เงาโปร่งแสง

1

2

3

เงาโปร่งแสง ปันนารีย์

4

นวนิยาย

เงาโปร่งแสง ปั นนารีย์ ผู้ประพันธ์ จัดพิมพ์โดย สานักพิมพ์ บลูบ็อกเฮ้ าส์ ๑/๑ หมู่ ๖ ตาบลทรายมูล อาเภอสันกาแพง จังหวัดเชียงใหม่ ๕๐๑๓๐ โทร. ๐๙๔-๗๐๖๕๐๑๕

เลขมาตรฐานหนังสือ ๙๗๘-๖๑๖-๕๗๗-๗๓๙-๑ พิมพ์ครัง้ แรก กุมภาพันธ์ ๒๕๖๔

พิมพ์ที่ บริษัท จรัลสนิทวงศ์การพิมพ์ จากัด โทรศัพท์ ๐๒-๘๐๙๒๒๘๑

5

แด่ … ใครสักคนหนึง่ ที่เราควรอุทิศให้ เฉกเช่น พ่อแม่ บรรพบุรุษ ผู้เกิดก่อนกาล บุตรธิดา อันเป็ นที่รัก คนรัก ผู้มีอานาจเบีย่ งเบนเข็มทิศชีวิตเราได้ เสมอ หรื อแม้ แต่ สายน ้าหนึง่ สาย ภูเขาอันสูงตระหง่าน จวบจนถึงลมหายใจภายใน

6

พลิกหน้ากระดาษ เงา - - อาศัยแสงสว่างจากด้ านใดด้ านหนึง่ ตกกระทบ น ้าหนักของเงา ไม่ใช่น ้าหนักของรูปร่าง เงาเพียงโปร่งบางพัด สะบัดใบดัง่ ม่านผืนนันพลิ ้ ้วลมอยูต่ รงบานหน้ าต่างที่พยายามผลัก ออกไป ยิ่งโปร่งบาง ยิง่ ไม่มีทางทิ ้งน ้าหนักของร่องรอยเท้ าได้ เลย ในบางครัง้ เงาทีม่ องไม่เห็น กลับมีน ้าหนักพยุงร่างให้ ก้ าวเดินต่อไป เงาอาจขวางกันหรื ้ อผลักดัน ไม่ได้ มาจากแสง สว่างจากขอบฟ้ าด้ านใดด้ านหนึง่ เท่านัน้ หากเกิดจากรูเล็ก ๆ ในห้ องมืดล้ วนเป็ นไปได้ ปันนารีย์ .................เชียงใหม่ / กุมภาพันธ์ ๒๕๖๔

7

ส า ร บั ญ เงาอดีต

๙

รูลมลอดในห้องมืด

๑๒

พราวแสง

๒๐

พิณสี

8

๑๒๐

9

เงาอดีต ฉันชื่อ “พิณสี” ไม่สาคัญอะไรนักหรอก ที่คณ ุ ต้ องสนใจ คือเรื่ องราวต่อจากนี ้เกี่ยวข้ องกับผู้หญิงคนหนึง่ เธอชื่อ พราวแสง มันเป็ นชื่อที่พอ่ ของเราตังให้ ้ เอง เสียงพิณในค่าคืนพระจันทร์ ดวง โตทาตัวผลุบโผล่กบั ก้ อนเมฆหนา

มันจะเป็ นเช่นนี ้ได้ เฉพาะใน

ค่าคืนก่อนฤดูฝนกล่าวอาลา ทุกอย่างกาลังจะย่างก้ าวเข้ าสูย่ า่ คา่ ของฤดูหนาว พันธนาการเลื ้อยอยูใ่ นอากาศ มีเส้ นสายหมอกเช้ า ไต่อยูบ่ นยอดหญ้ า น ้าค้ างเปี ยกชื ้นจนหยดลงมาเป็ นเม็ดฝนส่ง เสียงเผาะพรา ยอดดอยเป็ นสีขาวพราวเช่นนี ้มักเกิดในยา่ คา่ ก่อน ฤดูหนาวจะมาเยือน ฉันจดจาภาพครอบครัวอันบรมสุขของเราได้ ในอาณา บริ เวณเดียวกัน มีบ้านสองหลัง บ้ านทรงไทเขินหลังใหญ่โตนัน้ เป็ นของยาย ยุ้งข้ าวหลังใหญ่เป็ นของยายเช่นกัน มีคนทานาส่ง ข้ าวมาใส่เต็มยุ้งอยูท่ กุ ปี

แต่เมื่อที่ดินจานวนมากตกเป็ นของ

นายทุน ไม่มีใครแถวนี ้ได้ ทานาอีกแล้ ว ยุ้งข้ าวจึงถูกแปรสภาพ เป็ นห้ องเก็บของ มีอะไรหลายอย่างที่พอ่ ไม่ยอมทิ ้ง ทาให้ ฉนั รู้สกึ 10

ว่าพ่อเอาแต่สะสมของบางอย่างไว้ บนนัน้ จนกระทัง่ เราสร้ างบ้ าน หลังใหม่ ยุ้งข้ าวหาย ไป ข้ าวของสะสมเหล่านันหายไป ้ แม่ขาย ของสะสมทังหมด ้ แม่วา่ มันเป็ นอดีตที่พอ่ เฝ้ าสะสม มันได้ กกั ขัง อนาคตของพ่อไว้ แต่ข้าวของทีห่ ายไปกลับทาให้ พอ่ กลายเป็ นคน ซึมเศร้ าอย่างไร้ เหตุผล ไม่นานต่อจากนัน้ ภาพของครอบครัวของเรามุง่ สูค่ วาม ว่างเปล่า ไม่มีตวั ตนของใครเหลืออยู่ ยายตาย ป้าลุงของฉันตาย ลูกคนอื่น ๆ เห็นว่าควรขายบ้ านหลังใหญ่ที่ไม่มใี ครอาศัยอยูอ่ กี ต่อ ไปแล้ ว พื ้นดินที่เราเคยวิ่งเล่น เสาเรื อนขนาดใหญ่สามสิบต้ นหาย ไปจากเกมเล่นซ่อนแอบ พ่อกับแม่ป่วยและทยอยตายจากเราไป ไม่นานจากนัน้ พราวแสงแต่งงานย้ ายไปอยูก่ บั ปลิวที่ริมทะเลสาบ ส่วนฉันนัง่ อยูท่ ี่นี่ ตรงพื ้นที่วา่ งเปล่า เห็นแต่ใบไม้ แห้ งปลิวลมพลิก ไปมาพะเยิบพะยาบราวกับอยากล้ อสายลมวันวาน ฉันต้ องกลายเป็ นคนไม่เชื่อเรื่ องอนาคตจากการเล่าอดีต ของตัวเองอีก

ฉันจึงอยากจะเล่าแต่เรื่ องอนาคตของพราวแสง

เราอาจมีอดีตร่วมกัน

แต่ไม่เกี่ยวข้ องกับอนาคตของกันและกัน 11

เรื่ องเล่าต่อจากนี ้ไปเป็ นเรื่ องของอนาคตเท่านัน้ เราต่างไม่เคยเป็ น เงาอดีตของกัน

อนาคตที่ฉนั เห็นตัวเองได้ มีโอกาสขึ ้นไปยืนบน

ยอดเขาอันสูงสุดของป่ าน ้าค้ างด้ วยน ้าหนักปลายเท้ าของตัวเอง มี โอกาสสูดละอองไอเย็นของปรอยฝน มีผีเสื ้อและใบไม้ สเี หลืองอยู่ ที่ธารน ้าตก อากาศเย็นเยียบ ฉันเอามือประสานถูกนั ไปมาให้ เกิด ความอบอุน่ แต่สายฝนกลับเทลงมาอีก ทีค่ าดหวังว่าจะมีแสงแดด ช่างเหมือนการรอคอยยามเช้ าในคืนเหมายัน

12

รูลมลอดในห้องมืด เคยมีห้องมืดอยูท่ ี่บ้านหลังเล็กท้ ายสวน ไม่มีแสงสว่าง ใดเลย นอกจากรอให้ ถงึ เวลากลางวัน ฉันชอบออกไปวิ่งเล่นที่นนั่ มีอาณาเขตของทุง่ นากว้ างใหญ่อยูด่ ้ านหน้ า พราวแสงวิ่งนาฉันไป ตามคันนาที่พาดผ่านไปสูส่ วนผักของเรา

พราวแสงผู้แข็งแกร่ง

พาฉันออกวิง่ ไปตามพื ้นดินตะปุ่ มตะป่ า ฉันรู้สกึ หวาดกลัว มีงู ซุกซ่อนอยูท่ ี่ตรงไหน กระต่ายป่ าตาสีแดงดูนา่ รักดีแต่มนั ไม่ปรากฏ ตัวบ่อยนัก มีบางครัง้ ที่สะดุดเต่าจนเซล้ มไป มันหดหัวได้ ราวกับ ว่าเป็ นเพียงก้ อนหินก้ อนหนึง่ นิ่งงันอยูบ่ นพื ้นหญ้ าในสวน ฉันล้ มลง ไม่ร้องไห้ หรอก แม้ เนื ้อผิวเข่าแตกและมีเลือดไหลออกมา พราวแสง เป่ าให้ ฉนั ทีหนึง่ แล้ วบอกว่า ลุกขึ ้น จงวิง่ ต่อไป เราชอบไปเล่นเกมสีเ่ หลีย่ มกัน ฉันเป็ นคนคิดเกมนี ้ขึ ้น มาเอง มีคนั นาเป็ นตารางสีเ่ หลีย่ ม ผมเปี ยสองข้ างลูล่ มไปท้ ายทอย

เราจะออกวิง่ ไปสุดกาลังขา ไม่มีใครคาดเดาได้ วา่ สีเ่ หลีย่ ม

นันลากเส้ ้ นไปทางไหน วิ่งไปทางไหนก็ได้ เลือกไปตามเส้ นทาง ที่ชอบ หากทว่า ใครล้ มลง จงลุกขึ ้นด้ วยตัวเอง สุดท้ ายแล้ วหาก 13

ใครกลับมาถึงจุดเริ่ มต้ นก่อน คนนันคื ้ อผู้ชนะ ผู้ชนะจะได้ เป็ นคน เป่ าปี่ ซังข้ าว เพลงปี่ ซังข้ าวในตอนนัน้ ดังปี๊ ด ปี๊ ด แต่หขู องเรามัก ได้ ยินเป็ นเสียงนกกาลังร้ องเพลง หรื อไม่ก็นา่ จะเป็ นเพลงนี ้ เพลง ที่ชื่อ - - นกปิ๊ ดจะลิว- “ ปิ๊ ดจะลิว ปิ๊ ดจะลิว ไปไหน ในสวนลาไย บ่าหันมีสกั ตัว๋ ปิ๊ ดจะลิว เกยเกาะฮ้ องอยูฮ่ ิมฮัว้ ส่งเสียงหลายตัว๋ ฟั งแล้ วปาม่วน ใจ๋ ” เพลงตอนเด็ก ๆ ไงล่ะ นกปิ๊ ดจะลิว นกตัวเล็ก ๆ ทีม่ ี หงอนขนสีดาเป็ นพุม่ บนหัว ใต้ ตามีแถบสีแดง แก้ มสีขาวและใต้ แก้ มมีแถบสีดา เหมือนนักแสดงสวมชฎาไว้ บนหัวตลอดเวลา มัน ส่งเสียงร้ องว่า "วิด ติ วีด" หรื อ พิช-หลิว วนอยูซ่ ้า ๆ รวมทังพวก ้ นกเอี ้ยงจอมตะกละ นกกระจาบจอมขโมยยอดหญ้ า นกกระยาง ขาวทีเ่ อาแต่โผบินขึ ้นไปเกาะกิ่งไผ่ ช่างเป็ นนกไม่ยอมจากไปไหน มันกลับมาที่สวนแห่งนี ้เสมอ เราสองคนชอบเล่นเกมนี ้ด้ วยกันบ่อย ๆ คนที่ได้ เป่ าปี่ ซัง ข้ าวมักเป็ นพราวแสง

14

ส่วนคนที่แพ้ จะต้ องเข้ าไปอยูใ่ นห้ องมืด มันมืดมาก แต่ ยิ่งนานวัน เราค้ นพบว่ายิง่ ห้ องมืดยิง่ จะมองเห็นจุดเรื องแสงทีเ่ กิด จากช่องลม มีรูลมอยูต่ รงไหน จะเกิดมีลาแสงพุง่ ตรงเข้ ามา จุด เรื องแสงเล็ก ๆ ทีส่ ามารถมองเห็นอย่างแจ่มชัดที่สดุ จะว่าไป ยามพลบค่า ตะวันทอแสงสุดท้ าย ถัดจากนี ้ สัญญาณของความมืดเคลือ่ นไต่ขอบฟ้ ามาอย่างเชื่องช้ า ก่อนจะ กลืนภาพทังหมดของชี ้ วิตให้ หายลับไป

โคมไฟหรี่ แสงในบ้ าน

มีเสียงพิณที่พอ่ ใช้ ดีดสีคลอดัง เสียงพิณของพ่อเหงา อิ่มเศร้ าอยู่ ในจังหวะกรีดนิ ้วไปตามสาย พวกเราคิดเสมอว่าการที่แม่จากไป ก่อนพ่อนันเป็ ้ นสิง่ ที่ดี เรารู้สกึ ถึงสิง่ ที่แม่ศิโรราบต่อพ่อมาตลอดทัง้ ชีวิต ร่องรอยทีพ่ อ่ ได้ กระทาต่อผู้หญิงในบ้ าน คือ ร่องรอยความรัก ที่แม่มี ถ้ าพ่อตายก่อนแม่สิ จะให้ คิดอย่างไร ถ้ าไม่คิดว่าแม่อาจ ตรอมใจตายตาม “ไม่แน่นะ ตอนที่พอ่ ตาย แม่ได้ ชีวิตที่ดีที่สดุ ของตัวเองคืน มาก็ได้ ”

15

พราวแสงแย้ ง เธอว่าแม่เป็ นสัญลักษณ์ของผู้หญิงที่ถกู กดขี่ในบ้ านทุกหลัง เราสองคนจะไม่มีทางเหมือนแม่ ไม่มีทางรัก ใครจนกระทัง่ จายอมต่อการกระทาทังหมด ้ เราสองคนจาแต่ภาพ ที่แม่ร้องไห้ พอ่ เกรี ย้ วกราด

เสียงร้ องไห้ ของแม่แข่งกับเสียงโมโห

ของพ่อเหมือนฉากละครใต้ ร่มไม้ ในวัยเด็กดังซ ้าอยูอ่ ย่างนัน้ แม่ จับเราไปวางทิ ้งไว้ ริมทะเลเดือดคลัง่ ยามเช้ าสงบราบเรี ยบเกิดขึ ้นหลังพ่อฟุบหลับไปแล้ ว ทิ ้ง ให้ เด็กหญิงสองคนช่วยกันเก็บข้ าวของระเกะระกะอย่างเอือมระอา วัยเยาว์อาจเพียงร้ องไห้ ระงมด้ วยตกใจจากเสียงดังในบ้ าน

แต่

เมื่อโตขึ ้นปฏิกิริยาตอบโต้ ของเรา ทาได้ แค่หนีเข้ าไปในห้ องมืดเพือ่ จะไม่ได้ ยินเสียงจากภายนอกทังหมด ้

แม้ มนั จะมืดแต่มนั เงียบ

สงบ เราต่างหลับใหลไปในอ้ อมกอดของกันและกัน เราสองคน อยูด่ ้ วยกัน ไปไหนต่อไหนด้ วยกัน เราต่างเป็ นเงาของกัน น่าแปลกใจ ตังแต่ ้ แม่จากไป เราสองคนได้ พอ่ คนใหม่ พ่อ จอมโวยไม่สง่ เสียงอะไรอีกเลย เอาแต่เงียบนิ่ง บรรจงกรีดนิ ้วดีด สายพิณโบราณอย่างเหงาหงอยและไร้ จิตวิญญาณอยูใ่ นห้ อง 16

ยามโพล้ เพล้ เป็ นเวลาที่แสนเศร้ าอย่างบอกไม่ถกู ไม่ แน่ใจว่าพ่อจะคิดถึงอดีตหรื ออนาคต พราวแสงชอบปลูกดอกไม้ แน่ละ่ ฉันก็ชอบด้ วย เราสองคนช่วยกันปลูกดอกไม้ หลายอย่างไว้ ทแี่ ปลงสวน ผักของพ่อ ต้ อยติง่ สีมว่ ง ดาวกระจายสีเหลือง บานชื่นสีชมพู นารี ตื่นสายหลากสี อันเกิดจากพวกผึ ้งวิสาสะผสมเกสรกันเอง “ปลูกดอกไม้ รอมันบานคือช่วงเวลาที่ดีที่สดุ ” เธอชอบผีเสื ้อ แม้ วา่ ตอนหลังมาเธอบอกฉันว่า กว่าจะรู้ ความจริงของผีเสื ้อต้ องใช้ เวลานานถึงยี่สบิ ปี

ผีเสื ้อเกิดมาจาก

หนอน ดงผีเสื ้อที่หบุ เขาเป็ นแหล่งเพาะพันธุ์ บินกันว่อนกระพือ ปี กแอบดูดน ้าหวานจากเกสรดอกไม้ แล้ วก่อนหน้ านันล่ ้ ะ เงียบใบ้ เป็ นดักแด้ ม้ วนตัวเอง ก่อนหน้ านันล่ ้ ะ เป็ นตัวหนอนกัดกินใบไม้ ใบอ่อนเป็ นอาหาร ช่วงนี ้แหละที่กินเวลานานที่สดุ ในวงจรชีวติ และมันมักจะ ถูกมนุษย์ทาลาย 17

“เธอจาได้ ไหม เราชอบไปวิ่งไล่จบั ผีเสื ้อกันที่แปลงดอกไม้ ท้ ายสวน แปลงดอกไม้ ของแม่” “จาได้ สิ จาได้ วา่ พ่อไม่เคยชอบดอกไม้ ของแม่เลย” “พ่อว่า ผีเสื ้อเหล่านัน้ มันมากินผักของพ่อ” เราไม่เคยเข้ าใจ เราเข้ าใจเพียงว่าเราชอบผีเสื ้อแสนสวย บินว่อนไปทังสวน ้ แล้ วเราก็เกลียดละอองฝอยที่พอ่ ใส่ยาฆ่าแมลง เข้ าไป มันฟุ้งและหล่นร่วงลงบนใบไม้ ที่มีไข่และหนอนกาลังอิ่มหมี พีมนั ผีเสื ้อหุบปี กสวยนอนแน่นิ่งลงกับพื ้น แล้ วตอนจบของเรื่ องนี ้ เราต่างโยนความผิดให้ นวัตกรรม ทีล่ ้ วนเป็ นชื่อยาฆ่าแมลง ไม่วา่ เมโทมิล คลอไพริ ฟอส ตอนที่ หมอบอกว่าอาการเหนื่อยหอบและนอนไม่ได้ ของพ่อ เป็ นเพราะ มะเร็ งปอด ร่างกายกายาของพ่อเปลีย่ นแปลงไปทังหมด ้ ที่เคยหล่อ เหลาเหมือนพระเอกหนัง กล้ ามเนื ้อเป็ นมัด ๆ หดลีบ แผ่นอกผึง่ ผ่ายกลับผ่ายผอม หน้ าตอบลึกโบ๋เข้ าในกระดูกโครงหน้ า ตาวาว 18

แข็งกระด้ าง มันเป็ นเวลาทีพ่ อ่ เอาแต่ขงั ตัวเองไว้ ในห้ องนอน พราว แสงต้ องยกกับข้ าวไปให้ พอ่ ถึงในห้ อง “พ่อให้ หนูกินข้ าวเป็ นเพื่อนนะ” พ่อส่ายหัว ก่อนจะใช้ ช้อนเขี่ยอาหารในชามนันวนไปมา ้ พ่อหันไปพูดบางอย่างกับใครสักคนที่เรามองไม่เห็น พ่อพูดว่าต้ อง ชวนเพื่อนกินข้ าว มีเพื่อนมาหา เราต่างเหลียวหาความว่างเปล่า ในห้ องอย่างขนลุกขนพอง ก่อนทีพ่ อ่ จะจากพวกเราไปนัน้ พ่อออก จากห้ องนอนไปสวนผัก สวนผักที่พอ่ เคยทากับแม่เมื่อครัง้ พวกเรา ยังเป็ นเด็ก พ่อหว่านเมล็ดรดน ้ามันอย่างเหนื่อยหอบ เราสองคน ตามออกไปช่วย จนเมือ่ พ่อไม่อยู่ สวนผักของพ่อที่มีผกั มากมาย หลายชนิดเหี่ยวเฉาลง ฉันพยายามเดินไปรดน ้าผักทุกเช้ า เพื่อที่ มันจะได้ เป็ นสัญลักษณ์ของความมีชีวิต แต่สดุ ท้ าย ผักทุกต้ นก็ ตายไปพร้ อมพ่อ

ฉันหรื อพราวแสงต่างไม่สามารถลงมือทาสวน

ผักต่อจากพ่อได้ สาเร็จ ได้ แต่ปล่อยให้ มนั ร้ างว่างเปล่า เดือนมีนาคมที่ผงฝุ่ นอบอวลไปทัว่ ทาให้ เกมขังตัวเองไว้

19

ในห้ องโดยเฉพาะในห้ องมืดดูเป็ นเรื่ องปกติทวั่ ไป โดยปราศจาก ความกลัวใด ๆ อีกแล้ ว การยอมรับความกลัว ไม่นา่ จะมีใครกลับ ไปห้ องมืดที่ท้ายสวนอีก เมื่อเราไม่กลัว เมื่อเราไม่ได้ ยินเสียงดัง เราจึงไม่ต้องกลับไปที่นนั่ อีก แต่เปล่าเลย มีคนไปที่นนั่ ไม่ใช่พราวแสงหรอก

20

21

22

23