Kasice

Hana Ivankov Hana Ivankov

Stiglo je vrijeme za dohranu, a ne znate s kojim namirnicama započeti te kada i na koji način uvoditi nove okuse u život vaše bebe? Ili vam jednostavno nedostaje ideja za pripremu ukusnih kašica? S istim se problemima prije ili kasnije suočavaju svi roditelji koji svojoj bebi iz dana u dan žele pripremati zdravu i prirodnu dohranu.

Kuhajte svojoj bebi s lakoćom i samopouzdanjem! Učinite dječje obroke raznovrsnijima, a svakodnevna priprema kašica neka vam bude zabavna i jednostavna.

95,00 kn Naklada Nika • Amruševa 10/II HR-10000 Zagreb Tel./Fax:+385 1 49 22 962 E-mail: info@nakladanika.hr

Hana Ivankov

U ovoj knjizi ćete pronaći:  brojne ideje za pripremu kašica  mnoštvo korisnih savjeta  detaljni opis pripreme obroka  važne činjenice o dohrani koje ne smijete zaboraviti  najbolje kombinacije hrane  savjete kako izbjeći alergije

vodič o dohrani za roditelje početnike i bebe kritičare

ISBN 978-953-7284-28-2 CIP zapis dostupan u računalnom katalogu Nacionalne i sveučilišne knjižnice u Zagrebu pod brojem 703252

2

Hana Ivankov

SADRŽAJ

Uvod ili zaključak.................................................................................................... 5 DOHRANA......................................................................................................................... 7 PREHRAMBENO PUTOVANJE PO MJESECIMA.......................................................11 PRIPREMA DJEČJE HRANE .........................................................................................17 HIGIJENA ........................................................................................................................21 VOĆE ...............................................................................................................................23 JABUKA (6+)........................................................................................................................ 25 BANANA (6+) . .................................................................................................................. 27 MarelicE (6-8+) ............................................................................................................. 29 BRESKVE I NEKTARINE (6-8+)....................................................................................... 32 KRUŠKE (6+)..................................................................................................................... 35 ŠLJIVE (6+).......................................................................................................................... 37 AVOKADO (6+).................................................................................................................. 38 POVRĆE...........................................................................................................................41 ZIMSKA TIKVA I BUNDEVA (6+)................................................................................... 43 BATATA/SLATKI KRUMPIR (6+)..................................................................................... 46 MAHUNE (6-8+)................................................................................................................. 49 GRAŠAK (6-8+)................................................................................................................... 51 BROKULA (8-10+).............................................................................................................. 53 MRKVA (6-8+)..................................................................................................................... 55 CVJETAČA (8-10+)............................................................................................................. 57 KRUMPIR (8-10+).............................................................................................................. 59 TIKVICE (6-8+).................................................................................................................... 61 ŠPINAT (10+)....................................................................................................................... 63

3

ŽITARICE..........................................................................................................................67 PROSO (6-8+)...................................................................................................................... 69 RIŽA (6+).............................................................................................................................. 71 Heljda (8-10+).................................................................................................................. 73 ZOB (6-8+)............................................................................................................................ 75 KUKURUZ (10-12+)........................................................................................................... 78 Kruh, keksi........................................................................................................................ 80 TJESTENINA......................................................................................................................... 81 BJELANČEVINE . ............................................................................................................83 MESO (8-10+)...................................................................................................................... 85 JAJA: ŽUMANCE (8+)/BJELANJAK (12+).................................................................. 88 MLIJEČNI PROIZVODI – JOGURT...............................................................................91 MASNOĆE.......................................................................................................................93 MASLINOVO ULJE ........................................................................................................... 95 LANENO ULJE I SJEMENKE LANA............................................................................... 96 RECEPTI – KOMBINACIJE.............................................................................................99 ALERGIJE ..................................................................................................................... 117

4

Uvod ili zaključak

Ž

ivimo u vremenu pojačane svijesti o prehrani i učincima hrane na organizam. Stajališta o prehrani općenito, a posebice o dohrani beba, znatno su se promijenila posljednjih desetljeća. Neke namirnice došle su na crnu listu kao dokazano štetne. Rafinirani šećeri, previše soli, pojačivači okusa, aditivi, gazirana pića, slatkiši, masno meso i kolesterol – popis je dug, a ovo su samo neki sastojci koje svakako treba izbjegavati u prehrani. No ponekad se, u želji za zdravim životom i doslovnom primjenom pravila, može otići u drugu krajnost.

Možda ste vegetarijanci, poklonici makrobiotičke prehrane ili vi i vaša obitelj smatrate da obrok bez mesa nije pravi obrok. Odrasli ste i sami određujete kako ćete živjeti i hranite se kako vam odgovara. Ako u nečemu pretjerujete, vaš organizam će vam zamjeriti i s vremenom ćete imati zdravstvenih problema – ili, ako imate sreće, bit će vam oprošteno.

No nemojte riskirati kad je u pitanju zdravlje vašeg djeteta. Hrana ima veliki utjecaj na stanje organizma, a od presudne je važnosti u ranoj dječjoj dobi zbog intenzivnog rasta i razvoja djeteta. U prvoj godini života bebe rastu brže nego

5

ikada poslije – do prvog rođendana utrostruče svoju težinu. Zato je kvalitetna prehrana u prvoj godini života iznimno važna i djetetu je potrebno pružiti sve neophodne sastojke. Koliko god pojedinačne namirnice mogu biti zdrave i bogate vrijednim sastojcima, nijedna namirnica ni izdvojena grupa namirnica ne sadrži sve elemente potrebne mladom organizmu. Nedostatak ključnih nutrijenata u toj dobi može ostaviti trajne posljedice za zdravlje djeteta. Djetetu treba osigurati dovoljno energije i najširi izbor hranjivih i zaštitnih tvari. A uskoro – što vam se može činiti prebrzo – kad uz vašu zaslugu naraste zdravo i veliko, dijete će sâmo odlučivati o svojoj prehrani. No tada odgovornost više nije u vašim rukama.

Podsjetimo se:     



Mlijeko i mliječni proizvodi osnovni su izvor kalcija važnog za razvoj kostiju.

Meso, riba i jaja bogati su punovrijednim bjelančevinama koje izgrađuju mišiće, iskoristivim željezom i vitaminom B12. Nedostatak željeza u toj dobi može izazvati anemiju.

Integralne žitarice (kruh, riža, tjestenina) bogate su složenim ugljikohidratima koji daju energiju, vitaminima B skupine i biljnim vlaknima, važnima za probavu i rad crijeva.

Voće i povrće nezamjenjiv su izvor vitamina i minerala nužnih za pravilan rast i razvoj. Potrebni su za odvijanje raznih metaboličkih procesa i služe kao potpora imunološkom sustavu.

Masnoće su najveći izvori energije, neophodne su za izgradnju i život svih stanica u tijelu te pomažu u apsorpciji vitamina topivih u mastima. Esencijalne masne kiseline tijelo ne može proizvesti i u organizam se moraju unijeti prehranom.

Svi ovi sastojci: bjelančevine, masti, ugljikohidrati, esencijalne masne kiseline, vitamini i mineralne tvari – trebaju biti zastupljeni u prehrani jer su neophodni za stvaranje energije, održavanje fizioloških funkcija te za pravilan mentalni i tjelesni rast i razvoj djeteta.

6

POVRĆE

U

povrće se ubraja velika skupina biljaka različite strukture: lisnato korjenasto, lukovičasto, cvjetno, plodno povrće i začinsko bilje. Povrće je bogato biljnim vlaknima, sadrži mnogo vitamina i minerala, ugljikohidrate, bjelančevine, eterična ulja i biološki aktivne tvari koje pomažu održavanju zdravlja.

Ovisno o vrsti povrća, ti sastojci su prisutni u različitim omjerima, što određuje oblik, okus, boju i korisne učinke na zdravlje. Zato je najbolje koristiti što više različitog i raznobojnog povrća. Za dječju prehranu treba koristiti svježe ili zamrznuto povrće. Izbjegavajte konzervirano povrće jer sadrži šećer, konzervanse i aditive. Ne režite povrće sve dok nije spremno za kuhanje i ne ostavljajte ga dugo u vodi.

Ako pripremate mješavinu od više vrsta povrća, birajte ono povrće kojemu je potrebno približno isto vrijeme kuhanja (ili osjetljivije povrće dodajte kasnije).

Tako će se zadržati više hranjivih tvari koje se dugotrajnim kuhanjem gube.

41

Tekućina u kojoj se povrće kuhalo puna je vitamina topljivih u vodi, koji su se ‘isprali’ iz povrća tijekom kuhanja. Sačuvajte tu tekućinu i dodajte ju u kašicu ili promiješajte sa sokom i ponudite kao napitak.

Tekućinu u kojoj se kuhala mrkva, špinat ili drugo povrće koje sadrži veće količine nitrata bacite ako je vaša beba mlađa od 10 mjeseci!

Kašice od povrća dopunite s nekoliko kapi ulja (maslinovo, suncokretovo).

Obrok će biti hranjiviji, a vitamini topljivi u mastima (A, E, D, K) uspješno će se iskoristiti.

42

ZIMSKA TIKVA I BUNDEVA (6+)

U

rod Cucurbitacea ubraja se više uzgojenih i divljih vrsta. To su jednogodišnje zeljaste biljke raširene u kulturama svih toplijih krajeva svijeta.

Razlikuju se po obliku, veličini, boji i okusu. Naći ćete ih na tržnicama od kasnog ljeta do zime.

Bundeva ima nisku kalorijsku vrijednost, ali sadrži bogatstvo hranjivih i ljekovitih sastojaka koje organizam lako apsorbira. Posebno je bogata antioksidansima betakarotenom i vitaminom C, zatim vitaminima K i E, folnom kiselinom i vitaminom B6. Ne zaostaje ni u sadržaju minerala: tu je kalij, važan za rad srca; mangan, bakar, fosfor i kalcij neophodni u izgradnji kostiju i zubi; željezo je važno za krv; dijetalna vlakna.

Pulpa bundeve djeluje na regulaciju probave i dobar je diuretik. Preporučuje se u prehrani osoba osjetljiva želuca i crijeva. Meso bundeve sadrži oko 90% vode i lako je probavljivo. Zbog svih tih svojstava bundeva se odavna smatra jednom od najzdravijih ljekovitih namirnica. Toplo je preporučujemo, a možete je ponuditi djetetu već na samom početku dohrane.

Odabir i čuvanje: Zreli plodovi mogu biti kruškastog, ovalnog ili jabučastog oblika. Kora je tvrda, a može biti žućkaste, crvenkaste ili zelene boje i na udarac zvuči šuplje. Meso je sočno, žućkasto-narančaste boje i slatkasta okusa.

43

Zbog svog obujma bundeve se najčešće prodaju rezane. To je i najpogodnije jer odmah možete vidjeti je li meso sočno i izrazite boje. Kod manjih sorti, koje se kupuju cijele, pripazite da je vanjski dio neoštećen, a površina sjajna i bez plijesni.

Cijele bundeve/tikve možete čuvati na hladnom i suhom mjestu i nekoliko mjeseci. Razrezane plodove možete čuvati u hladnjaku nekoliko dana ili u zamrzivaču do 6 mjeseci.

Priprema Bundevu možete pripremiti na mnogo načina – i uvijek je ukusna. Najbolji način pripreme za dječje obroke je pečenje u pećnici ili pirjanje. Na taj način zadržat će se najviše hranjivih sastojaka, a jelo će biti ukusnije i slađe.

Bundevu razrežite (ako niste već kupili razrezane kriške), skinite vanjski dio kore i nožem izdubite vlaknastu sredinu sa sjemenkama. Mesnati dio razrežite na ploške, kockice ili naribajte. Ako bundevu pripremate u pećnici, koru ne morate skidati. Bundevu narezanu na kocke možete kuhati na pari ili u manjoj količini vode. Jednako tako, možete je pirjati u poklopljenoj posudi uz dolijevanje temeljca ili vode. Imajte na umu da će plodovi dugim kuhanjem izgubiti dosta nutritivnih vrijednosti.

Kašica od bundeve – pečena 1. Oštrim nožem razrežite bundevu na ploške ili je prepolovite (ako je manji plod) i izvadite sjemenke. Koru nemojte guliti.

2. U posudu za pečenje ulijte malo vode (da prekrije dno) i poslažite kriške (ili polovice).

(Varijanta za 8-10+ mjeseci: kriške stavite na papir za pečenje i poškropite s maslinovim uljem ili maslacem.)

3. Pecite na 220 °C 40 minuta do sat vremena Kora treba biti smežurana, a meso mekano na pritisak.

44

4. Izvadite iz pećnice, pustite da se malo ohladi i izdubite ‘meso’ iz kore.

5. Propasirajte ili smiksajte u kašicu. Ako je potrebno, dodajte malo vode da dobijete glatku, jednoličnu smjesu.

Kašica od bundeve – kuhana 1. Ogulite koru, izdubite sjemenke a mesnati dio narežite na kockice. Kuhajte na pari ili u malo vode dok meso ne omekša.

2. Kuhane komadiće propasirajte ili smiksajte u kašicu. Ako je potrebno, dodajte malo vode da dobijete glatku, jednoličnu smjesu, što vjerojatno neće biti potrebno jer bundeva kuhanjem postane vodenasta.

Dobre kombinacije s bundevom: • jabuka, banana, kruška, mrkva, slatki krumpir, piletina, jogurt

45

Hana Ivankov Hana Ivankov

Stiglo je vrijeme za dohranu, a ne znate s kojim namirnicama započeti te kada i na koji način uvoditi nove okuse u život vaše bebe? Ili vam jednostavno nedostaje ideja za pripremu ukusnih kašica? S istim se problemima prije ili kasnije suočavaju svi roditelji koji svojoj bebi iz dana u dan žele pripremati zdravu i prirodnu dohranu.

Kuhajte svojoj bebi s lakoćom i samopouzdanjem! Učinite dječje obroke raznovrsnijima, a svakodnevna priprema kašica neka vam bude zabavna i jednostavna.

95,00 kn Naklada Nika • Amruševa 10/II HR-10000 Zagreb Tel./Fax:+385 1 49 22 962 E-mail: info@nakladanika.hr

Hana Ivankov

U ovoj knjizi ćete pronaći:  brojne ideje za pripremu kašica  mnoštvo korisnih savjeta  detaljni opis pripreme obroka  važne činjenice o dohrani koje ne smijete zaboraviti  najbolje kombinacije hrane  savjete kako izbjeći alergije

vodič o dohrani za roditelje početnike i bebe kritičare