Dim43 nl proef3 by NAV

VAKTIJDSCHRIFT VOOR ARCHITECTEN & CONSULTANCY JAARGANG 11 JAN-FEB-MAA 2017 - N43

DIMENSION

Afgiftekantoor Oostende X - P602602 - Driemaandelijks tijdschrift - Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies

ARCHITECT@HOME INGENIEUR-ARCHITECT CHARLOTTE NYS - ORIGIN • PROJECT MAISON STÉPHANE HESSEL NIEUWE BAKEN IN DE STAD - JULIEN DE SMEDT ARCHITECTS • STAD IN DE KIJKER SINT-NIKLAAS • NIEUW ! 4 PROJECTEN IN DE KIJKER

Julien De Smedt Architects © Arnaud Tandt

IMAGINEâ&#x20AC;Ś Ramen, deuren en glasgevels van Reynaers Aluminium

Fotograaf: Philippe Van Gelooven - Architect: Jaspers-Eyers

in al uw ontwerpen.

Uw ontwerp verdient extra aandacht. De raam- en deurprofielen van Reynaers Aluminium vullen perfect uw plannen aan met esthetische en functionele oplossingen, waar u trots op kan zijn. Creatief passen ze door hun veelzijdigheid bij elk ontwerp: modern of klassiek, nieuwbouw of renovatie. Bovendien geven ze uw klanten ook nog jaren extra woonplezier door het beperkte onderhoud, de goede isolatie en het duurzame materiaal.

Info & inspiratie op reynaers.be

VAKTIJDSCHRIFT VOOR ARCHITECTEN & CONSULTANCY

DIMENSION

INHOUD

“Wij kruipen altijd in de huid van een gebouw”

Maison Stéphane Hessel nieuwe baken in de stad

Ingenieur-architect Charlotte Nys, Origin

Julien De Smedt Architects

In Dimension 42, in het artikel

stond wel in voor het masterplan,

het programma van eisen en de

beeld.

RECHTZETTING

Helpdesk 06 Handhaving 18 Infosessie epb 56 Actua 62 Beurzen 67 & 71 News 78

COVER Maison Stéphane Hessel Lees meer op pagina 22 Julien De Smedt Architects © Arnaud Tandt

NIEUW ! 4 projecten in de kijker

Lieven Dehandschutter, Burgemeester Sint-Niklaas

Pagina 26, 38, 48 & 60

ontwerp en verschafte bijhorend

“Ons ontwikkelingsmodel blijft de lobbenstad”

& Associés tekende voor het

het architectenbureau Luc Moulin

uitvoering van het project, maar

DIMENSION

Dat laatste architectenbureau

schreven aan AAVO Architects.

Negundo 4 ten onrechte toege-

(pag. 26), werd het ontwerp van

over Doornik - Stad in de kijker

Bezoek ons op Batibouw: hal 5, stand 5-311

Let’s make things easy.

Als professional weet u dat bouwprojecten echte uitdagingen kunnen zijn. Dus waarom zou u het uzelf nodeloos moeilijk maken? Met L-Ments® hebben we een performante dakoplossing tot de essentie herleid. Het 5-in-1-isolatiesysteem voor hellende daken combineert isolatiemateriaal, geïntegreerde houten verstijvers, houten tengellatten, een meerlaagse kraft-alubekleding en onderdakfolie. Ultralicht, makkelijk te installeren, betaalbaar en toch perfect isolerend: alles wat u nodig hebt voor de energieneutrale gebouwen van morgen. Sterk in al zijn eenvoud. Wedden dat u er zo voor gewonnen bent?

www.recticelinsulation.be

VAKTIJDSCHRIFT VOOR ARCHITECTEN & CONSULTANCY

DIMENSION

VOORWOORD

Periodiciteit Driemaandelijks Hoofdredactie Tilly Baekelandt T +32 (0)56 33 42 72 tilly.baekelandt@fcomedia.be Redactie Staf Bellens & Colette Demil, Philip Declercq, Alex Baumans Reclame-advies Katja Wijffels GSM +32 (0)473 86 59 70 katja.wijffels@fcomedia.be Vormgeving marieke.veys@fcomedia.be Verantwoordelijk uitgever FCO Media: Filip Cossement Boulevard des Canadiens 118, 7711 Dottignies - T 056 77 13 10

In samenwerking met Communicatiecoördinator Pieter De Groote - T 02 212 26 99 Dimension wordt ook verstuurd naar interieurarchitecten - AiNB Version française sur simple demande Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of open-

Less is more. Master, wat is uw plan? De Vlaamse Overheid wil tegen 2050 alle bestaande woningen even energiezuinig maken als de nieuwe. Daarom overweegt ze de ontwikkeling van een nieuw deskundigenprofiel: de renovatieadviseur. Ingebed in gesubsidieerde instanties, zouden die (bijna) gratis advies verlenen: een renovatieplan maken met timing, meetstaten opstellen, kostenramingen maken, energiebesparingen berekenen, de werken begeleiden... Klinkt u bekend in de oren? Deze adviseur zal een wonderwoman of superman moeten zijn om dit zonder uitgebreide vorming en ervaring tot een goed einde te brengen. Een ander heikel punt is dat de focus hierbij grotendeels op het aspect energie ligt. Daardoor blijven een heleboel andere, minstens even essentiële vragen compleet buiten beeld. Nodig is een volledige masterplanaanpak met aandacht voor álle aspecten: de bouwfysische staat van de woning, de ligging en oriëntatie, het comfort van de bewoners, hergebruik van ruimte, toegankelijkheid, een rationele planning van de ingrepen, een optimale kosten-batenanalyse...

Ons advies? Wijs woningeigenaars de weg naar de vele reeds aanwezige, onafhankelijke en bekwame adviseurs op de bouwmarkt. Wij architecten, al jaren gerodeerd in de renovatiemarkt, voelen ons in elk geval geroepen om elke particulier met onze conceptuele, bouwfysische, energetische, ... skills bij te staan, ook bij niet-vergunningsplichtige werken. Zo verdwijnen de door de overheid voorziene premies, fiscale voordelen en andere financiële ondersteuningsmaatregelen niet in het beruchte intergalactische zwarte gat, samen met de broeikasgassen die we net willen voorkomen.

baar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk. De uitgever erkent geen enkele verplichting tot opname van aangeboden

Kati Lamens, Voorzitter Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV) www.nav.be/opinie @navarchitecten

advertenties.

DIMENSION

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

HELPDESK

HELPDESK 01

Ik bouwde twee jaar geleden een nieuwbouw met een aannemingsbedrijf. Nu is er een probleem met waterinsijpeling. Ondertussen is de aannemer op pensioen, zijn vennootschap is hierdoor in vereffening en hij stelt dat zijn tienjarige verantwoordelijkheid niet meer van toepassing is. Klopt dat? Hoe kan ik hem op het matje roepen?

DIMENSION

Het is voor een vennootschap mogelijk om deze stop te zetten. Concreet gebeurt dit door een vereffening van de vennootschap welke wordt gedaan door de vereffenaar. Deze laatste kan evenwel niet zomaar de gehele vennootschap vereffenen zonder rekening te houden met gebeurlijke aanspraken tegen de vennootschap. De tienjarige aansprakelijkheid is van openbare orde. Het lijkt dan ook niet op te gaan dat men zich als aannemer daaraan onttrekt door de aannemingsvennootschap te laten vereffenen. In die optiek is de vereffenaar ertoe gehouden om de nodige provisies te voorzien en de vereffening van de vennootschap pas af te sluiten wanneer de termijn van de tienjarige aansprakelijkheid voorbij is. Doet de vereffenaar dit niet en sluit hij de vereffening toch af, dan is hij persoonlijk aansprakelijk en kan hij in gebeurlijk geval nog worden aangespro-

ken door een opdrachtgever die zich beroept op de tienjarige aansprakelijkheid van de aannemer. Mr. Joris Wouters, Advocaat GSJ advocaten

Een lopende werf loopt vertraging op waardoor de klant al meerdere malen genoodzaakt was om zijn verhuisplannen uit te stellen. De aannemer verwijst telkens naar de uitvoeringstermijn en zijn nog beschikbare werkdagen. Hij houdt hier rekening met de weerverletdagen waardoor hij nu nog een termijn zou hebben van 43 dagen. Op een aantal dagen die hij vermeldt als weerverlet (en die ook zo zijn aangeduid in de KMI-weertabellen), hebben wij bewijs dat hij gewerkt heeft. Nu beweert hij dat hij deze wel degelijk kan gebruiken, ondanks dat er wel gewerkt is die dag. Mag dit? In de overeenkomst is blijkbaar in een uitvoeringstermijn voorzien die gesteld is in werkdagen. In het geval er sprake is van werkdagen moeten in principe worden uitgesloten: zondagen, vakantie- en feestdagen, zaterdagen en dagen tijdens dewelke door de weersomstandigheden

niet kan worden gewerkt. In het Burgerlijk Wetboek is er geen definitie voorzien van een werkdag. In de overheidsopdrachtenreglementering is bepaald dat als werkdagen niet worden beschouwd: de dagen waarop, zoals aanvaard door de aanbestedende overheid, het werken wegens ongunstige weersomstandigheden of de gevolgen ervan gedurende tenminste 4 uren onmogelijk was of zou zijn geweest. Op basis van bovenstaande kan worden geargumenteerd dat er sprake is van weerverlet (en derhalve van een dag die niet als werkdag kan worden aanzien), wanneer de aannemer daadwerkelijk niet heeft kunnen werken door de weersomstandigheden. Er kan gesteld worden dat het enigszins tegenstrijdig is dat de aannemer beweert dat een bepaalde dag als weerverletdag moet gelden wanneer hij op die dag wel heeft gewerkt. De overeenkomst tussen bouwheer en aannemer is mij niet gekend. Evenwel zou ik nog willen opmerken dat de opdrachtgever de aannemer steeds in gebreke moet stellen met betrekking tot het overschrijden van de uitvoeringstermijn en gebeurlijke vertragingsboetes die zij dan nog verschuldigd zijn. Bij gebrek aan zulke ingebrekestelling bestaat het risico dat de bouwheer geen aanspraak kan maken op zijn vertragingsboete (tenzij dit anders is bedongen in de aannemingsovereenkomst). Daarnaast zal met betrekking tot weerverlet

HELPDESK

Mr. Joris Wouters, Advocaat GSJ Advocaten

Een woning is 8 jaar geleden gebouwd. De bouwheer heeft een aantal werken zelf uitgevoerd. Nu is de woning verkocht en contacteert de nieuwe eigenaar mij in verband met een vochtprobleem aan een raam. De schade aan het pleisterwerk is vrij behoorlijk. De nieuwe eigenaar heeft dit vochtprobleem wel gezien, maar de eerste bouwheer zei dat het kwam omdat het raam had open gestaan, maar hij had wel degelijk weet van het probleem. Kan de vorige eigenaar hiervoor als plaatser (’zelfbouwer’) verantwoordelijk gesteld worden? Wat is mijn verantwoordelijkheid hierin? Op de dag van de plaatsing was ik er niet bij en heb ik geen opmerking gemaakt over het ontbreken van de slag. De woning is verkocht zodat er sprake is van een koop-verkoop. De nieuwe eigenaar (koper) kan de vorige eigenaar (verkoper) aanspreken voor verborgen gebreken. De koper zal dan moeten bewijzen dat het gebrek reeds aanwezig was op het ogenblik van de verkoop en dat de verkoper kennis had van dit gebrek. Doorgaans is dit moeilijk te bewijzen. Mocht het gebrek de tienjarige aansprakelijkheid (artikel 1792 en 2270 Burgerlijk Wetboek) in het gedrang brengen, dan kan de koper van de woning de aan-

nemer en de architect op basis hiervan nog aanspreken. Mogelijks kan de zelfbouwer hier als aannemer worden beschouwd. Het gebrek moet dan wel ernstig zijn en de stabiliteit van het gebouw in het gedrang brengen. In dat geval zal de huidige eigenaar nog steeds een fout in hoofde van de aannemer en/of architect moeten aantonen. Dit kan mogelijks gebeuren via een deskundigenonderzoek. Het is voor mij niet mogelijk om in te schatten of de architect in deze een controle- of conceptfout kan worden verweten. Alleszins is er niet zonder meer sprake van een controlefout omdat de architect niet aanwezig was bij de uitvoering van een welbepaald werk. Mr. Joris Wouters, Advocaat GSJ Advocaten

De klant vraagt zijn gevel te bekleden met isolatie en crepi (dikte 13 cm), maar de gevel staat op de perceelgrens. Mag daarop deze extra afwerking aangebracht worden? Kan de buur dit weigeren? Moet dit gedeelte grond overgenomen worden? De bekleding stopt immers 5cm boven het maaiveld.

1. Uit de vraagstelling leiden wij af dat de zijgevel van uw klant zich tot tegen de perceelgrens met het naburige erf bevindt. 2. In principe mag deze perceelgrens, zonder akkoord van de nabuur, niet worden overschreden. De buurman is immers niet enkel eigenaar van de grond, maar ook van de ‘lucht’ die zich loodrecht boven zijn grond bevindt. In zoverre isolatie en bekleding worden aangebracht tegen de huidige zijgevel zou een inbreuk worden gepleegd op het eigendomsrecht van de buurman. Hij kan er in beginsel dan ook de verwijde-

ring van vorderen. U dient aldus de toestemming van de nabuur te bekomen en, teneinde latere bewijsproblemen te vermijden, op papier te zetten. Om volledige rechtszekerheid te bekomen, kan de grond ofwel worden overgekocht of kan een erfdienstbaarheid van overbouw worden gevestigd. 3. De nabuur kan zijn toestemming niet zomaar weigeren. In zoverre hij hier geen (of quasi geen) belang bij heeft, kan een weigering rechtsmisbruik uitmaken. In dat geval is de weigering ook steeds aanvechtbaar bij de rechtbank. Het weigeren van het aanbrengen van een bekleding zal in bijna alle gevallen rechtsmisbruik uitmaken. Het eigendom van de buurman zal hier quasi geen nadeel van hebben. Het nadeel voor het eigen erf bij het niet kunnen aanbrengen van de gevelbekleding is veel groter. Omwille van de grotere dikte van isolatie kunnen de zaken hier anders liggen. Isolatie kan in principe ook aan de binnenzijde van de zijgevel worden aangebracht. Afhankelijk van de concrete omstandigheden kan de buurman hier in bepaalde gevallen over een geldig belang beschikken om de overbouwing te weigeren. Bijvoorbeeld als de overbouwing een toegangsweg op het perceel van de nabuur verhindert of moeilijker maakt of de toekomstige bouwmogelijkheden van de nabuur beperkt. Mr. Nick Pluim, Advocaat GSJ Advocaten

De NAV-helpdesk heeft als doel eerstelijnsvragen van zijn leden op te lossen binnen een redelijke termijn van enkele dagen. NAV doet in dit kader een beroep op een netwerk van adviseurs en specialisten: architecten, UNIZO/Federatie Vrije Beroepen, SBB Accountants & Adviseurs, het advocatenkantoor GSJ Advocaten en het adviesbureau VEKMO. NAV en de beantwoorders zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud en interpretatie van de antwoorden.

DIMENSION

steeds een nazicht in concreto vereist zijn. Zo lijkt het moeilijk voor een aannemer om weerverlet in te roepen wanneer hij bijvoorbeeld enkel nog binnenwerken moet uitvoeren.

@HOME

Ingenieur-architect Charlotte Nys – Origin

DIMENSION

“Wij kruipen altijd in de huid van een gebouw”

@HOME

We hebben afgesproken in de Brusselse Dansaertwijk, waar de medewerkers van het architecten- en ingenieursbureau Origin verspreid zitten over de eerste en tweede verdieping van een oud industrieel pand. De hoge ruimtes, de overvloed aan daglicht en de sobere interne trap creëren een ingetogen sfeer. Na de fotosessie maakt ingenieur-architect Charlotte Nys, medeoprichtster en vennoot van Origin, het zich gemakkelijk voor een lange babbel die geregeld de allures van een roman fleuve aanneemt. Het portfolio van het in restauratie, renovatie en herbestemming gespecialiseerde bureau bestrijkt dan ook een aanzienlijk deel van de historische architectuur in België.

“Is er nood aan meer bescherming? Ja en neen. De manier waarop we met erfgoed omgaan, is veel belangrijker dan bescherming. Maar bescherming kan soms een buffer vormen tegen politieke druk. Essentieel is in ieder geval dat je altijd uitlegt waarom je iets beschermt.”

overhalen om voor ingenieur-architect te gaan.” “Binnen B-Group werd ik geregeld nieuwe domeinen opgestuurd, wat heel motiverend werkte. Eerst boog ik mij over stabiliteitsstudies. Daarna legde ik mij toe op projectmanagement. Nog later hield ik mij bezig met de ontwikkeling van alle technische aspecten voor architecten. Tot slot werkte ik mee aan de restauratie van de torens van het Brusselse stadhuis. Daar is de liefde voor erfgoed ontvlamd.”

Multidisciplinair en Brussels In 2001 stampte Charlotte met twee collega’s van B-Group, Michel Provost en Barbara Pecheur, een eigen bureau uit de grond. “In eerste instantie concentreerden we ons met Origin op restauratietechnieken. Maar als je erfgoed een nieuwe toekomst wil geven, moet je de scope verbreden. Zo vervoegden bijna vanzelf renovatie en herbestemming ons takenpakket. Van een vijfkoppig bureau zijn we in de loop der jaren stelselmatig gegroeid tot het huidige bestand van 32 medewerkers, onder wie vijf vennoten. Stagiairs die zich ontpoppen als goede restauratiearchitecten, blijven hier meestal plakken. Erfgoed is een passie en maakt dat je fier bent op je werk. Daardoor voelen onze mensen zich veel sterker verbonden met het bureau. In het jaarlijkse functioneringsgesprek leggen we onze wederzijdse verwachtingen op tafel. Als een medewerker vertelt dat hij zeker de afloop van zijn lopende dossier wil meemaken, weet ik dat we voor tien jaar goed zitten,

gezien de lange doorloopperiode van de meeste erfgoeddossiers.” Naast architecten en ingenieur-architecten telt Origin een stabiliteitscel van vier bouwkundig ingenieurs. “Oude gebouwen kampen dikwijls met stabiliteitsproblemen. Het is dus handig als je meteen kunt terugvallen op interne ingenieurs. Verder beschikken we over twee interieurarchitecten met een aanvullende opleiding monumentenzorg die vooral instaan voor de voorbereidende studies, en over een kunsthistorica die eveneens geschoold is in monumentenzorg. Hoewel dat zeker geen verplichting is, heeft ongeveer driekwart van onze medewerkers die extra opleiding genoten. Typisch is verder onze tweetaligheid: we tellen ongeveer evenveel Franstalige als Nederlandstalige medewerkers. Omdat het aantal opdrachten in Vlaanderen aanzienlijk hoger ligt, is er wel een grotere drive bij onze Franstalige mensen om Nederlands te leren dan omgekeerd. Buitenlandse medewerkers zijn er niet omwille van de taal. Uiteraard zijn wij als architecten sterk grafisch georiënteerd, maar onze mensen moeten in staat zijn om goede motivatienota’s te schrijven. Erfgoedspecialisten zijn immers dikwijls historici die graag een tekst lezen. De medewerkers moeten ook mondeling de waardevolle kwaliteiten van een gebouw to the point kunnen toelichten. Voor buitenlanders is dat allerminst evident, vandaar het louter Belgische karakter van Origin, met uiteraard de nodige allochtone roots. Omschrijf ons maar als een echt Brussels bureau.” “Of de groei zich verder zal doorzetten, is een open vraag. Voorlopig is het zo druk » DIMENSION

De nieuwe buitenbekleding van het Atomium; het Koninklijk Museum van Midden-Afrika in Tervuren; de Zoo, het stadhuis, de Handelsbeurs en het Havenhuis van Antwerpen; Ieder zijn Huis van Willy Van der Meeren; de Moderne Wijk van Victor Bourgeois; de Opéra de Wallonie in Luik; de Grote Tempel, de Koninklijke Muntschouwburg en de Ateliers van de Munt in Brussel; de Hippodroom van Watermaal-Bosvoorde … Het is slechts een greep uit de ronduit indrukwekkende grabbelton met al dan niet beschermd erfgoed, waarvoor het bureau meewerkte aan de restauratie, renovatie of herbestemming. Verrassend genoeg is Origin ontstaan uit een ingenieursbureau, meer bepaald B-Group, dat in 2004 werd overgenomen door Greisch. Charlotte Nys: “Na mijn studies ingenieur-architect aan de VUB solliciteerde ik bij een engineeringbureau om mijn pure ingenieurkennis verder aan te scherpen. Nochtans had ik bijna voor een opleiding als architect gekozen. Creativiteit zat mij altijd al in het bloed, maar omdat ik ook goed scoorde in wiskunde en wetenschappen, wist mijn entourage mij indertijd te

@HOME

dat we geen buitenlandse opdrachten zoeken of opnemen. Dankzij onze specialisatie is de bouwcrisis compleet aan ons voorbijgegaan. De vraag is wel of we in de toekomst niet de weerslag zullen voelen van de minder rooskleurige openbare financiële toestand. Er is wel marge, want onlangs zijn voor het eerst enkele mensen vertrokken. Wij tellen overwegend vrouwelijke medewerkers, en vorig jaar kenden wij plots een babyboom. Na de bevalling kiezen sommigen dan voor wat meer zekerheid, bijvoorbeeld een job in de administratie.”

Kwaliteitsbewaking door horizontale communicatie

DIMENSION

Een grote uitdaging is het omvangrijke team beheersbaar houden. Charlotte Nys: “Wij hanteren een sterke horizontale organisatie. Omdat je onmogelijk van alle dossiers op de hoogte kan blijven, ontstaat het gevaar dat de aanpak van de verschillende teams kwaliteitsverschillen gaat vertonen. Om dat te voorkomen, wordt elk dossier gestuurd door twee vennoten en wordt er een projectverantwoordelijke aangeduid. Op sleutelmomenten en wanneer dat verder nodig wordt geacht organiseren we brainstormsessies met heel het projectteam. Daar geven de vennoten feedback vanuit een extern standpunt, wat dikwijls voor verrassende impulsen zorgt. ‘Collectieve intelligentie’ noemde

de coach, met wie we de visie van het bureau hebben verfijnd, dat. Dat is kenmerkend voor een dienstenorganisatie waar veel aan reflectie wordt gedaan. Bij de verfijning van de visie was trouwens iedereen betrokken. Eerst hebben we met de vijf vennoten onze waarden vastgelegd, daarna hebben we die oefening nog eens met iedereen overgedaan. Geloof het of niet: de resultaten overlapten elkaar naadloos.” “Communicatie dragen we hoog in het vaandel. Zo hebben we gedefinieerd welke competenties we belangrijk vinden in onze organisatie en waar die zich bevinden. Als stagiairs een bepaalde taak opnemen, weten ze meteen bij wie ze met hun vragen terecht kunnen en krijgen ze eerst een korte opleiding. Dat kan om eenvoudige zaken gaan. Wij hebben bijvoorbeeld een vaste methodiek om een raam, dat moet worden gerestaureerd, ter plaatse op te meten. Zo komen we meteen tegemoet aan de verwachtingen van stagiairs, die dergelijke praktische toepassingen in de opleiding niet meekrijgen. Een keer per maand organiseren we ook een opleiding tijdens een werklunch. Die kan diverse vormen aannemen: een uiteenzetting door een interne of externe spreker, een gezamenlijk bezoek aan een werf, de bespreking van het lastenboek dat we ontwikkelen voor restauraties en waarvoor het team is opgedeeld in kleine groepen.” Medewerkers zijn het kapitaal van een

01. Een van de meest spectaculaire projecten in Antwerpen is het nieuwe Havenhuis van Zaha Hadid Architects. Het tweeledige ontwerp omvat de beschermde en gerestaureerde brandweerkazerne met daarboven het nieuwe bootvormige volume. Origin gaf de voormalige brandweerkazerne door de restauratie een nieuwe invulling en een nieuw elan. © Tim Fisher 02. Origin speelde een belangrijke rol bij de vernieuwing van de Koninklijke Muntschouwburg in Brussel, met de modernisering van onder andere de toneeltoren en de schouwburgzaal met weelderige decors. In de inkomhal werden de verdwenen sas- en haldeuren, ontworpen door Poelaert, gereconstrueerd. © Georges De Kinder

“Bij private opdrachtgevers stuit je sneller op financiële grenzen. Dat maakt herbestemming van bijvoorbeeld kerken er niet gemakkelijker op. Private partners hebben geen boodschap aan musea, die zetten eerder in op residentieel erfgoed.” dienstenorganisatie. Een sterke teamgeest is dan ook een must. “Jaarlijks organiseren we een Origin dag waaraan altijd een zeker maatschappelijk engagement verbonden is. In het verleden hebben we bijvoorbeeld het bureau opgesplitst in vijf teams die, onder coaching van een vennoot, zes maan-

DucoSlide Aluminium schuifpanelen

DucoSlide is een extern zonweringsysteem met schuifpanelen. Ze combineren optimale zonwering met behoud van daglicht en bieden zo een maximum aan privacy! DucoSlide schuifpanelen zijn beschikbaar met ‘LuxFrame’ of ‘SlimFrame’ kaderprofielen met vaste of verstelbare lamellen. Toepasbaar in een enkelvoudig, symmetrisch, telescopisch, BiFold of QuadraFold schuifsysteem.

CONNECT WITH DUCO PALEIS 12, STAND 501 Van 16 tot en met 26 feb. 2017

20121219_Dimension_liggend.indd 23

MONEYPENNY

briefcase designed by Bernadette Ehmanns for HEY-SIGN (2004)

11/01/17 11:53

MOTEK

chair designed by Luca Nichetto | Cassina Contemporanei Collection

UNDER THE BELL

pendant lamp designed by Iskos-Berlin for Muuto (2011)

FELT

felt clock designed by Sebastian Herkner for Leff Amsterdam (2012)

by design

Modulair viltenthat plafondsysteem The Ceiling had to be made Geïnspireerd door het product en de designers, creëerde Hunter Douglas Architectural het plafond dat gemaakt moest worden: HeartFelt®. Meer weten over HeartFelt®? Neem vrijblijvend contact op voor meer informatie. Hunter Douglas Architectural Belgium Industriezone E17/1080 - Dijkstraat 26 - 9160 Lokeren Tel. +32 (0)9 340 44 66 - Fax +32 (0)9 340 44 86 E-mail: info@hunterdouglas.be - www.hunterdouglas.be

170104_Adv HeartFelt_205x132mm_NLFR_BE.indd 1

16-01-17 15:51

other n a t s u j N ot ll in the wa

Nóg lichter, nóg handiger

It’s all about the details

onze focus: • Vederlichte balk (4 kg/m) • Kampioen in renovatie • 7 m (zelfdragend tot 5 m) • Vloersysteem met lichtgewicht vulpotten

SA Briqueteries de / Steenbakkerijen van Ploegsteert nv ∙ Rue du Touquetstraat 228 ∙ 7783 Ploegsteert ∙ T. +32 56 56 56 56 ∙ info@ploegsteert.com ∙ www.ploegsteert.com

@HOME

den tijd kregen om een droomproject te zoeken dat we dan onzerzijds kosteloos zouden trachten te realiseren. Die zoektocht leidde onder andere tot uitstappen naar steden en het realiseren van een film of andere presentatie, allemaal buiten de werkuren. Jammer genoeg kregen we voor het uiteindelijk weerhouden project, de restauratie van Brussel-Zuid, geen groen licht van de betrokken instanties. Vorig jaar wou het team per se de dagelijkse praktijk achter zich laten en echt de handen uit de mouwen steken. In samenspraak met de stad Mechelen hebben we toen een feestzaal, die op het punt stond compleet te worden omgebouwd tot cinema, voor een avond ingericht tot receptieruimte.

Die dag hebben we, opnieuw verdeeld in vijf teams, de hele dag twee klasjes van 12-jarigen op sleeptouw genomen om kennis te maken met het erfgoed in de stad. Dat resulteerde onder andere in een stadsmaquette, opgebouwd met snoepgoed, en in een zintuiglijke benadering van erfgoed. Hoe zie je scheuren? Hoe voel je materialen? Hoe beïnvloedde het geluid van bommen de stad? ’s Avonds vergastten we de kinderen, hun ouders, de mensen van de school en het schepencollege dan op een hapje en een drankje in de feestzaal die we compleet hadden aangekleed. Bij afloop was iedereen doodmoe, maar zo’n ervaring heeft een positieve impact op de teamgeest en vergeet je niet.”

03. De Zoo in Antwerpen is beschermd als monument en als landschap. Behalve de restauratie van de vijf historische gebouwen van Zone Z, namelijk het Neushoorngebouw, Lamagebouw, Rundergebouw, Varkensgebouw en de Egyptische tempel, omvatte de opdracht van het team van architecten het ontwerpen van nieuwe grotere dierenperken, de integratie van het parklandschap van het restaurant, en een nieuwe buffelstal. © Georges De Kinder 04. De openbare baden van Brussel dateren van 1854 . In 1945 werden ze vervangen door de Baden van Brussel, het eerste openbare zwembad. Omdat het perceel zo smal was, kwamen er twee zwembaden, op de eerste en vierde verdieping. Behalve kantoren, kleedkamers, turnzaal, cafetaria en douches zijn er in het complex baden voor mensen die thuis niet over sanitair beschikken. De opdracht omvatte de restauratie en vernieuwing en de toevoeging van een aantal lokalen. © Georges De Kinder

DIMENSION

@HOME

Een eigen karakter In hoeverre verschilt het beheer van een in erfgoed gespecialiseerd bureau van dat van een ‘gewoon’ architectenbureau? Charlotte Nys: “Vooral in het begin kenden wij cashflowproblemen. Voor overheidsopdrachten moet je eerst de volledige studie uitvoeren, vermits het complete uitvoeringsdossier vereist is bij de bouwaanvraag. Pas daarna kan je een factuur sturen. Het kostte heel wat moeite om dat aan de bank uit te leggen en de nodige prefinancierings-

middelen te krijgen, zeker omdat we in het begin niet over eigen middelen beschikten. Intussen hebben we wat werkkapitaal opgebouwd, maar het blijft een moeilijk gegeven. Een ander probleem is de planning, maar daar kampen alle grotere architectenbureaus mee. Onze dossiers slepen al snel tien jaar of langer aan en liggen ondertussen meermaals stil. Je moet dus andere taken zoeken voor de mensen die aan een dergelijk project werken. Verder werken er, gezien de lange doorloopperiode, soms verschillende mensen aan een project.

Dan bestaat het gevaar dat de kwaliteit en authenticiteit van een gebouw uit het oog worden verloren als de aannemer een bepaalde oplossing suggereert of er meerwerken zijn. Daarom maak ik er een erezaak van dat iedereen op kantoor weet wat er waardevol is aan een bepaald gebouw, zodat zij dat indien nodig kunnen doorgeven aan de opdrachtgever en de aannemer. Ook voor de motivatie kan een te lange dossierperiode funest zijn. Alleen al met de analyse van de degradatie van de vele marmervloeren in het KMMA van Tervuren ben je snel zes maanden zoet. Iedereen weet dan ook dat, als het hen te veel wordt, ze gerust bij de vennoten mogen aankloppen met het verzoek even wat frisse lucht op te kunnen snuiven in een ander project.” Ook de aanpak verschilt van die van het traditionele architectenbureau, aldus Charlotte Nys. “Wij profileren ons niet zozeer als architecten, maar kruipen in de huid van een gebouw. We speuren naar de intenties van de architect en naar de waardevolle kwaliteiten van het gebouw, om die met respect te behandelen en er zeker geen afbreuk aan te doen. Om die waardebepaling te maken, wordt een bouwhistorisch onderzoek uitgevoerd dat aangeeft welke delen »

05. Luik gaf de tijdelijke vereniging A.2R.C. – Origin – Architectes Associés de opdracht om de Koninklijke Opera van Wallonië, een 19e eeuws gebouw ontworpen door Auguste Duckers en beschermd sinds 1999, te restaureren en uit te breiden. De imposante decoratieve elementen werden gerestaureerd, van beschilderingen en verguldsels tot lusters en zetels. Het podium en de technische installaties werden vernieuwd en uitgebreid, de toneeltoren verhoogd. Daardoor ontstond er ruimte voor een repetitielokaal en voor bureaus. © Georges De Kinder 06. Jarenlang stond de hippodroom van Bosvoorde, met onder andere het oorspronkelijke gebouw uit 1900 in eclectische stijl, er vervallen bij, een stuk vergane glorie. De restauratie herstelde de kwaliteiten van het gebouw. Inmiddels wordt de renbaan

DIMENSION

omgebouwd tot een recreatiepark met onder andere een klimmuur en schaatspiste. © Origin

Wij brengen uw ideeën tot leven

Modulaire lichtstraten door Foster & Partners en VELUX

VELUX innoveert en geeft nieuwe inzichten aan uw commerciële en institutionele projecten. VELUX BIM Objects Snel, eenvoudig & nauwkeurig

DESIGN BETROUWBAARHEID SERVICE

Download ze nu op modulairelichtstraten.velux.be

jaar garantie

Het maximum van toekomstgerichte condensatietechnologie: de ecoTEC exclusive. Geïnspireerd door de laatste innovaties in condensatietechnologie kijkt Vaillant met de ecoTEC exclusive al volop naar de toekomst. De nieuwe condensatiegaswandketel beschikt over het nieuwe All Gaz-systeem dat zorgt voor een maximale efficiëntie en flexibiliteit. Meer nog: het is ook het eerste product in een lange rij dat het Green iQ-label draagt. Onder die noemer verzamelt Vaillant de reeks producten die optimaal gebruik maken van hun energiebronnen en zo heel duurzaam zijn. Extra comfort made in Germany krijg je met de geïntegreerde internetverbinding waarmee je de verwarming vanop afstand bedient. Haal het maximum van efficiëntie ook in huis: krijg nu 5 jaar* garantie op de ecoTEC exclusive. Kijk voor meer info op www.vaillant.be/ecoTECexclusive

Het goede gevoel de juiste keuze te maken.

Condensatieketels Zonne-energie Warmtepompen

energieklasse

*Actie is geldig tot en met 31 december 2017. Voorwaarden op www.vaillant.be/ecoTECexclusive

De ecoTEC exclusive met Green iQ. Het maximum.

@HOME

Innovatie als extra motivator Hoewel de globale problematiek van erfgoed een aantal vaste uitdagingen kent (stabiliteit, veiligheid, energie en duurzaamheid, functionaliteit, toegankelijkheid …), heeft elk project zijn specifieke affiniteiten en uitdagingen. Een

individueel traject is dan ook altijd de enige aangewezen methode. Over wat dat in de praktijk van Origin betekent, kan Charlotte Nys dagen vertellen. Over de oude techniek van loden voegen in natuursteengevels zoals in de torens van het Brusselse stadhuis bijvoorbeeld, een project dat dateert uit haar periode bij B-Group. Of over de manier waarop Origin de geometrie van het gebouw dat zij in de Moderne Wijk in Ganshoren onder handen namen, wist te verzoenen met een betere energieprestatie dankzij een amper 3 cm dikke, isolerende bepleistering. In datzelfde gebouw reconstrueerde het bureau in samenwerking met een expert de gedeeltelijk verdwenen glasramen. Even intrigerend is haar verhaal over de intense zoektocht naar een manier om de bestaande stalen ramen in het art deco stadhuis van Vorst te restaureren, in te vullen met dubbel glas en voldoende lucht- en waterdicht te maken. Al die kennis deelt ze gul met de laatstejaars ingenieurs-architecten van de UGent, waar ze een op concrete dossiers geënte cursus restauratie- en renovatietechnieken geeft. Aan de VUB brengt ze derdejaars bouwkundig ingenieurs dan weer ontwerpmethodiek bij, vertrekkende vanuit bestaande gebouwen. Om het werk boeiend te houden en de knowhow binnen het bureau verder uit te breiden, wil Origin in de toekomst nog sterker

07. Sinds 2007 is de tijdelijke vereniging Stéphane Beel Architecten – Origin Architecture & Engineering – Arup NL – Michel Desvigne Paysagistes – Niek Kortekaas Designers – RCR – Daidalos Peutz – Bureau Bouwtechniek belast met de restauratie, renovatie en uitbreiding van het museum MiddenAfrika in Tervuren. Origin staat in voor de restauratie van de gevels, daken, monumentale interieurs en het meubilair. Architectuurhistorisch waardevol zijn de vloeren wandbekledingen in diverse Europese marmersoorten, de beschilderde wanddoeken en de stucwerkdecoratie van de plafonds. © Georges De Kinder

inzetten op innovatie. Daarvoor wordt onder andere gemikt op een samenwerking met doctoraatsstudenten aan universiteiten. Een boeiende evolutie om naar uit te kijken, betoogt Charlotte Nys. Zo zijn er overigens wel meer. “Uiteraard hebben wij intern ook een lijstje met droomprojecten. Daarmee pak je natuurlijk beter niet uit, maar ik wil je wel verklappen dat wij met veel belangstelling kijken naar de evolutie rond de Citroëngarage en naar de toekomst van het Conservatorium in Brussel.” Door Colette Demil en Staf Bellens

www.origin.eu uu

DIMENSION

van het gebouw uit welke periode dateren en hoe het gebouw stedenbouwkundig is geëvolueerd op micro- en macroschaal. Het resultaat is een bundel vol iconografisch materiaal, die de eigenaar meer inzicht biedt in zijn pand en resulteert in een veel grotere betrokkenheid.” In heel wat dossiers wordt samengewerkt met andere architectenbureaus. “Belangrijk is dat de architect met wie we samenwerken een vergelijkbare filosofie over omgaan met erfgoed hanteert. Daarom dringen we altijd aan op een voorafgaande ontmoeting. In het dossier Havenhuis is dat uitzonderlijk niet gebeurd, omdat het bureau van wijlen Zaha Hadid de wedstrijd al had gewonnen toen wij werden gecontacteerd voor de voormalige brandweerkazerne. Aanvankelijk koesterden we enige reserves, maar de samenwerking was uitstekend en zij hadden oor naar onze voorstellen om enkele aansluitingsdetails tussen oud en nieuw wat bij te sturen met het oog op een betere integratie.”

PROJECT HANDHAVING

De nieuwe spelregels voor de omgevingsvergunning Naar jaarlijkse gewoonte sloot NAV 2016 af met een colloquium. Dat was deze keer volledig gewijd aan het thema handhaving. De grootste aandacht ging uiteraard naar de nieuwe omgevingsvergunning en het daaraan gekoppelde handhavingsdecreet, die allebei ten laatste op 1 juni 2017 van kracht worden.

DIMENSION

Zoals iedereen weet, bundelt de omgevingsvergunning vanaf 23 februari de vroegere stedenbouwkundige, verkavelings- en milieuvergunning. Maar terwijl de aanvraag van een omgevingsvergunning voortaan een uniforme procedure kent, volgen de inhoudelijke beoordeling van die aanvraag en de handhaving nog altijd aparte sporen. Voor stedenbouwkundige overtredingen blijft de Vlaamse codex ruimtelijke ordening (VCRO) plus alle uitvoeringsbesluiten bepalend, voor milieuovertredingen is dat het decreet algemene bepalingen inzake milieubeleid (DABM) met de uitvoeringsbesluiten. De spelregels voor de handhaving in de VCRO zijn wel aanzienlijk gewijzigd door het zogenaamde handhavingsdecreet. Bedoeling van die aanpassingen is vooral het gevoel van straffeloosheid

tegen te gaan. Als de politie of een bevoegde ambtenaar in het verleden een proces-verbaal opmaakte naar aanleiding van een stedenbouwkundige overtreding, was de kans op seponering door de procureur des Konings zeer groot. Daarom ligt er in het nieuwe handhavingsdecreet een veel grotere klemtoon op bestuurlijke handhaving, zoals al langer het geval is voor milieuovertredingen. Of de nieuwe, strengere handhaving van toepassing is, hangt af van het moment waarop een overtreding wordt vastgesteld. Voor vaststellingen die dateren van voor 23 februari 2017, gelden nog de ‘oude’ handhavingsregels. Kort samengevat komen die er op neer dat een bouwmisdrijf aanleiding kan geven tot een gerechtelijke straf (geldboete of gevangenisstraf), dat de rechtbank herstelmaatregelen kan opleggen en dat de administratie een stakingsbevel kan uitvaardigen.

Nieuw naast het misdrijf: de inbreuk In de nieuwe bepalingen blijft de lijst van bouwmisdrijven grotendeels dezelfde als voorheen, met als meest voorkomende misdrijf het uitvoeren van werken zonder voorafgaande vergunning of in strijd met de uitgereikte vergunning. Naast misdrijven voerde het handhavingsdecreet een tweede categorie van overtredingen in, de inbreuken. Daaron-

der vallen kleinere overtredingen, zoals administratieve tekortkomingen of tekortkomingen met een beperkte ruimtelijke impact, die vroeger niet of weinig doeltreffend konden worden gesanctioneerd. Wanneer is er sprake van een inbreuk? Dat is onder andere het geval wanneer de bouwheer werken laat uitvoeren zonder een beroep te doen op een architect, terwijl dat wettelijk verplicht is. Ook werken uitvoeren zonder een voorafgaande vereiste melding valt voortaan onder de rubriek inbreuken. Terwijl dat laatste vroeger bijvoorbeeld alleen kon worden bestraft met een GAS-boete (gemeentelijke administratieve sanctie) tot 350 euro (met veel onduidelijkheid over de vraag of die boete eventueel meermaals kon worden opgelegd), zijn de mogelijkheden tot sanctionering vandaag veel ruimer. Inbreuken kunnen worden gesanctioneerd met een bestuurlijke geldboete van maximaal 50.000 euro (x opdeciemen, op dit ogenblik x6). De grootte van de boete is afhankelijk van de ernst, de frequentie en de omstandigheden.

Nieuw: de bestuurlijke geldboete Zowel inbreuken als misdrijven kunnen aanleiding geven tot een bestuurlijke geldboete. De manier waarop misdrijven worden aangepakt, verschilt wel aanzienlijk van het traject dat wordt doorlo-

HANDHAVING

pen bij een inbreuk. Een misdrijf wordt vastgesteld door middel van een proces-verbaal. Dat pv wordt overgemaakt aan de procureur des Konings. Die kan besluiten om het dossier strafrechtelijk te behandelen door een procedure voor de correctionele rechtbank op te starten, een minnelijke schikking voor te stellen of het dossier te seponeren. Voor de rechtbank riskeert de overtreder een geldboete tot maximaal 400.000 euro (x de opdeciemen) en/of een gevangenisstraf van maximaal 5 jaar.

Als de procureur niet overgaat tot een strafrechtelijke behandeling van het dossier, kan hij het dossier overmaken aan de gewestelijke beboetingsentiteit. Die kan dan een alternatieve bestuurlijke geldboete opleggen. Dat kan eventueel met uitstel, met andere woorden: ze zal pas worden toegepast bij een volgende overtreding. De hoogte van de boete hangt af van de ernst en de frequentie van het misdrijf en van de specifieke omstandigheden, en kan oplopen tot 250.000 euro (x opdeciemen).

De overtreder kan zich schriftelijk verweren en eventueel een mondelinge toelichting geven. Tegen het finale besluit van de gewestelijke entiteit kan hij desgewenst beroep aantekenen bij het Handhavingscollege. Dat beroep heeft een opschortende werking. Indien een inbreuk wordt vastgesteld wordt de procureur, in tegenstelling tot voor een misdrijf, daarvan niet in kennis gesteld. Het verslag waarin de inbreuk wordt vastgesteld, wordt direct aan de gewestelijke entiteit overgemaakt en »

ENKELE VRAGEN

In principe niet, maar als u de werken verder opvolgt, loopt u zoals al aangegeven het risico dat u strafrechtelijk aansprakelijk bent voor een misdrijf. Of het om een grote of kleine overtreding gaat, doet er op dat ogenblik niet toe. Achteraf kan dat onderscheid wel een verschil maken bij het bepalen van de geldboete.

Hoe moet u reageren als uw opdrachtgever een bouwovertreding begaat en blijft volharden in de boosheid, ook na uw opmerkingen? De enige reactie die u echt zekerheid biedt, is de samenwerking stopzetten, wat commercieel natuurlijk geen vanzelfsprekende beslissing is. Een schriftelijke overeenkomst met de bouwheer dat de bouwovertreding diens expliciete keuze is en dat u er niet verantwoordelijk voor bent, houdt geen stand in een strafrechtelijke procedure. In een burgerlijke procedure kunt u wel een dergelijke overeenkomst sluiten, maar dan geldt ze alleen ten overstaan van de bouwheer, niet van derden. Als het gebouw later wordt verkocht, bent u dus niet langer gevrijwaard door een dergelijk beding.

Wat doet u het best als de werkzaamheden van start gaan zonder vergunning? Als een bouwheer de werken al van start laat gaan voor de vergunning is uitgereikt en u dat als architect niet weet, kan dat tot een prangende situatie leiden. U kunt immers aansprakelijk worden gesteld op basis van deelneming aan een misdrijf, tenzij u kunt aantonen dat u niet op de hoogte was van de werkzaamheden, wat niet evident is. Hoe wapent u zich het best daartegen? Neem preventief in uw contract met de bouwheer een clausule op dat de bouwheer er zich toe verbindt te wachten met de uitvoe-

ring tot de vergunning is uitgereikt, en dat hij de uitvoering conform die vergunning zal doen. Stuur de bouwheer een mail op het ogenblik dat het aanvraagdossier is ingediend, waarin u vermeldt dat het nu waarschijnlijk nog zo en zo lang zal duren voor de werken van start kunnen gaan. Als u te weten komt dat de werken te vroeg van start zijn gegaan, stuurt u het best meteen een aangetekende brief naar de bouwheer met de melding dat dit onwettelijk is. Als dat alles niet helpt, is de enige juiste reactie eens te meer de stopzetting van de samenwerking.

Waarop moet u zeker letten als u een werf overneemt van een collega? Als u een lopende werf overneemt van een collega, moet u extra voorzichtig zijn. Bezorg de opdrachtgever eerst en vooral uw opmerkingen bij de werken die niet conform zijn, met de vraag die recht te zetten. Zo vangt u meteen ook het risico op dat de opdrachtgever nog illegaal werken heeft laten uitvoeren in de periode dat het dossier van de vorige architect naar u overging. Als u dat niet doet, bestaat de kans dat u achteraf niet kunt aantonen wanneer die werken effectief zijn uitgevoerd, zodat u mogelijk nog in de brokken deelt. Ook in geval van een regularisatiedossier moet u extra attent zijn, omdat de kans op controle dan des te groter is.

Wat met werken na de stopzetting van de controle? Wees op uw hoede als er nog werken worden uitgevoerd nadat u bent gestopt met de controle op de werf. Als er bijvoorbeeld voorwaarden in de vergunning zijn opgenomen over de uitvoering van de verharding en u daarbij niet meer betrokken was, kan dat tot discussies leiden. Opnieuw zorgt u het best tijdig voor schriftelijke bewijzen dat u niet heeft deelgenomen aan de uitvoering van die werkzaamheden. DIMENSION

Moet u een bouwmisdrijf altijd melden aan de gemeente of de orde van architecten?

PROJECT HANDHAVING

komt zo onmiddellijk in het bestuurlijke traject. De gewestelijke entiteit kan een boete opleggen van maximaal 50.000 euro (x opdeciemen). Het procedureverloop en de beroepsmogelijkheid zijn gelijkaardig als voor een misdrijf.

De rechterlijke herstelmaatregelen

Net zoals vroeger kunnen bepaalde instanties herstelmaatregelen vorderen voor de correctionele of burgerlijke rechtbank als een bouwovertreding wordt vastgesteld. Ook hier zijn er enkele verschillen. Naast de gewestelijke stedenbouwkundige inspecteur hebben voortaan ook een gemeentelijk stedenbouwkundig inspecteur, de burgemeester, de procureur des Konings en de rechtbank ambtshalve die bevoegdheid. Niet langer het college van burgemees-

ter en schepenen oordeelt dus collegiaal of herstel moet worden gevorderd, maar wel de gemeentelijke inspecteur of de burgemeester persoonlijk. De vraag is of een door zijn inwoners verkozen burgemeester en een ambtenaar die waarschijnlijk ook in contact staat met het publiek erg geneigd zullen zijn om een dergelijk initiatief te nemen. De herstelmaatregelen die de rechter ook ambtshalve kan opleggen, blijven grotendeels dezelfde, maar de rangorde is aangepast. Voortaan wordt eerst ingezet op een forfaitaire meerwaarde, die ook anders zal worden ingevuld. Bepalend is de schade aan de goede ruimtelijke ordening, en niet langer het volledige herstel van de illegaliteit zoals vroeger. De logische verwachting is dat de te betalen meerwaarde daardoor

KOMT UW VERZEKERING BEROEPSAANSPRAKELIJKHEID ALTIJD TUSSENBEIDE?

DIMENSION

Misdrijven, en dus ook stedenbouwkundige en aanverwante misdrijven in het bouwgebeuren, zijn in strijd met de openbare orde en daardoor op zich niet verzekerbaar. Als u deelneemt aan een stedenbouwkundig misdrijf, bent u dus niet gedekt door uw beroepsverzekeraar. Deelnemen betekent dat u bewust meewerkt aan de overtreding door actief deel te nemen of door schuldig te verzuimen aan uw opdracht. Alleen als u niet bewust heeft meegewerkt aan een overtreding en u dus eigenlijk louter een fout heeft begaan, zal uw beroepsverzekeraar uw burgerlijke belangen blijven verdedigen en de civielrechtelijke gevolgen ten laste nemen. Ook een rechtsbijstandverzekering brengt geen soelaas in geval van een misdrijf, gezien de lijst van uitsluitingen en de bij wet opgelegde beperkingen.

zal dalen, maar dat valt uiteraard af te wachten. De rechter kan de gevraagde meerwaarde eventueel milderen. De andere maatregelen blijven dezelfde als in de oude regeling, namelijk aanpassingswerken en als laatste het herstel in de oorspronkelijke staat of de staking van het strijdige gebruik.

Nieuw: bestuurlijke maatregelen Naast de rechterlijke maatregelen zijn ook bestuurlijke maatregelen mogelijk. Als er tekenen zijn dat er een misdrijf of inbreuk dreigt aan te komen (er worden bv. ergens bouwmaterialen geleverd en gestockeerd), kan de gemeente een raadgeving doen. Als het misdrijf of de inbreuk al is gebeurd, is een aanmaning mogelijk, zeg maar een zachte aansporing via een aangetekende brief om zo snel mogelijk op te houden met de overtreding. Een stap verder gaat het stakingsbevel. Omdat er hiervoor weinig of geen spelregels zijn vastgelegd, kan het bestuur daar flexibel mee omspringen en wijst de praktijk uit dat dit een heel efficiënt handhavingsinstrument is. Nieuw is de bestuursdwang. Die houdt in dat een ambtenaar buiten de rechtbank maatregelen kan opleggen die dezelfde reikwijdte hebben als rechterlijke maatregelen. Ze zijn onmiddellijk en indien nodig ambtshalve uitvoerbaar. In theorie kan dit erg ver gaan, maar de vraag is of de soep even heet zal worden gegeten als ze wordt opgediend. Er is immers nog een uitvoeringsbesluit nodig dat kan bepalen op welke misdrijven en inbreuken deze bestuurlijke maatregelen niet van toepassing zijn. Tot slot kan een herstelmaatregel worden opgelegd met een last onder dwangsom. Dat betekent dat de overtreder per dag dat hij de bestuurlijke maatregelen niet uitvoert een vergoeding moet betalen. Opnieuw kan nog een lijst van inbreuken of misdrijven worden vastgelegd die worden uitgesloten. In beide gevallen is een beroep bij de Vlaamse regering of een gemachtigde mogelijk. Dat beroep heeft een schorsende werking op de integrale beslissing.

HANDHAVING

Wat betekent dit alles nu voor de architect? Door de wijzigingen via het handhavingsdecreet krijgt het bestuur duidelijk meer macht in handen. Gezien de ruimere sanctioneringsmogelijkheden vermindert de kans dat overtredingen ongestraft blijven. U moet dus nog meer dan vroeger de nodige voorzichtigheid, zorgzaamheid en alertheid aan de dag leggen, zowel ten overstaan van de bouwheer als bij de controle van de werf. Omdat elke vastgestelde inbreuk of misdrijf aanleiding zal geven tot een boete (alleen door een strafrechtelijke of bestuurlijke seponering valt daar nog aan te ontsnappen), moet u meteen en gepast reageren op een proces-verbaal of op de mededeling dat er een bestuur-

lijke geldboete zal worden opgelegd. Als architect kunt u ook zelf een bouwmisdrijf begaan door wetens en willens mee te werken aan een misdrijf. Of dat effectief het geval is, wordt telkens beoordeeld op basis van de concrete feiten. Recent werd een architect door het Hof van Cassatie (arrest van 15 september 2015) veroordeeld omdat hij geen opmerkingen had gemaakt over het feit dat er geen hemelwaterputten werden geplaatst, hoewel dat als voorwaarde was opgenomen in de vergunning. Zijn passieve stilzitten werd beschouwd als een actieve deelneming aan een bouwmisdrijf. In een ander dossier had de gemeente minimumoppervlaktes voor appartementen opgelegd. In zijn plannen had

de architect die gerespecteerd, maar de promotor hield er zich in de uitvoering niet aan. Toen een regularisatieaanvraag werd geweigerd, leidden de kopers een rechtszaak in. De architect werd in eerste aanleg vrijgesproken omdat hij de promotor tijdens de uitvoering had gewezen op de afwijking. Vraag is of dat vonnis in beroep zal worden bevestigd. Door Staf Bellens Met dank aan Thomas Sterckx – kabinet van Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege; Sarah Bogaerts – adviseur Ruimte Vlaanderen; meester Yves Loix – GSJ advocaten; meester Jo Van Lommel – GSJ advocaten; Michel Van Droogenbroek – CEA Belgium; Olivier Deswaef – AR-CO.

€

Snel, slim en resultaatgericht prijsaanvragen versturen € € € Beheer je projecten en offertes

Vergelijk prijzen en volg automatisch op

Bespaar tot 40% op elk project

€

€ €

€

DOE ZELF DE TEST OM JOUW BESPARING TE BEREKENEN

WWW.DPAS.BE

DIMENSION

@dpasinfo

PROJECT

Maison Stéphane Hessel nieuwe baken in de stad

Maison Stéphane Hessel in Rijsel is een opvallende realisatie van Julien De Smedt Architects. Gelegen aan de Porte de Valenciennes is dit inventieve gebouw een nieuwe baken in de stad.

DIMENSION

Rijsel is de laatste twintig jaar door de ontwikkeling van Euralille een echte Europese hub geworden. Ten zuiden van dit knooppunt wordt het gebied aan de Porte de Valenciennes verder ontwikkeld. Met de voltooiing van het Maison Stéphane Hessel begin 2016 kreeg die plek zijn eigen baken. JDS / Julien De Smedt Architects, met kantoren in Brussel, Kopenhagen en Shanghai, won de prijsvraag. Het gebouw werd vernoemd naar Stéphane Hessel, Frans auteur, politiek militant en overlever van de concentratiekampen. Het was aan zijn essay “Indignez-vous!” dat de Spaanse Indignados hun naam ontleenden. Het Maison Stéphane Hessel moet een stedelijke katalysator worden en biedt onderdak aan de drie stadia van menselijke groei, van geboorte over adolescentie tot aan volle wasdom. Zo zijn er in het

PROJECT

volume een crèche, een jeugdherberg en het Maison de l’économie sociale et solidaire gevestigd.

Knipoog naar Koolhaas’ streepjescode

gaten geponst zijn (afbeelding 10). Alle aandacht gaat zo naar de uiteinden van het volume. De hoeken zijn afgetopt en opgetrokken zodat er onderaan volledig beglaasde toegangen ontstaan die een link leggen met de omgeving. De afgetopte uiteinden zijn wel beglaasd, bieden zichten op de omgeving en kregen elk een specifieke afwerking. Het meest opvallend zijn de kleurrijke lamellen, hét gezicht van het gebouw aan de kant van het drukke kruispunt (afbeelding 4). De lamellen zijn een knipoog naar de vlag die Rem Koolhaas in 2002 voor de Europese Unie ontwierp. De streepjescode die Koolhaas destilleerde uit de nationale vlaggen zijn hier omgezet in »

Maison Stéphane Hessel is ingeplant op een driehoekig perceel (afbeelding 3). Driehoeken organiseren het hele gebouw. Het hart wordt gevormd door een triangulaire patio (afbeelding 7) die de verschillende programma’s scheidt en verbindt. De driehoekige vorm komt ook terug in het blok met lockers en een keuken van de hostel, de balie in de inkom (afbeelding 1) en de trappenpartijen (afbeelding 5). Ze ordenen de

ruimte. Het blok met de lockers is in pastelblauw uitgevoerd en kreeg nissen met zitplekken. Aan de keuken is de wand verbreed en zijn er zitplaatsen en tafels in uitgehouwen (afbeelding 6 & 8). De keuken genereert zo leven dat zich kan uitspreiden, eens de harmonicaramen openstaan zelfs tot op de centrale patio. Door de nissen, lockers en andere ingrepen worden de noodzakelijke gangen met meerdere functies opgeladen. Ze winnen hierdoor aan betekenis. De buitenzijde van het gebouw kreeg een huid in translucente gevelpanelen van glasvezelversterkt polyester. De weinige ramen in de zijgevels zitten ook gedeeltelijk verstopt achter panelen waarin

06 DIMENSION

PROJECT

lamellen die als zonwering dienen voor deze zuidwestelijke gevel. Alle lamellen zijn een kwartslag verbogen zodat ze bovenaan parallel met de gevel lopen en er onderaan loodrecht opstaan. De vorm lost ook hun bevestiging op in de trapsgewijze uitspringende gevel.

DIMENSION

Door ir.-arch Arnaud Tandt

Op die hoeken moet het interne leven van het gebouw een dialoog aangaan met de buurt. Aan de kant van het kruispunt is een betonnen tribune (afbeelding 2) gebouwd, eronder bevindt zich een fietsenberging. Aan de achterkant waar de straat oploopt langs het gebouw biedt een luie trappenpartij met een verrukkelijke curve (afbeelding 9) de toegang tot het gebouw, aan de toegang van de crèche ligt een pleintje. Waar aan de buitenzijde de interactie op de koppen gevestigd is, zijn de functies binnenin op de patio gericht. Doordat het volume aan de hoeken opgetild is kon deze vorm ook naargelang de activiteiten en oriëntatie ingezet worden. Voor de kantoren zijn dit extra dakramen, bij de jeugdherberg balkons en bij de crèche hoort een terras dat als speelruimte kan dienen. In de eerdere ontwerptekeningen vormden die terrassen en balkons een cascade, die afdaalde tot in een groene patio met enkele bomen. In de realisatie is dit groen gereduceerd tot een solitaire sierboom, apenverdriet, bovenop een lage ziggoerat met blauwpaars glazen steentjes (afbeelding 7). Rondom de ziggoerat bevindt zich nog een ruim terras, maar toch is dit de enige plek waar spielerei het van functionaliteit haalt, en de sculptuur het gebruik van de patio limiteert. Alsof het hart van dit gebouw, indien leeggelaten, niet zou kloppen. Een ongegronde vrees, want de inventieve organisatie en speelse vormgeving maken dit gebouw springlevend.

Luie trappenpartij met verrukkelijke curve

De grote omwenteling

PLS Lambda

Porotherm Lijm-Systeem

1. Sterk & isolerend De perfecte combinatie

λui = 0,185 W/mK fmean≥ 10 N/mm²

90°

2. De ‘rode’ bouwknopenoplossing Het verlĳmd metselwerk behoort tot de isolatieschil De budgetvriendelĳke oplossing

BEZOEK ONS OP BATIBOUW STAND 309, HAL 5

3. Hoger rendement

LIVE DEMONSTRATIES LĲM-SYSTEEM PLS Lambda

Sneller, eenvoudiger, goedkoper

‘Een budgetvriendelĳke oplossing voor de meeste bouwknopen’ Voor het optrekken van binnenmuren vormt verlĳmen een volmaakt alternatief voor metselen. Wielfaert architecten kiest al sinds lang voor het Porotherm Lĳm-Systeem.

Ter hoogte van de funderingsaanzet kunnen tussengevoegde isolerende delen vermeden worden, wat zowel het ontwerpen als de werfcontrole vergemakkelĳkt. Ook de EPB-aangifte verloopt een stuk eenvoudiger.”

Geen tussengevoegde isolerende delen nodig “Met zĳn lambdawaarde kleiner dan 0,20 W/mK biedt PLS Lambda een budgetvriendelĳke oplossing voor de meeste bouwknopen.

www.porotherm.be

Tim Wielfaert Wielfaert architecten

UW PROJECT IN DE KIJKER

Eenvoudig maar krachtig volume verbindt uiteenlopende functies • Nieuwbouw bankkantoor met woning – Koekelare • Ontwerpteam: Achtoptien Architectuur, Architect Devreese Jelle • Jaar van oplevering: 2016

PROJECTBESCHRIJVING Dit project omvat een bank- en verzekeringskantoor op de benedenverdieping en een woning op de eerste verdieping. Het gebouw is strategisch en zeer visueel gelegen ter hoogte van de hoofdtoegang tot de dorpskern. Het uitgangspunt was het realiseren van een zeer rationeel en eenvoudig, maar evenwel krachtig volume die de uiteenlopende functies in harmonie kon verbinden. De baksteenarchitectuur is krachtig met een speelse toets en ontwikkelt zich vanuit de verschillende zichten op het rondpunt met fontein aan de voorzijde van het gebouw. De overhangende luifels afgewerkt in verlijmde baksteen maken van het geheel een technisch hoogstaande architectuur die past bij de allure van het bankkantoor. De zijkant van het gebouw geeft op een discrete manier toegang tot de grote woning op de verdieping, die ook beschikt over een ruim terras.

SPECIALE KENMERKEN • Materialen: schrijnwerk Sapa, steen Vande Moortel Linea 3007 • E-peil 35 (maximum aan zonnepanelen, ventilatiesysteem met zeer hoog rendement, vloerverwarming) • Er werd met bijzondere aandacht ontworpen zodat de zonnepanelen onzichtbaar konden worden opgesteld. uu www.achtoptien.be

DIMENSION

Fotografie Piet-Albert Goethals

Wenst u ook een project in te sturen voor een van de komende edities? Laat dit dan weten via tilly.baekelandt@fcomedia.be

DIMENSION

UW PROJECT IN DE KIJKER

STAD IN DE KIJKER

Burgemeester Lieven Dehandschutter - Sint-Niklaas

DIMENSION

“Ons ontwikkelingsmodel blijft de lobbenstad”

STAD IN DE KIJKER @HOME

De jaarwende was voor Sint-Niklaas extra feestelijk, want in 2017 viert de stad haar 800-jarig bestaan. “Tot zes jaar geleden had ik nooit durven dromen dat ik dit als burgemeester in goede banen zou mogen leiden”, aldus Lieven Dehandschutter, die zich nog levendig herinnert hoe hij als negenjarige in 1967 mee 750 jaar Sint-Niklaas vierde.

industrie en de spoorlijnen Antwerpen – Sint-Niklaas en Mechelen – Terneuzen onze stad mee vorm gaven.”

Art-deco wandelingen We maken de sprong naar 1995, het jaar dat Lieven Dehandschutter voor het eerst schepen werd met de bevoegdheid cultuur. “Uit die periode dateert mijn gevoeligheid voor het unieke patrimonium van Sint-Niklaas en gaf ik de aanzet tot de art-deco wandelingen. Hoe onderscheid je je als centrumstad? Onze eerstelijns USP’s waren uiteraard de grootste Grote Markt van België, de luchtballons die daar jaarlijks opstijgen en Sinterklaas. Maar even sterk, zij het iets meer nichegericht, waren ons architectuurpatrimonium en de fantastische verzameling rond Mercator. Daarover beschikken we dankzij de stichter van de Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, dokter Jean-Hubert Van Raemdonck, die in de 19e eeuw meerdere atlassen en vooral de fantastische globe heeft aangekocht. Samen met de literaire Reinaertsage geeft dat Sint-Niklaas met zijn 75.000 inwoners een eigen identiteit binnen het Waasland.” Stadsvernieuwing deed met mondjesmaat zijn intrede. In 2005 werd de Grote Markt onder handen genomen, in 2003 was het de beurt aan het Stationsplein. “Over de Stationsstraat, de centrale winkelstraat tussen het Stationsplein en de Grote Markt, vond de toenmalige meerderheid geen overeenstemming. Daardoor bleven private investeringen achterwege en boerde de straat zienderogen achteruit. Dankzij afspraken binnen het toenmalige kartel CD&V – N-VA werd ik in 2009 sche-

“Wij werken gefaseerd aan een rondweg waarnaar we het doorgaand verkeer en het interne verkeer tussen de verschillende stadswijken willen afleiden.”

De Grote Markt als ringweg Vandaag staan er enkele belangrijke initiatieven en projecten op het getouw. Om te beginnen is er de mobiliteit. “Bij gebrek aan vesten of grachten hebben wij in tegenstelling tot de meeste centrumsteden geen stadsring. In feite is onze ring de Grote Markt en het OnzeLieve-Vrouwplein, waar het gros van het verkeer passeert, ook als het niet in het stadscentrum moet zijn. Daarom werken we gefaseerd aan een rondweg waarnaar we het doorgaande en het interne verkeer tussen de verschillende stadswijken willen afleiden. Voor dat laatste werd een wijkcirculatieplan ter consultatie voorgelegd aan zeven stadswijken. Bedoeling is om tegen het voorjaar van 2017 alle suggesties te verwerken en een aangepast voorstel te presenteren. Een uitdaging, want de wijken koesteren soms tegenstrijdige verwachtingen en je moet tevens het stadscentrum bereikbaar houden voor mensen die hier werken of winkelen. We denken concreet aan stadsrandparkings aan enkele grote invalswegen, vanwaar je met de fiets of het openbaar vervoer de resterende anderhalve tot twee kilo- » DIMENSION

Het recht is het domein waarin hij is opgeleid; geschiedenis, aardrijkskunde en linguïstiek zijn de percelen waarin hij graag en veel grasduint, geeft Lieven Dehandschutter bij de aanvang van het gesprek mee. Waarop een goed gedocumenteerde en met veel humor doorspekte uiteenzetting volgt over het ontstaan in 1217 van de gloednieuwe parochie Sint-Niklaas, zo gedoopt naar de beschermheilige van handelaars, reizigers en marktkramers. “Tot dan maakte de vestiging op het kruispunt van de noord-zuidas Hulst/Lessen en de oost-westas Antwerpen/Gent deel uit van Waasmunster, dankzij haar ligging aan de Durme de oudste parochie van het Waasland. De toenmalige pastoor van Waasmunster vond dat de bewoners van de vestiging hier wel heel lang wachtten om hun kinderen te laten dopen en te weinig zichtbaar waren in zijn kerkdiensten. Daarom pleitte hij bij de bisschop van Doornik voor de oprichting van een nieuwe parochie. Toch wel een schril contrast met de fusie van parochies die we vandaag beleven. De beslissing van de bisschop moest dan het fiat krijgen van gravin Johanna van Constantinopel, vanuit een actueel standpunt niet meteen een schoolvoorbeeld van administratieve vereenvoudiging.” “Dat we geen middeleeuwse stad zijn, zie je aan de afwezigheid van vesten en poorten, het ontbreken van een stedelijke cultuur waardoor het zelfbeeld van de Sint-Niklazenaar niet overweldigend is, en het gebouwenpatrimonium dat niet verder teruggaat dan de 17e eeuw, hoewel onze Nicolaaskerk veel oudere roots heeft. De echte stedelijke ontwikkeling begon hier pas in het midden van de 19e eeuw toen textiel van een huisnijverheid evolueerde tot een fabrieks-

pen van economie en middenstand. Via de nodige pendeldiplomatie wist ik het dossier te deblokkeren met als wortel een slordige 900.000 euro aan subsidies die aan een deadline gebonden waren. Mijn partijgenoten verklaarden mij gek, want ik ging in 2012 als challenger de verkiezingen in, op het ogenblik dat heel de straat was opgebroken. Maar in oktober 2013 mocht ik als burgemeester de vernieuwde Stationsstraat openen.”

Bespaar op energie, niet op comfort & design

Volledig raam

Uw tot 0,65 W/mÂ˛K

glasvezel

PVC hardschuim

staaldraad www.deceuninck.be

Zendow#neo Standaard/Premium

Ramen & deuren

STAD IN DE KIJKER @HOME

01. Den Beenaert, een 3,8 ha grote nieuwe verkaveling met sociale koop- en huurwoningen en bouwgronden tussen de 250 m² en 450 m², is ingeplant in het binnengebied Plezantstraat-Heistraat-Wegvoeringstraat. Belangrijk was de maximale integratie in het project van het bestaande parkbos en van de waterlopen om meer woonkwaliteit te genereren. arQ architectenstudio participeerde in het project via het ontwerp van een gebouw met 48 appartementen. © Koen Van Damme 02. Voor het concept van het nieuwe woonerf De Weverij van Cores Development liet het architectuurbureau IN[AR]CO zich inspireren door de industriële geschiedenis van de site. Het project, goed voor 209 wooneenheden, ligt op de terreinen van de vroegere textielfabriek Schoeters-Bruggeman. Vandaar ook de specifieke namen van de residenties: Bobijntjes voor de woningen en Ververij, Teintuur en Twijnderij voor de assistentiewoningen. ©IN[AR]CO

Daarom is besloten een nieuwe ziekenhuiscampus te bouwen langsheen de N41, vlot bereikbaar vanuit het centrum en vanuit de regio. Volgens de huidige timing zullen de werkzaamheden in 2022 van start gaan en in 2027 worden opgeleverd. Ik hoef u niet te vertellen dat de verwerving van gronden, de onderhandelingen met de Vlaamse overheid onder wie de N41 ressorteert en de integratie van een stadsrandparking een heus titanenwerk betekenen. Tot slot werken we aan een oostelijke tangent, met een nieuwe afrit Sint-NiklaasOost op de E17, zodat het verkeer uit de richting Antwerpen niet langer langs de Grote Markt hoeft te passeren.”

de leefbaarheid en levenskwaliteit in de stad is dat ongetwijfeld een pluspunt. Iedereen wil groen en recreatieruimte op wandelafstand. Maar ik begrijp ook de bekommernissen van de mensen die de waarde van hun als bouwgrond ingekleurde eigendom plots in het gedrang

De lobbenstad Richtinggevend voor de stadsvernieuwing is al sinds jaren de idee van een lobbenstad. “Dat stadsontwikkelingsmodel volgens een radiale structuur van compacte stadslobben met daartussen een netwerk van blauwgroene vingers die de natuur tot in het hart van de stad brengen, sluit aan bij onze morfologie, met tamelijk veel groen in het centrum. In plaats van het centrum verder vol te bouwen en het groen naar de rand te dringen, willen we de ontwikkeling concentreren rond de historische in- en uitvalswegen. Een ambitieuze keuze, maar zonder visie borduur je hier en daar lapjes zonder samenhang. Voor

DIMENSION

meter naar het centrum kunt overbruggen. Uiteraard hangt de realisatie af van een heleboel randvoorwaarden: RUP’s moeten worden aangepast, juridische knopen ontward, de nodige financiering gevonden.” “In dat mobiliteitsplan past ook de locatie voor het nieuw te bouwen AZ Nikolaas. Onze twee plaatselijke ziekenhuizen zijn in 2007 samengesmolten tot een regionaal ziekenhuis, dat sterk in volume is toegenomen en daarom uit zijn voegen barst. Het extra verkeer verstikt de woonwijk waar het ziekenhuis zich nu bevindt, terwijl die woonwijk de groei van het ziekenhuis belemmert.

STAD IN DE KIJKER

“Het stadsontwikkelingsmodel van de lobbenstad sluit aan bij onze morfologie, met tamelijk veel groen in het centrum.” zien komen. De vertaling van die visie in plannen met een juridische afdwingbaarheid en beleidsmatige, juridische en financiële consequenties is dan ook geen sinecure. Voor elke potentiële ontwikkeling moeten we een gepaste balans vinden tussen al die verwachtingen en bekommernissen. Een mooie realisatie is de Clementwijk, een verkaveling die al jaren als voorbeeld van een duurzame wijk fungeert. We hebben daar met het oog op de waterhuishouding geen tabula rasa gemaakt, maar zijn landschappelijk uitgegaan van de bestaande inde-

ling. Daardoor valt het aantal velden en akkers van voorheen nagenoeg samen met de huidige bouwpercelen.”

03. Op de site van een voormalige houtzagerij,

Nieuw beeld voor het stadshart

appartementen. Caan Architecten stond in voor het

Twee geplande projecten die een serieuze impact zullen hebben op het stadshart, zijn de herbestemming van de oude VTS schoolsite aan het Onze-Lieve-Vrouwplein tot woonproject, en de omvorming van het Hendrik Heymanplein aan de zuidkant van de Grote Markt tot parkzone. Daarnaast zijn er tal van projecten gerealiseerd of in aantocht, al dan niet via een samenwerking tussen de private sector, de twee sociale huisvestingsmaatschappijen en het intergemeentelijk samenwerkingsverband Interwaas. Huisvesting is een kernthema.

DIMENSION

op wandelafstand van het station en het centrum en ingebed in een autoluwe omgeving, realiseert Re-Vive 60 woonentiteiten, zowel woningen als ontwerp. Alle woningen in ’t Fineer, de toepasselijke naam van het project, zijn Bijna Energie Neutraal en uitgerust met milieuvriendelijke en technologische energieoplossingen. ©Re-Vive 04. In het centrum krijgt de VTS-site, die vrijkwam na de verhuizing van de Vrije Technische Scholen, fasegewijs een nieuwe invulling met als rode draad de combinatie van wonen en culturele infrastructuur. De voormalige herenwoning, refter en kapel worden omgevormd tot meergezinswoningen, de vroegere katoenfabriek opgedeeld in vijf rijwoningen met tuin. Het tussengebouw en het voormalig Technisch Instituut voor Breikunde krijgen een overwegend culturele bestemming. Het masterplan is van Nero architecten. De renovatie, restauratie en omvorming in opdracht van de publieke partners werd toegewezen aan het ontwerpteam Volt architecten – Blaf – denc!-studio.

Garagepoorten en aandrijvingen

Aluminium voordeuren

De perfecte glazen balustrade Het Litefront systeem, met zijn geraffineerd

Garagepoorten en voordeuren in partnerlook

bevestigingssysteem

dat in de hoogte regelbaar is, opent nieuwe perspectieven voor moderne glazen balustrades. De hedendaagse

architectuur

aan

voorkeur

geeft

eenvoudige

vormen en strakke lijnen. Litefront beantwoordt perfect aan deze trend en zorgt tegelijkertijd voor een veilig en toch ongehinderd uitzicht op de omgeving. Dit resulteert in een grotere inval van het daglicht en meer transparantie. Hoewel polyvalent en eenvoudig te plaatsen beantwoordt het toch aan de hoogste architectonische eisen.

Europa’s grootste gamma deuren en garagepoorten • Garagepoorten en aandrijvingen voor garage poorten en inrithekken met BiSecur-radiosysteem

• Voordeur ThermoCarbon, wereldkampioen warmteisolatie* en de beste in zijn veiligheidsklasse*

• Garagepoorten en voordeuren in hetzelfde design tot

0,47 W/(m²·K)

* UD-waarde bij aluminium voordeur ThermoCarbon

Batibouw 2017

van 16 februari tot 26 februari

T: +32 (0) 3 820 34 43 F: +32 (0) 3 820 35 43 Dejond nv Terbekehofdreef 55 - 59 2610 Wilrijk (Antwerpen)

buildingsystems@dejond.com www.dejond.com www.litefront.be

RC4

Paleis 4 Stand 4417

* Aluminium voordeur ThermoCarbon met standaard veiligheidsuitrusting RC 3 (RC 4 optioneel)

www.hormann.be • info@hormann.be Tel.: 012 399 222 • Fax: 012 399 211

Perfect Finish

app

Ontdek hoe u een mooi en strak interieur bekomt dat vele jaren meegaat!

Met de PERFECT FINISH app ervaart u verschillende afwerkingsmogelijkheden binnen de droge afbouw. Gebruik de app samen met uw klanten!

Ontdek de Perfect Finish app!

zoekwoord: Best Finish

STAD IN DE KIJKER @HOME

Het primaat van de participatie Naast dienstverlening, duurzaamheid en diversiteit is participatie een van de transversale beleidsthema’s. “We hebben nu een specifiek bevoegde schepen die goed werk levert, maar vooral voor de nieuwe projecten is er nog werk aan de winkel wat de administratieve ondersteuning betreft. Voor de geplande aanpak van de stationsomgeving Noord

heeft een groep burgers bijvoorbeeld gebruik gemaakt van de decretale mogelijkheid om zelf een voorstel te doen aan de gemeenteraad. Hun punten van kritiek hadden betrekking op de hoogbouw, de versnippering van het groen en het gebrek aan participatie. De gemeenteraad had daar oren naar en doet haar huiswerk nu over.” “Anderzijds kent inspraak ook zijn beperkingen. Gezien de financiële situatie van de stad hebben we een serieuze saneringsronde achter de rug, waarvoor soms moeilijke beslissingen op het programma stonden. Zo hebben we de inzameling van het huishoudelijk afval overgeheveld van de stad naar de intercommunale, die het uitbesteedt aan een private firma. Daar is heel wat heisa rond ontstaan met veel protest, stakingen, een petitie en als culminatie een volksraadpleging. Voor die laatste kwam amper 17% van de kiesgerechtigden opdagen. Van hen gaven 85% de vakbonden en de oppositie gelijk. Maar vermits dat ‘neen’ amper 15% van de kiesgerechtigden vertegenwoordigt, weigerden we om toe te geven. Daarmee werden we even een referentiepunt, want veel andere steden en gemeenten hebben toen opgelucht gereageerd: als je daaraan toegeeft, is het hek van de dam.” De tevredenheid over het college zit volgens de recente cijfers in de lift. “Na de aanvankelijke twijfels over de ‘onnatuurlijke’ coalitie van N-VA, sp.a en Groen ziet iedereen nu dat er een visie is, dat er resultaten worden geboekt en

05.Het Welzijnshuis, een ontwerp van Els Claessens en Tania Vandenbussche van ECTV architecten, is de thuisbasis voor de sociale dienst, het OCMW en alle welzijnsdiensten van de stad. De nieuwbouw is een vierkant, compact en energiezuinig gebouw van ruim 6.000 m², met een ruime publiekszone, een multifunctionele centrale patio en een ondergrondse parking. De publieke delen liggen aan de straat, de personeelsingang en de burelen langs het park. Overgangen en doorzichten kregen veel aandacht: een luifel leidt naar een hoge inkom met doorzicht naar de patio, de infobalie vormt de kern van het gebouw. ©Hilde D’haeyere.

dat die resultaten kwaliteitsvol zijn. Ik mag uit naam van de meerderheid dan ook claimen dat de stad na jaren van aarzeling en stilstand eindelijk weer een dynamiek kent.”

Onroerend en immaterieel erfgoed Zoals het een burgemeester van SintNiklaas betaamt, is Lieven Dehandschutter nauw verbonden aan het SintNicolaasgenootschap, de vzw die werkt rond de figuur, de legenden en de sagen van de goedheilige sint. “Ik stond in 1989 mee aan de wieg van het genootschap, ben er 24 jaar voorzitter geweest en heb dat statuut gezien mijn vele verplichtingen sinds enkele jaren ingeruild voor de titel van erevoorzitter. Ons pronkstuk is het huis van de Sint, een pand uit de jaren 1930 in de Stationsstraat dat vroeger eigendom was van een textielfabrikant. Het stadsbestuur heeft DIMENSION

“Begin 2016 telden we 75.143 inwoners, van wie er circa 50.000 in de kernstad wonen, 10.000 in de westelijke deelgemeente Belsele, 7.500 in het nog westelijker Sinaai en 7.500 in het noordoostelijk gelegen Nieuwkerken. Naast de traditionele verkavelingen en de renovatiegolf die vooral kleinere arbeiderswoningen met een beperkt comfort aanpakt, tellen we nogal wat inbreidingsprojecten. Heel wat binnensites van textiel- en andere fabrieken kwamen in de jaren 1970 en 1980 leeg te staan door faillissementen, verhuizing naar industrieterreinen of delokalisatie. In plaats daarvan kwamen er garages, bergplaatsen en al dan niet vergunde ateliers met soms gevaarlijke of hinderlijke activiteiten. Zowel de stad als de private investeerders hebben die intussen ontdekt en realiseren er volop projecten. We zoeken ook naar nieuwe formules. Zo werden voor de uitbreiding van de Clementwijk gronden ingebracht door verschillende partners en gebeurde er een soort herverkaveling.”

STAD IN DE KIJKER

de woning in de jaren 1980 gekocht om er haar schilderijencollectie in onder te brengen. Op de leegstaande verdieping hebben we in 2004 de winterresidentie van Sinterklaas in Vlaanderen ontdekt. We hebben de heilige man gevraagd of we die plek tijdens de Sinterklaasperiode toegankelijk mochten maken voor kinderen en hun ouders en grootouders. In een tijdsspanne van 25 dagen hebben we daar eind 2016 meer dan 38.000 bezoekers uit heel Vlaanderen en zelfs Wallonië onthaald. Die konden kennismaken met het bureau van de Sint met zijn fameuze boek, zijn salon, badkamer, eetkamer, het sintelijk toilet, de kamers van de zwarte pieten met een apart bed voor de hoofdpiet en stapelbedden voor zijn secondanten en noem maar op. Aan alle details is aandacht besteed. Zo gebruiken de pieten schoorsteenkoppen als nachtkastje, zie je in hun badkamer hier en daar roetvegen, zijn er een pakjeskamer en een oefenkamer waar pieten leren daklopen en pakjes gooien.”

DIMENSION

Zoals vele steden en gemeenten staat ook de toekomst van de parochiekerken hoog op de agenda in Sint-Niklaas. “Van de 12 parochiekerken is er al eentje herbestemd. In de H. Hartparochie, een nieuwe wijk uit de jaren 1920 in art deco en modernistische stijl, heeft de stad de kerk, het klooster en de parochiezaal gekocht. Met projectsubsidies uit het grootstedenbeleid worden het klooster en de parochiezaal omgevormd tot een woonproject. De kerk, die beeldbepalend was voor de wijk en de omgeving, blijft behouden en wordt herbestemd tot ontmoetingscentrum. Met haar mooie, rechthoekige binnenruimte zonder dwarsbeuken en zijkapellen leent ze zich daar perfect toe. Intussen werden daar al filmprojecties en feesten georganiseerd en vierden de scouts er Nieuwjaar. Wat er met de andere 11 kerken, waaronder zes beschermde, zal gebeuren valt nog te bekijken.” Door Colette Demil en Staf Bellens

06. Na jarenlang drentelen onderging de Stationsstraat een ingrijpende facelift. De straat werd heraangelegd en omgevormd tot een aantrekkelijke stedelijke winkelpromenade met een uniforme verharding in natuursteen; een brede wandelzone; een gemarkeerd fietsgedeelte en een centrale functionele strook met groenvoorzieningen, laad- en loszones, terrassen, straatmeubilair en waterpartijen. Ontwerp: Grontmij (Sweco) in samenwerking met Daniël Ost en Kristof Swinnen. ©Grontmij (Sweco) 07. Kriekepitte, een project met 45 sociale appartementen, van arQ architectenstudio. De appartementen zijn ondergebracht in een boogvormig bouwvolume omheen een kinderdagverblijf en in lijn met de gebogen straat. Dit concept verhoogt de privacy en beperkt het aanzicht van de lengte van het gebouw in het straatbeeld. ©arQ architectenstudio

“Heel wat binnensites van textiel- en andere fabrieken, die in de jaren 1970 en 1980 leeg kwamen te staan, bieden vandaag kansen tot ontwikkeling.”

UW PROJECT IN DE KIJKER

Bungalow ondergaat metamorfose NA

• Renovatie van bungalow uit 1968 – Lennik • Ontwerpteam: CASTOR FIBER architecture studio, arch. Maarten Dekoninck • Jaar van oplevering: 2015

PROJECTBESCHRIJVING

VOOR

De bungalow uit ’68 vertoonde heel wat tekortkomingen, een flinke renovatie drong zich op. Om de tijdsgeest te duiden werden de bouwheren tijdens de conceptfase in contact gebracht met de architectuur van Neutra. Tijdens de ontwerpfase werd rekening gehouden met warme natuurlijke materialen om het interieur en het exterieur te verbinden. Licht- en zichtlijnen zorgen voor de gewenste helderheid en transparantie en maken dat de woning continu in contact staat met de omgeving. In het concept werden de sterke terreineigenschappen gemaximaliseerd. De materialen werden uitgezocht op basis van hun naturel, de baksteen werd in wildverband verlijmd en is terug te vinden in de tuinmuur en het interieur. Afrormosia vind je terug als gevelbekleding, maar ook als subtiele borstwering bovenop het zonneterras, in contrast met

NA (3D-visualisatie)

DIMENSION

Foto’s: Griet Dekoninck Fotografie

de witte sierpleister en de witte alu dakrand. Ook het binnenmeubilair en de tuin werden met het oog op een totaalconcept ontworpen. De maatvoering van de kasten in de living volgt de volledige natuurlijke getallenreeks van de Fibonacci curve. De verlichting werd samen met een gespecialiseerd aannemer zelf ontworpen.

SPECIALE KENMERKEN • Hoge raampartijen die de natuur naar binnen trekken. • De materialen van binnen lopen door naar buiten. • De benedenverdieping, die reeds bestond, werd gebouwd volgens de traditionele bouwtechniek. Om de dragende structuur niet teveel te belasten werd daarbovenop met houtskelet gewerkt. • Technieken: ventilatiesysteem D, warmtepomp, vloerverwarming, buitenzonnewering, centraal stofzuigsysteem… . Alles wordt aangestuurd door domotica. uu www.castorfiberarchitecture.com

Wenst u ook een project in te sturen voor een van de komende edities? Laat dit dan weten via tilly.baekelandt@fcomedia.be

DIMENSION

UW PROJECT IN DE KIJKER

Verwelkom uw klanten in hun comfortzone! Oplossingen voor verwarming en sanitair warm water. Ontwikkeld door Bulex. Condensatieketels van Bulex: comfort waar iedereen van geniet! Als installateur geniet u van het comfort om te kunnen werken met hoogkwalitatieve toestellen die eenvoudig zijn in installatie en onderhoud. En dat terwijl uw klanten kunnen rekenen op het comfort van heerlijke warmte en onmiddellijk sanitair warm water.

Ontdek meer op www.bulex.be/warmwater

Isotwin CONDENS Thema CONDENS

Kom en laat u verwennen op Batibouw 2017! We verwelkomen u graag van 16/2 t.e.m. 26/2/2017 op onze Bulex-stand 405 in Paleis 12

PROJECT

Duurzame materialen voor ‘hemelse’ kantoorbeleving 01

Het gebouwenblok langs de Kreupelenstraat bestaat uit de combinatie van een gerenoveerd kantoorgebouw en een nieuwbouw die 8 bouwlagen telt. Enkele jaren geleden werd de structuur van het bestaande kantoorgebouw door JaspersEyers architects en A.2R.C architects aangepast en verstevigd om extra verdiepingen te kunnen toevoegen. Het hoekgebouw kijkt langs de achterzijde uit op een binnentuin.

smalle, langwerpige vorm, functioneert als onthaal en cafetaria, en voorziet in ontvangstruimtes voor bezoekers. Beide kantoorverdiepingen omvatten bredere en hogere, statische ruimtes, en beschikken tevens over twee zijvleugels. De drie bouwlagen zijn middels een – voor alle verdiepingen – (bestaande) gemeenschappelijke circulatiekern verbonden.

Ijle sfeer Onderlinge communicatie versterken Voor opdrachtgever HAVAS Benelux – die deel uitmaakt van HAVAS Group, een internationaal communicatiebedrijf, en een 180-tal medewerkers te werk stelt – was vooral de beschikbare oppervlakte belangrijk. Het centraliseren van alle divisies op één locatie heeft tot doel de onderlinge communicatie en samenwerking te versterken. Naast de half ondergrondse verdieping werden ook verdiepingen +1 en +2 – samen goed voor meer dan 2.000 m² – ingepalmd. De benedenverdieping heeft een

HAVAS Benelux ging voor de inrichting van haar nieuwe kantoren in zee met Bbis architecten uit Antwerpen. “Aanvankelijk rijpte het idee om de verdiepingen +1 en +2 in de vorm van een ‘kantoordorp’, met onder meer afzonderlijke werkplekken, in te richten. Naar analogie met de ‘brand’ van de groep waartoe het bedrijf behoort: HAVAS Village”, aldus interieurarchitect en bestuurder Sebastiaan Leroy van B-bis: “Door een gebrek aan voldoende ruimte werd van dit concept afgestapt, en geopteerd voor diverse belevingsvormen van een landschapskantoor. Middels onder meer

semi-transparante scheidingswanden en glasvliesgordijnen wordt een ‘ijle’, bijna hemelse sfeer opgeroepen. Op strategisch belangrijke plaatsen werden meeting points en rustpunten geïntegreerd. Diverse vormen van het nieuwe werken werden gecombineerd. De verlaagde plafonds werden verwijderd om de ruimtelijke beleving te vergroten. Ook de technieken (ventilatie) werden aangepast.”

Creatieve oplossing voor hoge plafonds Voor een communicatiebureau is een duurzaam imago het visitekaartje bij uitstek. Zo wordt er voor de interieurinrichting onder meer gebruikgemaakt van bamboe, een duurzaam materiaal dat warmte uitstraalt. “Er is ook de manier waarop met de beschikbare ruimte werd omgesprongen. Voor de oorspronkelijke plafonds – die zichtbaar werden gelaten – werden creatieve oplossingen bedacht door – op diverse hoogteniveaus – onder meer akoestische baffles en loshangende pendellampen te voorzien. Ook werd er gespeeld met soorten glazen wanden om functies in de ruimtes te onderscheiden. Mede door de specifieke diversiteit aan activiteiten binnen HAVAS Benelux konden we bij de inrichting ‘slechts’ een 30-tal flexplekken – op een totaal van 180 medewerkers – weerhouden”, aldus architect Hanne De Vos van B-bis. » DIMENSION

Onlangs nam communicatiebureau HAVAS Benelux de strategische beslissing om haar kantoren in ons land te centraliseren in het Brusselse stadscentrum. Drie verdiepingen van een gerenoveerd kantorencomplex konden casco worden geleased, en volledig naar de behoeften van het bedrijf ingericht met duurzame materialen. Voor de vloerbekleding ging de keuze naar een geweven vinylvloer van Ntgrate®.

PROJECT

Maatmeubilair Ook het meubilair is maatwerk. Vergadertafels en bureaus in speciale organische vormen geven het moderne interieur een bijzondere toets, en zijn ergonomisch sterk onderbouwd. De zitzone van eenieder die plaats neemt – en diens afstand tot de tafelgenoten – wordt bepaald door de vorm van de tafel. De modulaire vergadertafels en bureaus zijn aanpasbaar in functie van het aantal benodigde zitplaatsen.

Geweven vinylvloer Voor de decoratieve aankleding van de benedenverdieping werd geopteerd voor een combinatie van witte en zwarte interieurelementen. De PU-gietvloer in rode uitvoering verwijst naar het rode logo van HAVAS Benelux. Op de kantoorverdiepingen zijn er verhoogde vloeren. Voor de keuze van de vloerbe-

kleding diende met meerdere factoren rekening te worden gehouden. Voor de opdrachtgever waren enerzijds het akoestische en onderhoudsvriendelijke aspect, en anderzijds het naadloze uitzicht en het warme karakter belangrijk. Architect en bouwheer opteerden voor de Tatami Smoke tapijttegels uit geweven vinyl van Ntgrate® uit Bavikhove (Harelbeke), een efficiënte oplossing voor kantooromgevingen. In combinatie met het hygiënische aspect heeft deze vloeroplossing een akoestische meerwaarde, omdat geweven vinyl het contactgeluid verbetert. Naast de akoestische baffles aan het plafond zorgen dus ook de tapijttegels voor akoestisch comfort. Deze Tatami Smoke tapijttegels (formaat 50x50 cm) werden naadloos verlijmd op de onderplaat. Hoewel ze slechts 3,2 mm dik zijn, zijn ze sterk – ook ‘rolstoelbestendig’ – en tevens

krasbestendig. Trapjes en vloerdozen werden eveneens in hetzelfde materiaal van Ntgrate® bekleed.

Donkergrijs, warm en zacht Terwijl er voor de benedenverdieping werd gekozen voor zwarte raamprofielen en ophangsystemen (om de peertjes op te hangen) in dezelfde kleur, werden de twee kantoorverdiepingen voorzien van witte raamprofielen en dito ophangsystemen. Voor de Tatami Smoke tapijttegels ging de voorkeur naar een donkergrijze kleur die lichtjes contrasteert, en de ruimtes een zekere zachtheid meegeeft. Door Philip Declercq Foto’s: Ilse Liekens

www.ntgrate.eu uu uu www.b-bis.be

01. De plafonds werden zichtbaar gelaten. Creatieve oplossingen, zoals akoestische baffles en loshangende pendellampen aan fijne ophangsystemen – op diverse hoogteniveaus aangebracht -, maskeren andere technieken. 02. In combinatie met het hygiënische aspect is er de akoestische meerwaarde van Tatami Smoke: de tapijttegels uit geweven vinyl verbeteren het contactgeluid. 03. Modulaire vergadertafels in speciale organische vormen geven het moderne interieur een bijzondere toets. 04. Middels onder meer semi-transparante scheidingswanden en glasvliesgordijnen roept de werkplek een ijle sfeer op. 02

DIMENSION

VRIJHEID VAN KEUZE GROHE ESSENCE Met een uitgebreid aanbod aan formaten, kleuren en afwerkingen biedt het nieuwe gamma Essence u een overvloed aan keuze. De volledige reeks - van kranen tot douches en accessoires - biedt u vier verschillende kleuren om uit te kiezen, met een elegante geborstelde of glanzende afwerking. Ook beschikbaar in SuperSteel en chroom. Dat is wat wij vrijheid van keuze noemen. Enjoy. www.grohe.be

REPORTAGE

ABR-polis en decennale polis: samen beter en voordeliger beschermd Omdat de architect de enige bouwpartner is die momenteel onder de wettelijke verplichting valt om zijn volledige beroepsverantwoordelijkheid te verzekeren, wordt er vaak in zijn richting gewezen bij schadevorderingen. Zolang er geen wettelijke verzekeringsplicht voor de aannemers en andere bouwpartners is, kan de architect de bouwheer aanraden om zelf een globale werfpolis te onderschrijven om de vervelende consequenties van schadegevallen te vermijden. De ABR-polis (tijdens de bouwtermijn) en de decennale polis (tijdens de tienjarige periode na de oplevering van de werken) kunnen hier soelaas bieden.

DIMENSION

De polis Alle Bouwplaatsrisico’s (ABR) is een globale werfpolis die alle bouwpartners in één polis verzekert (architect, maar ook bouwheer, aannemers en onderaannemers). Deze polis verzekert in eerste instantie elke beschadiging van het gebouw in opbouw. Die schade kan worden veroorzaakt door brand of ontploffing, ongevallen en diefstal op de werf of overmacht. In tweede instantie is ook de schade aan derden gedekt, indien die schade het resultaat is van de uitvoering van de verzekerde werken. Enkele veel voorkomende schadegevallen die gedekt worden door een ABR-polis zijn: een steiger valt om en beschadigt reeds uitgevoerde werken, schade aan een naburig pand ten gevolge van grondwaterverlaging, diefstal van pas geïnstalleerde keukentoestellen. Ook na de oplevering van de werken kunnen er tal van gebreken aan het licht komen. Hier kan de decennale polis een oplossing bieden. Die verzekert eveneens alle bouwpartners in één polis. De materiële schade aan het bouwwerk wordt gedekt tijdens een periode

van tien jaar vanaf de voorlopige of definitieve oplevering, als die onder de tienjarige aansprakelijkheid van de verzekerden valt. Enkele voorbeelden van schadegevallen die gedekt worden door een decennale polis zijn: scheuren of barsten in de muren en de vloeren t.g.v. een verkeerde funderingskeuze, stabiliteitsproblemen aan de dakconstructie, ernstige waterinfiltratie (doch enkel voor zover ze dermate belangrijk is dat ze de stabiliteit van het gebouw in gedrang brengt).

Waarom een ABR-polis en een decennale polis afsluiten? Deze polissen bieden heel wat voordelen. Zo is er geen discussie over de aansprakelijkheidsverdeling, wat zorgt voor een goede verstandhouding tussen de verschillende bouwpartners en een snellere regeling bij schade. Aangezien lange procedures worden vermeden, worden bovendien ook extra kosten vermeden. U hoeft minder te steunen op de beroepsverzekering van de architect en ook voor de bouwheer levert het extra

zekerheid op. Voor de kostprijs van een ABR-polis nemen de verzekeraars de totale waarde van de werken, de erelonen van de ontwerpers en de niet-recupereerbare BTW als uitgangspunt. Voor de decennale polis wordt de premievoet toegepast op de waarde van de gesloten ruwbouwwerken. Afhankelijk van de risico’s bedraagt de premie 0,20% tot 0,45% van het te verzekeren werk voor een ABRpolis (met een minimumpremie van 750 euro) en 0,60% tot 1,50% voor een decennale polis (met een minimumpremie van 1.250 euro). Een schadegeval valt nooit uit te sluiten en alle voordelen in acht genomen, loont het voor de architect zeker de moeite om de bouwheer in te lichten over deze polissen. De architect, aannemer en bouwheer hebben immers hetzelfde doel voor ogen. Samen zijn ze dan ook beter en voordeliger beschermd. Door Rebecca Ramboer (Gedelegeerd bestuurder Protect)

www.protect.be uu

Wereldwijd de toonaangevende vakbeurs voor Beleveniswereld Bad, Gebouwen-, Energie-, AirconditioningTechnologie, Vernieuwbare Energieën

Wenst u ook een project in te sturen voor een van de komende edities? Laat dit dan weten via tilly.baekelandt@ fcomedia.be en wij bezorgen u de in te vullen projectfiche.

VAKTIJDSCHRIFT VOOR ARCHITECTEN & CONSULTANCY

Uw project in de kijker?

DIMENSION

Frankfurt am Main 14 t/m 18. 3. 2017

Inspiration Water www.ish.messefrankfurt.com info@messefrankfurt.be Tel. +32 (0) 2 880 95 88

Partnerland All-in-one ventilatietoestel LWZ 504

Multitalent voor ventilatie, verwarming, koeling en warm water

› Inverter lucht | waterwarmtepomp – COP 3,7 bij A2/W35 › Ventilatiesysteem D › Energielabel A++ voor verwarming A voor warm water (XL)

www.stiebel-eltron.be

PROJECT

Douche-wc vast ingrediënt in ziekenhuisbadkamer van de toekomst 01

The Flexible Patient Room in the Future (PRoF 5.0) speelt optimaal in op de huidige tendens naar kortere ziekenhuisopnames. In dit geavanceerde zorgconcept – waar technologie en design hand in hand gaan – werden meerdere Geberit toestellen geïnstalleerd. De AquaClean douche-wc’s – Belgaqua gecertificeerd – zorgen voor een surplus aan hygiëne, comfort en autonomie voor de patiënt.

Uit een onderzoek in opdracht van Geberit blijkt dat het gebruik van douchewc’s nog geen evidentie is. Aan dit onderzoek namen zowel ziekenhuizen, psychiatrische instellingen, rusthuizen en WZC deel, verspreid over het hele land. 64% van de respondenten heeft weet van het bestaan van de douchewc. Een derde is bekend met de voordelen van een douche-wc. 14% van de ondervraagden geeft aan nagedacht te hebben over de plaatsing van een AquaClean. Significant meer ziekenhuizen dan rusthuizen overwegen douche-wc’s te plaatsen (23% tegenover 6%).

Proefopstelling

DIMENSION

“In rusthuizen en WZC merken we nog vaak een perceptieprobleem rond persoonlijke hygiëne. In Zwitserland en de zuiderse landen – waar het gebruik van de bidet ingeburgerd is – behoort zich reinigen met water tot de toiletcultuur. De douche-wc is een geavanceerde combinatie van een bidet en een toilet. Het concept biedt opmerkelijke voordelen zoals meer zelfrespect en autonomie voor de patiënt, en minder rugbelasting voor het verplegend personeel. Er is ook minder ‘verspilling’ aan papier en

vochtige doekjes. Met minder verstoppingen van leidingsystemen tot gevolg”, aldus Melina Buys (Geberit projectadviseur voor de zorgsector). “Op vraag van bouwheren en architecten plaatsen we proefopstellingen in ziekenhuizen en rusthuizen.”

technologie zorgt voor een nog betere reiniging. De TurboFlush spoeltechnologie met geoptimaliseerde hydraulische vormgeving van de wc-pot maakt dat het toestel grondig en stil kan worden gespoeld. In steeds meer (materniteiten van) ziekenhuizen kan de patiënt reeds gebruik maken van douche-wc’s. “De nieuwste Geberit AquaClean Tuma, die we voorstellen tijdens Batibouw, levert het bewijs dat functionaliteit en design ‘prijsvriendelijk ‘ kunnen gecombineerd worden”, zegt Melina Buys. “Ook voor rusthuizen en WZC is er nu een perfect haalbare oplossing.” Door Philip Declercq Foto’s: Geberit

Technologie én design Het concept van PRoF 5.0 gaat uit van 2 standaard eenpersoonskamers, waarvan één patiëntenkamer. De Guest Room kan, indien nodig, snel omgebouwd worden tot patiëntenkamer. Beide kamers zijn uitgerust met de nieuwste technologieën. In de badkamers werd onder meer geopteerd voor de hygiënische douche-wc’s Geberit AquaClean Mera en Geberit AquaClean Sela. Bij de Sela douche-wc – zonder automatische dekselopening – reinigt men zich met water en dept men zich droog met een minimum aan papier. De AquaClean Mera douche-wc – een meer geavanceerde uitvoering – is wel uitgerust met een automatische dekselopening, en beschikt over een verwarmde zitting en oriëntatieverlichting. Extra functies zorgen voor een comfortabel wc-bezoek. De WhirlSpray douche

www.geberit.be uu uu www.geberit-aquaclean.be uu www.prof-projects.com

01. Ook het kraanwerk in de PRoF 5.0 is van Geberit makelij. 02. “Op vraag van bouwheren en architecten plaatsen we AquaClean proefopstellingen in ziekenhuizen en rusthuizen”, aldus Melina Buys (Geberit projectadviseur voor de zorgsector).

EEN SOLIDE BESCHERMING VOOR EEN STEVIG BEROEP AiNB wordt ondersteund door:

www.aristide.be

Gevelsteen. Zoekt. Architect.

www.axor-design.be

www.ledro.eu

www.miele.be

www.nmc.be

www.potierstone.be

Langdurige relatie gewenst.

Belgische gevelsteen beschikbaar in verschillende maten, kleuren en vormen. Soms heetgebakerd, maar koelt snel af. Kan overal mee op vakantie: hittebestendig en ook bestand tegen vriestemperaturen. Wil u me graag eerst uitproberen voordat u met me in zee gaat? Vraag het gerust aan. Ik ga graag met u mee. Benieuwd hoe ik eruit zou zien in huis? Bekijk mijn proďŹ elpagina op nelissen.be. Mijn fotoâ&#x20AC;&#x2122;s kan u zelfs downloaden en in uw CAD programma importeren. Als ik dan nog niet spannend genoeg ben, kan u altijd extra kleuren toevoegen om dat gewenste effect te krijgen via onze Mix en Voeg module. Klink ik niet als de ideale gevelsteen?

www.moduleo.com

www.ainb.be

AINB-PartnerAdv NL+FR 04-2016.indd 1

7/12/16 14:12

Probeer me gerust uit op www.nelissen.be

UW PROJECT IN DE KIJKER

Nieuwe passieve basisschool in Schaarbeek

• Site Heilige Familie te Schaarbeek – Opmaak van een totaal Masterplan om werken uit te voeren in fasen 1 t/m 6 (2009 reorganisatie > 2015 capaciteitsuitbreiding) • Fase: Nieuwbouw voor capaciteitsuitbreiding • Ontwerpteam: - DEWIL architecten bv bvba: Architectuur en interieur - ISTEMA nv: Technieken en EPB - Ir. De Flander bvba: Stabiliteit • Veiligheid & gezondheid: ARVICO nv • Jaar van oplevering: 2015

PROJECTBESCHRIJVING Het nieuwe gebouw moest volledig heroriënteerd worden op de site voor de capaciteitsuitbreiding. De belangrijkste aspecten om de comforttemperaturen te regelen zijn de volledige omsluiting met 20 cm thermische isolatie, de luchtdichte aansluitingen op de massieve structuur. De constante toevoer van verse lucht wordt geregeld door een ventilatiesysteem type D met warmterecuperatie. Op de site is de lange gevel naar het zuiden gericht. Toch werden er grote glazen ramen

DIMENSION

Foto’s: Georges De Kinder

geplaatst om extra veel daglicht in de klassen te trekken en het ruimtegevoel te vergroten. In de winter optimaliseert de bezonning de warmtetoevoer, in de zomerperiode verzekeren de automatische zonweringen de verkoelende werking. Leefbaar passief: de ramen kunnen indien gewenst geopend worden en de kipstand helpt om nachtkoeling te organiseren, de verlichting is daggestuurd en niet lichtgestuurd. De technieken overrulen niet, de bouwheer kan ook zelf overbruggen indien nodig. Een groot deel van de daken zijn groendaken. Op de overblijvende daken wordt het regenwater gerecupereerd voor het sanitair gebruik, voor het onderhoud van de moestuin op het dak en de bloemenweiden op de andere daken, evenals het kuiswater voor de speelplaats en de terrassen.

SPECIALE KENMERKEN • 8 regenwatertonnen van 5.000L elk doen de waterfactuur drastisch dalen. • E69 & K29 uu www.dewil-architect.be

Wenst u ook een project in te sturen voor een van de komende edities? Laat dit dan weten via tilly.baekelandt@fcomedia.be

DIMENSION

UW PROJECT IN DE KIJKER

PROJECT

Duurzame vliesgevel isolatie voor Post X Aan het station Antwerpen-Berchem verrijst het stedelijk vernieuwingsproject Post X, dat 9 gelijkaardige gebouwen in een compacte setting naast elkaar zet. Het architectenteam voor dit project – de combinatie van Stéphane Beel en Jaspers-Eyers – voorziet een gezonde mix van ruimtes voor kantoor-, opleidings-, retailen ontspanningsfuncties. Met het oog op optimale duurzaamheid werd geopteerd voor Kooltherm K15, hoogwaardige resol hardschuim isolatie voor geventileerde gevels, van Kingspan Insulation.

Het Masterplan van de site werd opgesteld in nauwe samenwerking met de stad Antwerpen. Voor dit prestigieuze Post X-project tekenden Stéphane Beel en Jaspers-Eyers voor, respectievelijk, het ontwerpluik en het uitvoeringsluik. Hoofdaannemer is BESIX. Met als streefdoel een energiepeil van E50 wordt dit eerste passiefkantoorgebouw in Antwerpen een referentieproject in het duurzaamheidsverhaal.

Duurzame ontwikkeling

DIMENSION

Voor het isoleren van de vliesgevels werd geopteerd voor de Kooltherm K15 Vliesgevelplaat – in de dikte van 140 mm – van Kingspan Insulation. “Aan een dergelijke dunne gevelconstructie zijn meerdere pluspunten verbonden. Naast de toename aan bewoonbare oppervlakte is er ook de fijnere afwerking die voor een architecturale meerwaarde zorgt. Verder is er het surplus aan daglicht dat voor een groter comfortgevoel zal zorgen bij de toekomstige gebruikers van

de gebouwen. “Last but not least” kan er dankzij de dunne isolatielaag aanzienlijk bespaard worden op de kost van de metalen onderconstructie”, aldus Roeland Mondelaers van Kingspan Insulation N.V. “Het gebruik van klassieke isolatiematerialen (zoals minerale wol) in geventileerde vliesgevels van gebouwen van deze typologie – meer dan 10 meter hoog – zou niet toelaten dezelfde waarden te bereiken. In vliesgevels is ook de brandklasse van het isolatiemateriaal zeer belangrijk. Met Euroklasse Bs1,d0 is Kooltherm K15 zeker brandveilig.”

en later op de werf zelf. In overleg met Aldowa – dat over een ruime ervaring beschikt in dergelijke grootschalige projecten, onder meer in Londen -, werd een slimme isolatieoplossing uitgewerkt. “Hun concept stond zeer snel op punt”, aldus Roeland Mondelaers. “De Kooltherm K15 vliesgevelplaten werden in geoptimaliseerde lengtes – 270 cm, op maat van het project – op de werf aangeleverd. Enkel de breedtes moesten nog aangepast worden. Ook het feit dat de vliesgevelplaten uitgerust zijn met een waterkerende folie, maakt een snellere plaatsing mogelijk.” Kooltherm K15 heeft het DUBOkeur milieucertificaat. De gevelbekleding van de Post X-gebouwen bestaat uit gevelplaten in geanodiseerd aluminium. Door Philip Declercq Foto’s: Kingspan

www.kingspaninsulation.be uu

Slimme oplossing Deze performante resol hardschuim oplossing haalt een lambda-waarde van 0,020 W/m.K tot en met 120 mm en 0,021 W/m.K boven de 120mm. Een belangrijk keuze-element was ook de lichtheid van het materiaal. In de voorbereidende fase werden diverse testen uitgevoerd, eerst in een mock-up kamer bij de Nederlandse firma Aldowa,

Voor het isoleren van de vliesgevels werd geopteerd voor Kooltherm K15 van Kingspan Insulation.

De mooiste uren beleeft u op een plaats waar alles klopt. Met vormen die eenvoudig en helder zijn.

Meer weten over de fascinatie van bulthaup keukens? Kom kijken en voelen bij uw bulthaup dealer of surf naar www.bulthaup.com Antwerpen, Brugge, Brussel, Gent, Gosselies, Hasselt, Kortrijk, Leuven, Luik, Sint-Denijs-Westrem, Ukkel, Woluwe

U W W A R M T E C O M F O R T, ZORG ER ZELF VOOR V A N O P A F S TA ND...

E E N V O UDIG, O V E R A L , A LT I JD.

DE INT ELLIGENT E T H E R M O S T A A T.

Meer informatie

Download de app

www.riello.com/ricloud Riello S.A./N.V - Waverstraat 15 - 9310 Moorsel T: 053/769.030 - F: 053/789.440 - info@riello.be - www.riello.be

PROJECT

In de stationsomgeving van de Henegouwse gemeente Brugelette werd een bijzonder duurzaam wonen project gerealiseerd. Naar een ontwerp van het architectenbureau ‘Architecture et Etude Notté SC’ kreeg een opmerkelijk renovatie-nieuwbouw project voor personen met beperkte mobiliteit vorm. Een tussenvolume, dat fungeert als circulatie- en toegangsruimte tot de zes wooneenheden, werd aangekleed met vezelcementleien van Eternit. In de provincie Henegouwen vormt Brugelette een kleine maar uitgestrekte gemeente – tussen Ath en Doornik – met nauwelijks 3.500 inwoners. Met de sluiting van de laatste suikerfabriek – een vestiging van de Suikerfabrieken van Tienen – een tiental jaar geleden, ging een voor de streek belangrijke economische activiteit verloren. Met voorheen ook suikerfabrieken in onder meer Fontenoy en Ath, had de regio een traditie ter zake. Inmiddels beschikt Brugelette met het park Pairi Daiza, een vijftal kilometer verwijderd van de dorpskern, wel over een recreatieve attractiepool.

Stationscafé De bestaande woongelegenheden in deze verarmde gemeente hebben in hoofdzaak een verouderd karakter. Ongeveer een derde ervan is in slechte of zeer slechte staat. Tot voor kort was er geen enkele huisvesting aangepast aan

de noden van hulpbehoevende senioren. Bij het gemeentebestuur rijpte dan ook het idee van een zorgverblijf, van waaruit personen met beperkte mobiliteit beroep zouden kunnen doen op de diensten van het OCMW, en op de handelszaken in de onmiddellijke nabijheid. De stationsomgeving van Brugelette bood hiervoor een geschikte locatie. Aan de kruising van de Place Maurice Sébastien en de Rue Colonel-Aviateur Daumerie – nabij de spoorwegovergang – bevindt zich een vrij brede zij het ondiepe grondstrook. Hier situeren zich onder meer het oude stationscafé – inmiddels eigendom van het OCMW – en aan de rechterzijde enkele oudere aanpalende gebouwen van andere eigenaars.

Ingrijpende renovatie + nieuwbouw In deze context schreef de gemeente een wedstrijd voor een duurzaam wonen project uit. Het voorstel van Ar-

chitecture et Etude Notté uit Ath werd weerhouden. Dit voorzag in een gecombineerd renovatie-nieuwbouw concept met 6 woongelegenheden. Concreet werd de ingrijpende renovatie van het oude stationscafé, en de sloop van een bijgebouw van latere datum, architecturaal niet waardevol, voorgesteld. Aan de linkerzijde werd een complementair nieuwbouwproject gepland. Beide gebouwen werden met elkaar worden verbonden door middel van een circulatiegebouw. Met links van de nieuwbouw een gemeenschappelijke tuin ter beschikking van de bewoners.

Combinatie lage energie en passief “Voor de bouwheer, het OCMW van Brugelette, was duurzaam wonen het uitgangspunt”, aldus ir.arch. Jean-Luc Notté, zaakvoerder van het architectenbureau uit Ath. “Er waren een aantal uitdrukkelijke voorwaarden gestipuleerd: vlotte toegankelijkheid voor personen met beperkte mobiliteit, het nieuwbouwgedeelte volgens de passiefnorm, maximaal gebruik van duurzame materialen, en toepassing van energiezuinige technieken. Het gerenoveerde stationscafé voorziet in drie lage energie wooneenheden, het nieuwbouwgedeelte in drie woonunits conform de passiefnorm.” » DIMENSION

Een duurzame landmark voor Brugelette

PROJECT

3 bouwlagen, 7 niveaus Vlotte toegankelijkheid, vooral voor de bewoners-rolstoelgebruikers, was een prioriteit. Daarom werd in het tussengebouw – naast een stenen trap – ook een personenlift voorzien. Beide woongebouwen tellen elk drie bovengrondse bouwlagen. Door de niveauverschillen heeft de lift evenwel 7 stopplaatsen. De toegang tot deze lift en de diverse wooneenheden is volledig drempelloos. Ook werden de handgrepen van de vensterramen in de woongelegenheden aan de onderzijde aangebracht om bewoners toe te laten deze te openen en te sluiten vanuit een rolstoel. Wat de gebruikte materialen

01. Het gerenoveerde gebouw en de moderne nieuwbouw worden met elkaar verbonden door middel van een circulatiegebouw. Het hedendaags verticaal ‘blokgebouw’ overbrugt de stijl van beide zijdelingse gebouwen. 02. Beide woonvolumes tellen drie bovengrondse bouwlagen. Door de niveauverschillen heeft de personenlift evenwel 7 stopplaatsen. 03. Voor het verbindend gebouw werd geopteerd voor Alterna vezelcementleien in keramisch rode ‘terre cuite’ lei uitgevoerd.

DIMENSION

betreft, werd onder meer geopteerd voor kalkzandsteen en ultralicht cellenbeton. Ook wat technieken betreft werd maximale energiezuinigheid betracht. In het renovatiegedeelte werd een condenserende gasverwarmingsketel geïnstalleerd, een systeem dat tegelijkertijd voorziet in verwarming en productie van SWW. Verder werd er geopteerd voor een ventilatiesysteem met warmterecuperatie. Voor het nieuwbouwgedeelte werden onder meer thermische zonnepanelen geïnstalleerd voor de verwarming en de productie van SWW.

Verticaal circulatieblok verbindt Het architecturale concept resulteerde in een geslaagde combinatie van een klassieke renovatie en een hedendaagse nieuwbouw. Het gerenoveerde gebouw valt op door zijn rode bakstenen kleur, de nieuwbouw door de wit geplamuurde gevels. Voor het tussengebouw, met de voormelde circulatiefaciliteiten voor de bewoners, opteerden bouwheer en architect voor een hedendaags verticaal blokgebouw dat de stijl van de beide aanpalende gebouwen moest overbruggen.

Strak en minimalistisch ontwerp Om dit tussengebouw een eigen architecturaal accent te geven wou de architect een gevelbekledingsmateriaal met een formaat dat groter was dan dat van de rode baksteen van het gerenoveerde gebouw. Zijn voorkeur ging uit naar vezelcementleien in een eenvoudig, vlak en rechthoekvormig formaat. Er werd gekozen voor de Alterna vezelcementleien (60x32) van Eternit, geplaatst in cassette systeem. Deze werden door het dakdekkersbedrijf CRT uit Ville-Pommereul (Bernissart) ter plaatse in de juiste vorm gesneden om het snijafval zo veel mogelijk te beperken, en vervolgens vakkundig geplaatst. “De voorkeur ging uit naar een keramisch rode ‘terre cuite’ lei om zo ook de twee laterale bouwvolumes optimaal tot hun recht te laten komen. Mede door zijn smalle maar hoge vorm – hoger dan de aanpalende woongebouwen – krijgt het verbindend volume een zeker landmarkgehalte”, aldus nog de architect. Door Philip Declercq Foto’s: Eternit uu www.eternit.be

Fabrikant van gevelbekleding & terrassen

Brandweerkazerne (Lanaken) Arch. Sofie Merckx

Bankproject Crelan (Lo) iXtra interieurarchitectuur – Vanryckeghem Filip

Bezoek onze toonzaal en ontvang uw gratis inspiratiebox. Maak een afspraak via de website. www.outdoorwoodconcepts.be

Take Off Brantsandpatents Bontinck architecture

Doorniksesteenweg 202 8580 Avelgem, België

Tel.: Fax:

+32 (0)56 64 40 42 +32 (0)56 64 58 82

www.outdoorwoodconcepts.be info@outdoorwoodconcepts.be

NATURALLY FEELING GOOD...

www.renson-ventilation.be

PALEIS 4 STAND 219

PROJECT INFOSESSIE

EPN en ’S-Peil’: een nieuw hoofdstuk in het Vlaamse epb-verhaal

Meer dan 1.200 architecten tekenden present op één van de infosessies van Netwerk Architecten Vlaanderen rond de nieuwe energie-eisen en het S-peil. Met ingang van 1 januari 2017 zijn er heel wat nieuwigheden en wijzigingen binnen het Vlaamse epb-verhaal. En vanaf 2018 vervangt de nieuwe bouwschilindicator het K-peil en de NEB voor verwarming.

Bouwprojecten voor kantoren, scholen en andere specifieke bestemmingen – met stedenbouwkundige aanvraag of melding vanaf 1 januari 2017 – vallen voortaan onder de noemer ‘niet-residentiële gebouwen’ of EPN. Onder de EPN vallen nieuwbouw en Ingrijpende Energetische Renovaties (IER). De eisen inzake hernieuwbare energie (H.E.) worden verstrengd: voor residentiële

Architect Luc Dedeyne

Architect Saskia Gabriël

introduceerde de nieuwe

van NAV: “Er wordt

bouwschilindicator.

geen vast E-peil meer

DIMENSION

gedefinieerd.”

projecten moet nu minimum 15 kWh/ jaar.m² bruikbare vloeroppervlakte uit H.E.-bronnen afkomstig zijn. Bij IER is dit min. 10 kWh/jaar.m² en kunnen alle bestaande H.E.-installaties in rekening worden gebracht (ook PV). Voor nietresidentiële gebouwen wordt een min. 10 kWh/jaar.m² opgelegd (ook voor IER). De architect bepaalt of hij voor de productie van dit aandeel H.E. kiest voor één of meerdere systemen, of voor een 10% strenger E-peil.

Eisen per functie “Bij niet-residentiële gebouwen spreken we niet langer van EPU, wel van EPN. Ook de rekenmethode wijzigt. Per functioneel deel worden er maximale E-peil eisen opgelegd”, aldus architect Saskia Gabriël, adviseur energieconsulentenproject NAV: “Het maximale E-peil is afhankelijk van de functies en hun oppervlakte in het gebouw. Er wordt geen vast E-peil meer gedefinieerd. Voor de berekening van het E-peil wordt rekening gehouden met een referentieverbruik, met mogelijke correcties op de compactheid en de transparante delen. Onder welbepaalde voorwaarden is – eenmalig – een vereenvoudiging van de functies mogelijk. Zo mag een klein functioneel deel in een gebouw samengenomen worden met een groter deel indien de combinatie van bepaalde voorwaarden vervuld is: de bruto bruikbare vloeroppervlakte is < of = 250 m², de bruikbare oppervlakte is < of = 20% van het groter deel, én beide functionele delen grenzen aan elkaar. Uitzonderingen zijn gedefi-

nieerd. Zo mogen functionele delen niet samengevoegd worden met een grotere functie ‘technische ruimte’ of ‘gemeenschappelijk’. Behoudens de uitzonderingen kunnen op deze manier alle mogelijke functies worden vereenvoudigd.”

Aandachtspunten Specifieke aandachtspunten voor de architect bij EPN zijn onder meer dat alle tappunten voor warm water meegerekend worden voor het energiegebruik voor SWW. Ook passieve koeling en zonthermie kunnen worden ingerekend. “Wat residentiële gebouwen betreft, ondergaat de rekenmethode van EPW kleine wijzigingen. Zo kunnen voor de opwekking van verwarming en SWW nu meerdere niet-preferente opwekkers in rekening worden gebracht”, aldus Saskia Gabriël.

Bouwschilindicator Architect Luc Dedeyne (energieconsulent bij Bouwunie) introduceerde de nieuwe bouwschilindicator, het zogenaamde S-peil: “Wat het K-peil en de netto energiebehoefte voor ruimteverwarming (NEBrv) betreft, hebben de bestaande indicatoren te weinig impact op het beperken van de energievraag door het realiseren van een efficiënte bouwschil. Ze staan in functie van de compactheid van het gebouw, niet de optimale maatstaf om gebouw geometrieën met elkaar te vergelijken. Zo geldt in Vlaanderen een eisenniveau van 70 kWh/m² voor de NEBrv, moeilijk haalbaar voor zeer compacte, en wei-

INFOSESSIE

nig compacte, kleine EPW-eenheden. Een nieuwe gebouwschilindicator, het ’S-peil’ genaamd, zal vanaf 1 januari 2018 het K-peil en de NEBrv vervangen, en een energiezuinige basis voor alle gebouwen garanderen. Om dit ’S-peil’ te verlagen zijn heel wat maatregelen mogelijk. Denk bijvoorbeeld aan meer performante isolatie van de constructie, en het beperken van het warmte-

verlies naar aangrenzende, verwarmde ruimtes. Naar transmissieverlies is vorm-efficiëntie een betere schilparameter dan compactheid. Hierbij wordt voor eenzelfde volume als het gebouw het verlieslatend oppervlak van een bol berekend. De vorm-efficiëntie is de verhouding tussen het equivalente boloppervlak en de verliesoppervlakte van het gebouw, en beoordeelt de geometrische

vormgeving van een gebouw. Door ook zonnewinsten en buitenzonwering in te calculeren, dragen alle parameters die de ‘schil van een gebouw’ bepalen, ertoe bij om de NEBrv te verlagen, zonder dat met technieken op te lossen”, besloot Luc Dedeyne. Ir-arch. Koen Willem van het NAV gaf een overzicht van de praktijkoplossingen van de diverse partners. Door Philip Declercq

01 AG Plastics: lichtkoepels van de toekomst De nieuwe vlakke glaskoepels Skylux iDomeTM, iWindows2TM en iWindows3TM bouwen verder op de AG Plastics knowhow inzake koepels in kunststof. Dit productgamma verleent aan het begrip ’lichtkoepel’ een nieuwe dimensie. Het zijn koepels voor de toekomst die mee de nieuwe standaard zullen bepalen inzake design, veiligheid, functionaliteit en isolatie. Ze maken gebruik van alle voordelen die glas te bieden heeft, alleen of in combinatie met kunststoffen als acrylaat of polycarbonaat. u www.agplastics.com

02 FEBE: energie-efficiënte oplossingen

Geïsoleerde betonnen prefab wanden leveren een triple bonus op het vlak van energiebeheer van een gebouw. De thermische inertie zorgt voor meer comfort en energiebesparing, zowel in de zomer als in de winter. De in de fabriek aangebrachte isolatie zorgt voor een foutloze en continue warmteschil. Lage energie en passieve gebouwen behoren hierdoor tot de mogelijkheden. Tenslotte gaat betonkernactivering goed samen met warmtepompen en geothermie, omdat het beide trage systemen zijn. Energiebewust bouwen begint met geïsoleerde holle wanden of sandwichpanelen in architectonisch beton. u www.febe.be

03 DAIKIN: VRV IV warmtepompsysteem Het VRV warmtepompsysteem is een flexibel HVAC-systeem, zowel in ontwerp als gebruik. Het is modulair, licht en compact en kan eenvoudig geïntegreerd worden bij nieuwbouw, en nog beter bij renovatie. Via zeer compacte koelmiddelleidingen leidt het systeem zijn koelmiddel immers naar de verschillende binnentoestellen. De toestellen zijn energieperformant, met versies met seizoenrendement (SPF) > 4, waardoor ze in aanmerking komen als bron van hernieuwbare energie. De VRV warmtepompsystemen zijn er in vele gedaantes, om het gebouw esthetisch zoveel mogelijk in zijn waarde te laten. u www.daikin.be

04 REYNAERS ALUMINIUM: MasterLine 8

» DIMENSION

Met de introductie van dit nieuwe aluminium raamsysteem verlegt Reynaers Aluminium zijn grenzen. MasterLine 8, een sleutelmoment in de 50-jarige bedrijfsgeschiedenis, staat voor maximaal comfort en veiligheid voor de eindgebruiker. Het raamsysteem biedt architecturale vrijheid met talrijke designvarianten en scheert hoge toppen op vlak van energie-efficiëntie. Het innovatieve karakter uit zich tevens in een geoptimaliseerd productieproces, een efficiënte montage van de componenten en vereenvoudigde plaatsing van de afgewerkte elementen. u www.reynaers.com

INFOSESSIE

05 WIENERBERGER: Porotherm PLS Lambda Met PLS Lambda introduceert Wienerberger een keramische binnenmuursteen met een nieuw perforatiebeeld en doorslaggevende troeven. De warmtegeleidingscoëfficiënt of lambdawaarde bedraagt slechts 0,185 W/mK waardoor het isolerend vermogen is toegenomen. Zo maakt verlijmd metselwerk met PLS Lambda binnenmuurstenen deel uit van de isolatieschil. Tussengevoegde isolerende delen zijn niet langer noodzakelijk. De PLS Lambda binnenmuursteen heeft een lengte van 500 mm. Op dezelfde tijdsspanne, en met hetzelfde aantal handelingen, kunnen grotere oppervlaktes verlijmd worden. u www.porotherm.be

06 SGG VIEWCLEAR®

Om effectief energie te besparen, worden de eisen en normen inzake de isolatie van de gebouwschil steeds strenger. De isolerende kwaliteit van de kozijnen en de beglazing speelt daarbij een belangrijke rol. Maar hoe lager de U-waarde van ramen, hoe groter de kans dat er zich aan de buitenkant van het glas condens vormt. Het condenswerend hoogrendementsglas SGG VIEWCLEAR houdt de warmte in het glas en voorkomt dat de temperatuur van de buitenruit zakt tot onder het dauwpunt. Dit vermindert het aantal dagen met condensvorming op de buitenruit aanzienlijk. u www.saint-gobain-glass.com

07 RECTICEL INSULATION: L-Ments Een duurzame gebouwschil vraagt goede isolatie zonder thermische onderbrekingen. De meeste energie gaat verloren via het dak. Hiervoor ontwikkelde Recticel met L-Ments, zelfdragende, koudebrugvrije isolerende dakelementen. Bij renovatie biedt L-Ments de oplossing als bijvoorbeeld de bestaande draagstructuur niet meer voldoet. Bij nieuwbouw kan er gewerkt worden met een lichtere draagstructuur, wat het bouwproces versnelt. Met Uwaarden tot 0,13 W/m²K isoleert L-Ments goed. Deze zelfdragende, thermisch isolerende dakelementen voor hellende daken kunnen bedekt worden met verschillende materialen. u www.recticel.com

08 XELLA: Ytong XL bouwsystemen De schil van het gebouw heeft ook in de nieuwe rekenmethode een belangrijke impact. Ytong biedt verschillende troeven, zowel bij nieuwbouw als renovatie. Naast standaard blokken (60x25cm), bevat het gamma ook XL bouwsystemen: Ytong Jumbo en Ytong Casco, inclusief vloeren dakplaten. Ytong lost bouwknopen eenvoudig op en draagt bij tot het verminderen van de jaarlijkse primaire energiebehoefte. De thermische isolatiewaarden variëren van λUi 0,145 tot 0,070 W/mK en blijven levenslang ongewijzigd. u www.xella.be 08

09 RENSON: Fixvent met ventilatieve koeling

DIMENSION

De Renson Fixvent combineert een continue toevoer van verse lucht met windvaste Fixscreen doekzonwering. Zo wordt tegelijk vermeden dat de binnentemperatuur ongecontroleerd hoog oploopt, terwijl daglicht toch blijft binnenvallen en het zicht naar buiten behouden blijft. Door die Fixvent ook te combineren met extra grote raamroosters, kunnen grote hoeveelheden koelere lucht het interieur helpen afkoelen in warme perioden, natuurlijk en gratis. De raamroosters voor ventilatieve koeling zijn voorzien van muggengaas, en inbraakwerend. u www.renson.be

NAV brengt architecten samen. Veel architecten kampen met dezelfde obstakels. Gelukkig moet u er niet alleen tegen opboksen. NAV gaat voluit voor het verenigen van belangen, kennis en mensen. Want samen staan we sterker.

ĂŠĂŠn netwerk voor architecten

NAV bundelt in 2017 de krachten met deze partners

nav.be | meeroverepb.be | zoekeenarchitect.be | waterbewustbouwen.be

UW PROJECT IN DE KIJKER

Doorgedreven duurzaamheid voor sociale woningen

• 40 sociale woningen met polyvalente ruimte en magazijnen – Herenthout • Ontwerpteam: W2-architecten en Chris Ebinger (stabiliteit en technieken) • Jaar van oplevering: 2016

PROJECTBESCHRIJVING Opdrachtgever CV Zonnige Kempen tracht steeds duurzaam projecten te ontwikkelen. Aan een bestaande wijk werd een nieuw complex van 40 sociale woningen toegevoegd. Dit complex bestaat uit verschillende typologieën zoals: 12 eengezinswoningen met 3 slaapkamers, een tuin, carport en indien mogelijk een tuinberging. Verder zijn er 6 woongelegenheden met 3 slaapkamers, een terras en carport. Deze woningen zijn hoger op poten gezet, om de doordringbaarheid van de site mogelijk te maken. Op de site bevinden zich nog 10 woningen met 2 slaapkamers, een tuin en een tuinberging of een gemeenschappelijke fietsenberging en 12 appartementen met 1 slaapkamer, een terras en een gemeenschappelijke fietsenberging. In het appartementsgebouw bevindt zich een polyvalente zaal op de begane grond en een magazijn van de Zonnige Kempen in de kelder. Het complex is zo ingepland dat er een hoge dichtheid op een kleine oppervlakte wordt toegepast zonder aan al te veel privacy te moeten inboeten. Er lopen ook enkele trage wegen door de site.

SPECIALE KENMERKEN • Warmtenet in combinatie met WKK en warmtepomp • Doorgedreven thermische isolatie en luchtdichtheid • Het K-peil van de verschillende wooneenheden varieert tussen K29 en K35. • Alle woningen zijn uitgerust met een vraaggestuurd ventilatiesysteem C. uu www.zonnigekempen.be

DIMENSION

Foto’s: Dries Luyten

Wenst u ook een project in te sturen voor een van de komende edities? Laat dit dan weten via tilly.baekelandt@fcomedia.be

DIMENSION

UW PROJECT IN DE KIJKER

ACTUA

Vlaanderens allereerste energiequiz: and the winner is…

Hoeveel weten architecten van energiezuinig (ver)bouwen? Een blik op het scorebord van ‘VerKWISt het niet’, Vlaanderens eerste grote energiequiz, stemt ons alvast optimistisch. Tijdens deze quiz voor en door bouwprofessionals gingen NAV en Bouwunie op zoek naar het grootste licht. Na een spannende avond schoot het team van NAV West-Vlaanderen de hoofdvogel af. Creatuur eindigde tweede, de bronzen plak was voor Wienerberger.

Nieuw: NAV-pocket ‘Ventilatieverslaggeving bij residentiële projecten - Taken en verantwoordelijkheden’ Om de kwaliteit van ventilatiesystemen in residentiële gebouwen te garanderen schakelt het Vlaams Gewest sinds 1 januari 2016 een tandje hoger. Wie een stedenbouwkundige vergunning aanvraagt of een melding doet voor de bouw of ingrijpende renovatie van een wooneenheid, moet voldoen aan extra verplichtingen. Architecten vervullen hierbij een centrale rol. In deze nieuwe pocket zet NAV de taken en verantwoordelijkheden van alle betrokken partijen op een rij: opdrachtgever, architect, ventilatieverslaggever, epb-verslaggever en installateur. NAV-leden kregen de pocket gratis bij NAV News. Gratis en exclusief voor leden.

DIMENSION

Nabestellen kan via www.nav.be/shop

Handige diagnosetool: check de bestaande toestand van een te renoveren project Als architect hulp nodig bij de analyse van de bestaande toestand van een te renoveren gebouw? Binnen het project RenoFase lanceert NAV samen met de andere partners een diagnosetool in de vorm van checklists om u hierin bij te staan. Aan de hand van doelgerichte vragen focust de tool op de bouwtechnische aspecten (schade, aandachtspunten, …) en de bouwfysische randvoorwaarden (o.a. energiekarakteristieken). Het doel is om een systematisch en gestructureerd overzicht van het gebouw te verkrijgen, om zo de renovatiemogelijkheden hierop te baseren. Deze checklists dienen als hulpmiddel en vervangen uiteraard niet de expertise van gespecialiseerde bouwprofessionals. Het instrument is in die zin vooral een leidraad om mogelijke risico’s, gevaren en schade te identificeren, vooraleer aan een renovatieplan wordt begonnen. De publiek beschikbare diagnosetool bestaat uit een aantal afdrukbare checklists en bijhorende toelichting.

Raadpleeg de tool via www.renofase.be/ checklist-bestaande-toestand

ACTUA

Nieuw: NAV-pocket ‘Auteursrechten voor architecten - Een juridische en fiscale toelichting’

NAV stoomt 1.100 architecten klaar voor nieuw epbhoofdstuk

Een nieuw jaar, een nieuw hoofdstuk in het epb-verhaal. Ook voor 2017 heeft de Vlaamse Overheid een reeks nieuwigheden en wijzigingen in petto. Zo vallen kantoren, scholen en andere specifieke bestemmingen onder het begrip ‘EPN-eenheid’. Naast het halen van een E-peil dienen deze niet-residentiële gebouwen ook een minimum aandeel aan hernieuwbare energie te voorzien. Met de infoavonden ‘De nieuwe energie-eisen 2017 & het S-peil’ zette NAV in december en januari deze nieuwe eisen op een rij. En dat ging niet onopgemerkt voorbij. Elke sessie was goed voor een kleine volksverhuizing onder architecten. Uiteindelijk werd de kaap van 1.000 inschrijvingen vlot overschreden. Deelnemers kregen ook een blik op de toekomst, want in 2018 ruimt het K-peil plaats voor de bouwschilindicator.

De pocket ‘Auteursrechten voor architecten’ wapent architecten met de noodzakelijke kennis om auteursrechten in het dagelijkse beheer van het bureau te integreren. Schrijvers, journalisten en kunstenaars zijn er over het algemeen beter mee vertrouwd, maar voor architecten blijft auteursrecht veelal onbekend en dus onbemind. De meerwaarde valt nochtans niet te onderschatten. In een nieuwe pocket wijst NAV, samen met Sirius Legal en SBB Accountants & Adviseurs, ontwerpers de weg. Bescherm zo niet alleen uw creatie, maar optimaliseer ook uw fiscaliteit. Gratis voor leden, 25 euro voor niet-leden.

Bestellen kan via www.nav.be/shop

Infiltratiewaaier 2.0: vind nu ook online het geschikte infiltratiesysteem

beperkte groepswoningbouw. Naast de infiltratiewaaier vind je op waterbewustbouwen.be ook tal van andere handige tools.

DIMENSION

Een infiltratievoorziening uitkiezen voor een project? Dankzij de Infiltratiewaaier van NAV ging die zoektocht nooit eerder zo eenvoudig. De waaier groeide snel uit tot een must have voor architecten. Goed nieuws: u kan de waaier nu ook digitaal openzwaaien via de nieuwe website www.waterbewustbouwen.be. Deze interactieve webapplicatie biedt een overzicht van de verschillende types infiltratiesystemen voor woningen en

PRODUCTSPOT

Ultradunne designradiator 01

Met de ONI radiator levert fabrikant Vasco een nieuw hoogstandje af. Met 8 mm is deze strakke radiator een van de dunste op de markt. Hij bestaat uit een aluminium plaat met een volledig vlakke voorkant. In de achterkant is er een groef uitgefreesd met hierin een meanderende koperbuis die het verwarmingswater bevat. Dat zorgt voor een optimale warmte-afgifte waardoor de ruimte snel op temperatuur komt.

De ONI bestaat in twee versies: met handdoekuitsparingen (O-P), zodat de gebruikers hem kunnen gebruiken als handdoekdroger, en een compleet vlakke versie (O-NP). De handdoekuitsparingen zijn zacht afgerond voor een soft karakter. Tevens is de ONI combineerbaar met het accessoire Multi+ dat naar keuze links of rechts overgaat in een tablet voor allerlei spulletjes.

Functioneel design

DIMENSION

Voor Vasco is design geen vrijblijvende stijloefening. De vormgeving moet aansluiten bij de basisfunctie van de radiator en de behoeften van het doelpubliek. Om een hoog comfort te bieden, streefde de fabrikant naar een optimale warmteverdeling en een korte reactietijd. Zo kwam men uit bij de combinatie van aluminium met watervoerende leidingen in koper. Dat sluit goed aan bij moderne lage-temperatuurverwarming. Door de lage waterinhoud reageert de radiator snel op wisselende temperaturen. Omdat design en functie nauw met elkaar verbonden zijn, werden de ontwerpers al van in het begin bij het ontwikkelingsproces betrokken. De vorm moet niet alleen functioneel zijn, hij moet ook

passen in uiteenlopende interieurs. Met de ONI werd daarom gekozen voor een tijdloze schoonheid, die de verschillende stijlen overstijgt. De lichtheid van de radiator wordt versterkt door de vormgeving, waardoor de radiator als het ware voor de muur lijkt te zweven. Tevens werden de praktische kanten niet vergeten: de afgeronde hoeken zijn gebruiksvriendelijk en de gladde voorkant is gemakkelijk schoon te maken. Een product ontwerpen is voor Vasco een geĂŻntegreerd proces, waarbij verschillende partijen nauw samenwerken. Vanuit de markt wordt bepaald welke behoeftes er leven bij de klanten. Daar wordt dan een technische oplossing voor gezocht, waarbij de designers die in een functionele en aantrekkelijke vorm gieten.

hier garant voor een onberispelijk resultaat.

Montagegemak Een troef van de ONI is het lichte gewicht. Met slechts 23 kg voor de grootste uitvoering kan een installateur deze radiator gemakkelijk zonder hulp plaatsen. De radiator heeft de gekende Vasco middenaansluiting, inclusief gepatenteerde ventielset. Deze elegante montagevriendelijke oplossing sluit tevens lekken uit. Door Alex Baumans Fotoâ&#x20AC;&#x2122;s: Vasco

www.vasco.be uu

01. De versie met de handdoekuitsparingen heeft een zachte

Innoverende techniek

uitstraling dankzij de afgeronde

De productie van een innoverende radiator stelt zijn eigen uitdagingen. De vorm en afmetingen van de groef aan de achterkant moeten zeer nauwkeurig worden uitgefreesd, om een perfecte aansluiting van de buis op de plaat te garanderen. De meander van de koperbuis moet ook zeer zorgvuldig geplooid worden. De knowhow van Vasco staat

vormen. 02. De ONI kan gecombineerd worden met het accessoire Multi+ voor extra functionaliteit. 03. De ONI radiator is bijzonder vlak dankzij de ingenieuze constructie. De radiator bestaat uit een vlakke aluminium voorplaat met een meanderende koperbuis aan de achterkant.

Voor info omtrent uw project: www.bozarc.be + Hedendaags design in aluminium + Constructie en plaatsing op maat + Dakbedekking in massief polycarbonaat + Voldoen aan EN 1090-3:2008, DoP & CE, EXC 1 of EXC 2

â&#x2013;ş

+ Regelbare hoogte dankzij gepatenteerd bolgewricht

Het gepatenteerde bolgewricht

BATIBOUW

2017 Brussels Expo Exclusief voor vaklui

16 & 17/02

www.batibouw.be

BUILD-IT 16-17/ 02 Hall Astrid

Groot publiek

18 > 26/02

BEURS

Nieuw elan voor Batibouw Batibouw staat op eenzame hoogte in het Belgische landschap van bouwbeurzen. Om relevant te blijven, moet de organisatie echter continu vooruitlopen op de veranderende verwachtingen van de bezoekers. Wie nu naar een beurs komt, doet dat met een andere instelling dan een generatie geleden. Bart Van Den Kieboom (CEO van Fisa, de organisatie achter Batibouw) vertelt wat de beurs dit jaar te bieden heeft.

men immers het best ervaren welk model men het best waarvoor gebruikt, of wat de kneepjes van het vak zijn. Het is de gelegenheid voor de fabrikanten om de kwaliteit van het materiaal naar voren te brengen, maar ook om het belang van vakkennis te onderstrepen.

Lichtervaring

In deze tijden van internet is de rol van een beurs veranderd. Informatie vinden is geen probleem meer. Daarvoor hoeft men het huis niet meer uit. Een beurs kan echter iets onvervangbaars bieden, namelijk een direct contact met de producten. De beurservaring spreekt alle zintuigen tegelijk aan. Over een spaardouche lezen, kan interessant zijn, maar om te weten of het echt iets voor jou is, moet je de douchekop toch eerst uittesten. Daarvoor is Batibouw de perfecte gelegenheid. Bart Van Den Kieboom werkt dus samen met de exposanten om Batibouw tot een totaalervaring te maken. Daarom wordt ook veel belang gehecht aan demonstraties. Wie geïnteresseerd is in, pakweg kliklaminaat, moet kunnen zien hoe dat gelegd wordt, en de vloer het liefst nog zelf daarna kunnen uittesten. Een beurs moet meer zijn dan een rij tafeltjes met brochures, waar bestellingen genoteerd worden. Uiteraard blijft de directe verkoop op Batibouw een belangrijk aspect, maar ook hier heeft er zich een verschuiving voorgedaan. Voorheen

kwam men naar de beurs voor de promoties, en probeerde men zo veel mogelijk van het project ter plaatse vast te leggen. Nu komen de bezoekers om vooraf gemaakte keuzes te toetsen aan de realiteit. Klanten hebben al heel wat informatie opgezocht online, en hebben zich al een idee gevormd van wat ze wensen en wat er mogelijk is. Op Batibouw kunnen ze dan concreet zien wat die keuzes inhouden, en kennismaken met alle aspecten van de producten. Het is het ogenblik waarop een virtueel project tot realiteit wordt.

Good tools, good professionals, good projects Directe ervaring met de producten komt nergens beter tot uiting dan bij het gereedschap. Deze afdeling bevindt zich nu in Paleis 9. Dat maakt het gemakkelijker bereikbaar voor wie van Parking C komt. De nadruk ligt er meer dan ooit op demonstraties. Waar mogelijk, hebben deze demonstraties een wedstrijdelement, opnieuw om de betrokkenheid van de bezoeker te versterken. Door een toestel zelf in de hand te nemen, kan

Een andere nieuwigheid is de Light Avenue in de patio. Lichtarmaturen komen moeilijk tot hun recht op een beurs. Daar heeft de organisatie de volgende oplossing voor gevonden: in de patio wordt een overdekte doorgang aangelegd, met een selectie van lichtarmaturen aan de wanden en aan het plafond. De bezoekers die erdoor wandelen, worden als het ware ondergedompeld in het licht. Wie geïnteresseerd is in een specifiek product, kan gemakkelijk aan de hand van een QR-code te weten komen hoe het heet, en waar het te verkrijgen is. Ook dit past in het streven om een aparte sfeer te creëren op Batibouw. Het mag ondertussen duidelijk zijn: aan de inrichting van Batibouw is er dit jaar wat gesleuteld. Zo is er in de Prinses Astridhal nu de Immovillage. Met de lage rente en onzekere beurskoersen, willen meer en meer mensen investeren in vastgoed. Op Immovillage vinden ze daarvoor alle contacten en informatie, met vastgoedfirma’s en professioneel advies. Eveneens in de Astridhal heeft Build-IT zijn vertrouwde plekje bewaard. Deze deelbeurs is gewijd aan informaticatoepassingen in de bouw, en » DIMENSION

De vijf zintuigen aanspreken

BEURS

wordt alleen gehouden tijdens de professionele dagen.

Bezoekers begeleiden Als men niet vertrouwd is met de bouwsector, kan Batibouw nogal overweldigend zijn. Om de bezoeker houvast te geven, heeft de organisatie daarom thematische checklists per sector gemaakt. Ze bevatten telkens de belangrijkste factoren waar men rekening mee moet houden voor een bepaald project, bijvoorbeeld in de keuze van een verwarmingssysteem of bij de renovatie van een badkamer. Op die manier wordt het bezoek van een stand gerichter en productiever voor alle partijen. Die checklists zullen gratis ter beschikking liggen aan de ingangen van de paleizen.

Acties voor architecten

DIMENSION

Op 21 februari is er een speciale dag voor architecten, met ’s middags een exclusief netwerkdiner. Dit is strikt op uitnodiging, waarbij de exposanten zelf

een aantal architecten kunnen selecteren. Dit is een goede gelegenheid om nieuwe contacten te leggen, buiten de vertrouwde kring van relaties. De dag gaat verder met BIM-Tonic, een congres over BIM in Auditorium 2000. Hierop zijn alle architecten en architectuurstudenten van België uitgenodigd. Er komen een aantal keynotesprekers die het belang van BIM vanuit verschillende hoeken zullen belichten.

aan te reiken om het rendement van de beursdeelname te verbeteren. Kortom, wie naar deze editie van Batibouw gaat, zal merken dat er heel wat beweegt in het beursconcept. Volgens Bart Van Den Kieboom is dat essentieel voor een succesvolle beurs: de bezoekerservaring moet leven. Dat maakt deze Batibouw tot de beurs voor een nieuwe generatie. Door Alex Baumans Foto’s: Batibouw

Steun aan exposanten Ten slotte heeft de organisatie ook de datacapture verbeterd, met onder meer een app om de gegevens op de badges te scannen. Dat is een onderschat aspect van een beursdeelname, dat nochtans van kapitaal belang is. Het heeft immers weinig nut om een goede week lang een stand te bemannen, als men daarna de contacten niet kan opvolgen, omdat de gegevens niet beschikbaar zijn. Batibouw wil de exposanten daarbij helpen, door hen laagdrempelige instrumenten

www.batibouw.be uu

Bart Van Den Kieboom, CEO van FISA, wil een bezoek aan Batibouw tot een totaalervaring maken.

RIMFREE. VOOR DE ALLERHOOGSTE HYGIËNISCHE EISEN. Met de Rimfree wandclosets zonder spoelrand zet Keramag de nieuwe standaard op het gebied van hygiëne en onderhoudsgemak. Want de unieke spoeltechniek zorgt zelfs bij kleine hoeveelheden spoelwater voor een optimaal spoelgedrag en onberispelijke spoelresultaten. www.keramag.be

BEURS

ISH stelt oplossingen voor de uitdagingen van de toekomst voor

Nieuwe beleidsdoelstellingen en reglementeringen brengen de tradities aan het wankelen en dwingen fabrikanten, installateurs en gebruikers ertoe hun concept van energieprestaties van gebouwen en waterbeheer te herzien. De editie 2017 van ISH is dan ook niet te missen. Hier komen de belangrijkste Europese fabrikanten van de betrokken sectoren samen. Voor de professionele bezoekers een uitgelezen kans om hun kennis bij te spijkeren en op de evolutie van hun sector te anticiperen.

4 complementaire sectoren Hoewel ISH slechts een deel van de technische uitrusting van gebouwen betreft, is dit een indrukwekkend internationaal evenement, met maar liefst 2.400 exposanten en een totale tentoonstellingsruimte van 260.000 m². De beurs bestaat uit vier complementaire sectoren, die elk op zich een gespecialiseerde

vakbeurs vormen: HVAC, temperatuurregeling, uitrusting van badkamers en sanitaire installaties, en installatietechnieken.

Opportuniteit voor architecten ISH 2017 is ook voor architecten een opportuniteit aangezien zij de nieuwe door de fabrikanten ontwikkelde systemen in hun projecten moeten integreren. De integratie van hernieuwbare energieën in nieuwe, performantere toestellen zorgt ervoor dat er anders moet nagedacht worden over de plaats van verwarmingssystemen in een gebouw. De bezoekers zullen daarbovenop geconfronteerd worden met de alomtegenwoordigheid van geconnecteerde toestellen en hun mogelijkheden. Op het vlak van uitrusting van badkamers en sanitaire installaties focussen fabrikanten steeds meer op hygiëne, onderhoudsgemak en een verhoogd gebruikerscomfort. Het forum

‘Bathroom in a day’ zal de voordelen van geprefabriceerde badkamers voor bepaalde projecten tonen. Daarnaast is er ook de achttiende uitreiking van de innovatieprijs ‘Architecture+Technique’ en het forum ‘Pop up my bathroom’.

Aircontec De exposanten van de afdeling Aircontec (hal 10 en 11) presenteren een waaier van nieuwigheden binnen de domeinen airconditioning en ventilatiesystemen. De nadruk ligt hierbij op de energie-efficiëntie van ventilatiesystemen en het comfort van de gebruikers. Hier vindt u oplossingen voor de uitdagingen van het ontwerp van milieuvriendelijke airconditioningsystemen.

ISH Energie In de hallen 8, 9 en 10 vindt u de fabrikanten van materiaal voor verwarmings-, ventilatie- en airconditioninginstallaties. Los van de innovaties van de verschillende merken, is de algemene trend een verhoogde aandacht voor nieuwe verwarmingstechnieken en systemen voor intelligent gebouwenbeheer. Ook worden oplossingen voor een betere benutting van hernieuwbare energiebronnen en de stijgende integratie van de informatica in de verwarmingsinstallaties in de schijnwerpers gezet. » DIMENSION

Van 14 tot 18 maart 2017 vindt in de Messe-expohallen in Frankfurt (Duitsland) een nieuwe editie van ISH plaats. Deze tweejaarlijkse vakbeurs geldt als de niet te missen internationale afspraak voor professionelen uit de sanitair-, verwarmings-, ventilatie- en aircosector. In maart 2017 zullen naar schatting 200.000 bezoekers naar Frankfurt trekken om bij 2.400 exposanten de technologische vooruitgang en nieuwigheden in deze sector te ontdekken.

BEURS

ISH Installatietechnieken De drie verdiepingen van hal 6 vormen op zich een beurs apart, gespecialiseerd in technieken, materialen en gereedschappen voor de uitvoering van sanitaire en verwarmingsinstallaties.

gen (hallen 3 en 4) kunt u bijvoorbeeld badkamers zien die de hedendaagse evoluties in design combineren met duurzame materialen, als antwoord op de behoeften van vandaag. Op de beurs gaat er ook veel aandacht naar waterzuiveringstechnieken.

ISH Water

Par John Lams

Water is een gemeenschappelijk element van meerdere delen van de beurs, maar de exposanten in het sanitair houden misschien wel meer dan wie ook rekening met de noodzaak om zuinig om te springen met water en het gebruik ervan te optimaliseren. In deze afdelin-

Architecten die dat wensen kunnen deelnemen aan begeleide rondleidingen op maat van hun beroep: www.ish.messefrankfurt.com - ‘Events’

‘Pop up my Bathroom’ (VDS) – Hal 4.0 ‘Bathroom in a day’ (VDS) ‘Bathroom 4.0’ project – Hal 5.1 ‘Building Forum’ – Hal 10.3 ‘Technology and Energy Forum’ (BDH) – Galleria 1 ‘Stove Forum’ – Hal 9.2 ‘Wir für Euch’ (ZVSHK) – Hal 8.0 ‘Valuable Water forum’ (BSW) – Hal 5.1 ‘Air-Conditioning Forum’ – Hal 11.1 ‘IKK Building Forum’ (VDKF) – Hal 10.2 DIMENSION

Data: 14 tot 18 maart 2017 Plaats: Messe Frankurt – Frankfurt am Main (Duitsland) Openingsuren: - 14 tot 17 maart 9 tot 18 uur (professionelen) - 18 maart: 9 tot 17 uur (publiek) Dagticket: online: € 17; ter plaatse: € 40 Gastland: Turkije uu www.tickets.messefrankfurt.com

uu www.ish.messefrankfurt.com

AANVULLEND PROGRAMMA

PRAKTISCHE INFO

architect meets innovations

TOTAALEVENEMENT MET FOCUS OP PRODUCTINNOVATIES VOOR ARCHITECTEN, INTERIEURARCHITECTEN EN VOORSCHRIJVERS

ARCHITECT @WORK BELGIUM

Kortrijk Xpo 27- 28 april 2017 8° editie - 10:00-20:00

Organisatie

T +32 (0)56 24 11 11 belgium@architectatwork.com

Liège Expo 1-2 juni 2017 5° editie - 13:00-20:00 @ATW_INTL #ATWBE

In samenwerking met

@architect_at_work #ATWBE WWW.ARCHITECTATWORK.BE

ARCHITECT @WORK BELGIUM

ARCHITECT @WORK

THE NETHERLANDS

ARCHITECT @WORK

SWITZERLAND

ITALY

LUXEMBOURG

SPAIN

FRANCE

DENMARK

UNITED KINGDOM

SWEDEN

GERMANY

TURKEY

AUSTRIA

CANADA

PRODUCTSPOT

De intelligente thermostaat De intelligente thermostaat RiCLOUD, een eenvoudige oplossing van Riello, biedt een hoog rendement, optimaal comfort en gebruiksgemak.

De nieuwste generatie Riello-ketels, een buitenvoeler en RiCLOUD: deze combinatie zorgt voor een verwarmingssysteem met energie-efficiëntie klasse A+ (Europese verordening 811/2013). Bovendien kan men tot 8 RiCLOUD systemen aansluiten op een installatie. Zo kan men 8 verschillende ruimtes apart regelen, wat het verbruik van het verwarmingssysteem ten goede komt. Het systeem kan gebruikt worden als eenvoudige thermostaat waarmee men door middel van de toetsen + en – de temperatuur naar wens kan regelen. De werking kan echter aangepast worden zodat RiCLOUD een moderne thermostaat wordt, nauwkeurig programmeerbaar per 30 minuten en met 3 temperatuurniveaus.

Tot 30% besparing

DIMENSION

In vergelijking met een traditionele thermostaat bespaart men met RiCLOUD jaarlijks tot 30% op de verwarmingsfactuur. Via de app op de smartphone of tablet kan altijd en overal het programma van het verwarmingssysteem en de status van de ketel gecheckt en gewijzigd worden.

Snelle installatie Dit product laat zich snel en gemakkelijk installeren. Wanneer een oude thermostaat vervangen wordt door RiCLOUD blijft de elektrische installatie van de woning ongemoeid. RiCLOUD kan ook draadloos geïnstalleerd worden en er kan gebruikgemaakt worden van de radiofrequentie.

en hoeft niet op het elektriciteitsnet aangesloten te worden. Ook voor multizonesystemen vormt dit de eenvoudigste universele oplossing. Er is een geïntegreerde relaisuitgang voorzien waarmee rechtstreeks een zoneventiel kan gestuurd worden (0,2A – 230V, 2A – 24V).

Verwarmen en koelen Slimme hulp Dit product is echter meer dan een simpele, wifi-gestuurde thermostaat: Riello heeft het ontworpen om de verwarmingsketel volledig op afstand te kunnen beheren, om exclusieve assistentie te kunnen verlenen (dienst beschikbaar eind 2017) zodat men zich altijd op zijn gemak kan voelen. Wanneer RiCLOUD aangesloten wordt op een Riello-ketel (enkel voor compatibele modellen met BUS-aansluiting) kan men altijd in real time alle foutmeldingen en informatie opvragen over de bedrijfsstatus. Ook kunnen de technische parameters op afstand geanalyseerd worden. Hierdoor kan de technicus bij eventuele problemen snel en correct ingrijpen. Zo komt men nooit meer voor onaangename verrassingen te staan bij thuiskomst. Dit product is compatibel met alle bestaande verwarmingsproducten van Riello, ook de oudere. Het kan eveneens gecombineerd worden met alle producten van de grote verwarmingsmerken als programmeerbare aan/uitthermostaat. Het systeem werkt op batterijen

RiCLOUD kan geprogrammeerd worden voor verwarming en koeling van de woning. Als de buitenvoeler (draadloos en zonder batterij) aangesloten is, leest de thermostaat de buitentemperatuur uit en toont deze op het display. Men kan deze informatie ook in ‘real time’ verkrijgen, rechtstreeks via internet, als de voeler via de wifibox aangesloten is op het netwerk en als de plaats van installatie aangeduid is. uu www.riello.com/ricloud

EENVOUDIG, OVERAL, ALTIJD.

De nieuwste generatie Riello-ketels, een buitenvoeler en RiCLOUD: deze combinatie zorgt voor een verwarmingssysteem met energie-efficiëntie klasse A+ (Europese verordening 811/2013).

Zorg er voor dat u samen beter en voordeliger beschermd bent. Architect, aannemer en bouwheer: hetzelfde doel voor ogen.

www.fakro.be

ABR en decennale polis: 2 globale verzekeringen. Besparen en toch beter verzekerd. Protect is een Belgische nicheverzekeraar in de bouwwereld, gespecialiseerd in het verzekeren van de beroepsaansprakelijkheid van architecten en ingenieurs.

Protect polissen PROTECT: polissen beroepsaansprakelijkheid 10

PROTECT: technische polissen

Ontwerpers: - Architecten - Ingenieurs-studiebureau’s - Landmeters-experten - Veiligheidscoördinatoren - Energiedeskundigen - Milieudeskundigen - ...

Verzekeringsmakelaars

Alle bouwplaats risico-verzekeringen

Decennale - België - Frankrijk

Garantieverzekering - Projectpolissen (gevelrenovatie) - Abonnementspolissen

Protect diensten Permanente juridische bijstand door onze studiedienst Opleiding en preventie Privaat klantenluik My Protect via onze website Persoonlijke benadering en gespecialiseerd beheer

www.protect.be

Onze ervaring, uw zekerheid

PROTECT

Dankzij zijn prachtig design kreeg het vlak platdakvenster DEF een Red Dot Design Award in 2016.

Geniet van de rust, ongeacht het weer. Ervaar zelfs op regenachtige dagen het comfort van stilte dankzij de vlakke platdakvensters type F die een uitstekende weerstand tegen het geluid veroorzaakt door regen* bieden. De vlakke platdakvensters van FAKRO zorgen voor ventilatie en een zee van natuurlijk licht in de ruimte die zich eronder bevindt. Ze hebben tevens een uitstekende functionaliteit en verzekeren hoge thermische prestaties.

Ontdek ons uitgebreid assortiment aan platdakvensters (vlak en met koepel) op Batibouw!

PROTECTING PROFESSIONALS

* het niveau van de geluidsintensiteit in de ruimte terwijl het regent bedraagt LIA = 36 [dB] volgens ISO 10140-1/A2:2014

PROJECT

Zwarte aluminium profielen voor een strak en functioneel design Langs de Diestsestraat in Scherpenheuvel werd een moderne villa in een strak zwart-wit contrast gebouwd naar een ontwerp van abe architecten uit Testelt. De bouwheer wou wonen op de verdieping met zicht op de achterliggende Hagelandse heuvels, en voorzag op de benedenverdieping onder meer een serviceflat. Zwarte ALINEL aluminium profielen doen diverse functies in de gelijkvloerse gevelvlakken verdwijnen.

Bouwheer en architect opteerden voor een betonnen ruwbouw van Concrete House. “De combinatie van een goed geïsoleerde bouwschil, en de luchtdichtheid en thermische inertie van de betonwanden, resulteert in een duurzame manier van bouwen. Naast het voordeel van de kortere bouwtermijn biedt betonbouw ook een architecturale meerwaarde. Grote overspanningen zijn mogelijk, waardoor de dakoversteek aan de linkerzijgevel op de verdieping eenvoudig kon worden gerealiseerd”, verduidelijkt architect Roel Bergen van abe architecten de keuze.

Uitgepuurde vorm

DIMENSION

“Vanuit het concept van wonen op de verdieping werden de leefruimtes en dakterrassen opengetrokken naar het achterliggend landschap en dit in een sobere, uitgepuurde vorm, zowel wat de gevels als het interieur betreft. Grote glaspartijen ontsluiten de glooiende heuvels van het Hageland”, aldus Roel Bergen. “De voorzijde van de woning heeft een eerder gesloten karakter. Op-

merkelijk zijn verder de patio met vijverpartij, grenzend aan de inkomhal, en de verbondenheid van het woonvolume met de buitenruimtes en de tuin.” Aan de buitenzijde van de woning trekt de zwartkleurige gevelbekleding van de benedenverdieping de aandacht. Deze omvat de inkomdeur links vooraan, gaat aan de rechterzijde volledig de hoek om, en neemt zo ook de garagepoort in het overdekte gedeelte mee.

Functies ‘verdwijnen’ in gevelvlakken Als esthetisch strakke, passende oplossing voor de gelijkvloerse gevelbekleding stelde de architect geëxtrudeerde aluminium profielen van ALINEL uit Drongen voor. “Deze passen perfect in het totaalconcept van de woning, en bieden de mogelijkheid om onder meer de garagepoort in weg te werken”, aldus Roel Bergen. De voorkeur ging naar de Type A standaardprofielen. Deze werden in de geautomatiseerde poederlakstraat van zusterbedrijf Ursus in Eeklo gecoat. “De verbinding tussen de aluminium

Klimaatplafonds, Giacomini systemen Klimaatplafonds van Giacomini bieden verschillende mogelijkheden: metaalplafonds of gipsplafonds, actieve of niet-actieve systemen, hydraulische verbindingen die een inregeling per zone toelaten.

 Contacteer onze plafond specialist, dhr. Wim Gijbels op +32 (0)498 91 21 42 of via email wim.gijbels@giacomini.be  Of bezoek www.klimaatplafond.be

GIACOMINI BENELUX N.V. Rue Provinciale, 273 • B-1301 Bierges (Wavre) Tel. : +32 (0)10 42 06 50 • Fax : +32 (0)10 42 06 99 • info@giacomini.be • www.giacomini.be

profielen is verstelbaar en tegelijk onzichtbaar. Het systeem laat toe de bekleding aan te passen aan de breedte van het te bekleden oppervlak. Diverse functies (voordeur, garagepoort…) werden zo minimalistisch mogelijk in het gevelvlak ingevuld, wat leidt tot een mooi functioneel design. Zelfs de brievenbus en het in het woonvolume geïntegreerde hondenverblijf werden mee in hetzelfde

materiaal bekleed. Voor de bouwheer was ook de onderhoudsvriendelijkheid van de aluminium profielen een belangrijk keuze-element”, aldus Eddy Baele van ALINEL. De plaatsing van de gevelbekleding en de garagepoort gebeurde door de firma TSV uit Retie. Door Philip Declercq

www.alinel.be uu

NEWS

Innovatieve 2-in-1 geveloplossingen Laat u inspireren door de veelzijdigheid van Blauwe Steen uit Henegouwen, zowel in afwerkingen als afmetingen (EnoWave®, EnoScala® en EnoSkin®). Of speel met de verschillende afmetingen en afwerkingen van het DUENO gamma, dunne interieurtegels van slechts 15mm dik. Ontdek de innovatieve 2-in-1 geveloplossingen EnoStone®. EnoStone® Wall Base en EnoStone® E-Board Zero combineren hoogwaardige gevelbekleding in Blauwe Steen uit Henegouwen® met performante buitenisolatie. Perfect voor renovaties en nieuwbouw. uu www.carrieresduhainaut.com

Foto : Carrières du Hainaut

Beltrami Collection Beltrami presenteert voor de eerste maal haar eigen Beltrami Collection: een minimalistische tafelcollectie waarbij de schoonheid en het pure karakter van natuursteen wordt verenigd in een eigentijds ontwerp. De reeks wordt getypeerd door strakke lijnen en een tijdloos design gecombineerd met de pure elegantie van een tafelblad in natuursteen. Het tafelblad kan eigenhandig uitgekozen worden in de Beltrami platendepot. Beschikbaar in meer dan 100 verschillende materialen en afwerkingen. u www.beltrami.be

Deceuninck: geïntegreerde zorgsystemen basis voor duurzaam beleid Deceuninck nv uit Hooglede-Gits, wereldwijd toonaangevend producent van pvc en composietprofielen voor ramen en deuren, tuintoepassingen, daken gevelbekleding en interieurproducten, ontving op 12/12/16 van de Belgian Quality Association (BCQ) voor de 10de keer op rij het milieuzorgcertificaat ISO 14001 en voor de 22ste keer het kwaliteitszorgcertificaat ISO 9001. u www.deceuninck.be

Nieuwe ‘Duco Catalogus 2017’ Uithangbord van deze herwerkte productcatalogus is de uitbreiding van het gamma waarbij de Intelli Air Valve 160 en het broekstuk slechts een greep zijn uit de vele noviteiten die werden opgenomen. Maar ook gebruiksvriendelijkheid vormde een belangrijke pijler tijdens de update. Hierdoor wordt men snel en eenvoudig door Duco’s Vraaggestuurde Natuurlijke Ventilatiesystemen en hun bijhorende componenten gegidst. Raadpleeg de website waar de digitale versie kan worden gedownload of neem contact op met een medewerker als u de geprinte versie wenst. u www.duco.eu

Cabbani: architecturaal en op maat gemaakt parket

DIMENSION

Dankzij het ‘à la carte’ systeem kan heel eenvoudig een gepersonaliseerde vloer samengesteld worden. Hierbij kan gekozen worden tussen een drager van HDF of berken multiplex met een toplaag van 2, 3.2 of 5.5mm eikenhout. Er zijn twee basiskwaliteiten mogelijk: ‘Select’ en ‘Rustic’. Voor de afwerking is er keuze tussen olie of vernis al dan niet in combinatie met een ruim aanbod trendy kleuren. Cabbani vloeren kunnen zowel zwevend (HDF) als vol verlijmd (multiplex) geplaatst worden. u www.cabbani.com

C2C producten Armstrong nu ook als BIM-bestand Plafondfabrikant Armstrong Ceiling Solutions biedt sinds kort een deel van haar portfolio aan als BIM-bestand, onder andere de c2c producten Perla en Ultima+. In de BIM-bibliotheek zijn zowel minerale als metalen plafondoplossingen te vinden, beschikbaar in zowel IFC als Revit formaten. In de Armstrong BIM-bibliotheek zijn nu ruim 65 afzonderlijke producten binnen 16 BIM-objecten te vinden en dat aantal zal alleen maar toenemen in de nabije toekomst. uu www.armstrong-plafonds.be

Klimaatplafonds met gipspanelen, het GKC gamma van Giacomini Op gebied van design en efficiëntie, zijn de gips klimaatplafonds van Giacomini geschikt zowel voor nieuwbouw als voor renovatie.  Uitzicht als een klassiek plafond.  Geen onderhoud, geruisloos.

 Contacteer onze plafond specialist, dhr. Wim Gijbels op +32 (0)498 91 21 42 of via email wim.gijbels@giacomini.be  Of bezoek www.klimaatplafond.be

GIACOMINI BENELUX N.V. Rue Provinciale, 273 • B-1301 Bierges (Wavre) Tel. : +32 (0)10 42 06 50 • Fax : +32 (0)10 42 06 99 • info@giacomini.be • www.giacomini.be

All-in-one oplossing van ISOVER

Personaliseerbaar kraanwerk

ISOVER biedt een kwalitatieve en comfortabele totaaloplossing voor dakisolatie aan, die bestaat uit vijf speciaal ontwikkelde componenten die er samen voor zorgen dat het dak uitstekend geïsoleerd is. Het belangrijkste element is de glaswol, ISOVER Isoconfort. Om de glaswol snel en perfect te kunnen plaatsen, werd Suspente PlaGyp I ontwikkeld. Het dampscherm zelf, Vario® KM Duplex, is bijzonder handig in combinatie met de Suspente en sluit naadloos aan voor een optimale isolatie.Voor een perfecte afwerking ontwikkelde ISOVER de Vario® KB1tape en de Vario® DoubleFit-mastiek. u www.isover.be

De badkamer ontsnapt niet aan de drang om alles te personaliseren. Grohe speelt daarop in met de Essence-serie, een kraanwerkgamma dat beschikbaar is in een ruime keuze aan moderne afwerkingen en luxueuze tinten. Als tegengewicht voor deze kleurenveelvoud, heeft Grohe Essence een harmonieus design. De uitloop en de greep zijn zo goed als identiek in alle varianten (wastafelkraan, badkraan, douche...). De wastafelkraan is overigens verkrijgbaar in diverse maten, van S tot XL. De basisvorm van Essence is een geometrische structuur van concentrische cirkels. u www.grohe.com

Superisolerend rolluik van Harol

DIMENSION

Harol stelt een nieuw type rolluik voor dat energie en comfort in woningen verder optimaliseert. Het geheim van het nieuwe opbouwrolluik OB900 THERMO schuilt in een nieuwe vorm van isolatie in de kast. Met een U-waarde van 0,43 W/m2.K zet dit product de beste isolatiewaarde in de markt. Ook het akoestische comfort neemt toe: 45 dB bij rolluik neer, tot 43 dB bij rolluik op. Het nieuwe rolluik is gemotoriseerd beschikbaar, van standaard elektrisch tot bi-directioneel, en vanop afstand bedienbaar met smartphone of tablet. OB 900 Thermo is met 2 types lamellen beschikbaar en kan uitgerust worden met de superstille motor SilensioTM. u www.harol.be

NEWS

Nieuwe Dubio baksteen van Nelissen Steenfabrieken

Garagepoort met ongeziene warmte-isolatie Hörmann breidt zijn woningbouwgamma uit met de LPU 67 Thermo garage sectionaalpoort met uitstekende isolatiewaarden. De LPU 67 Thermo heeft een paneel van 67 millimeter dik en is de grote zus van de LPU 42. De U-waarde van 0.91 W/(m2·K) is volledig nieuw bij garage sectionaalpoorten in de woningbouw. Vergeleken met de LPU met 42 mm dikte, isoleert de LPU 67 Thermo 50% beter. De panelen zijn thermisch onderbroken, waardoor koudebruggen onmogelijk zijn. u www.hormann.be

Baksteenfabrikant Nelissen Steenfabrieken en productdesigner Roel Vandebeek verbazen de sector met een wereldprimeur: de Dubio. Een baksteen met schaduwlijnen die de illusie van drie dunne gestapelde bakstenen wekt. Voor de architect biedt dit – tot voor kort onmogelijke – creatieve opties die zich op de werf vertalen in een rendement met een ecologisch tintje.u www.nelissen.be

Drie innovatieve plafondoplossingen van Hunter Douglas Hunter Douglas Belgium presenteert drie innovatieve plafondoplossingen. Zo is er HeartFelt®, een vilten plafondsysteem met unieke kwaliteiten op gebied van design en duurzaamheid, dat esthetiek en functionaliteit combineert en een warme en natuurlijke uitstraling verzekert. Daarnaast is er het brandstabiel massief houten plafondsysteem. Verder is er de Baffle Ceiling, type durlum POLYLAM®, die industriële uitstraling met grote ontwerpvrijheid en hoge prestaties op akoestisch gebied combineert. u www.hunterdouglas.be

Geberit Setaplano doucheplaat

Nieuwe site voor Libert Paints

DIMENSION

Libert Paints (producent van kwaliteitsverven, gericht op de professionele sector) heeft in de Haven van Gent een volledig nieuwe site gebouwd. Het terrein bood de mogelijkheid om alles te herdenken in functie van de commerciële ligging waarbij ten eerste de uitstraling van het bedrijf heel belangrijk was en ten tweede de interne organisatie volledig kon worden herdacht. Ten derde was ook het veiligheidsaspect een belangrijk issue. Als vierde pijler moest het gebouw volledig in de lijn liggen van de meest moderne ecologische en zuinigheidscriteria. u www.libertpaints.com

De nieuwe doucheplaat Geberit Setaplano is vervaardigd uit hoogwaardige materialen. Het zachte oppervlak voelt niet koud aan en is onderhoudsvriendelijk. De installatie-onderdelen zijn herleid tot het minimum. Omdat het stalen kader in de fabriek is voorgemonteerd en de dichtingsfolie reeds verbonden is met de doucheplaat is de plaatsing beduidend eenvoudiger en wordt het risico op lekken tot een minimum beperkt. u www.geberit.be

Nieuw bij Legrand: autonome bewegingsdetectoren Legrand introduceert vier nieuwe bewegingsmelders. Het gaat om vier sensoren op basis van PIR-technologie. De driedraadaansluiting zorgt ervoor dat alle belastingen geschakeld kunnen worden, met een maximale belasting van 1000 Watt voor gloeilampen, 500VA voor halogeenlampen en 250VA voor fluorescentielampen, CFL en LED. De autonome bewegingsdetectoren zijn ideaal voor doorgangen, sanitaire ruimtes en garages, voor gebruik binnen en buiten. Er is een uitvoering voor inbouw in valse plafonds (360°), een model dat uitsluitend geschikt is voor muurmontage (140°) en één voor plafondmontage (360°). Ten slotte is er nog een sensor voor opbouw op muur en plafond (360°). u www.legrand.be

Exchange tower Vancouver

Metalen klimaatplafonds, de evolutieve formule van Giacomini Metalen klimaatplafonds zijn altijd toegankelijk en modulair. Dankzij de hydraulische inregeling van Giacomini kan elke kring in functie van de bezetting en de bestemming van de ruimtes worden ingeregeld.

 Design panelen met mogelijke integratie  Contacteer onze plafond specialist, dhr. van verlichting Wim Gijbels op +32 (0)498 91 21 42 of  Geen onderhoud, geruisloos via email wim.gijbels@giacomini.be  Maximale modulariteit  Of bezoek www.klimaatplafond.be

GIACOMINI BENELUX N.V. Rue Provinciale, 273 • B-1301 Bierges (Wavre) Tel. : +32 (0)10 42 06 50 • Fax : +32 (0)10 42 06 99 • info@giacomini.be • www.giacomini.be

Willco: Als het stralend wit moet zijn WILLCO Plus is een 2-componenten additief dat zorgt voor het extra lang proper blijven van de silicoonharssierpleister. Het additief bestaat uit een antialgenproduct en een hydrofoob middel. Het anti-algenproduct voorkomt dat algen zich vastzetten op de sierpleister. De hydrofobe eigenschappen in het additief maken de sierpleister extra waterwerend. Deze additieven zitten standaard in de WILLCO Silicoonharssierpleisters. WILLCO Plus is een ‘extraatje’, waardoor de sierpleister nog langer proper blijft en de gevel vele jaren blijft stralen. u www.willcoproducts.be

Verborgen Vleugel in MasterLine 8 raamsysteem MasterLine 8 legt de nadruk op architecturale vrijheid en beantwoordt tegelijk aan de strengste eisen op het vlak van thermische isolatie en lucht- en waterdichtheid. De 3 bestaande designvarianten uit het MasterLine 8 gamma worden aangevuld met het Verborgen Vleugel profiel. In deze uitvoering verdwijnt de opengaande vleugel volledig achter het kaderprofiel, waardoor draai- of draaikipramen hetzelfde uitzicht krijgen als vaste ramen en de gevel een zeer strakke en minimalistische uitstraling krijgt. u www.reynaers.com

Schüco ADS 90.SI SimplySmart Design Edition De perfecte deur is niet alleen veilig, stabiel en goed isolerend, maar ook een stijlvol visitekaartje voor de hele woning. Schüco toont met de aluminium huisdeur ADS 90.SI SimplySmart Design Edition haar visie op zo’n ideale deur. Een verlichte en in het profiel geïntegreerde handgreep springt daarbij meteen in het oog. Bovendien is het aluminium deurpaneel aan beide zijden vleugelbedekkend, waardoor een visuele eenheid tussen deur, deurpaneel en handgreep ontstaat: van buitenaf gezien vormen ze één harmonieus vlak. u www.schueco.com

NEWS

Green iQ-gamma van Vaillant Met het Green iQ-label identificeert Vaillant zijn intelligent ontworpen, toekomstgerichte technologie die het accent legt op duurzaamheid. Toestellen die dit label dragen, springen heel zuinig om met energie en combineren klimaatvriendelijke warmteproductie met intelligent, internetgestuurd systeembeheer. Ze reiken kant-en-klare oplossingen aan om milieubewustzijn in de dagelijkse leefomgeving te integreren. Dergelijke toestellen vergen een vernuftig ontwerp van een uitzonderlijke kwaliteit en met een milieuvriendelijke en toekomstbestendige insteek. u www.vaillant.be

L-Ments dakelementen L-Ments is de nieuwste generatie zelfdragende en compacte dakelementen voor hellende daken. Ze bieden een antwoord op verschillende uitdagingen bij nieuwbouw of renovatie. Zo bereikt u dankzij de hoge isolatiewaarde (λD 0,023 W/mK) gemakkelijk U-waarden tot 0,13 W/m²K. De geïntegreerde houten verstijvers die in het PIR-schuim ingewerkt zijn, zorgen voor een uiterst sterke en koudebrugvrije structuur. Reken hierbij ook op een snelle installatie door het lichte gewicht. De binnenafwerking kunt u bij renovatie behouden of u kunt ze vrij kiezen. Tussen de panelen en de afwerking kunt u eenvoudig een leidingenspouw voorzien. u www.recticelinsulation.be

Façabrick: gevelrenovatie in twee stappen

DIMENSION

Met Façabrick ontwikkelde Wienerberger een totaaloplossing voor zowel het renoveren als isoleren van gevels. De doordachte combinatie van een isolatieplaat voorzien van wapeningsnet en mortellaag, afgewerkt met steenstrippen, verzekert een snelle plaatsing en een duurzaam resultaat. En vooral: een mooie en efficiënt isolerende gevel. uu www.wienerberger.be

Vandersanden Group neemt 3 fabrieken over Op 14 december 2016 heeft Vandersanden Group een princiepsakkoord ondertekend voor de overname van CRH Clay Division Nederland, Duitsland en België, onderdeel van de Ierse beursgenoteerde CRH Group. Dit onder voorbehoud van de goedkeuring door de Board van CRH na het verkrijgen van gunstig advies van de Ondernemingsraad. De hoofdactiviteit van CRH is de wereldwijde productie en distributie van bouwmaterialen, met name cement, aggregaten, asfalt en voornamelijk beton. u www.vandersandengroup.be

eSafe lanceert nieuwe lijn design pakketbrievenbussen Een eSafe pakketbrievenbus is niet meer dan het logische sluitstuk bij online shoppen. Voortaan ontvangt men pakjes 24/7 thuis, zonder die te moeten opwachten, zonder nodeloze extra bezoekjes aan het postkantoor, locker of afhaalpunt en zonder discussies met buren, koerierdiensten of afzender over de aflevering. De eSafe pakketbrievenbussen werden ontwikkeld met oog voor design, getuige het strakke ontwerp en de weggewerkte sloten. Ze werden getest door bpost en zijn beschikbaar in alle RAL-kleuren. De duurzame en roestvrije aluminium brievenbussen zijn afgewerkt met een kwalitatieve poederlak. u www.my-esafe.be

VELUX ontwerpt het gebogen platdakvenster Het gebogen platdakvenster is de nieuwste innovatie in het aanbod van VELUX, ideaal voor platte daken met dakhellingen van 0 tot 15°. Meer dan een streling voor het oog dankzij het elegante design, is dit nieuwe venster uitgerust met CurveTech, een technologie met tal van voordelen. Doordat regenwater rechtstreeks van het gebogen glas naar het dakvlak stroomt, valt het licht optimaal naar binnen en is een mooi uitzicht gegarandeerd. Het krasvrije beschermglas verlengt de gebruiksduur van het venster. Ten slotte is het venster gemakkelijk te onderhouden. u www.velux.be

VOLA Studio Tour & Taxis Havenlaan 86C 1000-Bruxelles Tel.: 02 465 96 00 The first VOLA taps were designed by Arne Jacobsen. VOLA is manufactured in Denmark according to the strictest environmental requirements.

sales@vola.be www.vola.be

Heist-op-den-Berg - BNE Architecten

HEDENDAAGSE ARCHITECTUUR TEKENT VOOR KLEUR Vraag snel uw gratis kleurstaal aan via

Ontvang ons boek met de meest inspirerende referenties: Best of Slates 4

— samplerequest.eternit.be

— Ga naar: www.eternit.be/nl/dak/best-of-slates/

Als architect weet u als geen ander dat de gevel en het dak bepalend zijn voor de uitstraling van een huis. Klanten zoeken een stijl die bij hen past, waarbij ze geen toegevingen willen doen aan de kwaliteit van de materialen. Duurzame oplossingen, met ijzersterke garanties, dat is waar de bouwheer naar streeft. Eternit is de geknipte partner om u wegwijs te maken in ons kwalitatief hoogstaand assortiment, zodat u uw klant optimaal kan adviseren.

LEIEN BETONDAKPANNEN KERAMISCHE DAKPANNEN ZONNEDAKEN GROENDAKEN

Eternit NV - Kuiermansstraat 1 - 1880 Kapelle-op-den-Bos - België - Tel. +32 (0)15 71 73 54 - Fax +32 (0)15 71 71 79 - info@eternit.be - www.eternit.be