to gain some distance to the works they were working on, and to put technical perfection above all else.

To light a candle is to cast a shadow1 Dualism of permeating good and evil, light and darkness, remain a hint for the future, that everything is not as unambiguous as it seems at first glance. Then we will realize that opening Pandora’s Box becomes inevitable...

1. Ursula K. Le Guin, Czarnoksiężnik z Archipelagu.

1.Ursula K. Le Guin, A Wizard of Eartsea.

PANDORA i jej . . Lusterko PANDORA AND HER ... MIRROR

PAULINA TENDERA (Uniwerstytet Jagielloński, Jagiellonian University) Pandora nie jest jedy ną bohaterką archetypową naszej kultur y, którą zsyłają bogowie, by – delikatnie mówiąc – utrudnić nieco życie mężczyznom. Mimo wszystko Pandora była prawdziwym dziełem sztuki, gdyż nad jej pięknem i talentami, ale i przewrotnością pracował zastęp bogów. W całej tej mitycznej opowieści, posiadającej wiele wersji, nie wiadomo do końca jaką rolę odegrała sama Pandora oraz co tak naprawdę mieściło się w jej puszcze.

Wiele z prac pokazywanych na wernisażu romansuje z autorefleksją i emocjonalnością, które mogłyby stać się kluczem do rozszyfrowania mitu o Pandorze. Dlatego w tytule piszę o Pandorze przeglądającej się w lusterku. Eksploatacja własnej emocjonalności i swoich przeżyć wyróżnia sztukę „młodą”, dla młodych artystów taki środek w ypowiedzi ma często jakiś czar i atrakcyjność (tu wspomnienia, tam autoportret, tu portretowanie siebie nago itd.). Wiele z prac, które oglądamy na wystawie opartych jest na retor ycznym zabiegu: jestem Pandorą. Taka droga może dać ciekawe rozwiązania estetyczne (zasadniczo niezależne od tematu), ale w warstwie znaczeniowej jest ryzykowna, przemienia symbolikę wielowiekowego mitu w metaforę.

Dlaczego? Cóż, życie indywidualnego człowiek nie posiada wymiaru symbolicznego, ponieważ zyskuje go właśnie wtedy, gdy traci swą subiektywność i jednostkowość. Takie sytuacje zdarzają się jednak niezwykle rzadko.

Z tej perspektywy można podjąć dyskusję z autorami prac, czy wyrażają – jak mi się zdaje – przekonanie, że nieszczęścia zamknięte w puszce zmieniły jakoś statyczną naturę człowieka lub świata? Pytam o to, aby w tej artystycznej dyskusji nad Pandorą temat nie uległ rozmyciu, by dokładnie zbadać o czym jest mit. Nieszczęścia z puszki Pandory są światu „naddane”, nie są częścią natury człowieka (jego gorszym nastrojem lub jesienną chandrą), pojawiły się w nim

Pandora is not the only archetypal heroine of our culture, send by gods, to make life a little bit more difficult for men. After all, Pandora was a true work of art, because a host of gods have worked on her beauty and talents, but also on her perversity. Throughout this mythical story, which has many versions, we do not know exactly what role Pandora played herself and what was really hidden in her box.

Many of the works shown at the exhibition are romantic and emotional self-reflection, and they could be the key to deciphering the myth of Pandora. Thats why I write in the title about Pandora looking at herself in the mirror. Exploitation of one’s own emotionality and experiences, distinguishes „young” art. For young artists such means of expression often have some charm and attractiveness (here memories, there self-portrait, here depicting oneself naked, etc.). Many of the works that we see at the exhibition are based on a rhetorical treatment: I am Pandora. Such a way may give interesting aesthetic solutions (essentially independent of the subject), but in the semantic layer of meaning it is risky, it transforms the symbolism of a centuries-old myth into a metaphor. Why? Well, individual life does not have a symbolic dimension because it gains it when it loses its subjectivity and individuality.

Such situations, however, are extremely rare.

From this perspective, one can start a discussion with the authors of works, do they express - as I think - a conviction that all the misfortunes closed in a box changed the static nature of man or the world? I ask this question in this artistic discussion on Pandora, so the subject doesn’t become watered down, in order to examine exactly what the myth is about. Misfortunes from the box are “given” to the world as they are not part of man’s nature (his worse mood or autumn blues), they appeared at some special moment, a very unlucky moment (!). In fact, my potential

7

w pewnym szczególnym momencie, momencie bardzo zresztą pechow ym (!). W istocie mój potencjalny oponent podnieść może argument, że choroby, bieda, ból czy smutki są w życiu nieuniknione i nikt z nas nie wyobraża sobie jak wyglądałoby to życie bez nich. To przecież fakt. Lecz poprawności mitów nie sprawdzimy empir ycznie, mają one prawdę wew nętrzną i to one nam ją pokazują. W takim razie to my musimy odpowiedzieć na pytanie co oznacza mit o Pandorze? Dlaczego został opowiedziany właśnie tak?

Na w ystawie „Puszka Pandory” oglądamy 14 prac, spośród których wiele – przy zachowaniu obecnej dobrej, satysfakcjonujące formy w ypowiedzi artystycznej – zyskałyby dodatkowo przez ponowne przemyślenie tkwiącego w nich potencjału symbolicznego (treści). Być może bardzo w ysoko poprzeczkę umieścił kurator wystawy, stawiając przed artystami w pierwszym rzędzie wyzwanie intelektualne?

Te niedopowiedzenia, zaniechania, nieśmiałość w stawianiu problemu widzę w wielu pracach.

I tak na przykład pracę Julianny Wińczyk, w której aż chce się dodać grecką koncepcję histerii kobiecej, dalej pracę Małgorzaty Rumińskiej: chcę iść dalej tą ścieżką i pytam o losy Grecji, o bezsilność narodu, o mit (!) zadłużonego państwa opiekuńczego. Następnie zdjęcia Anny Olejarczyk, inspirujące porównanie ciała ludzkiego do Puszki Pandory, które do mnie przemawia, ale nie zostały do końca zrealizowane: faktycznie nie wiemy jak w ygląda wewnątrz ludzkie ciało, ale zdjęcia rentgenowskie znamy już wszyscy – nie wiem jednak jak w ybrnąć z tego impasu. Widzę nieśmiałość ale i wyżej wspomniane zainteresowanie sobą w pracach Malwiny Grześkiewicz, Sylwii Karwowskiej, Stefanii Michery i Christiny Hurtado Calvo: tu nawołują by w ychodzić poza tą płaszczyznę, poza własną subiektywną perspektywę (i muszę tu dodać: owo wychodzenie nie może odbywać się wyłącznie werbalnie, w postaci dokomponowania uniwersalnego opisu pracy, należy sobie uświadomić, że eksploatacja własnej emocjonalności jest widoczna dla widza i narzuca się w samej pracy).

Chcę dalej ciągnąć tę dyskusję. Ważnym wątkiem jest to, by nie nazywać absolutnie wszystkich negatywnych zjawisk świata (globalizacji, AIDS,

8

opponent may raise an argument that diseases, poverty, pain or sorrow are inevitable in life and none of us can imagine what it would be like to live without them. After all, it is a fact. But we cannot check the correctness of myths empirically, they have an inner truth and they reveal it to us. Then we must answer the question what does the myth about Pandora mean? Why was it told this way?

At the „Pandora’s Box” exhibition, we see 14 works, many of which - while maintaining a satisfying, good form of artistic expression - would addicionaly gain through rethinking their symbolic potential (content). Perhaps the curator of the exhibition set the bar very high, rising the intellectual challenge before the artists in the first place?

I can see these understatements, omissions, shyness in posing a problem in many works. For example, the work by Julianna Wińczyk, in which we want to add the Greek concept of feminine hysteria, and the work by Małgorzata Rumińska: I want to go further along this path and ask about the fate of Greece, the powerlessness of the nation, about the myth (!) of the indebted welfare state. Then photos by Anna Olejarczyk, an inspiring comparison of the human body to Pandora’s Box, which appeals to me, but it has not been fully realized: in fact we do not know what the human body looks like, but we all know the X-rays - but I do not know how to get out of this impasse. I see shyness but also the aforementioned interest in the works of Malwina Grześkiewicz, Sylwia Karwowska, Stefania Michera and Christina Hurtado Calvo: here they call for going beyond this plane, beyond one’s own subjective perspective (and I must add: this coming out cannot be done only verbally, in the form of a universal description of the work, one has to realize that the exploitation of one’s own emotionality is visible to the viewer and is imposed in the work itself).

I want to continue this discussion. An important topic is not to call absolutely all the negative phenomenas of the world (globalization, AIDS, poverty, overcrowding, environmental pollution) the contents of Pandora’s Box. Not only because such a statement cannot be defended (myths have a huge capacity and are inexhaustible), but in order to show what is the special and specific

biedy, przeludnienia, zanieczyszczenia środowiska) zawartością Puszki Pandory. Nie dlatego, że takiego stanowiska nie sposób bronić (mity mają ogromną pojemność i niewyczerpaną), ale po to by pokazać na czym polega szczególny, specyficzny sens tego jednego mitu. O to pytam w kontekście prac Olgi Bronikowskie, Krzysztofa Głowackiego, Zuzanny Pełki i Joanny Polaczyk, ale także Michała Łukasika, ze względu na artystyczny komentarz (do filmu czy do mitu?).

Czytając katalog wystawy w kilku dyskretnych miejscach odkryjemy samo dno puszki Pandory, na którym miała jeszcze znajdować się nadzieja – i tu zostaje ostatnia praca tego wernisażu autorstwa Moniki Bryk, w której nadzieja jest jakby niebaczącą na nieszczęścia postawą człowieka, polegającą na tym, by mimo wszystko żyć tak, jakby Pandora nigdy nie otworzyła swojej puszki.

meaning of this one myth. I ask this question in the context of Olga Bronikowska, Krzysztof Głowacki, Zuzanna Pełka and Joanna Polaczyk, but also Michał Łukasik, because of the artistic commentary (to the movie or the myth?). Reading the exhibition catalogue in several discreet places, one will discover the very bottom of Pandora’s Box, on which hope is still to be foundand here remains the last work of this exhibition by Monika Bryk, in which hope is a kind of unfortunate human attitude, based on living our life as if Pandora had never opened her box.

9

K ATA LO G P R AC W O R K S C ATA LO G UE

OLGA BRONIKOWSKA W dzisiejszym, kolorowym świecie jesteśmy nieustannie otaczani pokusami w postaci reklam, które zapewniają, że nie będę niczego żałowała, bo wszystko jest o “obniżonej zawartości tłuszczu”. Marketing niczym diabeł wiele obiecuje.

Niestety większość haseł reklamowych namawia nas do egoistycznych postaw przy zatraceniu dobra wspólnego. Napędzona pieniądzem i naiwnym klientem gospodarka prowadzi do zagłady naszej planety Ziemi. Konsumpcjonizm, zakupoholizm, nerwica, alkoholizm to problemy psychiczne z kategorii „cywilizacyjnych”.

Choruje także środowisko, gdyż karczowanie lasów, nadprodukcja plastikowych torebek, czy szkodliwe substancje wydobywające się z fabryk są powodem między innymi wyginięcia wielu gatunków fauny i flory, ocieplenia klimatu. Uważam, że właśnie to jest mitologiczna Puszka Pandory dwudziestego pierwszego wieku. W mojej pracy chciałabym pokazać jak bardzo arognaccy staliśmy się wobec przyszłości znanego nam świata, a w szczególności ludzie młodzi, którzy nie do końca zdają sobie sprawę z tego, że mają moc zmiany tego systemu na lepszy poczynając od najmniejszych kroków jednostki.

Bez tytułu, 6 ruchomych obrazów w formacie GIFF Untitled, 6 moving images in GIFF format

12

In today’s colorful world, we are constantly surrounded by temptations in the form of advertisements that ensure that I will not regret anything because everything is “reduced fat” . Marketing like a devil promises a lot. Unfortunately, most of the advertising slogans persuade us to selfish attitudes and the destruction of the common weal. Driven by money along with a naive client, the economy leads to the destruction of our planet Earth. Consumptionism, shopaholism, neurosis, alcoholism are psychological problems associated with our civilization. The environment is also sick, because the grubbing of forests, the overproduction of plastic bags, or harmful substances coming out of factories are the reason for, among other things, the extinction of many species of fauna and flora and global warming. I believe that this is the mythological Pandora’s Box of the twenty-first century. I show in my work, how arrogant we have become towards the future of our well known world.

Especially young people are not fully aware of the fact that they have the power to change this system for the better, starting from the smallest steps of an individual.

13

14

15

MONIKA BRYK Niepełnosprawność niewątpliwie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Jest ciężarem, który trudno udźwignąć psychicznie i społecznie, nie wyklucza jednak walki o lepsze jutro. Jedyną receptą na poradzenie sobie z tym problemem jest akceptacja samego siebie. W znacznej mierze funkcjonuje przekonanie, że osoby niepełnosprawne są zamknięte w czterech ścianach, potrzebujące pomocy bliskich na każdym kroku.

Nic bardziej mylnego - bohaterki mojego projektu łamią ten stereotyp. Te kobiety nie tylko świetnie radzą sobie w wykonywaniu codziennych czynności, ale również spełniają swoje marzenia, niekiedy nawet sprzeczne z ich możliwościami fizycznymi. Uświadamiają nam, że jedyną przeszkodą w realizacji naszych celów, są ograniczenia naszego własnego umysłu. Wszystkie kochają konie i to właśnie w nich odnajdują nadzieję. Dzięki obcowaniu z tymi zwierzętami są silniejsze, bardziej zmotywowane do działania i spełnione w życiu. Konie dają im poczucie szczęścia, zachęcają do aktywnego trybu życia i zawierania nowych znajomości. Nadzieja jako największa wartość, oraz coś co pozostało na dnie Puszki Pandory, staje się głównym tematem mojego projektu.

Nadzieja, 5 wydruków cyfrowych, 30 cm x 40 cm Hope, 5 digital prints, 30 cm x 40 cm

16

Disability undoubtedly hinders daily functioning. It is a burden that is difficult to bear mentally and socially, but it does exclude fighting for a better tomorrow. The only recipe for dealing with this problem is self-acceptance. To a large extent, there is a belief among society that says that people with disabilities are closed in four walls, in the need of help from relatives at every step. Nothing more wrong - the heroes of my project break this stereotype. These women not only perform well in everyday activities, but also fulfill their dreams, sometimes even contradictory to their physical abilities. They make us realize that the only obstacle to achieving our goals is the limitations of our own mind. They all love horses and it is in them that they find hope. Thanks to communing with these animals they are stronger, more motivated to act, and fulfilled in life. Horses give them a sense of happiness, encourage an active lifestyle and make new acquaintances.

Hope as the greatest value, and something that remained at the bottom of Pandora’s Box, becomes the main theme of my project.

17

KRZYSZTOF GŁOWACKI W dzisiejszych czasach kraje i duże korporacje zwracają największą uwagę na profit, zapominając o naturze. Dla zysku i naszej wygody są w stanie wycinać lasy, zanieczyszczać powietrze oraz zapełniać oceany i wysypiska śmieci tonami nierozkładalnego plastiku. Jednakże taka lekkomyślność może doprowadzić nas jedynie do tragicznego zakończenia. Dlatego też tworząc współczesną puszkę Pandory wypełniam ją ty mi niszczycielskimi działaniami, które moim zdaniem mogą, sprowadzić nieszczęście na ludzkość. Mam nadzieje, że takie pokazanie bieżących problemów skłoni odbiorców do zastanowienia się oraz refleksji, odnośnie naszego środowiska.

Dekonstrukcja - Puszka Pandory, instalacja wideo, czas 1:02 Deconstruction - Pandora’s Box, video installation, time 1:02

20

Nowadays, countries and large corporations pay the most attention to profit, forgetting about nature. For the sake of profit and our convenience, they are able to cut down forests, pollute the air and fill the oceans and landfills with tons of undegradable plastic. However, such recklessness can only lead to a tragic end. Therefore, by creating a modern Pandora’s Box, I fill it with all these destructive actions which, in my opinion, can bring misfortune to humanity. I hope that such exposure of current problems will make the viewers reflect on our environment.

21

MALWINA GRZEŚKIEWICZ Wychowałam się w pracowni artystycznej, gdzie mieszkałam wspólnie z rodziną. Dom ten był miejscem pracy moich dziadków oraz taty od lat 60 tych. Życie w pracowni z aneksem mieszkalnym – gdzie funkcje mieszkalne i pracowni mieszały się ze sobą – implikowało trudności podczas życia codziennego. Stanowiło to podstawę do różnego rodzaju konfliktów pomiędzy domownikami. Pomimo tego, że miejsce to jest dla mnie hipnotyzujące i pociągające, jest dla mnie też miejscem, z którym wiążą się trudne dla mnie przeżycia. Doświadczyłam tam zarówno cudownych chwil, jak i tragicznych wydarzeń.

Fotografie, które wykonuję są próbą konfrontacji z tym miejscem i moimi wspomnieniami, które pozostają zamrożone w czasie, w momencie, gdy ja próbuję jednak oderwać się od przeszłości, podążając własną ścieżką. Jednak czuję się na tyle przesiąknięta przeszłością, że trudno mi jest ruszyć dalej i odciąć się od miejsca i zdarzeń, które mnie ukształtowały i odcisnęły na moim życiu duże piętno.

Moja Puszka Pandory, 5 wydruków cyfrowych, 50 cm x 33 cm My Pandora’s Box, 5 digital prints, 50 cm x 33 cm

22

I was brought up in an art studio where I lived together with my family. This house has been the work place of my grandparents and my father since the 1960s. Living in a studio with a living annex - where residential functions and studio work merged with each other - implied difficulties in everyday life. This was the basis for various conflicts between the members of the household. Despite the fact that this place is mesmerizing and appealing to me, it is also a place which I associate with difficult, personal experiences. I have experienced there both wonderful moments and tragic events. The photographs I make are an attempt to confront this place with my memories, which remain frozen in time, as I try to break away from the past by following my own path. However, I feel so permeated with the past that it is difficult for me to move on and cut myself off from the place and events that shaped me and left a big mark on my life.

23

CRISTINA HURTADo CALVO Duża część społeczeństwa utożsamia Pandorę ze strasznymi i niszczycielskimi wydarzeniami.

Mój projekt zmienia zwyczajowe postrzeganie greckiej legendy, czyniąc z Pandory pierwszy przykład wyzwolenia kobiet w historii sztuki, gdzie kobiety były często demonizowane. Pandora odk r yła w pudełku prawdziwą prawdę o życiu, dopełnioną nietolerancją, dyskryminacją i uprzedzeniami. Otworzyła pudełko jako pier wsza kobieta na Ziemi, która odmówiła przestrzegania zakazów mężczyzny. W moim projekcie pokazuję choroby psychiczne. Wcielam się w rolę Pandory, pokazując jak to jest cierpieć na depresję i anoreksję. Chcę sprawić, by widzowie zrozumieli i poczuli empatię... Świat był dla mnie zniekształcony, podobnie jak są moje fotografie. Obrazy są poruszone. Wszyscy mówili do mnie, ale ja nic nie słyszałam, widać strach, nie chciałam nic czuć, ani żyć we własnym ciele, chciałam się wydostać. Widziałam wszystko w czarnych barwach, i taki charakter przybrały moje autoportrety. Nie widziałam prawdy, miałam fałszywe wyobrażenie o swoim ciele, byłam słaba, jak Pandora otwierająca puszkę i odkrywająca prawdziwą prawdę o życiu.

Trigger, wydruk cyfrowy, 50 cm x 50 cm Trigger, digital printed photographs, 50 cm x 50 cm

26

A large part of society associates Pandora with numerous dreadful and destructive events. My project changes the usual perception of the Greek legend, making Pandora the first example of female liberation in the History of Art, where women are often demonized. Pandora discovered inside box the real truth about life, repleted with intolerance, discrimination and prejudices. She opened the box as the first woman on Earth which refused to comply with the prohibitions of a man. In my project I show mental illnesses.

I play the role of Pandora, Showing what’s it like to suffer from depression and anorexia. I want to make the viewers understand and feel empathetic...

The world was distorted to me and so are the images. I wanted to have movement in the photographs. Everyone was talking to me, but I could not hear anything, you can see the fear, I did not want to feel nor live in my own body, I wanted to get out. I’ve seen everything in black, and so are my self-portraits. I could not see the veracity, I had a false idea of my body, I was weak, as Pandora opening the box and discovering the real truth about life.

27

SYLWIA KARWOWSKA Mówiąc o Pandorze, dotyka się wszechobecnego zła. To ona otwiera puszkę i zsyła je na otoczenie. Poprzez swoją pracę dokonuję odwrócenia tego mitu i zamykam w klaustrofobicznym kubiku swoje ciało będące uosobieniem siły walki z otaczającą rzeczywistością. Współcześnie zło utożsamiane jest nie przez człowieka, a przez jego nieludzką siłę. Dzięki przeźroczystej powierzchni kubika jesteśmy świadkami walki z materią. Stworzony obiekt traktowany jest jako zapis działania performatywnego, którego nie da się ominąć w procesie fotografowania, przez co nie mamy do czynienia z działaniem bezpośrednim, widzimy jedynie jego rejestrację.

Speaking of Pandora, we touch omnipresent evil.

It is her who opens the box and send it to the surroundings. Through my work I reverse this myth and enclose my body in a claustrophobic cube, which is the embodiment of the power to fight the surrounding reality. Nowadays, evil is identified not by man, but by his inhuman power. Thanks to the transparent surface of the cube, we are witnesses to the struggle with matter. The created object is treated as a record of a performative action, which cannot be omitted in the process of photographing, so we do not deal with direct action, we see only its registration.

Ściana, mixed media: plexi i fotografia cyforwa (167 cm x 30 cm x 40 cm) The wall, mixed media: plexiglass and digital photography (167 cm x 30 cm x 40 cm)

30

31

michał łukasik Wielki dar okazuje się przekleństwem.

Inspiracją dla projektu jest film „Puszka Pandory” w reżyserii G.W.Pabsta na podstawie scenariusza Ladislausa Vajda i G.W. Pabsta z roku 1929.

Lulu jest piękna i uwodzicielska, ale kryje w sobie tajemnicę, zupełnie jak Puszka Pandory. Spotykam moją Lulu na przyjęciu. Zakochujemy się w sobie. Później przyłapuję ją na zdradzie. Dochodzi do ostatecznego rozwiązania czyli rozstania. W filmie oryginalnym, ale i moim własnym, Lulu jest Puszką Pandory, która poza pięknem kryje też w sobie zło, zachłanność i zazdrość.

W czasie tworzenia filmu wykorzystałem fragmenty dzieła oryginalnego. Stworzyłem obrazy, w które wmontowałem swój własny wizerunek.

Nawiązuje do tematu Puszka Pandory na trzy sposoby: poprzez tytuł, mit grecki i samą historię. Forma filmu jest bezpośrednim nawiązaniem do kina niemego. Konstrukcja filmu oraz jego przekaz są grą z rzeczywistością filmową, dzięki temu staram się pokazać, że historie o pięknych ale i naznaczonych przekleństwem związkach mogą przydarzać się nam niezależnie od czasów, w których żyjemy.

Puszka Pandory, wideo, 4 min Pandora’s Box, video, 4 min

32

A great gift turns out to be a curse.

The inspiration for the project is the movie “Pandora’s Box” directed by G.W.Pabsta based on the screenplay by Ladislaus Vajda and G.W. Pabsta from 1929.

Lulu is beautiful and seductive, but she hides a secret, just like the box of Pandora. I meet my Lulu at the party. We fall in love with each other.

Later, I catch her cheating on me. It comes to the final solution or parting. In the original film, but also my own, Lulu is Pandora’s Box, which in addition to beauty also conceals evil, greed and jealousy. During the creation of the video, I used fragments of the original work. I created images in which I incorporated my own image.

I refer to the theme of the Pandora’s Box in three ways: through the title, the Greek myth and history itself. The visual form of the video is a direct reference to the silent cinema. The design of the film and its message are a game with film reality, thanks to which I try to show that stories about beautiful but also cursed relationships can happen to us regardless of the times in which we live.

33

STEFANIA MICHERA Przemysł odzieżow y znajduje się na drugim miejscu listy najbardziej zanieczyszczających środowisko branż. Jego wyniszczający wpływ obserwujemy na każdym etapie produkcji ubrań – od upraw y bawełny, poprzez w ytwarzanie i barwienie tkanin, po ich transport i dostawy – aby na końcu trafiły na wysypiska śmieci (90 mln ton rocznie). Wciąż rosnąca produkcja ubrań wiąże się z tzw. fast fashion. Zjawisko to polega na bardzo szybko zmieniającej się modzie, a co za tym idzie – częstym kupowaniu i równie częstym wyrzucaniu ubrań do śmieci. Zaledwie 1% odzieży trafia do odzysku. Napędzany nieustannie przez konsumentów przemysł tekstylny w y wołuje katastrofalne skutki, z których wciąż zbyt mało osób zdaje sobie sprawę.

The clothing industry is second on the list of the most polluting industries. We observe its devastating effect at every stage of the production of clothes - from growing cotton, through fabrication and dyeing of fabrics, to their transport and delivery - to finally end up in garbage dumps (90 million tons per year). The still growing production of clothes is associated with the so-called fast fashion. This phenomenon is based on a very fast changing fashion, and hence - frequent buying and equally frequent throwing clothes in the trash. Only 1% of clothing goes to recovery. The textile industry, which is constantly driven by consumers, causes catastrophic results, that are still unpopular among majority of people.

90 MLN TON / wyprodukuj – sprzedaj – wyrzuć, wydruk cyfrowy, 140 cm x 100 cm 90 M TONS / produce - sell - throw out, digital print, 140 cm x 100 cm

36

37

38

39

ANna OLEjaRCZYK Obraz ,,Wewnętrznie’’ jest abstrakcyjną konstrukcją, opartą na negatywach rentgenowskich przypadkowych osób. Wnętrze ludzkiego ciała, pomimo, że mamy świadomość jego istnienia, codzienną styczność, jest nam nieznane, i tak naprawdę mniejszość populacji ludzkiej, widziała na własne oczy, człowieka od środka. Jedynym przyswajalnym dla nas obrazem, są negatywowe zdjęcia, które w pełni nie przedstawiają organów, odbiegają od realizmu. Jesteśmy przyzwyczajeni do abstrakcyjnych form, tego co w nas, co sprawia, że nie chcielibyśmy oglądać pragmatycznego ciała człowieka, bo wzbudza to w nas negaty w ne emocje. Prześw ietlenia naszych ciał, bierzemy w całości na poważnie, a odrealniony obraz, poprzez swoją estetykę, pozwala nam na wrażenie tajemniczości. Takie badania (prześwietlenia) robi się zazwyczaj z konkretnej przyczyny, skutkiem czego dowiadujemy się o zdrowiu lub chorobie, co może zmienić nasze dotychczasowe życie. Wychodząc naprzeciw temu zjawisku, zastanawiam się w jakim stopniu obraz, wydobyty z negatywu rezonansowego, może być dla nas podstawą do prawdy. Uabstrakcyjnienie go jeszcze bardziej, sugeruje nam powątpiewanie w jego autentyczność.

Wewnętrznie, technika mieszana, cyjanotypia, 100 cm x 70 cm Internally, cyanotype, mixed technique, 100 cm x 70 cm

40

The image “Internally” is an abstract construction, based on X-rays of random people.

The interior of the human body, despite the fact that we have awareness of its existence, everyday contact, is unknown to us, and in reality a minority of the human population, saw with their own eyes, a man from within.

The only picture of the center of our body that is available to us are the negative pictures that do not fully represent the human organs, and differ from realism. We are accustomed to abstract forms of what is inside us, what makes us not want to see a pragmatic human body, because it arouses negative emotions. We look at the x-rays of our bodies, this paradoxically unreal image, which through its aesthetics,allows us to have an impression of mystery. In addition, such exam is usually done for a specific reason, which results in finding out about health or illness, that can change our life so far. To meet this phenomenon, I wonder to what extent the image, extracted from the resonance negative, can be the basis of the truth. Making it even more abstract suggests that we doubt in its authenticity

41

ZUZANNA PEŁKA Głównym założeniem mojej pracy było pokazanie miejsca, które intryguje i wprowadza widza w stan zamyślenia poprzez tajemniczy nastrój.

Okna są oczami budynków - oczy są oknami duszy. Nie wiemy co dzieje się wewnątrz, ale możemy zobaczyć przez nie kawałek innej rzeczywistości, która wypływa na ulicę strumieniem zagadkowego światła.

Smuga światła wylatująca z okien przypomina mi o mitologicznej Puszce Pandory z której po otwarciu uleciały wszystkie nieszczęścia. Na dnie puszki była jednak, zgodnie z wolą Zeusa, nadzieja. Puszkę Pandory odnoszę do miejsc, które kryją w sobie tajemnicę. Mogą wzbudzać lęk i poczucie niepewności a zarazem przyciągają swoją nieoczywistością.

All Melody, light box, 29 cm x 21 cm All Melody, light box, 29 cm x 21 cm

44

The main purpose of my work is to show a place that intrigues and puts the viewer in a thoughtful state of mind thanks to its mysterious mood.

The windows are the eyes of buildings - the eyes are the windows of the soul. We do not know what is going on inside, but we can see through it a glimpse of another reality that flows out into the streets with a stream of mysterious light. A streak of light flying out of the windows reminds me of the mythological Pandora’s Box from which all misfortunes have flown. However, at the bottom of the box, according to the will of Zeus, was hope. I associate Pandora’s Box with places that are mysterious. They can arouse a feeling of anxiety and a sense of uncertainty but at the same time, they attract with their nonobviousness.

45

JOANNA POLACZYK Puszka Pandory to symbol opisujący wszelkie słabości, namiętności i troski ludzkie. Człowiek jako istota społeczna wyposażony został w kulturowe bariery i zasady zachowań panujących w określonym społeczeństwie. Jesteśmy jednak istotami biologicznymi, których mechanizmy działania podporządkowane są naturalny m insty nktom, utrudniający m pełną kontrole naszych zachowań. Moją interpretacje tematu Puszka Pandory opieram na biblijnym motywie siedmiu grzechów głównych (pycha, chciwość, nieczystość, zazdrość, nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu, gniew, lenistwo). Założeniem cyklu prac jest przedstawienie każdego grzechu w odniesieniu do cielesności ludzkiej jako jego źródła. Jest to próba zobrazowania podstawowych namiętności ludzkich w kontekście grzechu rozumianego nie jako monumentalne przestępstwa czy zbrodnie lecz jako instynktowne dążenie do własnej satysfakcji. Na cykl składa się seria kolaży fotograficzno-rysunkowo-malarskich zrealizowanych w technice cyfrowej.

7 grzechów głównych, kolaż cyfrowy, 50 cm x 70 cm 7 deadly sins, digital collages, 50 cm x 70 cm

46

The Pandora’s Box is a symbol describing all human weaknesses, passions and worries. Man as a social being is equipped with cultural barriers and principles of behavior prevailing in a specific society. We are, however, biological beings whose mechanisms of action are subordinated to natural instincts, making it difficult to fully control our behavior. My interpretation of Pandora’s Box is based on the biblical theme of the seven deadly sins (pride, greed, impurity, jealousy, intemperance in eating and drinking, anger, laziness). The assumption of the series of works is to present each sin in relation to human corporeality as its source. It is an attempt to depict basic human passions in the context of sin, understood not as monumental crime but as an instinctive pursuit of one’s self-satisfaction. The series consists of a series of photo-drawings and painting collages made using digital technique.

47

MAŁGORZATA RUMIŃSKA Przez zaledwie 6 dni obserwowałam Ateny 10 lat po wybuchu kryzysu w Grecji. Widziałam bezdomnych leżących na głównych ulicach; autokary policyjne zaparkowane przy budynku parlamentu; żandarmów pilnujących granic anarchistycznej dzielnicy, gdzie koczują bezdomni imigranci; mnóstwo graffiti; opustoszałe i zdewastowane budynki w środku Starego Miasta. Ale spotkałam również przemiłych mieszkańców, z uśmiechem pytających, skąd jestem; uprzejmych sprzedawców, służących pomocą; mnóstwo zieleni, słońca, ludzi wypoczywających nad brzegiem morza. A to wszystko na ziemi, na której kwitła cywilizacja już 5 000 lat temu, gdzie narodziła się demokracja; gdzie wzniesiono jedne z najbardziej rozpoznawalnych budynków na świecie – świątynie na Akropolu, Stadion Panatenajski, Teatr Dionizosa. Te zabytki ciągle stoją; wielokrotnie niszczone i przebudowywane, ciągle nie pozwalają o sobie zapomnieć i przypominają dawną chwałę Starożytnej Grecji.

W sercu chaosu, animacja, 1’53 In the heart of chaos, animation, 1’53

50

For just six days, I observed Athens 10 years after the outbreak of the crisis in Greece. I have seen the homeless lying on the main streets; the police coaches parked by the parliament building; the gendarmes guarding the borders of an anarchist neighbourhood where homeless immigrants are camped out; lots of graffiti; deserted and devastated buildings in the middle of the Old Town. But I also met lovely people, with a smile asking me where I came from; kind salesmen who help; lots of greenery, sun, people relaxing on the seashore. And all in a land where civilization flourished 5,000 years ago, where democracy was born; where some of the most recognizable buildings in the world were built the Acropolis Temples, the Panathenai Stadium, the Dionysus Theatre. These monuments are still standing; repeatedly destroyed and rebuilt, they still do not allow themselves to be forgotten and recall the glory of ancient Greece.

51

PAULINA TYMOSZYŃSKA Puszka Pandory to dla mnie symbol nieszczęść, czegoś, co wywołuje mnóstwo nieprzewidzianych trudności, źródło niekończących się kłopotów. W swojej pracy skupiam się na tym, co współcześnie jest dla mnie ową Puszką Pandory.

Uważam, że jednym z wielu źródeł nieszczęść jest brak pohamowania przy sięganiu po używki oraz niemoralne rozrywki, którym oddaje się człowiek. Tym źródłem nieszczęść ma być hazard, seks, narkotyki, nadużywanie alkoholu, konsumpcjonizm. Jan Parandowski pisał, że otworzenie puszki spowodowało, iż „wyleciały na świat wszystkie smutki, troski, nędze i choroby i jak kruki obsiadły biedną ludzkość’’. Każda z moich fotografii zawiera symboliczny motyw kruka, który stoi z boku, obserwuje ludzi oddających się owym rozrywkom i jest zapowiedzią nadchodzących problemów. Interpretując i pokazując temat w sposób jaki opisałam powyżej, chciałam wywołać u odbiorcy pewne refleksje nad tym, jakie konsekwencje mogą nieść za sobą podejmowane przez nas decyzje w życiu dorosłym, jeśli nie będziemy robić czegoś z głową, umiarem i pokorą.

Pandora’s Box might be a symbol of miser y, something that causes a lot of unforeseen difficulties, a source of endless troubles. In my work, I focus on what is Pandora’s Box for me today.

I believe that one of the many sources of misery is the lack of restraint when reaching for various stimulants and immoral entertainment. This source of woes might be gambling, sex, drugs, alcohol abuse, consumerism. Jan Parandowski wrote that the opening of the box caused that “all sorrows, worries, deprivations and illnesses flew out into the world, and as ravens sat on poor humanity”. Each of my photographs contains a symbolic raven motif, which stands aside, observes people who submit to this pastime. He is also a harbinger of problems to come. Interpreting and showing the topic in the way described above, I wanted to make the viewer understand what consequences may result in decisions we make in adulthood if we lose common sense, moderation and humility.

Żądza życia, 6 prac w technice emulsji fotograficznej, 29 cm x 21 cm Lust for life, 6 works, “liquid light” photographic emulsion, 29 cm x 21cm

54

55

56

57

JULIANNA WIŃCZYK Metaforyczną puszką jest moje ciało a jej zawartością nieszczęście. Z początku małe, ledwo niezauważalne, rośnie, rozwija się i staje się agresywne. Wszelkie nerwy i emocje kumulują się w okolicach brzucha. Z tego powodu często zamieszkuje tam nieszczęście, które utożsamiam ze zwierzęcym stworem-hybrydą niczym z Piekła Hieronima Boscha. Podczas tworzenia dyplomowego cyklu autoportretów Auto-brzydota skupiłam się na własnych wadach. Decydując się na podjęcie takiej tematyki otworzyłam Puszkę Pandory. Na zewnątrz wyleciały smutki, troski i zmartwienia. Lecz może tak jak w micie na samym końcu czeka na mnie nadzieja i owy zabieg finalnie doprowadzi do akceptacji moich niedoskonałości. Przedstawiam Nieszczęście nadal niewypuszczone na wolność, atakujące od wewnątrz, ponieważ proces samoakceptacji nadal we mnie trwa.

Nieszczęście, animacja poklatkowa / fotokolaż komputerowy, 1’32 Misfortune, stop-motion animation / computer photo-collage,1’32

58

My body is a metaphorical box and its content is misfortune. At first it is small, barely noticeable, then it grows, develops and becomes aggressive. All nerves and emotions accumulate in the abdomen area. For this reason, there is often misfortune living there, which I identify with an animal-hybrid creature as from Hieronymus Bosch’s Hell. During the creation of my diploma series of self-portraits entitled “Auto-Ugliness” I focused on my own flaws. By undertaking such subject I opened the Pandora’s Box. Sadness, worries and concerns flew out of the box. But maybe, as in myth, hope awaits me at the very end and this “vivisection” will finally lead to the acceptance of my imperfections.

I present misfortune still not released, attacking from within, because the process of self-acceptance is still going on in me.

59

60

61

Prace powstały w procesie edukacyjnym i badawczym studentów Koła Naukowego Alternatywnych Technik Fotografii i Pracowni Zastosowań Fotografii / The works were created in the educational and research process of the students of the Alternative Photography Techniques Scientific Circle and the Studio of Applied Photography.

Opracowanie graficzne / Graphic design Nadia Issa Tłumaczenie / Translation Nadia Issa Redakcja / Editing Sylwia Karwowska Nadia Issa Copyright Wydział Sztuki Mediów Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie Pracownia Zastosowań Fotografii Koło Naukowe Technik Alternatywnych Fotografii Opiekun artystyczny / artistic supervisor Mariusz Wideryński Kurator wystawy / curated by Nadia Issa

Na okładce wykorzystano fragmenty pracy Cristiny Hurtado Calvo i Anny Olejarczyk Publikacja finansowana ze środków Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie

Druk i oprawa / Printing and binding Mediakolor Wydawca / Publisher NADISSA ISBN: 978-83-945350-4-9 Warszawa 2019 / Warsaw 2019