หน่วยที่ 1
ประวัติและวิวัฒนาการของบรรจุภัณฑ์
วิวัฒนาการบรรจุภัณฑ์ในไทย การออกแบบบรรจุภัณฑ์ 1
บรรดาหีบห่อต่างๆ ที่ เรียกเป็นภาษาทางการโดยรวม ว่า “บรรจุภัณฑ์” นั้น แรกเริ่ม เดิมทีถือกําเนิดขึ้นเพียงเพื่อการ รองรับสิ่งของต่างๆ ที่จําเป็นต่อ การดํารงชีพ ต่อมาจึงเพิ่มหน้าที่ ในการเก็บรักษาและคุ้มครอง ข้าวของเหล่านั้นให้คงสภาพ สมบูรณ์ที่สุดเท่าที่จะทําได้ รวม ทั้งอํานวยความสะดวกในการ ใช้งาน, การขนส่ง และการบรรจุ ผลิตภัณฑ์ เมื่อตลาดเติมโตขึ้น พร้อมกับสังคมที่กว้างขวางขึ้น เกิดการจัดแบ่งบรรจุสินค้าก่อน ส่งออกไปจําหน่ายก่อให้เกิด เงื่อนไขที่จะส่งผลกระทบต่อการ พิจารณาเลือกซื้อของผู้บริโภค ไม่สามารถพิจารณาตรวจสอบ สินค้าได้อย่างใกล้ชิดก่อนซื้อ เหมือนที่เคยปฏิบัติมา บรรจุ ภัณฑ์จึงถูกเพิ่มบทบาทของการ เชิญชวนซื้อ และปลูกฝังความ มั่นใจในคุณภาพของสินค้า ผนวกเข้าอีกประการโดย ถ่ายทอดออกมาในรูปแบบของ รูปภาพ และตัวอักษร ข้อความ บนบรรจุภัณฑ์นั้นๆ
อ.เยาวนาถ นรินทร์สรศักดิ์
นับตั้งแต่ยุคคลาส สิกในช่วงปลายศตวรรษ ที่19 ซึ่งเป็นยุคเริ่มแรก ของการปรับปรุงการผลิต มีสบู่ชนิดแรกที่บรรจุกล่อง และได้รับความนิยมแพร่ หลายอย่าง เช่น สบู่ซัน ไลต์ (Sunlight) จด ทะเบียน ค.ศ.1884 และ เข้ามาในประเทศไทยเมื่อ ปี พ.ศ. 2443 ต้นศตวรรษที่ 20 มี การใช้กลยุทธ์ในเชิงการ ตลาดเพื่อจูงใจผู้บริโภค โดยการโฆษณารูปแบบ ต่างๆ ในด้านสไตล์ได้รับ อิทธิพลความวิจิตรอ่อน ช้อยแบบนวศิลป์ (Art Nouveau) จากฝรั่งเศส
เช่นกระป๋องแป้งหอม ต่างๆ รวมทั้งเครื่องดื่มที่ เรารู้จักกันดี เช่น โอวัลติน ซึ่งวางตลาดครั้งแรกในชื่อ Ovomaltine จนเมื่อช่วงทศวรรษ ที่ 1920-1930 เข้าสู่ยุคของ อลังการศิลป์ (Art Deco) รูปแบบจึงเกลี้ยงเกลาและ สะอาดตาในเชิงเรขาคณิต และมีสีสันสดใส ผลิต ภัณฑ์แรกๆ ที่เปลี่ยนแปลง รูปโฉม คือ เครื่องสําอาง ต่างๆ เช่น อลิซาเบธ อาร์ เดน (Elizabeth Arden) และ ชาเนล (Chanel) ที่ใช้ กับชุดผลิตภัณฑ์หมายเลข 5 (No.5)
วิวัฒนาการบรรจุภัณฑ์ในไทย
••• ภาวะความจําเป็นหลัง สงครามโลกทําให้บรรจุภัณฑ์ ในช่วงกลางศตวรรษที่20 มี ความเรียบง่ายขึ้น และผล จากการแพร่หลายของร้านค้า ประเภทบริการตนเอง และ อิทธิพลของสื่อโทรทัศน์ จึง เกิดสินค้ามากมายเพื่อตอบ สนองวิถีชีวิตแนวใหม่ และ ผันแปรอย่างรวดเร็วก้าวเข้าสู่ ยุคแห่งเทคโนโลยี ในช่วง ทศวรรษที่ 1960 ถึง 1970 เริ่ม มีการใช้ภาพถ่ายประกอบบน บรรจุภัณฑ์และมีพัฒนาการ ทางการออกแบบเรื่อยมาจน ปัจจุบัน
วิวัฒนาการของบรรจุ ภัณฑ์ในเมืองไทยได้พัฒนา จากเดิมที่เคยใช้แต่สินค้าที่ บรรจุหีบห่อมาจากต่าง ประเทศตั้งแต่กลางสมัย รัตนโกสินทร์จนกระทั่ง สามารถพิมพ์และบรรจุได้เอง ในประเทศ ดังหลักฐานที่ ปรากฏในประกาศแจ้งความ โฆษณาตามหน้าหนังสือพิมพ์ ในยุคนั้น แม้จะมีการลอก เลียนแบบมาบ้าง แต่เมื่อลอง ย้อนกลับไปมองจะเห็นเสน่ห์ ของสิ่งเก่าๆ เหล่านี้ สินค้า บางอย่างมีการใช้ดาราหรือ บุคคลที่มีชื่อเสียงด้าน ต่างๆ เพื่อประโยชน์ทาง ด้านการค้าส่วนที่รู้จักกันดี และเป็นที่ยอมรับมานาน หลายเจ้า ใช้ภาพผู้ก่อตั้ง มี ลายมือชื่อเป็นการการันตี คุณภาพพร้อมคํารับรอง เช่น ของแท้ต้องมีลายเซ็น ของข้าพเจ้า เป็นต้น และคง เอกลักษณ์ของรูปแบบ เฉพาะตัวไว้เพื่อการจดจํา