editie 2017
met dank aan...
De Jo Crepain Prijzen zijn een initiatief van:
Met de inspiratieve steun van: Main Partner
Partners
Media Partners
Jo Crepain Prijzen editie 2017
‘Met de prijzen duiken we verborgen parels op’ 2 (c) Jelle Vermeersch
Voorwoord
VOORWOORD
E e n o n t e r ec h t e bescheidenheid Uiteraard zijn de winnaars van de Jo Crepain Prijzen 2017 voor u geen onbekenden. Maar wedden dat u ze vanuit een heel andere invalshoek leert kennen? Want ook de juryleden kwamen tot verrassend nieuwe inzichten. Aan de keuze van de laureaten ging een heel proces vooraf. Eerst stelden wij een longlist van maximaal tien kantoren per categorie op. Op basis van het dossier dat zij instuurden, weerhield de jury zeven architectenbureaus. Die werden dan geĂŤvalueerd tijdens een bezoek ter plaatse. De resultaten van die doorlichting lichten wij in deze publicatie toe. Tijdens het bezoek kregen wij een unieke inkijk in hun manier van werken. Een verfrissende ervaring, want elk kantoor hanteert zijn eigen innovatieve aanpak. Wat zij delen? Een enorme werklust, een grote goesting om de bakens te verzetten en een voorliefde voor out of the box denken, typisch voor architecten. Opmerkelijk is dat een aantal kantoren weinig of niet communiceert over hun verwezenlijkingen, ontwerpend onderzoek of doordachte interne organisatie. Een onterechte bescheidenheid, want onder onze Vlaamse architectenkantoren bevinden zich vele verborgen parels. We willen er met de Jo Crepain Prijzen nu en de komende jaren nog meerdere opduiken. Op die belofte mag u ons afrekenen.
arch. Kati Lamens Nationaal voorzitter NAV Juryvoorzitter Jo Crepain Prijzen
Keymer, de kleidakpan die authenticiteit ademt
www.wienerberger.be
Kleidakpannen van Keymer: ambachtelijk vakmanschap _ Voor wie houdt van uniek en authentiek, biedt Keymer mooie
beschikken. Keymer bestaat uit twee series die beide geschikt
verrassingen. Deze handgemaakte kleidakpannen zijn uiterst
zijn voor renovatie- en nieuwbouwprojecten. De Shire-reeks is
geschikt voor projecten in allerlei stijlen. Van renovatie tot
verkrijgbaar in drie warme roodtinten: Priory, Heritage en Downs
nieuwbouw, de kleidakpannen komen in elke toepassing
red. De aardekleuren Autumn brown, Dark red en Dark chestnut
perfect tot hun recht. Bovendien kunnen de pannen gebruikt
van de Goxhill-reeks staan garant voor een weelde aan texturen
worden voor elke dakvorm, van volledig dak tot poolhouse.
en nuances.
Bij Keymer staat authenticiteit centraal. De artisanale productie-
Alle kleuren binnen het Keymer gamma kunnen naar hartenlust
wijze gebeurt onder gecontroleerde omstandigheden, zodat de
met elkaar gecombineerd worden.
kleidakpannen over alle vereiste kwaliteiten en eigenschappen
Keymer Shire
Keymer Goxhill
“Unieke architectuur met de artisanale Keymer kleidakpannen.�
De beste reclame wordt gemaakt door tevreden klanten.
www.elma.be
ELMA is mediaparter van o.a.:
Jo Crepain Prijzen editie 2017
3D-kunstenaar Nick ERVINCK (°1981, woont en werkt in Lichtervelde) exposeert wereldwijd en creëerde deze trofee met de naam LAPETYL op vraag van Netwerk Architecten Vlaanderen. Ervincks knalgele, monumentale polyester sculpturen vinden in België vaak een plaats in de openbare ruimte.
8
Index
INDEX
Voorwoord. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 6 Index. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 8 Over het waarom van de Jo Crepain Prijzen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 10 Juryrapport. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 14 CARRIÈREPRIJS.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 18 Beloftevol Startend Architectenbureau. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 36 Innovatief Architectenbureau.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 50 PARTNERS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 68 Colofon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . p. 84
Jo Crepain Prijzen editie 2017
Op één rij met Jo Crepain 10
Over het waarom van de Jo Crepain Prijzen
erkenning voor de maatschappelijk geëngageerde architect-ondernemer
O m d a t a r c h i t ec t e n b e t e r ve r d i e n e n In 2013 wonnen Robbrecht en Daem Architecten en denc!-studio de eerste Jo Crepain Prijzen. Met de Prijzen wil Netwerk Architecten Vlaanderen architecten aanmoedigen die voortrekkers zijn op het vlak van architectuur, een uitgekiende bedrijfsvoering én maatschappelijk engagement. Na de tweede editie in 2017 zullen de Prijzen voortaan elke twee jaar terugkeren. “We are unlucky because our fees are the lowest in Europe, while our responsibility is the highest in Europe. That’s a difficult situation. A lot of Belgian architects work alone or in very small offices. And everybody starts with building a house for his brother, his sisters, his family. So everybody starts from zero, with very small things, and if he’s lucky, he can grow and do some bigger jobs.” (Uit een interview van Jo Crepain met het Italiaanse Floornature, datum onbekend)
Jo Crepain Prijzen editie 2017
Omdat architecten beter verdienen Onze architectuur heeft in binnen- en buitenland een grote renommée. En terecht. De aandacht gaat daarbij echter vooral naar de cultuuruiting die architectuur is. Nochtans moet architectuur ook gemáákt worden: veel ontwerpers geven ook buiten de spotlights elke dag het beste van zichzelf en leveren een aanzienlijke bijdrage aan onze maatschappij. Met vallen en opstaan timmeren ze aan de weg en ze vormen een groeiende economische sector op zich. Dat aspect blijft vaak onderbelicht en daar wil Netwerk Architecten Vlaanderen, de overtuiging van Jo Crepain indachtig, iets aan doen. Ook een creatief beroep vergt professionalisering NAV zet al vele jaren in op een stevige economische onderbouw van het architectenbedrijf. Via peterschapsprojecten en Kick Off Days for Architects geven we startende architecten een steuntje in de rug. En met het lerende netwerk ‘Schaalvergroting’ coachen we architectenbureaus die een groeisprong willen wagen. Met die initiatieven speelt NAV in op concrete noden. Wie een bloeiend architectenbureau wil, heeft naast inspiratie immers ook heel wat transpiratie nodig. Ook het architectenbedrijf past zich daarom, met de nodige groeipijnen, aan aan een steeds complexere bouwwereld, en professionaliseert zich. Elk zichzelf respecterend bureau maakt daarom, naast creatieve en technische skills, werk van een stevig management met aandacht voor een strategisch, personeels-, financieel en commercieel beleid. Erkenning voor de maatschappelijk geëngageerde architect-ondernemer Als architectenvereniging zijn we ons bovendien ter dege bewust van de primordiale rol die architecten opnemen bij maatschappelijke uitdagingen zoals mobiliteit, de klimaatopwarming, verdichting… Projecten rond bijvoorbeeld energiezuinig, groen en waterbewust bouwen en het Renovatiepact vormen dan ook een essentieel onderdeel van onze werking. Stuk voor stuk zijn het hete hangijzers waarbij architecten de sleutel in handen hebben om tot innovatieve oplossingen te komen. Een hart onder de riem Samengevat: met deze Prijzen wil Netwerk Architecten Vlaanderen architecten aanmoedigen die voortrekkers zijn op het vlak van architectuur, een uitgekiende bedrijfsvoering én maatschappelijk engagement. Op die manier willen we een hele sector een hart onder de riem steken. Want als er één ding is dat architecten meer verdienen, dan is het boven alles erkenning.
12
Over het waarom van de Jo Crepain Prijzen
Jo Crepain Jo Crepain (1950-2008) begon in het revolutiejaar 1968 aan zijn architectuurstudies en bleef zijn hele leven een rebel. In 1973 verwierf hij aan het Antwerpse Henry van de Velde-instituut het architectendiploma, vier jaar later dat van stedenbouwkundige. Zijn professionele bestaan kende een schroeiende start. In 1974 werd hij voor de woning met kapperszaak Roels onderscheiden met de Robert Maskens-prijs, de belangrijkste Belgische architectuuraward. Op 1 mei 1976 richtte hij mee het ontwerpcollectief SILO op dat grote projecten van sociale woningbouw wou realiseren, maar vijf jaar later ontgoocheld weer werd ontbonden. Wel wist hij de toenmalige gemeenschapsminister van Huisvesting te overhalen om twee WISH-ontwerpwedstrijden voor sociale woningbouw te organiseren. Zijn kritische houding tegen het aperte gebrek aan belangstelling voor architectuur leverden op termijn resultaat op. Hij omarmde het postmodernisme, maar zou later evolueren naar een ingetogen architectuur, geĂŤnt op de context. In 1988 kreeg hij de prestigieuze Premio Palladio. Zijn talent werd in die periode gesmaakt in Nederland, waar hij talrijke grote projecten realiseerde. In eigen land realiseerde hij naast een groot aantal woningen onder andere het UCO-gebouw in Gent, het bedrijfsgebouw van Renson in Waregem dat in 2003 een Energie Award kreeg, en het gebouw van Telindus in Haasrode. In 2006 ruilde hij zijn bureau Jo Crepain Architect nv in voor Crepain Binst Architecture nv, een samenwerking met Luc Binst. Amper twee jaar later overleed hij. Veel te Foto Wouter Rawoens
vroeg.
Jo Crepain Prijzen editie 2017
Voorzitter arch. Kati Lamens
ir.-arch. Arnaud Tandt
nationaal voorzitter NAV
freelanceredacteur NAV
Kris Baetens
Pascal Cools
directeur NAV
directeur Flanders DC
arch. Bart Cobbaert arch. Luc Binst
denc!-studio
CEO Crepain Binst Architecture
winnaar editie 1 in de categorie ‘Beloftevol Startend Kantoor’
prof. dr. ir. arch. Dirk Boydens
Hera Van Sande
CEO Studiebureau Boydens
KUL, VUB, Archipel
arch. Paul Robbrecht Robbrecht en Daem architecten
Pieter De Groote
winnaar editie 1 in de categorie
coördinator communicatie NAV
‘Architectuurambassadeur in het buitenland’
14
Juryrapport
Juryrapport
Ie d e r ee n w i n n a a r NAV nam de tweede editie te baat om de manier van jureren te herdenken en de categorieÍn in een nieuw jasje te steken. Zo worden er in deze editie Prijzen uitgereikt voor Beloftevol Startend Architectenbureau en Innovatief Architectenbureau. Voor het eerst wordt er ook een Carrièreprijs uitgereikt. De eerste twee categorieÍn verlopen op uitnodiging. De jury stelde daarvoor een longlist samen met een tiental kandidaten. De kandidaten kregen vervolgens de mogelijkheid om een portfolio en een visienota in te dienen rond o.m. de professionalisering en het maatschappelijk engagement van het kantoor. Verkiezing van winnaars a.d.h.v. een plaatsbezoek De jury scoorde de ingediende dossiers op de inherente architecturale kwaliteit; de mate van professionaliteit en organisatie van het bureau; de visie, het engagement en het innovatieve karakter van het bureau m.b.t. actuele maatschappelijke uitdagingen; ethisch en maatschappelijk verantwoord ondernemen en ten slotte het zelfinzicht en de reflectie over de veranderende bouwpraktijk en de eigen rol hierin als architect. Op die manier worden uit de longlist telkens drie of vier laureaten verkozen. Uniek aan deze wedstrijd is dat de organisatie er doelbewust voor kiest om de jury met de laureaten in dialoog te laten treden. Dat gebeurt tijdens een bezoek van de jury aan het kantoor. Aan de hand van gerichte vragen over de door het kantoor afgelegde weg, de interne organisatie, de visie en de toekomstplannen, vormt de jury zich van elke laureaat een beeld. Op basis daarvan kiest de jury de uiteindelijke winnaar.
Jo Crepain Prijzen editie 2017
Laureaten ‘Beloftevol Startend Architectenkantoor’ Het Gentse Haerynck-Vanmeirhaeghe architecten (roepnaam Havan-a) stoelt op een sterke theoretische onderbouw vanuit de betrokkenheid van beide vennoten in het architectuuronderwijs. Gestart in 2012 met 2 vennoten en 1 medewerkers, stelt het zich als ambitie om in 2020 met 10 mensen te zijn. Op heden zijn ze daar nog 3 eenheden van verwijderd. Havan-a gelooft in een meer transparante werking, meer uitwisseling en meer collegialiteit onder architecten. M.bt. de verloning van medewerkers sprak het een aantal bevriende kantoren aan om, door een anonieme vergelijking, tot een realistische maatstaf te komen. Bij Architectuuratelier Dertien12 uit Brugge viel op dat jeugdig enthousiasme en een strategische realiteit er hand in hand gaan. “Wij gaan héél selectief en principieel te werk”, klonk het, “projecten moeten de potentie hebben om ons van begin tot einde te blijven boeien. Ontmoetingen creëren… daar doen we het voor.” Sinds 2012 nodigen ze daarom consequent kunstenaars op om te reageren op hun werk. Door hun enthousiasme slaagt Dertien12 erin om effectief een soort ‘community’ rond zich te organiseren. Het meest in het oog springend en daarom verkozen tot winnaar was echter Callebaut-Architecten. Vanuit Drongen timmert het al sinds 2006 aan de weg in de nichesector van renovatie en restauratie van erfgoed. De restauratie van klassevolle monumenten pakken ze graag wetenschappelijk aan, met grondig vooronderzoek. “Wij geloven dat architectuur zo ontworpen moet worden dat zij mensen het potentieel toont van anders leven, of het nu gaat om kleiner wonen in de stad, meer investeren in duurzame materialen, of investeren in de blijvende waarde van beschermd erfgoed”, aldus zaakvoerder Wouter Callebaut. Begonnen met twee medewerkers, vierde het haar tienjarig bestaan vorig jaar met 10 vaste medewerkers. “Nu willen we vooral bestendigen. Een belangrijk aspect hierbij is investeren in een goede draagkrachtige basis voor het bureau. Dit omvat o.a. het goed op punt zetten van bureauorganisatie en efficiëntie, maar evengoed in de opleiding en opvolging van de huidige medewerkers.” De ambitie van de zaakvoerder is dan ook om ervaren medewerkers te laten doorgroeien tot partners en uiteindelijk ook vennoten van het bureau. Laureaten ‘Innovatief Architectenkantoor’ Niets dan sterke bureaus in deze categorie: EVR-Architecten uit Gent, a2o-architecten uit Hasselt, en Stramien en Omgeving uit Antwerpen. Elk bureau kon bogen op een solide bureau-organisatie en een bewezen track record, al vielen er wel accenten aan te stippen uiteraard. Zo vult EVR-Architecten bij uitstek, en al vele jaren, een koppositie in wanneer het gaat om integrale duurzaamheid. Permanent onderzoek is een belangrijk onderdeel van hun werk. a2o-architecten bruist, en doet bruisen. Hun thuisbasis de Silo, een creatieve hub van profit- en non-profitbedrijven, is een voorbeeld van hoe het kantoor een katalysator wil zijn voor stedelijke transformatie. Het kantoor lonkt ook
16
Juryrapport
geregeld naar het buitenland, startte onlangs een tweede kantoor in Brussel en integreerde BIM op korte tijd in al hun projecten. Ook krijgen jonge mensen er alle kansen om verantwoordelijkheid te nemen en door te groeien, wat ook bleek uit de jurypresentatie. Ook Stramien uit Antwerpen is een echte voorloper. Of het nu innovatieve woonconcepten betreft of het uitdenken en uitdragen van het Ringland-concept: dit bureau neemt graag haar maatschappelijke verantwoordelijkheid en aarzelt niet om daar zelf financieel in te investeren. Ook op het vlak van werken in bouwteam en de eigen bureauorganisatie vervult Stramien al vele jaren een pioniersrol. Het meest gecharmeerd was de jury echter door Omgeving. Vooral de organisatiestructuur is volgens de jury uniek, en een antwoord op de zelfstandigenstructuur die voor de meeste kantoren zo onontkoombaar is. OMGEVING is namelijk een coöperatieve vennootschap waarin ongeveer de helft van de werknemers aandelen hebben, en directe inspraak krijgen. 30% van de winst wordt onder iedereen gelijkmatig verdeeld, ongeacht aandeelhouderschap, anciënniteit of functie (dus ook de poetsvrouw). En ook hier het grote maatschappelijke engagement, onder anderen als ontwerper van vzw Ringland. Nieuw: de Carrièreprijs Voor het eerst dit jaar werd ook een Carrièreprijs uitgereikt. Het duo Ralf Coussée en Klaas Goris kwam als laureaat uit de bus. Een logische keuze, vindt ook architect en jurylid Luc Binst, die tot aan zijn overlijden in 2008 samen met Jo Crepain Crepain Binst Architecture runde. “NAV wil met deze Carrièreprijs bij uitstek Jo Crepain eer aandoen. Om zijn nagedachtenis te bewaken, wilde ik dan ook dat we de prijs niet te vrijblijvend zouden toekennen. We hebben daarom samen de criteria besproken waar een laureaat aan moest voldoen. En ik kan met de hand op het hart zeggen dat Coussée en Goris op veel vlakken dezelfde filosofie huldigen als Jo. Net als Jo werden ze ooit gepolst om Bouwmeester te worden, maar daar hebben ze, uit passie voor hun beroep en door hun verslaving aan toparchitectuur, vriendelijk voor bedankt. Het zijn authentieke en collegiale architectuurpersoonlijkheden die een rechte en ethische lijn aanhouden in alles: hun innovatieve architectuur, hun bedrijfsvoering, hun engagement in het onderwijs… Ze slagen erin om zich te laten respecteren door de bouwwereld, ze durven op hun strepen staan, durven hun mond te roeren in functie van de werkbaarheid van ons beroep. Daar plukken ze nu de vruchten van. Het is ook een weloverwogen keuze om dit nu, op dit specifieke moment in hun carrière, toe te kennen. We zochten immers architecten die een lang en proven track record hebben met veel ervaring, maar die nog altijd brandend actueel zijn en zo een ambassadeursrol voor onze sector kunnen vervullen. Ik ben daarom erg verheugd met deze keuze.”
Jo Crepain Prijzen editie 2017
18
Rubriektitel
Carrière P R I J S
Jo Crepain Prijzen editie 2017
20 Foto Studio Dann
Carrièreprijs
CARRIÈREprijs
Coussée & Goris a r c h i t ec t e n Ralf Coussée °1959, Roeselare. 1978-83: architectuurstudies aan de Sint-Lucas Architectuuracademie (Gent). 1984-85: medewerker bij professor architect Rob Krier in Wenen (Oostenrijk). 1985-1986: medewerker bij Hermann & Valentiny in Wenen (Oostenrijk) and Remerschen (Luxemburg). 1986-1998: eigen projecten. 1998: oprichting Coussée & Goris architecten.
Klaas Goris °1960, Brussel 1979-84: architectuurstudies aan de Sint-Lucas Architectuuracademie (Brussel). 1984-86: medewerker van Ivano Gianola in Mendrisio - Ticino (Zwitserland). 1986-1998: eigen projecten. 1998: oprichting Coussée & Goris architecten. Sinds 1992: hoofddocent aan de Sint-Lucas Architectuuracademie Brussel/Gent.
Jo Crepain Prijzen editie 2017
CARRIÈREprijs
De a a n l o o p Coussée & Goris architecten werd, als opvolger van Robbrecht
beeldende kunst bij professor architect Wilhelm Holzbauer en
en Daem, unaniem uitgeroepen tot winnaar van de tweede
diens assistent François Valentiny. Gebiologeerd door de manier
Jo Crepain Award voor hun totale oeuvre. Een extra pluim
waarop zij hun projecten grafisch voorstelden, peilde hij bij hen
voor een unieke architectuurpraktijk die talrijke awards
naar de mogelijkheid om in Oostenrijk aan de slag te gaan. Die
verzamelde, waaronder de prestigieuze Cultuurprijs
kans bood zich niet meteen aan, maar toen Ralf Coussée na de
Vlaanderen 2007 voor Architectuur. In de jury van die laatste
zomeracademie op goed geluk naar Wenen trok, vond hij via
onderscheiding zat destijds … Jo Crepain.
Valentiny een plek op het bureau van professor architect Rob Krier. Daar landde hij middenin het proces van de Internationale
Architectuur als ambacht
Bauausstellung Berlin, het verwonderlijke alchemistenlaboratorium
Architectuur als ambacht, dat kenmerkt het werk van Coussée-
van een internationaal puikje van architecten. Later vervoegde hij
Goris. Het zit ook in hun beider familiegeschiedenis.
het bureau Hermann & Valentiny.
Ralf Coussée is de zoon van een aannemer voor wie architectuur
Klaas Goris verkaste na zijn studies met een beurs van het Italiaanse
‘goed gebouwd’ moest zijn. De sensibiliteit voor de poëzie van het
consulaat naar Milaan om aan de Politechnico een aanvullende
bouwen kreeg hij mee van zijn Duitstalige moeder die haar droom
studie landschapsarchitectuur te volgen. Vandaar was het een kleine
om binnenhuisarchitect te worden gedwarsboomd zag door de
stap naar Mendrisio (Ticino), waar hij bij autodidact Ivano Gianola
oorlog.
onder meer de realisatie van een privé designschool in Coldrerio
Klaas Goris’ DNA bundelt diverse ambachten. Zijn grootmoeder
voor de befaamde textieldynastie Schlaepfer uit Sankt Gallen
langs moederszijde had een groot atelier voor kinderkleding. Zijn
mocht begeleiden. Ticino, toen de bakermat van de veel geroemde
vader, studiegenoot en vriend van Pieter De Bruyne, gaf les als
Zwitserse architectuur, had hij waarschijnlijk nooit meer verlaten als
interieurarchitect en stamt uit een familie van meerdere generaties
zijn legerdienst hem niet had teruggeroepen naar België.
kunstsmeden. Ontmoeting op afstand
22
De trekkracht van het buitenland
Op een onverwachte maar niet onlogische manier kruisten
Een tweede gemene deler is hun professionele start in het
hun trajecten elkaar. Toen Ralf Coussée werd gevraagd om
buitenland, bij gebrek aan interessante stagekansen in het medio
voor Hermann & Valentiny de aanleg van het Schumanplein in
jaren 1980 door een bouwcrisis geteisterde België.
Luxemburg te begeleiden, moest hij in Wenen worden vervangen.
Ralf Coussée volgde in Salzburg de zomeracademie voor
Ralf vroeg zijn promotor Christian Kieckens of die een geschikte
Carrièreprijs
kandidaat kende. Kieckens raadde een pupil van zijn goede vriend en leermeester Pieter De Bruyne aan, ene Klaas Goris. Zonder elkaar ooit gezien te hebben was de band gelegd, die werd onderbouwd door geregeld telefonisch contact. De eerste fysieke ontmoeting was opnieuw gestempeld Christian Kieckens. Tijdens een van de tentoonstellingen van diens Stichting Architectuurmuseum S/AM, zeg maar de moeder van de architectuurcultuur in Vlaanderen, stelde Kieckens de twee – eindelijk – aan elkaar voor. Bank zoekt architect De kiem voor de samenwerking werd dan weer gelegd door Bacob, de bank die onder impuls van Michel Mast en Karel Vandereycken getalenteerde architecten de kans bood om hedendaagse architectuur te ontwerpen. Onder de uitverkorenen bevonden zich ook Ralf Coussée en Klaas Goris, toen allebei nog via een eigen praktijk in respectievelijk Roeselare en Brussel (later Meise). Op zekere dag kreeg Klaas Goris de vraag om een project voor Bacob in Pittem te realiseren. Gezien de geografische en linguïstische afstand zocht hij een brother in arms, die hij vond in Ralf Coussée. Vanaf toen werkten de twee sporadisch samen. In 1998 besloten ze die samenwerking te intensifiëren en kochten ze als werkstek voor hun gezamenlijke bureau een van de sterk vervallen gebouwen op de UCO textielspinnerij vlakbij het huidige gerechtsgebouw. “Als je de poort passeert, beland je in een ministad middenin de stad, een soort Christiania zeg maar. Alle gevels en structuren op de site behoren tot de mede-eigendom, waardoor wij de identiteit van de site intact konden houden.”
■
Foto Studio Dann
Jo Crepain Prijzen editie 2017
CARRIÈREprijs
He t r e l a a s “De tijd is altijd onze partner geweest. We zijn nooit ten
besloten we definitief te kappen met wedstrijden.”
prooi gevallen aan ongeduld, maar hebben steevast rustig
Tot De Boerekreek op tafel kwam. Dat jeugd- en recreatiecomplex
doorgewerkt, in de overtuiging dat de resultaten wel zouden
betekende niet alleen het startschot voor het grotere werk, maar
volgen. Zo is ons werk langzaam gegroeid.” De resultaten
sindsdien won het bureau ook nagenoeg alle wedstrijden waaraan
volgden daadwerkelijk, zoals de Jo Crepain Prijs eens te meer
het deelnam. Hun geheim? “We schrijven alleen in op vragen
onderlijnt, maar het parcours was zeker in het begin best wel
waarvoor we een sterke oplossing kunnen bieden. Onze kracht
hobbelig, geven de architecten toe.
ligt in opdrachten waar een poëtisch en landschappelijk resultaat te behalen valt. Een project moet boeiend zijn. Na Hofheide een
“Met ons werk voor Bacob hadden we enkele prijzen gewonnen.
tweede crematorium bouwen, kan ons niet bekoren, tenzij het
Daardoor werden we gecatalogiseerd als ontwerpers van
bijvoorbeeld om een unieke locatie zou gaan. Elk programma
bankgebouwen en volgden er ook vanuit andere financiële
opnieuw analyseren vergt weliswaar veel studiewerk, maar net
groepen opdrachten. Intussen tekende zich in de sector een
daardoor zijn we in staat om een ander antwoord te formuleren.”
globalisering af die architecturaal tot een uniformisering leidde.
Tot vandaag staat Klaas Goris in voor de redactie en de opmaak van
Toen Bacob werd overgenomen, stapten de voortrekkers van een
elke wedstrijdbundel. Een hele opgave, toch? “Ja, maar we schrijven
hedendaagse architectuur daar op. Wij hebben dan bewust een
dat boek terwijl we aan de wedstrijd werken. Zo proberen we te
punt gezet achter dergelijke opdrachten en ons toegelegd op
begrijpen wat we doen.”
particuliere woningen, in die periode een belangrijk tweede luik in
24
onze activiteiten.”
Sprekende architectuur van dialogen
In 1999 werd b0b Van Reeth de eerste Vlaams Bouwmeester
Architectuur zien Coussée & Goris als een vorm van zelfonderzoek.
en zag de Open Oproep het daglicht. “In tegenstelling tot de
“Iets goed kunnen maken is een lichamelijk gegeven, dat zit in je.
nieuwe lichting jonge architecten hadden wij geen ervaring met
Als kinderen van de moderniteit – het postmodernisme is in onze
wedstrijden. Daardoor grepen we een paar keer mis. Naderhand
studentenperiode grotendeels aan ons voorbijgegaan – verrichten
beseften we dat onze voorstellen te zeer op maat waren
we een zoektocht naar wat die moderniteit voor ons betekent.
geschreven, terwijl wedstrijdontwerpen voldoende flexibel moeten
Daarbij hanteren we een beperkt aantal architectuurtechnieken en
zijn. Omdat de afknappers ook financieel zwaar doorwogen,
-elementen. Als jonge architect ga je op pad met een welgevulde
Carrièreprijs
rugzak, maar hoe hoger je trekt, hoe lichter je die maakt. We
architecten. “Wij werken al vele jaren samen met Guy Mouton.
schrikken ook niet terug voor herhaling. Bekende elementen uit onze
Samen zoeken we naar de beste oplossing van architectuur en
architectuurtaal zijn bijvoorbeeld de doos in de doos of de glazen stolp.
stabiliteit, zonder dat een van beide partijen zich wil affirmeren.
Het gaat altijd om bescherming, net als kleding. Maar waar kleding
Zo komen we tot verrassende oplossingen waarvan niemand
tegen je lichaam zit, staat architectuur verder van je af. De poëzie
nog weet of het architectuur of structuur is, of wie als eerste
zoeken in de ruimte en het licht daartussen door de juiste balansen
het idee heeft geopperd. Kijk maar naar de kolommen in de
te creëren, bijvoorbeeld tussen monumentaliteit en intimiteit, dat
grote tentoonstellingszaal van het Zwin, het dragende gebinte
interesseert ons. Die dialogen klinken door in heel ons werk.”
in de manege van De Boerekreek, de vrije plafonds zonder
Opmerkelijk is het relatief grote aantal industriegebouwen in hun
doorhangende balken en de metalen luifel in crematorium
oeuvre. “Die opdrachten hebben wij nooit geschuwd. Wij hebben
Hofheide, de manier waarop bepaalde delen in de Waalse Krook
er ook veel meer uit opgestoken dan uit onze woningen. Snel en
over drie verdiepingen zijn opgehangen om openheid en
economisch bouwen, prefab, de ruwbouw als eindresultaat, dat heeft
bewegingsvrijheid te creëren. Soms wordt een gebouw volledig
ons werk sterk beïnvloed. Wij dachten altijd na over hoe we meer
constructie, zoals in de Waalse Krook waar geen schilder- of
konden halen uit een ogenschijnlijk eenvoudige opdracht. Zo kregen
pleisterwerk te zien is.”
we de kans om onze architectuur te ontwikkelen en verfijnen.”
Met andere architectenbureaus daarentegen blijft de samenwerking
Belangrijk is tevens de interactie met de andere bouwpartners. “Het
beperkt. “We doen wel eens iets met mensen die bij ons zijn gestart,
proces van het bouwen vinden we heel boeiend. Elke werf wordt
maar daar blijft het bij. De spreekwoordelijke uitzondering zijn RCR
door een van ons beiden opgevolgd. Als we dat niet meer zouden
Arquitectes, sinds ruim drie decennia goede vrienden van ons. We
doen, zou een belangrijk deel van ons werk verloren gaan. Dankzij
hebben elkaar leren kennen in 1995 op de uitreiking van de Euro-
de gesprekken op de werf rijzen er sneller ideeën of komen er vlotter
Belgian Architectural Awards. We zijn toen samen iets gaan eten en
oplossingen tot stand. In de werffase evolueert ons werk nog veel.”
hebben de volgende dagen gezamenlijk uitstappen gemaakt. Nadien is de band verder gesmeed tijdens vakanties in Spanje en zijn we
Architectuur wordt structuur
elkaars werk altijd blijven volgen. Waarom niet eens samenwerken,
In de zoektocht naar poëzie speelt de structuur van het gebouw
was de logische volgende vraag. Samen hebben we de wedstrijden
en dus de relatie met de ingenieur een essentiële rol, aldus de
voor het crematorium Hofheide in Holsbeek, Transfo in Zwevegem,
Jo Crepain Prijzen editie 2017
The Edge in Dubai – door de crisis jammer genoeg nooit uitgevoerd – en de Waalse Krook gewonnen.” “Een sterke affiniteit is onze wederzijdse belangstelling voor het landschappelijke. Zij zijn vormelijk heel sterk en zoeken hoever ze kunnen gaan met slechts één materiaal. Wij doen een soortgelijke oefening, maar dan met een beperkt aantal architectuurelementen. Meestal maken wij elk apart een voorstel en trachten we dan op basis van de raakvlakken het ontwerp naar een hoger niveau te tillen.” Bouwheer als procespartner Een andere bepalende factor in het bouwproces is de bouwheer. “Wij hebben het geluk dat wij vooral worden aangesproken door sterke opdrachtgevers. Zij vervullen bij ons een belangrijke rol in het proces. Die ingesteldheid hebben we altijd gekoesterd. Niet toevallig zijn heel wat van onze opdrachtgevers architect, zoals de galerijhouder van Zeno X en onze gesprekspartner bij Belgacom voor de Portussite. De laatste tijd werken wij ook veel voor kunstenaars, eveneens mensen die een groot driedimensionaal inzicht hebben en voor wie licht en ruimte essentieel zijn. Met hun visie en ideeën beïnvloeden zij onrechtstreeks ons werk, wat wij dan weer heel interessant vinden. Wij hebben bijvoorbeeld de woning verbouwd van Berlinde De Bruyckere en Peter Buggenhout, die op een heel aparte manier met architectuur bezig zijn. Zij hergebruiken elementen die ze gericht bij elkaar zoeken. In eerste instantie stelden wij daar vragen bij, omdat we niet willen dat architectuur fake wordt. Maar gaandeweg merken we dat het best wel kan kloppen. Met dergelijke elementen weef je op een interessante manier de tijd in de architectuur, niet als verwijzing naar een bepaalde periode of stijl, maar als een veruitwendiging van de tijd. Niet toevallig doen we momenteel veel restauraties, waar begrippen als patine en ziel nog een authentieke betekenis hebben.” De tienjarige aansprakelijkheid revisited Van een bouwheer verwachten de architecten op hun beurt dat hij respect koestert voor wat hij krijgt en daar achteraf zorgvuldig mee omspringt. “Sommige opdrachtgevers zien alleen maar het
26 Foto Studio Dann
Carrièreprijs
programma dat moet ingevuld worden, terwijl een goed gebouw
een betonelement waarmee het bedrijf zijn terrein zal afbakenen, en
natuurlijk veel meer is dan dat. Voor ons behoort het tot de taak
dat moet illustreren welke expertise de firma in huis heeft.
van de bouwheer om dat mee te dragen. Sinds een tijdje zijn we
“Na 30 jaar architectuurpraktijk moet je ook nadenken over
daar ferm in. Wij vinden dat een bouwheer de eerste tien jaar na de
wat je nog wil doen. Een van onze persoonlijke interesses is de
oplevering niets aan het gebouw mag veranderen of een andere
kunstwereld. Wij hebben daar goede contacten en tellen er nogal
architect ingrepen mag laten uitvoeren. Als hij dat wel doet, zou in
wat vrienden, die samen met ons zijn gegroeid in hun werk en ons
principe onze tienjarige aansprakelijkheid moeten wegvallen. Als
nu opdrachten toevertrouwen. De inrichting van de Zeno X gallery
je zelf aan de elektrische installatie of aan je auto sleutelt, valt de
heeft het bureau wat dat betreft zeker een nieuw elan gegeven.”
garantie toch ook weg? Nazorg is voor ons een belangrijk begrip, niet zozeer technisch maar wel wat het functioneren van het
De volgende uitdaging
gebouw betreft. Als de Waalse Krook blijvend veel meer bezoekers
“Voor de rest hebben wij een adempauze ingebouwd om enkele
trekt dan was vooropgesteld, willen wij graag mee betrokken
draden op te pikken die al langer rafelden. Om te beginnen komt er
worden bij de vraag hoe we dat kunnen aanpakken. In het Zwin
in 2018 een vervolg op ons eerste boek, dat alweer uit 2006 dateert.
hebben we die afspraak voor het eerst expliciet vastgelegd. Maar
Daarvoor werken wij samen met Christian Kieckens, een van de
niet overal valt dat even goed. Mensen beseffen soms niet wat ze
meest kritische observatoren in de architectuur- en cultuurwereld.
krijgen en welke meerwaarde de architect biedt. Zij beschouwen
Ook met hem stellen we voor deSingel de tentoonstelling Natura
die laatste als een noodzakelijk kwaad of kijken louter naar de
Naturans samen. Met dat begrip bedoelt Spinoza dat je de dingen in
commerciële meerwaarde. Het gevaar is dat, als architecten daarin
jezelf moet zoeken als je jezelf artistiek of anderszins wil uitdrukken.
meegaan, die spiraal alleen maar sneller draait. Dat is duidelijk nooit
Verder volgen er nieuwe lezingen, iets waar ook vraag naar was. En
onze keuze geweest. Vandaar dat we ook niet happig zijn op PPS-
intussen kunnen we ons opladen voor een volgende wedstrijd.”
opdrachten, omdat het commerciële daar over het algemeen een
Wat mag dat worden? “Openbare gebouwen en moeilijke thema’s
sterk bepalende factor is.”
blijven ons uiteraard interesseren en sluiten aan bij ons maatschappelijk engagement als architect. Het Zwin bouwen wij niet voor onszelf, maar
Thuis in de wereld van de kunst
voor de generaties die daar meer over de natuur zullen leren. Hetzelfde
Wat staat er de komende tijd op het programma? De omvorming van
geldt voor de Waalse Krook. Publieke projecten in eigen stad hebben
de Belgacomtoren wordt een grote kluif, waarvan de start der werken
het voordeel dat je er zelf gebruik kunt van maken.”
gepland is voor 2020 of later. Intussen zijn twee slapende projecten
Past sociale woningbouw niet perfect in dat plaatje? “Ja, een
weer tot leven geblazen. Het eerste is de realisatie van een glazen stolp
dergelijke opdracht is ons als het ware op het lijf geschreven.
rond de Transfo in Zwevegem, een ingreep die na de lokale politieke
Door repetitie van bouwelementen, plannen en dergelijke kan je
wissel van de macht tijdelijk werd opgeschort. Het andere is een
daar heel wat verwezenlijken. Ook een meer rudimentair, robuust
kantoorgebouw voor Loveld, de betonexpert wiens prefaboplossingen
materiaalgebruik zou in die sector een goede zaak zijn, want die
onder andere terug te vinden zijn in de uitbreiding van New Tate
woningen worden soms compleet uitgeleefd. Ook de vraag hoe
Modern (Herzog & de Meuron) en in tal van torengebouwen in de
je de bewoners kunt laten groeien, lijkt ons erg interessant. Maar
Londense City. Coussée-Goris architecten hadden deze opdracht
dan zouden wij wel compleet vrij moeten kunnen denken, los van
verworven via een besloten wedstrijd, maar door omstandigheden liet
lastenboeken en rigide regels. Of dat een haalbare kaart is, is een
de uitvoering op zich wachten. Naast het gebouw ontwierpen zij ook
andere zaak.”
■
Jo Crepain Prijzen editie 2017
28
Carrièreprijs
OEUVRE
Van Gendthallen, Amsterdam (NL). Gewonnen wedstrijd (2014) voor de omvorming van een werkspoorhal tot werkruimte voor kinderwagenfabrikant Bugaboo, in samenwerking met GAFPA bureau voor architectuur en stedenbouw. Ingenieursbureaus: BV bouwadvies Strackee / LBP Sight / Ingenieursburo Linssen. De uitvoering is voorlopig opgeschort. Zwin Natuurcentrum, Knokke-Heist. In 2011 wonnen CoussĂŠe & Goris architecten in samenwerking met GAFPA bureau voor architectuur en stedenbouw de wedstrijd voor een bezoekerscentrum, aansluitende infrastructuur en kijkcentrum. Engineering: Studieburo Mouton, Kahle acoustics. Landschapsontwerp: Atelier Veldwerk, Sweco. Tentoonstellingsconcept: Madoc, Koen Van Synghel. Geselecteerd voor de Mies van der Rohe award 2016.
Jo Crepain Prijzen editie 2017
30
Carrièreprijs
OEUVRE
Crematorium Hofheide, Holsbeek. Laureaat van een internationale wedstrijd in 2006, samen met RCR Aranda Pigem Vilalta Arquitectes. Geselecteerd voor de Mies van der Rohe award in 2014 en winnaar van de Provinciale architectuurprijs ‘Patrimonium voor de toekomst’ in 2015. In 2016 door The Culture Trip gelauwerd als een van de 10 meest unieke Belgische bouwwerken en winnaar van de Architizer award in de categorie Religious Buildings & Memorials. Nog in 2016 won het de NAN Prize als beste buitenlands project van een Spaanse studio. In 2017 won dit project de European Architecture Award in de categorie Industry. Jeugd- en recreatiedomein De Boerekreek, Sint-Jan-in-Eremo. Via een Open Oproep (2003) verworven opdracht. “Een gebouw in zo’n mooie omgeving? Het herinnerde ons aan de Riva San Vitale aan het meer van Lugano van Mario Botta, die daar eigenlijk liever niet wou bouwen, maar de opdracht uiteindelijk aanvaardde om erger te voorkomen.” Onderscheiden met diverse prijzen en met een selectie voor de Mies van der Rohe award 2009.
Jo Crepain Prijzen editie 2017
32
Carrièreprijs
OEUVRE
Kanaalsite, Wijnegem. Reconversie van vier bestaande gebouwen tot woonen werkfunctie in samenwerking met Studieburo Mouton en Michel Desvigne Paysagiste (landschapsarchitectuur). Ontwerp 2007, uitvoering 2008-2016. Onderscheiden met de FSC Award 2015. De Waalse Krook, Gent. In 2009 wonnen Coussée & Goris architecten en RCR Aranda Pigem Vilalta Arquitectes de wedstrijd voor een nieuwe stads bibliotheek in het hart van de stad. Ingenieursbureaus: Studieburo Mouton, VK Engineering. Landschapsarchitectuur: TV Coussée & Goris / RCR in samenwerking met Technum. Sint-Lucas, Brussel. Omvorming van een voormalige meubelzaak in Schaarbeek tot architectuuracademie. Ontwerp 1996, uitvoering 1997-1998. In 2002 onderscheiden met een Belgian Architectural Award. ’t Casteelken, Roeselare-Rumbeke. Nieuwe gevel en uitbreiding van een meubelzaak, gevestigd in een voormalige conservenfabriek. Ontwerp 20022003, uitvoering 2003-2004.
Jo Crepain Prijzen editie 2017
34
Carrièreprijs
OEUVRE
Fractal, Roeselare. Industriële bedrijfshal voor Fractal Building Systems (1993). Transfo, Zwevegem. Besloten wedstrijd (2007) voor de herbestemming van een elektriciteitscentrale, in samenwerking met RCR Arquitectes. De laatste fase, de plaatsing van een glazen stolp rondom het gebouw, wordt weldra uitgevoerd. Portussite, Gent. Gewonnen wedstrijd (2015) voor de omvorming van de Belgacomtoren en site tot een geheel van wonen, horeca en hotel, in samenwerking met GAFPA bureau voor architectuur en stedenbouw. Partners: Studieburo Mouton, Exedra en Groep Omgeving. “Dit wordt een van onze mooiste projecten. We krijgen de unieke gelegenheid om in onze eigen stad op een plek aan het water een verticaal gebouw te creëren als pendant voor onze horizontale bibliotheek aan de Waalse Krook.” The Edge. In 2007 wonnen Coussée & Goris architecten samen met RCR Aranda Pigem Vilalta Arquitectes met het ontwerp The Edge de wedstrijd voor een kantorencomplex met woningen en shopping mall te Dubai. Het ontwerp werd omwille van de crisis niet uitgevoerd.
Jo Crepain Prijzen editie 2017
36
Rubriektitel
Be l o f t ev o l Starten d
Arc h i t ec t en b u re a u
Redactie: Architectura.be
Jo Crepain Prijzen editie 2017
‘Dynamisch behoud van erfgoed als uitgangspunt.’
38
Beloftevol Startend Architectenbureau
laureaat Beloftevol Startend Architectenbureau
C a l l e b a u t - a r c h i t ec t e n Sint-Gerolfstraat 32b 9031 Gent 09 395 10 10 info@callebaut-architecten.be
Callebaut-architecten is een jong architectenbureau met een sterke specialisatie in renovatie en restauratie van het architecturale erfgoed. Het bureau focust zich hierbij op de essentie: het ontdoen van het overbodige en het terugbrengen van de intrinsieke waarde met het oog op de nieuwe functie en toekomst.
www.callebaut-architecten.be Callebaut-architecten is ontstaan uit het verlangen en de noodzaak om beschermde monumenten en ander waardevol erfgoed op een rationele en geïnspireerde manier te herbestemmen of te restaureren. Het bureau bestaat momenteel uit een interdisciplinaire mix van twaalf ingenieur-architecten, architecten en interieurarchitecten met ervaring, opleiding en interesse in restauratie en monumentenzorg. Voor Callebaut-architecten ligt de kern in het vinden van een evenwicht tussen het conserveren van de monumentale sfeer van weleer én het sober integreren van nieuwe elementen eigen aan het hedendaags comfort en de mogelijke herbestemming. De constructieve en historische duurzaamheid verdient hierbij prioriteit: “We hebben een onderscheidende aanpak door de grote waarde die wij hechten aan wetenschappelijk vooronderzoek. Pas na een grondige voorstudie kan een scherpe gefundeerde visie en een uitgekiend ontwerp ontstaan op maat van het monument. Hierdoor ontwikkelden wij een specifieke restauratiemethodiek in de techniciteit van het restaureren en duurzame aanpak van monumenten. De afweging tussen herwaardering van het monument en de nieuwe functie-invulling met zijn bouwkundige toestand wordt samengevat in de term ‘dynamisch behoud’. ” Callebaut-architecten engageert zich om ingrepen te doen die zich enten op bestaande gebouwen, zonder afbreuk te doen aan de erfgoedwaarden, maar deze daarentegen te versterken. Door geen genoegen te nemen met standaard oplossingen en gerichte keuzes te maken, streeft Callebautarchitecten naar historisch verantwoorde én ambitieuze architectuur.
■
Jo Crepain Prijzen editie 2017
40
Beloftevol Startend Architectenbureau
P RO J E C T E N
Op het grondgebied van het kasteel Delbecque of Hamelinck in Sint-DenijsWestrem staat een voormalige jachtopzienerswoning. Het huisje is zo’n 250 jaar oud en werd gerestaureerd tot een knusse woning met behoud van zijn originele stijl. Callebaut-architecten neemt sinds 2010 de leiding in het masterplan van Vooruit in Gent. Dit masterplan is geënt op preventief onderhoud en het waarborgen van het restauratieniveau van het beschermde monument. Het barokke Predikherenklooster in Mechelen is vandaag een verwaarloosde ruïne. Callebaut-architecten werkt de komende jaren aan de restauratie en herbestemming van het klooster als stadsbibliotheek. (i.s.m. Hildundk & Korteknie Stuhlmacher Architecten en Bureau Bouwtechniek) Villa Celina dateert van de 19de eeuw (1896) en kent een 18de eeuwse kern van een voormalig boerenerf. De transformatie tot hedendaagse woning gebeurde met respect voor de authenticiteit van het originele gebouw. Callebaut-architecten nam de restauratie van het stadhuis van Diksmuide op zich. De belforttoren is opgenomen op de lijst van Unesco Wereld erfgoed. Het project werd bekroond met de Prijs Wivina Demeester voor excellent bouwheerschap 2016. (i.s.m. ONO architectuur)
Jo Crepain Prijzen editie 2017
‘Arbeidsvreugde is een belangrijke toetssteen voor al onze beslissingen.’
42
Beloftevol Startend Architectenbureau
LAUREAAT Beloftevol Startend Architectenbureau
A r c h i t ec t u u r a t e l i e r De r t i e n 1 2 Peterseliestraat 23 A80 8000 Brugge 050 33 43 95 tom@dertien12.be
Bij Architectuuratelier Dertien12 staat de passie voor het bouwen centraal. Arbeidsvreugde is een belangrijke toetssteen voor alle beslissingen binnen het kantoor. “Projecten moeten de potentie hebben om ons van begin tot einde te blijven boeien”, aldus de architecten.
www.dertien12.be In een oude militaire kazerne in de Brugse binnenstad broeden vennoten Tom Gantois, Lennart Claeys en Peter Bernaerts samen met acht medewerkers op hun ontwerpen. Hun projecten variëren erg qua grootte: van meubilair over kleine verbouwingen naar nieuwbouwwoningen en grotere projecten in de zorg- en publieke sector. Het merendeel van de projecten situeren zich in en om Brugge, en in WestVlaanderen. “Het voelt heerlijk aan om, bevrijd van dagelijks fileleed, te kneden aan onze eigen leefomgeving”, zeggen de Bruggelingen. “We bouwen graag mee aan onze stad. Als antwoord op de sterk historiserende context van Brugge zoeken wij nieuwe, innovatieve manieren om met het erfgoed om te gaan.” Hiervoor gaat het atelier heel selectief en principieel te werk. Projecten moeten de potentie hebben om van begin tot einde te blijven boeien, van de eerste pennenstreek tot de verwonderende vordering op de werf: “Passie, werkvreugde, plezier maken in het bouwen, dáár gaat het bij ons om. Wij houden ervan om gebouwen te ontwerpen waarbinnen onze huidige opdrachtgever zijn/haar verhaal volledig kwijt kan, maar waar iemand anders later een ander verhaal kan schrijven. Wij willen vooruit kijken. Wij hopen ook ten volle met onze architectuur mensen samen te brengen.” Omdat de architecten ervan overtuigd zijn dat niet-architecten vaak heel verhelderende, zingevende en motiverende reacties op hun werk kunnen hebben, nodigen ze elk jaar een kunstenaar uit die reageert op hun ontwerpen. Onder meer Rinus Van de Velde, Yoshiharu Tsukamoto, Honoré d’O en Roeland Zijlstra passeerden al de revue.
■
Jo Crepain Prijzen editie 2017
44
Beloftevol Startend Architectenbureau
P RO J E C T E N
Ter gelegenheid van de Kunsttriënnale werd een drijvend paviljoen op de Brugse reitjes geplaatst, de Canal Swimmer’s Club, als ontmoetingsplek voor de bezoekers, en In samenwerking met het Japanse Atelier Bow-Wow. Het nieuwe dorpshuis in Kortemark is door Dertien12 ontworpen als een rond gebouw dat alzijdig bereikbaar is. Het zal een nieuw ankerpunt in de gemeente worden in het nieuw te realiseren park. Voor de site Jonkhove in Aartrijke werd een veelzijdig ontmoetingscentrum ontworpen, ruimtelijk bepaald door drie clusters: bibliotheek, jeugdhuis en polyvalente zalen. Voor de site Kinderboerderij ontwikkelde Dertien12 een masterplan voor o.a. sportinfrastructuur en jeugdbewegingen. Dertien12 verbouwde twee paviljoenen in De Reke, een tehuis voor nietwerkenden, en creëerde ook een nieuw inkompaviljoen. Dit paviljoen vormt een oriëntatiepunt en wordt ontwikkeld als een ‘boomhut’ in de bosrijke omgeving. In het inkomsas werd een kunstintegratieproject gerealiseerd met Rinus Van de Velde. Het pilootproject ‘Middelpunt’ is een zorghotel in Middelkerke, waarbij de kerngedachte ‘toerisme voor iedereen’ vertaald is in een inspirerend architectuurproject met de nadruk op sociale vakantie en zorg.
Jo Crepain Prijzen editie 2017
In onze gebouwen is niets teveel en niets te weinig.
46
Beloftevol Startend Architectenbureau
LAUREAAT Beloftevol Startend Architectenbureau
H a e r y n c k V a n m e i r h a eg h e a r c h i t ec t e n François Laurentplein 1 bus 5 9000 Gent 09 223 40 23
Haerynck Vanmeirhaeghe architecten zet in op architectuur zonder krullen en kunstgrepen en heeft bijzondere voorliefde voor projecten met een hoge sociale en maatschappelijke relevantie.
mail@havan-a.be www.havan-a.be
De kracht van het werk van Haerynck Vanmeirhaeghe architecten steunt op een uitgesproken aandacht voor een robuuste bouwvorm gekoppeld aan een sterke theoretische onderbouw vanuit de betrokkenheid van beide vennoten in het architectuuronderwijs. De grote aandacht voor bouwbaarheid en materialiteit resulteert in schijnbaar alledaagse gebouwen die stuk voor stuk bewoond en beleefd willen worden, in ruimte die niet schreeuwt maar haar waarde haalt uit haar essentie. Er is niets teveel en niets te weinig. Bert Haerynck verdiende zijn sporen bij Stéphane Beel architecten, José Lluis Mateo en Robbrecht en Daem architecten. Tijl Vanmeirhaeghe werkte voorheen onder meer voor Wim Cuyvers, Ssa/xx en leidde samen met Carl Bourgeois tot 2012 het architectenbureau BARAK. De combinatie van beide expertises resulteerde al snel in een meerwaarde voor de ontwerpen die in de schoot van dit samenwerkingsverband ontstonden. Een eerste samenwerking leidde meteen tot het winnen van de Open Oproep voor de kleuter- en basisschool De Muziekladder in Schaarbeek. “Onze projecten worden gekenmerkt door enkele steeds terugkerende elementen: leesbaar en consequent qua planopzet, toegankelijk en straight forward, duurzaam en vaak low-tech uitgewerkt, wat resulteert in projecten die goed bestand zijn tegen de tijd”, klinkt het. Het architectenbureau wil zich niet in een bepaalde niche nestelen: “De mix van groot en klein, publiek en privaat werkt kruisbestuivend. Het programma en de bouwheer moeten ons vooral toelaten iets bijzonder te maken.”
■
Jo Crepain Prijzen editie 2017
48
Beloftevol Startend Architectenbureau
P RO J E C T E N
Vergaderruimte Kunstenaar Koen van den Broek maakt werk op basis van polaroids die zijn reizen doorheen Amerika documenteren. Het ontwerp voor het atelier is opgevat als een reis langsheen verschillende werelden. In Heusden heeft Haerynck-Vanmeirhaeghe architecten een kleine woonfabriek opgetrokken, letterlijk en figuurlijk. Het gevraagde bouwprogramma wordt vertaald in een eenvoudige tweelagige woning met een vierkante footprint. Opvallende tegelpatronen in de leefruimtes verwijzen naar de oude burgerwoningen van weleer. In Ledeberg heeft Haerynck-Vanmeirhaeghe architecten een woningcluster opgetrokken met vier bescheiden woningen. De bijzondere inplanting op de straathoek in combinatie met de moeilijke bezonning vroeg om een bijzondere woontypologie met veel aandacht voor de buitenruimte. De Muziekladder in Schaarbeek is het eerste gezamenlijke ontwerp van Haerynck-Vanmeirhaeghe architecten. Het ontwerp van de kleuter- en basisschool is opgebouwd rond de basis bouwsteen van elke school: de klas.
Jo Crepain Prijzen editie 2017
50
Rubriektitel
I n n ovat i e f
Arc h i t ec t e N b u re a u
Redactie: Architectura.be
Jo Crepain Prijzen editie 2017
‘a2o is een broedplaats voor experiment en innovatie.’
52
Innovatief Architectenbureau
laureaat innovatief architectenbureau
a2o Vissersstraat 2 3500 Hasselt Timmerhoutkaai 4 1000 Brussel 011 26 03 30
a2o tracht mens en ruimte met elkaar te verbinden. Het bureau heeft steeds de attitude om op zoek te gaan naar maatschappelijke relevantie en collectieve meerwaarde. Zowel vanuit De Silo in Hasselt, maar ook vanuit het nieuwe kantoor in Brussel zet a2o deze visie ook in zijn eigen atelier dagelijks om in de praktijk.
info@a2o.be a2o streeft naar gepaste antwoorden op vragen over architectuur en stedenbouw. Elke oplossing of
www.a2o.be
strategie start met een stedenbouwkundige en landschappelijke reflex. Als het resultaat van onderzoek zijn deze antwoorden soms experimenteel, maar altijd resultaatgericht. Het bureau bedenkt dan ook niet enkel ruimtelijke concepten, maar bouwt deze ook. Vakmanschap staat hierin centraal. Een groep georganiseerd in gespecialiseerde teams laat het bureau toe de verschillende expertises optimaal in te zetten voor elk project. Met een deskundig team van (ir.-) architecten, interieurarchitecten, stedenbouwkundigen en landschapsontwerpers van verschillende nationaliteiten is a2o ondertussen zowel nationaal als internationaal actief. Het bureau vond een inspirerende werkplek in een verlaten industrieel pand in de Hasseltse kanaalzone. Door in te zetten op duurzame ontwikkeling en recuperatie-architectuur gaf het bureau nieuw leven aan het gebouw en blies het ook een nieuwe adem door de hele buurt. a2o is een maatschappelijk geëngageerd bureau dat voortdurend op zoek gaat naar de toegevoegde waarde door met alle betrokkenen in een open dialoog te gaan: “Participatie en co-creatie zijn geen holle woorden voor ons. We bouwen elk project vandaag, maar voor de samenleving van morgen. Ieder project is daarom duurzaam. Dat is onze maatschappelijke opdracht.”
a2o
a2o is tevens een broedplaats voor experiment en innovatie. De interdisciplinaire omgeving met atelier voor architectuur en omgeving
ateliers, laboruimten, kantoren en tentoonstellingsruimten versterkt de uitgesproken onderzoekende houding van a2o.
■
Jo Crepain Prijzen editie 2017
54
Innovatief Architectenbureau
P RO J E C T E N
De voormalige chocoladefabriek in Nerem wordt getransformeerd tot een woonproject. De toekomstige bewoners van dit industrieel erfgoed werden via een participatieproject bij het ontwerp betrokken. Naast de begraafplaats in Lommel is a2o een crematorium aan het bouwen. Het landschapsontwerp gaat op zoek naar het ‘oer-landschap’. In de sobere architectuur staat de natuur centraal. Het is een site waar het thema van ‘de reis’ centraal staat. a2o heeft de Silo in Hasselt opgevat als een experiment voor duurzame ontwikkeling en recuperatie-architectuur. Naast de ateliers van a2o zijn er ook studio’s, labo’s, kantoren en een tentoonstellingsruimte en theaterzaal ingericht. Het Sion masterplan, ontworpen door a2o, maakt de verbinding tussen het centrum van Lier en het natuurlijke karakter van de omgeving van de Netevallei. Het is een schakeling van straten en pleinen en de drager voor een divers woonprogramma. a2o herbestemde het voormalige Clarissenklooster in Hasselt om tot Clarenhof, een woonzorgcentrum met publieke ontmoetingsruimtes zoals de heringerichte kapel die de nieuwe ‘woonkamer’ van het complex geworden is.
Jo Crepain Prijzen editie 2017
‘Een innovatief ontwerpproces is steeds leidend.’ 56
Innovatief Architectenbureau
laureaat Innovatief Architectenbureau
Stramien Mechelsesteenweg 271 bus 5 2018 Antwerpen 03 248 54 02 info@stramien.be
Innovatie zit Stramien in het DNA. Als multidisciplinair ontwerpbureau wil Stramien antwoorden geven op complexe vraagstukken over architectuur en ruimte, vandaag en in de toekomst. Getuige daarvan is hun bijdrage aan Ringland en het akkoord over de Oosterweelverbinding.
www.stramien.be De drijfveer en kracht van Stramien is het streven naar integratie van de disciplines waar het ontwerpbureau zich op toespitst: architectuur, stedenbouw en stadsprojecten. Het bureau gelooft dat openbare gebouwen niet mogen ontworpen worden voor de unieke gebruiken, maar dat ze democratische ruimtes moeten vormen. Stramien gaat voluit voor ontwerpen die mensen gelukkig kunnen maken. Die ambitie vertrekt vanuit een sterk vertrouwen in onze toekomst: “Als ontwerpers staan we immers voor steeds wisselende uitdagingen, maar we geloven in ons vermogen steeds nieuwe antwoorden te formuleren op verschillende terreinen: duurzaam bouwen, collectief denken, mobiliteitsvraagstukken oplossen. Een innovatief ontwerpproces is daarbij steeds leidend.” Stramien streeft niet enkel naar een vitale, economische, maar ook een sociale en intellectuele meerwaarde. Door een progressieve houding probeert Stramien nieuwe evoluties in de maatschappij op de voet te volgen en in zijn ontwerpproces te verwerken. Voor Stramien is ruimte ontwerpen een culturele opdracht. Het bureau geeft daarbij bijzondere aandacht aan duurzame en maatschappelijk verantwoorde oplossingen. Deze vormen het DNA van Stramien. “Grondstoffen, energie en tijd zijn schaars, het meest schaarse goed is ruimte”, meent het bureau. “Daar willen we bij het ontwerpen innovatief en zuinig mee omgaan. Deze conserverende werkwijze verhoogt de leefbaarheid van onze samenleving en houdt plaats vrij voor toekomstige generaties.”
■
Jo Crepain Prijzen editie 2017
58
Innovatief Architectenbureau
P RO J E C T E N
Voor zorgcampus Sint-Camillus in Antwerpen ontwierp Stramien een masterplan dat een bestaand bouwblok hertekent. De zeer grote schaal van de groene ruimte is uniek voor de kernstad. Stramien stond ook in voor het ontwerp en de uitvoering van de eerste bouwfase. Stramien is het ontwerpbureau achter Ringland, het plan om de Antwerpse Ring volledig te overkappen. Het ontwerpteam werkte een plan uit van gescheiden tunnels voor doorgaand en stedelijk verkeer. Ringland kreeg een groot draagvlak en droeg bij tot het akkoord over de Oosterweelverbinding. Stramien ontwierp samen met architectenbureau RAU de nieuwe Campus Zuid van de Karel de Grote hogeschool in Antwerpen. De campus werd een boeiende combinatie van oud en nieuw, met de voormalige koekjesfabriek die deels werd gerenoveerd, deels vervangen door nieuwbouw. De Grote Markt van Turnhout maakte Stramien parkeervrij om het plein weer tot het centrum van de gemeente te maken: het grootste terras van de Kempen, het salon van de stad. Stramien staat in voor de bouw van Cohouding Wijg & Co, een inbreidingsproject dat sterk inzet op duurzaamheid en toegankelijkheid voor een dertigtal gezinnen in Wijgmaal bij Leuven.
Jo Crepain Prijzen editie 2017
‘Vanuit het coöperatieve gedachtegoed ijveren wij voor een betere leefwereld.’
60
Innovatief Architectenbureau
laureaat Innovatief Architectenbureau
OM G E V IN G Uitbreidingstraat 390 2600 Antwerpen - Berchem 03 448 22 72 info@omgeving.be
OMGEVING zoekt in elk stedenbouwkundig, landschappelijk en architecturaal project naast de ruimtelijke ook de maatschappelijke meerwaarde en laat dit engagement doorwerken in zowel onderzoek, ontwerp als uitvoering. Kruisbestuiving staat in het ontwerpproces centraal.
www.omgeving.be OMGEVING is sinds 1973 gebaseerd op dialoog, samenwerking en kruisbestuiving. In de coöperatieve maken meer dan vijftig ervaren en gedreven ontwerpers, van architecten over landschapsarchitecten tot ruimtelijk planners, deel uit van de drie werkvelden Architecture, Landscape Architecture en Urbanism. Zowel inhoudelijk als procesmatig is collectiviteit een kernbegrip voor OMGEVING. Zorgvuldig samengestelde ontwerpteams per project vormen een netwerk van strategische allianties waarbij disciplines en werkvelden zowel intern als extern op maat zijn samengebracht. Deze constante uitwisseling van kennis creëert doorgedreven contextuele analyses, kritische vraagstellingen, levendige discussies, geïntegreerde benaderingen, creatieve en innovatieve maar toch realistische en technisch correct uitvoerbare oplossingen, alternatief onderbouwde denkpistes, persoonlijke relaties, een open houding en een intense dialoog met publieke en private opdrachtgevers. “Ons engagement ligt in het specifiek zoeken naar opdrachten waarin het samenwerken met verscheidene actoren tot een meerwaarde leidt van het bewuste project”, klinkt het. “We zien onszelf als een maatschappelijk strijder voor een betere leefwereld. Deze stellingname is een evenwichtsoefening in het zoeken naar innovatie en het investeren in kwaliteitsvolle ruimte. De gebruiker, medewerker en opdrachtgever werken actief mee in het proces. OMGEVING beschouwt zichzelf niet als externe LANDSCAPE ARCHITECTURE URBANISM
raadgever of consultant, maar als proactieve partner in een intensieve samenwerking.”
■
Jo Crepain Prijzen editie 2017
62
Innovatief Architectenbureau
P RO J E C T E N Drie paviljoenen in roestbruin cortenstaal passen binnen de nieuwe inrichting van het Antwerpse Boekenbergpark en de omvorming van het zwembad tot ecologische zwemvijver. Respect voor de ziel en de genius loci van het Engelse landschapspark vormt de basishouding voor het ontwerp van het masterplan. OMGEVING werkte in navolging van zijn stedenbouwkundige studie voor de herwaardering van de Mahatma Ghandiwijk in Mechelen de renovatie van 88 sociale appartementen en 10 sociale nieuwbouwappartementen verder uit. Rinkkaai, een nieuw stadsdeel vlakbij station Gent-Sint-Pieters, zal transformeren tot een bruisende en duurzame nieuwe woonwijk. OMGEVING stond samen met onder andere KCAP Architects&Planners en evr-Architecten in voor het ontwerp. Het Moment is het belevingscentrum van de Abdij van Averbode. OMGEVING stond samen met B-bis architecten in voor de uitwerking van het scenografisch concept, de architectuuringrepen, de omgevingsaanleg met heropening van de historische vest, de uitwerking van de infodragers en het ontwerp van het meubilair. De nieuwe bibliotheek wordt het dorpsicoon van Zoersel. Het gebouw is het resultaat van een evenwichtsoefening tussen een gebouw op schaal van het dorp en de illustratie van zijn rol als hedendaags publiek gebouw.
Jo Crepain Prijzen editie 2017
‘Integrale duurzaamheid is onze leidraad.’ 64
Innovatief Architectenbureau
laureaat Innovatief Architectenbureau
ev r - A r c h i t ec t e n Goudenleeuwplein 1 9000 Gent 09 228 57 52 secretariaat@evr-architecten.be
evr-Architecten zijn pioniers op het gebied van passiefbouw en integraal duurzaam bouwen. Naast een grote maatschappelijke en culturele betrokkenheid, is het milieuvraagstuk de rode draad en bron van inspiratie voor het architectenbureau.
www.evr-architecten.be Het Gentse ontwerpteam wordt gerund door vennoten Luc Eeckhout, Jan Van Den Broeke en Luc Reuse, die al dertig jaar actief zijn in de Vlaamse bouwwereld. Uit hun projecten blijkt, naast een sterke technische kennis, een grote maatschappelijke en culturele betrokkenheid. “Vanuit een globale visie op de problemen van onze planeet beseffen we dat bouwen, wonen, werken, produceren en consumeren op een duurzamere en eerlijkere manier dienen te gebeuren”, menen de architecten. Het kantoor is eveneens actief in onderzoeksprogramma’s in verband met integrale duurzaamheid en circulair bouwen en staat mee aan de basis van verschillende duurzaamheidsmeters die op dit moment gebruikt worden in Vlaanderen. Naast het aspect energie en klimaat wordt bij evr-Architecten sterk ingezet op mobiliteitsaspecten, verantwoord materiaal- en waterbeheer en flexibiliteit. Ook aan de sociale aspecten van bouwen en plannen hecht het ontwerpteam veel belang zoals betaalbaar bouwen, integrale toegankelijkheid en stimuleren van sociale interactie. Vertrekpunten bij alle projecten zijn steeds: een nauwkeurige analyse van context en bouwprogramma, een intense samenwerking met de bouwheer en een aangehouden zoektocht naar te realiseren meerwaarde op zoveel mogelijk vlakken. Integrale duurzaamheid is daarbij de logica die ecologische, sociale, economische en culturele thema’s integreert. evr-Architecten werkt uitsluitend aan vernieuwende projecten waar consequent op deze thema’s wordt doorgedacht.
■
Jo Crepain Prijzen editie 2017
66
Innovatief Architectenbureau
P RO J E C T E N
Op de site ‘De Ververij’ in Ronse realiseert evr-Architecten een muziek academie, ruimtes voor beeldende kunsten, een dansatelier en een tentoonstellingsruimte. Brede duurzaamheid is de inzet: contextueel, compact, laag-energetisch, correct materiaalgebruik, flexibiliteit, waterrecuperatie,... De nieuwe kleuterschool die evr-Architecten ontwierp voor het Koninklijk Atheneum Etterbeek is gebouwd volgens de passiefhuisstandaard. De nieuwe bedrijfsgebouwen, administratieve hoofdzetel en logistiek- en koopcentrum van Floréac, een grote tuinbouwonderneming, zijn door evrArchitecten opgevat als een monolithische serreconstructie. Op de zorgsite Sint Lievenspoort in Gent verbouwde evr-Architecten een voormalig kloostergebouw tot nieuwe school. Het imposante neogotische complex is volledig ontpit, opgeruimd en opgefrist. De campus iGent van de UGent is duurzaam in de meest brede zin. De grootste milieutechnische uitdaging is de energiezuinige koeling van het datacenter. De restwarmte van het datacenter wordt ingezet als warmtebron voor de rest van het gebouw. Een eigen energie-opwekking gebeurt via de zuidgerichte PV-gevel.
Jo Crepain Prijzen editie 2017
68
Rubriektitel
P ARTN E RS
AD V E RT E NTI E P A G INA
“Het uitzicht was voor ons prioritair bij het ontwerp van de woning. Door in het glas ook de hoek mee te nemen krijg je een extra dimensie, een panoramisch zicht naar buiten” (Bouwheer)
R E NSON
www.renson-sunprotection.be
Weids panorama met zonwering in functie van architectuur De eyecatcher van deze villa in Goes (NL) is een groot glas-op-glas hoekraam dat in de leefruimte uitgeeft op een stukje ongerepte natuur. Op dit panoramisch zicht naar buiten wou de architect geen enkele toegift, ook niet met zonwering, hoe noodzakelijk die hier ook was om de binnentemperatuur ’s zomers binnen de perken te houden. De enige oplossing bleek de Panovista Max buitendoekzonwering van Renson: een screen speciaal ontwikkeld voor glas-op-glas hoekramen zonder storende kabels of geleiders op de hoek. Zelfs met de screen naar beneden blijft het mooie uitzicht op de omgeving behouden.
AD V E RT E NTI E P A G INA R E NSON
Wij brengen uw ideeĂŤn tot leven AD V E RT E NTI E P A G INA V E LU X
innoveert en geeft nieuwe AD V E RT E NTIVELUX E P A G INA inzichten aan uw commerciële en institutionele projecten.
V E LU X VELUX BIM Objects
Snel, eenvoudig & nauwkeurig
DESIGN BETROUWBAARHEID SERVICE
Download ze nu op velux.be/modulairelichtstraten
© 2017 VELUX GROUP ® VELUX, HET VELUX LOGO, CABRIO, INTEGRA, io-homecontrol EN Pick&Click! ZIJN GEREGISTREERDE HANDELSMERKEN GEBRUIKT ONDER LICENTIE DOOR DE VELUX GROEP.
Modulaire lichtstraten door Foster & Partners en VELUX
Step up your BIM! AD V E RT E NTI E P A G INA KUBUS
BIM voor Design & Build Als openBIM® specialisten helpen wij architecten en hun bouwpartners. En dat voert verder dan waardevolle software. OpenBIM is een manier van werken. Dé manier van werken als u het ons vraagt. Wij leveren hiervoor de pakketten en verzorgen de nodige aanpassingen aan de lokale markt en lokale normen. We bieden opleidingen en ondersteuning aan voor bureau’s die de stap willen maken naar openBIM.
Met ARCHICAD werkt u eenvoudig, efficiënt en snel aan alle soorten bouwkundige modellen, van ontwerp tot uitvoering. De unieke performance biedt volledige creatieve vrijheid zonder praktische beperkingen. ARCHICAD is de beste BIM modelleer software op het gebied van visualisatie, documentatie, uitwisseling en samenwerking.
AD V E RT E NTI E P A G INA
Solibri geeft inzicht in de kwaliteit van BIM modellen én legt issues tot in detail bloot. Vergelijk en toets modellen,
KUBUS
waarbij probleemgebieden helder worden gevisualiseerd.
We nodigen u graag uit voor een gesprek om de mogelijkheden voor BIM binnen uw bureau te laten zien.
Geen enkele andere software biedt deze kwaliteitsgarantie terwijl u het gebouw ontwerpt, bouwt en beheert.
BIMcollab is een issuemanagement platform in de cloud. Divisie Vlaanderen Kantoor & cursuslocatie Kempische Steenweg 301/6, Corda Campus - Corda 5, B-3500 Hasselt
www.kubusinfo.be | info@kubusinfo.be
Het is ontworpen voor de multidisciplinaire samenwerking in bouwprojecten waar BIM wordt ingezet. De meest gebruikte BIM software zoals ARCHICAD, Revit, Navisworks, Solibri en Tekla Structures hebben een directe link met BIMcollab; andere pakketten koppelen op basis van BCF-uitwisseling.
AD V E RT E NTI E P A G INA AR C H @ WORK
AD V E RT E NTI E P A G INA ARCHITECT @WORK
ARCHITECT @WORK
ARCHITECT @WORK
AR C H @ WORK
ARCHITECT @WORK
ARCHITECT @WORK
ARCHITECT @WORK BELGIUM
ARCHITECT @WORK SWITZERLAND
ARCHITECT @WORK
THE NETHERLANDS
ARCHITECT @WORK ITALY
ARCHITECT @WORK LUXEMBOURG
ARCHITECT @WORK SPAIN
ARCHITECT @WORK FRANCE
ARCHITECT @WORK DENMARK
UNITED KINGDOM
ARCHITECT @WORK SWEDEN
WWW.ARCHITECTATWORK.COM
GERMANY
TURKEY
AUSTRIA
CANADA
ALIPLAST BRENGT ALLE KENNIS ONDER ÉÉN DAK Aliplast Aluminium Systems profileert zich al 30 jaar als allround systeemleverancier voor al uw aluminium projecten voor ramen, deuren en vliesgevels. Alle stappen in het ontwikkelings-, productie- en afwerkingsproces gebeuren onder 1 dak. Aliplast Aluminium Systems beschikt over een team van ervaren ontwerpers en ingenieurs die u bijstaan bij het uitwerken van al uw ontwerpen.
WWW.ALIPLAST.COM
“Door de lange bakstenen werd de illusie van een stapel oud papier bereikt.�
Wasserstrich Special Rood Salens Architecten, Olivier Salens, Brugge
De ruwe elegantie van Wasserstrich Special Nu in nog meer varianten beschikbaar _ Voor gebouwen met een expressieve hedendaagse vormgeving presenteert de Wasserstrich Special zich als een uitgelezen kandidaat. Karakteristiek voor deze langwerpige gevelsteen zijn het extra lange en dunne formaat en de geschaafde structuur. Dat laatste kenmerk begiftigt de Wasserstrich met sterk visuele en tactiele eigenschappen. De robuuste maar absoluut niet rustieke look & feel komt tot stand door een speciale behandeling met water wanneer de steen wordt gevormd.
Kleurrijker dan ooit _ Ook wat het beschikbare kleurenpalet betreft, biedt de serie Wasserstrich Special ontwerpers alle mogelijkheden tot een hoogstpersoonlijk handschrift. Naast Rood, Grijs en Zwart is de Wasserstrich Special al langer beschikbaar met engobes in glanzend rood (E1), glanzend zwart (E2) en Ecru. Recent werd die kleicatwalk aangevuld met vier heldere tinten in formaat 510 x 100 x 40 mm: Wit, Opaalwit, Grijswit en Kwartsgrijs.
www.wienerberger.be
DIMENSION
AD V E RT E NTI E P A G INA Dimension
DRIEMAANDELIJKS VAKTIJDSCHRIFT VOOR ARCHITECTEN & CONSULTANCY
www.dimension.be
Focus op r u u t c e t i h c r a & w u bo Redactie en vertalingen met kennis van de bouw- & architectuursector
Websitebouwer met bouwexpertise < voor uw website />
AD V E RT E NTI E P A G INA A r c h i t ec t u r a Introductie tot BIM Meest bezochte website voor architecten, interieurarchitecten en ingenieurs
Lazarijstraat 168 - 3500 Hasselt (+32) (0)11 56 19 50 www.palindroom.be - www.architectura.be - www.buildingwebsites.be - www.bimtonic.be info@palindroom.be - info@architectura.be - info@buildingwebsites.be - info@bimtonic.be
Jo Crepain Prijzen editie 2017
Colofon
Deze publicatie verschijnt naar aanleiding van de Jo
arch. Bart Cobbaert (denc!-studio - winnaar editie 1 in de
Crepain Prijzen, een initiatief van NAV, Netwerk Architecten
categorie ‘Beloftevol Startend Kantoor)/ Dirk Boydens (CEO
Vlaanderen. De uitreiking van de tweede editie van deze
Studiebureau Boydens) / prof. dr. ir. arch. Hera Van Sande
Prijzen vond plaats op donderdag 22 juni 2017 in de Aula van
(KUL, VUB, Archipel) en arch. Paul Robbrecht (Robbrecht
de UGent.
en Daem architecten - winnaar editie 1 in de categorie ‘Architectuurambassadeur in het buitenland’). Jurysecretaris:
NAV
Pieter De Groote (coördinator communicatie NAV).
Willebroekkaai 37 – 1000 Brussel Tel. 02 212 26 99
Logistieke partners
www.nav.be
Comma merkenmarketeers (grafisch concept), Twice
info@nav.be
Entertainment (eventbegeleiding), Uitgeverij Elma (concept en lay-out publicatie), Architectura.be (voorstellingsteksten
Deze publicatie werd mede mogelijk gemaakt door Elma
genomineerden), Drukkerij Lowyck (drukwerk publicatie),
Multimedia en Architectura.be, waarvoor onze dank.
L. Capitan (drukwerk uitnodiging), Wim De Vilder (presentatie),
Publicatiedatum: juni 2017.
Ally GraphX (website), Impe Catering.
Voor actuele informatie, zie www.jocrepainprijzen.be
Main Partner Projectbegeleiding
Wienerberger
Pieter De Groote (NAV) / Kris Baetens (NAV) / Jolien Houthoofd (NAV) / NAV-voorzitter arch. Kati Lamens / ir.-arch.
Partners
Arnaud Tandt (freelance redacteur NAV) / Staf Bellens en
Aliplast / arch@work / Kubus / Renson / Velux
Colette Demil (CD Media) , Liesbeth Verhulst (Palindroom).
Media Partners Jury
Elma Multimedia / Dimension / Architectura.be /
Voorzitter arch. Kati Lamens (nationaal voorzitter NAV) /
Bouw & Wonen
ir.-arch. Arnaud Tandt (freelanceredacteur NAV) /
84
Kris Baetens (directeur NAV) / Pascal Cools (directeur Flanders
Met bijzondere dank aan
DC) / arch. Luc Binst (CEO Crepain Binst Architecture) /
Bea Matthys-Crepain, Luc Binst (Crepain Binst Architecture)