Navajivanno Akshardeh Oct-Nov 2015 by Navajivan Trust

íÜóÜÚ": 03 †Ø‘": 10-11 ôÜìØÄÜ †Ø‘ : 30-31 • †ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ. 2015

“âü‘ Õ‘ÏÜ´Ü": _ 25

¹Óå‘ è±Ü ¡±Üå “å ‘å ÄÜÜØÁÜß¢ †å‘ †ôÜÜÁÜÜÓ±Ü íÑÜÞø´Ü ÷´ÜÜ. ‰òÜÓå ‡œ“ÒàØ ÷´ÜàØ ‘å †å ÍÜÜÓ´ÜÏÜÜØ ÓÜè‘ßÑÜ ˜ÜØÝ´Ü êÜÜíÜå †ÃÜå †åÏÜ±Üå †å ‘ÑÜÛà. †åÏÜÃÜß ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ‡œ“Ü ÷´Üß ‘å ÏÜÜ±ÜôÜÜåÃÜÜ ù¹ÑÜÏÜÜØ ËÜ¹êÜÜíÜ †ÜíÜå †ÃÜå †åÃÜÜ³Üß ¢íÜÃÜÏÜÜØ ‘ÜÑÜÏÜß ËÜ¹êÜÜíÜ †ÜíÜå. ÏÜÃÜå êÜÜÄÜå “å ‘å ´Üå†Üå †Ü ÷ÜØôÜêÜ ‘Óß ïÜøÑÜÜ ÃÜ³Üß. ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜß ôÜÜæ³Üß ÆÜÂåÏÜÜì íÑÜÞø´Ü†Üå ÆÜæ‘ßÃÜÜ †å íÑÜÞø´Ü ÷´ÜÜ ‘å èå †åíÜÜ êÜÜå‘ÜåÃÜå †Ý´Ü ÝÃÜ‘ü´ÜÜ³Üß ÏÜìß ïÜ‘´ÜÜ èå ´ÜååÏÜÃÜåå ÝÆÜÂÑÜ ÷´ÜÜ. . . . ÏÜå 20, 1963 ôÜß. ÓÜèÄÜÜåÆÜÜêÜÜœÜÜÓß

íÜóÜÚ": 03 †Ø‘": 10-11 ôÜìØÄÜ †Ø‘ : 30-31 • †ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ. 2015 “âü‘ Õ‘ÏÜ´Ü": _ 25

´ÜØµÜß ÝíÜíÜå‘ ¹åôÜÜ‰

ôÜØÆÜÜ¹‘ ‘å´ÜÃÜ éÆÜåÓÜ

2. ¢íÜÃÜ : ÑÜÜåÄÜ, ôÜÜÁÜÃÜÜ, ‹ÆÜÜôÜÃÜÜ. . . . . . . . . . . ‘Ü‘ÜôÜÜ÷åËÜ ‘ÜêÜåêÜ‘Ó. . . . 298

ÆÜÓÜÏÜïÜÚ‘ ‘ÝÆÜêÜ ÓÜíÜêÜ

4. ËÜÜÆÜàÃÜÜ ÆÜÜØœÜ ²ÜçøüÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . †ÏÜä´ÜêÜÜêÜ íÜåÄÜ² . . . 310

ôÜÜèôÜŸ¡ †ÆÜâíÜÚ †ÜïÜÓ ÍÜÜóÜÜïÜàÝ½ ¹ßÆÜ‘ «Ü‘Ó †ÜíÜÓ±Ü 1

રે ખાંકન: રમેશ ઠાકર 100 Tributes

†ÜíÜÓ±Ü 4

કાવ્ય: નવા વર્ષનું પણ રવીન્દ્રનાથ ઠાકુ ર અનુવાદ : મહાદેવ દેસાઈ [નવજીવન, 11 નવેમ્બર, 1923]

†ÜíÜÓ±Ü 3

લેખ: જીવનનું શાસ્ત્ર કાકાસાહે બ કાલેલકર [હરિજનબંધુ, 30 જુ લાઈ, 1933]

íÜÜ„óÜ‘ êÜíÜÜèÏÜ : _150/- (¹åïÜÏÜÜØ) _1500/- (ÝíÜ¹åïÜÏÜÜØ) ÆÜÂÝ´ÜÍÜÜíÜ/êÜíÜÜèÏÜ ÏÜÜå‘êÜíÜÜÃÜàØ ôÜÓÃÜÜÏÜàØ íÑÜíÜô³ÜÜÆÜ‘, ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ü×ôü ÄÜâèÓÜ´Ü ÝíÜ¾ÜÆÜß« ÆÜÜ“ì ÆÜÜå. ÃÜíÜ¢íÜÃÜ, †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹-380 014 ÉÜåÃÜ": 079-27540635 079-27542634 e-mail ":"sales@navajivantrust.org website ":"www.navajivantrust.org



ôÜØÆÜÜ¹‘ßÑÜ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295

1. ¢íÜÃÜÆÜÂÍÜÜ´Ü. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ËÜÜÆÜÜêÜÜêÜ ÄÜ. íÜæ¾. . . . 296 3. ¢íÜÃÜÁÜÏÜÚ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ôÜØ. ÁÜàÓØÁÜÓ. . . . 304 5. ÆÜàô´Ü‘ ÆÜÝÓœÜÑÜ : êÜå ÝÏÜ”åÓÜËêÜ ‹ÉåÚ ¹ÝÓºÃÜÜÓÜÑÜ±Ü . . . . . ÆÜÂÉàêêÜ ÓÜíÜêÜ. . . . 312 6. ôíÜ´íÜ : `†Ü‡ íÜç†Ó ÏÜÜÑÜ íÜçêÑÜâ”'. . . . . . . . . . . . ‘ÜèêÜ †Üå”Ü íÜæ¾. . . . 317 7. ƒÜÜ¹ßÀÝóü : . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ÏÜÜå. ‘. ÄÜÜØÁÜß, êÜÜêÜœÜØ¹ íÜÜåÓÜ. . . . 320 8. ``ÏÜÜ, ÷àØ ƒÜÜ¹ß ‘åÏÜ ÆÜ÷åÓàØ “àØ?''. . . . . . . . . . . . . . . . . . ‡êÜÜ Ó. ÍÜ©. . . . 321 9. ÆÜÜæÝóü‘ ÆÜß±ÜàØ : ÃÜßÓÜå. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ÄÜ¡ÃÜÃÜ ÃÜÜÑÜ‘. . . . 323 10. ÄÜÜØÁÜßÀÝóü : Õ÷¹à, Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ †ÃÜå ÄÜÜåÓšÜÜ. . . . . . . . . . . . . . ÄÜÜØÁÜß¢. . . . 325 11. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹ÏÜÜØ ÓÜèœÜØº èÑÜØ´Üß ÆÜÂôÜØÄÜå ÍÜÜóÜ±Ü. . . . . . . . . ÏÜÜå. ‘. ÄÜÜØÁÜß. . . . 331 12. ÆÜàô´Ü‘ : Ý¹ÃÜœÜÑÜÜÚ ÝíÜïÜå. . . . . . . . . . . . . . . . . . . ËÜÜÆÜÜêÜÜêÜ ÄÜ. íÜæ¾. . . . 332 13. ÆÜàÃÜ:ÆÜÝÓœÜÑÜ, ôÜØÝšÜÆ´Ü ÆÜÝÓœÜÑÜ. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334 14. ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß Ý¹ÃÜíÜÜÓß : 100 íÜóÜÚ ÆÜ÷åêÜÜØ . . . œÜØ¹àêÜÜêÜ ÍÜÄÜàÍÜÜ‰ ¹êÜÜêÜ. . . . 337



`ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷'ÃÜÜ œÜÜ÷‘Üå – íÜÜœÜ‘Üå – ÄÜÂÜ÷‘ÜåÃÜå .. . . . . . . . . . .. . . . 342

ôÜà¤Ü íÜÜœÜ‘ÜåÃÜå. . .

ôÜÜÏÜÝÑÜ‘ÏÜÜØ ŸÑÜÜØ ÆÜ±Ü ôÜÜæèÃÑÜ ôÜÜ³Üå êÜƒÜÜ±Ü †ÆÜÜÑÜàØ “å, ´ÑÜÜØ ÏÜâìÃÜå íÜÁÜàÏÜÜØ íÜÁÜà íÜÉÜ¹ÜÓ Ó÷åíÜÜÃÜÜå ÆÜÂÑÜ´ÃÜ ‘ÓÜÑÜÜå “å. ¡å²±Üß èåÏÜÃÜß ´ÜåÏÜ ÓÜƒÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å, ´ÜåÏÜ “´ÜÜØ ŸÑÜÜØ èéÓ è±ÜÜ‰ ´ÑÜÜØ ÏÜàº±ÜÃÜÜ ¹ÜåóÜÜå †ÃÜå ¡å²±Üß ôÜàÁÜÜÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å †ÃÜå ÆÜÜ¹üßÆÜ ÏÜâ‘íÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å. ÆÜÂô´Üà´Ü ÆÜÜ¹üßÆÜ ÑÜ³ÜÜ´Ü³Ü ÓÜƒÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å, †å ÝôÜíÜÜÑÜÃÜß ÆÜÜ¹üßÆÜ ¹âÓ ‘ÓÜ‰ “å. ôÜÜæèÃÑÜÆÜâíÜÚ‘ÃÜÜØ êÜƒÜÜ±ÜÜå †ÃÜå ÃÜíÜÜØ êÜƒÜÜ±ÜÜåÏÜÜØ ( ) ‘ÜÌôÜÃÜß ôÜÜÏÜÄÜÂß ÏÜâì êÜƒÜÜ±Ü ÆÜÂÏÜÜ±ÜåÃÜß “å. [ ] ‘ÜÌôÜÏÜÜØ ÏÜâ‘åêÜß ôÜÜÏÜÄÜÂß †ÃÜå èéÓ è±ÜÜ‰ ´ÑÜÜØ ÃÜíÜß ‘åüêÜß‘ ÆÜÜ¹üßÆÜ ôÜØÆÜÜ¹‘ ¿ÜÓÜ êÜƒÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å. èå ÆÜÜÃÜÜØ ÆÜÓ ÏÜâì êÜƒÜÜ±ÜÃÜß ÆÜÜ¹üßÆÜ †ÃÜå ôÜØÆÜÜ¹‘ÃÜß ÆÜÜ¹üßÆÜ, †åÏÜ ËÜØÃÜå ÷ÜåÑÜ ´ÑÜÜØ ÏÜâì ÏÜÜüå ÏÜâ. †ÃÜå ôÜØÆÜÜ¹‘ ÏÜÜüå ôÜØ. ‹êêÜåƒÜ ‘ÓÜÑÜÜå “å. èå ÆÜÜÃÜÜ ÆÜÓ ÏÜÜµÜ ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ü×ôüå ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÏÜàº±ÜÜêÜÑÜÏÜÜØ “ÜÆÜßÃÜå ÏÜâì ÆÜÜ¹üßÆÜ “å ´ÑÜÜØ ‘ïÜÜå ‹êêÜåƒÜ ‘ÓÜÑÜÜå ÃÜ³Üß. èå ÆÜÜÃÜÜØ ÆÜÓ †å‘³Üß íÜÁÜà ÆÜÜ¹üßÆÜ ÷ÜåÑÜ ´ÑÜÜØ ËÜÁÜå è ‘ÜåÃÜÜ ¿ÜÓÜ ´Üå ‹êêÜåƒÜ ÃÜ ‘Ó´ÜÜØ ËÜÁÜß ÆÜÜ¹üßÆÜÃÜå †Ø´Üå ´ÜåÃÜß ÃÜÜÇÁÜ ÏÜà‘Ü‰ “å. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹ ƒÜÜ´Üå³Üß ÆÜÂ‘ÜÝïÜ´Ü ‘ÑÜàÛ. 294

ôÜØ‘êÆÜ, ‘ÓÜåÝìÑÜÜå †ÃÜå íÜÜœÜÃÜ ôÜØÆÜÜ¹‘

¢íÜÃÜÏÜÜØ †ÜÄÜì íÜÁÜíÜÜ ‡œ“ÃÜÜÓ ôÜÜæ ÏÜÜüå ÃÜíÜàØ íÜóÜÚ ‘Üå‰ÃÜå ‘Üå‰ ôÜØ‘êÆÜ ‘ÓíÜÜÃÜß ÆÜÂåÓ±ÜÜ êÜ‰ †ÜíÜå “å. ÆÜ“ß †Ü ôÜØ‘êÆÜ ‘å ÝÃÜÁÜÜÚÓ ‘åüêÜÜ ÃÜ’Ó ÆÜÂÑÜ´ÃÜÜåÏÜÜØ ÆÜÝÓ±ÜÏÜå “å †å ´ÜÜå ÆÜôÜÜÓ ³Ü´ÜÜØ Ý¹íÜôÜÜå è ËÜ´ÜÜíÜå “å. ôÜØ‘êÆÜÃÜå ÆÜâÓÜå ‘ÓíÜÜ ïÜ´ÜÆÜÂÝ´ÜïÜ´Ü ôÜÝ˜ÑÜ´ÜÜ ôÜÜ³Üå ïÜé ³ÜÑÜåêÜß ôÜÉÓÏÜÜØ ÏÜÁÑÜÜÃÜå ÆÜ÷ÜÇœÜ´ÜÜ ôÜàÁÜßÏÜÜØ ´ÜÜå ‘ÑÜÜ ÷å´Üà ôÜÜ³Üå ôÜÉÓå ÃÜß‘ëÑÜÜ ÷´ÜÜ †å ÆÜ±Ü ÝíÜôÜÓÜ‰ ¡ÑÜ “å †ÃÜå šÜ±ÜÍÜÓ ÆÜÜåÓÜå ƒÜÜíÜÜ ËÜå«åêÜÜ †ÜÆÜ±Üå ´ÑÜÜØ è êÜÜØËÜÜ êÜ÷ ³Ü‰ è‰†å “ß†å. ¡´ÜÍÜÜ´ÜÃÜÜØ †Ü‘óÜÚ±ÜÜå³Üß ™ÜåÓÜ‰ ´ÑÜÜØ è ËÜÜ‘ßÃÜÜå íÜƒÜ´Ü ÄÜÜìß ¹‰†å “ß†å ÑÜÜ ÆÜ“ß ŸÑÜÜØ ÆÜ÷ÜÇœÑÜÜ †åÃÜå è ÏÜØÝ”êÜ ÏÜÜÃÜß íÜßÓÏÜß è‰†å “ß†å. . . .ÆÜ±Ü †å³Üß ‘Ø‰ ÆÜ“ßÃÜÜØ íÜóÜÚå †ÜÆÜ±Üå ôÜØ‘êÆÜ ‘ÓíÜÜÃÜàØ “Üå²ß ¹å´ÜÜØ ÃÜ³Üß. ‘ÓÜåÝìÑÜÜÃÜß èåÏÜ ÉÓß œÜ²ß†å “ß†å, ÆÜ²ß†å “ß†å ÃÜå ÉÓß ÉÓß œÜ²ß†å “ß†å. †ÃÜå‘ íÜƒÜ´Ü ÆÜ²ÒÜ ÆÜ“ß ÆÜ±Ü †ÜÆÜ±ÜÃÜå †åÏÜ ‘ÓíÜÜ ÏÜÜüå ü‘ÜíÜß ÓÜƒÜå “å ‹´ôÜÜ÷. ¹Óå‘ íÑÜÝ ´Ü ÑÜÜØ‘ ÃÜå ÑÜÜØ‘³Üß ÆÜÜå´ÜÜÃÜå èéÓß ‹´ôÜÜ÷ ÏÜåìíÜß êÜå “å. ‘Üå‰ ™ÜÓÏÜÜØ³Üß, ‘Üå‰ ÃÜÜå‘Óß-ÁÜØÁÜÜÃÜÜ ô³Üìå³Üß, ‘Üå‰ ÝÏÜµÜ ÆÜÜôÜå³Üß (‘Üå‰ ïÜµÜà ÆÜÜôÜå³Üß ÆÜ±Ü), ‘Üå‰ ÝÉêÏÜß Ý÷ÓÜå, ôÆÜÜåüÚôÜÏÜåÃÜ ‘å ÓÜè‘ßÑÜ ÃÜå´ÜÜ ÆÜÜôÜå³Üß, ‘Üå‰ èåÃÜå ÑÜÜÓåÑÜ ÃÜ ÏÜëÑÜÜ ÷ÜåÑÜ †åíÜß íÑÜÝ ´Ü ÆÜÜôÜå³Üß, ´ÜÜå ‘Üå‰ íÜÜœÜÃÜ³Üß. †Ü ËÜÁÜÜÏÜÜØ íÜÜœÜÃÜ †åüêÜÜ ÏÜÜüå ôÜÜæ³Üß ñÜåó« ôÜÜ³Üß ËÜÃÜß Ó÷å “å ‘å †åÃÜÜ ‘ßÁÜàØ ÃÜ÷Î ‘ÓíÜÜ “´ÜÜØ †ÜÆÜ±ÜÜå ôÜÜ³Ü “Üå²´ÜàØ ÃÜ³Üß, ÆÜÜå´Üå ‘÷å “å †åÏÜ ‘ÓíÜÜÃÜàØ †ÜÆÜ±ÜÜ ÆÜÓ ¹ËÜÜ±Ü ÃÜ³Üß ‘Ó´ÜàØ. †ÜÆÜ±Üå †ÜÆÜ±Üß ÆÜÂ‘äÝ´Ü ÏÜàèËÜ ÉÓß ÉôÜ²Ü‰ ÆÜ²íÜàØ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ´ÜåÏÜ ÆÜ±Ü íÜ´ÜÚíÜÜ ¹å “å! `ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷'ÃÜÜå †Ü †Ø‘ ¢íÜÃÜÀÝóüÃÜÜ ÝíÜïÜåóÜ †ØÄÜ ôÜÜ³Üå †ÜÆÜÃÜÜ ÷Ü³ÜÏÜÜØ “å. èåÏÜÜØ, ôÜíÜÜÓå ‹«íÜÜ³Üß êÜ‰ÃÜå ÓÜ´Üå ôÜâíÜÜ ôÜàÁÜß †ÃÜå ÍÜÜæÝ´Ü‘³Üß êÜ‰ÃÜå †ÜÁÑÜÜÝ´ÏÜ‘ ÝíÜœÜÜÓ ôÜàÁÜß ÏÜ÷ÜÃÜàÍÜÜíÜÜåÃÜÜ ÕœÜ´ÜÃÜ-ÏÜÃÜÃÜ-ÏÜØ³ÜÃÜ ôÜÜÏÜåêÜ “å. ôÜíÜÜÓÏÜÜØ íÜ÷åêÜÜ ‹«íÜÜÃÜÜ êÜÜÍÜ ÝíÜïÜå ËÜÜÆÜÜêÜÜêÜ ÄÜ. íÜæ¾ ´ÜÜå ËÜ¹êÜÜ´Üß è´Üß ¢íÜÃÜïÜæêÜßÏÜÜØ †Ü÷ÜÓ, ÝÃÜºÜ †ÃÜå ñÜÏÜÏÜÜØ ôÜÏÑÜ‘ÆÜ±ÜàØ êÜÜíÜíÜÜ ÝíÜïÜå ÁÜàÓØÁÜÓÃÜÜå êÜåƒÜ “å. †Ü´ÏÜÝÃÜÓßšÜ±Ü ‘Ó´ÜÜØ Ó÷ß ¢íÜÃÜÃÜå ôÜ´Ü´Ü §œÜÜ‰†å êÜ‰ èíÜÜÃÜß ÆÜÂåÓ±ÜÜ ÆÜÜ²´ÜÜå ‘Ü‘ÜôÜÜ÷åËÜ ‘ÜêÜåêÜ‘ÓÃÜÜå êÜåƒÜ “å ´ÜÜå †å‘ ôÜÏÜÑÜå ¢íÜíÜÜÃÜß †ÜïÜ “Üå²ß ¹ßÁÜÜ (‰. ôÜ. 1914) ÆÜ“ß ÝÃÜôÜÄÜÜÚåÆÜœÜÜÓÃÜÜ †ÃÜå‘ ÆÜÂÑÜÜåÄÜÜå ‘Óß ‘ÜÑÜÏÜ ÑÜàíÜÜÃÜ èåíÜß ôÉâÝ´ÜÚ³Üß ‘ÜÑÜÚÓ´Ü ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ ÆÜÜØœÜ ²Üå‘üÓÜå ÝíÜïÜå †ÏÜä´ÜêÜÜêÜ íÜåÄÜ²ÃÜÜå êÜåƒÜ “å. íÜìß ÄÜÜØÁÜß¢†å ÆÜàÃÜ¢ÚÝíÜ´Ü ‘ÓåêÜß ƒÜÜ¹ß †å †ÜèÃÜß ÆÜÝÓÞô³ÜÝ´ÜÏÜÜØ ‘ÆÜÜôÜ, ÓåïÜÏÜ ‘å ¥ÃÜÏÜÜØ³Üß ÷Ü³Üå ‘ÜØ´ÜåêÜàØ ÃÜå ÷Ü³Üå íÜ±ÜåêÜàØ íÜôµÜ è ÏÜÜµÜ ÃÜ÷Î, †å³Üß ÆÜ±Ü ÝíÜïÜåóÜ “å ´ÜåíÜß ƒÜÜ¹ßÀÝóü ÝËÜêÜíÜÃÜÜÓ ‡êÜÜ. Ó. ÍÜ©ÃÜß †ÝÍÜíÑÜÞø´Ü ÆÜ±Ü “å. †ÃÜå “åíÜüå ÏÜÃÜàóÑÜ¢íÜÃÜÃÜàØ ÁÑÜåÑÜ ïÜàØ? ôÜ´ÜÖ-ÝœÜ´Ü-†ÜÃÜØ¹ÃÜß ÆÜÂÜÝÆ´Ü? ¡å ´ÜåÏÜ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå `ÏÜÃÜàóÑÜÃÜß ´ÜÏÜôÜÏÜÜØ³Üß ÓèôÜÏÜÜØ †ÃÜå ÓèôÜÏÜÜØ³Üß ôÜ´íÜ ´ÜÓÉÃÜß ÄÜÝ´Ü'ÃÜàØ íÜ±ÜÚÃÜ ‘Ó´Üß ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜß ‘³ÜÜ êÜå ÝÏÜ”åÓÜËêÜÃÜÜå ÆÜÂÉàêêÜ ÓÜíÜêÜå †ÜÆÜåêÜÜå ôÜÜÝ÷Ý´ÑÜ‘ ÆÜÝÓœÜÑÜ ÆÜ±Ü “å. ÃÜíÜÜ íÜóÜÚÃÜÜ ôÜØ‘êÆÜÜå ÆÜâÓÜØ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ ÆÜÂåÓ±ÜÜ¹ÜÑÜß ËÜÃÜß Ó÷å †å ïÜàÍÜåœ“Ü ôÜÜ³Üå ôÜ÷àÃÜå íÜÜœÜÃÜ ÏÜàËÜÜÓ‘, ôÜÜêÜ ÏÜàËÜÜÓ‘. ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

295

¢íÜÃÜÆÜÂÍÜÜ´Ü ËÜÜÆÜÜêÜÜêÜ ÄÜ. íÜæ¾ ôÜíÜÜÓÏÜÜØ íÜ÷åêÜÜ ¥«Üå (ÍÜÜíÜÝÏÜñÜ)

ÆÜÂÍÜÜ´Üå ÆÜ“åÝ²ÑÜàØ ÃÜÜ †Üå°ß†å¢ †å ¢, †ÜíÑÜÜØ †èíÜÜìÜØ ¡ÑÜ, †ÜíÑÜÜ íÜÜÑÜàÑÜå íÜìß ¡ÑÜ †ÜíÜÜ Óå †Ý´ÜÝ³Ü ÃÜÜ ´ÜÓ“Üå²ß†å ¢. — ‹ïÜÃÜôÜÖ

†Ü ËÜàÝ½íÜÜ¹ÃÜÜ èÏÜÜÃÜÜÏÜÜØ êÜÜå‘ÜåÃÜå íÜ÷åêÜÜ ¥«íÜÜÃÜàØ ‘÷å´ÜÜØ ÆÜ±Ü ËÜß‘ êÜÜÄÜå “å. `íÜ÷åêÜÜ ¥«íÜÜÃÜß üåíÜ ÆÜÜ²Üå' †åÏÜ ‘÷å´ÜÜØÃÜß íÜÜÓÏÜÜØ `ôÜíÜÜÓå íÜ÷åêÜÜ ¥«íÜÜ³Üß ïÜÜå êÜÜÍÜ?' ËÜÂÜúÏÜà÷â´ÜÚÏÜÜØ ¥«íÜÜÃÜàØ ÆÜà±ÑÜ †ÏÜÜÓå ÃÜ³Üß ¡å‰´ÜàØ. ¥«íÜÜÏÜÜØ íÜìß íÜƒÜ´Ü ïÜÜå? ŸÑÜÜÓå †ÜØƒÜ ¥™Ü²ß ¡ÑÜ ´ÑÜÜÓå ¥«íÜÜÃÜàØ. ´ÜÏÜÜå ´ÜÜå µÜ±Ü †ÃÜå œÜÜÓÃÜß íÜœœÜå ¥«íÜÜÃÜàØ ‘÷Üå! œÜÜÓÃÜå ËÜ¹êÜå “ íÜÜÄÑÜå ¥«íÜÜ³Üß ïÜàØ ³Ü‰ ¡ÑÜ? íÜ÷åêÜÜØ ¥«ÃÜÜÓÜ ÏÜÜå²Ü ¥«ÃÜÜÓÜ ‘Ó´ÜÜØ ïÜàØ ÝíÜïÜåóÜ †ÜÓÜåÄÑÜ ÁÜÓÜíÜÃÜÜÓÜ ÷ÜåÑÜ “å? ôÜíÜÜÓÏÜÜØ íÜ÷åêÜÜ ¥«ß Ý¹íÜôÜå ËÜÄÜÜôÜÜØ ƒÜÜíÜÜØ †åÃÜÜ ‘Ó´ÜÜØ ÆÜåü ÍÜÓß §™Ü êÜ‰ ŸÑÜÜÓå †ÜØƒÜ ƒÜâêÜß ¡ÑÜ ´ÑÜÜÓå ¥«ß ‘ÜÏÜå êÜÜÄÜíÜàØ †ÏÜÃÜå ´ÜÜå «ß‘ è±ÜÜÑÜ “å. ´ÜÏÜÜå êÜÜå‘Üå ËÜÂÜúÏÜà÷â´ÜÚÏÜÜØ ¥«íÜÜÃÜàØ ÆÜâØ“²àØ «ß‘ ÆÜ‘²ß ËÜå«Ü “Üå. †ÏÜÜÓå øÑÜÜØ ôÜØÁÑÜÜÆÜâ¡ ‘ÓíÜß “å ‘å íÜ÷åêÜÜ ¥«íÜÜÃÜàØ ‘÷Üå “Üå? èå ÍÜÄÜ´Ü²ÜØ ÷ÜåÑÜ ´Üå ÍÜêÜå ¥«å. ôÜíÜÜÓÏÜÜØ èåíÜß ÄÜàêÜÜËÜß §™Ü †ÜíÜå “å ´ÜåíÜß ôÜÓôÜ §™Ü íÜƒÜ´Üå è ´ÜÏÜÜå ¥«íÜÜÃÜàØ ‘÷ß ôíÜÜô³ÑÜÃÜå ËÜÄÜÜ²íÜÜÃÜàØ è ÃÜ³Üß ‘÷å´ÜÜ ïÜàØ? †ÃÜå ÓÜåè ÝÃÜÑÜÝÏÜ´Ü ¥«íÜàØ è ¡å‰†å †åíÜÜå †ÜÄÜÂ÷ ïÜÜ ÏÜÜüå? œÜÜÓÃÜå ËÜ¹êÜå “ íÜÜÄÑÜå ¥«íÜÜ³Üß ïÜàØ ÃÜà‘ïÜÜÃÜ? — †ÜíÜÜ †ÃÜå‘ ÆÜÂðÃÜÜåÃÜÜå ÏÜÜÓÜå œÜÜêÜå “å": ËÜàÝ½íÜÜ¹ÃÜå ïÜÜåÍÜå †åíÜÜ †Ü ÆÜÂðÃÜÜå “å. ËÜÂÜúå ÏÜà÷â´ÜåÚ ËÜàÁÑÜå´Ü ôíÜô³ÜÜå ÓšÜÜ³ÜÚÏÜÜÑÜàóÜ: | ´ÜµÜ ¹à:ƒÜôÑÜ ïÜÜÃ´ÑÜ³ÜÚ ôÏÜÓåÝ½ ÏÜÁÜàôÜâ¹ÃÜÏÜÖ || 296

ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ †ÜÑÜàóÑÜÃÜß ÓšÜÜ ÏÜÜüå ôíÜô³Ü ÏÜÃÜàóÑÜå ËÜÂÜúÏÜà÷â´ÜÚÏÜÜØ (µÜ±Ü³Üß œÜÜÓ íÜÜÄÑÜÜÃÜå ôÜàÏÜÜÓå) ¥«ßÃÜå ¹à:ƒÜÃÜß ïÜÜÝÃ´Ü ÏÜÜüå ÏÜÁÜàôÜâ¹ÃÜÃÜàØ ôÏÜÓ±Ü ‘ÓíÜàØ. – †ÜÏÜ †ÜœÜÜÑÜÜåÚ ‘÷ß ÄÜÑÜÜ “å. ÆÜÓØ´Üà †Ü ÑÜàÄÜ †ÜœÜÜÑÜÜåÚÃÜå †Üå“Üå è ÏÜÜÃÜÃÜÜÓÜå “å? ËÜÂÜúå ÏÜà÷â´ÜåÚ œÜÜå´³ÜÜÑÜ ÝœÜÃ´ÜÑÜå´ÜÖ Ý÷´ÜÏÜÜ´ÏÜÃÜ: – †å ñÜàÝ´ÜíÜœÜÃÜ ÷íÜå ËÜàÝ½íÜÜ¹ßÃÜå ôÜØ´ÜÜåóÜß ïÜ‘´ÜÜØ ÃÜ³Üß. ïÜÜôµÜÜå ‘Ó´ÜÜØ ¹æÝÃÜ‘ “ÜÆÜÜØ†Üå †´ÑÜÜÓå íÜÁÜà ÆÜÂÏÜÜ±ÜÍÜâ´Ü ÏÜÃÜÜÑÜ “å. ïÜØ‘ÓÜœÜÜÑÜÚ ‘Ó´ÜÜØ †¹ÃÜÜå ÝíÜ¤ÜÜÃÜïÜÜôµÜß íÜÁÜà ÆÜÂÏÜÜ±ÜÍÜâ´Ü ÏÜÃÜÜ´ÜÜå è±ÜÜÑÜ “å. †Ü Þô³ÜÝ´ÜÏÜÜØ ÆÜÂÜœÜßÃÜ †ÜœÜÜÑÜÜåÚÃÜÜ ËÜÂÜúÏÜà÷â´ÜÚÏÜÜØ ¥«íÜÜÃÜÜ ‹ÆÜ¹åïÜÃÜå êÜÜå‘Üå ÷ôÜß ‘Ü°å ´ÜÜå ÃÜíÜÜ‰ ÃÜ÷Î. ÆÜÓØ´Üà ËÜàÝ½ †ÃÜå ´Ü‘Ú †å ËÜØÃÜå ‘Ó´ÜÜØ ñÜ½Ü †ÃÜå ôÜØ‘êÆÜ íÜÁÜà ÏÜâêÑÜíÜÜÃÜ “å. èåÃÜÜ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ôÜØ‘êÆÜËÜì ‘å ñÜ½Ü ÃÜ³Üß ´ÜåíÜÜ†Üå ÏÜÜüå ÏÜÜÓàØ †Ü êÜƒÜÜ±Ü ÃÜ³Üß. íÜå¹ÜåÏÜÜØ ‹óÜÜ¹åíÜßÃÜÜØ ‹´ôÜÜ÷ÆÜÂåÓ‘ íÜ±ÜÚÃÜÜå †ÜíÜå “å †å è ËÜ´ÜÜíÜå “å ‘å †ÜÑÜÜåÚ ÆÜÂ³ÜÏÜ³Üß è íÜ÷åêÜÜ ¥«ÃÜÜÓÜ ÷´ÜÜ. ôÏÜäÝ´Ü†ÜåÏÜÜØ íÜ÷åêÜÜ ¥«íÜÜÃÜàØ ÆÜà±ÑÜ ‘å ÏÜ÷¶íÜ ËÜ´ÜÜíÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜàØ “å. ``ÝïÜÑÜÜìÜÃÜß ïÜé†Ü´ÜÏÜÜØ †ÃÜå †Ø´ÜÏÜÜØ ŸÑÜÜÓå †ÜìôÜÃÜå †ÜÁÜßÃÜ ³ÜíÜÜÃÜß ËÜß‘ íÜÁÜÜÓå, ´ÑÜÜÓå ‘ÜÝ´ÜÚ‘ôÃÜÜÃÜ ´Ü³ÜÜ ÏÜÜ™ÜôÃÜÜÃÜÃÜÜØ ÆÜíÜÜåÚ ÄÜÜå«íÜß ÆÜÜå ÉÜüå ´Üå ÆÜ÷åêÜÜØ ÃÜÜ÷ß ´ÜæÑÜÜÓ ³ÜíÜÜÃÜÜå ÝÓíÜÜè †ÜÆÜ±ÜÜ êÜÜå‘ÜåÏÜÜØ ÷´ÜÜå. †ÜÑÜÚêÜÜå‘Üå ‹óÜËÜàÚÁÜ ÷´ÜÜ. ``ôÜÄÜíÜ² ÆÜÂÏÜÜ±Üå ôÜÏÜÑÜÆÜµÜ‘ ÓÜƒÜíÜàØ †å †å‘ ÏÜÜÄÜÚ “å, †ÃÜå ¢íÜÃÜÏÜÜØ ‘åüêÜß‘ íÜô´Üà†ÜåÃÜÜå ÆÜâÓåÆÜâÓÜå †ÜÄÜÂ÷ ÓÜƒÜß †å †ÜÄÜÂ÷ †ÜÄÜì ôÜÄÜíÜ²Üå †ÃÜå †ÄÜíÜ²ÜåÃÜå ôÜÓƒÜß Óß´Üå ÃÜÍÜÜíÜíÜß †å ËÜß¡å ÏÜÜÄÜÚ “å. èåíÜß üåíÜ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ÆÜÜ²ß†å ´ÜåíÜß ™ÜÓå² ËÜåôÜß ïÜ‘å “å. †å‘ÏÜÜØ ôÜ÷åêÜÜ‰ “å, ËÜß¢ÏÜÜØ ôÜØ‘êÆÜôÜÜÏÜ³ÑÜÚ “å. ¹àÃÑÜíÜß íÜÜ´ÜÜåÏÜÜØ ÆÜ÷åêÜÜå ÏÜÜÄÜÚ íÜƒÜ´Üå íÜÁÜÜÓå †ÃÜà‘âì ÷ÜåÑÜ, ÆÜ±Ü †ÜÁÑÜÜÞ´ÏÜ‘ ÏÜÜÄÜÚ — ôÜÜœÜÜå †ÜÁÑÜÜÞ´ÏÜ‘ ÏÜÜÄÜÚ êÜ²ÜÑÜ‘ ÷ÜåÑÜ “å. ´ÑÜÜØ ÑÜà½ÝíÜÓÜÏÜÃÜå ô³ÜÜÃÜ ÃÜ³Üß, ÏÜÜØ²íÜÜìÃÜå †íÜ‘ÜïÜ ÃÜ³Üß; ôÜÜÏÜÜ ÆÜšÜÃÜß ¹ÑÜÜ ´ÜÜå ƒÜíÜÜè è ÃÜ÷Î. †å ´ÜÜå ÷Ü³Üß †ÃÜå ÄÜÇ²ÜÃÜÜ ÑÜà½ èåíÜàØ “å. . . . ``ôÜØ‘êÆÜíÜßÓÜå ¹êÜßêÜÏÜÜØ ¥´ÜÓíÜÜÃÜß ÆÜ±Ü ™Ü±Üß íÜÜÓ ÃÜÜ ÆÜÜ²å “å. †åÃÜàØ ‘ÜÓ±Ü †åÏÜÃÜß †ïÜÞø´Ü ‘å †ÝÍÜÏÜÜÃÜ ÃÜ³Üß ÷Üå´ÜàØ, ÆÜ±Ü ´Üå†Üå ËÜàÝ½íÜÜ¹ÃÜß ÏÜÑÜÜÚ¹Ü ¡±Üå “å, †å ÷ÜåÑÜ “å. ËÜàÝ½íÜÜ¹ÃÜÜ šÜåµÜÃÜß †Ø¹ÓÃÜß íÜÜ´ÜÜå ´Üå†Üå “âü³Üß œÜœÜåÚ “å. ËÜ÷ÜÓÃÜß íÜÜ´ÜÜå ÝíÜïÜå ´Üå†Üå ‘ÜØ ´ÜÜå ÏÜÜæÃÜ ôÜåíÜå “å, †³ÜíÜÜ ‘åíÜì ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ñÜ½ÜÃÜå ïÜË¹ËÜ½ ‘Óß †å‘ íÜÜÓ Óèâ ‘Óß “âüå “å.''1 ôÜÜ´Ü íÜÜÄÑÜå ¥«ßÃÜå ´ÜÓ´Ü œÜÜ-ÝËÜÝô‘ü †ÃÜå ËÜÄÜÜôÜÜØ ƒÜÜíÜÜÏÜÜØ ÃÜ³Üß ÆÜÝíÜµÜ´ÜÜ ‘å ÃÜ³Üß ÆÜÂôÜÃÃÜ´ÜÜ. ÏÜÜå²ß ÓÜ´Ü ôÜàÁÜß œÜÜÃÜÜ ‘å ‘ÜçÉßÃÜÜ ÆÑÜÜêÜÜ†Üå °ÎœÜß °ÎœÜßÃÜå ÃÜÜçíÜåêÜÜå íÜÜØœÜíÜÜÏÜÜØ ÏÜ¡ êÜâØüÃÜÜÓÜ †ÃÜå ôÜíÜÜÓÏÜÜØ ÏÜÜå²Ü ¥«íÜÜÏÜÜØ †ÝÍÜÏÜÜÃÜ êÜå´ÜÜ ÝíÜ¾Ü³ÜßÚ†ÜåÃÜÜØ ÝÃÜô´Üåè ÏÜàƒÜÜå †íÜïÑÜ ¡åíÜÜ êÜÜÑÜ‘ “å. ôÜíÜÜÓÏÜÜØ œÜÜ ÆÜßÃÜå ´ÜÓ´Ü è “ÜÆÜÜÃÜß ƒÜËÜÓÜå íÜÜØœÜ´ÜÜØ ÆÜ÷åêÜÜØ ¹àÝÃÜÑÜÜ ôÜÜ³ÜåÃÜÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜå ôÜØËÜØÁÜ ‘åíÜÜå “å †åÃÜàØ ÕœÜ´ÜÃÜ ‘å ÏÜÃÜÃÜ ÏÜÜ±ÜôÜ ‘Óå †å †Üå“àØ êÜÜÍÜ¹ÜÑÜ‘ ÃÜ³Üß. íÜ÷åêÜÜ ¥«íÜÜ³Üß èå ôÉâÝ´ÜÚ †ÃÜå œÜæ´ÜÃÑÜ †ÃÜàÍÜíÜÜÑÜ “å ´Üå ÏÜÜå²Ü – ôÜâÑÜÜåÚ¹ÑÜ ËÜÜ¹ ¥«íÜÜÏÜÜØ ‘¹ß ÃÜ³Üß †ÃÜàÍÜíÜÜ´ÜÜØ. ôÜíÜÜÓÏÜÜØ œÜÜÓå‘ íÜÜÄÑÜå ¥«ß è‰, ïÜÜæœÜ, ¹Ø´ÜÁÜÜíÜÃÜ, íÑÜÜÑÜÜÏÜ, ÏÜÜÝêÜïÜ, ôÃÜÜÃÜ íÜÄÜåÓå³Üß ÆÜÓíÜÜÓß è‰ ‹óÜÜ¹åíÜßÃÜÜ ‹´ôÜÜ÷ÆÜÂåÓ‘ íÜÜ´ÜÜíÜÓ±Ü íÜœœÜå ‡óü¹åíÜÃÜàØ

ÁÑÜÜÃÜ ÁÜÓå †³ÜíÜÜ ôíÜÜÁÑÜÜÑÜ ‘Óå †å †ÜÓÜåÄÑÜÓšÜÜ ÏÜÜüå †Üå“àØ êÜÜÍÜ‘ÜÓ‘ ÃÜ³Üß. ôÜíÜÜÓÃÜàØ ïÜÜØ´Ü íÜÜ´ÜÜíÜÓ±Ü è †åíÜàØ ÷ÜåÑÜ “å ‘å ´Üå íÜƒÜ´Üå ÏÜÃÜàóÑÜÏÜÜµÜÃÜå ÕœÜ´íÜÃÜ ‘ÓíÜÜÃÜàØ ÏÜÃÜ ³Ü‰ †ÜíÜå “å. †Ü †ÓôÜÜÏÜÜØ ÝíÜ¾Ü³ÜßÚ†Üå ôíÜÜÁÑÜÜÑÜ ‘Óå “å ´ÜÜå ´ÜåÃÜß ÄÜÂ÷±ÜïÜÞø´Ü íÜÁÜå “å. êÜåƒÜ‘Üå †ÃÜå ‘ÝíÜ†Üå ÏÜÜüå †Ü íÜƒÜ´Ü ƒÜÓåƒÜÓ †ÏÜâêÑÜ ÷ÜåÑÜ “å. †ÜÄÜì `ïÜÑÜÃÜ'ÃÜÜ ÆÜÂ‘Ó±ÜÏÜÜØ †ÜÆÜ±Üå ¡å‰ïÜàØ ‘å ôíÜÜÍÜÜÝíÜ‘ Óß´Üå µÜ±ÜœÜÜÓ íÜÜÄÑÜÜÃÜÜ †ÓôÜÜÏÜÜØ †ÜÆÜ±Üß †ÜØƒÜ ¥™Ü²ß è ¡ÑÜ “å. ÓÜµÜå ÃÜíÜ íÜÜÄÑÜå ôÜâíÜÜÃÜß ¡å üåíÜ ÆÜÜ²ß ÷ïÜå ´ÜÜå µÜ±Ü íÜÜÄÑÜå ôíÜÜÍÜÜÝíÜ‘ Óß´Üå è ¥«ß èíÜÜÑÜ “å. ÆÜ“ß †ÜìôÜÃÜå íÜïÜ ³Ü‰ÃÜå †ÜØƒÜÜå ÏÜÎœÜß ÆÜ³ÜÜÓßÏÜÜØ †ÜìÜåüÒÜ ‘Óå †å èà¹ß íÜÜ´Ü “å. ÃÜíÜ íÜÜÄÑÜå ôÜâíÜÜ³Üß “ ‘êÜÜ‘ÃÜß ÆÜÂÄÜÜ° ÝÃÜºÜ ÆÜ“ß³Üß, µÜ±ÜœÜÜÓ íÜÜÄÑÜå èéÓ ¥«ß è èíÜÜÑÜ “å †åíÜÜå ÏÜÜÓÜå †ÃÜàÍÜíÜ “å. ¥«ßÃÜå ¡å ïÜÜæœÜ èíÜÜÃÜß üåíÜ ÆÜ²ß ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå è‰ †ÜíÜß, ¹Ü´Ü±Ü ‘Óß, íÑÜÜÑÜÜÏÜ íÜÄÜåÓå³Üß ÆÜÓíÜÜÓß †ÁÜÜåÚ ‘êÜÜ‘ ‘å ¹ïÜ ÝÏÜÝÃÜü ïÜÜØ´Ü, ÝÃÜ:ôÆÜØ¹ ÏÜÃÜå ‰òÜÓÃÜàØ ÁÑÜÜÃÜ ÁÜÓíÜàØ †å †ÜÓÜåÄÑÜ ÏÜÜüå ƒÜâËÜ è êÜÜÍÜ¹ÜÑÜ‘ “å. Ý¹íÜôÜÃÜÜ ™ÜÜÇ™ÜÜüÏÜÜØ †ÃÜå ¹Üå²ÁÜÜÏÜÏÜÜØ ÏÜÜ±ÜôÜ êÜÜæÝ‘‘ ‘ÜÑÜÜåÚ ‘Óå “å, ŸÑÜÜÓå ôÜíÜÜÓÃÜÜ ïÜÜØ´Ü †ÃÜå ÆÜÂåÓ‘ íÜÜ´ÜÜíÜÓ±ÜÏÜÜØ ÏÜÃÜàóÑÜÏÜÜµÜ ‰òÜÓÃÜÜå ÝíÜœÜÜÓ ‘Óå “å ´ÜÜå ´ÜåÃÜÜ ¢íÜÃÜÏÜÜØ †ÏÜà‘ ÆÜÂ‘ÜÓÃÜàØ ôÜØ‘êÆÜôÜÜÏÜ³ÑÜÚ †ÃÜå ñÜ½Ü ‹¹ÖÍÜíÜå “å, †ÃÜå ¢íÜÃÜÏÜÜØ ôÜØ‘êÆÜ, ñÜ½Ü, ïÜÜØÝ´Ü, ôíÜÜÁÑÜÜÑÜÃÜå ƒÜâËÜ è §œÜàØ ô³ÜÜÃÜ “å. ¢íÜÃÜ †å ƒÜÜíÜÜÆÜßíÜÜ ‘å †åïÜ†ÜÓÜÏÜ ÏÜÜüå è ÃÜ³Üß. èåÃÜÜ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ïÜÜØÝ´Ü ÃÜ³Üß, ôÜØ‘êÆÜôÜÜÏÜ³ÑÜÚ ÃÜ³Üß, ôíÜÜÁÑÜÜÑÜ ÃÜ³Üß, ñÜ½Ü ÃÜ³Üß, ´Üå ÏÜÃÜàóÑÜ ËÜ÷ÜÓ³Üß ´ÜØ¹àÓô´Ü è±ÜÜ´ÜÜå ÷ÜåÑÜ ´ÜÜåÑÜå ´Üå ´ÜØ¹àÓô´Ü ÃÜ³Üß. ¢íÜÃÜ ô³ÜâêÜ ÃÜ³Üß ÆÜ±Ü ôÜâšÏÜ “å.

1 ‘Ü‘Ü ‘ÜêÜåêÜ‘Ó": ¢íÜÃÜÕœÜ´ÜÃÜ, ÆÜä. 248-9 

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

297

¢íÜÃÜ : ÑÜÜåÄÜ, ôÜÜÁÜÃÜÜ, ‹ÆÜÜôÜÃÜÜ1 ‘Ü‘ÜôÜÜ÷åËÜ ‘ÜêÜåêÜ‘Ó †ÁÜÜåÄÜÜÏÜß ƒÜÇœÜÜ±Ü ÃÜå ¥ÁíÜÚÄÜÜÏÜß ¢íÜÃÜ-ÑÜÜåÄÜ ÏÜØÄÜìíÜÜÓ, 23 èàêÜÜ‰, 1968

ñÜß Ý‘ïÜÜåÓêÜÜêÜÍÜÜ‰ ‘÷å´ÜÜ ÷´ÜÜ ‘å, ``‘Üå‰ ÄÜà±Üß ÏÜÜ±ÜôÜ ÆÜÜôÜå ËÜå-µÜ±Ü ÝíÜ¾Ü†Üå ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå †å µÜ±ÜÏÜÜØ èå ´Üàœ“ ÝíÜ¾Ü ÷ÜåÑÜ ´ÜåÃÜß è êÜÜå‘Üå ‘¹Ó ‘ÓíÜÜÃÜÜ †ÃÜå ÏÜ÷¶íÜÃÜß ÝíÜ¾ÜÃÜå ‘ÜåÓå ÏÜâ‘íÜÜÃÜÜ. ‘Üå‰ ôÜØ´Ü †ÁÑÜÜ´ÏÜÝíÜ¾Ü ¡±Ü´ÜÜå ÷ÜåÑÜ, †åÃÜå ôÜØÄÜß´Ü ‹¶ÜÏÜ †ÜíÜ²´ÜàØ ÷ÜåÑÜ †ÃÜå ÝíÜÃÜÜå¹ÏÜÜØ ÆÜ±Ü ‘àïÜì ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå êÜÜå‘Üå †åÃÜß ÆÜÜôÜå³Üß ÝíÜÃÜÜå¹ êÜåíÜÜ †Ü´ÜàÓ ³ÜÜÑÜ. †å ÃÜ ÏÜìå ´ÜÜå è ôÜØÄÜß´Ü ´ÜÓÉ ¡ÑÜ †ÃÜå †åÃÜÜ ÍÜÞø´ÜÑÜÜåÄÜÃÜå ¹âÓ³Üß è ÃÜÏÜô‘ÜÓ ‘Óå.'' üâØ‘ÜÏÜÜØ ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜå ¥´ÜÓ´Üß íÜô´ÜàÃÜß œÜÜ÷ íÜÁÜÜÓå. ´Üå³Üß ôÜåíÜ‘å œÜå´ÜßÃÜå œÜÜêÜíÜàØ ¡å‰†å. ¹àÝÃÜÑÜÜ ÆÜÜôÜå³Üß êÜå´Üß

íÜƒÜ´Üå, †ÃÜå ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜå †ÜÆÜ´Üß íÜƒÜ´Üå ¥´ÜÓ´Üß íÜô´Üà ´ÜÓÉ †ÜÆÜ±Üå °ìß ÃÜ ÆÜ²ß†å. ¹àÝÃÜÑÜÜ †ÜÆÜ±ÜÃÜå †å Ý¹ïÜÜ†å ƒÜÇœÜå ´ÜÜå ôÜÜíÜœÜå´ÜßÆÜâíÜÚ‘ ËÜœÜß è‰†å. ÷íÜå ¢íÜÃÜ-ÑÜÜåÄÜ ‘÷å “å ‘å †ÜÆÜ±ÜÃÜå µÜ±Ü ÝíÜ¾ÜÃÜß †ÜíÜ²´Ü “å ´ÜÜå ´Üå ‰òÜÓÃÜÜå ÆÜÂôÜÜ¹ “å. ôÜÜæ³Üß ÃÜßœÜêÜß ÝíÜ¾ÜÃÜÜ ÓÝôÜÑÜÜ †ÜÆÜ±Üß ÆÜÜôÜå †ÜíÜå ´ÜÜå ´ÜåÏÜÃÜå ÷ÜØ‘ß ‘Ü°íÜÜÃÜàØ †ÜÆÜ±ÜàØ ‘ÜÏÜ ÃÜ÷Î. †åÏÜÃÜå †åÏÜÃÜÜØ ÓôÜ ÆÜÂÏÜÜ±Üå ƒÜÇœÜßÃÜå ËÜ´ÜÜíÜíÜàØ ¡å‰†å ‘å †ÜÃÜÜ ‘Ó´ÜÜØ ñÜåó« ÓôÜ ‹ÆÜÓÃÜß ÝíÜ¾ÜÏÜÜØ “å. ´ÑÜÜØ ôÜàÁÜß ‘åÏÜ ÃÜ œÜ²Üå? †ÜÆÜ±ÜÜÏÜÜØ Ó÷åêÜàØ †Ü‘óÜÚ±Ü íÜÜÆÜÓßÃÜå †ÜÆÜ±Üå êÜÜå‘ÜåÃÜå ‹ÃÃÜÝ´Ü ´ÜÓÉ êÜ‰ è‰†å †å è †ÜÆÜ±ÜÜå ÁÜÏÜÚ “å.

¢íÜÃÜíÑÜÜÆÜß ôÜ÷ÑÜÜåÄÜ ïÜÝÃÜíÜÜÓ, 21 ôÜÆüåÏËÜÓ, 1968

`ôÜ÷ÑÜÜåÄÜ' ƒÜÓåƒÜÓ †å‘ ÏÜ÷ÜÃÜ ÑÜÜåÄÜ “å. ÏÜÜ±ÜôÜ †å‘êÜÜå ôÜÜÁÜÃÜÜ ‘Óå †åÃÜß íÜÜ´Ü èà¹ß. †ÃÜàÍÜíÜ ³ÜÑÜÜå “å ‘å ÏÜÜ±ÜôÜÃÜàØ ÏÜÃÜ †å‘êÜÜÃÜàØ ÏÜÃÜ ÃÜ³Üß ÏÜÜ±ÜôÜÃÜÜ ÏÜÃÜÏÜÜØ ‘åü‘åüêÜß íÑÜÞø´Ü†Üå ¡ÄÜÂ´ÜÆÜ±Üå ‘ÜÏÜ ‘Óå “å. †ÃÜå ÏÜÃÜÃÜÜå ‘ËÜ¡å êÜå “å. ŸÑÜÜÓå †å è ÏÜÃÜÏÜÜØ ‘åüêÜß‘ íÑÜÞø´Ü†Üå ôÜâ´ÜåêÜß ÷ÜåÑÜ “å. ôÜâ´ÜåêÜß ïÜàØ, “âÆÜß Óß´Üå ¹ËÜÜÑÜåêÜß Ó÷ß êÜÜÄÜ èà†å “å. ´Ü‘ ÏÜì´ÜÜØ è ‹ÆÜÓ †ÜíÜß ÏÜÃÜÃÜÜå †ÃÜå ¢íÜÃÜÃÜÜå ‘ËÜ¡å êÜå “å. †ÜÆÜ±Üå †Ü Ýô³ÜÝ´Ü³Üß üåíÜÜÑÜåêÜÜ “ß†å. ´Üå³Üß è †å ÏÜâØ”íÜ±Ü³Üß †‘ìÜ´ÜÜ ÃÜ³Üß. ÓÜŸÑÜïÜÜôÜÃÜÏÜÜØ †ÝÁÜ‘ÜÓ ÏÜåìíÜíÜÜÃÜß ÷ÓßÉÜ‰ ‘Ó´ÜÜØ †Ü ÷ÓßÉÜ‰ èÓÜÑÜå †Üå“ß ÃÜ³Üß ÷Üå´Üß. †å‘ ÏÜÃÜÏÜÜØ ‘åüêÜß ËÜÁÜß íÑÜÞø´Ü†ÜåÃÜß ÷ÓßÉÜ‰!! ÆÜ±Ü †å è “å ÝíÜÝœÜµÜ †ÜØ´ÜÝÓ‘ ôÜ÷ÑÜÜåÄÜ.1

´ÑÜÜÓå ‘ÜæüàØÝËÜ‘ ¢íÜÃÜÏÜÜØ †ÃÜå ôÜÜÏÜÜÝè‘ ¢íÜÃÜÏÜÜØ èå ôÜ÷ÑÜÜåÄÜ ‘ÓíÜÜÃÜÜå ÷ÜåÑÜ “å ´ÜåÏÜÜØ ´ÜÜå ËÜå è±ÜÃÜÜ †³ÜíÜÜ †ÝÁÜ‘ êÜÜå‘ÜåÃÜÜ †ÜØ´ÜÝÓ‘ ¢íÜÃÜÃÜÜå ôÜ÷ÑÜÜåÄÜ œÜêÜÜíÜíÜÜå ÆÜ²å “å. †åÏÜÜØÑÜå ¹ÜØÆÜ´ÑÜ¢íÜÃÜÃÜÜå ôÜ÷ÑÜÜåÄÜ ¢íÜÃÜíÑÜÜÆÜß †ÃÜå ôÜ´Ü´Ü œÜêÜÜíÜíÜÜå ÆÜ²å “å. †å ôÜÜÁÜÃÜÜ †ôÜÜÁÜÜÓ±Ü ÷ÜåÑÜ “å. †å è ôÜÜÁÜÃÜÜ ¡å ‹ÍÜÑÜ ÆÜšÜå ÏÜàÞø´ÜÃÜß ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ÆÜ“ß ÆÜâ“íÜàØ è ïÜàØ? ‰òÜÓå †åíÜÜå †Ü¹ïÜÚ †ÜÆÜ±Üß †ÜÄÜì ÏÜâøÑÜÜå “å ´ÜÜå ÝíÜòÜÜôÜ ÓÜƒÜíÜÜå ‘å †åÃÜß ïÜÞø´Ü ÆÜ±Ü †ÜÆÜ±ÜÃÜå ÍÜÄÜíÜÜÃÜ †ÜÆÜïÜå †ÃÜå †åÃÜÜå †ÜÃÜØ¹ ÆÜ±Ü †ÜÆÜ±ÜÃÜå ÏÜìïÜå.

1 ÆÜÂÜôÜØÝÄÜ‘ ÆÜÂÝ´ÜôÜÜ¹ [´Üå ´Üå Ý¹íÜôÜÃÜàØ ÕœÜ´ÜÃÜ]ÏÜÜØ³Üß ¢íÜÃÜ ÝíÜïÜå œÜâØüåêÜÜØ êÜƒÜÜ±ÜÜå ôÜØ.

298

[†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ÆÜâ±ÜÚ ¢íÜÃÜÑÜÜåÄÜ †ÃÜå †åÃÜÜå ¢íÜÃÜÑÜÜåÄÜß ïÜÝÃÜíÜÜÓ, 30 ÃÜíÜåÏËÜÓ, 1968

`¢íÜÃÜÑÜÜåÄÜ'ÃÜÜØ ÏÜàƒÑÜ ´Ü¶íÜÜå †³ÜíÜÜ ÝôÜ½ÜØ´ÜÜå ÄÜß´ÜÜ†å †ÜÆÑÜÜ “å, †ÃÜå ´Üå ÆÜ±Ü †å èÏÜÜÃÜÜÃÜÜ íÜå¹ÜÃ´Ü ´Ü¶íÜ¤ÜÜÃÜÃÜß ÝíÜô´Üä´Ü ÍÜâÝÏÜ‘Ü ËÜÜØÁÜßÃÜå. ÆÜ±Ü `¢íÜÃÜÑÜÜåÄÜ' †å³ÜßÑÜå ÝíÜïÜÜì íÑÜÜÆÜ‘ “å. ¢íÜÃÜÃÜÜ ÝíÜÍÜÜÄÜÜå, †åÃÜÜØ šÜåµÜÜå, †åÃÜÜ ÓôÜÜå, †åÃÜÜØ ¡åƒÜÏÜÜå †ÃÜå ¢íÜÃÜÆÜÓØÆÜÓÜ ¡ìíÜíÜÜÃÜß èíÜÜËÜ¹ÜÓß†Üå †å ËÜÁÜàØ èåÏÜÜØ ÝíÜô´ÜÜÓÆÜâíÜÚ‘ ÏÜìå ´Üå ÷ïÜå ÆÜâ±ÜÚ ¢íÜÃÜÑÜÜåÄÜ. ¢íÜÃÜÑÜÜåÄÜÃÜß ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ÝíÜÝïÜóü ô³ÜÜÑÜß `ôÏÜäÝ´Ü' ‘Üå‰ ‘Üìå ËÜÃÜÜíÜß ÃÜ ïÜ‘ÜÑÜ. `¢íÜÃÜÑÜÜåÄÜ' ÑÜàÄÜå ÑÜàÄÜå ËÜ¹êÜÜÑÜ, §²Üå †ÃÜå ËÜ÷ÜåìÜå ³Ü´ÜÜå ¡ÑÜ †å ‘ÜÓ±Üå è ÏÜÃÜàôÏÜäÝ´Ü èåíÜß †åÃÜß ôÏÜäÝ´Ü ËÜÃÜÜíÜÜÑÜ ÃÜ÷Î. †å ÏÜàƒÑÜ

‘ÜÓ±Ü ´ÜÜå “å è; ÆÜ±Ü †å³ÜßÑÜå ÝíÜïÜåóÜ — `ôÜÏÜÂÜü ¢íÜÃÜ' ‘Üå‰ ÝÃÜÑÜÏÜÃÜå íÜïÜ ³Ü´ÜàØ ÃÜ³Üß, †å ´ÜÜå šÜ±Üå šÜ±Üå èåíÜß ÆÜÝÓÞô³ÜÝ´Ü, èåíÜÜ ôÜ÷ÑÜÜåÄÜß†Üå †ÃÜå èåíÜß †ÜØ´ÜÝÓ‘ ÆÜÂåÓ±ÜÜ †å ÆÜÂÏÜÜ±Üå ÝÃÜ±ÜÚÑÜ ‘Óå “å †³ÜíÜÜ ÉåÓíÜß ÃÜÜƒÜå “å †ÃÜå “´ÜÜØ ¢íÜÃÜÃÜàØ ÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ ¢íÜ´ÜàØ `íÑÜÜ‘Ó±Ü' ´ÜÜå ÷ÜåÑÜ è “å. †åÃÜÜ ÆÜÂ´ÑÜå è †å ÷ØÏÜåïÜÜØ ÝÃÜÓÆÜíÜÜ¹ íÜÉÜ¹ÜÓ Ó÷å “å. ¢íÜÃÜÃÜàØ íÑÜÜ‘Ó±Ü ¢íÜÃÜ è ôÜÏÜèå “å †ÃÜå ¢íÜÃÜÑÜÜåÄÜß ÆÜ±Ü ÑÜ³ÜÜ‘Üìå †åÃÜàØ Ó÷ôÑÜ ‹‘åêÜß ïÜ‘å “å. ´Üå³Üß ƒÜÓÜå `¢íÜÃÜÑÜÜåÄÜß' ¢íÜÃÜÃÜÜå ¤ÜÜ´ÜÜ, ¢íÜÃÜÃÜÜå ôÜƒÜÜ †ÃÜå (†ÜÿÜÑÜÚÃÜß íÜÜ´Ü) ¢íÜÃÜÃÜÜå `ôíÜÜÏÜß' ÆÜ±Ü ËÜÃÜå “å.

¢íÜÃÜ-ôÜÜÁÜÃÜÜ †ÃÜå ËÜÂú-ôÜÜÁÜÃÜÜ ÏÜØÄÜìíÜÜÓ, 16 èàêÜÜ‰, 1968

`§²Ü±ÜÏÜÜØ ¥´ÜÓßïÜàØ?' ‘å `ÝíÜô´ÜÜÓ ƒÜå²ßïÜàØ?' †åíÜÜå ÝíÜ‘êÆÜ ËÜß¡ šÜåµÜÏÜÜØ ÍÜêÜå ÷ÜåÑÜ, ÆÜ±Ü ¢íÜÃÜôÜÜÁÜÃÜÜÏÜÜØ †åíÜÜ ÝíÜ‘êÆÜÃÜå †íÜ‘ÜïÜ è ÃÜ³Üß. ¢íÜÃÜôÜÜÁÜÃÜÜ †åüêÜå ôÜØÆÜâ±ÜÚ ¢íÜÃÜôÜÜÁÜÃÜÜ. †åÃÜå ÏÜÜüå ¡å ÏÜÑÜÜÚ¹Ü†Üå ¥ÍÜß ³ÜÜÑÜ ´ÜÜå ´Üå ô³ÜêÜ, ‘ÜêÜ †ÃÜå ÆÜÝÓÞô³ÜÝ´ÜÃÜß ÷ÜåÑÜ †åüêÜå ‘å êÜÜœÜÜÓßÃÜß ÏÜÑÜÜÚ¹Ü ôíÜß‘ÜÑÜÜÚ íÜÄÜÓ “âü‘Üå è ÃÜ³Üß. ÆÜ±Ü ¢íÜÃÜôÜÜÁÜÃÜÜÏÜÜØ †å‘ÜØÝÄÜ´ÜÜ, ôÜØ‘àÝœÜ´Ü´ÜÜ ‘å “ß“ÓÜÆÜ±ÜàØ ÆÜôÜØ¹ ‘ÓÜÑÜ è ÃÜ÷Î. †å ´ÜÜå ¢íÜÃÜºÜå÷ ³ÜÜÑÜ. ÍÜÄÜíÜÜÃÜ ÍÜÞø´ÜÏÜÜØ †å‘ÜØÝÄÜ´ÜÜ †ÜíÜß ïÜ‘å.

ÍÜÄÜíÜÜÃÜÃÜß †ÃÜØ´Ü ÝíÜÍÜâÝ´Ü†ÜåÏÜÜØ³Üß †ÜÆÜ±Üå ‘Üå‰ ÆÜ±Ü †å‘ †³ÜíÜÜ íÜÁÜÜÓå ÝíÜÍÜâÝ´Ü†Üå ÆÜôÜØ¹ ‘Óß†å ´ÜÜå œÜÜêÜå. ÍÜø´ÜÜå †åÏÜ è ‘Ó´ÜÜ †ÜíÑÜÜ “å. ‰òÜÓ †ÃÜØ´Ü “å †åüêÜàØ ‘ËÜâêÑÜàØ †åüêÜå “âüÒÜ. †åÃÜÜå ÆÜÜÓ ‘Üå‰ ‘Üìå ÆÜÜÏÜíÜÜÃÜÜ ÃÜ³Üß †å íÜô´ÜàÞô³ÜÝ´Ü “å. ´Üå³Üß è †ÜÆÜ±Üå “ß†å ¢íÜ, †ÃÜå ÆÜÓÏÜÜ´ÏÜÜ “å ÝïÜíÜ †³ÜíÜÜ ÝíÜòÜÜ´ÏÜÜ. †åÃÜß ´ÜÜå Éø´Ü ‘êÆÜÃÜÜ è ‘ÓíÜß Ó÷ß. ÆÜ±Ü ¢íÜÃÜôÜÜÁÜÃÜÜÏÜÜØ †ÜÆÜ±Üå ¢íÜ ÷Üå‰ ¢íÜÃÜÃÜÜØ ´ÜÏÜÜÏÜ šÜåµÜÜåÏÜÜØ †ÜÆÜ±Üß ÆÜ÷ÜÇœÜ ÷Üå‰ ïÜ‘å “å. ´ÑÜÜØ †ÜìôÜ ÃÜ÷Î œÜÜêÜå.

Éø´Ü ËÜàÝ½ÏÜÜØ ¥´ÜÑÜàÛ †å ïÜÜ ‘ÜÏÜÃÜàØ? ïÜÝÃÜíÜÜÓ, 18 ÏÜå, 1968

`¢íÜÜ´ÏÜÜ †ÃÜå ÆÜÓÏÜÜ´ÏÜÜ íÜœœÜå †¿æ´Ü †³ÜíÜÜ †ÍÜå¹ ¡åíÜÜå' †å “å íÜå¹ÜØ´ÜÃÜß †¿æ´ÜôÜÜÁÜÃÜÜ. ËÜÓÜËÜÓ †å è ôÜÜÁÜÃÜÜ ‹´‘ü Óß´Üå ôÜÜÁÜ´ÜÜØ ôÜÜÁÜ´ÜÜØ `ÝíÜòÜÜ´ÏÜæøÑÜ' ôÜàÁÜß ÷àØ ÆÜ÷ÜÇœÑÜÜå. ÏÜÇ ÏÜÜÃÑÜàØ ‘å ÏÜÜÓß ôÜÜÁÜÃÜÜ ÆÜâÓß ³Ü‰. ÏÜÇ ¡åÑÜàØ ‘å ÆÜâ. ËÜÜÆÜà¢ÃÜå ÆÜ±Ü †¿æ´Ü ÆÜâÓåÆÜâÓàØ ÏÜÜÃÑÜ ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

÷´ÜàØ, ÆÜ±Ü ´Üå†Üå ‘÷å´ÜÜ ‘å ``ËÜàÝ½ÏÜÜØ ¥´ÜÑÜàÛ ´Üå³Üß ïÜàØ? ¢íÜÃÜÏÜÜØ ¥´ÜÑÜàÛ ÃÜ³Üß ´ÑÜÜØ ôÜàÁÜß `´Ü´ÜÖ ËÜÂú ÝÃÜó‘êÜØ †÷ÏÜÖ ÃÜ œÜ ÍÜâ´ÜôÜØ™Ü:' †åÏÜ ËÜÜåêÜ´ÜÜØ ÁÜÂâèàØ “àØ.'' ÷àØ ¡å ¢íÜÃÜÜåÆÜÜôÜ‘ ÃÜ ÷Üå´Ü ´ÜÜå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß †å ÏÜâØ”íÜ±Ü ÃÜ ôÜÏÜ¢ ïÜ‘´Ü. ËÜàÝ½ÃÜå ÄÜìå ¥´ÜÑÜàÛ †å ËÜôÜ ÃÜ³Üß, ¢íÜÃÜÃÜå ÄÜìå ¥´ÜÓíÜàØ ¡å‰†å †å íÜô´Üà ÏÜÃÜå íÜÁÜÜÓå 299

ôÆÜóü ³Ü‰. ÏÜÜÓÜå †Ü´ÏÜÜ †ÃÜå ËÜÜû èÄÜ´Ü íÜœœÜå ´ÜÜÞ¶íÜ‘ ‘å íÜå¹ÜÝÃ´Ü‘ †ÍÜå¹ ´ÑÜÜÓå è ÝôÜ½ ³ÜÜÑÜ, ŸÑÜÜÓå †å ËÜå †å‘ËÜß¡ÏÜÜØ †Üå´ÜÆÜÂÜå´Ü ³Ü‰ ¡ÑÜ. †ÃíÜÑÜ †ÃÜå íÑÜÝ´ÜÓå‘íÜÜìß ôÜÜÁÜÃÜÜ ÏÜÇ ‘åìíÜß ÷´Üß ÆÜ±Ü ´Üå ‘åíÜì †Ü´ÏÜïÜàÝ½ ¿ÜÓÜ. †Ü´ÏÜïÜàÝ½ ôÜÜ³Üå `ÆÜÂåÏÜ-ÆÜÂåÝÓ´Ü ôÜåíÜÜ' ¿ÜÓÜ ÝíÜòÜ ôÜÜ³Üå †Üå´ÜÆÜÂÜå´Ü ³ÜíÜàØ †å ôÜÜœÜß ¢íÜÃÜ-ôÜÜÁÜÃÜÜ

†¿æ´ÜÃÜß ÏÜô´ÜßÏÜÜØ ÓÜœÜÃÜÜÓÜ ™Ü±Üß íÜÜÓ ‘÷å “å": `÷àØ è ÍÜÄÜíÜÜÃÜ “àØ. †Ü ¹àÝÃÜÑÜÜ ‘åíÜì ÏÜÜÑÜÜ “å. ¹àÝÃÜÑÜÜ ‘Üå‰ ‘Üìå ÷´Üß è ÃÜ÷Î. †´ÑÜÜÓå “å è ÃÜ÷Î. ÷íÜå ÆÜ“ß ïÜÜÃÜß ÷ÜåíÜÜÃÜß? †å ‘åíÜì ÍÜÂÏÜ±ÜÜ “å.' ‘ÝìÑÜàÄÜÏÜÜØ †ÜíÜÜ íÜå¹ÜØ´Üß†Üå ŸÑÜÜØ ´ÑÜÜØ ¹åƒÜÜÑÜ “å, ÷ÜåìßÃÜÜ Ý¹íÜôÜÜåÏÜÜØ ËÜÜì‘Üå èåÏÜ íÜêÄÜÃÜÜ ‘Óå “å ´ÜåÏÜ è †Ü íÜå¹ÜØ´Üß†ÜåÃÜÜ ÆÜÂêÜÜÆÜ.' ÄÜä÷ô³ÜÜñÜÏÜß êÜÜå‘Üå †åÏÜÃÜß ÏÜï‘Óß ‘ÓíÜÜ ‘÷å

“å. †å ÏÜÜÓÜÏÜÜØ ÆÜÂ³ÜÏÜ³Üß ôÜâšÏÜéÆÜå ´ÜÜå ÷´Üß. ÝíÜòÜÃÜÜå ‘åíÜì ‡ÃÜ‘ÜÓ ‘Óß ¢íÜÝïÜíÜÃÜàØ †æøÑÜ ÏÜÃÜå ôÜØ´ÜÜåóÜ †ÜÆÜß ÃÜ ïÜøÑÜàØ. ÝíÜòÜ ôÜÜ³Üå †Üå´ÜÆÜÂÜå´Ü ³Ü‰†å, †åüêÜå ‘ïÜàØ “Üå²íÜÜÆÜ±ÜàØ ÃÜ Ó÷å. “Üå²íÜÜÃÜß “å Éø´Ü ôÜØ‘àÝœÜ´Ü´ÜÜ †ÃÜå šÜàº´ÜÜ. †åÏÜÜØ ËÜ÷Ü¹àÓßÃÜå ÆÜâÓÜå †íÜ‘ÜïÜ ÷´ÜÜå. ƒÜÓß ¢íÜÃÜ-ôÜÜÁÜÃÜÜ ËÜÝêÜ¹ÜÃÜÃÜß íÜßÓ-ôÜÜÁÜÃÜÜ “å. “å": `ÆÜÓËÜÂú ‹ÆÜÓÜØ´Ü ËÜå íÜô´Üà ôÜÜœÜß “å. ËÜÜ‘ßÃÜß ËÜÁÜß ¹àÝÃÜÑÜÜ ÝÏÜ³ÑÜÜ ÄÜ±Üß ïÜ‘Üå †Ü ËÜå íÜô´Üà ‘‰? †å‘ ÓÜåüß †ÃÜå ËÜå êÜØÄÜÜåüß.' †Üå“ÜÏÜÜØ †Üå“àØ †ÃÃÜ †ÃÜå †Üå“ÜÏÜÜØ †Üå“ÜØ íÜôµÜ. †Ü ËÜå ÃÜ’Ó ôÜäÝóüÃÜÜå ‡ÃÜ‘ÜÓ ÏÜÜå°å³Üß ‘ÑÜåÚ ïÜÜ ‘ÜÏÜÃÜÜå? èå ôÜÜÁÜÃÜÜ ‘ÓíÜß “å ´Üå ¢íÜÃÜÃÜß ÷ÜåíÜß ¡å‰†å.

¢íÜÃÜÜåÆÜÜôÜÃÜÜ øÑÜÜÓÃÜß? ïÜà˜íÜÜÓ, 17 ÏÜå, 1968

ÝíÜœÜÜÓ ‘ÓàØ “àØ ‘å ÷àØ ¢íÜÃÜÜåÆÜÜôÜ‘ øÑÜÜÓå ³ÜÑÜÜå? ÓíÜßÃºÃÜÜ³ÜÃÜß ¢íÜÃÜ¹åíÜ´ÜÜÃÜß ‹ÆÜÜôÜÃÜÜ ÏÜÃÜå ƒÜâËÜ ÄÜÏÜß. ÆÜ±Ü †å íÜÜØœÜßÃÜå ÏÜÜÓß ¢íÜÃÜÜåÆÜÜôÜÃÜÜ ïÜé ³Ü‰ †åÏÜ ÃÜ è ‘÷ß ïÜ‘àØ. †Ø´ÜÏÜàÚƒÜ ³Ü‰ÃÜå ŸÑÜÜÓå ÏÜÜÓÜå ¢íÜÃÜÝíÜ‘ÜôÜ ´ÜÆÜÜôÜàØ “àØ ´ÑÜÜÓå ´Ü¶íÜ¤ÜÜÃÜ †å ÝíÜóÜÑÜ êÜ‰ÃÜå ‘ÜçêÜåèÏÜÜØ ÍÜ±Ü´ÜÜå ´ÑÜÜÓå `´Ü¶ÜÜÃÜß ïÜÜåÁÜ' †å ÏÜÜÓàØ ÆÜ÷åêÜàØ ¢íÜ´ÜàØ¡ÄÜ´ÜàØ ¢íÜÃÜ-ÕœÜ´ÜÃÜ ÷´ÜàØ †åÏÜ †Üèå ÷àØ ÏÜÜÃÜàØ “àØ. Thing-in-itself †å ïÜàØ “å †åÃÜß †å ´ÜÆÜÜôÜ ÷´Üß. †Üèå ¢íÜÃÜÃÜÜ ‹¶ÜÓÜÁÜÚÏÜÜØ ËÜà½ ÍÜÄÜíÜÜÃÜÃÜß ÏÜ÷ÜÑÜÜÃÜ ïÜÜƒÜÜÏÜÜØ ïÜË¹ è²å “å `´Ü³Ü´ÜÜ'. ‘Üå±Ü ¡±Üå ‘åÏÜ ´Ü³Ü´ÜÜ †å ïÜË¹ ÏÜÃÜå ÷¢ ÄÜÏÜ´ÜÜå ÃÜ³Üß. †åÃÜÜ ‘Ó´ÜÜØ ÏÜÜÓÜå ïÜË¹ `´Ü¶ÜÜ' †å è ÏÜÃÜå íÜÁÜÜÓå ôÜÜÓÜå êÜÜÄÜå “å. íÜå¹ÜÃ´Üå `´Ü¶íÜÏÜÝôÜ'íÜÜìàØ ÏÜ÷ÜíÜÜøÑÜ †ÜÆÑÜàØ. ´Ü´ÜÖ †åüêÜå ËÜÂú. (ËÜÜû èÄÜ´ÜÃÜå ÆÜ±Ü ´Ü´ÜÖ ‘÷å “å ¶íÜÏÜÖ ¹Óå‘ íÜô´ÜàÏÜÜØ †åÃÜÜ ÄÜà±Ü ÷ÜåÑÜ “å. êÜØËÜÜ‰, ÆÜ÷ÜåìÜ‰, íÜèÃÜ, ÓØÄÜ, †åÃÜß ÝíÜïÜåóÜ´ÜÜ †ÜÝ¹ ËÜÁÜÜØ 300

†åüêÜå ¢íÜÜ´ÏÜÜ. †å ËÜå †å‘ è “å. †å “å †¿æ´Ü íÜå¹ÜØ´ÜÃÜß ™ÜÜåóÜ±ÜÜ. †ÜÃÜÜå ÆÜÝÓœÜÑÜ ôíÜÜÏÜß ÝíÜíÜå‘ÜÃÜØ¹å ‘ÓÜíÑÜÜå. †Ü †¿æ´ÜÃÜß ÏÜô´ÜßÏÜÜØ è ÷àØ Ý÷ÏÜÜêÜÑÜ ÉÑÜÜåÚ. †Ü”Ü¹ßÃÜÜå ‹ÆÜÜôÜ‘ ´ÜÜå ÷´ÜÜå è. ÍÜÞø´ÜÃÜÜå íÜÜÓôÜÜå ôÜØ´ÜÜå ÆÜÜôÜå³Üß ÏÜëÑÜÜå ÷´ÜÜå. ôÜØ´ÜÜå³Üß ÏÜÜØ²ßÃÜå íÜå¹ÜØ´Ü †ÃÜå ËÜÜæ½-¹ïÜÚÃÜ ËÜÁÜÜØ è íÜæÓÜÄÑÜÃÜß ÍÜêÜÜÏÜ±Ü ‘Óå. †å ÏÜô´Üß ÆÜ±Ü ƒÜâËÜ ôÜåíÜß. ôíÜÓÜŸÑÜÃÜß “åêêÜß êÜ²´ÜÏÜÜØ ÏÜÜÓàØ íÜæÓÜÄÑÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜß üÜåœÜ ôÜàÁÜß ÆÜ÷ÜÇœÑÜàØ. ÆÜ±Ü ´ÑÜÜÓå è ƒÜÜ´ÜÓß ³Ü‰ ‘å ÷àØ ÆÜÂ³ÜÏÜ³Üß ¢íÜÃÜÜåÆÜÜôÜ‘ è “àØ. ÃÜÑÜàÛ íÜæÓÜÄÑÜ ÏÜÜÓå ÏÜÜüå ÃÜ³Üß ‘åÏÜ ‘å †å ôÜÜÁÜ‘ÃÜå ¢íÜÃÜÝíÜÏÜàƒÜ ËÜÃÜÜíÜå “å. `†Ü´ÏÜÜ ôÜ´ÑÜ, èÄÜ´Ü †ôÜ´ÜÖ' †åÏÜ ‘÷åÃÜÜÓÜÃÜå ÷àØ ÆÜâ“àØ “àØ ``´ÜÏÜå ‘÷ß ïÜ‘Üå ƒÜÓÜ ‘å `†Ü´ÏÜÜ è ‘åíÜì ôÜ´ÑÜ “å, ¢íÜÃÜ †ôÜ´ÑÜ “å?' ÆÜ“ß ´ÜÏÜÜÓß †Ü´ÏÜôÜÜÁÜÃÜÜ øÑÜÜØ èïÜå?'' i

´Ü¶íÜÜå †å íÜô´ÜàÃÜÜ ÄÜà±Ü è “å. ôÜØƒÑÜÜ †å ÆÜ±Ü íÜô´Üà†ÜåÃÜå íÜìÄÜåêÜÜå ÄÜà±Ü è ‘÷åíÜÜÑÜ. [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

÷íÜå ´Ü¶íÜ¤ÜÜÃÜß†Üå ‘÷å “å ‘å ‘Üå‰ ÆÜ±Ü íÜô´ÜàÃÜÜ ËÜÁÜÜ ÄÜà±ÜÜå ¡å ‘ÜåÓå ÏÜâ‘ß†å ´ÜÜå ËÜÜ‘ß ïÜàØ ÓûàØ? ËÜÜ‘ß Ó÷å “å Éø´Ü †å íÜô´Üà ÆÜÜå´Üå. ÄÜà±ÜÜå ËÜÁÜÜ ‘ÜåÓå ÏÜâøÑÜÜ ÆÜ“ß †åÃÜàØ èå ‘åíÜì †Ýô´Ü´íÜ Ó÷å “å ´ÜåÃÜå íÜô´Üà´íÜ ‘÷ß ïÜ‘ÜÑÜ. Things-in-itself. ÷íÜå ‘Üå‰ ÆÜ±Ü ËÜå íÜô´ÜàÃÜß ´ÜàêÜÃÜÜ ‘Óß†å ´ÜÜå ´ÜàêÜÃÜÜÃÜàØ ¹Óå‘ ´Ü¶íÜ ÄÜà±ÜéÆÜå è ÷ÜåÑÜ “å. †å ËÜÁÜÜ ÄÜà±ÜÜå ‘ÜåÓå ÏÜâøÑÜÜ ÆÜ“ß èå íÜô´Üà Ó÷å “å †å ËÜå íÜô´Üà´íÜÏÜÜØ ‘ïÜÜå ÉÓ‘ Ó÷ß ÃÜ ïÜ‘å. †ÜíÜÜ íÜô´Üà´íÜÃÜå ÆÜÝÿÜÏÜÃÜÜ ´Ü¶íÜ¤ÜÜÃÜß†Üå Thingin-itself ‘÷å “å. †ÜÆÜ±Üå ¹Óå‘ íÜô´ÜàÃÜå íÜ÷ — that ‘÷ß†å “ß†å. (ôÜØô‘ä´ÜÏÜÜØ íÜô´Üà¡´ÜÃÜå ´Ü´ÜÖ ‘ûÜ ÆÜ“ß †Ü´ÏÜÜÃÜå ´íÜØ ‘÷å “å. ÆÜÝÓ±ÜÜÏÜå †¿æ´ÜíÜÜ¹ß†Üå ‘÷å è “å ´Üå ´ÜàØ è “å — `´Ü´íÜÏÜÝôÜ |' íÜå¹ÜØ´Üß†ÜåÃÜàØ †Ü ÏÜ÷ÜíÜÜøÑÜ “å. `´Üå ´ÜàØ “å.' †ÜƒÜß ôÜäÝóü †ÃÜå †Ü´ÏÜÜ †å‘ è “å †åüêÜàØ ¤ÜÜÃÜ ³ÜÑÜÜ ÆÜ“ß ËÜÜ‘ß ‘ïÜàØ ôÜÏÜèíÜÜÃÜàØ Ó÷å´ÜàØ ÃÜ³Üß, †å †åÏÜÃÜÜå ¹ÜíÜÜå “å.) ÷íÜå íÜô´ÜàÃÜå ´Ü´ÜÖ ‘÷ß†å ´ÜÜå íÜô´Üà´íÜÃÜå ´Ü¶ÜÜ ‘÷åíÜàØ ¡å‰†å. †Ü ´Ü¶ÜÜ ‘åíÜß ÷ÜåÑÜ “å, †ÜÆÜ±ÜÜ³Üß ôÜÏÜ¡ÑÜ †åíÜß “å ‘å ÃÜ÷Î †åÃÜß ïÜÜåÁÜ ‘ÓíÜÜ ÷àØ ÁÑÜÜÃÜÏÜÜØ ËÜå«Üå.

ƒÜÓåƒÜÓ †å ÕœÜ´ÜÃÜ †¹ÖÍÜà´Ü ÷´ÜàØ. ÏÜìô‘å ‘ÜçêÜåèÃÜÜ “ÜµÜÜêÜÑÜÃÜß †ÜåÓ²ßÏÜÜØ üåËÜêÜ ‹ÆÜÓ ËÜåôÜß ÷àØ ´Ü¶ÜÜÃÜß ïÜÜåÁÜ ‘Ó´ÜÜå. †å ïÜÜåÁÜÃÜàØ Ó÷ôÑÜ †ÃÜàÍÜíÜÏÜÜØ †ÜíÜ´ÜÜØÃÜß ôÜÜ³Üå ÷àØ üåËÜêÜ ÆÜÓ³Üß ‘â¾Üå. †å †ÜÃÜØ¹ ÆÜåüÏÜÜØ ÏÜÜÑÜ ÃÜ÷Î †ÃÜå ïÜË¹ÜåÏÜÜØ íÑÜø´Ü ³ÜÜÑÜ ÃÜ÷Î. ÏÜÜÓß †å ´Ü¶ÜÜÃÜß ïÜÜåÁÜ ÝíÜóÜå ÏÜÇ øÑÜÜØ‘ êÜƒÜß ÓÜƒÑÜàØ “å. øÑÜÜØ “å ´Üå †Üè ÑÜÜ¹ ÃÜ³Üß. †åüêÜå ÉÓß †å è íÜô´ÜàÏÜÜØ †÷Î ¥´ÜÑÜÜåÚ. `´Ü¶ÜÜÃÜàØ Ó÷ôÑÜ' è²ÒÜ ÆÜ“ß †Ü´ÏÜÜÃÜàØ, ÆÜÓÏÜÜ´ÏÜÜÃÜàØ Ó÷ôÑÜ ôÜÏÜèÏÜÜØ †ÜíÜ´ÜÜØ, †Ü´ÏÜôÜÜ´ÜÖ ³Ü´ÜÜØ íÜÜÓ ÃÜ êÜÜÄÜß. †å è ÆÜÂÝ˜ÑÜÜÃÜß ÏÜ¹¹³Üß ÆÜ±Ü ÝíÜïÜÜì †ÃÜàÍÜíÜÃÜå ¡åÓå ¢íÜÃÜíÜô´Üà ïÜàØ “å †åÃÜÜå ´ÜÜÄÜ ÷àØ ‘Ü°ß ïÜøÑÜÜå “àØ. ÏÜÜÓÜ ÆÜâÓ´Üß ´ÜÜå †å ïÜÜåÁÜ ôÜØ´ÜÜåóÜ‘ÜÓ‘ ÃÜßíÜ²ß. ´ÑÜÜÓ ÆÜ“ß ŸÑÜÜÓå ÓÝíÜËÜÜËÜàÃÜß ¢íÜÃÜ¹åíÜ´ÜÜÃÜß ‹ÆÜÜôÜÃÜÜ ÏÜÜÓß †ÜÄÜì †ÜíÜß ´ÑÜÜÓå ÏÜÜÓå ÏÜÜüå †åÏÜÜØ ‘ïÜàØ ÃÜíÜàØ ÃÜ ÷´ÜàØ. ÆÜ±Ü ÏÜÜÓß è íÜô´Üà ÓÝíÜËÜÜËÜà†å ôÜàØ¹Ó éÆÜå Óèâ ‘Óß “å †åÃÜÜå †ÜÃÜØ¹ †ÃÜå †åÃÜÜå †Ü¹Ó ÓÝíÜËÜÜËÜà ÆÜÂ´ÑÜå ¹Üå²ÒÜå. †ÜÄÜì è´ÜÜØ ÏÜÇ ¡åÑÜàØ ‘å ÄÜÜØÁÜß¢ ÆÜ±Ü ÏÜÜÓß ‘êÆÜÃÜÜÃÜÜ `†Ü¹ïÜÚ ¢íÜÃÜÜåÆÜÜôÜ‘' è “å.

¢íÜÃÜÀÝóü ‘‰? ïÜà˜íÜÜÓ, 12 èàêÜÜ‰, 1968

¢íÜÃÜÀÝóü ïÜÜÃÜå ‘÷åíÜÜÑÜ? ‘Üå‘ ‘Üå‘ íÜÜÓ †ÜÆÜ±Üå ´Ü‘ÚËÜàÝ½ ÆÜÂÏÜÜ±Üå œÜÜêÜß†å “ß†å. ™Ü±Üß íÜÜÓ ËÜàÝ½ÃÜå, †ÃÜàÍÜíÜÃÜå ‘ÜåÓå ÏÜâ‘ß ÄÜÏÜÜ†±ÜÄÜÏÜÜÃÜå íÜïÜ ³Ü‰†å “ß†å. ‘Üå‘ íÜÜÓ (™Ü±Üß íÜÜÓ) ÃÜÑÜÜåÚ ôíÜÜ³ÜÚ è ÆÜÂåÓ‘ ÷ÜåÑÜ “å. ŸÑÜÜÓå †åíÜÜ ÆÜ±Ü ÆÜÂôÜØÄÜÜå †ÜíÜå “å, ŸÑÜÜÓå ´ÜÏÜÜÏÜ ôíÜÜ³ÜÚÃÜå è´ÜÜå ‘Óß ‹™ÜÜ²ß †ÜØƒÜå, ÓÜ¢ƒÜàïÜß³Üß, ôíÜÜ³ÜÚ “Üå²ß, ÃÜÜïÜ ÆÜ±Ü íÜå«ß†å “ß†å. ‘Üå‘ íÜÜÓ ÆÜÜå´ÜÜÃÜß êÜÜÄÜ±Üß †ÃÜå †ÝÍÜÓàÝœÜÃÜå ôÜÜÏÜå ³ÜíÜÜÃÜàØ ïÜâÓ œÜ²å “å. ŸÑÜÜÓå ‘Üå‘ íÜÜÓ ôÜØ‘àÝœÜ´Ü †ÃÜå ´Üàœ“ êÜÜÄÜ±ÜßÃÜå è íÜïÜ ³Ü‰†å “ß†å. ™Ü±Üß íÜÜÓ ôÜÜÏÜÜÝè‘ ÝÓíÜÜèÃÜå íÜïÜ ³Ü‰†å “ß†å. ŸÑÜÜÓå ‘Üå‘ íÜÜÓ ôÜàÁÜÜÓ‘ ËÜÃÜß †å ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

ôÜÏÜÜèÃÜÜå ÝíÜÓÜåÁÜ ÆÜ±Ü ‘Óß†å “ß†å. †ÜíÜÜØ ËÜÁÜÜØ ÆÜÂåÓ‘´Ü¶íÜÜåÃÜÜå, ÆÜÂÏÜÜ±Ü íÜÄÜÓÃÜÜå ôÜÓíÜÜìÜå, ´Üå ¢íÜÃÜÀÝóü? ´Ü¶íÜ¤ÜÜÃÜ, †ÃÜàÍÜíÜ êÜßÁÜåêÜÜ íÜÂ´ÜÜå, †ÜÆÜåêÜÜØ íÜœÜÃÜÜå, ôÆÜóü ¹åƒÜÜ´ÜàØ ôíÜÝ÷´Ü, ËÜÁÜÜÃÜå ËÜÜèà†å ÓÜƒÜßÃÜå èå †¹ÏÑÜ ÆÜÂåÓ±ÜÜ³Üß †ÜÆÜ±Üå íÜ´ÜßÚ†å “ß†å ´Üå “å ¢íÜÃÜÀÝóü? †å ´ÜÜå †Àóü-ÀÝóü ‘÷åíÜÜÑÜ.

301

¢íÜÃÜÏÜÜØ †ÜÆÜêÜå †ÃÜå ôÜØÍÜÜóÜ±Ü ÏÜØÄÜìíÜÜÓ, 11 èâÃÜ, 1968

†ÜÆÜÃÜÜÓ ÆÜÜôÜå³Üß ‘ÜØ‰ ÆÜ±Ü êÜåíÜàØ †å Ý˜ÑÜÜÃÜå `ÆÜÂÝ´ÜÄÜÂ÷' ‘÷å “å. ÆÜÂôÜÃÃÜ´ÜÜ³Üß ‘ÜØ‰ ÆÜ±Ü †ÜÆÜß “âüíÜàØ †å “å `¹ÜÃÜ'. †ÃÜå ôÜÏÜÜÃÜÍÜÜíÜå †³ÜíÜÜ ôÜ÷‘ÜÓíÜäÝ¶Ü³Üß “âü³Üß †ÜÆÜíÜàØ †ÃÜå “âü³Üß êÜåíÜàØ †å †å‘ Óß´ÜÃÜÜå `ÝíÜÝÃÜÏÜÑÜ' “å. ¡å‘å ÝíÜÝÃÜÏÜÑÜÏÜÜØ ‘Üå‘ ‘Üå‘ íÜÜÓ ˜ÑÜ, ÝíÜ˜ÑÜ èåíÜÜå ËÜ¡Óà ÍÜÜíÜ †ÜíÜå “å. †åÃÜÜ ‘Ó´ÜÜØ `†ÜÆÜêÜå' ïÜË¹ ôÜÜÓÜå. ÷íÜå ¢íÜÃÜ “å è ôÜ´Ü´Ü †ÜÆÜêÜå ‘ÓíÜÜ ÏÜÜüå. íÜì´ÜÓÃÜÜå ÝíÜœÜÜÓ ‘ÑÜÜÚ íÜÄÜÓ †ÜÆÜíÜàØ †ÃÜå †åíÜÜ è ÆÜÂôÜÃÃÜÍÜÜíÜå †ÜÆÜåêÜàØ ‘ä´Ü¤Ü´ÜÜ³Üß êÜåíÜàØ †å ‹¶ÜÏÜ †ÜÆÜêÜå “å. ¹Óå‘ ÏÜÜ±ÜôÜ ÆÜÜôÜå †ÜÆÜíÜÜ èåíÜàØ ‘ÜØ‰ ÃÜå ‘ÜØ‰

÷ÜåÑÜ è “å. †ÃÜå ¢íÜß†å “ß†å ´ÑÜÜØ ôÜàÁÜß êÜåíÜÜÆÜ±ÜàØ ÆÜ±Ü †ÜÆÜ±Üå ÍÜÜÄÜå ôÜ¡ÚÑÜåêÜàØ “å è. ´Üå³Üß ÏÜÇ ÷ØÏÜåïÜÜØ `ÍÜÜóÜ±Ü ‘Ó´ÜÜØ ôÜØÍÜÜóÜ±ÜÃÜå ñÜåó«' ÏÜÜÃÑÜàØ “å. êÜÜå‘Üå ‘÷å “å. (†³ÜÜÚ´ÜÖ †ÏÜà‘ êÜÜå‘Üå) ‘å ÏÜÜÓß ÆÜÜôÜå³Üß ÍÜÜóÜ±Ü ‘Ó´ÜÜØ ÆÜ±Ü ôÜØÍÜÜóÜ±Ü ¿ÜÓÜ íÜÁÜÜÓå ÏÜìå “å. †ÃÜå ´Üå ÆÜœÜÜíÜ´ÜÜØ ôÜ÷åêÜàØ ÆÜ²å “å. ´Üå†Üå ¡±Ü´ÜÜ ÃÜ³Üß ‘å †åíÜÜ ôÜØÍÜÜóÜ±ÜÏÜÜØ ÷àØ †Üå“àØ ÏÜåìíÜ´ÜÜå ÃÜ³Üß. †ÃÜå ´Üå³Üß ôÜÜØÍÜìíÜÜÃÜß ïÜÞø´Ü šÜß±Ü ³Ü‰ †å ¢íÜÃÜÃÜß ÏÜÜåüß ¥±ÜÆÜ ÄÜ±ÜàØ “àØ. ¡å‘å †åÃÜàØ ÏÜÃÜå ÷íÜå ¹à:ƒÜ ÃÜ³Üß.

ÄÜÜÏÜ²ÜØÃÜÜ ôÜÏÜÄÜÂ ¢íÜÃÜÃÜàØ ïÜàØ? ôÜÜåÏÜíÜÜÓ, 22 èàêÜÜ‰, 1968

ôíÜÓÜè †åüêÜå ÆÜÂ¡ÓÜè. ÓÜ¡ †ÃÜå ÆÜÂ¡ÃÜàØ ¿æ´Ü ÷íÜå ÓûàØ ÃÜ³Üß. ÆÜ±Ü †ÜèÃÜß ¡ÄÜäÝ´Ü ™Ü±Üß †å‘ÜØÄÜß “å. ôÜÏÜô´Ü ¢íÜÃÜÃÜÜ ‘åÃºÏÜÜØ ËÜå è ´Ü¶íÜÜå ÆÜÂÁÜÜÃÜÆÜ±ÜàØ ÍÜÜåÄÜíÜå “å, ôÜØÆÜÝ¶Ü †ÃÜå ôÜ¶ÜÜ. êÜÜå‘¢íÜÃÜÃÜÜå ôÜÏÜÄÜÂ ÝíÜœÜÜÓ ‘Üå‰ ‘Ó´ÜàØ è ÃÜ³Üß. ‘åìíÜ±Üß, ‹¾ÜåÄÜ÷àÃÃÜÓ, ôÜØôÜÜÓôÜàÁÜÜÓÜ †Ü µÜ±Üå ôíÜ´ÜØµÜ ÓûÜØ ÃÜ³Üß. ôÜ¶ÜÜ †ÃÜå ôÜØÆÜÝ¶Ü ÆÜÜ“ì ™ÜôÜ²ÜÑÜ “å. ÆÜÝÓ±ÜÜÏÜå ÄÜÜÏÜ²ÜØÃÜß ¡ÄÜäÝ´Ü, ÆÜ“Ü´Ü ‘ÜåÏÜÜåÃÜß ÆÜÂÄÜÝ´Ü †ÃÜå ôµÜßèÃÜÜåÃÜß ‹ÃÃÜÝ´Ü ôíÜ´ÜØµÜ Óß´Üå ÝíÜœÜÜÓÜ´Üß ÃÜ³Üß.

ÄÜÜÏÜ²ÜØÃÜàØ ÃÜå´Üä´íÜ ¡å ÄÜÜÏÜ²ÜØÏÜÜØ³Üß †åüêÜå ‘å ´ÑÜÜØÃÜß µÜ±Ü ÆÜå°ßÃÜÜ †ÃÜàÍÜíÜÏÜÜØ³Üß ‹´ÆÜÃÃÜ ³ÜÜ´Ü ´ÜÜå ôÜÏÜÄÜÂ ¢íÜÃÜÃÜß ¡ÄÜäÝ´ÜÃÜÜå ÝíÜœÜÜÓ ³ÜÜ´Ü. †Üèå œÜâØü±Üß†Üå, ÑÜØµÜÜå¾ÜåÄÜÃÜß ôÜåíÜÜ, ÃÜÜ±ÜÜØÃÜß †ÜíÜ‘ †ÃÜå †Ü µÜ±Üå ÏÜÜüå ¡å‰´Üß ‘äÝµÜÏÜ ‘åìíÜ±Üß — †Ü µÜ±ÜåÃÜÜå è ÝíÜœÜÜÓ ÄÜÜÏÜ²ÜØÏÜÜØ œÜÜêÜå “å. †ÃÜå œÜÜå³ÜàØ ´Ü¶íÜ ´Üå, ïÜ÷åÓÜåÏÜÜØ³Üß ÄÜÜÏÜ²ÜØÏÜÜØ ÆÜ÷ÜÇœÜåêÜß ƒÜœÜÜÚì †ôÜØô‘ÜÓß ÝíÜêÜÜÝôÜ´ÜÜ. ïÜ÷åÓÜå ´ÜÜå ”åÓÃÜÜ ‘ß²Ü. ÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ ÄÜÏÜå ´ÜåÏÜ ôÜÜœÜíÜïÜå. ÄÜÜÏÜ²ÜØÃÜàØ ïÜàØ ³ÜïÜå †åÃÜÜå ÝíÜœÜÜÓ ‘Ó´ÜÜØ †ÜØƒÜ †ÜÄÜì ‘åíÜì †ØÁÜÜÓàØ è ¹åƒÜÜÑÜ “å.

¢íÜÃÜÆÜÓÜÑÜ±Ü ôÜÏÜÃíÜÑÜ èéÓß ïÜÝÃÜíÜÜÓ, 19 †ÜçøüÜåËÜÓ, 1968

ôÜíÜÜÓå ôÜíÜÜ ËÜå ÆÜ“ß èå ôíÜÆÃÜàØ †ÜíÑÜàØ, `†èàÚÃÜôÜÜÓÝ³Ü ñÜß‘äó±ÜÃÜàØ', ´ÜåÃÜÜå ÏÜÜÓÜ ¢íÜÃÜ ôÜÜ³Üå ‘ïÜÜå ôÜØËÜØÁÜ ÃÜ³Üß. ÕœÜ´ÜÃÜÏÜÜØ ñÜß‘äó±ÜÃÜß íÜÜ´ÜÜå †ôÜØƒÑÜ íÜÜÓ †ÜíÜå “å. ÆÜ±Ü †Üèå †å ôíÜÆÃÜÜÃÜß †ôÜÓ ‘åÏÜ ³Ü‰ †ÃÜå ‘‰ Ý¹ïÜÜ†å ¹ÜåÓïÜå †åÃÜß ‘êÆÜÃÜÜ ³Ü´Üß ÃÜ³Üß. ÄÜ² ËÜå«ß ÃÜ³Üß ´Üå³Üß è †å ôíÜÆÃÜÜÃÜàØ ÕœÜ´ÜÃÜ íÜÁÜÜÓå œÜÜêÜå “å. 302

íÜæó±ÜíÜ ÍÜø´ÜÜå†å ‘äó±ÜÍÜÞø´ÜÏÜÜØ `ÏÜÁÜàÓÜ ‹ÆÜÜôÜÃÜÜ' ‹ÏÜåÓß ‘åüêÜàØ‘ ‘ÜÏÜ ÝíÜ‘ä´Ü ‘ÑÜàÛ ´Üå ôÜàÁÜÜÓíÜàØ ÓûàØ. ïÜÜø´Ü ‹ÆÜÜôÜÃÜÜ ïÜà½, íÑÜÜÆÜ‘ †ÃÜå ôÜÜíÜÚÍÜÜæÏÜ ÃÜ ³Ü´ÜÜØ †å‘ ÝíÜ‘ä´Ü ÆÜØ³ÜÏÜÜØ ÆÜÝÓ±ÜÏÜß. ƒÜÓàØ ¡å´ÜÜØ †å±Üå ÓíÜßÃºÃÜÜ³ÜÃÜß ÆÜå«å `ïÜà½ ÍÜÞø´Ü †ÃÜå ¢íÜÃÜÆÜÓÜÑÜ±Ü ôÜíÜÚÏÜàÞø´ÜÃÜÜå ôÜÏÜÃíÜÑÜ' ôÜÜÁÜíÜÜå ¡å‰´ÜÜå ÷´ÜÜå. †å ‘ÜÑÜÚ †Üèå ïÜé ³ÜíÜàØ è ¡å‰†å. ôÜÏÜÃíÜÑÜíÜÜ¹ß è †å ‘Óß [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ïÜ‘å. †ÜÃÜå ‘ÜÓ±Üå è ÄÜß´ÜÜÃÜÜå ôÜÏÜÃíÜÑÜÑÜÜåÄÜ ÃÜíÜß °ËÜå êÜƒÜíÜÜå ¡å‰†å. ÏÜÜüå ‘äó±ÜÜíÜ´ÜÜÓÃÜàØ Ó÷ôÑÜ, ïÜÜø´Ü

†èàÚÃÜ ôÜÜ³Üå ñÜß‘äó±Ü ÝíÜïÜåÃÜàØ ÆÜåêÜàØ ôíÜÆÃÜàØ ÏÜ÷¶íÜÃÜàØ ÃÜ ÷Üå´Ü ´ÜÜå ÕœÜ´ÜÃÜÏÜÜØ †åÃÜÜå ‹êêÜåƒÜ ÃÜ ‘Ó´Ü. ¹à:ƒÜÃÜß íÜÜ´Ü “å ‘å †Üèå †å ôíÜÆÃÜàØ †ôÆÜóü Óß´Üå ÆÜ±Ü ÑÜÜ¹

‹ÆÜÜôÜÃÜÜ †ÃÜå ÄÜß´ÜÜÃÜÜå ¢íÜÃÜÑÜÜåÄÜ †Ü µÜ±ÜåÃÜÜå ïÜàÍÜ ôÜÏÜÃíÜÑÜ ôÜÜÁÜíÜÜå ÓûÜå. †å ‘ÜÏÜ ‘ÑÜåÚ è “âü‘Üå. †ÜíÜ´ÜàØ ÃÜ³Üß. †å ÕœÜ´ÜÃÜ íÜÜØœÜßÃÜå ÆÜ±Ü †åÃÜß ‘êÆÜÃÜÜ ‘ÓÜ´Üß ÃÜ³Üß. ÆÜ“ß †åÃÜÜ ‹êêÜåƒÜ³Üß ÕœÜ´ÜÃÜÃÜÜå ÆÜÂÜÓØÍÜ ‘ÑÜåÚ êÜÜÍÜ ïÜÜå? “´ÜÜØ ÍÜêÜå †å ´ÑÜÜØ ÓûàØ.

µÜ±ÜåÃÜÜå ôÜÏÜÃíÜÑÜ = ¢íÜÃÜ ïÜÝÃÜíÜÜÓ, 20 èàêÜÜ‰, 1968

‘åüêÜÜ‘ êÜÜå‘Üå ÁÜÏÜÚ †ÃÜå ‰òÜÓ ‹ÆÜÓ ÝíÜòÜÜôÜ ÓÜƒÜß ‘åíÜì ÃÜæÝ´Ü‘ ‹ÃÃÜÝ´Ü ‘ÓíÜÜÏÜÜØ ÏÜÜÃÜå “å. ‘åüêÜÜ‘ ¤ÜÜÃÜÃÜå ôÜíÜÜåÚÆÜÓß ÏÜÜÃÜß ËÜÜæÝ½‘ ‹ÃÃÜÝ´Ü ‘Óå “å. †ÃÜàÍÜíÜ †åíÜÜå “å ‘å ËÜØÃÜå †å‘ÜØÄÜß ³ÜÜÑÜ “å. ËÜØÃÜå ËÜÜèà†å ôÜÓƒÜß è ôÜÆÜÂÏÜÜ±Ü ‹ÃÃÜÝ´Ü ³ÜíÜß ¡å‰†å. ÆÜ±Ü †ÜüêÜàØÑÜå ËÜôÜ ÃÜ³Üß. ‘ÜÑÜÚïÜÞø´Ü íÜÄÜÓ ²÷ÜÆÜ±Ü †ÃÜå ôÜ¹ÜœÜÜÓ ËÜØÃÜå ÃÜËÜìÜØ ôÜÜÝËÜ´Ü ³ÜÜÑÜ “å. ‘ÜÑÜÚïÜÞø´ÜÏÜÜØ ¹ß™ÜÚºÝóü, ‘àÃÜå÷ÏÜÜØ ÑÜÜåèÃÜÜïÜÞø´Ü †ÃÜå

ôÜØ‘êÆÜÜå †ÏÜêÜÏÜÜØ ÏÜâ‘íÜÜÃÜß ÁÜÄÜïÜ ÷ÜåíÜÜØ è ¡å‰†å. †ÜÃÜß ôÜÜ³Üå ôÜÏÜÜèÃÜå ôÜÜ³Üå êÜåíÜÜÃÜÜ ÝôÜ½ÜØ´Ü ‹ÆÜÓ ÆÜâÓß ÝÃÜó«Ü ÷ÜåÑÜ ´ÑÜÜÓå è ¢íÜÃÜ ÆÜÝÓÆÜâ±ÜÚ, ôÜÏÜ³ÜÚ †ÃÜå ‘ä´ÜÜ³ÜÚ ³ÜÜÑÜ “å. †Ü ËÜÁÜàØ µÜ±Ü ïÜË¹ÜåÏÜÜØ ÏÜâ‘íÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜàØ “å — ‘´ÜÚä´íÜ, ÍÜÜåø´Üä´íÜ †ÃÜå ¤ÜÜ´Üä´íÜ. †ÜÏÜÜØ ‘´ÜÚä´íÜÃÜå ÆÜÂÁÜÜÃÜ ô³ÜÜÃÜ †ÜÆÑÜàØ “å. ÆÜÝÿÜÏÜÃÜÜ êÜÜå‘ÜåÃÜÜ µÜ±Ü ïÜË¹ †å è íÜô´Üà ‘÷å “å — Thinking, Feeling, Willing. 

‘Ü‘ÜôÜÜ÷åËÜ ‘ÜêÜåêÜ‘Ó ÝêÜÝƒÜ´Ü ÆÜàÃÜÏÜàÚÝº´Ü ÆÜàô´Ü‘Üå †Üå´ÜÓÜ´Üß ¹ßíÜÜêÜÜå _30.00 ¢íÜÃÜÆÜÂ¹ßÆÜ _150.00 ¢íÜÃÜ ôÜØô‘äÝ´Ü _350.00 ¢íÜÃÜêÜßêÜÜ _100.00 ËÜÜÆÜàÃÜß ”ÜØƒÜß (ôÜØÝšÜÆ´Ü) _20.00 ÓƒÜ²íÜÜÃÜÜå †ÜÃÜØ¹ _200.00 ôÏÜÓ±ÜÑÜÜµÜÜ _60.00 ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

ôÜØÝšÜÆ´Ü ôÏÜÓ±ÜÑÜÜµÜÜ _30.00 Ý÷ÏÜÜêÜÑÜÃÜÜå ÆÜÂíÜÜôÜ _100.00 ¢íÜ´ÜÜ ´Ü÷åíÜÜÓÜå _100.00 ÆÜÓÏÜôÜƒÜÜ ÏÜä´ÑÜà _100.00 ŸÑÜÜØ ¹Óå‘ÃÜå ÆÜ÷ÜÇœÜíÜàØ “å. _50.00 ¢íÜÃÜÕœÜ´ÜÃÜ _150.00 ÆÜÂÜôÜØÝÄÜ‘ ÆÜÂÝ´ÜôÜÜ¹ _200.00 303

¢íÜÃÜÁÜÏÜÚ ôÜØ. ÁÜàÓØÁÜÓ ôÜÏÑÜ‘ †Ü÷ÜÓ

‘åíÜàØ ÍÜÜåèÃÜ ´ÜÏÜÃÜå ÝÆÜÂÑÜ “å? ‘ÜÓ±Ü ‘å èå ÆÜ±Ü ´ÜÏÜÃÜå ÝÆÜÂÑÜ “å, ´Üå †‘ÜÓ±Ü ÝÆÜÂÑÜ ´ÜÜå ÃÜ ÷Üå‰ ïÜ‘å. ´ÜÏÜÃÜå ÝÆÜÂÑÜ “å ´Üå ´ÜÏÜÜÓß ËÜÜËÜ´ÜÏÜÜØ ƒÜËÜÓ ¹å “å. ´ÜÏÜå èå ÍÜÜåèÃÜ ‘ÓÜå “Üå, ´Üå ¡±Ü‘ÜÓß †ÜÆÜå “å ‘å ´ÜÏÜå ‘Üå±Ü “Üå, ´ÜÏÜå ‘åíÜß Óß´Üå ¥«Üå “Üå, ËÜåôÜÜå “Üå, œÜÜêÜÜå “Üå, ôÜâ†Üå “Üå, íÑÜíÜ÷ÜÓ ‘ÓÜå “Üå, ´ÜåÃÜÜ³Üß ´ÜÏÜÜÓß ÍÜß´ÜÓÃÜß œÜå´ÜÃÜÜÃÜß ƒÜËÜÓ ÏÜìå “å. ÍÜÜåèÃÜ ‘Ø‰ ÃÜÜÃÜß ôÜÓƒÜß ËÜÜËÜ´Ü ÃÜ³Üß, ´Üå ËÜ÷à ÏÜÜåüß íÜÜ´Ü “å. ´ÜÏÜå èå ‘Ø‰ ÝíÜœÜÜÓÜå “Üå ´Üå ËÜßèàØ ‘Ø‰ ÃÜ÷Î ÆÜ±Ü ÍÜÜåèÃÜ “å. ´ÜÏÜÜÓàØ ÏÜÃÜ ÍÜÜåèÃÜÃÜàØ ôÜâšÏÜ ôíÜéÆÜ “å. †åüêÜÜ ÏÜÜüå ´ÜÏÜå èå ‘Ø‰ ƒÜÜ†Üå “Üå, ´Üå ´ÜÏÜÜÓÜ ÏÜÃÜÃÜå ÆÜÂÍÜÜÝíÜ´Ü ‘Óå “å. ¡å ´ÜÏÜå ÏÜÜØôÜÜ÷ÜÓß ÍÜÜåèÃÜ ‘Ó´ÜÜ ÷Üå, ´ÜÜå ´ÜÏÜÜÓàØ ÏÜÃÜ †å‘ ÆÜÂ‘ÜÓÃÜàØ ÷ïÜå, †ÃÜå ïÜÜ‘Ü÷ÜÓß ÍÜÜåèÃÜ ‘Ó´ÜÜ ÷Üå, ´ÜÜå ´ÜÏÜÜÓàØ ÏÜÃÜ ÝÃÜÕÿÜ´Ü ËÜß¡ è ÆÜÂ‘ÜÓÃÜàØ ÷ïÜå. ´Üå ÍÜÜåèÃÜ †ÃÜå ÏÜÃÜÃÜß íÜœœÜå ÄÜÜ° ôÜØËÜØÁÜ ÷ÜåíÜÜ ´ÜÓÉ ‡ïÜÜÓÜå ‘Óå “å. †Üèå ÝíÜ¤ÜÜÃÜ ÆÜ±Ü ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ÆÜÝÓÆÜøíÜ´ÜÜ ËÜ´ÜÜíÜß †Ü ôÜØËÜØÁÜÏÜÜØ †å‘ ÆÜ“ß †å‘ ÃÜíÜß ÆÜ´ÜÜåÚ ƒÜÜåêÜß ÓûàØ “å. †ÜÆÜ±Üå ‘¹ß †å ´ÜÓÉ ÁÑÜÜÃÜ è ÃÜ³Üß †ÜÆÑÜàØ ‘å †ÜÆÜ±Üå ‘ÓåêÜàØ ÍÜÜåèÃÜ ôÜÏÜÑÜ †ÜíÜå †ÜÆÜ±ÜÜ íÜ´ÜÚÃÜÃÜå ÝÃÜÁÜÜÚÝÓ´Ü ‘Óå “å. †Ü ´ÜÓÉ ÁÑÜÜÃÜ †ÜÆÜíÜàØ, †ÜÆÜ±ÜÜ ïÜÜÓßÝÓ‘ †ÃÜå ÏÜÜÃÜÝôÜ‘ ÝíÜ‘ÜôÜÏÜÜØ †´ÑÜØ´Ü êÜÜÍÜ¹ÜÑÜß ËÜÃÜß ïÜ‘å “å. †ÜÆÜ±ÜÜ ÍÜÜåèÃÜÏÜÜØ ÉìÜå †ÃÜå ïÜÜ‘ÍÜÜ¢ÃÜÜå †ÍÜÜíÜ †ÜìôÜÃÜå †ÜÏÜØµÜ±Ü †ÜÆÜå “å. †ÝÁÜ‘ ÍÜÜåèÃÜ ËÜåœÜåÃÜß ÆÜå¹Ü ‘Óå “å. †åÃÜàØ ‘ÜÓ±Ü †å “å ‘å, ïÜÓßÓÃÜàØ êÜÜå÷ß ÆÜÜœÜÃÜ´ÜØµÜÃÜß †ÜèàËÜÜèà ‘åÞÃº´Ü ³ÜÜÑÜ “å, ÆÜåüÏÜÜØ ôÜØ‘ÜåœÜÃÜ †ÃÜå ÝïÜÝ³ÜêÜ´ÜÜÃÜß êÜ÷åÓÜå ¡åÓ³Üß œÜÜêÜíÜÜ ÏÜØ²å “å. ´ÜåÃÜå ‘ÜÓ±Üå ËÜåœÜåÃÜß ÆÜå¹Ü ³ÜÜÑÜ “å. †åüêÜÜ ÏÜÜüå ÓÜµÜß ÍÜÜåèÃÜ ÷êÜ‘àØ ÍÜÜåèÃÜ ‘ÓíÜÜÃÜß Ý÷ÏÜÜÑÜ´Ü ‘Óå “å. 304

ÍÜÜåèÃÜÃÜÜå ÆÜ±Ü †å‘ ÃÜïÜÜå “å. èéÓ ‘Ó´ÜÜØ íÜÁÜÜÓå ÍÜÜåèÃÜ ‘ÓÜå ´ÜÜå ÍÜÜåèÃÜ †Üê‘Üå÷ÜåÝêÜ‘ ËÜÃÜå “å. ´Üå ÏÜÜ¹‘ ³Ü‰ ¡ÑÜ “å. ´ÜåÏÜÜØ ïÜÓÜËÜ ÆÜå¹Ü ³ÜÜÑÜ “å. èåíÜàØ ´ÜÏÜå ÍÜÜÓå ÍÜÜåèÃÜ ‘ÓÜå “Üå, ´ÑÜÜÓå ôÜÏÜÄÜÂ ïÜÓßÓÃÜß ïÜÞø´Ü ÆÜåüÏÜÜØ ÆÜœÜÜíÜíÜÜ ÏÜÜüå †ÜíÜß ¡ÑÜ “å. ‘ÜÓ±Ü ‘å ÍÜÜåèÃÜÃÜå ÆÜœÜÜíÜíÜàØ èéÓß “å. ÍÜÜÓå ÍÜÜåèÃÜ³Üß ´ÜÏÜå ïÜÓßÓÃÜå ÏÜÜüå †å‘ ‹ÆÜºíÜ ƒÜ²Üå ‘Óß ¹ßÁÜÜå. †å‘ †ôíÜÜÍÜÜÝíÜ‘ Þô³ÜÝ´Ü ÆÜå¹Ü ‘Óß ¹ßÁÜß. ïÜÓßÓÏÜÜØ ÝíÜ¡´ÜßÑÜ ´Ü¶íÜ ´ÜÏÜå ÃÜÜƒÑÜàØ, ÷íÜå ïÜÓßÓÃÜß ´ÜÏÜÜÏÜ ïÜÞø´Ü ´ÜåÃÜå ‘Üå‰ ÆÜ±Ü Óß´Üå ÆÜœÜÜíÜíÜÜÏÜÜØ †ÃÜå ËÜ÷ÜÓ ÉÇ‘íÜÜÃÜÜ ‘ÜÏÜÏÜÜØ ÏÜœÜß ÆÜ²å “å. ´ÜÜå ´ÜåíÜå íÜƒÜ´Üå ´ÜÏÜå §™ÜíÜÜ ÝôÜíÜÜÑÜ ËÜßèàØ ‘Ø‰ ÆÜ±Ü ‘Óß ïÜ‘Üå ÃÜ÷Î. ÍÜÜíÜÜåÃÜÜ ÝÃÜÑÜØµÜ±Ü †ÃÜå ÝÃÜÏÜÜÚ±ÜÏÜÜØ ÝíÜüÜÝÏÜÃÜÜåÃÜÜå ÏÜÜåüÜå Ý÷ôôÜÜå “å. ËÜÜçôüÃÜ ÑÜàÝÃÜíÜÝôÜÚüß ¿ÜÓÜ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜåêÜÜ †å‘ †ÁÑÜÑÜÃÜ †ÃÜàôÜÜÓ Ý²ÆÜÂåïÜÃÜ, †ÁÜßÓ´ÜÜ †ÃÜå ¹àÝíÜÁÜÜ ÍÜÜåèÃÜÏÜÜØ ÝíÜüÜÝÏÜÃÜÜåÃÜÜ †ÍÜÜíÜÃÜå ‘ÜÓ±Üå è ³Ü‰ ïÜ‘å “å. ÝíÜüÜÝÏÜÃÜ BÃÜß ‘ÏÜß ôÜÜ³Üå ÝœÜ²ÜÑÜÜÆÜ±ÜàØ, ÝíÜôÏÜÓ±Ü †ÃÜå †ÝÃÜºÜÃÜå ôÜØËÜØÁÜ “å, †åüêÜÜ ÏÜÜüå ÍÜÜåèÃÜÏÜÜØ ÝíÜüÜÝÏÜÃÜ B ÄÜÂâÆÜ ¹âÁÜ, ¹÷Î, ‘åìÜØ, ÏÜüÓ †ÃÜå êÜßêÜÜØ ïÜÜ‘ÍÜÜ¢ èåíÜÜØ ´Ü¶íÜÜåÃÜÜå ôÜÏÜÜíÜåïÜ ÷ÜåíÜÜå ¡å‰†å. ïÜÜ÷Ü‘ÜÓß†Üå†å ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÍÜÜåèÃÜÏÜÜØ ÝíÜüÜÝÏÜÃÜ B12 ÆÜÑÜÜÚÆ´Ü ÏÜÜµÜÜÏÜÜØ ÏÜìß Ó÷å ´ÜåÃÜàØ ÁÑÜÜÃÜ ÓÜƒÜíÜàØ ¡å‰†å. . . . ôíÜÜÍÜÜÝíÜ‘ “å ‘å ŸÑÜÜÓå ÆÜ±Ü ´ÜÏÜå ÏÜÜØôÜÜ÷ÜÓ ‘ÓÜå “Üå ´ÑÜÜÓå ´ÜÏÜå ÷´ÑÜÜ ‘ÓßÃÜå è ¢íÜÜå “Üå. ´ÜÜå †åÃÜÜå †³ÜÚ †å ³ÜÜÑÜ “å ‘å, ´ÜÏÜÃÜå ¢íÜÃÜ ÆÜÓ ñÜ½Ü ÃÜ³Üß. ´ÜÏÜå ¢íÜÃÜ ÆÜÂ´ÑÜå ïÜµÜà´ÜÜÆÜâ±ÜÚ “Üå, ´ÑÜÜÓå ÆÜÂåÏÜÆÜâ±ÜÚ ËÜÃÜíÜàØ ‘Ý«ÃÜ ËÜÃÜïÜå. †ÜÆÜ±Üå ŸÑÜÜÓå íÜÁÜÜÓå ÏÜÜÃÜÝôÜ‘ ‘ÜÏÜ ‘Óß†å “ß†å ´ÑÜÜÓå œÜÜ ‘å ‘ÜçÉßÃÜÜå †å‘ ÆÑÜÜêÜÜå ÏÜÝô´Üó‘ÃÜå ÓÜ÷´Ü †ÜÆÜå “å. †ÜÆÜ±Üå ÉÓß ´ÜÜ¡ÏÜÜ¡ ³Ü‰ÃÜå ‘ÜÏÜÏÜÜØ êÜÜÄÜß [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

è‰†å “ß†å. œÜÜ ‘å ‘ÜçÉßÏÜÜØ †åíÜàØ ‘ÑÜàØ ´Ü¶íÜ “å ‘å èå †ÜÆÜ±ÜÜ ÍÜÜíÜÃÜå ËÜ¹êÜß †å‘ ôÜÜÉ ÀÝóü ÆÜÂ¹ÜÃÜ ‘Óå “å! íÜæ¤ÜÜÝÃÜ‘Üå†å ÏÜÝô´Üó‘ÏÜÜØ †å‘ ÃÑÜâÓÜå ü×ÜÃôÜÏÜßüÓ ïÜÜåÁÜß ‘Ü°ÒàØ “å èåÃÜàØ ÃÜÜÏÜ “å Adenosine. †å‘ ÷¹ ËÜÜ¹ ÏÜÜÃÜÝôÜ‘ ‘ÜÏÜ ‘ÓíÜÜ³Üß ÏÜÝô´Üó‘ÏÜÜØ Adenosine ÆÜå¹Ü ³ÜÜÑÜ “å èå ÏÜÝô´Üó‘ ÆÜÓ Ý²ÆÜÂåÝôÜíÜ †ôÜÓ ‘Óå “å. œÜÜ ‘å ‘ÜçÉßÏÜÜØ Ó÷åêÜÜå ‘åÝÉÃÜ AdenosineÃÜÜå ÏÜÝô´Üó‘ ÆÜÓÃÜÜ ÆÜÂÍÜÜíÜÃÜå ƒÜ´ÜÏÜ ‘Óß ¹å “å †ÃÜå ÃÜíÜÚôÜ ÝôÜôüÏÜÃÜå ÉÓß³Üß ´ÜÜ¢ÏÜÜ¢ ‘Óß ¹å “å. ÏÜÝô´Üó‘ÏÜÜØ ÍÜÜíÜÜåÃÜå ÝÃÜÑÜØÝµÜ´Ü ‘ÓÃÜÜÓ ´ÜÏÜÜÏÜ ÷ÜçÏÜÜåÚÃÜ (ÃÑÜâÓÜå ü×ÜÃôÜÏÜßüÓ) ÍÜÜåèÃÜÏÜÜØ Ó÷åêÜ ÆÜÂÜåüßÃÜÏÜÜØ³Üß ËÜÃÜå “å. ÑÜÜåÄÑÜ †ÃÜå ôÜØ´ÜàÝêÜ´Ü ÍÜÜåèÃÜÃÜß ÆÜôÜØ¹ÄÜß ´ÜÃÜÜíÜÜåÃÜå ‘ÏÜ ‘Óß ïÜ‘å “å, ´ÜåÃÜØà †Ü ‘ÜÓ±Ü “å. ÝôÜÓÜåÝüÃÜ èåÃÜå `÷åÆÆÜß ÷ÜçÏÜÜåÚÃÜ' ÆÜ±Ü ‘÷åíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜå “å ´ÜåÃÜß êÜÜå÷ßÏÜÜØ ‹ÆÜÞô³ÜÝ´Ü, íÑÜÞø´ÜÃÜå ÆÜÂôÜÃÃÜÝœÜ¶Ü ÓÜƒÜå “å. †Ü ÷ÜçÏÜÜåÚÃÜ ù¹ÑÜÃÜÜ ÍÜÜíÜÜåÃÜå §œÜÜ‰ ÆÜÂ¹ÜÃÜ ‘Óå “å, ÝÃÜºÜÃÜå ÝÃÜÑÜØÝµÜ´Ü ‘Óå “å ´ÜåÏÜ è ËÜåœÜåÃÜßÃÜå ‘ÏÜ ‘Óå “å. Acetylcholine †å‘ ËÜßèàØ ÷ÜçÏÜÜåÚÃÜ “å èå ÑÜÜ¹¹Üô´Ü ¡ìíÜß ÓÜƒÜíÜÜÏÜÜØ ôÜ÷ÜÑÜ‘ ËÜÃÜå “å. ‘çÝêÜÉÜåÝÃÜÚÑÜÜÃÜÜ íÜæ¤ÜÜÝÃÜ‘ÜåÃÜàØ ÏÜÜÃÜíÜàØ “å ‘å, ‘ÜËÜÜåÚ÷Ü‡²×åüÖôÜÑÜàø´Ü ÍÜÜåèÃÜ ïÜÓßÓÃÜß ËÜåœÜåÃÜßÃÜå ¹âÓ ‘Óå “å †ÃÜå ÝïÜÝ³ÜêÜ´ÜÜ êÜÜíÜíÜÜÏÜÜØ ôÜšÜÏÜ ÷ÜåÑÜ “å. ÍÜÜåèÃÜÏÜÜØ ‘ÜËÜÜåÚ÷Ü‡²×åüÖôÜ êÜåíÜÜ³Üß êÜÜå÷ßÏÜÜØ ‡ÃôÑÜàÝêÜÃÜ ÷ÜçÏÜÜåÚÃÜ †ÜíÜß ¡ÑÜ “å. †å ÏÜÝô´Üó‘ÏÜÜØ ‘ÜËÜÜåÚ÷Ü‡²×åüÖôÜ †ÃÜå †åÝÏÜÃÜÜå†çÝôÜ²ÃÜÜ ÆÜÂíÜåïÜÃÜå íÜÁÜÜÓß ¹å “å ‘å èå, ÝôÜÓÜåüÜåÝÃÜÃÜ ÷ÜçÏÜÜåÚÃÜÃÜÜ èÃÜ‘ ÷ÜåÑÜ “å. †Ü Óß´Üå ‘ÜËÜÜåÚ÷Ü‡²×åüÖôÜ ÆÜ±Ü ÆÜÂôÜÃÃÜ´ÜÜ ‹´ÆÜÃÃÜ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ ôÜ÷ÜÑÜ‘ ËÜÃÜå “å. ôÜÏÜàºß ÍÜÜåèÃÜ, ôÜÜåÑÜÜËÜßÃÜ, êÜôÜ±Ü †ÃÜå êÜßêÜß ïÜÎÄÜÜå ¹Ü±ÜÜíÜÜìß íÜÄÜåÓå ÆÜ±Ü ÝôÜÓÜåÝüÃÜÃÜÜ õÜÜíÜÏÜÜØ ÏÜ¹¹ ‘Óå “å. †Ü ÷ÜçÏÜÜåÚÃÜ †å‘ ïÜÜØ´Ü †ÃÜå ÝïÜÝ³ÜêÜ ÍÜÜíÜÜåÃÜàØ ÆÜ±Ü ÝÃÜÏÜÜÚ±Ü ‘Óå “å. ¡å †ÜÆÜ±Üå íÜÁÜÜÓå ôüÜœÜÚ †ÃÜå ƒÜÜØ²ÑÜàø´Ü ÍÜÜåèÃÜ ‘Óß†å “ß†å, †åÃÜÜå †³ÜÚ †å ÷Üå‰ ïÜ‘å ‘å †ÜÆÜ±Üå ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

†ÜÆÜ±ÜÜ ÍÜÜåèÃÜÏÜÜØ ÉìÜå †ÃÜå ïÜÜ‘ÍÜÜ¢ÃÜÜå †ÍÜÜíÜ †ÜìôÜÃÜå †ÜÏÜØµÜ±Ü †ÜÆÜå “å. †ÝÁÜ‘ ÍÜÜåèÃÜ ËÜåœÜåÃÜß ÆÜå¹Ü ‘Óå “å. †åÃÜàØ ‘ÜÓ±Ü †å “å ‘å, ïÜÓßÓÃÜàØ êÜÜå÷ß ÆÜÜœÜÃÜ´ÜØµÜÃÜß †ÜèàËÜÜèà ‘åÞÃº´Ü ³ÜÜÑÜ “å, ÆÜåüÏÜÜØ ôÜØ‘ÜåœÜÃÜ †ÃÜå ÝïÜÝ³ÜêÜ´ÜÜÃÜß êÜ÷åÓÜå ¡åÓ³Üß œÜÜêÜíÜÜ ÏÜØ²å “å. ´ÜåÃÜå ‘ÜÓ±Üå ËÜåœÜåÃÜß ÆÜå¹Ü ³ÜÜÑÜ “å. †åüêÜÜ ÏÜÜüå ÓÜµÜß ÍÜÜåèÃÜ ÷êÜ‘àØ ÍÜÜåèÃÜ ‘ÓíÜÜÃÜß Ý÷ÏÜÜÑÜ´Ü ‘Óå “å

Ý²ÆÜÂåïÜÃÜÏÜÜØ “ß†å. ôüÜœÜÚ †ÃÜå ƒÜÜØ² êÜÜå÷ßÏÜÜØ Feel Good ÷ÜçÏÜÜåÚÃÜ ÝôÜÓÜåüÜåÝÃÜÃÜÃÜÜ ô´ÜÓÃÜå íÜÁÜÜÓå “å. ƒÜÜ¾ÜÃÃÜ èåíÜÜØ ‘å èàíÜÜÓ, ËÜÜèÓß, œÜÜåƒÜÜ, ÏÜ‘Ü‰ íÜÄÜåÓåÃÜå Feel Good Complex ‘ÜËÜÜåÚ÷Ü‡²×åüÖôÜ ‘÷åíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜå “å. †Ü ƒÜÜ¾ÜÃÃÜÜåÃÜàØ ôÜØ´ÜàÝêÜ´Ü ÏÜÜµÜÜÏÜÜØ ôÜåíÜÃÜ ‘ÓíÜÜ³Üß †ÜÆÜ±ÜÃÜå ôÜÜÓàØ êÜÜÄÜå “å. ƒÜÜØ² ƒÜÜíÜÜ³Üß ÆÜ±Ü ³ÜÜå²Ü ôÜÏÜÑÜ ÏÜÜüå íÑÜÞø´ÜÃÜå ôÜÜÓàØ êÜÜÄÜå “å, ÆÜÓØ´Üà èåíÜàØ è ÄêÜà‘Üå”ÃÜàØ ô´ÜÓ êÜÜå÷ßÏÜÜØ †Üå“àØ ³ÜÜÑÜ “å ´ÑÜÜÓå íÑÜÞø´Ü ³ÜÜ‘åêÜß †ÃÜå œÜß²ÜÑÜåêÜ ÏÜÜêÜÏÜ ÆÜ²å “å †ÃÜå ´ÜåêÜ, ™Üß³Üß ÍÜÓÆÜâÓ ÍÜÜÓå ƒÜÜåÓÜ‘ Ý²ÆÜÂåïÜÃÜÃÜàØ ÏÜàƒÑÜ ‘ÜÓ±Ü ËÜÃÜß ïÜ‘å “å. †åíÜß ‘åüêÜß‘ ôíÜÜô³ÑÜíÜÁÜÚ‘ ÍÜÜ¢†Üå “å ‘å èå ËÜßÏÜÜÓß†ÜåÃÜå ÆÜ±Ü ¹âÓ ÓÜƒÜå “å ´Üå †ØÄÜå †å‘ ÃÜèÓ ÃÜÜƒÜß†å. ‘ÜåËÜßèÏÜÜØ †çÝÃü †ÜçÞøôÜ²åÃü ÷ÜåÑÜ “å. ´Üå ÷ÜÝÃÜ‘ÜÓ‘ ‡ôü×ÜåèÃÜ ÷ÜçÏÜÜåÚÃÜÃÜå ‘å èå ôµÜß†ÜåÏÜÜØ ô´ÜÃÜÃÜÜ ‘çÃôÜÓÃÜÜå èÃÏÜ¹Ü´ÜÜ “å ´ÜåÃÜå ƒÜ´ÜÏÜ ‘Óå “å. ‘ÜåËÜßè êÜßíÜÓÃÜå ÆÜ±Ü ôÜïÜø´Ü ËÜÃÜÜíÜå “å. ôÜÜåÑÜÜËÜßÃÜÃÜàØ ÝÃÜÑÜÝÏÜ´Ü ôÜåíÜÃÜ ôµÜß†ÜåÃÜå ô´ÜÃÜ, †Ø²Ü±Üà †ÃÜå ÑÜÜåÝÃÜÏÜÜÄÜÚ ôÜÜ³Üå ôÜØ‘²ÜÑÜåêÜ ‘çÃôÜÓÜå³Üß ÏÜàø´Ü ÓÜƒÜß ïÜ‘å “å. ‘ÜåËÜßè Ó¡åÝÃÜíÜäÝ¶Ü³Üß ‹´ÆÜÃÃÜ ³Ü´Üß ôÜÏÜôÑÜÜ†ÜåÃÜå †Üå“ß ‘ÓíÜÜÏÜÜØ ÆÜ±Ü ôÜ÷ÜÑÜ‘ ËÜÃÜå “å. ¹÷ÎÏÜÜØ ‘çÞêïÜÑÜÏÜ †ÃÜå 305

ñÜÏÜÃÜå ƒÜÜå‰ÃÜå †ÜÆÜ±Üå ¢íÜÃÜ³Üß ôÜßÁÜÜå ôÜØËÜØÁÜ ÄÜàÏÜÜíÜß ¹ßÁÜÜå “å. ¢íÜÃÜÃÜß ôÜÜ³Üå †ÜÆÜ±ÜÜå ôÜßÁÜÜå ôÜØËÜØÁÜ ñÜÏÜÃÜÜå ôÜØËÜØÁÜ “å. ÆÜÂ‘äÝ´ÜÃÜß ôÜÜ³Üå †ÜÆÜ±ÜÜå ôÜßÁÜÜå ôÜØËÜØÁÜ ñÜÏÜÃÜÜå ôÜØËÜØÁÜ “å. ¢íÜÃÜ †ÃÜå ñÜÏÜ ôÜÏÜÜÃÜÜ³ÜÚ‘ “å. ¢íÜÃÜ †ÃÜå ñÜÏÜ †å‘ è †³ÜÚ ÓÜƒÜå “å. ÆÜÓØ´Üà ÁÜßÓå ÁÜßÓå †ÜÆÜ±Üå ´ÜåÏÜÃÜå ÁÜÃÑÜÍÜÜÄÜß ‘÷åíÜÜ êÜÜÄÑÜÜ “å ‘å èå†Üå ñÜÏÜ ÃÜ³Üß ‘Ó´ÜÜ †ÃÜå ´ÜåÏÜÃÜå †ÍÜÜÄÜß ‘÷åíÜÜ êÜÜÄÑÜÜ “å ‘å èå†Üå ñÜÏÜ ‘Óå “å

ÝíÜüÜÝÏÜÃÜ D †ÝÁÜ‘ ÏÜÜµÜÜÏÜÜØ ÷ÜåÑÜ “å ‘å èå ÷Ü²‘ÜÃÜß ËÜßÏÜÜÓß³Üß ËÜœÜÜíÜíÜÜÏÜÜØ †ÜÆÜ±ÜÃÜå ÏÜ¹¹ ‘Óå “å. ¹÷ÎÏÜÜØ Ó÷åêÜÜ ËÜçøüåÝÓÑÜÜ ÆÜåüÏÜÜØ ‘çÃôÜÓ ‹´ÆÜÃÃÜ ‘ÓÃÜÜÓ ´Ü¶íÜÜåÃÜå ÝËÜÃÜ÷ÜÝÃÜ‘ÜÓ‘ ´Ü¶íÜÏÜÜØ ËÜ¹êÜß ¹å “å †åÏÜ íÜæ¤ÜÜÝÃÜ‘ÜåÃÜàØ ÏÜÜÃÜíÜàØ “å. †ÜÃÜÜ ÆÜÓ ôÜØïÜÜåÁÜÃÜ ÷èà œÜÜêÜà “å. †Üèå ™Ü±ÜÜ ƒÜÓÜ êÜÜå‘Üå ÍÜÜåèÃÜ ÆÜÂ´ÑÜå ¡ÄÜÂ´Ü ³Ü‰ ÄÜÑÜÜ “å. ÍÜÜåèÃÜÏÜÜØ œÜÓËÜß †Üå“ß †ÃÜå ‘ÜËÜÜåÚ÷Ü‡²×åüÖôÜ, ÉìÜå †ÃÜå êÜßêÜß ïÜÜ‘ÍÜÜ¢†ÜåÃÜÜå ôÜÏÜÜíÜåïÜ íÜÁÜà ÷ÜåíÜÜå ¡å‰†å †åíÜàØ ÏÜÜÃÜíÜÜ êÜÜÄÑÜÜ “å. ¹Óå‘ íÑÜÞø´ÜÃÜß ïÜÓßÓ ÓœÜÃÜÜ †êÜÄÜ †êÜÄÜ “å. †åüêÜÜ ÏÜÜüå ‘åüêÜÜ ÆÜÂÏÜÜ±ÜÏÜÜØ ÍÜÜåèÃÜ êÜåíÜàØ ¡å‰†å, †å ‘÷åíÜàØ ´ÜÜå ÏÜàï‘åêÜ “å. ÆÜÜå´Üå è ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ¡ÄÜÂ´Ü´ÜÜÃÜå ‘ôÜÜåüß ËÜÃÜÜíÜßÃÜå ÍÜÜåèÃÜÃÜß ÏÜÜµÜÜ †ÃÜå ÄÜà±Ü ÃÜ’ß ‘Óå †å Ý÷´ÜÜíÜ÷ “å.

ôÜÏÑÜ‘ ñÜÏÜ ôÜÏÑÜ‘ ñÜÏÜ ¢íÜÃÜÏÜÜØ³Üß ÝíÜÞœ“ÃÃÜ ³Ü‰ ÄÜÑÜÜå “å. ñÜÏÜ †å‘ ïÜÓÏÜÃÜß íÜÜ´Ü ³Ü‰ ÄÜ‰ “å. ñÜÏÜÃÜå ¢íÜÃÜÏÜÜØ³Üß ÄÜàÏÜÜíÜßÃÜå †ÜÆÜ±ÜÃÜå ƒÑÜÜêÜ †ÜíÜ´ÜÜå ÃÜ³Üß ‘å †ÜÆÜ±Üå ™Ü±ÜàØ ËÜÁÜàØ ÄÜàÏÜÜíÜß ¹ßÁÜàØ “å. ÏÜÃÜàóÑÜÃÜàØ ïÜÓßÓ, ÏÜÃÜàóÑÜÃÜÜ ÆÜÂÜ±Ü ‘Üå‰ ÝíÜÝïÜóü ñÜÏÜÃÜå ÏÜÜüå ÝÃÜÝÏÜÚ´Ü “å †ÃÜå ´Üå ñÜÏÜ è †ÜÆÜ±Üå Éø´Ü “Üå²ß ¹ßÁÜÜå “å. ôÜÏÑÜ‘ ñÜÏÜ ÏÜÃÜàóÑÜÃÜß œÜå´ÜÃÜÜ †ÃÜå ¥èÜÚÃÜå èÏÜÜíÜíÜÜ ÏÜÜüå †ÝÃÜíÜÜÑÜÚ Ý÷ôôÜÜå “å. ñÜÏÜÃÜå ƒÜÜå‰ÃÜå †ÜÆÜ±Üå ¢íÜÃÜ³Üß ôÜßÁÜÜå ôÜØËÜØÁÜ ÄÜàÏÜÜíÜß ¹ßÁÜÜå “å. ¢íÜÃÜÃÜß ôÜÜ³Üå †ÜÆÜ±ÜÜå ôÜßÁÜÜå ôÜØËÜØÁÜ ñÜÏÜÃÜÜå ôÜØËÜØÁÜ “å. ÆÜÂ‘äÝ´ÜÃÜß ôÜÜ³Üå †ÜÆÜ±ÜÜå ôÜßÁÜÜå ôÜØËÜØÁÜ ñÜÏÜÃÜÜå ôÜØËÜØÁÜ “å. ¢íÜÃÜ †ÃÜå ñÜÏÜ ôÜÏÜÜÃÜÜ³ÜÚ‘ “å. ¢íÜÃÜ †ÃÜå ñÜÏÜ †å‘ è †³ÜÚ ÓÜƒÜå “å. ÆÜÓØ´Üà ÁÜßÓå ÁÜßÓå †ÜÆÜ±Üå ´ÜåÏÜÃÜå ÁÜÃÑÜÍÜÜÄÜß ‘÷åíÜÜ êÜÜÄÑÜÜ “å ‘å èå†Üå ñÜÏÜ ÃÜ³Üß ‘Ó´ÜÜ †ÃÜå ´ÜåÏÜÃÜå †ÍÜÜÄÜß ‘÷åíÜÜ êÜÜÄÑÜÜ “å ‘å èå†Üå ñÜÏÜ ‘Óå “å. †å‘ †³ÜÚÏÜÜØ ™Ü±ÜÜ ËÜÁÜÜ êÜÜå‘Üå†å ñÜÏÜ ‘ÓíÜÜÃÜàØ “Üå²ß ¹ßÁÜàØ “å ´ÜÜå ‘åüêÜÜ‘ êÜÜå‘Üå ÆÜÓ ñÜÏÜÃÜÜå †Ý´ÜïÜÑÜ ËÜÜå¡å ÆÜ²ÒÜå “å. íÜÁÜÜÓå ÆÜ²´ÜÜå ñÜÏÜ ÆÜÂÜ±Ü™ÜÜ´Ü‘ “å. ´ÜåÏÜ è †Üå“Üå ñÜÏÜ ÆÜ±Ü ÆÜÂÜ±Ü™ÜÜ´Ü‘ “å. ¹Óå‘ ÏÜÃÜàóÑÜÃÜÜ ÷Ü³ÜÏÜÜØ ñÜÏÜ 306

÷ÜåíÜÜå ¡å‰†å †ÃÜå èåüêÜß ´ÜßíÜÂ´ÜÜ †ÃÜå èåüêÜÜ †ÜÃÜØ¹³Üß †ÃÜå èåüêÜÜ †÷ÜåÍÜÜíÜ³Üß ‘Üå‰ ÏÜÃÜàóÑÜ ñÜÏÜ³Üß ¢íÜÃÜÏÜÜØ ÆÜÂíÜä¶Ü ³ÜïÜå ´ÜåüêÜàØ è ´Üå ÆÜÜÏÜïÜå ‘å ´ÜåÃÜß ¢íÜÃÜÁÜÜÓÜ ÏÜÝô´Üó‘³Üß ÃÜßœÜå ¥´ÜÓßÃÜå ÃÜÜÝÍÜÃÜß ÆÜÜôÜå †ÜíÜíÜß ïÜé ³Ü‰ ÄÜ‰ “å ‘ÜÓ±Ü ‘å ñÜÏÜÃÜå ÏÜÜüå ÏÜÝô´Üó‘ÃÜß ‘Üå‰ èéÓ´Ü ÃÜ³Üß ´Üå è ÆÜÂÏÜÜ±Üå ñÜÏÜÃÜå ÏÜÜüå ù¹ÑÜÃÜß ÆÜ±Ü ‘Üå‰ èéÓ ÷Üå´Üß ÃÜ³Üß. ñÜÏÜ ´ÜÜå ôÜßÁÜÜå ÃÜÜÝÍÜÏÜÜØ³Üß ¥èÜÚ ÄÜÂ÷±Ü ‘Óå “å †ÃÜå ÃÜß‘ìå “å. «ß‘ ÍÜÜåèÃÜÃÜß ôÜÜ³Üå ôÜÜ³Üå ³ÜÜå²Üå ñÜÏÜ †´ÑÜØ´Ü †ÜíÜïÑÜ‘ “å †ÃÜå †å †åüêÜÜ ÏÜÜüå ÃÜ÷Î ‘å †å ‘Üå‰ ËÜß¡ÃÜÜ Ý÷´ÜÏÜÜØ “å †å ´ÜÜå ôÜßÁÜÜå ´ÜÏÜÜÓÜ Ý÷´ÜÏÜÜØ “å. ‘Üå‰ ËÜß¡ÃÜÜ Ý÷´ÜÃÜÜå ´ÜåÃÜß ôÜÜ³Üå ‘Üå‰ ôÜØËÜØÁÜ “å è ÃÜ÷Î. ´ÜåÃÜÜ³Üß ‘Üå‰ ËÜß¡ÃÜàØ Ý÷´Ü ³Ü‰ ¡ÑÜ ´ÜÜå ´Üå †êÜÄÜ íÜÜ´Ü “å ÆÜÓØ´Üà ÏÜâì´Ü: †å ´ÜÏÜÜÓÜ è ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ Ý÷´ÜÏÜÜØ “å. ³ÜÜå²Üå ñÜÏÜ †´ÑÜØ´Ü †ÜíÜïÑÜ‘ “å, ÆÜÓØ´Üà ñÜÏÜÃÜß ´ÜÓÉ †ÜÆÜ±ÜàØ ÁÑÜÜÃÜ ÄÜÑÜàØ è ÃÜ³Üß. ñÜÏÜÃÜÜå †´ÑÜØ´Ü ËÜ÷àÏÜâêÑÜ †³ÜÚ †ÃÜå ‹ÆÜÑÜÜåÝÄÜ´ÜÜ “å. †åüêÜÜ ÏÜÜüå ÃÜ÷Î ‘å ´ÜåÃÜÜ³Üß ´ÜÏÜå ‘Ø‰ ÆÜå¹Ü ‘Óß êÜåïÜÜå. ËÜêÜ‘å †åüêÜÜ ÏÜÜüå ‘å èåüêÜÜ ´ÜÏÜå ñÜÏÜÏÜÜØ ÆÜÂíÜä¶Ü Ó÷åïÜÜå, ´ÜåüêÜß ´ÜÏÜÜÓß œÜå´ÜÃÜÁÜÜÓÜ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

‘åÞÃº´Ü ³ÜíÜÜ êÜÜÄÜïÜå †ÃÜå ÏÜÝô´Üó‘³Üß ÃÜßœÜå ÃÜÜÝÍÜÃÜÜ ‘åÃº ÆÜÓ ¥´ÜÓíÜß ïÜé ³Ü‰ èïÜå. ñÜÏÜ ‹´ÆÜÜ¹‘ ÷ÜåíÜÜå ¡å‰†å †å ÆÜ±Ü èéÓß ÃÜ³Üß. ÝËÜÃÜ‹´ÆÜÜ¹‘ ñÜÏÜ ÆÜ±Ü ÷Üå‰ ïÜ‘å “å, ÆÜÓØ´Üà ïÜÓßÓÃÜß ÆÜâ±ÜÚ ôÉâÝ´ÜÚ †ÃÜå ÆÜÂÜ±ÜÜåÃÜß ÆÜâÓß ôÜ¡ÄÜ´ÜÜÃÜå ÏÜÜüå †ÃÜå ÝœÜ¶ÜÃÜß ÆÜâÓß ¡ÄÜäÝ´ÜÃÜå ÏÜÜüå ñÜÏÜ †´ÑÜØ´Ü †ÜíÜïÑÜ‘ “å. ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ïÜÓßÓÃÜå ÑÜÜåÄÑÜ ¹Óå‘ ÏÜÃÜàóÑÜå ‘åüêÜÜå ñÜÏÜ ‘ÓíÜÜå ´ÜåÃÜß ƒÜÜåè ÆÜÜå´Üå ‘Óß êÜåíÜß ¡å‰†å èå³Üß ´Üå íÜÁÜÜÓå ôíÜô³Ü †ÃÜå ´ÜÜèÄÜßÍÜÑÜàÛ ¢íÜÃÜ ¢íÜß ïÜ‘å. èåüêÜß ´ÜÜèÄÜß ÷ïÜå, èåüêÜàØ ïÜÓßÓ ôíÜô³Ü ÷ïÜå, èåüêÜÜå òÜÜôÜ †ÜÃÜØ¹ÆÜâ±ÜÚ ÷ïÜå, ´ÜåüêÜàØ è ¢íÜÃÜ †ÜØ´ÜÝÓ‘ Óß´Üå ôÜšÜÏÜ ÷ÜåÑÜ “å. ¡å ¢íÜÃÜ «ß‘ ñÜÏÜ †ÃÜå íÑÜÜÑÜÜÏÜ ÆÜÓ †å‘ ÝíÜÝïÜóü ôíÜÜô³ÑÜÃÜÜ ôÜØ´ÜàêÜÃÜÃÜå ÃÜ³Üß ÆÜÜÏÜ´ÜàØ ´ÜÜå †åÃÜÜå †³ÜÚ “å ‘å ´ÜÏÜÜÓÜ ÝœÜ¶ÜÏÜÜØ ¢íÜÃÜÃÜÜØ ÏÜâêÑÜÜå ÆÜÂ´ÑÜå †å‘ ÝÃÜóÜåÁÜÃÜÜå ÍÜÜíÜ, †å‘ ÝíÜÓÜåÁÜÃÜÜå ÍÜÜíÜ, †å‘ ÝíÜºÜå÷ÃÜÜå ÍÜÜíÜ ÷ÜåíÜÜå ôíÜÜÍÜÜÝíÜ‘ “å. ôÜÏÑÜ‘ ñÜÏÜ ÆÜÓÏÜ †ÜÝô´Ü‘´ÜÜÃÜß ôÜß²ß†ÜåÏÜÜØÃÜß †å‘ †ÝÃÜíÜÜÑÜÚ ôÜß²ß “å. †ËÜÂÜ÷ÏÜ ÕêÜ‘ÃÜ †å‘ Ý¹íÜôÜ ôÜíÜÜÓå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ™ÜåÓ ËÜå«Ü ËÜå«Ü ËÜâüÃÜå ÆÜÜçÝêÜïÜ ‘Óß ÓûÜ ÷´ÜÜ, †åüêÜÜÏÜÜØ è ´ÜåÏÜÃÜÜå †å‘ ÝÏÜµÜ †ÜíÑÜÜå †ÃÜå ‘÷åíÜÜ êÜÜÄÑÜÜå ‘å ÕêÜ‘ÃÜ! ``†Ü ïÜàØ ´ÜÏÜå ÆÜÜå´Üå ´ÜÏÜÜÓÜ èâ´ÜÜÃÜå ÆÜÜçÝêÜïÜ ‘ÓÜå “Üå?'' ÕêÜ‘ÃÜå ‘ûàØ ‘å, ``´ÜÏÜå ÏÜÃÜå ËÜ÷à ÏÜàï‘åêÜßÏÜÜØ ÏÜâ‘ß ¹ßÁÜÜå. ïÜàØ ´ÜÏÜå ‘Üå‰ ËÜß¡ÃÜÜ èâ´ÜÜÃÜå ÆÜÜçÝêÜïÜ ‘ÓÜå “Üå? ÷àØ ´ÜÜå ÏÜÜÓÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ èâ´ÜÜÃÜå ÆÜÜçÝêÜïÜ ‘Óß ÓûÜå “àØ.'' ´Üå ÝÏÜµÜå ‘ûàØ ‘å, ``ÃÜÜ, ÃÜÜ. ÷àØ ´ÜÜå ¡´Üå ÆÜÜçÝêÜïÜ ÃÜ³Üß ‘Ó´ÜÜå ÆÜ±Ü ËÜß¡ÃÜß ÆÜÜôÜå ‘ÓÜíÜàØ “àØ.'' ÕêÜ‘ÃÜå ‘ûàØ ‘å, ``ËÜß¡†ÜåÃÜÜ èâ´ÜÜ ÆÜÓ ÆÜÜçÝêÜïÜ ‘ÓíÜÜ ‘Ó´ÜÜØ ÆÜ±Ü †Ü ËÜ÷à ËÜâÓß íÜÜ´Ü “å ‘å ´ÜÏÜå ‘Üå‰ ÏÜÜ±ÜôÜ ÆÜÜôÜå ´ÜÏÜÜÓÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ èâ´ÜÜÃÜß ÆÜÜçÝêÜïÜ ‘ÓÜíÜ²ÜíÜÜå “Üå.'' †ÜÃÜÜå ÏÜ´ÜêÜËÜ ïÜÜå “å? †ÜÃÜÜå ÏÜ´ÜêÜËÜ †å “å ‘å, †ÜÆÜ±Üå ¢íÜÃÜÃÜß ôÜÜ³ÜåÃÜÜå ôÜØËÜØÁÜ ÄÜàÏÜÜíÜß ¹ßÁÜÜå “å. ¢íÜÃÜÃÜß ôÜÜ³Üå †ÜÆÜ±ÜÜå ôÜßÁÜÜå ôÜØËÜØÁÜ ñÜÏÜÃÜÜå ôÜØËÜØÁÜ “å. ÆÜÂ‘äÝ´ÜÃÜß ôÜÜ³Üå †ÜÆÜ±ÜÜå ôÜßÁÜÜå ôÜØËÜØÁÜ ñÜÏÜÃÜÜå ôÜØËÜØÁÜ “å. †Üè³Üß µÜ±Ü ÷¡Ó íÜÓôÜ ÆÜ÷åêÜÜØ ‘ÜåÃÈÒâÝïÜÑÜôÜå ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

¹Óå‘ íÑÜÞø´Ü†å µÜ±Ü ÏÜÝ÷ÃÜÜ ôÜàÁÜß ñÜÏÜ ÆÜÓ, ÝÃÜºÜ ÆÜÓ †ÃÜå †Ü÷ÜÓ ÆÜÓ ÆÜÂÑÜÜåÄÜ ‘ÓßÃÜå ¡åíÜàØ ¡å‰†å ‘å ´ÜåÃÜå ÏÜÜüå ôÜíÜÜÚÝÁÜ‘ ôíÜÜô³ÑÜÆÜâ±ÜÚ, ôÜíÜÜÚÝÁÜ‘ ïÜÜØÝ´ÜÆÜâ±ÜÚ †ÃÜå ôÜíÜÜÚÝÁÜ‘ †ÜÃÜØ¹ÆÜâ±ÜÚ ‘ÑÜÜØ ‘ÑÜÜØ ôÜâµÜÜå ÷Üå‰ ïÜ‘å “å ´Üå ÆÜÂ´ÑÜå‘ íÑÜÞø´Ü†å ÆÜÜå´ÜÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ ôÜâµÜ ïÜÜåÁÜß êÜåíÜàØ ¡å‰†å. ‘Üå‰ ËÜå íÑÜÞø´Ü †å‘ èåíÜß “å ÃÜ÷Î, †åüêÜÜ ÏÜÜüå ‘Üå‰ ôÜÜÏÜÜÃÑÜ ÝÃÜÑÜÏÜ ËÜÁÜÜÃÜå ÏÜÜüå êÜÜÄÜà ÃÜ³Üß ÆÜ²´ÜÜå. ŸÑÜÜÓå ÆÜ±Ü ‘Üå‰ ôÜÜÏÜÜÃÑÜ ÝÃÜÑÜÏÜ êÜÜÄÜà ‘ÓíÜÜÃÜß ‘ÜåÝïÜïÜ ³ÜÜÑÜ “å ´ÑÜÜÓå ´ÜåÃÜÜØ ¹àóÆÜÝÓ±ÜÜÏÜ ¡åíÜÜØ ÏÜìå “å

†å‘ ËÜâ°Ü ÏÜÜìßÃÜå ‘âíÜÜÏÜÜØ³Üß ÆÜÜ±Üß ËÜ÷à ‘óü³Üß ƒÜÇœÜ´ÜÜå ¡åÑÜÜå. ËÜì¹ÜåÃÜß èÄÑÜÜ†å ÆÜÜå´Üå ¡´Üå †ÃÜå ´ÜåÃÜÜå èàíÜÜÃÜ ¹ß‘ÓÜå ÆÜÜ±Üß ƒÜÇœÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ. ‘ÜåÃÈÒâÝïÜÑÜôÜ ´Üå íÜä½ ÏÜÜìß ÆÜÜôÜå è‰ÃÜå ‘÷åíÜÜ êÜÜÄÑÜÜ ‘å, ``ÏÜÜÓÜ ÝÏÜµÜ! ´ÜÃÜå ÃÜíÜß ïÜÜåÁÜÜå ³Ü‰ “å ´ÜåÃÜß ƒÜËÜÓ êÜÜÄÜ´Üß ÃÜ³Üß. ÷íÜå ´ÜÜå ™ÜÜå²Ü †ÃÜå ËÜì¹ÜåÃÜß ÏÜ¹¹³Üß ‘âíÜÜÏÜÜØ³Üß ÆÜÜ±Üß ƒÜÇœÜß ïÜ‘ÜÑÜ “å. ´ÜÏÜå ¡´Üå †ÜüêÜß ŒÏÜÓå ‘åÏÜ ‘ÜÏÜå êÜÜÄÑÜÜ “Üå?'' íÜä½ ÏÜÜìß†å ‘ûàØ ‘å, ``ÁÜßÓå ËÜÜåêÜÜå, ÁÜßÓå ËÜÜåêÜÜå! ÏÜÃÜå ´ÜÜå ‘Üå‰ ƒÜ´ÜÓÜå ÃÜ³Üß ÆÜ±Ü ÏÜÜÓÜå èàíÜÜÃÜ ËÜåüÜå ÃÜ ôÜÜØÍÜìß êÜå.'' ´ÜÜå ‘ÃÉÖÑÜàÝïÜÑÜïÜå ÆÜâ“ÖÑÜàØ ‘å, ``†åÃÜÜå ÏÜ´ÜêÜËÜ ïÜÜå?'' íÜä½ ÏÜÜìß†å ‘ûàØ ‘å, ``ÏÜÃÜå ÃÜíÜß ïÜÜåÁÜÜåÃÜß ƒÜËÜÓ “å, ÆÜÓØ´Üà †Ü ËÜÁÜß ïÜÜåÁÜÜå ÏÜÃÜàóÑÜÃÜå ñÜÏÜ³Üß ¹âÓ ‘Óå “å †ÃÜå ÷àØ ÃÜ³Üß ‡œ“´ÜÜå ‘å ÏÜÜÓÜå ËÜåüÜå ñÜÏÜ³Üß ¹âÓ ³Ü‰ ¡ÑÜ ‘ÜÓ±Ü ‘å èå Ý¹íÜôÜå ´Üå ñÜÏÜ³Üß ¹âÓ ³Ü‰ èïÜå, ´Üå è Ý¹íÜôÜ³Üß ´Üå ¢íÜÃÜ³Üß ÆÜ±Ü ¹âÓ ³Ü‰ èïÜå.'' œÜÝœÜÚêÜ ÝÓüÜÑÜÓ ³Ü‰ ÄÜÑÜÜ ÷´ÜÜ. †å‘ ÝÏÜµÜ ´ÜåÏÜÃÜå ÏÜìíÜÜ ÄÜÑÜÜå. ÝÏÜµÜå ÓÜèÃÜßÝ´Ü‘ ÆÜÂðÃÜÜå ÆÜâ“ÒÜ. œÜÝœÜÚêÜ ´Üå íÜƒÜ´Üå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ËÜÄÜßœÜÜÏÜÜØ øÑÜÜÓÜå ƒÜÜå¹ßÃÜå ÓÜåÆÜÜ ÓÜåÆÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ. œÜÝœÜÚêÜå ´Üå ÝÏÜµÜÃÜå ‘ûàØ ‘å, ``†Ü ËÜÁÜß íÜÜ´ÜÜå ƒÜ´ÜÏÜ ³Ü‰ ÄÜ‰. ´ÜÜÓå ÏÜÃÜå ‘Ø‰ ÆÜâ“íÜàØ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå Éø´Ü ËÜå è ËÜÜËÜ´ÜÜå 307

†ØÄÜå ÆÜâ“ß ïÜ‘å “å. ËÜÜ‡ËÜêÜÃÜÜ ËÜÜÓÜÏÜÜØ ‘Ø‰ ÆÜâ“íÜÜÃÜàØ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ÷àØ ™ÜåÓ ËÜÜ‡ËÜêÜ íÜÜØœÜàØ “àØ †ÃÜå ËÜÜÄÜ‘ÜÏÜ–ËÜÜÄÜËÜÄÜßœÜÜ †ØÄÜå ÆÜâ“íÜÜÃÜàØ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ÷àØ †÷Î ËÜÜÄÜ‘ÜÏÜ ‘ÓàØ “àØ. ËÜÜ‘ß ÷íÜå ÏÜÃÜå ÓÜèÃÜßÝ´Ü ôÜÜ³Üå ‘Üå‰ ÏÜ´ÜêÜËÜ ÃÜ³Üß. †å íÜÜ´Ü è ƒÜ´ÜÏÜ ³Ü‰ ÄÜ‰. ÷íÜå ´ÜÜå ÷àØ ‘åíÜì ñÜÏÜ ‘Óß

ÓûÜå “àØ †ÃÜå ÆÜÂÜ³ÜÚÃÜÜ ‘Óß ÓûÜå “àØ.'' ñÜÏÜ †ÃÜå ÆÜÂÜ³ÜÚÃÜÜÃÜÜå †å‘ è †³ÜÚ “å. ËÜÃÃÜå ÆÜÑÜÜÚÑÜíÜÜœÜß “å. èå Ý¹íÜôÜå ñÜÏÜ ÆÜÂÜ³ÜÚÃÜÜ ËÜÃÜß ¡ÑÜ “å †ÃÜå èå Ý¹íÜôÜå ÆÜÂÜ³ÜÚÃÜÜ ñÜÏÜ ËÜÃÜß ¡ÑÜ “å ´Üå Ý¹íÜôÜå ôÜÏÑÜ‘ ñÜÏÜ ‹ÆÜêÜËÁÜ ³ÜÜÑÜ “å.

ôÜÏÑÜ‘ ÝÃÜºÜ ÍÜÜåèÃÜ †íÑÜíÜÞô³Ü´Ü ³ÜÑÜàØ “å, ñÜÏÜ †ÓÜè‘ ³Ü‰ ÄÜÑÜÜå “å †ÃÜå ÝÃÜºÜÃÜß ôÜÜ³Üå ‹ÆÜºíÜ ïÜé ³Ü‰ ÄÜÑÜÜå “å. ÆÜ“ß ´ÜÜå èåÏÜ èåÏÜ ÏÜÃÜàóÑÜÃÜÜ ÷Ü³ÜÏÜÜØ ôÜÜÁÜÃÜÜå †ÜíÜ´ÜÜØ ÄÜÑÜÜØ, ´ÜåÏÜ ´ÜåÏÜ êÜÜÄÜíÜÜ ÏÜÜØ²ÒàØ ‘å ÝÃÜºÜ †ÃÜÜíÜïÑÜ‘ íÜÜ´Ü “å. èåüêÜÜå ôÜÏÜÑÜ ÝÃÜºÜÏÜÜØ Ó÷ß†å “ß†å ´ÜåüêÜÜå ôÜÏÜÑÜ ƒÜÓÜËÜ ³Ü‰ ÄÜÑÜÜå. ôÜÏÜÑÜ ÃÜ‘ÜÏÜÜå ÄÜÑÜÜå. ´ÜÜå èåüêÜß †Üå“ß ÝÃÜºÜ³Üß ‘ÜÏÜ œÜÜêÜß ïÜ‘å ´ÜåüêÜàØ ôÜÜÓàØ. ‘ÜÓ±Ü ‘å †ÜÆÜ±ÜÃÜå ƒÑÜÜêÜ è ÃÜ³Üß ‘å ÝÃÜºÜÃÜàØ ÆÜ±Ü ¢íÜÃÜÃÜß §²ß ÆÜÂÝ˜ÑÜÜÏÜÜØ ‘Üå‰ ÑÜÜåÄÜ¹ÜÃÜ “å. êÜÜÄÜå “å ‘å ÝÃÜºÜ³Üß èåüêÜÜå íÜ÷åêÜÜå “àü‘ÜÓÜå ³Ü‰ ¡ÑÜ ´ÜåüêÜàØ ôÜÜÓàØ. èåüêÜß †Üå“ß ÝÃÜºÜ êÜåíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜå ´ÜåüêÜàØ ôÜÜÓàØ “å. èåüêÜàØ ÏÜÜå²å ôÜàÁÜß ¡ÄÜßïÜàØ ´ÜåüêÜàØ è ôÜÜÓàØ “å. ÝÃÜºÜÃÜß ÷´ÑÜÜÃÜß ôÜÜ³Üå è ÏÜÃÜàóÑÜ¢íÜÃÜÃÜÜØ §²ÜØ ‘åÃºÜå ÷ÜêÜß ÄÜÑÜÜØ – †íÑÜíÜÞô³Ü´Ü ³Ü‰ ÄÜÑÜÜØ. †ÜÆÜ±ÜÃÜå ƒÑÜÜêÜ ÆÜ±Ü ÃÜ³Üß †ÜíÜ´ÜÜå ‘å ÏÜÃÜàóÑÜÃÜÜ ¢íÜÃÜÏÜÜØ èåüêÜàØ †ôíÜÜô³ÑÜ †ÜíÑÜàØ, èåüêÜàØ †ôÜØ´ÜàêÜÃÜ †ÜíÑÜàØ, ´ÜåÃÜß ÆÜÜ“ì ÝÃÜºÜÃÜß ‘ÏÜß è ‘ÜÏÜ ‘Óß Ó÷ß “å. èå ÏÜÃÜàóÑÜ ôÜÜÓß Óß´Üå ôÜâ‰ ïÜ‘´ÜÜå ÃÜ³Üß, ´Üå ÏÜÃÜàóÑÜ ôÜÜÓß Óß´Üå ¢íÜß ÆÜ±Ü ïÜ‘´ÜÜå ÃÜ³Üß. ÝÃÜºÜ ÃÜ‘ÜÏÜß ÃÜ³Üß. †Ü« ‘êÜÜ‘ íÑÜ³ÜÚ ÃÜ³Üß è´ÜÜ ËÜê‘å †Ü« ‘êÜÜ‘ÃÜß ÝÃÜºÜÃÜå ‘ÜÓ±Üå ´ÜÜå ´ÜÏÜå ôÜÜåì ‘êÜÜ‘ ¡ÄÜß ïÜ‘Üå “Üå. ÃÜ÷Î ´ÜÜå ´ÜÏÜå ôÜÜåì ‘êÜÜ‘ ¡ÄÜß ÆÜ±Ü ïÜ‘´ÜÜ ÃÜ÷Î. †Ü« ‘êÜÜ‘ÏÜÜØ ¢íÜÃÜ-¥èÜÚ †å‘«ß ³ÜÜÑÜ “å, ÆÜÂÜ±Ü ÆÜàÃÜ¢ÚÝíÜ´Ü ³ÜÜÑÜ “å, ´ÜÏÜÜÓàØ ÏÜÝô´Üó‘ †ÃÜå ù¹ÑÜÃÜÜØ ‘åÃº ïÜÜØ´Ü ³Ü‰ ¡ÑÜ “å. †åÃÜß íÜœœÜå ÃÜÜÝÍÜÃÜÜ ‘åÃºÏÜÜØ³Üß ¢íÜÃÜ œÜÜêÜå “å. ÝÃÜºÜÏÜÜØ ´ÜÏÜå ÉÓß ÆÜÜ“Ü ÆÜÂ‘äÝ´Ü †ÃÜå ÆÜÓÏÜÜ´ÏÜÜÃÜß ôÜÜ³Üå †å‘ ³Ü‰ ¡†Üå “Üå. 308

¹Óå‘å ôÜÜÓß Óß´Üå †ÃÜå èåüêÜàØ èéÓß êÜÜÄÜå ´ÜåüêÜàØ ôÜâíÜàØ ¡å‰†å. ÝÃÜºÜ êÜåíÜß †åÃÜÜå †³ÜÚ †å ÃÜ÷Î ‘å ÆÜ³ÜÜÓßÏÜÜØ ÆÜ²ÒÜ Ó÷åíÜàØ. ÆÜ³ÜÜÓßÏÜÜØ ÆÜ²ÒÜ Ó÷åíÜàØ ´Üå ÝÃÜºÜ ÃÜ³Üß. ŸÑÜÜÓå ´ÜÏÜÜÓàØ ïÜÓßÓ ôíÜÜô³ÑÜÆÜâ±ÜÚ ÏÜÜêÜÏÜ ÆÜ²å ´ÑÜÜÓå ¥«íÜàØ †å ´ÜÏÜÜÓÜ ÏÜÜüå ÝÃÜÑÜÏÜ “å. ôÜÜÏÜÜÃÑÜ Óß´Üå ôÜâÓè ¥ÄÜíÜÜÃÜß ôÜÜ³Üå è †Ü ™ÜüÃÜÜ ™ÜüíÜß ¡å‰†å. ÆÜÓØ´Üà ËÜÃÜß ïÜ‘å “å ‘å ‘åüêÜÜ‘ †Ü ÝÃÜÑÜÏÜ ÃÜ ÆÜÜìß ïÜ‘å ´ÜÜå ´ÜåÏÜÜØ ÄÜÍÜÓÜíÜÜÃÜß ‘å ÕœÜ´ÜÜ ‘ÓíÜÜÃÜß – ÆÜÜÆÜß ôÜÏÜèíÜÜÃÜß ‘Üå‰ èéÓ ÃÜ³Üß. ¥«íÜÜÃÜå †ÜÁÑÜÜÞ´ÏÜ‘´ÜÜ ‘å ÄÜåÓ†ÜÁÑÜÜÞ´ÏÜ‘´ÜÜ ôÜÜ³Üå ‘Üå‰ ôÜØËÜØÁÜ ÃÜ³Üß, ÆÜÓØ´Üà ôÜÏÑÜ‘ ÝÃÜºÜ ôÜÜ³Üå ´ÜÜå ´ÜåÃÜå ôÜØËÜØÁÜ “å è. ¹Óå‘ íÑÜÞø´Ü†å ÆÜÜå´ÜÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ †ÜÑÜÜåèÃÜ ïÜÜåÁÜß êÜåíÜàØ ¡å‰†å. ¹Óå‘ íÑÜÞø´Ü†å µÜ±Ü ÏÜÝ÷ÃÜÜ ôÜàÁÜß ñÜÏÜ ÆÜÓ, ÝÃÜºÜ ÆÜÓ †ÃÜå †Ü÷ÜÓ ÆÜÓ ÆÜÂÑÜÜåÄÜ ‘ÓßÃÜå ¡åíÜàØ ¡å‰†å ‘å ´ÜåÃÜå ÏÜÜüå ôÜíÜÜÚÝÁÜ‘ ôíÜÜô³ÑÜÆÜâ±ÜÚ, ôÜíÜÜÚÝÁÜ‘ ïÜÜØÝ´ÜÆÜâ±ÜÚ †ÃÜå ôÜíÜÜÚÝÁÜ‘ †ÜÃÜØ¹ÆÜâ±ÜÚ ‘ÑÜÜØ ‘ÑÜÜØ ôÜâµÜÜå ÷Üå‰ ïÜ‘å “å ´Üå ÆÜÂ´ÑÜå‘ íÑÜÞø´Ü†å ÆÜÜå´ÜÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ ôÜâµÜ ïÜÜåÁÜß êÜåíÜàØ ¡å‰†å. ‘Üå‰ ËÜå íÑÜÞø´Ü †å‘ èåíÜß “å ÃÜ÷Î, †åüêÜÜ ÏÜÜüå ‘Üå‰ ôÜÜÏÜÜÃÑÜ ÝÃÜÑÜÏÜ ËÜÁÜÜÃÜå ÏÜÜüå êÜÜÄÜà ÃÜ³Üß ÆÜ²´ÜÜå. ŸÑÜÜÓå ÆÜ±Ü ‘Üå‰ ôÜÜÏÜÜÃÑÜ ÝÃÜÑÜÏÜ êÜÜÄÜà ‘ÓíÜÜÃÜß ‘ÜåÝïÜïÜ ³ÜÜÑÜ “å ´ÑÜÜÓå ´ÜåÃÜÜØ ¹àóÆÜÝÓ±ÜÜÏÜ ¡åíÜÜØ ÏÜìå “å. †å‘ †å‘ íÑÜÞø´Ü ‹¶ÜÏÜ †ÃÜå †Ý¿´ÜßÑÜ “å. †åüêÜÜ ÏÜÜüå ‘Üå‰ ÝÃÜÑÜÏÜ ´ÜåÃÜå ÏÜÜüå ³Ü‰ ïÜ‘å ÃÜ÷Î. ´Üå ÆÜÜå´Üå è ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ¢íÜÃÜÆÜÂÝ˜ÑÜÜ³Üß ÝÃÜÑÜÏÜ ïÜÜåÁÜß êÜå. †åüêÜÜ ÏÜÜüå ÆÜàô´Ü‘Üå, ïÜÜôµÜÜå †ÃÜå ÄÜàÓà†Üå ƒÜ´ÜÓÃÜÜ‘ ÝôÜ½ ³ÜÜÑÜ “å ‘ÜÓ±Ü ‘å ´ÜåÏÜÃÜß ÆÜÜôÜå ËÜÃÜÜËÜÃÜÜíÑÜÜØ ôÜâµÜÜå ÷ÜåÑÜ “å. †å ËÜÃÜÜËÜÃÜÜíÑÜÜØ ôÜâµÜÜå [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ƒÜ´ÜÓÃÜÜ‘ “å. ´Üå ôÜÏÜèíÜÜ ÏÜÜüå «ß‘ “å. ÆÜÓØ´Üà ¹Óå‘ ÏÜÃÜàóÑÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ÆÜÜå´ÜÜÃÜß íÑÜíÜô³ÜÜ ïÜÜåÁÜíÜß ÆÜ²å “å. ÝÃÜºÜ ÆÜÓ ´ÜÜå ™Ü±ÜÜ †Ü™ÜÜ´Ü ³ÜÑÜÜ “å. ÝÃÜºÜÃÜå ´ÜÜå †ÜÆÜ±Üå ¡±ÑÜå †¡±ÑÜå ´ÜÜå²´ÜÜ è è‰†å “ß†å, ¡±Üå ‘å ÝÃÜºÜÃÜß ‘Üå‰ èéÓ è ÃÜ³Üß. †ÜÆÜ±ÜÜ èåüêÜÜ íÜæ¤ÜÜÝÃÜ‘ †ÜÝíÜó‘ÜÓÜå, ïÜÜåÁÜÜå “å ´Üå ´ÜÏÜÜÏÜ ÝÃÜºÜÃÜÜØ ÝíÜÓÜåÁÜß “å. ÝôÜÃÜåÏÜÜ, ÓåÝ²ÑÜÜå, üß. íÜß. íÜ. †ÜÆÜ±Üß ôÜÍÑÜ´ÜÜ †ÃÜå ôÜØô‘äÝ´Ü ÆÜ±Ü ÝÃÜºÜÃÜÜØ ÝíÜÓÜåÁÜß “å. èåÏÜ ‘å, Ý¹íÜôÜÍÜÓ ‘ÜÏÜ ‘ÓÜå “Üå †ÃÜå ôÜÜØè ÆÜ“ß ¹àÝÃÜÑÜÜ ïÜé ³ÜÜÑÜ “å, ÏÜÜå²ß ÓÜ´Ü ôÜàÁÜß ´ÜÏÜå †åíÜÜ ‘ÜÏÜÏÜÜØ íÑÜô´Ü Ó÷Üå “Üå ‘å èåÃÜÜ³Üß †ÜØƒÜÜå ÆÜÓ ¡åÓ ÆÜ²å “å. íÜÜØœÜïÜÜå ‘å üß. íÜß. ¡åïÜÜå ‘å ÝôÜÃÜåÏÜÜ ¡åïÜÜå ´ÜÜåÆÜ±Ü †Ü ËÜÁÜÜØÃÜÜå ÆÜÂÍÜÜíÜ †ÜØƒÜÜå ÆÜÓ ÝíÜïÜåóÜ ³ÜÜÑÜ “å. ÆÜÝÓ±ÜÜÏÜå ŸÑÜÜÓå ´ÜÏÜå ôÜâíÜÜ èïÜÜå ´ÑÜÜÓå ÆÜ±Ü †ÜØƒÜÜåÃÜß †Ø¹ÓÃÜÜ ôÃÜÜÑÜà†Üå ƒÜÇœÜÜÑÜåêÜÜ Ó÷åïÜå, ´Üå ´ÜÏÜÃÜå §™ÜíÜÜ ÃÜ÷Î ¹å. †Ü ôÜ¹ß ôÜÜæ³Üß íÜÁÜÜÓå †ÝÃÜºÜ³Üß ÄÜÂô´Ü “å. èå ¹åïÜ èåüêÜÜå íÜÁÜÜÓå ôÜÍÑÜ ÷ïÜå, ´Üå ¹åïÜÏÜÜØ †ÝÃÜºÜÃÜß ËÜßÏÜÜÓß ôÜÜæ³Üß íÜÁÜÜÓå ÷ïÜå. †ÝÃÜºÜÃÜÜå ÓÜåÄÜ ÓÜåèËÜÓÜåè íÜÁÜ´ÜÜå ¡ÑÜ “å. ¹íÜÜ êÜßÁÜÜ ÝíÜÃÜÜ ´ÜÜå ôÜâíÜÜÃÜàØ †ôÜØÍÜíÜ è ËÜÃÜß ÄÜÑÜàØ “å. †ÜÆÜ±Üß ôÜÍÑÜ´ÜÜ ÆÜÂ‘äÝ´ÜÃÜß ÝËÜêÜ‘àêÜ ÆÜÂÝ´Ü‘âì ÷ÜåíÜÜÃÜå ‘ÜÓ±Üå †ÜÆÜ±ÜàØ ¢íÜÃÜ †ô´ÜíÑÜô´Ü ³Ü´ÜàØ ¡ÑÜ “å. ÝÃÜºÜ ÆÜÓ ´ÜåÃÜß ËÜ÷à ÏÜÜåüß œÜÜåü ÆÜ²ß “å, ÆÜ±Ü †ÜÆÜ±ÜÃÜå ´ÜåÃÜÜå ‘Üå‰ ƒÑÜÜêÜ è †ÜíÜ´ÜÜå ÃÜ³Üß. ÝÃÜºÜ ¡±Üå ‘å †å‘ ÄÜåÓèéÓß œÜßè “å, ôÜÏÜÑÜ ÏÜìå ´ÜÜå êÜ‰ êÜßÁÜß, ÃÜ÷Î ´ÜÜå †åÃÜß ‘Üå‰ ƒÜÜôÜ èéÝÓÑÜÜ´Ü ÃÜ³Üß. ÷‘ß‘´Üå ´ÜÜå ÝÃÜºÜ ËÜ÷à èéÓß “å †ÃÜå ´Üå ôÜÏÑÜ‘ ÷ÜåíÜß èéÓß “å. ôÜÏÑÜ‘ ÝÃÜºÜÃÜÜå ôÜÜÏÜÜÃÑÜ †³ÜÚ †å “å ‘å †ÜÆÜ±Üå ôÜÏÜÄÜÂ ïÜÓßÓÃÜå ÓÜµÜå ÝíÜñÜÜÏÜ †ÜÆÜß†å. ôÜâšÏÜ †³ÜÚ “å ‘å èå †ØÄÜÜåÃÜÜå íÑÜ³ÜÚ ‹ÆÜÑÜÜåÄÜ †ÜÆÜ±Üå Ý¹íÜôÜå ÃÜ³Üß ‘Ó´ÜÜ ´Üå †ØÄÜÜåÃÜå üåÃôÜÏÜÜØ ÃÜ ÓÜƒÜß†å. ÏÜ´ÜêÜËÜ ‘å ´Üå †ØÄÜÜåÃÜå ïÜÜØ´Ü Ó÷åíÜÜ ¹‰†å. èå †ØÄÜÃÜß èéÓ “å ´Üå è †ØÄÜÃÜå

ñÜÏÜ †ÜÆÜß†å. ôÜÏÑÜ‘ ÝÃÜºÜ ÝíÜïÜå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜàØ †¹ÖÍÜà´Ü ‹¹Ü÷Ó±Ü †ÜÆÜ´ÜÜØ †ÜçïÜÜå ÓèÃÜßïÜ è±ÜÜíÜå “å ‘å, 1942ÃÜÜ †ÜØ¹ÜåêÜÃÜÏÜÜØ ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜå ÆÜ‘²íÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜ. ´Üå ÆÜ÷åêÜÜØ ÏÜ÷Ü¹åíÜ ¹åôÜÜ‰ ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜå ‘÷åíÜÜ êÜÜÄÑÜÜ ‘å, ``´ÜÏÜÃÜå ÆÜ‘²íÜÜ ÆÜÜåêÜßïÜ †ÜíÜïÜå – ÆÜ‘²ïÜå – íÜÜÓ ÃÜ÷Î êÜÜÄÜå.'' ´ÑÜÜÓå ÄÜÜØÁÜß¢†å ‘ûàØ ‘å, ``÷àØ ³ÜÜå²Üå ÝíÜñÜÜÏÜ ‘Óß êÜŒ. Ý¹íÜôÜÍÜÓÃÜÜå ³ÜÜå²Üå ³ÜÜ‘ “å ´ÜÜå †å‘ ”Üå‘àØ ƒÜÜ‰ êÜŒ.'' †ÜÏÜ ‘÷ßÃÜå ÄÜÜØÁÜß¢ ´ÜÜå ôÜâíÜÜ êÜÜÄÑÜÜ †ÃÜå ”Üå‘ÜØ ƒÜÜíÜÜ ÏÜÜØ²ÒÜ. ÆÜÜåêÜßôÜ †ÜíÜå ´Üå ÆÜ÷åêÜÜØ ÄÜÜØÁÜß¢ ”Üå‘àØ êÜåíÜÜ ‡œ“´ÜÜ ÷´ÜÜ. ´ÜÏÜå ”Üå‘àØ êÜ‰ ïÜ‘ïÜÜå? ÆÜÜåêÜßôÜ †ÜíÜß, ÄÜÜØÁÜß¢ ´ÜÜå ”Üå‘àØ ƒÜÜ‰ÃÜå ´ÜæÑÜÜÓ ³Ü‰ ÄÜÑÜÜ. ÷Ü³Ü ÏÜÜÇ ÁÜÜåÑÜÜØ †ÃÜå ‘÷åíÜÜ êÜÜÄÑÜÜ ‘å, ``ÏÜÜÓÜå êÜÎËÜà-ÆÜÜ±Üß êÜåíÜÜÃÜÜå ôÜÏÜÑÜ ³Ü‰ ÄÜÑÜÜå “å, ´ÜÜå êÜÎËÜà-ÆÜÜ±Üß êÜÜíÜÜå.'' †ÜÃÜå ôÜÏÑÜ‘ ÝÃÜºÜ †ÜåïÜÜå ‘÷å “å. †åÃÜÜå †³ÜÚ †å ³ÜÑÜÜå ‘å ÄÜÜØÁÜß¢ ÝËÜêÜ‘àêÜ ÝíÜñÜÜÏÜÏÜÜØ “å, ‘Üå‰ ÆÜÓåïÜÜÃÜß ´ÜåÏÜÃÜå ¹à:ƒÜß ‘Ó´Üß ÃÜ³Üß, ‘Üå‰ ÄÜÍÜÓÜü ‘å ²Ó ÃÜ³Üß. êÜÎËÜàÆÜÜ±Üß ÆÜßÃÜå ÆÜÜåêÜßôÜÃÜß ÄÜÜ²ßÏÜÜØ ËÜåôÜß ÄÜÑÜÜ, ÄÜÜØÁÜß¢ ïÜÜØ´Ü †ÃÜå ôíÜô³Ü ÷´ÜÜ. êÜÜå‘Üå ËÜÁÜÜ Ó²´ÜÜ ¥ÍÜÜ ÷´ÜÜ. êÜÜå‘Üå†å ÆÜâ“ÒàØ ‘å, ``´ÜÏÜÜÓÜå ‘Üå‰ ôÜØ¹åïÜ?'' ´ÜÜå ‘÷å, ``ÏÜÜÓàØ ¢íÜÃÜ †å è ÏÜÜÓÜå ôÜØ¹åïÜ''. ``èå ËÜ÷ÜÓ Ó÷åïÜå ´Üå ôÜØ¹åïÜ †ÜÆÜïÜå, ÆÜ±Ü †å‘ íÜÜ´Ü ‘÷åíÜÜÃÜß ‘å, ôÜíÜÜÓå ÝËÜÓêÜÜ¢†å †ÜñÜÏÜÃÜß ËÜ‘ÓßÃÜàØ ¹âÁÜ êÜßÁÜàØ ÷´ÜàØ ´ÜåÃÜÜ “ ÆÜæôÜÜ êÜåíÜÜÃÜÜ Ó÷ß ÄÜÑÜÜ “å, ´Üå êÜ‰ÃÜå †ÜñÜÏÜÏÜÜØ èÏÜÜ ‘ÓÜíÜß ¹å¡å.'' †ÜçïÜÜå ‘÷å “å ÝíÜñÜÜÏÜÏÜÜØ èå ÝœÜ¶Ü “å ´Üå †ÜÃÜå ‘÷åíÜÜÑÜ. '42ÃÜß ˜ÜÝÃ´ÜÃÜß †ÜÄÜÏÜÜØ †ÜƒÜÜå ¹åïÜ ôÜìÄÜïÜå, ïÜàØ ³ÜïÜå? †Ü ËÜÁÜàØ ÷ÜåíÜÜ “´ÜÜØ ÆÜ±Ü ‘÷åíÜàØ ‘å ËÜßÓêÜÜ¢ÃÜÜ ¹âÁÜÃÜÜ ÆÜæôÜÜ èÏÜÜ ‘ÓÜíÜß ¹åíÜÜ. †Ü “å ÝíÜñÜÜØÏÜ ÝœÜ¶Ü. †ÜÃÜå †ÜçïÜÜå ‘÷å “å ‘å ôÜÏÑÜ‘ ÝÃÜºÜ. ´ÜåÃÜÜå †³ÜÚ “å ôÜÏÑÜ‘ ÝíÜñÜÜÏÜ. [ôÜÜæèÃÑÜ": ôÜÏÑÜ‘ †Ü÷Ó, ôÜÏÑÜ‘ ñÜÏÜ †ÃÜå ôÜÏÑÜ‘ ÝÃÜºÜ, ÆÜÂ‘ÜïÜ‘": ÄÜÜåÆÜÜì¹ÜôÜ ÆÜüåêÜ, ÝíÜòÜôÜÜÝ÷´ÑÜ ïÜ´ÜÜË¹ß, ÄÜÂØ³ÜÏÜÜìÜ ôÜÝÏÜÝ´Ü, 2001] 

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

309

ËÜÜÆÜàÃÜÜ ÆÜÜØœÜ ²ÜçøüÓ †ÏÜä´ÜêÜÜêÜ íÜåÄÜ²

ËÜÜÆÜà †Üå“ÜÏÜÜØ †Üå“Üå ƒÜÜåÓÜ‘ êÜå´ÜÜ, †Üå“ÜÏÜÜØ †Üå“ß §™Ü êÜå´ÜÜ †ÃÜå †Üå“ÜÏÜÜØ †Üå“ÜØ ‘ÆÜ²ÜØ ÆÜ÷åÓ´ÜÜ. ËÜÜÆÜà ¹å÷ÃÜå èåÏÜ èåÏÜ ´ÜÆÜÜíÜå ´ÜåÏÜ ´ÜåÏÜ ´Üå íÜÁÜà ÃÜå íÜÁÜà ¹ßÆÜ´ÜÜå ¡ÑÜ. ´ÜåÏÜÃÜÜ †ØÄÜ-ÆÜÂ´ÑÜØÄÜÏÜÜØ ËÜÜì‘ÜåÃÜÜ èåíÜÜå ‹ÏÜØÄÜ †ÃÜå ‹´ôÜÜ÷ ÷´ÜÜå. Õ÷¹ÃÜÜ †å‘ íÜÜ‡ôÜÓÜçÑÜå ‘ûàØ ÆÜ±Ü ÷´ÜàØ ‘å ÄÜÜØÁÜß íÜä½ “å “´ÜÜØ ´ÜåÏÜÃÜß œÜÜÏÜ²ßÃÜß ‘ÜÞÃ´Ü ÑÜàíÜÜÃÜÜå èåíÜß “å. ËÜÜÆÜàÃÜÜå À° ÝíÜòÜÜôÜ ÷´ÜÜå ‘å ´Üå†Üå ÓÜåÄÜïÜÑÑÜÜ ÆÜÓ ÆÜü‘Ü‰ÃÜå êÜÜœÜÜÓ ¹ïÜÜÏÜÜØ ‘¹ß ÃÜ÷Î ÏÜÓå. ËÜÜÆÜàÃÜàØ †Ü ‹¶ÜÏÜ †ÜÓÜåÄÑÜ ´ÜåÏÜÃÜÜ ÆÜÜØœÜ ²ÜçøüÓÜåÃÜå †ÜÍÜÜÓß ÷´ÜàØ. †Ü ²ÜçøüÓÜå ôÜ¹ÜôÜíÜÚ¹Ü ´ÜåÏÜÃÜß ôÜØÍÜÜì ÓÜƒÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ. ËÜÜÆÜà ÆÜ±Ü ´ÜåÏÜÃÜå Ý¹êÜ³Üß œÜÜ÷´ÜÜ. ´ÜåÏÜÃÜß ÆÜÂïÜØôÜÜÏÜÜØ ËÜÜÆÜà†å †å‘ ÆÜàô´Ü‘ ÆÜ±Ü êÜƒÑÜàØ “å: †ÜÓÜåÄÑÜÃÜß œÜÜíÜß. ËÜÜÆÜàÃÜÜØ ‹¶ÜÏÜ ÆÜàô´Ü‘ÜåÏÜÜØÃÜàØ †Ü †å‘ “å. †Ü ÆÜàô´Ü‘ ÆÜÓ³Üß ¡±Üß ïÜ‘ÜÑÜ “å ‘å ËÜÜÆÜà ïÜÓßÓÃÜß ´ÜØ¹àÓô´Üß ÃÜå ôÉâÝ´ÜÚÃÜå ‘åüêÜàØ ÏÜ÷¶íÜ †ÜÆÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ. ´Üå†Üå ÏÜÜÃÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ ‘å ôíÜô³Ü ïÜÓßÓÏÜÜØ è ôíÜô³Ü ÏÜÃÜ †ÃÜå ôíÜô³Ü †Ü´ÏÜÜ íÜôÜß ïÜ‘å “å. ËÜÜÆÜà †Ü ¹åïÜÃÜå ôíÜô³Ü íÑÜÞø´Ü†ÜåÃÜÜ ¹åïÜ ´ÜÓß‘å ¡åíÜÜÃÜß †ÜïÜÜ ôÜåíÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ. ´Üå³Üß ´ÜåÏÜ±Üå ²ÜçøüÓÜå ÆÜ±Ü †åíÜÜ ÆÜôÜØ¹ ‘ÑÜÜÚ ‘å èå ôÜåíÜÜ ´ÜÜå ôÜÜæÃÜß ‘Óå ÆÜ±Ü Éß ‘Üå‰ÃÜß ÆÜÜôÜå ÃÜ êÜå. ËÜÜÆÜàÃÜÜå ÆÜÂ³ÜÏÜ ²ÜçøüÓ ÷´ÜÜå ÆÜÜ±Üß. ÆÜÜ±ÜßÏÜÜØ ³ÜÜ‘ ‹´ÜÜÓíÜÜÃÜß †¹ÖÍÜà´Ü ïÜÞø´Ü Ó÷åêÜß “å. ôÃÜÜÃÜ ‘ÓßÃÜå †ÜÆÜ±Üå ‘åíÜÜ ´ÜÜ¡ÏÜÜ¡ ³Ü‰ è‰†å “ß†å! ôÃÜÜÃÜ ïÜÓßÓÃÜß †Ø¹ÓÃÜß ÄÜÓÏÜßÃÜå ¹âÓ ‘Óå “å. ÝíÜÝíÜÁÜ ÆÜÂ‘ÜÓÃÜÜØ ôÃÜÜÃÜÜå³Üß †ÃÜå‘ ÓÜåÄÜÜå ÆÜ±Ü ÏÜüÜ²ß ïÜ‘ÜÑÜ “å. «Ø²Ü †ÃÜå ÄÜÓÏÜ ÆÜÜ±ÜßÃÜÜØ ‘ÝüôÃÜÜÃÜ †ÃÜå‘ ÓÜåÄÜÜåÏÜÜØ êÜÜÍÜ¹ÜÑÜ‘ ÃÜßíÜ²å “å. ÏÜÓ±ÜÆÜ³ÜÜÓß†å ÆÜ²åêÜÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ¹ß‘ÓÜÃÜå ËÜÜÆÜà†å †Ü èêÜÝœÜÝ‘´ôÜÜ³Üß è ÓÜåÄÜÃÜÜ ÆÜØ¡ÏÜÜØ³Üß “Üå²ÜíÑÜÜå ÷´ÜÜå. ™Ü±ÜÜƒÜÓÜ ÓÜåÄÜÜå ÆÜåüÏÜÜØ ÄÜØ¹‘ß ÍÜåÄÜß ³Ü‰ èíÜÜ³Üß ³ÜÜÑÜ “å. ´ÜåÃÜß ôÜÜÉôÜâÉß ÏÜÜüå ÆÜÜ±Üß 310

‘Ó´ÜÜØ œÜÝ²ÑÜÜ´ÜÜå ËÜß¡å ‘Üå‰ ‹ÆÜÜÑÜ ÃÜ³Üß. Ý¹íÜôÜÏÜÜØ ÆÜâÓ´ÜÜ ÆÜÂÏÜÜ±ÜÏÜÜØ ÆÜÜ±Üß ÆÜßíÜÜ³Üß †³ÜíÜÜ ÄÜÓÏÜ ÆÜÜ±ÜßÏÜÜØ êÜÎËÜàÃÜÜå ³ÜÜå²Üå‘ ÓôÜ ‘å ÏÜÁÜ êÜåíÜÜ³Üß ÆÜÜœÜÃÜÝ˜ÑÜÜÃÜå ÏÜ¹¹ ³ÜÜÑÜ “å †ÃÜå ÆÜåü ôÜÜÉ Ó÷å “å. ËÜÜÆÜàÃÜÜå ËÜß¡å ²ÜçøüÓ ÷´ÜÜå ôíÜœ“ ÏÜÜüß. ÏÜÜüßÏÜÜØ †Ø¹ÓÃÜÜ èâÃÜÜ ÝíÜ‘ÜÓÃÜå è²ÏÜâì³Üß ÃÜÜËÜâ¹ ‘ÓíÜÜÃÜß †¹ÖÍÜà´Ü ïÜÞø´Ü “å. ËÜÜÆÜà ÓÜåè ÆÜåü ÆÜÓ †å‘ ‘êÜÜ‘ ÍÜßÃÜß ÏÜÜüß ÏÜâ‘´ÜÜ. †ÜÏÜ ‘ÓíÜÜ³Üß ‘ËÜÝèÑÜÜ´Ü ¹âÓ ³ÜÜÑÜ “å. †ÜØƒÜÜå ¹àƒÜå ´ÑÜÜÓå †ÜØƒÜÜå ÆÜÓ ËÜÜÆÜà ÍÜßÃÜß ÏÜÜüß ÏÜâ‘´ÜÜ. íÜÎ“ß ‘Ó²å ´ÑÜÜÓå ÆÜ±Ü ´Üå†Üå ÏÜÜüßÃÜÜå ÆÜÂÑÜÜåÄÜ ‘Ó´ÜÜ. ËÜÜÆÜàÃÜÜå µÜß¡å ²ÜçøüÓ ÷´ÜÜå ‹ÆÜíÜÜôÜ. ¡å‘å ´ÜåÏÜÃÜÜ ™Ü±ÜÜƒÜÓÜ ‹ÆÜíÜÜôÜ †ÜÁÑÜÜÞ´ÏÜ‘ ‘ÜÓ±ÜÜå³Üß ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜ ÷´ÜÜ, “´ÜÜØ ‹ÆÜíÜÜôÜÃÜÜå ïÜÜÓßÝÓ‘ êÜÜÍÜ ÆÜ±Ü ËÜÜÆÜàÃÜß ÀÞóü†å †Üå“Üå ÃÜ ÷´ÜÜå. ™Ü±ÜÜ ÓÜåÄÜÜå ´ÜÜå ÝÃÜÓ³ÜÚ‘ íÜô´Üà†Üå ÷ÜåèÓßÏÜÜØ «ÜØôÑÜÜ ‘ÓíÜÜ³Üß ³ÜÜÑÜ “å. ‹ÆÜíÜÜôÜ³Üß ïÜÓßÓÃÜÜ ÆÜÜœÜÃÜ´ÜØµÜÃÜå †ÜÓÜÏÜ ÏÜìå “å. ‹ÆÜíÜÜôÜ †Ø¹ÓÃÜß ôÜÉÜ‰ÏÜÜØ ÏÜ¹¹ ‘Óå “å. ôÜÜÓàØ ´ÜÜå †å “å ‘å †ÜÆÜ±Üå ƒÜÜíÜÜÆÜßíÜÜÏÜÜØ è ôÜÜíÜœÜå´Üß ÓÜƒÜß†å. ÍÜâƒÜ êÜÜÄÜå ´ÑÜÜÓå è †ÃÜå ôÜÜÓß ÆÜå«å ÏÜ÷åÃÜ´Ü ‘ÑÜÜÚ ÆÜ“ß è ƒÜÜíÜàØ ¡å‰†å. †ÜíÜß ‘Üì¢ ÓÜƒÑÜÜ ÆÜ“ß ÆÜ±Ü ¡å ‘ËÜÝèÑÜÜ´Ü, êÜÜå÷ßÃÜÜå ™ÜüÜ²Üå, ´ÜÜíÜ, †ÆÜœÜÜå ‘å ôÜÜØÁÜÜÃÜÜå ¹àƒÜÜíÜÜå ³Ü‰ †ÜíÜå ´ÜÜå ‹ÆÜíÜÜôÜ³Üß ´ÜåÃÜå ÏÜüÜ²ß†å. ËÜÜÆÜàÃÜÜå œÜÜå³ÜÜå ²ÜçøüÓ ÷´ÜÜå íÑÜÜÑÜÜÏÜ. íÑÜÜÑÜÜÏÜÏÜÜØ ËÜÜÆÜàÃÜå `†å‘ ÆÜØ³Ü ¹Üå ‘Üè'íÜÜìß ÃÜßÝ´Ü ÆÜôÜØ¹ ÷´Üß. †åüêÜå ‘å íÑÜÜÑÜÜÏÜ ´ÜÜå ³ÜÜÑÜ ÆÜ±Ü ôÜÜ³Üå ôÜÜ³Üå ‘ÜÏÜ ÆÜ±Ü ³ÜÜÑÜ. ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ †ÜñÜÏÜÏÜÜØ ´Üå†Üå ËÜ÷à ÏÜÜåè³Üß ™ÜØüß œÜêÜÜíÜ´ÜÜ, ÓÇÝüÑÜÜå ‘ÜØ´Ü´ÜÜ ‘å ‘ÜÆÜ² íÜ±Ü´ÜÜ. ´Ü‘ ÏÜìå ´ÑÜÜÓå ‘ÆÜ²ÜØ ÁÜÜå´ÜÜ, íÜÜôÜ±Ü ÏÜÜØè´ÜÜ †ÃÜå ÆÜÜÑÜƒÜÜÃÜÜØ ôÜÜÉ ‘Ó´ÜÜ. ÉÓíÜÜÃÜàØ ´ÜåÏÜÃÜå ÃÜÜÃÜÆÜ±Ü³Üß è ÝÆÜÂÑÜ ÷´ÜàØ. [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

êÜØ²ÃÜÏÜÜØ ÍÜ±Ü´ÜÜ ÷´ÜÜ ´ÑÜÜÓå ÆÜ±Ü ¹ôÜËÜÜÓ ÏÜÜ‰êÜ ÓÜåè œÜÜêÜ´ÜÜ. ¹ÝšÜ±Ü †ÜÝÊ‘ÜÏÜÜØ ´ÜÜå ÆÜœÜÜôÜ ÆÜœÜÜôÜ ÏÜÜ‰êÜ ôÜàÁÜß œÜÜêÜß ÃÜÜƒÜ´ÜÜ. íÜä½ÜíÜô³ÜÜÏÜÜØ ÆÜ±Ü ´Üå†Üå ÉÓíÜÜÃÜàØ ‘¹ß œÜâ‘´ÜÜ ÃÜ÷Î. ´Üå†Üå ‘÷å´ÜÜ, †å‘ Ý¹íÜôÜ ƒÜÜíÜÜÃÜàØ ÃÜ ÏÜìå ´ÜÜå œÜÜêÜå, §™Ü ÆÜ±Ü †Üå“ß ÏÜìå ´ÜÜå ÕœÜ´ÜÜ ÃÜ÷Î, ÆÜ±Ü ÉÓíÜÜÃÜàØ ÃÜ ÏÜìå ´ÜÜå ËÜßÏÜÜÓß †ÜíÜß è ¡±ÜÜå. †ÃÜå ËÜÜÆÜàÃÜÜå ÆÜÜØœÜÏÜÜå ÃÜå ôÜÜæ³Üß ÏÜÜåüÜå ²ÜçøüÓ ÷´ÜÜå ÓÜÏÜÃÜÜÏÜ. ôÜÜœÜÜ ù¹ÑÜ³Üß èÆÜåêÜÜ ÓÜÏÜÃÜÜÏÜÃÜå ´Üå†Üå ËÜÁÜÜ ÓÜåÄÜÃÜÜå ÓÜÏÜËÜÜ±Ü ‹ÆÜÜÑÜ ÏÜÜÃÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ. ŸÑÜÜÓå ´ÜåÏÜÃÜå ¹íÜÜ ‘å ‡ÃèåøïÜÃÜ êÜåíÜÜÃÜß íÜÜ´Ü ‘÷åíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜ´Üß ´ÑÜÜÓå ´Üå†Üå ‘÷å´ÜÜ ‘å ÏÜÜÓÜå ²ÜçøüÓ ´ÜÜå ÓÜÏÜ “å. ËÜß¢ ‘Üå‰ ¹íÜÜÃÜß ÏÜÜÓå èéÓ ÃÜ³Üß. ¡å †ÜÆÜ±Üß ÓÜåÄÜÏÜàø´Ü ³ÜíÜÜÃÜß ‡œ“Ü ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå †å ÏÜÜüå †ÜÆÜ±Üå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÏÜÃÜÃÜå ÆÜ±Ü ôíÜô³Ü ‘Óß†å. †ÜÏÜÜØ ÓÜÏÜÃÜÜÏÜ †ÜÆÜ±ÜÃÜå ™Ü±Üß ÏÜ¹¹ ‘Óß ïÜ‘å “å. ´Üå †ÜÆÜ±ÜÃÜå ÓÜåÄÜÃÜÜå ïÜÜØ´Ü ÝœÜ¶Üå ôÜÜÏÜÃÜÜå ‘ÓíÜÜÃÜß †ÃÜå ´ÜåÃÜå ôÜ÷ÃÜ ‘ÓíÜÜÃÜß ïÜÞø´Ü †ÜÆÜå “å. ËÜÜÆÜà†å ÆÜÜå´ÜÜÃÜß `†Ü´ÏÜ‘³ÜÜ'ÏÜÜØ êÜƒÑÜàØ “å ‘å ÆÜÜ±Üß, ÏÜÜüß, ‡´ÑÜÜÝ¹ÃÜÜ ™ÜÓÄÜ³³Üà ‹ÆÜœÜÜÓÜå³Üß †å‘ ÷¡ÓÏÜÜØ³Üß ÃÜíÜôÜÇÃÜííÜÜ±ÜàØ ‘åôÜ ôÜÜÓÜ ³Ü‰ ïÜ‘å “å. šÜ±Üå šÜ±Üå íÜæ¾,

ËÜÜÆÜàÃÜÜå À° ÝíÜòÜÜôÜ ÷´ÜÜå ‘å ´Üå†Üå ÓÜåÄÜïÜÑÑÜÜ ÆÜÓ ÆÜü‘Ü‰ÃÜå êÜÜœÜÜÓ ¹ïÜÜÏÜÜØ ‘¹ß ÃÜ÷Î ÏÜÓå. ËÜÜÆÜàÃÜàØ †Ü ‹¶ÜÏÜ †ÜÓÜåÄÑÜ ´ÜåÏÜÃÜÜ ÆÜÜØœÜ ²ÜçøüÓÜåÃÜå †ÜÍÜÜÓß ÷´ÜàØ. †Ü ²ÜçøüÓÜå ôÜ¹ÜôÜíÜÚ¹Ü ´ÜåÏÜÃÜß ôÜØÍÜÜì ÓÜƒÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ. ËÜÜÆÜà ÆÜ±Ü ´ÜåÏÜÃÜå Ý¹êÜ³Üß œÜÜ÷´ÜÜ. ´ÜåÏÜÃÜß ÆÜÂïÜØôÜÜÏÜÜØ ËÜÜÆÜà†å †å‘ ÆÜàô´Ü‘ ÆÜ±Ü êÜƒÑÜàØ “å: †ÜÓÜåÄÑÜÃÜß œÜÜíÜß. ËÜÜÆÜàÃÜÜØ ‹¶ÜÏÜ ÆÜàô´Ü‘ÜåÏÜÜØÃÜàØ †Ü †å‘ “å. †Ü ÆÜàô´Ü‘ ÆÜÓ³Üß ¡±Üß ïÜ‘ÜÑÜ “å ‘å ËÜÜÆÜà ïÜÓßÓÃÜß ´ÜØ¹àÓô´Üß ÃÜå ôÉâÝ´ÜÚÃÜå ‘åüêÜàØ ÏÜ÷¶íÜ †ÜÆÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ

÷‘ßÏÜ †ÃÜå ¹Üø´ÜÓÃÜå ´ÑÜÜØ ¹Üå²íÜÜ³Üß ÃÜå ïÜÓßÓÏÜÜØ ¡´Ü ¡´ÜÃÜÜØ íÜôÜÜ±ÜÜØ †ÃÜå ÓôÜÜÑÜ±ÜÜå ÍÜÓíÜÜ³Üß ÏÜÃÜàóÑÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ ¢íÜÃÜ üâØ‘àØ ‘Óå “å, †åüêÜàØ è ÃÜ÷Î ÆÜ±Ü ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÏÜÃÜ ‹ÆÜÓÃÜÜå ‘ÜËÜâ ÆÜ±Ü ƒÜÜå‰ ËÜåôÜå “å, ´Üå³Üß ÏÜÃÜàóÑÜ´íÜ ƒÜÜå‰ ËÜåôÜå “å, †ÃÜå ïÜÓßÓÃÜÜå ôíÜÜÏÜß Ó÷åíÜÜÃÜå ËÜ¹êÜå ïÜÓßÓÃÜÜå ÄÜàêÜÜÏÜ ËÜÃÜå “å. [ËÜÜÆÜàÃÜå ¹ôÜ †ØèÝêÜÏÜÜØ³Üß üâØ‘ÜíÜßÃÜå] 

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

311

´ÜÏÜôÜÏÜÜØ³Üß ÓèôÜ†ÃÜå ÓèôÜÏÜÜØ³Üß ôÜ¶íÜ ´ÜÓÉÃÜß ÄÜÝ´ÜÃÜß ‘³ÜÜ : êÜå. ÝÏÜ”åÓÜËêÜ ‹ÉåÚ ¹ÝÓºÃÜÜÓÜÑÜ±Ü ÆÜÂÉàêêÜ ÓÜíÜêÜ ÄÜÑÜÜ †Ø‘ÏÜÜØ è±ÜÜíÑÜàØ ´ÜåÏÜ ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜÜ êÜåƒÜ‘ ÝíÜøüÓ ûàÄÜÜåÃÜÜ ƒÜà¹ÃÜÜ ÝíÜœÜÜÓ ÏÜàèËÜ, `†¤ÜÜÃÜ †ÃÜå ¹ÜÝÓºÒ †Ü ÆÜä³íÜß ÆÜÓ ŸÑÜÜØ êÜÄÜß ‘ÜÑÜÏÜ ÷ïÜå, ´ÑÜÜØ êÜÄÜß †Ü ¡´ÜÃÜÜØ ÆÜàô´Ü‘Üå ÷ÓÝÄÜè ÝÃÜÓàÆÜÑÜÜåÄÜß ÃÜ÷Î ËÜÃÜå.' ´Üå³Üß †ÜíÜÜØ ÆÜàô´Ü‘Üå íÜÁÜà ÃÜå íÜÁÜà êÜÜå‘Üå ôÜàÁÜß ÆÜ÷ÜÇœÜÜ²íÜÜ ôÜ÷å´Üà íÜÜ´ÜÜíÜÓ±Ü ÝÃÜÏÜÜÚ±Ü ³ÜíÜàØ ¡å‰†å. †ÜÏÜ ÝíÜœÜÜÓ´ÜÜØ ÆÜàô´Ü‘ÃÜÜ ïÜøÑÜ ´ÜåüêÜÜØ íÜÁÜà ÆÜÜôÜÜØ íÜÜœÜ‘Üå ôÜàÁÜß ÆÜÂôÜÜÓíÜÜ †Ü ÆÜàô´Ü‘ÃÜÜå ÆÜÝÓœÜÑÜ ÏÜÜµÜ †å‘ êÜåƒÜ‘ ÆÜÜôÜå ÃÜ ‘ÓÜíÜ´ÜÜØ ÝíÜÝíÜÁÜ ÝíÜóÜÑÜ šÜåµÜÃÜÜ ‘àêÜ µÜ±Ü êÜåƒÜ‘Üå ÆÜÜôÜå ‘ÓÜíÜíÜÜÃÜàØ ÃÜ’ß ‘ÑÜàÛ": ÄÜÑÜÜ †Ø‘ÏÜÜØ ÆÜàô´Ü‘ÃÜÜå íÑÜÜÆÜ‘ ÆÜÝÓœÜÑÜ ÓÏÜåïÜ ËÜß. ïÜÜ÷å ‘ÓÜíÑÜÜå. †ÜíÜ´ÜÜ †Ø‘ÏÜÜØ ¹à:ƒÜ-¹ÜÝÓºÒÃÜå ‘åÃºÏÜÜØ ÓÜƒÜß ÆÜÝÓœÜÑÜ ‘ÓÜíÜïÜå ¹ÝêÜ´ÜôÜØíÜå¹ÃÜÜÃÜÜ ôÜØíÜÜ÷‘ œÜØ¹à ÏÜ÷åÝÓÑÜÜ. †Ü †Ø‘ÏÜÜØ ÆÜÝÓœÜÑÜ `‘àÏÜÜÓ'ÃÜÜ ôÜ÷´ÜØµÜß †ÃÜå ôÜÜÝ÷´ÑÜ‘ÜÓ ÆÜÂÉàêêÜ ÓÜíÜêÜÃÜß ÀÝóü†å. . . .

`ÏÜÇ

ôÜÏÜÜèÃÜå èå ÃÜà‘ôÜÜÃÜ ‘ÑÜàÛ ÷´ÜàØ, ´ÜåÃÜß ´ÜàêÜÃÜÜÏÜÜØ ôÜÏÜÜèå ÏÜÃÜå ™Ü±ÜàØ íÜÁÜÜÓå ÃÜà‘ôÜÜÃÜ ‘ÑÜàÛ “å, †ÃÜå ´Üå íÜôÜâêÜ ‘ÓíÜÜÃÜÜå ÏÜÃÜå †ÝÁÜ‘ÜÓ “å.' (ÆÜä. 35) †åÏÜ ÝÃÜè‘´ÜÚä´íÜÃÜÜå ÃÑÜÜÑÜ ‘Ó´ÜÜ, ôÜÜíÜ ÃÜ¢íÜÜ ÄÜàÃÜÜôÜÓ ÆÜÜØœÜ íÜóÜÚ ÃÜå ÆÜ“ß ÍÜÜÄÜß èíÜÜÃÜÜ ÆÜÂÑÜÜôÜôÜÓ “åíÜüå †ÜåÄÜ±ÜßôÜ íÜóÜÚ ôÜ¡ ÆÜÜÏÜÃÜÜÓ ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜß ¢íÜÃÜÄÜÜ³ÜÜÃÜàØ íÜÜô´ÜíÜ¹ïÜßÚ †ÜêÜåƒÜÃÜ ÝíÜøüÓ ûâÄÜÜå (1802-1885)†å †åÏÜÃÜß

êÜå ÝÏÜ”åÓÜËêÜ ‹ÉåÚ ¹ÝÓºÃÜÜÓÜÑÜ±Ü êÜåƒÜ‘": ÝíÜ‘üÓ ûâÄÜÜå †ÃÜàíÜÜ¹-ôÜØÆÜÜ¹ÃÜ": ÄÜÜåÆÜÜì¹ÜôÜ ¢íÜÜÍÜÜ‰ ÆÜüåêÜ ÆÜÂ‘ÜïÜ‘": ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜ ÏÜØÝ¹Ó ÆÜàÃÜ: ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜ íÜóÜÚ": 2015 ÆÜÜ‘àØ ÆÜâ«àØ, ôÜÜ‡”": 5.5'×8.5' ÆÜÜÃÜÜØ 512, _ 350

312

ôÜàƒÑÜÜ´Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ êÜå ÝÏÜ”åÓÜËêÜ ‹ÉåÚ ¹ÝÓºÃÜÜÓÜÑÜ±ÜÏÜÜØ ‘ÑÜàÛ “å. ÆÜœÜßôÜ íÜóÜÚ †å‘êÜíÜÜÑÜàØ ¢íÜÃÜ ¢íÜÃÜÜÓ, ‘Üå‰ÃÜÜå ÆÜ±Ü ÆÜÂåÏÜ ÃÜ÷Î ÆÜÜÏÜÃÜÜÓ, ÃÜ ÝÆÜ´ÜÜ, ÃÜ ÆÜÝ´Ü ‘å ÃÜ ÝÏÜµÜ ËÜÃÜÃÜÜÓ ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜß †Ü ‘³ÜÜÏÜÜØ ÆÜÂÜÓØÍÜå ÝËÜïÜÆÜå †åÃÜÜÏÜÜØ ôÜ¹ÜœÜÜÓÃÜß ‹óÜÜ èÄÜíÜß †ÃÜå ‘ÜçôÜåüå ÆÜÂåÏÜÃÜß ‹óÜÜ èÄÜíÜß †å ™ÜüÃÜÜ†å †åÃÜàØ ÏÜÃÜÜåèÄÜ´Ü ËÜ¹êÜÜÑÜàØ †ÃÜå ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜÜå ÃÜíÜÜå †íÜ´ÜÜÓ ³ÜÑÜÜå. ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜ ôÜÜ³Üå †ÃÑÜ ÆÜÜµÜÜå †ÃÜå ™ÜüÃÜÜ†Üå ¿ÜÓÜ ÝíÜøüÓ ûâÄÜÜå†å ‘³ÜÜÃÜÜå èå †Ü‘ÜÓ ÓœÑÜÜå “å ´ÜåÏÜÜØ ôÜèÚ‘ÃÜß ‘³ÜÜÄÜâØ³Ü±ÜßÃÜß ‘ìÜÃÜàØ ôÜàÍÜÄÜ ¹ïÜÚÃÜ ³ÜÜÑÜ “å. ‘³ÜÜ êÜåƒÜ‘å èå ÝíÜÝíÜÁÜ ÆÜÂÑÜàÞø´Ü†Üå ‘Óß “å ´Üå íÜÜœÜ‘ÃÜå ‘³ÜÜ ôÜÜ³Üå ¡å²ß ¹å “å. ÏÜâì ‘³ÜÜÃÜå †ÜêÜØËÜÃÜ †ÜÆÜ´Üß ™ÜüÃÜÜ†ÜåÃÜÜ †Ø‘Üå²Ü †åíÜß ôÜàœÜÜÓà´ÜÜ³Üß ÄÜÜå«íÜÜÑÜÜ “å ‘å ôÜÏÜÄÜÂ ‘³ÜÜ íÜÜœÜ‘ÃÜå è‘²ß ÓÜƒÜå “å. †÷Î ³ÜåœÜÜÓÝ²ÑÜÓÜå ¹ØÆÜ´ÜßÃÜß ‘³ÜÜ “å ´ÜÜå ÊåÃœÜ˜ÜØÝ´ÜÃÜß ‘³ÜÜ †ÜêÜåƒÜß ´Ü´‘ÜêÜßÃÜ ‡Ý´Ü÷ÜôÜÃÜå íÜ±ÑÜÜå “å. †÷Î œÜåÝÓÑÜôÜ †ÃÜå ‘ÜçôÜåüÃÜß ÆÜÂ±ÜÑÜ‘³ÜÜ “å. ´Üå “Ø´ÜÜ, ÝíÜøüÓ ûâÄÜÜåÃÜå ÏÜâì ´ÜÜå ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜÜ ËÜ¹êÜÜÑÜåêÜÜ ÏÜÃÜÜåèÄÜ´Ü ¿ÜÓÜ íÜÜ´Ü ´ÜÜå ‘ÓíÜß “å ÏÜÃÜàóÑÜÃÜß ´ÜÏÜôÜÏÜÜØ³Üß ÓèôÜÏÜÜØ †ÃÜå ÓèôÜÏÜÜØ³Üß ôÜ¶íÜ ´ÜÓÉÃÜß ÄÜÝ´ÜÃÜß. ÝíÜøüÓ ûâÄÜÜåÃÜàØ êÜšÑÜ ´ÜÜå “å ÏÜÜÃÜíÜôÜÏÜÜèÃÜàØ íÜÜô´ÜíÜ ¹ïÜÚÃÜ. ôÜÏÜÜèíÑÜíÜô³ÜÜÃÜå [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

êÜßÁÜå ÏÜÃÜàóÑÜå †ÃÜàÍÜíÜåêÜß íÑÜ³ÜÜ-íÜå¹ÃÜÜ ÆÜ“ß ÆÜ±Ü †å è ÏÜÃÜàóÑÜÃÜÜ ¢íÜÃÜÏÜÜØ †ÜíÜåêÜÜ ÆÜÝÓíÜ´ÜÚÃÜÃÜß †Ü ‘³ÜÜ ‘êÜÜ´ÏÜ‘ Óß´Üå †ÝÍÜíÑÜø´Ü ³Ü‰ “å. ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜ ôÜÜœÜÜ †³ÜÚÏÜÜØ `ÏÜ÷ÜÆÜàÓàóÜ' “å. †å ‘ïÜàØ “àÆÜÜíÜ´ÜÜå ÃÜ³Üß. ôÜÏÜÑÜ †ÜíÜ´ÜÜØ ôÜ´ÑÜÃÜå ËÜÓÜËÜÓ †ÝÍÜíÑÜø´Ü ‘Óå “å. †Ü ËÜä÷¹Ö ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜÜå †ÜÓØÍÜ ÝíÜøüÓ ûâÄÜÜå†å ²ß. ÆÜÓÄÜ±ÜÜÏÜÜØ íÜôÜ´ÜÜ íÑÜÞø´ÜÏÜÜµÜÏÜÜØ ñÜ½Ü ÓÜƒÜ´ÜÜ ÁÜÏÜÜÚœÜÜÑÜ ÏÜÜç. ÝÏÜÓåêÜÃÜß ÝíÜÝïÜóü ÏÜÜÃÜíÜ´ÜÜíÜÜ¹ß “ËÜß³Üß ‘ÑÜÜåÚ “å, èåÏÜÃÜß ÏÜÜÃÑÜ´ÜÜ ÷´Üß ‘å, `íÜæ¹ÃÜÜ ™ÜÓÃÜàØ ËÜÜÓ±ÜàØ ‘¹ß ËÜØÁÜ ÃÜ ‘ÓíÜàØ ¡å‰†å, †ÃÜå ÆÜÜ¹ÓßÃÜÜ ™ÜÓÃÜàØ ËÜÜÓ±ÜàØ ÷ØÏÜåïÜ ‹™ÜÜ²àØ Ó÷åíÜàØ ¡å‰†å.' (ÆÜä. 21). †Ü ÁÜÏÜÜÚœÜÜÑÜÚÃÜÜ ´ÑÜÜØ ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÏÜÜØ ÝÃÜéÆÜÜÑÜåêÜ ÷²ÁÜâ´Ü ÏÜàôÜÜÉÓ, †ÜíÜßÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ôÜÜœÜß †ÜåìƒÜ †ÜÆÜå “å. ´ÑÜÜÓ ÆÜ“ß ÆÜ±Ü ÁÜÏÜÜÚœÜÜÑÜÚ ÝÃÜ:ôÜØ‘ÜåœÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ´ÑÜÜØ †ÜïÜÓÜå †ÜÆÜå “å. ÁÜÏÜÜÚœÜÜÑÜÚÃÜÜ †Ü †Üæ¹ÜÑÜÚÃÜß ÆÜåêÜÜ ÏÜàôÜÜÉÓ ÆÜÓ ‘Üå‰ †ôÜÓ ³Ü´Üß ÃÜ³Üß. †å ÁÜÏÜÜÚœÜÜÑÜÚÃÜÜ ´ÑÜÜØ œÜÜåÓß ‘Óå “å. †Ü ÏÜàôÜÜÉÓ ´Üå ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜ"–"†Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜÜå ÃÜÜÑÜ‘. íÜìß †å †å‘ ÄÜÜÓà²ßÃÜÜ “Üå‘ÓÜÃÜÜå ÝôÜ’Üå ÆÜ²ÜíÜß êÜå “å, ÆÜ±Ü ÆÜ“ß †åÃÜÜå ôÜÏÜÑÜ ËÜ¹êÜÜÑÜ “å. ˜ÏÜïÜ: †å †å‘ ôÜÏÜä½ íÑÜÞø´Ü ËÜÃÜå “å. †å ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÏÜÜØ³Üß ÏÜå²ôÜßÃÜ ËÜÃÜå “å. ÆÜÜØ‹ÓÜåüßÃÜß ‘ÓåêÜß œÜÜåÓß ËÜ¹êÜ êÜï‘Óß íÜ÷Ü±Ü ‹ÆÜÓ ôÜƒÜ´Ü ÏÜèâÓßíÜÜìß ÆÜÜØœÜ íÜóÜÚÃÜß ‘å¹ÃÜß ôÜ¡ ÆÜÜÏÜåêÜ ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜàØ ÏÜÜÃÜôÜ †åÃÜÜ ´ÜÓÉÃÜÜ ôÜÏÜÜèÃÜÜ íÑÜíÜ÷ÜÓ³Üß ÝíÜ‘ä´Ü ³ÜÑÜàØ ÷´ÜàØ, ÆÜÓÃ´Üà †åÃÜÜ ïÜÓßÓÏÜÜØ `†ÏÜÜÆÜ ËÜì' ÷´ÜàØ. †åÃÜÜ ïÜÓßÓÃÜß ƒÜâËÜßÃÜå ÝíÜøüÓ ûâÄÜÜå†å †ÜÏÜ ïÜË¹ô³Ü ‘Óß “å": ´Üå ™Ü±Üß íÜÜÓ †åíÜÜØ ÏÜÜåüÜØ íÜèÃÜÜå †ÁÁÜÓ ‘Óß ïÜ‘´ÜÜå ´Ü³ÜÜ §œÜÜØ ÓÜƒÜß ïÜ‘´ÜÜå ‘å, ´ÜåÃÜÜ ôÜÜ³Üß†Üå†å ´ÜåÃÜàØ ÃÜÜÏÜ `¹àÏÜ‘êÜÜôÜ' ÆÜÜ²ÒàØ ÷´ÜàØ. ´ÜåÃÜß œÜÆÜì´ÜÜ ´ÜÜå ´ÜåÃÜÜ ËÜìÃÜå ÆÜ±Ü üÆÜß è´Üß ÷´Üß. íÜ÷Ü±Ü ‹ÆÜÓÃÜÜ ‘å¹ß†Üå, ‘å èå†Üå ÝÃÜÓØ´ÜÓ ÃÜÜôÜß “âüíÜÜÃÜß ´ÜÓ‘ßËÜÜå è ïÜÜåÁÜ´ÜÜ Ó÷å´ÜÜ ÷ÜåÑÜ “å, ´Üå†Üå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ïÜÓßÓÃÜÜ ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

ôÜÏÜÜè ‘åíÜÜå ÍÜÜ´ÜßÄÜì “å ´ÜåÃÜß ÆÜÂ´ÜßÝ´Ü ûâÄÜÜå†å †Ü ‘³ÜÜ ¿ÜÓÜ ‘ÓÜíÜß “å. †å ôÜÜ³Üå ‘³ÜÜÃÜß †ÝÍÜíÑÜÞø´ÜÃÜß ‘ìÜ ³Ü‘ß ÍÜÜíÜ‘ÃÜÜ ÏÜÃÜÃÜÜå ´ÜÜÓ ‘³ÜÜÏÜÜØ ÝÃÜéÆÜÜÑÜåêÜ ™ÜüÃÜÜ ôÜÜ³Üå ¡å²ÜÑÜ “å. ÆÜÜµÜÜå ÆÜÂ´ÑÜå ÍÜÜíÜ‘ÃÜå øÑÜÜØ‘ ôÜ÷ÜÃÜàÍÜâÝ´Ü ¥ÆÜèå “å ´ÜÜå øÑÜÜØ‘ †ÍÜÜíÜ èÃÏÜå “å. †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ ÍÜÜíÜ‘ÃÜå †å‘ †åíÜß †ÜØ´ÜÓôÜÉÓ ‘ÓÜíÜå “å ‘å èåÃÜÜ³Üß ÍÜÜíÜ‘ÃÜàØ ÝíÜœÜÜÓ´ÜØµÜ ôÜèÄÜ ³Ü‰ ¡ÑÜ “å

ôÃÜÜÑÜà†ÜåÃÜå ƒÜÜôÜ ÆÜÂ‘ÜÓå ÓÜåè ´ÜÜêÜßÏÜ †ÜÆÜßÃÜå ´ÜæÑÜÜÓ ‘Óå “å. ôÜßÁÜÜ íÜìÜ ‹ÆÜÓ ÝƒÜôÜ‘ÜåêÜßÃÜß ÆÜå«å œÜ²ß èíÜàØ, ‘å ôÜ÷åè ÆÜ±Ü ƒÜÜØœÜÜ èåíÜàØ ÷ÜåÑÜ ´ÜåÃÜå †ÜÁÜÜÓå ¥ÍÜÜ Ó÷åíÜàØ, †å ´ÜÜå ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜå ÏÜÃÜ ÓÏÜ´ÜíÜÜ´Ü ÷´Üß. ÍÜÎ´ÜÃÜÜå ƒÜâ±ÜÜå ÷ÜåÑÜ, ´ÜÜå ƒÜÓËÜœÜ²Ü ÆÜ³ÜÓÜ†Üå ‹ÆÜÓ ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ÆÜß«, ‘âêÜÜ, ‘Üå±Üß †ÃÜå ™ÜâØüß†ÜåÃÜå üå‘íÜß ´Üå ¡±Üå ¡¹à³Üß µÜ±Ü ÏÜÜì ôÜàÁÜß œÜ²ß è´ÜÜå. (ÆÜä. 35-36) èåêÜÏÜÜØ³Üß ÍÜÜÄÜß “âüíÜÜ †å±Üå ‘ÓåêÜÜ ÝÃÜóÉì ÆÜÂÑÜ´ÃÜÜåÃÜß ÉìñÜàÝ´Ü ´ÜÜå †å±Üå ÍÜÜåÄÜíÜíÜß ÆÜ²åêÜß – †ÜåÄÜ±ÜßôÜ íÜóÜÚÃÜß ôÜ¡ ÷´Üß †ÃÜå †åüêÜå ôÜÏÜÜè ÆÜÂ´ÑÜå †åÃÜå ‘Ø‰‘ ÝíÜïÜåóÜ †±ÜÄÜÏÜÜå èÃÏÑÜÜå ÷´ÜÜå. íÜìß †åÃÜå ³ÜÑÜåêÜÜ †ÃÜàÍÜíÜÜå ÆÜ“ß †åÃÜå êÜÜÄÜ´ÜàØ ÷´ÜàØ ‘å `´ÜåÃÜå êÜâØüíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜå “å. †ÜÏÜ ôÜÓ‘ÜÓ ´Ü³ÜÜ ÆÜÂ¡ ôÜÜæ è ´ÜåÃÜå êÜâØüíÜÜÃÜÜå †ÝÁÜ‘ÜÓ êÜ‰ ËÜå«ÜØ ÷´ÜÜØ. ‘å¹ÏÜÜØ³Üß ´Üå “âüÒÜå ÆÜ±Ü ´Üå³Üß ´ÜåÃÜß ôÜ¡ ÆÜâÓß ³Ü‰ ÃÜ ÷´Üß. ÷èà ¡±Üå ¹Óå‘ è±Ü ´ÜåÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ³Üß ³ÜÜÑÜ ´ÜåüêÜß ôÜ¡ ‘ÓíÜÜ ÏÜÜÄÜ´ÜàØ ÷´ÜàØ.' (ÆÜä. 36) ÁÜÏÜÜÚœÜÜÑÜÚ ÏÜÜý. ÝÏÜÓåêÜÃÜå ´ÑÜÜØ ‘ÓåêÜß œÜÜåÓß ÆÜ“ß †å ÆÜ‘²ÜÑÜÜå. ÆÜÜåêÜßôÜ êÜ‰ÃÜå †ÜíÑÜÜ ´ÑÜÜÓå ÏÜÜý. ÝÏÜÓåêÜå ´ÜåÃÜå ËÜœÜÜíÑÜÜå. †åÏÜÃÜàØ ‘³ÜÃÜ “å": `ÍÜÜ‰ ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜ! 313

÷íÜå ´ÜàØ ÆÜÜÆÜÃÜÜ ÆÜØ¡ÏÜÜØ³Üß ÏÜàø´Ü ³ÜÑÜÜå “å; ÏÜÇ ´ÜÜÓÜå †Ø´ÜÓÜ´ÏÜÜ ƒÜÓß¹ß êÜßÁÜÜå “å. ÷àØ ´ÜÃÜå ™ÜÜåÓ ÝíÜœÜÜÓÜå †ÃÜå †ÁÜÜåÄÜÝ´ÜÏÜÜØ³Üß ‹ÆÜÜ²ßÃÜå ‰òÜÓÃÜÜ ÷Ü³ÜÏÜÜØ ôÜÜÇÆÜàØ “àØ.' (ÆÜä. 40) †Ü íÜœÜÃÜÜå ôÜÜØÍÜëÑÜÜ ÆÜ“ß ÆÜ±Ü †åÃÜàØ ÏÜâì ÏÜÜÃÜôÜ ´ÜÜå ÷´ÜàØ †åíÜàØ è Ó÷å “å. †å ÄÜÜÓà²ß èíÜåÚÃÜÜå ÝôÜ’Üå êÜ‰ êÜå “å. ¡å‘å ËÜß¢ šÜ±Üå †å ÆÜô´ÜÜÑÜ “å. èéÓ. `÷àØ êÜâØüÜÓÜå “àØ.' — `ËÜ¹ÏÜÜôÜ “àØ.' †åíÜàØ †å ´ÜÜÓôíÜÓå ‘÷å “å. †åÃÜÜÏÜÜØ Ó÷åêÜàØ ´ÜÏÜôÜ ´Ü¶íÜ ËÜ¹êÜÜ‰ÃÜå ÓèôÜÃÜÜ ôÜßÏÜÜ²ÜÏÜÜØ ÆÜÂíÜåïÜå “å. ÝíÜøüÓ ûâÄÜÜå†å `ÆÜçÝÓôÜÃÜÜØ ÆÜØƒÜß²ÜØ' ÆÜÂ‘Ó±ÜÏÜÜØ èå ‘³ÜÜÃÜ‘ ÄÜâØ³ÑÜàØ “å ´ÜåÃÜÜå ´ÜÜÓ ´ÜÜå †Ø´Ü êÜÄÜß êÜØËÜÜÑÜÜå “å. ÑÜàíÜÜÃÜ íÜÑÜå ÍÜâêÜ ‘Óß ËÜå«åêÜß ÉåÃüÜ‡ÃÜ †å‘ ÆÜàµÜßÃÜß ÏÜÜ ËÜÃÜå “å. ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÏÜÜ´Üä´íÜÃÜå °ÜØ‘íÜÜ †å ÆÜàµÜßÃÜÜ ‹“åÓ ÏÜÜüå íÜßôÜß œÜêÜÜíÜ´ÜÜ ³ÜåÃÜÜÓÝ²ÑÜÓ ¹ØÆÜ´ÜßÃÜÜå †ÜïÜÓÜå êÜå “å. †å ¹ØÆÜ´ÜßÃÜß íÜäÝ¶Ü-ÆÜÂíÜäÝ¶ÜÃÜàØ ÝÃÜéÆÜ±Ü ‘ÓßÃÜå êÜåƒÜ‘å ôÜÏÜÜèÃÜß ËÜß¢ ËÜÜèàÃÜàØ ÝœÜµÜ †ÜÆÑÜàØ “å. ûâÄÜÜå†å ³ÜåÃÜÜÓÝ²ÑÜÓÜåÃÜß íÜäÝ¶Ü ôÜØ¹ÍÜåÚ †å‘ ôÜâœÜ‘ íÜÜøÑÜ êÜƒÑÜàØ “å": `ÆÜ‘²ÜÑÜåêÜÜå Œ¹Ó üœÜâ‘²Üå ÷´ÜÜå; ÆÜÓÃ´Üà ÝËÜêÜÜ²ßÃÜå ÃÜÜÃÜÜ Œ¹Ó³Üß ÆÜ±Ü †ÜÃÜØ¹ ³ÜÜÑÜ “å.' (ÆÜä. 52) ³ÜåÃÜÜÓÝ²ÑÜÓ ´ÜÜå ôÜ´Ü´Ü †ÁÜÏÜ ÆÜÂíÜäÝ¶ÜÏÜÜØ è Ó´Ü Ó÷å “å. ‘³ÜÜÏÜÜØ íÜÜÓØíÜÜÓ 314

†å ¹åƒÜÜ ¹å. ‘Üå‰ ÆÜ±Ü Óß´Üå †å ÆÜæôÜÜ ÆÜÂÜÆ´Ü ‘ÓíÜÜ ÏÜ³Üå “å. †å ÏÜÜüå †å ÄÜÏÜå ´ÜåíÜàØ œÜÝÓ´ÜÓ ‘Ó´ÜÜØ †œÜ‘Ü´ÜÜå ÃÜ³Üß. †åÃÜß ÆÜ´ÃÜß †åÃÜÜ ‘ÜÏÜÏÜÜØ ôÜ÷‘ÜÓ †ÜÆÜå “å. íÜìß ÆÜàµÜß†ÜåÃÜå ÆÜ±Ü †å †åÏÜÜØ ôÜÜØ‘ìå “å. ³ÜåÃÜÜÓÝ²ÑÜÓÃÜß ÆÜàµÜß †åÆÜÜåÃÜßÃÜ ÆÜ±Ü ÝÆÜ´ÜÜÃÜß ÆÜÂíÜäÝ¶ÜÏÜÜØ ôÜÜÏÜåêÜ ÷ÜåÑÜ è “å. ÆÜÓÃ´Üà ÏÜåÝÓÑÜôÜ ´ÜÓÉÃÜÜ †åÃÜÜ êÜÄÜÜíÜÃÜàØ ÆÜÜôÜàØ †åÃÜÜ œÜÝÓµÜÃÜå †êÜÄÜ ‘Óå “å. †êÜËÜ¶Ü, †åÏÜÜØ †åÃÜÜå ôíÜÜ³ÜÚ ´ÜÜå Ó÷åêÜÜå è “å. “´ÜÜØÑÜ †åÃÜÜ †å‘ÆÜšÜßÑÜ ÆÜÂåÏÜÃÜß ‘³ÜÜ íÜÜœÜ‘ÃÜå †åÃÜÜ ÆÜÂ´ÑÜå ÏÜÜÃÜ ‹ÆÜ¡íÜÃÜÜÓß “å. `ÆÜ±Ü ÏÜÜÓå ´ÜÏÜÜÓß ÆÜ÷åêÜÜØ ÏÜÓíÜàØ ÷´ÜàØ' (ÆÜä. 374) †åíÜÜ †åÃÜÜ ‘³ÜÃÜÏÜÜØ †åÃÜàØ íÑÜÞø´Ü´íÜ ÃÜÜåƒÜàØ ´ÜÓß †ÜíÜå “å. ôÜÏÜÜè ‘åíÜÜå ÍÜÜ´ÜßÄÜì “å ´ÜåÃÜß ÆÜÂ´ÜßÝ´Ü ûâÄÜÜå†å †Ü ‘³ÜÜ ¿ÜÓÜ ‘ÓÜíÜß “å. †å ôÜÜ³Üå ‘³ÜÜÃÜß †ÝÍÜíÑÜÞø´ÜÃÜß ‘ìÜ ³Ü‘ß ÍÜÜíÜ‘ÃÜÜ ÏÜÃÜÃÜÜå ´ÜÜÓ ‘³ÜÜÏÜÜØ ÝÃÜéÆÜÜÑÜåêÜ ™ÜüÃÜÜ ôÜÜ³Üå ¡å²ÜÑÜ “å. ÆÜÜµÜÜå ÆÜÂ´ÑÜå ÍÜÜíÜ‘ÃÜå øÑÜÜØ‘ ôÜ÷ÜÃÜàÍÜâÝ´Ü ¥ÆÜèå “å ´ÜÜå øÑÜÜØ‘ †ÍÜÜíÜ èÃÏÜå “å. †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ ÍÜÜíÜ‘ÃÜå †å‘ †åíÜß †ÜØ´ÜÓôÜÉÓ ‘ÓÜíÜå “å ‘å èåÃÜÜ³Üß ÍÜÜíÜ‘ÃÜàØ ÝíÜœÜÜÓ´ÜØµÜ ôÜèÄÜ ³Ü‰ ¡ÑÜ “å. ûâÄÜÜåÃÜß ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ‘ÜÓ ´ÜÓß‘åÃÜß †Ü ÝôÜÝ½ “å. ÍÜêÜå, íÜß´ÜåêÜß ôÜ¹ßÃÜÜå ôÜÏÜÜè †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÏÜÜØ †ÜêÜåƒÜÜÑÜÜå ÷ÜåÑÜ ÆÜÓÃ´Üà ÍÜÜíÜ‘ÃÜÜå †ÃÜàËÜØÁÜ ôÜØíÜå¹ÃÜÜ ôÜÜ³Üå ÄÜâØ³ÜÜ´ÜÜØ †Ü ‘³ÜÜ ¡±Üå ôÜíÜÚ‘ÜêÜßÃÜ ÃÜ ÷ÜåÑÜ †åíÜàØ êÜÜÄÜå “å. †çÃ¡åêÜÓôÜå ÏÜÜåÓœÜÜÃÜå ‹¼åïÜßÃÜå èå ôÜØËÜÜåÁÜÃÜ ‘ÑÜàÛ “å ´Üå ‘Üå‰ ÆÜ±Ü †ÜØ¹ÜåêÜÃÜüÜ±Üå ƒÜÆÜ êÜÜÄÜå ´ÜåíÜàØ “å. èà†Üå †åÃÜàØ ôÜØËÜÜåÁÜÃÜ": ÃÜÜÄÜÝÓ‘Üå, †ÜÆÜ±Üå êÜÜå‘ÜåÃÜß †å‘´ÜÜ ´ÜÓÉ ÆÜÂÑÜÜ±Ü ‘Óß ÓûÜ “ß†å; ÏÜÜ±ÜôÜ¡´ÜÃÜß †å‘´ÜÜ ÏÜÜüå ÆÜÂÑÜ´ÃÜ ‘Óß ÓûÜ “ß†å. ´Ü² ÃÜ÷Î, íÜÄÜÜåÚ ÃÜ÷Î, œÜâôÜÝ±ÜÑÜÜ ïÜÜåóÜ‘Üå ÃÜ÷Î. üÜåœÜ ôíÜ´ÜØµÜ´ÜÜÃÜß †ÃÜå ´Üìåüß ôÜÏÜÜÃÜ´ÜÜÃÜß! ÆÜ±Ü †å ôÜÏÜÜÃÜ´ÜÜ †åüêÜå ™ÜÜôÜ ÏÜÜåüàØ ³ÜÜÑÜ †ÃÜå ”Ü² «ÎÄÜÓÜ‰ÃÜå ÃÜÜÃÜàØ Ó÷å †å ¡´ÜÃÜß ÃÜ÷Î! ‘å †Ø¹Ó †Ø¹ÓÃÜß †¹åƒÜÜ‰†Üå †å‘ËÜß¢ÃÜå ÝÃÜíÜßÚÑÜÚ ËÜÃÜÜíÜå †åíÜß ÃÜ÷Î. †å [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ôÜÏÜÜÃÜ´ÜÜ †åüêÜå ËÜÁÜß ÝíÜïÜåóÜ´ÜÜ†ÜåÃÜå ôÜÏÜÜÃÜÆÜ±Üå ÆÜÜØÄÜÓíÜÜÃÜß ôíÜ´ÜØµÜ´ÜÜ †ÜÆÜ´Üß †å‘´ÜÜ! ËÜÁÜÜ ÏÜ´ÜÜå ôÜÓƒÜÜ. ËÜÁÜÜ ÁÜÏÜÜåÚ — ÆÜØ³ÜÜå ôÜÓƒÜÜ †å ôÜÏÜÜÃÜ´ÜÜÃÜàØ ¿ÜÓ ÉÓÝèÑÜÜ´Ü ôÜÜíÜÚÝµÜ‘ ‘åìíÜ±Üß! ôÜÏÜÜÃÜ ïÜÜìÜ†ÜåÏÜÜØ³Üß è ôÜÏÜÜÃÜ ôÜÏÜÜè ÃÜßÆÜèå; ÷Ü, ÷Ü, ‘åìíÜ±Üß — ÆÜÂ‘ÜïÜ — ËÜÁÜàØ ÆÜÂ‘ÜïÜÏÜÜØ³Üß è ÃÜßÆÜèå; †ÃÜå ÆÜÂ‘ÜïÜÏÜÜØ è ÆÜÜ“àØ ÆÜ±Ü ÉÓå! (ÆÜä. 396) ÆÜàµÜßÃÜå ³ÜåÃÜÜÓÝ²ÑÜÓ ËÜÜÃÜàÃÜå ôÜÜÇÆÜßÃÜå ÉåÃüÜ‡ÃÜ ÆÜÜå´Üå ‘ÓåêÜß ÍÜâêÜÃÜå “àÆÜÜíÜ´Üß èå Óß´Üå †åÃÜß ¢íÜÃÜÃÜÜíÜ ÷Ø‘ÜÓå “å †å ôÜÏÜÄÜÂ ™ÜüÃÜÜÏÜÜØ †Ýô´Ü´íÜ ü‘ÜíÜß ÓÜƒÜíÜÜ ÉåÃüÜ‡ÃÜå ‘ÓåêÜß ÝíÜÝíÜÁÜ ÆÜÂíÜäÝ¶Ü†Üå ÆÜ“ß ÆÜ±Ü ¢íÜÃÜ ˜ÏÜïÜ: íÜÁÜà ÃÜå íÜÁÜà ‘ÆÜÓàØ ËÜÃÜ´ÜàØ ¡ÑÜ “å ´ÜåÃÜÜ †ÜêÜåƒÜÃÜÏÜÜØ ûâÄÜÜå†å ôÜÏÜÜèÃÜàØ íÜÜô´ÜÝíÜ‘ ¹ïÜÚÃÜ ‘ÓÜíÑÜàØ ³ÜåÃÜÜÓÝ²ÑÜÓ ¹ØÆÜ´ÜßÃÜÜ ÝÃÜéÆÜ±Ü ¿ÜÓÜ ûâÄÜÜå†å ÏÜÃÜàóÑÜÏÜÜØ Ó÷åêÜß íÜäÝ¶ÜÃÜå ‹¡ÄÜÓ ‘Óß “å. ÉåÃüÜ‡ÃÜ ´ÜÜå ÆÜàµÜß ÏÜÜüå ³ÜåÃÜÜÓÝ²ÑÜÓÃÜß íÜÜÓØíÜÜÓ ÃÜÜ±ÜÜÃÜß ÏÜÜØÄÜ±ÜßÃÜå ÆÜâ±ÜÚ ‘Óå “å. †åÏÜÜØ è †åÃÜàØ †ÁÜ:ÆÜ´ÜÃÜ ³ÜÜÑÜ “å. ÆÜÓÃ´Üà †å±Üå †Ü ÆÜÝÓÞô³ÜÝ´ÜÃÜå ôÜ÷è ôíÜß‘ÜÓß êÜßÁÜß ÷´Üß. èå íÜÜì ´ÜÓÉ ´ÜåÃÜå †´ÑÜØ´Ü êÜÄÜÜíÜ ÷´ÜÜå †å ôÜàØ¹Ó íÜÜì ¹ôÜ ÊÜØ‘ÏÜÜØ íÜåœÜßÃÜå ÆÜ±Ü ³ÜåÃÜÜÓÝ²ÑÜÓÃÜå Ó‘ÏÜ œÜâ‘íÜå “å †ÃÜå ÏÜÜÃÜå “å ‘å, `ÏÜÜÓß ËÜœœÜß ÷íÜå èÓÜÑÜ ³Ü³ÜÓïÜå ÃÜ÷Î, ‘ÜÓ±Ü ‘å ÏÜÜÓÜ ÏÜÜ³ÜÜÃÜÜ íÜÜì³Üß ´ÜåÃÜå °ÜØ‘ß “å.' (ÆÜä. 65) “´ÜÜØÑÜ ³ÜåÃÜÜÓÝ²ÑÜÓ ¹ØÆÜ´Üß ÉåÃüÜ‡ÃÜ ÆÜÜôÜå ÆÜàµÜß ‘ÜçôÜåü ÏÜÜüå íÜÁÜà ÃÜå íÜÁÜà ÆÜæôÜÜ ÏÜÜÄÜØ´ÜàØ Ó÷å “å. ûâÄÜÜåÃÜØàØ †Ü ¡´ÜÃÜÜØ ÏÜÜ±ÜôÜÜå ÏÜÜüåÃÜàØ ÝÃÜÓßšÜ±Ü †ÜíÜàØ “å": ‘åüêÜÜ‘ ‘ÓœÜêÜÜ èåíÜÜ ¢íÜÜå †åíÜÜ ÷ÜåÑÜ “å ‘å, èå†Üå ¢íÜÃÜÏÜÜØ ÆÜÂ‘ÜïÜ ´ÜÓÉ †ÜÄÜì íÜÁÜíÜÜÃÜå ËÜ¹êÜå †ØÁÜ‘ÜÓ ´ÜÓÉ è ÆÜÜ“Ü íÜì´ÜÜ ÷ÜåÑÜ “å; ¢íÜÃÜÏÜÜØ ÏÜì´ÜÜå ¹Óå‘ ÃÜíÜÜå †ÃÜàÍÜíÜ ´Üå†Üå ´ÜåÏÜÃÜÜ ‘¹éÆÜÜÆÜ±ÜÜÃÜå íÜÁÜÜÓíÜÜÏÜÜØ è íÜÜÆÜÓ´ÜÜ ÷ÜåÑÜ “å; ÆÜÝÓ±ÜÜÏÜå ÷ØÏÜåïÜ íÜÁÜ´Üß è´Üß ‘ÜìÜïÜ³Üß ´Üå†Üå íÜÁÜÜÓå ÃÜå íÜÁÜÜÓå ƒÜÓ²Ü´ÜÜ ¡ÑÜ “å. (ÆÜä. 52) ÆÜÓÃ´Üà íÜÜô´ÜÝíÜ‘´ÜÜ †êÜÄÜ “å. ÉåÃüÜ‡ÃÜÃÜå ËÜÜÆÜà ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

ÝíÜÑÜÜåÄÜÃÜÜ ‘ÜÓ±Üå ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜàØ †íÜôÜÜÃÜ ³Ü´ÜÜØ ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ ÆÜâ±ÜÚ ³ÜÜÑÜ “å. ûâÄÜÜåÃÜß †Ü ÆÜÂÑÜàÞø´Ü †Ø´ÜÃÜå ôÜÜ³ÜÚ‘ ËÜÃÜÜíÜå “å. íÜÜô´ÜíÜÃÜàØ ÝÃÜéÆÜ±Ü ‘³ÜÜÃÜå ‘åíÜß ÓôÜÆÜÂ¹ ËÜÃÜÜíÜå “å. ÝíÜøüÓ ûâÄÜÜåÃÜß ‘³ÜÜÄÜâØ³Ü±Üß †ÃÜå ÆÜÜµÜÜêÜåƒÜÃÜ ôÜÜ³Üå ÍÜÜóÜÜ ÆÜ±Ü †Ü÷ÖêÜÜ¹‘ “å. øÑÜÜØ‘ ÕœÜ´ÜÃÜÜ´ÏÜ‘ ÝíÜÁÜÜÃÜÜå ´ÜÜå øÑÜÜØ‘ ‘ÜíÑÜÜ´ÏÜ‘ ïÜæêÜß ÍÜÜíÜ‘ÃÜå ÓôÜ´ÜÓËÜÜåì ‘Óß ¹å “å

ÏÜç²êÜßÃÜÃÜÜ ‘ÜÓƒÜÜÃÜÜÏÜÜØ ‘ÜÏÜ ÏÜìå “å †ÃÜå †åÏÜÃÜß ¡±Ü ËÜ÷ÜÓ ´ÑÜÜØ³Üß †åÃÜå “âüß ‘ÓÜÑÜ “å. ‘Üå±Ü “å †Ü ÏÜç²êÜßÃÜ ËÜÜÆÜà? †å è “å †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜÜå ÃÜÜÑÜ‘ ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜ. ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜ †å‘ ÍÜÜÄÜåêÜÜ ‘å¹ß ´ÜÓß‘å 1815ÏÜÜØ ÏÜ. ïÜ÷åÓÏÜÜØ †ÜíÑÜÜå ÷´ÜÜå. †å±Üå ÏÜ±Ü‘Ü ËÜÃÜÜíÜíÜÜÃÜÜ ÏÜôÜÜêÜÜÃÜÜå ÁÜØÁÜÜå †åÃÜß †ÜÄÜíÜß ôÜâ”³Üß ‘ÑÜÜåÚ †ÃÜå ÏÜÜêÜ¹ÜÓ ËÜÃÑÜÜå. †ÜÏÜ ´ÜÜå †å `†Ü ïÜ÷åÓÏÜÜØ ƒÜÍÜå ”ÜåÑÜ±ÜÜå †ÃÜå ÷Ü³ÜÏÜÜØ ÄÜ¬Ü¹ÜÓ ¹ØØ²Üå êÜ‰ÃÜå ¹ÜƒÜêÜ ³ÜÑÜÜå' (ÆÜä. 55) ÷´ÜÜå †ÃÜå ´ÑÜÜÓå ïÜ÷åÓÏÜÜØ êÜÜÄÜåêÜß †ÜÄÜÏÜÜØ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ¡ÃÜÃÜÜ ¡åƒÜÏÜå ”ØÆÜêÜÜíÜßÃÜå †å±Üå ËÜÜì‘ÜåÃÜå ËÜœÜÜíÑÜÜØ ÷´ÜÜØ. ´ÑÜÜÓå ïÜ÷åÓÏÜÜØ †åÃÜå ‘Üå‰ †ÜåìƒÜ´ÜàØ ÃÜ÷Üå´ÜàØ. ÃÜôÜßËÜÃÜàØ œÜ˜ ÉÓ´ÜÜØ †å ïÜ÷åÓÃÜÜå ÃÜÜÏÜÜØÝ‘´Ü íÜåÆÜÜÓß ËÜÃÑÜÜå. ÏÜåÑÜÓ ËÜÃÑÜÜå. †åÃÜÜå ËÜÜåêÜ ÏÜ÷¶íÜÃÜÜå ËÜÃÜß ÓûÜå. ¡å‘å ÆÜÜåêÜßôÜ ‡ÃôÆÜåøüÓ ¡íÜü †åÃÜå †ÜåìƒÜß ¡ÑÜ “å. †å †åÃÜàØ †ôÜêÜ éÆÜ “´ÜàØ ‘ÓíÜÜ ÏÜ³ÜÜÏÜ±Ü ‘Óå “å. ÝÃÜóÉì ³ÜÜÑÜ “å íÜìß, ôÜÉì ³ÜÜÑÜ “å. †ÃÜå ÊåÃœÜ˜ÜÝÃ´Ü íÜƒÜ´Üå ¡íÜüÚÃÜå ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜ ËÜœÜÜíÜå “å. ¡íÜüÚ ÆÜ±Ü ÉÓèÃÜå ËÜÜèà†å ÏÜâ‘ß †åÃÜå †ÃÜà‘âì ÏÜÜÄÜÚ ƒÜàêêÜÜå ‘Óß †ÜÆÜå “å †ÃÜå ÆÜÜå´Üå †Ü´ÏÜ÷´ÑÜÜ ‘Óå “å. 315

ÆÜÂÝ´ÜÝó«´Ü ³ÜÑÜåêÜÜ ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜ ôÜÏÜÜèÃÜå ‹ÆÜÑÜÜåÄÜß ³ÜíÜÜ †ÃÜå‘ ôÜåíÜÜ ‘ÜÑÜÜåÚ ‘Óå “å. †åÏÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ íÑÜÞø´Ü´íÜ ¥èìàØ ËÜÃÜÜíÜíÜÜ ÏÜ³Üå “å. †åÃÜß †Ü ÏÜ³ÜÜÏÜ±Ü è †åÃÜß ¥ÁíÜÚÄÜÝ´Ü ôÜâœÜíÜå “å. †å‘ íÜƒÜ´Ü ´ÜÜå †å ôíÜÑÜØ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ †ôÜêÜ éÆÜÃÜå ‘ÜåüÚ ôÜÏÜšÜ ÆÜÂ‘ü ‘Óå “å. †å ÝÃÜ¹ÜåÚóÜ œÜÇÆÜÏÜå³ÑÜàÃÜå ËÜœÜÜíÜíÜÜ ôÜÜÏÜå œÜÜêÜßÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜå ÄÜàÃÜÜå ôíÜß‘ÜÓß ‘å¹ ³ÜíÜÜ ´Ü´ÆÜÓ ³ÜÜÑÜ “å. †¹ÜêÜ´ÜÏÜÜØ †å ‘ËÜâêÜå “å": `÷àØ ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜ “à.Ø ÏÜÇ ËÜß¡ ÃÜÜÏÜ³Üß ÆÜÂÜÏÜÜÝ±Ü‘ ¢íÜÃÜ ÄÜà¡ÓíÜÜ ÆÜÂÜÏÜÜÝ±Ü‘ ÆÜÂÑÜ´ÃÜ ‘ÑÜÜåÚ “å, ´Ü³ÜÜ ÏÜÜÓÜ ÆÜâíÜÚœÜÝÓ´Ü³Üß ÝíÜƒÜâüÜ ÆÜ²íÜÜ ‡œ“Ü ÓÜƒÜß “å.' (ÆÜä. 97) †Ü ‘ËÜâêÜÜ´Ü ÆÜ“ß †åÃÜå ÆÜ‘²íÜÜÏÜÜØ ¡íÜüÚ ôÜÉì ³ÜÜÑÜ “å, ÆÜÓÃ´Üà ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜ íÜìß ÆÜêÜÜÑÜÃÜ ³ÜÜÑÜ “å ´ÜåÃÜàØ ‘ÜÓ±Ü ÉåÃüÜ‡ÃÜÃÜß ÆÜàµÜß ‘ÜçôÜåü “å. ÆÜ“ß³Üß ´ÜÜå †åÃÜàØ ÆÜÜêÜÃÜ †å è †åÃÜÜ ¢íÜÃÜÃÜàØ êÜšÑÜ ËÜÃÜß Ó÷å “å. ‘ÜçôÜåü ´ÜÓÉÃÜÜå †åÃÜÜå ÍÜÜíÜ †åüêÜÜå ‹´‘ü ËÜÃÜå “å ‘å ‘ÜçôÜåüÃÜÜ ÆÜÂåÏÜÃÜå ÆÜ±Ü †ÜÓØÍÜå ôíÜß‘ÜÓß ïÜ‘´ÜÜå ÃÜ³Üß. ³ÜåÃÜÜÓÝ²ÑÜÓ ¹ØÆÜ´ÜßÃÜå ÆÜØ¹ÓôÜÜå ÊÜØ‘ †ÜÆÜß †å ‘ÜçôÜåüÃÜå êÜ‰ÃÜå ÆÜçÝÓôÜ è‰ÃÜå íÜôÜíÜÜü ‘Óå “å. †å †åÃÜÜ ¢íÜÃÜÃÜàØ ÃÜíÜàØ ÆÜÂ‘Ó±Ü “å. ‘ÜçôÜåü ôÜÜ³Üå †å ŸÑÜÜÓå ÃÜíÜàØ ¢íÜÃÜ †ÜÓØÍÜå “å ´Üå ÆÜâíÜåÚ †å±Üå íÜå«åêÜß ÆÜÝÓÞô³ÜÝ´Ü †Ü ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜÃÜÜå †¹ÖÍÜà´Ü ÍÜÜÄÜ “å. ÄÜÜ²Ü ÃÜßœÜå ¹ËÜÜ‰ ÄÜÑÜåêÜÜ ÉÜåïÜêÜíÜÇÃÜå ¢ÃÜ

íÜÜêÜ¢ÃÜå ËÜœÜÜíÑÜÜå ÷´ÜÜå. ´ÜåÃÜß ÏÜ¹¹³Üß ÆÜß^ÃÜÜ ÏÜ«ÏÜÜØ †ÜïÜÓÜå ÆÜÜÏÜå “å. íÜìß †å ÃÜíÜàØ ÃÜÜÏÜ ÁÜÜÓ±Ü ‘Óå “å. ÏÜ«ÏÜÜØ Þô³ÜÓ ³ÜÑÜÜ ÆÜâíÜåÚÃÜß ™ÜüÃÜÜ†ÜåÃÜàØ ÓÜåÏÜÜØœÜ‘ ÝÃÜéÆÜ±Ü ûâÄÜÜå†å ‘ÑÜàÛ “å. ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜå èå Óß´Üå ÉÜåïÜêÜíÜÇ ËÜ÷ÜÓ ‘Ü°å “å ´Üå ™ÜüÃÜÜ ÍÜÜíÜ‘ÃÜå ‹¶ÜåÝè´Ü ‘Óå “å. ‘ÜçôÜåüÃÜÜ ÆÜÂåÏÜß ÏÜçÝÓÑÜôÜÃÜå ÏÜÜåÓœÜÜ ÆÜÓ³Üß êÜ‰ÃÜå ÄÜüÓ ÆÜÜÓ ‘Óå “å †å †ÜƒÜß ™ÜüÃÜÜÏÜÜØ ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜÜå ‘ÜçôÜåü ÆÜÂ´ÑÜåÃÜÜå ÍÜÜíÜ è ôÜÏÜÜÑÜåêÜÜå “å. †Ü ÏÜÜ±ÜôÜ “åíÜüå †åÃÜÜ ÝíÜÑÜÜåÄÜÏÜÜØ ÏÜä´ÑÜà ÆÜÜÏÜå “å, ÆÜÓÃ´Üà ´Üå ÆÜâíÜåÚÃÜß †åÃÜß ‘åÝÉÑÜ´ÜÏÜÜØ íÜå¹ÃÜÜ ôÜÜ³Üå ôÜœœÜÜ‰ÃÜÜå Ó±Ü‘Üå “å. ÝíÜÑÜÜåÄÜÃÜÜ ‘ÜÓ±Üå ¢ÃÜ íÜÜêÜ¢ÃÜÃÜàØ †íÜôÜÜÃÜ ³Ü´ÜÜØ ÃÜíÜêÜ‘³ÜÜ ÆÜâ±ÜÚ ³ÜÜÑÜ “å. ûâÄÜÜåÃÜß †Ü ÆÜÂÑÜàÞø´Ü †Ø´ÜÃÜå ôÜÜ³ÜÚ‘ ËÜÃÜÜíÜå “å. íÜÜô´ÜíÜÃÜàØ ÝÃÜéÆÜ±Ü ‘³ÜÜÃÜå ‘åíÜß ÓôÜÆÜÂ¹ ËÜÃÜÜíÜå “å. ÝíÜøüÓ ûâÄÜÜåÃÜß ‘³ÜÜÄÜâØ³Ü±Üß †ÃÜå ÆÜÜµÜÜêÜåƒÜÃÜ ôÜÜ³Üå ÍÜÜóÜÜ ÆÜ±Ü †Ü÷ÖêÜÜ¹‘ “å. øÑÜÜØ‘ ÕœÜ´ÜÃÜÜ´ÏÜ‘ ÝíÜÁÜÜÃÜÜå ´ÜÜå øÑÜÜØ‘ ‘ÜíÑÜÜ´ÏÜ‘ ïÜæêÜß ÍÜÜíÜ‘ÃÜå ÓôÜ´ÜÓËÜÜåì ‘Óß ¹å “å. ôÜÏÜÜèÃÜß ÃÜÓíÜß ÃÜå íÜÓíÜß íÜÜô´ÜÝíÜ‘´ÜÜÃÜå ‹¡ÄÜÓ ‘Ó´Üß †Ü ‘³ÜÜ ôÜíÜÚ‘ÜêÜßÃÜ íÑÜ³ÜÜ-íÜå¹ÃÜÜÃÜÜå ‹¹Ö™ÜÜåóÜ ‘Óå “å. êÜåƒÜ‘ ôÜØÆÜ‘Ú": ËÜß/12, ÏÜÜÁÜíÜ †åÆÜÜüÚÏÜåÃü, ÏÑÜàÝÃÜÝôÜÆÜêÜ ÄÜÜ²ÚÃÜ ôÜÜÏÜå, íÜÜôÜ±ÜÜ, †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹-380 007 

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜØ ÃÜíÜÜØ ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜÜå êÜå ÝÏÜ”åÓÜËêÜ ÝíÜøüÓ ûàÄÜÜå, †ÃÜà. ÄÜÜåÆÜÜì¹ÜôÜ ÆÜüåêÜ †ÜïÜÜ †ÃÜå ÁÜßÓè †çêÜåø”ÜØ²Ó ²âÏÜÜ, †ÃÜà. ÄÜÜåÆÜÜì¹ÜôÜ ÆÜüåêÜ ˜ÜØÝ´Ü ‘å ‹´˜ÜØÝ´Ü? ÝíÜøüÓ ûàÄÜÜå, †ÃÜà. ÄÜÜåÆÜÜì¹ÜôÜ ÆÜüåêÜ ÏÜÁÜÓÜ´Üå †Ü”Ü¹ß ÑÜÜÃÜå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß ÷´ÑÜÜÃÜß ‘÷Ü±Üß

_350 _150 _150

êÜåÓß ‘ÜåÝêÜÃôÜ †ÃÜå ²ÜåÝÏÜÝÃÜ‘ êÜÜÝÆÜÑÜåÓ, ôÜØÆÜÜ. †ÃÜå †ÃÜà. ÄÜÜåÆÜÜì¹ÜôÜ ÆÜüåêÜ _100

A Twin Biography": Bhaktilaxmi Desai & Manibahen Patel Divya Joshi & Manu Raval _250 The Selected Works of Mahatma Gandhi (Vol. I to V) Gen. Editor Sriman Narayan _600 316

[†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

`†Ü‡ íÜç†Ó ÏÜÜÑÜ íÜçêÑÜâ”' ‘ÜèêÜ †Üå”Ü íÜæ¾

†ÜèÃÜÜ

ÑÜâ³Ü ÝíÜïÜå èâÃÜß ÆÜå°ßÃÜÜ êÜÄÜÍÜÄÜ ¹Óå‘ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜå ‘Ø‰ ÃÜå ‘Ø‰ ‘÷åíÜàØ “å. èå êÜÜå‘Üå œÜÜìßôÜß íÜüÜíÜß ÄÜÑÜÜ “å †å ËÜÁÜÜÃÜå êÜÜÄÜå “å ‘å †ÜèÃÜß ÃÜíÜß ÆÜå°ßÃÜå ‘Üå‰ íÜçêÑÜâ ÃÜ³Üß, ÏÜÜçÓêÜ ÃÜ³Üß, †åÏÜÃÜß ÆÜÜôÜå ‘Üå‰ Ý¹ïÜÜ ÃÜ³Üß. . . ôíÜÜ³ÜßÚ †ÃÜå ´Ü¼ÃÜ ôÜåêÉ ôÜåÃü²Ú ‘÷ß ïÜ‘ÜÑÜ †åíÜß ÆÜå°ß “å †Ü. . . †ÜíÜàØ ËÜÁÜàØ †ÜÆÜ±Üå ôÜÜØÍÜì´ÜÜ Ó÷ß†å “ß†å. ÆÜÜüßÚÏÜÜØ ‘å ÆÜ²ÜåïÜÏÜÜØ ÃÜíÜß èÃÜÓåïÜÃÜÃÜÜØ ËÜÜì‘Üå ÝíÜïÜå ŸÑÜÜÓå ÆÜ±Ü íÜÜ´Ü ÃÜß‘ìå ´ÑÜÜÓå ËÜÁÜÜØ è ÏÜÜ´ÜÜÝÆÜ´ÜÜ †å‘ôÜÓƒÜß ÉÝÓÑÜÜ¹ †ÃÜå †å‘ôÜÓƒÜÜå ‘‘ìÜü ‘Ó´ÜÜØ ¡åíÜÜ ÏÜìå “å. ËÜÁÜÜÃÜå ÉÝÓÑÜÜ¹ “å, ËÜÁÜÜÃÜå ôÜÏÜôÑÜÜ “å, ËÜÁÜÜÃÜå íÜÜØÁÜÜ “å, ÆÜ±Ü ‘Üå‰ †Ü ÑÜâ³ÜÃÜå, ÃÜíÜß ÆÜå°ßÃÜå ÃÜíÜÜå ÝíÜœÜÜÓ †ÜÆÜíÜÜ, ÃÜíÜß Ý¹ïÜÜ †ÜÆÜíÜÜ ‘å ÏÜÜçÓêÜÃÜß ÃÜíÜß íÑÜÜƒÑÜÜ ‘ÓßÃÜå ÃÜíÜåôÜÓ³Üß ôÜÏÜ¡íÜíÜÜÃÜÜå ÆÜÂÑÜ´ÃÜ ‘ÓíÜÜ ´ÜæÑÜÜÓ ÃÜ³Üß. ÃÜíÜß ÆÜå°ßÃÜÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÏÜÜçÓêôÜ “å, èå èâÃÜß ÆÜå°ß ôÜÜ³Üå ÏÜçœÜ ÃÜ³Üß ³Ü´ÜÜ. èâÃÜß ÆÜå°ß †åÏÜÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÏÜÜçÓêôÜ ôÜÏÜ¡íÜß ‘å ÆÜìÜíÜß ÃÜ³Üß ïÜ‘´Üß, ÃÜå ÃÜíÜß ÆÜå°ß ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÏÜÜçÓêôÜ èâÃÜß ÆÜå°ßÃÜå ÄÜìå ‹´ÜÜÓß ïÜ‘´Üß ÃÜ³Üß. èâÃÜß ÆÜå°ß ‘÷å “å ‘å ÃÜíÜß ÆÜå°ßÃÜå ¹Óå‘ íÜô´ÜàÃÜß Õ‘ÏÜ´Ü “å, ÏÜâêÑÜ ÃÜ³Üß. . . †åüêÜå ‘å ÆÜÂÜ‡ôÜ †ÃÜå íÜåêÑÜâ íÜœœÜåÃÜß ôÜÏÜè ÃÜíÜß ÆÜå°ß ÆÜÜôÜå ÃÜ³Üß †åíÜÜå †ÜšÜåÆÜ èâÃÜß ÆÜå°ß ‘Óå “å. ÃÜíÜß ÆÜå°ß ŸÑÜÜÓå ŸÑÜÜÓå íÜÜ´Ü ‘Óå ´ÑÜÜÓå †åÏÜÃÜß ÆÜÜôÜåÃÜÜ ‡Ý´Ü÷ÜôÜÃÜÜ †ÁÜ‘œÜÓÜ ¤ÜÜÃÜ †ÃÜå †ÁÜâÓß ‘³ÜÜ‘Ý³Ü´Ü ÏÜÜÝ÷´Üß ÆÜÓ †ÜÁÜÜÝÓ´Ü íÜÜ´ÜÜå ‘Óå “å. †Ü ¹åïÜÏÜÜØ ÁÜÏÜÚ, ‡Ý´Ü÷ÜôÜ †ÃÜå ÓÜè‘ÜÓ±Ü ÝíÜïÜå ‘Üå‰ÃÜå ÆÜ±Ü ËÜÜåêÜíÜÜÃÜß “âü “å, ‘Ø‰ ÆÜ±Ü ËÜÜåêÜíÜÜÃÜß “âü “å. . . †åíÜÜ ÝêÜËÜÓêÜ íÜÜ´ÜÜíÜÓ±ÜÏÜÜØ ÃÜíÜß ÆÜå°ß †Ü ¹åïÜÃÜÜ ÓÜè‘ÜÓ±Ü †ÃÜå ÄÜÜØÁÜß ÝíÜïÜå ÆÜ±Ü †åÏÜÃÜß ‘ÞÃíÜÝÃÜÑÜÃôÜ³Üß ÝíÜœÜÜÓÜå Óèâ ‘Óå “å. ÏÜÜåüÜ†Üå †åÏÜÃÜå ÁÜÏÜ‘ÜíÜå, ``´ÜÃÜå ôÜÏÜè ÃÜÜ ÆÜ²å, œÜâÆÜ Ó÷å.'' ‘÷ßÃÜå †åÏÜÃÜå œÜâÆÜ ‘ÓíÜÜÃÜÜå ÆÜÂÑÜ´ÃÜ ‘Óå, ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

ÆÜ±Ü †ÜÆÜ±ÜÜ ¹åïÜÃÜÜ ‡Ý´Ü÷ÜôÜ ‘å ÆÜÓØÆÜÓÜ ôÜÜ³Üå †åÏÜÃÜå ¡å²íÜÜÃÜÜå ÆÜÂÑÜ´ÃÜ ÍÜÜÄÑÜå è ‘Üå‰†å ‘ÑÜÜåÚ. ôíÜ´ÜØµÜ´ÜÜÃÜÜå ôÜØÄÜÂÜÏÜ †ÃÜå ƒÜÜ¹ß ÃÜíÜß ÆÜå°ß ÏÜÜüå †åÏÜÃÜÜØ ÆÜÜ«ÒÆÜàô´Ü‘ÜåÏÜÜØ ³ÜÜå²ÜØ ÆÜÜÃÜÜØ³Üß íÜÁÜà ‘Ø‰ ÃÜ³Üß. øÑÜÜÓå‘ ƒÜÜ¹ß ôÜÜ³Üå †åÏÜÃÜß ÉçïÜÃÜ ¡å²ÜÑÜ “å, ÆÜÓØ´Üà †åÃÜåÑÜ †Ü ÆÜå°ß ËÜ÷à ÄÜØÍÜßÓ´ÜÜ³Üß ÃÜ³Üß êÜå´Üß †åíÜÜåÑÜ †ÜšÜåÆÜ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜå “å. †ÜíÜÜ ôÜÏÜÑÜå `†Ü‡ íÜç†Ó ÏÜÜÑÜ íÜçêÑÜâ”' (÷àØ ÏÜÜÓÜØ ÏÜâêÑÜÜå ÆÜ÷åÓàØ “àØ) êÜƒÜåêÜß ËÜçÄôÜ †ÃÜå üçÄôÜ ôÜÜ³Üå †å‘ ôÜÜíÜ ÃÜíÜÜå ÝíÜœÜÜÓ, ÃÜíÜß œÜå´ÜÃÜÜ ‘÷ß ïÜ‘ÜÑÜ †å ÷¹å †å‘ ´Ü¼ÃÜ ËÜÂÜÃ² ÃÑÜâ íÜôµÜÜå †ÃÜå íÜô´Üà†ÜåÃÜß ñÜå±Üß †ÜÆÜ±Üß ôÜÜÏÜå †ÜíÜß “å. ÄÜ‰ ‘ÜêÜ ôÜàÁÜß `ÃÜíÜ¢íÜÃÜ' ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ ÆÜÂåôÜ³Üß íÜÁÜà ‘ïÜàØ ÃÜ÷Üå´ÜàØ. ÄÜÜØÁÜß ÆÜàô´Ü‘Üå “ÆÜÜÑÜ ÃÜå íÜåœÜÜÑÜ †å ÝôÜíÜÜÑÜ ‘Üå‰ ÃÜíÜÜå ÝíÜœÜÜÓ ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ôÜÜ³Üå ¡å²ÜÑÜÜå ÃÜ÷Üå´ÜÜå. 1919ÃÜß ôÜÜ´ÜÏÜß ôÜÆüåÏËÜÓå ÄÜÜØÁÜß¢†å `ÃÜíÜ¢íÜÃÜ' ÃÜÜÏÜÃÜÜ ôÜÜÆ´ÜÜÝ÷‘ÃÜß ïÜé†Ü´Ü ‘Óß. †Ü `ÃÜíÜ¢íÜÃÜ' èå ÆÜÂåôÜÏÜÜØ “ÆÜÜ´ÜàØ †åÃÜå ÆÜ±Ü `ÃÜíÜ¢íÜÃÜ' ÃÜÜÏÜ †ÜÆÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜàØ. 1931 ôÜàÁÜß ôÜÜÏÜÝÑÜ‘ œÜÜêÜ´ÜàØ ÓûàØ ÃÜå ÆÜ“ß ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÆÜÂåôÜÏÜÜØ ÆÜàô´Ü‘Üå †ÃÜå ËÜß¡Ø ôÜÜÏÜÝÑÜ‘Üå ÆÜ±Ü “ÆÜÜ´ÜÜØ ÓûÜØ. †Üèå 800³Üß íÜÁÜà Ý÷Ã¹ß, ÄÜàèÓÜ´Üß †ÃÜå †ØÄÜÂå¢ ÆÜàô´Ü‘Üå ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÆÜÂåôÜÃÜÜ ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜÏÜÜØ ‹ÆÜêÜËÁÜ “å. ôíÜÜÏÜß †ÜÃÜØ¹ †å‘ ôÜÏÜÑÜå ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå ‘ÜÓÍÜÜÓ ôÜØÍÜÜì´ÜÜ. ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜØ èâÃÜÜØ ü×å²êÜ ÏÜïÜßÃÜ †ÃÜå †å ÆÜ“ß †ÜíÜåêÜàØ ÏÜÜåüß ôÜÜ‡”ÃÜàØ ÝôÜÝêÜ”Ó ÏÜïÜßÃÜ †Üèå ÆÜ±Ü ÃÜíÜ¢íÜÃÜÏÜÜØ ¡å‰ ïÜ‘ÜÑÜ †åÏÜ ÏÜà‘ÜÑÜÜØ “å. ÃÜíÜß ÆÜå°ßÃÜå íÜßÝ²ÑÜÜå ÄÜçÏôÜ ‘å ÆÜß†åôÜÆÜßÃÜÜå èåüêÜÜå œÜôÜ‘Üå “å †åüêÜÜå œÜôÜ‘Üå †ÜÆÜ±Üå †ÜÆÜ±Üß ôíÜ´ÜØµÜ´ÜÜÃÜÜå ‘å ÍÜÜÓ´ÜßÑÜ´ÜÜÃÜÜå êÜÄÜÜ²ß ïÜøÑÜÜ ÃÜ³Üß. †å‘ ôÜÏÜÑÜå ÏÜ÷Ü¹åíÜÍÜÜ‰†å ÆÜÜå´Üå ‘ÜÏÜ ‘ÑÜàÛ “å †åíÜÜ üÜ‡ÆÜ ÓÜ‡üÓÃÜå 317

ôÆÜïÜÚ ‘Ó´ÜÜ ÓàØíÜÜ²ÜØ ¥ÍÜÜØ ³Ü‰ ¡ÑÜ †åíÜÜ ‡ÏÜÜçïÜÃôÜ †ÜÆÜ±Üå †ÜÆÜ±ÜÜ ÆÜ“ßÃÜß ÆÜå°ßÃÜå †ÜÆÜíÜÜÏÜÜØ øÑÜÜØ‘ ÃÜÜÆÜÜôÜ ³ÜÑÜÜ “ß†å. †ÜšÜåÆÜ ‘ÓíÜÜ ôÜÓì “å, ÆÜÓØ´Üà èå ³ÜÑÜàØ “å †åÃÜß èíÜÜËÜ¹ÜÓß êÜåíÜß ËÜ÷à †™ÜÓß “å. èå ÆÜå°ß œÜÜìßôÜß íÜüÜíÜß ÄÜ‰ “å ÃÜå ôÜÜ«ÏÜÜØ ÆÜÂíÜåïÜíÜÜÃÜß ´ÜæÑÜÜÓß ‘Óå “å †åüêÜå ‘å ôÜÜ« †ÃÜå ÝôÜ¶ÜåÓÃÜÜ ËÜå ¹ÜÑÜ‘Ü íÜœœÜå èÃÏÜåêÜß †ÃÜå ¢íÜåêÜß ÆÜå°ß ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÆÜ“ßÃÜß ÆÜå°ßÃÜå `÷ßÓÜå' †ÜÆÜíÜÜÏÜÜØ ÝÃÜóÉì ÄÜ‰ “å. èå ÆÜå°ß ÉÝÓÑÜÜ¹ ‘Óå “å †å ÆÜå°ß è øÑÜÜØ‘ ÏÜÜçÓêÜ ïÜßƒÜíÜíÜÜÏÜÜØ ‘ÜœÜß ÆÜ²ß “å. . . ÄÜÜØÁÜß¢ †ÃÜå ÄÜÜØÁÜß¢ ôÜÜ³Üå ¡å²ÜÑÜåêÜÜØ ÏÜâêÑÜÜå, ¹åïÜÃÜÜ ôíÜ´ÜØµÜ´ÜÜ ôÜØÄÜÂÜÏÜ †ÃÜå †åÃÜÜ ÆÜ“ß íÜß´ÜåêÜÜ ¹ÜÑÜ‘Ü†Üå ÝíÜïÜåÃÜß ÏÜÜÝ÷´Üß †ÃÜå ÏÜâêÑÜÜå †ÜÆÜ±Üß ÆÜÜôÜå “å è ÃÜ÷Î. ÏÜ÷¶íÜÃÜàØ †å “å ‘å †Ü ÏÜâêÑÜÜåÃÜå †åÃÜß †å Þô³ÜÝ´ÜÏÜÜØ, †åíÜÜØ ÃÜå †åíÜÜØ ÃÜíÜß ÆÜå°ßÃÜå ÃÜ÷Î †ÜÆÜß ïÜ‘ÜÑÜ. ÁÜÏÜÚÃÜß èåÏÜ †Ü ËÜÁÜÜØ è ÏÜâêÑÜÜåÃÜå ÝÓÝ²ÉÜ‡ÃÜ †ÃÜå ÝÓÝ²”Ü‡ÃÜ ‘ÓíÜÜ ÆÜ²ïÜå. †ÜÃÜß èíÜÜËÜ¹ÜÓß ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜ ÃÜíÜÜ †ÃÜå ÑÜàíÜÜÃÜ ÏÜçÃÜåÕèÄÜ ü×ôüß ÝíÜíÜå‘ ¹åôÜÜ‰†å êÜßÁÜß “å. ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÝËÜÕê²ÄÜÏÜÜØ †å‘ ôÜ´ÑÜ †ÜüÚ ÄÜçêÜåÓß ¥ÍÜß ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å, ŸÑÜÜØ ÉÜåüÜåÄÜÂÜÉôÜÚ †ÃÜå ÆÜå‡ÃüôÜÚ †åÞø”ÝËÜïÜÃÜ ‘Óß ïÜ‘å “å. ËÜÜ‘ßÃÜÜ ôÜÏÜÑÜÏÜÜØ ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ †êÜÍÑÜ ÉÜåüÜåÄÜÂÜÉôÜ ÆÜÂ¹„ïÜ´Ü ‘ÓÜÑÜ “å. †ÜüÚ ÄÜçêÜåÓßÃÜß ôÜÜ³Üå è ïÜé ‘ÓÜÑÜåêÜàØ ‘ÏÜÚ ‘ÜÉå ÃÜíÜß ÆÜå°ßÃÜå `ÄÜÜØÁÜß¢ †ØÄÜå íÜÜØœÜíÜÜ-ÝíÜœÜÜÓíÜÜ-œÜœÜÚíÜÜ ÃÜå ÄÜÜØÁÜßôÜÜÝ÷´ÑÜ ƒÜÓß¹íÜÜ ÏÜÜüå'ÃÜàØ †åô³ÜåÝü‘ ô³ÜÜÃÜ ËÜÃÜß ÓûàØ “å. †Ü ÆÜ“ß ÆÜ±Ü ÄÜÜØÁÜßÝíÜœÜÜÓÃÜÜ ÆÜÂôÜÜÓ ÏÜÜüå ÷èà ‘Ø‰‘ ³Ü‰ ïÜ‘å †åÏÜ ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜå êÜÜÄÜ´ÜàØ ÷´ÜàØ. ´ÜåÏÜÜØ³Üß ÝíÜœÜÜÓ ôÉâÑÜÜåÚ. ÃÜíÜß ÆÜå°ßÃÜå ÄÜÏÜå †åíÜÜØ †ÃÜå èâÃÜß ÆÜå°ß ÆÜ±Ü ƒÜÜ¹ßÃÜàØ ÃÜíÜàØ ôíÜéÆÜ ¡å‰ÃÜå ƒÜàïÜ ³ÜÜÑÜ †åíÜÜØ `Ý²”Ü‡ÃÜ íÜåÓ' ôÜÏÜÜè ôÜÏÜšÜ ÏÜâ‘íÜÜÃÜÜå. ôíÜ´íÜ ÃÜÜÏÜå ƒÜÜ¹ßÃÜÜØ íÜôµÜÜå †ÃÜå †åøôÜåôÜÓß”ÃÜß †å‘ ÃÜíÜß ñÜå±Üß ËÜ¡ÓÏÜÜØ ÏÜâ‘íÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å. ËÜ÷à íÜåœÜß ‘Ü°íÜàØ, ‘ÏÜÜ‰ èíÜàØ, ‘Üå‰ ËÜÂÜÃ² ¥ÍÜß ‘ÓíÜß †åíÜÜå †ÜÃÜß ÆÜÜ“ìÃÜÜå ‹¼åïÜ ÃÜ³Üß. 318

ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜØ ÏÜâêÑÜÜåÃÜå ËÜ¹êÜíÜÜÃÜÜå ‘å ÁÜÓÏÜâì³Üß ÉåÓÉÜÓ ‘Óß ÃÜÜƒÜíÜÜÃÜÜå ‘Üå‰ ÆÜÂÑÜÜôÜ ÆÜ±Ü ÃÜ³Üß. . . †÷Î ´ÜÜå Éø´Ü íÜÜ´Ü ‘ÓíÜß “å †å‘ †åíÜÜ ÝíÜœÜÜÓÃÜß, èåÃÜÜ ÆÜÓ³Üß ÁÜâì ƒÜØƒÜåÓßÃÜå, †åÃÜÜ èèÚÝÓ´Ü ³Ü‰ ÄÜÑÜåêÜÜ ïÜÓßÓÃÜå †å‘ `ÃÜíÜ¢íÜÃÜ' †ÜÆÜíÜÜÃÜß ÆÜ÷åêÜ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å. ƒÜÜ¹ßÃÜÜå ‡Ý´Ü÷ÜôÜ †ÜÏÜ ´ÜÜå ËÜ÷à èâÃÜÜå “å. ÏÜÜå÷Ç¡å-²ÓÜå †ÃÜå ÷²ÆÆÜÜÏÜÜØ³Üß ÏÜìß †ÜíÜåêÜÜ †íÜïÜåóÜÜå ÆÜ±Ü ÷Ü³ÜíÜ±ÜÜüÃÜÜ ‹¾ÜåÄÜÃÜß ôÜÜÝËÜ´Üß †ÜÆÜå “å. 1857ÃÜÜ ôÜÏÜÑÜÏÜÜØ ÝËÜ÷ÜÓÃÜÜ ÏÜÁÜàËÜÃÜß ÝèêêÜÜÏÜÜØ ƒÜÜ¹ßÃÜàØ ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ ³Ü´ÜàØ ÷´ÜàØ. 1909ÏÜÜØ ÄÜÜØÁÜß¢†å Ý÷Ã¹ ôíÜÓÜèÏÜÜØ ÓÇÝüÑÜÜÃÜÜå ÝíÜœÜÜÓ ÏÜâøÑÜÜå. ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ íÜ±ÜÜüÄÜàÓà ÓÜÏÜ¢ÍÜÜ‰ ËÜÝ°ÑÜÜ †ÃÜå †åÏÜÃÜÜØ ÆÜ´ÃÜß ÄÜØÄÜÜËÜ÷åÃÜå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜå íÜ±ÜÜü‘ÜÏÜ ïÜßƒÜíÑÜàØ. 1930ÏÜÜØ ¹ÜØ²ß‘âœÜ ÆÜ“ß ÄÜÜØÁÜß¢ ÑÜÓíÜ²Ü èåêÜÏÜÜØ ÓÇÝüÑÜÜ ÆÜÓ ÆÜÂÑÜÜåÄÜÜå ‘Ó´ÜÜ ÓûÜ. †å è íÜƒÜ´Üå ƒÜÜ¹ß ‹ÆÜÓ †ÝÍÜÃÜåµÜß ôÜàêÜÜåœÜÃÜÜÃÜå êÜ‰ÃÜå ïÜÜçüÚ ÝÉêÏÜ ËÜÃÜÜíÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß. 1953-54ÏÜÜØ ƒÜÜ¹ß ÆÜÓ íÜì´ÜÓ ïÜé ³ÜÑÜàØ †ÃÜå 1965 ÆÜ“ß ƒÜÜ¹ßÏÜÜØ †ÃÜå‘ ÆÜÂÑÜÜåÄÜÜå ³Ü´ÜÜ ÓûÜ. ƒÜÜ¹ß †ÃÜå ôÜíÜÜåÚ¹ÑÜ ËÜÂÜÃ² ÷å«ì ÁÜßÏÜå ÁÜßÏÜå ÃÜ÷ÜíÜÜ ôÜÜËÜà, ÏÜÁÜ, †ÄÜÓËÜ¶Üß, †³ÜÜ±ÜÜØ, ÏÜôÜÜêÜÜ †ÃÜå ËÜß¢ ÆÜÂÜå²øüÖôÜ ÆÜ±Ü ËÜ¡ÓÏÜÜØ ÏÜà‘Ü‰. 2004ÏÜÜØ ÃÜåïÜÃÜêÜ ‡ÞÃôüüÒâü †ÜçÉ ÉçïÜÃÜ üç‘ÃÜÜåêÜÜç¢†å ƒÜÜ¹ßÃÜå ÉçïÜÃÜÃÜàØ ôíÜéÆÜ †ÜÆÑÜàØ. 201314ÃÜÜ íÜóÜÚÃÜå †Ø´Üå ƒÜÜ¹ß ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ šÜåµÜå ¹ôÜ êÜÜƒÜ³Üß íÜÁÜà êÜÜå‘Üå ÓÜåèÄÜÜÓß ÏÜåìíÜß ÓûÜ “å. ƒÜÜ¹ßÃÜàØ ‘àêÜ ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ 800 ‘ÓÜå²³Üß íÜÁÜà ÝíÜ˜ÏÜôÜèÚ‘ ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ “å. ÷íÜå ´ÜÜå ÓÜåÝ÷´Ü ËÜÜêÜ, ÓÜèåïÜ ÆÜÂ´ÜÜÆÜÕôÜ÷, †ÃÜÜÝÏÜ‘Ü ƒÜÃÃÜÜ, ÃÜß´ÜÜ êÜàêêÜÜ †ÃÜå ÏÜÃÜßóÜ ÏÜêÜ÷ÜåµÜÜ èåíÜÜ ÷Ü‰†çÃ² †ÃÜå ËÜÜåÝêÜíÜâ² Ý²”Ü‡ÃÜôÜÚ ÆÜ±Ü ƒÜÜ¹ßÏÜÜØ Ý²”Ü‡ÃÜ ‘Óå “å. ÝÏÜêÜÃÜÜ ‘ÜÆÜ²ÃÜß ôÜÓƒÜÜÏÜ±Üß†å †Üå“àØ ÆÜÜ±Üß, ÃÜ÷ÎíÜ´Ü ËÜÄÜÜ² †ÃÜå ÓôÜÜÑÜ±ÜÃÜÜ ‹ÆÜÑÜÜåÄÜ íÜÄÜÓ ËÜÃÜ´ÜàØ †Ü ‘ÜÆÜ² ‡‘ÜåÊåÃ²êÜß ÉåÝËÜÂ‘ “å. (íÜÁÜà ÏÜÜÝ÷´Üß ÏÜÜüå `ƒÜÜ¹ßÑÜÜµÜÜ' ÆÜÜÃÜÜ ÃÜØ. 271-278' ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ ôÜÆüåÏËÜÓ 2015) [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

†Ü ËÜÁÜÜ ÆÜ“ß êÜÜå‘ÜåÃÜå êÜÜÄÜ´ÜàØ ÷´ÜàØ ‘å ƒÜÜ¹ß ÆÜÜôÜå ‘ïÜàØ ÃÜíÜàØ ÃÜ³Üß. . . ÃÜíÜ¢íÜÃÜå ƒÜÜ¹ßÃÜå †å‘ ÃÜíÜÜå èÃÏÜ †ÜÆÜíÜÜÃÜàØ ÃÜ’ß ‘ÑÜàÛ. `ôíÜ´íÜ' †åÃÜàØ è ÆÜÝÓ±ÜÜÏÜ “å. †´ÑÜÜÓå ´ÜÜå `ôíÜ´íÜ'ÃÜàØ íÜåœÜÜ±Ü Éø´Ü ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÝËÜÕê²ÄÜÏÜÜØ ³ÜÜÑÜ “å, ÆÜÓØ´Üà ôÜÏÜÑÜ ôÜÜ³Üå †Ü `ôíÜ´íÜ' †ÜÆÜ±ÜÜØ ôÜÜæÃÜÜØ ïÜ÷åÓÜå †ÃÜå ™ÜÓÜå ôÜàÁÜß ÆÜ÷ÜÇœÜïÜå †åíÜàØ êÜÜÄÜå “å. `ôíÜ´íÜ'ÃÜÜå êÜÜåÄÜÜå †å‘ íÜ´ÜàÚìÏÜÜØ ËÜÃÜåêÜÜå `ôíÜ' “å. †Ü Ý²”Ü‡ÃÜ Éø´Ü †å‘ êÜÜåÄÜÜå ÃÜ³Üß"—"ôíÜÑÜØÃÜå ôíÜÑÜØ ôÜÜ³Üå ¡å²´ÜÜå †å‘ ÝíÜœÜÜÓ “å. `†Ü‡ íÜç†Ó ÏÜÜÑÜ íÜçêÑÜâ”'ÃÜÜå ôÜßÁÜÜå †³ÜÚ ÃÜíÜß ÆÜå°ßÃÜÜØ íÜçêÑÜâ” (ÏÜâêÑÜÜå) ôÜÜ³Üå ¡å²íÜÜÃÜÜå ÆÜÂÑÜ´ÃÜ “å.

ôÜíÜÜêÜ †å ÃÜ³Üß ‘å ƒÜÜ¹ß íÜåœÜÜíÜß ¡å‰†å, ôÜíÜÜêÜ †å ÃÜ³Üß ‘å ƒÜÜ¹ß ™ÜÓ ™ÜÓ ôÜàÁÜß ÆÜ÷ÜÇœÜíÜß ¡å‰†å ‘å ÃÜ÷Î. ¹Ó íÜóÜåÚ ¹Óå‘ ïÜ÷åÓÏÜÜØ ÑÜÜå¡´ÜÜ ƒÜÜ¹ß ‹´ôÜíÜÜåÏÜÜØ ´Üâüß ÆÜ²´ÜÜ êÜÜå‘ÜåÃÜå ƒÜËÜÓ “å ‘å ƒÜÜ¹ß ôÜô´Üà, †ÜÓÜÏÜ¹ÜÑÜ‘ †ÃÜå ‰‘ÜåÊåÃ²êÜß ÉåÝËÜÂ‘ “å. ÄêÜÜåËÜêÜ íÜÜçÝÏÜÛÄÜ ôÜÜ³Üå íÜÁÜ´ÜÜ è´ÜÜ ôÜåÞêôÜÑÜôÜÃÜÜ †ÜØ‘²Ü †ÜÆÜ±ÜÃÜå íÜÁÜà ÃÜå íÜÁÜà ôÜà´ÜÓÜ‹ †³ÜíÜÜ ƒÜÜ¹ß èåíÜÜØ íÜôµÜ ÆÜ÷åÓíÜÜ ÏÜèËÜâÓ ‘Ó´ÜÜ ¡ÑÜ “å. . . †÷Î ôÜíÜÜêÜ †å “å ‘å ƒÜÜ¹ßÃÜå íÜôµÜ ÃÜ÷Î, ÝíÜœÜÜÓ ËÜÃÜÜíÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜå. †÷Î ÆÜÂÑÜÜôÜ †å “å ‘å ƒÜÜ¹ß ÉçïÜÃÜ ‘å ÉåÞôüíÜêÜ ÃÜ÷Î, ÝÉ²ÜÝêÜüß (íÜÉÜ¹ÜÓß) ËÜÃÜå. `íÜÜÏÜÜ'–ÉâêÜ“ÜËÜ–‘œ“ÝÏÜµÜ, 01-11-2015 

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

319

ËÜåïÜ‘ ÷Ü³Ü‘ÜØ´Ü±Ü è †åíÜÜå ÏÜÜåüÜÏÜÜØ ÏÜÜåüÜå ‹¾ÜåÄÜ “å ‘å èåÏÜÜØ ‘ÓÜå²Üå ‘àïÜì ÷Ü³ÜÜåÃÜß èéÓ ÆÜ²å “å. †ÜÆÜ±ÜÜ ¹åïÜÃÜß ÝíÜïÜÜì ƒÜå²â´Ü íÜô´ÜßÃÜå èåÏÜÜØ ËÜàÝ½ íÜÜÆÜÓíÜß ÆÜ²å †åíÜÜå íÜÁÜÜÓÜÃÜÜå ÁÜØÁÜÜå †ÜÆÜíÜÜÃÜß èéÓ “å. †å³Üß ´ÜåÏÜÃÜß ËÜàÝ½ ÃÜå ÷Ü³Ü ËÜØÃÜå ‘åìíÜÜïÜå. ´ÜåÏÜÃÜå ÏÜÜüå †å ôÜÜÇ™Üß ÃÜå ôÜÓì ‘åìíÜ±Üß “å. ôÜÜÇ™Üß †åüêÜÜ ÏÜÜüå ‘å ´ÜÓ´Ü ÏÜ÷åÃÜ´ÜÜ±ÜàØ †ÜÆÜíÜÜ ÏÜÜØ²å “å †ÃÜå ¡å †ÜÆÜ±Üå ¹åïÜÏÜÜØ ôÜÜíÜÚÝµÜ‘ ‘åìíÜ±Üß ¡å‰´Üß ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ÆÜÂÜ³ÜÝÏÜ‘ ‘åìíÜ±ÜßÏÜÜØ êÜƒÜíÜÜ, íÜÜØœÜíÜÜÃÜå ÄÜ±ÜíÜÜÃÜÜå ÃÜ÷Î ÆÜ±Ü ÷Ü³Ü‘ÜØ´Ü±Ü †ÃÜå ´ÜåÃÜå êÜÄÜ´Üß ËÜÁÜß Ý˜ÑÜÜ†ÜåÃÜÜ ¤ÜÜÃÜÃÜÜå ôÜÏÜÜíÜåïÜ ‘ÓíÜÜå ¡å‰†å. ´ÜåÃÜß ÏÜÜÓÉ´Ü ÷Ü³Ü †ÃÜå †ÜØƒÜ ËÜÓÜËÜÓ ‘åìíÜÜÑÜÜØ †åüêÜå ËÜÜì‘ êÜåƒÜÃÜ, íÜÜœÜÃÜ ‘å ÄÜÝ±Ü´ÜÃÜàØ ÝïÜšÜ±Ü ÄÜÂ÷±Ü ‘ÓíÜÜ ´ÜæÑÜÜÓ ³ÜïÜå. ÷àØ ¡±ÜàØ “àØ ‘å ‘åüêÜÜ‘ÃÜå †Ü íÜÜÝ÷ÑÜÜ´Ü êÜÜÄÜïÜå †ÃÜå ‘åüêÜÜ‘ÃÜå ´Ü¼ÃÜ †íÜ÷åíÜÜÓà êÜÜÄÜïÜå. ÆÜ±Ü †åÏÜ ÏÜÜÃÜÃÜÜÓÜ êÜÜå‘ÜåÃÜå ‘ÓÜå²ÜåÃÜß ÷ÜêÜ´ÜÃÜÜå ƒÑÜÜêÜ ÃÜ³Üß. Õ÷¹ÃÜÜ ƒÜå²â´ÜÜåÃÜÜØ ‘ÓÜå²Üå ËÜÜì‘ÜåÃÜå ‘åìíÜ±Üß †ÜÆÜíÜÜÃÜàØ ‘ÜÏÜ ‘åüêÜàØ ÏÜàï‘åêÜ “å ´ÜåÃÜÜå ÆÜ±Ü ´ÜåÏÜÃÜå ƒÑÜÜêÜ ÃÜ³Üß. ¹åïÜÃÜß ÓÜè‘ßÑÜ ¡ÄÜäÝ´ÜÃÜàØ šÜåÑÜ èåÏÜÃÜå ÉÜìå ¡ÑÜ “å †åíÜÜ ‘åìíÜÜÑÜåêÜÜ êÜÜå‘Üå ŸÑÜÜØ ôÜàÁÜß ñÜÏÜÃÜàØ ÄÜÜæÓíÜ ÃÜ ôÜÏÜèå †ÃÜå ¹Óå‘ ÑÜàíÜ‘ ÷Ü³Ü‘ÜØ´Ü±ÜÃÜß ‘ìÜ ïÜßƒÜíÜÜÃÜß †ÃÜå ´ÜåÃÜå ÄÜÜÏÜ²ÜØ†ÜåÏÜÜØ ÉÓß ¹ÜƒÜêÜ ‘ÓíÜÜÃÜß ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ÉÓè ÃÜ ôÜÏÜèå ´ÑÜÜØôÜàÁÜß †Ü †Ý´Ü †ÜíÜïÑÜ‘ ‘åìíÜ±Üß †ÜÆÜß ïÜ‘ÜÑÜ ÃÜ÷Î. ÄÜÜØÁÜß¢

ÄÜÜØÁÜßèÃÜ ÄÜÜØÁÜßèÃÜ ´ÜÜå ´ÜåÃÜå ‘÷ß†å, èå ¹ßÃÜ-¹ÝêÜ´ÜÃÜÜå ôÜØÄÜß Óå, ÄÜÜØÁÜßèÃÜ. ôÜ´ÑÜ †Õ÷ôÜÜ ôÜÜÁÜÃÜ ôÜÜ³Üå †æøÑÜ ´Ü±ÜÜå ‹ÏÜØÄÜß Óå. ÄÜÜØÁÜßèÃÜ. ‹œœÜ ÃÜßœÜÃÜÜ ÍÜå¹ ÍÜâêÜÜíÜå, †ÜÍÜ²“åüÃÜå üÜìå Óå, ÄÜÜØÁÜßèÃÜ. ¹ÜéËÜØÁÜßÃÜÜå ÆÜâÓ±Ü ÆÜÂåÏÜß, œÜÓƒÜÜ ôÜâ´ÜÓ ‘ÜØ´Üå Óå. ÄÜÜØÁÜßèÃÜ. ÄÜä÷‹¾ÜåÄÜÜå ÄÜÜÏÜ°ß ¡±Üå, ÄÜÂÜÏÜôÜÉÜ‰ ‘Ó´ÜÜå Óå, ÄÜÜØÁÜßèÃÜ. ‘åìíÜ±Üß ÆÜÜÑÜÜÃÜß ÆÜÂåÏÜå, ÏÜÜåüÜÃÜå ÆÜ±Ü ÆÜÓƒÜå Óå. ÄÜÜØÁÜßèÃÜ. ôíÜ´ÜØµÜ´ÜÜ ôµÜß†ÜåÃÜß ôÜÜÁÜå, ¡´Üå ÃÜÓíÜÜå Ó÷å´ÜÜå Óå, ÄÜÜØÁÜßèÃÜ. ÓÜóü×íÜÜ±ÜßÃÜÜå ÆÜÂœÜÜÓ ‘Ó´ÜÜå, ÏÜÜ´ÜäÍÜÜóÜÜ ÍÜ±Ü´ÜÜå Óå. ÄÜÜØÁÜßèÃÜ ÁÜÃÜ ôÜØÆÜ´ÜÃÜå ôÜÓƒÜß ‘Ó´ÜÜå, ôÜÏÜÜÃÜ´ÜÜÏÜÜØ ÓÏÜ´ÜÜå Óå, ÄÜÜØÁÜßèÃÜ. ÷ÝÓèÃÜ ‘å “å": ´ÜåÓ ôÜâµÜÃÜß ÏÜÜìÜ ÄÜâØÁÜß ´ÜÓ´ÜÜå Óå. ÄÜÜØÁÜßèÃÜ êÜÜêÜœÜØ¹ íÜÜåÓÜ [ÄÜÂÜÏÜÝÃÜÏÜÜÚ±Ü, ÏÜå 1981ÏÜÜØ³Üß]

320

[†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

``ÏÜÜ, ÷àØ ƒÜÜ¹ß ‘åÏÜ ÆÜ÷åÓàØ “àØ?'' ‡êÜÜ Ó. ÍÜ© ƒÜÜ¹ß †åüêÜå ïÜàØ? ‘ÆÜÜôÜ ÓåïÜÏÜ ‘å ¥ÃÜÏÜÜØ³Üß ÍÜÜÓ´ÜÏÜÜØ ÷Ü³Üå ‘ÜØ´ÜåêÜàØ ÃÜå ÷Ü³Üå íÜ±ÜåêÜàØ íÜôµÜ? ÷Ü. ÆÜ±Ü †åüêÜàØ è ÃÜ÷Î. †ÜèÃÜß ÆÜÝÓÞô³ÜÝ´ÜÏÜÜØ ƒÜÜ¹ß †åÃÜÜ³Üß ÆÜ±Ü ‘Ø‰‘ ÝíÜïÜåóÜ “å. ¹ß‘ÓßÃÜÜå ÆÜÂðÃÜ, `ÏÜÜ, ÷àØ ƒÜÜ¹ß ‘åÏÜ ÆÜ÷åÓàØ “àØ?'ÏÜÜØ³Üß ÝíÜô´ÜÓåêÜàØ `ôÜåíÜÜ'ÃÜÜ ôÜØô³ÜÜÆÜ‘ ‡êÜÜ Ó. ÍÜ©ÃÜàØ ÕœÜ´ÜÃÜ ƒÜÜ¹ßÃÜå íÑÜÜÆÜ‘ †³ÜÚ †ÜÆÜå “å, ƒÜÜ¹ßÃÜÜå íÑÜÜÆÜ íÜÁÜÜÓå “å. . . .

÷àØ †ÜçÝÉôÜÏÜÜØ ‘ÜÏÜ ‘Ó´Üß ÷´Üß, ´ÑÜÜØ ÏÜÜÓß “ íÜóÜÚÃÜß ¹ß‘ÓßÃÜÜå ´ÜåÃÜß ïÜÜìÜÏÜÜØ³Üß ÉÜåÃÜ †ÜíÑÜÜå. ÆÜâ“ÒàØ, ``ÏÜÜ! ÷àØ ƒÜÜ¹ß ‘åÏÜ ÆÜ÷åÓàØ “àØ? ÏÜÜÓå ôÜÜ÷åËÜÃÜå èíÜÜËÜ †ÜÆÜíÜÜÃÜÜå “å.'' ÉÜåÃÜ œÜÜêÜà. †ÜüêÜàØ ÄÜØÍÜßÓ´ÜÜ³Üß ƒÜÜ¹ß ‹ÆÜÓ ÏÜÇ ‘¹ß ÝíÜœÜÜÑÜàÛ ÃÜ÷Üå´ÜàØ. ¡å‘å ‘ÜçêÜåè‘Üì³Üß ÷àØ ‘²‘Ü‰ ƒÜÜ¹ß ÆÜ÷åÓ´Üß †ÜíÜåêÜß ÆÜ±Ü †÷Î èíÜÜËÜ ´ÜÜå ÏÜÜÓå †å †ÜÆÜíÜÜÃÜÜå ÷´ÜÜå ‘å èå ËÜÜì‘ ÆÜÜå´Üå ôÜÏÜ¢ ïÜ‘å, ôÜÏÜ¡íÜß ïÜ‘å †ÃÜå ´ÜåÑÜ ÝïÜšÜ‘ÃÜå. ³ÜÑÜåêÜàØ †åíÜàØ ‘å †å±Üå ÆÜ÷åÓåêÜàØ íÜôµÜ ôÜÜ‡”ÏÜÜØ èÓÜ ÏÜÜåüàØ ÷´ÜàØ. íÜÄÜÚÏÜÜØ “Üå‘ÓÜ†Üå ´ÜåÃÜå œÜß°íÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ ‘å ´ÜÜÓÜ ÆÜÆÆÜÜÃÜÜå ”ÍÍÜÜå ÆÜ÷åÓß †ÜíÜß “å. ”™Ü²Üå ÆÜ±Ü ³ÜÑÜÜå ÷ïÜå. ÝïÜšÜ‘ íÜœœÜå ÆÜ²ÒÜ ÷ïÜå ÃÜå ´ÜåÏÜ±Üå †åÃÜå ÆÜâ“ÒàØ ‘å, ´ÜÜå ÆÜ“ß ´ÜàØ ƒÜÜ¹ß ‘åÏÜ ÆÜ÷åÓå “å? ËÜß¡ ‘ÜÆÜ² ‘åÏÜ ÃÜ³Üß ÆÜ÷åÓ´Üß? ÉÜåÃÜ œÜÜêÜà. ÏÜÇ ´ÜåÃÜå ‘ûàØ, ``´ÜàØ †åÏÜ ‘÷å ‘å ÄÜÜÏÜ²ÜØÃÜÜ ÄÜÓßËÜÜåÃÜå ÏÜ¹¹ ³ÜÜÑÜ.'' †åÏÜ ‘÷å, ``´ÜÏÜå 100 éÝÆÜÑÜÜÃÜß ƒÜÜ¹ß ƒÜÓß¹Üå ´ÜÜå 80 éÝÆÜÑÜÜ ÏÜèâÓß ‘ÓÃÜÜÓÃÜå ¡ÑÜ, 20 éÝÆÜÑÜÜ ¹à‘ÜÃÜ¹ÜÓÃÜå ¡ÑÜ †ÃÜå ÝÏÜêÜÃÜàØ ‘ÜÆÜ² ÆÜ÷åÓÜå ´ÜÜå 20 éÝÆÜÑÜÜ ÏÜèâÓÃÜå ¡ÑÜ 80 éÝÆÜÑÜÜ ¹à‘ÜÃÜ¹ÜÓÃÜå ¡ÑÜ!'' †Ü ôÜØíÜÜ¹ ÏÜÜÓÜ ÏÜÃÜÏÜÜØ³Üß ‘¹ß ƒÜôÑÜÜå ÃÜ³Üß. ÆÜ“ß³Üß ÏÜÇ †ÜØ‘²Ü œÜ‘ÜôÜß ¡åÑÜåêÜÜ †ÃÜå ôÜÜœÜÜ ÷´ÜÜ. (íÜóÜÚ 1964). †Üèå †å 80 ü‘ÜÏÜÜØ ™ÜüÜ²Üå ³ÜÑÜÜå “å, ´ÜåíÜàØ ÏÜÇ ¡±ÑÜàØ “å. ƒÜÜ¹ß ÏÜÜÓÜ ÏÜÃÜÏÜÜØ †ÃÜå‘ ôíÜéÆÜå ƒÜ²ß ³Ü‰ ¡ÑÜ “å. ÷Ü³Üå ‘ÜØ´ÜåêÜàØ †ÃÜå ÷Ü³Üå íÜ±ÜåêÜàØ ‘ÜÆÜ² ´Üå ƒÜÜ¹ß ‘÷åíÜÜÑÜ. ƒÜÜ¹ß †å ÍÜÜÓ´ÜÃÜß †Ü”Ü¹ßÃÜß êÜ²´ÜÃÜÜå †Ø´ÜÄÜÚ´Ü ÍÜÜÄÜ ÷´ÜÜå. ÏÜÇœÜåôüÓÃÜß ‘ÜÆÜ² ÝÏÜêÜÜå†å ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

†ÜÆÜ±ÜÜ ¹åïÜÃÜàØ ‘ÜÆÜ² ‹´ÆÜÜ¹ÃÜ Ý“ÃÃÜÝÍÜÃÃÜ ‘Óß ¹ßÁÜàØ ÷´ÜàØ. êÜÜƒÜÜå ÄÜÂÜÏÜß±Ü ‘ÜÓßÄÜÓÜå ËÜå÷ÜêÜ ³Ü‰ ÄÜÑÜÜ ÷´ÜÜ. ƒÜÜíÜÜÃÜÜ ÆÜ±Ü ôÜÜØôÜÜ ÆÜ²´ÜÜ ÷´ÜÜ. †ÜÆÜ±ÜÜ ô³ÜÜÝÃÜ‘ †³ÜÚ´ÜØµÜÃÜÜ ÍÜÜåÄÜå ÝËÜÂüÃÜÃÜß ôÜÏÜäÝ½ íÜÁÜ´Üß è´Üß ÷´Üß. †ÜíÜÜ †Üæ¾ÜåÝÄÜ‘ ÝíÜ‘ÜôÜÃÜÜ ÝíÜôÉÜåü íÜœœÜå ÄÜÜØÁÜß¢†å ÃÜ ÏÜÜÃÜß ïÜ‘ÜÑÜ ´ÜåíÜß ”àØËÜåïÜ œÜêÜÜíÜß. ÷Ü³Ü ËÜÃÜÜíÜüÃÜÜØ ‘ÆÜ²ÜØÃÜå ÆÜàÃÜ¢ÚÝíÜ´Ü ‘ÓíÜÜÃÜß œÜìíÜì, èåÃÜàØ ÃÜÜÏÜ ƒÜÜ¹ß! ƒÜÜ¹ß †å ‘ÜØ‰ ôÜßÁÜß ôÜÓì œÜßè ÃÜ÷Üå´Üß. ¹åïÜÃÜß ÄÜàêÜÜÏÜß ´ÜÜå²íÜÜÃÜàØ †ÏÜÜå™Ü ÓÜè‘ßÑÜ, †ÜÝ³ÜÚ‘, ôÜÜÏÜÜÝè‘ †ÃÜå ÁÜÜÝÏÜÚ‘ ïÜôµÜ ÷´ÜàØ. ƒÜÜ¹ß-‹´ÆÜÜ¹ÃÜÃÜß ïÜé†Ü´Ü ÄÜÜØÁÜß¢†å ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ³Üß è ‘Óß. ¡´Üå ‘ÜØ´Ü´ÜÜ ïÜßƒÑÜÜ, ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜå †ØÄÜÂå¢ ÆÜÜåïÜÜ‘ ‹´ÜÜÓßÃÜå ´ÜåÃÜß èÄÑÜÜ†å ƒÜÜ¹ßíÜôµÜÃÜå ô³ÜÜÝÆÜ´Ü ‘ÑÜàÛ. ¡´Üå ‘ÜØ´Üß-íÜ±Üß ƒÜÜ¹ß ÆÜ÷åÓßÃÜå ´ÜåÏÜ±Üå ÍÜÜÓ´ÜÃÜÜ ‘ÜÓßÄÜÓÜåÃÜß ËÜå÷ÜêÜ Þô³ÜÝ´ÜÃÜß èÄÜ´ÜÃÜå ôÜÜÝËÜ´Üß †ÜÆÜß. †å êÜÜœÜÜÓ ËÜåÓÜåèÄÜÜÓ ÄÜÂÜÏÜèÃÜÜå ôÜÜ³Üå ´ÜåÏÜ±Üå ÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ ¢íÜÃÜ ¡å²ÒàØ. ô³ÜÜÝÃÜ‘ †³ÜÚ´ÜØµÜÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜå üå‘Üå ÏÜèËÜâ´ÜÆÜ±Üå ¡÷åÓ ‘ÑÜÜåÚ. †ÜÆÜ±ÜÜ ¹åïÜÏÜÜØ ôÜÜÏÜÜÃÑÜ´Ü: ÆÜÜÓØÆÜÝÓ‘ ‹¾ÜåÄÜÜå ¡Ý´Ü ‘ÜåÏÜ ôÜÜ³Üå ¡å²ÜÑÜåêÜÜ ÷ÜåÑÜ “å. ‘ÜØ´Ü±ÜíÜ±ÜÜü ‘Ó´ÜÜ ¹ÝêÜ´Ü(´ÑÜÜÓå `†“â´Ü')ÃÜß ÆÜÂíÜäÝ¶Ü †ÆÜÃÜÜíÜßÃÜå ÄÜÜØÁÜß¢†å ¡Ý´ÜÍÜå¹ÃÜß ‘àÆÜÂ³ÜÜÃÜå ÆÜ²‘ÜÓ ¹ßÁÜÜå. ÝËÜÂÝüïÜÓÜè ôÜÜÏÜåÃÜß êÜ²´ÜÏÜÜØ ôÜÜÏÜåêÜ ³ÜÑÜåêÜÜ ÍÜêÜÍÜêÜÜ ÃÜËÜßÓÜ ÃÜå´ÜÜ†Üå†å ÆÜ±Ü ôíÜ¹åïÜßÃÜàØ ÷Ü¹Ú ôÜÏÜ¢ÃÜå ƒÜÜ¹ß †ÆÜÃÜÜíÜß. ÃÜËÜìÜÏÜÜØ ÃÜËÜìàØ èÃÜ ÆÜ±Ü ¹åïÜÃÜß †Ü”Ü¹ß ÏÜÜüåÃÜàØ ïÜôµÜ ‹«ÜíÜß ïÜ‘å ´ÜåíÜàØ ÷´ÜàØ †å ƒÜÜ¹ßïÜôµÜ! ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ ÆÜÜæµÜ ÓÜèÏÜÜå÷ÃÜ ÄÜÜØÁÜß êÜƒÜå “å ´Üå 321

†ÃÜå †ÜÝ³ÜÚ‘ †Ü”Ü¹ß ÷ÜØôÜêÜ ³Ü´Üß è´Üß ÷´Üß. ƒÜÜ¹ßÃÜàØ †å ÆÜÂ´Üß‘ †Üèå ÆÜ±Ü †åüêÜàØ è íÜÜèËÜß “å. †ÜèÃÜß ÆÜÝÓÞô³ÜÝ´ÜÏÜÜØ ‹´ÆÜÜ¹‘ †ÃÜå ‹ÆÜÍÜÜåø´ÜÜ ÏÜÜ‰êÜÜå ¹âÓ ÷üß ÄÜÑÜÜ “å ´ÑÜÜÓå ÏÜÜÓÜ ÄÜÜÏÜÃÜß ÍÜÇôÜÃÜàØ ¹âÁÜ †å ÏÜÜÓß ƒÜÜ¹ß è “å. ÏÜÜÓÜ ™ÜÓÏÜÜØ íÜÓôÜÜ¹ß ÆÜÜ±ÜßÃÜàØ ÏÜÜÓàØ üÜØ‘àØ †å ƒÜÜ¹ß “å. ÏÜÜÓÜ ÄÜÜÏÜÏÜÜØ ¥ÄÜåêÜß ÏÜ‘Ü‰ÃÜÜå ÓÜåüêÜÜå †å ƒÜÜ¹ß “å. ÄÜÜÏÜÃÜß ÍÜÜ¢, íÜÜ²ÜÏÜÜØ ‹ÄÜÜ²åêÜß ÏÜÓœÜß, ÄÜÜÏÜÃÜÜ ¹Ó¢†å ôÜßíÜåêÜàØ ÏÜÜÓàØ ƒÜÏÜßôÜ †å ƒÜÜ¹ß “å. ÏÜÜÓÜ ÄÜÜÏÜÃÜß ïÜÜìÜ, ÄÜÜÏÜÃÜß ÆÜØœÜÜÑÜ´Ü †å ÏÜÜÓß ƒÜÜ¹ß è “å. ÏÜÜÓß ËÜœÜ´Ü ÏÜâ‘íÜÜ ÏÜÜüå ÄÜÜÏÜÃÜß ÃÜè¹ß‘ÃÜß ôÜ÷‘ÜÓß ÏÜØ²ìß †å ÆÜ±Ü ƒÜÜ¹ß “å. †ÜíÜÜå ËÜä÷¹ †³ÜÚ ÁÜÓÜíÜ´Üß ƒÜÜ¹ß ŸÑÜÜÓå ÷àØ ¢íÜÃÜÏÜÜØ íÜÜÆÜÓàØ “àØ, ÍÜÜåÄÜíÜàØ “àØ, ƒÜÓß¹àØ “àØ ´ÑÜÜÓå ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜå ÷àØ ¡÷åÓ ÝÃÜíÜå¹ÃÜ ‘ÓàØ “àØ ‘å ÏÜÜÓß ‘ÏÜÜ±ÜßÃÜÜå ÷àØ ôÜ¹àÆÜÑÜÜåÄÜ ‘ÓàØ “àØ. ÍÜêÜå ÷àØ ïÜ÷åÓÏÜÜØ Ó÷àØ “àØ, ÆÜ±Ü ƒÜÜ¹ß íÜÜÆÜÓßÃÜå ÷àØ ÄÜÂÜÏÜÆÜÂ¡ÃÜÜ ¢íÜÃÜÃÜå ôÜÏÜä½ ‘ÓàØ “àØ, ÷àØ ¹ÝêÜ´Ü ‘ÜØ´ÜÃÜÜÓ, ÏÜàÞôêÜÏÜ íÜ±Ü‘Ó, ËÜå÷ÜêÜ ÏÜèâÓ ôµÜßÆÜàÓàóÜÃÜå üå‘Üå ¹Œ “àØ. ¡Ý´ÜÍÜå¹, íÜÄÜÚÍÜå¹ÃÜß ¹ßíÜÜêÜÜåÃÜå †ÜåÄÜÜìàØ “àØ. ‘åÏÜ ‘å †Ü”Ü¹ßÃÜÜå ËÜÜ‘ß Ý÷ôÜÜËÜ ÏÜÜÓå ÆÜâÓÜå ‘ÓíÜÜÃÜÜå “å.

†ÜèÃÜß ÆÜÝÓÞô³ÜÝ´ÜÏÜÜØ ‹´ÆÜÜ¹‘ †ÃÜå ‹ÆÜÍÜÜåø´ÜÜ ÏÜÜ‰êÜÜå ¹âÓ ÷üß ÄÜÑÜÜ “å ´ÑÜÜÓå ÏÜÜÓÜ ÄÜÜÏÜÃÜß ÍÜÇôÜÃÜàØ ¹âÁÜ †å ÏÜÜÓß ƒÜÜ¹ß è “å. ÏÜÜÓÜ ™ÜÓÏÜÜØ íÜÓôÜÜ¹ß ÆÜÜ±ÜßÃÜàØ üÜØ‘àØ †å ƒÜÜ¹ß “å, ÏÜÜÓÜ ÄÜÜÏÜÏÜÜØ ¥ÄÜåêÜß ÏÜ‘Ü‰ÃÜÜå ÓÜåüêÜÜå †å ƒÜÜ¹ß “å. ÄÜÜÏÜÃÜß ÍÜÜ¢, íÜÜ²ÜÏÜÜØ ‹ÄÜÜ²åêÜß ÏÜÓœÜß, ÄÜÜÏÜÃÜÜ ¹Ó¢†å ôÜßíÜåêÜàØ ÏÜÜÓàØ ƒÜÏÜßôÜ †å ƒÜÜ¹ß “å. ÏÜÜÓÜ ÄÜÜÏÜÃÜß ïÜÜìÜ, ÄÜÜÏÜÃÜß ÆÜØœÜÜÑÜ´Ü †å ÏÜÜÓß ƒÜÜ¹ß è “å

ÏÜàèËÜ, `ƒÜÜ¹ß ôíÜ´ÜØµÜ´ÜÜÃÜß êÜ²´ÜÃÜàØ †åíÜàØ ÆÜÂ´Üß‘ ÷´ÜàØ — èåÃÜå ôÆÜïÜßÚ ïÜ‘ÜÑÜ, ¡å‰ ïÜ‘ÜÑÜ, ¹åƒÜÜ²ß ïÜ‘ÜÑÜ. èå ‘Üå‰ ƒÜÜ¹ß ÆÜ÷åÓå, ‘ÜØ´Üå, íÜ±Üå, ´ÜåÃÜå `ÏÜ÷Ü´ÏÜÜ ÄÜÜØÁÜß íÜß±ÜÜ' ôÜÜ³Üå ´ÜÜÓ ôÜØÁÜÜÑÜÜ èåíÜÜå †ÃÜàÍÜíÜ ³ÜÜÑÜ. ¹ÝÓºÃÜÜÓÜÑÜ±ÜÃÜå ôíÜÓÜèÃÜß êÜ²´Ü"–"ôÜ´ÑÜÜÄÜÂ÷ÏÜÜØ ÍÜÜÄÜ êÜßÁÜÜÃÜÜå †ÃÜàÍÜíÜ ³ÜÜÑÜ. ôíÜ´ÜØµÜ ÍÜÜÓ´ÜÃÜÜå †å `íÜåïÜ' ÷´ÜÜå. ´ÜåÏÜÜØ ÍÜÜÓ´Ü ¹åïÜ †ÃÜå ¹åïÜß ÆÜÂ¹åïÜÃÜß §²ß ôÜÏÜè ÷´Üß. œÜÓƒÜÜÃÜàØ †å‘å†å‘ œÜ˜ ¹åïÜÃÜå ôíÜÓÜè ´ÜÓÉ ƒÜåœÜ´ÜàØ ÷´ÜàØ. ÓÜè‘ßÑÜ

[ÄÜÂÜÏÜÝÃÜÏÜÜÚ±Ü, †ÜçøüÜå.'11 ÏÜÜœÜÚ '12ÏÜÜØ³Üß] 

‡êÜÜ Ó. ÍÜ© ÝêÜÝƒÜ´Ü ‘åüêÜÜØ‘ ÆÜàô´Ü‘Üå We are poor but so many The story of self-employed women in India, Oxford University Press. ÏÜÜÓß ËÜ÷åÃÜÜå ôíÜÓÜè êÜåíÜàØ ôÜ÷åêÜ “å. ‡ÞÃ²ÑÜÃÜ †å‘å²ÏÜß ÉÜçÓ ôÜåêÉ †åÏÆÜêÜÜå‡² ÝíÜÏÜåÃÜ ÏÜ÷Ü´ÏÜÜÃÜß “ÜÑÜÜÏÜÜØ ÃÜíÜ¢íÜÃÜ

Anubandh Navajivan 322

[†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ÆÜÜæÝóü‘ ÆÜß±ÜàØ : ÃÜßÓÜå ÄÜ¡ÃÜÃÜ ÃÜÜÑÜ‘ «Ø²ßÃÜß ÏÜÜåôÜÏÜ †ÃÜå‘ ôíÜÜ¹-ôÜÜå²ÏÜ †ÃÜå ÆÜÜæÝóü‘´ÜÜÍÜÑÜÜÚ ƒÜÜ¾ †ÃÜå ÆÜåÑÜ ÆÜ¹Ü³ÜÜåÚÃÜß íÜôÜØ´Ü êÜ‰ÃÜå †ÜíÜß Ó÷ß “å. †Ü †ÃÜå‘ÜåÏÜÜØ †å‘ †ÃÜå ™Ü±ÜÜ ÓÜåÄÜÜåÃÜÜ ÝÃÜíÜÜÓ±ÜÏÜÜØ ÃÜå‘ †åíÜàØ ÆÜß±ÜàØ ÃÜßÓÜå ™Ü±ÜÜ êÜÜå‘Üå ÆÜß†å “å, ÆÜ±Ü ïÜÓßÓïÜàÝ½ †ÃÜå ´ÜØ¹àÓô´Üß ¡ìíÜíÜÜ ÏÜÜüå ÃÜßÓÜåÃÜß †ôÜÓ‘ÜÓ‘´ÜÜÃÜÜ ÆÜÂÏÜÜ±ÜÏÜÜØ ´ÜåÃÜß êÜÜå‘ÝÆÜÂÑÜ´ÜÜ †Üå“ß “å. ÄÜÜØÁÜßÑÜàÄÜÃÜÜ ÓœÜÃÜÜ´ÏÜ‘ ‘ÜÑÜÚ‘Ó ÄÜ¡ÃÜÃÜ ÃÜÜÑÜ‘ ¿ÜÓÜ ÆÜÜå±Üß ôÜ¹ß ÆÜ÷åêÜÜØ êÜƒÜÜÑÜåêÜÜå †Ü êÜåƒÜ ÃÜßÓÜåÃÜß ÆÜÂÜœÜßÃÜ´ÜÜ †ÃÜå †ÜÁÜàÝÃÜ‘ ôÜÏÜÑÜÏÜÜØ ÆÜ±Ü ´ÜåÃÜß ÏÜ÷¶ÜÜ ¹ïÜÜÚíÜß ¡ÑÜ “å. . . .

™Ü±ÜÜ ÆÜÂÜœÜßÃÜ ôÜÏÜÑÜ³Üß †ÜÆÜ±ÜÜ ¹åïÜÏÜÜØ ¹Óå‘ «å‘Ü±Üå ÃÜÜÝìÑÜåÓß, ƒÜèâÓß, ´ÜÜ² ´Ü³ÜÜ ôÜàÓÏÜÜ²ÃÜÜå ´ÜÜ¡å †ÄÜÓ ƒÜüÜÑÜåêÜÜå ÓôÜ êÜÜå‘ÝÆÜÂÑÜ ÆÜß±ÜÜ ´ÜÓß‘å ÝÆÜíÜÜ´ÜÜå †ÜíÑÜÜå “å. ´ÜåÃÜß ÆÜÜæÝóü‘´ÜÜÃÜÜ †¤ÜÜÃÜÃÜå êÜßÁÜå êÜÜå‘Üå ƒÜÜåÓÜ‘ ´ÜÓß‘åÃÜàØ ´ÜåÃÜàØ ÏÜ÷¶íÜ ÷èà ôÜàÁÜß ‘ìß ïÜøÑÜÜ ÃÜ³Üß. †å³Üß ¥êÜüàØ ÍÜ±ÜåêÜÜ íÜÄÜÚÃÜÜ ‘åüêÜÜ‘ êÜÜå‘Üå, èÃÜôÜÏÜÜèÃÜß ÏÜÜÃÑÜ´ÜÜÃÜå †ÃÜàôÜÓßÃÜå ÃÜßÓÜÃÜå ÃÜà‘ôÜÜÃÜ‘ÜÓ‘ ÆÜß±ÜàØ ÄÜ±Üå “å. ‘åüêÜÜ‘ÃÜå ÏÜÜ¹‘ ÆÜß±ÜÜØ ÝíÜïÜå ÝíÜÝœÜµÜ ƒÑÜÜêÜÜå ÷ÜåíÜÜ³Üß ´Üå†Üå ÃÜßÓÜÃÜå ÆÜôÜØ¹ ‘Ó´ÜÜ ÃÜ³Üß †ÃÜå ´ÜåÃÜå ÓÜóü×ßÑÜ ÆÜß±ÜÜ ´ÜÓß‘å ÆÜÂœÜÝêÜ´Ü ‘ÓíÜÜ ÏÜ¹¹ ÃÜ³Üß ‘Ó´ÜÜ. ´ÜÜ²ß ´ÜÜå èéÓ ÏÜÜ¹‘ “å è, ÆÜ±Ü ´ÜåÃÜß ôÜÜ³Üå ´Üå†Üå ÃÜßÓÜÃÜå ÆÜ±Ü ÄÜ±Üß ‘Ü°å “å. ÃÜßÓÜå ´ÜÜå ¹ÜéÝ²ÑÜÜÃÜå ´ÜåÏÜ è ¹Üé ÃÜ÷Î ÆÜßÃÜÜÓÃÜå ôÜÓƒÜÜå è ÉÜÑÜ¹Üå ÆÜ÷ÜÇœÜÜ²å “å †å ´Üå†Üå ÍÜÜÄÑÜå è ôÜÏÜèå “å. ïÜåÓ²ßÃÜÜå ´ÜÜ¡å ÓôÜ †ÜƒÜÜ ¹åïÜÏÜÜØ êÜÜå‘ÝÆÜÂÑÜ ÆÜß±ÜàØ ÄÜ±ÜÜÑÜ “å. ÆÜ±Ü ïÜåÓ²ßÃÜÜ ÓôÜÏÜÜØÑÜå ÃÜßÓÜ ÆÜÂÏÜÜ±Üå è ƒÜüÜïÜ †ÜíÜß ïÜ‘å. ÃÜßÓÜÏÜÜØ ´Ü³ÜÜ ïÜåÓ²ßÃÜÜ ÓôÜÏÜÜØ Ó÷åêÜÜØ ÆÜÜåóÜ‘ ´Ü¶íÜÜåÃÜß ôÜÓƒÜÜÏÜ±Üß ÃÜßÓÜ ÝíÜïÜåÃÜÜ ƒÜÜåüÜ ÍÜÑÜÃÜå ¹âÓ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ ÏÜ¹¹éÆÜ ³Ü‰ ÆÜ²ïÜå. ‘àÃÜâÓ (¹ÝšÜ±Ü Õ÷¹)ÃÜÜ ÃÑÜàÝü×ïÜÃÜ ÝÓœÜôÜÚ êÜåËÜÜåÓåüÓß, ‡ÞÃ²ÑÜÃÜ ÝÓœÜôÜÚ ÉØ² †çôÜÜåÝôÜÑÜåïÜÃÜÃÜÜ ²ÜÑÜÓåøüÓå ËÜØÃÜå ÆÜß±ÜÜØÃÜàØ ÃÜßœÜå ÆÜÂÏÜÜ±Üå ÓÜôÜÜÑÜÝ±Ü‘ ÆÜä³Ü’Ó±Ü ‘ÑÜàÛ “å.1

1 †÷Î ïÜåÓ²ßÃÜÜ ÓôÜÃÜå ÃÜßÓÜå ‘Ó´ÜÜØ †Üå“ß ÄÜà±ÜíÜ¶ÜÜÃÜÜå ¹ïÜÜÚíÜíÜÜÃÜÜå ‘Üå‰ è ƒÑÜÜêÜ ÃÜ³Üß. ïÜåÓ²ßÃÜÜ ÓôÜÃÜß ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ÆÜ±Ü ÝíÜïÜåóÜ´ÜÜ “å è. ´ÜåÏÜÜØ³Üß ÄêÜà‘Üå” ÏÜ÷¶ÜÏÜ ÏÜÜµÜÜÏÜÜØ ÏÜìß Ó÷å “å.

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

1. 2. 3. 4. 5. 6

ºíÑÜÜå ÃÜßÓÜå ïÜåÓ²ßÃÜÜå ÓôÜ èêÜ ´Ü¶íÜ 84.72 % 75.9 % ÆÜÂÜåüßÃÜ 0.10 % 1.4 % ´ÜæêÜ ´Ü¶íÜ 0.17 % 0.6 % ƒÜÝÃÜè ´Ü¶íÜ 0.66 % 0.3 % ÓåôÜÜ . . . . . . ‘ÜËÜÜåÚ÷Ü‡²×åü 14.35 % 21.8 % ƒÜÝÃÜè ºíÑÜÜåÃÜàØ ÓÜôÜÜÑÜÝ±Ü‘ ÆÜä³Ü’Ó±Ü ‘Ó´ÜÜØ ËÜå‹ÏÜÜØ ÃÜßœÜåÃÜÜ ÏÜ÷¶íÜÃÜÜ ƒÜÝÃÜè šÜÜÓÜå ÏÜÜêÜÏÜ ÆÜ²ÒÜ “å. šÜÜÓ ÃÜßÓÜå ïÜåÓ²ßÃÜÜå ÓôÜ 1. œÜâÃÜÜå (‘çÞêïÜÑÜÏÜ) 0.149 % ÃÜ³Üß 2. ÉÜçôÉÓôÜ 0.011 % ÃÜ³Üß 3. êÜÜå÷ (†ÜÑÜÃÜÚ) 0.26 % ÃÜ³Üß ÃÜßÓÜÃÜÜå íÜæ¹‘ßÑÜ ‹ÆÜÑÜÜåÄÜ": ‘å. †åÏÜ. ÃÜÜ²‘±ÜßÚÃÜß ‡ÞÃ²ÑÜÃÜ ÏÜÝüÝÓÑÜÜ ÏÜåÝ²‘ÜÏÜÜØ ÄÜÜåì ËÜÃÜÜíÜíÜÜ ÏÜÜüåÃÜÜ ‘ÜœÜÜ ºíÑÜ ‹ÆÜÓÜØ´Ü ¹Óå‘ ¡´ÜÃÜÜ ´ÜÜ²ÃÜÜ ÃÜßÓÜ ÝíÜïÜå ÃÜßœÜå ÆÜÂÏÜÜ±Üå ÏÜÜÝ÷´Üß †ÜÆÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å": ÃÜÜÝìÑÜåÓßÃÜÜå ÃÜßÓÜå": †åÏÜ ÏÜÃÜÜÑÜ “å ‘å ôÜÄÜÍÜÜÚíÜô³ÜÜÏÜÜØ ¹Ó †«íÜÜÝ²ÑÜå ÃÜÜÝìÑÜåÓßÃÜÜå ´ÜÜ¡å ÓôÜ ËÜåµÜ±Ü íÜƒÜ´Ü êÜåíÜÜ³Üß ôµÜßÃÜÜ ËÜÜì‘ÃÜÜ ÓØÄÜ ‹ÆÜÓ ƒÜÜôÜ †ôÜÓ ³ÜÜÑÜ “å. ´Üå éÆÜÜìàØ ËÜÃÜßÃÜå èÃÏÜå “å †åíÜß êÜÜå‘íÜÜÑÜ‘Ü “å. †åüêÜå ‘å ¡å ÏÜÜËÜÜÆÜ ‘ÜìÜØ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ËÜÜì‘ ´ÜåÏÜÃÜÜØ ‘Ó´ÜÜØ íÜÁÜÜÓå ¥èìàØ †ÜíÜå “å; †ÃÜå ¡å ™ÜŒíÜ±ÜÜÛ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ËÜÜì‘ ôÜÜÁÜÜÓ±Ü Óß´Üå ÄÜÜåÓàØ ³ÜÜÑÜ “å. (ÆÜä. 231) 323

ƒÜèâÓßÃÜÜå ÃÜßÓÜå ƒÜèâÓßÃÜÜå ´ÜÜ¡å ÃÜßÓÜå ÏÜâµÜêÜ, ïÜß´ÜêÜ, ‹¶Üåè‘ ÃÜå ôÜÜå¡å ÏÜüÜ²ÃÜÜÓ “å. íÜ÷åêÜß ôÜíÜÜÓå ‘Ü°åêÜÜå ´ÜÜ¡å ÃÜßÓÜå ‘åüêÜÜ‘ Ý¹íÜôÜ ôÜàÁÜß ÏÜìô‘ÜÏÜÜØ ÆÜßíÜÜ³Üß ÆÜåüÃÜÜ ÏÜìÃÜå ôÜÜÉ ‘Óå “å; ôÜÜå¡ ÃÜå ÆÜÜ±ÜßÃÜÜ ÍÜÓÜíÜÜÏÜÜØ ‹ÆÜÑÜÜåÄÜß “å, œÜâØ‘ ÃÜå ÷å²‘ß ÏÜüÜ²å “å; ÆÜÓÝÏÜÑÜÜÏÜÜØ ÏÜâµÜêÜ ´ÜÓß‘å íÜÆÜÓÜÑÜ “å. ôÜàÓÏÜÜ²ÃÜÜå ÓôÜ ÆÜÜæÝóü‘, ‹¶Üåè‘ †ÃÜå ôÜÜÓ‘ “å. †çÆÜÇÝ²ôÜÜ‡ÝüôÜÃÜÜå ‹ÆÜÜÑÜ": ‘ÜåêÜØËÜÜåÃÜß èÃÜÓêÜ ÷ÜçÝôÆÜüêÜÃÜÜ ÝÃÜíÜä¶Ü ôÜèÚÃÜ ²Üç. †åôÜ. ²ß. ÆÜÜçêÜå (†åÏÜ.²ß.) †åÉ. †ÜÓ. ôÜß. †åôÜ. ÷ÏÜ±ÜÜØ è ³ÜÜå²Ü íÜƒÜ´Ü ‹ÆÜÓ Ý´ÜÃÜåíÜêêÜßÏÜÜØ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜåêÜÜ ´ÜåÏÜÃÜÜ ôÜ´‘ÜÓ íÜƒÜ´Üå ËÜÜåêÜ´ÜÜØ è±ÜÜíÑÜàØ ÷´ÜàØ

‘å †çÆÜÇÝ²ôÜÜ‡ÝüôÜ ÓÜåÄÜ ÃÜíÜß ôÜØô‘äÝ´ÜÃÜÜå íÑÜÜÝÁÜ “å. †ÜèÃÜÜå `ôÜØô‘ÜÓß'(!") ƒÜÜåÓÜ‘ ¢íÜÃÜ ´Ü¶íÜÜå (ÝíÜüÜÝÏÜÃôÜ) íÜÄÜÓÃÜÜå “å, ƒÜÜôÜ ‘ÓßÃÜå `ËÜß' ´Ü¶íÜ íÜÄÜÓÃÜÜå; †ÃÜå ´Üå³Üß †ÜÆÜ±Üß ÓÜåÄÜÝÃÜÓÜåÁÜ‘ ïÜÞø´Ü ™Üü´Üß œÜÜêÜß “å. ´Üå ÓÜåÄÜÃÜÜØ êÜšÜ±ÜÜå, ÝÃÜ¹ÜÃÜ †ÃÜå ÝœÜÝ‘´ôÜÜ ÝíÜïÜå ÝíÜíÜåœÜÃÜ ‘ÑÜÜÚ ÆÜ“ß ´ÜåÏÜ±Üå è±ÜÜíÑÜàØ ‘å ´ÜÜ¢ ´ÜÜ²ß(ÃÜßÓÜå)†å ‘åüêÜÜ‘ ¹¹ßÚ†ÜåÃÜå ÉÜÑÜ¹Üå ÆÜ÷ÜÇœÜÜ²ÒÜå “å †ÃÜå †å ÆÜÂÑÜÜåÄÜ ‘ÓíÜÜ èåíÜÜå “å. ´ÜåÏÜÃÜàØ ÏÜÜÃÜíÜàØ “å ‘å ÃÜßÓÜÏÜÜØ Ó÷åêÜÜ ƒÜÏÜßÓÏÜÜØ ÏÜÜåüÜ ÆÜÂÏÜÜ±ÜÏÜÜØ ÝíÜüÜÝÏÜÃÜ `ËÜß' “å †ÃÜå ´Üå ¹¹ßÚÃÜÜ ïÜÓßÓÏÜÜØ ôÜÜÓß ÆÜå«å ÓÜåÄÜÝÃÜÓÜåÁÜ‘ ïÜÞø´Ü ‹´ÆÜÃÃÜ ‘Óå “å ‘ÜÓ±Ü ´ÜåÏÜÜØ ÓÜåÄÜÝÃÜíÜÜÓ‘ ´Ü¶íÜÜå “å. [üâØ‘ÜíÜßÃÜå] [÷ÝÓèÃÜËÜØÁÜà, 22 ¡ÃÑÜà†ÜÓß, 1939] 

†ÜÓÜåÄÑÜÝíÜóÜÑÜ‘ ÆÜàô´Ü‘Üå †ÜÓÜåÄÑÜÃÜß œÜÜíÜß ÄÜÜØÁÜß¢ _15.00 †Ü÷ÜÓÃÜÜå ‹ÆÜÍÜÜåÄÜ ´ÜÜåÆÜ±Ü ù¹ÑÜ ÃÜßÓÜåÄÜ ²Üç. ÓÏÜåïÜ ‘ÜÆÜÝ²ÑÜÜ _ 20.00 †ÜÓÜåÄÑÜÝÃÜÏÜÜÚ±Ü ²Üç. ÓÏÜåïÜ ‘ÜÆÜÝ²ÑÜÜ _ 30.00 ù¹ÑÜÓÜåÄÜÃÜÜå ÆÜÜÑÜÜÃÜÜå ‹ÆÜœÜÜÓ ²Üç. ÓÏÜåïÜ ‘ÜÆÜÝ²ÑÜÜ _ 50.00 ù¹ÑÜÓÜåÄÜÃÜß ôÜÏÜôÑÜÜ — †å‘ ÃÜíÜß Ý¹ïÜÜ ²Üç. ÓÏÜåïÜ ‘ÜÆÜÝ²ÑÜÜ _ 20.00 ù¹ÑÜÓÜåÄÜÏÜÜØ ÝíÜ¤ÜÜÃÜ †ÃÜå †ÁÑÜÜ´ÏÜ ²Üç. ÓÏÜåïÜ ‘ÜÆÜÝ²ÑÜÜ _ 25.00 ù¹ÑÜÃÜß íÜÜ´Ü ù¹ÑÜÆÜâíÜÚ‘ ²Üç. ÓÏÜåïÜ ‘ÜÆÜÝ²ÑÜÜ _ 15.00 ÷ÜüÚ †çüç‘ †ü‘ÜíÜÜå ²Üç. ÓÏÜåïÜ ‘ÜÆÜÝ²ÑÜÜ _ 30.00 ïÜíÜÜôÜÃÜ³Üß ôíÜÜô³ÑÜ †ÃÜå ÆÜÓÏÜ †ÜÃÜØ¹ ²Üç. ÓÏÜåïÜ ‘ÜÆÜÝ²ÑÜÜ _ 20.00 ù¹ÑÜÓÜåÄÜ ôÜíÜÜÛÄÜß †ÝÍÜÄÜÏÜ ²Üç. ÓÏÜåïÜ ‘ÜÆÜÝ²ÑÜÜ _ 150.00 †ÜØƒÜ ôÜÜœÜíÜíÜÜÃÜß ‘ìÜ ²Üç. ÄÜÜåÕíÜ¹ÍÜÜ‰ ÆÜüåêÜ _80.00

‘à¹Ó´Üß ‹ÆÜœÜÜÓ ²Üç. ïÜÓ±ÜÆÜÂôÜÜ¹ _100.00 ‘ÜÏÜÝíÜèÑÜ ôÜß. èå. íÜÜÃÜ êÜßü _ 40.00 ™ÜÓÄÜ³³Üà íÜæ¹‘ ËÜÜÆÜÜêÜÜêÜ ÄÜ. íÜæ¾ _300.00 ²ÜçøüÓ †ÜíÜ´ÜÜ ÆÜ÷åêÜÜØ ²Üç. ÝïÜíÜÆÜÂôÜÜ¹ ÝµÜíÜå¹ß _30.00 Ý¹ÃÜœÜÑÜÜÚ ËÜÜÆÜÜêÜÜêÜ ÄÜ. íÜæ¾ _100.00 ÆÜÂÜ‘äÝ´Ü‘ ¢íÜÃÜïÜæêÜß †ÃÜå ÓÜåÄÜÝÃÜíÜÜÓ±Ü Ýè´ÜåÃº †ÜÑÜÚ _75.00 ÏÜÁÜàÆÜÂÏÜå÷ †ÃÜå ´ÜåÃÜÜ ‹ÆÜœÜÜÓ œÜØ¹àêÜÜêÜ ‘Ü. ¹íÜå _20.00 ÑÜÜåÄÜÜôÜÃÜ ôÜåêÉ üßœÜÓ ÝïÜíÜÜÍÜÜ‰ ÆÜüåêÜ _50.00 êÜôÜ±Ü ËÜÜ¹ïÜÜ÷ ‰òÜÓêÜÜêÜ ïÜÜõÜß _50.00 ôü×åôÜ ²Üç. ÝïÜíÜÆÜÂôÜÜ¹ ÝµÜíÜå¹ß _15.00 ‘ÜæüàØÝËÜ‘ ÷ÜåÝÏÜÑÜÜåÆÜåÝ³Ü‘ ÏÜÜÄÜÚ¹„ïÜ‘Ü èå. ‘å. ÏÜèÏÜà¹ÜÓ _90.00 ¹¹ÚÝÃÜíÜÜÓ‘ ÃÜôÜ ÏÜÜÝêÜôÜ ÝïÜšÜ‘ ÝïÜíÜÜÍÜÜ‰ ÆÜüåêÜ _15.00 ÏÜÜÃÜíÜÏÜâµÜ ÓÜíÜ¢ÍÜÜ‰ ÆÜüåêÜ _150.00 ÓôÜ ÆÜß†Üå ‘ÜÑÜÜ‘êÆÜ ‘ÓÜå ‘ÜØÝ´Ü ÍÜ©, ÏÜÃÜ÷Ó ²ß. ïÜÜ÷ _100.00 Key to Health Gandhiji _ 15.00 Nature Cure Gandhiji _ 20.00 †Ü ‹ÆÜÓÜØ´Ü, ²Üç. ÓÏÜåïÜ ‘ÜÆÜÝ²ÑÜÜÃÜÜ ËÜÁÜÜØ ÆÜàô´Ü‘Üå †ØÄÜÂå¢ÏÜÜØ ÆÜ±Ü ‹ÆÜêÜËÁÜ “å.

324

[†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

Õ÷¹à, Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ †ÃÜå ÄÜÜåÓšÜÜ

[ÄÜÜØÁÜßÀÝóü • ÏÜÜå. ‘. ÄÜÜØÁÜß] ôÜØ‘êÜÃÜ

“åêêÜÜ ¹Üå° ËÜå ÏÜÝ÷ÃÜÜÏÜÜØ ¹åïÜÏÜÜØ êÜÜå‘¢ÍÜå †ÃÜå ÏÜÜÁÑÜÏÜÜåÏÜàƒÜå ôÜÜæ³Üß íÜÁÜà œÜ°åêÜÜå ïÜË¹ ´Üå `†ôÜÝ÷ó±Üà´ÜÜ.' ÓÜåèÃÜàØ ‘ÏÜÜ‰ÃÜå ÓÜåèÃÜàØ ƒÜÜÃÜÜÓÜ ‘ÓÜå²Üå ÍÜÜÓ´ÜßÑÜèÃÜÜåÃÜå ‘¹ÜœÜ †Ü ïÜË¹ÃÜÜ †³ÜÚÃÜß ƒÜËÜÓåÑÜ ÃÜ÷Î ÷ÜåÑÜ ÃÜå ÝíÜÝÍÜÃÃÜ ÁÜÏÜÚ‘ÜçÏÜÃÜÜ êÜÜå‘Üå ôÜÜ³Üå íÑÜÞø´ÜÄÜ´Ü ÆÜôÜØ¹ÄÜß-ÃÜÜ-ÆÜôÜØ¹ÄÜßÃÜå íÜœœÜå êÜÜíÑÜÜ íÜÄÜÓ ÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ ¢íÜÃÜ ÄÜà¡Ó´ÜÜ ÷ïÜå. †ÃÜå ÷Ü, ‘Üå‰ èâ³ÜÃÜÜ ÍÜ²‘ÜíÑÜÜ ‘å ÄÜåÓÏÜÜÄÜåÚ ¹ÜåÑÜÜÚ íÜÄÜÓ †Ü íÜÄÜÚ øÑÜÜÓåÑÜ Õ÷ôÜÜ ÆÜÓ ÃÜ÷Î ‹´ÜÓß †ÜíÑÜÜå ÷ÜåÑÜ. ´ÜåÏÜÃÜß ÆÜÜôÜå ‘¹ÜœÜ ôÆÜóü †ÝÍÜíÑÜÞø´ÜÃÜÜ ïÜË¹Üå ÃÜ÷Î ÷ÜåÑÜ ÆÜ±Ü †Õ÷ôÜÜ †å †ôÜÝ÷ó±Üà´ÜÜÃÜß ÆÜ÷åêÜß ïÜÓ´Ü “å, †åíÜß ôÜÏÜè±Ü †åÏÜÃÜÜÏÜÜØ ôÆÜóü ÷ïÜå. †Ü íÜÄÜÚ ¹åïÜÏÜÜØ ËÜ÷àÏÜ´ÜßÏÜÜØ “å. ôÜÃÜÜ´ÜÃÜ ÁÜÏÜÚ ÃÜå Õ÷¹à ôÜØô‘äÝ´ÜÃÜå †åÏÜ±Üå ƒÜÓÜ †³ÜÚÏÜÜØ ¢íÜÃÜÏÜÜØ ‹´ÜÜÓß “å. ËÜà½ÏÜ÷ÜíÜßÓÄÜÜØÁÜßÃÜÜå ôÜ´ÑÜ, †Õ÷ôÜÜ ‘Óà±ÜÜÃÜÜå ôÜØ¹åïÜÜå ËÜÓÜËÜÓ ”ßêÑÜÜå “å. †åíÜÜ †Ü ôÜÝ÷ó±ÜàíÜÄÜÚÃÜå ôÜÏÜÝÆÜÚ´Ü †Ü †Ø‘ÃÜß ÄÜÜØÁÜßÀÝóü": Õ÷¹à, Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ †ÃÜå ÄÜÜåÓšÜÜ ÝíÜïÜå. .".".

`Õ÷¹à' †ÃÜå `Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ'

Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ÝíÜïÜåÃÜÜ †å‘Ü¹ ÆÜÂÏÜÜ±ÜÍÜâ´Ü ÄÜÂØ³ÜÏÜÜØ ÏÜÇ íÜÜØœÑÜàØ “å ‘å `Õ÷¹à' ïÜË¹ íÜå¹ÏÜÜØ ÏÜì´ÜÜå ÃÜ³Üß ÆÜ±Ü ÏÜ÷ÜÃÜ ÝôÜ‘Ø¹Óå Õ÷¹ ÆÜÓ œÜ°Ü‰ ‘Óß ´ÑÜÜÓå ÕôÜÁÜà ÃÜ¹ßÃÜß ÆÜâíÜÚÏÜÜØ †ÜíÜåêÜÜ ¹åïÜÏÜÜØ íÜôÜ´ÜÜ êÜÜå‘ÜåÃÜå Õ÷¹à ‘÷ßÃÜå †ÜåìƒÜÜíÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜ´ÜÜ ÷´ÜÜ. †ØÄÜÂå¢ ËÜÜåêÜÃÜÜÓÜ Õ÷¹ß†Üå †Üèå ÆÜ±Ü ÕôÜÁÜàÃÜå `‡Ã²ôÜ' ÃÜÜÏÜ³Üß †ÜåìƒÜå “å. ÄÜÂß‘ ËÜÜåêÜßÏÜÜØ ÕôÜÁÜàÃÜÜ `ôÜ'ÃÜÜå `†åœÜ' †åüêÜå `÷' ³Ü‰ ÄÜÑÜÜå. ´Üå³Üß †å ÏÜàêÜ‘ÃÜÜ íÜ´ÜÃÜß†ÜåÃÜÜå ÁÜÏÜÚ `Õ÷¹à' ÃÜÜÏÜ³Üß †ÜåìƒÜÜÑÜÜå †ÃÜå ´ÜÏÜå ôÜÜæ ¡±ÜÜå “Üå ‘å †å ÁÜÏÜÚ ôÜÜæ³Üß íÜÁÜÜÓå ôÜÝ÷ó±Üà ÁÜÏÜÚ “å. èàêÜÏÜ³Üß µÜÜôÜßÃÜå ÍÜÜÄÜß “âüåêÜÜ ÆÜÂÜœÜßÃÜ ÝƒÜÂô´Üß†ÜåÃÜå ´Üå±Üå †ÜñÜÑÜ †ÜÆÑÜÜå ÷´ÜÜå. ËÜÃÜß‡”ÓÜÑÜêÜÃÜÜ †ÃÜàÑÜÜÑÜß ÑÜ÷â¹ß†ÜåÃÜå ÆÜ±Ü ´Üå±Üå †ÜïÜÓÜå ¹ßÁÜÜå ÷´ÜÜå †ÃÜå ‰ÓÜÃÜ³Üß †åíÜÜ è èàêÜÏÜ³Üß µÜÜôÜßÃÜå ÍÜÜÄÜß ÃÜß‘ìåêÜÜ ÆÜÜÓôÜß†ÜåÃÜå ÆÜ±Ü ´Üå±Üå è ôÜØ™ÜÑÜÜÚ ÷´ÜÜ. †ÜíÜÜå è ÁÜÏÜÚ ÆÜÜå´ÜÜÃÜß íÑÜíÜô³ÜÜÏÜÜØ ôÜíÜÚÃÜå ôÜÏÜÜíÜß êÜåíÜÜÃÜå ÷ØÏÜåïÜÜØ ´Ü´ÆÜÓ “å †ÃÜå èå ÁÜÏÜÚ ôÜÝ÷ó±Üà´ÜÜÃÜß ÷ØÏÜåïÜ Ý÷ÏÜÜÑÜ´Ü ‘Ó´ÜÜå †ÜíÑÜÜå “å ´Üå Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜÜå †ÃÜàÑÜÜÑÜß ÷ÜåíÜÜÏÜÜØ ÏÜÃÜå ÄÜÜæÓíÜÃÜÜå †ÃÜàÍÜíÜ ³ÜÜÑÜ “å. †ÜÑÜÚ ÝíÜ¿ÜÃÜÜå ÆÜÜå´Üå èåÃÜå íÜæÝ¹‘ ÁÜÏÜÚ ‘÷ßÃÜå †ÜåìƒÜÜíÜå “å ´ÜåÃÜå íÜÓåêÜÜ “å †ÃÜå Õ÷¹àô´ÜÜÃÜÃÜàØ ÃÜÜÏÜ †ÜÑÜÜÚíÜ´ÜÚ “å †åÏÜ †ÜÄÜÂ÷ÆÜâíÜÚ‘ è±ÜÜíÜå “å. †åíÜß ÝíÜ¿¶ÜÜÃÜß †³ÜíÜÜ †åíÜÜå †ÜÄÜÂ÷ ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

ÓÜƒÜíÜÜÃÜß ÏÜÃÜå èÓÜÑÜå †Ü‘ÜØšÜÜ ÃÜ³Üß. ÏÜÜÓß ‘êÆÜÃÜÜÃÜàØ Õ÷¹àô´ÜÜÃÜ ÏÜÜÓå ÏÜÜüå ÆÜâÓ´ÜàØ “å †ÃÜå ´Üå ÃÜÜÏÜ³Üß ÏÜÃÜå ÆÜâÓ´ÜàØ ôÜÏÜÜÁÜÜÃÜ “å. †å Õ÷¹àô´ÜÜÃÜÏÜÜØ †ÃÜå †å Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÏÜÜØ íÜå¹ÜåÃÜÜå ËÜåïÜ‘ ôÜÏÜÜíÜåïÜ ³Ü‰ ¡ÑÜ “å. ¹ÓŸ¡ÃÜå èÓÜ ôÜÓƒÜÜå ‹´ÜÜÓß ÆÜÜ²ÒÜ ÝíÜÃÜÜ ÷àØ ‡ôêÜÜÏÜÃÜÜ ÏÜè÷ËÜÏÜÜØ, ÆÜÜÓôÜß ÁÜÏÜÚÏÜÜØ, ÝƒÜÂô´Üß ôÜØÆÜÂ¹ÜÑÜÏÜÜØ, èæÃÜ ÁÜÏÜÚÏÜÜØ †ÃÜå ÑÜ÷â¹ß ÆÜØ³ÜÏÜÜØ èå ‘Ø‰ ‹¶ÜÏÜ “å ´ÜåÃÜÜå ôÜÏÜÜÃÜÍÜÜíÜå †Ü¹Ó ÓÜƒÜàØ “àØ, †åÏÜ ¡÷åÓ ‘ÓàØ “àØ ´ÑÜÜÓå ‘ïÜß ÝíÜôÜØÄÜ´Ü íÜÜ´Ü ‘Ó´ÜÜå ÃÜ³Üß. ôÜâÑÜÚ ´ÜÆÜå “å ´ÑÜÜØ ôÜàÁÜß †ÜíÜÜå Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ¢íÜ´ÜÜå Ó÷åïÜå. †å‘ è ¹à÷ÜÏÜÜØ ´ÜàêÜôÜß¹ÜôÜå †å ÁÜÏÜÚÃÜÜå ÝÃÜœÜÜå² †ÜÆÜß ¹ßÁÜÜå “å ‘å `¹ÑÜÜ ÁÜÏÜÚ‘Üå ÏÜâêÜ ÷æ, ÆÜÜÆÜ ÏÜâêÜ †ÝÍÜÏÜÜÃÜ; ´ÜàêÜôÜß ¹ÑÜÜ ÃÜ “ÜØ²ß†å èËÜ êÜÄÜ ™Üü ÏÜÇ ÆÜÂÜÃÜ. ÷ÝÓèÃÜËÜØÁÜà, 30-11-1947, ÆÜÜ. 394

``ÏÜÃÜå Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜß íÑÜÜƒÑÜÜ ‘ÓíÜÜÃÜàØ ‘÷åíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜå ´ÜÜå ÷àØ †åüêÜàØ è ‘÷àØ : `†Õ÷ôÜÜ´ÏÜ‘ ôÜÜÁÜÃÜÜå ¿ÜÓÜ ôÜ´ÑÜÃÜß ïÜÜåÁÜ.' ‘Üå‡Ú ÏÜÜ±ÜôÜ ‡ÚðíÜÓÏÜÜØ ÃÜ ÏÜÜÃÜ´ÜÜå ÷ÜåÑÜ “´ÜÜØ ÆÜÜå´ÜÜÃÜß èÜ´ÜÃÜå Õ÷Ø¹à ‘÷ß ïÜ‘å. ôÜ´ÑÜÃÜß †ÝíÜÓ´Ü ƒÜÜåè †åüêÜå è Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ.''1 (ÆÜÂÜ³ÜÚÃÜÜ ÆÜ“ßÃÜÜØ ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜØ ÍÜÜóÜ±ÜÜåÏÜÜØ³Üß) ÑÜØÄÜ ‡ÞÃ²ÑÜÜ, 28-10-1926, ÆÜÜ. 372 1 ``Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜàØ †å ôÜ¹ÖÍÜÜÄÑÜ “å †³ÜíÜÜ ¹àÍÜÜÚÄÑÜ “å ‘å

325

Õ÷¹à´íÜÃÜß ÏÜÜÓß ÉÓè

÷àØ ôÜÃÜÜ´ÜÃÜß Õ÷¹à ÷ÜåíÜÜÃÜÜå ¹ÜíÜÜå ‘ÓàØ “àØ. ™Ü±ÜÜ ÍÜÜ‰†ÜåÃÜå

‘å íÜå¹ÜÝ¹ ÄÜÂØ³ÜÜåÏÜÜØ ÄÜÜåÏÜåÁÜÃÜß íÜÜ´Ü “å. “¬Ü ÁÜÜåÓ±ÜÏÜÜØ ÍÜ±Ü´ÜÜØ ôÜØô‘ä´Ü ÆÜÜ«ÏÜÜìÜÏÜÜØ ÆÜâíÜåÚ ËÜÂÜú±ÜÜ: ÄÜíÜÜØ ÏÜÜØôÜ ÍÜšÜÑÜÜÏÜÜôÜà: †å íÜÜøÑÜ íÜÜØœÜåêÜàØ, †ÃÜå ÏÜÇ ÏÜÃÜÃÜå ÆÜâ“ÒàØ, ``†Ü ôÜÜœÜàØ ÷ïÜå?'' †åíÜÜØ íÜÜøÑÜÜå “´ÜÜØ ÷àØ ÏÜÜÃÜ´ÜÜå †ÜíÑÜÜå “àØ ‘å íÜå¹ÏÜÜØ †åíÜß íÜÜ´Ü êÜƒÜß ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå ´ÜåÃÜÜå †³ÜÚ ‘¹ÜœÜ †ÜÆÜ±Üå ‘Óß†å “ß†å †å ÃÜ ³Ü´ÜÜå ÷ÜåÑÜ. ËÜß¡å ÆÜ±Ü ôÜØÍÜíÜ “å. ÏÜÜÓÜ †³ÜÚ ÆÜÂÏÜÜ±Üå †³ÜíÜÜ ÏÜÜÓÜ †Ü´ÏÜÜÃÜß ÆÜÂ´ÜßÝ´Ü ÆÜÂÏÜÜ±Üå — †ÃÜå ÏÜÃÜå ÆÜÜØÝ²´ÑÜ ‘å ïÜÜôµÜßÑÜ ¤ÜÜÃÜ †ÜÁÜÜÓéÆÜ ÃÜ³Üß ÆÜ±Ü †Ü´ÏÜÜÃÜß ÆÜÂ´ÜßÝ´Ü è †ÜÁÜÜÓéÆÜ “å — ‹ÆÜÓ üÜØ‘åêÜÜØ íÜœÜÃÜÜå èåíÜÜØ íÜœÜÃÜÜåÃÜÜå ËÜß¡å †³ÜÚ ÃÜ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜå †åíÜàØ ÷ÜåíÜàØ ¡å‰†å ‘å ´Üå è ËÜÂÜú±ÜÜå ÄÜÜåÍÜšÜ±Ü ‘Ó´ÜÜ ÷´ÜÜ ‘å èå†Üå ÄÜÜÑÜÃÜå ÏÜÜÓßÃÜå ÆÜÜ“Ü ÄÜÜÑÜÃÜå ôÜ¢Ú ïÜ‘´ÜÜ ÷´ÜÜ. ÆÜ±Ü †ÜíÜÜ íÜÜ¹ÝíÜíÜÜ¹ÃÜß ôÜÜ³Üå Õ÷¹à èÃÜ´ÜÜÃÜå ‘ïÜÜå ôÜØËÜØÁÜ ÃÜ³Üß. ÏÜÇ íÜå¹ÜÝ¹ÃÜÜå †ÍÑÜÜôÜ ÃÜ³Üß ‘ÑÜÜåÚ, ™Ü±ÜÜ ôÜØô‘ä´Ü ÄÜÂØ³ÜÜåÃÜÜ †ÃÜàíÜÜ¹³Üß è ¡±ÜàØ “àØ. †åüêÜå ÏÜÜÓÜ èåíÜÜ ÆÜÂÜ‘ä´Ü ÏÜÜ±ÜôÜ †ÜíÜÜ ÝíÜóÜÑÜÏÜÜØ ïÜàØ íÜÜ´Ü ‘Óå? ÆÜ±Ü ÏÜÃÜå †Ü´ÏÜÝíÜòÜÜôÜ “å, †ÃÜå ´Üå³Üß ÏÜÜÓÜ †ÃÜàÍÜíÜÃÜß íÜÜ´Ü ÷àØ ËÜÁÜå ‘ÑÜÜÚ ‘ÓàØ “àØ. ÄÜÜåÓšÜÜÃÜÜå †³ÜÚ ïÜÜåÁÜíÜÜ è‰ïÜàØ ´ÜÜå ‘¹ÜœÜ øÑÜÜØÑÜ †ÜÆÜ±ÜÃÜå †å‘ è †³ÜÚ ÃÜ÷Î ÏÜìå, ‘ÜÓ±Ü †ÜÆÜ±ÜÜ ÁÜÏÜÚÏÜÜØ ‘êÜÏÜÜ èåíÜàØ ôÜíÜÚôÜÜÏÜÜÃÑÜ †ÃÜå †å‘ è †åíÜàØ ‘Ø‰ ÃÜ³Üß, †ÃÜå ÆÜåÄÜØËÜÓå ÃÜ³Üß. †Ü³Üß ‘¹ÜœÜ †ÜÆÜ±Üå ÁÜÏÜÚ ôÜÏÜèíÜÜÏÜÜØ ÏÜàï‘åêÜß †ÜíÜ´Üß ÷ÜåÑÜ “´ÜÜØ ´ÜåÏÜÜØ ôÜ÷åêÜÜ‰ ÆÜ±Ü ³ÜÜÑÜ “å, ‘ÜÓ±Ü †ÃÜå‘ íÜô´Üà Õ÷¹à èÃÜ´ÜÜÏÜÜØ ôíÜÜÍÜÜÝíÜ‘ Óß´Üå è ÆÜÂíÜåïÜ ‘Óß ÄÜÑÜåêÜß “å. ËÜÜì‘ ÆÜ±Ü ôÜÏÜèå “å ‘å ÄÜÜÑÜÃÜß ÓšÜÜ ‘ÓíÜß ¡å‰†å, ÄÜÜåÓšÜÜ ÃÜ ‘Óß†å ´ÑÜÜØ ôÜàÁÜß †ÜÆÜ±Üå Õ÷¹à ïÜåÃÜÜ?

÷ôÜíÜàØ †ÜíÜ´ÜàØ ÷ïÜå ‘å ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜÜåÏÜÜØ ÷ÓÃÜÜÓÜå-ÉÓÃÜÜÓÜå, ËÜÜ‡ËÜêÜÃÜß íÜÜ´ÜÜå ‘ÓÃÜÜÓÜå, †ØÄÜÂå¡åÃÜß ôÜÜ³Üå ÆÜÜ±Üß ÆÜßÃÜÜÓÜå, ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜÜåÃÜß ËÜÃÜÜíÜåêÜß ÓÜåüß1ƒÜÜÃÜÜÓÜå, †Ø´ÑÜèÃÜß “Üå‘Óß ƒÜÜåìå êÜåÃÜÜÓÜå èå ÷àØ ´ÜåíÜÜÃÜå ôÜÃÜÜ´ÜÃÜß Õ÷¹à ‘÷åíÜÜå †å ÍÜÜóÜÜ ‹ÆÜÓ †´ÑÜÜœÜÜÓ ‘ÑÜÜåÚ ‘÷åíÜÜÑÜ. “´ÜÜØ ÷àØ ÆÜÜå´ÜÜÃÜå ôÜÃÜÜ´ÜÃÜß ÏÜÃÜÜíÜíÜÜÃÜÜå ¹ÜíÜÜå ‘ÓàØ “àØ, †ÃÜå ÏÜÃÜå ÝíÜòÜÜôÜ “å ‘å †å‘ ôÜÏÜÑÜ †åíÜÜå †ÜíÜïÜå ‘å ŸÑÜÜÓå ÏÜÜÓÜ ÏÜä´ÑÜà ÆÜ“ß ÄÜÜØÁÜß ôÜÃÜÜ´ÜÃÜß ÷´ÜÜå †åÏÜ ôÜÜæ ‘ËÜâêÜ ‘ÓïÜå. ‘ÜÓ±Ü ‘å ÄÜÜåÓšÜÜ ÏÜÃÜå ËÜ÷à ÝÆÜÂÑÜ “å. ™Ü±ÜÜ íÜƒÜ´Ü ‹ÆÜÓ `Õ÷¹à´íÜ' ‹ÆÜÓ ÏÜÇ ÑÜØÄÜ ‡ÞÃ²ÑÜÜÏÜÜØ êÜåƒÜ êÜƒÑÜÜå ÷´ÜÜå, ´Üå ÏÜÜÓÜå †Ý´ÜïÜÑÜ ÝíÜœÜÜÓÆÜâíÜÚ‘ êÜƒÜåêÜÜå êÜåƒÜ “å. ´ÜåÏÜÜØ Õ÷¹à´íÜÃÜÜØ êÜšÜ±ÜÃÜÜå ÝíÜœÜÜÓ ‘Ó´ÜÜØ íÜå¹ÜÝ¹ÃÜå ÏÜÜÃÜíÜÜ, ÆÜàÃÜèÚÃÏÜÏÜÜØ ÏÜÜÃÜíÜàØ, ÄÜß´ÜÜ-ÄÜÜÑÜµÜß †ÜÝ¹ ÏÜÜÃÜíÜÜØ, †å êÜšÜ±Ü ÄÜ±ÜÜíÑÜÜØ “´ÜÜØ ôÜÜÏÜÜÃÑÜ Õ÷¹àÃÜå ÏÜÜüå ´ÜÜå ÄÜÜåÓšÜÜ ÝíÜïÜå ÆÜÂßÝ´Ü †å è êÜšÜ±Ü ÏÜÇ «ÓÜíÜåêÜàØ. ‘Üå‰ ÆÜâ“ïÜå ‘å 10,000 íÜóÜÚ ‹ÆÜÓ Õ÷¹à†Üå ïÜàØ ‘Ó´ÜÜ ÷´ÜÜ? ÏÜÜåüÜ ÝíÜ¿ÜÃÜÜå †ÃÜå ÆÜØÝ²´ÜÜå ËÜ´ÜÜíÜå “å †åÏÜÜØ ‘Üå‰ ôÜ¶ÜÜíÜÜÓ ôÜØÆÜÂ¹ÜÑÜ ÃÜ³Üß. †åüêÜå ‘Üå‰ ÆÜ±Ü ÆÜÂ‘ÜÓÃÜß ÄÜåÓôÜÏÜè³Üß ÏÜÜÓß ¡´ÜÃÜå ‹ÄÜÜÓíÜÜ ÏÜÜüå ÏÜÇ ‘ûàØ “å ‘å ôÜ´ÑÜ †ÃÜå †Õ÷ôÜÜ ÏÜÜÓÜå ÁÜÏÜÚ “å. ¡å ‘Üå‰ ÏÜÃÜå Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜß íÑÜÜƒÑÜÜ †ÜÆÜíÜÜÃÜàØ ‘÷å, ´ÜÜå ÷àØ †åüêÜÜå è èíÜÜËÜ †ÜÆÜàØ ‘å Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ †åüêÜå †Õ÷ôÜ‘ ôÜÜÁÜÃÜÜå ¿ÜÓÜ ôÜ´ÑÜÃÜß ïÜÜåÁÜ. ‘Üå‰ ÏÜÜ±ÜôÜ ‰òÜÓÃÜå ÆÜ±Ü ÃÜ ÏÜÜÃÜ´ÜÜå ÷ÜåÑÜ “´ÜÜØ ´Üå ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ¡´ÜÃÜå Õ÷¹à ‘÷åíÜ²ÜíÜß ïÜ‘å “å. ÏÜ’ÏÜÆÜ±Üå ôÜ´ÑÜÃÜß ƒÜÜåè ‘ÑÜÜÚ è ‘ÓíÜß †åÃÜàØ ÃÜÜÏÜ Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ. ¡å †Ü ÁÜÏÜÚ ÷ÜêÜÏÜÜØ ÏÜä´ÜÆÜÂÜÑÜ, ÝÃÜÞó˜ÑÜ †ÃÜå è² ËÜÃÑÜÜå ÷ÜåÑÜ, ´ÜÜå ´ÜåÃÜàØ ‘ÜÓ±Ü †å “å ‘å †ÜÆÜ±Üå ³ÜÜ‘ß ÄÜÑÜÜ “ß†å. ÆÜÓØ´Üà †ÜÆÜ±ÜÜå ³ÜÜ‘ ¥´ÜÓß è´ÜÜØ ´ÜàÓ´Ü è, Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ‘¹ÜœÜ ÆÜ÷åêÜÜØ ‘¹ß ÃÜ÷Î ¡åíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜàØ ÷ÜåÑÜ †åíÜÜ ÆÜÂƒÜÓ ´Üåè ôÜÜ³Üå ÝíÜòÜÏÜÜØ ”ì‘ß ¥«ïÜå. †ÃÜå ƒÜÓåƒÜÓ ´Üå³Üß è Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ËÜÁÜÜ ÁÜÏÜÜåÚ ‘Ó´ÜÜØ ôÜÜæ³Üß íÜÁÜÜÓå ôÜÝ÷ó±Üà “å. †åÃÜÜ ÝôÜ½ÜØ´ÜÜå ôÜíÜÚÄÜÂÜ÷ß “å.'' i

326

(ÄÜÜåÓšÜÜÏÜÜØ³Üß) ÃÜíÜèßíÜÃÜ, 25-1-1925, ÆÜÜ. 161

[†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ôÜÃÜÜ´ÜÃÜ Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜÜå ÷àØ ‘åíÜÜå †³ÜÚ ‘ÓàØ “àØ ¹àÍÜÜÚÄÑÜå †Üè‘ÜêÜ Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ÏÜÜµÜ ƒÜÜíÜÜ †ÃÜå †ÍÜ²ÜíÜÜÃÜß œÜœÜÜÚÏÜÜØ è †ÜíÜß Ó÷åêÜÜå ¡åíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜå “å. †å‘ íÜÜÓ †å‘ ÁÜÏÜÚïÜßêÜ Õ÷¹à ÍÜÜ‰ ôÜÏÜšÜ ÏÜÇ ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜÃÜÜ ™ÜÓÏÜÜØ ËÜå«ÜØ ²ËÜêÜÓÜåüß ƒÜÜíÜÜÃÜàØ ôÜÜ÷ôÜ ‘Óß ´ÜåÏÜÃÜå ³Ü³ÜÓÜíÜß ÏÜâøÑÜÜ ÷´ÜÜ. ÏÜÇ ¡åÑÜàØ ‘å †å‘ ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜ ÝÏÜµÜå †Ü±Üß †ÜÆÜåêÜÜ ÆÑÜÜêÜÜÏÜÜØ ÏÜÃÜå ¹âÁÜ Óå²ß êÜå´ÜÜå ¡å‰ÃÜå ´ÜåÏÜÃÜå ÍÜÜÓå ¹à:ƒÜ ³ÜÑÜàØ. ÆÜ±Ü ŸÑÜÜÓå ´ÜåÏÜ±Üå ÏÜÃÜå †å ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜ ÝÏÜµÜÃÜÜ ÷Ü³ÜÃÜß ²ËÜêÜÓÜåüß êÜå´ÜÜå ¡åÑÜÜå ´ÑÜÜÓå ´ÜÜå ´ÜåÏÜÃÜß íÑÜ³ÜÜÃÜÜå ÆÜÜÓ è ÓûÜå ÃÜ÷Î! ÏÜÃÜå ÍÜÑÜ “å ‘å ïÜàØ ƒÜÜíÜàØ †ÃÜå ‘ÜåÃÜß ¡å²å ƒÜÜíÜàØ †åÃÜÜ ”ß±ÜÜÏÜÜØ ”ß±ÜÜ ÝíÜÝÁÜÝÃÜóÜåÁÜ ÃÜ’ß ‘ÓíÜÜ ÆÜÜ“ì è ¡å Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ ËÜÁÜàØ ËÜì ÓÜå‘ïÜå ´ÜÜå ´Üå ³ÜÜå²Ü è íÜƒÜ´ÜÏÜÜØ ƒÜÓß íÜô´ÜàÃÜå ƒÜÜå‰ ËÜåôÜïÜå. ÏÜÜ¹‘ ÆÜ¹Ü³ÜÜåÚ †³ÜíÜÜ ƒÜÜåÓÜ‘ÜåÃÜÜ ôÜåíÜÃÜ³Üß ¹âÓ Ó÷åíÜàØ †ÄÜÓ ´ÜÜå ÏÜÜØôÜÜ÷ÜÓ ÃÜ ‘ÓíÜÜå †å †Ü´ÏÜÜÃÜÜ ÝíÜ‘ÜôÜÃÜß Ý¹ïÜÜ†å ÍÜÜÓå ÏÜ¹¹‘´ÜÜÚ “å †å ôÜÜíÜ ôÜÜœÜàØ, ÆÜ±Ü ´Üå³Üß ´Üå †å‘ è íÜô´Üà ‘Ø‰ ÁÜÏÜÚÃÜàØ ôÜÜÓôÜíÜÚôíÜ ÃÜ³Üß. ÷Ó‘Üå‰ÃÜß ¡å²å ËÜåôÜßÃÜå ƒÜÜÃÜÜÓÜ ÃÜå ÏÜÜØôÜÜ÷ÜÓ ‘ÓÃÜÜÓÜ †ÃÜå “´ÜÜØ ‰òÜÓ³Üß ²ÓÃÜÜÓÜ †ÃÜå‘ ÏÜÜ±ÜôÜÜå ÏÜÜØôÜÜ÷ÜÓ³Üß †ÃÜå ËÜß¢ ™Ü±Üß íÜô´Üà†Üå³Üß ÍÜÜÓå œÜàô´Ü´ÜÜÆÜâíÜÚ‘ ¹âÓ Ó÷åÃÜÜÓ †ÃÜå “´ÜÜØÑÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÆÜÂ´ÑÜå‘ ‘ÜÑÜÚ³Üß ‰òÜÓÃÜå †ÆÜÏÜÜÃÜ ÆÜ÷ÜÇœÜÜ²ÃÜÜÓÜ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜÜ ‘Ó´ÜÜØ ÏÜÜåšÜ¹ïÜÜÃÜß íÜÁÜà è ÃÜ¢‘ “å. †Ü ËÜÁÜàØ “´ÜÜØ Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜß ÆÜÂÁÜÜÃÜ íÜô´Üà ÝÃÜÓÜìß è “å. ´Üå ÄÜÜåÓšÜÜ. ÄÜÜåÓšÜÜ †å ÏÜÃÜàóÑÜÃÜÜ †ÜƒÜÜ ÝíÜ‘ÜôÜ˜ÏÜÏÜÜØ ÏÜÃÜå ôÜÜæ³Üß †êÜÜæÝ‘‘ íÜô´ÜàéÆÜå ÍÜÜôÜß “å. ÄÜÜÑÜÃÜÜå †³ÜÚ ÷àØ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜß ÃÜßœÜåÃÜß †ÜƒÜß ÏÜâØÄÜß ¹àÝÃÜÑÜÜ †ÜíÜÜå ‘ÓàØ “àØ. ÄÜÜÑÜÃÜå ËÜ÷ÜÃÜå †å ´Ü¶íÜ ¿ÜÓÜ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜå †ÜƒÜß œÜå´ÜÃÜôÜäÞóü ¡å²å †Ü´ÏÜßÑÜ´ÜÜÃÜÜå †ÃÜàÍÜíÜ ‘ÓÜíÜíÜÜÃÜÜå †åÏÜÜØ ÆÜÂÑÜ´ÃÜ “å. †ÜíÜÜå ¹åíÜÍÜÜíÜ ÄÜÜÑÜÃÜå è ‘åÏÜ †ÜÆÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜå ÷ïÜå †å ÆÜ±Ü ÏÜÃÜå ´ÜÜå ôÆÜóü “å. ÄÜÜÑÜ è Õ÷¹àô´ÜÜÃÜÏÜÜØ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜÜå ôÜÜæ³Üß ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

ôÜÜœÜÜå ôÜÜ³Üß — ôÜÜæ³Üß ÏÜÜåüÜå †ÜÁÜÜÓ ÷´Üß. †å è †å‘ Õ÷¹àô´ÜÜÃÜÃÜß ‘ÜÏÜÁÜåÃÜà ÷´Üß. ´Üå ÏÜÜµÜ ¹âÁÜ è †ÜÆÜÃÜÜÓß ÃÜ÷Üå´Üß. †ÜƒÜß ƒÜå´ÜßÃÜÜå †å †ÜÁÜÜÓô´ÜØÍÜ ÷´Üß. ÄÜÜÑÜ †å ¹ÑÜÜÁÜÏÜÚÃÜß ÏÜâÝ´ÜÚÏÜØ´Ü ‘ÝíÜ´ÜÜ “å. †Ü ÄÜÓßËÜ †ïÜÓÜÉ ÆÜÂÜ±ÜßÏÜÜØ †ÜÆÜ±Üå ‘åíÜì ¹ÑÜÜ è ¥ÍÜÓÜ´Üß ¡å‰†å “ß†å. êÜÜƒÜÜå ‘ÓÜå²Üå Õ÷¹ß†ÜåÃÜå ‹“åÓÃÜÜÓß †å ÏÜÜ´ÜÜ “å. †å ÄÜÜÑÜÃÜß ÓšÜÜ ´Üå ‰òÜÓÃÜß †ÜƒÜß ÏÜâ‘ ôÜäÞóüÃÜß ÓšÜÜ “å. èå †¤ÜÜ´Ü ¸ÝóÜ ‘å ºóüÜ†å †Ü ÄÜÜåÆÜâ¡ œÜêÜÜíÜß ´Üå±Üå ÄÜÜÑÜ³Üß ïÜé†Ü´Ü ‘ÓåêÜß. †å³Üß ÝÃÜÓÜìàØ ËÜßèàØ ‘ïÜàØ †åÃÜàØ ÁÑÜåÑÜ ÷Üå‰ è ÃÜ ïÜ‘å. †Ü ÆÜïÜàôÜäÞóüÃÜß †Óè ÏÜâØÄÜß “å ´Üå³Üß íÜìß íÜÁÜÜÓå †ôÜÓ‘ÜÓ‘ “å. ÄÜÜåÓšÜÜ †å Õ÷¹à ÁÜÏÜåÚ ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜå †ÜÆÜåêÜß ËÜÝšÜôÜ “å. Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ÆÜ±Ü ŸÑÜÜØ ôÜàÁÜß ÄÜÜÑÜÃÜß ÓšÜÜ ‘ÓÃÜÜÓÜ Õ÷¹à†Üå “å ´ÑÜÜØ ôÜàÁÜß è Ó÷åïÜå. †å ÄÜÜÑÜÃÜß ÓšÜÜ ‘‰ Óß´Üå ³ÜÜÑÜ? Óô´ÜÜå †å è “å ‘å ÄÜÜÑÜÃÜå ËÜœÜÜíÜíÜÜ ¡´Üå ÏÜÓíÜàØ. ÄÜÜÑÜÃÜå ËÜœÜÜíÜíÜÜ ƒÜÜ´ÜÓ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜå ÏÜÜÓíÜÜ ´ÜæÑÜÜÓ ³ÜíÜàØ †å ´ÜÜå Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ´ÜåÏÜ è †Õ÷ôÜÜ ÁÜÏÜÚ ËÜØÃÜåÃÜÜå ‡ÃÜ‘ÜÓ ‘ÑÜÜÚ ôÜÏÜÜÃÜ “å. Õ÷¹à†ÜåÃÜå ´ÜÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ´ÜÆÜôÑÜÜÃÜÜ, ÆÜÜå´ÜÜÃÜß †Ü´ÏÜïÜàÝ½ÃÜÜ †ÃÜå †ÜÆÜÍÜÜåÄÜÃÜÜ ËÜì³Üß ÄÜÜÑÜÃÜß ÓšÜÜ ‘ÓíÜÜÃÜàØ ‘÷åêÜ “å. †Üè‘ÜêÜÃÜß ÄÜÜåÓšÜÜ ´ÜÜå ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜÜå ¡å²å ‘ÜÑÜÏÜÃÜÜ ‘Ø‘ÜôÜ †ÃÜå ”åÓ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß Ó÷ß “å; ŸÑÜÜÓå ƒÜÓàØ ¡å´ÜÜØ ÄÜÜåÓšÜÜÃÜÜå †³ÜÚ †å “å ‘å †ÜÆÜ±Üå †ÜÆÜ±Üß ÆÜÂåÏÜôÜåíÜÜ³Üß ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜÜåÃÜÜØ ÏÜÃÜ ¢´Üß êÜåíÜÜØ. ÆÜ±Ü ƒÜà¹ Õ÷¹à†Üå ÆÜÜå´Üå †´ÑÜÜÓå ÄÜÜåÓšÜÜ ‘åüêÜß ôÜÏÜèå “å? ³ÜÜå²Ü †ÓôÜÜ ‹ÆÜÓ †å‘ ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜ ÝÏÜµÜå ÏÜÃÜå †å‘ ÆÜàô´Ü‘ ÏÜÜå‘êÜåêÜàØ, ´ÜåÏÜÜØ ÄÜÜÑÜ †ÃÜå ´ÜåÃÜß †ÜåêÜÜ¹ ‹ÆÜÓ †ÜÆÜ±Üå èå ™ÜÜ´Ü‘ßÆÜ±ÜàØ ÄÜà¡Óß†å “ß†å ´ÜåÃÜÜØ ÝíÜÄÜ´ÜíÜÜÓ íÜ±ÜÚÃÜÜå ‘ÓåêÜÜØ ÷´ÜÜØ. ´ÜåÃÜàØ üßÆÜåüßÆÜàØ ¹âÁÜ ƒÜÇœÜß êÜåíÜÜÃÜå ƒÜÜ´ÜÓ †ÜÆÜ±Üå ´ÜåÃÜàØ ‘åíÜàØ êÜÜå÷ß êÜ‰†å “ß†å, †ÜÆÜ±Üå ´ÜåÃÜå ÍÜâƒÜå ÏÜÜÓß ‘åíÜß ÷Ü²ÕÆÜèÓ ‘Óß ÏÜâ‘ß†å “ß†å, ´ÜåÃÜÜØ íÜÜ“Ó²ÜØ†ÜåÃÜß †ÜÆÜ±Üå ‘åíÜß ¹à¹ÚïÜÜ 327

ÏÜÃÜå ÍÜÑÜ “å ‘å ïÜàØ ƒÜÜíÜàØ †ÃÜå ‘ÜåÃÜß ¡å²å ƒÜÜíÜàØ †åÃÜÜ ”ß±ÜÜÏÜÜØ ”ß±ÜÜ ÝíÜÝÁÜÝÃÜóÜåÁÜ ÃÜ’ß ‘ÓíÜÜ ÆÜÜ“ì è ¡å Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ ËÜÁÜàØ ËÜì ÓÜå‘ïÜå ´ÜÜå ´Üå ³ÜÜå²Ü è íÜƒÜ´ÜÏÜÜØ ƒÜÓß íÜô´ÜàÃÜå ƒÜÜå‰ ËÜåôÜïÜå. ÏÜÜ¹‘ ÆÜ¹Ü³ÜÜåÚ †³ÜíÜÜ ƒÜÜåÓÜ‘ÜåÃÜÜ ôÜåíÜÃÜ³Üß ¹âÓ Ó÷åíÜàØ †ÄÜÓ ´ÜÜå ÏÜÜØôÜÜ÷ÜÓ ÃÜ ‘ÓíÜÜå †å †Ü´ÏÜÜÃÜÜ ÝíÜ‘ÜôÜÃÜß Ý¹ïÜÜ†å ÍÜÜÓå ÏÜ¹¹‘´ÜÜÚ “å †å ôÜÜíÜ ôÜÜœÜàØ, ÆÜ±Ü ´Üå³Üß ´Üå †å‘ è íÜô´Üà ‘Ø‰ ÁÜÏÜÚÃÜàØ ôÜÜÓôÜíÜÚôíÜ ÃÜ³Üß

‘Óß†å “ß†å, ´ÜåÏÜÃÜå †ÜÆÜ±Üå ‘åíÜÜ ÆÜâÓàØ ÁÜÜíÜíÜÜ ÆÜ±Ü ¹å´ÜÜ ÃÜ³Üß, ËÜì¹Üå ‹ÆÜÓ †ÜÆÜ±Üå ‘åíÜÜå èàêÜÏÜ ÄÜà¡Óß†å “ß†å, †ÜÆÜ±Üå ´ÜåÏÜÃÜå ‘åíÜÜ ƒÜôôÜß ‘Óß†å “ß†å, †ÜÆÜ±Üå ´ÜåÃÜå ‘åíÜÜ œÜÜËÜƒÜÜ, ÆÜÓÜå±Üß †ÃÜå †ÜÓÜåÃÜÜ ÏÜÜÓ ÏÜÜÓß†å “ß†å, †ÜÆÜ±Üå ´ÜåÏÜÃÜÜ ÆÜÓ ‘åíÜÜ †ÃÜ÷¹ ËÜÜå¡ êÜÜ¹ß†å “ß†å — †Ü ËÜÁÜÜÃÜàØ †åÏÜÜØ íÜ±ÜÚÃÜ ÷´ÜàØ. ¡å ´ÜåÏÜÃÜå íÜÜœÜÜ ÷Üå´Ü ´ÜÜå ‘¹ÜœÜ ´Üå†Üå †ÜÆÜ±Üß ôÜÜÏÜå †åíÜÜ ´ÜÜå †ÏÜÜÃÜàóÜß †ÆÜÓÜÁÜÜåÃÜß ôÜÜšÜß ÆÜâÓ´Ü ‘å ¹àÝÃÜÑÜÜ ËÜÁÜß ‘ÏÜ‘ÏÜß ¥«´Ü! †Ü ÏÜâØÄÜÜØ ÆÜïÜà†Üå ÆÜÓ ™ÜÜ´Ü‘ßÆÜ±ÜÜÃÜÜ ÆÜÂ´ÑÜå‘ ‘ÏÜÚ³Üß †ÜÆÜ±Üå Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜÜå †ÃÜå ‰òÜÓÃÜÜå ‡ÃÜ‘ÜÓ ‘Óß†å “ß†å. ÷àØ ÃÜ³Üß ÏÜÜÃÜ´ÜÜå ‘å ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜÜ ËÜß¡ ‘Üå‰ ÆÜ±Ü ¹åïÜÏÜÜØ ´ÜåÃÜÜØ °ÜåÓÜåÃÜß ÷ÜêÜ´Ü Õ÷¹àô´ÜÜÃÜÃÜÜ ‘Ó´ÜÜØ ÍÜâØ²ß ÷ÜåÑÜ. †ÜÏÜÜØ †ØÄÜÂåèÃÜÜå ¹ÜåóÜ †ÜÆÜ±Üå ÃÜ÷Î ‘Ü°ß ïÜ‘ß†å. †ÜÏÜÜØ †ÜÆÜ±Üß ÄÜÓßËÜß ÆÜ±Ü †ÜÆÜ±Üå ÃÜ÷Î ÄÜÜ‰ ïÜ‘ß†å. †ÜÆÜ±ÜÜØ °ÜåÓÜåÃÜß †Ü ¹à¹ÚïÜÜ †ÜÆÜ±Üß ™ÜÜ´Ü‘ß ËÜå¹Ó‘ÜÓß ÝôÜíÜÜÑÜ ËÜß¡ ‘ïÜÜÃÜß è ôÜâœÜ‘ ÃÜ³Üß. †ÜÆÜ±Üß ÆÜÜØèÓÜÆÜÜåìÜå †ÜÆÜ±Üß ¹ÑÜÜíÜäÝ¶Ü ‹ÆÜÓ ƒÜ²ß ³ÜÑÜåêÜß ôÜØô³ÜÜ†Üå “´ÜÜØ ´Üå íÜäÝ¶ÜÃÜÜå †Ý´Ü ËÜå÷â¹Üå †ÏÜêÜ ‘ÓÃÜÜÓß ôÜØô³ÜÜ†Üå ÏÜÜµÜ “å. ´Üå†Üå ÃÜÏÜâÃÜå¹ÜÓ 328

ÄÜÜåïÜÜìÜ†Üå ‘å ²åÓß†Üå †ÃÜå ÁÜß‘´Üß ÓÜóü×ßÑÜ ôÜØô³ÜÜ†Üå ´ÜÓß‘å œÜÜêÜíÜÜÃÜå ËÜ¹êÜå ÏÜÜµÜ ƒÜÜå²ÜØ °ÜåÓÜå ÓÜƒÜíÜÜÃÜÜØ ÁÜÏÜÜÚ¹Ü ƒÜÜ´ÜÜØ†Üå è ³Ü‰ ÆÜ²ß “å! Õ÷¹à†ÜåÃÜß ÆÜÓßšÜÜ üßêÜÜØ ‘ÑÜÜÚ³Üß, ôíÜÓïÜà½ ÏÜØµÜÜå ÍÜ±ÑÜÜ³Üß, ´ÜßÓ³Ü¡µÜÜ†Üå ‘ÑÜÜÚ³Üß ‘å ÃÑÜÜ´ÜÝÉÓ‘Ü†ÜåÃÜÜ ”ß±ÜÜÏÜÜØ ”ß±ÜÜ ÝÃÜÑÜÏÜÜå œÜßíÜü³Üß ÆÜÜëÑÜÜ³ÜßÑÜå ÃÜ÷Î, ÆÜ±Ü ÄÜÜÑÜÃÜå ËÜœÜÜíÜíÜÜÃÜß ´ÜåÏÜÃÜß ïÜÞø´Ü³Üß è ³ÜíÜÜÃÜß “å. †´ÑÜÜÓå ´ÜÜå ÄÜÜåÓšÜÜÁÜÏÜÚÃÜÜå ¹ÜíÜÜå ‘ÓÃÜÜÓÜ †ÜÆÜ±Üå ÄÜÜÑÜÃÜå †ÃÜå ´ÜåÃÜÜ íÜØïÜÃÜå ÄÜàêÜÜÏÜ ËÜÃÜÜíÜß ¡´Üå ÄÜàêÜÜÏÜ ËÜÃÑÜÜ “ß†å. ÷àØ ïÜÜ ôÜÜÓà ÏÜÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜå ôÜÃÜÜ´ÜÃÜß Õ÷¹à ‘÷åíÜ²ÜíÜàØ “àØ †å íÜÜœÜ‘ÃÜå ÷íÜå ôÜÏÜ¡ïÜå. ÄÜÜÑÜ ÆÜÂ´ÑÜåÃÜÜ ÏÜÜÓÜ ÆÜâŸÑÜ ÍÜÜíÜÏÜÜØ ÷àØ ‘Üå‰³Üß ¥´ÜÓàØ †åÏÜ ÃÜ³Üß. ÝƒÜêÜÜÉ´ÜÃÜß êÜ²´ÜÃÜå ÏÜÇ †ÆÜÃÜÜíÜß “å, ‘ÜÓ±Ü ‘å ÷àØ ¡å‰ ÓûÜå “àØ ‘å ÝƒÜêÜÜÉ´ÜÃÜß ÓšÜÜ ÏÜÜÓÉ´Ü ÄÜÜÑÜÃÜß ôÜØÆÜâ±ÜÚ ÓšÜÜ “å. ÏÜÜÓß ôÜåíÜÜÃÜÜ ËÜ¹êÜÜ ´ÜÓß‘å ÄÜÜÑÜÃÜå ËÜœÜÜíÜíÜÜ ÷àØ ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜ ÝÏÜµÜÜåÃÜå ÃÜ³Üß ‘÷å´ÜÜå. ÷àØ ‰òÜÓ ÆÜÜôÜå ÓÜåè †åüêÜß è ÆÜÂÜ³ÜÚÃÜÜ ‘ÓàØ “àØ ‘å èå êÜ²´ÜÃÜå ÷àØ ôÜœœÜÜ‰ÃÜß êÜ²´Ü ÏÜÜÃÜàØ “àØ, ´ÜåÃÜå ÝíÜïÜåÃÜß ÏÜÜÓß ôÜåíÜÜ †åÃÜß ÃÜèÓÏÜÜØ †åüêÜß ôÜÏÜÜÑÜ ‘å ´Üå ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜÜåÃÜÜØ Ý¹êÜ ÆÜêÜüÜíÜå †ÃÜå ´ÜåÏÜÃÜå ÝíÜïÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ Õ÷¹à ÝËÜÓÜ¹ÓÜåÃÜå ÏÜÜüå †åüêÜß ÏÜ÷ÜåËÜ´Ü ÆÜå¹Ü ‘Óå ‘å Õ÷¹à†Üå èåÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÆÜÂÜ±Ü ôÜÏÜÜÃÜ ÝÆÜÂÑÜ ôÜÏÜèå “å ´Üå ¡ÃÜíÜÓÃÜå ´Üå†Üå ËÜœÜÜíÜß êÜå. Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ÆÜÂ´ÑÜåÃÜÜå ÏÜÜÓÜå ÍÜÜíÜ ÷àØ ‘‰ Óß´Üå íÜ±ÜÚíÜß ïÜ‘àØ? ÏÜÜÓß ôµÜß ÆÜÂ´ÑÜåÃÜÜå ÏÜÜÓÜå ÍÜÜíÜ ÷àØ íÜ±ÜÚíÜß ïÜ‘àØ ´ÜÜå Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ÆÜÂ´ÑÜåÃÜÜå ÏÜÜÓÜå ÍÜÜíÜ íÜ±ÜÚíÜß ïÜ‘àØ. ÏÜÜÓß ôµÜß ÏÜÜÓÜ †Ø´ÜÓÃÜå èå Óß´Üå ÷êÜÜíÜå “å ´Üå Óß´Üå ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜß ËÜß¢ ‘Üå‰ ôµÜß ÷êÜÜíÜß ïÜ‘å †åÏÜ ÃÜ³Üß. †ÜÃÜÜå †³ÜÚ †åíÜÜå ÃÜ³Üß ‘å †åÃÜÜÏÜÜØ ÷àØ ‘Ø‰ ¹ÜåóÜ ¡å´ÜÜå ÃÜ³Üß. ÷àØ ‘÷àØ ‘å ÷àØ ¡å‰ ïÜ‘àØ “àØ ´Üå ‘Ó´ÜÜØ ÆÜ±Ü ™Ü±ÜÜ íÜÁÜÜÓå ¹ÜåóÜÜå ´ÜåÃÜÜÏÜÜØ ÷ïÜå. “´ÜÜØ †å‘ †´Üâü ÏÜÏÜ´ÜÜÃÜÜ ËÜØÁÜÃÜÃÜß ÍÜÜíÜÃÜÜ †÷ÜåÓÜµÜ ÏÜÜÓÜ †Ø´ÜÓÏÜÜØ ¡ÄÜÂ´Ü “å. ´Üå è ÏÜÏÜ´ÜÜÃÜß ÍÜÜíÜÃÜÜ Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜå ÏÜÜüå ÆÜ±Ü ´ÜåÃÜÜ ËÜÁÜÜ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

¹ÜåóÜÜå †ÃÜå ÏÜÑÜÜÚ¹Ü†Üå “´ÜÜØ ÏÜÜÓÜ †Ø´ÜÓÏÜÜØ “å. ÄÜß´ÜÜ ‘å ´ÜàêÜôÜßÓÜÏÜÜÑÜ±Ü(èå ËÜå ÆÜàô´Ü‘ÜåÃÜàØ è †ÜƒÜÜ Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÄÜÂØ³ÜéÆÜß †±ÜÚíÜÏÜÜØ ÏÜÃÜå ¤ÜÜÃÜ “å †åÏÜ ‘÷åíÜÜÑÜ)ÃÜàØ ôÜØÄÜß´Ü ÏÜÜÓÜÏÜÜØ èå ¢íÜÃÜ ÆÜâÓå “å ´Üå ¹àÝÃÜÑÜÜÏÜÜØ ËÜß¡å ‘Üå‰ ÄÜÂØ³Ü ÆÜâÓß ïÜ‘å †åÏÜ ÃÜ³Üß. ŸÑÜÜÓå ÷àØ †Ø´Ü‘ÜìÃÜå Ý‘ÃÜÜÓå “àØ †åÏÜ ÏÜÃÜå êÜÜÄÑÜàØ ÷´ÜàØ ´ÑÜÜÓå ÄÜß´ÜÜ è ÏÜÜÓÜ †Ø´ÜÓÃÜÜå ÝíÜñÜÜÏÜ ÷´Üß. Õ÷¹à ÏÜØÝ¹ÓÜå †ÃÜå ¹åíÜô³ÜÜÃÜÜåÏÜÜØ †Üè‘ÜêÜ èå †ÃÜÜœÜÜÓ ÆÜÂíÜ´ÜåÚ “å ´Üå³Üß ÷àØ †¡±Ü ÃÜ³Üß. ÆÜ±Ü †å ËÜÁÜÜ †‘³ÜÃÜßÑÜ ¹ÜåóÜÜå “´ÜÜØ ÷àØ †å ôÜØô³ÜÜ†ÜåÃÜå œÜÜ÷àØ “àØ. †åÃÜß íÜÜ´ÜÜåÏÜÜØ ÏÜÃÜå èå ÓôÜ †ÜíÜå “å ´Üå ËÜß¢ÏÜÜØ ÃÜ³Üß †ÜíÜ´ÜÜå. ÷àØ «å«ÃÜÜå ôÜàÁÜÜÓ‘ “àØ; “´ÜÜØ ôÜàÁÜÜÓÜÃÜß íÑÜÜ‘àì´ÜÜÏÜÜØ ÷àØ Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜÜ ‘Üå‰ ÆÜ±Ü †ÜíÜïÑÜ‘ †ØÄÜÃÜÜå ´ÑÜÜÄÜ ‘ÓíÜÜ ´ÜæÑÜÜÓ ÃÜ³Üß. ÷àØ ÆÜÜ“ì ‘÷ß ÄÜÑÜÜå ‘å ÏÜâÝ´ÜÚÆÜâ¡ ÆÜÂ´ÑÜå ÏÜÜÓß †ÃÜÜô³ÜÜ ÃÜ³Üß. ÏÜâÝ´ÜÚ ÏÜÜÓÜ ÏÜÃÜÏÜÜØ ‘ïÜÜå ÆÜâŸÑÜ ÍÜÜíÜ ÆÜ±Ü ÆÜå¹Ü ÃÜ³Üß ‘Ó´Üß. “´ÜÜØ ÷àØ ÏÜÜÃÜàØ “àØ ‘å ÏÜâÝ´ÜÚÆÜâ¡ †å ÏÜÃÜàóÑÜôíÜÍÜÜíÜÃÜàØ è †å‘ †ØÄÜ “å. †ÜÆÜ±Üå ‘Ø‰ ÃÜå ‘Ø‰ ô³Üâì íÜô´ÜàÃÜå ÏÜÜÃÜíÜÜ ÆÜâèíÜÜÃÜÜ ´ÜÓôÑÜÜ Ó÷ß†å “ß†å. ÏÜÜ±ÜôÜ ËÜß¢ èÄÜÜÃÜÜ ‘Ó´ÜÜØ ÏÜØÝ¹Ó ‘å ¹åíÜÜêÜÑÜÏÜÜØ è ‘Ø‰‘å íÜÁÜÜÓå ïÜÜØ´Ü †ÃÜå ôÜÜÞ¶íÜ‘ ÏÜÃÜÜåíÜäÝ¶ÜíÜÜìÜå ËÜÃÜå “å †åÃÜàØ Ó÷ôÑÜ ËÜßèàØ ïÜàØ “å? ÏÜâÝ´ÜÚ †å ‹ÆÜÜôÜÃÜÜÃÜß ôÜ÷ÜÑÜ‘ “å. ‘Üå‰ Õ÷¹à ÏÜâÝ´ÜÚÃÜå ‰òÜÓ ÃÜ³Üß ôÜÏÜè´ÜÜå. ÷àØ ÏÜâÝ´ÜÚÆÜâ¡ÃÜå ÆÜÜÆÜ ÏÜÜÃÜ´ÜÜå ÃÜ³Üß. †ÜüêÜÜ ‹ÆÜÓ³Üß ôÜÏÜ¡ÑÜàØ ÷ïÜå ‘å Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ‘Üå‰ ôÜÜØ‘²Üå ÁÜÏÜÚÏÜ´Ü ‘å ôÜØÆÜÂ¹ÜÑÜ ÃÜ³Üß. †åÃÜÜ ‹¹ÓÏÜÜØ ôÜØôÜÜÓÃÜß ôÜíÜÚ ÝíÜÍÜâÝ´Ü†ÜåÃÜß ÆÜâ¡ÃÜå ô³ÜÜÃÜ “å. ÁÜÏÜÚÆÜÂœÜÜÓÃÜÜå èå ôÜÜÏÜÜÃÑÜ †³ÜÚ êÜåíÜÜÑÜ “å ´Üå †³ÜÚÏÜÜØ †åÃÜå ÁÜÏÜÚÆÜÂœÜÜÓ‘ ÆÜØ³Ü ÃÜ÷Î ‘÷ß ïÜ‘ÜÑÜ. †å±Üå †ÃÜå‘ ¡Ý´Ü†ÜåÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÏÜÜØ ôÜÏÜÜíÜß †å ôÜÜœÜàØ, ÆÜ±Ü †å ËÜÁÜàØ ÝíÜ‘ÜôÜ˜ÏÜÃÜå ÃÑÜÜÑÜå †ÀïÑÜ ÄÜÝ´Ü†å ËÜÃÑÜàØ “å. Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ¹Óå‘ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜå ´ÜåÃÜß ÆÜÜå´ÜÜÃÜß è ñÜ½Ü †ÄÜÓ ÁÜÏÜÚÃÜß °ËÜå ‰òÜÓÃÜå ÍÜèíÜÜÃÜÜå †ÜÄÜÂ÷ ‘Óå “å †ÃÜå ´Üå³Üß ôÜíÜÚ ÁÜÏÜÜåÚÃÜß ¡å²å †åÃÜß ôÜàêÜå÷ “å. †ÜíÜß ÏÜÜÓß Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜß ôÜÏÜè±Ü ÷ÜåíÜÜ³Üß Õ÷¹à ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

ƒÜà¹ Õ÷¹à†Üå ÆÜÜå´Üå †´ÑÜÜÓå ÄÜÜåÓšÜÜ ‘åüêÜß ôÜÏÜèå “å? ³ÜÜå²Ü †ÓôÜÜ ‹ÆÜÓ †å‘ ÏÜàôÜêÜÏÜÜÃÜ ÝÏÜµÜå ÏÜÃÜå †å‘ ÆÜàô´Ü‘ ÏÜÜå‘êÜåêÜàØ, ´ÜåÏÜÜØ ÄÜÜÑÜ †ÃÜå ´ÜåÃÜß †ÜåêÜÜ¹ ‹ÆÜÓ †ÜÆÜ±Üå èå ™ÜÜ´Ü‘ßÆÜ±ÜàØ ÄÜà¡Óß†å “ß†å ´ÜåÃÜÜØ ÝíÜÄÜ´ÜíÜÜÓ íÜ±ÜÚÃÜÜå ‘ÓåêÜÜØ ÷´ÜÜØ. ´ÜåÃÜàØ üßÆÜåüßÆÜàØ ¹âÁÜ ƒÜÇœÜß êÜåíÜÜÃÜå ƒÜÜ´ÜÓ †ÜÆÜ±Üå ´ÜåÃÜàØ ‘åíÜàØ êÜÜå÷ß êÜ‰†å “ß†å, †ÜÆÜ±Üå ´ÜåÃÜå ÍÜâƒÜå ÏÜÜÓß ‘åíÜß ÷Ü²ÕÆÜèÓ ‘Óß ÏÜâ‘ß†å “ß†å, ´ÜåÃÜÜØ íÜÜ“Ó²ÜØ†ÜåÃÜß †ÜÆÜ±Üå ‘åíÜß ¹à¹ÚïÜÜ ‘Óß†å “ß†å

ÁÜÏÜÚÏÜÜØ †ôÆÜäïÑÜ´ÜÜÃÜå ÷àØ ‘¹ß ÆÜ±Ü ôÜÜØƒÜß ïÜøÑÜÜå ÃÜ³Üß. †ôÆÜäïÑÜ ÍÜÜíÜÃÜÜÃÜå ÷àØ ÷ØÏÜåïÜÜØ Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜß ‹ÆÜÓ íÜìÄÜåêÜÜå ÏÜåêÜ ÏÜÜÃÜ´ÜÜå †ÜíÑÜÜå “àØ. †ÃÜå‘ ÆÜå°ß†Üå³Üß †å œÜÜêÜ´ÜÜå †ÜíÑÜÜå “å †å ÍÜêÜå. ÆÜ±Ü †åíÜß ËÜß¢ ÆÜ±Ü †ÃÜå‘ ÆÜÂ³ÜÜ†Üå †ÜèÝ¹ÃÜ êÜÄÜß œÜÜêÜ´Üß †ÜíÜß “å. ¹åíÜ¹ÜôÜß†Üå †ÃÜå ÏÜàÓêÜß†ÜåÃÜß ÆÜÂ³ÜÜ Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜàØ †å‘ †ØÄÜ “å †å ÝíÜœÜÜÓå ÷àØ ´ÜÜå ïÜÓÏÜ³Üß ÏÜÓß è Ó÷àØ. †ÃÜå “´ÜÜØ ¹åíÜÁÜÏÜÚÃÜå ÃÜÜÏÜå †Ü ‹™ÜÜ²Üå íÑÜÝÍÜœÜÜÓ Õ÷¹àô´ÜÜÃÜÃÜÜ ™Ü±ÜÜ ÍÜÜÄÜÜåÏÜÜØ Õ÷¹à†ÜåÏÜÜØ ÆÜÂíÜ´ÜåÚ “å. íÜìß ‘ÜìßÃÜå ËÜ‘ÓÜØÃÜÜå ÍÜÜåÄÜ †ÜÆÜíÜÜå †å íÜô´ÜàÃÜå ÆÜ±Ü ÷àØ ÃÜÑÜÜåÚ †ÁÜÏÜÚ ÏÜÜÃÜàØ “àØ †ÃÜå †å Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜàØ †ØÄÜ “å †åíÜàØ ÏÜÜÃÜ´ÜÜå ÃÜ³Üß. Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ †å ´ÜÜå †ÃÜå‘ ÑÜàÄÜÜåÃÜÜå ÝíÜ‘ÜôÜ “å. Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ †å ÃÜÜÏÜ ÆÜ±Ü Õ÷¹àô´ÜÜÃÜÃÜÜ êÜÜå‘ÜåÃÜÜ ÁÜÏÜÚÃÜå ôÜÜÓà ÆÜÓ¹åïÜß†Üå†å ïÜÜåÁÜß ‘Ü°åêÜÜå ïÜË¹ “å. †å‘ ‘Üìå †÷ÎÑÜÜØ ÁÜÏÜÚÃÜå ÃÜÜÏÜå ÆÜïÜà†ÜåÃÜàØ ËÜÝêÜ¹ÜÃÜ †ÆÜÜ´ÜàØ. ÆÜ±Ü †å íÜô´Üà ÁÜÏÜÚ ÃÜ ÷ÜåÑÜ, ´ÑÜÜØ Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ´ÜÜå øÑÜÜØ³Üß è ÷ÜåÑÜ? †ÃÜå †å è ÆÜÂÏÜÜ±Üå ÏÜÃÜå êÜÜÄÜå “å ‘å ŸÑÜÜÓå ÄÜÜåÓšÜÜ†å †ÜÆÜ±ÜÜ ËÜÜÆÜ¹Ü¹Ü†ÜåÏÜÜØ ÁÜÏÜÚÃÜàØ ôíÜéÆÜ êÜßÁÜàØ ´ÑÜÜÓå èåÏÜ±Üå ÄÜÜåÏÜÜØôÜÍÜšÜ±Ü ÃÜ è “Üå²ÒàØ ´ÜåÏÜÃÜå ôÜÏÜÜèå ËÜÝ÷ó‘ä´Ü 329

‘å ´ÜåÃÜß ÝíÜÝÁÜ†Üå ôÜâœÜíÜÃÜÜÓÜ ðêÜÜå‘Üå ôÜàÁÁÜÜØ ÁÜßÏÜå ÁÜßÏÜå ïÜÜôµÜÄÜÂØ³ÜÜåÏÜÜØ ™ÜâôÜß ÄÜÑÜÜ! †Ü ÏÜÜÓß ‘êÆÜÃÜÜ ôÜÜœÜß ÷ÜåÑÜ ‘å ÃÜ ÷ÜåÑÜ ´ÜÜåÆÜ±Ü †ôÆÜäïÑÜ ÍÜÜíÜÃÜÜ †ÜÆÜ±Üß ÝíÜíÜå‘ËÜàÝ½ÃÜß ôÜÜíÜ ÝíÜÓà½ †ÃÜå ÆÜÂåÏÜ ‘å ¹ÑÜÜÁÜÏÜÚÃÜÜ †ÜÆÜ±ÜÜ ‘à¹Ó´Üß ÍÜÜíÜÜåÃÜß ÝíÜÓÜåÁÜß “å †å ´ÜÜå ÝÃÜ:ôÜØ¹å÷ “å. èå ÁÜÏÜÚ ÄÜÜÑÜÃÜß ÆÜâ¡ ÆÜÂíÜ´ÜÜÚíÜ´ÜÜØ †œÜ‘Ü´ÜÜå ÃÜ³Üß ´Üå ÏÜÜ±ÜôÜ èåíÜÜ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜÜå †ÜüêÜÜå ™ÜÜ´Ü‘ß ËÜÝ÷ó‘ÜÓ ‘åÏÜ ËÜÓ¹ÜôÜ ‘Óß è ïÜ‘å †ÄÜÓ ´ÜÜå ´ÜåÃÜå üå‘Üå †ÜÆÜß ïÜ‘å? †ÃÜå ´Üå³Üß †ÜüêÜÜ ‘Üì ‘œÜ²ÜÑÜåêÜÜ †Ü †ôÆÜäïÑÜ íÜÄÜÚÃÜå ´ÜèíÜÜ ‘Ó´ÜÜØ ´ÜÜå ÏÜÜÓÜ œÜâÓåœÜâÓÜ ³Ü‰ ¡ÑÜ ´ÜÜåÆÜ±Ü ÷àØ ôÜØ´ÜÜåóÜ è ÏÜÜÃÜàØ. Õ÷¹à†Üå ÆÜ±Ü ¡å ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ‹¹Ü¶Ü ‹ŸŸíÜì ÁÜÏÜÚÃÜå †Ü †ôÆÜäïÑÜ ÍÜÜíÜÃÜÜÃÜÜ ‘êÜØ‘³Üß “Üå²ÜíÜß ÃÜ êÜå´ÜÜØ †ÜÏÜ ÃÜå †ÜÏÜ ‘êÜØÝ‘´Ü ÓÜƒÜïÜå ´ÜÜå ´Üå†Üå ‘¹ß ÆÜ±Ü ôíÜ´ÜØµÜ´ÜÜÃÜå êÜÜÑÜ‘ ÄÜ±ÜÜïÜå ÃÜ÷Î. †ÃÜå ÷àØ Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜå ÏÜÜÓÜ ÆÜÂÜ±Ü³Üß ÆÜ±Ü †ÝÁÜ‘ íÜ÷ÜêÜß íÜô´Üà ÄÜ±ÜàØ “àØ ´Üå³Üß è †Ü ‘êÜØ‘ÃÜÜå ÍÜÜÓ ÏÜÃÜå †ôÜû ³Ü‰ ÆÜ²ÒÜå “å. Õ÷¹à ôÜÏÜÜèÃÜÜ †å‘ÆÜØœÜÏÜÜØïÜ Ý÷ôôÜÜÃÜå †ÜÆÜ±Üß ¡å²å ôÜÏÜÜÃÜÍÜÜíÜå ÏÜìíÜÜ ÍÜìíÜÜÃÜÜå †ÝÁÜ‘ÜÓ †ÜÆÜíÜÜÃÜÜå ‡ÃÜ‘ÜÓ ‘ÓßÃÜå ‰òÜÓÃÜÜå ‡ÃÜ‘ÜÓ ‘ÓíÜÜÃÜÜå ïÜàØ Õ÷¹à†Üå †ÜÄÜÂ÷ ÁÜÓïÜå?

Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ‘Üå‰ ôÜÜØ‘²Üå ÁÜÏÜÚÏÜ´Ü ‘å ôÜØÆÜÂ¹ÜÑÜ ÃÜ³Üß. †åÃÜÜ ‹¹ÓÏÜÜØ ôÜØôÜÜÓÃÜß ôÜíÜÚ ÝíÜÍÜâÝ´Ü†ÜåÃÜß ÆÜâ¡ÃÜå ô³ÜÜÃÜ “å. ÁÜÏÜÚÆÜÂœÜÜÓÃÜÜå èå ôÜÜÏÜÜÃÑÜ †³ÜÚ êÜåíÜÜÑÜ “å ´Üå †³ÜÚÏÜÜØ †åÃÜå ÁÜÏÜÚÆÜÂœÜÜÓ‘ ÆÜØ³Ü ÃÜ÷Î ‘÷ß ïÜ‘ÜÑÜ. †å±Üå †ÃÜå‘ ¡Ý´Ü†ÜåÃÜå ÆÜÜå´ÜÜÏÜÜØ ôÜÏÜÜíÜß †å ôÜÜœÜàØ, ÆÜ±Ü †å ËÜÁÜàØ ÝíÜ‘ÜôÜ˜ÏÜÃÜå ÃÑÜÜÑÜå †ÀïÑÜ ÄÜÝ´Ü†å ËÜÃÑÜàØ “å. Õ÷¹à ÁÜÏÜÚ ¹Óå‘ ÏÜÜ±ÜôÜÃÜå ´ÜåÃÜß ÆÜÜå´ÜÜÃÜß è ñÜ½Ü †ÄÜÓ ÁÜÏÜÚÃÜß °ËÜå ‰òÜÓÃÜå ÍÜèíÜÜÃÜÜå †ÜÄÜÂ÷ ‘Óå “å †ÃÜå ´Üå³Üß ôÜíÜÚ ÁÜÏÜÜåÚÃÜß ¡å²å †åÃÜß ôÜàêÜå÷ “å

‘ÑÜÜÚ ÷ïÜå. †å ôÜÜÏÜÜÝè‘ ÝíÜÄÜÂ÷ ÆÜ±Ü èËÜÓÜå œÜÜêÑÜÜå ÷ïÜå, †ÃÜå ÄÜÜåÏÜÜØôÜÍÜšÜ±ÜÃÜÜå †ÜÄÜÂ÷ ÁÜÓÜíÜÃÜÜÓÜ†ÜåÃÜß ôÜÜÏÜåÃÜÜå †å ôÜÜÏÜÜÝè‘ ËÜÝ÷ó‘ÜÓ †å‘êÜÜ ´ÜåÏÜÃÜß ôÜÜÏÜå è œÜÜêÜßÃÜå ÃÜ †ü‘´ÜÜØ ´ÜåÏÜÃÜß ÆÜàµÜÆÜÜæµÜ ÆÜÓØÆÜÓÜÃÜß ôÜÜÏÜå ÆÜ±Ü œÜÜêÜà ÓûÜå ÷ïÜå. †ÜÏÜ ™Ü±Üå ÍÜÜÄÜå ÏÜâì ïÜàÍÜ ‡ÓÜ¹Ü†Üå³Üß ïÜé ³ÜÑÜåêÜß ÆÜÂíÜäÝ¶Ü ‘Üìå ‘ÓßÃÜå †å‘ ‘«±Ü ÝÃÜ™ÜäÚ±Ü ÆÜÂ³ÜÜ ËÜÃÜß ÄÜ‰, ´Üå †åüêÜå ôÜàÁÜß ‘å †å ÆÜÂ³ÜÜÃÜå ‘åíÜì †ÃÜàôÜâÝœÜ´ÜÆÜ±Üå ‘ÜÑÜÏÜÃÜÜå üå‘Üå †ÜÆÜÃÜÜÓÜ

ÃÜíÜèßíÜÃÜ, 9-10-1921, ÆÜÜ. 45-7 [Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜàØ ÷Ü¹ÚÏÜÜØ³Üß ôÜØ‘ÝêÜ´Ü] 

ÁÜÏÜÚÃÜå ôÜÏÜ¡å 1³Üß 7 (ôÜØÆÜàü ƒÜÓß¹ÃÜÜÓÃÜå ÓÜ÷´Ü ¹Óå) 60.00 (1) Õ÷¹à ÁÜÏÜÚÃÜàØ ÷Ü¹Ú (2) ÓÜÏÜ †ÃÜå ‘äó±Ü (3) ËÜà½ †ÃÜå ÏÜ÷ÜíÜßÓ (4) ÄÜß´ÜÜ †ÃÜå ‘àÓÜÃÜ (5) ÷èÓ´Ü ÏÜ÷ØÏÜ¹ †ÃÜå ‡ôêÜÜÏÜ (6) ‰ïÜà ÝƒÜÂô´Ü (7) †ïÜÜå èÓ³Üàóü×

(†Ü ôÜØÆÜàüÃÜÜØ 7 ÆÜàô´Ü‘ÜåÃÜß Õ‘ÏÜ´Ü é. 160 ³ÜÜÑÜ “å.) 330

[†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

´ÜåÏÜÃÜå ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜÜ ‘Üå‰ ÆÜ±Ü ÁÜÏÜÚ ôÜÜÏÜå ÝíÜÓÜåÁÜ ÃÜ÷Üå´ÜÜå1 ÏÜÜå. ‘. ÄÜÜØÁÜß `¹Óå‘ ÁÜÏÜÚÃÜÜ †ÜœÜÜÑÜÜåÚÃÜå ÏÜìíÜÜÃÜÜå ÆÜÂÑÜ´ÃÜ ÏÜÇ ‘ÑÜÜåÚ “å, ÆÜ±Ü èå “ÜÆÜ ÏÜÜÓÜ ‹ÆÜÓ ÓÜÑÜœÜØ¹ÍÜÜ‰†å ÆÜÜ²ß ´Üå ËÜß¡ ‘Üå‰ ÃÜ³Üß ÆÜÜ²ß ïÜøÑÜÜ.' ÄÜÜØÁÜß¢†å †Ü´ÏÜ‘³ÜÜÏÜÜØ ôíÜ´ÜØµÜ ÆÜÂ‘Ó±Ü ÉÜìíÜßÃÜå èåÏÜÃÜÜ ÝíÜïÜå †ÜÏÜ êÜƒÑÜàØ “å †å ÆÜ“ßÃÜÜ íÜóÜÜåÚÏÜÜØ ñÜßÏÜ¹Ö ÓÜèœÜØº ´ÜÓß‘å †ÜåìƒÜÜÑÜÜ. ¹ÝšÜ±Ü †ÜÝÊ‘ÜÏÜÜØ ÁÜÏÜÚ ÝíÜïÜåÃÜß ´ÜåÏÜÃÜß ™Ü±Üß ÏÜàØ”íÜ±ÜÜå ÓÜÑÜœÜØ¹ÍÜÜ‰ ôÜÜ³ÜåÃÜÜ ÆÜµÜíÑÜíÜ÷ÜÓÃÜÜ ‘ÜÓ±Üå è ‹‘êÜß.

ÄÜàèÓÜ´ÜÃÜÜ ôÜàÆÜÂÝôÜ½ ´Ü¶íÜíÜå¶ÜÜ ñÜßÏÜ¹Ö ÓÜèœÜØºÃÜß

ÃÜíÜåÏËÜÓ 21, 1915

èÃÏÜèÑÜØ´Üß ¥èíÜíÜÜ ÏÜÜüå †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹ÃÜÜ ÆÜÂåÏÜÜÍÜÜ‰ ÷ÜçêÜÏÜÜØ 21ÏÜß ÃÜíÜåÏËÜÓ, 1915ÃÜÜ ÓÜåè ÍÜÓÜÑÜåêÜß †å‘ ¡÷åÓôÜÍÜÜÃÜå ÆÜÂÏÜàƒÜÆÜ¹å³Üß ËÜÜåêÜ´ÜÜØ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÍÜÜóÜ±ÜÃÜÜ †ÜÓØÍÜÏÜÜØ ÄÜÜØÁÜß¢†å †å ÏÜ÷ÜÃÜ ´Ü¶íÜíÜå¶ÜÜÃÜß èÃÏÜèÑÜØ´Üß ¥èíÜíÜÜÃÜÜ †ÜæÝœÜ´ÑÜ ÝíÜïÜå ÝíÜíÜåœÜÃÜ ‘ÑÜàÛ ÷´ÜàØ. ÓÜèœÜØºÃÜÜ ¢íÜÃÜ ÝíÜïÜå ËÜÜåêÜ´ÜÜØ ñÜß ÄÜÜØÁÜß†å ‘ûàØ ‘å ÏÜÃÜå †åÏÜÃÜÜ ƒÜâËÜ è †ØÄÜ´Ü ÆÜÝÓœÜÑÜÏÜÜØ †ÜíÜíÜÜÃÜàØ ôÜ¹ÖÍÜÜÄÑÜ ôÜÜØÆÜ²ÒàØ “å. †ÃÜå ÏÜÜÓß ôÜÏÜè ÆÜÂÏÜÜ±Üå ´ÜÜå ÏÜÜÓÜå †åíÜÜå ÆÜÜ‘Üå †ÝÍÜÆÜÂÜÑÜ “å ‘å ôÜ¹ÖÄÜ´Ü ÓÜèœÜØº ÍÜÜÓ´ÜÏÜÜØ †ÜÁÜàÝÃÜ‘ ôÜÏÜÑÜÃÜÜ ñÜåó« ÁÜÜÝÏÜÚ‘ ÝÉêÜôÜâÉÜåÏÜÜØÃÜÜ †å‘ ÷´ÜÜ. ôÜÜœÜàØ ¤ÜÜÃÜ ÆÜÂÜÆ´Ü ‘ÓíÜÜÏÜÜØ ´Üå†Üå †Ý¿´ÜßÑÜ ÷´ÜÜ, †ÜôÜÞø´Ü³Üß ´Üå†Üå ÏÜàø´Ü ÷´ÜÜ †ÃÜå ´ÜåÏÜÃÜÜÏÜÜØ ôÜÜœÜÜå íÜæÓÜÄÑÜ ÷´ÜÜå.3 ´Üå†Üå ‘Üå‰ ôÜØ‘àÝœÜ´Ü ôÜØÆÜÂ¹ÜÑÜÏÜÜØ ÏÜÜÃÜ´ÜÜ ÃÜ÷Üå´ÜÜ. ´Üå†Üå ÝíÜòÜíÜÜ¹ß ÷´ÜÜ †ÃÜå ´ÜåÏÜÃÜå ¹àÝÃÜÑÜÜÃÜÜ ‘Üå‰ ÆÜ±Ü ÁÜÏÜÚ ôÜÜÏÜå ÝíÜÓÜåÁÜ ÃÜ÷Üå´ÜÜå. ÆÜÝÿÜÏÜÏÜÜØ üÜçêôüÜçÑÜ †ÃÜå ÓÝô‘ÃÜÃÜå ÏÜÇ ôÜÜæ³Üß ÏÜÜåüÜ ÝÉêÜôÜâÉÜå ÏÜÜÃÑÜÜ “å, †ÃÜå ‘ïÜÜ ÆÜ±Ü ôÜØ‘ÜåœÜ ÝíÜÃÜÜ ÷àØ ôÜ¹ÖÄÜ´Ü ÓÜèœÜØºÃÜå †å ËÜØÃÜå ‘Ó´ÜÜØ œÜÝ²ÑÜÜ´ÜÜ ÄÜ±ÜàØ “àØ. ÁÜÜÝÏÜÚ‘ †ÃÜàÍÜíÜ ËÜÜËÜ´ÜÏÜÜØ ´Üå†Üå †å ËÜØÃÜå³Üß †ÜÄÜì ÄÜÑÜåêÜÜ ÷´ÜÜ. †åÏÜÃÜß ñÜ½Ü †œÜì ÷´Üß; ´Üå †åíÜß †œÜì ‘å ôÜÜœÜÜ †Ü´ÏÜôÜÜšÜÜ´‘ÜÓÃÜÜ †ÜÁÜÜÓå è ´Üå ‹¹ÖÍÜíÜß ïÜ‘å. ÏÜÜÓÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ¢íÜÃÜ ÆÜÓ †åÏÜÃÜß ™Ü±Üß §²ß †ôÜÓ ÆÜ²åêÜß “å. †åÏÜÃÜÜØ êÜƒÜÜ±ÜÜåÏÜÜØ ÑÜÜåÄÑÜ †ÃÜå œÜÜå’ôÜ ‹¹Ü¶Ü´ÜÜ †ÃÜå ôÜù¹ÑÜ´ÜÜ “å, èåÃÜå êÜßÁÜå †åÏÜÜØ †å‘ †åíÜàØ ÝíÜêÜšÜ±Ü ƒÜÇœÜÜ±Ü ÆÜå¹Ü ³ÜÜÑÜ “å ‘å ´ÜåÃÜß íÜÜœÜ‘ ÆÜÓ ÍÜÜÓå ÆÜ‘² ¡ÏÜå “å. ÍÜÜóÜ±Ü ôÜÏÜÜÆ´Ü ‘Ó´ÜÜØ ñÜß ÄÜÜØÁÜß†å ‘ûàØ ‘å ÷àØ †ÜïÜÜ ÓÜƒÜàØ “àØ ‘å †µÜå ÷ÜèÓ Ó÷åêÜÜØ †ÜÆÜ ôÜÜæ ôÜ¹ÖÄÜ´Ü ÏÜ÷Ü´ÏÜÜÃÜÜØ êÜƒÜÜ±ÜÜåÃÜÜå †ÍÑÜÜôÜ ‘ÓíÜÜÃÜß ´Üô¹ß êÜåïÜÜå, †ÃÜå ÏÜÃÜå ƒÜÜ´ÜÓß “å ‘å †ÜÆÜÃÜå †ÜÆÜå êÜßÁÜåêÜÜ ñÜÏÜÃÜÜå ËÜ¹êÜÜå ÏÜìß Ó÷åïÜå. 2

[ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜå †šÜÓ¹å÷",13 :135] 1 ÏÜâì ïÜßóÜÚ‘": †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹ÏÜÜØ ÓÜèœÜØº èÑÜØ´Üß ÆÜÂôÜØÄÜå ÍÜÜóÜ±Ü. –ôÜØ. 2 ´Üå†Üå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ ¢íÜÃÜÍÜÓÃÜÜ ÝÏÜµÜ †ÃÜå ÏÜ¹¹ÄÜÜÓ ²Üç. ÆÜÂÜ±Ü¢íÜÃÜ ÏÜ÷å´ÜÜÃÜÜ ÏÜÜåüÜÍÜÜ‰ ÓåíÜÜïÜØ‘Ó èÄÜÏÜÜå÷ÃÜ ÏÜ÷å´ÜÜÃÜÜ èÏÜÜ‰ ³ÜÜÑÜ. ÄÜÜØÁÜß¢, ²Üç. ÏÜ÷å´ÜÜÃÜÜ ‘÷åíÜÜ³Üß, †åÏÜÃÜå ôÜÜæÆÜÂ³ÜÏÜ 1891ÏÜÜØ ÏÜëÑÜÜ ÷´ÜÜ. ´Üå†Üå †å‘ íÜåÆÜÜÓß †ÃÜå ÝÃÜó±ÜÜ´Ü ”íÜåÓß ÷´ÜÜ, †ÃÜå ‘ÏÜÚÑÜÜåÄÜÃÜß ÍÜÜíÜÃÜÜ³Üß ¢íÜÃÜ íÑÜ´Üß´Ü ‘Óß ÓûÜ ÷´ÜÜ. ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß ÆÜàƒ´Ü íÜÑÜå ôÜÜæ³Üß ÆÜ÷åêÜß §²ß †ôÜÓ †åÏÜÃÜÜ ‹ÆÜÓ ÓÜèœÜØºÃÜß ³Ü‰ ÷´Üß. ´Üå †åüêÜß §²ß ÷´Üß ‘å ÆÜÜ“ì³Üß ÓÝô‘ÃÜ †ÃÜå üÜçêôüÜçÑÜÃÜß †åÏÜÃÜÜ ÆÜÓ ³ÜÑÜåêÜß †ôÜÓ ôÜÜ³Üå †åÃÜå ôÜÓƒÜÜíÜß ïÜ‘ÜÑÜ. èà†Üå †Ü´ÏÜ‘³ÜÜ, ÍÜÜÄÜ 2, ÆÜÂ‘Ó±Ü 1. 3 28-11-1915ÃÜÜ ÄÜàèÓÜ´ÜßÏÜÜØ †Ü íÜÜøÑÜ †Ü ÆÜÂÏÜÜ±Üå “å": ``†åÏÜÃÜÜÏÜÜØ ¤ÜÜÃÜ, íÜæÓÜÄÑÜ †ÃÜå ÍÜÞø´Ü ÷´ÜÜØ.'' –ÏÜâ.

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

331

ÆÜàô´Ü‘ : Ý¹ÃÜœÜÑÜÜÚ ÝíÜïÜå ËÜÜÆÜÜêÜÜêÜ ÄÜ. íÜæ¾

†ÜÓÜåÄÑÜïÜÜôµÜÃÜÜ

†íÜÜÚœÜßÃÜÜå†å ËÜå ÝíÜÍÜÜÄÜÜå ÆÜÜ²åêÜÜ “å": (1) íÑÜÞø´ÜÄÜ´Ü, †ÃÜå (2) ôÜÜÏÜÜÝè‘. †ÜÑÜàíÜåÚ¹ÃÜÜ †ÜœÜÜÑÜÜåÚ†å íÑÜÞø´ÜÄÜ´Ü †ÜÓÜåÄÑÜïÜÜôµÜ, (individual hygiene) ‹ÆÜÓ ƒÜâËÜ è ÍÜÜÓ ÏÜâøÑÜÜå “å. ôÜÏÜÜè †å íÑÜÞø´Ü†ÜåÃÜÜå è ËÜÃÜåêÜÜå “å. íÑÜÞø´Ü†Üå ¡å †ÜÓÜåÄÑÜïÜÜôµÜÃÜÜ ÝÃÜÑÜÏÜÜå ËÜÓÜåËÜÓ †ÏÜêÜÏÜÜØ ÏÜâ‘´Üß ³Ü‰ ¡ÑÜ ´ÜÜå ôÜÜÏÜÜÝè‘ †ÜÓÜåÄÑÜïÜÜôµÜ (mass hygiene) ÏÜÜüå ËÜ÷à †Üå“àØ ‘ÓíÜÜÃÜàØ Ó÷å. ÆÜÝÿÜÏÜÃÜÜ ¹åïÜÜå†å ôÜÜÏÜÜÝè‘ †ÜÓÜåÄÑÜïÜÜôµÜ ƒÜâËÜ ôÜÓôÜ ƒÜßêÜíÑÜàØ “å †ÃÜå ÷ÜêÜÃÜÜ èÏÜÜÃÜÜ ÏÜÜüå ´Üå †ÜÆÜ±ÜÜ ÏÜÜüå ÆÜ±Ü †ÝÃÜíÜÜÑÜÚ “å. ÏÜÜåüÜØ ïÜ÷åÓÜåÃÜß ô³ÜÜÆÜÃÜÜ, ÆÜÂœÜØ² ‘ÜÓƒÜÜÃÜÜØ, íÜÜçüÓ íÜøôÜÚ íÜÄÜåÓå³Üß ôÜÜÏÜÜÝè‘ †ÜÓÜåÄÑÜïÜÜôµÜ ƒÜâËÜ ƒÜßêÑÜàØ “å. ¡èé ‘åíÜÜØ ËÜÜØÁÜíÜÜØ, ÏÜìÃÜÜå ÝÃÜ‘ÜêÜ ‘åÏÜ ‘ÓíÜÜå, ÄÜßœÜ íÜô´ÜßÏÜÜØ ÷íÜÜ ÏÜÜüå ™ÜÓ ‘åíÜÜØ ËÜÜØÁÜíÜÜØ, ÃÜì íÜÜüå ÆÜÜ±Üß †ÜÆÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜå “å ´ÜÜå ´Üå ÆÜÜ±Üß ‘‰ Óß´Üå ïÜà½ ‘ÓíÜàØ, èØ´Üà†ÜåÃÜÜå ïÜß Óß´Üå ÃÜÜïÜ ‘ÓíÜÜå, ÝÏÜêÜÜå †ÃÜå ‘ÜÓƒÜÜÃÜÜØÏÜÜØ³Üß ÃÜß‘ì´ÜÜå ÁÜàÏÜÜ²Üå ‘‰ Óß´Üå †Üå“Üå ‘ÓíÜÜå, íÜåÆÜÜÓß†Üå ƒÜÜ¾ ÆÜ¹Ü³ÜÜåÚÏÜÜØ ÍÜåìôÜåì ‘Óå “å ´Üå †ü‘ÜíÜíÜÜ ‘ÜçÆÜÜåÚÓåïÜÃÜÜå †ÃÜå ÏÑÜàÝÃÜÝôÜÆÜÜÝêÜüß†Üå ¿ÜÓÜ ‘ÜÑÜ¹Ü†Üå ‘ÓÜíÜíÜÜ – †Ü †ÃÜå †ÜíÜÜØ ËÜß¡Ø †ÃÜå‘ ‘ÜÑÜÜåÚ ÏÜÜüå ôÜÜÏÜÜÝè‘ †ÜÓÜåÄÑÜïÜÜôµÜÃÜàØ ¤ÜÜÃÜ †Ü èÏÜÜÃÜÜ ÏÜÜüå †ÝÃÜíÜÜÑÜÚ ËÜÃÑÜàØ “å. †ØÄÜÂå¢ÏÜÜØ †Ü ÝíÜóÜÑÜ ‹ÆÜÓ †ÃÜå‘ ÆÜàô´Ü‘Üå êÜƒÜÜÑÜåêÜÜØ “å. ÄÜàèÓÜ´ÜßÏÜÜØ ÆÜ±Ü †ØÄÜÂå¢ ‹ÆÜÓ³Üß †å‘Ü¹ ËÜå ÆÜàô´Ü‘Üå †ÜíÜÜØ êÜƒÜÜÑÜåêÜÜØ “å. ÆÜÓØ´Üà †Ü ÆÜàô´Ü‘ íÑÜÞø´ÜÄÜ´Ü †ÜÓÜåÄÑÜïÜÜôµÜÃÜå è êÜÄÜ´ÜàØ “å. ÆÜÂ´ÑÜå‘ íÑÜÞø´Ü†å ôÜíÜÜÓ³Üß ¥«ßÃÜå ÓÜ´Ü ôÜàÁÜß ïÜàØ ïÜàØ ‘ÓíÜàØ ¡å‰†å ´ÜåÃÜàØ †ÜÏÜÜØ ôÜÝíÜô´ÜÓ íÜ±ÜÚÃÜ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜàØ “å. ÆÜÂÜœÜßÃÜÜåÃÜÜ ÏÜ´Ü ôÜÜ³Üå †íÜÜÚœÜßÃÜÜåÃÜÜå ÏÜ´Ü ¹ïÜÜÚíÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜå “å †ÃÜå ËÜÃÜå ´ÜåüêÜß ÝíÜïÜ¹´ÜÜ³Üß ÆÜÂ´ÑÜå‘ ÝíÜóÜÑÜÃÜß “âü³Üß œÜœÜÜÚ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜß “å. ÷àØ 332

†ÜïÜÜ ÓÜƒÜàØ “àØ ‘å ÄÜàèÓÜ´Ü †Ü ÆÜàô´Ü‘ÃÜå ÓôÜ³Üß íÜÜØœÜïÜå †ÃÜå †åÏÜÜØ³Üß ™Ü±ÜàØ ÃÜíÜàØ ¡±Üß ïÜ‘ïÜå. Ý¹ÃÜœÜÑÜÜÚÃÜÜå ÝíÜóÜÑÜ ÆÜ±Ü ƒÜâËÜ íÑÜÜÆÜ‘ “å. ËÜÜì‘ÃÜß Ý¹ÃÜœÜÑÜÜÚ, ôµÜß†ÜåÃÜß Ý¹ÃÜœÜÑÜÜÚ, ÑÜàíÜÜÃÜÜåÃÜß Ý¹ÃÜœÜÑÜÜÚ, †ÜÏÜ ÆÜÂ´ÑÜå‘ÃÜå ‹¼åïÜßÃÜå ÆÜàô´Ü‘Üå êÜƒÜß ïÜ‘ÜÑÜ †åÏÜ “å; ÆÜÓØ´Üà †÷ÎÑÜÜØ ôÜÜæÃÜå êÜÜÄÜà ÆÜ²å †åíÜß Óß´Üå ôÜÜÏÜÜÃÑÜ ÝíÜóÜÑÜÜå è œÜœÜÚíÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜÜ “å. ËÜÜì‘ÜåÃÜß Ý¹ÃÜœÜÑÜÜÚÏÜÜØ ËÜÜì‘Üå ÏÜÜüå íÑÜÜÑÜÜÏÜ, ËÜÜì‘ÜåÃÜß §™Ü, ËÜÜì‘ÜåÃÜÜØ íÜôµÜÜå, ËÜÜì‘ÜåÃÜÜå ƒÜÜåÓÜ‘, ËÜÜì‘ÜåÃÜÜå ÝíÜ÷ÜÓ, ËÜÜì‘ÜåÃÜß üåíÜÜå ‡´ÑÜÜÝ¹ ÝíÜóÜÑÜÜå ÏÜÜÃÜôÜïÜÜôµÜÃÜß ÀÝóü³Üß œÜœÜßÚ ïÜ‘ÜÑÜ †åíÜÜ “å. ôµÜß†ÜåÃÜß Ý¹ÃÜœÜÑÜÜÚÏÜÜØ ÆÜ±Ü ™Ü±ÜàØ êÜƒÜß ïÜ‘ÜÑÜ †åÏÜ “å. ÄÜàèÓÜ´ÜÃÜÜ ÝíÜ¿ÜÃÜÜå †ÜíÜÜ ÝíÜóÜÑÜÜå ‹ÆÜÓ ÆÜàô´Ü‘Üå êÜƒÜíÜÜ ‘ÝüËÜ½ ³ÜÜÑÜ ´ÜÜå ôÜÜÓàØ. †Ü ÆÜàô´Ü‘ÏÜÜØ œÜœÜÚíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜåêÜÜ ÝíÜóÜÑÜÜå ´Ü¼ÃÜ ÃÜíÜßÃÜ ´ÜÜå ÃÜ³Üß è. ™Ü±ÜÜƒÜÓÜÃÜå †Ü ÝíÜóÜÑÜÜåÃÜàØ ¤ÜÜÃÜ ´ÜÜå ÷ÜåÑÜ “å è. ÆÜÓØ´Üà ¡±ÜíÜàØ èà¹ß íÜÜ´Ü “å †ÃÜå ÆÜÜêÜÃÜ ‘ÓíÜàØ — †ÜœÜÜÓÏÜÜØ ÏÜâ‘íÜàØ — †å èà¹ß íÜÜ´Ü “å. ÑÜàÝÁÜÝó«Ó ‘÷å “å": ÆÜ«‘Ü: ÆÜÜ«‘ÜÿÜæíÜ ÑÜå œÜÜÃÑÜå ïÜÜôµÜÝœÜÃ´Ü‘Ü: || ôÜíÜåÚ íÑÜôÜÝÃÜÃÜÜå ÏÜâƒÜÜÚ: ÑÜ: Ý˜ÑÜÜíÜÜÃÜÖ ôÜ ÆÜÝ±²´Ü: || (ÏÜ÷Ü^ íÜÃÜ^ 313-110)

ÍÜ±ÜÃÜÜÓÜ, ÍÜ±ÜÜíÜÃÜÜÓÜ, ïÜÜôµÜÃÜàØ ÕœÜ´íÜÃÜ ‘ÓÃÜÜÓÜ †å ËÜÁÜÜ è íÑÜôÜÃÜß ÏÜÜ±ÜôÜÜå èåíÜÜ — ÏÜâƒÜÜÚ†Üå “å. èå Ý˜ÑÜÜíÜÜÃÜ “å — ¡±ÜåêÜàØ ËÜÓÜËÜÓ †ÏÜêÜÏÜÜØ ÏÜâ‘å “å ´Üå è ôÜÜœÜÜå ÆÜØÝ²´Ü “å. †ÜÆÜ±Üå ËÜÁÜÜ †Ü †³ÜÚÏÜÜØ `íÑÜôÜÃÜß†Üå' è “ß†å. ïÜÓßÓÝÃÜÑÜÏÜØ ÆÜÂÜ÷à: ËÜÂÜú±ÜÜ: ÏÜÜÃÜàóÜØ íÜÂ´ÜÏÜÖ || ÏÜÃÜÜåÝíÜïÜà½ÜØ ËÜàÕ½ œÜ ¹æíÜÏÜÜ÷àØ: íÜÂ´Ü: Ý¿¡: || (ÏÜ÷Ü^ íÜÃÜ^ 93-22)

†³ÜÜÚ´ÜÖ èåÃÜàØ †ÜÆÜ±ÜÃÜå ¤ÜÜÃÜ “å ´ÜåíÜÜ ÝÃÜÑÜÏÜÜåÃÜàØ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

†ÃÜàÑÜÃÜ ‘ÓíÜàØ †å `ÏÜÜÃÜàóÜ íÜÂ´Ü' “å. ÏÜÃÜ³Üß ÝíÜïÜà½ ³ÜÑÜåêÜ ËÜàÝ½ †å `¹æíÜíÜÂ´Ü' “å. †Ü ËÜØÃÜå íÜÂ´ÜÜåÃÜÜ †ÃÜàÑÜÃÜÏÜÜØ è ÏÜÃÜàóÑÜôÜÏÜÜèÃÜàØ ‘êÑÜÜ±Ü “å. ÑÜàíÜÜÃÜÜå, ÝíÜ¾Ü³ÜßÚ†Üå †ÃÜå ÝíÜíÜå‘ß ÏÜÃÜàóÑÜÜå ÆÜÜôÜå³Üß ôÜÏÜÜè ‘´ÜÚíÑÜ³Üß †ÜïÜÜ ÓÜƒÜå “å. †ÜÆÜ±Üå ËÜÁÜÜ †Üè‘ÜêÜ ÷å´ÜàíÜÜ¹ÝíÜÏÜÜåÝ÷´ÜÜ":— ‘à´Ü‘ÜåÚ³Üß ÝíÜÏÜÜåÝ÷´Ü ³Ü‰ ÄÜÑÜåêÜÜ “ß†å. œÜœÜÜÚÏÜÜØ †ÃÜå ÍÜÜóÜ±ÜÜåÏÜÜØ †ÜÆÜ±Üå ïÜâÓÜ “ß†å, ‘´ÜÚíÑÜÏÜÜØ †ÜÆÜ±Üå

ÆÜ“Ü´Ü “ß†å. íÜä¶ÜåÃÜ Ý÷ ÍÜíÜ´ÑÜÜÑÜÜåÚ ÃÜ ÁÜÃÜåÃÜ ÃÜ ÝíÜ¾ÑÜÜ || ÁÜÃÜ †ÃÜå ÝíÜ¾Ü³Üß ÃÜ÷Î ÆÜ±Ü ôÜÜœÜß íÜ´ÜÚ±Üâ‘³Üß è †ÜÑÜÚ ³ÜíÜÜÑÜ “å. †ÜÑÜÚ †åüêÜå è ‘´ÜÚíÑÜ ‘ÜÑÜÜåÚÃÜÜå ‘ÓÃÜÜÓ †ÃÜå †‘´ÜÚíÑÜ ‘ÜÑÜÜåÚÃÜÜå ÆÜÝÓ÷ÓÃÜÜÓ. †ÜÆÜ±Üå ËÜÁÜÜ íÜÜ¹Ó´ÜÜ: ËÜÃÑÜÜ ‘Ó´ÜÜØ Ý˜ÑÜÜÓ´Ü ËÜÃÜß†å ´ÜÜå íÜÁÜà ôÜÜÓàØ. †ÜïÜÜ “å ‘å ÄÜàèÓÜ´ÜÃÜÜå ÑÜàíÜÜÃÜ íÜÄÜÚ †Ü íÜÜ´Ü ´ÜÓÉ ÁÑÜÜÃÜ †ÜÆÜïÜå. . . . 

ôÜÉÜ‰ ‘ÓÃÜÜÓ ‘å ”åÓ ÆÜÂôÜÜÓÃÜÜÓ? ÏÜ÷åÃº ÏÜå™ÜÜ±Üß †ÜÆÜ±ÜÜØ ™ÜÓÜåÏÜÜØ ‘ÆÜ²ÜØ †ÃÜå íÜÜôÜ±Ü ÁÜÜåíÜÜ ÏÜÜüå êÜÄÜÍÜÄÜ ËÜÁÜå Ý²üèÚÃü ÆÜÜ‹²Ó íÜÆÜÓÜíÜÜ êÜÜÄÑÜÜå “å. †ÜíÜÜ ÆÜÜ‹²Ó ÝíÜïÜå êÜƒÜÃÜÜæÃÜÜ `‡Ã²Þôü×ÑÜêÜ üÜåÞøôÜ‘ÜåêÜÜåÝè‘ ÝÓôÜœÜÚ ôÜåÃüÓ' ¿ÜÓÜ ³ÜÑÜåêÜàØ ôÜØïÜÜåÁÜÃÜ è±ÜÜíÜå “å ‘å Ý²üèÚÃü³Üß ÁÜÜåÑÜåêÜÜØ ‘ÆÜ²ÜØÏÜÜØ³Üß ´Üå ÆÜÜ‹²ÓÃÜå ôÜ¹Ø´ÜÓ ‘Ü°íÜÜ ÏÜÜüå ‘ÆÜ²ÜØÃÜå ÉÓßÉÓßÃÜå íÜßôÜ íÜÜÓ ÆÜÜ±ÜßÏÜÜØ³Üß ´ÜÜÓíÜíÜÜØ ÆÜ²å, †ÃÜå †å ÆÜÜ‹²Ó³Üß ÏÜÜØèåêÜÜØ íÜÜôÜ±ÜÃÜå ÃÜíÜ íÜƒÜ´Ü ÆÜÜ±ÜßÏÜÜØ ™ÜôÜßÃÜå ôÜÜÉ ‘Óß†å ´ÑÜÜÓå ´ÜåÃÜå œÜÜÇüåêÜÜå Ý²üèÚÃü íÜÜôÜ±ÜÏÜÜØ³Üß ÃÜß‘ìå “å. †ÜüêÜß ËÜÁÜß íÜÜÓ ‘ÆÜ²ÜØ ‘å íÜÜôÜ±ÜÃÜå ôÜÜÉ ‘ÓíÜÜÃÜÜå ôÜÏÜÑÜ, ÆÜÜ±Üß ‘å ÁÜßÓè “å? ÆÜÝÓ±ÜÜÏÜå íÜÜôÜ±Ü ‘å ‘ÆÜ²ÜÏÜÜØ Ý²üèÚÃü Ó÷ß ¡ÑÜ ´Üå †ÜÆÜ±ÜÃÜå ôÜ÷àÃÜå †ÃÜå‘ Óß´Üå ÃÜà‘ôÜÜÃÜ ‘Óå “å. Ý²üèÚÃüÏÜÜØ Ó÷åêÜàØ ÉÜçôÉåü †ÀïÑÜ Óß´Üå íÜÜôÜ±ÜÃÜå œÜÜÇüß Ó÷å “å ÃÜå ÆÜ“ß ƒÜÜåÓÜ‘ ôÜÜ³Üå ÆÜåüÏÜÜØ è‰ÃÜå ÆÜÜœÜÃÜ´ÜØµÜÃÜå ÃÜà‘ôÜÜÃÜ ÆÜ÷ÜÇœÜÜ²å “å. ´ÜåÏÜÜØÑÜå ÃÜÜÃÜÜØ ËÜÜì‘ÜåÃÜß ÃÜÜèà‘ ÷ÜåèÓß ÆÜÓ ´ÜÜå ´ÜåÃÜß íÜÁÜà ÝíÜÆÜÓß´Ü †ôÜÓ ³ÜÜÑÜ “å. ‘ÆÜ²ÜØÏÜÜØ Ó÷ß ÄÜÑÜåêÜ Ý²üèÚÃü ´Üå ÆÜ÷åÓÃÜÜÓÃÜå œÜÜÏÜ²ßÃÜÜ ÓÜåÄÜÜå íÜìÄÜÜ²å “å. Ý²üèÚÃüÃÜß ÄÜÜåüß³Üß ÷Ü³Ü ÁÜÜåÃÜÜÓÃÜå ´ÜÜå ÍÜÑÜØ‘Ó ÆÜÝÓ±ÜÜÏÜ ÍÜÜåÄÜíÜíÜÜØ ÆÜ²å “å. œÜÜÏÜ²ß ÆÜÓÃÜàØ ‘à¹Ó´Üß ´ÜæêÜß ÆÜ² ´ÜåÏÜÜØ Ó÷åêÜÜ †çÝôÜ²´Ü¶íÜ³Üß ÃÜÜïÜ ÆÜÜÏÜå “å, œÜÜÏÜ²ß ËÜÓ“ü ³ÜÜÑÜ “å. œÜ‘ÜÏÜÜØ ÆÜ²å “å. Ý²üèÚÃüÃÜÜ ‘ÜÓƒÜÜÃÜÜÏÜÜØ ‘ÜÏÜ ‘Ó´ÜÜ ‘ÜÓßÄÜÓÜå †ÜíÜÜ ÓÜåÄÜÃÜÜ èêÜ¹ß ÝïÜ‘ÜÓ ËÜÃÜå “å. Ý²üèÚÃü³Üß ôÜà´ÜÓÜ‹ ‘ÜÆÜ²ÃÜÜ ÓåôÜÜ ÃÜËÜìÜ ÆÜ²å “å †ÃÜå èêÜ¹ß ÉÜüå “å. ´ÜåÃÜàØ ÆÜÂ¹âÝóÜ´Ü ÆÜÜ±Üß èÏÜßÃÜÃÜå ËÜÄÜÜ²å “å †ÃÜå ‘åüêÜßÑÜ ¢íÜôÜäÝóüÃÜå ÃÜà‘ôÜÜÃÜ ‘Óå “å. íÜÜôÜ±Ü ÏÜÜüå êÜÜ‘²ÜÃÜß ÓÜƒÜ †ÃÜå ‘ÆÜ²ÜØ ÁÜÜåíÜÜ ÏÜÜüå †Óß«ÜØ ‘å ´ÜæêÜß ôÜÜËÜà íÜÜÆÜÓíÜÜå Ý÷´ÜÜíÜ÷ “å. ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

333

ÆÜàÃÜ: ÆÜÝÓœÜÑÜ, ôÜØÝšÜÆ´Ü ÆÜÝÓœÜÑÜ ËÜÜì‘Üå ´ÜÜå ƒÜÓÜØ è, ÏÜÜåüÜåÓÜÃÜå ÆÜ±Ü ÓôÜ ÆÜ²å †åíÜß íÜÜ´ÜÜÚ ÏÜâÓƒÜÓÜè

†ÃÜå ´ÜåÃÜÜ ËÜå ÍÜÜ‰†Üå • êÜå. ÄÜÜØÁÜß¢

ËÜÜìÆÜ±ÜÏÜÜØ †ÜÆÜ±Üå ôÜ÷à íÜÜ´ÜÜÚ íÜÜØœÜ´ÜÜ ÷Üå‰†å “ß†å. ÏÜÜåüÜ ³ÜÑÜÜ ÆÜ“ß íÜÜ´ÜÜÚÏÜÜØ ÓôÜ ÃÜ³Üß ÆÜ²´ÜÜå †åíÜàØ ÃÜ³Üß ÷Üå´ÜàØ ÆÜ±Ü ôÜÏÜÜœÜÜÓÜå ¡±ÜíÜÜÃÜß èéÝÓÑÜÜ´ÜÏÜÜØ †ÜÆÜ±Üß †å ÆÜÂÜ³ÜÝÏÜ‘´ÜÜ ÃÜ³Üß Ó÷å´Üß. ´Üå³Üß íÜÜ´ÜÜÚ íÜÜØœÜíÜÜÃÜàØ ËÜÜèà ÆÜÓ Ó÷ß ¡ÑÜ “å. ÆÜ±Ü ¡å ‘Üå‰ ÝíÜïÜåóÜ ÓôÜÆÜÂ¹ íÜÜ´ÜÜÚ ÁÑÜÜÃÜå œÜ°ß ¡ÑÜ ´ÜÜå ôÜÏÜÑÜ ‘Ü°ßÃÜå ÆÜ±Ü íÜÜØœÜß êÜ‰†å “ß†å. †ÜíÜß íÜÜ´ÜÜÚ†ÜåÏÜÜØ ËÜ÷à ôÜ÷è´ÜÜ³Üß ô³ÜÜÃÜ ÆÜÜÏÜå †åíÜß †å‘ íÜÜ´ÜÜÚ †åüêÜå `ÏÜâÓƒÜÓÜè †ÃÜå ´ÜåÃÜÜ ËÜå ÍÜÜ‰†Üå'. `ôÜæÃÑÜ †ÃÜå ÁÜÃÜÃÜÜØ ËÜìÜå ÆÜÝÓñÜÏÜÃÜÜ ´Üåè †ÜÄÜì ‘åíÜÜØ ”ÜØƒÜÜØ ÆÜ²å “å' ´ÜåÃÜß ÓÜåÏÜÜØœÜ‘ ôÜÉÓ †Ü íÜÜ´ÜÜÚ ‘ÓÜíÜå “å. ÏÜâìå üÜçêôÜüÜçÑÜÃÜß †Ü íÜÜ´ÜÜÚÃÜÜå ÄÜÜØÁÜß¢†å ÆÜÜå´ÜÜÃÜß ÏÜÜÃÑÜ´ÜÜ ÏÜàèËÜ è ‘ÜåÝïÜÑÜÜå ÆÜ±Ü ôÜÏÜ¢ ïÜ‘å †åíÜß ôÜÓì ÍÜÜóÜÜÏÜÜØ †ÃÜàíÜÜ¹ ‘ÑÜÜåÚ “å. `‡ÞÃ²ÑÜÃÜ †ÜåÆÜßÝÃÜÑÜÃÜ'ÏÜÜØ †Ü íÜÜ´ÜÜÚ ÷ÆÜ´ÜÜíÜÜÓ “ÆÜÜ‰ ÷´Üß. ËÜÜì‘ÜåÃÜå íÜÜØœÜíÜÜÏÜÜØ ôÜÓì´ÜÜ Ó÷å ÝíÜœÜÜÓ³Üß 1964ÏÜÜØ ôÜàÓ´ÜÃÜÜ ÄÜÜØ²ßíÜ ‘ÜÑÜÜÚêÜÑÜå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ èâÃÜß ÄÜàèÓÜ´Üß ÍÜÜóÜÜÃÜÜ ‘åüêÜÜ‘ ïÜË¹ÜåÏÜÜØ ÉåÓÉÜÓ ‘ÓßÃÜå †Ü ÆÜàÝô´Ü‘Ü ÆÜÂ‘ÜÝïÜ´Ü ‘Óß ÷´Üß. èåÃÜå ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ü×ôü ¿ÜÓÜ íÜóÜÚ 2010ÏÜÜØ ÏÜâì ôíÜéÆÜå ÆÜÂ‘ÜÝïÜ´Ü ‘ÓÜ‰ “å. ´ÜåÃÜß †´ÑÜÜÓ ôÜàÁÜßÏÜÜØ 10,000 ‹ÆÜÓÜØ´Ü ÃÜ‘êÜÜå íÜåœÜÜ‰ œÜâ‘ß “å. ÃÜÜÃÜÜØ ÃÜÜÃÜÜØ 13 ÆÜÂ‘Ó±ÜÜåÏÜÜØ íÜ÷ÇœÜÜÑÜåêÜß †ÃÜå ôÜÝœÜµÜ †åíÜß †Ü íÜÜ´ÜÜÚ ËÜÜì‘ÜåÃÜÜ íÜç‘åïÜÃÜÃÜÜ íÜÜœÜÃÜÃÜß ÄÜÓè ôÜÜÓå †åíÜß “å. [ÉÜåÓ ‘êÜÓ üÜ‡üêÜ, ôÜÜ‡” 9.5x7, ÆÜÜÃÜÜØ 36, Õ‘ÏÜ´Ü _ 10/-]

ôü×åôÜ

Õè¹ÄÜßÃÜÜå †ÜôíÜÜ¹ †ÃÜå ´Üå¡ÃÜÜå ÆÜàô´Ü‘": `ôü×åôÜ', `ôü×åôÜÃÜß †ôÜÓÜå', `ôü×åôÜ Õè¹ÄÜß ÏÜÜüå êÜÜÍÜ¹ÜÑÜß “å ƒÜÓÜå?', `ôü×åôÜÃÜàØ ÝÃÜíÜÜÓ±Ü' †ÃÜå `ôü×åôÜ ÷«ÜíÜÜå', †åÏÜ ÆÜÜØœÜ ÝíÜÍÜÜÄÜÏÜÜØ ´ÜæÑÜÜÓ ‘ÓÜÑÜåêÜß †Ü ÆÜàÝô´Ü‘ÜÏÜÜØ ‘åüêÜß‘ èÄÑÜÜ†å ÷ØÏÜåïÜÜØ ´ÜÜ¢ êÜÜÄÜå †åíÜß, ÆÜÂÏÜÜÝ±Ü´Ü †ÃÜå íÜæ¤ÜÜÝÃÜ‘ ´Ü³ÑÜÜå ôÜÜ³ÜåÃÜß ÏÜÜÝ÷´Üß †ÆÜÜ‰ “å. ôü×åôÜ³Üß ¹ÏÜ, ôÜÜØÁÜÜÃÜÜå ¹àƒÜÜíÜÜå, ÷ÜåèÓßÏÜÜØ œÜÜØ¹àØ, ²ÜÑÜÜÝËÜüßôÜ †ÃÜå ù¹ÑÜÓÜåÄÜ èåíÜÜ †ÃÜå‘ ÍÜÑÜØ‘Ó ÓÜåÄÜÜå ³Ü‰ ïÜ‘å “å, ÆÜÓØ´Üà íÜæ¤ÜÜÝÃÜ‘ ÝôÜ½ÜØ´Ü ÏÜàèËÜ ‘Üå‰ ÆÜ±Ü íÑÜÝ ´Ü ôü×åôÜ ÝíÜÃÜÜ ¢íÜß ïÜ‘å ÃÜ÷Î. †Ü íÜÜ´Ü ôÜÏÜ¡íÜ´ÜÜØ êÜåƒÜ‘ ²Üç. ÝïÜíÜÆÜÂôÜÜ¹ ÝµÜíÜå¹ß è±ÜÜíÜå “å": `. . . ´ÜÜå ïÜàØ ôü×åôÜ ƒÜÓÜËÜ “å? ÃÜÜ Óå ÃÜÜ. ôü×åôÜ †å ´ÜÜå Õè¹ÄÜßÃÜÜå †ÜôíÜÜ¹ “å. ¢íÜÃÜÃÜÜå ´Üå¡ÃÜÜå “å. ÏÜÜµÜ †ÜÆÜ±ÜàØ ïÜÓßÓ †åÃÜå ”ßêÜíÜÜ ´ÜæÑÜÜÓ Ó÷åíÜàØ ¡å‰†å. èå ËÜÜåè †å‘ è±ÜÃÜå ÏÜÜØ¹êÜÜå ËÜÃÜÜíÜå ´Üå ËÜß¡ ÏÜÜüå ‹´ôÜÜ÷¹ÜÑÜß †ÃÜàÍÜíÜ ÆÜ±Ü ËÜÃÜß ïÜ‘å.' †ÜÁÜàÝÃÜ‘ ÏÜÃÜÜåÝíÜ¤ÜÜÃÜ ÆÜ±Ü ÏÜÜÃÜå “å ‘å, ¢íÜÃÜÏÜÜØ ôÜÉì ³ÜíÜÜ ÏÜÜüå ôü×åôÜ èéÓß “å. †ÜÆÜ±Üå ôü×åôÜÃÜå ÝÃÜíÜÜÓß ïÜ‘ß†å †åÏÜ ÃÜ³Üß †åíÜß ôÜÏÜè †ÜÆÜíÜÜ êÜåƒÜ‘ ‘÷å “å ‘å, †ÜÃÜØ¹ÏÜÜØ ÆÜ±Ü ôü×åôÜ ³ÜÜÑÜ “å. †ÜèÃÜß ÍÜÜÄÜ¹Üå²ÍÜÓß Õè¹ÄÜß †ÃÜå `üÜÄÜÚåü †ÝœÜíÜ ‘ÓíÜÜÏÜÜØ' ‘àüàØËÜÃÜå ÆÜâÓ´ÜÜå ôÜÏÜÑÜ ÃÜ÷Î †ÜÆÜß ïÜ‘íÜÜÃÜß íÜÜô´ÜÝíÜ‘´ÜÜ íÜœœÜå ôü×åôÜ ÆÜÂ´ÑÜå ÷‘ÜÓÜ´ÏÜ‘ †ÝÍÜÄÜÏÜ ¹ÜƒÜíÜßÃÜå ´ÜåÃÜÜ †Ý´ÜïÜÑÜÆÜ±ÜÜ ÆÜÓ ‘åíÜß Óß´Üå ÝÃÜÑÜØµÜ±Ü êÜÜíÜß ïÜ‘ÜÑÜ ´Üå ÏÜÜüå †Ü ÆÜàÝô´Ü‘Ü ‘åüêÜß‘ ÆÜÜÑÜÜÃÜß ËÜÜËÜ´ÜÜå³Üß íÜÜ‘åÉ ‘Óß ¡ÑÜ “å. [ÝíÜïÜÜêÜ ïÜÜ÷ ÝêÜÝƒÜ´Ü ¹ß™ÜÚ ÆÜÝÓœÜÑÜ(ÏÜÜœÜÚ 2015)ÏÜÜØ³Üß ôÜØÆÜÜÝ¹´Ü] [ÉÜåÓ ‘êÜÓ üÜ‡üêÜ, ôÜÜ‡” 5×7, ÆÜÜÃÜÜØ 48, _ 15]

334

[†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ÏÜÜå. ‘. ÄÜÜØÁÜßÃÜàØ ôÜÜæÆÜÂ³ÜÏÜ “´ÜÜØ “åíÜüÃÜÜ ÝíÜœÜÜÓÜå ¹ïÜÜÚíÜ´ÜàØ ÆÜàô´Ü‘":

Õ÷¹ ôíÜÓÜè

Õ÷¹ ôíÜÓÜè †å ÏÜÜå÷ÃÜ¹ÜôÜ ‘ÓÏÜœÜØ¹ ÄÜÜØÁÜßÃÜàØ ôÜÜæÆÜÂ³ÜÏÜ †ÃÜå †å Óß´Üå ƒÜÓåƒÜÓ †Ý¿´ÜßÑÜ ÆÜàô´Ü‘ “å. œÜÜìßôÜ íÜóÜÚÃÜÜ ÄÜÜØÁÜßÃÜÜ ÏÜÜÃÜôÜÏÜÜØ ÏÜÁÜ¹ÝÓÑÜå ÝíÜœÜÜÓÜåÃÜàØ †åíÜàØ ´ÜÜå ÷Ü³ÜßÆÜâÓ ¥ÏÜüÒàØ ÷´ÜàØ ‘å ´ÜåÏÜ±Üå èÏÜ±ÜÜ †ÃÜå ²ÜËÜÜ †åÏÜ ËÜØÃÜå ÷Ü³ÜÃÜÜå ‹ÆÜÑÜÜåÄÜ ‘ÓßÃÜå ‘êÜÏÜÃÜå ÏÜïÜÜêÜÃÜß èåÏÜ ôÜ´Ü´Ü èêÜ´Üß ÓÜƒÜß ÷´Üß. Õ÷¹ ôíÜÓÜèÃÜß ÆÜÂô´ÜÜíÜÃÜÜÃÜÜ ÆÜÂÜÓØÍÜå è ÄÜÜØÁÜß†å ôÆÜóü´ÜÜ ‘Óß “å, `ŸÑÜÜÓå ÏÜÜÓÜ³Üß ÃÜ³Üß Ó÷åíÜÜÑÜàØ ´ÑÜÜÓå è ÏÜÇ êÜƒÑÜàØ “å.".". èå ÏÜÜÓÜ ÝíÜœÜÜÓ “åíÜüÃÜÜ êÜÜÄÑÜÜ ´Üå íÜÜØœÜÃÜÜÓÃÜß ÆÜÜôÜå ÏÜâ‘íÜÜ †å ÏÜÜÓß ÉÓè ôÜÏÜŸÑÜÜå.' †Ü ÆÜàô´Ü‘ ÝíÜïÜå ÏÜÜå. ‘. ÄÜÜØÁÜß†å ` ÑÜØÄÜ ‡ÞÃ²ÑÜÜ'ÏÜÜØ êÜƒÑÜàØ ÷´ÜàØ ‘å ` ÏÜÜÓÜ †ÝÍÜÆÜÂÜÑÜ ÆÜÂÏÜÜ±Üå †Ü œÜÜåÆÜ²ß †åíÜß “å ‘å èå ËÜÜì‘ÃÜÜ ÷Ü³ÜÏÜÜØ ÆÜ±Ü ÏÜâ‘ß ïÜ‘ÜÑÜ. ´Üå ¿åóÜÁÜÏÜÚÃÜß èÄÜÜ†å ÆÜÂåÏÜÁÜÏÜÚ ïÜßƒÜíÜå “å; Õ÷ôÜÜÃÜå ô³ÜÜÃÜå †ÜÆÜÍÜÜåÄÜÃÜå ÏÜâ‘å “å; ÆÜïÜàËÜìÃÜß ôÜÜÏÜå ü’Ó ”ßêÜíÜÜ †Ü´ÏÜËÜìÃÜå ƒÜ²àØ ‘Óå “å. ´ÜåÃÜß †ÃÜå‘ †ÜíÜäÝ¶Ü†Üå ³Ü‰ “å, †ÃÜå èåÏÜÃÜå ´Üå íÜÜØœÜíÜÜÃÜß ¹Ó‘ÜÓ ÷ÜåÑÜ ´ÜåÏÜÃÜå ´Üå ƒÜôÜâôÜ íÜÜØœÜíÜÜÃÜß ÷àØ ÍÜêÜÜÏÜ±Ü ‘ÓàØ “àØ.' ôÜÏÜÄÜÂ ¹àÝÃÜÑÜÜÏÜÜØ †ôÜ´ÑÜ, †ÝíÜòÜÜôÜ, †ôÜØ´ÜÜåóÜ, †ÃÑÜÜÑÜ, †ÃÜßÝ´Ü, †ÜôÜÞø´Ü, †ÜìôÜ, †ôÜÏÜ´ÜàêÜÜ, †ÓÜè‘´ÜÜ, †ØÁÜÜÁÜâØÁÜß †ÃÜå †Ü´ÜØ‘íÜÜ¹ íÜÁÜ´ÜÜØ ¡ÑÜ “å ÄÜÜØÁÜßÃÜàØ Õ÷¹ ôíÜÓÜè íÜÁÜà ÃÜå íÜÁÜà ÆÜÂô´Üà´Ü ³Ü´ÜàØ è Ó÷åíÜÜÃÜàØ “å.

[†ÜçÄÜôü 2013ÏÜÜØ †ÝòÜÃÜ‘àÏÜÜÓ ÝêÜÝƒÜ´Ü ÆÜÝÓœÜÑÜÏÜÜØ³Üß ôÜØÆÜÜÝ¹´Ü] [ÉÜåÓ ‘êÜÓ üÜ‡üêÜ, ôÜÜ‡”": 5×7, ÆÜÜÃÜÜØ 22+78, _20]

ÃÜíÜß ÆÜå°ßÃÜå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜå ÆÜÝÓœÜÑÜ ‘ÓÜíÜ´ÜàØ ÆÜàô´Ü‘": GANDHI The alternative to violence • Carlos G. Valles

†Ü ÆÜàô´Ü‘ ÏÜ÷Ü´ÏÜÜ ÄÜÜØÁÜßÃÜÜ ¢íÜÃÜ ÆÜÓ †ÜÁÜÜÝÓ´Ü “å. ÄÜÜØÁÜß¢ ÝíÜïÜå ÉÜÁÜÓ íÜÜêÜåôÜÃÜÜ †Ü ôÜÜæÆÜÂ³ÜÏÜ †ØÄÜÂå¢ ÆÜàô´Ü‘ÏÜÜØ ÄÜÜØÁÜßÃÜÜ ¢íÜÃÜÃÜÜ †Ý´Ü ÏÜ÷¶íÜÃÜÜ ÆÜÂôÜØÄÜÜåÃÜå †ÜíÜÓß êÜßÁÜÜ “å. ÃÜÜÃÜÜØ ÃÜÜÃÜÜØ 17 ÆÜÂ‘Ó±ÜÜåÏÜÜØ ´ÜåÃÜå ÝíÜÍÜÜÝè´Ü ‘ÑÜÜÚ “å †ÃÜå ´Üå ¿ÜÓÜ ÄÜÜØÁÜßÃÜÜå ¢íÜÃÜôÜØ¹åïÜ ÃÜíÜß ÆÜå°ßÏÜÜØ †ØÄÜÂå¢ ÏÜÜÓÉ´Ü ÆÜ÷ÜÇœÜÜ²íÜÜÃÜÜå ´ÜåÏÜ±Üå ‹ÆÜ˜ÏÜ †Ü¹ÑÜÜåÚ ÷ÜåÑÜ ´ÜåíÜàØ ôÜÏÜ¡ÑÜ “å. 150³Üß †Üå“ÜØ ÆÜÜÃÜÜØÃÜàØ †Ü ÃÜÜÃÜ‘²àØ ÆÜàô´Ü‘ ÄÜÜØÁÜßÃÜß ¢íÜÃÜÑÜÜµÜÜÃÜå ôÜÓì ÍÜÜóÜÜÏÜÜØ Óèâ ‘Óß †ÜÆÜå “å. ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß †Ü´ÏÜ‘³ÜÜ, ‘ÜêÜåêÜ‘ÓÃÜÜØ êÜƒÜÜ±ÜÜå †ÃÜå †ÃÑÜ ôÜØ¹ÍÜÜåÚ ‹ÆÜÓÜØ´Ü ïÜØ‘ÓêÜÜêÜ ËÜý‘ÓÃÜÜØ ôÏÜÓ±ÜÜåÏÜÜØ³Üß ™ÜüÃÜÜ†Üå ÏÜâ‘ß “å. ÏÜàƒÜÆÜäó« ÆÜÓ ÄÜÜØÁÜßÃÜàØ ÏÜÎœÜåêÜß †ÜØƒÜÜåíÜÜìØà ôÜàØ¹Ó ÓåƒÜÜÝœÜµÜ “å ´ÜÜå ÆÜÜ“ìÃÜÜ ÍÜÜÄÜå ÉÜÁÜÓÃÜÜå ‘ÓœÜêÜßíÜÜìÜå œÜ÷åÓÜå †ÃÜå ÆÜÝÓœÜÑÜ “å. ÆÜàô´Ü‘ÃÜÜ ïÜßóÜÚ‘ÏÜÜØ ÄÜÜØÁÜßÃÜå Õ÷ôÜÜÃÜÜ ÝíÜ‘êÆÜ éÆÜå Óèâ ‘ÑÜÜÚ “å. `ÏÜÜÓàØ ¢íÜÃÜ †å è ÏÜÜÓß íÜÜ±Üß' †åíÜÜå ÄÜÜØÁÜßÃÜÜå ôÜØ¹åïÜ †ÜÆÜ±Üå ËÜÁÜÜØ ¡±Üß†å “ß†å †åüêÜå Õ÷ôÜÜÃÜÜå ÝíÜ‘êÆÜ †Õ÷ôÜÜ †åíÜàØ ÃÜ÷Î Õ÷ôÜÜÃÜÜå ÝíÜ‘êÆÜ ÄÜÜØÁÜß †åÏÜ ÏÜâ‘íÜÜÏÜÜØ †ÜíÑÜàØ “å. †÷Î ÄÜÜØÁÜß †åüêÜå ÄÜÜØÁÜßÝíÜœÜÜÓ †ÃÜå ÄÜÜØÁÜßÝíÜœÜÜÓ †åüêÜå ÄÜÜØÁÜßÃÜàØ ¢íÜÃÜ †åíÜàØ ôÜÏÜß‘Ó±Ü íÜÜœÜ‘ÃÜå ËÜÓÜËÜÓ ôÜÏÜ¡‰ Ó÷å “å.

[èâÃÜ 2013ÏÜÜØ ²Ø‘åïÜ †Üå”Ü ÝêÜÝƒÜ´Ü ÆÜÝÓœÜÑÜÏÜÜØ³Üß ôÜØÆÜÜÝ¹´Ü] [ÉÜåÓ ‘êÜÓ üÜ‡üêÜ, ÆÜåÆÜÓËÜç‘ ËÜÜ‡ÞÃ²ØÄÜ, ôÜÜ‡” 6×8, ÆÜÜÃÜÜØ 144, _ 100, ÝíÜ¹åïÜÏÜÜØ $ 5]

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

335

ÄÜÜØÁÜßÝíÜœÜÜÓÃÜÜå ÏÜÁÜà‘ÜåóÜ : ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜå ôÜØô‘ÜÓíÜÜÓôÜÜå ÄÜÜØÁÜßÝíÜœÜÜÓÃÜÜ ÏÜ÷ÜÆÜÂíÜÜ÷ÃÜàØ ¹Üå÷ÃÜ ‘ÓßÃÜå †åÃÜå †ÃÜå‘ÝíÜÁÜ éÆÜå †Ü‘ÜÓËÜ½ ‘ÓíÜÜÃÜÜ ÆÜÂÑÜÜôÜÜå ´ÜÜå †ÃÜå‘ ³ÜÑÜÜ “å; ³Ü´ÜÜ ÓûÜ “å, ³Ü´ÜÜ Ó÷åïÜå. †åÏÜÜØ ÆÜß. ÆÜÂ‘ÜïÜ íÜåÄÜ² ¿ÜÓÜ †ÆÜÜÓ ÝÃÜó«ÜÆÜâíÜÚ‘ ´ÜæÑÜÜÓ ³ÜÑÜåêÜÜå ÄÜÂØ³Ü ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜå ôÜØô‘ÜÓíÜÜÓôÜÜå †å‘ ÃÜÜåƒÜß ÍÜÜ´Ü ÆÜÜ²ÃÜÜÓÜå †ÃÜÜåƒÜÜå ÄÜÂØ³Ü ËÜÃÜß Ó÷å “å. ÆÜàô´Ü‘ÃÜÜ ÆÜÂ‘ÜïÜ‘ßÑÜ ÝÃÜíÜå¹ÃÜÏÜÜØ ‘÷åíÜÜÑÜàØ “å ´ÜåÏÜ: `ÁÜÏÜÚ †ÃÜå †ÁÑÜÜ´ÏÜ, ÓÜè‘ÜÓ±Ü †ÃÜå †³ÜÚ‘ÜÓ±Ü, íÑÜÞø´Ü †ÃÜå ôÜÏÜÜè.".". †åÏÜ †ÃÜå‘ ÝíÜóÜÑÜÜåÃÜå ôÆÜïÜÚ´ÜÜ †Ü ÆÜàô´Ü‘ÏÜÜØ ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ ÝíÜœÜÜÓÜåÏÜÜØ œÜÜêÜ´ÜàØ Ó÷å´ÜàØ †ÝíÜÓ´Ü †Ü´ÏÜÝÃÜÓßšÜ±Ü †ÃÜàÍÜíÜÜÑÜ “å.' ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ÃÜÜ 81 ÍÜÜÄÜ ; ÏÜ÷Ü¹åíÜÍÜÜ‰ÃÜß ²ÜÑÜÓßÃÜÜ 23 ÍÜÜÄÜ.".". †ÃÜå †åÏÜ ÄÜàèÓÜ´Üß, †ØÄÜÂå¢ ÍÜÜóÜÜÃÜÜ ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ †ÃÜå ÄÜÜØÁÜßÝíÜóÜÑÜ‘ †ÃÜå‘ ÄÜÂØ³ÜÜå; ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜÜ ÆÜµÜÜå, ÏÜàêÜÜ‘Ü´ÜÜå, ÍÜÜóÜ±ÜÜå, †ƒÜËÜÜÓß êÜåƒÜÜåÃÜÜå †ÍÑÜÜôÜ ‘ÓßÃÜå ÷¡ÓÜå ÆÜäó«ÜåÏÜÜØ³Üß ´ÜÜÓíÜß-ôÜÜÓíÜß, †‘ÜÓÜÝ¹ ˜ÏÜå †åÃÜå ÄÜÜå«íÜß, †åÃÜÜ ôÜØ¹ÍÜÜåÚÃÜß ôÜàÓåƒÜ ÏÜÜÝ÷´Üß †ÜÆÜß ÏÜÁÜÏÜÜƒÜß †ôÜØƒÑÜ ÆÜàóÆÜÜå œÜâôÜßÃÜå èåÏÜ ÏÜÁÜ †å‘µÜ ‘Óå ´ÜåÏÜ ôÜØÆÜÜ¹‘å †Ü ÏÜÁÜà‘ÜåóÜ ´ÜæÑÜÜÓ ‘ÑÜÜåÚ “å. [ÓÏÜ±Üß‘ ôÜÜåÏÜåòÜÓ ÝêÜÝƒÜ´Ü ¹ß™ÜÚ ÆÜÝÓœÜÑÜ(†ÜçøüÜå.-Ý²ôÜå. 2013)ÏÜÜØ³Üß ôÜØÆÜÜÝ¹´Ü] [ÆÜÜ‘àØ ÆÜâ«àØ, ôÜÜ‡” 5.5×8.5, ÆÜÜÃÜÜØ 752 (743+9), _ 450/-]

†å‘ ÝÆÜ´ÜÜÃÜÜ ÆÜàµÜßÃÜå †å‘ œÜÜœÜÜÃÜÜ ¹åïÜÍÜÓÃÜÜØ ËÜÜì‘ÜåÃÜå †ÃÜå †å‘ íÜ²ÜÆÜÂÁÜÜÃÜÃÜÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ¹åïÜËÜÜØÁÜíÜÜåÃÜå êÜƒÜÜÑÜåêÜÜ ÆÜµÜÜå †åüêÜå ‡Ã¹àÃÜå ÆÜµÜÜå ÝÃÜÝÏÜ¶Ü ‹ÃÜÜìÜÃÜß Ó¡ÃÜàØ †ÃÜå ôÜØËÜÜåÁÜÃÜ í÷ÜêÜß ¹ß‘ÓßÃÜàØ ÆÜ±Ü øÑÜÜÓåÑÜ ÆÜ±Ü †ÃÜå ‘Üå‰ÃÜå ÆÜ±Ü íÜÜØœÜíÜÜ èåíÜÜ ÆÜµÜÜå †åüêÜå ‡Ã¹àÃÜå ÆÜµÜÜå 1928ÃÜÜ †ÓôÜÜÏÜÜØ êÜƒÜÜÑÜåêÜÜ 1944ÏÜÜØ ôÜÜæÆÜÂ³ÜÏÜ ÆÜàô´Ü‘ éÆÜå ÆÜÂ‘ÜÝïÜ´Ü ³ÜÑÜåêÜÜ †ÃÜå ÏÜÜµÜ µÜ±Ü è íÜóÜÚÏÜÜØ èåÃÜß 5000 ‹ÆÜÓÜØ´Ü ÃÜ‘êÜÜå íÜåœÜÜ‰ÃÜå †Ü”Ü¹ßÃÜÜ íÜóÜÚÏÜÜØ ËÜß¢ 5000 ÃÜ‘êÜÜå ôÜÜ³Üå ÆÜàÃÜ:ÏÜàÝº´Ü ÆÜàô´Ü‘ †åüêÜå

‡Ã¹àÃÜå ÆÜµÜÜå ÃÜíÜÜ êÜå†Ü‹ü †ÃÜå üÜ‡ÆÜôÜåÕüÄÜ ôÜÜ³Üå.".". 336

[†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß Ý¹ÃÜíÜÜÓß : 100 íÜóÜÚ ÆÜ÷åêÜÜØ œÜØ¹àêÜÜêÜ ÍÜÄÜàÍÜÜ‰ ¹êÜÜêÜ †Ø´ÑÜè ¹à¹ÜÍÜÜ‰ÃÜÜ ‘àüàØËÜÃÜÜ †ÜñÜÏÜÏÜÜØ ÆÜÂíÜåïÜ³Üß ôÜèÜÚÑÜåêÜß ôÜÏÜôÑÜÜ ¥‘åêÜß ÄÜÑÜÜ ÆÜ“ß †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹ÏÜÜØ ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜàØ †ÜñÜÏÜ¢íÜÃÜ ³ÜÜìå ÆÜ²´ÜàØ è´ÜàØ ÷´ÜàØ. ÃÜíÜß ÏÜàêÜÜ‘Ü´ÜÜå, ÃÜíÜÜ ÆÜÝÓœÜÑÜÜå ³Ü´ÜÜ è´ÜÜ ÷´ÜÜ. ´ÜåÏÜÜØÑÜ ƒÜÜôÜ ‘ÓßÃÜå ÄÜàèÓÜ´ÜÃÜÜ ÆÜµÜ‘ÜÓ´íÜ †ÃÜå ôÜÜÝ÷´ÑÜ èÄÜ´ÜÃÜÜ ´ÜÜÓêÜÜ†Üå ôÜÜ³Üå ´ÜåÏÜÃÜÜå ÆÜÝÓœÜÑÜ †ÜÄÜì è´ÜÜØ ÃÜíÜ¢íÜÃÜ, ÄÜàèÓÜ´Ü ÝíÜ¾ÜôÜÍÜÜ †ÃÜå ÄÜàèÓÜ´Üß ôÜÜÝ÷´ÑÜ ÆÜÝÓóÜ¹ ôÜÜ³Üå ÃÜÜ´ÜÜå ¡å²ß †ÜÆÜíÜÜÓÜå ËÜÃÜß Ó÷åíÜÜÃÜÜå ÷´ÜÜå, ÄÜàèÓÜ´Üß ôÜÜÝ÷´ÑÜ †ÃÜå ôÜÏÜÜè¢íÜÃÜ ÆÜÓ †ÏÜßü “ÜÆÜ “Üå²ß èíÜÜÃÜÜå ÷´ÜÜå. .".".

†ÜçøüÜçËÜÓ, 1915 1. 2. 3³Üß 4. 5.

6³Üß 9. 10. 11³Üß 12. 13³Üß 16. 17. 18. 19. 20. 2 1³Üß 22. 23. 24. 25³Üß 27

†ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": íÜÜêÜ¢ ÄÜÜåÝíÜÃ¹¢ ¹åôÜÜ‰ ÏÜìíÜÜ †ÜíÑÜÜ. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ôÜÜØèå, ÆÜÂåÏÜÜÍÜÜ‰ ÷ÜçêÜÏÜÜØ, øêÜåøüÓÃÜÜ ÆÜÂÏÜàƒÜÆÜ¹å ÏÜìåêÜß, ¹àó‘Üì ôÜØ‘üÝÃÜíÜÜÓ±Ü †ØÄÜåÃÜß ¡÷åÓôÜÍÜÜÏÜÜØ ËÜÜåêÜ´ÜÜØ, ‘ÜÏÜ ‘ÓíÜÜ ÏÜÜüå ÝÃÜÏÜÜÑÜåêÜß ôÜÝÏÜÝ´Ü (èåÏÜÜØ †åÏÜÃÜàØ ÆÜÜå´ÜÜÃÜàØ ÃÜÜÏÜ ÆÜ±Ü ÷´ÜàØ ´Üå) ¡´Üå ËÜÁÜå ÉÓß êÜÜå‘ÜåÃÜå †ÜòÜÜôÜÃÜ †ÃÜå ÓÜ÷´Ü †ÜÆÜå †åíÜÜå †ÃÜàÓÜåÁÜ ‘ÑÜÜåÚ. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. ôÜÜåÝèµÜÜ": “ÜµÜÜêÜÑÜÃÜß ÏÜàêÜÜ‘Ü´Ü ÆÜåüêÜÜ¹": “ÜµÜÜêÜÑÜÃÜß ÏÜàêÜÜ‘Ü´Ü. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. [†ÏÜ¹ÜíÜÜ¹] †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. [†ÏÜ¹ÜíÜÜ¹] †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ôÜÜØèå, ÆÜÂåÏÜÜÍÜÜ‰ ÷ÜçêÜÏÜÜØ, ÆÜØÝ²´Ü ÏÜàÝÃÜñÜß ÃÜÜÄÜ¢ ôíÜÜÏÜßÃÜÜ `ÁÜÏÜÚÃÜàØ ƒÜÓàØ ôíÜéÆÜ' ‹ÆÜÓÃÜÜ ÍÜÜóÜ±Ü ÆÜ“ß íÜø´ÜÜÃÜÜå †ÜÍÜÜÓ ÏÜÜÃÑÜÜå. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ÃÜÓÕôÜ÷ÓÜíÜ Lead Kindly LightÃÜàØ ÄÜàèÓÜ´Üß ÍÜÜóÜÜØ´ÜÓ êÜ‰ÃÜå †ÜíÑÜÜ. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ÓÜµÜå †å ÝíÜïÜå †åÏÜÃÜß ôÜÜ³Üå œÜœÜÜÚ ‘Óß.1 †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. 



1 †Ü ÍÜèÃÜÃÜàØ ÄÜàèÓÜ´Üß ÍÜÜóÜÜØ´ÜÓ `ÆÜÂåÏÜì ŸÑÜÜåÝ´Ü ´ÜÜÓÜå ¹ÜƒÜíÜß. . . .' †Ü ÍÜèÃÜ ôÜÜËÜÓÏÜ´Üß †ÜñÜÏÜÏÜÜØ ¹Ó ïÜà˜íÜÜÓå ôÜÜØèÃÜß ÆÜÂÜ³ÜÚÃÜÜÏÜÜØ ÄÜíÜÜ´ÜàØ.

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

337

28. ÏÜàØËÜ‰1": †åÏÆÜÜÑÜÓ Ý³ÜÑÜåüÓÏÜÜØ, ÝÄÜÓÏÜßü ÆÜ½Ý´Ü2 †ØÄÜåÃÜß íÑÜÜƒÑÜÜÃÜÏÜÜìÜÃÜàØ ÆÜ÷åêÜàØ íÑÜÜƒÑÜÜÃÜ †ÜÆÑÜàØ. ÆÜÂÏÜàƒÜ ôÜÓ ‡ËÜÂÜ÷ßÏÜ Ó÷ßÏÜ´ÜàêêÜÜ. 29³Üß 30. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹.3 31. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": èÏÜÃÜÜêÜÜêÜ ËÜ¡è ÏÜìíÜÜ †ÜíÑÜÜ.4

ÃÜíÜåÏËÜÓ, 1915 1³Üß 5 †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. 6. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ‡Ã¹àêÜÜêÜ ÑÜÜÝ¤Ü‘ ÏÜìíÜÜ †ÜíÑÜÜ. 7. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. 8. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ‘ÜÓ´Ü‘ ôÜà¹ 1 ÝíÜ˜ÏÜ ôÜØíÜ´Ü ÏÜàèËÜ ËÜåôÜ´ÜàØ íÜóÜÚ. ÝÏÜêÜÏÜèâÓÜåÃÜÜØ ËÜÜì‘ÜåÃÜß ïÜÜìÜÃÜÜ ÝíÜ¾Ü³ÜßÚ†ÜåÃÜå ÃÜÜå´ÜÑÜÜÚ. 9³Üß 10. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. 11. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ôÜíÜÚÃüÖôÜ †ÜçÉ ‡ÞÃ²ÑÜÜ ôÜÜåôÜÜÑÜüßíÜÜìÜ ²Üç. ÷ÝÓ ñÜß‘äó±Ü ¹åíÜ †ÜíÑÜÜ. 12. [†ÏÜ¹ÜíÜÜ¹]. 13. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ²Üç. ¹åíÜÃÜÜ ÍÜÜóÜ±ÜÏÜÜØ ÷ÜèÓ, ô³Üì †ÜñÜÏÜ, ÝíÜóÜÑÜ ÄÜÜåƒÜêÜåÃÜÜå †Ø´Ü‘Üì. 14. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ôíÜ. ïÜå« ÆÜÂåÏÜœÜØ¹ ÏÜÜå´ÜßœÜØ¹ Ý¹ÄÜØËÜÓ èæÃÜ ËÜÜåÝ²ÛÄÜ ïÜÜìÜÃÜÜ íÜÜÝóÜÚ‘ ôÜÏÜÜÓØÍÜÏÜÜØ ‹ÆÜ¹åïÜ, ÆÜÂÏÜàƒÜ, ÏÜÄÜÃÜÍÜÜ‰ œÜ´ÜàÓÍÜÜ‰ ÆÜüåêÜ. ôíÜ. ÝÉÓÜåèïÜÜ÷ ÏÜ÷å´ÜÜ ËÜÜËÜ´ÜÃÜß ÝÏÜÕüÄÜÏÜÜØ ÍÜÜÄÜ êÜßÁÜÜå.6 15. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹7 : ôÜÜØèå, ÆÜÂåÏÜÜÍÜÜ‰ ÷ÜçêÜÏÜÜØ, ÝÉÓÜåèïÜÜ÷ ÏÜ÷å´ÜÜÃÜÜ †íÜôÜÜÃÜ †ØÄÜåÃÜß ïÜÜå‘ôÜÍÜÜÏÜÜØ ËÜÜåêÑÜÜ, ÆÜÂÏÜàƒÜ, ôÜÓ œÜàÃÜßÍÜÜ‰. ÄÜàèÓÜ´Ü ôÜÍÜÜÃÜÜ8 ÝÃÜÑÜÏÜÜå ™Ü²íÜÜ, ÄÜÜåÕíÜ¹ÓÜíÜ ÆÜÜüßêÜÃÜå ´ÑÜÜØ ÏÜìåêÜß ËÜå«‘ÏÜÜØ ÍÜÜÄÜ êÜßÁÜÜå. ÄÜÜØÁÜß¢ ‹ÆÜÆÜÂÏÜàƒÜ œÜâØüÜÑÜÜ. 16³Üß 19. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹ : ´ÜÝËÜÑÜ´Ü ÃÜÓÏÜ. 20. [†ÏÜ¹ÜíÜÜ¹]. 5



1 `ÆÜÂ¡ËÜØÁÜà'ÃÜÜ ´ÜÜ. 7-11-'15ÃÜÜ †Ø‘ ÆÜÓ³Üß è±ÜÜÑÜ “å ‘å ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß ÆÜÂåÓ±ÜÜ³Üß ÏÜàØËÜ‰ÏÜÜØ Imperial Indian Citizenship Association ô³ÜÆÜÜÑÜàØ “å; †ÃÜå †Ü ÏÜØ²ì, ÆÜÓ¹åïÜÏÜÜØ Ó÷å´ÜÜ Õ÷¹ß†ÜåÃÜàØ ÏÜÜÃÜ èìíÜÜÑÜ †åíÜß ´ÜèíÜßè ‘ÓïÜå. ô³ÜÜÆÜÃÜÜÃÜß œÜÜå’ôÜ ´ÜÜÓßƒÜ ÏÜìß ïÜ‘ß ÃÜ³Üß. 2 Õ÷¹ ËÜ÷ÜÓ, ÝËÜÂÝüïÜ ôÜØô³ÜÜÃÜÜåÏÜÜØ ‘ÜÏÜ ‘ÓíÜÜ ÏÜÜüå ‘ÓÜÓÆÜµÜ³Üß ËÜØÁÜÜ‰ÃÜå èíÜÜÃÜß ÆÜ½Ý´Ü. †Ü ‘ÓÜÓÆÜµÜÃÜå `†åÄÜÂßÏÜåÃü' ‘÷å´ÜÜ. †å ïÜË¹ÃÜÜå †ÆÜÍÜÂØïÜ ³Ü‰ÃÜå `ÝÄÜÓÏÜßü' ïÜË¹ ËÜÃÑÜÜå. †ÜíÜÜ ÏÜèâÓÜåÃÜàØ ÆÜ÷åêÜàØ èâ³Ü ÃÜÜ´ÜÜêÜÏÜÜØ ´ÜÜ. 16-11-1860ÃÜÜ ÓÜåè ÆÜ÷ÜÇœÑÜàØ ÷´ÜàØ. 3 †´ÑÜÜÓ †ÄÜÜ‹ †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹ÃÜÜ Ý²Þôü×øü ÏÜçÝèôü×åüå †ÜñÜÏÜÃÜß ÏÜàêÜÜ‘Ü´Ü êÜßÁÜß ÷´Üß. œÜÜå’ôÜ ´ÜÜÓßƒÜ ÏÜìß ïÜ‘ß ÃÜ³Üß. 4 †Ü †åÏÜÃÜß ÆÜ÷åêÜß ÏÜàêÜÜ‘Ü´Ü ÷ïÜå. 5 ´ÜÜ. ÆÜÜØœÜÏÜß†å ÝÉÓÜåèïÜÜ÷ ÏÜ÷å´ÜÜÃÜàØ †íÜôÜÜÃÜ ³ÜÑÜàØ. 6 †Ü ÏÜÜÝ÷´Üß ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß ²ÜÑÜÓßÏÜÜØ³Üß êÜßÁÜß “å. †ÜÃÜå †ØÄÜåÃÜß ¡÷åÓôÜÍÜÜ ËÜßèå Ý¹íÜôÜå ³Ü‰ ÷´Üß. †åüêÜå †Üèå èå ÝÏÜÕüÄÜ ³Ü‰ ÷ïÜå ´Üå, ôÜÍÜÜ ÝíÜïÜåÃÜß ÆÜÂÜ³ÜÝÏÜ‘ œÜœÜÜÚ †ØÄÜå ÷ïÜå. ²ÜÑÜÓßÏÜÜØ ´ÜÜ. 15ÃÜß ôÜÍÜÜ ÝíÜïÜå ‘ÜØ‰ ‹êêÜåƒÜ ÃÜ³Üß! 7 ÆÜØÝ²´Ü ôÜàƒÜêÜÜêÜ¢ †Ü †ÓôÜÜÏÜÜØ ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜå ÆÜ÷åêÜß íÜƒÜ´Ü ÏÜëÑÜÜ ÷ïÜå. 8 ÄÜàèÓÜ´Ü ôÜÍÜÜ ÃÜÜÏÜÃÜß ôÜØô³ÜÜ ‘ÜýÄÜÂåôÜ ‘ÝÏÜüß ´ÜÓß‘å ‘ÜÏÜ ‘Ó´Üß ÷´Üß.

338

[†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

21. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ÓÝíÜïÜØ‘Ó íÑÜÜôÜ (ÏÜ÷ÜÓÜè) ÏÜìíÜÜ †ÜíÑÜÜ.1 ôÜÜØèå ÆÜÜØœÜ íÜÜÄÑÜå, ÆÜÂåÏÜÜÍÜÜ‰ ÷ÜçêÜÏÜÜØ, ÓÜèœÜØº èÑÜØ´ÜßÃÜß ôÜÍÜÜÏÜÜØ ÆÜÂÏÜàƒÜÆÜ¹å.2 ƒÜâËÜ ™ÜÜÇ™ÜÜü. ÄÜÜØÁÜß¢†å ôÜ´ÑÜÜÄÜÂ÷ÃÜß ÁÜÏÜ‘ß †ÜÆÜß ´ÑÜÜÓå ïÜÜØÝ´Ü ô³ÜÆÜÜ‰. 22. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": †Ü èÑÜØ´Üß ÝÃÜÝÏÜ¶Üå ôÜÜØèå †ÜñÜÏÜÏÜÜØ ÍÜÜóÜ±Ü. 23³Üß 26. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. 27. [†ÏÜ¹ÜíÜÜ¹]. 28. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹": ÆÜÂåÏÜÜÍÜÜ‰ ÷ÜçêÜÏÜÜØ, ôÜÜØèå œÜÜÓ íÜÜÄÑÜå ïÜ÷åÓÃÜÜ ÆÜ÷åêÜÜ †Ü‰.ôÜß.†åôÜ. ÃÜÜÃÜÜêÜÜêÜ œÜßÏÜÃÜêÜÜêÜ ÏÜ÷å´ÜÜÃÜå ¡÷åÓ ÏÜÜÃÜÆÜµÜ, ÆÜÂÏÜàƒÜô³ÜÜÃÜå ôÜÓ œÜßÃÜàÍÜÜ‰, ÄÜÜØÁÜß¢†å †Ü‰. ôÜß. †åôÜ. †ÃÜå ÝƒÜ´ÜÜËÜÁÜÜÓß†ÜåÃÜå œÜßÏÜ‘ß †ÜÆÜ´ÜàØ ÍÜÜóÜ±Ü ‘ÑÜàÛ. 29. [†ÏÜ¹ÜíÜÜ¹]. 30. †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹. 

1 †Ü †åÏÜÃÜß ÆÜ÷åêÜß ÏÜàêÜÜ‘Ü´Ü ÷´Üß. 2 (1) `ÃÜíÜ¢íÜÃÜ †ÃÜå ôÜ´ÑÜ'ÃÜÜ ôÜÃÜå 1915ÃÜÜ Ý²ôÜåÏËÜÓÃÜÜ †Ø‘ÃÜÜ ÆÜÜÃÜÜ 283 ‹ÆÜÓ †ÜÃÜß ´ÜÜÓßƒÜ 20 è±ÜÜíÜß “å, ÆÜÓØ´Üà `ÆÜÂ¡ËÜØÁÜà'ÏÜÜØ †ÃÜå ÄÜÜØÁÜß¢ÃÜß ²ÜÑÜÓßÏÜÜØ ´ÜÜ. 21 è±ÜÜíÜß “å. íÜìß ÆÜâÃÜÏÜ ÆÜ±Ü †Üèå ÷´Üß †å ôíÜß‘ÜÓß “å.

ÝÃÜíÜäÝ¶ÜÃÜÜÇÁÜ ñÜß ‹ôÏÜÜÃÜÍÜÜ‰ ïÜåƒÜ ÃÜíÜ¢íÜÃÜÏÜÜØ 41 íÜóÜÚ ôÜåíÜÜ †ÜÆÜßÃÜå ´ÜÜ. 20-11-'15ÃÜÜ ÓÜåè ÝÃÜíÜä¶Ü ³ÜÑÜÜ “å. íÜóÜÚ 1974ÏÜÜØ ÃÜíÜ¢íÜÃÜÏÜÜØ ¡å²ÜÑÜÜ ´ÑÜÜÓ³Üß ËÜÜ‡ÞÃ²ØÄÜ ÝíÜÍÜÜÄÜÏÜÜØ ‘ÜÑÜÚÓ´Ü ‹ôÏÜÜÃÜÍÜÜ‰ÃÜÜ ÝÆÜ´ÜÜ ÆÜ±Ü ÃÜíÜ¢íÜÃÜÏÜÜØ ôÜåíÜÜ †ÜÆÜß œÜàøÑÜÜ “å. †÷åÏÜ¹ÍÜÜ‰ ÏÜïÜßÃÜƒÜÜ´ÜÜÏÜÜØ ÉÜçÓÏÜåÃÜ ÷´ÜÜ, ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ‘ÜÏÜÏÜÜØ ÝÃÜó±ÜÜ´Ü ÷´ÜÜ. ÃÜÏÜÂ´ÜÜ †ÃÜå ÝÏÜêÜÃÜôÜÜÓ ôíÜÍÜÜíÜÃÜÜ ‘ÜÓ±Üå ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜØ ôÜÜæ ôÜåíÜ‘ÜåÃÜÜ ù¹ÑÜÏÜÜØ ‹ôÏÜÜÃÜÍÜÜ‰ÃÜàØ ô³ÜÜÃÜ ÓûàØ. ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÆÜÝÓíÜÜÓ íÜ´Üß ´ÜåÏÜÃÜå ôíÜô³Ü †ÃÜå ¹ß™ÜÜÚÑÜà ¢íÜÃÜ ÏÜÜüå ƒÜâËÜ ƒÜâËÜ ïÜàÍÜåœ“Ü. . .

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜ ôÜåíÜ‘ÜåÃÜå èÃÏÜÝ¹ÃÜÃÜß ïÜàÍÜåœ“Ü

ÃÜíÜåÏËÜÓ – Ý²ôÜåÏËÜÓ, 2015 ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜ ôÜåíÜ‘Üå íÜÄÜÓ ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜß ÝíÜ‘ÜôÜíÜÜ´ÜÜÚ †ÁÜâÓß “å. ´ÜåÏÜÃÜß ÝÃÜó«Ü †ÃÜå ÏÜ÷åÃÜ´ÜÃÜå ‘ÜÓ±Üå è ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ÃÜíÜ ¹ÜÑÜ‘Ü ‹ÆÜÓÜØ´Ü³Üß ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜå ÁÜÏÜÚ ËÜ¡íÜß ÓûàØ “å. ñÜß ÍÜßƒÜÜÍÜÜ‰ ÃÜÜ. ôÜÄÜÓ, ËÜÜ‡ÞÃ²ØÄÜ ÝíÜÍÜÜÄÜ • è. ´ÜÜ. 10-11-1954 ñÜß ôÜàÃÜßêÜÍÜÜ‰ œÜØ. ‹ÆÜÜÁÑÜÜÑÜ, ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜ ÝíÜÍÜÜÄÜ

• 10-12-'57

ñÜß ‘ÜØÝ´ÜÍÜÜ‰ ÆÜâ. ÆÜÜÓ™Üß, ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜ ÝíÜÍÜÜÄÜ

• 10-11-'56 ñÜß ÄÜ±ÜÆÜ´ÜÍÜÜ‰ ¹. ÆÜüåêÜ, ËÜÜ‡ÞÃ²ØÄÜ ÝíÜÍÜÜÄÜ

• 11-12-'55

ñÜß ÷ÝÓïÜÍÜÜ‰ êÜ. ‘Üåóüß, Ý÷ôÜÜËÜ ÝíÜÍÜÜÄÜ

• 11-11-'62 ñÜß †ïÜÜå‘ÍÜÜ‰ ¹. ÍÜÜíÜôÜÜÓ, ËÜÜ‡ÞÃ²ØÄÜ ÝíÜÍÜÜÄÜ

• 21-12-'58

ñÜß ÆÜÂíÜß±ÜÍÜÜ‰ ôÜÜå. ÆÜÂ¡ÆÜÝ´Ü, Ý÷ôÜÜËÜ ÝíÜÍÜÜÄÜ

• 02-12-'53 ôÜàñÜß ÷óÜÜÚËÜ÷åÃÜ Ýè. ¹íÜå, ÆÜÂâÉ íÜÜØœÜÃÜ ÝíÜÍÜÜÄÜ

• 22-12-'53

ñÜß ÃÜÓåïÜÍÜÜ‰ ‘ÜØ ÓÜ±ÜÜ, ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜ ÝíÜÍÜÜÄÜ

• 07-12-'61 ñÜß ÆÜÂíÜß±ÜÍÜÜ‰ †. ÆÜÓÏÜÜÓ, ÆÜÂ‘ÜïÜÃÜ ÝíÜÍÜÜÄÜ

• 31-12-'59

ôÜàñÜß ÏÜÜÑÜÜËÜ÷åÃÜ ÷ß. ïÜÜ÷, ÆÜÂåôÜ ‘ÜÑÜÜÚêÜÑÜ

• 03-01-'60

ñÜß ÓÜèåïÜÍÜÜ‰ œÜØ. ‹ÆÜÜÁÑÜÜÑÜ, ÆÜÂåôÜ ‘ÜÑÜÜÚêÜÑÜ

• 10-12-'55 ñÜß ôÜÜåÏÜÃÜÜ³Ü Ó. ¡åóÜß, ËÜÜ‡ÞÃ²ØÄÜ ÝíÜÍÜÜÄÜ

• 18-01-'60

ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷ [†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015]

339

નવજીવન

નવરૂપ. . . નવસંસ્કરણ. . . નવપ્રવેશ. . .

બાળકથી લઈને વૃદ્ધ ઉપવાસીથી લઈને આહારી વટેમાર્ગુથી લઈને વિશિષ્ટ સ્થળના મુલાકાતી અને ગાંધીજીમાં રસ ધરાવનાર સૌ દેશવાસી-વિદેશનિવાસીને આમંત્રે છે. . . નવજીવન મંગળવારથી રવિવાર, બપોરના 12:00થી રાત્રિના 9:00 •

દેશભરનાં કલાકારોને પોતાની કલાકૃ તિના પ્રદર્શન માટે વિશાળ સ્પેસ અને આદર્શ પ્રકાશવ્યવસ્થા પૂરું પાડતું પ્લૅટફોર્મ એટલે સત્ય આર્ટ ગેલેરી

• યુવાનોને ગાંધીવિચાર સાથે જોડતું એસ્થેટિક સ્થાન એટલે કર્મ કાફે • ગાંધીજી અંગે વાંચવા-વિચારવા-ચર્ચવા ને ગાંધીસાહિત્ય ખરીદવા માટેનો

મુક્ત માહોલ એટલે કર્મ કાફે

•

લેખકો-કવિઓ-સાહિત્યકારો-કર્મશીલોને કળા-સાહિત્ય-સાંપ્રત વિચારણા કરવા માટેનું મોકળું મેદાન એટલે કર્મ કાફે

મુદ્ દે ચર્ચા-

• મિત્રમિલન હોય કે પારિવારીક-સામાજિક મેળાવડો, ખુલ્લા આકાશ હે ઠળ

શનિ-રવિ સાત્વિક ભોજનનો આનંદ આપતી ગાંધીથાળી જમવાનું ઠેકાણું એટલે કર્મ કાફે

•

નવજીવનની વિકાસવાર્તાની મહત્ત્વની તારીખ અને તવારીખ રજુ કરતું માણવાલાયક સ્થળ એટલે નવજીવન મ્યુઝિયમ

ÏÑÜàÝ”ÑÜÏÜÏÜÜØ ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜß ÏÜ÷¶íÜÆÜâ±ÜÚ ™ÜüÃÜÜÃÜß ´ÜÜÓßƒÜ †ÃÜå ´ÜíÜÜÓßƒÜ

ÃÜíÜ¢íÜÃÜ †ÃÜå ÑÜØÄÜ ‡ÝÃ²ÑÜÜ †Ü ÏÜïÜßÃÜ ÆÜÓ “ÆÜÜ´ÜÜØ.

`ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷'ÃÜÜ œÜÜ÷‘Üå – íÜÜœÜ‘Üå – ÄÜÂÜ÷‘ÜåÃÜå . . . `ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷'ÃÜàØ êÜíÜÜèÏÜ ÷íÜå³Üß ‘Üå‰ÆÜ±Ü ÏÜÝ÷ÃÜå ÍÜÓß ïÜ‘ÜÑÜ “å. †Ü ÏÜÜüå, ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ü×ôü/Navajivan TrustÃÜÜ ÃÜÜÏÜå ÏÜÃÜß†Üç²ÚÓ †³ÜíÜÜ œÜå‘ ÏÜÜå‘êÜÜíÜß ïÜ‘ÜÑÜ “å.  éËÜé êÜíÜÜèÏÜ ÍÜÓß ïÜ‘ÜÑÜ “å.  ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜ ËÜý‘ †å‘Ü‹ÃüÏÜÜØ ÆÜ±Ü ÝÃÜÁÜÜÚÝÓ´Ü Ó‘ÏÜÃÜÜå œÜå‘ †³ÜíÜÜ Ó‘ÏÜ èÏÜÜ ‘ÓÜíÜß ïÜ‘ÜÑÜ “å. ´ÜåÃÜß ÝíÜÄÜ´Ü †Ü ÆÜÂÏÜÜ±Üå “å": 

ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ü×ôü/Navajivan Trust ËÜý‘": ôüåü ËÜý‘ †ÜçÉ ‡ÝÃ²ÑÜÜ  ËÜÂÜÃœÜ": †ÜñÜÏÜ ÓÜå² ‘ÓÃü †å‘Ü‹Ãü  †å‘Ü‹Ãü ÃÜØËÜÓ": 10295506832  ËÜÂÜÃœÜ ‘Üå²": 2628 †Ü‰†åÉ†åôÜ ‘Üå²": SBIN 0002628  †åÏÜ†Ü‰ôÜß†ÜÓ ‘Üå²": 380002006 ôÜÓÃÜÜÏÜàØ": †åôÜ.ËÜß.†Ü‰ †ÜñÜÏÜ ÓÜå², ÄÜâèÓÜ´Ü ÝíÜ¾ÜÆÜß« ‘çÏÆÜôÜ, ÆÜÜåôü ÃÜíÜ¢íÜÃÜ, †ÏÜ¹ÜíÜÜ¹"–"380014, ÄÜàèÓÜ´Ü ÓÜŸÑÜ, ÍÜÜÓ´Ü ÝíÜïÜåóÜ ÃÜÜÇÁÜ : ËÜý‘ †å‘Ü‹ÃüÏÜÜØ êÜíÜÜèÏÜÃÜß Ó‘ÏÜ èÏÜÜ ‘ÓÜíÑÜÜ ÆÜ“ß 079 27540635 (†ç‘ôüåÃïÜÃÜ 218 †³ÜíÜÜ 224) ÃÜØËÜÓ ÆÜÓ ÉÜåÃÜ ‘ÓßÃÜå ¡±Ü ‘ÓïÜÜå. †Ü ‹ÆÜÓÜØ´Ü èåÏÜÃÜÜ ÃÜÜÏÜå êÜíÜÜèÏÜ †³ÜíÜÜ ÍÜåüéÆÜå †Ü ôÜÜÏÜÝÑÜ‘ ÏÜåìíÜíÜÜ-ÏÜÜå‘êÜíÜÜ ‡œ“Üå “Üå, ´ÜåÏÜÃÜß ôÜØÆÜâ±ÜÚ ÝíÜÄÜ´Ü Ó‘ÏÜ ÍÜÑÜÜÚÃÜß ÝôêÜÆÜ ôÜÜ³Üå ÃÜíÜ¢íÜÃÜ ü×ôüÃÜÜ ôÜÓÃÜÜÏÜÜ ÆÜÓ ÏÜÜå‘êÜß †ÜÆÜíÜÜ ÃÜÏÜÂ ÝíÜÃÜØ´Üß. èå³Üß ‘ÓßÃÜå ïÜøÑÜ †åüêÜàØ íÜ÷åêÜÜ †Ø‘ ´ÜåÏÜÃÜÜ ôÜÓÃÜÜÏÜå ÆÜ÷ÜÇœÜß ïÜ‘å. êÜíÜÜèÏÜ ÍÜÑÜÜÚÃÜß ÝíÜÄÜ´Ü èåíÜß íÑÜíÜô³ÜÜÆÜ‘ ÆÜÜôÜå ÆÜ÷ÜÇœÜå ‘å ïÜøÑÜ ´ÜåüêÜß ´íÜÓÜ†å †å ÏÜÝ÷ÃÜÜÃÜÜå †Ø‘ ÏÜÜå‘êÜß †ÜÆÜíÜÜÏÜÜØ †ÜíÜå “å, ´Üå³Üß †Ø‘ ÏÜÜå²Ü ÏÜìíÜÜ †³ÜíÜÜ ÃÜ ÏÜìíÜÜ ÆÜÜ“ì üÆÜÜêÜƒÜÜ´ÜÜÃÜß ÏÜÑÜÜÚ¹Ü ÆÜ±Ü èíÜÜËÜ¹ÜÓ ÷Üå‰ ïÜ‘å. ÏÜÜüå èåÏÜÃÜå êÜíÜÜèÏÜÃÜÜÇÁÜ±ÜßÃÜß ƒÜÓÜ‰ ³ÜÑÜÜÃÜÜ ôÜÜ´Üå‘ Ý¹íÜôÜÏÜÜØ †Ø‘ ÃÜ ÏÜìå ´ÜÜå ôÜÜæÆÜÂ³ÜÏÜ ÆÜÜå´ÜÜÃÜÜ ÝíÜô´ÜÜÓÃÜß ÆÜÜçôü †ÜçÝÉôÜ ÆÜÓ ôÜØÆÜ‘Ú ‘ÓíÜÜ ÝíÜÃÜØ´Üß.

ÄÜÜØÁÜß †ÃÜå ‘ìÜ ÝíÜïÜåóÜÜØ‘ “âü‘ Õ‘ÏÜ´Ü _ 15/-

ÆÜàô´Ü‘ ÆÜÝÓœÜÑÜ ÝíÜïÜåóÜÜØ‘ “âü‘ Õ‘ÏÜ´Ü _ 40/-

ôíÜÓÜè ÝíÜïÜåóÜÜØ‘ “âü‘ Õ‘ÏÜ´Ü _ 25/-

Óè´Ü †Ø‘ “âü‘ Õ‘ÏÜ´Ü _ 25/-

`ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷'ÃÜÜ “âü‘ †Ø‘ÃÜÜ íÜåœÜÜ±Ü ÏÜÜüå ÝíÜ˜å´ÜÜÃÜÜÇÁÜ±Üß ´Ü³ÜÜ êÜíÜÜèÏÜ êÜåíÜÜ ÏÜÜüå †åèÃôÜßÃÜß ïÜÜåÁÜÃÜàØ ‘ÜÑÜÚ œÜÜêÜà “å. 079-27540635 (218) ÆÜÓ ôÜØÆÜ‘Ú ‘ÓßÃÜå ÝíÜÄÜ´Üå ÏÜÜÝ÷´Üß ÏÜåìíÜß ïÜ‘ÜïÜå.

342

[†ÜçøüÜå."–"ÃÜíÜåÏËÜÓ 2015] ÃÜíÜ¢íÜÃÜÃÜÜå †šÜÓ¹å÷

વ્યક્તિગત જીવન અને સમાજજીવનમાં ધર્મની અનિવાર્યતા બતાવતો કાકાસાહે બનો લેખ

343

નવા વર્ષના સંકલ્પ અંગે રવીન્દ્રનાથ ઠાકુ રનું કાવ્ય અને તેનો મહાદેવ દેસાઈએ કરે લો અનુવાદ

344