Teyxos 28 by Nea Politiki

ΜΑΡΤΙΟΣ

Το κουτί της Πανδώρας στα Βαλκάνια

2008 • ΤΕΥΧΟΣ 28 • ΤΙΜΗ 4 4

ΚΩ∆ΙΚΟΣ ΕΛΤΑ 7659

Μηνιαίο Πολιτικό Περιοδικό Τεύχος 27 • Φεβρουάριος 2008 Εκδότης - Ιδιοκτήτης Βίκτωρ Παπαζήσης ∆ιευθυντής Μελέτης Η. Μελετόπουλος Σύµβουλος σύνταξης Γιάννης Σακιώτης Σύµβουλος έκδοσης Γεώργιος Π. Μαλούχος Νοµικοί σύµβουλοι Χρήστος Βρούστης

Φωτό εξωφύλλου: Ο Αλβανικός εθνικισµός καθίσταται ανεξέλεγκτος

Π ΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Editorial Αντώνης ∆. Παπαγιαννίδης

Η θεωρία του ντόµινο επί σκηνής.......................................................2

∆ηµόσιες σχέσεις Παναγιώτης Τσαφαράς

Ειδική Ανάλυση Κώστας Κόλµερ

Η λαφυραγωγία των Ταµείων .............................................................4

Αρχισυντάκτης Νίκος Λιναρδάτος

Κόσµος/Επίκαιρα Νικόλας Γεωργιακώδης

Αµερικανικές εκλογές 2008...............................................................5

Πολιτιστικά Κωνσταντίνος Μπλάθρας

Κόσµος/ Ανάλυση Μελέτης Η. Μελετόπουλος Γιάννης Χατζόπουλος

Ελληνικές ψευδαισθήσεις για τις αµερικανικές εκλογές ....................7 Mία νέα σελίδα στην Πολωνία.............................................................8

Ελλάδα Παυλος Καρούσος

Επίκαιρα ...........................................................................................11

Ελλάδα/ Ανάλυση Γιάννης Σακιώτης Νίκος Σ. Λιναρδάτος

Εγχειρίδιο για τη µετάβαση σε µια νέα Μεταπολίτευση....................16 Καλή σας νύχτα, κύριε αρχηγέ της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης…...20

Παιδεία Ραφαήλ Καλυβιώτης

Η αιρετική άποψη ενός φοιτητή.......................................................24

Εκκλησία Αλέξανδρος Σ. Καριώτογλου

Ένας διδάκτωρ αρχαιολογίας στην κεφαλή της Εκκλησίας ..............25

Χρηµατιστήριο- Αγορά ∆ηµήτρης Κουτσονίκας

Η λογική των επενδύσεων ................................................................27

Οικονοµία Παυλος Καρούσος Μάνος Κρανίδης ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Σε δεινή κρίση η επιχειρηµατικότητα...............................................28 Τι είδους οικονοµική ανάπτυξη; .......................................................30 Οικονοµία και Β’ Παγκόσµιος Πόλεµος.............................................32

Περιβάλλον Νίκος Ράπτης

Περιβάλλον: η δεύτερη αναδιανοµή .................................................33

Ο Λόγος στους Αναγνώστες

.........................................................................................................36

Θεόδωρος Σούλιος Γρηγόρης Mπλαβέρης

Κύριοι αρθρογράφοι Κώστας Κόλµερ, Αντώνης ∆. Παπαγιαννίδης, Kώστας M. Σταµατόπουλος, Γιάννης Ζέρβας, Θάνος Ντόκος, Νίκος Ράπτης, Σωτήρης ∆ηµόπουλος, Θεοφάνης Μαλκίδης ∆ιεθνής επικαιρότητα Βασίλης Τσέκος Εσωτερική επικαιρότητα Παύλος Καρούσος Οικονοµία Αριστείδης Μπιτζένης, Γιάννης Σαλαβράκος Χρηµατιστήριο ∆ηµήτρης Κουτσονίκας Εκκλησία Βασίλειος Γιούλτσης, Αλέξανδρος Καριώτογλου Περιβάλλον Μιχάλης Προµπονάς Κινηµατογράφος Κωνσταντίνος Μπλάθρας Θέατρο Γιάννης ∆ρακόπουλος Επιφυλλίδες Απόστολος Αποστολόπουλος, Ξενοφών Βουρλιώτης Γιώργος Παπαγούνος, Αύρα Παπασπυροπούλου Παναγιώτης Χριστόπουλος Συνεντεύξεις Λιάνα Γαβριλάκη Ειδήσεις Nικόλας Γεωργιακώδης, Ευτέρπη Τρίµη, Ραφαήλ Καλυβιώτης Ειδική συνεργασία Ελληνική Εταιρεία για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Kληρονοµιάς Ανταποκριτής στη Λευκωσία Κώστας Παπασταύρος Εικονογράφηση Σπύρος Οικονόµου Ειδήσεις – Φωτογραφίες Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων Συνδροµές – ∆ιακίνηση Βασίλης Γκινόπουλος Μάρκετινγκ Άρτεµις Πανδή Νίκη Πανδή Παραγωγή - Eµπορική ∆ιαχείριση PRESS LINE ∆ιεύθυνση επικοινωνίας Μάγερ 11, 104 38 Αθήνα Τηλεφωνικό κέντρο: 210 5225479 Fax: 210 5243345 e-mail: neapolitiki@pressline.gr

Φάκελλος: Το κουτί της Πανδώρας στα Βαλκάνια Βασίλης Τσέκος Το µέλλον της Ελλάδος είναι ήδη εδώ .............................................37 Γιάννης Σακιώτης Από το Κόσοβο προς τις Ηνωµένες Πολιτείες της Αλβανίας .............39 Μελέτης Η. Μελετόπουλος Οι δυσεξήγητες όψεις της αµερικανικής πολιτικής ..........................43 ∆. Πολίτης Η ρωσική Άρκτος και ο Αµερικανικός Αετός ...................................45 Μ. Αµάραντος Από το Κοσσυφοπέδιο στην Τσαµουριά............................................47 Φάνης Μαλκίδης Οι δρόµοι του φυσικού αερίου.........................................................49 Γιάννης Σακιώτης Ένα νέο Σύµφωνο της Βαρσοβίας; ..................................................52 ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ Επιστολή Μίκη Θεοδωράκη: Στόχος τα Βαλκάνια .............................54 Προσωπογραφίες Μελέτης Η. Μελετόπουλος

Νικηφόρος Βρεττάκος 1912-1991 ..................................................55

Βιβλίο ∆.Π. Μελέτης Η. Μελετόπουλος

Κώστας Κόλµερ: Η Λαογραφία των Ταµείων ....................................56 Η Αλεξάνδρεια των Ελλήνων ............................................................57

Κινηµατογράφος Kωνσταντίνος Mπλάθρας

Ματωβαµµένα Όσκαρ.......................................................................59

Θέατρο Ξενοφών Βουρλιώτης

Νέες θεατρικές εµπειρίες ................................................................60

Επιφυλλίδα ∆ηµήτρης Χατζής

Ο Καραθεοδωρή... δηµοδιδάσκαλος!!!.............................................62

Σταυρόλεξο Νίκος Λιναρδάτος

Για.. ∆υνατούς λύτες!........................................................................64

Η ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ κυκλοφορεί στις 10 κάθε µήνα στα βιβλιοπωλεία, στα κέντρα τύπου και στα περίπτερα.

Editorial

Η θεωρία του ντόµινο επί σκηνής

ς ξεκινήσουµε από το τέλος: υπήρχε µια άποψη, ή µάλλον µια τεκµηριωµένη ανάλυση, που έλεγε πως άµα οι Κύπριοι – καλά! οι Ελληνοκύπριοι – ψηφίσουν απορριπτικά στο δηµοψήφισµά τους για το Σχέδιο Ανάν, πολλά δεινά και ανεπανόρθωτα θα επέλθουν στην Κυπριακή ∆ηµοκρατία. Και στην Ελληνική τοιαύτη, αν δεν έσπευδε να αποκηρύξει την αφροσύνη των Κυπρίων. Έφθασε η τροµερή ώρα, πέρασε, κύµα Βρυξελλιανής και Λονδίνειας και Ουασιγκτώνειας οργής σηκώθηκε. κι είναι αλήθεια πως η σύζυγος του φίλτατου φίλου µας και εκσυγχρονιστικού µέντορά µας Τόνυ Μπλαιρ στήριξε την εδαφική οντότητα της Τ∆ΒΚ (ως δικηγόρος κτηµατοµεσιτικών πράξεων, εννοείται)· και πως ο αρειµάνιος εκείνος φίλος µας και τευτονικός µέντοράς µας Γκέρχαρντ Σρέντερ στήριξε την οικονοµική οντότητα της Τ∆ΒΚ (ως σύµβουλος τουριστικών κοκ επιχειρήσεων, φυσικά)· και πως το ∆ικαστήριο Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων του Στρασβούργου σταδιακά µεταστρέφει την νοµολογία του, που στήριξε την καταγγελία περί εισβολής/κατοχής της Τουρκίας στην Κύπρο, και ουσιαστικοποιούσε τα Ψηφίσµατα ΟΗΕ για το status της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας (εδώ πλέον τα πράγµατα σοβαρεύουν)· και πως οι Ευρωπαϊκές καγκελλαρίες, που στήριξαν τον χειρισµό εισδοχής της Κύπρου στην ΕΕ µε λύση του Κυπριακού, ώστε και το νησί να λειτουργήσει ενωµένο ως Κράτος-µέλος και η ΕΕ να αναδειχθεί ως conflict resolution mechanism στα διεθνή, συνέχισαν (φυσικά) να συναλλάσσονται και µε Λευκωσία και µε Αθήνα, όµως έχουν βάλει ένα στικεράκι στον γραφειοκρατικό νου τους ότι Κύπριοι και Έλληνες δεν έχουν διαχρονικά µπέσα (εδώ τα πράγµατα είναι σοβαρότατα: η Ντόρα Μπακογιάννη – ως ΥΠΕΞ των Γκρήκς/Γιουνάν – το βρίσκει µπροστά της, όπως θα το βρίσκει κι οποιοσδήποτε διάδοχός της). Όµως, το τέλος του κόσµου δεν έφθασε. Η Κύπρος του Τάσσου Παπαδόπουλου πορεύθηκε τον δρόµο της και στην Ευρώπη και στο διεθνές σύστηµα. Τώρα, µετά την εκλογή ∆ηµ. Χριστόφια στην Προεδρία, θα αναζητήσει πάλι τον βηµατισµό της. Η Ελλάδα του Κώστα Καραµανλή (αυτόν αναφέρουν ως πρωθυπουργό τα σχετικά πρωτόκολλα όρκισης του 2004 και του 2007, οπότε κι εµείς αυτόν µνηµονεύουµε…) πορεύεται τον δικό της δρόµο.

Κόσσοβο και Μακεδονικό

Πάµε τώρα στην ουσία του επιχειρήµατος: υπάρχει µια άποψη, ή µάλλον µια τεκµηριωµένη ανάλυση που κυριολεκτικά στο

2 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

νήµα την διαλάλησε προς εµάς (sic) τους ∆υτικούς και ο Πρόεδρος Πούτιν µιλώντας για «ανήθικη, παράνοµη και επαίσχυντη» κίνηση της ∆ύσης και, πιο γαλήνια, ο Ρώσσος ΥΠΕΞ Σεργκέι Λαβρώφ – ότι, δηλαδή, µονοµερής ανεξαρτησία του Κοσσσόβου «θα οδηγήσει σε αλυσσιδωτή αντίδραση σε πολλά µέρη του κόσµου, περιλαµβανοµένης και της Ευρώπης [όπου οι ισορροπίες του διεθνούς δικαίου] είναι αποτέλεσµα µακροχρόνιων δεινών, πολέµων και διενέξεων». Μάλιστα ο Πρόεδρος Πούτιν, δείχνοντας πού θα µπορούσε η «λογική Κοσσόβου» να δηµιουργήσει ρήγµατα, ανέφερε δίπλα στην («δική του») Αµπχαζία, την Οσσετία και την Τρανσδνειστερία, την «δικιά µας» Βόρεια Κύπρο. Ήδη, η µονοµερής ανεξαρτησία του Κοσσόβου είναι πραγµατικότητα. Το να καταγγέλλει κανείς τον Χακίµ Θάτσι ως τροµοκράτη – όπως κάνουν οι Σέρβοι, που αυτονόητα αποκηρύσσουν την τελική αυτή προσβολή της ∆ύσης προς την δική τους εθνική ανάγνωση, αφού πρώτα, µε την ανάδειξη στην προεδρία του Μπόρις Τάντιτς, αγκυρώθηκαν ∆υτικά στις πρόσφατες εκλογές τους – έχει πλέον περιορισµένη χρησιµότητα. Και η δηµιουργία π.χ. (µειονοτικού) Σερβικού Κοινοβουλίου αντιπερισπασµού στο Κόσσοβο, συµβολική σηµασία έχει. Στο µέτρο που οι αναγνωρίσεις της ∆ύσης προς το καθεστώς του Κοσσόβου, αλλά και η οικονοµική πραγµατικότητα, στηρίξουν αληθινά το νέο αυτό µόρφωµα στα Βαλκάνια, εννοείται. Η ένταση που ανεβαίνει στην Σερβία, η επίθεση κατά της Αµερικανικής πρεσβείας και τα συναφή, µάλλον στο ίδιο µήκος κύµατος βρίσκονται. Το να προλέγει πάλι κανείς δεινά και «domino effect» µέσω Τετόβου, υλοποίησης των ονείρων Μεγάλης Αλβανίας, διασπαστικών φαινοµένων στην πΓ∆Μ κοκ έχει επίσης περιορισµένη χρησιµότητα, ιδιαίτατα όταν προέρχεται από µια χώρα σαν την Ελλάδα, που ουσιαστικά επιλέγει ως φαίνεται να στοιχηθεί πίσω από την φάλαγγα ΕΕ στα ζητήµατα του οριστικού καθεστώτος/Σχεδίου Αχτισάαρι – άσχετα αν δεν βρεθεί στην πρώτη οµάδα αναγνωρίσεων του Κοσσόβου (όπως άλλωστε και οι άλλοι Βαλκάνιοι της ΕΕ, η Κύπρος και η Ισπανία). Το ζήτηµα, τώρα, είναι πώς θα βγουν τα προγνωστικά στην πράξη! Και, για µας, πώς αληθινά θα πορευθεί το Μακεδονικό. Όπου οι πιέσεις Ουάσιγκτων προς Μιλοσόσκι και προς Ντόρα για ρεαλισµό και σύνεση της 12ης ώρας και διπλοτρίδιπλη ονοµασία µε «Νέα» ή/και «∆ηµοκρατική/Λαϊκή ∆ηµοκρατία» αντί για «Άνω» και για αποφυγή εριστικών κινήσεων και για σοβαρή αντιµετώπιση του «έσχατου γύρου προσπαθειών» Νίµιτς, χρησίµευσαν τελικά λίγο. Με Αθήνα και Σκόπια να έχουν αποδεχθεί (… Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Editorial απορρίπτοντάς την…) την τελική διαµεσολάβηση Νίµιτς σε µια λογική και σύνθετης και διπλής ονοµασίας, η κατάσταση αγκαλιάζεται µε το αδιέξοδο αφού οι «κόκκινες γραµµές» (κατά Ντόρα Μπακογιάννη) και των δύο πλευρών συµπλέκονται. Μένει να δούµε αν το αδιέξοδο είναι συγκαλυµµένο ή ανοιχτό. Το ζήτηµα δεν είναι καν αν τα Σκόπια θα κληθούν στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ, οπότε αν – και πώς, και υπό ποίαν έννοια – η Αθήνα θα προβάλει το υπερήφανο βέτο της (έχοντας µπει, άλλωστε, ελέω Ζαχόπουλου και Ασφαλιστικού σε περίοδο περιδίνησης του πολιτικού της συστήµατος, µε τις δυσκαµψίες του Συντάγµατος να δυσχεραίνουν ακόµη και τις πρόωρες εκλογές, µε το εκλογικό σύστηµα Σκανδαλίδη/Παυλόπουλου να υπόσχεται µέχρι και σκηνικό οπερέττας). Σ’ εµάς, δε, µε απόλυτη άνεση αγνοείται η ασύλληπτη σπατάλη πολιτικού κεφαλαίου που θα σηµάνει η λογική ενός συνεχούς, ενός καθηµερινού βέτο… Το ζήτηµα είναι (α) όσα λέµε τα εννοούµε; Οπότε (β) το κόστος των όσων, έστω, εννοούµε το αναδεχόµαστε; Συνεπώς (γ) κάποιου είδους επεξήγηση προς τα έξω, προς τον µεγάλο κόσµο που βρίσκεται εκεί, πέρα από τα υπερήφανα σύνορά µας και το νοητικό σύµπαν των 11.250.000 Ελλαδιτών (µετά των ενσωµατωµένων µεταναστών), την έχουµε σκεφθεί – σχεδιάσει – αντιµετωπίσει; Όταν δηλαδή οι πΓ∆Μίτες ξεκινήσουν – αν – να ονοµατίζουν Μεγαλεξάνδρεια και Φιλιππεία ακόµη και τα µπακάλικα και να βάζουν στα παρµπρίζ των δικών τους περιπολικών τα αστέρια της Βεργίνας και να συλλαλητηριάζουν στο Αµέρικα και το Κάναντα και το Αουστράλια, και (παράλληλα) ζητήσουν την

αναγνώριση µε την συνταγµατική ονοµασία από τον ΟΗΕ και τινάξουν την Ενδιάµεση Συµφωνία, µετά την εκφώνηση του βέτο τι θα κάνουµε; Αν η απάντηση είναι ότι θα περιµένουµε να αυτοϋπονοµευθεί η πΓ∆Μ λόγω του ντόµινο που θα ξεκινήσει το Κοσσοβάρικο/Βαλκανικό ντόµινο, καλύτερα η ανάλυση να γίνεται από το LSE ή το Princeton. Και όχι απ’ ετούτη την γωνιά του κόσµου.

Και… επιστροφή στο Κυπριακό

Και, για να επιστρέψουµε στην αρχή του επιχειρήµατος. Αν αληθινά πιστεύουµε ότι η καταφρόνηση του διεθνούς δικαίου µε την ευλογία των ισχυρών είναι εκείνο που καταδεικνύει η µονοµερής ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσόβου, τότε να τις περιµένουµε τις εξελίξεις στο Κυπριακό. Ιδίως όπως ψήφισαν στις προεδρικές κάλπες οι αδελφοί Κύπριοι –µε εµάς, ως συνήθως, παρατηρητές εκ του ασφαλούς– αναδεικνύοντας Πρόεδρο τον ∆ηµήτρη Χριστόφια, µε την διόλου εύκολη και πάντως οδυνηρά ζυγιασµένη θέση που έλαβε έναντι του σχεδίου Ανάν. Μόνο που και η έκταση και ο χρονισµός των αντιδράσεων του διεθνούς συστήµατος –του πραγµατικού, όχι εκείνου που εµείς φαντασιώνουµε…– θα είναι εκείνα που θα καταγράψει η ιστορία. Όχι εκείνα που οι δικοί µας φόβοι, ή πάλιν οι δικές µας ανάγκες εσωτερικού τσακωµού καλούν. Και το Κυπριακό αγγίζει (µην το ξεχνούµε) ! τα κυρίως Ελληνοτουρκικά… Αντώνης ∆. Παπαγιαννίδης

Η κόκκινη γραµµή της ελληνικής διαπραγµάτευσης Η άρνηση οιασδήποτε ονοµασίας εµπεριέχει χωρίς επιθετικούς προσδιορισµούς τον όρο «Μακεδονία», που αποφασίστηκε οµοφώνως από το συµβούλιο των ελλήνων πολιτικών αρχηγών το 1992, έχει ως κύρια αιτία το αλυτρωτικό πνεύµα που διεέπει την κυρίαρχη ιδεολογία και το εκπαιδευτικό σύστηµα του κρατιδίου των Σκοπίων και όχι κάποιον υποτιθέµενο σωβινισµό, εθνικισµό κλπ. από ελληνικής πλευράς. Η διακύρηξη ότι η Μακεδονία είναι ελληνική, αποτελεί αδιαπραγµάτευτη υπεράσπιση της δικής µας,της ελληνικής Μακεδονίας από επεκτατικές βλέψεις, αναθεωρητισµό και ψευδοαλυτρωτισµό της σκοπιανής πλευράς. Και όχι διεκδίκηση εδαφών του σκοπιανού κρατιδίου. Η διακύρηξη γιά την ελληνικότητα της Μακεδονίας είναι πατριωτική προάσπιση της δικής µας εθνικής ακεραιότητας και όχι εθνικιστική απειλή εναντίον της εθνικής ακεραιότητας της FYROM. ΄Ετσι και σήµερα, µία ονοµασία τύπου «΄Ανω Μακεδονία» ή

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

«Νέα Μακεδονία» δεν θα αποτελούσε στην πραγµατικότητα πρόβληµα γιά την ελληνική πλευρά, διότι θα κατοχύρωνε την ύπαρξη της ελληνικής Μακεδονίας, θα προσέδιδε στον όρο «Μακεδονία» γεωγραφική έννοια και θα στερούσε από τα Σκόπια την αποκλειστική χρησικτησία του όρου. Υπό δύο προϋποθέσεις: α. ότι το κρατίδιο των Σκοπίων θα υιοθετούσε τον όρο ώς αποκλειστική ονοµασία, διότι αλλοιώς ο υποτίθεται εσωτερικός όρος σύντοµα θα εκτόπιζε τον συµπεφωνηµένο σύνθετο και θα επικρατούσε ως µοναδικός (άλλωστε, η ύπαρξη δύο ονοµασιών είναι πρακτικά ανεφάρµοστη και σχιζοφρενική), και β. ότι θα απαλειφθούν εντελώς οι αλυτρωτικές έννοιες (αβάσιµες άλλωστε,ανυπόστατες και γελοίες) από το Σύνταγµα, το εκπαιδευτικό σύστηµα κλπ των Σκο! πίων.

Μελέτης Η. Μελετόπουλος

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 3

Ε Ι∆ΙΚΗ Α ΝΑΛΥΣΗ

Η λαφυραγωγία των Ταµείων Tου Κ. Κόλµερ

πορεί η «Ζαχοπουλιάδα» να σκέπασε, µε τα φώτα του «ροζ» σκανδάλου που κατανοεί πάς ΄Έλλην (και Ελληνίδα) την «ακατανόητη» απάτη του δοµηµένου οµoλόγου της Τζέϋ Π. Μόργκαν, αλλά το σκάνδαλο αυτό είναι εξ ίσου πολιτικόν (η απόκρυψις του δηµοσίου δανεισµού) όσον και ποινικόν (η καταλήστευσις των συνταξιοδοτικών Ταµείων που το αγόρασαν, καταβάλλοντας υπέρογκες προµήθειες). Εν τούτοις , τόσον ο πολιτικός «κόσµος» όσον και ο Τύπος, από κοινού ορµώµενοι ως «οι ληστοφυγόδικοι των ορέων», που θα έλεγεν ο Ροΐδης, κουκούλωσαν το σκάνδαλον ενώ η αδέκαστος ∆ικαιοσύνη παρέπεµψε το σχετικό «πόρισµα Ζορµπά» στο αρχείον. Ωστόσο, όλα τα στοιχεία του «σκανδάλου των οµολόγων» έχουν συγκεντρωθεί από το «πόρισµα» του δηµοσιογράφου κ. Κώστα Κόλµερ. Το µόνον που αποµένει είναι η απόδοσις ευθυνών και η κλήτευσς των κατηγορουµένων. Η «διακυβέρνηση» του Μαξίµου διατείνεται ότι «δεν υπάρχει πια σκάνδαλο, γιατί τα λεφτά επεστράφησαν στα ταµεία» (Σ.Σ.: αµφίβολο). Εν τούτοις, τόσον ο πρώην γεν. γραµµατεύς του υπουργείου Οικονοµικών κ. Γ. Κουρής όσον και ο τέως πρόεδρος του ΤΑΧ. ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΙΟΥ κ. Π. Τσουπίδης «παρητήθησαν» (κατ’ ευφηµισµόν της αναγνωρίσεως των λαθροχειριών των) από τις θέσεις των, ενώ ο υφυπουργός Οικονοµίας κ. Πέτρος ∆ούκας «προήχθη»...δυσµενώς εις υφυπουργόν Εξωτερικών. Η αποµάκρυνσις των µέχρι πρότινος «εκλεκτών» του κ. Αλογοσκούφη στο υπουργείο «Οικονοµίας και Οικονοµικών» (Σ.Σ.:σεµνός πλεονασµός) εγένετο µάλλον εξ αιτίας του σκοτεινού ρόλου των στο σκάνδαλο των οµολόγων, που συνετάραξε την Ελληνική πολιτική ζωήν επί 9µηνο και παρ’ ολίγον να οδηγήσει εις έκπτωσιν από της εξουσίας το κόµµα της Νέας ∆ηµοκρατίας (Ν∆), που µόλις διεσώθη στις εκλογές της 16ης Σεπτεµβρίου 07, µε 41,8% των ψήφων έναντι 45,4% του 2004. Το σκάνδαλο της λεηλασίας των αποθεµατικών των ταµείων ασφαλώς επέδρασε επί της λαϊκής αποδοκιµασίας της Ν∆, η εκλογική δύναµις της οποίας υπεχώρησε το 2007 στα χαµηλότερα, ακόµη κι’ από τις εκλογές του 2000, επίπεδα, όταν είχε πάρει 42,7%. Αντιθέτως, οι πυρκαϊές του περασµένου θέρους δεν επηρέασαν την ψήφο στις πληγείσες περιοχές της χώρας. Ως έγραψεν η εφηµερίς «Καθηµερινή», οι κ.κ. Κουρής και Τσουπίδης «ενεπλάκησαν στο ζήτηµα των οµολόγων» και η «πολιτική κάλυψή των από το πρωθυπουργικό γραφείο, ποτέ δεν υπήρξε ανάλογη, µ’ εκείνη που τους παρείχεν ο κ. Αλογοσκούφης»

4 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

(23.9.07). Οι παραιτήσεις αµφοτέρων συνεδυάσθησαν, συνεχίζει ο αρθρογράφος, µε την «αποχώρηση (Σ.Σ.: έτερος ευφηµισµός) του κ. Πέτρου ∆ούκα από τη θέση του υφυπουργού Οικονοµικών». Ο µεν κ. Π. ∆ούκας βαρύνεται «µε την διάσταση που πήρε το ζήτηµα των οµολόγων», ο δε κ. Κουρής, ως «πρόεδρος του Ο∆∆Χ βρέθηκε στο επίκεντρο της υπόθεσης των οµολόγων, αφού ήταν ο άνθρωπος που λόγω θέσης είχε υπογράψει την σύµβαση µε την Τζ. Π. Μόργκαν για το δοµηµένο οµόλογο των 280 εκατοµ. ευρώ»... (Σ.Σ.: Στην πραγµατικότητα, η σύµβασις υπεγράφη µε την δανείστρια Ντόϋτσε Μπάνκ, που κατέβαλε τα χρήµατα, µε µεγάλη έκπτωσιν, ενώ η Τζ. Π .Μόργκαν ήταν απλώς η «ανάδοχος» του δανείου). Επίσης, ο κ. Γ. Κουρής κατηγορήθη υπό της αντιπολιτεύσεως, εξ αιτίας της αποπειραθείσης τροπολογίας, εις άσχετο νοµοσχέδιον, για τις προϋποθέσεις προώρου συνταξιοδοτήσεως υπό του δηµοσίου των γενικών γραµµατέων υπουργείων, που προσωποποιούσε τον ίδιον. Όσον αφορά στον κ. Π. Τσουπίδην, απεκαλύφθη ότι ως πρόεδρος του Ταχυδροµικού Ταµιευτηρίου (ΤΑΧ. ΤΑΜ.) είχε τοποθετήσει κεφάλαια πολλών εκατοµµυρίων ευρώ (Σ.Σ.: 40 εκατοµ. ευρώ) εις σύνθετα προϊόντα αυξηµένου ρίσκου, ως αυτά που προεκάλεσαν την τελευταία διεθνή πιστωτική κρίσι. Πέραν των ζηµιών που υπέστη εντεύθεν το ΤΑΧ.ΤΑΜ. (Σ.Σ.: 36 εκατοµ. ευρώ), ο κ. Τσουπίδης υπέπεσε στο κλασσικό λάθος των Τραπεζιτών να δανεισθή βραχυπρόθεσµα και να δανείση µακροπρόθεσµα. Όταν η έλλειψις ρευστότητος ενεφανίσθη, τότε απεκαλύφθη ο «απρόσεκτος δανεισµός» του κ. Π .Τ.. Προηγουµένως, τα ωφέλη βεβαίως ήσαν µεγάλα αλλά ουδείς τα ανεζήτησεν. (Τα ερωτήµατα στην Βουλή είχαν µάλλον φιλολογικό περιεχόµενον). Παρά ταύτα, ο ξένος τύπος ησχολήθη εκτεταµένως µε το σκάνδαλο των οµολόγων, ενώ το βιβλίο του Κώστα Κόλµερ «ενεταφιάσθη» υπό των λαλιστάτων κατά τα άλλα Ελλήνων «συντακτών» - αν και απεστάλη εις τουλάχιστον 50 εξ αυτών. Είναι και αυτό σηµείον των καιρών. Σήµερα, η «Νέα Πολιτική» αφιερώνει µία εκτεταµένη «αυτοπαρουσίαση» της δηµοσιογραφικής ερεύνης του Κώστα Κόλµερ για την «Λαφυραγωγία των ταµείων», όπως άλλωστε είναι και ο τίτλος του πονήµατός του, από τις εκδόσεις Λιβάνη (σελ.141,ευρώ 10), µε µίαν υπόµνησι ότι είναι από τις σπάνιες εκδόσεις που συνοδεύεται µε πλήρες ευρετήριον ονοµάτων: Όστις µετέσχε στο σκάνδαλο των οµολόγων, ευρίσκεται στο Index του βιβλίου. !

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Κ ΟΣΜΟΣ Επίκαιρα

Αµερικανικές εκλογές 2008 Το προφίλ των υποψηφίων ∆ηµοκρατικοί: Χίλαρυ εναντίον Οµπάµα Χίλαρυ Κλίντον, η επικρατέστερη(;) Η πάλαι πότε Πρώτη Κυρία, είναι τώρα γερουσιαστής στην Νέα Υόρκη και αποτελεί το πιο δυνατό χαρτί των ∆ηµοκρατικών στην κούρσα της Προεδρίας. Αν εκλεγεί, θα είναι η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος των ΗΠΑ και φυσικά θα φέρει µαζί της στον Λευκό Οίκο τον σύζυγό της Μπιλ Κλίντον. Η στάση της στα δύσκολα χρόνια του σκανδάλου Λεβίνσκι την καθιστά ιδιαιτέρως συµπαθή στον λαό, κάτι που δείχνουν και τελευταίες δηµοσκοπήσεις. Στις 25 Ιανουαρίου η εφηµερίδα New York Times αποφάσισε να στηρίξει την υποψηφιότητά της για το χρίσµα των ∆ηµοκρατικών, µε άρθρο του εκδότη της. Πέρα από αυτό, η Κλίντον έχει εκπληκτική ικανότητα στην εξεύρεση πόρων και χορηγιών (26 εκατοµµύρια δολάρια στις αρχές του 2007 συν ακόµα 10 εκατοµµύρια από την καµπάνια της ως Γερουσιαστής). Πιθανώς η διάσταση απόψεων γύρω από την προσωπικότητα του συζύγου της να της κοστίσει πιο... ακριβά από τους πόρους της, αλλά αυτό θα φανεί στην πορεία. Προς το παρόν, έχει κερδίσει την µάχη στις πολιτείες της Αριζόνα, του Αρκάνσας, της Καλιφόρνια, της Φλώριντα, της Μασαχουσέτης, του Μίσιγκαν, της Νεβάδα, του Νιου Χάµσαϊρ, του Νιου Τζέρζι, του Νιου Μέξικο, της Νέας Υόρκης και του Τέννεσσί, συγκεντρώνοντας προς το παρόν 1.266 εκλέκτορες. Το γεγονός είναι πάντως πως, παρά τις καρποφόρες προσπάθειές της στην εξεύρεση πόρων, έχει να αντιµετωπίσει έναν πολύ δυνατό αντίπαλο, που δεν είναι άλλος από τον Μπάρακ Οµπάµα. Ενώ δεν έχει βγει ακόµα εκτός παιχνιδιού, η αλήθεια είναι πώς ο Οµπάµα διατηρεί προς το παρόν ένα σαφές προβάδισµα. Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Μπάρακ Οµπάµα, το «καυτό πολιτικό φαινόµενο» ... όπως τον αποκάλεσε το περιοδικό Times, έχει κερδίσει τις εντυπώσεις και αποτελεί τον µεγάλο «πονοκέφαλο» της Χίλαρυ Κλίντον. Οι διαµάχες τους στα debates συγκεντρώνουν την προσοχή όλων. Έχει καταφέρει, µε απλά µηνύµατα που στηρίζονται στην ελπίδα και στην αλλαγή, να προσελκύσει ένα µεγάλο ποσοστό των αφροαµερικανών και να µην πτοείται από την αντίπαλό του, αφού ήδη υπερέχει αυτής µε διαφορά 96 εκλεκτόρων. Πολλοί παραλληλίζουν την πορεία του µε αυτήν του Τζών Κέννεντι: άλλωστε ο Έντουαρντ Κέννεντι , αδερφός του Τζών, έχει εκφράσει δηµόσια την στήριξή του στο πρόσωπο του αφροαµερικανού υποψηφίου των ∆ηµοκρατικών. Ξεκίνησε επίσηµα την προεκλογική του εκστρατεία στις 10 Φεβρουαρίου του 2007, µε κύριο µήνυµα την διακοπή του πολέµου στο Ιράκ, λέγοντας ότι τα αµερικανικά στρατεύµατα πρέπει να αποσυρθούν. Ο λόγος του αντικατοπτρίζει παραδοσιακά αµερικανικά ιδεώδη και προσδοκίες. Με τα πρόσφατα αποτελέσµατα των προκριµατικών έχει κερδίσει στις εξής πολιτείες: Αλαµπάµα, Αλάσκα, ΚολοράΜΑΡΤΙΟΣ 2008 5

Κ ΟΣΜΟΣ Επίκαιρα

Ρεπουµπλικάνοι: κούρσα για έναν Τζών Μακ-Κέην, ο Βετεράνος 70άρης

ντο, Κονέκτικατ, Ντελαγουέρ, Τζώρτζια, Χαβάη, Αίνταχο, Ιλινόϊς, Αιόβα, Κάνσας, Λουϊζιάνα, Μέϊν, Μάριλαντ, Μινεσσότα, Μιζούρι, Νεµπράσκα, Βόρεια Ντακότα, Νότια Καρολίνα, Γιούτα, Βιρτζίνια. Ουάσιγκτον και Ουισκόνσιν. Έχει υπηρετήσει µόλις 4 χρόνια ως Γερουσιαστής , γεγονός που δίνει λαβή σχολίων στους πολεµίους του. Και παρά το γεγονός ότι στα πλεονεκτήµατά του συγκαταλέγονται ο φιλελευθερισµός και ο σκεπτικισµός του, ορισµένοι θεωρούν ότι ίσως αυτά δεν αρκούν τελικά από µόνα τους για να καθίσει στο οβάλ γραφείο. Τον τελευταίο καιρό, µάλιστα, δέχεται οξεία κριτική για τις σχέσεις του µε τον Ιερεµία Ράιτ, έναν σκληροπυρηνικό «αφροκεντριστή» καθώς και µε τον αρχηγό της οργάνωσης «Το έθνος του Ισλάµ» Λούϊ Φαράκαν. Επιπρόσθετα, σε εκατοντάδες µπλόγκς στο ∆ιαδίκτυο έχει αρχίσει να διαχέεται η φήµη ότι είναι µουσουλµάνος. Παρ΄όλες αυτές τις κατηγορίες, ο Οµπάµα δεν δείχνει να επηρεάζεται, αντίθετα συγκεντρώνει όλο και περισσότερους πολίτες µε το µέρος του, ανάµεσά τους και πολλοί νέοι.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Ο ηλικίας 71 χρόνων βετεράνος του Βιετνάµ και Κυβερνήτης του Μάβερικ, υπήρξε αντίπαλος του Τζώρτζ Μπους για το χρίσµα των Ρεπουµπλικάνων και απ’ ότι φαίνεται δεν το βάζει εύκολα κάτω. Τον Νοέµβριο του 2006 εξέφρασε ξανά την επιθυµία να αγωνιστεί και ξεκίνησε επισήµως την εκστρατεία του τον Απρίλιο του 2007. Θεωρείται από τις πιο σηµαντικές φιγούρες στην Ουάσινγκτων και είναι γνωστός για την προώθηση σηµαντικών µέτρων ενάντια στα βασανιστήρια εν καιρώ πολέµου. Είναι σταθερός στις απόψεις του και, σε αντίθεση µε τον Οµπάµα, αντιτίθεται στις επιχορηγήσεις. Το 1998 ο Μακ-Κέην υποστήριξε νοµοσχέδιο κατά του καπνίσµατος, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων στις καπνοβιοµηχανίες. Το 2002 πέρασε τον νόµο «Μακ-Κέην/Φέινγκολντ» από την Γερουσία, κίνηση µετωπικής σύγκρουσης εναντίον των λόµπι αλλά και πολλών ρεπουµπλικάνων. Παρά το γεγονός ότι ανήκει στους προοπδευτικούς συντηρητικούς, οι συχνές διενέξεις του µε τον Πρόεδρο Μπους τον έχουν κάνει περισσότερο δηµοφιλή στους φιλελεύθερους παρά στους συντηρητικούς. Η αδιάλλακτη θέση του για την παραµονή των στρατευµάτων στο Ιράκ, έρχεται σε οξεία σύγκρουση µε την κοινή γνώµη. Πρόσφατα, ο Οµπάµα τον κατηγόρησε για προνοµιακές σχέσεις µε τα λόµπι της Ουάσιγκτων, αν και ο ίδιος ο Μακ-Κέην ανέκαθεν υπήρξε πολέµιος των χρηµατοδοτήσεων. !

Νικόλας Γεωργιακώδης Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Κ ΟΣΜΟΣ - Α ΝΑΛΥΣΗ

Ελληνικές ψευδαισθήσεις για τις αµερικανικές εκλογές Καθώς το πολιτικό τοπίο στις ΗΠΑ ξεκαθαρίζει, µε επικρατέστερους αντιπάλους τον ρεπουµπλικανό γερουσιαστή και βετεράνο του Βιετνάµ Μακ-Καίην και έναν εκ των Χίλαρυ Κλίντον-Μπάρακ Οµπάµα, η ελληνική κοινή γνώµη δεν θα πρέπει να βιαστεί να λάβει θέση και µάλιστα φανατικά, όπως συνήθως γίνεται. Η εύκολη αντιµετώπιση του Μακ-Καίην ως «δεξιού», συντηρητικού ιέρακος κλπ., και η αντίστοιχη ανάλυση των ∆ηµοκρατικών υποψηφίων ως ένα είδος αµερικανικού... ΠΑ.ΣΟ.Κ., µάλλον ταιριάζει στην εγχώρια µικροπολιτική ορολογία και αποσκοπεί να φέρει τα πολύπλοκα αµερικανικά πολιτικά δεδοµένα στις εγχώριες αναλυτικές δυνατότητες. Άλλωστε, η βιαστική τοποθέτηση υπέρ του ενός ή του άλλου υποψηφίου πιθανότατα οδηγεί σε απογοητεύσεις ή και εκθέτει. Ασφαλώς υπάρχουν διαφορές, και µάλιστα σηµαντικές, µεταξύ των υποψηφίων για το ύπατο αξίωµα των ΗΠΑ. Αλλά αυτές αφορούν περισσότερο ζητήµατα εσωτερικής πολιτικής, φορολογίας, κοινωνικής πρόνοιας και κοινωνικής ηθικής. Τα τελευταία, ιδίως, αποτελούν το κυριώτερο σηµείο πολιτικο-ιδεολογικής αντιπαράθεσης όχι µόνον µεταξύ των κοµµάτων αλλά και µεταξύ των τάσεων στο εσωτερικό τους. Ζητήµατα όπως οι αµβλώσεις, η θανατική ποινή κλπ. κρίνονται από την κοινή γνώµη ως εξαιρετικώς σηµαντικά, κάτι που στην Ελλάδα δεν γίνεται αντιληπτό, αφού εδώ δεν υπάρχει συσχετισµός µεταξύ των αξιών και της κοινωνικής συνοχής, µεταξύ της ηθικής τάξης και της αποδοτικότητας της δηµόσιας διοίκησης. Η εξωτερική πολιτική δεν επηρεάζει την αµερικανική κοινή γνώµη όσο την ελληνική, για τον απλούστατο λόγο ότι η µεν Ελλάς βρίσκεται εδώ και αιώνες εκτεθειµένη σε συνεχείς και διασταυρούµενους γεωπολιτικούς κινδύνους, ενώ οι ΗΠΑ είναι µία απέραντη χώρα µε δυνατότητα αυτάρκειας, προστατεύεται δε από ωκεανούς. Έτσι, ο µέσος αµερικανός των µεσοδυτικών πολιτειών ενδιαφέρεται περισσότερο για ζητήµατα της άµεσης εποπτείας του, η δε εξωτερική πολιτική αποτελεί αντικείµενο συζήτησης περισσότερο στους πανεπιστηµιακούς, διπλωµατικούς και πολιτικούς κύκλους της Βοστώνης, της Νέας Υόρκης και της Ουάσιγκτων. Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Η αµερικανική εξωτερική πολιτική είναι κατά βάσιν υπερκοµµατική (µε κάποιες παραλλαγές),διότι τα αµερικανικά γεωπολιτικά, γεωοικονοµικά και γεωστρατηγικά συµφέροντα είναι σταθερά. Είτε ρεπουµπλικάνος είτε δηµοκρατικός είναι ο επόµενος πρόεδρος, θα πρέπει να εξασφαλίσει την κυριαρχία των ΗΠΑ στους µεγάλους ενεργειακούς κόµβους του πλανήτη και θα πρέπει να αποτρέψει την ενεργειακή κυριαρχία µίας άλλης, φιλόδοξης δύναµης, όπως π.χ. η Ρωσσία. Όποιος και αν εκλεγεί, θα πρέπει να συνεχίσει την προσπάθεια ελέγχου της Ευρασίας, που οι κορυφαίοι γεωπολιτικοί στοχαστές του 20ού αιώνα, όπως ο Μπρεζίνσκυ, θεωρούν θεµελιώδη προϋπόθεση της αµερικανικής κυριαρχίας. Επίσης, ο επόµενος πρόεδρος θα πρέπει, ασχέτως των ιδεολογικών του πεποιθήσεων, να χειρισθεί µε προσοχή την άνοδο του σινικού γίγαντα. Στα καθ’ ηµάς, η γεωστρατηγική θέση της χώρας µας, όπως και της Τουρκίας και των άλλων βαλκανικών χωρών, δεν πρόκειται να... µετακινηθεί µετά τις αµερικανικές εκλογές. Η Τουρκία θα συνεχίσει να διαπραγµατεύεται ακριβά την στρατηγική της αξία, ζητώντας πολλά και προσφέροντας ελάχιστα ή τίποτα(όπως κατά την αµερικανική εισβολή στο Ιράκ) Και στα Βαλκάνια, ο αλβανικός εθνικισµός θα συνεχίσει να δρα δυναµικά και η ρωσσική πολιτική θα συνεχίσει να αναζητά συµµάχους και ερείσµατα. Η Ελλάδα, µε τα δεδοµένα του υπάρχοντος πολιτικού συστήµατος, θα συνεχίσει να συµµετέχει τυπικά στους δυτικούς συµµαχικούς θεσµούς αδυνατώντας να παίξει ουσιαστικό πολιτικό και στρατηγικό ρόλο, µε µία κοινή γνώµη φανατικά αντιαµερικανική και µία ηγεσία χωρίς όραµα και σχεδιασµό. Αυτά είναι δεδοµένα, πάνω στα οποία θα κληθεί να λάβει αποφάσεις η επόµενη αµερικανική ηγεσία. Η δε ελληνική κοινή γνώµη, αφού δεν µπορεί να µεταβάλει ούτε τα παγκόσµια ούτε τα περιφερειακά γεωπολιτικά δεδοµένα, ας προσπαθήσει τουλάχιστον να µεταβάλει τα εγχώρια. Αλλιώς, ας µην περιµένει εύνοια, συµπάθεια και συναισθηµατική αντιµετώπιση από την νέα αµερικανική ηγεσία, όποια κι αν είναι αυτή. ∆ιότι η παγκόσµια Ιστορία δεν γράφεται µε φιλανθρωπικούς όρους.! Μελέτης Η. Μελετόπουλος ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Κ ΟΣΜΟΣ - Α ΝΑΛΥΣΗ

Mια νέα σελίδα στην Πολωνία Tου Γιάννη Χατζόπουλου

Η νίκη του Ντόναλντ Τούσκ στις βουλευτικές εκλογές Μπορεί η 1η Μαΐου 2004 να θεωρείται η ηµεροµηνία ‘ορόσηµο’ στην νεώτερη ιστορία της Πολωνίας, µε την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ωστόσο η νύχτα των βουλευτικών εκλογών στις 21 Οκτωβρίου 2007 ήταν εκείνη που σήµαινε την ουσιαστική αλλαγή σελίδας στην Πολωνία. Οι περισσότεροι ευρωπαίοι πολιτικοί εξέφρασαν την ικανοποίησή τους όταν είδαν ότι ο πρωθυπουργός Γιάροσλαβ Καζίνσκι έχασε τις εκλογές, και µάλιστα µε µεγάλη διαφορά. Τις προκήρυξε δύο και πλέον χρόνια νωρίτερα από το κανονικό, πιστεύοντας ότι θα είναι ο νικητής και ότι µε τον δίδυµο αδελφό του, τον Λεχ, πρόεδρο της ∆ηµοκρατίας, θα µπορούσε να συνεχίσει για µία τετραετία να εκβιάζει την Ευρωπαϊκή Ένωση και να δηµιουργεί ένταση πότε µε την Γερµανία και την Ρωσσία. Στη νέα Βουλή των 460 θα διαθέτει µόνον 166 έδρες έναντι 209 του νικητή των εκλογών Ντόναλντ Τούσκ και θα περιοριστεί στον ρόλο της αντιπολίτευσης. Ωστόσο, πάνω από 5 εκατ. Πολωνοί τον ψήφισαν, γοητευµένοι από τον απύθµενο εθνικισµό του και τις υποσχέσεις του για συνέχιση του οικονοµικού «θαύµατος». Στην διάρκεια δύο χρόνων στην εξουσία, οι υπερσυντηρητικοί Καζίνσκι ενεπλάκησαν σε πολλές διενέξεις µε τους Ευρωπαίους εταίρους τους σε ένα ευρύ φάσµα θεµάτων, από την Ευρωπαϊκή Συνθήκη ως τις σχέσεις µε την Ρωσσία, και από τις ποσοστώσεις στην αλιεία του µπακαλιάρου ως τον εορτασµό της ηµέρας κατά της θανατικής ποινής. Tο φιλελεύθερο και φιλοευρωπαϊκό κόµµα Πλατφόρµα των Πολιτών του Ντόναλντ Τούσκ, απέσπασε το 41,3% των ψήφων και 209 έδρες στην Βουλή, ενώ το Κόµµα της Τάξης και του Νόµου των Καζίνσκι ήρθε δεύτερο µε 32,1% 8 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

των ψήφων, ποσοστό που του εξασφαλίζει 166 έδρες. Τρίτος ήρθε ο συνασπισµός της Αριστεράς και των ∆ηµοκρατών, στον οποίο µετέχουν και πρώην κοµµουνιστές, µε 13,2% των ψήφων και 53 έδρες, και τέταρτο το Αγροτικό Κόµµα µε ποσοστό 8,9% και 31 έδρες. Έµειναν εκτός Βουλής τόσο το κόµµα της Αυτοάµυνας του λαϊκιστή Αντρέι Λέπερ, το οποίο είχε πυροδοτήσει την κυβερνητική κρίση που έγινε αφορµή για την προκήρυξη πρόωρων εκλογών, όσο και η ακροδεξιά Λίγκα των Πολωνικών Οικογενειών, του Ρόµαν Γκέρτιχ, ο οποίος ήταν επίσης υπουργός της κυβέρνησης Καζίνσκι. Η Πλατφόρµα των Πολιτών απέσπασε στις εκλογές 209 έδρες επί συνόλου 460 της ∆ίαιτας (Κάτω Βουλής). Προκειµένου να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία ο Τουσκ επέλεξε να προχωρήσει στην συγκρότηση κυβέρνησης συνασπισµού µε το κεντρώο Αγροτικό Κόµµα (PSL) του Βάλντεµαρ Πάβλακ. Η Πλατφόρµα των Πολιτών, µαζί µε το κεντρώο κόµµα PSL, διαθέτει άνετη πλειοψηφία 240 εδρών. Ο Τούσκ διετέλεσε αντιπρόεδρος της Βουλής (20012005) και από το 2001 συνιδρυτής της Πλατφόρµας των Πολιτών, της οποίας εξελέγη πρόεδρος το 2004. Προηγουµένως είχε διατελέσει στέλεχος του ∆ηµοκρατικού Φιλελεύθερου Κογκρέσου. Οι πολιτικές του θέσεις συνοψίζονται στην ισχυρή υποστήριξη προς την ελεύθερη αγορά χωρίς κρατικό παρεµβατισµό και µε κοινωνικό συντηρητισµό. Ο Τούσκ προώθησε τις ιδέες για στενή συνεργασία µε την Ευρώπη, το ΝΑΤΟ και τις ΗΠΑ, τονίζοντας πάντοτε ότι «η Πολωνία δεν µπορεί να αγνοήσει την Ιστορία, τις σχέσεις της µε την Γερµανία και την Ρωσσία». Ειδικώτερα, θα προσπαθήσει να αποκαταστήσει τις σχέσεις µε την Ρωσσία, να µετατρέψει την Πολωνία σε ενεργητικό µέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να ενισχύσει τις σχέσεις µε την Ουάσινγκτων, τον κύριο σύµµαχο των Καζίνσκι. Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Κ ΟΣΜΟΣ - Α ΝΑΛΥΣΗ

Ο Ντόναλντ Τούσκ, από την πλευρά του, έχει δώσει διαβεβαιώσεις για φιλο-ευρωπαϊκή στροφή της Πολωνίας και για προσέγγιση µε την Ρωσσία. Παράλληλα, έχει δεσµευθεί για την απόσυρση των πολωνικών στρατιωτικών δυνάµεων από το Ιράκ. Μάλιστα, δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι βλέπει µία πραγµατική ελευθερία για την βελτίωση των σχέσεων µε την Ρωσσία, εάν η Μόσχα δείξει επιθυµία να συνδιαλλαγεί µε την Βαρσοβία. Παράλληλα για το ζήτηµα της αντιπυραυλικής ασπίδας, ο Τούσκ εµφανίζεται να συµφωνεί µε την εγκατάσταση στην Πολωνία, αλλά µόνο εάν η χώρα εξασφαλίσει σαφή οφέλη στον τοµέα της ασφάλειας.

Η φιλοευρωπαϊκή στροφή της Πολωνίας Η νίκη του Τούσκ ικανοποίησε την Ευρωπαϊκή Ένωση, που βρέθηκε σε διαρκή αντιπαράθεση µε την Πολωνία κατά την διακυβέρνηση Κατζίνσκι. Ο Τούσκ δήλωσε ότι θα επιδιώξει προσέγγιση µε την Ευρωπαϊκή Ένωση και τάχθηκε υπέρ της υιοθέτησης του ευρώ την περίοδο 20122013. Ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τούσκ υποσχέθηκε στον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μπαρόζο να ασκήσει µια «πιο φιλο-ευρωπαϊκή πολιτική», σε σχέση µε αυτήν που άσκησαν τα τελευταία δυο χρόνια οι αδελφοί Καζίνσκι. Η προηγούµενη πολωνική κυβέρνηση είχε αρνηθεί να ενσωµατώσει τον Χάρτη Θεµελιωδών ∆ικαιωµάτων στη Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Μεταρρυθµιστική Συνθήκη, ακολουθώντας το παράδειγµα της Μεγάλης Βρεταννίας. O Πολωνός Πρωθυπουργός διευκρίνισε ότι προσωπικά τάσσεται υπέρ της επικύρωσης όχι µόνο του συνόλου της µεταρρυθµιστικής συνθήκης, αλλά και του Χάρτη Θεµελιωδών ∆ικαιωµάτων. Ωστόσο, επέλεξε να διατηρήσει την εξαίρεση του Χάρτη από τη µεταρρυθµιστική συνθήκη, καθώς “προτεραιότητα της νέας κυβέρνησης είναι η επικύρωση της µεταρρυθµιστικής συνθήκης”. Να σηµειωθεί ότι, σε ψήφισµα της 29ης Νοεµβρίου, οι ευρωβουλευτές ζήτησαν από την Πολωνία και τη Μεγάλη Βρεταννία να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να βρεθεί µια συµβιβαστική λύση, προκειµένου να επικυρωθεί και ο Χάρτης Θεµελιωδών ∆ικαιωµάτων (δηλαδή όχι µόνον η µεταρρυθµιστική συνθήκη) από τις χώρες τους.

Οι Πολωνο-Aµερικανικές Σχέσεις µετά τις Εκλογές Ο ηγέτης της Πλατφόρµας των Πολιτών, Ντόναλντ Τούσκ, επιβεβαίωσε την πρόθεσή του για τον τερµατισµό, στο τέλος του 2008, της πολωνικής στρατιωτικής αποστολής στο Ιράκ, «τουλάχιστον υπό τη σηµερινή της µορφή». Η Πολωνία, πιστή σύµµαχος των Ηνωµένων Πολιτειών, συµµετείχε στην αµερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003 και έκτοτε διατηρεί εκεί δύναµη 900 στρατιωτών. Η Πλατφόρµα των Πολιτών, νικητής των εκλογών της 21ης Οκτωβρίου, είχε υποσχεθεί προεκλογικά την ταχεία επιστροφή της πολωνικής στρατιωτικής δύναµης από το Ιράκ. Ωστόσο, ούτε ο Τούσκ ούτε το κόµµα του έχουν διευκρινίσει τι σηµαίνει «τερµατισµός της αποστολής υπό την σηµερινή της µορφή». Ο πρώην πρωθυπουργός Γιάροσλαβ Καζίνσκι είχε αντίθετα υπερασπισθεί την αποστολή στο Ιράκ, κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας. Οι Ηνωµένες Πολιτείες ευελπιστούν ότι θα συνεχίσουν τη συνεργασία τους µε την Πολωνία τόσο στο Ιράκ, όσο και στο θέµα της εγκατάστασης της αµερικανικής αντιπυραυλικής ασπίδας, παρά την κυβερνητική αλλαγή στη Βαρσοβία. Ο υπουργός Εξωτερικών Ράντεκ Σικόρσκι εξέφρασε την ανησυχία του για το θέµα της αντιπυραυλικής ασπίδας, τονίζοντας ότι η Πολωνία δεν συµµερίζεται τις αµερικανικές " ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 9

Κ ΟΣΜΟΣ - Α ΝΑΛΥΣΗ

" απόψεις περί απειλής από το Ιράν. Επίσης, δήλωσε ότι η νέα κυβέρνηση δεν είναι έτοιµη να αποδεχθεί τα αµερικανικά σχέδια για την ανάπτυξη της αντιπυραυλικής ασπίδας χωρίς να λάβει υπ’ όψιν το πολιτικό κόστος και τους κινδύνους από µια τέτοια απόφαση. Η προηγούµενη πολωνική κυβέρνηση είχε αρχικά δεχθεί να φιλοξενήσει µέρος της αµερικανικής αντιπυραυλικής ασπίδας, χωρίς ωστόσο να υπογράψει επίσηµη συµφωνία. Η νέα προσέγγιση του κυβερνητικού συνασπισµού υπό τον Τούσκ στο ζήτηµα της άµυνας εκφράζει διαφορετική στρατηγική από εκείνη της κυβέρνησης Καζίνσκι. Έχει ξεκαθαρίσει ότι σκοπεύει να σκληρύνει την διαπραγµατευτική στάση της Πολωνίας στις συνοµιλίες για την εγκατάσταση της αµφιλεγόµενης αµερικανικής αντιπυραυλικής ασπίδας στο πολωνικό έδαφος, χωρίς πάντως να έχει πρόθεση να την αποτρέψει. Οι Ηνωµένες Πολιτείες θα επωφεληθούν από την εγκατάσταση του συστήµατος αντιπυραυλικής άµυνας στην Πολωνία, όπως και το ΝΑΤΟ, διότι η βάση θα µπορεί να καλύπτει το µεγαλύτερο µέρος της ζώνης του. Η ανάπτυξη του αµερικανικού αντιπυραυλικού συστήµατος έχει προκαλέσει τριβές στις σχέσεις Ουάσινγκτων και Κρεµλίνου και κατ’ επέκτασιν στις ρωσσο-πολωνικές σχέσεις. Εκφράζονται φόβοι ότι το πολιτικό κόστος µιας πιθανής εγκατάστασης θα είναι µεγάλο, αφού θα οδηγήσει στην επιδείνωση των σχέσεων µε την Ρωσσία. Με τον Ντόναλντ Τούσκ πλέον στο τιµόνι, η χώρα αλλάζει «γραµµή» και ανοίγει διάλογο µε το Κρεµλίνο. Η Ρωσσία απαγόρευσε τις εισαγωγές πολωνικού κρέατος και άλλων τροφίµων –το 2003 είχαν φθάσει τα 700 εκατ. δολλάρια– σε αντίποινα της εχθρικής στάσης που τηρούσε η κυβέρνηση Καζίνσκι σε θέµατα εθνικού ρωσσικού ενδιαφέ10 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

ροντος και για την εγκατάσταση της του αµερικανικού συστήµατος αντιπυραυλικής άµυνας επί πολωνικού εδάφους.

Επίλογος - Ο νέος πολιτικός δρόµος της Πολωνίας Η νέα πολωνική κυβέρνηση στοχεύει στην «τήρηση ισορροπιών» µε την Ρωσσία και τις ΗΠΑ, απορρίπτοντας τον έκδηλο φιλοαµερικανικό και αντιρωσσικό χαρακτήρα της πολιτικής Καζίνσκι. Ο νεοεκλεγείς πρωθυπουργός Ντόναλντ Τούσκ έχει δώσει διαβεβαιώσεις για φιλο-ευρωπαϊκή στροφή της Πολωνίας και για προσέγγιση µε την Ρωσσία. Παράλληλα, έχει δεσµευθεί για την απόσυρση των πολωνικών στρατιωτικών δυνάµεων από το Ιράκ· µια κίνηση που δείχνει τον φιλειρηνικό χαρακτήρα της εξωτερικής πολιτικής της νέας κυβέρνησης. Η εποχή Καζίνσκι ανήκει πλέον στο παρελθόν. Η εθνικιστική πολιτική της πρώην κυβέρνησης, τόσο σε εξωτερικά όσο και σε εσωτερικά θέµατα, οδήγησε την Πολωνία στην εσωστρέφεια. Από νωρίς, άλλωστε, η κυβέρνηση Καζίνσκι έδειξε ότι δεν θα ήθελε να εγκριθεί η συνθήκη κατά την γερµανική προεδρία. Αντίθετα, η νέα πολωνική ηγεσία επιθυµεί την αναθέρµανση των σχέσεων µε την Γερµανία και την χάραξη µιας νέας ευρωπαϊκής πορείας χωρίς τριβές µε τα κράτη-µέλη της ΕΕ.Η Πολωνία ανοίγει µια νέα σελίδα. Η κυβέρνηση Τούσκ καλείται να ξεπεράσει την κρίση του παρελθόντος, που οδήγησε στην εσωστρέφεια και την πόλωση. Το ψυχροπολεµικό κλίµα δείχνει να αποτελεί παρελθόν. Αποµένει πλέον η κεντροδεξιά κυβέρνηση Τούσκ να φανεί αντάξια των προσδοκιών του πολωνικού λαού, αναδεικνύοντας τον ευρωπαϊκό προσανατολισµό της χώρας και τον ρόλο της στην Ανατολική Ευρώπη. !

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Ε ΛΛΑ∆Α Επίκαιρα

∆ηµογραφική αλλοίωση της Κύπρου

ριστική είναι η απόφαση της Τουρκίας να επιβάλει στην τουρκοκυπριακή ηγεσία την παραχώρηση «υπηκοότητας» σε άλλους 50.000 εποίκους. Το κατοχικό καθεστώς δείχνει απρόθυµο να παραχωρήσει αµέσως την «υπηκοότητα» σε τόσο µεγάλο αριθµό εποίκων και εισηγείται σταδιακή παραχώρηση. Ωστόσο, η Αγκυρα απορρίπτει την εισήγηση αυτή και επιµένει στην παραχώρηση «υπηκοότητας» και στους 50.000 το συντοµώτερο. Η Αγκυρα επιχειρεί να ανατρέψει άρδην τη δηµογραφική βάση των κατεχοµένων, αποµονώνοντας τους γηγενείς Τουρκοκύπριους, εκτός από οικονοµικά και πολιτικά. Η απόφαση αυτή της Αγκυρας σχετίζεται µε πρόωρες «βουλευτικές» εκλογές, που εκτιµάται ότι θα γίνουν στα κατεχόµενα την ερχόµενη άνοιξη, και τις οποίες θα διεκδικήσουν 14 κόµµατα. Με την διεξαγωγή τους, η Τουρκία σκοπεύει: α) να µπλοκάρει τις νέες κινήσεις που προετοιµάζουν, µετά τις προεδρικές εκλογές, τα Ηνωµ. Εθνη και β) να περιορίσει την δύναµη των Ταλάτ - Σογιέρ, που ελέγχουν την κατάσταση στα κατεχόµενα και «σηκώνουν κεφάλι» στην Αγκυρα και τον κατοχικό στρατό. Η Αγκυρα έχει απειλήσει πως, εάν δεν υλοποιηθεί η απαίτησή της, θα σταµατήσει τα εµβάσµατα προς το ψευδοκράτος, µε τα οποία συντηρείται το κατοχικό καθεστώς. Ο εκβιασµός αυτός, όποτε έγινε στο παρελθόν απέδωσε. Εκτιµάται ότι τελικά η Αγκυρα θα επιβάλει τη θέση της, διότι το θέµα των εποίκων αφορά τους σχεδιασµούς της για την Κύπρο. Σύµφωνα µε την Κυπριακή Στατική Υπηρεσία, ο συνολικός πληθυσµός του νησιού είναι 730.400 (τέλος 2003), από τους οποίους 639.500 (80,7%) ανήκουν στην Ελληνοκυπριακή κοι-

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

νότητα, συµπεριλαµβανοµένων 9.000 περίπου Μαρωνιτών, Αρµενίων και Λατίνων, 87.600 (11,0%) στην Τουρκοκυπριακή κοινότητα και 66.000 (8,3%) είναι ξένοι που κατοικούν στην Κύπρο. Στην απογραφή του πληθυσµού που έγινε το 1960, τα ποσοστά των διαφόρων κοινοτήτων ήταν τα ακόλουθα: από σύνολο 572.707 κατοίκων, 447.901 ή 78,2% ανήκαν στην Ελληνοκυπριακή κοινότητα (οι Μαρωνίτες, Αρµένιοι και Λατίνοι επέλεξαν σύµφωνα µε το σύνταγµα του 1960 να ανήκουν στην Ελληνοκυπριακή κοινότητα), 103.822 ή 18,1% ήταν Τουρκοκύπριοι και 20.984 ή 3,7% ήταν ξένοι κυρίως Βρεταννοί. Ως αποτέλεσµα της τουρκικής εισβολής του 1974, 162.000 πρόσωπα (32% των Ελληνοκυπρίων) είναι πρόσφυγες στην ίδια τους την πατρίδα. Σήµερα, οι Τουρκοκύπριοι στο κατεχόµενο µέρος έχουν µειωθεί τραγικά λόγω του στρατοκρατικού καθεστώτος. Πολλοί έχουν φύγει στην Αγγλία, άλλοι έχουν µετακοµίσει στις ελεύθερες περιοχές ή αλλού. Καταδίκη της Τουρκίας από το Ε∆Α∆ για το θέµα των Ελληνοκύπριων αγνοουµένων Το Ευρωπαϊκό ∆ικαστήριο Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων (Ε∆Α∆) έκρινε την Τουρκία ένοχη για παραβίαση του άρθρου 2 της Ευρωπαϊκής Σύµβασης για τα Ανθρώπινα ∆ικαιώµατα, σε σχέση µε την µη διεξαγωγή αποτελεσµατικής έρευνας για την τύχη των Ελληνοκύπριων αγνοουµένων της τουρκικής εισβολής του 1974. Το Ε∆Α∆ ανακοίνωσε την Πέµπτη την απόφασή του στην υπόθεση «Βαρνάβα και λοιποί εναντίον Τουρκίας», που αφορά εννέα Ελληνοκύπριους αγνοουµένους. Η απόφαση ελήφθη µε έξι ψήφους υπέρ και µίας κατά που α- "

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 11

Ε ΛΛΑ∆Α Επίκαιρα " νήκει στην Τουρκοκύπρια δικαστή Γκονού Ερονέν, η οποία εκπροσώπησε την Τουρκία. Στην απόφασή του, το ∆ικαστήριο αναφέρει ότι η Τουρκία κρίθηκε ένοχη για «την συνεχιζόµενη παραβίαση του άρθρου 2 της Συνθήκης για µη συµµόρφωση των τουρκικών αρχών σε σχέση µε την διεξαγωγή αποτελεσµατικής έρευνας για διακρίβωση της τύχης των εννέα αγνοουµένων». Οι εννέα αγνοούµενοι, σηµειώνει, εξαφανίστηκαν υπό συνθήκες απειλητικές για τη ζωή τους. Το Ε∆Α∆ απεφάνθη επίσης ότι σε άλλες εννέα υποθέσεις υπήρξε παραβίαση του άρθρου 3 της Συνθήκης για απάνθρωπη µεταχείριση, καθώς και του άρθρου 5 για έλλειψη αποτελεσµατικής διερεύνησης για διακρίβωση της τύχης των ατόµων που αγνοούνται. Οι προσφυγές καταχωρήθηκαν το 1990 και αφορούν τους αγνοούµενους Ανδρέα Βαρνάβα, Ανδρέα Λοϊζίδη, Φίλιππο Κωνσταντίνου, ∆ηµήτρη Θεοχαρίδη, Πανίκο Χαραλάµπους, Ελευθέριο Θωµά, Σάββα Χατζηπαντελή, Σάββα Αποστολίδη και Λεοντή ∆ηµητρίου Σαρµά.

Τα τροχαία στοιχίζουν πολύ ακριβά

Σύµφωνα µε µελέτη του ΕΜΠ, που ανατέθηκε από τον Σύνδεσµο Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων (ΣΕΑΑ), δέκα δις ευρώ έχουν κοστίσει στην οικονοµία τα ατυχήµατα στα οποία έχουν εµπλακεί βαριά φορτηγά κατά την περίοδο 1996 - 2004, µε την ετήσια επιβάρυνση για κάθε οικονοµικά ενεργό πολίτη να διαµορφώνεται στα 180 ευρώ ετησίως. Η έκθεση προσδιορίζει ότι η επικινδυνότητα ενός οχή-

Εκτελούσαν τους Ελληνοκύπριους αιχµαλώτους οι Τούρκοι Τα οστά άλλων πέντε Ελληνοκυπρίων εντοπίστηκαν στα µέσα ∆εκεµβρίου 2007 στην περιφέρεια του χωριού Τζάος (Αµµοχώστου) σε λασπώδες έδαφος, το οποίο εκτιµάται ότι στο παρελθόν χρησιµοποιήθηκε για την αποθήκευση νερού. Σε πηγάδια του χωριού Τζάος βρέθηκαν τα οστά άλλων 23 Ελληνοκυπρίων, ενώ συνολικά στην περιοχή του χωριού βρέθηκαν περίπου σαράντα λείψανα Ελληνοκυπρίων. Αφ’ ότου άρχισαν οι εκσκαφές, τόσο στις ελεύθερες όσο και στις κατεχόµενες περιοχές βρέθηκαν 260 λείψανα αγνοουµένων και από τις δύο πλευρές. Φέτος ταυτοποιήθηκαν 38 οστά Ελληνοκυπρίων και 19 οστά Τουρκοκυπρίων. Συνολικά υπάρχουν δηλωµένοι ως αγνοούµενοι 1.587 Ελληνοκύπριοι και περίπου 500 Τουρκοκύπριοι. !

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

µατος ως προς την πιθανότητα πρόκλησης ατυχήµατος ή δυστυχήµατος βρίσκεται σε άµεση συνάρτηση µε την ηλικία του. Αναλυτικά, το κόστος των ατυχηµάτων που προέρχονται από τα βαρέα φορτηγά ηλικίας µεταξύ 16 και 20 ετών, ανέρχεται στο 47% του συνολικού κόστους για την παραπάνω περίοδο, ενώ σηµαντικό µερίδιο κατέχουν και τα ελαφρά φορτηγά, τα οποία διατηρούν το 36% του κόστους που ανα! λογεί σε 1,8 δισ. ευρώ.

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Ε ΛΛΑ∆Α Επίκαιρα

∆υναµικό διπλωµατικό πεδίο η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας Το 1977 οριοθετήθηκε η υφαλοκρηπίδα µε την Ιταλία. Μετά από 30 χρόνια, η Ελλάδα ανοίγει το αντίστοιχο κεφάλαιο µε τους υπόλοιπους θαλάσσιους γείτονες, εξαιρουµένης της Τουρκίας, σε µια προσπάθεια να τερµατιστεί µία εκκρεµότητα δεκαετιών. Ήδη, οι σχετικές διερευνητικές συνοµιλίες έχουν αρχίσει µε την Αίγυπτο και τη Λιβύη. Οι συζητήσεις για την οριοθέτηση θέτουν στο τραπέζι απίθανα ζητήµατα, όπως η απαίτηση της Λιβύης να εντάξει την Γαύδο στην δική της υφαλοκρηπίδα. Οι διαπραγµατεύσεις µε την Αίγυπτο βρίσκονται σε πιο προχωρηµένο σηµείο. Η αιγυπτιακή πλευρά δέχθηκε οχλήσεις από την Τουρκία προκειµένου να εξαιρεθεί η περιοχή του Καστελλόριζου από την διαπραγµάτευση, η οποία ακολούθησε στάση, ανάλογη µε αυτή που τήρησε στην διαπραγµάτευση µε την Κύπρο, για τον καθορισµό Ζώνης Αποκλειστικής Οικονοµικής Εκµετάλλευσης, όταν και τότε η Τουρκία είχε προσπαθήσει να παρεµποδίσει την συµφωνία. Οι πρώτες διερευνητικές επαφές έγιναν και µε την Αλβανία, στις οποίες υπήρξε κατ’ αρχήν συµφωνία, όµως η γειτονική χώρα επικαλέστηκε έλλειψη εµπειρογνωµόνων σε θέµατα διεθνούς Θαλασσίου ∆ικαίου και υπήρξε καθυστέρηση. Η ελληνική πλευρά είναι αισιόδοξη ότι η εκκρεµότητα οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας µε τις χώρες αυτές θα λήξει. Οι παράγοντες που συνηγορούν σε αυτό είναι το ενδιαφέρον όλων για σαφή καθορισµό Ζωνών Οικονοµικής Εκµετάλλευσης, αλλά και το άνοιγµα, έπειτα από αρκετές δεκαετίες, των χωρών αυτών προς την ∆ύση και το ενδιαφέρον τους για οµαλοποίηση των σχέσεων µε τις γείτονες χώρες. Σε σχέση µε τις Ζώνες Οικονοµικής Εκµετάλλευσης (ΖΟΕ), η πιθανότητα ύπαρξης ενεργειακών αποθεµάτων στην λεκάνη της Μεσογείου αποτελεί ισχυρό κίνητρο για όλες τις χώρες να ορίσουν µε σαφήνεια τα όριά τους. Μπορεί παλαιότερα η σκέψη για

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

έρευνα ενεργειακών αποθεµάτων στην περιοχή να ήταν ασύµφορη, όµως η διαρκώς αυξανόµενη τιµή του πετρελαίου διεθνώς έχει µεταβάλει την κατάσταση. Η ελληνική πλευρά εκτιµά ότι η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας θα αποµονώσει την Τουρκία, αυξάνοντας την πίεση προς την χώρα αυτή να καθορίσει τα θαλάσσια σύνορά της στην περιοχή µε βάση το διεθνές ∆ίκαιο της Θαλάσσης. Στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών επισηµαίνουν ότι υπάρχει η πολιτική βούληση για να προχωρήσει το θέµα, ενώ ήταν θετική η ανταπόκριση των γειτονικών χωρών για επίτευξη συµφωνίας. Το βάθος χρόνου των συνοµιλιών, πριν οριστικοποιηθούν οι συµφωνίες, διαφέρει κατά περίπτωση, ενώ εκτιµάται ότι θα απαιτηθούν εντατικές συνοµιλίες, καθώς κάθε πλευρά ερµηνεύει το δίκαιο της θάλασσας µε τον δικό της τρόπο. Μεταξύ αυτών όµως είναι και η χώρα µας, της οποίας ακαθόριστες είναι οι θέσεις όσον αφορά τα χωρικά ύδατα. Αυτό αποτελεί και ένα από τα κοµβικά ζητήµατα της εξωτερικής πολιτικής, που όµως µας δηµιουργεί µια σοβαρή αποδυνάµωση της διαπραγµατευτικής µας ισχύος. Και αυτό γιατί η θέση της Ελλάδας στο θέµα της επέκτασης των χωρικών της υδάτων, από τα 6 ναυτικά µίλια (ν.µ.), που είναι σήµερα στα 12 ν.µ., που είναι το πρώτο και το κύριο ζητούµενο και στηρίζεται στο νοµικό πλαίσιο της σύµβασης του Μουτέγο Μπέι του 1982, για το δίκαιο της θάλασσας, και ως εκ τούτου είναι ισχυρή και µέσα στη διεθνή νοµιµότητα, δεν το έχει εφαρµόσει στην πράξη, ιδιαίτερα στο Αιγαίο, αφού η επέκταση των χωρικών υδάτων αποτελεί «απειλή πολέµου» για την τουρκική πλευρά. Η µη εφαρµογή διεθνών κεκτηµένων από την Ελλάδα αποδυναµώνει την θέση της, την ίδια στιγµή που η Τουρκία έχει ήδη θεσπίσει πλάτος χωρικών υδάτων στον Εύξεινο Πόντο (Μαύρη Θάλασσα), 12 ν.µ. !

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Ε ΛΛΑ∆Α Επίκαιρα

Αθάνατη Ελληνική Γλώσσα Hellenic Quest λέγεται ένα πρόγραµµα ηλεκτρονικής εκµάθησης της Ελληνικής, που το CNN άρχισε από το 2000 να διανέµει παγκοσµίως και προορίζεται σε πρώτο στάδιο για τους αγγλόφωνους και ισπανόφωνους. Η µέθοδος διδασκαλίας συνίσταται στην προβολή πληροφοριών στην οθόνη του Η/Υ, µε ταυτόχρονη µετάδοση ήχου και κινούµενης εικόνας. Το πρόγραµµα παράγεται από τη µεγάλη εταιρία Η/Υ Apple, o Πρόεδρος της οποίας Τζον Σκάλι είπε σχετικά: «Αποφασίσαµε να προωθήσουµε το πρόγραµµα εκµάθησης της Ελληνικής, επειδή η κοινωνία µας χρειάζεται ένα εργαλείο που θα της επιτρέψει ν’ αναπτύξει τη δηµιουργικότητά της, να εισαγάγει καινούργιες ιδέες και θα της προσφέρει γνώσεις περισσότερες απ’ όσες ο άνθρωπος µπορούσε ως τώρα να ανακαλύψει». Άλλη συναφής εκδήλωση: οι Άγγλοι επιχειρηµατίες προτρέπουν τα ανώτερα στελέχη να µάθουν Αρχαία Ελληνικά, επειδή αυτά περιέχουν µια ξεχωριστή σηµασία για τους τοµείς οργανώσεως και διαχειρίσεως επιχειρήσεων. Σε αυτό το συµπέρασµα ήδη οδηγήθηκαν µετά από διαπιστώσεις Βρεταννών ειδικών ότι η Ελληνική γλώσσα ενισχύει τη λογική και τονώνει τις ηγετικές ικανότητες. Γι’ αυτό έχει µεγάλη αξία, όχι µόνο στην πληροφορική και στην υψηλή τεχνολογία, αλλά και στον τοµέα οργανώσεως και διοικήσεως. Αυτές οι ιδιότητες της Ελληνικής ώθησαν το Πανεπιστήµιο Ιρµάιν της Καλιφόρνια να αναλάβει την αποθησαύριση του πλούτου της. Επικεφαλής του προγράµµατος τοποθετήθηκαν η γλωσσολόγος -Ελληνίστρια Μακ Ντόναλι και οι καθηγητές της ηλεκτρονικής Μπρούνερ και Πάκαρι. Στον Η/Υ Ίµυκο αποθησαυρίστηκαν 6 εκατοµµύρια λεκτικοί τύποι της γλώσσας µας (η Αγγλική έχει συνολικά 490.000 λέξεις και 300.000 τεχνικούς όρους, δηλαδή σαν γλώσσα είναι µόλις το 1/100 της δικής µας). Στον Ίµυκο ταξινοµήθηκαν 8.000 συγγράµµατα 4.000 αρχαίων Ελλήνων και το έργο συνεχίζεται. Μιλώντας γι’ αυτό, ο καθηγητής Μπρούνερ είπε: «Σε όποιον απορεί γιατί τόσα εκατοµµύρια δολλάρια για την αποθησαύριση των λέξεων της Ελληνικής απαντούµε: Μα πρόκειται για την γλώσσα των προγόνων µας. Και η επαφή µας µ’ αυτούς θα βελτιώσει τον πολιτισµό µας». Οι υπεύθυνοι του προγράµµατος υπολογίζουν ότι οι ελληνικοί λεκτικοί τύποι θα φθάσουν στα 90 εκατοµµύρια, έναντι 9 ε14

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

κατοµµυρίων της λατινικής. Το ενδιαφέρον για την Ελληνική προέκυψε από την διαπίστωση των επιστηµόνων πληροφορικής και υπολογιστών ότι οι Η/Υ προχωρηµένης τεχνολογίας δέχονται ως νοηµατική γλώσσα µόνον την Ελληνική. Όλες τις άλλες γλώσσες τις χαρακτήρισαν σηµειολογικές . Νοηµατική γλώσσα θεωρείται η γλώσσα στην οποία το σηµαίνον, δηλαδή η λέξη, και το σηµαινόµενο, δηλαδή αυτό που η λέξη εκφράζει (πράγµα, ιδέα, κατάσταση), έχουν µεταξύ τους πρωτογενή σχέση. Ενώ σηµειολογική είναι η γλώσσα στην οποία αυθαιρέτως ορίζεται ότι το σηµαινόµενο εννοείται µε το σηµαίνον. Με άλλα λόγια, η Ελληνική γλώσσα είναι η µόνη γλώσσα της οποίας οι λέξεις έχουν πρωτογένεια, ενώ σε όλες τις άλλες, οι λέξεις είναι συµβατικές, σηµαίνουν, δηλαδή, κάτι, απλώς επειδή έτσι ‘συµφωνήθηκε’ µεταξύ εκείνων που την χρησιµοποιούν. ΟΛΕΣ οι λέξεις στην Ελληνική ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ, π.χ. η λέξη ενθουσιασµός = εν-Θεώ, γεωµετρία = γη +µετρώ, προφητεία = προ + φάτις, άνθρωπος = ο άνω θρώσκω. Έχουµε δηλαδή αιτιώδη σχέση µεταξύ λέξεως-πράγµατος, πράγµα ανύπαρκτο στις άλλες γλώσσες. Τα πιο τέλεια προγράµµατα Ίµυκος , Γνώσεις και Νεύτων αναπαριστούν τους λεκτικούς τύπους της Ελληνικής σε ολοκληρώµατα και σε τέλεια σχήµατα παραστατικής, πράγµα που αδυνατούν να κάνουν για τις άλλες γλώσσες. Και τούτο επειδή η Ελληνική έχει µαθηµατική δοµή, που επιτρέπει την αρµονική γεωµετρική τους απεικόνιση. Ιδιαιτέρως χρήσιµα είναι τα ελληνικά προσφύµατα ΟΠΩΣ : τηλέ , λάνδη =...LAND, ΓΕΩ..., νάνο, µίκρο, µέγα, σκοπό....ισµός, ηλεκτρο...., κυκλο...., φωνο...., µακρο...., µικρο....,δισκο...., γραφο..., γραµµα..., συν..., συµ..., κ.λπ.. Παράδειγµα: το γνωστό σε όλους C D = Compact Disk = Συµπακτώµενος ∆ίσκος. Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές θεωρούν την Ελληνική γλώσσα «µη οριακή», δηλαδή ότι µόνο σ’ αυτή, δεν υπάρχουν όρια και γι’ αυτό είναι αναγκαία στις νέες επιστήµες όπως η Πληροφορική, η Ηλεκτρονική, η Κυβερνητική και άλλες. Αυτές οι επιστήµες µόνο στην Ελληνική γλώσσα βρίσκουν τις νοητικές εκφράσεις που χρειάζονται, χωρίς τις οποίες η επιστηµονική σκέψη αδυνατεί να προχωρήσει. Γι’ αυτούς τους λόγους οι Ισπανοί (Βάσκοι) Ευρωβουλευτές ζήτησαν το 2001 να καθιερωθεί η Ελληνική ως η επίσηµη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. ! Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Ε ΛΛΑ∆Α Επίκαιρα

Μια συνεχόµενη διπλωµατική ήττα Με διακρατική συµφωνία, την οποία υπέγραψαν οι υπουργοί Άµυνας της Κύπρου και Εθνικής Άµυνας της Ελλάδος, η κυριότητα του ρωσσικού πυραυλικού συστήµατος S-300 ανήκει πλέον στην Ελλάδα. Η διακρατική συµφωνία ρυθµίζει οριστικά το ιδιοκτησιακό καθεστώς των S-300, του αντιαεροπορικού συστήµατος TOR-M1 και των αυτοκινούµενων πυροβόλων Suzana. Κατ’ αντιστοιχία µε την πιο πάνω συµφωνία, οι δύο υπουργοί θα υπογράψουν και δεύτερη, ώστε να περιέλθουν στην κυριότητα της Εθνικής Φρουράς και της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας τα αυτοκινούµενα πυροβόλα «Σουζάνα» και το αντιαεροπορικό σύστηµα TOR-M-1. Με βάση την συµφωνία, η κυπριακή πλευρά παραδίδει στην ελληνική την κυριότητα των S-300 και η ελληνική πλευρά µεταβιβάζει στην κυπριακή την κυριότητα των δύο άλλων οπλικών συστηµάτων. Το ρωσσικό πυραυλικό σύστηµα είχε αγοραστεί στα µέσα της δεκαετίας του 1990 από την Λευκωσία. Το 1998 ο τότε πρόεδρος της Κύπρου Γλαύκος Κληρίδης αποφάσισε, λόγω των αντιδράσεων της Άγκυρας, να µην εγκατασταθούν οι πύραυλοι στην Κύπρο. Σε συνεννόηση µε την κυβέρνηση Σηµίτη, οι S-300 µεταφέρθηκαν στην Κρήτη. Η αποδοχή του εκβιασµού της Άγκυρας MOTO υπήρξε µεγίστη ήττα σε διπλωµατικό και εθνικό επίπεδο. ∆ιότι οι ρωσσικοί πύραυλοι, ενώ ήταν φορτωµένοι σε πλοία στη Μεσόγειο, αντί να ξεφορτωθούν στην Κύπρο οδηγήθηκαν στην Κρήτη. Σε αντάλλαγµα, η ελληνική κυβέρνηση παραχώρησε το αντιαεροπορικό σύστηµα TOR-M1 και τα αυτοκινούµενα πυροβόλα Suzana, τα οποία όµως, σε σχέση µε τους S-300, δεν µπορούσαν να συγκριθούν σε κανένα επίπεδο, τόσο ποιοτικά όσο και ποσοτικά. Οι ρωσσικοί πύραυλοι ήταν αντιπυραυλικό και αντιαεροπορικό σύστηµα αµύνης, ενώ το υλικό πού δόθηκε ήταν µόνον αντιαεροπορικό. Και αυτό γιατί το βεληνεκές των συστηµάτων αυτών έφτανε µόνο τα 5 χιλ., ενώ το βεληνεκές των S-300 ξεπερνούσε τα 200 χιλ. Τα δύο συστήµατα είναι ουσιαστικά άχρηστα, διότι τα σύγχρονα αεροσκάφη δεν µπο-

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

ρούν να αντιµετωπιστούν πλέον µε αντιαεροπορικά βραχέως βεληνεκούς. Η προµήθεια των οπλικών αυτών συστηµάτων δεν αποτέλεσε προϊόν απόφασης της στρατιωτικής ηγεσίας. Ήταν µια καθαρά πολιτική απόφαση και δεν µπορούσαν να έχουν κανένα ρόλο στην επιχειρησιακή ετοιµότητα του ελληνικού αµυντικού συστήµατος. Τα δύο οπλικά συστήµατα απερρίφθησαν από τις επιτροπές δοκιµών και παραλαβής του ΓΕΣ και ο αρχηγός του ΓΕΣ αρνήθηκε να τα παραλάβει. Για την προµήθεια αυτών των οπλικών συστηµάτων, η κυβέρνηση Σηµίτη κατηγορήθηκε και συστήθηκε στη Βουλή Εξεταστική των Πραγµάτων Επιτροπή η οποία δεν έχει ολοκληρώσει ακόµη το έργο της. Το ερώτηµα που υπάρχει είναι πόσο χρήσιµα και αποτελεσµατικά είναι οπλικά συστήµατα τα οποία έχουν αξιολογηθεί αρνητικά και γιατί δίνονται στην µεγάλων απαιτήσεων άµυνα του µαρτυρικού νησιού. Το αντιπυραυλικό σύστηµα S-300, αντιθέτως, από την περίοδο εκείνη βρίσκεται αποθηκευµένο σε στρατιωτικές αποθήκες στην Κρήτη και δεν έχει εγκατασταθεί. Η πιθανή του εγκατάσταση θα δηµιουργούσε µια απόρθητη αντιαεροπορική ασπίδα πάνω από όλο το Αιγαίο, δηµιουργώντας νέα δεδοµένα στην περιοχή. ∆υστυχώς, όµως, καµµία κυβέρνηση δεν είχε την πολιτική θέληση και ικανότητα να θέσει το αντιπυραυλικό σύστηµα σε δράση. Ήδη οι S-300 έχουν αντικατασταθεί στην πολεµική βιοµηχανία της Ρωσσίας από τους S-400. Οι S-300 µπορούν ακόµη να αναβαθµιστούν σε S-400. Στο αµέσως όµως χρονικό διάστηµα η αναβάθµισή τους δεν θα είναι πλέον εφικτή και η µόνη χρήση τους θα είναι ως αντικείµενο συλλογής ενός πολεµικού µουσείου. Οι δηλώσεις του έλληνα Υπουργού Αµύνης, σχετικά µε την ισχύ του Ενιαίου Αµυντικού Χώρου Ελλάδας- Κύπρου, όσο δεν υπάρχουν συγκεκριµένες διπλωµατικές και στρατιωτικές πρωτοβουλίες δεν αποτελεί πια παρά µόνο δηλώσεις για το «θεαθήναι». ! Επιµέλεια: Παύλος Καρούσος

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Ε ΛΛΑ∆Α Ανάλυση

Εγχειρίδιο για τη µετάβαση σε µια νέα µεταπολίτευση Με ασκήσεις αποτσιπροποίησης και οριστικής απόσυρσης των χρησιµοποιηµένων υλικών του συστήµατος Του Γιάννη Σακιώτη

έσα στην αναµπουµπούλα των ζαχοπουλικών -κατά το ορλωφικών, ο Ζαχόπουλος άλλωστε δεν ήταν ο µπουρλοτιέρης της νεοκαραµανλικής "ειρηνικής επανάστασης & επανίδρυσης Α.Ε. του κράτους";-, εµφανίσθηκαν οι ενορχηστρωτές και διευθυντές του απαθλιωµένου και βαθιά ανήθικου εδώ και κάµποσα χρόνια συστήµατος της µεταπολίτευσης για να µας πουν, σε εµάς τους "απλούς πολίτες", ότι το παλιό σύστηµα σάπισε και τώρα ήρθε η ώρα για "Νέα Μεταπολίτευση"... Εκ των δραστηριότερων επί του αιτήµατος, πρόσωπα που έκαναν µεγάλες καριέρες στη νυν µεταπολίτευση και κατέληξαν να παρακαλούν στα γόνατα για προεδρίες ή για υφυπουργικούς θώκους σε σενάρια κυβερνήσεων συνεργασίας και τώρα ποντάρουν στη διαχρονική λωτοφαγία των Ελλήνων για να ξαναέρθουν στον αφρό. Όπως δείχνουν όµως ακόµη και οι "απλές εξισώσεις", µεταπολίτευση δεν σηµαίνει ανασύνθεση, ανασύνταξη, ανακάτωµα της τράπουλας, µε τα ίδια λίγο πολύ πρόσωπα που προσπαθούν να αναβαπτισθούν και να κερδίσουν µερικές ακόµη παρατάσεις για να ξεζουµίσουν ακόµη περισσότερα προνόµια, κρατικό χρήµα και εξουσία. Μεταπολίτευση σηµαίνει ΣΕΙΣΜΟΣ, καταστροφικός, να γκρεµισθούν τα τείχη, αλλά και τα κτίσµατα της αθλιότητας, της παρακµής, της κατρακύλας. Εάν ο σεισµός είναι τεχνητός, θα είναι µικρής ισχύος. Τίποτε δεν θα αλλάξει. Μόνο µερικά προσωπεία. Όπως εκείνο του ΣΥΝ, που µόλις εξέλεξε πρόεδρο ένα νέο µεν, πλην βαθιά συστηµικό και ως εκ τούτου αντανάκλαση του παλιού πρόσωπο (βλέπε παρακάτω). Πραγµατική µεταπολίτευση, δηλαδή πτώση και συντριβή του παρόντος

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

συστήµατος και δηµιουργία ενός νέου πολιτικού τοπίου από υγιείς δυνάµεις της κοινωνίας που εξακολουθούν να ΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ και να έχουν τη φιλοδοξία να ΑΠΟΚΤΟΥΝ και να ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ, να χρησιµοποιούν µε ΘΕΤΙΚΟ ΤΡΟΠΟ τις ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ τους και να ∆ΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΝΕΕΣ, ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ∆ΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ, θα γίνει µόνο εάν επέλθει σφοδρή κρίση - κατάρρευση του σαθρού κρατιδίου που στήθηκε το 1974, είτε στο πεδίο της οικονοµίας -κάτι όχι και τόσο απίθανο, µιας και η σηµερινή ευηµερία βασίζεται σε µια φούσκα µε λεπτά τοιχώµατα- είτε στο πεδίο της απώλειας µέρους της εθνικής κυριαρχίας, πιθανότητα εξαιρετικά σοβαρή εξαιτίας των διεθνών συγκυριών (µετάβαση σε νέο πρόεδρο στις ΗΠΑ, επικείµενη ανεξαρτησία Κόσσοβου, αλβανικός αλυτρωτισµός, πετρελαϊκές φιλοδοξίες της Τουρκίας στο Αιγαίο). ∆εν αποκλείω και τη µικρή πιθανότητα να απαγκιστρωθούν από την πελατειακή τους σχέση µε την εξουσία ή/και να αφυπνισθούν σηµαντικές µάζες πολιτών, οι οποίοι µε ένα ειρηνικό και δηµοκρατικό κίνηµα να απαιτήσουν την κατεδάφιση του συλλογικά αυτοκτονικού σηµερινού συστήµατος και να επιβάλουν µε τη διαµαρτυρία τους έκτακτη κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας και εκλογές για συντακτική βουλή, η οποία θα εισάγει το Σύνταγµα της 4ης Ελληνικής ∆ηµοκρατίας. Ένα νέο, πραγµατικά δηµοκρατικό Σύνταγµα που θα απελευθερώσει και θα αναδείξει σε ηγεµονικές τις δυνάµεις του ήθους και της δηµιουργίας και θα µπλοκάρει την άθλια µιντιοκρατία και τα συντεχνιακά συµφέροντα. Όλα αυτά για να έχουν νόηµα θα πρέπει να γίνουν ΟΧΙ µε

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Ε ΛΛΑ∆Α Ανάλυση

στόχο την ακόµη µεγαλύτερη νεοφιλελευθεροποίηση της χώρας, αλλά αντίθετα, µε στόχο την προάσπιση του ∆ΗΜΟΣΙΟΥ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΟΣ και των ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ, µε την εισαγωγή και επιβολή επιτέλους κοινών κανόνων του παιχνιδιού για όλους τους πολίτες, είτε είναι εργαζόµενοι είτε επιχειρηµατίες και µε προοπτική την αναπτέρωση του ελληνισµού ως παγκόσµιας δηµιουργικής δύναµης. Μέχρι τότε, ένα µέρος του συστήµατος, εφηύρε και προβάλλει τη "λύση Τσίπρα" ως ΤΗΝ µεταπολιτευτική µέθοδο. Θα µου επιτραπεί να διαφωνήσω και να παραθέσω µια σειρά από συστηµατικές και όσο γίνεται πιο αντικειµενικές αντιρρήσεις, πέραν της στάσης συµπάθειας/αντιπάθειας που µπορεί να έχει κανείς για οποιοδήποτε πρόσωπο και η οποία ως µέθοδος πολιτικής επιλογής είναι βαθιά απολιτική. Θα ξεκινήσω µε µια τοποθέτηση αρχής. Ποτέ δεν απαξίωσα νέους ανθρώπους που δραστηριοποιούνται στους στίβους της ζωής. Υπό πέντε προϋποθέσεις: α) ότι έχουν εργασθεί στο πλαίσιο των σπουδών τους αλλά και στο πλαίσιο της αυτο-µόρφωσής τους, έχοντας κατακτήσει σηµαντικές ικανότητες και δεξιότητες, β) ότι εργάζονται στον πραγµατικό και όχι στον εικονικό κόσµο της εργασίας, κατακτώντας ολοένα σηµαντικότερους στόχους, γ) ότι συνεχίζουν να αυτο-µορφώνονται και σε συνδυασµό µε την επαγγελµατική τους εµπειρία δεν παύουν να αποκτούν νέες δυνατότητες, δ) ότι δεν ιδιωτεύουν σε έναν ατοµικό ηδονισµό - αυτοσκοπό, αλλά αντιθέτως, διαθέτουν ενδιαφέρον για τα δηµόσια δρώµενα και δεν εγκαταλείπουν την κριτική προσέγγιση και -ακόµη καλύτερα- συµµετέχουν ενεργά σε δηµιουργικές προσπάθειες της κοινωνίας πολιτών ε) και ότι δεν παρέχουν καµία έκπτωση από ένα µίνιµουµ ήθους που σε άλλες εποχές θα το αποκαλούσαµε αξιοπρέπεια ή και λεβεντιά. Τις κατευθύνσεις της πυξίδας αυτής ακολούθησαν και ακολουθούν ουκ ολίγοι Έλληνες πολίτες. Που είναι ενεργοί είτε είναι 25 είτε 85 ετών. Θα έλεγα, ότι για ιστορικούς λόγους που έχουν να κάνουν αφενός µε την άσχηµη τροπή, σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο, που πήρε η γενιά του

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Πολυτεχνείου, αφετέρου µε την έλλειψη γνώσεων και εµπειριών των κάτω των 34-35, λόγω της ιδιότυπης µαµόθρεψης που επικρατεί στην ελληνική κοινωνία και η οποία παράγει µάζες ανεύθυνων κοινωνικά και πολιτικά νεαρών ενηλίκων, τα σηµαντικά πρόσωπα που είναι σε θέση να αποτελέσουν τα στελέχη µιας νέας Ελλάδας, είτε προκύψουν διεργασίες δοµικής µεταπολίτευσης είτε απλά µετασχηµατισθεί µε ριζικό τρόπο το παρόν πολιτικό σκηνικό, βρίσκονται κυρίως στο ηλικιακό φάσµα 34 - 54, όσοι δηλαδή στο Πολυτεχνείο ήταν τελειόφοιτοι του λυκείου ή πρωτοετείς φοιτητές µέχρι και όσοι γεννήθηκαν έως και τη µεταπολίτευση (1974). Η συγκεκριµένη αποτίµηση έχει περιθώριο λάθους ± 3 χρόνια, είναι όµως προφανές ότι η µεγάλη δεξαµενή των αξιόλογων δυνάµεων της ελληνικής κοινωνίας που ανήκει σε αυτό το 20ετές ηλικιακό φάσµα, παρά το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός και αρκετοί υπουργοί του συµπεριλαµβάνονται στη δεξαµενή αυτή, δεν έχει εµπλακεί ενεργά και µε όρους προσκηνίου στην πολιτική. Ο Α. Τσίπρας συµµετέχει οριακά στην εν λόγω ηλιακή δεξαµενή, στο χαµηλότερο ηλικιακό της όριο. Αυτό δεν σηµαίνει ότι ένας 34χρονος δεν θα µπορούσε να είναι εις εκ των ηγετών της νέας, ζητούµενης πολιτικής τάξης πραγµάτων. Ωστόσο, επειδή τυχαίνει να έχω γνωρίσει καλά πρόσωπα και πράγµατα στον πολιτικό χώρο του ΣΥΡΙΖΑ και του ΣΥΝ, έχω υπ' όψη µου τουλάχιστον 20 στελέχη ηλικίας 3444, πολύ ικανότερα, δυναµικότερα και ριζοσπαστικότερα του µελλοντικού αρχηγού του ΣΥΝ και άλλα 20 στελέχη 45-54, µε πολύ µεγαλύτερες δυνατότητες του Α. Τσίπρα να

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 17

Ε ΛΛΑ∆Α Ανάλυση

συµπυκνώσουν και να εκφράσουν τα απαιτητικά νοήµατα που προϋποθέτει η θέση του προέδρου ενός ιστορικού πολιτικού χώρου της αριστεράς. Πρόκειται για στελέχη που συµµετέχουν σε όλες τις τάσεις του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ και επιπλέον δεν είναι καθόλου "καµµένα" από το πολιτικό τους βιογραφικό [το αναφέρω αυτό διότι το βασικό επιχείρηµα υπέρ Τσίπρα είναι η «άκαφτη» προσωπικότητά του σε αντιδιαστολή µε τα δεκάδες επιφανή «καµµένα» στελέχη του ΣΥΝ…] και επιπλέον διαθέτουν εγνωσµένο και αδιαµφισβήτητο ήθος. Εν τέλει, ο ΣΥΝ επιλέγει να εκφράσει τα "πατρικά" αισθήµατα της γενιάς του Πολυτεχνείου. Ο Α. Τσίπρας συµβολίζει αυτή την ύστερη πατρική στοργή της πλειοψηφίας των κοµµατικών στελεχών του κόµµατος που ανήκουν στη γενιά του Πολυτεχνείου και είδε τα παιδιά της να έχουν τριανταρίσει χωρίς ακόµη να έχουν εξασφαλίσει την ανεξαρτησία της υπόστασής τους. Για συµβολική πατροκτονία των νεανίων της γενιάς Τσίπρα βέβαια ούτε λόγος... Κάτι τέτοια απαιτούν µεγάλες δόσεις ανεξάρτητου πνεύµατος και ισχυρής προσωπικότητας. Πέραν αυτών, ας θυµηθούµε ακόµη ότι ο Α. Τσίπρας βγήκε από µια παρηκµασµένη και εσωστρεφή κοµµατική µηχανή, στην οποία ανέρχονται τα "καλά παιδιά" που υπακούουν στα κελεύσµατα των προκρίτων του κόµµατος. Για αυτό και το στελεχιακό δυναµικό του ΣΥΝ 35-55 τείνει προς την περιθωριοποίηση από τα 55+ µεγαλοστελέχη του κόµµατος που το διευθύνουν καθώς οι περισσότεροι των 35-55 δεν υπαλληλοποιούνται οι άτιµοι.... Επίσης, ο Α. Τσίπρας έκανε τη θητεία του ως γραµµατέας επαγγελµατικό στέλεχος στη νεολαία του ΣΥΝ µε εξαιρετικά αµφίβολη αποτελεσµατικότητα, όπως έδειξαν τα ασήµαντα ποσοστά της φοιτητικής παράταξης του ΣΥΝ, η οποία προσπεράσθηκε στη δεκαετία του '90 και αρχές '00

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

κατά πολλές φορές ως ποσοστό από τις ανένταχτες και χωρίς κρατική χρηµατοδότηση συσπειρώσεις, διαθέτει ελάχιστη επαγγελµατική διαδροµή, δυσδιάκριτη κοινωνική δράση (ας θυµηθούµε το "ένσηµο" που ο ίδιος εκόµιζε έως πρόσφατα στο cv του –µέχρι που κατάλαβε το υπερφίαλο του πράγµατος και το αφαίρεσε-, εκείνο της µη αποβίβασής του, µαζί µε άλλους που δεν τους άφησε η ιταλική αστυνοµία στην Ανκόνα το 2001, τότε που κόσµος πολύς πήγαινε στη Γένοβα...), δεν έχει γράψει κείµενα στοχασµού και δηµόσιου διαλόγου, είναι ανύπαρκτος στην επιστηµονική διακίνηση ιδεών (και ας φέρεται από τους καθηγητάδες του ΣΥΝ, κλαδική οργάνωση ΕΜΠ, ως αναγνωρισµένος πολεοδόµος - εάν βρείτε ένα επιστηµονικό κείµενό του, παρακαλώ ενηµερώστε µε...) και η πολλά υποσχόµενη διαδροµή που ξεκίνησε στο δηµοτικό συµβούλιο της Αθήνας, εγκαταλείπεται µε τη συµπλήρωση ενός χρόνου, παρά τις υποκριτικές διακηρύξεις του ότι θα παραµείνει επικεφαλής της Ανοιχτής Πόλης, παράλληλα µε την αρχηγία του ΣΥΝ. Σε "αντιστάθµισµα" αυτών των προσωπικών ελλειµµάτων διαθέτει το "υπερπροσόν" του να εξυπνακολογεί καφενειακώς από τηλεοράσεως, στο µεγάλο ελεεινό µιντιακό µας καφενείο, ακολουθώντας πρόθυµα τους κανόνες της χυδαίας µας µεγαλο-τηλεδηµοσιογραφίας. Έτσι, είναι µάλλον αναπόδραστο ο Τσίπρας να κάνει υπερ-τηλεθεάσεις, ακριβώς όπως κάνει ο Λαζόπουλος (έχει πάει και στην εκποµπή του...) και παλαιότερα τα φρικτά ριάλιτυ (στα οποία δεν έχει πάει, ωστόσο, ειλικρινά δεν ξέρω πώς τοποθετείται απέναντι στο συγκεκριµένο φαινόµενο). Εκτός αυτών, πρόκειται για ένα πρόσωπο πανέτοιµο να λαϊκίσει, όπως έδειξε µε τις πρωτοβουλίες του για φθηνό πετρέλαιο από τον Τσάβες, την ώρα που ο πλανήτης διαλύεται από την κλιµατική αποσταθεροποίηση του πετρελαϊκού

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Ε ΛΛΑ∆Α Ανάλυση

τρόπου ζωής και ακόµη πρόσωπο έτοιµο να υπερασπισθεί µε νύχια και µε δόντια το άθλιο συντεχνιακό σύστηµα προνοµιούχων της µεταπολίτευσης που έχει βουλιάξει τη χώρα στην καθόλου προσπάθεια και έχει µηδενίσει τις προοπτικές της, όλα αυτά δήθεν στο όνοµα του λαού. Σκληρά όλα αυτά, αλλά έπρεπε να ειπωθούν. Πολύ απλά επειδή σε αυτή την χώρα του απέραντου φαιδρού πορτοκαλεώνα ∆ΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ Ι∆ΙΟΙ. Και το µόνο πρόσωπο που δεν πρόκειται να προκαλέσει πραγµατικές και όχι εικονικές µεταπολιτευτικές διεργασίες είναι ασφαλώς ο Α. Τσίπρας. Στο µεταξύ ο κόσµος κινείται. Στην εκποµπή Φάκελοι του Σκάι της 29-01-2008 και ακολούθως σε εκτενή δηµοσιεύµατα στον τύπο, κυρίως στην Καθηµερινή και την Ελευθεροτυπία, παρουσιάσθηκαν κάποιες πτυχές του σκανδάλου µε τις µίζες της Sιemens σε Έλληνες πολιτικούς. Σύµφωνα µε τα στοιχεία που φέρεται να έχει συγκεντρώσει η εισαγγελία Μονάχου, πολύ σύντοµα, όταν η δικογραφία θα δοθεί στη δηµοσιότητα, θα δηµοσιευθούν συγκεκριµένα στοιχεία για µεταφορά σε λογαριασµούς κορυφαίων Ελλήνων πολιτικών, πολλών εξ αυτών υπουργών κατά την περίοδο 1998-2006 που έπεφταν οι µίζες σαν το χαλάζι. Όπως αποκάλυψαν βασικοί µάρτυρες µίζες δόθηκαν στα υπουργεία Εθνικής Αµύνης, Εσωτερικών, Αθλητισµού και σε ένα ακόµη υπουργείο (πιθανώς το ∆ηµόσιας Τάξης) για να δοθούν διάφορες προσοδοφόρες δουλειές στη Siemens, µε κορυφαία την προµήθεια του συστήµατος ασφάλειας για τους ολυµπιακούς της Αθήνας C4I. Για την ώρα δεν έχουν αποκαλυφθεί τα ονόµατα των δωροληπτών. Σύντοµα θα γίνει και αυτό. Και όπως όλα δείχνουν µιλάµε για καµιά δεκαριά υπουργούς του ΠΑΣΟΚ και 4-5 της Νέας ∆ηµοκρατίας. Η αποκάλυψη των εγκληµατιών αυτών, που λεηλάτησαν το δηµόσιο χρήµα, κλέβοντας δηλαδή έναν µεγάλο εθνικό πόρο που προοριζόταν για κοινωνική αναδιανοµή, θα οδηγήσει στη φυλακή πιθανώς 15 διατελέσαντες υπουργούς υπουργούς και µε βεβαιότητα θα φέρει το οριστικό τέλος των δύο κοµµάτων εξουσίας. ∆εδοµένου ότι τα κόµµατα της Αριστεράς δεν έχουν τις δυνατότητες να οργανώσουν και να διεκπεραιώσουν τη διακυβέρνηση της χώρας -µεταξύ µας, ευτυχώς...-, οι εξελί-

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

ξεις που αναµένονται θα είναι ραγδαίες. ΠΑΣΟΚ και Ν∆ θα γκρεµιστούν και στη θέση τους θα προκύψουν από 3 έως 5 νέα κόµµατα, που θα µπορούσαν να ανταποκρίνονται σωστότερα στο αίτηµα για ιδεολογική εκπροσώπηση (σοσιαλδηµοκράτες, κεντρώοι, φιλελεύθεροι, συντηρητικοί) µε τα 2-3 από αυτά ουσιαστικά εκσυγχρονιστικά και αποφασισµένα για οικολογική διακυβέρνηση του τόπου. Είναι απολύτως βέβαιο ότι υπάρχουν τα ζητούµενα πρόσωπα προς τούτο, κυρίως έξω από τα κόµµατα, αλλά και σε κάποιο βαθµό εντός του ΠΑΣΟΚ και του ευρύτερου χώρου του ΣΥΝ πιθανώς και του ΣΥΡΙΖΑ, πλην απονευρωµένα ως προς την κοµµατική συµµετοχή τους τα τελευταία χρόνια. Φυσικά, το κλειδί της αλλαγής το κρατούν στα χέρια τους οι ενεργοί πολίτες. Οφείλουµε να είµαστε σε εγρήγορση. Σύντοµα οι περιστάσεις είναι πιθανό να απαιτήσουν µεγάλης κλίµακας κινητοποιήσεις, µέσα από ένα νέο δηµοκρατικό κίνηµα πολιτών, µια δική µας πορτοκαλί επανάσταση που θα απαιτήσει ουσιαστική µεταπολίτευση. Αυτή θα είναι και η τελευταία ευκαιρία της Ελλάδας για µια δοµική αλλαγή του πολιτικού συστήµατος, η οποία θα πρέπει να περιλαµβάνει και πολιτειακή αλλαγή – νέο Σύνταγµα- µε στόχο τη συλλογική επιβίωση. Η επόµενη θα είναι αµέσως µετά από µία µεγάλη εθνική καταστροφή... Προσοχή όµως! Εάν ανακυκλωθούν-ανασυντεθούν τα φθαρµένα πρόσωπα που θα διασωθούν ως µη συµµετέχοντες στις λίστες της Siemens, θα έχει γίνει µια τρύπα στο νερό. Η χώρα θα συνεχίσει την αυτοκαταστροφική της πορεία, ίσως και µε µεγαλύτερη ταχύτητα προς το κενό. Αυτό δεν σηµαίνει ότι δεν υπάρχουν 4-5 σηµαντικά άφθαρτα πρόσωπα κύρους, εγνωσµένου ήθους, σοβαρότητας και συνεπούς στάσης στο µεσαίο χώρο και άλλα τόσα στο χώρο της ευρύτερης αριστεράς που συµµετέχουν στο παρόν πολιτικό προσωπικό και θα µπορούσαν να διαδραµατίσουν κεντρικό ρόλο µιας και διαθέτουν αναγνωρισιµότητα και είναι σε θέση να αποσπάσουν την εµπιστοσύνη των απηυδισµένων πολιτών ως αρχικά επικεφαλής στα πιθανά νέα εγχειρήµατα. Ας ριφθεί επιτέλους ο κύβος. !

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 19

Ε ΛΛΑ∆Α Ανάλυση

Καλή σας νύχτα, κύριε αρχηγέ της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης… Του Νίκου Σ. Λιναρδάτου

αλή σας νύχτα. ΄΄It’s been a hard day’s night΄΄, όπως µας τραγουδούσαν πριν από αρκετές δεκαετίες οι αγαπηµένοι Beatles… Είναι ακόµα µία βραδιά, που ακολουθεί ακόµα µία κοπιαστική µέρα σας. Τώρα λοιπόν, λίγο πριν αφεθείτε στα χέρια του Μορφέα, κάντε ένα σύντοµο απολογισµό των πεπραγµένων σας της ηµέρας. Με ποιους συναντηθήκατε, τι εισηγήσεις δεχθήκατε, τι αποφάσεις πήρατε, µε δυο λόγια, πόσο γεµάτη και δηµιουργική ήταν η σηµερινή σας µέρα… Έχετε την τιµή, κύριε αρχηγέ της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης, να ηγείστε ενός µεγάλου όσο και ιστορικού κόµµατος, του ΠΑ.ΣΟ.Κ. Του κόµµατος που ίδρυσε ο αείµνηστος πατέρας σας, και που αγκαλιάστηκε από την πρώτη στιγµή από εκατοµµύρια Ελλήνων, οι οποίοι απόθεσαν πάνω του τις ελπίδες τους για ένα καλύτερο αύριο… Το αν τα κατάφερε, δεν θα το κρίνω φυσικά, εγώ, αλλά η ιστορία. Γιατί, είναι γεγονός αδιαµφισβήτητο, ότι κατά τη διακυβέρνηση της χώρας από τον πατέρα σας, σηµειώθηκαν σηµαντικά, σηµαντικώτατα βήµατα προόδου, αλλά επίσης και αρκετά σφάλµατα… όµως, ποιος δεν κάνει σφάλµατα; Μόνον αυτός ο οποίος δεν ασχολείται µε τίποτα! Και ο πατέρας σας, ήταν ένας αδιαµφισβήτητος ηγέτης, που ασχολήθηκε σοβαρά µε την πολιτική, γι’ αυτό και τα όποια θετικά ή αρνητικά του… Όµως, εσείς, κύριε αρχηγέ της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης, ειλικρινά, ασχολείστε µε κάτι το ουσιαστικό, από τότε που πήρατε το ΄΄lord’s ring΄΄ από τον κύριο Σηµίτη, αλλά και στην συνέχεια, πρόσφατα, που οι φίλοι του ΠΑ.ΣΟ.Κ. σας επέλεξαν για τον νέο τους ηγέτη; Ασχολείστε µε κάτι το ουσιαστικό, όπως τα καθηµερινά προβλήµατα του πολίτη; Βλέπετε, ο πολίτης δεν (πρέπει να) έχει χρώµα στα καθηµερινά, τόσο ζωτικής σηµασίας προβλήµατα, όπως η ακρίβεια, οι συνεχείς ανατιµήσεις,

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

η φτώχεια – ναι, η φτώχεια!- στην οποία οδηγούνται καθηµερινά ολοένα και περισσότεροι συµπατριώτες µας… Ασχοληθήκατε ειλικρινά µε κάτι το ουσιαστικό, όπως για παράδειγµα οι συντάξεις πείνας και η ανεργία που χτυπάει ολοένα και περισσότερες πόρτες, κυρίως των νέων, των γυναικών, αλλά και των πενηντάρηδων, λίγο πριν βγουν στην σύνταξη… Το µόνο που σας βλέπω να ασχολείστε, είναι τα θέµατα που αφορούν στον εσωκοµµατικό σας ΄΄αντίπαλο΄΄ κύριο Βενιζέλο. Οφείλω στο σηµείο αυτό να διευκρινίσω ότι δεν είµαι ούτε Βενιζελικός ούτε Παπανδρεϊκός. Και, επιπλέον, δεν ανήκω πλέον σε κόµµατα, βλέποντας τον εµπαιγµό και το µπιλιάρδο στις πλάτες µας… Έχετε παρακολουθήσει κάποια Τρίτη βράδυ, Λάκη Λαζόπουλο, κύριε αρχηγέ της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης; Με τις όποιες υπερβολές του, είναι (σχεδόν) ο µόνος που τολµά και παρουσιάζει την τρέχουσα επικαιρότητα µε θάρρος… Είναι (σχεδόν) ο µόνος που τολµάει να λέει τα πράγµατα µε το όνοµά τους. Μιλάει για τα κάθε λογής σκάνδαλα –οικονοµικά, πολιτικά, ηθικά - αναφέροντας ονοµαστικά και τους δράστες… Σατιρίζει την επικαιρότητα µε έναν τρόπο µοναδικό… Οι τηλεθεάσεις, δεν λένε ψέµατα… το αντίθετο µάλιστα, δείχνουν την δίψα των πολιτών αυτής της δύστυχης χώρας, για τη µόνη σωστή και πλήρη ενηµέρωση, που τους προσφέρεται µέσα από τις εκποµπές του! Είναι στην κυριολεξία ο µόνος που κάνει αντιπολίτευση τόσο στην κυβέρνηση, όσο και στην …αντιπολίτευση! Αλήθεια, κύριε αρχηγέ της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης… δεν σας κάνει καθόλου εντύπωση ότι κανένας από τους άµεσα ή έµµεσα ΄΄θιγόµενους΄΄ από τις εκποµπές του Λάκη Λαζόπουλου, δεν τόλµησε ποτέ να του κάνει αγωγή; Θα µου πείτε, ίσως, ότι αγωγές του έκαναν ο κύριος Κούγιας και ο κύριος Καρβέλας, πλην όµως αυτοί δεν ανή-

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Ε ΛΛΑ∆Α Ανάλυση

κουν στον χώρο της πολιτικής, οπότε και δεν είναι της παρούσης να το αναλύσουµε… ∆εν σας έκανε εντύπωση ότι ούτε ένας πολιτικός δεν τόλµησε να κάνει αγωγή; ∆εν αναρωτηθήκατε, ποτέ, το γιατί, κι ας µιλάει για σκάνδαλα, κι ας αναφέρει ονόµατα –ακόµα-ακόµα κι αν παραφέρεται και υβρίζει; Και, καλά, από την πλευρά της κυβέρνησης, ας υποθέσουµε ότι δεν αντιδρούν γιατί έχουν ΄΄λερωµένη την φωλιά τους΄΄, επειδή κυβερνούν(;) και όσο να’ ναι όλο και κάπου θα πιαστούν σκάρτοι… Όµως, από την δική σας πλευρά, την πλευρά της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης, δεν έχετε τίποτα να πείτε; ∆εν σας κάνει εντύπωση, ότι η κυβέρνηση πέφτει συνε-

χώς σε ποσοστό προτίµησης των ψηφοφόρων, σε κάθε έρευνα που πραγµατοποιείται… όµως ταυτόχρονα πέφτετε και εσείς, συνεχώς, σαν … αξιωµατική αντιπολίτευση; Για παράδειγµα, σε µία από τις έρευνες αυτές (27-28/1/08, της MRB για τον τηλεοπτικό σταθµό alpha) σε δείγµα 1012 ατόµων που έχουν δικαίωµα ψήφου, σηµειώθηκαν τα εξής: στην πρόθεση ψήφου, Ν.∆.: 29.2, ΠΑ.ΣΟ.Κ.: 25.9 (διαφορά 3.3). Στην θετική εικόνα που παρουσιάζουν τα κόµµατα, ΣΥ.ΡΙΖ.Α.: 35.4%, Κ.Κ.Ε.: 25.6%, ΛΑ.Ο.Σ.: 25.0%, Ν.∆. 23.1% και τελευταίο το ΠΑ.ΣΟ.Κ. µε µόλις 14.6% !!! Και, αν συνεχίσετε µε τον ίδιο τρόπο και την ίδια µεθοδολογία, είναι σίγουρο ότι και οι επόµενες έρευνες/ σφυγµοµετρήσεις, δεν θα είναι καλύτερες για

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Ε ΛΛΑ∆Α Ανάλυση

εσάς και το κόµµα σας. Το αντίθετο, µάλιστα, θα χειροτερέψουν! Θέλετε και άλλη απόδειξη; Σε δηµοσκόπηση της GPO για λογαριασµό του Mega, που πραγµατοποιήθηκε τέλη Ιανουαρίου, το κόµµα της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης όχι µόνο δείχνει αδύναµο να ωφεληθεί από το σκάνδαλο Ζαχόπουλου, αλλά γίνεται µέρος της κρίσης, σηµειώνοντας µεγαλύτερη πτώση (!) από το κυβερνών κόµµα της Νέας ∆ηµοκρατίας! Συγκεκριµένα, σε σχέση µε την αµέσως προηγούµενη µέτρηση της GPO που πραγµατοποιήθηκε αρχές ∆εκεµβρίου, η Ν.∆. έχει πτώση 3,1 ποσοστιαίες µονάδες (33,8% τον ∆εκέµβριο – 30,7% σήµερα), ενώ το ΠΑ.ΣΟ.Κ. 4,3 µονάδες (31,1% τον ∆εκέµβριο - 26,8% σήµερα)!!! Αν, τώρα, αναφερθούµε και στην αξιολόγηση του έργου της Κυβέρνησης και της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης, το … χάος µεγαλώνει: Σχεδόν 7 στους 10 ερωτώµενους έ-

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 2008

χουν αρνητική άποψη για το έργο της Κυβέρνησης (µεταξύ αυτών, το 30,8 % των ψηφοφόρων της Ν.∆.), ενώ τα ποσοστά δυσαρέσκειας για το κόµµα της αξιωµατικής Αντιπολίτευσης είναι ακόµα πιο υψηλά (!), µε το 84 % να έχει αρνητική άποψη – και το πιο σηµαντικό – µεταξύ αυτών, το 70 % (7 στους 10) των ψηφοφόρων του ΠΑ.ΣΟ.Κ.!!! Και, αν δεν σας είναι αυτά αρκετά, ακούστε και το άλλο: Στην ερώτηση σχετικά µε το ΄΄ποιον θεωρείτε καταλληλότερο για πρωθυπουργό΄΄, 1 στους 2 (49,5 %) θεωρεί τον κύριο Καραµανλή (παρά την κακή εικόνα της κυβέρνησης από τα απανωτά σκάνδαλα), ενώ µόλις 1 στους 5 (23,3 %) προτιµά εσάς, τον αρχηγό της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης!!! ∆εν απορείτε, λοιπόν, δεν προβληµατίζεστε, που όπως το πάτε, σε λίγο µπορεί να µπείτε ακόµα και στο βιβλίο των ρεκόρ Guiness, που ΄΄καταφέρνετε΄΄ να πέφτετε µαζί µε την κυβέρνηση - και µάλιστα σε µεγαλύτερο ποσοστό από αυτήν - αντί να την έχετε ξεπεράσει προ πολλού, όπως θα ήταν και το …λογικό; Τι συµβαίνει λοιπόν µε εσάς, κύριε αρχηγέ της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης; Γιατί ΄΄προδίδετε΄΄ καθηµερινά τα όνειρα και τις προσδοκίες εκατοµµυρίων φίλων, οπαδών και ψηφοφόρων του κόµµατός σας; Ώρες-ώρες, βέβαια, σας ακούω να κατακρίνετε την κυβέρνηση –και µάλιστα µε έντονο τρόπο– για ενέργειες, πράξεις και συµπεριφορές της, τις οποίες θεωρείτε παράνοµες, αντισυνταγµατικές, αντεργατικές, αντιλαϊκές κ.λπ., πλην όµως δίνετε σε όλους µας την εντύπωση – µε τον τρόπο που εκφράζεστε – ότι µιλάτε µία ΄΄ξύλινη γλώσσα΄΄, έτσι για το ΄΄θεαθήναι΄΄!.. και όχι γιατί πραγµατικά το πιστεύετε… Μας δίνετε την εντύπωση πως ζείτε σε άλλο κράτος, σε άλλες εποχές… ∆εν σας πιστεύουν πλέον – ή αν θέλετε – έχουν σοβαρότατες αντιρρήσεις ακόµα και πολλοί οπαδοί του κόµµατός σας, τις οποίες αντιρρήσεις εκφράζουν έµπρακτα κάθε φορά, στα διάφορα γκάλοπ που πραγµατοποιούνται, όπως για παράδειγµα, στο αναφερθέν προηγουµένως – αλλά και σε κάθε επόµενο! Στο κρίσιµο ερώτηµα της GPO σχετικά µε το ΄΄πού οφείλεται η πτωτική εικόνα που εµφανίζει το ΠΑ.ΣΟ.Κ. σε όλες τις δηµοσκοπήσεις΄΄, το 40,2 % του εκλογικού

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Ε ΛΛΑ∆Α Ανάλυση σώµατος δηλώνει πως φταίει το ότι ΄΄δεν έχει πείσει το ΠΑ.ΣΟ.Κ. –άρα και ο αρχηγός του– ότι αποτελεί αξιόπιστη εναλλακτική λύση΄΄… Και, αν θέλετε να µάθετε και τις απόψεις των ψηφοφόρων του κόµµατός σας, να σας πληροφορήσουµε τα παρακάτω, κύριε αρχηγέ της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης: Το 31,3 % κάνει λόγο στο ότι δεν έχει πείσει (το ΠΑ.ΣΟ.Κ.) τους πολίτες. Το 23,4 %, πιστεύει ότι οφείλεται στην εσωκοµµατική αναµέτρηση. Το 22,6 % στην ελλιπή αντιπολιτευτική τακτική, ενώ το 17,7 % στον αποκλεισµό στελεχών του ΠΑ.ΣΟ.Κ. από εσάς, γιατί δεν σας στήριξαν στις εσωκοµµατικές σας εκλογές της 11ης Νοεµβρίου… Τι σας ενδιαφέρει λοιπόν περισσότερο; Η ΄΄κόντρα΄΄ σας µε τον εσωκοµµατικό σας αντίπαλο, τον κύριο Βενιζέλο, ή η αντιπολίτευσή σας στην κυβέρνηση, µε τα όποια δρώµενα και σκάνδαλά της; Όλοι οι φίλοι του ΠΑ.ΣΟ.Κ. που µόλις πρόσφατα σας ψήφισαν για αρχηγό, περίµεναν από εσάς ένα νέο ξεκίνηµα, πιο δυναµικό και µεστό από κάθε προηγούµενο, προκειµένου να αποτελέσετε µια πραγµατικά αξιόλογη και δυναµική αντιπολίτευση στην κυβέρνηση και στη ΄΄µεθυσµένη πορεία΄΄, την οποία, κατά την ταπεινή µου άποψη, πραγµατοποιεί, σε βάρος του ελληνικού λαού και υπέρ των µεγαλοσυµφερόντων… Και, µαζί µε τους ψηφοφόρους του κόµµατός σας, είναι σίγουρο ότι θα ακολουθούσε µεγάλος αριθµός ψηφοφόρων άλλων κοµµάτων, γιατί τα καθηµερινά προβλήµατα είναι κοινά για όλο τον ελληνικό λαό. Όµως, η απουσία σας είναι χαρακτηριστική! Με αποτέλεσµα, οι βουλευτές του κόµµατός σας να είναι ουσιαστικά διασπασµένοι και ιδεολογικά ΄΄αντίπαλοι΄΄ - ενώ ο ιδεολογικός σας αντίπαλος (θα έπρεπε να) είναι η Νέα ∆ηµοκρατία… Ταυτόχρονα, οι απλοί ψηφοφόροι σας είναι κουρασµένοι, µπερδεµένοι και απογοητευµένοι… Και το εκφράζουν σε κάθε ευκαιρία που τους δίνουν οι δηµοσκοπήσεις: το ΠΑ.ΣΟ.Κ. κατέχει τα πρωτεία ότι βαδίζει σε λάθος κατεύθυνση, µε ποσοστό 74%, ενώ η Ν.∆. συγκεντρώνει 64%… Και, επιπλέον, ενώ το 80% των πολιτών είναι δυσαρεστηµένο από την λειτουργία της Ν.∆., το αντίστοιχο ποσοστό για την λειτουργία του ΠΑ.ΣΟ.Κ. ανέρχεται στο 94%!!! (Σηµειωτέον ότι τα στοιχεία αναφέ-

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

ρονται σε δηµοσκοπήσεις µέχρι τα µέσα Φεβρουαρίου…). Εσείς, λοιπόν, κύριε αρχηγέ της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης, τι έχετε να πείτε για όλα αυτά – και για πολλά περισσότερα; Ποιός να (σας) φταίει άραγε; Τη µία, σας φταίνε τα εκδοτικά συγκροτήµατα µε τις εφηµερίδες τους… την άλλη σας φταίει ο κύριος Βενιζέλος που σας κάνει συνεχώς … αντιπολίτευση, την τρίτη σας φταίει ότι από το ΄΄δαχτυλίδι΄΄ του κυρίου Σηµίτη και µετά, σας έκαναν εσωκοµµατικό πόλεµο, την τέταρτη σας φταίει κι εγώ δεν ξέρω τι!… Και, µόνον εσείς, προσωπικά, δεν φταίτε σε τίποτα! Τώρα, λοιπόν, που ετοιµάζεστε να κοιµηθείτε, σταθείτε για λίγο µπροστά στον καθρέφτη σας και κοιταχτείτε κατάµατα µε τον εαυτό σας. Βλέπετε, σε όλους τους άλλους, µπορείτε να µην πείτε όλη την αλήθεια, µπορείτε να ισχυρίζεστε ότι για όλα τα τρέχοντα θέµατα και ζητήµατα πράξατε το σωστό, ότι έχετε θέσεις και προγράµµατα να προτείνετε, ότι αποτελείτε τη µοναδική λύση για να βγει η χώρα (και εµείς) από το χάος και την ακυβερνησία, κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ. Όµως, στον εαυτό σας, κοιτάζοντάς τον στον καθρέφτη, δεν µπορείτε ούτε να υποκριθείτε, ούτε να κρυφτείτε! Οφείλετε να του οµολογήσετε όλη την αλήθεια σχετικά µε το τι πραγµατικά φταίει! Και, στην συνέχεια, οφείλετε να πείτε όλη την αλήθεια και στους ψηφοφόρους σας και σε ολόκληρο τον ελληνικό λαό, που ξέρουν να εκτιµούν την ειλικρίνεια – τουλάχιστον αυτοί που την εκτιµούν – που ξέρουν να συγχωρούν και να δίνουν πάντα µια δεύτερη ευκαιρία – όπως άλλωστε έδωσαν και στον κύριο Καραµανλή… Αντιθέτως, αν στέκεστε µπροστά στον καθρέφτη σας και ρωτάτε, όπως η κακιά βασίλισσα του παραµυθιού ΄΄καθρέφτη καθρεφτάκι µου, πες µου, ποιος είναι ο πιο σωστός, ο πιο εργατικός, ο πιο άξιος να κυβερνήσει αυτή την χώρα΄΄ και περιµένετε να ΄΄παραπλανηθεί΄΄ ο καθρέφτης και να σας απαντήσει ΄΄εσύ΄΄, πιστέψτε µε, κύριε αρχηγέ της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης, ο καθρέφτης της αλήθειας θα ραγίσει και το παραµύθι δεν θα έχει αίσιο τέλος… Ούτε εσείς θα ζήσετε καλά, ούτε εµείς καλύτερα! Καλή σας νύχτα, κύριε αρχηγέ της Αξιωµατικής Αντιπολίτευσης… !

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 23

Π ΑΙ∆ΕΙΑ

Η αιρετική άποψη ενός φοιτητή Tου Ραφαήλ Καλυβιώτη

ίναι φυσικό κάθε έλλογος άνθρωπος να στηρίζει µεγάλο µέρος της ελπίδας του για την χώρα, στην γενιά που µέλλεται να αναλάβει τα ηνία. ∆ηλαδή ένα έµψυχο δυναµικό που το αίµα του βράζει για καινοτοµίες, αφού ο αέρας της αλλαγής εκπνέεται από τα στόµατα χιλιάδων φοιτητών των Α.Ε.Ι. και των επικείµενων (Α.)Τ.Ε.Ι.Που το όραµα για µία πατρίδα δίκαιη, οικονοµικά αυτοδύναµη, ανεξάρτητα σκεπτόµενη, δεν είναι ΄΄όνειρο θερινής νυκτός΄΄, αλλά εν αντιθέσει για τους νέους µας, µία απτή και ουδόλως ουτοπική πραγµατικότητα. Αλλά µέχρις εδώ αυτή η µάλλον ανεπαίσθητη προσδοκία. Και αυτό διότι είναι καιρός να σηµάνει η καµπάνα για τον κέρβερο που βρυγχάται αγενέστατα και υπερήφανα ακόµα στις µέρες µας και ταλανίζει χωρίς κανέναν ενδοιασµό την µικρή Ελλάδα. Πρόκειται για τον κέρβερο του παρελθόντος, που κάθε ένα από τα τρία του κεφάλια αποκωδικοποιείται ως εξής: Στείρος ∆ικοµµατισµός, Ανήθικη Προσωπική Φιλοδοξία, Πλήρη Άγνοια Εκµετάλλευσης. Καθιστώντας τον εαυτό µου σαφέστερο, είναι κοινό µυστικό ότι ανοίγοντας την πόρτα οποιουδήποτε πανεπιστηµίου η πρώτη εικόνα που αντικρίζει κανείς είναι η κυριαρχία του ΄΄φραπέ΄΄, περικυκλωµένη ωστόσο από αφίσσες των δύο κυρίαρχων παρατάξεων (∆ΑΠ-Ν∆ΦΚ,ΠΑΣΠ), οι οποίες ως είναι φυσικό αντιστοιχούν στα δύο µεγάλα εθνικά κόµµατα(Ν∆-ΠΑΣΟΚ). Είναι αλήθεια, λοιπόν, ότι η εποχή του αφισσοκολλητή ουδόλως έχει εκλείψει, όπως είναι αλήθεια επίσης ότι η λεγόµενη κοινωνία της πληροφόρησης, µε όλα τα γνωστά µέσα (τηλεόραση, διαδίκτυο, ραδιόφωνο, εφηµερίδα) αναπαράγει τις ίδιες ακριβώς αντιλήψεις και η νέα γενιά υιοθετεί τις απόψεις τις οποίες τοποθέτησαν ευλαβικά οι γονείς και οι παππούδες αυτών. Καµµία απολύτως διάθεση αλλαγής προς το κατεστηµένο. Πλήρης συµβιβα24

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 2008

σµός στην τετριµµένη πια κόντρα αριστεράς και δεξιάς. Απορεί κανείς, πώς είναι ακόµα εφικτή η αναπαραγωγή τέτοιας βαρετής έριδας, την στιγµή που η ίδια η ελληνική ιστορία έχει διδάξει ότι τέτοιου είδους διχασµοί για λογαριασµό µάλιστα άλλων(ξένων συµφερόντων) δεν βοηθά την ώθηση της χώρας προς τα µπρος. Ακόµα πιο αναπαλαιωµένη, συντηρώντας έτσι µε έναν οξύµωρο τρόπο τον δικοµµατισµό στα πανεπιστήµια, εµφανίζεται η νεολαία της κοµµουνιστικής παράταξης και των ανεξάρτητων αριστερών παρατάξεων, οι οποίες έχουν την ευγενή ψευδαίσθηση (που ελάχιστα εισακούγεται και µετουσιώνεται σε πράξη) ότι µε τις διαδηλώσεις και τις πορείες, βγάζοντας στην επιφάνεια τις περισσότερες φορές αντικαθεστωτικά πανώ θα φέρουν τον αέρα της αλλαγής. (Πού να φανταστούν οι φοιτητές αυτοί, ωστόσο, ότι οι αλλαγές φέρονται εις πέρας-όπως είχε πει και ο αθάνατος Μακρυγιάννης- µε όνειρο αλλά και λογισµόν). Θα ήταν, ωστόσο, κατανοητή κατά κάποιον τρόπο αυτή η ακραία κοµµατικοποίηση(διότι περί κοµµατικοποίησης πρόκειται) εάν πραγµατικά πίστευαν στην ιδεολογία που πρέσβευε η παράταξή τους. Είναι λογικό όµως, όταν τα δύο µεγάλα κόµµατα χολαίνουν στον τοµέα της ιδεολογικής ταυτότητας, πόσο µάλλον στον τοµέα της ριζοσπαστικής πρότασης, οι ακόλουθοί τους να βρίσκονται σε τραγικώτερη µοίρα από αυτούς. Οι περισσότεροι φοιτητές που ανήκουν στις παρατάξεις αυτές είναι ανιστόρητοι και επιλεκτικά ενηµερωµένοι για τις εξελίξεις, όχι µόνον για τον κόσµο αλλά για την ίδια τους την χώρα. Η κοµβικής σηµασίας έκφραση του Αριστοτέλη: ΄΄Άνθρωπος ορέγεται του ειδέναι΄΄ για αυτούς µεταφράζεται στην νέα ελληνική γλώττα: Ο Άνθρωπος εποιθυµεί όχι να µαθαίνει αλλά να φτάνει στην κορυφή χωρίς να γνωρίζει τίποτα. ! Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Ε ΚΚΛΗΣΙΑ

Ένας διδάκτωρ αρχαιολογίας στην κεφαλή της Εκκλησίας Αλέξανδρος Σ. Καριώτογλου

θάνατος του µακαριστού Αρχιεπισκόπου Αθηνών κυρού Χριστοδούλου και η εκλογή του από Θηβών και Λεβαδείας κ. Ιερωνύµου του Β, σήµανε την αλλαγή της σελίδας στην ιστορία της ελλαδικής Εκκλησίας. Για τον εκλιπόντα χαρισµατικό, οµολογουµένως, εκκλησιαστικό ηγέτη, η αποτίµηση του έργου του θα γίνει εν καιρώ και θα γραφούν πολλές εκτιµήσεις, θετικές και αρνητικές, χρήσιµες για το µέλλον. Είναι ωστόσο ενδιαφέρον να γνωρίσουµε την προσωπικότητα του νέου Προκαθηµένου της Εκκλησίας της Ελλάδος. Ο Μακαριώτατος Ιερώνυµος (κατά κόσµον Ιωάννης) Λιάπης γεννήθηκε το 1938 στα Οινόφυτα της Βοιωτίας. Προέρχεται από αγροτική οικογένεια. Σπούδασε στο Αρχαιολογικό Τµήµα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστηµίου Αθηνών και στην συνέχεια στην Θεολογική Σχολή του ίδιου Πανεπιστηµίου. Πραγµατοποίησε µεταπτυχιακές σπουδές στο Graz της Αυστρίας και στο Πανεπιστήµιο του Regensburg και του Μονάχου της Γερµανίας και ανακηρύχθηκε διδάκτωρ στο γνωστικό αντικείµενο της βυζαντινής Αρχαιολογίας. Υπηρέτησε ως καθηγητής στη Μέση εκπαίδευση στη Λεόντιο Σχολή της Νέας Σµύρνης, στο 9° Εσπερινό Γυµνάσιο Αθηνών και στο Γυµνάσιο Αυλώνος. Το 1967 χειροτονήθηκε διάκονος και στην συνέχεια ως πρεσβύτερος υπηρέτησε ως πρωτοσύγγελος της Ιεράς Μητροπόλεως Θηβών και Λεβαδείας και ως ηγούµενος της Ιεράς Μονής Σαγµατά και της Ιεράς Μονής Οσίου Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Λουκά. Το 1977 υπηρέτησε ως Αρχιγραµµατεύς της Ιεράς Συνόδου µέχρι το 1981, οπότε εξελέγη Μητροπολίτης Θηβών και Λεβαδείας, διαδεχθείς τον παραιτηθέντα Μητροπολίτη Νικόδηµο. Στην πνευµατική του φαρέτρα ο νέος Αρχιεπίσκοπος διαθέτει µια σειρά από πνευµατικά όπλα, τα οποία στο παρελθόν είναι φανερό ότι χρησιµοποίησε και απέδωσαν καρπούς: έχει κατ' αρχήν συνείδηση µοναχού και όχι κοσµικού άρχοντα, όπως συµβαίνει µε πολλούς επισκόπους. Το απέδειξε στην επισκοπή του όλα αυτά τα χρόνια µε την άσκηση πνευµατικής πατρότητας, το χαµηλό προφίλ στη σχέση του µε τις αρχές και τις εξουσίες και µε την αγάπη που επέδειξε στο πλήθος των µοναχών τους οποίους διαθέτει η Μητρόπολη Θηβών και Λεβαδείας. Η άσκηση πνευµατικής πατρότητας αποτελεί ένα στοιχείο θεµελιώδες για την ζωή της Εκκλησίας, το οποίο µόνιµα και σταθερά έχει µέχρι σήµερα παραγκωνισθεί από το σώµα της ιεραρχίας. Οι έλληνες επίσκοποι στην πλειονότητά τους νοιώθουν ως ηγεµονίσκοι και διοικητικοί διαχειριστές του εκκλησιαστικού έργου κι αν ρίξει κανείς µια µατιά στα δίπτυχα της Εκκλησίας θα διαπιστώσει ότι πασχίζουν να παρουσιάσουν τα εκκλησιαστικά έντυπα που εκδίδουν, τις επιτροπές κατά των αιρετικών που οργανώνουν, την υπηρεσία του στρατού που διαθέτουν, την διοικητική οργάνωση των ενοριών που διοικούν και τα ποικίλα συµβούλια στα οποία προεδρεύουν. Όλα καλά γινό- " ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 25

Ε ΚΚΛΗΣΙΑ

"µενα, όµως δεν απαντούν όχι µε στατιστικά στοιχεία, αλλά µε λίγα πνευµατικά λόγια για την στάση τους απέναντι σε θέµατα πνευµατικής φύσεως, τα οποία ναι µεν είναι δύσκολο να εκφραστούν σε ευθύ λόγο, αλλ' όµως δεν είναι τόσο δύσκολο να τα αγγίξει κανείς δίνοντας το στίγµα ενός άλλου ήθους που θα περιµέναµε. Το χαµηλό προφίλ του κ. Ιερωνύµου φάνηκε από την µέχρι τώρα άσκηση της σιωπής του κατά την άσκηση των ποιµαντικών καθηκόντων του και κατά την διάρκεια της δοκιµασίας του από ενδοεκκλησιαστικούς παράγοντες. Και αυτό συνέβη, επειδή επιθυµούσε να είναι πνευµατικός πατέρας περισσότερο και λιγώτερο ενιστάµενος θρησκευτικός ηγέτης . Νοιώθει κανείς να εµφορείται από το «φεύγε και σώζου» και όχι από το «διεκδίκησε το δικαίωµά σου», το οποίο τις περισσότερες φορές είναι αντιπνευµατικό. Η άσκηση της σιωπής στα χρόνια της διαποίµανσης της Μητρόπολής του τον βοήθησε στην εµβάθυνση σε τρία εξ ίσου σπουδαία εργαλεία πνευµατικής εργασίας: την θεολογική κατάρτιση, την γνώση των πραγµατικών αναγκών της Εκκλησίας και την επιλογή σωστών συνεργατών στην Μητρόπολή του. Υιοθέτησε και αγκάλιασε πλήθος θεολογικών και όχι µόνο συνεδρίων και άσκησε κατά καιρούς δηµιουργική κριτική σε αποφάσεις και κινήσεις στις οποίες προέβαινε ο µακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, µέσα σε πνεύµα που πρόδιδε γνώση της ορθόδοξης εκκλησιολογίας, αγάπη και πνεύµα οικοδοµής των πιστών. Κι όλα αυτά παράλληλα µε την προσπάθεια για ένα πλούσιο κοινωνικό έργο, που αναδεικνύει την αγωνία του για τον βιολογικά και ψυχικά και πνευµατικά πάσχοντα συνάνθρωπο. Στο έργο αυτό διαφαίνεται όχι η ικανότητά του να ορθώνει ιδρύµατα, αλλά η µαεστρία του να τα λειτουργεί µε τους κατάλληλους συνεργάτες, τους οποίους τοποθετεί στην κατάλληλη θέση. Μηχανικοί, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι, ψυχίατροι, µοναχοί, µοναχές, συνεργάστηκαν στο έργο αυτό, αθόρυβα και ελεύθερα. 26

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Βασικό εργαλείο η ελευθερία, που σηµαίνει ότι δεν πατρονάρισε το έργο των συνεργατών του από την στιγµή που είχε πάντα εµπιστοσύνη στο πρόσωπό τους, γεγονός το οποίο αποτελεί επίσης ένα δύσκολο σηµείο στις προσωπικότητες των σηµερινών µας επισκόπων. ∆εν τον ενδιέφερε να αγκαλιάσει τον ανθρώπινο πόνο απλά ανθρωπιστικά, αλλά θυσιαστικά. Είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο στον ενθρονιστήριο λόγο του από την αρχή διακήρυξε ότι δεν έχει να κάνει προγραµµατικές δηλώσεις , επειδή αυτές έχουν γίνει πάνω στον σταυρό από τον ίδιο τον Θεάνθρωπο. Μία τέτοια εικόνα επισκόπου είναι επόµενο όχι µόνο να εµπνέει τον λαό, αλλά και την ιντελλιγέντσια του τόπου, µε την οποία βρισκόταν πάντοτε σε διάλογo το πλούσιο επιστηµονικό και ερευνητικό του έργο έχει πάντοτε κάτι να πει, όχι από σε θέση απολογίας αλλά οµολογίας, πέρα από συναισθηµατισµούς και συνθηµατολογίες, µε την αρωγή κατάλληλων συνεργατών και µέσα σε ένα κλίµα απλότητας. Αναρωτιέται κανείς, αν ο νέος Αρχιεπίσκοπος, µε αυτά τα όπλα που διαθέτει η φαρέτρα του, θα µπορέσει απρόσκοπτα να φέρει εις πέρας το δύσκολο έργο του, έργο διαποίµανσης µιας προβληµατικής Αρχιεπισκοπής, µε συσσωρευµένο όγκο ανεπίλυτων θεµάτων, αντιµετώπισης ενός κράτους, µαθηµένου σε µία άλλη λογική ως προς την Εκκλησία και µιας σειράς συνεργατών µέσα στην Εκκλησία µε φρόνηµα κατεστηµένου. Είναι προφανές ότι ελλοχεύουν πολλοί κίνδυνοι και πειρασµοί, τους οποίους καλείται ο κ. Ιερώνυµος να υπερβεί. Ενδοεκκλησιαστικοί και εξωεκκλησιαστικοί παράγοντες είναι βέβαιο ότι θα τον πολεµήσουν. Ωστόσο, πιστεύουµε ότι η σύνεσή του και το ήθος του θα είναι καταλύτες σε ό,τι κι αν απειλήσει την συνέχιση αυτού του έργου, που διακονεί µέχρι σήµερα µέ θάρρος. Άλλωστε, δεν πρέπει να ξεχνούµε το βιβλικό «αυτοί που υπηρετούν την σοφία προσφέρουν λατρεία στον Άγιο. Και αγαπάει ο Κύριος όσους την αγαπούν» (Σοφ. Σειρ. 4,14). ! Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ - ΑΓΟΡΑ

Η λογική των επενδύσεων

επένδυση στο χρηµατιστήριο για τον ιδιώτη µικροεπενδυτή ήταν πάντοτε µια επικίνδυνη επιλογή. Μετά το 1999 και τον αποδεκατισµό των ιδιωτικών κεφαλαίων στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Έλληνας µικροεπενδυτής το συνειδητοποίησε! Η εµπειρία ήταν τραυµατική, του στέρησε τις οικονοµίες του και τον οδήγησε µακριά από ό,τι του θύµιζε το πρόσφατο παρελθόν. Από τις ηµέρες που ο Έλληνας αγόραζε µετοχές από τις παραλίες µέσω κινητού τηλεφώνου και ήταν έτοιµος να παραιτηθεί από την δουλειά του για να ασχοληθεί απερίσπαστος µε τις επενδύσεις του, περάσαµε στην άρνηση και την αδιαφορία να παρακολουθήσει έστω και σε µηνιαία βάση τις εξελίξεις. Η συµπεριφορά αυτή µπορεί να εξηγηθεί εάν αναλογιστούµε ότι εκτός από την κακή ψυχολογία και τις φοβίες, «χειροπιαστοί» οικονοµικοί παράγοντες αποµακρύνουν τoν ιδιώτη από το χρηµατιστήριο. Οι πληθωριστικές πιέσεις που κατατρώγουν τα σταθερά εισοδήµατα των νοικοκυριών. Ο δανεισµός, όχι µόνο για την αγορά στέγης, αλλά και για αυτήν την ίδια την καθηµερινή διαβίωση των Ελλήνων, είναι στον αντίποδα της παραδοσιακής συνήθειας της αποταµίευσης. Εν τέλει, δηλαδή, για να επενδύσεις πρέπει και να διαθέτεις ένα περίσσευµα. Επιπλέον, και παράλληλα µε την αδιαφορία των ιδιωτών, παρατηρήσαµε τα τελευταία χρόνια την αδιαφορία και την ανυπαρξία πολιτικής από το κράτος και τους σχετικούς φορείς, να προσκαλέσουν και να διευκολύνουν την άµεση επένδυση από τα νοικοκυριά. Αντίθετα, µε τις ευλογίες όλων, ο ιδιώτης στράφηκε προς τους θεσµικούς διαχειριστές και τα «έτοιµα» τραπεζοασφαλιστικά προϊόντα, ώστε να µην έρθει αντιµέτωπος µε τις φοβίες του, εκτοξεύοντας φυσικά τα κέρδη των τραπεζών. Η ψυχολογία του ελληνικού επενδυτικού κοινού είναι η εντελώς αντίθετη από αυτήν της περιόδου προ του 1999. Μετά την θεαµατική πτώση της τελευταίας περιόδου και την παγκόσµια χρηµατιστηριακή κρίση, οι εφιάλτες

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

από το παρελθόν έρχονται να δικαιώσουν την αποχή. Η επένδυση σε χρηµατιστηριακά προϊόντα είναι µια υψηλού κινδύνου επιλογή. Πότε, όµως, µπορεί τελικά να αγοράσει ο µικροεπενδυτής; Σε περιόδους πτώσης, η αγορά µετοχών έχουµε δει να οδηγεί σε εγκλωβισµό και σε µεγάλες απώλειες, ειδικά όταν οι ρευστοποιήσεις επιβάλλονται από τις καθηµερινές οικονοµικές ανάγκες του επενδυτή. Από την άλλη µεριά, η ανοδική πορεία µιας µετοχής πολλές φορές σηµαίνει µεγάλες πιθανότητες η αγορά να επιτευχθεί στην υψηλότερη τιµή. Εφ’ όσον λοιπόν οι δυσοίωνες προβλέψεις επιβεβαιώνονται, πότε είναι λογικό να αγοράσουµε µετοχές; Για να απαντήσουµε στο ερώτηµα, θα πρέπει πρώτα να εντοπίσουµε το σφάλµα λογικής. Με δεδοµένη τη µεταβλητότητα και τις διακυµάνσεις των χρηµαταγορών, η αόριστη πρόβλεψη για πτώση ή για άνοδο κάποτε θα επαληθευτεί. Από την άλλη, καλώς ή κακώς, το πότε θα αγοράσουµε δεν είναι το µοναδικό προς απάντηση ερώτηµα. Το πώς αλλά και το πότε θα πουλήσουµε, είναι µέρος του προβλήµατος. Οι επενδύσεις στο χρηµατιστήριο απαιτούν ρευστότητα και χρήµατα τα οποία δεν θα χρειαστούµε στο µεσοπρόθεσµο µέλλον. Κάθε αγοραστική µας κίνηση πρέπει να συνοδεύεται µε µία συγκεκριµένη τιµή - στόχο στην οποία θα πουλήσουµε, και ένα σχέδιο εξόδου σε περίπτωση που τα πράγµατα δεν πάνε καλά. Η σταδιακή τοποθέτηση - αγορά σε όλο και πιο χαµηλά επίπεδα µας εξασφαλίζει χαµηλό µέσο όρο αγοράς και ψυχραιµία στις κινήσεις µας. Τα διαγράµµατα των µετοχών πολλές φορές δίνουν απαντήσεις. Μετοχές µε συνεχή πτωτική πορεία, ακόµη και κατά την άνοδο του γενικού δείκτη, εµπεριέχουν αυτονόητα µικρότερο κίνδυνο. Τέλος, κέρδη ή ζηµιές από µετοχές καταγράφουµε όταν και αν ρευστοποιήσουµε. ! ∆ΗΜΗΤΡΗΣ Κ. ΚΟΥΤΣΟΝΙΚΑΣ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ∆ΕΝ ΣΥΝΙΣΤΟΥΝ ΠΡΟΤΑΣΗ Ή ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ Ή ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ.

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 27

O IKONOMIA

Σε δεινή κρίση η επιχειρηµατικότητα Tου Παύλου Καρούσου

ιλιάδες επιχειρήσεις αναγκάζονται να κατεβάσουν ρολά υπό το βάρος του αθέµιτου ανταγωνισµού, των εξαιρετικά ανταγωνιστικών τιµών των µεγάλων επιχειρήσεων και πολυκαταστηµάτων, αλλά κυρίως λόγω της µεγάλης έλλειψης ρευστού στην αγορά. Όλοι αυτοί οι παράγοντες δηµιουργούν συνθήκες στασιµότητας και παρατεταµένης κρίσης. Έτσι, η αγορά εµφανίζεται να έχει στραγγίξει από ζεστό χρήµα και η κατάσταση αυτή, που η διάρκειά της είναι µακρά και σταθερή, έχει εξωθήσει πολλές επιχειρήσεις να κατεβάσουν ρολά και άλλες “να βαρέσουν κανόνι”. Η κατάσταση αυτή υποθηκεύει το µέλλον των επιχειρήσεων, αφού ολοένα και περισσότεροι νέοι είναι διστακτικοί στο να ξεκινήσουν µια δική τους δουλειά, συµβάλλοντας έτσι στη µείωση του οικονοµικού χώρου. Όλα τα παραπάνω στοιχεία που καταγράφονται και πολλά άλλα, αποτελούν τα συµπεράσµατα των στοιχείων του Βιοµηχανικού Επιµελητηρίου Αθηνών. Σύµφωνα µε τα στοιχεία αυτά 2.642 επιχειρήσεις διέκοψαν την δραστηριότητά τους ή κήρυξαν πτώχευση την χρονιά που πέρασε (το αντίστοιχο νούµερο το 2006 ήταν 3.048 επιχειρήσεις). Το ανησυχητικό είναι ότι από τις 2.575 επιχειρήσεις που διαγράφηκαν η µεγάλη πλειοψηφία είναι ατοµικές επιχειρήσεις (1.422), ακολουθούν οι Οµόρρυθµες και ετερόρυθµες (717), οι Εταιρείες Περιορισµένης Ευθύνης (212) και οι Ανώνυµες Εταιρείες (153). Την πρωτιά στις πτωχεύσεις κατέχουν οι Ανώνυµες, µε 23 καταγεγραµµένες πτωχεύσεις στις 67. Ενώ την πρωτιά στα “κανόνια” είχαν οι Εταιρείες περιορισµένης ευθύνης (15 εταιρείες). Στην χρονιά που πέρασε 8.140 επιχειρήσεις άνοιξαν τις πόρτες τους, δοκιµάζοντας τον σκληρό ανταγωνιστικό κόσµο του εµπορίου. Όµως το 2006 το “βάπτισµα του πυρός” στο επιχειρείν πήραν 13.105 εταιρείες. Όσον αφορά τις ατοµικές επιχειρήσεις, το 2007 δοκίµασαν την τύχη τους 2.597 επαγγελµατίες, όταν το 2006 σε ανάλογη 28

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

διαδικασία µπήκαν 4.600 επαγγελµατίες. Όλα τα δεδοµένα καταγράφουν ότι οι µικροί και µεσαίοι επιχειρηµατίες δυσκολεύονται πλέον να επιβιώσουν και το περιβάλλον της οικονοµίας είναι συνεχώς περισσότερο απαγορευτικό. Συνέπειες αυτής της κατάστασης είναι το νόµισµα, το οποίο χαρακτηρίζεται από µία σκληρή συµπεριφορά, η υπερχρέωση των νοικοκυριών που δεν τους επιτρέπουν ανοίγµατα, η αύξηση των επιτοκίων χορηγήσεων που κάνουν απαγορευτικό τον δανεισµό στους επιχειρηµατίες και ιδιαίτερα τους νέους. Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασµό µε τις µεγάλες αλυσσίδες πολυκαταστηµάτων που κατακλύζουν την αγορά και το παραεµπόριο, που επιβάλλει έναν αθέµιτο ανταγωνισµό, δηµιουργούν απαγορευτικές συνθήκες ανάπτυξης της επιχειρµατικότητας.

Αύξηση 13,9% του εµπορικού ελλείµµατος Αύξηση της τάξεως του 13,9% στα 29,999 δισ. ευρώ σηµείωσε το έλλειµµα του εµπορικού ισοζυγίου στην περίοδο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου, σύµφωνα µε τα στοιχεία που ανακοίνωσε η ΕΣΥΕ. Εξαιρουµένων των πετρελαιοειδών, το έλλειµµα παρουσίασε αύξηση 4.519,2 εκατ. ευρώ ή 22,4% σε σύγκριση µε την αντίστοιχη περίοδο του έτους 2006. Η συνολική αξία των εισαγωγών - αφίξεων κατά το δεκάµηνο ανήλθε στα 44,209 δισ. ευρώ, σηµειώνοντας άνοδο 10,4%, εξαιρουµένων των πετρελαιοειδών. Η συνολική αξία των εξαγωγών - αποστολών κατά το χρονικό διάστηµα Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2007 έφθασε τα 14,21 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 3,7% σε σύγκριση µε την αντίστοιχη περίοδο του 2006, εξαιρουµένων των πετρελαιοειδών. Το εµπορικό έλλειµµα ή πλεόνασµα αντίστοιχα είναι καθοριστικό στοιχείο της εικόνας µιας εθνικής οικονοµίας. Το εµπορικό έλλειµµα έχει άµεσες επιπτώσεις στα συναλλαγµατικά αποθέµατα του κράτους, στον εξωτερικό δανεισµό, αλλά Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

O IKONOMIA

κυρίως στην κατάσταση του ΑΕΠ, το οποίο υπό τέτοιες συνθήκες συνεχώς µειώνεται.

Στα 37 δισ. ευρώ ο κρατικός δανεισµός το 2008 H Ελλάδα σκοπεύει να δανειστεί περίπου 37 δισ ευρώ το επόµενο έτος για την αναχρηµατοδότηση του δηµοσίου χρέους της και την κάλυψη του δηµοσιονοµικού ελλείµµατός της, δήλωσε ο επικεφαλής του Οργανισµού ∆ιαχείρισης ∆ηµοσίου Χρέους. Μέσα στο α’ εξάµηνο του νέου χρόνου, το Ελληνικό ∆ηµόσιο θα σπεύσει να δανειστεί το 70% του συνολικού ποσού που θα χρειαστεί να δανειστεί για ολόκληρο τον επόµενο χρόνο. ∆ηλαδή από τα 37 δις ευρώ το α΄ εξάµηνο θα δανειστεί τα 25 δις. H Eλλάδα άντλησε 37,3 δις ευρώ το 2007, ξεπερνώντας τον στόχο της για 35 δισ. ευρώ, λόγω των έκτακτων δαπανών για την ανακούφιση των πυροπαθών και την αποκατάσταση ζηµιών από τις καταστροφικές πυρκαγιές του Αυγούστου. Τα 27 δισ. ευρώ στο πρώτο εξάµηνο θα καλύψουν λήξεις παλαιότερων οµολόγων, ενώ στο πρώτο τρίµηνο σχεδιάζεται να εκδοθούν τρία νέα οµόλογα αναφοράς, 3ετές, 5ετές και 10ετές. Ο Ο∆∆ΗΧ σχεδιάζει επίσης να προχωρήσει σε επανέκδοση του 30ετούς, του 15ετούς και του οµολόγου που λήγει το 2030 και η απόδοσή του είναι συνδεδεµένη µε τον πληθωρισµό της ευρωζώνης. Όλα αυτά θα λάβουν χώρα στο πρώτο εξάµηνο του έτους. Το όριο των 37 δισ. ευρώ είναι βέβαια σχετικό και θα εξαρτηθεί από τις ανάγκες πληρωµών που θα δηµιουργηθούν µέσα στο 2008 αλλά κυρίως από την πορεία των φορολογικών εσόδων, των οποίων η πρόβλεψη στον Προϋπολογισµό έχει χαρακτηριστεί υπεραισιόδοξη.

Η γήρανση του πληθυσµού απειλή για το ΑΕΠ Στις 17 Ιανουαρίου 2008, πραγµατοποιήθηκε στην Τράπεζα της Ελλάδος δηµόσια συζήτηση µεταξύ των διοικητών των κεντρικών τραπεζών της Ελλάδος, του Λουξεµβούργου και της Φινλανδίας, µε θέµα ”Γήρανση του πληθυσµού της Ευρώπης: συνέπειες και µεταρρυθµίσεις”. Ο ∆ιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος τόνισε ότι οι δηµογραφικές εξελίξεις (µεγαλύτερη διάρκεια ζωής σε συνδυαΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

σµό µε τον χαµηλό δείκτη γονιµότητας) θα οδηγήσουν σε σηµαντική άνοδο του δείκτη εξάρτησης ηλικιωµένων (δηλαδή του ποσοστού των ατόµων άνω των 65 ετών ως προς τον πληθυσµό σε ηλικία απασχόλησης) σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Ελλάδα οι συνέπειες της γήρανσης του πληθυσµού θα είναι εντονώτερες, µεταξύ άλλων και επειδή ο λόγος του δηµόσιου χρέους προς το ΑΕΠ βρίσκεται σήµερα σε πολύ υψηλό επίπεδο. Χωρίς την λήψη µέτρων και κάτω από συγκεκριµένες υποθέσεις, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιµά ότι το ποσοστό του δηµόσιου χρέους προς το ΑΕΠ στην Ελλάδα µπορεί να φθάσει το 346% το 2050. Ο ∆ιοικητής της Τράπεζας του Λουξεµβούργου κ. Yves Mersch παρουσίασε στοιχεία για το συνταξιοδοτικό σύστηµα του Λουξεµβούργου, ενώ αναφέρθηκε στις µεταρρυθµίσεις οι οποίες έχουν υιοθετηθεί από ορισµένες χώρες για την αντιµετώπιση των συνεπειών της γήρανσης του πληθυσµού, καθώς και στις δυσκολίες εφαρµογής των µεταρρυθµίσεων. Οι µεταρρυθµιστικές προσπάθειες περιλαµβάνουν την εισαγωγή στα συστήµατα στοιχείων κεφαλαιοποιητικού χαρακτήρα, τον περιορισµό της πρόωρης συνταξιοδότησης, την αύξηση του αριθµού των ετών για τον υπολογισµό των συντάξιµων αποδοχών επί των οποίων υπολογίζεται το ”ποσοστό αναπλήρωσης” και τις µεταβολές στον τρόπο αναπροσαρµογής των συντάξεων. Ο ∆ιοικητής της Τράπεζας της Φινλανδίας κ. Erkki Liikanen αναφέρθηκε στις δηµογραφικές εξελίξεις στην Φινλανδία, στα βασικά χαρακτηριστικά του ισχύοντος συνταξιοδοτικού συστήµατος καθώς και στις µεταρρυθµίσεις που υιοθετήθηκαν το 2005. Οι βασικές αυτές ρυθµίσεις περιλαµβάνουν αφ’ ενός τον περιορισµό της πρόωρης συνταξιοδότησης, µέσω και της δηµιουργίας κινήτρων για παραµονή στην εργασία, και αφ’ ετέρου µεταβολές στον τρόπο αναπροσαρµογής των συντάξεων και την προσαρµογή του ποσοστού αναπλήρωσης ανάλογα µε το προσδόκιµο ζωής. Όσο η χώρα δεν αντιµετωπίζει µε στρατηγική το δηµογραφικό πρόβληµα το µέλλον του πληθυσµού θα είναι µελανό. Και την ίδια στιγµή που τα στοιχεία καταγράφουν αυτά τα φαινόµενα, η κυβέρνηση δεν έχει υλοποιήσει της προεκλογικές της δεσµεύσεις στους τρίτεκνους. # ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 29

O IKONOMIA

Τι είδους οικονοµική ανάπτυξη; Tου Μάνου Κρανίδη

ία σηµαντική ένδειξη ότι η ελληνική οικονοµία ακόµη νοσεί, είναι το ευρύ δηµόσιο χρέος, το οποίο φτάνει περίπου τα 215 δις ευρώ ή το 95% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ). Ένα χρέος, το οποίο σε απόλυτο ποσό κυµαίνεται στο ίδιο επίπεδο µε το µέγεθος της οικονοµίας. Θεωρητικά, την ίαση µπορεί να προσφέρει η υψηλή και βιώσιµη οικονοµική ανάπτυξη για ευρύ χρονικό διάστηµα. Η επίτευξη κοινώς υψηλών ρυθµών αύξησης του ΑΕΠ ή του κατά κεφαλήν ΑΕΠ για πολλά µελλοντικά έτη. Ναι, αλλά τι είδους σύνθεση πρέπει να έχει η ανάπτυξη, για να αποδειχθεί τόσο δυναµική; Πρακτικά, η οικονοµική ανάπτυξη κινητοποιείται από 3 πηγές: α) την εγχώρια κατανάλωση, β) τις επενδύσεις και γ) τις εξαγωγές. Η αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ, τουλάχιστον τα τελευταία δέκα έτη προέρχεται από τους υψηλούς ρυθµούς της εγχώριας κατανάλωσης. Άποψη την οποία µαρτυρούν στις εκθέσεις τους ιδρύµατα όπως η Τράπεζα της Ελλάδος και το ΙΟΒΕ1. Τις συνολικές δαπάνες, δηλαδή, µε βασική πηγή την κατανάλωση των ελληνικών νοικοκυριών. Ιδιωτική κατανάλωση, η οποία εξαρτάται κυρίως από την εξέλιξη του διαθέσιµου εισοδήµατος, κοινώς από το ρευστό που έχουµε στην τσέπη µας. Όµως, ειδικά τα τελευταία έτη, το διαθέσιµο εισόδηµα στηρίχτηκε και στηρίζεται σε µεγάλο βαθµό στην ευρεία πιστωτική επέκταση των ελληνικών νοικοκυριών. Φαινόµενο το οποίο, σύµφωνα µε τις τελευταίες ενδείξεις και εκτιµήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, ναι µεν δεν έχει φτάσει σε σηµείο κορεσµού, παρουσιάζει όµως τις πρώτες ενδείξεις προβληµατισµού. Τόσο ο ιδιωτικός δανεισµός ως µερίδιο του ΑΕΠ, όσο και ο αριθµός των ατόµων και επιχειρήσεων που δυσκολεύονται στην αποπληρωµή των δανείων τους, ενισχύονται σταθερά. Τα σηµάδια κόπωσης της ιδιωτικής κατανάλωσης είναι εµφανή. Ενώ η ανάπτυξη µε κύρια πηγή την ιδιωτική κατανάλωση, σε µία µικρή σχετικά οικονοµία όπως η Ελλάδα, φαίνεται ότι δεν µπο30

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

ρεί να αποβεί διατηρήσιµη εσαεί. Κατά συνέπεια, είναι απαραίτητο, εάν όχι µονόδροµος, να στηριχθεί σε πολύ µεγαλύτερο βαθµό η αναπτυξιακή πορεία της χώρας στην επέκταση των εγχώριων επενδύσεων και εξαγωγών. Στο περαιτέρω άνοιγµα της κλειστής ελληνικής οικονοµίας. Η ανάγκη αυτή έχει εντοπισθεί εδώ και καιρό από την πολιτική ηγεσία και τους λοιπούς κοινωνικούς εταίρους. ∆ράσεις όπως ο αναπτυξιακός νόµος, το επιχειρησιακό πρόγραµµα Ανταγωνιστικότητα, η νοµοθεσία των συµπράξεων δηµοσίου-ιδιωτικού τοµέα, αλλά και η κινητοποίηση των δηµόσιων φορέων σχετικά µε την προβολή των ελληνικών προϊόντων και του τουρισµού κινούνται στην θετική κατεύθυνση, όµως δεν είναι επαρκείς. Υπάρχουν ακόµη πολλά εµπόδια στο παρόν επενδυτικό και εξαγωγικό θεσµικό και διοικητικό πλαίσιο, όπως η αδυναµία του δηµοσίου τοµέα να προσφέρει ικανοποιητικές υπηρεσίες, η σηµαντική γραφειοκρατία, η πολυνοµία και η έλλειψη των χρήσεων γης και κτηµατολογίου. Ενώ και η ανταγωνιστικότητα των µικροµεσαίων επιχειρήσεων πάσχει, µε πρωτεύοντα λόγο την ίδια την νοοτροπία διοίκησης τους. Χωρίς επίσης να παραγνωρίζεται ότι και το τουριστικό προϊόν χαµηλής ποιότητας ακόµη πλειοψηφεί στην ελληνική επικράτεια. Χωρίς αµφιβολία, η διοικητική και θεσµική µεταρρύθµιση στον δηµόσιο τοµέα παραµένει η πρώτη προτεραιότητα. Η βελτίωση της λειτουργίας του δηµοσίου τοµέα αναµένεται να παρασύρει θετικά τον δυναµισµό της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, µε ισχυρά αποτελέσµατα για την οικονοµία. Όµως σηµαντικό εµπόδιο παραµένει, ιδιαίτερα στο πολιτικό και κοινωνικό πεδίο, η έλλειψη συνεννόησης στον τόπο µας. Με σκοπό την επίλυση των προσκοµµάτων και την προώθηση των αναγκαίων µεταρρυθµίσεων, µε προεξέχουσα αυτή που αφορά στον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα. Μάλλον, για να είµαι ακριβής, ακόµα και η διάθεση για συνεννόηση. Για την εφαρµογή της, ο δρόµος ακόµα δείχνει µακρύς. Σπάνια είναι η εποικοδοµητική κριτική των πεΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

O IKONOMIA

πραγµένων, όπου η αντίθεση πρέπει να συνοδεύεται από περιεχόµενο και αντιπρόταση. Και όχι µόνο στο πολιτικό πεδίο αλλά δυστυχώς και στο κοινωνικό. Οι ηγεσίες αποδεικνύονται κατώτερες των περιστάσεων, µε υπερβάλλοντα

ακόµη φόβο όχι µόνο για το κόστος των λύσεων αλλά ακόµη και των ουσιαστικών προτάσεων για αυτές. Με αποτέλεσµα, η όποια αναπτυξιακή και οικονοµική στρατηγική στην χώρα να υλοποιείται µε αργούς ρυθµούς. Το θετικό, πάντως, είναι ότι µια εµφανής κοινωνική πλειοψηφία έχει συµφωνήσει στην λύση της ενίσχυσης των επενδύσεων και των εξαγωγικών επιδόσεων. Έχει υιοθετήσει την ανταγωνιστική νοοτροπία, που στηρίζεται στην συνεννόηση, στην εποικοδοµητική σύνθεση απόψεων, στην πράξη, στην θετική αντιµετώπιση των πεπραγµένων και στην πίστη για την επίτευξη µιας υψηλής ποιότητας ζωής και ενός βιώσιµου οικονοµικού µέλλοντος. Φαίνεται, όµως, ότι η εθνική προσπάθεια βρίσκεται ακόµη παγιδευµένη στα πλοκάµια προσωπικών συµφερόντων. Θέτοντας έτσι το αµοιβαίο συµφέρον όλων µας, την ανάπτυξη δηλαδή της χώρας, σε δεύτερη µοίρα. #

Ανεξάρτητη µηνιαία επιθεώρηση ανάλυσης και γνώµης ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΣΤΙΣ 10 ΚΑΘΕ ΜΗΝΑ ΣΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ, ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΤΥΠΟΥ ΣΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α ΚΑΙ ΤΑ ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ∆ΙΑΘΕΣΗ: ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ, ΝΙΚΗΤΑΡΑ 2 ΚΑΙ ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ, ΑΘΗΝΑ

Εγραφείτε συνδροµητές πληροφορίες σελ. 61 Μάγερ 11 Αθήνα, τηλ. 210 5225479, fax: 210 5243345, e-mail: neapolitiki@pressline.gr

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Ο ΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ∆ΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ (1939-1945) Ο ∆εύτερος Παγκόσµιος Πόλεµος έχει τεράστιες διαφορές σε σχέση µε τον Πρώτο, τόσο σε στρατηγικό όσο και σε τακτικό επίπεδο. Σκοπός του άρθρου είναι να αναδείξει τους οικονοµικούς παράγοντες οι οποίοι είχαν σηµαντικό ρόλο στην εξέλιξη του πολέµου. Η σηµαντικώτερη διαφορά µεταξύ Πρώτου και ∆ευτέρου Παγκοσµίου Πολέµου, σε στρατηγικό επίπεδο, αφορά τον χρόνο εισδοχής των Μεγάλων ∆υνάµεων σε αυτόν. Το 1914 οι περισότερες Μεγάλες ∆υνάµεις εισήλθαν µαζικά στον πόλεµο, ενώ το 1939 µόλις η Βρεταννία, η Γαλλία και η Γερµανία είχαν εµπλακεί. Μέχρι το 1941 ο πόλεµος είχε περιορισθεί µεταξύ της Γερµανίας και της Βρεταννίας, εξ αιτίας των µαζικών γερµανικών επιτυχιών που έθεσαν υπό γερµανικό έλεγχο τόσο το βιοµηχανικό δυναµικό της δυτικής Ευρώπης, όσο και τις πρώτες ύλες και τα αγροτικά προϊόντα της ανατολικής και νοτιοανατολικής Ευρώπης. Όµως το δεύτερο εξάµηνο του 1941 η γερµανική επίθεση στην ΕΣΣ∆ και η ιαπωνική επίθεση στις ΗΠΑ άλλαξαν τελείως τα δεδοµένα. Τότε ο πόλεµος µετατράπηκε σε παγκόσµιο. Τον Ιανουάριο του 1942 δεν υπήρχε καµµία βεβαιότητα συµµαχικής νίκης. Η γερµανική πολεµική µηχανή είχε συνθλίψει τα στρατεύµατα της ΕΣΣ∆ και της Βρεταννίας. Έτσι οι πολεµικές βιοµηχανίες των δύο χωρών παρήγαγαν πολεµικό υλικό που θα αναπλήρωνε τις απώλειες της προηγούµενης περιόδου. Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ, αν και διέθεταν τεράστιο βιοµηχανικό και οικονοµικό δυναµικό, δεν το είχαν µετατρέψει σε στρατιωτικό. Όµως, παρά τις επιτυχίες της περιόδου 1939-1941, οι οποίες συνεχίστηκαν και το 1942, ο Άξονας αντιµετώπιζε µία συµµαχία µε πολύ υψηλότερους φυσικούς, οικονοµικούς, δηµογραφικούς και χρηµατοοικονοµικούς πόρους σε σχέση µε τους δικούς του. Το 1938, ο συνολικός πληθυσµός των συµµάχων ήταν περίπου 700 εκ., η συνολική έκταση ήταν 47.600 τ.χλµ. και ο συνολικός ετήσιος παραγόµενος πλούτος ήταν 1 τρις δολλάρια. Αντίστοιχα, ο συνολικός πληθυσµός του Άξονα ήταν 259 εκ. κάτοικοι, η συνολική έκταση 6.336 τ.χλµ. και ο συνολικός ετήσιος παραγόµενος πλούτος ήταν 751 δις δολλάρια. Το µοναδικό στοιχείο στο οποίο υπερτερούσε ο Άξονας ήταν το κατά κεφαλήν εισόδηµα: 2.900 δολλάρια έναντι 1.485 των Συµµάχων. Στην Ασία, η Ιαπωνία βρισκόταν σε εµπόλεµη κατάσταση µε την Κίνα µία χώρα µε 411 εκ. κατοίκους και 320 δις δολλάρια εθνικό πλούτο. Συνολικά, οι Σύµµαχοι υπερτερούσαν 2,7: 1 σε

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

πληθυσµό, 7,5: 1 σε εδαφική έκταση και 1,36: 1 σε πλούτο. Στο τέλος του 1942, όταν ο Άξονας έχει τη µέγιστη προέλαση, καταφέρνει να εντάξει στην επιρροή του µια γεωγραφική ζώνη 4.833 τχλµ, δηλαδή αυξάνει την γεωγραφική του έκταση κατά 76% σε σχέση µε το 1938. Στην ζώνη αυτή κατοικούν 376 εκ. περίπου άτοµα, γεγονός που αυξάνει τον πληθυσµό του στρατοπέδου του Άξονα κατά 145% σε σχέση µε το 1938. Τέλος, ο συνολικός πλούτος υπολογίζεται ότι αυξάνει κατά 106,5% (πάντα σε σχέση µε το 1938). Όµως, παρά τις ήττες σε όλα τα µέτωπα, οι Σύµµαχοι είχαν αυξήσει τον πληθυσµό τους κατά 13,6%, την συνολική εδαφική έκταση που κατείχαν κατά 42,8% και τον συνολικό πλούτο τους κατά 70,7%. Οι αυξήσεις αυτές, αν και µικρότερες των αντίστοιχων του Άξονα σε απόλυτους αριθµούς, όχι µόνον διατηρούσαν, αλλά αύξαναν την συµµαχική υπεροχή, σε σχέση µε το 1938. Οι Σύµµαχοι (Μ. Βρεταννία, Γαλλία, ΗΠΑ, ΕΣΣ∆), την περίοδο 1939-1942, παράγουν και έχουν στην διάθεσή τους µόνο στα κύρια οπλικά συστήµατα τις ακόλουθες ποσότητες: 99.000-101.000 άρµατα µάχης & Α/Κ πυροβόλα, 211.000 πυροβόλα, περίπου 169.500 αεροπλάνα. Απέναντι στους αριθµούς αυτούς η παραγωγή του Άξονα ήταν µόλις περί τα 23.500 άρµατα µάχης και Α/Κ πυροβόλα, περί τα 125.000 πυροβόλα και περί τα 72.000 αεροπλάνα. Παρά τις λαφυραγωγήσεις του Άξονα, που αναγκάζει τους Συµµάχους το 1942 να δηµιουργήσουν εξ αρχής την στρατιωτική τους µηχανή, η συνολική στρατιωτική ισχύς των ήταν υψηλότερη. Την διετία 1943-1944, το χάσµα στην πολεµική παραγωγή Συµµάχων και Άξονα αυξάνει. Την συγκεκριµένη περίοδο, οι Σύµµαχοι (Βρεταννία, ΗΠΑ, ΕΣΣ∆) παράγουν περίπου 309.500 αεροπλάνα, 112.100 άρµατα µάχης, και περίπου 786.000 πυροβόλα. Ο Άξονας (Γερµανία, Ιαπωνία) την ίδια περίοδο µπορεί να κατασκευάσει µόλις περί τα 112.000 αεροπλάνα, 32.500 άρµατα µάχης και 334.000 πυροβόλα. Πέρα από την αριθµητική υπάρχει και η τεχνολογική υστέρηση. Οι σύµµαχοι αποκτούν πρώτοι την ατοµική βόµβα, ενώ οι πύραυλοι V-1, V-2 του Χίτλερ έχουν συµβατικές κεφαλές. Η συµµαχική νίκη ήταν βέβαιη, λόγω των υψηλότερων οικονοµικών πόρων και της καλύτερης τεχνολογίας. Απλά οι Σύµµαχοι χρειάστηκαν µεγάλο χρονικό διάστηµα (1942-1945) για να µετατρέψουν την οικονοµική υπεροχή σε στρατιωτική. #

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Π ΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Περιβάλλον: η δεύτερη αναδιανοµή Tου Νίκου Ράπτη

ε προηγούµενα κείµενά µας υποστηρίξαµε πως, σε αντίθεση µε την κοινή αίσθηση και τον κυρίαρχο πολιτικό λόγο, η εθνική µας πορεία είναι αρνητική, σε βαθµό µάλιστα που να είναι απόλυτα προβλέψιµο πως µέσα σε λίγες δεκαετίες, εφ’ όσον δεν αλλάξει τίποτα, θα διακυβεύεται η ίδια η επιβίωση της Ελλάδας και του Ελληνισµού τον 22ο αιώνα. Η απαισιοδοξία αυτή οφείλεται στη γνώση του γεγονότος πως σε δύο κρίσιµους τοµείς, την δηµογραφία και το περιβάλλον, εξελίσσονται σήµερα ανεµπόδιστα τάσεις και δυναµικές που παράγουν ήδη -και θα παράγουν όλο και περισσότερο- ανεπίστρεπτες αλλοιώσεις του ανθρωπολογικού και φυσικού ελληνικού περιβάλλοντος. $ Στο δηµογραφικό -και µε δείκτη γονιµότητας της τάξης του 1- οι απόγονοι των Ελλήνων του 1990, το 2100 δεν θα ξεπερνούν τα 3 εκατοµµύρια! $ Στο περιβάλλον, η συνέχιση του σηµερινού παραγωγικού-ιδεολογικού προτύπου οδηγεί σε ερηµοποίηση έως και του 80% του ελληνικού εδάφους, σε εκτεταµένη µόλυνσηρύπανση υδάτων και σε ραγδαία µείωση της βιοποικιλότητας (που περιλαµβάνει την πλήρη σχεδόν εξαφάνιση της ιχθυποπανίδας). Καταλήξαµε πως η συντεταγµένη αντιστροφή της εθνικής µας πορείας προϋποθέτει το «αναποδογύρισµα» του σηµερινού-µεταπολιτευτικού προτύπου ζωής και οικονοµίας, µε πυλώνες τρεις µέγιστες αναδιανοµές του εθνικού εισοδήµατος: $ Από τους µεσήλικες και τους ηλικιωµένους προς τους νέους και τα παιδιά $ Από τους ανθρώπους προς το περιβάλλον τους $ Από τον ιδιωτικό προς τον δηµόσιο χώρο Περιγράψαµε µάλιστα σε αδρές γραµµές πώς αντιλαµβανόµαστε την πρώτη αναδιανοµή, που θα µεταφέρει πόρους προς τα παιδιά και την νέα ελληνική οικογένεια. Στο παρόν σηµείωµα θα κάνουµε το ίδιο για την δεύτερη αναδιανοµή, εκείνη από το άτοµο προς το περιβάλλον τους. Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Η αναδιανοµή αυτή (όπως εξ άλλου και οι άλλες δύο) έχει ορισµένες πολιτικές-ιδεολογικές προϋποθέσεις, χωρίς τις οποίες δεν µπορεί να υπάρξει µία περιβαλλοντική πολιτική που να έχει νόηµα και να οδηγεί σε σωτήρια πράξη. Στην αντίληψή µου, οι προϋποθέσεις αυτές είναι οι εξής: 1. Η περιβαλλοντική πολιτική διαπερνά ως «κόκκινο νήµα» όλες τις επιµέρους πολιτικές Η περιβαλλοντική πολιτική είναι συνισταµένη κάθε άλλης πολιτικής πρωτοβουλίας, σε όλα τα πεδία πολιτικής. ∆εν αποτελεί ως εκ τούτου µία εξειδικευµένη «κλαδική» πολιτική, αλλά µία πολιτική προτεραιότητα που διαπερνά ως «κόκκινο νήµα» κάθε σύγχρονη πολιτική πρόταση. Η σηµερινή λεηλασία του ελληνικού περιβάλλοντος αντανακλά πρώτα απ’ όλα την αδιαφορία των ελίτ και πολλών πολιτών για τις µελλοντικές συνέπειες των σηµερινών τους πράξεων. Αντανακλά την κυριαρχία της πάση θυσίας επιδίωξης της ατοµικής ευηµερίας («εδώ και τώρα»), ακόµα και υποθηκεύοντας το µέλλον των (λιγοστών) µελλοντικών Ελλήνων. Αυτό δεν αλλάζει παρά µόνον αν υπάρξει εθνική ανάταση, εµπιστοσύνη στις δυνάµεις της πατρίδας και την πολιτική ηγεσία, κινητοποίηση των πολιτών και κοινό πατριωτικό όραµα. Στοιχείο του οράµατος αυτού είναι η ανάδειξη, προστασία και υπερηφάνεια για το ξεχωριστό ελληνικό περιβάλλον, την εντυπωσιακή βιοποικιλότητα, την αγάπη στο ελληνικό τοπίο. 2. Η περιβαλλοντική πολιτική χρειάζεται στιβαρή ηγεσία, παιδεία και εµπιστοσύνη στο µέλλον Από πολλούς παρατηρείται πως, ενώ οι πολίτες ανησυχούν για το περιβαλλοντικό πρόβληµα, δυσθυµούν και αντιδρούν όποτε χρειάζεται να αποδεχθούν µέτρα απαραίτητα για την σωτηρία του. Αυτό συµβαίνει διότι κάθε περιβαλλοντική πολιτική έχει να αντιµετωπίσει δύο σηµαντικές αντιφάσεις: (α) Όταν οι επιπτώσεις των κακών περιβαλλοντικών πολιτικών συνειδητοποιούνται σε όλη τους την έκταση, δεν υΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Π ΕΡΙΒΑΛΛΟΝ πάρχει πια καιρός για αποτελεσµατικές πολιτικές αποφάσεις. Με άλλα λόγια, υπάρχει ένα χρονικό χάσµα µεταξύ της περιβαλλοντικής και της εκλογικής επίδρασης του φαινοµένου, που έρχεται σε πλήρη αντίφαση µε την πολιτική των νωθρών και φοβικών ηγεσιών, του απογοητευµένου, απαίδευτου και αδρανούς εκλογικού σώµατος. (β) Η σωτηρία του περιβάλλοντος δεν µπορεί να επιτευχθεί «σε µία χώρα». Θα προκύψει µόνον αν η διεθνής κοινότητα αναλάβει αποφασιστικές πρωτοβουλίες πλανητικής διάστασης. Αυτές οι δύο αντιφάσεις σήµερα ακινητοποιούν τις ελληνικές ηγεσίες και -σε σηµαντικό βαθµό- τους πολίτες και τις οργανώσεις τους. Κι εδώ, όµως, η απάντηση οφείλει να είναι πολιτική: για να σωθεί το ελληνικό περιβάλλον θα χρειαστούν πολιτικές ηγεσίες και παρατάξεις που θα είναι εις θέσιν να εµπνέουν και να καθοδηγούν τους πολίτες. Εξ ορισµού οι µονοµανείς των δηµοσκοπήσεων δεν ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία: οι δηµοσκοπήσεις δείχνουν πού βρίσκεται ένας λαός, και κανείς δεν µπορεί να οδηγήσει κάποιον εκεί που εκείνος ήδη βρίσκεται. Η περιβαλλοντική, λοιπόν, διάσταση θα αναδειχθεί µόνο στο πολιτικό πλαίσιο µίας νέας µεταπολίτευσης, µίας νέας κινητοποίησης του λαού, µίας νέας ιεράρχησης των κοινών µας προτεραιοτήτων, όπου η εµπιστοσύνη θα υπερέχει της δυσπιστίας, το µέλλον του παρόντος, το «εµείς» του «εγώ», το δηµόσιο του ιδιωτικού, η ευηµερία του πλουτισµού, η παιδεία του λαϊκισµού κ.λπ. 3. Η περιβαλλοντική πολιτική χρειάζεται να είναι ιεραρχηµένη Από το σύνολο όσων απασχολούν την περιβαλλοντική πολιτική χρειάζεται να δοθεί πολιτική προτεραιότητα σε ορισµένες παρεµβάσεις, που θα αποσκοπούν: $ στην κινητοποίηση των πολιτών, $ στην συνειδητοποίηση των θετικών της συντήρησης-διάσωσης του ελληνικού περιβάλλοντος $ στην παροχή άµεσης βοήθειας στα πιο κλονισµένα-απειλούµενα στοιχεία του ελληνικού περιβάλλοντος. Το παραπάνω τρίπτυχο συνιστά και τον κορµό της περιβαλλοντικής πολιτικής, όπου περιλαµβάνονται τα µέτρα που θα χρειαστούν την αναδιανοµή των πόρων από τα άτοµα στο περιβάλλον τους:

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Κινητοποίηση των πολιτών Για να κινητοποιηθούν οι πολίτες, χρειάζεται πρώτα απ’ όλα να είναι ενηµερωµένοι-πεπαιδευµένοι. Αυτό σήµερα γίνεται µε τρεις κυρίως τρόπους: (α) από τα ΜΜΕ, (β) από τον αστικό χώρο και την κοσµοθεωρία που εκείνο αντανακλά-αναπαραγάγει και (γ) από το σχολείο και την οικογένεια. Θα χρειαστεί έτσι: (α) ‘Αµεση αναδιαπραγµάτευση του πλαισίου λειτουργίας, του τρόπου λειτουργίας, των διακινούµενων περιεχοµένων των ΜΜΕ. Θυµίζουµε πως, σύµφωνα µε το σύνταγµα, «η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άµεσο έλεγχο του κράτους». Στα ΜΜΕ, λοιπόν, εκχωρείται δηµόσια περιουσία (οι συχνότητες), προκειµένου να επιτελέσουν µία συγκεκριµένη εθνική αποστολή, που την ορίζει το σύνταγµα στο άρθρο 15 (που είναι «η πολιτιστική ανάπτυξη της χώρας (sic)»). Ένα από τα µεγαλύτερα σκάνδαλα των τελευταίων είκοσι ετών υπήρξε δίχως άλλο η αδιαφορία της πολιτικής στην σκανδαλώδη λειτουργία και τον συστηµατικό εκµαυλισµό της κοινωνίας από τα ΜΜΕ. Ήρθε η ώρα να ανακτήσει η κοινωνία τα δικαιώµατά της στην παιδεία, την ενηµέρωση, την πολιτική συµµετοχή. Ήρθε η ώρα να ανακτήσει η πολιτική το «πάνω χέρι» στην σχέση της µε τα ΜΜΕ και να τους ζητήσει να εκπληρώσουν το καθήκον τους, όπως το ορίζουν το σύνταγµα και οι νόµοι (στο οποίο συµπεριλαµβάνεται ασφαλώς να λειτουργούν ως σοβαρές επιχειρήσεις και όχι ως «προβληµατικές» βιοτεχνίες και να εκπληρώνουν στο ακέραιο τις οικονοµικές τους υποχρεώσεις). Μόνον έτσι θα αποκτήσει ο Έλληνας πολίτης πρόσβαση στη γνώση και την ενηµέρωση για την υφή, τις διαστάσεις και τις επιπτώσεις του περιβαλλοντικού προβλήµατος στην Ελλάδα και τον κόσµο. (β) Άµεση πολιτική παρέµβασης στο αστικό τοπίο Σε µία χώρα που είναι πλέον αστικοποιηµένη σε συντριπτικό βαθµό, ο εξωραϊσµός του αστικού χώρου αποτελεί άµεση προτεραιότητα, που θα πρέπει να θεωρηθεί ως ένα «µεγάλο έργο», που θα µεταβάλει το διάστηµα 2010-2040 το ελληνικό αστικό τοπίο τουλάχιστον όσο αυτό άλλαξε το διάστηµα 19401970. Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Π ΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Αυτό θα γίνει: $ Με την... εφαρµογή όλων των νόµων που αφορούν την διαχείριση των κοινόχρηστων χώρων υπέρ της διαµόρφωσης πολλών εστιών πράσινου-πεζόδροµων-παιδότοπων στον αστικό χώρο $ Με την προώθηση της οικολογικής-κάθετης δόµησης εις βάρος της οριζόντιας. Η κάθετη δόµηση προσφέρει οικονοµίες κλίµακας, πολλαπλασιάζει τους χώρους του πρασίνου, αυξάνει την ασφάλεια και την ενεργειακή αυτονοµία των κτιρίων. Η οριζόντια δόµηση διαλύει τον αστικό ιστό, πνίγει το πράσινο, ενθαρρύνει την αυτοκίνηση, διευκολύνει την εµφάνιση «γκέτο» $ Με την ρητή κι έµπρακτη πολιτική-οικονοµική παρέµβαση υπέρ της µαζικής συγκοινωνίας, της ποδηλασίας και της υβριδικής αυτοκίνησης στην πόλη $ Με την επιβολή αυστηρότερων προδιαγραφών και κινήτρων για την βιοκλιµατική µετατροπή όλων των κτιρίων (που θα προσφέρει και τη µείωση στην κατανάλωση ενέργειας που θα χρειαστεί για να αντισταθµίσει την αναµενόµενη αύξηση στην τιµή του, µετά την κατάργηση της επιδοτούµενης σηµερινής τιµής του). Πρώτο βήµα στην κατεύθυνση αυτή είναι η µετατροπή όλων των δηµοσίων κτιρίων (σχολείων, υπουργείων, νοσοκοµείων) σε βιοκλιµατικά-πράσινα κτίρια $ Με την άµεση και µαζική παρέµβαση στις πόλεις και τις εθνικές οδούς, στα λιµάνια και τους σιδηροδροµικούς σταθµούς, στα παραθεριστικά κέντρα κ.λπ. υπέρ µίας οµοιόµορφηςκαλαίσθητης εµφάνισης των κτιρίων, µε έµφαση στο πράσινο και την ανάδειξη της τοπικής πανίδας. Ο Έλληνας θα χρειαστεί να δει και να βιώσει άµεσα µία οµορφότερη χώρα. Η διαµόρφωση, φερ’ ειπείν, των οδικών εισόδων των πόλεων, των λιµένων, σιδηροδροµικών σταθµών, του χώρου γύρω από τις εθνικές οδούς και της σιδηροδροµικές γραµµές σύµφωνα µε αρχιτεκτονικά κριτήρια υψηλής ποιότητας, θεωρείται στην συλλογιστική αυτή προτεραιότητα. $ Με την άµεση παρέµβαση υπέρ της προστασίας της υγείας στον αστικό χώρο (ηχορύπανση, ηλεκτροµαγνητική ακτινοβολία, προστασία υγιεινής δηµοσίων χώρων, τροφίµων και νερού) $ Με την απαλλαγή του δηµόσιου χώρου από πάσης φύσεως προσβλητικές-ακαλαίσθητες εικόνες, από το κάπνισµα και το τσιγάρο, τις διαφηµιστικές πινακίδες κ.λπ

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

(γ) Στο πλαίσιο της διαµόρφωσης ενός νέου αναλυτικού προγράµµατος σπουδών για το δηµοτικό και το γυµνάσιο (που ασφαλέστατα χρειάζεται άµεσα), να εκπονηθεί στην χώρα µας ένα πλήρως «πράσινο» αναλυτικό πρόγραµµα διδασκαλίας, στο οποίο η περιβαλλοντική διάσταση θα διαπερνά όλα τα µαθήµατα και θα ενταχθεί δηµιουργικά στη καλλιέργεια του «νέου πατριωτισµού» και του θρησκευτικού συναισθήµατος των Ελλήνων.

Πράσινη ανάπτυξη ∆εν υπάρχει αµφιβολία πως η περιβαλλοντική πολιτική είναι ακριβή και εξ ορισµού ζητά από τους πολίτες να αλλάξουν τις συνήθειές τους. Είναι έτσι µία πολιτική που χρειάζεται να συνδυασθεί µε την αποδοχή της έννοιας του «κοινωνικού µισθού» ως ισότιµου παράγοντος ευηµερίας µε το εισόδηµα (πράγµα που σηµαίνει πως ο «δηµόσιος χώρος» θα πρέπει επιτέλους να γίνει αντιληπτός ως κοινόχρηστος και όχι ως εξωτερικός προς τα συµφέροντά µας). Παράλληλα, όµως, είναι δυνατό να αναπτυχθούν-ενθαρρυνθούν τοµείς επιχειρηµατικής δράσης (οικολογικά υλικά, οικο-τουρισµός, βιοκαύσιµα, βιολογικές καλλιέργειες, ανακύκλωση) που προσφέρουν εισόδηµα, βιώσιµες θέσεις εργασίας και ευηµερία. Η ανάπτυξη των τοµέων αυτών αποτελεί εθνική υποχρέωση και προτεραιότητα.

«Πρώτες βοήθειες» στο ελληνικό περιβάλλον Ορισµένες πλευρές του ελληνικού περιβάλλοντος (υδάτινοι πόροι, διαχείριση απορριµµάτων, προστασία βιοποικιλότητας) χρήζουν άµεσης παρέµβασης. Στον τοµέα αυτόν: Πρώτον, θα χρειαστεί να τηρηθεί παντού η ισχύουσα νοµοθεσία (εθνική και ευρωπαϊκή) και να πάψει να παρανοµεί η χώρα µας σε περιβαλλοντικά ζητήµατα -µε τον ίδιο τρόπο η χώρα µας να διεκδικήσει την αποκατάσταση της ζηµιάς που ενδεχοµένως προκάλεσε η ΚΑΠ µε την ενθάρρυνση υδροβόρων καλλιεργειών σε περιοχές µε µειωµένους υδάτινους πόρους ∆εύτερον, θα χρειαστεί άµεση συνολική παρέµβαση στο ζήτηµα της προστασίας των υδάτινων πόρων (καλλιέργειες, γεωτρήσεις, αφαλάτωση) Τρίτον, θα χρειαστεί να αξιοποιηθούν και να προστατευθούν άµεσα οι εθνικοί δρυµοί, οι περιοχές «Natura» και οι περιοχές ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, µε ολοκληρωµένα προγράµµατα. #

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Ο Λ ΟΓΟΣ ΣΤΟΥΣ Α ΝΑΓΝΩΣΤΕΣ

Παγκοσµιοποίηση: Πρόκληση για την Ελλάδα και την Ευρώπη Η παγκοσµιοποίηση Η παγκόσµια οικονοµία έχει ελάχιστη σχέση µε αυτό που ήταν πριν από είκοσι χρόνια. Αυτό οφείλεται σε ποσοτικούς παράγοντες, όπως ο όγκος του παγκόσµιου εµπορίου, που είναι πολύ µεγαλύτερος από όσο ποτέ στο παρελθόν και συνεπάγεται πολύ ευρύτερο φάσµα αγαθών και υπηρεσιών, αλλά κυρίως στο ύψος των χρηµατοπιστωτικών και κεφαλαιακών ροών, που συνδέονται µε το ηλεκτρονικό χρήµα – δηλαδή, το χρήµα που υπάρχει µόνον ως ψηφία σε υπολογιστές. Η επαναστατική αυτή αλλαγή στις παγκόσµιες χρηµατοοικονοµικές αγορές είναι αποτέλεσµα των εντυπωσιακών εξελίξεων στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, που διεξάγονται ακαριαία, και οι οποίες, µέσω της µεταβίβασης ειδήσεων και πληροφοριών, επηρεάζουν όλο και περισσότερο την καθηµερινή µας ζωή, από κάθε άποψη – πολιτική, κοινωνική, οικονοµική και πολιτιστική.

Αλυσσιδωτές εξελίξεις στην παγκόσµια οικονοµία. Ευρωπαϊκή Ενωση- συνέπειες και µελλοντική στρατηγική Η καλύτερη απάντηση που µπορεί να δώσει η Ευρώπη, είναι να φροντίσει ώστε οι οικονοµίες της να διαθέτουν συλλογικά επαρκή ισχύ, αφ’ ενός για να προστατευθούν από τις δυσµενείς συνέπειες της παγκοσµιοποίησης και, αφ’ ετέρου, για να συµβάλουν στο µέγιστο δυνατό βαθµό στην παγκό-

σµια οικονοµική ευµάρεια – διότι πρέπει να παραµείνουµε εξωστρεφείς, ενώ φροντίζουµε για τους εαυτούς µας. Λόγω του οικονοµικού µεγέθους και της σηµαντικής θέσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον κόσµο – µε ΑΕΠ ίσο µε εκείνο των ΗΠΑ και µε µεγαλύτερο µερίδιο στις παγκόσµιες εµπορικές ανταλλαγές – αυτό είναι απολύτως απαραίτητο. Η εγκαθίδρυση της Οικονοµικής και Νοµισµατικής Ενωσης (ΟΝΕ) και του ευρώ ως ενιαίου νοµίσµατος, αποτέλεσε, αναµφίβολα, ένα ιστορικό βήµα προς αυτή την κατεύθυνση. Βεβαίως, ύστερα από τις χαρές και τους εορτασµούς του µήνα του µέλιτος, ορισµένοι εκφράζουν σήµερα την απογοήτευσή τους απέναντι στην καθηµερινότητα του έγγαµου βίου στην ζώνη του ευρώ. Η Ευρωπαϊκή στρατηγική που επελέγη στη Λισσαβώνα είναι αναµφίβολα ένα δεύτερο ιστορικό βήµα προς αυτήν την κατεύθυνση. Το κύριο επιχείρηµα είναι ότι, καθώς η παγκοσµιοποίηση επεκτείνεται όλο και περισσότερο και το κεφάλαιο και η τεχνολογία µπορούν να µεταφερθούν σε λιγώτερο ανεπτυγµένες οικονοµίες, όπου το εργατικό δυναµικό είναι σχετικά φθηνό, οι πιο ανεπτυγµένες χώρες πρέπει, για να διατηρήσουν το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτηµα, να αναβαθµίσουν τα προϊόντα και της µεθόδους τους µέσω της έρευνας και ανάπτυξης. Με άλλα λόγια, για να ενισχύσουµε την ανταγωνιστικότητά µας, πρέπει να αυξήσουµε την αποτελεσµατικότητα µε την οποία συνδυάζουµε το κεφάλαιο µε την εργασία, ώστε ! να παράγουµε νεώτερα και πιο προηγµένα προϊόντα. Ελένη Καββαδία

Ετεροδηµότες Πέρασε αρκετός καιρός από τις τελευταίες εκλογές, εν τούτοις οι σκέψεις µου γύρω από τον τρόπο διεξαγωγής των εκλογών δεν παύουν να είναι επίκαιρες. Στην ηλεκτρονική εποχή, στην εποχή του Internet, που όλη η Γη έχει γίνει µια γειτονιά, γίνεται αγώνας από τους ετεροδηµότες για ένα εισιτήριο!!! Σήµερα, στην εποχή του διαδικτύου, πρέπει να διανυκτερεύεις στο αεροδρόµιο και τελικά να µην ταξιδεύεις (όπως έγινε µε την πτήση για Μυτιλήνη), να ταλαιπωρείσαι στους εθνικούς δρόµους, µε τα επίσης ταλαιπωρηµένα λεωφορεία, τα πληρωµένα δήθεν από τα κόµµατα, αφού τελικά εµείς τα έχουµε προπληρώσει, µε τα χρήµατα που παίρνουν τα κόµµατα για εκλογικά έξοδα, από την δική µας υπερβολική και πολλές φορές άδικη φορολογία µας, για να διασχίσεις εκατοντάδες χιλιόµετρα ή να ξεροσταλιάζεις όλη νύχτα στις καρέκλες κάποιου σαπιοκάραβου, για τον ίδιο λόγο. Εν τω µεταξύ, όλες τις µέρες πριν τις εκλογές, το Υπουργείο Εσωτερικών µε έµφαση και καµάρι έδειχνε από την τηλεόραση πόσο εύκολο και γρήγορο ήταν να µάθουµε στα Κ.Ε.Π. πού ακριβώς ψηφίζουµε. Αυτό σηµαίνει ότι, ευτυχώς, οι εκλογικοί κατάλογοι έχουν επί τέλους και πολύ σωστά, µηχανογραφηθεί. Απορώ λοιπόν, πώς δεν βρέθηκε ούτε ένα από τα επίλεκτα στελέχη της κυβέρνησης και των κοµµάτων που τα ακριβο36

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

πληρώνουµε εµείς οι φορολογούµενοι πολίτες (είτε στο υπουργείο Εσωτερικών, είτε στους Βουλευτές, είτε στα κοµµατικά στελέχη) να τους ενηµερώσει πόσο εύκολο και ανέξοδο, χωρίς ταλαιπωρία, είναι πλέον µέσω των Κ.Ε.Π. (που για την ηµέρα των εκλογών µπορούσαν να µετατραπούν σε εκλογικά κέντρα για τους ετεροδηµότες), να ψηφίσουν από όποιο µέρος της Ελλάδας ή του εξωτερικού (στις πρεσβείες µας) βρίσκονταν, χωρίς περιττά έξοδα και περισσή ταλαιπωρία, για να πιάνει τόπο και η φορολογία µας. Επί πλέον, η συµµετοχή θα ήταν µεγαλύτερη και τα αποτελέσµατα δικαιότερα. Με κάνει να σκέπτοµαι ότι κάτι άλλο συµβαίνει και συµφέρει σε κάποιους αυτή η αναχρονιστική κατάσταση. «Συµβούλιο διοικεί, Συνέλευση αποφασίζει», όριζε ο Μέγας Αλέξανδρος. Εµείς θα αποφασίζουµε και θα ψηφίζουµε τους νόµους (µέσω INTERNET, SMS κ.λπ.), γρήγορα και χωρίς έξοδα, και δεν θα είµαστε άχρηστοι, όπως έλεγε και ο Θουκυδίδης για εκείνους που δεν συµµετέχουν στα κοινά. Ο δε Ηράκλειτος έλεγε ότι: «πρέπει οι πολίτες να µάχονται για τους νό! µους σαν για τα τείχη». Αναστασία Καρανίκα Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Φάκελλος: Το κουτί της Πανδώρας στα Βαλκάνια Το µέλλον της Ελλάδος είναι ήδη εδώ Η Ελλάδα βρίσκεται σήµερα, για µια ακόµα φορά στην ιστορία της, στο σταυροδρόµι σηµαντικών εξελίξεων και αντιπαραθέσεων στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή µε την οποία συνορεύει. Οι εξελίξεις και οι αντιπαραθέσεις αυτές θα επηρεάσουν τα γεωπολιτικά συµφέροντα της χώρας και θα

καθορίσουν την µελλοντική της θέση και πορεία στον χώρο της ΝΑ Μεσογείου και των Βαλκανίων. Σε αυτές τις κρίσιµες ώρες γίνεται έντονα αισθητή η απουσία εθνικής στρατηγικής, κοινής συναίνεσης και η έλλειψη µιας αποσαφήνησης των εθνικών συµφερόντων της χώρας, που θα αποτελούσαν την βάση για την χάραξη µιας µακρόπνοης εξωτερικής πολιτικής, που θα καθιστούσε την Ελλάδα παράγοντα αναγκαίο στις περιφερειακές εξελίξεις και διεργασίες απ’ όπου κι αν αυτές εκπορεύονται. Για αυτήν την κατάσταση ευθύνονται όλες οι κυβερνήσεις από το 1989 και µετά, ασφαλώς σε διαφορετικό ποσοστό η κάθε µια. Η Ελλάδα καλείται σήµερα να αντιµετωπίσει τον ισχυρό τουρκικό επεκτατισµό και την πίεση εκ µέρους του για την αναθεώρηση της καθεστηκυίας τάξης πραγµάτων που απορρέει από την λήξη του Α΄ Παγκοσµίου Πολέµου και την έκβαση της Μικρασιατικής Εκστρατείας. Συγχρόνως, όµως, καλείται να υπερασπιστεί την θέση της και τα συµφέροντά της στα Βαλκάνια, εντός του πλαισίου ενός νέου ανταγωνισµού µεταξύ δύο υπερδυνάµεων που διεκδικούν την επικράτησή τους στην περιοχή, των ΗΠΑ και της Ρωσσίας, πολλές φορές εις βάρος και ερήµην της Ελλάδος. Το πρόβληµα είναι διµέτωπο αλλά και αλληλένδετο. Σε ό,τι αφορά την Τουρκία, στόχος της Ελλάδος

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ

πρέπει να είναι η αποτροπή του εξ ανατολών επεκτατισµού της γείτονος, είτε αυτός εκδηλώνεται στην Κύπρο, είτε στο Αιγαίο ή την Θράκη. Σε ό,τι αφορά τα Βαλκάνια, στόχος πρέπει να είναι η ακύρωση των κατευθυνόµενων και έξωθεν πυροδοτούµενων εθνικισµών, οι οποίοι αποτελούν το όχηµα της αµερικανικής κυρίως πολιτικής στην οποία αντιτάσσεται η Ρωσσία. Ο κίνδυνος της περιφερειακής αποσταθεροποίησης και η απειλή από την αλλαγή συνόρων είναι ορατοί δια γυµνού οφθαλµού. Η ελληνική κοινή γνώµη δεν µπορεί πλέον να µένει απαθής και αδιάφορη. Η πολιτική ηγεσία δεν µπορεί να υποβιβάζει διαχρονικά την εξωτερική πολιτική, επικαλούµενη τα προβλήµατα της καθηµερινότητας και ευχόµενη ότι οι εξωτερικοί κίνδυνοι θα εξαφανιστούν από µόνοι τους. Οι κυβερνή-

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

σεις δεν µπορούν να οχυρώνονται πίσω από την ατλαντική συµµαχία ή την ευρωπαική ενοποίηση ως ελιξήριο για κάθε απειλή. Το επιτακτικό ζητούµενο είναι η αυτόνοµη εθνική στρατηγική, στην οποία θα υποτάσσονται τόσο οι συµµαχίες όσο και οι διακρατικές ενώσεις και η οποία θα διασφαλίζει τα συµφέροντα της χώρας µε κριτήρια ισχύος. Οι χειρισµοί της κυβέρνησης Καραµανλή στην εξωτερική πολιτική µπορούν να αποτελέσουν την απαρχή µιας συγκροτηµένης εθνικής στρατηγικής σε αυτή την βάση, όσο ευκαιριακές ή αποσπασµατικές κι αν εµφανίστηκαν. Η ευµενής ουδετερότητα προς την κυβέρνηση Παπαδόπουλου στο δηµοψήφισµα του σχεδίου Ανάν, οι συµφωνίες διέλευσης των αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου και η σταθερή στάση (µέχρι την στιγµή που γράφονται αυτές οι γραµµές) έστω και στον συµβιβασµό µιας µελλοντικής σύνθετης και ενιαίας ονοµασίας της πΓ∆Μ µε γεωγραφικό προσδιορισµό, θα πρέπει να ολοκληρωθούν και να διευρυνθούν σε ολοκληρωµένη στρατηγική, που θα αποτελεί γνώµωνα για την στάση φίλων και αντιπάλων. Η οµιχλώδης ασάφεια για το µέλλον του Κοσσυφοπεδίου ή µια παρωχηµένη θέση για πλήρη ευρωπαϊκή ένταξη της Τουρκίας ή µια περαιτέρω διολίσθηση στην ονοµασία των Σκοπίων συµβάλλουν µόνο στην απαξίωση της Ελλάδος. Κλειδί για την σοβαρή αντιµετώπιση µιας τέτοιας εθνικής στρατηγικής από τρίτες χώρες είναι η αποφασιστικότητα µε την οποία τόσο οι ελληνικές κυβερνήσεις όσο και η κοινή γνώµη θα την αναζητήσουν και θα την εφαρµόσουν, λαµβάνοντας υπ’ όψιν τις αναγκαίες θυσίες που απαιτούνται. Η κινδυνολογία και ο συναισθηµατισµός αποπροσανατολίζουν ενώ η σωφροσύνη, η πρόνοια, ο ρεαλισµός και ο άδολος πατριωτισµός οδηγούν στο ζητούµενο. Το µέλλον της Ελλάδος στην ΝΑ Μεσόγειο και ! τα Βαλκάνια είναι ήδη εδώ. Βασίλης Τσέκος

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ

Από το Κόσοβο προς τις Ηνωµένες Πολιτείες της Αλβανίας Του Γιάννη Σακιώτη

Αντί εισαγωγής µια φωτογραφία που λέει πολλά: η σηµαία του νεότευκτου “κράτους”. Τα 6 αστέρια, σύµφωνα µε τους Αλβανούς bloggers –ας σηµειωθεί ότι επισήµως το “κοινοβούλιο” της Πρίστινα δεν εξήγησε τι σηµαίνουν– συµβολίζουν τις 6 περιοχές της ιστορικής –κατά τους Αλβανούς– κοιτίδας της εθνικής τους εξάπλωσης. Ποιες είναι; α) Αλβανία, β) Κόσοβο, γ) Τέτοβο, δ) Πρέσεβο (ανήκει ακόµη στη Σερβία), ε) µια περιοχή αλβανοφώνων στο Μαυροβούνιo και στ) Τσαµουριά ή, επί το ελληνικώτερον, η Ήπειρος εξ’ολοκλήρου! Σύµφωνα µε κάποια διεθνή και εγχώρια, τα αστέρια συµβολίζουν τις 6 εθνοτικές οµάδες της περιοχής, οι οποίες όµως είναι …5 (Αλβανοί, Σέρβοι, Βόσνιοι, Τούρκοι και Ρωµά). Τεκταίνονται λοιπόν οι Η.Π.Α. 2, οι Ηνωµένες Πολιτείες των Αλβανών - United States of Albania, όπως χαριτολογούν οι αλυτρωτιστές Αλβανοί bloggers; Ό,τι και αν ισχύει, είναι άξιον (µεγάλης) απορίας που η ελληνική κυβέρνηση ανέχεται αδιαµαρτύρητα 17 Ευρωπαίοι συνεταίροι της και οι ΗΠΑ να αναγνωρίζουν ένα “κράτος” που στην σηµαία του διατυπώνει ευθέως αλυτρωτικό αίτηµα σε βάρος χώρας-µέλους συνεταίρου των στην Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ! Έτσι, η ελληνική εξωτερική πολιτική βαδίζει ένα ακόµη, πολύ προχωρηµένο είναι η αλήθεια αυτή τη φορά, βήµα (“προχώ” που λένε και οι νεανίες...) -µετά την µη απαίτηση παραγραφής, όλα αυτά τα χρόνια, των αλυτρωτικών διατάξεων από το σύνταγµα της ΠΓ∆Μ (βλέπε παρακάτω) αποδεχόµενη σιωπηλά µια σηµαία που προσβάλλει ευθέως τα κυριαρχικά δικαιώµατα της χώρας! Σηµαία ενός κράτους που επιθυµεί και σύντοµα µάλιστα την ένταξη στον συνεταιρισµό της Ε.Ε.! Τι να πει κανείς για το ΑΠΟΛΥΤΟ ΜΗ∆ΕΝ της ελληνικής διπλωµατίας; Αλλά και τι να περιµένει, όταν το υΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

πουργείο Εξωτερικών έχει στελεχώσει τις θέσεις-κλειδιά σε διεθνείς οργανισµούς µε υπαλλήλους που ακολουθούν το δόγµα του παντελούς αγνωστικισµού στα πεδία της γεωπολιτικής και της διασύνδεσης των ζωτικών συµφερόντων της χώρας µε τις διεθνοπολιτικές διεργασίες και εξελίξεις; Για τον απλούστατο λόγο ότι το άθλιο ηµετεροκρατικό σύστηµα της νυν µεταπολίτευσης διόρισε στις θέσεις αυτές γόνους διπλωµατών, αδιακρίτως εάν διαθέτουν προσόντα και προσωπικό κίνητρο για την εξαιρετικά απαιτητική αυτή δουλειά... Είναι προφανές ότι τώρα ήρθε η ώρα του λογαριασµού και η Ελλάδα θα κληθεί να πληρώσει τα σπασµένα αυτής της κατάστασης της σχεδόν δεκαετούς διαρκούς αποτυχίας στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, µε άλλα λόγια θα πληρώσει την διπλωµατική εντροπία στην οποία περιήλθε µετά την τελευταία αναλαµπή, που δεν ήταν άλλη από την Συµφωνία του Ελσίνκι το 1999, η οποία φυσικά εγκαταλείφθηκε µόλις ανέλαβε Κώστας Καραµανλής το 2004. Φυσικά δεν φταίει αποκλειστικά ο Καραµανλής για το σηµερινό χάλι της εξωτερικής πολιτικής .Το σηµείο-καµπή ήταν το φιάσκο Οτσαλάν και η ανάληψη από το 1999 µέχρι το 2004 του υπουργείου Εξωτερικών από τον Γιώργο Παπανδρέου, έναν πολιτικό που λειτούργησε στο ΥΠΕΞ -και εξακολουθεί να λειτουργεί και στο κόµµα του- µε τον ηµετεροκρατικότερο τρόπο βολέµατος των “δικών” µας... Check, please… Η ανεξαρτητοποίηση, λοιπόν, µιας σερβικής επαρχίας που κατοικείται από Αλβανούς και το εκρηκτικό διεθνές γεωπολιτικό µίγµα που παράγει αυτή η εξέλιξη, αποτελεί το επόµενο επεισόδιο στην βαλκανική εντροπία, που απειλεί να δυναµιτίσει την παγκόσµια ασφάλεια. Το προηγούµενο ε- " ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ

πεισόδιο είχε ολοκληρωθεί το 1999-2000, µε τους βοµβαρδισµούς και την είσοδο του ΝΑΤΟ στην Σερβία. Οι δύο τετραετίες µε τους Ρεπουµπλικάνους στις ΗΠΑ, που έστρεψαν το στρατιωτικό και γεωπολιτικό τους ενδιαφέρον αποκλειστικά στη Μέση Ανατολή, κύλησαν µε ήρεµα σχετικά νερά και µε την Σερβία να έχει συντονιστεί µε την ∆ύση και να οργανώνεται για πλήρη ένταξη στην Ε.Ε. Ξαφνικά, προ εξαµήνου, ΗΠΑ και Κοσσοβάροι ανακοίνωσαν το «δικαίωµα» να προχωρήσει το Κόσσοβο σε status ανεξαρτησίας. Ακολούθησε µια περίοδος «ψυχολογικής» προετοιµασίας της ευρωπαϊκής κοινής γνώµης, για το πόσο «political correct» είναι το ανεξάρτητο Κόσσοβο, και άσκησης πειθούς στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να µην αντιδράσουν. Αν και µπαγιάτικο θέµα, οι «µεγάλοι παίκτες» της Ε.Ε., Βρεταννία, Γαλλία και Γερµανία, όχι µόνον αποδέχθηκαν τις αµερικανικές πιέσεις, αλλά επιπλέον πρωτοστατούν στο δήθεν δικαίωµα των Κοσσοβάρων για ίδρυση κράτους. Η Ιταλία του Πρόντι, η οποία ουδέποτε δήλωσε τη θέρµη της όσο ο Πρόντι ήταν πρωθυπουργός, και η Ισπανία, που ζήτησε περισσότερο χρόνο, είναι οι δύο ευρωπαϊκές δυνάµεις που, όπως ήταν φυσικό, διαφώνησαν, προσπαθώντας να µεταθέσουν προς το µακρινότερο µέλλον τις διεργασίες κατακερµατισµού τους. Μετά την αιφνίδια πτώση του Πρόντι, η οποία επήλθε µόλις µία εβδοµάδα µετά την κοινή ιταλορωσσική ναυτική άσκηση στην Αδριατική, όπου νωρίτερα είχε έρθει αιφνιδίως ισχυρό κλιµάκιο του ρωσσικού στόλου, η Ιταλία αναγνώρισε το νεότευκτο κρατίδιο. Η µόνη χώρα που αντέδρασε δηµόσια και σθεναρά ήταν η λιλιπούτεια Κύπρος, η οποία µε την ανεξαρτησία του Κόσσοβου βλέπει να έρχεται η οριστική απώλεια του κατεχόµενου τµήµατός της. 40 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Σήµερα, µε ανακηρυγµένο και αναγνωρισµένο ανεξάρτητο Κόσσοβο από πολλές µεγάλες χώρες, η ένταση φτάνει στα ύψη, αφ’ ενός από την αποφασιστικότητα των Κοσσοβάρων να ολοκληρώσουν ό,τι άρχισε το 1999 και να συνεχίσουν το έργο οικοδόµησης της Μεγάλης Αλβανίας, αφ’ ετέρου από την αποφασιστική αντίδραση της Σερβίας, που ανακάλεσε τους πρέσβεις της από ΗΠΑ, Βρεταννία, Γερµανία, Γαλλία και όσες άλλες χώρες αναγνώρισαν και ταυτόχρονα από την αιφνιδίως δυναµικότατη επανάκαµψη της Ρωσσίας στο παγκόσµιο προσκήνιο, µε αξιώσεις κατάκτησης εκ νέου της θέσης δεύτερης υπερδύναµης του πλανήτη [τµήµα του ρωσσικού στόλου βρίσκεται εδώ και δύο µήνες στα διεθνή ύδατα µεταξύ Αδριατικής και Ιονίου, ενώ ο Ρώσσος επιτελάρχης διατύπωσε στα τέλη Ιανουαρίου το δόγµα του δικαιώµατος της Ρωσσίας να χτυπήσει ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ τους εχθρούς της αλλά και τους εχθρούς των συµµάχων της ακόµη και µε πυρηνικά!]. Έτσι, διαµορφώνονται 6 τουλάχιστον γεωπολιτικά ζεύγη υψηλής πόλωσης, που έχουν ήδη εµπλακεί σε εικονικές εχθροπραξίες, και των οποίων η επιµέρους ή η συνολική άµεση εµπλοκή, το εγγύς µέλλον, απειλεί όχι µόνο µε αποσταθεροποίηση, αλλά και µε κλονισµό της ασφάλειας στην Ευρώπη και τον κόσµο. Έχουµε και λέµε: – Συρρικνούµενη µικρή Σερβία vs µεγεθυνόµενη µεγάλη Αλβανία. – Ελλάδα µε κυβέρνηση που θα γκρεµιστεί εάν δεν θέσει βέτο, καθώς θα την εγκαταλείψουν οι Μακεδόνες βουλευτές της, vs ΠΓ∆Μ που επιµένει στην αδιαλλαξία, µε επίδικο αντικείµενο όχι το βέτο, αλλά την ίδια την υπόσταση των γειτόνων µας, καθώς η παρεµπόδισή της να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. θα αφηνιάσει τους Τετοβάρους, που ήδη έχουν προετοιµάσει το δικό τους «µικρό Κόσσοβο», προκειµένου να ενωθούν µε την Αλβανία. – Τεκταινόµενη, συνεπώς, Μεγάλη Αλβανία vs ΠΓ∆Μ, µε επίδικο αντικείµενο το Τέτοβο. – Μουσουλµάνοι (Αλβανοί) vs Χριστιανοί Ορθόδοξοι (Σέρβοι, Ρώσσοι, Σλαβοµακεδόνες). – Ρωσσία vs µεγάλες δυνάµεις της Ε.Ε.. – Ρωσσία vs ΗΠΑ. Σε ακολουθία των πολώσεων αυτών, Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ

α) µε τις νοµικές συνέπειες από το προηγούµενο της αναγνώρισης, β) και µε την αποχαλίνωση του αλβανικού εθνικισµού που θα υποδαυλισθεί από το ανεξάρτητο Κόσσοβο, αναµένονται εξελίξεις νοµιµοποίησης της κατεχόµενης βόρειας πλευράς της Κύπρου [προειδοποίησε µάλιστα προς τούτο ο Πούτιν, µε απαράδεκτο τρόπο για την διεθνή νοµιµότητα και τα ελληνικά και κυπριακά δίκαια, αναφέροντας επί λέξει ότι η «βόρεια Κύπρος είναι πρακτικά ανεξάρτητη εδώ και 40 χρόνια, αλλά επικρατούν δύο µέτρα και σταθµά και δεν την αναγνωρίζουν», διατύπωση που χρησιµοποιείται για πρώτη φορά από την ρωσσική διπλωµατία, διαστρέφοντας την πολύ απλή αποτύπωση της πραγµατικότητας στην Κύπρο, η οποία ΟΥ∆ΟΛΩΣ είναι «πρακτικά ανεξάρτητη», αλλά τµήµα εδαφικά κυρίαρχης χώρας υπό ξένη κατοχή, όπως έχει χαρακτηρισθεί στα έγγραφα του ΠΗΕ, της Ε.Ε. και των σχετικών αποφάσεων και ψηφισµάτων], ταχύτατες διαδικασίες απόσχισης διάφορων ενδιαφερόµενων εντός Ε.Ε., όπως η Σκωτία, η Παδανία, το Νότιο Τυρόλο, η Καταλωνία, η Χώρα των Βάσκων, η Κορσική, το ουγγρικό τµήµα της Ρουµανίας, το τουρκικό κοµµάτι της Βουλγαρίας και η «τι κάνει νιάου νιάου στα κεραµίδια της Βόρειας Ελλάδας», για να περιορισθούµε µόνο στα του οίκου της Ε.Ε., φάση Α’ του κατακερµατισµού. Άνετα µπορούν να ακολουθήσουν η Αλσατία, η Βρετάννη, η Ανδαλουσία, η Φλαµανδία και η Βαλωνία, αλλά και η «Τσαµουριά», δηλαδή η Ήπειρος που τόσο πολύ ορέγονται οι Αλβανοί µεγαλοϊδεάτες… Να µην ξεχάσουµε και το τουρ-

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

κικό Κουρδιστάν, η διαδικασία απόσχισης του οποίου έχει ήδη ξεκινήσει. Παράλληλα, η Ρωσσία ανακοίνωσε την πρόθεσή της άµα τη αναγνωρίσει του Κοσσόβου να αναγνωρίσει δύο νέα ανεξάρτητα κράτη και να τα συνδράµει στρατιωτικά σε περιοχές που σήµερα αποτελούν έδαφος της Γεωργίας: την Αµπχαζία και τη Νότια Οσετία, ενώ δεν αποκλείεται µε το ίδιο σκεπτικό η διχοτόµηση της Ουκρανίας, µε τους Ρώσσους να ανακηρύσσουν ανεξάρτητο κράτος στα µισά ουκρανικά εδάφη. Πρόγευση των ρωσσικών κινήσεων στη ζώνη του «µαλακού τους γεωπολιτικού υπογάστριου» δόθηκε από τον Πούτιν στις αρχές Φεβρουαρίου, ο οποίος κάλεσε τον πρόεδρο της Ουκρανίας στο Κρεµλίνο και ενώπιόν του δήλωσε στις κάµερες ότι, αν η Ουκρανία εισέλθει στο ΝΑΤΟ ή τοποθετήσει αντιπυραυλικό σύστηµα, τότε αµέσως η Ρωσσία θα στρέψει τους πυραύλους της προς το Κίεβο… Πιθανώς θα ακολουθήσουν και άλλα πολλά, εξαιρετικά καλά κρυµµένα µέχρι σήµερα, µυστικά στο κουτί της Πανδώρας. Το αν και πότε τελικά θα ανοίξει το κουτί, θα κριθεί από την αποφασιστικότητα των Ρώσσων, δηλαδή από το µέχρι που θα φτάσουν το σκληρό πόκερ που παίζουν µε τις ΗΠΑ, προκειµένου να ανακτήσουν την παγκόσµια εµβέλεια υπερδύναµης που είχαν. Η σηµειολογία της ρωσσικής τακτικής στο σκάκι µε τους πολλούς παίκτες που µόλις ξεκινάει παραπέµπει σε: α) Μόνιµη –πιθανώς– παρουσία του ρωσσικού στόλου στη Μεσόγειο, β) Υφαρπαγή της Σερβίας από το γεωπολιτικό πλαίσιο της Ευρώπης, στον βαθµό που στο ζήτηµα του Κόσοβου η Ρωσσία επιδεικνύει στάση αποφασιστικού συµµάχου και δεδοµένου του αδειάσµατος της Σερβίας από τις µεγάλες δυνάµεις της Ε.Ε. που τη σπρώχνουν αναγκαστικά στην Ρωσσία, γ) ∆ηµιουργία ρωσσικής στρατιωτικής βάσης στην Σερβία, πιθανώς και εγκατάσταση ρωσσικών πυρηνικών σε σερβικό, δ) Μετάβαση σε status ολικού Νέου Ψυχρού Πολέµου µεταξύ ΗΠΑ-συµµάχων και Ρωσσίας-συµµάχων, µε ανυπολόγιστες πολιτικο-οικονοµικές συνέπειες για την Ευρώπη, µε ελάχιστο παρανοµαστή την διακοπή της παρο- " ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ

Υστερόγραφο

χέτευσης ρωσσικού φυσικού αερίου στην Ε.Ε., ε) Καταρράκωση της ασφάλειας στην Ευρώπη, καθώς τόσο οι ΗΠΑ όσο πλέον και οι Ρώσσοι έχουν υιοθετήσει δόγµατα προληπτικών χτυπηµάτων, ακόµη και µε πυρηνικά, στ) Καταβαράρθρωση του ΟΗΕ, καθώς ένας νέος ψυχρός πόλεµος θα σπάσει τις γέφυρες επικοινωνίας. Φυσικά, µπορεί τίποτε ή µερικά µόνο από όλα αυτά να γίνουν και οι Ρώσσοι να αποδειχθούν απλά ένα ποντίκι ή έστω µια γάτα που βρυχάται, επιχειρώντας να βελτιώσει ακόµη περισσότερο τη διεθνή θέση της. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ξεκινά µια εποχή υψηλής σηµασίας γεωπολιτικών ανακατατάξεων, όπου η θέση και η σταθερότητα της Ελλάδας ∆ΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΛΕΟΝ ΚΑΘΟΛΟΥ ∆Ε∆ΟΜΕΝΗ. Το χειρότερο, είναι ότι η Ελλάδα θα βρεθεί εν µέσω διασταυρούµενων πυρών, χωρίς η κυβέρνησή της να έχει την παραµικρή στρατηγική αντίληψη/σχεδιασµό για τη διεθνή θέση της χώρας και συνεπώς χωρίς να έχει καταλάβει τα διακυβεύµατα, µε σηµαντικότερο όλων την πιθανότητα διάρρηξης των δεσµών της χώρας µε τη ∆ύση, στο όνοµα είσπραξης κερδών από µια πυροβασία πάνω από τα αναµµένα κάρβουνα της γεωπολιτικής παράνοιας η οποία µόλις άρχισε να εκτυλίσσεται µε πιλότο την απρόβλεπτη, δεσποτική και έτοιµη να αναλάβει πολύ υψηλό ρίσκο Ρωσσία. Μια διάρρηξη, η οποία εάν επέλθει, πιθανώς θα οδηγήσει στην υλική διάλυση του ελληνικού έθνους κράτους, όχι και τόσο αργά όσο εύχονται οι ελάχιστοι ηµεδαποί γνωρίζοντες εις βάθος τα δύσπλοκα ζητήµατα που αναδύονται. 42 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Συνεχιζόµενη διαπραγµάτευση για το όνοµα της ΠΓ∆Μ: Να µην επαναληφθεί η ιστορία διεθνούς δυσφήµισης του ελληνισµού, όπως αυτή που επακολούθησε το ΟΧΙ των Ελληνοκυπρίων στο Σχέδιο Ανάν Το σχέδιο Ανάν ήταν απαράδεκτο τόσο από πλευράς διεθνούς νοµιµότητας όσο και από πλευράς κράτους δικαίου. Και ενώ δικαίως απορρίφθηκε, καθώς εκτός των άλλων ήταν και µη εφαρµοστέο, το επικοινωνιακό παιχνίδι των καλών εντυπώσεων στη διεθνή σκηνή το έχασε παταγωδώς η ελληνική πλευρά, µιας και οι χειρισµοί που έγιναν κατέγραψαν τους Ελληνοκύπριους ως τους πλούσιους αλαζόνες που δεν δέχονται τη συνύπαρξη µε τη φτωχολογιά των Τουρκοκυπρίων. Τα σηµειώνω αυτά, καθώς, οι κινήσεις της Ελλάδας θα πρέπει να είναι αφενός αποφασιστικές ενάντια στην µεγαλοϊδεατική εθνοτική αναφορά των Σλβοµακεδόνων, υπενθυµίζοντας το αίτηµα ΑΦΑΙΡΕΣΗΣ των αλυτρωτικών διατάξεων από το σύνταγµα της ΠΓ∆Μ, αφετέρου θα πρέπει να εξασφαλίζουν προοπτικές ισχυρής επιβίωσης της ΠΓ∆Μ, εφ’ όσον αυτή αποδεχθεί την ουσιαστική ρύθµιση για ονοµασία µε γεωγραφικό προσδιορισµό (π.χ. δέσµευση της Ελλάδας για επιτάχυνση των διαδικασιών ένταξης της ΠΓ∆Μ στην Ε.Ε.. Σε κάθε άλλη περίπτωση, ένα ηχηρό βέτο προς εξαργύρωση σε πρόωρες εκλογές θα οδηγήσει σε περιπεπλεγµένη σχέση του τριγώνου Ελλάδας-ΠΓ∆Μ-Αλβανίας, επιβεβαιώνοντας την ύπαρξη σηµαντικού γεωπολιτικού πλεονεκτήµατος στην αλβανική πλευρά. Πλεονέκτηµα που θα εξαργυρωθεί µε την απόσχιση του Τέτοβο και την ένωσή του µε την υπό σχηµατισµό Μεγάλη Αλβανία, αµέσως µόλις η Ελλάδα θέσει βέτο για την ένταξη της γειτονικής χώρας στο ΝΑΤΟ. Αυτή την κρίσιµη στιγµή χρειαζόµαστε ευφυή και ευέλικτη τακτική που θα διαφυλάξει σε αλλεπάλληλα επίπεδα τα ζωτικά µας συµφέροντα και θα εγγυηθεί τη διεθνή νοµιµότητα στην περιοχή, χωρίς εξάρσεις συναισθηµατισµού, οι οποίες το µόνο που θα επιτύχουν θα είναι να χάσουµε στο πλαίσιο της διεθνούς κοινότητας για µια ακόµη φορά ένα κρίσιµο επικοινωνιακό παιχνίδι και να φανούµε ως ο γίγα# ντας που θέλει να λιώσει ένα κουνούπι.

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ

Οι δυσεξήγητες όψεις της αµερικανικής πολιτικής του Μελέτη Η. Μελετόπουλου

ίγες µέρες πριν την µοιραία ηµεροµηνία της κοσσοβάρικης ανεξαρτησίας, ο πρόεδρος της Ρωσσίας Πούτιν προανήγγειλε, ως αντιστάθµισµα της αναγνώρισης του Κοσσυφοπεδίου, την αναγνώριση της νότιας Οσετίας και της Αµπχαζίας ως ανεξαρτήτων κρατών, επαναφέροντας έτσι σηµαντικό µέρος του Καυκάσου από την αµερικανογεωργιανή στην ρωσσική σφαίρα επιρροής. Αµέσως µετά την ανακήρυξη της κοσσοβάρικης ανεξαρτησίας, πράγµατι δροµολογήθηκαν διαδικασίες και κατετέθησαν αιτήσεις για την ανεξαρτητοποίηση (και ρωσσοποίηση) των δύο αυτών περιοχών. Εποµένως, συνειδητά η αµερικανική πολιτική προέκρινε την προώθηση της δηµιουργίας κοσσοβάρικου κράτους έναντι της απώλειας του γεωπολιτικού ελέγχου του Καυκάσου. Μέχρι λίγες µέρες πριν την ανακήρυξη του κοσσοβάρικου κράτους, η Σερβία προετοίµαζε τον δικό της δρόµο προς την ∆ύση. Στις πρόσφατες, µάλιστα, σερβικές εκλογές, εξελέγη ο φιλοδυτικός πρόεδρος έναντι του ρωσσόφιλου αντιπάλου του. Η προοπτική της ένταξης της Σερβίας στους δυτικούς θεσµούς (ενδεχοµένως, σε δεύτερο στάδιο, και στο ΝΑΤΟ) ήταν ανοιχτή. Η ανακήρηξη, όµως, κοσσοβάρικου κράτους, επί σερβικού εδάφους, κατά παραβίασιν όλων των διεθνών συνθηκών, όχι µόνον προκάλεσε πλήρη κατίσχυση του εθνικιστικού και αντιδυτικού µένους των Σέρβων, αλλά οδήγησε την Σερβία στην αγκάλη της επανεµφανιζόµενης ρωσσικής υπερδύναµης. Ταυτόχρονα, προκάλεσε την έκρηξη των Σέρβων της Βοσνίας, που απειλούν τώρα να διαλύσουν το Βοσνιακό πολυεθνικό ελεγχόµενο από την ∆ύση προτεκτοράτο,και να συνενωθούν µε την µητέρα-Σερβία. Έτσι, η αµερικανική πολιτική οδηγεί στην αποσύνθεση της Βοσνίας, που µε πολύ κόπο η ∆ύση κατασκεύασε στα ερείπια της Γιουγκοσλαυίας, και ταυτόχρονα οδηγεί στην δηµιουργία της Μεγάλης Σερβίας! Σ’ ένα τρίτο πεδίο, η αµερικανική υποστήριξη στην παΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

ράνοµη και διαλυτική της κρατικής συνοχής ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου, προκαλεί µε µαθηµατική βεβαιότητα κύµα αποσχίσεων σε τρίτες χώρες. Για παράδειγµα, η ΠΓ∆Μ θα κινδυνεύσει άµεσα να απωλέσει το δυτικό της αλβανόφωνο τµήµα. ∆εν θα υπάρξει κανένα επιχείρηµα εναντίον ενός ενδεχοµένου αιτήµατος των Τετοβάρων Αλβανών για απόσχιση(και δευτεροσταδίως ένωση) µε το Κόσσοβο. Ήδη το Κοσσοβαρικό κρατίδιο έθεσε θέµα συνοριακών εκκρεµοτήτων µε τα Σκόπια, σε ενδεχόµενο µη αναγνώρισης του Κοσσόβου από την ΠΓ∆Μ. Είναι φανερό ότι η πιθανότατη απόσχιση του Τετόβου θα οδηγήσει την υπόλοιπη ΠΓ∆Μ σε κάποια µορφή συνένωσης µε την οµόγλωσση και οµόδοξη Βουλγαρία, µε συνεπακόλουθη αναβίωση του βουλγαρικού εθνικισµού. Ταυτόχρονα, η αναγνώριση της κοσσοβαρικής ανεξαρτησίας θα οδηγήσει πιθανώς, σε διάφορες βαλκανικές χώρες, όχι τις µουσουλµανικές µειονότητες αλλά τα κατευθυνόµενα από την τουρκική πολιτική στοιχεία τους, να ζητήσουν αυτονοµία ή και ανεξαρτησία. Κάτι που είναι πολύ πιο πολύπλοκο από την περίπτωση του Κοσσυφοπεδίου, διότι π.χ. οι µουσουλµανικές µειονότητες στην Ελλάδα και στην Βουλγαρία εµπεριέχουν διαφορετικές εθνοτικές-πολιτισµικές οµάδες (Ποµάκους, Τουρκογενείς, Ρωµά) και ζουν αναµεµειγµένες µε χριστιανικούς πληθυσµούς. Και αυτή είναι µία κατάσταση που εγκυµονεί τεράστιους κινδύνους. Έχει λεχθεί κατά κόρον ότι η αναγνώριση αποσχισθέντος τµήµατος κράτους δηµιουργεί καταστροφικό προηγούµενο, παρά το λεκτικό και άνευ αντικρύσµατος εύρηµα της κυρίας Ράϊς ότι “το Κόσσοβο δεν δηµιουργεί προηγούµενο”.Πράγµατι, η Γαλλία, η Μεγάλη Βρεταννία, η Ισπανία, η Ιταλία και πληθώρα άλλων ευρωπαϊκών και µη ευρωπαϊκών κρατών πάσχουν από εθνική ανοµοιογένεια. Η έννοια, όµως, του εθνικού κράτους δεν παραπέµπει σε µία απόλυτη εθνοφυλετική οµοιογένεια, διότι απλούστατα τέτοια " ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 43

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ

" δεν υπάρχει και δεν υπήρξε ποτέ στην ιστορική πραγµατικότητα. Εθνικό κράτος σηµαίνει κυρίως την ύπαρξη ενός πληθυσµού µε κοινά πολιτικά δικαιώµατα, κοινούς θεσµούς, κοινούς κώδικες επικοινωνίας, συνείδηση κοινής ιστορικής πορείας, κοινών εµπειριών και κοινών στόχων. Η παρουσία, στα πλαίσια ενός εθνικού κράτους, οµάδων µε αποκλίνοντα από τον µέσο όρο πολιτισµικά χαρακτηριστικά δεν καθιστά τις οµάδες αυτές περιθωριακές. Τα σύγχρονα και δηµοκρατικά εθνικά κράτη έχουν µηχανισµούς δηµιουργικής ένταξης τέτοιων οµάδων στους κοινούς κρατικούς θεσµούς, µε τον σεβασµό των ιδιαιτεροτήτων και των πολιτισµικών ταυτοτήτων τους. Η αµερικανική, όµως, πολιτική στο Κοσσυφοπέδιο διευκολύνει µία διαδικασία κατακερµατισµού χωρίς όρια, διότι και στο εσωτερικό των µειονοτικών οµάδων υπάρχουν και άλλες µικρότερες υπο-οµάδες, που κι αυτές µε την σειρά τους θα ζητήσουν αυτονοµία ή ανεξαρτησία κ.ο.κ. Αυτό θα οδηγήσει σε ένα διεθνές τοπίο πανσπερµίας και διάλυσης, από το οποίο δεν θα διαφύγουν ούτε οι ισχυρότερες χώρες, των ΗΠΑ συµπεριλαµβανοµένων. Αντιθέτως, η παγκόσµια έννοµη τάξη διεκπεραιώνεται από τα εθνικά κράτη, τα οποία αποτελούν µηχανισµούς συνοχής, οργάνωσης και νοµιµότητας. Όλα αυτά γεννούν πολλές απορίες. Τα διακυβεύµατα του Κοσσυφοπεδίου είναι τεράστια, από την ραγδαία αύξηση της ρωσσικής επιρροής στα Βαλκάνια και στον Καύκασο µέχρι την αποδόµηση των υπαρχόντων κρατών. Σε στιγµές, µάλιστα, που η αµερικανική ισχύς έχει δεχθεί σοβαρά πλήγµατα στην Μέση Ανατολή, στην Ανατολική Ευρώπη, στην Αφρική, στην Λατινική Αµερική και στην Κεντρική Ασία, κι ενώ ανέρχονται και διαµφισβητούν την ηγεµονία της η Ρωσσία και η Κίνα. Αναζητώντας κανείς εξήγηση για τις αµερικανικές προτεραιότητες και επιλογές, µπορεί βεβαίως να διατυπώσει την θεωρία του misjugment, της δυσκρισίας. Άλλωστε, δεν είναι η πρώτη φορά που η αµερικανική εξωτερική πολιτική βασίζεται σε λανθασµένες εκτιµήσεις. Αντιθέτως προς την Μεγάλη Βρεταννία, που ως υπερδυναµη επί τουλάχιστον δύο αιώνες εκινείτο µε βαθειά επίγνωση των τοπικών συνθηκών και του ιστορικού πλαισίου, οι ΗΠΑ βασίζονται περισσότερο στην υλική (στρατιωτική και οικονοµική) τους 44 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

υπεροχή και συχνά αγνοούν το ιστορικό βάθος και την πολιτιστική διάσταση των πραγµάτων. Ιστορικές αποτυχίες της αµερικανικής πολιτικής οφείλονται ακριβώς στην αδυναµία τους αυτή να αντιληφθούν τις εκάστοτε καθοριστικές παραµέτρους των προβληµάτων που καλούνται να αντιµετωπίσουν. Έτσι υποτίµησαν τις αντιστάσεις που συνάντησαν στο Ιράκ(δεν φαντάστηκαν ποτέ ότι σε µία επίπεδη, αµµώδη χώρα θα ήταν δυνατόν να αναπτυχθεί λυσσαλέα και αποτελεσµατική εθνική αντίσταση),στο Αφγανιστάν, όπου ο πληθυσµός προτιµά τους µεσαιωνικούς Ταλιµπάν από τους φορείς της ελευθερίας και της δηµοκρατίας Αµερικανούς, στην Ουκρανία, όπου η φιλορωσσική παράδοση αποδείχθηκε απείρως ισχυρότερη από την “πορτοκαλί επανάσταση” κλπ. ∆ιότι δεν υπολόγισαν την ισχύ των θρησκευτικών, πολιτισµικών και ιστορικών χαρακτηριστικών της κοινωνίας(άλλωστε είναι χαρακτηριστικό ότι η αµερικανική κοινωνιολογία τείνει περισσότερο προς την ποσοτική, στατιστικοποιηµένη και µετρήσιµη µέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών ανάλυση). Μία άλλη ερµηνεία είναι πιθανώς η διείσδυση στην άλλοτε ιδεαλιστική αµερικανική εξωτερική πολιτική ισχυρών συµφερόντων, όπως οι εταιρείες οπλικών συστηµάτων, το πετρελαϊκό λόµπυ κ.ά. Η χάραξη της εξωτερικής πολιτικής µε γνώµονα συγκεκριµένα συµφέροντα οδηγεί σε καταστροφικά αποτελέσµατα, δεδοµένου ότι η ιδιοτέλεια αποπροσανατολίζει την ορθή κρίση και καταργεί την ευφυΐα, όπως έχει αποδείξει ο GALBRAITH στο περίφηµο δοκίµιό του για την οικονοµική ευφορία. Ένας τρίτος παράγων είναι η λειτουργία ισχυρών lobbies στα µεγάλα αµερικανικά κέντρα λήψης αποφάσεων. Για παράδειγµα, είναι γνωστό ότι το αλβανικό λόµπυ κινείται δραστήρια στις ΗΠΑ, ενισχύει οικονοµικά πρόσωπα µε επιρροή και προσπαθεί να επηρεάσει την αµερικανική πολιτική στην κατεύθυνση της “Μεγάλης Αλβανίας”. Εδώ φυσικά σηµαντικό ρόλο διαδραµατίζει και η ηθική ποιότητα, ο αδιάβλητος, έντιµος και αδιάφθορος χαρακτήρας των αµερικανών πολιτικών και ο βαθµός αντίστασής τους στις απόπειρες δωροδοκίας. Είναι σήµερα σαφές ότι η αµερικανική πολιτική λαµβάνει αποφάσεις που συνεπάγονται κόστος µεγαλύτερο α# πό το όφελος. Εκ πρώτης όψεως, τουλάχιστον. Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ

Η Ρωσσική Άρκτος και ο Αµερικανικός Αετός του ∆. Πολίτη

ία χώρα µε την έκταση, τον πολιτισµό, την χιλιετή ιστορική διαδροµή και το αυτοκρατορικό παρελθόν της Ρωσσίας µόνον προσωρινά µπορεί να απουσιάσει από την παγκόσµια σκακιέρα, όπως αποκάλεσε ο Μπρεζίνσκυ το αέναο γεωπολιτικό γίγνεσθαι. Άλλωστε οι Ρώσσοι είναι δεινοί σκακιστές, και µόνον στο πρόσωπο του αµερικανοεβραίου Μπόµπυ Φίσερ βρήκαν κάποτε έναν άξιο αντίπαλο. Η ρωσσική πολιτική στράφηκε προς νότον την περίοδο της βασιλείας του Μεγάλου Πέτρου, ο οποίος συγκρούσθηκε µε τους Τούρκους την εποχή της ακµής τους. Η Μεγάλη Αικατερίνη, µεσούντος του 18ου αιώνος, συνέλαβε το µείζον γεωπολιτικό σχέδιο της αναβίωσης της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας µε επικεφαλής ρωσσική δυναστεία. Ήθελε δηλαδή να δηµιουργήσει µία δεύτερη, παραπληρωµατική ρωσσική αυτοκρατορία στην Ανατολική Μεσόγειο, µε πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη. Πολύτιµο προς τούτο εργαλείο ήσαν οι υπόδουλοι Έλληνες, µε τον διακαή πόθο τους να ελευθερωθούν από τον βαρβαρικό ζυγό, και να ανακτήσουν το απωλεσθέν βυζαντινό µεγαλείο. Μάλιστα η τσαρίνα είχε βαφτίσει τον εγγονό της Κωνσταντίνο και τον ενεφάνιζε στις ελληνικές αντιπροσωπείες µε ενδυµασία βυζαντινού πρίγκηπα. Γι’ αυτό και η ρωσσική προπαγάνδα περί του “ξανθού γένους”, που θα ερχόταν αρωγός και ελευθερωτής του χειµαζόµενου ελληνικού έθνους, βρήκε ευρεία απήχηση και δηµιούργησε ελπίδες σ' έναν λαό που δεν σκεπτόταν µε τον ρεαλισµό της διεθνούς διπλωµατίας αλλά µε τον συναισθηµατισµό της απελπισίας. Πράγµατι, το 1769 εµφανίστηκε στα µεσσηνιακά ύδατα ο ρωσσικός στόλος. Κύµα ενθουσιασµού κατέλαβε τους υπόδουλους Έλληνες, η Επανάσταση επεκράτησε στην νότια Ελλάδα, σχηµατίσθηκαν επαναστατικές κυβερνήσεις και επιτροπές. Αλλά ουδείς κατανόησε ότι ήταν απλώς µία κίνηΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

ση αντιπερισπασµού των Ρώσσων,διότι ο κύριος ρωσσικός στόχος ήταν η Κριµαία, και όχι ο Μοριάς ή η Ρούµελη. Σε βραχύ διάστηµα, οι Ρώσσοι εκκένωσαν την Ελλάδα, και άφησαν τον δύσµοιρο ελληνικό λαό αβοήθητο. Ο µεγάλος βεζύρης Καρά Μουσταφά εισέβαλε στην ανοχύρωτη Πελοπόννησο επικεφαλής 100.000 τουρκαλβανών. Η συνέχεια είναι γνωστή. Οι Ρώσσοι συνέχισαν να θεωρούν τον Ελληνισµό ως έρεισµα της επιρροής τους στον νότο και της πολιτικής τους στην Μεσόγειο. Το 1774 φρόντισαν να συµπεριλφθούν, στην Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή που συνήψαν µε τους Τούρκους, άρθρα µε τα οποία η Ρωσσία αποκτούσε δικαιώµατα εγγυητού των υποδούλων Ελλήνων. Το 1808 προσελήφθη στην ρωσσική διπλωµατική υπηρεσία ο κερκυραίος ευγενής Ιωάννης Καποδίστριας,που εξελίχθηκε σε υπουργό Εξωτερικών της Ρωσσίας. Το 1827 ο ρωσσικός στόλος, µαζί µε τον αγγλικό και τον γαλλικό, καταναυµάχησε τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο του Ιµπραήµ και διέσωσε την Ελληνική Επανάσταση, κατοχυρώνοντας την Ελληνική Ανεξαρτησία. Το 1830 η Ρωσσία συµπεριελήφθη στις Προστάτιδες ∆υνάµεις του ιδρυθέντος ελληνικού κράτους. Το 1854 η Ρωσσία χρησιµοποίησε την επιρροή της στην Ελλάδα, κατά τον Κριµαϊκό Πόλεµο, όταν προσπάθησε να διαλύσει την Οθωµανική Αυτοκρατορία, αντίθετα στην θέληση της Αγγλίας και της Γαλλίας. Αλλά, στην ουσία, η ρωσσική επιρροή στην Ελλάδα αποδείχθηκε ανίσχυρη µπροστά στην βρεταννική διπλωµατία και στον αγγλικό στόλο, που απέκλεισε τον Πειραιά. Απέτυχε, αλλά αντάµειψε τους ρωσσόφιλους πελοποννήσιους προκρίτους µε ρωσσικούς τίτλους ευγενείας. Αυτό ήταν ουσιαστικά το τέλος της ρωσσικής επιρροής στην Ελλάδα. Το 1897 το τηλεγράφηµα της βασίλισσας ΄Ολγας προς τον εξάδελφό της τσάρο της Ρωσσίας έσωσε την Ελλάδα από το εξευτελιστικό θέαµα του τούρκου αρχιστρατήγου να πίνει τον καφέ του, όπως είχε προαναγγείλει, στην Ακρόπολη. " ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 45

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ "

Η επόµενη φάση της ρωσσικής επιρροής στην Ελλάδα ήταν η κοµµουνιστική. Στην ουσία η Μόσχα ανέκτησε την χαµένη επιρροή της στην ελληνική πολιτική ζωή µέσω της Κοµµουνιστικής ∆ιεθνούς και της µαρξιστικής ιδεολογίας. Πρόσωπα εκπαιδευµένα σε ειδικές κοµµατικές σχολές στελεχών της Μόσχας,όπως η περίφηµη KUTV,απέκτησαν τον έλεγχο του Κοµµουνιστικού Κόµµατος Ελλάδος κατά τον Μεσοπόλεµο. Οι άνθρωποι αυτοί όχι µόνον ελάµβαναν απ' ευθείας εντολές από την Μόσχα, αλλά και συναισθηµατικά ήσαν αφοσιωµένοι στην “µεγάλη σοσιαλιστική πατρίδα”. Σε όλη την µετέπειτα περίοδο, µέχρι την διάλυση της Σοβιετικής Ενώσεως το 1990,η ρωσσική πολιτική είχε σταθερό εκπρόσωπο των γεωπολιτικών της αντιλήψεων στην Ελλάδα το ΚΚΕ. Μετά το 1990,η Ρωσσία απώλεσε την αυτοκρατορία της, το κύρος και την παγκόσµια επιρροή της. Η περίοδος Γέλτσιν ήταν περίοδος αποσύνθεσης και διάλυσης. Ο διάδοχος του Γέλτσιν, ο Πούτιν, προερχόµενος από τον µηχανισµό των σοβιετικών µυστικών υπηρεσιών, ανασυγκρότησε πολιτικά τον παραδοσιακό ρωσσικό συγκεντρωτισµό και αυταρχισµό, κατέστειλε τις ταπεινωτικές και µειωτικές για την ρωσσική εθνική κυριαρχία ξένες επεµβάσεις, εξόντωσε τους “ολιγάρχες”,που νέµονταν την ρωσσική οικονοµία, αντιµετώπισε δυναµικά και τελικώς εξουδετέρωσε τον γεωστρατηγικό κλοιό στον οποίον οι ΗΠΑ επεχείρησαν να εγκλωβίσουν την Ρωσσία, χρησιµοποίησε την αύξηση των τιµών του φυσικού αερίου για να δηµιουργήσει συνθήκες οικονοµικής ανάκαµψης, αλλά και να ελέγξει απείθαρχους γείτονες όπως η Ουκρανία, επέτυχε δηµογραφική αύξηση (πέρυσι για πρώτη φορά στην Ρωσσία σηµειώθηκε αύξηση των γεννήσεων) και επανέφερε δυναµικά την ρωσσική πολιτική στο παγκόσµιο προσκήνιο. Σήµερα, η Ρωσσία αισθάνεται έτοιµη να διαµφισβητήσει την αµερικανική πρωτοκαθεδρία. Έχει επιλέξει προς τούτο την κρίση στο Κοσσυφοπέδιο. Θα υποστηρίξει δυναµικά την σερβική πλευρά και θα επιχειρήσει να υποχρεώσει την αµερικανική πολιτική να εγκαταλείψει την υποστήριξη των Αλβανών, υπό την δαµόκλειο σπάθη µίας νέας βαλκανικής κρίσης. Ήδη µε αυτόν τον τρόπο έχει επιτύχει τον προσεταιρισµό της Σερβίας. Ταυτόχρονα, η Ρωσσία επιχειρεί να ανασυγκροτήσει την παλαιά ζώνη επιρροής της στην Ελλάδα. Η ελληνική κοινή γνώµη εµφορείται από σφοδρό αντι-αµερικανισµό. Παλαιοί 46 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

κοµµουνιστές, ρωσσόφιλοι ορθόδοξοι, νεο-εθνικιστές,κάθε πλευρά για τους δικούς της λόγους, αντιµάχεται την αµερικανική πολιτική. Πολλοί προσβλέπουν στην Ρωσσία για δικαίωση των ελληνικών εθνικών ζητηµάτων. Οι ενεργειακές συµφωνίες της κυβέρνησης Καραµανλή µε την κυβέρνηση Πούτιν και η παραγγελία αρµάτων µάχης αλλάζουν το γεωστρατηγικό τοπίο, και αυτό ανησυχεί βάσιµα τους Αµερικανούς. Αλλά και η δική τους στάση δεν διευκολύνει την ελληνοαµερικανική συνεργασία. Φυσικά, η ρωσσική πολιτική δεν προσεγγίζει την Ελλάδα από συναισθηµατισµό. Οι Ρώσσοι είναι σκληροί, έµπειροι και ψυχροί παίκτες. Στόχος τους είναι η παγκόσµια κυριαρχία, όχι η αρωγή προς την Ελλάδα χάριν κοινών ιστορικών, θρησκευτικών κλπ. δεσµών. Όσοι επενδύουν στην ρωσσική υποστήριξη θα απογοητευθούν, όταν διαπιστώσουν ότι για αντικειµενικούς λόγους η Ρωσσία ενδιαφέρεται περισσότερο για µία συµµαχία µε την Τουρκία, κι ότι τα ελληνικά εθνικά δίκαια δεν πρόκειται να αποτρέψουν µία ρωσσοτουρκική προσέγγιση. Εξ άλλου, η Ρωσσία ως υπερδύναµη δεν προωθεί, έστω και προσχηµατικά, τα ανθρώπινα δικαιώµατα και τους δηµοκρατικούς θεσµούς. Μία επιστροφή της Ρωσσίας σε θέση παγκόσµιου κυρίαρχου δεν θα ευνοεί την συνέχιση του ευρωπαϊκού πολιτικού πολιτισµού, στο κλίµα που γνωρίζουµε µέχρι σήµερα. Η ελληνική κοινή γνώµη και η ελληνική άρχουσα τάξη θα πρέπει να κινηθούν µε προσοχή, διασφαλίζοντας τα ελληνικά εθνικά συµφέροντα µε δυναµικό και αδιαπραγµάτευτο τρόπο, εντός των δυτικών θεσµών, ασκώντας πιέσεις, χρησιµοποιώντας όλα τα διπλωµατικά πλεονεκτήµατα που διαθέτει η ελληνική πλευρά και κινητοποιώντας την πανίσχυρη οµογένεια στις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία(που ήδη φαίνεται ότι ενεργοποιείται).Και όχι αποχωρώντας από τους δυτικούς µηχανισµούς αποφάσεων, κάτι που θα χαροποιούσε ασφαλώς τις αντίπαλες προς τον Ελληνισµό δυνάµεις. Η ελληνορωσσική συνεργασία ασφαλώς θα είναι χρήσιµη για την προώθηση των ελληνικών εθνικών δικαίων, στα πλαίσια όµως µίας ευρύτερης συνεργασίας της Ρωσσίας µε την ∆ύση και όχι σε ένα κλίµα διεθνούς αντιπαραθέσεως, που θα καθιστούσε την Ελλάδα µέρος του προβλήµατος. Και, φυσικά, χωρίς περιττούς ενθουσιασµούς και ψευδαισθήσεις. # Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ

Από το Κοσσυφοπέδιο στην Τσαµουριά του Μ. Αµάραντου

ξηρή και βραχώδης κόγχη της Αλβανίας τροφοδοτεί, εδώ και χιλιετίες, την Βαλκανική Χερσόννησο µε κύµατα µεταναστών. Στην Ελλάδα, δύο µεγάλες µεταναστεύσεις αλβανικών φύλων, τον 14ο και τον 17ο αιώνα,ανανέωσαν τον ελληνικό πληθυσµό δηµογραφικά. Ο ιστορικός της Φραγκοκρατίας Μύλλερ, θέλοντας να εξηγήσει γιατί το 1204 οι ελληνικοί πληθυσµοί δεν προέβαλαν σθεναρή αντίσταση στην εισβολή των Σταυροφόρων,ενώ δυόµιση αιώνες αργότερα υπήρξε λυσσαλέα εθνική αντίσταση κατά των Τούρκων,καταλήγει στο συµπέρασµα ότι οι εξελληνισµένοι αλβανικοί πληθυσµοί της νότιας Ελλάδας υπήρξαν η µάχιµη πρωτοπορία του Ελληνισµού. Οµοίως και το 1821 οι Αρβανίτες (δηλαδή οι ενσωµατωµένοι στο ελληνικό έθνος Αλβανοί) έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο στον Πόλεµο της Ανεξαρτησίας. Σε όλη την Βαλκανική και την Ανατολική Μεσόγειο Αλβανοί έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο,αφοµοιούµενοι µε τεράστια ευκολία σε άλλα έθνη. Ο Αλή-πασάς δηµιούργησε ένα πραγµατικό κράτος εν κράτει στα δυτικά Βαλκάνια,συνεργαζόµενος στενά µε το ελληνικό στοιχείο. Ο Μωχάµετ ΄Αλυ, ο ιδρυτής της νεώτερης Αιγύπτου, ήταν Αλβανός από την Καβάλα. Είναι αυτός που προσκάλεσε ΄Ελληνες στην Αίγυπτο, προκειµένου να τους αναθέσει την συγκρότηση της αιγυπτιακής οικονοµίας. Σ’αυτόν οφείλει ο Ελληνισµός το έπος των Αιγυπτιωτών. Ακόµη και ο Μουσταφά Κεµάλ, ο ιδρυτής του νεώτερου τουρκικού κράτους, φαίνεται ότι είχε αλβανική καταγωγή. Αυτά όλα συνέβαιναν πολύ πρίν την δηµιουργία αλβανικού κράτους από τις Μεγάλες ∆υνάµεις,στο τέλος των Βαλκανικών Πολέµων,όταν η Ιταλία επέβαλε την ίδρυση της Αλβανίας,στην οποία συµπεριελήφθη και τµήµα της ελληνικής Ηπείρου. Η Ιταλία αποσκοπούσε στην δηµιουργία εΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

λεγχόµενου προτεκτοράτου,προγεφυρώµατος στην Βαλκανική, χρήσιµου γιά τις επεκτατικές γεωπολιτικές επιδιώξεις της. Μέχρι τότε, η έννοια “Αλβανία” ήταν κυρίως γεωγραφικός προσδιορισµός, οι δε Αλβανικοί πληθυσµοί ήσαν φύλα µε τοπικιστική και θρησκευτική συνείδηση, χωρίς ενιαία εθνική ταυτότητα, αντιθέτως προς τα µεγάλα και ιστορικά έθνη της Βαλκανικής (΄Ελληνες, Σέρβοι,Βούλγαροι, Ρουµάνοι). Με την ίδρυση, όµως, του αλβανικού βασιλείου,δηµιουργήθηκε κοινό σηµείο αναφοράς γιά τους αλβανικούς πληθυσµούς, και διαµορφώθηκε κάποια ενιαία πολιτική ταυτότητα και πολιτική συνείδηση. Παρά τις µεγάλες διαφορές στο εσωτερικό της αλβανικής κοινωνίας (µουσουλµάνοι-χριστιανοί, βόρειοι-νότιοι, γκέκηδες-τόσκηδες) και παρά το γεγονός ότι στον νότο οι ε λληνικοί πληθυσµοί διατήρησαν ακέραια την ελληνική γλώσσα, συνείδηση και πολιτισµό, ο δικτάτωρ Εµβέρ Χότζα κατώρθωσε να οργανώσει ισχυρούς κρατικούς µηχανισµούς και να εντάξει σ΄αυτούς αποτελεσµατικά τα άναρχα και χωρίς κρατική παράδοση αλβανικά φύλα. Μετά την πτώση του κοµµουνισµού, τα σύνορα που συγκρατούσαν τον αλβανικό δυναµισµό περιορισµένο κατέρρευσαν. Σηµαντικό µέρος του αλβανικού πληθυσµού κατέφυγε (κατά το πλείστον παρανόµως) στην Ελλάδα,σε αναζήτηση καλύτερης τύχης. Από το 1990 µέχρι σήµερα,εκατοντάδες χιλιάδες Αλβανοί έχουν εγκατασταθεί στην Ελλάδα, έχουν δηµιουργήσει εδώ οικογένειες,έχουν δικιές τους επιχειρήσεις, τα παιδιά τους φοιτούν σε ελληνικά σχολεία και τα περισσότερα µιλούν τα αλβανικά ως δεύτερη γλώσσα. Υφίστανται,εποµένως, ήδη όλες οι προϋποθέσεις γιά την πλήρη αφοµοίωση των Αλβανών στην ελληνική κοινωνία,όπως" ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 47

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ " τον 14ο και τον 17ο αιώνα. Αλλά υπάρχει,αυτήν την φορά, ένας παράγων που δεν υπήρχε τις προηγούµενες: η ύπαρξη αλβανικού εθνικισµού.∆εν πρόκειται περί Μεγαλοϊδεατισµού, διότι η Μεγάλη Ιδέα είναι το όραµα αναβίωσης της πολυεθνικής Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, αλλά περί εθνικισµού, διότι αφορά την επιθυµία συνένωσης πραγµατικών ή φανταστικών αλβανικών µειονοτήτων µε απόσπαση εδαφών από γειτονικές χώρες. Πίσω από τον αλβανικό εθνικισµό κρύβεται η νεανικότητα και η δηµογραφική ζωτικότητα του αλβανικού στοιχείου. Τις τελευταίες δεκαετίες, µικρές και ασήµαντες αλβανικές µειονοτικές οµάδες, που ζούσαν στην πολυεθνική Γιουγκοσλαυία, εκτινάχθηκαν δηµογραφικά (στην περιοχή του Τετόβου, ο δείκτης γεννητικότητας των Αλβανών βρίσκεται στο ασύλληπτο γιά τα ευρωπαϊκά δεδοµένα ποσοστό του 7%!). Με την διάλυση της Γιουγκοσλαυίας και την ρευστοποίηση του status quo, αναπτύχθηκε η έντονη επιθυµία γιά διεκδίκηση πολιτικής κυριαρχίας σε περιοχές που πλειοψηφεί το αλβανικό στοιχείο. Φυσικά,αυτά τα θολά αισθή-

µατα δεν θα µπορούσαν να αποκτήσουν πραγµατική υπόσταση,αν πίσω τους δεν υποκρύπτονταν ισχυρά ξένα κέντρα χρηµατοδότησης, εξοπλισµού, διπλωµατικής υποστήριξης και πολιτικής καθοδήγησης. ΄Ετσι συγκροτήθηκε το ένοπλο αλβανικό αντάρτικο, που λειτούργησε ως στρατιωτικός βραχίονας της επιχείρησης γιά την απόσπαση του Κοσσυφοπεδίου από την Σερβία, απειλεί τα Σκόπια και εσχάτως εκτοξεύει φραστικά πυρά περί “τσαµουριάς”, δηλαδή της ελληνικής Ηπείρου. Η διαφορά είναι ότι στην ΄Ηπειρο δεν υπάρχουν αυτόχθονες αλβανικοί πληθυσµοί, όπως στο Κοσσυφοπέδιο και στο Τέτοβο. Ο αλβανικός εθνικισµός ενδέχεται,εποµένως,να χρησιµοποιήσει τις οµάδες µεταναστών,καθώς και να ανασύρει από το χρονοντούλαπο της ιστορίας ανυπόστατες διεκδικήσεις από το παρελθόν. Σε κάθε περίπτωση,η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να προσέξει ιδιαίτερα τις κινήσεις του αλβανικού εθνικισµού,που αποτελεί µηχανισµό µε ένοπλη διάσταση. Και να αποµονώσει τα ύποπτα, εξτρεµιστικά στοιχεία ανάµεσα στους µετανάστες, η πλειοψηφία των οποίων ασφαλώς επιδιώκει µία φιλήσυ# χη διαβίωση στην Ελλάδα.

Η Νέα Πολιτική διατίθεται κεντρικά στις Εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ, Εµµ. Μπενάκη & Νικηταρά 2 (Κέντρο Αθηνών).

Επίσης διατίθεται στα κεντρικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας και στα Κέντρα Τύπου σε όλους τους νοµούς της χώρας. Για οποιοδήποτε πρόβληµα ή δυσκολία στην ανεύρεση του περιοδικού επικοινωνήστε µε το τηλ. 210-6812723 48 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ

Οι δρόµοι του φυσικού αερίου Tου Φάνη Μαλκίδη

Το ιστορικό πλαίσιο Μπορεί στο παρελθόν τα Βαλκάνια να είχαν µεγάλη σηµασία για την Ρωσσία ή/και την ΕΣΣ∆, όµως ποτέ αυτή η σηµασία δεν είχε το ειδικό βάρος, τη µεγάλη γεωστρατηγική αξία όσο σήµερα. Η παρουσία της Ρωσσίας στα Βαλκάνια ξεκινά µε τον συµβολισµό, παρά την ουσία που εµπεριέχουν τα «Ορλωφικά», συνεχίζεται µε την κρίσιµη Συνθήκη του Κιουτσούκ-Καϊναρτζή, η οποία ανέδειξε τις οικονοµικές παραµέτρους αυτής της παρουσίας και κορυφώνεται µε τις παρεµβάσεις της ΕΣΣ∆ το δεύτερο ήµισυ του 20ου αιώνα, σε µία σειρά από κράτη της βαλκανικής περιοχής (Αλβανία, Γιουγκοσλαβία, Ρουµανία, Βουλγαρία). Μάλιστα, αυτές οι παρεµβάσεις απέκτησαν ιδιαίτερη σηµασία και αξία, αφού η περιοχή αποτέλεσε τον κύριο βραχίονα της ψυχροπολεµικής πολιτικής της ΕΣΣ∆, σε σχέση πολλές φορές, και µε την Ελλάδα.

Μετά την διάλυση της ΕΣΣ∆ Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η σκληρή περίοδος µετάβασης που ακολούθησε, η άνευ προηγουµένου λεηλασία του εθνικού πλούτου και η πολιτική του προέδρου της Ρωσσίας Μπορίς Γιέλτσιν, δεν άφησε και πολλά περιθώρια για να υπάρξει ρωσσική παρουσία στα Βαλκάνια και αλλού. Η ανάληψη της εξουσίας από τον Πούτιν, το 2000, µετά από µία µεγάλη οικονοµική κρίση, σηΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

µατοδότησε µία νέα περίοδο για την ρωσσική εσωτερική (διώξεις των «Νεορώσων») και την εξωτερική πολιτική, η οποία είχε πρόσφατη την εµπειρία του Κοσσυφοπεδίου, όπου η αναιµική παρουσία και παρέµβασή της είχε στοιχίσει στο εσωτερικό και στο εξωτερικό πεδίο (π.χ. Σερβία). Η συνέχεια ήταν ακόµη πιο ενδιαφέρουσα, αφού η Ρωσία είχε πλέον και την δύναµη του πετρελαίου και του φυσικού αερίου και µπορούσε να συνδιαλέγεται µε τους δικούς της όρους, τόσο µε χώρες της περιοχής που ήθελαν να στραφούν αλλού (π.χ. Γεωργία, Ουκρανία), όσο και του ευρύτερου γεωπολιτικού της περίγυρου (Βαλκάνια).

Η ενέργεια Πολλοί δυτικοί σήµερα λένε ότι το ρωσσικό υπουργείο Εξωτερικών έχει υποκατασταθεί από την Gaz-Prom και την Lukoil. Πράγµατι, η ενέργεια έπαιξε τον πιο καθοριστικό, τον πρωταγωνιστικό ρόλο για να επανασυνδεθεί η Ρωσσία µε την βαλκανική περιοχή, των κοινών πολιτισµικών αναφορών (Σερβία, Βουλγαρία) και των ειδικών σχέσεων (Ελλάδα), που παλιές αιτίες (Ψυχρός Πόλεµος) και νέες συνθήκες (ευρωατλαντική προοπτική των βαλκανικών χωρών) είχαν διακόψει ή έτειναν να διακόψουν. Στην Ρουµανία, η Gaz-Prom εξασφάλισε το µονοπώλιο στην αγορά αερίου της χώρας και έγινε ο µοναδικός προµηθευτής της κρατικής εταιρείας Rom-Gaz. Στην Βουλγαρία, η πρόσφατη επίσκεψη του Πούτιν, 130 χρόνια από την απελευθέρωση της Βουλγαρίας από " ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 49

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ "τους Οθωµανούς από στρατιωτική δύναµη της οποίας ηγείτο ο Τσάρος της Ρωσσίας Αλέξανδρος Β’, σηµατοδοτούν το ιδιαίτερο ρωσικό ενδιαφέρον να προωθήσει µέσω της κρατικής εταιρείας Γκάζπροµ τεράστιας αξίας ενεργειακά έργα. Είτε πρόκειται για τον αγωγό πετρελαίου Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης, ο οποίος όταν ολοκληρωθεί θα µπορεί να µεταφέρει 35 εκατοµµύρια τόνους πετρελαίου τον χρόνο, που στο µέλλον µπορεί να αυξηθεί στα 50 εκατοµµύρια, είτε για τον αγωγό φυσικού αερίου Σάουθ Στρήµ, ώστε η Ρωσσία να καταλάβει τον κεντρικό ρόλο στην διάθεση ενέργειας στα Βαλκάνια και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ο αγωγός φυσικού αερίου Σάουθ Στρήµ και ο αγωγός πετρελαίου Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, ικανοποιούν πλήρως τα µακροπρόθεσµα εθνικά συµφέροντα της Ρωσσίας τονίζει ο Πούτιν. Στην Σερβία, η κρατική εταιρεία της χώρας, η NIS, εξαγοράζεται από την Γκάζπροµ µε 400 εκατοµµύρια ευρώ, παρά τις αντιδράσεις της σερβικής αντιπολίτευσης ότι η πώληση γίνεται για να εξασφαλιστεί η ρωσσική υποστήριξη µε την ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου, µία άλλη ενδιαφέρουσα παράµετρος της ρωσσικής παρουσίας. Έχει βεβαίως αξία να σηµειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αντέδρασε στην είδηση της εξαγοράς της NIS από την Γκάζπροµ, αφού τόνισε ότι η πώληση θα πρέπει να γίνει µε «αντικειµενικά και οικονοµικά» κριτήρια», γνωρίζοντας ότι τα Ελληνικά Πετρέλαια, µε παρουσία στην Σερβία, µε την ΕΚΟ - Yu και το Μαυροβούνιο µε την Yugo-KOTOR σε συνεργασία µε την Αυστριακή OMV, ήταν οι αντίπαλοι του ρωσσικού κολοσσού. Η Ρωσσία αποκτά τον έλεγχο της ενεργειακής αγοράς της Σερβίας, προσφέροντας την κατασκευή ενός αγωγού – παρακλάδι του Σάουθ Στρήµ, το οποίο αρχικά περιοριζόταν στην κατασκευή αγωγού που θα ξεκινούσε από την Βουλγαρία, θα διέσχιζε την βόρειο Ελλάδα και θα κατέληγε –µέσω της Αδριατικής– στην Ιταλία. Τώρα, στα πλαίσια της εξαγοράς της NIS, η Ρωσσία υπόσχεται την κατασκευή και άλλου αγωγού, που θα διασχίζει την Σερβία και θα καταλήγει στην Αυστρία και την βόρειο Ιταλία, ενώ οι όροι της συµφωνίας προβλέπουν επίσης εγκατάσταση αποθήκευσης φυσικού αερίου. Η ενεργειακή παρουσία της Ρωσσίας στα Βαλκάνια υπονο50 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

µεύει τις προσπάθειες της Ευρώπης να περιορίσει την ενεργειακή της εξάρτηση από την Ρωσσία, αφού ακυρώνεται στην ουσία η κατασκευή του αγωγού Ναµπούκο, που θα µετέφερε φυσικό αέριο από την Κασπία στην Ευρώπη µέσω Τουρκίας, αποφεύγοντας τα ρωσσικά εδάφη. Συµπερασµατικά, η Ρωσσία έχει ήδη υλοποιήσει και προτίθεται να δηµιουργήσει, εκεί που δεν υπάρχει µέχρι σήµερα, ένα «ενεργειακό πλέγµα» που θα περιλαµβάνει την Αθήνα, τα Σκόπια, τη Σόφια, το Βουκουρέστι και τα Τίρανα, µετά την ολοκλήρωση του αγωγού που θα παροχετεύει επίσης ρωσσικό αέριο στην Αλβανία. Σε ό,τι έχει σχέση µε την ειδική περίπτωση της Τουρκίας, η σηµερινή επιλογή της Άγκυρας να συνταχθεί ενεργειακά µε την ∆ύση, δεν την αποσυνδέει ενεργειακά και οικονοµικά µε την Ρωσσία, αφού η κατασκευή του αγωγού Μπλου Στρήµ, που θα µεταφέρει φυσικό αέριο προς την Τουρκία, υλοποιείται και οι διµερείς σχέσεις αυξάνονται και στους υπόλοιπους τοµείς, µε γεωµετρική πρόοδο.

Οι πολιτικές διαστάσεις Στο πολιτικό – στρατιωτικό επίπεδο, η ρωσσική παρουσία στα Βαλκάνια, άρχισε να κορυφώνεται µε την αντίθεσή της στον βοµβαρδισµό της Σερβίας το 1999. Ενδεικτική της αντίθεσης, αφού οι δυτικοί της σύµµαχοι δεν είχαν φροντίσει να την ειδοποιήσουν, υπήρξε η εντολή, εν πτήσει, του τότε πρωθυπουργού Γεβγκένι Πριµακόφ, να επιστρέψει πίσω το αεροπλάνο που τον µετέφερε για επίσηµη επίσκεψη στην Ουάσινγκτων και η προσπάθεια Ρώσσων στρατιωτών να σπεύσουν να προλάβουν τους νατοϊκούς, καταλαµβάνοντας το αεροδρόµιο της Πρίστινα. Στην περίοδο που ακολούθησε, η Ρωσσία φρόντιζε να εκφράζει τις αντιρρήσεις της για τις διαφαινόµενες λύσεις ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου, τόσο εντός του ΟΗΕ όσο και εκτός. Χαρακτηριστικά, ο τότε πρεσβευτής της Ρωσσίας στον ΟΗΕ, Σεργκέι Λαβρώφ, είχε προειδοποιήσει πως το ∆ιεθνές Ποινικό ∆ικαστήριο της Χάγης καθώς και η Εισαγγελέας Ντελ Πόντε, διακατέχονταν από αντισερβική µεροληψία. Λίγο αργότερα, τον Μάρτιο του ίδιου έτους, η Ρωσσία κατηγόρησε ανοιχτά το ΝΑΤΟ για την κατάσταση στο Κοσσυφοπέδιο και την FYROM. Μετά την 11/9, τα Βαλκάνια πέρασαν εµφανώς σε δεύΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ τερη µοίρα στις προτεραιότητες της ρωσσικής εξωτερικής πολιτικής, αφού ο Πούτιν αφ’ ενός κατανόησε ότι οι περισσότερες χώρες των Βαλκανίων ρέπουν προς τους δυτικούς οργανισµούς (ΝΑΤΟ, Ε.Ε.) και αφ’ ετέρου κατανόησε ότι, στην παρούσα φάση, ο µόνος προνοµιακός για αυτήν χώρος είναι ο οικονοµικός-ενεργειακός. Έτσι, οι δυνατότητες που της προσφέρουν τα ενεργειακά αποθέµατα και µέσω µιας πολιτικής επενδύσεων που ακολουθούν οι εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου στα Βαλκάνια, θα µπορούσε να αναπληρώσει τις όποιες απώλειες. Έτσι, η συνεχής ρωσσική αναβάθµιση στα Βαλκάνια, λόγω ακριβώς της ενεργειακής της υπεροχής, ώθησε τον Πούτιν να προβεί στη δήλωση πως «η Ρωσσία δεν µπορεί να παραµείνει απλός παρατηρητής όσων συµβαίνουν εκεί (στο Κοσσυφοπέδιο)». Οι δηλώσεις, αλλά και οι πράξεις, αποτελούν ισχυρή ένδειξη της πρόθεσης της Ρωσσίας να έχει κεντρική θέση στην περιοχή, ενώ η συνεχής επίκληση των αρχών του ΟΗΕ, των ψηφισµάτων του Συµβουλίου Ασφαλείας και η (αιωρούµενη) πιθανότητα άσκησης βέτο, κινούνται στην παραπάνω λογική. Σε περίπτωση, βεβαίως, ανεξαρτητοποίησης του Κοσσυφοπεδίου εκτός διαδικασίας του ΟΗΕ, η Ρωσσία θα κινηθεί σε πιο συγκεκριµένους όρους πολιτικής δραστηριότητας.

Αντί επιλόγου Η εταιρεία φυσικού αερίου Gaz-Prom ελέγχει ήδη πάνω από το 20% των ευρωπαϊκών εισαγωγών. Μία σηµαντική παράµετρος που αξίζει να σηµειωθεί και να συνΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

δυαστεί µε το γεγονός ότι ο επόµενος πρόεδρος της Ρωσσίας, ο Ντµίτρι Μεντβέντεφ, είναι ήδη πρόεδρος της εταιρείας. Η Gaz-Prom είναι η µεγαλύτερη στον κόσµο εταιρεία φυσικού αερίου· όταν εξετάστηκε το ενδεχόµενο εισόδου της στο χρηµατιστήριο της Νέας Υόρκης, η ιδέα απορρίφθηκε, διότι η καταµέτρηση των περιουσιακών της στοιχείων την έκανε να έχει τόση αξία, όση όλες οι άλλες εισηγµένες εταιρείες µαζί, καθώς έχει στην ιδιοκτησία της όλα τα ρωσσικά αποθέµατα φυσικού αερίου. Στο ίδιο επίπεδο κινείται και η Lukoil, ο πετρελαϊκός γίγαντας και δεύτερη µεγαλύτερη εταιρεία της Ρωσσίας, µετά την Gaz-Prom. Η άνοδος της Ρωσσίας και η επιστροφή της στο διεθνές στερέωµα, και ειδικώτερα στα Βαλκάνια, συνδυάστηκε µε την ενεργειακή υπεροχή που προσφέρουν οι ανωτέρω εταιρείες. Στο πολιτικό επίπεδο, το Κοσσυφοπέδιο γκρέµισε την πολιτική Γέλτσιν περί ισότιµης, εταιρικής σχέσης µε την ∆ύση και στάθηκε ένας από τους λόγους ανάδειξης ενός νέου προσώπου, µε εντολή την αναγέννηση της Ρωσσίας ως ανεξάρτητης, παγκόσµιας δύναµης. Τα Βαλκάνια, το Κοσσυφοπέδιο, είναι η µικρογραφία αυτής της πολιτικής επιλογής. Πιο συγκεκριµένα και πρακτικά. Το 2008 δεν είναι 1999, η σηµερινή Ρωσσία εγγυάται (στη Σερβία) ότι το Κοσσυφοπέδιο δεν πρόκειται να γίνει µέλος του ΟΗΕ και ότι το Βελιγράδι θα ασκεί ντε φάκτο κυριαρχία στους σερβικούς πληθυσµούς του νέου κρατιδίου, όπως και της Βοσνίας. Η αναµονή για τις εξελίξεις στην περιοχή, εκτός από δυτικά χρώµατα έχει πλέον και ρωσσικές αποχρώσεις, διυ! λισµένες και µη… ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 51

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ

Ένα νέο Σύµφωνο της Βαρσοβίας; του Γιάννη Σακιώτη

ντιµέτωποι µε µια νέα πραγµατικότητα, η οποία από εδώ και πέρα θα γίνεται ολοένα χειρότερη, οι δηµοκράτες πολίτες, που πιστεύουν στη διεθνή νοµιµότητα που πηγάζει από τον Καταστατικό Χάρτη του ΟΗΕ και το µοντέλο διεθνών σχέσεων που βασίζεται στην συνεργασία και την ειρηνική επίλυση των διαφορών, καλό είναι να γνωρίζουν και να θυµούνται ορισµένες παραµέτρους της σύνθετης κατάστασης που έχει διαµορφωθεί και να είναι έτοιµοι ψυχικά για αλυσσιδωτές ανατροπές, αναστατώσεις, ακόµη και για συγκρούσεις µε χρήση στρατιωτικής βίας από διάφορους πιθανούς εµπλεκόµενους στο ΑΜΕΣΟ µέλλον. Ας δούµε τα βασικά δεδοµένα της συγκυρίας. Οι Αµερικανοί προφανώς δεν φταίνε για την ιστορία των Βαλκανίων. Φταίνε όµως, σε εξοργιστικό βαθµό, για τις παρτίδες-σκάκι που παίζουν µε τους Ευρωπαίους και τους Ρώσσους, δαπάναις των κατοίκων των Βαλκανίων. Κινώντας άλογα και αξιωµατικούς προς την κατεύθυνση του αντιπάλου, δεν διστάζουν να θυσιάσουν τα στρατιωτάκια της buffer zone, που δεν είναι άλλα από τα σταθερά µέχρι προ εβδοµάδας κράτη της Βαλκανικής. Οι επιδιώξεις των ΗΠΑ στην περιοχή δεν έχουν γίνει κατανοητές. Αφ’ ενός διότι η ρεπουµπλικανική κυβέρνηση του Τζ. Μπους ΙΙ πλησιάζει στο τέλος της και

52 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

θα πρέπει να θεωρείται απίθανο στην κατάσταση βαθύτατου διχασµού που έχουν βάλει την χώρα τους να υλοποιούν κάποιο συγκροτηµένο σχέδιο, του οποίου την σκυτάλη θα λάβει στην συνέχεια η επόµενη, πιθανώς δηµοκρατική κυβέρνηση. Αφ’ ετέρου επειδή καµµία λογική ανάλυση δεν µπορεί να εξηγήσει την εµµονή των ΗΠΑ να ενισχύσουν την γρήγορη µάλιστα οικοδόµηση µιας µεγάλης Αλβανίας, όταν ΟΛΕΣ οι βαλκανικές χώρες είτε αποτελούν πιστούς συµµάχους των ΗΠΑ είτε είχαν στρέψει το βλέµµα προς την Ουάσιγκτων, όπως συνέβαινε µέχρι πριν λίγες ηµέρες και µε τους Σέρβους. Εποµένως, η διαδικασία εδαφικής διάλυσης των βαλκανικών κρατών, η οποία πλέον είναι πιθανότατη έκβαση, είναι προφανές ότι επιδιώκεται ως έµπρακτη εισαγωγή του ΝΕΟΥ ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑΤΟΣ ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ Ε∆ΑΦΙΚΩΝ ΖΩΝΩΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ που επιθυµούν τα γεράκια των Ρεπουµπλικάνων στην οντολογία του έθνους - κράτους, µε εφαρµογές σε όλα τα µήκη και πλάτη της γης, αρχής γενόµενης από την Ευρώπη [βλ. http://sakiotis.blogspot.com/ 2008/ 02/blog-post_19.html]. Ένα νέο παράδειγµα που, εφ’ όσον υπερισχύσει, θα ανατρέψει πλήρως την σηµερινή κατάσταση της διεθνούς νοµιµότητας, θα κατεδαφίσει τον ΟΗΕ για να φτιάξει έναν ή δύο νέους διεθνείς οργανισµούς Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ

στην θέση του, µε όσα δεινά θα συνεπάγεται µια τέτοια εξέλιξη. Οι Ρώσσοι δεν είναι σωτήρες και η υποστήριξη που παρέχουν σήµερα στους Σέρβους και αύριο σε κάθε ενδιαφερόµενο ∆ΕΝ Ε∆ΡΑΖΕΤΑΙ σε ΗΘΙΚΗ βάση ούτε συντελείται ως αντίπραξη στις ΗΠΑ, µε στόχο την αποτελεσµατικώτερη στήριξη των στενών της συµφερόντων στον Καύκασο, όπως παραπλανητικά συνέδεσε ο Πούτιν τα ζητήµατα κράτη στην Γεωργία, αποτροπή δηµιουργίας κράτους στην Τσετσενία κοκ. Βασίζεται µόνο στα σκληρά και πολύ καλά µελετηµένα στρατηγικά τους συµφέροντα. Ήρθαν στα Βαλκάνια και την Αδριατική για να µείνουν. Με στόχο να κερδίσουν όσους πόντους χάσουν στην περιοχή οι Αµερικανοί µε την αλλόκοτη πολιτική τους, εγκαθιδρύοντας ένα ΝΕΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΤΗΣ ΒΑΡΣΟΒΙΑΣ -πιθανώς το Σύµφωνο του Βελιγραδίου-, µικρότερο από το προηγούµενο, πλην υπαρκτό από ό,τι δείχνουν τα πράγµατα. Με µεγαλύτερη διαπραγµατευτική ισχύ, θα επιχειρήσουν στην συνέχεια να χτίσουν µια νέα Γιάλτα, χρειάζονται όµως ακόµη χρόνο και -κυρίως- εξελίξεις. Οι εξελίξεις στα Βαλκάνια είναι πλέον αναµενόµενες από τους πάντες. Το επόµενο διάστηµα, εθνικές ψυχώσεις αιώνων, ιδιοτελείς πλην λανθασµένες αναγνώσεις της ιστορίας και κυρίως η αυτο-καλλιέργεια µεγάλων προσδοκιών, θα αναστήσουν τους αλυτρωτισµούς και µεγαλοϊδεατισµούς των Βαλκανίων. Αψιµαχίες, θερµά επεισόδια, µικροί πόλεµοι, ακόµη και γενική ανάφλεξη και υστερία, όχι µόνο δεν ανήκουν στη σφαίρα της πολιτικής –η γεωπολιτικής φαντασίας– αλλά ευνοούνται από την εξέλιξη του Κοσσόβου, που πλέον αποτελεί ΕΜΠΡΑΚΤΟ παράδειγµα. Καµµία ασφαλής πρόβλεψη δεν µπορεί να γίνει για τον χρόνο και τα Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

ζεύγη, τρίο, κουαρτέτα ή κουιντέτα των συγκρούσεων αυτών, µιας και κάθε βαλκανικό έθνος κάπου έχει καλά φυλαγµένο τον δικό του µεγαλοϊδεατικό χάρτη. Εάν βάλουµε στο λογαριασµό τη νοµή και κατανοµή σηµαντικών ενεργειακών πόρων (πετρέλαια στον ελλαδικό χώρο, προωθούµενα πυρηνικά εργοστάσια σχεδόν παντού στα Βαλκάνια), τότε µόλις άρχισε µια περίοδος µεγάλης αβεβαιότητας και αποσταθεροποίησης σε µια ζώνη όπου ακόµη και η συµµετοχή ενός κράτους στην Ε.Ε. ή το ΝΑΤΟ δεν θα λειτουργεί πλέον αποτρεπτικά για τους διάφορους επίδοξους “απελευθερωτικούς” στρατούς. Σε όλα αυτά, η Ελλάδα µπορεί να εµπλακεί άµεσα ή έµµεσα, καθώς οι αντικειµενικές συνθήκες επιτρέπουν πολλά σενάρια εµπλοκής. Ας θυµόµαστε πάντως ότι, διαθέτουµε συµµαχίες και συµµετέχουµε σε συνεταιρισµούς µε ακλόνητα δικαιώµατα. Ας θυµηθούµε την Συµφωνία του Ελσίνκι. Και τότε πολλοί Ευρωπαίοι συν-εταίροι µας δεν την ήθελαν. Την διεκδίκησε, όµως, η τότε πολιτική ηγεσία και έγινε αποδεκτή, ασχέτως εάν στην συνέχεια η κυβέρνηση Καραµανλή την έβαλε στο ψυγείο. Επίσης, ας µην ξεχνάµε, ότι στην περίπτωση που κάποτε δεχθούµε επίθεση από χώρα που δεν ανήκει στο ΝΑΤΟ, οι συν-εταίροι µας στην εν λόγω συµµαχία έχουν καταστατική υποχρέωση να πολεµήσουν από κοινού µαζί µας ενάντια στον πιθανό ή απίθανο εισβολέα. Οι εποχές απαιτούν ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ και ΥΠΟΜΟΝΗ από όλους. Χωρίς αυτό να σηµαίνει ότι θα πρέπει να είµαστε έτοιµοι να παραχωρήσουµε αυτονόητα κυριαρχικά δικαιώµατα σε οποιονδήποτε. Και ας µην λησµονούµε µια βασική αρχή: στην αναµπουµπούλα µπορεί να χαίρεται ο λύκος, αλλά ο ψυχραιµότερος στο τέλος κερδίζει. ! ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 53

Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Τ Ο Κ ΟΥΤΙ Τ ΗΣ Π ΑΝ∆ΩΡΑΣ

Στόχος τα Βαλκάνια ∆ηµοσιεύουµε την επιστολή του Μίκη Θεοδωράκη προς τον Λάκη Λαζόπουλο, που τα περισσότερα ΜΜΕ επιµελώς εσιώπησαν

νεξάρτητα από τα αποτελέσµατα των αµερικανικών εκλογών, δηλαδή ανεξάρτητα από το ποιος θα είναι ο µελλοντικός πρόεδρος, η κολοσσιαία πολεµική µηχανή έχει ήδη µπει µπροστά, µε στόχο την εξόντωση όλων όσων θεωρεί εχθρούς της. Ακόµα κι αυτών –όπως η Ελλάδα– που δεν υπακούνε τυφλά τις εντολές της. Ιράν, Κορέα, αραβικός κόσµος (µη υποτελής) και φυσικά άµεσα η Ρωσσία και στο βάθος η Κίνα. Μετά θα ‘ρθει η σειρά των “άτακτων” της Νότιας Αµερικής. Ένας νέος θανάσιµος κίνδυνος, πολυπρόσωπος, πολυπλόκαµος σαν χταπόδι, κάνει αργά, αλλά σταθερά, την εµφάνισή του στο προσκήνιο της παγκόσµιας ιστορίας. Σηµερινός στόχος είναι τα Βαλκάνια, µε κύριο σύµµαχο τη “µεγάλη” Αλβανία, ξεκινώντας από το Κόσσοβο µε συνεργάτες τούς υπεύθυνους για µαζικές δολοφονίες Ου-τσε-κα. Και σαν να µην έφταναν όλα αυτά, γεγονός πρωτοφανές για τη χώρα µας, µερικοί “επιστήµονες” επέλεξαν το αµφιθέατρο του Παντείου Πανεπιστηµίου για να αναπτύξουν δηµόσια την υποστήριξή τους σ’ ένα βασικό αίτηµα της “Μεγάλης Αλβανίας”, την κατάκτηση της Ηπείρου έως την Πρέβεζα µε τη δικαιολογία ότι ανήκε στην Αλβανική Τσαµουριά, απ’ όπου τους έδιωξαν µε εγκληµατικές πράξεις οι Έλληνες. Ασφαλώς πρόκειται για οργανωµένη προβοκάτσια των ΗΠΑ, ώστε να µελετηθούν οι δικές µας αντιδράσεις και να προπαρασκευασθεί ψυχολογικά η εδαφική επέκταση της Αλβανίας µετά το Κόσσοβο και σε ένα µεγάλο τµήµα των Αλβανοφώνων περιοχών των Σκοπίων και ακολούθως και σε δικά µας εδάφη. Από την άλλη µεριά, η σύµπλευση της Τουρκίας µε τις ΗΠΑ στο Κόσσοβο -που έσπευσε πρώτη αυτή να το αναγνωρίσει- προετοιµάζει το έδαφος για πονηρά σχέδια σε βάρος της χώρας µας µε βάση όχι µόνο το Αιγαίο και την Κύπρο, αλλά και τη µουσουλµανική µειονότητα στη Θράκη, που, ακολουθώντας το παράδειγµα του Κοσσόβου, µπορεί να διεκδικήσει τη δική της ανεξαρτησία. Η ηγεσία των Σκοπίων φαίνεται ότι γνωρίζει από πρώτο χέρι αυτά τα σχέδια των ΗΠΑ και γι’ αυτό δείχνει αυτή την αλαζονική αδιαλλαξία. Και πράγµατι σ’ αυτή τη φάση συµπορεύονται µε την πολιτική που εκθέσαµε. Όµως τι θα κάνουν όταν θα ξεκινήσει η επόµενη φάση, της φιλοαλβανικής τακτικής, οπότε το κρατίδιό τους θα κοπεί στη µέση; Γιατί θα πρέπει να γνωρίζουν, τόσο αυτοί όσο και οι ΗΠΑ, ότι µπορούν να αυτοαποκαλούνται Μακεδόνες, όµως φυλετικά είναι Σλάβοι και ως εκ τούτου κατατάσσονται ουσιαστικά στη 54 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

χορεία των εχθρών των ΗΠΑ µαζί µε τη Ρωσσία, τη Σερβία, αλλά και τη Βουλγαρία, που κι αυτή δεν πρέπει να έχει αυταπάτες. Έτσι, γυρίζοντας σε µας τους Έλληνες, θα πρέπει να δούµε ότι η κατάσταση, όπως εξελίσσεται, είναι παραπάνω από τραγική. ∆εδοµένου ότι οι Αµερικανοί δεν πείθονται πια από όσες υποκλίσεις κι αν κάνουν απέναντί τους οι ποικιλόµορφες αµερικανόφιλες ηγεσίες. Κι αυτό γιατί φοβούνται και µισούν τον λαό µας, για τον οποίο είναι βέβαιοι ότι στη µεγάλη του πλειοψηφία απορρίπτει τα φιλοπόλεµα σχέδιά τους. Και γι’ αυτό θέλει να µας τιµωρήσει µε κάθε τρόπο. Εκτός κι αν αποφασίσουµε όλοι µαζί να γονατίσουµε και να φιλήσουµε τα πόδια τους, κάνοντας όρκους ότι από δω και στο εξής θα είµαστε καλά παιδιά και πειθήνια όργανα στην όποια πολιτική τους. Όµως, αφού το παιχνίδι είναι έτσι κι αλλιώς για µας χαµένο, τότε ας πέσουµε µε το κεφάλι ψηλά. Ας µην περιµένουµε βοήθεια από πουθενά. Ούτε έχουµε συµµάχους. Είµαστε εµείς κι εµείς. Ας φροντίσουµε λοιπόν να είµαστε τουλάχιστον ωραίοι, περήφανοι και -γιατί όχι- χαρούµενοι, αφού θα έχουµε πάρει τη µεγάλη απόφαση, να γίνουµε όλοι µαζί µια γροθιά, ενωµένοι µπροστά στην προδοσία και την ασχήµια που χτυπάει την πόρτα µας. «Προδοσία η αναγνώριση». Γιατί είναι προδοσία η αναγνώριση του Κοσσόβου χωρίς την έγκριση της διεθνούς κοινότητας, του ΟΗΕ. ∆ηλαδή µιας επαρχίας που από αιώνες αποτελεί τµήµα της Σερβίας. Και τι θα νιώθαµε εµείς αν µεθαύριο µας έπαιρναν µε το έτσι θέλω τη µισή Κύπρο, τη Θράκη ή την Ήπειρο; Όπως είναι ασχηµία να ανεχόµαστε να µας περιφρονούν και να µας βρίζουν -οχυρωµένοι κάτω από τα σκέλια των Αµερικανών- οι Σκοπιανοί και εµείς να τους παρακαλάµε και να ζητάµε τη µεσολάβηση των Αµερικανών, χάνοντας κάθε µέρα και πιο πολύ την αξιοπρέπεια και την υπερηφάνειά µας. Ας κλείσουµε λοιπόν τα σύνορα κι ας σταµατήσουµε τις διπλωµατικές και οικονοµικές µας σχέσεις κι ας τους αφήσουµε να αυτοαποκαλούνται όπως θέλουν, κοροϊδεύοντας τους εαυτούς τους. Οφείλουµε να περάσουµε κι αυτή τη νέα δοκιµασία µε το κεφάλι ψηλά. Μπορεί να υποφέρουµε, όµως το ζητούµενο για µας είναι να παραµείνουµε Έλληνες. Και θα παραµείνουµε Έλληνες. Ας µην ξεχνάµε από πόσες και ποιες σκληρές δοκιµασίες περάσαµε ως τώρα, όµως πάντοτε στο τέλος βγήκαµε νικητές. Το ίδιο θα συµβεί και στο µέλλον». ! Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Π ΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ

Νικηφόρος Βρεττάκος 1912-1991

ο 1980,ο πατέρας µου κι εγώ επισκεφθήκαµε τον εξάδελφο (µακαρίτη τώρα) Αντρέα ∆ηµητρακόπουλο, αγρότη, πρώην αντάρτη επί Κατοχής, συνταξιούχο µετανάστη από την Αµερική και καθόλου ευκαταφρόνητο αυτοδίδακτο ποιητή ,στο σπίτι του στην Τρύπη. Η Τρύπη βρίσκεται στον Ταΰγετο, λίγο πριν τον Καιάδα, πάνω στον στριφογυριστό δρόµο που συνδέει την Λακωνία µε την Μεσσηνία. Το σπίτι του Μπαρµπαντρέα βρίσκεται στην Λάκκα, την µικροσκοπική κοιλάδα στον «πάτο» του οικισµού. Από το µπαλκόνι του βλέπεις ανωφερώς το χωριό, την εκκλησία, που είναι συγκλονιστικά χτισµένη σ’ έναν κάθετο βράχο, και πιο ψηλά τον Ταΰγετο. Φτάσαµε προς το µεσηµέρι. Από το περίκλειστο(κατά το έθιµο της Τουρκοκρατίας) προαύλιο, ο πατέρας µου φώναξε τον Αντρέα. Αλλά αντί του Αντρέα, στο χαγιάτι βγήκε ένας ηλικιωµένος άνθρωπος, µε ηλιοκαµένο πρόσωπο και αδρά χαρακτηριστικά. Ελάτε πάνω, µάς είπε. Ο Αντρέας θάρθει σε λίγο. Ανεβήκαµε, συστηθήκαµε. Νικηφόρος Βρεττάκος, είπε ο ηλικιωµένος κύριος. Πατέρας και ποιητής άρχισαν συζήτηση επί πολιτικών και πνευµατικών ζητηµάτων. Ήταν φίλος µε τον Αντρέα. Τους συνέδεαν κοινά πολιτικά και πνευµατικά βιώµατα, κοινές λακωνικές ρίζες κι η ανυπόφορη πενία ανθρώπινης ποιότητας, ενδηµική στην ελληνική επαρχία. Πιθανώς, επίσης, ο Βρεττάκος να ηρεµούσε στον µικρό παράδεισο της Λάκκας, πιθανώς να βίωνε έντονα την γεωγραφία της περιοχής, εκεί που ο Ταΰγετος ξεπηδά απότοµα από τα έγκατα της λακωνικής γης, λίγα µέτρα από τον Μυστρά, το λίκνο της πρώτης ευρωπαϊκής αναγέννησης, αλλά και τον Καιάδα, το ανελέητο µήνυµα της Αρχαίας Σπάρτης προς την οικουµένη. Πιθανώς, εξ άλλου, ο Βρεττάκος να ξανάβρισκε τις συντεταγµένες του στην δωρική διάλεκτο που µιλούσε µαζί µε τον λιτό, σχεδόν σιωπηλό Αντρέα. Ως µαθητευόµενος µάγος της σχολικής δηµοσιογραφίας και πολιτιστικός συντάκτης του εντύπου Αθηναίος του Κολλεγίου Αθηνών, έδρασα αστραπιαία. Ζήτησα αιφνιδιαστικά από τον ποιητή συνέντευξη. Απεδέχθη. Γύρισα στην Αθήνα, ετοίµασα τις ερωτήσεις, τις έστειλα στον Βρεττάκο, που ήδη βρισκόταν στην γενέτειρά του Πλούµιτσα. Σε βραχύτατο χρονικό διάστηµα έλαβα τις λιτές, λακωνικές, γεµάτες ουσία και χωρίς ίχνος λίπους απαντήσεις. Ο Βρεττάκος καταγόταν από την Πλούµιτσα, έναν οικισµό τεσσάρων-πέντε πέτρινων σπιτιών σ’ ένα ύψωµα στον δρόµο

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

της Σπάρτης προς το Γύθειο, περίπου στο 25ο χιλιόµετρο αµέσως µετά την διασταύρωση προς την Μονεµβασία. Η περιοχή δεν είναι ακριβώς Μάνη ούτε Λακεδαίµων, ούτε Ταΰγετος ούτε ακριβώς Πάρνωνας. ∆εν είναι ορεινό αλλά ούτε και παραθαλάσσιο σηµείο. ∆εν είναι εύφορος τόπος ούτε όµως και βραχώδης. Η Πλούµιτσα (ή Χλούµιτσα) είναι ένα κλασσικό δείγµα παραδοσιακής πελοποννησιακής πατριαρχικής κοινότητας. Σήµερα οι Βρεττάκοι την χρησιµοποιούν ως θέρετρο, συχνά δε διαµένει εκεί ο γυιός του ποιητή, ο σκηνοθέτης Κώστας Βρεττάκος. Ο ποιητής αναπτύχθηκε στην Πλούµιτσα, στην γειτινική Λεβέτσοβα (Κροκεές) και στο Γύθειο, όπου πήγε σχολείο. Το τοπίο είναι αυστηρό, λιτό, σιωπηλό, η θέα του Ταΰγετου µεγαλοπρεπής, η θάλασσα δίνει προοπτική νοητική και ψυχική προς το άπειρο. Η ιδιοσυγκρασία διαµορφώνεται από τον περιβάλλοντα χώρο, τις γαιο-οικονοµικές αναγκαιότητες και την βαρεία συναίσθηση του ένδοξου παρελθόντος, Όλα αυτά ενσαρκώθηκαν στον Βρεττάκο όχι ως εσωστρεφής αµηχανία ή ως εξωστρεφής προγονοπληξία, αλλά ως ηθική ακεραιότητα, πνευµατική ποιότητα και ειδικό βάρος. Ακόµη και η αδρή, αυστηρή, γεµάτη γραµµές, δωρική φυσιογνωµία του ποιητή δείχνει την διαλεκτική σχέση του µε τον εξωτερικό κόσµο, την σύνθεση της πολύπλοκης λακωνικής αντικειµενικότητας µε την ευαίσθητη, ανήσυχη υποκειµενικότητα του Βρεττάκου. Όταν ο ποιητής ξεκίνησε την πορεία του, που κατέληξε το 1987 στην Ακαδηµία Αθηνών και στην καλή φήµη, είχε µαζί του την σκευή του Ταΰγετου. Ο Βρεττάκος πήγε στην Αθήνα το 1930, δούλεψε σε διάφορες βιοποριστικές εργασίες και το 1938 διορίστηκε δηµόσιος υπάλληλος. ∆ιάβαζε, έγραφε και δηµοσίευε. Πολέµησε το ’4041, έλαβε µέρος στην Εθνική Αντίσταση. Επί ∆ικτατορίας βρέθηκε στο εξωτερικό. ΄Ετσι, η ποιητική του προσωπικότητα συνεδύαζε το καλλιτεχνικό µε το βιωµατικό στοιχείο, την έµπνευση µε την εµπειρία. Όταν ο Βρεττάκος έγινε ακαδηµαϊκός, η πρώτη µου αντίδραση ήταν η έκπληξη. Ευχάριστη έκπληξη, όχι για τον ποιητή, αλλά για την Ακαδηµία, που µπόρεσε να συλλάβει την αξία του έξω από συµβατικότητες. Και στην Ακαδηµία υπήρξε σεµνός, δωρικός, αλλά και ακέραιος, γρανιτένιος, σαν τον Ταΰγετο, το «αρσενικό βουνό» που προσδιόρισε την οντολογία του. Μελέτης Η. Μελετόπουλος

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 55

Β ΙΒΛΙΟ

Η Λαογραφία των Ταµείων Το νέο βιβλίο του Κώστα Κόλµερ, εκδόσεις Νεα Σύνορα - Λιβάνη, Αθήνα 2007, 245 σελίδες

ύβρις του «δοµηµένου οµολόγου» της Τζέϋ Π. Μόργκαν , αξίας 280 εκατοµ. ευρώ, που αγόρασαν 4 συνταξιοδοτικά Ταµεία στο «άρτιον» (100% της ονοµαστικής του αξίας, ενώ θα µπορούσαν να τ’ αγοράσουν στο 86%, αποφεύγοντας µάλιστα τις «υπερβολικές » προµήθειες της Χρηµατιστηριακής εταιρίας «Ακρόπολη» των Σ. και Θ. Πρινιωτάκη), απεκαλύφθη τον περασµένο Μάρτιο αλλά δεν βρήκε ακόµα την κάθαρσή της. Το σκάνδαλο εικαζόµενου «δεκασµού» πολιτικών προσώπων , προσπάθησε να κουκουλώσει η κυβέρνηση Κώστα Καραµανλή. Οι πολιτικές ευθύνες του σκανδάλου συνέβαλαν στην κήρυξη βουλευτικών εκλογών, έξη µήνες προ της συνταγµατικής προθεσµίας. Τρείς µέρες πριν εµφανισθεί στην Βουλή, να καταθέσει ο πρόεδρος της ανεξάρτητης Αρχής Καταπολέµησης Εσόδων από Εγκληµατικές ∆ραστηριότητες, ο κ. Γ. Ζορµπάς, η Βουλή διελύθη για να µην «προσωποποιηθούν» οι δράστες του σκανδάλου. Η απόλυση των δραστών από τις δηµόσιες θέσεις, φωτογραφίζει τα πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν στο «δοµηµένο σκάνδαλο». Οι υπόγειες διαδροµές του οµολόγου της Τζ. Π. Μόργκαν και του άλλου, του Ταµείου Συντάξεως Προσωπικού Εφηµερίδων, ύψους 130 εκατοµ. ευρώ, άφησαν πίσω «µίζες» πολλών εκατοµµυρίων ευρώ και ίχνη αδικαιολόγητου πλουτισµού διαφόρων επιτηδείων, που αναζητούνται δικαστικώς. Τα κέρδη αυτά θεωρήθηκαν από τους ειδικούς plain vanilla ( ήγουν «σκέτο µέλι») παρ’ ό,τι ασυνήθη και αυθαίρετα. Γι’ αυτό και το προϊόν των οµολόγων επεστράφη στα Ταµεία µετά τον θόρυβο που ξέσπασε. Υπάρχουν όµως κι’ άλλα «κρυφά οµόλογα», αξίας 1,86 δις. ευρώ, κατά την ΓΣΕΕ, που περιµένουν αλυσιτελώς το «ξετύλιγµά» τους. Η κλοπή των Ταµείων δεν υπήρξε βεβαίως πρωτοφανής ούτε αποτέλεσµα της απληστίας ορισµένων προσώπων. Από του 1951, τα συνταξιοδοτικά αποθεµατικά της χώρας γίνονται αντικείµενο εκµεταλλεύσεως υπό των εκάστοτε κυβερνήσεων και διορισµένων διοικήσεων. Εν τούτοις, ποτέ άλλοτε τα ταµεία δεν υπέστησαν τόση ζηµία και δεν συνήργησαν τόσοι πολλοί παράγοντες της χρη56 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

µαταγοράς στις υπέρµετρες προµήθειες των διαµεσολαβητών, όσο των πέντε υπ’ όψιν Ταµείων. ∆εν ήταν τόσον «δοµηµένα» τα οµόλογα, όσον σχεδιασµένη η αδιαφανής διαδροµή και η διαφυγή των προσόδων, επί ζηµία των συνταξιούχων. Η κοινή γνώµη αντελήφθη την «αποδόµηση» των Ταµείων, εκ του ότι το συνταξιοδοτικό πρόβληµα είναι «προ των πυλών». Ελάχιστα όµως επληροφορήθη πώς λειτούργησε ο απατηλός µηχανισµός των ‘δοµηµένων οµολόγων’. Ο δηµοσιογράφος Κώστας Κόλµερ αποκαλύπτει, στο νέο βιβλίο του, την συνοµωσία των «κρυφών οµολόγων» που µόνον οµόλογα δεν ήσαν, αλλά ατιµολόγητα στοιχήµατα - ως και την πολυετή λεηλασία των ασφαλιστικών Ταµείων. Αποδίδει την ανωµαλία αυτή σε σύµπτωµα µάλλον της παθογένειας του πολιτικού µας συστήµατος παρά στην βουλιµία των «αρµοδίων». Όπως τόσα άλλα (οι πελατειακές σχέσεις ψηφοφόρων και κοµµάτων, η σύγχυση των τριών εξουσιών σε µία: την εκτελεστική, η απουσία αποτελεσµατικών πολιτικών ε λ έ γ χ ω ν και ι σ ο ρ ρ ο π ι ώ ν κ.λπ. ) έτσι και τα «δοµηµένα σκάνδαλα» είναι υποπροϊόν της ισχύουσας «Πρωθυπουργικής, κληρονοµικής δηµοκρατίας», κατά τον συγγραφέα. Αυτό, όµως, που καταντά εξωφρενικόν είναι να εκδίδονται αφανή οµόλογα του Γενικού Λογιστηρίου του κράτους, για ν’ αποκρυβεί το υπέρογκο δηµόσιο χρέος και να προσκαλούνται διάφοροι χρηµατοπιστωτικοί οργανισµοί του εξωτερικού και εσωτερικού (µε πρωταγωνιστές τις τρεις µεγαλύτερες, Ελληνικές Τράπεζες) να µετάσχουν στο όργιο διασπαθήσεως του δηµοσίου χρήµατος, µ’ αντάλλαγµα την ακριτοµυθία τους. Τα κρατικά οµόλογα, «δοµηµένα» είτε αδόµητα, θα τα πληρώσει ο Ελληνικός λαός. Χρειάζεται συνεπώς πλήρης διαφάνεια κατά την έκδοσή τους. Στο «πόρισµά του», ο Κώστας Κόλµερ αποκαλύπτει µε γαργαλιστικές λεπτοµέρειες το πλήρες ευρετήριο των πλουτισάντων κατά την πρόσφατη αλλά και στην συνεχιζοµένη «Λαφυραγωγία των Ταµείων. !

∆.Π. Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Β ΙΒΛΙΟ

Η Αλεξάνδρεια των Ελλήνων Ι.Μ. Χατζηφώτη, ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΕΙΑ, οι δύο αιώνες του νεώτερου Ελληνισµού, 19ος-20ος, εκδόσεις Ελληνικά Γράµµατα, Αθήνα 1999.

ολλοί,πάρα πολλοί σύγχρονοι ΄Ελληνες έχουν οικογενειακές αναµνήσεις από την Αίγυπτο.Οι παλαιοί ΄Ελληνες από την Αίγυπτο αυτοπροσδιορίζονταν µε καµάρι ως Αιγυπτιώτες ,“εξ Αιγύπτου”.Όταν ο Νάσερ εξεδίωξε τον ακµαίο Ελληνισµό της Αιγύπτου,την δεκαετία του ΄50,εν ονόµατι της εθνικής ανεξαρτησίας και της αντιαποικιοκρατίας,παραγνώρισε το γεγονός ότι οι ΄Ελληνες ήσαν ο µηχανισµός οικονοµικής ανάπτυξης της χώρας του Νείλου. Αντιθέτως,το είχε καταλάβει άριστα ο ιδρυτής της νεώτερης Αιγύπτου,ο Αλβανός Μωχάµετ ΄Αλυ.Ο ιδρυτής της αιγυπτιακής δυναστείας είχε µεγαλώσει στην Καβάλα,ανάµεσα σε ΄Ελληνες,και γνώριζε καλά το οικονοµικό τους δαιµόνιο.΄Ετσι,είναι αυτός που τους προσείλκυσε στην Αίγυπτο,παραχωρώντας τους προνόµια και αναθέτοντάς τους στην ουσία την οικονοµική ανάπτυξη της χώρας του.Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Μωχάµετ ΄Αλυ προστάτευσε τους Αιγυπτιώτες από τις αντεκδικήσεις των Αλβανών µετά το Ναυαρίνο,ενώ απελευθέρωσε τους αιχµαλώτους που ο γυιός του Ιµπραήµ µετέφερε στην Αίγυπτο.΄Ετσι,η συνεχής ροή του ελληνικού στοιχείου προς την χώρα του Νείλου,που είχε αρχίσει ήδη από τα τέλη του 18ου αιώνα,όταν κυβερνούσαν ακόµα οι Μαµελούκοι,συνεχίστηκε µε αυξανόµενους ρυθµούς όλον τον 19ο αιώνα. ΄Ηδη στα µέσα του 19ου αιώνος οργανώθηκε η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας και δηµιουργήθηκε η µεΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

γαλοπρεπής οικιστική υποδοµή της ελληνικής παροικίας,που τόσο ωραία περιγράφει στα βιβλία της η Αιγυπτιώτισα Πηνελόπη ∆έλτα.Παρά κάποιες περιστασιακές κρίσεις(η φιλορωσσική στάση της Ελλάδος κατά τον ρωσσοτουρκικό πόλεµο του 1854 προκάλεσε την διακοπή των διπλωµατικών σχέσεων της Ελλάδος µε την Αίγυπτο,ενώ το 1879 το εθνικιστικό κίνηµα του Αχµέτ Οραµπί οδήγησε σε επιθέσεις εναντίον ΄Αγγλων, Γάλλων και Ελλήνων), η ελληνική κοινότητα κατ΄αρχήν εξελίχθηκε σε ισχυρή παροικία και εν τέλει σε αιγυπτιωτικό Ελληνισµό εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων. Ο Ελληνισµός αυτός λειτούργησε γιά έναν τουλάχιστον αιώνα,έως τα µέσα του Εικοστού, ως οικονοµική ιθύνουσα τάξη της Αιγύπτου, και ως ενδιάµεσο στρώµα µεταξύ των ΄Αγγλων αποικιοκρατών και του υπανάπτυκτου γηγενούς πληθυσµού. Ο αιγυπτιωτικός Ελληνισµός υπήρξε µία θριαµβευτική αναβίωση του πανάρχαιου ελληνικού αποικισµού και ευκαιρεία ανάδειξης των διαχρονικών αρετών και ικανοτήτων των Ελλήνων, που βρήκαν την ευκαιρεία να ξεφύγουν από την υπανάπτυξη και την εσωστρέφεια του ελληνικού βασιλείου και να λειτουργήσουν σε οικουµενικούς ορίζοντες. Προσωπικότητες όπως ο Αβέρωφ,ο Χωρέµης, ο Μπενάκης, ο Σαλβάγος, ο Αχιλλόπουλος, οΤοσίτσας ενσαρκώνουν τον τύπο του οµογενούς µεγαλοαστού επιχειρηµατία, που όµως οντολογικά αισθάνεται την ανάγκη να καταξιωθεί µέσω της προσφο-" ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 57

Β ΙΒΛΙΟ " ράς στην παροικία, στην φιλοξενούσα κοινωνία αλλά προπαντός στην πατρίδα των προγόνων του. Ανθρώπινο τύπο τόσο αντίθετο προς τον σηµερινό νεοέλληνα νεόπλουτο.΄Ετσι, ο αιγυπτιακός Ελληνισµός παρήγαγε πλήθος µεγάλων ευεργετών, που πραγµατικά άλλαξαν την όψη, την αισθητική, την υποδοµή, την εκπαίδευση (πχ Κολλέγιο Αθηνών από την οικογένεια Μπενάκη-∆έλτα-Χωρέµη), ακόµη και την εθνική άµυνα (πχ θωρηκτό Αβέρωφ) της νεώτερης Ελλάδας. Ταυτόχρονα,όµως,κορυφαία υπήρξε η πνευµατική προσφορά του Αιγυπτιωτικού Ελληνισµού. Πλήθος εφηµερίδων, λογοτεχνικών και επιστηµονικών έργων,σπουδαίων σχολών, φιλολογικών συλλόγων κλπ. παρήγαγε. Ας θυµηθούµε µόνον ότι ο µαρξισµός εισήχθη στην Ελλάδα µέσω Αιγύπτου, από τον αιγυπτιώτη µαθητή του Πλεχάνωφ, τον γιατρό Γεώργιο Κωνσταντινίδη-Σκληρό. ∆εν είναι τυχαίο ότι η Αλεξάνδρεια γέννησε το κολοσσιαίο παγκοσµίως πνευµατικό µέγεθος του Κωνσταντίνου Καβάφη, που εκφράζει ακριβώς την επίδοση του Ελληνισµού όταν κινείται σε οικουµενικό επίπεδο. Η Αλεξάνδρεια,αλλά και ολόκληρη η Αίγυπτος,έδωσαν την ευκαιρεία, όµως,και σε εκατοντάδες χιλιάδες απλών Ελλήνων να φύγουν από τα ασφυκτικά πλαίσια της γενέτειράς τους και να αναπτύξουν την δηµιουργικότητά τους, που αλλοιώς θα παρέµενε ανενεργή ή θα εκδηλωνόταν σε καταστροφική εσωστρέφεια. Οι «απλοί» Αιγυπτιώτες υπήρξαν άνθρωποι εξαιρετικά καλλιεργηµένοι, πολύγλωσσοι,δηµιουργικοί, και ενσάρκωσαν την ιδέα των «στοχαστικών προσαρµογών» που επισηµαίνει ο Καβάφης. ΄Οταν ο Νάσερ τους εξεδίωξε, πολλοί διεσπάρησαν σε διάφορες άλλες χώρες, όπου διέσωσαν τις ποιότητές τους και µετέφεραν το οµογενειακό πνεύµα που τους επέτρεψε να µεγαλουργή-

58 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

σουν στην Αίγυπτο. Θυµάµαι µε πόση επιτυχία η αιγυπτιώτις Αµαλία Κολοκοτρώνη οργάνωσε την οµογενειακή ζωή και τους κοινοτικούς θεσµούς των Ελλήνων της Γενεύης, επικαλούµενη διαρκώς και µνηµονεύοντας τις αιγυπτιωτικές νεανικές της παροικιακές εµπειρίες. Η µεγάλη αυτή Ελληνίδα ενσάρκωσε µε ολοκληρωµένο τρόπο τις καλύτερες αξίες του οικουµενικού Ελληνισµού, την γλώσσα, τα ήθη και τα έθιµα, την ευστροφία και την δηµιουργικότητα, την κοσµοπολιτική άνεση και τον θερµό πατριωτισµό, την προσαρµοστικότητα και την ηθική ακεραιότητα (ιδιότητες σπάνιες πλέον εντός της Ελληνικής επικράτειας), χωρίς να έχει ζήσει ούτε µία µέρα από την πολυτάραχη ζωή της επί ελληνικού εδάφους. Μέγα υπήρξε το σφάλµα του Νάσερ να εκδιώξει το ελληνικό στοιχείο, που εξασφάλιζε στην αιγυπτιακή οικονοµία επιχειρηµατικότητα και τεχνογνωσία. Ασφαλώς άλλη θα ήταν η εξέλιξη της καταπληκτικής αυτής χώρας, που πνευµατικά και πολιτικά έλαµψε όταν συνδέθηκε µε το ελληνικό στοιχείο, κατά την Ελληνιστική περίοδο και, στην νεώτερη εποχή, τον ενάµισυ αιώνα της ελληνικής παρουσίας. Οι ΄Ελληνες θα µπορούσαν να παραµείνουν και µετά το τέλος της αγγλικής αποικιοκρατίας,όχι πλέον ως εταίροι των αποικιοκρατών αλλά ως συστατικό µέρος της σύγχρονης Αιγύπτου, συµβάλλοντας στην αυτόνοµη πλέον οικονοµική και πνευµατική της ανάπτυξη. Στο ογκώδες έργο (653 σ.) του αείµνηστου Ιωάννη Χατζηφώτη παρουσιάζεται µε πολλή νοσταλγία αλλά και αντικειµενικότητα, µε εξαντλητική τεκµηρίωση, το έπος του αιγυπτιωτικού Ελληνισµού, έργο σηµαντικό γιά την τόνωση της καταρρακωµένης συλλογικής µας αυτοπεποίθησης σε καιρούς ζοφερούς. ! Μελέτης Η. Μελετόπουλος

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Κ ΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ

Ματωβαµµένα Όσκαρ

σως να κρύβουν µιαν αλήθεια για τη σηµερινή Aµερική οι τίτλοι των ταινιών που ακούστηκαν πολύ στα φετεινά Όσκαρ: Kαµµιά πατρίδα για τους µελλοθάνατους, των αδελφών Kοέν, και Θα χυθεί αίµα, του Πωλ Tόµας Άντερσον. Kαλύτερη ταινία για φέτος, σύµφωνα µε την ψήφο των µελών της Aµερικανικής Aκαδηµίας Kινηµατογράφου, ήταν οι µελλοθάνατοι. Oι Tζόελ και Ίθαµ Kοέν πήραν και το βραβείο σκηνοθεσίας, διασκευασµένου σεναρίου, ενώ ο Xαβιέ Mπαρδέµ πήρε το χρυσό αγαλµατάκι για δεύτερο ανδρικό ρόλο. Πρώτος ήρθε ο Nτάνι Nτέι Λιούις για την ερµηνεία του στην ταινία του Άντερσον, που έφυγε από την τελετή απονοµής και µε ένα ακόµα βραβείο για τη φωτογραφία της ταινίας, που έκανε ο Pόµπερτ Έλσγουιτ. Mιλάµε για πολύ αίµα, εάν προσθέσουµε και το Tελεσίγραφο του Mπορν, το οποίο απέσπασε τρία τεχνικά βραβεία, µοντάζ, ήχου και µοντάζ ηχητικών εφέ. O αιµατηρός διαγκωνισµός, στα πλαίσια του «υγιούς» ανταγωνισµού της αµερικανικής κοινωνίας σε όλο του το µεγαλείο. O Mπορν, επικηρυγµένος πράκτορας της ΣIA, πρέπει να πεθάνει πάση θυσία. Tο ίδιο και ο πρωταγωνιστής των αδελφών Kοέν. O δε πετρελαιάς, τον οποίον υποδύεται ο Λούις, πρέπει να διεκδικήσει δι' αίµατος τη θέση του στην παραγωγική διαδικασία. Tο αίµα, λοιπόν, δεν κυλάει µόνο στο Iράκ, ξεχειλίζει και στον αµερικανικό κινηµατογράφο των ηµερών, φωτογραφίζοντας, ή προαναγγέλλοντας ενδεχοµένως, τον αιµατηρό πόλεµο που καθηµερινά διεξάγεται στην Aµερική του Mπους. Eπί της κινηµατογραφικής ουσίας, φέτος βραβεύτηκαν εξαιρετικοί ηθοποιοί. Eκτός του ασυναγώνιστου Nτάνι Nτέι Λιούις, ο οποίος δίνει ρεσιτάλ ερµηνείας στο Θα χυθεί αίµα, η Mαριόν Kοτιγιάρ έκανε επίσης πολύ καλή δουλειά στο Zωή σαν τριαντάφυλλο, υποδυόµενη την Έντιθ Πιάφ. O Mπαρδέµ, ο πρώτος Iσπανός που σηκώνει το Όσκαρ, είναι ένας ηθοποιός κλάσεως, που έδεσε πολύ καλά στην ταινία των Kοέν. Mπορεί, τέλος, να παρακάµφθηκε ο Tζώρτζ Kλούνι, αλλά δεν πέρασε απαρατήρητη Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

η ερµηνεία της Tίλντα Σουίντον, στον δεύτερο γυναικείο ρόλο. Kατά τα υπόλοιπα, η λάµψη δεν περίσσεψε φέτος. 32 εκατοµµύρια τηλεθεατές είδαν φέτος τα Όσκαρ, µε µείωση αισθητή και από πέρυσι αλλά και από χρονιές «παχιών αγελάδων», όπως η χρονιά του Tιτανικού, που είχε σπάσει όλα τα ρεκόρ και στις αίθουσες και στην απονοµή, που την είχαν δει 55 εκατοµµύρια από τις τηλεοράσεις τους. Kαι είναι λογικό µάλλον, να µην υπάρχει µεγάλη ανταπόκριση του κοινού, καθώς το Xόλλυγουντ περνάει µια κρίση εσωστρέφειας, τόσο µε την πολύµηνη απεργία των σεναριογράφων, όσο και µε τις ταινίες που προκρίθηκαν φέτος, που µπορεί να ενθουσίασαν την κριτική αλλά δεν ήταν και από τις καλύτερες του κοινού. Έκαναν, βέβαια, τα εισιτήριά του, αλλά το αίµα φαίνεται ότι απωθεί. Άλλωστε σ' αυτό η τηλεόραση κρατάει τα σκήπτρα. ∆εν έχει σηµασία, άρα, που οι ταινίες προσπαθούν να πουν το ίδιο πράγµα «κάνοντας τέχνη». Σηµασία έχει ότι δεν σπαταλά εύκολα κανείς την βραδυνή του έξοδο για να δει µια ταινία στενάχωρη. Tα παραµύθια, όταν οι καιροί σκληραίνουν, είναι προτιµότερα. Γι' αυτό και ταινίες όπως ο Pατατούης, που πήρε το βραβείο για τα κινούµενα σχέδια, αγαπήθηκαν σ' όλο τον κόσµο. H µεταφορά από την ανθρώπινη κοινωνία στην κοινωνία των ποντικών, οι οποίοι ζουν σαν τρωγλοδύτες, µπορεί να θυµίζει οικεία κακά στον σύγχρονο θεατή, πλην όµως γελάς µ' αυτά, αντί να βαρυθυµείς. ! Eίναι κι αυτός ένας τρόπος. Kωνσταντίνος Mπλάθρας ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 59

Θ ΕΑΤΡΟ

Νέες θεατρικές εµπειρίες Του Ξενοφώντα Βουρλιώτη

ια και µιλάµε για ανθρώπινες συµπεριφορές, από τον χώρο της Θεατρικής Σκηνής, ο Θεός µάς επιφυλάττει τρία µικρά αριστουργήµατα και ένα κωµικό πετυχηµένο καρύκευµα αυτής της άθλιας κατά τα ανωτέρω, αθηναϊκής ζωής. α) Μαξίµ Γκόργκι: «Βάσσα», ένα αγνωστο, µέχρι σήµερα, θεατρικό αριστούργηµα, που τον καθιστά ισάξιο θεατρικά συγγραφέα ενός Άντον Τσέχωφ. Ευτυχέστατη συγκυρία η µετάφραση και η σκηνοθεσία του από τον κύριο Στάθη Λιβαθινό. Θέατρο Κεφαλληνίας 18. β) Φιοντόρ Ντοστογιέφκι: «Η Ήµερη» σε σκηνοθεσία και υποκριτική “ανάγνωση” από τον µέγιστο Λευτέρη Βογιατζή. Νέα σκηνή – Θέατρο της Οδού Κυκλάδων. Ένας ηθοποιός και σκηνοθέτης φτασµένος, που πρωτίστως πολεµά και νικάει τις δικές του προσωπικές “αντιξοότητες”, προκειµένου ν’ αφήσει έργα αξιοµνηµόνευτα, ό, τι ακριβώς λέγαµε και προηγουµένως! γ) Καρλ Στερνχάιµ: «Η κασετίνα», γερµανικός θεατρικός εξπρεσσιονισµός –κωµωδία– των αρχών του 20ου αιώνα, από τον καλύτερο εκπρόσωπό του, σε διδασκαλία και σκηνοθεσία µεταρεαλιστική του Βίκτωρος Αδρίττη. Στο Θέατρο Κάπα από το Εθνικό. δ) Χρύσα Σπηλιώτη: «Φωτιά και νερό». Επιτυχηµένη, νεώτερη θεατρική της απόπειρα στο Θέατρο Άλµα σε σκηνοθεσία Α. Τοµπούλη. Λεπτή, εύγευστη, θηλυκή, αλλά και νευρική συγχρόνως, ευσύνοπτη γραφή, που δε φείδεται αποπειρών ψηλαφήσεων, όλων όσων προσεγγίζει η ευαισθησία της δοκιµότατης πλέον συγγραφέως. Κάτι µεταµοντερνιές, σαλάτες, όπου το γλυκό ανακατεύεται αναίτια και αταίριαστα µε το αλµυρό, το φρούτο µε το ψητό συκωτάκι και η σαρδέλα µε το παγωτό, µε, κατά τα άλλα, κατόπιν σκηνοθετικής οδηγίας, εκφορά “καπάκι” του προφορικού λόγου, ο ένας επάνω στον άλλο, σε θερµοκρασίες αλλοπρόσαλλες, αναίτιες και σαχλές, κοινές και αστόχαστες, ακρασίες σε ρυθµούς που καταρρέουν και κατακρεουργούν κάθε ασήµαντο υπόλοιπο έστω µύθου, που έχει τυ-

60 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

χόν διασωθεί από τον οδοστρωτήρα του µυαλού του σκηνοθέτη µε την επάρατο µέθη ερήµωσης, καταστροφής των πρώτων υλών και τη µετατροπή τους σε σωρό ερειπίων, µύθου που τυχαίνει όµως ήδη εσείς να γνωρίζετε, πριν την παράσταση, ως µανιώδης λάτρης του Θεάτρου που είστε και να ερεθίζεσθε για το δυσεβές αποτέλεσµα, αποτελεί φυσικά η απόπειρα… –ούτε το όνοµά της δε θέλω να µνηµονεύσω,… κάποιου κυρίου Μαρµαρινού!…– δε θα αφήσει µνήµες πιστεύω, όχι σε µάρµαρο, όπως παραπέµπει το όνοµά του, αλλά ούτε στην άµµο, όλων των ακαταλαβίστικων, εσωτερικά εις εαυτόν ακατέργαστων ψυχολογικών του λίθων, που επιφαίνονται και καραδοκούν κάτω από τα ερείπια του Πύργου ενός Φρανς Κάφκα!… Και φυσικά, όχι παίξιµο, µη διανοείστε, ούτε καν ψυχολογικές µεταπτώσεις δεν πρόκειται να βρείτε εδώ, αλλά θόρυβο, θόρυβο, µόνο θόρυβο, πολύ θόρυβο, αναίτιο θόρυβο, χωρίς κανέναν καλλιτεχνικόν ειρµό και παραποµπή σε κάτι ουσιαστικώτερο και τελικά τελέσφορο, έστω και υπό νέαν, υποτίθεται, δηµιουργική µατιά. Και επειδή γνωρίζουµε όλοι εµείς (οι δηµιουργοί αυτών των αναίσχυντων “πραγµάτων”), ότι αυτό που κάνουµε, πόρρω βέβαια απέχει, από αυτό που συµβατικά έχουµε φυσικά µάθει να ονοµάζοµε όλοι µας ως Θέατρο µέχρι σήµερα,… συνοµωτούµε πλέον όλοι µαζί και εφευρίσκοµε τον ανοίκειον νεολογισµό “performance”, για να καλύψουµε τις ποµπές µας. Ένας δραµατικός και τυπικός εκπρόσωπος αυτού του είδους, (γι αυτούς που τον υπέστησαν, µαζί µ’ αυτούς κι εγώ αλλίµονο, επίσης!...) και ο κύριος Μαρµαρινός µε την αποδόµηση του Πύργου του Φρανς Κάφκα, όπως σας προανέφερα, σε κάποιο θεατράκι – αποθήκη (ως συνήθως), του Ψυρρή. Μην πάτε, σας παρακαλώ πολύ, θα σας χαλάσει και τα κέφια και τα νεύρα, για πολλές µέρες. Επειδή, όµως, οι όροι δεν υπάρχουν µόνον για να ορίζουνε, αλλά και για να ανατρέπονται, φείδοµαι του χρόνου σας και σας λέω ότι, υπό τον όρο performance, εισηγήθηκε ο κύριος Βασίλης Νούλας (δεύτερη σκηνοθεσία του), τη θεΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Θ ΕΑΤΡΟ

ατρικήν ανάγνωση του «Αηδιάσµατος», δηλαδή του Ηδέως Άσµατος, όπως µας πληροφορεί ο κυρ Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης εκ του Τάφου, οδοιπορώντας αναστάσιµος προς τον Κύριόν Του, µε το οµώνυµο διήγηµά του. Κολοκοτρώνη 57, στο κέντρο της Αθήνας µε το ολίσθηµα, α!... – τύχηµα, µη το χάσετε, ως θαύµα δείτε το!... Μέχρι τις 14 Φεβρουαρίου, µόνον κάθε ∆ευτέρα και Τρίτη, που οδηγεί από µη δηλωµένους χριστιανούς σε Χριστιανούς ρωγµών και ανασφάλειας εν Χριστώ, µαζί µε την παρέα του, υπό το προκλητικό όνοµα Nova Melancholia. Πέραν αυτών ουδέν, και άλλο τι δεν έχω να προσθέσω και γράµµατα θεατρικά, ολίγα και ατέλειωτα, νοµίζω ότι γνω-

ρίζω,… για έναν τουλάχιστον, µικρό θεατρικό περίπατο στο κέντρο της Αθήνας, που αναζητούµε όλοι µας, όσοι από µας την γνωρίσαµε ως γειτονιά του έρωτα, πάλαι ποτέ!... Τι να σας πω,… ίσως αρκούν,… τρεις εβδοµάδες µόνον, πριν απ’ τις γιορτές των Χριστουγέννων και µετά, κατά την περίοδο, οδεύοντας προς το Πάσχα,… διερχόµενοι αναγκαστικά από την επίφοβο περίοδο των Απόκρεω,… χρονικά και προσωπικά θα µου πείτε, µα πώς αλλιώς,… από την ατασθαλία των “θέλω”, στην ανάδυση των “επιθυµώ”!… Εκεί ας φτάσοµε όλοι,… συν Θεώ,… στον ανερµήνευτο και ευλογηµένο Θεού τόπο, καθώς κι εµείς προσπαθούµε, ψηλαφώντας το Θέατρο. !

∆ΕΛΤΙΟ ΣΥΝ∆ΡΟΜΗΣ Στείλτε αυτό το κουπόνι στις εκδόσεις PRESS LINE - Ν. ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗΣ & ΣΙΑ Ε.Π.Ε. ΜΑΓΕΡ 11, 104 38 ΑΘΗΝΑ • ΤΗΛ.: 210 5225479, Fax: 210 5243345 ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝ∆ΡΟΜΗ (11 τεύχη) ΕΛΛΑ∆Α - ΚΥΠΡΟΣ: 35 Ευρώ ΦΟΙΤΗΤΕΣ: 30 Ευρώ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ - ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ: 80 Ευρώ

ΧΩΡΕΣ Ε.Ε.: 65 Ευρώ ΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ: 75 Ευρώ

ΤΡΟΠΟΙ ΠΛΗΡΩΜΗΣ • Με πιστωτική κάρτα: Εθνοκάρτα ! Visa ! Αριθµός κάρτας:

Mastercard ! Diners ! Ηµ. Λήξεως:

• Με ταχυδροµική επιταγή • Με κατάθεση στον τραπεζικό λογαριασµό: ΕΘΝ. ΤΡΑΠΕΖΗΣ 108-47118154 EUROBANK ERGASIAS 0026-0251570200060926

! ! !

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝ∆ΡΟΜΗΤΗ ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ: ............................................................................... ΑΦΜ: ................................ ∆OY: ................................ ONOMATEΠΩNYMO (για ιδιώτες): ................................................................. ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ: ................................................................ TAX. ΚΩ∆ΙΚΑΣ: ................................. ΠΟΛΗ: ................................................ ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ......................... FAX:............................. ONOMATEΠΩNYMO ΠΑΡΑΛΗΠΤΗ:......................................................................................................................................................... ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟΥ: ................................................................................................................................................. TAX. ΚΩ∆ΙΚΑΣ: .....................................

ΠΟΛΗ:...................................................

Σύµφωνα µε το ΚΒΣ, άρθρο 13, παραγρ. 17, για τις συνδροµές εκδίδονται διπλότυτες αθεώρητες αποδείξεις, παραστατικά δαπάνης για την επιχείρηση.

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 61

Επιφυλλίδα

Ο Καραθεοδωρή... δηµοδιδάσκαλος!!! του ∆ηµήτρη Χατζή Το 1895, ο Καραθεοδωρής, αµέσως µετά την αποφοίτησή του από την Στρατιωτική Σχολή, επισκέπτεται τη Μυτιλήνη, τη Σάµο και την Κρήτη, ιχνηλάτης της ιστορίας και της συµβολής στον Ελληνικό πολιτισµό των νησιών αυτών. Στην Κρήτη, γνωρίζεται µε τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος προετοιµάζει την επανάστασή του. Το 1897, από την Αθήνα, µε τις γνώσεις που του δίνει η στρατιωτική του ιδιότητα και έκδηλη την αγωνία, παρακολουθεί την πορεία του Ελληνοτουρκικού πολέµου, ο οποίος είχε για την Ελλάδα άτυχη έκβαση. Το 1904, αµέσως µετά την απόκτηση του διδακτορικού, εζήτησε να εργασθεί σε σχολή στρατιωτική ή ναυτική ή κάποιαν άλλην, από τας τότε υπαρχούσας. ∆εν αξίωσεν θέση στο Πανεπιστήµιο. Του εδόθη ως απάντηση, ότι θα ήτο δυνατόν να διορισθεί «µόνον ως Ελληνοδιδάσκαλος εις επαρχιακόν σχολείον» και ουδέν άλλο. Η µαρτυρία είναι του Πανεπιστηµιακού Μαθηµατικού Νείλου Σακελλαρίου, φίλου και συνεργάτη του Καραθεοδωρή. Το 1911, µε προθυµία δέχεται, παρά τον φόρτο της επιστηµονικής εργασίας του, να είναι µέλος της επιτροπής κρίσης των υποψηφίων καθηγητών της Φυσικοµαθηµατικής Σχολής. Το 1919-1920, στο Παρίσι βρίσκεται ο Πρόεδος της Κυβέρνησης Ελ. Βενιζέλος, επικεφαλής της Ελληνικής αντιπροσωπείας στο Συνέδριο της Ειρήνης, το οποίο διεξάγεται αµέσως µετά τον Α’ Παγκόσµιο πόλεµο. Καλεί τον Καραθεοδωρή εκεί και συζητούν εκπαιδευτικά, αλλά και 62 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

γενικώτερα ζητήµατα µέσα στα πλαίσια της νέας κατάστασης, που διαµόρφωσαν οι νικηφόροι πόλεµοι των Ελλήνων και οι ανακατατάξεις στα Βαλκάνια και τη ∆υτική Ασία, τις οποίες προκάλεσε ο Α’ Παγκόσµιος πόλεµος. Ο Καραθεοδωρή αµέσως µετά, τον Οκτώβρη του 1919, καταθέτει τις σκέψεις του σε υπόµνηµα, σχετικά µε τον ρόλο που καλείται να διαδραµατίσει η Ελλάδα. Βλέπει την δηµιουργία ενός κράτους, το οποίο θα εγγυάται την αρµονική συνύπαρξη διαφορετικών ως προς την καταγωγή, τη γλώσσα και τη θρησκεία πληθυσµών, µε στέρεο συνεκτικό ιστό τον αρχέγονο Ελληνικό πολιτισµό. Αφετηρία των ιδεολογικών του προσανατολισµών είναι ο ορισµός του Ισοκράτη, σύµφωνα µε τον οποίο Ελληνες εισίν οι της Ελληνικής παιδείας µετέχοντες. Είναι η δραµατοποιηµένη εκδοχή του Κλασσικού Πνεύµατος στην επικράτεια της εφήµερης Μεγάλης Ελλάδας των δύο Ηπείρων και των πέντε Θαλασσών. Το κράτος, που προσδοκούσε, ήταν Ελληνικό περισσότερο µε την πολιτιστική και λιγώτερο µε την εθνική σηµασία του όρου. Όραµα, που θυµίζει τους διανοητές του 18ου αι. και πρωτοπόρους του ∆ιαφωτισµού στα Βαλκάνια, Ιώσηπο Μοισιόδακα και Ρήγα Βελεστινλή, κύρηκα της επανάστασης και µάρτυρα του Γένους. Προσδοκία που ανταµώνεται µε το στοχασµό του οµήλικου Νίκου Καζαντζάκη: ∆ε θα σκοτώσω την αµαρτία, σκοτώνοντας τους αµαρτωλούς δε θα κινήσω πόλεµο στους κακούς και τους αλλόπιστους θα κηρύχνω την αγάπη, θ αποζητώ την οµόνοια και θ’ αδελφωνοµαι µ’ όλο τον κόσµο. Αυτός είναι ο δικός µου δρόµος. Ο Καραθεοδωρή είναι ένας αυθεντικός εκφραΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

Επιφυλλίδα στής του ∆ιαφωτισµού “εις την καθ ηµάς Ανατολήν”. 1920-1922. Aθήνα, Σεπτέµβρης του 1920. Ο Καραθεοδωρή βρίσκεται στο γραφείο του σπιτιού του Ελ. Βενιζέλου. Ο Πρωθυπουργός της χώρας τον ενηµερώνει ότι αποφασίστηκε η ίδρυση Ελληνικού Πανεπιστηµίου στην Σµύρνη και του αναθέτει την οργάνωση. Παρών είναι και ο Αρµοστής της Σµύρνης Στεργιάδης, ο οποίος αργότερα θα υπογράψει τον σχετικό διορισµό. Ο Καραθεοδωρή αφήνει την καθηγητική έδρα και τις ανέσεις στο Βερολίνο. Εγκαθιστά την οικογένειά του στην Σµύρνη. Με πρωτοφανή ζήλο και οργανωτική ικανότητα, βήµα-βήµα προσεγγίζει την ίδρυση ενός εντελώς νέου στην αντίληψη και τη λειτουργία Πανεπιστηµίου , που θα συνθέτει ισόρροπα τη σοφία της Ανατολής και τον ορθολογισµό της ∆ύσης. Το Φως εξ Ανατολών ! ∆ύο χρόνια εργάζεται σκληρά, µεθοδικά, ξεπερνώντας και τις αντιδράσεις τοπικών παραγόντων. Επιβλέπει την ανέγερση των κτιρίων. ∆ηµιουργεί βιβλιοθήκη από 20000 διαλεγµένα βιβλία. Το Φώς εξ Ανατολών δεν έµελε να ανατείλει. Την πορεία του σταµάτησε βίαια η κατάρρευση του Ελληνικού µετώπου και ο οδυνηρός ξεριζωµός του Ελληνισµού από τις πανάρχαιες εστίες του στην Ιωνία. Ο ίδιος παραµένει στη δίνη του πολέµου. Προσπαθεί να διασώσει ό,τι µπορεί από την περιουσία του Ιωνικού Πανεπιστηµίου. Την τελευταία στιγµή, κυριολεκτικά, πάνω σ’ ένα πλοιάριο, αφήνει τη Σµύρνη τυλιγµένη µέσα σε πελώριες φλόγες, παίρνοντας µαζί του την πολύτιµη βιβλιοθήκη. Μετά από ένα περιπετειώδες ταξίδι, φθάνει στην Αθήνα. Ο αξιωµατικός Καραθεοδωρή έσωσε τον µαθηµατικό Καραθεοδωρή. 1922-1924. Τον Ιούνιο του 1922 αναλαµβάνει Τακτικός Καθηγητής της Ανωτέρας Μαθηµατικής Αναλύσε-

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ

ως στο Πανεπιστήµιο της Αθήνας. Το επόµενο έτος γίνεται και καθηγητής της Μηχανικής στο Ε.Μ.Π. Παράλληλα, γράφει βιβλιοκριτικές για τα ελληνικά µαθηµατικά βιβλία και εργάζεται πάνω σε µιά αξιωµατική της Θεωρίας της Σχετικότητας του Einstein. Την χώρα φωτίζει ο σκληρός ήλιος της προσφυγιάς, της µιζέριας, του πληγωµένου εθνικού εγωϊσµού. Η µικροψυχία, ο φθόνος και η αδιαφορία λεηλατούν τη διάθεση για προσφορά. Οι εµπειρίες είναι επώδυνες. Τον Φεβρουάριο του 1924 φεύγει από την Ελλάδα. Στο Πανεπιστήµιο του Μονάχου διαδέχεται τον φηµισµένο Ferdinand Lindemann. Στα τέλη του 1926, εκλέγεται µέλος της Ακαδηµίας Αθηνών, για την τάξη των Θετικών Επιστηµών. 1930-1932. Ο Βενιζέλος µε ιδιόχειρη επιστολή, το 1929, τον καλεί να αναλάβει καθήκοντα, τώρα Κυβερνητικού Επιτρόπου στα Πανεπιστήµια Αθηνών και Θεσσαλονίκης. Οι συνάδελφοί του στην Γερµανία τον προτρέπουν να µην ανταποκριθεί. Αυτός, όµως, στην διετία 19301932, χωρίς να παραιτηθεί από την έδρα του Μονάχου, αναλαµβάνει να µεταρρυθµίσει τον τρόπο λειτουργίας των δύο Πανεπιστηµίων. Λίγους µήνες µετά την επάνοδό του στην Ελλάδα, υποβάλλει υπόµνηµα µε τίτλο Η Αναδιοργάνωσις του Πανεπιστηµίου Αθηνών . Οι απόψεις του αποτυπώνονται στον νόµο 5343 του 1932, µε τον οποίο λειτούργησαν τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύµατα της χώρας µέχρι το 1982. Κατά την περίοδο αυτή, στην Ακρόπολη, µελετά τον Παρθενώνα. Ερευνά τις καµπύλες της βάσης και τις αποστάσεις των κιόνων. Ανακαλύπτει, ότι οι καµπύλες της ανατολικής και της δυτικής πευράς είναι τόξα κύκλων ακτίνας 1850 µέτρων, µε µεγάλη προσέγγιση. Ενώ, οι καµπύλες της βόρειας και της νότιας πλευράς είναι κυκλικά τόξα µε τριπλάσια ακτίνα. !

ΜΑΡΤΙΟΣ 2008 63

Σ ΤΑΥΡΟΛΕΞΟ Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ! (Και µάλιστα, για δυνατούς λύτες!) ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 1. Το βαράνε και σε … χρεωκοπία – Μικρό φανάρι 2. Αυτοί που έχουν ατιµαστεί – Χηµικό στοιχείο που … ακούγεται 3. Πασίγνωστο το καρναβάλι του – Αλλιώς η ωµοπλάτη – Οι πόνοι του τοκετού 4. Σώα, γερά – Η ιδιότητα του ακίνητου 5. Σύντµηση ανέµου – Νηµατουργικό µηχάνηµα – Ταλαίπωρο (αρχ.) 6. Πάνε µε τα … ιερά – Νησί του Ειρηνικού, πασίγνωστο από µάχη του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου – Λεπτή κλωστή 7. Φαγητό για ξενύχτηδες – ∆ύο φωνήεντα – Καθαρευουσιάνικο σκούπισµα 8. Φίλος από τη Γαλλία – Μουσική νότα – Χώροι ταφής απορριµµάτων (αρχικά) 9. Το κόβει ο πρώτος – Η έδρα του αρχηγού – Επαναστατικός στρατός (αρχικά) 10. Η ιδιότητα του ορατού (καθ.) – Λάσκος, χαλαρός 11. Αιχµηρή άκρη (καθ.) – Το αναγκαίο, αυτό που ταιριάζει (καθ.) – Μερσέντες …., διάσηµη Αργεντινή καλλιτέχνις 12. Την … έδιωξε το κιλό – Συµφωνεί – Ευχαριστώ α λα γαλλικά 13. Βρίσκεται … πίσω – Αναµνήσεις – Αρχαίων συµπλεκτικό 14. Μισή … Λητώ – Μάρκα απορρυπαντικού – Λαός του Περού – Ιταλική κατάφαση 15. Αστέρια – Με το … σέσκο, Ρουµάνος ηγέτης – Λιµάνι του Πειραιά

5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

Ονοµασία χοντρού πανιού – Υπάρχουν και κυνηγετικά Αδάµαστα – Ο πιο γνωστός ηµίθεος Νέοι του χωριού – Ποταπά – Γράµµατα πρώτης ποιότητας Άνθρωπος από την Γαλλία – Έχουν δύο όρους – Έρηµος µεταξύ Ινδίας και Πακιστάν Συµπιεστά – Άρθρο στον πληθυντικό (καθ.) – Τεµπέλικα Ευρωπαίος κάτοικος – Καλπάζουν στα ποιήµατα Μόριο δισταγµού – Άκρη … άκρης – Ωφέλιµες Κοµµάτια, φέτες (ιδιωµ.) – Τα αρχικά πρώην Προέδρου της ∆ηµοκρατίας – Άφωνη … νίλα Ανατάραξη – Αρχικά ∆ηµόσιας Επιχείρησης Ξενική άρνηση – Ινστιτούτο Γεωλογικών Μεταλλευτικών Ερευνών (αρχ.) – Και αυτή ανακηρύσσεται Απέθαντος, παντοτινός – Ακολουθούν τα … προηγούµενα Αρχαίων βεβαιωτικό – Φωνήεντα – Περίφηµος θεατρικός συγγραφέας Αρχαίος µαθηµατικός και αστρονόµος από την Σάµο – Αρχαιοπρεπές… πάλι

64 ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

10 11 12 13 14 15 16 17

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

15 (Η ΛΥΣΗ ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ)

14. Μακριά πόδια – Φωνήεντα που δεν σχηµατίζουν δίφθογγο – Πεδίο µάχης του Μ. Αλεξάνδρου 15. Οι αντίθετοι των ρεαλιστικών 16. Κλωστίτσα (καθ.) – Βαρετός, πληκτικός – ∆ιπλή … τσιµπάει 17. Γνωστός … δόκτωρ, αντίπαλος του 007 – Μοναδικός – Η έλλειψη σαφήνειας

ΚΑΘΕΤΑ 1. 2. 3. 4.

Νίκος Σ. Λιναρδάτος ΛYΣH ΣTAYPOΛEΞOY TEYXOYΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2008 1

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Ω

∆

9 10

12 13

Κ Α

Ι Κ

Ρ Α

∆

Τ Ο

Η Μ

∆

Ω

Α Ρ

Ι Σ

Σ Ο

Η Σ

Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ