ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ
2008 • ΤΕΥΧΟΣ 26 • ΤΙΜΗ 4 4
Φάκελλος Κυπριακές Εκλογές
Μια αιρετική πρόταση για την Κύπρο
! Τουρκικοί ισχυρισµοί για την ∆ωδεκάνησο ! Οι ρίζες του αλβανικού εθνικισµού ! Το σκωτσέζικο ντους της κυρίας Μπακογιάννη ! Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή
EK∆OΣEIΣ ΠAΠAZHΣH
ΚΩ∆ΙΚΟΣ ΕΛΤΑ 7659
Μηνιαίο Πολιτικό Περιοδικό Τεύχος 26 • Ιανουάριος 2008 Εκδότης - Ιδιοκτήτης Βίκτωρ Παπαζήσης ∆ιευθυντής Μελέτης Η. Μελετόπουλος Σύµβουλος σύνταξης Γιάννης Σακιώτης Σύµβουλος έκδοσης Γεώργιος Π. Μαλούχος Νοµικοί σύµβουλοι Χρήστος Βρούστης Θεόδωρος Σούλιος Γρηγόρης Mπλαβέρης
∆ηµόσιες σχέσεις Παναγιώτης Τσαφαράς Αρχισυντάκτης Νίκος Λιναρδάτος Πολιτιστικά Κωνσταντίνος Μπλάθρας Κύριοι αρθρογράφοι Κώστας Κόλµερ, Αντώνης ∆. Παπαγιαννίδης, Kώστας M. Σταµατόπουλος, Γιάννης Ζέρβας, Θάνος Ντόκος, Νίκος Ράπτης, Σωτήρης ∆ηµόπουλος, Θεοφάνης Μαλκίδης ∆ιεθνής επικαιρότητα Βασίλης Τσέκος Εσωτερική επικαιρότητα Παύλος Καρούσος Οικονοµία Αριστείδης Μπιτζένης, Γιάννης Σαλαβράκος Χρηµατιστήριο ∆ηµήτρης Κουτσονίκας Εκκλησία Βασίλειος Γιούλτσης, Αλέξανδρος Καριώτογλου Περιβάλλον Μιχάλης Προµπονάς
Φωτό εξωφύλλου: Η Κύπρος, γεωστρατηγικός κόµβος της Ανατολικής Μεσογείου
Π ΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Editorial Mελέτης Η. Μελετόπουλος Ειδική ανάλυση Κ. Κόλµερ Κόσµος Βασίλης Τσέκος, Νικόλας Γεωργιακώδης Βασίλης Τσέκος Φάνης Μαλκίδης Ελλάδα Παύλος Καρούσος, Ραφαήλ Καλυβιώτης Νίκος Λιναρδάτος Παιδεία Μελέτης Η. Μελετόπουλος Οικονοµία Διεθνήσ Ιωάννης- ∆ιονύσιος Σαλαβράκος Ελληνική Παύλος Καρούσος Χρηµατιστήριο-Αγορά ∆ηµήτρης Κουτσονίκας Περιβάλλον Ειρήνη Γρατσία, ∆άφνη Μαυρογιώργου
Κινηµατογράφος Κωνσταντίνος Μπλάθρας Θέατρο Γιάννης ∆ρακόπουλος Επιφυλλίδες Απόστολος Αποστολόπουλος, Ξενοφών Βουρλιώτης Γιώργος Παπαγούνος, Αύρα Παπασπυροπούλου Παναγιώτης Χριστόπουλος Συνεντεύξεις Λιάνα Γαβριλάκη Ειδήσεις Nικόλας Γεωργιακώδης, Ευτέρπη Τρίµη, Ραφαήλ Καλυβιώτης Ειδική συνεργασία Ελληνική Εταιρεία για την Προστασία του Περιβάλλοντος και της Πολιτιστικής Kληρονοµιάς Ανταποκριτής στη Λευκωσία Κώστας Παπασταύρος Εικονογράφηση Σπύρος Οικονόµου Ειδήσεις – Φωτογραφίες Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων Συνδροµές – ∆ιακίνηση Βασίλης Γκινόπουλος Μάρκετινγκ Άρτεµις Πανδή Νίκη Πανδή Παραγωγή - Eµπορική ∆ιαχείριση PRESS LINE ∆ιεύθυνση επικοινωνίας Μάγερ 11, 104 38 Αθήνα Τηλεφωνικό κέντρο: 210 5225479 Fax: 210 5243345 e-mail: neapolitiki@pressline.gr
Φάκελλος : Κυπριακό Α.∆. Παπαγιαννίδης Νικόλας Γεωργιακώδης Βασίλης Τσέκος ∆.Πολίτης Μελέτης Η. Μελετόπουλος Ιωάννης- ∆ιονυσίος Σαλαβράκος Ανταπόκριση από την Λευκωσία Σάββας Ιακωβίδης Σάββας Παύλου Άριστος Μιχαηλίδης Κώστας Παπασταύρου Κώστας Παπασταύρου Κινηµατογράφος Κωνσταντίνος Μπλάθρας Θέατρο Γιάννης ∆ρακόπουλος
Βιβλίο Βασίλης Λαϊνόπουλος Επιφυλλίδα ∆ηµήτρης Χατζής Σταυρόλεξο Νίκος Λιναρδάτος
∆υτικός Πολιτισµός: ανεπίστροφη παρακµή ή συγκυριακή κρίση;......2 Όρια στην Ενεργειακήν ανεξαρτησία του Κράτους .............................5 Επίκαιρα .............................................................................................8 Πετρέλαιο: Η ισορροπία του τρόµου.................................................12 Ιστορικές ρίζες και διαµόρφωση του αλβανικού εθνικισµού............13 Επίκαιρα ...........................................................................................16 Μέχρι πού θα φτάσουν τα… φέσια; .................................................24 ∆εν αρκεί η απόσυρση του βιβλίου Ιστορίας, κύριε Στυλιανίδη ........................................................................................28
Το διεθνές οικονοµικό σύστηµα σε µετάλλαξη.................................29 Κατά 3,5 δισ. ευρώ «ξέφυγε» ο δανεισµός του ∆ηµοσίου για το 2007......................................................................30 Χρονοτηλεχειριστήριο.......................................................................32 H ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ για τις πυρόπληκτες περιοχές. Το πρόγραµµα υποστήριξης των πληγεισών περιοχών της Πελοποννήσου............................................................33 Τι παίζεται (και τι δεν παίζεται) στην Κύπρο – ου µ’ εθέσπισεν ......35 Το προφίλ των υποψηφίων .............................................................37 Αποχώρηση των τουρκικών στρατευµάτων και δηµιουργία ενιαίου δηµοκρατικού κράτους ......................................39 Μια αιρετική πρόταση.......................................................................41 Γεωπολιτικές παράµετροι του κυπριακού προβλήµατος ...................43 Οικονοµία: το συγκριτικό πλεονέκτηµα των Κυπρίων........................47 Η ολέθρια υποτίµηση του τουρκικού παράγοντα...............................50 Το θύµα και ο θύτης.........................................................................53 Το σχέδιο Ανάν από την πίσω πόρτα ................................................54 Η στρατηγική του Τάσσου Παπαδόπουλου ........................................55 Μετά τις εκλογές ..............................................................................57 Τα παιδικά χρόνια του Αντρέϊ ...........................................................58 Όσκαρ Ουάϊλντ “Γιατί εκεί που δεν υπάρχει ύφος, δεν υπάρχει τέχνη. Και ύφος δεν υπάρχει, όταν δεν υπάρχει ενότητα - και η ενότητα ανήκει στο άτοµο” ......................................59 Το λεξικό του ρουσφετιού και της κοµπίνας ....................................60 O δάσκαλος του Einstein ..................................................................61 Για... δυνατούς λυτές!.......................................................................64
Η ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ κυκλοφορεί στις 10 κάθε µήνα στα βιβλιοπωλεία, στα κέντρα τύπου και στα περίπτερα.
Editorial
∆υτικός Πολιτισµός: ανεπίστροφη παρακµή ή συγκυριακή κρίση;
Ο
ι δύο κυριώτερες συνιστώσες αυτού που καλείται «δυτικός κόσµος», δηλαδή η Ευρώπη και οι Ηνωµένες Πολιτείες της Αµερικής, διέρχονται ταυτόχρονα κρίση, µε εντελώς διαφορετικά όµως χαρακτηριστικά. Η µεν Ευρώπη ουσιαστικά, και παρά την πρόσφατη υπογραφή νέας συνταγµατικής συνθήκης στην Λισσαβώνα, αδυνατεί να προχωρήσει σε πραγµατική πολιτική ενοποίηση. Τα κράτη και κρατίδια που την αποτελούν προτιµούν να παραµείνουν µικροµεσαίες ή και περιθωριακές αλλά αυτόνοµες οντότητες, εκχωρώντας δευτερεύουσες αρµοδιότητες στον κεντρικό ευρωπαϊκό µηχανισµό, κατά βούλησιν. Εκτός αυτού, έχουν αποτύχει να διαµορφώσουν κοινή στάση σε µία σειρά σηµαντικών ζητηµάτων, όπως π.χ. το Κοσσυφοπέδιο. Το ευρώ δεν συνοδεύτηκε από την θέσπιση κοινής, πανευρωπαϊκής οικονοµικής πολιτικής. Η σχέση µε το έτερο σκέλος της ∆ύσης, τις ΗΠΑ, διαφοροποιείται ριζικά από κράτος - µέλος σε κράτος - µέλος. Το µέγα ζήτηµα, αν θα ενσωµατωθεί στην ευρωπαϊκή οικογένεια η µουσουλµανική, στρατοκρατική, δηµογραφικά εκρηκτική Τουρκία, που µε βεβαιότητα θα τουρκοποιήσει την ευρωπαϊκή ήπειρο εντός ολίγων δεκαετιών, δεν έχει καθόλου ξεκαθαριστεί. Επίσης, τεράστιες πλέον µάζες µουσουλµάνων από την Αφρική ή την Ασία, κατοικούν στην ευρωπαϊκή ήπειρο, και όχι µόνον δεν αφοµοιώνονται στον πολιτισµό των ανθρωπίνων δικαιωµάτων, της δηµοκρατίας και του ορθού λόγου, αλλά µεταφέρουν στο κέντρο του ευρωπαϊκού κόσµου τις διενέξεις τους, τα πολιτιστικά τους υποπροϊόντα, την καταπίεση των γυναικών, τον θρησκευτικό φανατισµό κ.λπ. Λόγω της υπογεννητικότητας των ευρωπαϊκών πληθυσµών, µα κυρίως λόγω της αποτυχίας του «πολυπολιτισµικού µοντέλου» που προώθησαν οι ευρωπαϊκές ηγεσίες για να εντάξουν τους µη ευρωπαίους µετανάστες στον ευρωπαϊκό τρόπο του σκέπτεσθαι, σήµερα η Ευρώπη απειλείται µε πολιτιστική και δηµογραφική αλλοτρίωση πρωτοφανή στην Ιστορία της. Ίσως αντίστοιχη µε αυτήν του 5ου 2
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
π.Χ. αιώνος, όταν ορδές από βαρβαρικά φύλα κατέλυσαν το οργανωµένο, πολιτιστικά ανεπτυγµένο δυτικό ρωµαϊκό κράτος και επακολούθησε η χιλιετία του Μεσαίωνα. Η δε µόνη ορατή αντίδραση σ’ αυτήν την προοπτική είναι ο νεοναζισµός, που θα συντείνει στην ακόµη ταχύτερη έλευση του νέου µεσαίωνα. Στις ΗΠΑ, τα δεδοµένα είναι εντελώς διαφορετικά. Εδώ το πολυπολιτισµικό µοντέλο λειτουργεί, υπό την σιδηρά όµως ηγεσία των WASPS (Αγγλοσαξόνων µε εξαιρετικές επιδόσεις Προτεσταντών) και την στενή συµπληρωµατική συνεργασία του Ελληνικού, Εβραϊκού και Ιταλικού στοιχείου. Εσχάτως ανυψώθηκαν σε θέση ισότιµου εταίρου µαύροι και ισπανόφωνοι. Το κυρίαρχο πολιτιστικό στίγµα το δίδει το – προσηλωµένο στην δηµοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώµατα– αγγλοσαξονικό στοιχείο, που άλλωστε, δηµογραφικά, αν δεν αυξάνεται πάντως ανανεώνεται επαρκώς και διατηρεί την ζωτικότητά του. Μουσουλµάνοι στις ΗΠΑ υπάρχουν ελάχιστοι, εποµένως οι µειονότητες έχουν κοινό ευρωπαϊκό παρονοµαστή. Κάτι που επιτρέπει στο πολυπολιτισµικό µοντέλο να λειτουργεί, διότι για να λειτουργήσει µία πολυπολιτισµική κοινωνία χρειάζεται ελάχιστος κοινός παρονοµαστής, που δεν φαίνεται να υπάρχει µεταξύ χριστιανών/σκεπτικιστών/αθέων αφ’ ενός και µουσουλµάνων αφ’ ετέρου. Η αµερικανική κρίση εντοπίζεται κυρίως στο πολιτικό της σύστηµα και την παγκόσµια επιρροή της (και τα δύο συνδέονται στενά µεταξύ τους). Το αµερικανικό πολιτικό σύστηµα έχει πάψει να αναδεικνύει ανεξάρτητες και ισχυρές προσωπικότητες µε ηθική και πνευµατική συγκρότηση και όραµα, όπως ήταν ο Γούντροου Ουίλσων, οι δύο Ρούσβελτ, ο Αϊζενχάουερ, ο Κέννεντυ κ.λπ. Η µόνη προσωπικότητα µε τέτοια προσόντα, ο Αλ Γκορ, βρίσκεται κατ’ ουσίαν εκτός του αµερικανικού πολιτισµικού συστήµατος. Απ’ εναντίας φαίνεται ότι στα δύο κόµµατα εξουσίας ασκούν σήµερα καθοριστική επιρροή διάφορα λόµπυ µε ιδιοτελείς επιδιώξεις, Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Editorial µε ισχυρότερο όλων το πετρελαϊκό. Η ιστορία όµως έχει αποδείξει ότι η ιδιοτέλεια οδηγεί µε µαθηµατική ακρίβεια σε αδυναµία λήψης ορθών αποφάσεων και σε λανθασµένες επιλογές, αφού την σκέψη οδηγεί το συµφέρον και όχι η κρίση. Όταν οι ΗΠΑ ηγούντο του ελεύθερου κόσµου εναντίον του κοµµουνιστικού ολοκληρωτισµού, όταν βοηθούσαν την κατεστραµµένη Ευρώπη να ανασυγκροτηθεί οικονοµικά και όταν ενίσχυαν τα αντι-αποικιοκρατικά κινήµατα στην Αφρική, η ισχύς τους ήταν απεριόριστη, διότι είχε ηθικό έρεισµα, άρα διεθνή αποδοχή και απήχηση. Σήµερα που το σχεδόν αποκλειστικό κριτήριο είναι τα πετρελαϊκά συµφέροντα και σχεδόν αποκλειστικό µέσον είναι η βία, η αµερικανική παρουσία είναι διεθνώς ανεπιθύµητη και οι αποτυχίες διαδέχονται η µία την άλλη. Κάτι καθόλου απλό, διότι η εξασθένιση της αµερικανικής παρουσίας θα σηµάνει διεθνή και περιφερειακή αστάθεια, αύξηση της βίας και των συγκρούσεων εν απουσία της αµερικανικής πυροσβεστικής και διαιτητικής παρέµβασης, άνοδο δυνάµεων χωρίς σεβασµό στις δηµοκρατικές διαδικασίες και στα ανθρώπινα δικαιώµατα, δυνάµεων µε αυταρχική παράδοση και ασιατική κουλτούρα, όπως η Κίνα και η Ρωσσία, ή ακόµα χειρότερα, ο ισλαµικός φονταµενταλισµός. Το καίριο ερώτηµα είναι αν σήµερα η αµερικανική υπερδύναµη έχει τις δυνάµεις και διαθέτει τις αναγκαίες εφεδρείες για να εξέλθει από την αποδυνάµωσή της, που προκάλεσαν οι αποτυχίες της στην Μέση Ανατολή, στην Ανατολική Ευρώπη και στην Λατινική Αµερική. Το ιρακινό χάος οφείλεται σε λανθασµένες εκτιµήσεις σχετικά µε την στάση της ιρακινής κοινωνίας έναντι της αµερικανικής εισβολής, στην υποτίµηση της αντίστασης, στην παραγνώριση της ανάµειξης του ισλαµικού φονταµενταλισµού, στην άγνοια στοιχειωδών εθνολογικών και γεωστρατηγικών δεδοµένων, στην ανικανότητα συγκρότησης διάδοχης του σανταµικού καθεστώτος κατάστασης. Όλα αυτά, φυσικά, επηρεάστηκαν καταλυτικά από το γεγονός ότι στο Ιράκ εστάλησαν ως ανθύπατοι διάφορα ανδρείκελα και ενεργούµενα του πετρελαϊκού λόµπυ, του νεοσυντηρητικού ιδεοληπτικού κύκλου των Ράµσφελντ - Τσένυ και λοιπών, ιδιωτι-
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
κών εταιρειών SECURITY και άλλα απίθανα πρόσωπα. Στο Αφγανιστάν παρόµοιοι παράγοντες έχουν σήµερα οδηγήσει στο σηµείο η µεν αµερικανική κατοχή να έχει περιορισθεί στην Καµπούλ και σε δυο-τρεις άλλες πόλεις, ενώ στην ύπαιθρο έχουν επανακάµψει οι Ταλιµπάν, ως... λύση στην αναρχία και το χάος που προκάλεσε η αµερικανική εισβολή και κατοχή. Στο Πακιστάν, οι Αµερικανοί ενίσχυσαν ένα εφοδιασµένο µε πυρηνικά καθεστώς, που συνδιαλλέγεται µε τους φονταµενταλιστές φυλάρχους των δυτικών του συνόρων και η ανατροπή του οποίου απειλεί να δώσει τον έλεγχο των πυρηνικών όπλων σε µία ηγεσία φονταµενταλιστών µουσουλµάνων, µε ό,τι αυτό συνεπάγεται για την παγκόσµια σταθερότητα. Στην Ανατολική Ευρώπη (Ουκρανία, Μολδαβία, Καύκασος) οι Αµερικανοί προσπάθησαν να εδραιώσουν νέες σφαίρες επιρροής µε πορτοκαλί κ.λπ. επαναστάσεις, που απέτυχαν παταγωδώς, ενώ η αντιπυραυλική τους ασπίδα προκάλεσε τον ρωσσικό εθνικισµό, ενισχύοντας τον Πούτιν και συµβάλλοντας καθοριστικά στην αναβίωση του ρωσσικού επεκτατισµού. Ενώ στα Βαλκάνια η κατασκευή της Μεγάλης Αλβανίας, που ξεκίνησε επί Κλίντον, και συνεχίζεται σήµερα µε την αµερικανική υποστήριξη προς τον διαµελισµό της Σερβίας και την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσόβου, προκαλεί ανησυχίες για επιπτώσεις ντόµινο σε διάφορες µειονότητες ευρωπαϊκών κρατών (Καταλωνία, Κορσική, Ουαλία και Σκωτία, Βόρεια Ιταλία, Βέλγιο κ.λπ.) και δηµιουργεί νοµικό προηγούµενο, παρά τις θεατρικές και νοµικά ανυπόστατες διαβεβαιώσεις της κυρίας Ράις ότι «το Κόσσοβο δεν θα αποτελέσει προηγούµενο», τις οποίες αβασάνιστα υιοθέτησε η ηµετέρα υπουργός Εξωτερικών κυρία Μπακογιάννη. Σ’ αυτό το σηµείο ας σηµειώσουµε ότι η εσωτερική αποδυνάµωση της Ευρώπης δεν πρέπει να χαροποιεί τις ΗΠΑ, διότι η Ευρώπη είναι ο µόνος χώρος που πολιτιστικά (προς το παρόν τουλάχιστον) βρίσκεται στην ίδια κατηγορία µε τις ΗΠΑ, δηλαδή αυτό που καλείται «δυτικός κόσµος». Αντιστοίχως η Ευρώπη δεν πρέπει να χαίρεται µε την αποδυνάµωση των ΗΠΑ, διότι οι ΗΠΑ είναι το µόνο αξιόµα-
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
3
Editorial χο τµήµα του δυτικού κόσµου, το οποίο πολέµησε για τη διάσωση της Ευρώπης σε δύο Παγκοσµίους Πολέµους, την θωράκισε στρατιωτικά κατά τον Ψυχρό Πόλεµο διασώζοντάς την από ενδεχόµενη προέλαση των σοβιετικών τάνκς από την Πράγα στο Παρίσι και την ανασυγκρότησε οικονοµικά µε το σχέδιο Μάρσαλλ. Το µέλλον της αµερικανικής κυριαρχίας στον πλανήτη θα κριθεί, κατά την γνώµη µας, από δύο παράγοντες: από
την ευρωστία της αµερικανικής οικονοµίας και από µία ριζική πολιτική µεταβολή στο εσωτερικό των ΗΠΑ, που θα φέρει την αµερικανική πολιτική στην πρωτοπορία των εξελίξεων και στην προάσπιση των µεγάλων προτεραιοτήτων του σήµερα, και κυρίως της προστασίας του περιβάλλοντος, ! που είναι το σηµαντικώτερο. Μελέτης Η. Μελετόπουλος
Ο µέγιστος γεωστρατηγικός κίνδυνος Οι δραµατικές εξελίξεις στο Πακιστάν προοιωνίζονται περαιτέρω επιδείνωση και ίσως εκτροχιασµό της παγκόσµιας σύγκρουσης των πολιτισµών. Η δολοφονία της Μπεναζίρ Μπούτο τίναξε στον αέρα την µεταπολίτευση που είχε οργανώσει η αµερικανική πολιτική, µε στόχο την διαµόρφωση µιας µεσαίας κατάστασης µεταξύ του ισλαµικού φονταµενταλισµού και της στρατιωτικής δικτατορίας του Μουσάραφ. Ο τελευταίος είχε αποδεχθεί, εκών - άκων, να µετεξελιχθεί σε διακοσµητικό πρόεδρο µε λαοπρόβλητη πρωθυπουργό την Μπούτο. Το προετοιµαζόµενο καθεστώς Μπούτο - Μουσάραφ θα οδηγούσε στο περιθώριο τις ακραίες δυνάµεις, που απεργάζονται τη µετατροπή του Πακιστάν σε πυρηνικό ορµητήριο της Αλ Κάιντα. Ο θάνατος της Μπούτο εκ των πραγµάτων αναιρεί αυτήν την προοπτική. Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραµµές (τέλος του 2007) κανείς δεν γνωρίζει τις µεσοπρόθεσµες πολιτικές επιπτώσεις του γεγονότος. Οι τελευταίες πληροφορίες των ειδησεογραφικών πρακτορείων οµιλούν για έκρυθµη κατάσταση στο Πακιστάν και πιθανώς ολιγόµηνη αναβολή των εκλογών του Ιανουαρίου. Επίσης
4
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
κατέστη γνωστό ότι τη Μπούτο θα διαδεχθεί ο 19χρονος υιός της, φοιτητής στο Χάρβαντ, µε τοποτηρητή –µέχρι την επιστροφή του στο Πακιστάν– τον πατέρα του. Το βέβαιον είναι ότι η δολοφονία της Μπούτο δείχνει τα όρια των αµερικανικών σχεδιασµών, που είναι οι βίαιες αντιδράσεις ανεξέλεγκτων κοινωνικών δυνάµεων και κυρίως του θρησκευτικού φανατισµού, που δεν ερµηνεύεται ούτε αντιµετωπίζεται µε ορθολογικά κριτήρια. Το µέλλον φαίνεται άδηλο, η βία είναι δεδοµένη, η σκλήρυνση της δικτατορίας Μουσάραφ θα οδηγήσει σίγουρα σε εµφύλιο πόλεµο, ενώ η διαδοχή της Μπούτο µοιάζει ακόµα αδιευκρίνιστη και αδύναµη. Το εφιαλτικό σενάριο της κατάληψης της εξουσίας, εποµένως και του ελέγχου των πυρηνικών όπλων, στο Πακιστάν, από ακραίους φονταµενταλιστές, διαταράσσει τις νύχτες όχι µόνον των σχεδιαστών της αµερικανικής εξωτερικής πολιτικής αλλά και όλων των κατοίκων του πλανήτη. Η ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Ε Ι∆ΙΚΗ Α ΝΑΛΥΣΗ
Όρια στην Ενεργειακήν ανεξαρτησία του Κράτους «Αλλά ας δούµε άν έχουµε κι ασφάλεια» Από το ποίηµα «Ο ∆αρείος» του Κ. Π. Καβάφη
Tου Κ. Κόλµερ
T
α εγκαίνια του «Ελληνοτουρκικού αγωγού», την Κυριακή (18.11.07) στους Κήπους του ΄Εβρου, απεκάλυψαν τα πεπερασµένα όρια της Ενεργειακής ανεξαρτησίας στη χώρα µας, αλλά και τον έρποντα διαχωρισµόν Εκκλησίας από του Κράτους. * Εις τα Ύψαλα, επί Τουρκικού εδάφους, όπου έγινε η σχετική τελετή εγκαινίων σε ρυθµούς τσιφτετέλι, τον λόγον έλαβε απροόπτως κι’ ο υπουργός Ενεργείας των Ηνωµένων Πολιτειών, Σαµουήλ Μπότµαν, ειπών µεταξύ άλλων, ότι «η Ελληνοτουρκική συνεργασία στη µεταφορά φυσικού αερίου (Φ.Α.) απ’ το Αζερµπαϊτζάν, εξυπηρετεί πρωτίστως την ασφάλεια ενεργείας της... δυτικής Ευρώπης» (σ.σ.: Αµερικανική επέµβασι στα εσωτερικά της;) «και εξαρτά τους Ευρωπαίους καταναλωτάς από Ασιάτες παραγωγούς» κι’ όχι απ’ την Ρωσσία και το Ιράν (ετέρα Αµερικανική επέµβασις). Ο Τούρκος πρωθυπουργός κ. Ταγίπ Ερντογάν, οµιλών κατά την έναρξι λειτουργίας του (επι)µετρητικού σταθµού στον ΄Εβρον, εξέφρασε την προτίµησι για τον Τουρκικόν αγωγό Φ.Α. ...«Ναµπούκο Λάϊν» (σ.σ.:που παρακάµπτει την Ελλάδα, µεταφέρων Αζερινό Φ.Α. στην Ευρώπη) και υπεστήριξε ότι «το παραµικρό βήµα συνεργασίας µε την κυβέρνησι Κώστα Καραµανλή εκλαµβάνεται ως κρίκος φιλίας µεταξύ των δύο χωρών», ενώ απεκάλεσε «αδελφό» τον πρόεδρο του Αζερµπαϊτζάν, Ιλχάµ Αλίεφ», παντουρκικώτατα!... Κατά τ’άλλα, το ενεργειακόν ισοζύγιο της Ελλάδος εις ουδέν µετεβλήθη µε την επέκτασι του Τουρκικού αγωγού ΜΠΟΤΑΣ επί του Ελληνικού εδάφους (από των Κήπων Έβρου µέχρι Κοµοτηνής), ενώ το Ελληνικόν ισοζύγιον
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
πληρωµών κοντεύει να καταρρεύσει από την συναλλαγµατική δαπάνη δια το εισαγόµενο πετρέλαιον, ύψους 5 δις. ευρώ εφέτος… Αλλ’ αφού οι µεν σχέσεις µεταξύ των δύο χωρών είναι τόσον «εγκάρδιες», κατά τους Μπότµαν και Ερντογάν, ο δε κος Καραµανλής θεωρεί ότι η κατασκευή του αγωγού Μποτάς «εδραιώνει την σταθερότητα στην περιοχή και ενδυναµώνει την ανάπτυξη των δύο χωρών», διατί δεν προχωρεί η άντλησι πετρελαίων στο Αιγαίον, που κατά τον πρώην υπουργόν ΠΕ.ΧΩ.∆.Ε. κον Θόδωρο Κουλουµπή «θα µπορούσε να καλύψει τα 2/3 της εγχωρίου καταναλώσεως της Ελλάδος»; ( Βλ. σχ. Ηµερίδα του Τεχνικού Επιµελητηρίου, 15.11.07). Την απάντησι την γνωρίζοµεν, αλλά τα Ελληνοτουρκικά οξύµωρα συνεχίζονται. Προς διάψευσιν της «ελληνοτουρκικής συνεργασίας», ο προσφάτως επισκεφθείς την χώρα µας υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μπαµπασάν-εφέντη, ισχυρίσθη περίπου ότι οι γκιαούρηδες κακοποιούν την κατά τ’ άλλα ακµάζουσα Μουσουλµανική µειονότητα της Θράκης, ο δε Αττίλας συνεχίζει να κατέχει παρανόµως το 38% της Ευρωπαϊκής Κύπρου, την οποία µάλιστα δεν αναγνωρίζει (αν κι’ «εγγυήτρια δύναµις» και εκ της συγκαταθέσεώς της εξαρτάται η ένταξι της Τουρκίας στην Ε.Ε.).Η Τουρκική πολεµική αεροπορία παραβιάζει καθηµερινώς τον εναέριον χώρον της Ελλάδος και η κυβέρνησι Ερντογάν απειλεί µε πόλεµον (casus belli) τυχόν άντλησι πετρελαίου στο Αιγαίον πέλαγος, πέραν των 6 µιλίων από των Ελληνικών παραλίων, ενώ έχει παραιτηθεί παντός δικαιώµατος εκτός των 3 µιλίων από των ακτών της Μικράς Ασίας, µε τη συνθήκη της Λωζάννης. "
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
5
Ε Ι∆ΙΚΗ Α ΝΑΛΥΣΗ
Πρός πανηγυρισµόν βεβαίως, επιτέλους, ο κος Κώστας Καραµανλής εγκαινίασε κι’ ένα ολοκληρωµένον έργον, ως τον αγωγόν Φ.Α. «Μποτάς», εφ’ Ελληνικού εδάφους, µήκους 295 χλµ. και άχρι τούδε δαπάνης 300 εκατοµ. ευρώ. Ο αγωγός, εκτεινόµενος µέχρις Ηγουµενίτσας χερσαίως και υποθαλασσίως έως του Ιταλικού λιµένος Οτράντο, θα φέρει Φ.Α. της Κασπίας στην Ιταλική αγοράν. Εκεί τελειώνει η Ελληνική συµβολή, που κατά τους πρωθυπουργικούς λογογράφους «δηµιουργεί το Νότιο Ευρωπαϊκό ∆ακτύλιο Φυσικού Αερίου» - αν τελικώς γίνη το έργον, καθ’ όσον η µελέτη σκοπιµότητος της Ιταλικής ΕΝΤΙΣΟΝ «άλλα λέγει»... αλλ’ αυτό δεν έχει τόσην σηµασία. Επικοινωνικώς, ως θα έλεγεν και ο Καβάφης, αξίαν έχει «οποσούν να πηαίνοµεν εµπρός». Η σύνδεσι του εγχωρίου δικτύου φυσικού αερίου (προερχοµένου εκ Ρωσσίας, Αλγερίας και από spot φορτία υγροποιηµένου Φ.Α. (LNG) στη νήσο Ρεβυνθούσα των Μεγάρων) µε τον Τουρκικό αγωγόν «Μποτάς», θα εµπλουτίσει το Ελληνικό δίκτυο µ’ αέριο απ’ την Κασπία εις ελαφρώς ανταγωνιστικωτέρας τιµάς, αφ’ ό,τι της Ρωσσικής Γκάζπροµ και µε ποσότητας που θα φθάσουν τα 700 εκ.µ3 ετησίως.
6
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Η εγχωρία κατανάλωσις Φ.Α. ανήλθεν εφέτος στα 3,7 δις. µ3,συνεπώς η προσθήκη 20% δεν είναι αµελητέα. Η ζήτησις Φ.Α. αυξάνει 3% ετησίως στην Ελλάδα, καθώς έναντι του πετρελαίου, το αέριον είναι 30% φθηνότερον, «καθαρώτερον» και υψηλοτέρας θερµαποδόσεως. Οικονοµικώς, η εισαγωγή του Φ.Α. συνεπάγεται επιβάρυνσι του ισοζυγίου πληρωµών εξ ίσου µε το πετρέλαιον, το οποίον εφέτος επεβάρυνεν υπερµέτρως την οικονοµία µας, κατόπιν της αυξήσεως της τιµής του κοντά στα 100 $ το βαρέλι. Όταν όµως ο Βενεζουέλος πρόεδρος Ούγκο Τσάβες προ-βλέπει το βαρέλι στα... 200 δολλάρια «εφ’ όσον η παρούσα ζήτησι του πετρελαίου δεν µειωθή» (σ.σ.: έµαθε κι’ αυτός τον νόµο της προσφοράς και ζητήσεως) τότε είναι σκόπιµος πάσα εναλλακτική πηγή ενεργείας, έστω από το µακρυνόν Αζερµπαϊτζάν, αφού η «διακυβέρνηση» της Ν.∆. κωφεύει στις εκκλήσεις µας δια στροφή στην πυρηνικήν ενέργεια. Περιβαλλοντικώς, υπάρχει κάποιο πλεονέκτηµα του Φ.Α., υπό την έννοιαν ότι δεν εκπέµπει αιθάλη, θειάφι και αιωρούµενα στοιχεία, αλλ’ από πλευράς διοξειδίου του άνθρακος συµβάλλει στο «φαινόµενο του θερµοκηπίου» εξ’ ίσου επιβαρυντικώς µε το πετρέλαιον. Η διασύνδεσι του Ελληνικού δικτύου Φ.Α. µε τον Τουρκικόν αγωγόν ΜΠΟΤΑΣ άρχισεν επί Σηµίτη (δι’ ό και προσεκλήθη ο κος Α. Τσοχατζόπουλος στα εγκαίνια), συνεχίσθη επί εποχής Σιούφα και πήρε επτά χρόνια, για να υπογραφούν οι συµφωνίες. Η εταιρεία «ΑΚΤΩΡ» κατεσκεύασε τον (επι)µετρητικό σταθµόν εντός διετίας και ο αγωγός πέρασε κάτω από τον ΄Εβρο, χωρίς να διαταράξει το αµυντικό µας... «περιβάλλον». Ευτυχώς! Ο αγωγός απ’ τα Τουρκικά σύνορα µέχρι Κοµοτηνής, µήκους 87 χλµ., είχε προϋπολογισµόν 70 εκατοµ. ευρώ περίπου, εκ των οποίων τα 38 είναι «εθνική δαπάνη» και το υπόλοιπον επιδότησι της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης. Το κόστος διελεύσεώς του κάτω του ποταµού Έβρου και του (επι)µετρητικού σταθµού Κήπων, ανήλθε περίπου εις 13 εκατοµ. ευρώ, εκ των οποίων 6,6 εκατοµ. η «εθνική δαπάνη» και το υπόλοιπο προήλθεν από το 3ο ΚΠΣ και την «Μποτάς». Πάλι καλά.
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Ε Ι∆ΙΚΗ Α ΝΑΛΥΣΗ
Οι Τούρκοι, απ’ την δική των πλευράν, εδαπάνησαν 103 εκατοµ. ευρώ για τα 210 χλµ. του αγωγού που πέρασε κάτω από την θάλασσα του Μαρµαρά (µε µέγιστο βάθος 70 µέτρων), ενώ η Ελλάς ανέλαβε να δαπανήσει άλλα 600 εκατοµ. ευρώ, για τον αγωγό µέχρις Ηγουµενίτσας. Η Τουρκία προσδοκά «σηµαντικά ωφέλη απ΄ τα κόµιστρα µεταφοράς του Φ.Α.». Ελπίζοµεν και η Ελλάς. Ανεξαρτήτως των εσόδων και αποσβέσεων, µία παράµετρος του αγωγού είναι «το πλαίσιο λειτουργίας του διαδρόµου του» (δηλαδή εθνικές δουλείες). Βεβαίως, µην λησµονούµεν ότι «τα κλειδιά κατέχει η Τουρκία», αλλ’ ως µας καθησύχασεν ο κος Μπότµαν, µε ύφος Ρωµαίου ανθυπάτου, «συγχαρητήρια ταιριάζουν στους µετέχοντες». Και εις τους µη παρόντες Κοιναγορήτες, προσθέτοµεν ηµείς, αναλογιζόµενοι την δύναµη πειθούς των Αµερικανών. Τρεις είναι οι λόγοι του ενδιαφέροντός των, για τους αγωγούς της Κασπίας: 1. Να στρέψουν την κατανάλωσι της Ευρώπης προς τον αγωγό πετρελαίου Μπακού -Τσεϋχάν και του Φ.Α. προσεχώς από Καζακστάν, Τουρκµενιστάν και Σαχ Ντενίζ του Αζερµπαϊτζάν, µέχρις Βιέννης της Αυστρίας, ώστε να ελέγχουν οι ίδιοι, δηλαδή οι Αµερικανοί αποκλειστικώς την παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας-Ιράκ-Κατάρ. 2. Να περιορίσουν την εξάρτησι της ∆υτ. Ευρώπης από το Ρωσσικό πετρέλαιο και το Φ.Α., προς αποφυγή τυχόν «πολιτικών εκβιασµών» τύπου Ουκρανίας, και 3. Να σφετερισθούν «σφαίρες επιρροής ενεργείας» παγκοσµίως, ώστε να ανασχέσουν τον ανερχόµενο γεωπολιτικό ρόλο της Κίνας και Ινδίας, και να σιγήσουν µερικούς θορυβοποιούς (ως τον Τσάβες και Ιρανόν Αχµεντινεντζάν), που υβρίζουν καπηλικώτατα το Αµερικανικό δολλάριον ως «κουρελόχαρτο». Εν τούτοις, «η σχιζοφρενική πολιτική των ΗΠΑ αντικατοπτρίζεται ευκρινώς στο ζήτηµα των αγωγών υδρογονανθράκων». (Βλ. σχ.Mary Kaldor. OIL WARS. Pluto Press 2007): Αφ’ ενός, η δυναµικότης των αγωγών υπολοίπεται της διεθνούς ζητήσεως ΥΑ, αφ’ ετέρου η Αµερικανική πολιτική αποκλείει την Ρωσσία και το Ιράν, λόγω πολιτικής αντιπαλότητος, από τις φυσιολογικές διαδροµές των αγωγών και προκρίνει την Τουρκίαν, η οποία εξισλαµίζεται
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
ταχέως, χάρις στον Ισλαµιστήν ηγέτη της, Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι Αµερικανοί ευνοούν τον µακρύτερον αγωγό Μπακού-Σούπσα (Σινώπης) µέσω Γεωργίας και Μαύρης Θαλάσσης και απορρίπτουν την οδόν Αρµενίας, που ευρίσκεται εις εµπόλεµο κατάστασι µε τον Αζέρο πρόεδρον Αλίεφ, για το Ναγκόρο-Καραµπάχ. Αντί ειρήνης παίζουν «πολεµικά παίγνια» στην περιοχή κι’ οι Ρώσσοι θεωρούν την Αµερικανικήν ανάµιξι στην Κασπία ως «πρελούδιο περαιτέρω εµπλοκής» (βλ. ως άνω, σελ.175). Η «ηνωµένη Ευρώπη», µάλλον σιωπηλός µάρτυς των όσων διαδραµατίζονται στην γειτονία, δεν συµβουλεύεται τον διάσηµο ενεργειολόγο Ντανιέλ Γιέργκιν, που προτρέπει «Ευρωπαίοι και Ρώσσοι ν’ αποπολιτικοποιήσουν το εµπορεύσιµον φυσικόν αέριο και ν’ αναπτύξουν αµοιβαία εµπιστοσύνην». (βλ. σχ. ΦΤ 22.10.07). Αλλά µήπως και ο Ελληνικός λαός ηρωτήθη εάν εµπιστεύεται την Τουρκίαν, ώστε να χρηµατοδοτήσει τον αγωγό της ΜΠΟΤΑΣ, µε το υστέρηµά του; Η «είδησις» όµως των εγκαινίων έγκειται αλλού: Ενώ στα εγκαίνια του Τουρκικού τερµατικού σταθµού Φ.Α. στα ΄Υψαλα παρών ήτο κι’ ο µουφτής της Ξάνθης, στην αντίστοιχη τελετή του (επι)µετρητικού σταθµού των Κήπων΄Εβρου, απουσίαζεν ο τοπικός µητροπολίτης και δεν ετελέσθη, διά πρώτην φοράν µετά το 1821, ο καθιερωµένος Αγιασµός, ως επιβάλλει το πρωτόκολλον. Μήπως η «διακυβέρνηση Καραµανλή» προχώρησε στον de facto χωρισµό του κράτους από της Εκκλησίας, κατά τας επιταγάς της Μεταρρυθµιστικής Συνθήκης της Ε.Ε., εις ην προσεχώρησαν ιεροκρυφίως και δεν το ξέροµε; Τούτο δεν θα ήτο προς θάνατον. Μάλλον υπέρ της Εκκλησίας της Ελλάδος θ’ απέβαινε. Αλλά καλύτερον ν’ απεσαφήνιζε τας προθέσεις η κυβέρνησις, παρά να κρύπτεται όπισθεν του Ερντογάν και της «Μποτάς», διά να δοκιµάσει επικοινωνιακώς τον µεσαίον χώρον του κου Γιάννη Λούλη, που έγραψε προσφάτως ότι το σκάνδαλο των οµολόγων έπληξε την δηµοτικότητα της κυβερνήσεως Καραµανλή, αλλ’ απέκρυψεν ότι ήτο το βασικόν αίτιον των αντισυνταγµατικώς προώρων εκλογών του περασµένου φθινοπώρου. !
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
7
Κ ΟΣΜΟΣ Επίκαιρα
Ποιος κυβερνά τον κόσµο; Η διεθνής κοινή γνώµη πιστεύει ότι η ισχύς των ΗΠΑ θα µειωθεί στο µέλλον ενώ αντίθετα θα αυξηθεί η επιρροή της Κίνας, της Ινδίας και της Βραζιλίας. Αυτό αποκαλύπτει πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη για λογαριασµό του Παγκοσµίου Συµβουλίου Πολιτικής του γερµανικού Ιδρύµατος Μπέρτελσµαν, που δηµοσιεύθηκε στο περιοδικό Der Spiegel τον ∆εκέµβριο του 2007. Η έρευνα έγινε από την εταιρεία Gallup International και την TNS-EMNID, επί ενός δείγµατος 9.000 ατόµων στις ΗΠΑ, την Ρωσσία, την Κίνα, την Βραζιλία, την Ινδία, την Ιαπωνία, την Γερµανία, την Γαλλία και την Βρεταννία.Σύµφωνα µε την έρευνα, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατετάγη τέταρτη στον κατάλογο των ισχυρών της γης, µε πρώτες τις ΗΠΑ, που τις ακολουθούν η Κίνα και η Ρωσσία.Ο διευθυντής διεθνών σχέσεων του Ιδρύµατος Μπέρτελσµαν, κ. Γιόζεφ Γιάννονγκ, δήλωσε ότι διεθνώς η κοινή γνώµη θεωρεί ότι οι ΗΠΑ χάνουν την κυρίαρχη θέση τους και ότι η Κίνα κερδίζει έδαφος. Επεσήµανε επίσης ότι η κοινή γνώµη δεν αναµένει να υπάρξει στο µέλλον ένα είδος αρµονικής και ισόρροπης διεθνούς τάξης πραγµάτων, υπό την διαχείριση µιας παγκόσµιας κυβέρνησης των Ηνωµένων Εθνών. Αντίθετα, οι ερωτηθέντες σε όλα τα κράτη υπολογίζουν ότι κάθε κράτος θα πρέπει να στηρίζεται στις δικές του δυνάµεις σ’ ένα διεθνές ανταγωνιστικό περιβάλλον και ζητούν από τα κράτη τους να παίξουν έναν ευρύτερο ρόλο στην επικράτηση της ειρήνης και της σταθερότητας. Τα αποτελέσµατα της έρευνας αυτής έρχονται να επιβεβαιώσουν διεθνούς κύρους αναλυτές, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι οι ΗΠΑ πρέπει να αλλάξουν πολιτική, προκειµένου να µεταβληθούν από µία ηγεµονική σε µία ηγετική δύναµη στον κόσµο. Τέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα κριτήρια µε τα οποία γίνεται η παγκόσµια κατάταξη, που είναι η οικονοµική ισχύς, η πολιτική σταθερότητα, η εκπαίδευση και η έρευνα.
8
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
O Σαρκοζί αρωγός του κοσσοβαρικού κράτους «Η Σερβία έχει µέλλον στην Ευρωπαϊκή Ένωση εάν σεβαστεί τα δικαιώµατα του ανθρώπου και την ανεξαρτησία του Κοσσόβου.» Αυτό δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, συνεχίζοντας: «Η ανεξαρτησία του Κοσσόβου είναι αναπόφευκτη και η Σερβία θα καταδικαστεί σε αποµόνωση και σε απελπισία, εάν δηµιουργήσει συνθήκες αντιπαράθεσης µεταξύ της µίας ή της άλλης πλευράς. Οι Κοσσοβάροι και οι Σέρβοι δεν µπορούν πλέον να ζουν µαζί, η Γιουγκοσλαβία δεν υπάρχει πια όπως και η Σοβιετική Ένωση. Και η Γιάλτα τελείωσε. Τί µπορούµε να κάνουµε γι’ αυτό; Και θα αφήσουµε τους ανθρώπους να σκοτώνονται µεταξύ τους;», τόνισε.
Το Μίνσκ ξανά στο πλευρό της Μόσχας Η Λευκορωσσία θα διαδραµατίσει τον ρόλο της ως σύµµαχος της Ρωσσίας, σε περίπτωση που οι ΗΠΑ εγκαταστήσουν πυραύλους στην Τσεχία και την Πολωνία. Αυτό δήλωσε ο πρόεδρος της Λευκορωσσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο κατά την διάρκεια επίσκεψης του Βλαντιµίρ Πούτιν στο Μίνσκ τον περασµένο ∆εκέµβριο, χωρίς όµως να καθορίσει ποιος ακριβώς θα ήταν ο ρόλος αυτός. Συγχρόνως, ο κ. Λουκασένκο υπογράµµισε ότι δεν υπάρχει σχέδιο ένωσης της χώρας του µε την Ρωσσία. Οι δηλώσεις του Λευκορώσσου προέδρου ακολουθούν την προειδοποίηση της Ρωσσίας ότι µπορεί να εγκαταστήσει πυραύλους στην Λευκορωσσία για να αντιµετωπίσει την αµερικανική πυραυλική ασπίδα. Συγχρόνως, η Μόσχα προωθεί την περάτωση των εγκαταστάσεων του εργοστασίου πυρηνικής ενέργειας στο Ιράν και την αποστολή πυρηνικών καυσίµων.
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Κ ΟΣΜΟΣ Επίκαιρα
Το τάγµα που χάνεται στα ναρκωτικά Ο βρεταννικός στρατός αποβάλλει από τις τάξεις του περίπου τον αντίστοιχο αριθµό ενός τάγµατος στρατιωτών κάθε χρόνο λόγω της χρήσης ναρκωτικών ουσιών, σύµφωνα µε έκθεση του Ινστιτούτου Royal United Services, που δηµοσιεύθηκε πρόσφατα. Ο αριθµός των χρηστών ναρκωτικών όπως το έκσταση ή η ηρωίνη αυξήθηκε από 517 στους 769 το 2006. Το βρεταννικό Υπουργείο Αµύνης δεν κοινοποιεί στοιχεία σχετικά µε τον χρόνο που επιλέγει για την ιατρική εξέταση του ένστολου προσωπικού του, που θα έδειχνε ενδεχοµένως αν η αύξηση στη χρήση ναρκωτικών γινόταν πριν από ευρείας κλίµακος στρατιωτικές επιχειρήσεις ή αν γινόταν κατά την διάρκεια αδειών. Επίσης, η χρήση ναρκωτικών έχει ως συνέπεια την άµεση αποποµπή από το στράτευµα, ενώ αν ένας στρατιώτης επιθυµεί να αποχωρήσει οικειοθελώς θα πρέπει να περιµένει έναν χρόνο. Πρώην αξιωµατικοί δηλώνουν ότι δεν τους εκπλήσσουν οι αριθµοί των χρηστών, διότι πολλοί από τους στρατιώτες προέρχονται από µια κοινωνία χρηστών, ενώ υποβάλλονται σε 18µηνες ψυχολογικά δυσβάστακτες πολεµικές επιχειρήσεις.
Γιατί η Γερουσία ψήφισε υπέρ του πολέµου Η αµερικανική Γερουσία υπερψήφισε την αύξηση της χρηµατοδότησης του πολέµου στο Ιράκ, χωρίς να καταφέρει να θέσει χρονικό όριο για την αποχώρηση των στρατευµάτων. Αυτό θεωρείται ως αποτυχία του ∆ηµοκρατικού Κόµµατος, που έχει την πλειοψηφία των εδρών στη Γερουσία, και το οποίο είχε θέσει ως όρο για την υπερψήφιση των αναγκαίων κονδυλίων την σταδιακή αποχώρηση του αµερικανικού στρατού. Ο προϋπολογισµός των εξόδων ανέρχεται στο ποσό των 696 δις δολλαρίων (περίπου 320 δις ευρώ) και περιλαµβάνει το χρονικό διάστηµα µέχρι τον Σεπτέµβριο 2008.
Ο Φελίπε Γκονζάλες ηγείται των Ευρωπαίων σοφών Ο πρώην πρωθυπουργός της Ισπανίας Φελίπε Γκονζάλες επελέγη ως επικεφαλής της επιτροπής «σοφών», η οποία θα εξετάσει τα µακροπρόθεσµα προβλήµατα που αντιµετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η αρχική ιδέα της δηµιουργίας µιας επιτροπής σοφών ήταν του Γάλλου προέδρου Νικολά Σαρκοζί, ο οποίος ήθελε να της αναθέσει την επανεξέταση της µελλοντικής σχέσης της Τουρκίας µε την Ευρώπη. Πιθανολογείται όµως ότι η επιτροπή θα επικεντρώσει την προσοχή της στα θέµατα της παγκόσµιας ασφάλειας, της µετανάστευσης και της αντιµετώπισης του διεθνούς εγκλήµατος και της τροµοκρατίας. Η ανάγκη σύστασης της επιτροπής έχει αµφισβητηθεί από πολλές πλευρές στην Ε.Ε., ιδιαίτερα µετά την υπογραφή της Συνθήκης της Λισσαβώνας τον ∆εκέµβριο του 2007. Το δε ερώτηµα για τα σύνορα της Ευρώπης και για το αν η Τουρκία µπορεί να θεωρείται πολιτισµικά µέλος της παραπέµπεται και πάλι στις καλένδες.
10
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Στο µεταξύ, η παραγωγή ιρακινού πετρελαίου ξεπέρασε τα επίπεδα παραγωγής πριν την εισβολή του 2003, σύµφωνα µε τον ∆ιεθνή Οργανισµό Ενέργειας. Η παραγωγή ιρακινού αργού πετρελαίου ανέρχεται στα 2.3 εκατ. βαρέλια ηµερησίως. Ο ∆ΟΕ υποστηρίζει ότι η αύξηση οφείλεται στην αποτελεσµατικότητα των µέτρων ασφαλείας κυρίως στο Βόρειο Ιράκ, που κατοικείται από κουρδικό πληθυσµό, και στη µείωση του αριθµού των δολιοφθορών στον αγωγό που µεταφέρει πετρέλαιο στο λιµάνι του Τσεϋχάν της Τουρκίας, απ’ όπου γίνεται και η εξαγωγή. Το Ιράκ διαθέτει τα µεγαλύτερα αποθέµατα πετρελαίου µετά την Σαουδική Αραβία και το Ιράν, αλλά οι εξαγωγές του µειώθηκαν κατακόρυφα µετά την αµερικανική εισβολή και τον εµφύλιο πόλεµο. Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Κ ΟΣΜΟΣ Επίκαιρα
Αστραπές ανιχνεύθηκαν στην αφιλόξενη Αφροδίτη Εκτός από την πυκνή, δηλητηριώδη ατµόσφαιρα, τις ακραίες θερµοκρασίες και τις βροχές θειϊκού οξέος, ένα ακόµα βίαιο φαινόµενο ανιχνεύθηκε στην Αφροδίτη: η ευρωπαϊκή αποστολή Venus Express επιβεβαίωσε τις υποψίες για συχνούς κεραυνούς. Οι επιστήµονες υποψιάζονταν ότι στην Αφροδίτη υπάρχουν κεραυνοί από το 1978, όταν ένα σκάφος της NASA ανίχνευσε ηλεκτρική δραστηριότητα στην πυκνή ατµόσφαιρα διοξειδίου του άνθρακα. ∆εν ήταν όµως σίγουροι, λόγω παρεµβολών στο σήµα που ελήφθη. Τώρα, η µαγνητική κεραία του Venus Express, σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη από το 2006, επιβεβαιώνει την εκδήλωση κεραυνών ψηλά στην ατµόσφαιρα. Η ανακάλυψη, που δηµοσιεύεται στο περιοδικό Nature, έχει σηµασία για τους πλανητολόγους, δεδοµένου ότι οι ηλεκτρικές εκκενώσεις των κεραυνών αλλάζουν την χηµική σύσταση της ατµόσφαιρας, και πρέπει να ληφθούν υπ’ όψιν στα υπολογιστικά µοντέλα του κλίµατος. Οι κεραυνοί εκδηλώνονται σε ύψος 35 χλµ και θα ήταν αόρατοι ακόµα και για έναν παρατηρητή στην επιφάνεια της Αφροδίτης. Η ατµόσφαιρα διοξειδίου του άνθρακα είναι πολύ πιο πυκνή από αυτήν της Γης και ολόκληρος ο πλανήτης καλύπτεται από αδιαφανή σύννεφα θειϊκού οξέος. Μέχρι σήµερα, κανένα ερευνητικό σκάφος δεν έχει φτάσει άθικτο στην επιφάνεια της Αφροδίτης, δεδοµένου ότι η πίεση φτάνει τις 100 ατµόσφαιρες και η θερµοκρασία ξεπερνά τους 450 βαθµούς Κελσίου.
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Βρεταννικό Συµβούλιο: Πολιτισµός ή προπαγάνδα; Στο επίκεντρο νέας διπλωµατικής διένεξης µεταξύ Βρεταννίας και Ρωσσίας βρίσκεται το Βρεταννικό Συµβούλιο µετά την απαγόρευση λειτουργίας δύο γραφείων του από την ρωσσική κυβέρνηση στην Αγία Πετρούπολη και το Αικατερίνµπουργκ µετά το 2007. Ο εκπρόσωπος τύπου της Βρεταννικής Πρεσβείας στην Μόσχα δήλωσε ότι δεν υπάρχει καµµία πρόθεση να κλείσουν τα δύο αυτά περιφερειακά γραφεία του Βρεταννικού Συµβουλίου. Εάν η εντολή αυτή της ρωσσικής κυβέρνησης πραγµατοποιηθεί, ο αγγλικός οργανισµός θα διαθέτει στη Ρωσσία µόνον τα κεντρικά του γραφεία στη Μόσχα. Για το κλείσιµο των γραφείων, η ρωσσική κυβέρνηση επικαλείται επισήµως την παράβαση της φορολογικής νοµοθεσίας από το Βρεταννικό Συµβούλιο, το οποίο όµως υποστηρίζει ότι έχει κινηθεί εντός των νοµικών πλαισίων. Πολλοί παρατηρητές υποστηρίζουν ότι το Βρεταννικό Συµβούλιο έχει καταστεί θύµα της συνεχιζόµενης διένεξης µεταξύ Λονδίνου και Μόσχας, µε αφορµή την υπόθεση κατασκοπείας του Αλεξάντερ Λιτβινένκο και τις έκτοτε εκατέρωθεν απελάσεις διπλωµατών µεταξύ Λονδινού και Μόσχας. Η απαγόρευση λειτουργίας των δύο γραφείων του Βρεταννικού Συµβουλίου σηµαίνει την επιδείνωση των σχέσεων των δύο κρατών. Το Βρεταννικό Συµβούλιο ιδρύθηκε το 1934 µε σκοπό την προώθηση της βρετανικής κουλτούρας, της αγγλικής γλώσσας και της επιχειρηµατικότητας διεθνώς. Το πρώτο γραφείο άνοιξε το 1938 στο Κάιρο. Σήµερα διαθέτει γραφεία σε 110 χώρες. Η Γαλλία και η Γερµανία είχαν τότε αντίστοιχες υπηρεσίες και πολλοί πιστεύουν ότι η δηµιουργία του οργανισµού είχε πολιτικά κίνητρα και συγκεκριµένα την αντιµετώπιση της απειλητικής εξάπλωσης του φασισµού. Το Βρεταννικό Συµβούλιο χρηµατοδοτείται εν µέρει από την Βρεταννική κυβέρνηση. Στον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο, η Βρεταννική κυβέρνηση είχε προσπαθήσει χωρίς επιτυχία να χρησιµοποιήσει τον οργανισµό για προπαγανδιστικούς σκοπούς. Το 1997 η κυβέρνηση των Εργατικών θεώρησε ότι το Βρεταννικό Συµβούλιο είχε γίνει περιττό αλλά και πάλι δεν το έκλεισε. Αν και ο όρος «προπαγάνδα» αποτελεί µάλλον υπερβολή για να περιγράψει κανείς τις δραστηριότητές του, δεν χωράει αµφιβολία ότι το Βρεταννικό Συµβούλιο διαδραµάτισε καθοριστικό ρόλο στην εξάπλωση της αγγλικής γλώσσας και της δηµοφιλίας της αγγλικής εκπαίδευσης στο εξωτερικό. Επιµέλεια: Βασίλης Τσέκος, Νικόλας Γεωργιακώδης
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
11
Κ ΟΣΜΟΣ * Α ΝΑΛΥΣΗ
Πετρέλαιο: Η ισορροπία του τρόµου Tου Βασίλη Τσέκου
Η
τιµή του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί από το 2002 και είναι κατά 40% υψηλότερη από την αντίστοιχη τιµή του στις αρχές του 2007. Ειδικοί αναλυτές πιστεύουν ότι η τιµή του θα ξεπεράσει τα 100 δολλάρια ΗΠΑ το βαρέλι. Μέχρι στιγµής η άνοδός της δεν έχει επηρεάσει την παγκόσµια οικονοµία. Αυτό όµως µπορεί να αλλάξει, λόγω των πολύ λεπτών πολιτικών και οικονοµικών ισορροπιών που επικρατούν αυτήν την στιγµή στην παγκόσµια αγορά. Το κυριώτερο αίτιο για την αύξηση της τιµής του πετρελαίου είναι η ραγδαία αύξηση της παγκόσµιας κατανάλωσης και της ζήτησης της βασικής αυτής πρώτης ύλης και ο ανταγωνισµός των κρατών για την εξασφάλισή του. Οι µεγαλύτεροι καταναλωτές πετρελαίου είναι αναµφισβήτητα οι ΗΠΑ και η Κίνα. Η τελευταία σηµειώνει αύξηση της ενεργειακής της κατανάλωσης κατά 12% έως 15% ετησίως. Στις ΗΠΑ καταναλώνονται 21 εκατ. βαρέλια ηµερησίως, που αντιστοιχούν περίπου στο 1/4 της παγκόσµιας ζήτησης, ενώ η παγκόσµια κατανάλωση αυξάνει ανά τριµηνία κατά 3%. Η αυξανόµενη ζήτηση πλησιάζει επικίνδυνα τα ανώτερα όρια της προσφοράς σε παγκόσµιο επίπεδο. Αυτό δεν αφήνει περιθώρια ασφαλείας σε περίπτωση που υπάρξει µια απρόοπτη διατάραξη της οµαλής ροής είτε στην εξόρυξη, την µεταφορά ή την διύλιση του πετρελαίου λόγω πολιτικών κρίσεων ή περιβαλλοντικών καταστροφών. Για παράδειγµα, η καταιγίδα ΚΑΤΡΙΝΑ το 2005 έθεσε εκτός λειτουργίας µεγάλες µονάδες διύλισης και παραγωγής πετρελαϊκών προιόντων, που είχε ως αποτέλεσµα την µείωση της προσφοράς στις αγορές των ΗΠΑ από τον Κόλπο του Μεξικού. Η µεγάλη συγκέντρωση των αµερικανικών διυλιστηρίων στον Κόλπο του Μεξικού αυξάνει τον κίνδυνο της διακοπής της ροής του πετρελαίου προς τις ΗΠΑ, λόγω των συχνότερων ακραίων καιρικών συνθηκών. Σύµφωνα µε ειδικούς αναλυτές, τα άµεσα αίτια της πιο πρόσφατης αύξησης είναι πολιτικά και προσδιορίζονται στην διένεξη µεταξύ της Τουρκίας και των Κούρδων του Βορείου Ιράκ, ειδικώτερα δε στην απειλή των Τούρκων να διεξάγουν µια ευ12
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
ρείας ευρείας κλίµακος εισβολή στο ιρακινό έδαφος, για να διαλύσουν τις βάσεις του ΡΚΚ. Παρ’ όλο που οι ποσότητες που παράγονται στο Β. Ιράκ είναι περιορισµένες, εκείνο που προκαλεί ανησυχία είναι η κλιµάκωση της κρίσης, που θα επηρρεάσει όλη την ευρύτερη περιοχή – το Ιράκ, το Ιράν, το Κουβέιτ και την Σαουδική Αραβία, που παράγουν το 20 % της παγκόσµιας προσφοράς. Συγκεκριµένα, εκφράζονται φόβοι, ότι αν επιτεθούν οι Τούρκοι στο Β. Ιράκ, οι Κούρδοι µπορεί να προκαλέσουν δολιοφθορές στον αγωγό Μπακού- Τσεϋχάν που µεταφέρει 700.000 βαρέλια πετρέλαιο από το Αζερµπαϊτζάν στην Μεσόγειο ως αντίποινα για τις επιθέσεις εναντίον τους. Ανησυχία επίσης προκαλεί και η αντιπαράθεση µεταξύ Ουάσινγκτων και Τεχεράνης για την απόκτηση πυρηνικού οπλοστασίου από το Ιράν. Οι απειλές των ΗΠΑ για στρατιωτική επίθεση εναντίον των Ιρανών και ο πιθανός αποκλεισµός των θαλασσίων διόδων του πετρελαίου αυξάνει την νευρικότητα των διεθνών αγορών. Ποιοί είναι, όµως, οι κερδισµένοι από την συνεχιζόµενη άνοδο της τιµής του πετρελαίου; Ασφαλώς κερδισµένες είναι οι πολυεθνικές εταιρείες εξόρυξης πετρελαίου και παραγωγής πετρελαϊκών ειδών. Πέραν αυτών, όµως, κερδισµένες είναι και οι χώρες όχι µόνον της Μ. Ανατολής και της Αφρικής αλλά και η Ρωσσία και η Βενεζουέλα. Χαρακτηριστική είναι η απροθυµία των χωρών του ΟΠΕΚ να αυξήσουν την παραγωγή τους, για να φέρουν µια πτώση της τιµής του πετρελαίου. Αναµφίβολα, οι διεθνείς κρίσεις και η συνεχιζόµενη πολιτική αστάθεια αποβαίνουν εις όφελος των χωρών αυτών όσον αφορά την τιµή του πετρελαίου και αυξάνουν όχι µόνον τα εισοδήµατά τους, αλλά και την διεθνή πολιτική επιρροή τους. Η εξέλιξη που θα είχε σοβαρές πολιτικές και οικονοµικές επιπτώσεις διεθνώς θα ήταν µια αλλαγή της τιµολόγησης του πετρελαίου από το δολλάριο στο Ευρώ. Οι γνώµες των παρατηρητών διχάζονται, όπως είναι διχασµένες και οι προσεγγίσεις των πετρελαιοπαραγωγικών χωρών. Η σοβαρότερη ψυχολογική επίπτωση θα είναι το µήνυµα δυσπιστίας που θα σταλεί για το µέλλον των ΗΠΑ ως ηγέτιδος ισχύος στον πλανήτη. ! Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Κ ΟΣΜΟΣ * Α ΝΑΛΥΣΗ
Iστορικές ρίζες και διαµόρφωση του αλβανικού εθνικισµού Tου Φάνη Μαλκίδη
Η δηµιουργία του αλβανικού κράτους Η ανάδειξη του αλβανικού εθνικού ζητήµατος στην χρονική φάση µετά την δηµιουργία ενός ακόµη (εξαρτηµένου µεν, εθνικιστικού δε) βαλκανικού κράτους, µπορεί να κατανεµηθεί σε τρεις περιόδους: Η πρώτη ξεκινά από το 1913, έτος δηµιουργίας του αλβανικού κράτους, και φτάνει µέχρι το τέλος του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου, συµπυκνώνοντας αναζητήσεις, διεκδικήσεις, οράµατα και εκπλήρωση εθνικών πόθων. Η δηµιουργία του αλβανικού κράτους προέκυψε από την αδυναµία της καταρρέουσας οθωµανικής κρατικής δοµής. Η Τουρκία, βλέποντας την αδυναµία της να διατηρήσει τις βαλκανικές κτήσεις της και προκειµένου να εµποδίσει την διανοµή τους µεταξύ των ορθοδόξων βαλκανικών κρατών σύµφωνα µε τις προβλέψεις της Συνθήκης του Αγ. Στεφάνου (Μάρτιος 1878), επεδίωξε την δηµιουργία αλβανικού κράτους, δίνοντας για πρώτη φορά εθνική υπόσταση στον αλβανικό παράγοντα. Τις παραµονές του Συνεδρίου του Βερολίνου, µε την ενθάρρυνση και ανοχή των Οθωµανών αλλά και την βοήθεια της Ιταλίας, συστάθηκε στο Κοσσυφοπέδιο η ΄΄Αλβανική Ένωση για τα ∆ικαιώµατα του Αλβανικού Έθνους΄΄ (΄΄Λίγκα του Πρίζρεν΄΄- Prizren) µε επικεφαλής τους Αλβανούς εθνικιστές Φράσερι και έδρα την Κωνσταντινούπολη, η οποία βαθµιαία επέκτεινε τις δραστηριότητές της µέχρι τα Ιωάννινα και την Πρέβεζα. Έτσι, στο Συνέδριο του Βερολίνου (Ιούλιος 1878) που επακολούθησε, παρουσιάσθηκαν για πρώτη φορά οι αντιπρόσωποι της Λίγκας ως παρατηρητές. Μέσα στα πλαίσια της παραπάνω πολιτικής, η Λίγκα του Prizren ζήτησε από το οθωµανικό κράτος την ένωση όλων των «αλβανικών εδαφών», που µέχρι τότε ήταν διηρηµένα στα βιλαέτια (νοµούς) Σκόδρας, ΚοσσυφοπεδίΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
ου, Μοναστηρίου και Ιωαννίνων, σ΄ ένα «αυτόνοµο» βιλαέτι υπό την επικυριαρχία της Υψηλής Πύλης. Η ήττα της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας το 1912 από τον βαλκανικό συνασπισµό, δηµιούργησε τις προϋποθέσεις για να διανεµηθεί η σηµερινή Αλβανία µεταξύ της Ελλάδας, της Σερβίας και του Μαυροβουνίου. Οι βλέψεις όµως των Ελλήνων, των Σέρβων και των Μαυροβουνίων, συνάντησαν την αντίδραση της Ιταλίας και της Αυστροουγγαρίας. Έτσι, µε την υποστήριξη των δύο αυτών δυνάµεων, θα δηµιουργηθεί το 1912 στην Αυλώνα η υπό τον βουλευτή του οθωµανικού κοινοβουλίου Ισµαήλ Κεµάλ «Εθνική Συνέλευση», η οποία θα διακηρύξει την ανεξαρτησία της Αλβανίας. Κατά τις προκαταρκτικές διαβουλεύσεις στην πρεσβευτική Συνδιάσκεψη του Λονδίνου, όπου και αναγνωρίστηκε το νέο κράτος (17-30 Μαΐου), οι Αλβανοί αντιπρόσωποι της προσωρινής κυβερνήσεως προέβαλαν απαιτήσεις, που περιελάµβαναν ολόκληρο το Κοσσυφοπέδιο και τις περιοχές των Σκοπίων και Μοναστηρίου, την περιοχή βορειοδυτικά της Καστοριάς, ανατολικά του Μετσόβου µέχρι τον Αµβρακικό, δηλαδή την περιοχή του «Βιλαετίου Ιωαννίνων», αιτήµατα που είχαν τεθεί από την Λίγκα του Πρίζρεν το 1878. Τα σύνορα του νέου κράτους καθορίστηκαν από το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας (17 ∆εκεµβρίου 1913). Παρ’ ότι το αλβανικό κράτος µετρούσε ώρες από τη δηµιουργία του, φρόντιζε να ταυτιστεί µε τις διακηρύξεις της Λίγκας του Prizren, της πρώτης οργανωµένης προσπάθειας των Αλβανών για την συγκεκριµενοποίηση των εθνικών αιτηµάτων, προτάσσοντας τα ζητήµατα των εδαφών και πληθυσµών. Η αναφορά για τους Τσάµηδες στην Κοινωνία των Εθνών είναι ένα δείγµα, όπως δείγµα είναι και οι κινήσεις του, για ένα εξάµηνο, πρωθυπουργού Φαν Νόλη (Fan Noli) τόσο στην Αλβανία, όσο και στο εξωτερικό, για το ζήτηµα του ΚοσΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
13
Κ ΟΣΜΟΣ * Α ΝΑΛΥΣΗ
συφοπεδίου. Ο κυρίαρχος µέχρι το 1939 Αχµέτ Ζώγου (Ahmet Zogou), παρ’ ότι αντιµετώπιζε πολλά εσωτερικά προβλήµατα µε τις µακροχρόνιες φυλετικές διενέξεις µεταξύ βορείων και νοτίων (Γκέγκηδες- Τόσκηδες), τις οποίες κατόρθωσε να κατευνάσει χρησιµοποιώντας τον χρηµατισµό και τα προνόµια, προσπάθησε να λάβει µε την σειρά του θέση στο πάνθεον των υπερασπιστών του αλβανικού εθνικισµού. Μπορεί να οργάνωσε την δολοφονία (Θεσσαλονίκη 1933) του ηγετικού στελέχους του κινήµατος για το Κοσσυφοπέδιο, Χασάν Πριστίνα (Hasan Pristina), ωστόσο δεν παρέλειψε να διεκδικήσει µε κάθε τρόπο το πιο σηµαντικό για τους Αλβανούς εθνικό θέµα. Η ιταλική επιρροή θα αποκτήσει και κατοχικό χαρακτήρα, συνεχίζοντας το αλβανικό πολιτικό δόγµα «προσκόλλησης µε το εκάστοτε ισχυρό κράτος, προκειµένου να ικανοποιηθούν τα εθνικά θέµατα».
Ο 2ος Παγκόσµιος Πόλεµος. Η πρόσκαιρη υλοποίηση των αιτηµάτων του αλβανικού εθνικισµού Ο Β΄ Παγκόσµιος Πόλεµος και η ιταλική και η γερµανική παρουσία και κατοχή στα Βαλκάνια, γέµισε προσδοκίες και εν µέρει υλοποίησε τα βασικά αιτήµατα του αλβανικού εθνικού ζητήµατος. Η συµµετοχή των αλβανικών πληθυσµών της περιοχής στα ιταλικά και γερµανικά στρατεύµατα ήταν διακριτή και είχε συγκεκριµένους στόχους. Παρά τις ψυχροπολεµικές αναλύσεις του ηγέτη του Κόµµατος Εργασίας της Αλβανίας (ΚΕΑ) Ενβέρ Χότζα (Enver Hoxha) και ορισµένων Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου, οι οποίοι προέτασσαν την συµµετοχή στον αντιφασιστικό αγώνα, η πραγµατικότητα είναι διαφορετική. Το αλβανικό αίτηµα για εθνική ολοκλήρωση βρήκε συµπαραστάτες στις δυνάµεις του Άξονα, κατέχοντος περιοχές µε αλβανικούς ή αλβανόφωνους πληθυσµούς (Κοσσυφοπέδιο, πρώην Γιουγκοσλαβική ∆ηµοκρατία της Μακεδονίας-πΓ∆Μ, Σερβία- Μαυροβούνιο, Ήπειρος). Η µεραρχία των SS, η οποία έφερε το όνοµα του πρίγκιπα που αντιστάθηκε στους Οθωµανούς- Ι. Καστριώτη –Σκεντέρµπεη- και αποτελείτο από 11.000 Αλβανούς, είχε ουσιαστική και συµβολική σηµασία, αφού εκτός από την συµµετοχή στις επιχειρήσεις στην πΓ∆Μ και το Κοσσυφοπέδιο, συνεισέφερε και στην απελευθέρωση των Αλβανών της Βαλκανικής και στην ανύψωση του ηθικού. 14
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Η νίκη των Συµµάχων και η έναρξη του Ψυχρού Πολέµου σηµατοδοτούσαν και την δεύτερη περίοδο του αλβανικού εθνικού ζητήµατος. Η προσέγγιση Αλβανίας και Γιουγκοσλαβίας, η ρήξη τους και η µετέπειτα επανέναρξη των διπλωµατικών σχέσεων (1971), άνοιξαν τους νέους κύκλους του αλβανικού εθνικού ζητήµατος. Όλα αυτά επηρεάστηκαν και από την σχέση της Αλβανίας µε την ΕΣΣ∆, µε την Κίνα και µε την πολιτική της (υποτιθέµενης) διεθνούς αποµόνωσης, αφού για παράδειγµα, µε την Τουρκία δεν διακόπηκαν ποτέ οι σχέσεις, ενώ το 1985 οι Αλβανοί ζητούσαν από τον πρωθυπουργό της Βαυαρίας Γ. Στράους, αντί για τρόφιµα και φάρµακα που τους προτάθηκαν, υποβρύχια! Σε γενικές γραµµές, η Αλβανία, για δικούς της εσωτερικούς λόγους, προσπάθησε να ενεργοποιήσει το ζήτηµα των Αλβανών της πΓ∆Μ και του Κοσσυφοπεδίου, χωρίς να φτάσει σε ακρότητες, παρά την πίεση που δεχόταν από τις ριζοσπαστικές δυνάµεις αυτών των δηµοκρατιών και επαρχιών της Γιουγκοσλαβίας.
Μετά τον Ψυχρό Πόλεµο Η µετά τον Ψυχρό Πόλεµο περίοδος, ανοίγει την τρίτη χρονική φάση του αλβανικού εθνικού ζητήµατος. Η κατάρρευση του καθεστώτος του ΚΕΑ και η άνοδος του Σαλή Μπερίσα (Sali Berisha) στην προεδρία της χώρας, ανέδειξε το καταπιεσµένο, σύµφωνα µε την µετακοµµουνιστική ρητορεία, αίσθηµα των βόρειων Αλβανών και των Αλβανών του Κοσσυφοπεδίου. Όπως γράφει ο Ισµαήλ Κανταρέ (Ismail Kadare), το 1/3 των µελών του υπό τον Χότζα Πολιτικού Γραφείου, δεν ήταν Αλβανοί, συνεπώς γι΄ αυτό και το Κόµµα φέρθηκε τόσο σκληρά στον αλβανικό λαό, ενώ η προπαγάνδα του Μπερίσα τόνιζε ότι την κοµµουνιστική εξουσία την διαχειρίζονταν οι Τόσκηδες, που καταπίεζαν τους Γκέγκηδες και τα εθνικά τους αισθήµατα. Ο Μπερίσα, στηριζόµενος στα λόµπυ των Αλβανών µεταναστών του εξωτερικού και σε κάποιες ξένες δυνάµεις (ΗΠΑ, Γερµανία), επανέφερε το εθνικό ζήτηµα στο προσκήνιο, είτε µε την πολιτική του δράση, είτε µε τη στελέχωση του ιδιόµορφου µηχανισµού του, µε τους βόρειους Αλβανούς και τους συγγενείς τους από το Κοσσυφοπέδιο. Μάλιστα, ο νεοεκλεγείς πρόεδρος της χώρας, το Μάρτιο του 1992 οργάνωσε διαδήλωση στα Τίραννα, µε στόχο τη δηµόσια διαµαρτυρία για την κατάσταση των Αλβανών στο Κοσσυφοπέδιο. Στην πρωτεύουσα της «µηΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Κ ΟΣΜΟΣ * Α ΝΑΛΥΣΗ
τέρας πατρίδας», ο Μπερίσα δήλωσε ότι «δεν θα πάψει ν’ αγωνίζεται για την πραγµατοποίηση του µεγάλου ονείρου της συνένωσης του αλβανικού έθνους». Την ίδια περίοδο, το αλβανικό κίνηµα στο Κοσσυφοπέδιο και στην πΓ∆Μ κατευθύνθηκε προς την ριζοσπαστικοποίηση της δράσης του, µε την εµφάνιση στρατιωτικών τµηµάτων. Ωστόσο, η συµφωνία του Νταίυτον (Dayton) άφησε εκτός «ρύθµισης» τα αλβανικά αιτήµατα, απογοητεύοντας τις δυνάµεις στην Αλβανία, στην πρώην Γιουγκοσλαβία και την διασπορά. Την αποχώρηση του Μπερίσα από την προεδρία µετά την κατάρρευση των παρατραπεζών («πυραµίδες»), οι οποίες είχαν άµεση σχέση µε όλο το φάσµα του οργανωµένου εγκλήµατος, το οποίο µε την σειρά του είχε σχέση µε την χρηµατοδότηση των πολυποίκιλων ενόπλων αλβανικών οµάδων στις γειτονικές χώρες, ακολούθησε µία µικρή παρένθεση ήπιας διαχείρισης των εθνικών οραµάτων. Η συνάντηση Φατός Νάνο (Fatos Nano)- Σλόµπονταν Μιλόσεβιτς (Slobodan Milosevic) το 1997 στην Κρήτη, ήταν η έκφραση αυτής της πολιτικής, πολιτική η οποία όµως έτυχε δριµείας κριτικής από τους αλβανικούς πληθυσµούς της Βαλκανικής, µε αποτέλεσµα να καταρρεύσει το επόµενο έτος και να επανέλθουν οι ριζοσπάστες στο προσκήνιο. Η εντεινόµενη δράση των αλβανικών στρατιωτικών σωµάτων στο Κοσσυφοπέδιο, συνέπεσε µε την θεωρητική τεκµηρίωση του εθνικού ζητήµατος από την δηµοσίευση-πρωτοβουλία της Ακαδηµίας Επιστηµών των Τιράννων- του κειµένου για το εθνικό ζήτηµα. ενός εξαιρετικής σηµασίας βιβλίου µε τίτλο «Πλατφόρµα για την επίλυση του Αλβανικού Εθνικού ζητήµατος» (Platforme per zgjidhjen e ceshtjes kombetare shqiptare, Akademia e Shkencave e Shqiperise, Tirane 1998) που κατέγραφε την αλβανική οπτική για την χερσόνησο του Αίµου και τους αλβανικούς πληθυσµούς του χώρου, σκοπεύοντας να το µετατρέψει σε πρόγραµµα δράσης όλων των Αλβανών. Η νατοϊκή επέµβαση στο Κοσσυφοπέδιο και οι συγκρούσεις στην πΓ∆Μ, έδωσαν την δυνατότητα στον αλβανικό παράγοντα να εδραιώσει και να υλοποιήσει εν µέρει ξανά, πενήντα χρόνια µετά το τέλος του Β΄ Παγκοσµίου Πολέµου, τις εθνικές του διεκδικήσεις. στο µεν Κοσσυφοπέδιο µε την de facto κυριαρχία των Αλβανών, στην δε πΓ∆Μ µε την αλλαγή της κατάστασης και την ουσιαστική συγκυβέρνηση µε τον σλαβικό πληθυσµό. Ακολούθησαν τα αιτήµατα για παραχώρηση πεΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
ρισσότερων δικαιωµάτων στους Αλβανούς του Μαυροβουνίου, που συµπληρώνουν µαζί µε την νέα αναβαθµισµένη αλβανική θέση στη νότια Σερβία (κοιλάδα του Πρέσεβο), την νέα ολοκληρωµένη προσέγγιση του εθνικού ζητήµατος. Προσέγγιση, που ταυτίζεται µε την πολιτική που ακολουθεί όλο το φάσµα της αλβανικής πολιτικής σκηνής στην µεταβατική περίοδο, τόσο στην Αλβανία όσο και στην ∆ιασπορά.
Συµπεράσµατα Είναι γεγονός ότι ο εθνικισµός διαπερνά όλες τις αλβανικές ελίτ που διαχειρίστηκαν την εξουσία, τόσο στην Αλβανία, όσο και στο Κοσσυφοπέδιο και την πΓ∆Μ. Παρ’ ότι το εθνικό ζήτηµα έγινε µέρος της ψυχροπολεµικής αντιπαράθεσης, εσωτερική ρητορεία και αντικείµενο εκµετάλλευσης, όταν άλλα προβλήµατα ήταν πολύ έντονα (φτώχεια, διαφθορά, «πυραµίδες»), εν τούτοις δεν έπαψε να συγκινεί την συντριπτική πλειοψηφία της αλβανικής πολιτικής τάξης και το σύνολο σχεδόν των αλβανικών πληθυσµών. Το «εθνικό ζήτηµα» συµπίπτει µε τα οράµατα των Αλβανών λίγο πριν την δηµιουργία του αλβανικού κράτους, για ένωση των αλβανικών πληθυσµών της Βαλκανικής. ∆εν αποτελεί ένα ασαφές και νεφελώδες όραµα µίας συγκεκριµένης πολιτικής και οικονοµικής οµάδας, που για τα δικά της συµφέροντα προωθεί τις εθνικές διεκδικήσεις. Τους ταυτισµένους µε την εθνική ολοκλήρωση αλβανικούς πληθυσµούς, τους συνεπαίρνει η προοπτική της εθνικής καταξίωσης και φροντίζουν να το αποδεικνύουν µε πολλούς τρόπους, σε κάθε τόπο, ακολουθώντας τις περιστάσεις και τις ανάγκες (άλλοτε το Ισλάµ και άλλοτε τον αλβανισµό ως µόνη «θρησκεία»), σε κάθε περίοδο, ακολουθώντας τον ισχυρό (Ιταλία, Άξονα, Γιουγκοσλαυία, ΕΣΣ∆ και Κίνα χθες, ΗΠΑ σήµερα). Συµπερασµατικά, το αλβανικό εθνικό ζήτηµα αποτελεί σηµαντική παράµετρο του παρόντος και µέλλοντος της χερσονήσου του Αίµου, αφού οι καθηµερινές πολιτικές εξελίξεις στο Κοσσυφοπέδιο, την πΓ∆Μ και την Σερβία (Πρέσεβο) αλλάζουν δραµατικά. Κάθε υποτίµηση του αλβανικού εθνικισµού δεν συµβαδίζει µε τις πραγµατικές επιδιώξεις του πολιτικού προσωπικού και ενός λαού, που αναζητούν την ενιαία εθνική ταυτότητα και καταξίωση, µέσα από (εφήµερες) συµµαχίες, ριζοσπαστικές διεκδικήσεις και βία. !
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
15
Ε ΛΛΑ∆Α Επίκαιρα
Ουδέν νεώτερον από το διαδικτυακό µέτωπο Τα στοιχεία της κοινοτικής στατιστικής υπηρεσίας Eurostat, τα οποία δόθηκαν πρόσφατα στη δηµοσιότητα, είναι απογοητευτικά για την χρήση του διαδικτύου στη χώρα µας. Έτσι, σε ποσοστό πού µόλις φτάνει το 7%, από 4% το 2006, ανέρχεται η διείσδυση της ευρυζωνικότητας στην Ελλάδα, ενώ χαµηλό εξακολουθεί να είναι και το ποσοστό των νοικοκυριών που έχουν πρόσβαση στο Internet. Τον τελευταίο χρόνο αυξήθηκε κατά 2% το ποσοστό των ελληνικών νοικοκυριών που έχουν πρόσβαση στο Internet, από 23% σε 25%. Σε επίπεδο ΕΕ, τα υψηλότερα ποσοστά σύνδεσης στο Internet εµφανίζουν η Ολλανδία (83%), η Σουηδία (79%) και η ∆ανία (78%) και τα χαµηλότερα η Βουλγαρία (19%), η Ρουµανία (22%) και η Ελλάδα (25%). Στην ΕΕ, το 2007 το 54% των νοικοκυριών έχουν σύνδεση στο Internet (από 49% το 2006). Όσον αφορά τις ευρυζωνικές συνδέσεις, τα υψηλότερα ποσοστά παρατηρούνται στην Ολλανδία (74%), την ∆ανία (70%) και την Σουηδία (67%) και τα χαµηλότερα στη Ρουµανία (8%) και την Ελλάδα (7%). Στην ΕΕ, το 42% των νοικοκυριών είναι συνδροµητές µε ευρυζωνική σύνδεση (από 30% το 2006).
16
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Ζοφερά στοιχεία για την ανεργία Αυξανόµενα ανησυχητικά στοιχεία εξακολουθεί να εµφανίζει η ακτινογραφία της ανεργίας στην Ελλάδα, σύµφωνα µε την Eurostat. Το συνολικό ποσοστό ανεργίας, µπορεί, σύµφωνα µε τα επίσηµα καταγεγραµµένα στοιχεία, να µειώνεται, αλλά η περιφερειακή κατανοµή της είναι απογοητευτική. Ενδεικτικό είναι ότι η ∆υτική Μακεδονία παραµένει µία από τις περιφέρειες µε την υψηλότερη ανεργία σε όλη την ΕΕ. Τα µεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας στην Ελλάδα σηµειώνονται για το 2006 στην ∆υτική Μακεδονία (14,2%), στα Νησιά του Ιονίου (11,2%) και στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (11%). Eιδικώτερα, σύµφωνα µε τα στοιχεία της Eurostat, στο 8,9% µειώθηκε ο δείκτης ανεργίας στην Ελλάδα το 2006 έναντι 9,8% το 2005 και κυµάνθηκε από 7% στην περιφέρεια της Κρήτης ως 14,2% στην περιφέρεια της ∆υτικής Μακεδονίας. Ακόµη µεγαλύτερη είναι η διακύµανση της ανεργίας µεταξύ των περιφερειών της ΕΕ, η οποία κυµάνθηκε από 2,6% στη Βορειοανατολική Σκωτία και στο Μπολζάνο της Ιταλίας, έως 18,7% στο Βερολίνο. Το 2006, το ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ των 27 κρατών µελών µειώθηκε στο 8,2% έναντι 9% το 2005. Σύµφωνα µε την Eurostat, η περιφέρεια της ∆υτικής Μακεδονίας είναι µία από τις περιφέρειες µε τους υψηλότερους δείκτες ανεργίας στην ΕΕ, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις γυναίκες και τους νέους ηλικίας 15 ως 24 ετών. Συγκεκριµένα, στην περιφέρεια της ∆υτικής Μακεδονίας σηµειώνεται το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό ανεργίας στην ΕΕ µεταξύ των γυναικών (20,3%), µετά την περιοχή Βισοντνέ της Σλοβακίας (20,7%). Σε ό,τι αφορά τους νέους, η ∆υτική Μακεδονία το 2005 είχε το τέταρτο υψηλότερο ποσοστό ανεργίας (44,1%) στην ΕΕ (δεν υπάρχουν στοιχεία για το 2006), ενώ το 2006 η ∆υτική Ελλάδα έρχεται ένατη στην ΕΕ σε ποσοστά ανεργίας (33,6%). Σε ό,τι αφορά τις Ελληνίδες, ο δείκτης ανεργίας ανήλθε το 2006 στο 15,3%. Τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας για τις γυναίκες σηµειώνονται στην ∆υτική Μακεδονία (20,3%), στα Ιόνια Νησιά (17,9%), στην Στερεά Ελλάδα (16,8%), στο Βόρειο Αιγαίο και στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (16,2%) και στην ∆υτική Ελλάδα (16,1%). Επιπλέον, για τους νέους ηλικίας 15 ως 24 ετών, το ποσοστό ανεργίας το 2006 στην Ελλάδα ανήλθε στο 25,2%. Τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας σηµειώνονται στην ∆υτική Ελλάδα (33,6%), στο Βόρειο Αιγαίο (33,3%), στην Ήπειρο (32,1%), στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (31,4%) και στα Ιόνια Νησιά (31,3%) (δεν υπάρχουν στοιχεία για τη ∆υτική Μακεδονία το 2006).
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Ε ΛΛΑ∆Α Επίκαιρα
Μόνον απαιτήσεις έφερε ο Αλβανός Πρόεδρος Στοιχείο σηµαντικό για τις καλές σχέσεις µεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες Αλβανοί µετανάστες που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα, επ’ ωφελεία της οικονοµίας και των δύο γειτονικών χωρών, επεσήµανε ο Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας Κάρολος Παπούλιας στις 27.11.2007 στο Προεδρικό Μέγαρο, όπου υποδέχθηκε και είχε ευρύτατες συνοµιλίες µε τον πρόεδρο της Αλβανίας, Μπαµίρ Τόπι. Ο κ. Παπούλιας σηµείωσε πως τα εµβάσµατα των Αλβανών εργαζοµένων στην Ελλάδα ανέρχονται περίπου στο 11% του αλβανικού ΑΕΠ. Ο Αλβανός πρόεδρος, ο οποίος πραγµατοποίησε διήµερη επίσηµη επίσκεψη, βρήκε την ευκαιρία να ζητήσει να αναβαθµιστεί το επίπεδο της εκπαίδευσης των αλβανοπαίδων στη µητρική τους γλώσσα. Εµφανής ήταν η διαφορά θέσεων των δύο προέδρων στο θέµα του Κοσσυφοπεδίου. Ο Αλβανός πρόεδρος υποστήριξε πως η ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου θα συνέβαλε στην οριστική ειρήνευση της περιοχής. Στην προσφώνησή του, ο κ. Παπούλιας στο βραδινό επίσηµο δείπνο, τάχθηκε υπέρ των διαπραγµατεύσεων για αµοιβαία αποδεκτή λύση. Ως προς την FYROM, ο Έλληνας Πρόεδρος τόνισε ότι η Ελλάδα επιθυµεί την επίλυση του θέµατος της ονοµασίας έπειτα από διαπραγµατεύσεις στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Ο Αλβανός πρόεδρος αναφέρθηκε στον τοµέα των λαθραίων διακινήσεων των συµπατριωτών του και του οργανωµένου εγκλήµατος, η αντιµετώπιση των οποίων καθιστά αναγκαία την διµερή συνεργασία. Τέλος, οι δύο πρόεδροι µίλησαν για την ευρωπαϊκή και ευρωατλαντική πορεία της Αλβανίας, την οποία η Ελλάδα υποστηρίζει, διότι έτσι ισχυροποιείται η σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή. Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Το σκωτσέζικο ντους της κυρίας Μπακογιάννη Ενθουσιωδώς το ελληνικό υπουργείο των Εξωτερικών ανακοίνωσε τα «µέτρα οικοδόµησης εµπιστοσύνης» µε την Τουρκία αρχές ∆εκεµβρίου.Αλλά πριν αλέκτωρ φωνήσαι, ο Τούρκος οµόλογος της κ. Μπακογιάννη µετέβη, υποτίθεται ανεπισήµως, στην Θράκη,περιόδευσε δίκην µπεηλέρµπεη της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας,εξεφώνησε λογίδρια,αποκάλεσε τους µουσουλµάνους συλλήβδην Τούρκους(κάτι που αντίκειται όχι µόνον στην Συνθήκη της Λωζάννης αλλά και στην εθνολογική πραγµατικότητα της περιοχής), προτρέποντάς τους να προσφύγουν στους διεθνείς οργανισµούς(!), ενώ ταυτοχρόνως στην Κωνσταντινούπολη εκακοποιείτο οµογενής εκδότης εφηµερίδος.Έτσι,σε λίγες ώρες,κατέρρευσαν γιά άλλη µιά φορά οι αυτο-εφησυχαστικές ουτοπίες του ελληνικού πολιτικού συστήµατος περί «εξευρωπαϊσµού» της Τουρκίας.Υπενθυµίζοντας γιά άλλη µιά φορά ότι, χωρίς αποτρεπτική ισχύ και ισχυρή διπλωµατική-πολιτική παρουσία,κινούµενη βάσει ρεαλισµού,σοβαρότητος και βαθειάς επίγνωσης της διεθνούς γεωπολιτικής πραγµατικότητας, ένα µικρό κράτος σε κρίσιµη περιοχή,περιβαλλόµενο από ασταθείς και επιθετικούς γείτονες,διατρέχει σοβαρούς κινδύνους. Όσο γιά τα « µέτρα οικοδόµησης εµπιστοσύνης», θα ήταν σοβαρότερη η συζήτηση αν ξεκινούσαν µε την κατάργηση του casus belli της τουρκικής εθνοσυνέλευσης εις βάρος της Ελλάδος. Και µετά µπορούµε να αρχίσουµε να συζητάµε γιά εµπιστοσύνες και ηχηρά παρόµοια.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
17
Ε ΛΛΑ∆Α Επίκαιρα
Άλλος ένας αεροπόρος χάθηκε στο Αιγαίο Το Γενικό Επιτελείο Αεροπορίας ανακοίνωσε ότι, στις 5.12.2007 και ώρα 19:41, κατά την διάρκεια νυκτερινής άσκησης, κατέπεσε 20 µίλια νοτίως του Αγίου Όρους, στην περιοχή «Ψαθούρα», µονοθέσιο µαχητικό αεροσκάφος τύπου F-16 Block 52+ της 110 ΠΜ/337 Μοίρας, µε κυβερνήτη τον Σµηναγό (Ι) Αθ. Μπατσαρά. Αµέσως δόθηκε εντολή κινητοποίησης των δυνάµεων Έρευνας και ∆ιάσωσης και απογειώθηκαν, προς την περιοχή 3 SUPER PUMA και 1 C-130, καθώς επίσης 1 Φρεγάτα, 1 Κανονιοφόρος και 2 πλωτά του Λιµενικού Σώµατος. Ο Σµηναγός (Ι) Αθ. Μπατσαράς, 35 ετών, έγγαµος, ανεσύρθη νεκρός στα διεθνή ύδατα από τουρκική φρεγάτα, η οποία έσπευσε στην περιοχή, ανταποκρινόµενη στο σήµα κινδύνου που εξέπεµψε το ΕΚΣΕ∆ (Ενιαίο Κέντρο Συντονισµού Έρευνας και ∆ιάσωσης). Η σωρός παρελήφθη από ελληνικό Super Puma στις 22:31 και διακοµίσθηκε στο 251 ΓΝΑ. Το ερώτηµα που τίθεται είναι γιατί οι Τούρκοι βρέθηκαν πιο πριν από τους Έλληνες στο σηµείο της πτώσης του πιλότου; Στο επίπεδο της έρευνας και διάσωσης επεκτείνεται πλέον η αντιπαράθεση στο Αιγαίο.
18
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Ο σηµαντικώτερος Έλληνας πολίτης του 2007 Ήταν αδιαµφισβήτητα o Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας Κάρολος Παπούλιας, µε τις παιδαγωγικού χαρακτήρα παρεµβάσεις του, που κάλυψαν το εγχώριο αλλά και το διεθνές δραµατικό κενό πολιτικής και πολιτικών προσώπων, σε ό,τι αφορά τις αναγκαίες προσπάθειες για την διασωση του πλανήτη από τον όλεθρο της ήδη δροµολογηµένης κλιµατικής αποσταθεροποίησης, της προστασίας του περιβάλλοντος και της βιωσιµότητας των ζωτικής σηµασίας πόρων στην Ελλάδα και τον κόσµο και την διασφάλιση των διαγενεακών δικαιωµάτων, έτσι ώστε οι επόµενες γενιές να µπορούν να απολαύσουν ό,τι δεν έχει ακόµη λεηλατηθεί. Γ. Σακιώτης
« Το Κόσσοβο δεν αποτελεί προηγούµενο» Θα µπορούσε να χαρακτηριστεί ως το ανέκδοτο της χρονιάς. Σύµφωνα µε την κυρία Ράϊς, η βόµβα στα θεµέλια της Ευρωπαϊκής έννοµης τάξης, που λέγεται ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου, δεν πρόκειται να αποτελέσει θρυαλλίδα που θα οδηγήσει σε διαδοχικές αποσχίσεις µειονοτήτων από ευρωπαϊκά κράτη όπως η Γαλλία (Κορσική, Νορµανδία, Βρετάννη, Χώρα των Βάσκων), την Ισπανία (Χώρα των Βάσκων), την Μεγάλη Βρεταννία (Σκωτία, Ουαλλία) και λοιπά. Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών έσπευσε παπαγαλιστί να υιοθετήσει άκριτα την θεωρία της κας Ράϊς. ∆ιότι ασφαλώς, οι ψευδαισθήσεις και η φυγή από την πραγµατικότητα αποτελούν ευκολώτερη λύση από την αντιµετώπιση της σκληρής πραγµατικότητας. Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Ε ΛΛΑ∆Α Επίκαιρα
Εδώ Πολυτεχνείο Τότε... Με την πορεία του νεώτερου ελληνικού κράτους συνδέεται το Εθνικό Mετσόβιο Πολυτεχνείο, το οποίο ιδρύθηκε το 1837 και φέτος γιορτάζει τα 170 χρόνια λειτουργίας του. Το ΕΜΠ έχει καταξιωθεί στη συνείδηση του κόσµου και η συµβολή του στην ανάπτυξη της Ελλάδος είναι σηµαντική. Το 1837 ιδρύεται το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Ο Γεώργιος Αβέρωφ υπήρξε ο µεγαλύτερος ευεργέτης του. Ο Νικόλαος Στουρνάρης, επίσης, διέθεσε µεγάλο µέρος της περιουσίας του για την κατασκευή του ιδρύµατος. Η οικονοµική συµβολή του Μιχαήλ Τοσίτσα ήταν εξ ίσου σηµαντική. Η γενναία προσφορά των Μετσοβιτών, µαζί µε τις προσφορές άλλων ευεργετών, έδωσε την δυνατότητα στον Λύσανδρο Καυταντζόγλου, ο οποίος ήταν και ο δηµιουργός του µνηµειακού συγκροτήµατος της οδού Πατησίων, να εκτελέσει τα σχέδιά του δηµιουργώντας ένα από τα πιο σηµαντικά αρχιτεκτονήµατα του ευρωπαϊκού κλασικισµού του 19ου αιώνα. Έκτοτε, το ίδρυµα διήνυσε την µακρά πορεία του, θέτοντας το στίγµα στην ανάπτυξη της χώρας, αφού οι απόφοιτοί του συνέβαλαν τα µέγιστα στην τεχνολογική και οικονοµική πρόοδο της χώρας. Καθοριστικοί χρονολογικοί σταθµοί στην πορεία του ήταν το 1840, όταν εγκαταστάθηκε στο πρώτο ι-
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
διόκτητο κτίριο, το 1871 όταν εγκαταστάθηκε στην οδό Πατησίων, το 1914 όταν έγινε ισότιµο µε το Πανεπιστήµιο Αθηνών και έλαβε το όνοµα Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το 1941 όταν αντιστάθηκαν καθηγητές και φοιτητές στην Γερµανική Κατοχή και το 1973, όταν οι φοιτητές εξεγέρθηκαν κατά της δικτατορίας. Σήµερα, το ίδρυµα στεγάζεται στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου και στα νεοκλασσικά κτίρια της Πατησίων. Οι κτιριακές εγκαταστάσεις και οι εργαστηριακές του υποδοµές καταλαµβάνουν έκταση 920 στρεµµάτων στην Πολυτεχνειούπολη. Έχει 9 σχολές µε περίπου 13.200 ενεργούς φοιτητές, 1.800 µεταπτυχιακούς και 2.500 υποψήφιους διδάκτορες, 616 καθηγητές, 276 µέλη του ειδικού προσωπικού και 1.044 διοικητικούς υπαλλήλους. … και τώρα Βαρύτατο πλήγµα υπέστη η νοµιµότητα στον χώρο της τριτοβάθµιας εκπαίδευσης, µε όσα θλιβερά διαδραµατίσθηκαν στο Πάντειο Πανεπιστήµιο, µε αρνητικούς πρωταγωνιστές ολιγάριθµους φοιτητές. Έχοντας ως επιχείρηµα την αντίθεσή τους στην εφαρµογή του νέου νόµου-πλαισίου λειτουργίας των ΑΕΙ, µέλη διαφόρων παρατάξεων, µε βίαιο τρόπο, ακύρωσαν τις εκλογές για την θέση αντιπρύτανη, οι οποίες διεξάγονταν για πρώτη φορά σύµφωνα µε τις ρυθµίσεις του νέου νόµου. Οι φοιτητές εµπόδισαν «µε το έτσι θέλω» όσους φοιτητές προσήλθαν για να ψηφίσουν και κατόπιν κατέστρεψαν τις 12 κάλπες στον προαύλιο χώρο του ιδρύµατος και σκόρπισαν υλικό της ψηφοφορίας, αµαυρώνοντας την διαδικασία. Κόκκινο πανί για τους αυτουργούς, η κατάργηση της προνοµιακής διαµεσολάβησης των φοιτητικών παρατάξεων στην ανάδειξη πρυτανικών αρχών, αφού πια δίνεται στους φοιτητές το δικαίωµα να ψηφίζουν οι ίδιοι µε καθολική ψηφοφορία και όχι δι’ αντιπροσώπων. Ποιοι φοβούνται την άµεση ∆ηµοκρατία στα Πανεπιστήµια;
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
19
Ε ΛΛΑ∆Α Επίκαιρα
«Αρχηγοί» για ξεκάρφωµα Από ποικίλες πλευρές προωθείται στην προεδρία αριστερού προοδευτικού κόµµατος νεοσσός προερχόµενος από κοµµατικά φυτώρια και φυσικά όχι από την σκληρή πραγµατικότητα της αληθινής ζωής. ∆ιότι η επιβίωση εκτός του τριγώνου Συντάγµατος - Οµονοίας - Κολωνακίου προϋποθέτει κάτι παραπάνω από «επικοινωνιακές ικανότητες», «χειρισµούς», «τηλεφωνήµατα», «συσκέψεις» κ.λπ. Άλλωστε οι πραγµατικοί άνθρωποι είναι επικίνδυνοι για τις παρακµιακές ισορροπίες του πολιτικο-κ.λπ. κατεστηµένου της Ελλάδας του 2007. Αλλά η ουσία της επώασης παρόµοιων νεοσσών στο κοµµατικό εκκολαπτήριο είναι άλλη: η γηράσκουσα γενεά της Μεταπολίτευσης χρειάζεται επειγόντως λίφτινγκ. Γνωρίζει ότι η νέα γενιά που εισέρχεται απρόθυµη, αδιάφθορη, αδιάφορη και απολιτίκ στους εκλογικούς καταλόγους, δεν συγκινείται από τους γερασµένους επαναστάτες
του Πολυτεχνείου. Τώρα το κυρίαρχο «στυλάκι» είναι η χαλαρή κενολογία των «χλιδάνεργων» και «χλιδάεργων». Οπότε προωθεί στην κοµµατική βιτρίνα νεοσσούς ακίνδυνους για την εξουσία της, κρατώντας γερά τα κοµµατικά ηνία και τους µηχανισµούς υπό τον έλεγχό της. Αν και σταθερά στο περιθώριο της πολιτικής ζωής, η «προοδευτική αριστερά» µας χειρίζεται σοβαρά διακυβεύµατα, όπως π.χ. την κυρίαρχη ιδεολογία, την οποία µονοπωλεί µε την συγκατάθεση των κοµµάτων εξουσίας εδώ και τριάντα χρόνια. Επίσης, ελέγχει σε σηµαντικό βαθµό πανεπιστήµια, ΜΜΕ και διανόηση. Έτσι, η ανανέωση δεν πρέπει ποτέ να είναι ανανέωση. Τα πράγµατα πρέπει ν’ αλλάζουν για να παραµένουν ίδια, σύµφωνα µε το σοφό συντηρητικό αξίωµα. Έτσι, η προεδρία θ’ αλλάξει, αλλά η ορχήστρα θα υπακούει στον πραγµατικό µαέστρο.
Σε παλαιούς ισχυρισµούς για την ∆ωδεκάνησο επανέρχεται το τουρκικό γενικό επιτελείο 17/12/07 22:55 Αγκυρα Τις κατηγορίες κατά της Ελλάδος για εξοπλισµό της ∆ωδεκανήσου και ειδικώτερα της Ρόδου επαναλαµβάνει το τουρκικό γενικό επιτελείο και επανέρχεται σε παλιότερες θέσεις του περί πολιτικής αφανισµού της τουρκικής παρουσίας και της οθωµανικής πολιτιστικής κληρονοµιάς στα νησιά. Συγκεκριµένα, στην κεντρική σελίδα του δικτυακού τόπου των τουρκικών ενόπλων δυνάµεων δηµοσιεύεται «ιστορική αναφορά», µε αφορµή την επέτειο της άλωσης της Ρόδου από τους Οθωµανούς στις... 20 ∆εκεµβρίου του 1522. «Η Ελλάδα εξοπλίζει ενώπιον της διεθνούς κοινότητος και κατά παράβασιν των όρων των συνθηκών της Λωζάννης του 1923 και των Παρισίων του 1947 την Ρόδο και τα ∆ωδεκάνησα, των οποίων η σηµασία είναι ζωτική για την ασφάλεια της Τουρκίας», αναφέρεται στο κείµενο. Το τουρκικό γενικό επιτελείο διατυπώνει επίσης τον ισχυρισµό ότι η Αθήνα εκ του πονηρού επικαλείται τον τουρκικό κίνδυνο, προκειµένου να εξυπηρετήσει τις «µεγαλοϊδεατικές» πολιτικές της. Για τον λόγον αυτό, συνεχίζουν στο ίδιο καταγγελτικό ύφος οι Τούρκοι στρατηγοί, «καταβάλλονται προσπάθειες για τον αφανισµό της τουρκικής παρουσίας» στα νησιά, οι Τούρκοι κάτοικοι των οποίων, όπως αναφέρεται, «εξαναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη γενέτειρά τους». Τέλος, το τουρκικό γενικό επιτελείο κατηγορεί τις ελληνικές αρχές ότι εσκεµµένως ερειπώνουν ή καταστρέφουν τα οθωµανικά πολιτιστικά µνηµεία της Ρόδου. 20
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Ε ΛΛΑ∆Α Επίκαιρα
4.000 οι ελληνικοί τίτλοι στην Ευρώπη Έρευνα του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας, µε στοιχεία των 10 τελευταίων χρόνων, έχει καταγράψει τις εκδόσεις ελληνικών έργων σε 16 ευρωπαϊκές γλώσσες. Στις 16 αυτές γλώσσες έχουν γίνει περίπου 4.100 καταγραφές έργων Ελλήνων λογοτεχνών, που µεταφράστηκαν σε αυτοτελείς εκδόσεις, σε περιοδικά και σε ανθολογίες. Πρώτη έρχεται η αγγλοσαξωνική γλώσσα (βρεταννικοί, αµερικανικοί ή αυστραλιανοί εκδοτικοί οίκοι) µε 900 περίπου καταγραφές και ακολουθεί η γαλλική γλώσσα µε 760 καταγραφές. Χαρακτηριστικά σηµεία της έρευνας είναι τα εξής στοιχεία: Στα τουρκικά έχουν εντοπιστεί µεταφράσεις 52 Ελλήνων συγγραφέων. Ξεχωρίζουν ο Γιάννης Ρίτσος µε 13 και ο Ν. Καζαντζάκης µε 12. Οι έξι µεταφράσεις του Κ. Καβάφη κυκλοφορούν όλες στην αγορά. Στα σερβικά κυκλοφορούν δώδεκα ποιητές µε 24 βιβλία. Κυριαρχούν οι Σεφέρης, Καβάφης και Ελύτης. Στους 289 ανέρχονται οι µεταφρασµένοι τίτλοι στα ρουµανικά, από το 1837 έως σήµερα. Στην Ολλανδία, ο Καβάφης εξακολουθεί να είναι περιζήτητος. Στα ιταλικά κυκλοφορούν 85 βιβλία ποίησης και 83 πεζογραφίας, που αντιστοιχούν σε 23 ποιητές και 51 πεζογράφους. Στις 250 ανέρχονται οι καταγραφές στα ισπανικά (οι 40 στα καταλανικά). Περισσότεροι από 30 τίτλους αφορούν έργα του Καβάφη. Ο πιο σηµαντικός Έλληνας για το γαλλικό κοινό είναι ο Γιάννης Ρίτσος και ακολουθούν οι Καζαντζάκης, Βασιλικός, Καβάφης, Σεφέρης, Σικελιανός, Ελύτης, Άρης Φακίνος, Αλ. Ζέη, Εµµ. Ροΐδης. Στα γερµανικά καταγράφηκαν 194 µεταφράσεις πεζογραφίας και 110 ποίησης. Στα ρωσσικά σηµειώθηκαν 205 καταγραφές και στα αλβανικά 70.
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
5 Έλληνες µαθητές στην 1η Ολυµπιάδα Αστρονοµίας Η Ολυµπιάδα πραγµατοποιήθηκε από τις 30 Νοεµβρίου ως τις 9 ∆εκεµβρίου στην Ταϋλάνδη, µε πρωτοβουλία του κ. Σειραδάκη, ο οποίος συνέβαλε στην δηµιουργία του νέου αυτού διεθνούς θεσµού και συµµετείχαν συνολικά 21 χώρες, επτά από την Ευρώπη, δώδεκα από την Ασία και δύο από τη νότια Αµερική. Μετά από πανελλήνιες εξετάσεις, όπου συµµετείχαν 255 µαθητές, επελέγησαν πέντε. Κατά σειράν επιτυχίας είναι οι: Γιώργος Γιαταγάνας (Φάρσαλα), Ορέστης Αντωνόπουλος (Αθήνα), Στέφανος Μαύρος (Θεσσαλονίκη), Κωνσταντίνα Αναστασοπούλου (Πάτρα) και Γιώργος Μουλαντζίκος (Καρδίτσα). Βενιαµίν της αποστολής είναι ο 16χρονος µαθητής του 2ου Λυκείου Θεσσαλονίκης Στέφανος Μαύρος, ο οποίος συµµετείχε ενεργά στο µάθηµα του 5ου εξαµήνου «Εισαγωγή στην Αστρονοµία», που διδάσκεται από τον κ. Σειραδάκη στο Τµήµα Φυσικής του ΑΠΘ. Επικεφαλής της ελληνικής αποστολής ήταν ο καθηγητής του τµήµατος Φυσικής του ΑΠΘ Γιάννης Σειραδάκης και ο λέκτωρ του Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας Λουκάς Ζαχείλας. Η Ολυµπιάδα διεξήχθη σε τρεις φάσεις µεγάλης διάρκειας και υψηλής δυσκολίας (παρατηρήσεις, ανάλυση δεδοµένων και θεωρία). Το χάλκινο µετάλλιο κέρδισε ο µαθητής της Β’ τάξης του 1ου Λυκείου Καρδίτσας Γιώργος Μουλαντζίκος, ενώ ο Ορέστης Αντωνόπουλος έλαβε τη 10η θέση στα Ολυµπιακά Βραβεία Φιλίας.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
21
Ε ΛΛΑ∆Α Επίκαιρα
Ασφαλιστικό: Το θέµα «στρογγυλοποιείται» και η συζήτηση διαιωνίζεται γαλείου έρευνας, ανάλυσης και σύνθεσης, µαθαίνει για Η υπόθεση του ασφαλιστικού είναι µια υπόθεση στην τον διάλογο που ξεκίνησε η κυβέρνηση από την τηλεόοποία δοκιµάζεται η σοβαρότητα και η αξιοπιστία του ελραση; ληνικού κράτους απέναντι στους εργαζοµένους, στους Η υλοποίηση αποτελεσµατικής πολιτικής περνά µέανθρώπους που µε τον µόχθο τους αιµοδοτούν την ύσα από ρεαλιστικές και σοβαρές προτάσεις, οι οποίες παρξή του. µπορούν να οδηγήσουν σε λογική συναίνεσης το σύνολο ∆εν µπορεί όµως το κράτος να ζητά θυσίες από τους των ασφαλισµένων. Απαιτείται συγκεκριµένος χρονικός ασφαλισµένους, όταν το ίδιο δεν έχει δώσει λύσεις στα σχεδιασµός για την ενοποίηση των ταµείων, µε απαρέδοµικά προβλήµατα του ασφαλιστικού συστήµατος, όκλητους όρους υλοποίησης. πως είναι η διαχείριση των πόρων και η αντιµετώπιση Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγµα της Μ. Βρετης εισφοροδιαφυγής, µε πρώτο οφειλέτη το ίδιο. ταννίας, όπου οργανώθηκαν συστήµατα ασφάλισης τα οΠού έγκειται όµως η εισφοροδιαφυγή; Κυρίως η ύποία θα εφαρµοστούν µετά από 40 χρόνια, υπολογίζοπαρξη 174 ταµείων δηµιουργεί το κατάλληλο έδαφος για ντας τα 35 χρόνια εργασίας γι’ αυτούς που δεν έχουν ατην εισφοροδιαφυγή, που, σε συνδυασµό µε την ανυπαρκόµα προσληφθεί. ξία ασφαλιστικών ελεγκτικών µηχανισµών, λειτουργούν Και ενώ ο χώρος των εργαζοµένων βρίσκεται σε αναως κινούµενη άµµος σε οποιαδήποτε εξυγίανση και αναβρασµό, αποπέµπεται ο υπουργός Απασχόλησης κατηβάθµιση. Ιδιαίτερα όταν πολλά από αυτά τα ταµεία δηγορούµενος για ασφαλιστικές και πολεοδοµικές παραµιουργήθηκαν για να ικανοποιηθούν συντεχνιακές ή κοµβάσεις. µατικές επιλογές, µε αποτέλεσµα να καρπούνται κοινωνικούς πόρους σε βάρος του κοινωνικού συνόλου. Τι σηµαίνει όµως η τοποθέτηση της Φάνης-Πάλλη ΠεΗ διαχείριση όµως και των ίδιων των ταµείων είναι τραλιά στο Υπουργείο Απασχόλησης; Αναλυτές αναφέµια θρυαλλίδα υπονόµευσης του συστήµατος. Είναι χαρουν ότι το θέµα κλείνει, «στρογγυλοποιείται» και η συρακτηριστικό ότι το 6,8% των συνόλων των εξόδων (Συζήτηση διαιωνίζεται. ντάξεις, Παροχές) των Οργανισµών Κοινωνικής Ασφάλισης το 2004 ήταν για έξοδα διοίκησης (στοιχεία ΕΣΥΕ), όταν διε- Ευτυχώς που υπάρχει και η ναυτιλία θνώς αυτή η δαπάνη δεν υπερβαίνει το 5%. Στάσιµα τα έσοδα της τουριστικής περιόδου για την χώρα µας κατά Η οποιαδήποτε προοπτική λύσεων στο την εφετινή περίοδο, σύµφωνα µε στοιχεία του Ινστιτούτου Τουριστικών ασφαλιστικό απαιτεί συναντίληψη µεταξύ Ερευνών και Προβλέψεων. Παρά το γεγονός ότι οι αφίξεις ξένων τουτων κοινωνικών φορέων και των πολιτικών ριστών παρουσίασαν άνοδο κατά 5,7% οι συναλλαγµατικές εισπράξεις κοµµάτων. Οι γενικολογίες και οι ιδεατές εµφάνισαν αύξηση µόνο 1%. αντιλήψεις µόνον κακές υπηρεσίες προΕυτυχώς, το ισοζύγιο υπηρεσιών «σώζεται» χάρη στην πολύ καλή εσφέρουν στην αγωνία των ασφαλισµένων. πίδοση του ναυτιλιακού συναλλάγµατος, του οποίου οι εισπράξεις αυΑπαιτείται υπευθυνότητα και κατάθεση ξήθηκαν, µε αποτέλεσµα το ναυτιλιακό ισοζύγιο να πραγµατοποιεί πλεσοβαρών και τεκµηριωµένων προτάσεων όνασµα ίσο µε 6.528 εκατ. ευρώ, πραγµατοποιώντας αύξηση έναντι του από όλα τα πολιτικά κόµµατα και κοινω- 2006 κατά 18,6%. νικούς φορείς. Κυρίως όµως απαιτείται σοΤο ΙΤΕΠ αποδίδει την πολύ µικρή αύξηση στις εισπράξεις από τον βαρότητα και υπευθυνότητα από την κυ- τουρισµό στην ισχνή αύξηση των τιµών στα καταλύµατα και στη µείωση βέρνηση. του αριθµού των διανυκτερεύσεων, µε την επικουρία και του συστήµαΠώς όµως µπορεί να συµβεί αυτό όταν, τος all inclusive. για παράδειγµα, ο Πρόεδρος της ΕπιτροΗ Νέα Πολιτική στο τεύχος 24 έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην ηγέτιπής Εµπειρογνωµόνων, του µοναδικού ερ- δα δύναµη της Ελληνικής Ναυτιλίας.
22
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Ε ΛΛΑ∆Α Επίκαιρα
Αθωώνονται οι Σπαρτιάτες για τον Καιάδα Ο Καιάδας ήταν µύθος. Επιστηµονικές έρευνες σε υπολείµµατα οστών στους πρόποδες του Ταϋγέτου µαρτυρούν πως δεν επρόκειτο για βρέφη που είχαν ριφθεί εκεί, αλλά για ενήλικες 18 έως 35 ετών, πιθανόν καταδίκους, προδότες ή αιχµαλώτους. Όπως δηλώνει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Θεόδωρος Πίτσιος, καθηγητής Ιατρικής Ανθρωπολογίας, πέντε χρόνια ερευνών σε οστά 46 ανδρών από τον 5ο και 6ο αιώνα π.Χ. τείνουν να µας οδηγήσουν στο συµπέρασµα ότι ο Καιάδας ήταν µια υπερβολή. Υπαίτιος ο Πλούταρχος, που άρχισε να διαδίδει τον «µύθο» τον 1ο µ.Χ. αιώνα. Το σπήλαιο Καιάδας βρίσκεται κοντά στο χωριό Τρύπη, σε απόσταση 10 χλµ. από την Σπάρτη, δίπλα στον δηµόσιο δρόµο Σπάρτης - Καλαµάτας. Είναι σπηλαιοβάραθρο µήκους περίπου 50 µ. κατά το ερευνηµένο του τµήµα, µε κλίση που κυµαίνεται από 35ο - 50ο. Η σηµερινή είσοδός του, πλάτους περίπου 0,50 µ., βρίσκεται περίπου 30 µ. υψηλότερα από τον δηµόσιο δρόµο. Η αρχική είσοδος, διανοιγµένη σε υψηλότερο επίπεδο, είναι σήµερα επιχωµένη. Σύµφωνα µε τη λαϊκή παράδοση, ο Καιάδας βρισκόταν σε φαράγγι κοντά στην Τρύπη. Η παρουσία βαράθρου µε ανθρώπινα οστά στην Τρύπη ήταν αρκετά χρόνια γνωστή, αλλά η πρώτη αυτοψία έγινε το 1983. Ο κύριος όγκος των ανθρώπινων οστών ήταν συγκεντρωµένος στο βαθύτερο τµήµα του σπηλαιοβαράθρου, όπου έχει δηµιουργηθεί παχύτατη επίχωση. Οστά βρέθηκαν και σε φυσικές σχισµές ή εσοχές, αρκετά υψηλότερα από το σηµερινό δάπεδο. Πρόκειται, σύµφωνα µε τα συµπεράσµατα της ανθρωπολογικής µελέτης, για σκελετούς κυρίως ώριµων ανδρών και λίγων γυναικών, που κατέληξαν εκεί ως ακέραια σώµατα και όχι ως ελεύθερα οστά. Το σπηλαιοβάραθρο αυτό µπορεί να συνδεθεί µε τις αρχαίες µαρτυρίες για τη µορφή και τον προορισµό του Καιάδα και ειδικώτερα µε την χρήση του από τους Σπαρτιάτες κατά την διάρκεια των Μεσσηνιακών πολέµων (8ος - 5ος αι. π.Χ.) για τον καταποντισµό των εχθρών τους ή και άλλων καταδίκων. Λείπουν όµως προς το παρόν τεκµήρια για την ακριβή χρονολόγηση του οστεολογικού υλικού.
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Τα κόµµατα είναι ο πλέον διεφθαρµένος θεσµός στην Ελλάδα, σύµφωνα µε την Transparency International To διεθνές Ινστιτούτο για την καταπολέµηση της διαφθοράς Transparency International κατατάσσει την Ελλάδα σε µία από τις χειρότερες θέσεις στον τοµέα της διαφθοράς στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Σε χειρότερη κατάσταση βρίσκονται µόνον η Αλβανία, η FYROM, η Ρουµανία και η Λιθουανία. Πολιτικά κόµµατα, ΜΜΕ, εφορία, γιατροί και πολιτικοί καταγράφονται ως οι πλέον διεφθαρµένοι θεσµοί, ενώ το 60% των ερωτηθέντων θεωρεί απίθανη την πάταξη της διαφθοράς την επόµενη τριετία. Το 27% επίσης απάντησε ότι έχει χρηµατίσει κάποιον υπάλληλο για να προωθήσει τις υποθέσεις του. Κανέναν δεν εκπλήσσουν φυσικά αυτές οι αποκαλύψεις. Μάλλον εκπλήσσει αντιστρόφως η διαπίστωση ότι µόνον το 27% έχει «λαδώσει». Προφανώς το ποσοστό είναι πολύ υψηλότερο. Όσο για την διαφθορά των κοµµάτων, αυτή αποκαλύπτεται και ξανα-αποκαλύπτεται µε τα συνεχή σκάνδαλα, τις αλλεπάλληλες αποποµπές υπουργών λόγω διαφόρων αποκαλύψεων κ.λπ. Το πρόβληµα είναι ότι οι αποκαλύψεις εις βάρος διαφθαρµένων υπουργών γίνονται επιλεκτικά, ενώ η διαφθορά υπήρχε χρόνια, κρυφή υποτίθεται αν και γνωστή τοις πάσιν. Έτσι, διαφθαρµένος θεωρείται σήµερα ένας πολιτικός όχι όταν είναι αλλά όταν τα ΜΜΕ αποφασίζουν ότι είναι. Το καταλυτικό ερώτηµα, που τίθεται, είναι εάν η διαφθορά του πολιτικού συστήµατος υπάρχει ερήµην της κοινωνίας ή παράγεται από αυτήν. ∆ιότι, αν ισχύει το δεύτερο, τότε οι ελπίδες για λύση των µεγάλων κοινωνικών προβληµάτων της χώρας εκµηδενίζονται και όλοι µαζί, κόµµατα και κοινωνία, θα βαδίζουν την οδό της σήψης. Αντιθέτως, αν ένα σηµαντικό µέρος της κοινωνίας δεν µετέχει, όπως πιστεύουµε, στην διεφθαρµένη διαπλοκή κοµµάτων των πελατών τους (µε την στενή έννοια), τότε κάποια στιγµή θα προκύψουν δυνάµεις αναγέννησης και ανασυγκρότησης του πολιτικού µας συστήµατος. Επιµέλεια: Παύλος Καρούσος, Ραφαήλ Καλυβιώτης
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
23
Ε ΛΛΑ∆Α
Μέχρι πού θα φτάσουν τα …φέσια; Tου Νίκου Σ. Λιναρδάτου
Χ
ρέος 34 εκατοµµυρίων ευρώ βαραίνει τη βουλή των Ελλήνων από τα τηλεφωνήµατα των 300 του Λεωνίδα… συγγνώµη, του Κοινοβουλίου ήθελα να πω, οι οποίοι δεν πληρώνουν τους υπέρογκους λογαριασµούς τους, ακόµα και όταν αυτοί υπερκαλύπτουν την ατέλειά τους!... Την µεγάλη αυτή οικονοµική εκκρεµότητα των τηλεφωνικών χρεών της τελευταίας επταετίας, αναλαµβάνει να εξοφλήσει η Βουλή µε ειδικό διακανονισµό. Μάλιστα, µέχρι το τέλος του 2005, τα χρέη έφταναν περίπου τα 33 εκατοµµύρια ευρώ, ενώ σε αυτά προστέθηκαν τα χρέη του 2006 και του 2007, που εκτιµάται ότι ανέρχονται ήδη σε 1 εκατοµµύριο ευρώ. ∆ηλαδή, κάθε βουλευτής που πέρασε από το Κοινοβούλιο από το 2000 µέχρι σήµερα, έχει κοστίσει στον προϋπολογισµό της Βουλής και, ως εκ τούτου στον Έλληνα φορολογούµενο, 10.000 ευρώ ετησίως, µόνο για τις υπερβάσεις στα τηλεφωνικά έξοδά του! Στους βουλευτές επικρατείας, Α΄ και Β΄ Αθηνών, Α΄ και Β΄ Πειραιώς, παρέχονται επτά (!!!) τηλεφωνικές συνδέσεις, ενώ στους υπόλοιπους … οκτώ!!! Η ατέλεια µε πλαφόν το ποσό των 13.500 ευρώ ετησίως για κάθε βουλευτή και για το σύνολο των συνδέσεων (καλύπτει και γραµµή Internet) βαρύνει τη Βουλή. Όσο για την κινητή τηλεφωνία, κάθε βουλευτής δικαιούται µία γραµµή σύνδεσης (µόνο;;;) µε εταιρεία της επιλογής του, ενώ η Βουλή πληρώνει τα πάγια τέλη και το ποσόν των 250 ευρώ µηνιαίως… Το ποσόν των 33 εκατοµµυρίων ευρώ αφορά την περίοδο 2000- 2005 και ανέλαβε να το … εξοφλήσει η πρώην πρόεδρος της Βουλής κυρία Άννα Ψαρούδα Μπενάκη (από την τσέπη της άραγε;;;), προχωρώντας στην υπογραφή σύµβασης µε τον ΟΤΕ, η οποία προβλέπει την εξόφληση της οφειλής σε δέκα δόσεις… ( news in.gr, 23/10/2007). Και συνεχίζω. 24
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Αλήθεια… πόσα εκατοµµύρια ευρώ χρωστάει η Βουλή των Ελλήνων στα υπόλοιπα Ταµεία – Οργανισµούς; Πόσα χρωστάει η Βουλή των Ελλήνων στο ΙΚΑ από εργοδοτικές εισφορές; Πόσα χρωστάει η Βουλή των Ελλήνων στη ∆ΕΗ για την κατανάλωση ρεύµατος; Πόσα χρωστάει η Βουλή των Ελλήνων στην ΕΥ∆ΑΠ για την κατανάλωση νερού; Πόσα χρωστάει η Βουλή των Ελλήνων στην ταλαίπωρη κατά τα άλλα ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ, από ταξίδια των βουλευτών στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και σε όλον τον κόσµο; Πόσα χρωστάει η Βουλή των Ελλήνων σε διάφορους προµηθευτές της; Αν προσθέσουµε όλα αυτά, αλλά και πολλά ακόµη χρέη της Βουλής των Ελλήνων, θα µας πιάσει σίγουρα σκοτοδίνη και η αγανάκτησή µας θα ξεχειλίσει! Ταυτόχρονα, µε διαρκείς αποφάσεις, οι οποίες µάλιστα χαρακτηρίζονται και ως «σταθµοί», το Συµβούλιο της Επικρατείας επιδικάζει αναδροµικά επί αναδροµικών, πάντα φυσικά στον δηµόσιο τοµέα… Αντιγράφω από την Ηµερησία (και την ευχαριστώ) της 30/10/2007: «Πράσινο φως» για να εισπράττουν οι υπάλληλοι των Νοµικών Προσώπων ∆ηµοσίου ∆ικαίου (ΝΠ∆∆) πολύ µεγαλύτερα αναδροµικά (υπερδιπλάσια) σε σχέση µε ό,τι γινόταν µέχρι σήµερα, ανάβει απόφαση – σταθµός της Ολοµέλειας του Συµβουλίου της Επικρατείας, που παρακάµπτει την αντίθετη νοµολογία του Αρείου Πάγου. Η Ολοµέλεια του ΣτΕ, σε «κεκλεισµένων των θυρών» συνεδρίασή της, έκρινε ότι οι υπάλληλοι των ΝΠ∆∆ δικαιούνται να εισπράττουν αναδροµικά σε βάθος 5ετίας (αντί της ισχύουσας 2ετίας τα τελευταία 33 χρόνια) για κάθε δικαστική διεκδίκηση που έχουν απέναντι στον φορέα τους, για πάσης φύσεως αποδοχές ή αποζηµιώσεις, λόγω αδικαιολογήτου πλουτισµού κ.λπ. Και, παρακάτω, «…έτσι ανοίγει ο δρόµος για δεκάδες χιλιάδες υπαλλήλων που διεκδικούν στα διοικητικά δικαστήρια αναδροµικά από διαφορές µισθών, επιδόµατα (π.χ. οικογενειακά, 176 ευρώ, ΛΑΦΚΑ κ.λπ.) ή από άλλου είδους αξιώσεις (εφ’ άπαξ κ.λπ.) ή αποζηµιώσεις, να τα εισπράΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Ε ΛΛΑ∆Α
ξουν µε χρονικό ορίζοντα µιας πενταετίας- και συνεπώς, αυξηµένα κατά µία ολόκληρη τριετία». Μόλις πρόσφατα, το ∆ικαστικό Σώµα έδωσε «αυτο-αυξήσεις» και µάλιστα αναδροµικές (µήπως έχει κάποια σχέση µε την τελευταία απόφαση του ΣτΕ, που µόλις αναφερθήκαµε;), µε αποτέλεσµα –όπως έχω ήδη αναφέρει σε προηγούµενο άρθρο µου - να «παρασύρουν» και τους µισθούς των κυρίων κυρίων βουλευτών, οι οποίοι, τι να έκαναν οι άνθρωποι; ∆εν ήθελαν αυξήσεις, αλλά, µια και τους τις … επέβαλαν µε το ζόρι, τι να κάνουν, τις δέχθηκαν µε …σπαραγµό ψυχής! Αξίζει όµως να αναφέρουµε επίσης και την απόφαση του Ιταλού Προέδρου, ο οποίος, για το ίδιο θέµα στη γειτονική µας Ιταλία, «πάγωσε επί µία πενταετία» τους µισθούς των Ιταλών βουλευτών. Σε όλα τα παραπάνω, αξίζει πραγµατικά τον κόπο να προσθέσουµε και τις απόψεις του κυρίου διοικητού της Τράπεζας της Ελλάδας, του κυρίου Γκαργκάνα, ο οποίος, µη γνωρίζοντας καλά καλά πόσα εισπράττει κάθε µήνα ο ίδιος, έρχεται να µας …κατακεραυνώσει κι από πάνω, λέγοντας ότι η οικονοµία της χώρας δεν πάει καλά και ότι οι απλοί, οι καθηµερινοί εργαζόµενοι ιδιωτικοί υπάλληλοι µπορούν να ζήσουν µε µισθούς των 650 ευρώ και µε συντάξεις ακόµα χαµηλότερες! Αλήθεια κύριε ∆ιοικητά, µήπως, µιας και ασχολείστε µε τα οικονοµικά, µήπως λέω, µπορείτε να µας πείτε, πόσα χρωστάει το Κράτος των Ελλήνων στους Έλληνες εργαζόµενους στον Ιδιωτικό Τοµέα, ΜΗ αποδίδοντας το 1% ως οφείλει για τη συµµετοχή της στον τριµερή άξονα περί εργατικών εισφορών; Αν δεν απατώµαι, το χρέος του Κράτους µόνο προς το ΙΚΑ, για τις θεσµοθετηµένες υποχρεώσεις του (του Κράτους), ανέρχεται στο ποσόν των 8.3 δισεκατοµµυρίων ευρώ, ενώ µέχρι τέλους του 2007 θα έχει φθάσει τα 9.8 δισεκατοµµύρια ευρώ! Και το (κωµικο)τραγικό στην όλη υπόθεση είναι ότι ο κος υπουργός Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών, έναντι όλου αυτού του ποσού, καταβάλλει µόλις 1.5 δισεκατοµµύριο ευρώ –και αυτό σε …οµόλογα! Σε πρόσφατη οµιλία του, και προς τιµήν του, ο σεβα-
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
στός Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας κύριος Παπούλιας, τόνισε ότι είναι επιτακτική ανάγκη η λήψη άµεσων αποφάσεων και µέτρων «περί αξιοπρεπούς διαβίωσης» µεγάλου αριθµού συνελλήνων µας, οι οποίοι, σε ποσοστό άνω του 20% διαβιούν σήµερα κάτω από τα όρια της φτώχειας (περίπου 500 ευρώ µηνιαίως)… Αξίζει όµως να αναφέρουµε επίσης και την απόφαση του Ιταλού Προέδρου, ο οποίος, για το ίδιο θέµα στη γειτονική µας Ιταλία, «πάγωσε επί µία πενταετία» τους µισθούς των Ιταλών βουλευτών - και πολύ καλά τους έκανε! Εδώ και πολλά χρόνια, όποια κυβέρνηση και αν έχει περάσει από αυτόν τον δύστυχο τόπο µας, πιπιλίζει σαν καραµέλα «την έλλειψη χρηµάτων» και «το δηµοσιονοµικό έλλειµµα» … Τι λέτε, κύριοι υπουργοί της Εθνικής Οικονοµίας; Μήπως είµαι εγώ που κάθε τόσο χαρίζω ή διαγράφω χρέη των βιοµηχάνων προς τα ασφαλιστικά ταµεία; Μήπως είµαι εγώ που δείχνω το δρόµο της απάτης σε τόσους και τόσους κακούς εργοδότες, σχετικά µε το πώς ∆ΕΝ θα καταβάλλουν τις εργοδοτικές τους εισφορές ή τους φόρους τους, τιµωρώντας µε τον τρόπο σας αυτό κάθε τίµιο και συνεπή εργοδότη, ο οποίος φροντίζει να είναι απολύτως εν τάξει απέναντι στις εργοδοτικές και λοιπές του υποχρεώσεις; Μήπως είµαι εγώ που κάνω κάτι …96 µηνους διακανονισµούς και µάλιστα … άτοκους;
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
25
Ε ΛΛΑ∆Α
Μήπως είµαι εγώ που κάνω λαθρεµπόριο στο πετρέλαιο και δεν πληρώνω φόρους; Μήπως φταίω εγώ και όλοι οι σκληρά εργαζόµενοι στον ιδιωτικό τοµέα, για τα αµέτρητα ελλείµµατά σας; Μήπως φταίω εγώ, που χρόνια τώρα, τα διάφορα «λαµόγια» από όλους τους χώρους, λυµαίνονται τα ασφαλιστικά ταµεία, αποκοµίζοντας και προσθέτοντας εκατοµµύρια ευρώ στους τραπεζικούς τους λογαριασµούς, αφήνοντας τα ασφαλιστικά ταµεία «γυµνά» από πόρους και σχεδόν έτοιµα να βάλουν λουκέτο; Μήπως φταίω εγώ για τις αλλεπάλληλες υποθέσεις οµολόγων, όπου παρά τις κλοπές που έχουν γίνει στα Ταµεία, ΚΑΝΕΙΣ από τους καταχραστές δεν έχει διαβεί τον Κορυδαλλό; Μήπως είµαι εγώ που έδωσα συντάξεις σε χιλιάδες δήθεν αντιστασιακούς, οι οποίοι δεν είχαν καν γεννηθεί τότεκαι οι οποίοι συνεχίζουν παρά ταύτα να εισπράττουν, χωρίς εσείς να κάνετε το παραµικρό;
Μήπως φταίω εγώ για τις χιλιάδες συντάξεις «µαϊµού», που χρόνια τώρα δίδονται από εδώ και από εκεί, και που έχουν κάνει τη χώρα µας να ξεπεράσει σε αριθµό µαϊµούδων ακόµα και ολόκληρη την Αφρική; Μήπως φταίω εγώ που κάθε τρεις και δύο…εφευρίσκετε αναδροµικά, πάντα για τον δηµόσιο τοµέα, εννοείται… Μήπως φταίω εγώ για τη µη ύπαρξη ανταγωνιστικότητας των ελληνικών επιχειρήσεων; Μήπως φταίω εγώ για την τόσο χαµηλή απορροφητικότητα των Κοινοτικών κονδυλίων; Βέβαια, εσείς …καυχιέστε ότι σήµερα έχουµε φτάσει στο 45% της απορροφητικότητας, σε σχέση µε την τελευταία κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ., η οποία βρισκόταν στο 21%… Και µε το …υπόλοιπο 55%, που µένει αναπορρόφητο και αναξιοποίητο, τι γίνεται αγαπητέ κύριε υπουργέ; Να το πάρει το ποτάµι, που δεν έχετε φροντίσει τόσα χρόνια να το καθαρίσετε από τα µπάζα και τα αυθαίρετα που το έχουν φράξει; Τι να σας πω…σε αυτόν τον τόπο έχουµε φτάσει στο σηµείο να κά-
Άλλα δείχνουν οι δηµοσκοπήσεις και άλλα η κάλπη Νέες δηµοσκοπήσεις έρχονται να επιβεβαιώσουν αντίστοιχες του προηγούµενου έτους, όπως αυτή της GPO, σύµφωνα µε την οποία το 63% της κοινής γνώµης κρίνει αρνητικά την κυβέρνηση και το 81% την αντιπολίτευση! Στην πραγµατικότητα, δεν υπάρχει κανένα µυστήριο. Οι δηµοσκοπήσεις εκφράζουν την κοινή γνώµη την στιγµή που διεξάγονται. Στη συνέχεια, στις εκλογές, µεγάλο µέρος των εκλογέων στρέφονται στην αποχή, στο λευκό ή στο άκυρο, τα οποία ∆ΕΝ προσµετρώνται στο σύνολο επί του οποίου υπολογίζονται τα ποσοστά των κοµµάτων. Το ποσοστό π.χ., που έλαβε η Νέα ∆ηµοκρατία, στις τελευταίες εκλογές δεν είναι 42% επί του συνόλου των εχόντων το εκλογικό δικαίωµα, αλλά επί του συνόλου όσων ψήφισαν κάποιο κόµµα. Αν υπολογίζονταν λευκά, άκυρα, αποχή, θα είχαµε «αυτοδύναµες κυβερνήσεις» του 25 και 30%... Υπάρχει όµως, πέραν των τεχνασµάτων της εκλογικής διαδικασίας, και άλλος, ουσιωδέστερος λόγος, που ο δικοµµατισµός καταρρέει στις δηµοσκοπήσεις αλλά όχι στις
26
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
κάλπες, και που η Νέα Πολιτική έχει επισηµάνει και σε προηγούµενα τεύχη: η αδυναµία συγκρότησης σοβαρού, υπεύθυνου εναλλακτικού πόλου εξουσίας, από αξιόπιστες και αναγνωρίσιµες προσωπικότητες εκτός πολιτικού συστήµατος. Σε µια τέτοια περίπτωση ο ελληνικός λαός θα διαθέτει µία πραγµατική εναλλακτική λύση, γιατί στις προηγούµενες εκλογικές αναµετρήσεις δεν διέθετε. Το σηµερινό πολιτικό σκηνικό εκφράζει πράγµατι µία µερίδα της ελληνικής κοινωνίας, που ψηφίζει µε κριτήρια. Υπάρχει όµως ένα σηµαντικό µέρος που απέχει από τα ψευδή διλήµµατα του τύπου «ΠΑΣΟΚ ή Νέα ∆ηµοκρατία» ή ΠΑΣΟΚ ή Συνασπισµός, αναµένοντας την εµφάνιση κάποιας σοβαρής εναλλακτικής λύσης. Το πρόβληµα είναι αν η σηµερινή ελληνική κοινωνία διαθέτει εφεδρείες ικανές να παράγουν και να στηρίξουν ένα νέο σαρωτικό ρεύµα, όπως υπήρξε το Κόµµα των Φιλελευθέρων το 1910 ή ακόµη και το ΠΑΣΟΚ το 1981... Η ΝΕΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Ε ΛΛΑ∆Α
νουµε Ρωµαϊκές ποµπές και τελετές, επιβραβεύοντας το µέτριο και τη µετριότητα! (Πρόσφατο παράδειγµα, οι θριαµβολογίες από την υπουργό των Εξωτερικών κα Μπακογιάννη και τον σύζυγό της κο Κούβελο, αναφορικά µε την ανάληψη των Μεσογειακών Αγώνων του 2013 σε Βόλο και Λάρισα (αλήθεια, πόσο βαθιά θα µας φορέσουν πάλι το φέσι;), τη στιγµή που για το Σκοπιανό … άλλα λόγια ν’ αγαπιόµαστε! Ας δούµε τώρα και την αντίπερα όχθη, στην οποία ανήκουν οι απόµαχοι της εργασίας, αυτά τα «τιµηµένα γηρατειά», όπως τα αποκαλούσε ο Αντρέας, οι «πραιτωριανοί» του οποίου δεν δίστασαν να διατάξουν τα ΜΑΤ να τους χτυπήσουν… «Φωνάζοντας συνθήµατα κατά της οικονοµικής κυβερνητικής πολιτικής, η πορεία των συνταξιούχων κατέληξε στο κτίριο του υπουργείου Απασχόλησης, που βρίσκεται στην οδό Σταδίου, όπου αντιπροσωπεία τους συναντήθηκε µε τον υπουργό Βασίλη Μαγγίνα. »Οι εκπρόσωποι των συνταξιούχων έθεσαν στον κ. Μαγγίνα τα προβλήµατά τους και του επέδωσαν ψήφισµα µε τα αιτήµατά τους. Σε δηλώσεις του, ο υπουργός Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας (;) είπε ότι άκουσε µε προσοχή τα αιτήµατα που διατύπωσαν οι συνταξιούχοι και ΘΑ τα µεταφέρει µαζί µε το ψήφισµα στον πρωθυπουργό. »Η κυβέρνηση επιδεικνύει, τόνισε, ιδιαίτερη κοινωνική ευαισθησία (*^&%$#@!**) στα υπαρκτά σηµαντικά προβλήµατα που αντιµετωπίζουν οι συνταξιούχοι. ΠρόΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
σθεσε, ακόµη, ότι µέσα από την αναµόρφωση του ασφαλιστικού συστήµατος, πιστεύει ότι θα βελτιωθεί το επίπεδο των χαµηλοσυνταξιούχων. Είναι όµως κάτι, όπως είπε, που ∆ΕΝ µπορεί να το δει αυτή τη στιγµή, καθώς η αναµόρφωση του ασφαλιστικού συστήµατος βρίσκεται σε εξέλιξη... »Από την πλευρά του, ο πρόεδρος των συνταξιούχων ΙΚΑ ∆ιαµαντής Μαυροδόγλου είπε ότι οι συνταξιούχοι φεύγουν από την συνάντηση µε άδεια χέρια, καθώς ∆ΕΝ πήραν καµµία συγκεκριµένη υπόσχεση για τα αιτήµατά τους. Παράλληλα, δήλωσε, ότι οι συνταξιούχοι ∆ΕΝ πιστεύουν ότι η αναµόρφωση του ασφαλιστικού συστήµατος θα επιλύσει τα προβλήµατά τους, και δήλωσε ότι ο αγώνας των συνταξιούχων θα συνεχιστεί. »Οι συνταξιούχοι διεκδικούν, µεταξύ άλλων, κατώτατη σύνταξη στα 1.120 ευρώ, καταβολή επιδόµατος θέρµανσης 600 ευρώ, κατάργηση ΦΠΑ στα είδη πρώτης ανάγκης και δωρεάν ιατροφαρµακευτική περίθαλψη». Εσείς, αξιότιµοι κύριοι βουλευτές, εκτός από τα φέσια που µας …χαρίζετε και µας φοράτε αφειδώς και ασυστόλως, τι άλλα αιτήµατά σας έχετε προγραµµατίσει να λύσετε; Το µισθό σας τον έχετε λυµένο, τα τηλέφωνά σας και τα αυτοκίνητά σας το ίδιο, το συνταξιοδοτικό σας µε µία ή δύο 4ετίες έτοιµο, τα αναδροµικά σας όπου να’ ναι έρχονται… Όµως, καλά να πάθουµε! Καλά να πάθουµε όλοι εµείς, που µε …δάκρυα στα µάτια σας …παρακαλάµε σε κάθε εκλογές, να κάνετε για εµάς τη… µεγάλη θυσία - σε βάρος µάλιστα των επαγγελµατικών σας υποχρεώσεων και των εισοδηµάτων από την εργασία σας που …αναγκάζεστε να αφήσετε – και που δεν είναι άλλη από την εκλογή και τη «δια βίου βόλεψή» σας! Και, όπως πολύ σωστά λέει και ο Λάκης Λαζόπουλος, «εµείς καθόµαστε επί του καναπέως» και µετράµε µέχρι πού µας έχει φτάσει το φέσι, αντί να ξεσηκωθούµε και να πάρουµε τους δρόµους «για πάλης ξεκίνηµα» και «νέους αγώνες»! Για να δείτε επιτέλους και εσείς το σπίτι σας, που τόσο σας το έχουµε στερήσει εµείς οι κακοί… ! Υ.Γ. Το άρθρο αυτό ∆ΕΝ αναφέρεται στους – δυστυχώς - λίγους βουλευτές που επιτελούν άξια το λειτούργηµά τους και οι οποίοι – και πάλι δυστυχώς - αποτελούν την εξαίρεση του κανόνα …
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
27
Π ΑΙ∆ΕΙΑ
∆εν αρκεί η απόσυρση του βιβλίου Ιστορίας, κύριε Στυλιανίδη
Μ
ετά τον καταπέλτη της έκθεσης του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας, που δηµοσιεύσαµε στο προηγούµενο τεύχος, νέος κόλαφος έρχεται τώρα, να αποδείξει ότι η εκπαιδευτική πολιτική των τελευταίων δεκαετιών παράγει, µαζικά πλέον, ηµιµαθείς, λειτουργικά αναλφάβητους κ.λπ. Στις 4 ∆εκεµβρίου, ο ΟΟΣΑ δηµοσίευσε τα αποτελέσµατα του διαγωνισµού PISA, που διεξάγεται κάθε τρία χρόνια, µε συµµετοχή δεκαπεντάχρονων µαθητών από τα κράτη-µέλη του οργανισµού. Σε σύνολο 57 κρατών, οι Έλληνες µαθητές κατέλαβαν την 39η θέση στα µαθηµατικά, στις φυσικές επιστήµες την 38η θέση, στην Κατανόηση Κειµένου την 36η θέση. Στην έρευνα αυτή έλαβαν µέρος 4.871 µαθητές από 1.923 ελληνικά σχολεία. Σε παλαιότερα τεύχη, είχαµε επισηµάνει µέσω της στήλης αυτής τον επείγοντα χαρακτήρα της ανάγκης ουσιωδών και ριζικών µεταρρυθµίσεων στην εκπαίδευση, και µάλιστα άµεσων, χωρίς µακροχρόνιους, δήθεν «εθνικούς διαλόγους», πίσω από τους οποίους καλύπτει η εκάστοτε κυβέρνηση την ανυπαρξία της, την έλλειψη οιασδήποτε εκπαιδευτικής πολιτικής, τη δειλία έναντι του πολιτικού κόστους. Ο λαός εκλέγει κυβέρνηση, όχι συντονιστή τηλεοπτικών συζητήσεων. ∆εν είναι δυνατόν η Ελλάδα να είναι η µόνη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς αξιολόγηση δασκάλων και σχολικών µονάδων. (Σπεύδουµε να καθησυχάσουµε τους δικαίως ανησυχούντες ότι δεν εννοούµε την επαναφορά του παλαιού υπερσυντηρητικού επιθεωρητού, αλλά την εφαρµογή συγχρόνων µεθόδων αξιολόγησης, και φυσικά την ύπαρξη αξιολογητών µε σύγχρονες προδιαγραφές). Επίσης, έχουµε προτείνει στο υπουργείο Παιδείας την δηµιουργία πρότυπων σχολικών µονάδων για επίλεκτους µαθητές (η έννοια «επίλεκτος µαθητής είναι µία σύνθετη, ψυχοκοινωνική έννοια, αλλά υπάρχει, οι δε λαϊκιστικές επαγγελίες περί «εξίσωσης προς τα πάνω» µόνον θυµηδία 28
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
µπορούν πια να προκαλέσουν). Η κυρία Γιαννάκου άφησε να περάσει η υπουργία της «έτσι, χωρίς πρόγραµµα», πριν την καταπιεί η λαϊκή οργή για το επιστηµονικά διάτρητο, σύµφωνα µε την Ακαδηµία Αθηνών, σχολικό βιβλίο. Ενώ, αν είχε προβεί στην δηµιουργία κάποιου θεσµού, θα θυµόµασταν σήµερα κάτι περισσότερο από τον γνωστό «συνωστισµό», από την υπουργία της κυρίας Γιαννάκου. Και να φανταστεί κανείς ότι είχαµε άριστη εικόνα για την κυρία Γιαννάκου. Αλλά άριστη εικόνα έχουµε και για τον κ. Στυλιανίδη. ∆ιδάκτωρ γερµανικού πανεπιστηµίου, σοβαρός, ολιγόλογος. Αλλά αυτά δεν αρκούν, όταν µία κοινωνία βρίσκεται σε έσχατη παρακµή, όπως η σηµερινή ελληνική κοινωνία. Εδώ χρειάζεται υπουργός -ανεµοστρόβιλος που να παράγει πέντε-δέκα µεταρρυθµίσεις την ηµέρα, αν όχι την ώρα. Όχι «ήπια διαχείριση» και «επιτυχής επικοινωνιακή πολιτική». Φυσικά, όλα εξαρτώνται από το αν ένας πολιτικός επιλέγει µία ανιαρή µακροηµέρευση ή µία ισχυρή υστεροφηµία. ! Μελέτης Η. Μελετόπουλος Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
∆ ΙΕΘΝΗΣ Ο ΙΚΟΝΟΜΙΑ
Το διεθνές οικονοµικό σύστηµα σε µετάλλαξη Tου Ιωάννη-∆ιονυσίου Σαλαβράκου
Τ
ο σηµερινό διεθνές σύστηµα χαρακτηρίζεται από έντονες αλλαγές δοµικού χαρακτήρα. Σκοπός του άρθρου είναι η σύντοµη παρουσίασή τους. Ο πρώτος σταθµός για την µελέτη της διεθνούς οικονοµίας είναι η Κίνα. Μέχρι τα µέσα της δεκαετίας του 1990, τα επίσηµα στοιχεία έδιναν ετήσιο ρυθµό ανάπτυξης 10%, ρυθµό που µειώθηκε στο 7-8% ετησίως την περίοδο της ασιατικής οικονοµικής κρίσης (1997-1998) και αυξήθηκε εκ νέου στην συνέχεια. Η οικονοµία της Κίνας, αποτιµώµενη σε όρους Ισοδύναµης Αγοραστικής Αξίας (PPP-Purchasing Power Parity), το 2004 ήταν η δεύτερη στον κόσµο ($7,124 τρις). Αποτιµώµενη σε όρους Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος (ΑΕΠ) ήταν η έκτη στον κόσµο ($2,25 τρις.). Μόνο την τριετία 2000-2002 οι Άµεσες Ξένες Επενδύσεις στην Κίνα ανήλθαν σε $140,2 δις., όταν οι εισροές για την Ινδία ήταν µόλις $9,14 δις., την Νιγηρία $3,2 δις., Βενεζουέλα $9,1 δις., Μαλαισία $7,4 δις., Τουρκία $5,13 δις. Οι µόνες αναπτυσσόµενες χώρες, που έλαβαν σηµαντικά επίπεδα ξένων επενδύσεων, ήσαν η Βραζιλία ($71,6 δις.) και το Μεξικό ($54,3 δις.). Σχεδόν το 70% των ξένων επενδύσεων στην Κίνα αφορά την βιοµηχανία (δευτερογενή τοµέα). Η δοµή της κινεζικής βιοµηχανίας άλλαξε σηµαντικά. Η παλαιά αγροτική οικονοµία περιορίζεται και η βιοµηχανία πλέον παράγει προϊόντα εντάσεως κεφαλαίου (ηλεκτρονικά και αυτοκίνητα) και προϊόντα εντάσεως γνώσης (λογισµικό Η/Υ), συνεχώς έχει µεγαλύτερο ρόλο. Τα συναλλαγµατικά αποθέµατα της χώρας, ύψους $1,430 τρις., µπορούν να αποτελέσουν δείγµα του δυναµισµού της νέας οικονοµικής δύναµης που αλλάζει από τον καπιταλισµό, αλλά και η ίδια αλλάζει το σύστηµα. Η σηµερινή Ε.Ε. είναι σηµαντική οικονοµική δύναµη, αλλά σε µεγάλο βαθµό η οικονοµική της ευηµερία εξαρτάται από την Γερµανία. Μεταξύ 1995-2001, η γερµανική βιοµηχανία αύξησε το µερίδιό της στην βιοµηχανία αυτοκινήτων της Ε.Ε. από το 48,2% στο 52,6%. Στον µηχανολογικό εξοπλισµό από 42,3% σε 44,4%,στις µηχανές γραφείου και IT
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
από 24,9% σε 29,7%. Το 2005, το εθνικό εγχώριο προϊόν της χώρας ήταν 2.244 δις. ευρώ και το 2006 οι γερµανικές εξαγωγές ήσαν περισσότερες από το άθροισµα των εξαγωγών Βρεταννίας και Γαλλίας, ενώ είναι υψηλότερες των αµερικανικών εξαγωγών, παρά το ασθενές δολλάριο και το δυνατό ευρώ. Η Γερµανία είναι κυρίαρχη σε πολλούς βιοµηχανικούς κλάδους. Όµως, αυτοί οι κλάδοι είναι η βιοµηχανία του χθες και όχι του αύριο. Η νανοτεχνολογία, η µικροηλεκτρονική δορυφορικών συστηµάτων, η φιλική προς το περιβάλλον τεχνολογία, η υβριδική τεχνολογία, η τεχνητή νοηµοσύνη, είναι το µέλλον. Εκεί η Γερµανία είναι πίσω σε σχέση µε άλλες χώρες. Είναι άγνωστο αν η Ε.Ε. θα προσαρµοσθεί µε επιτυχία στις νέες οικονοµίες του 21ου αιώνα. Είναι βέβαιο ότι η ζώνη του ευρώ δεν αποτελεί άριστη νοµισµατική ζώνη και µακροπρόθεσµα το ευρώ µπορεί να καταρρεύσει. Οι ΗΠΑ διέρχονται µία περίοδο κρίσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι, το 2006, το εξωτερικό ισοζύγιο των ΗΠΑ είχε έλλειµµα της τάξης των $900 δις. µε τον υπόλοιπο κόσµο. Εξ αυτών, τα $214 δις. αφορούσαν το έλλειµµα µεταξύ των συναλλαγών Κίνας-ΗΠΑ. Το έλλειµµα αυτό ήταν κατά165% υψηλότερο σε σχέση µε το αντίστοιχο του 2005. Αξίζει να σηµειωθεί ότι το µέγιστο έλλειµµα µεταξύ Ιαπωνίας-ΗΠΑ καταγράφηκε το 1987 και ήταν µόλις $56 δις. Το δηµόσιο χρέος των ΗΠΑ από $2 τρις. το 1980 εκτινάχθηκε στα 8 τρις. το 2007. Η Ιαπωνία παραµένει η δεύτερη µεγαλύτερη οικονοµία της υφηλίου, µε σηµαντικούς ανταγωνιστικούς κλάδους σε µικροηλεκτρονική, βιοµηχανία αυτοκινήτων, χηµική και ναυπηγική βιοµηχανία. Είναι σαφές ότι το επίκεντρο της οικονοµικής δραστηριότητας µετατοπίζεται από την Ε.Ε. και εν µέρει τις ΗΠΑ, στην Ασία, µε κυρίαρχους παίκτες την Ιαπωνία και την Κίνα (ακολουθούν οι τίγρεις της Ασίας και η Ινδία). Ο εικοστός πρώτος αιώνας θα είναι ο αιώνας της Ασίας. !
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
29
Ε ΛΛΗΝΙΚΗ Ο ΙΚΟΝΟΜΙΑ
Κατά 3,5 δισ. ευρώ «ξέφυγε» ο δανεισµός του ∆ηµοσίου για το 2007 Tου Παύλου Καρούσου
Σ
τα 36,7 δισ. ευρώ ανήλθε ο δανεισµός του ∆ηµοσίου µετά τη δηµοπρασία 5ετών οµολόγων στις 11.12.2007, ξεπερνώντας κατά 3,5 δισ. ευρώ περίπου τον στόχο που είχε τεθεί στην αρχή του έτους, ως συνέπεια των αποκλίσεων στην εκτέλεση του προϋπολογισµού και κατά 1,7 δισ. ευρώ τον αναθεωρηµένο στόχο των 35 δισ. ευρώ. Θεωρητικώς, το πρόγραµµα δανεισµού του ∆ηµοσίου ολοκληρώθηκε µετά την χθεσινή δηµοπρασία, αλλά εάν οι υπερβάσεις στις δαπάνες και η υστέρηση στα έσοδα δεν καλυφθούν το επόµενο διάστηµα, είναι πιθανό το ∆ηµόσιο να καταφύγει σε βραχυπρόθεσµες ταµειακές «διευκολύνσεις» της τελευταίας στιγµής, οι οποίες θα καλυφθούν µε το δανειακό πρόγραµµα του επόµενου έτους. Στην πρόσφατη δηµοπρασία 5ετών τίτλων, το ∆ηµόσιο δανείστηκε 1,68 δισ. ευρώ, δηλαδή 180 εκατ. ευρώ περισσότερα
από όσα ζητούσε αρχικά. Το µεσοσταθµικό επιτόκιο διαµορφώθηκε στο 4,26% έναντι 4,24% που ήταν στην αντίστοιχη δηµοπρασία του Σεπτεµβρίου. Οι προσφορές που υπέβαλαν οι επενδυτές ανήλθαν σε 5,04 δισ. ευρώ, υπερκαλύπτοντας την έκδοση κατά 3,36 φορές και ήταν οριακά χαµηλότερες σε σχέση µε εκείνες που είχαν υποβληθεί στην δηµοπρασία του Σεπτεµβρίου. Ωστόσο το επενδυτικό ενδιαφέρον διατηρήθηκε ισχυρό, καθώς ήταν η τελευταία δηµοπρασία του έτους και οι τράπεζες έσπευσαν να αξιοποιήσουν τις υψηλές αποδόσεις των ελληνικών τίτλων. Αυτήν την περίοδο ολοκληρώνεται η κατάρτιση του δανειακού προγράµµατος του ∆ηµοσίου για το 2008, που υπολογίζεται ότι θα ανέλθει στα 39 δισ. ευρώ περίπου. Μεταξύ των οµολόγων που θα εκδώσει το ελληνικό ∆ηµόσιο τον επόµενο χρόνο θα είναι και 50ετούς διάρκειας, επιµηκύνοντας ακόµη περισσότερο τη µέση διάρκεια του δηµοσίου χρέους.
∆ΝΤ: Σκληρά συµπεράσµατα και µάταιες προτάσεις Σκληρά είναι τα αρχικά συµπεράσµατα του κλιµακίου του ∆ιεθνούς Νοµισµατικού Ταµείου (∆ΝΤ) που επισκέφθηκε πρόσφατα την Ελλάδα. Οι οικονοµολόγοι του ∆ΝΤ επισηµαίνουν ότι η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονοµίας επιδεινώνεται, γεγονός που επιβάλλει συγκράτηση µισθολογικών αυξήσεων, αλλά και επενδύσεις για την αναβάθµιση της ποιότητας προϊόντων και υπηρεσιών. Το ∆ΝΤ, κλιµάκιο του οποίου βρέθηκε για 15 ηµέρες στην Αθήνα, στο προσχέδιο της έκθεσής του για την ελληνική οικονοµία επισηµαίνει ότι: 30
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Ο ΙΚΟΝΟΜΙΑ
Ανάπτυξη. Υπάρχει κίνδυνος επιβράδυνσης εξαιτίας της διεθνούς κρίσης του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος, που θα επηρεάσει την πιστωτική επέκταση και κατά συνέπεια την κατανάλωση και την οικοδοµική δραστηριότητα. Επίσης, η πιθανολογούµενη επιβράδυνση της ανάπτυξης της Ευρωζώνης και η ισχυροποίηση του ευρώ, εκτιµάται ότι θα έχει αρνητικές επιπτώσεις στις εξαγωγές. Ανταγωνιστικότητα. Η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονοµίας επιδεινώνεται, γεγονός που επιβάλλει συγκράτηση των µισθολογικών αυξήσεων, αλλά και επενδύσεις για την αναβάθµιση της ποιότητας τόσο των προϊόντων όσο και των υπηρεσιών. Προϋπολογισµός. Το ∆ΝΤ θεωρεί ότι ο στόχος για τα έσοδα είναι φιλόδοξος, ενώ η συγκράτηση των δαπανών είναι ανεπαρκής και δεν διασφαλίζει τη διατήρηση του ελλείµµατος σε χαµηλά επίπεδα. «Η εξοικονόµηση δαπανών προέρχεται κυρίως από την εξάλειψη των έκτακτων δαπανών που πραγµατοποιήθηκαν το 2007», σηµειώνεται. Επίσης, θεωρεί ότι τα κίνητρα για την αντιµετώπιση της φοροδιαφυγής δεν θα φέρουν τα αποτελέσµατα που προσδοκά η κυβέρνηση. Ετσι, προτείνει: 1. Νέα µέτρα ενίσχυσης των εσόδων και καλύτερο έλεγχο των πρωτογενών τρεχουσών δαπανών για τον µηδενισµό του ελλείµµατος έως το 2010. 2. Κατάργηση διαφόρων φοροαπαλλαγών και ειδικών καθεστώτων φορολόγησης και ΦΠΑ 3. Εξοικονόµηση δαπανών από τον περιορισµό των υπεράριθµων υπαλλήλων και τη θέσπιση πιο αυστηρών διαδικασιών προσλήψεων στο πλαίσιο του προϋπολογισµού. ∆ΕΚΟ. Η αποστολή εκφράζει την ικανοποίησή της για την πρόθεση της κυβέρνησης να εξυγιάνει τα οικονοµικά των ∆ΕΚΟ, των ΟΤΑ και του συστήµατος υγείας, αλλά επικρίνει την κυβέρνηση για την καθυστέρηση στην εφαρµογή των µέτρων που έχει σχεδιάσει. «∆εν επαρκούν µόνο νοµοθετικές και διοικητικές πρωτοβουλίες. Είναι απαραίτητο να δοθεί έµφαση στην αποτελεσµατική εφαρµογή. Οι πρωτοβουλίες για την αναµόρφωση των ∆ΕΚΟ δεν έχουν επιφέρει ακόµη ορατά αποτελέσµατα όσον αφορά την επιχειρηµατική τους απόδοση. Το λειτουργικό αποτέλεσµα των δηµοσίων επιχειρήσεων υπολογίζεται ότι επιδεινώθηκε πεΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
ραιτέρω το 2007». Ασφαλιστικό. Το ∆ΝΤ θεωρεί ότι τα σχέδια για συγχωνεύσεις ταµείων, περιορισµό της πρόωρης συνταξιοδότησης, κίνητρα επέκτασης του εργασιακού βίου και αντιµετώπιση της εισφοροδιαφυγής είναι βήµατα προς την σωστή κατεύθυνση. Σηµειώνει όµως ότι γίνονται στα τυφλά, δηλαδή χωρίς αναλογιστικές µελέτες, όπου θα υπολογίζεται το ώφελος των µέτρων για το σύστηµα, αλλά και θα πείθεται η κοινή γνώµη για την αναγκαιότητά τους. «Η αντίληψη της αποστολής του ∆ΝΤ είναι ότι οι αρχές ακολουθούν µια σταδιακή προσέγγιση όσον αφορά τη µεταρρύθµιση του ασφαλιστικού και θα συνιστούσαµε µια πιο φιλόδοξη και ευρεία στρατηγική», τονίζεται. Αγορά εργασίας. Το ∆ΝΤ προτείνει: να αναθεωρηθεί η νοµοθεσία προστασίας της απασχόλησης, ειδικά για την προσωρινή απασχόληση, να αποσυνδεθεί ο βασικός µισθός από τις αυξήσεις των µέσων µισθών, να µην ισχύουν οι συλλογικές συµβάσεις στις επιχειρήσεις που δεν αντιπροσωπεύονται στις διαπραγµατεύσεις, οι αυξήσεις µισθών να είναι είναι συγκρατηµένες για να µην ενισχύσουν τον πληθωρισµό. Αγορές. Τέλος, το ∆ΝΤ προτείνει να διαχωριστούν οι λειτουργίες των επιχειρήσεων µε δεσπόζουσα θέση στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου (∆ΕΗ, ∆ΕΠΑ) και να ανοίξει στον ανταγωνισµό η αγορά µεταφορών (σιδηρόδροµοι, οδικές µεταφορές). ! ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
31
ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ - ΑΓΟΡΑ
Χρονοτηλεχειριστήριο Τι καλά θα ήταν να µπορούσαµε να ελέγχουµε τον χρόνο. Θα ήθελα να ευχηθώ στους αναγνώστες της στήλης, αλλά και σε εµένα προσωπικά, για το 2008 να αποκτήσουµε ένα χρονοτηλεχειριστήριο. Ένα µηχανάκι δηλαδή µε τις χρονοεπιλογές εµπρός, ανάποδα και παύση. Για να µην κινδυνεύσουµε, χρησιµοποιώντας το, να διαπράξουµε ύβριν και να τιµωρηθούµε από την θεία δίκη ως αλαζόνες, ας περιορίσουµε τις δυνατότητές του. Έστω ότι έχει ισχύ µόνο στο χρηµατιστήριο και ότι από τις επιλογές µας θα υπάρχει όφελος για τον χρήστη, δίχως όµως να επιβαρύνουµε τη θέση κάποιου άλλου. Βελτίωση κατά Pareto δηλαδή. Και επειδή είναι άγνωστο πότε θα πιάσει µια ευχή, ας οργανωθούµε για να ξέρουµε µε ποιες κινήσεις θα το εκµεταλλευτούµε. Θα πρότεινα ως πρώτη επιλογή να πατήσουµε όλοι µαζί την παύση. Έτσι θα έχουµε την άνεση να σκεφτούµε και να σχεδιάσουµε µε µεγαλύτερη ακρίβεια τις επενδυτικές µας επιλογές. Επίσης καλό θα ήταν όλοι οι αναγνώστες της στήλης, να συµφωνούσαµε σε ταυτόχρονες επιλογές, ώστε να απλοποιούµε τις διαδικασίες και να µην διαταράσσουµε το σύστηµα µε αντίθετες εντολές. Στην συνέχεια ας πάµε πίσω στον χρόνο για να τοποθετηθούµε χωρίς ρίσκο στις µετοχές του δείκτη της µεγάλης κεφαλαιοποίησης FTSE 20, µαζί µε τους ξένους θεσµικούς που µαζί µε τα κεφάλαιά τους έφεραν και ένα αέρα παγκοσµιοποίησης στο Χ.Α.Α. Μετοχές όπως της Πειραιώς, της ∆ΕΗ και του ΟΤΕ θα µας απέφεραν κέρδη και φυσικά την ικανοποίηση ότι αξιοποιήσαµε τις µεγάλες στρατηγικές κινήσεις του 2007. Φυσικά θα είχαµε αποφύγει να εγκλωβιστούµε στην µετοχή του Ταχυδροµικού Ταµιευτηρίου, κάτι που δεν κατάφεραν τα ξένα χαρτοφυλάκια. Πιο απλό, όµως, όλων θα ήταν να αγοράζαµε συµβόλαια µελλοντικής εκπλήρωσης του FTSE 20 από την αγορά παραγώγων, και να καρπωθούµε την άνοδο του δείκτη µέσα στο
32
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
2007 από τα επίπεδα των 2.400 µονάδων σε αυτά των 2.800. Περιττό να πούµε ότι θα πουλούσαµε λίγο πριν ξεσπάσει η κρίση στην παγκόσµια τραπεζική αγορά και πριν τα αλλοδαπά χαρτοφυλάκια πουλήσουν µετοχές αξίας άνω των 750 εκατοµµυρίων ευρώ. Ένα άλλο πεδίο δόξας θα ήταν η αγορά FOREX (foreign exchange), µε πρώτη µας επιλογή την σχέση του ευρώ σε βάρος του δολλαρίου. Επίσης τα συµβόλαια future για το πετρέλαιο, µε την τιµή του να φτάνει τα επίπεδα των 100 δολλαρίων, θα µας έκαναν συµµέτοχους στα παγκόσµια χρηµατιστηριακά κερδοσκοπικά παιχνίδια. Μεταξύ άλλων, θα είχαµε τοποθετηθεί στις περίπου 160 µετοχές που ήταν ανοδικές, κάποιες από τις οποίες έδωσαν έως και 500% απόδοση, και όχι στις περίπου 150 καθοδικές. Για το 2008, µε το πάτηµα του κουµπιού εµπρός, θα βλέπαµε το άγνωστο. Το µέλλον. Θα βλέπαµε, ίσως, την µεσαία και µικρή κεφαλαιοποίηση να βγαίνει από την µακροχρόνια καθοδική της κίνηση και να παίρνει από τις µετοχές του FTSE 20, ώστε να γελάσει και το χειλάκι του Έλληνα µικροεπενδυτή. Γενικώτερα, ίσως, θα βλέπαµε µετοχές µε καλά θεµελιώδη στοιχεία και ζωντανή παραγωγική δραστηριότητα, που ταλαιπωρήθηκαν τα τελευταία χρόνια, να µπαίνουν σε σταθερή ανοδική κίνηση. Ίσως πάλι να βλέπαµε την τιµή του πετρελαίου να πέφτει, ώστε να µας απαλλάξει και από τον εισαγόµενο πληθωρισµό, τις τιµές των ακινήτων να προσαρµόζονται σε πιο προσιτά επίπεδα, τις εποπτικές και ελεγκτικές αρχές να ασκούν πιο αποτελεσµατικά τον ρόλο τους. Καλά θα ήταν να ελέγχαµε το χρόνο! ∆ΗΜΗΤΡΗΣ Κ. ΚΟΥΤΣΟΝΙΚΑΣ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ∆ΕΝ ΣΥΝΙΣΤΟΥΝ ΠΡΟΤΑΣΗ Ή ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ Ή ΤΗΝ ΠΩΛΗΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ.
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Π ΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
H ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ για τις πυρόπληκτες περιοχές
Το πρόγραµµα υποστήριξης των πληγεισών περιοχών της Πελοποννήσου
Tης Ειρήνης Γρατσίας και της ∆άφνης Μαυρογιώργου
H
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισµού, µετά τις καταστροφικές πυρκαϊγιές στην Πελοπόννησο, στα τέλη Αυγούστου-αρχές Σεπτεµβρίου 2007, ξεκίνησε τον σχεδιασµό ενός προγράµµατος που θα υποστηρίξει κάποιες από τις πληγείσες περιοχές, αξιοποιώντας τις γνώσεις και την εµπειρία της σε θέµατα προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος και της αρχιτεκτονικής κληρονοµιάς. Το πρόγραµµα έχει τους εξής στόχους: • Την αποκατάσταση µνηµείων που υπέστησαν βλάβες από τις πυρκαγιές. • Την αποκατάσταση ενός παραδοσιακού οικισµού ή του ιστορικού πυρήνα ενός οικισµού µε την εφαρµογή βιοκλιµατικών αρχών που δεν θα αλλοιώσουν την αρχιτεκτονική µορφή και τη δοµή των κτηρίων. • Την κατασκευή των νέων κτηρίων σύµφωνα µε τις αρχές της βιοκλιµατικής αρχιτεκτονικής. • Τη βελτίωση του περιβάλλοντος χώρου, των συνθηκών διαβίωσης και των αγροτικών – κτηνοτροφικών εκµεταλλεύσεων. • Την ανάπτυξη εναλλακτικών µεθόδων αποκατάστασης και αειφορικής αξιοποίησης των φυσικών πόρων. Ως τελικός επιδιωκόµενος σκοπός των παρεµβάσεων ορίζεται η επίτευξη της αναδηµιουργίας ενός βιώσιµου περιφερειακού κυττάρου µε τη µορφή πρότυπης κοινότητας, η οποία θα παρέχει όχι µόνο το κατάλληλο περιβάλλον, οικιστικό—αγροτικό—φυσικό, για την παραµονή των κατοίκων αλλά θα δηµιουργεί και τις προϋποθέσεις για την προσέλκυση νέων. Ύστερα από επισκέψεις στις πληγείσες περιοχές, συνερ-
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
γασία µε εκπροσώπους του ΤΕΕ, Νοµαρχιών, ∆ήµων και Κοινοτικών ∆ιαµερισµάτων, το Πανεπιστήµιο Πατρών, το Γεωπονικό Πανεπιστήµιο Αθηνών και τοπικούς φορείς προχωρήσαµε στη σύνταξη προτάσεων για τις εξής πιθανές δράσεις:
Στην Αρκαδία: ∆ράση Α: Αποκατάσταση διατηρητέου οικισµού Λεονταρίου και του περιβάλλοντος χώρου. Ο οικισµός Λεοντάρι βρίσκεται στον δήµο Φαλαισίας στην ορεινή Αρκαδία, 11 χλµ από τη Μεγαλόπολη. Έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός, µε πετρόχτιστα σπίτια και στην κεντρική πλατεία του δεσπόζει ο ναός των Αγίων Αποστόλων του 14 ή 15ου αιώνος. Στο Λεοντάρι καταστράφηκαν από τις πυρκαγιές 38 οικίες, εκ των οποίων οι 12 ήταν πετρόκτιστες, 23 στάβλοι-αποθήκες και ο Ναός της Αγίας Παρασκευής, εκτός του οικισµού. Μεγάλη καταστροφή υπέστησαν οι γύρω δασικές εκτάσεις. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
33
Π ΕΡΙΒΑΛΛΟΝ
Σχεδόν όλοι οι ελαιώνες του ∆ήµου, συνολικής έκτασης 7500 στρεµµάτων, έχουν καταστραφεί. Επίσης, χάθηκαν 2000 από τα 8000 αιγοπρόβατα. Μέλη της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ επισκέφθηκαν 2 φορές τον οικισµό και µίλησαν µε τον δήµαρχο κ. Γιάννη Φουσέκη, καθώς επίσης µε τον Πρόεδρο του Συλλόγου Λεονταριτών κ. Μάκη Πολυχρονόπουλο και την Αντινοµάρχη Αρκαδίας και Πρόεδρο ΤΕΕ Πελοποννήσου κα Χαρίκλεια Τσιώλη. Η µέχρι τώρα συνεργασία δείχνει ότι υπάρχει το ενδιαφέρον για ανασυγκρότηση µε βάση τη βιώσιµη ανάπτυξη. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ επέλεξε να εντάξει στο πρόγραµµα το Λεοντάρι, γιατί το αρχιτεκτονικό και φυσικό περιβάλλον είναι ιδιαίτερης οµορφιάς, ο δήµος είναι οργανωµένος και ενδιαφέρεται να συνεργαστεί σύµφωνα µε τις αρχές προστασίας του φυσικού και δοµηµένου περιβάλλοντος. ∆ράση Β: Αποκατάσταση οικισµού Eλληνίτσας και του
περιβάλλοντος χώρου. ∆ράση Γ: Αποκατάσταση λιθόκτιστης γέφυρας ποταµού Καρνίωνα.
Στην Ηλεία: ∆ράση Α: Αποκατάσταση Μονής Παναγίας Ίσοβας. ∆ράση Β: Αποκατάσταση ναού Παναγίας στο Ανήλιο. ∆ράση Γ: Αποκατάσταση ναού Σωτήρος στο Ανήλιο. Για την πραγµάτωση του εγχειρήµατος έχει δηµιουργηθεί µία οµάδα από µέλη της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ µε επικεφαλής τον κ. Γιάννη Μιχαήλ. Τα υπόλοιπα µέλη είναι: Κώστας Καρράς, Γεράσιµος Αράπης, Πέτρος Γκίκας, Ειρήνη Γρατσία, Επαµεινώνδας Ευεργέτης, Ιωσήφ Ευφραιµίδης, Λυδία Καρρά, Πέτρος Κουφόπουλος, Σταύρος Μαµαλούκος, ∆άφνη Μαυρογιώργου, Ζαννής Πιττακίδης, Λιάνα Χλέππα, Γιάννης Σπαντιδάκης. !
#
∆ΕΛΤΙΟ ΣΥΝ∆ΡΟΜΗΣ Στείλτε αυτό το κουπόνι στις εκδόσεις PRESS LINE - Ν. ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗΣ & ΣΙΑ Ε.Π.Ε. ΜΑΓΕΡ 11, 104 38 ΑΘΗΝΑ • ΤΗΛ.: 210 5225479, Fax: 210 5243345 ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝ∆ΡΟΜΗ (11 τεύχη) ΕΛΛΑ∆Α - ΚΥΠΡΟΣ: 35 Ευρώ ΦΟΙΤΗΤΕΣ: 30 Ευρώ
ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ - ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ: 80 Ευρώ ΧΩΡΕΣ Ε.Ε.: 65 Ευρώ ΛΟΙΠΕΣ ΧΩΡΕΣ: 75 Ευρώ
ΤΡΟΠΟΙ ΠΛΗΡΩΜΗΣ • Με πιστωτική κάρτα: Εθνοκάρτα ! Visa ! Αριθµός κάρτας:
Mastercard ! Diners ! Ηµ. Λήξεως:
• Με ταχυδροµική επιταγή • Με κατάθεση στον τραπεζικό λογαριασµό: ΕΘΝ. ΤΡΑΠΕΖΗΣ 108-47118154 EUROBANK ERGASIAS 0026-0251570200060926
! ! !
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΥΝ∆ΡΟΜΗΤΗ ΕΠΩΝΥΜΙΑ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ: ............................................................................... ΑΦΜ: ................................ ∆OY: ................................ ONOMATEΠΩNYMO (για ιδιώτες): ................................................................. ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ: ................................................................ TAX. ΚΩ∆ΙΚΑΣ: ................................. ΠΟΛΗ: ................................................ ΤΗΛΕΦΩΝΟ: ......................... FAX:............................. ONOMATEΠΩNYMO ΠΑΡΑΛΗΠΤΗ:......................................................................................................................................................... ∆ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΠΕΡΙΟ∆ΙΚΟΥ: ................................................................................................................................................. TAX. ΚΩ∆ΙΚΑΣ: .....................................
ΠΟΛΗ:...................................................
Σύµφωνα µε το ΚΒΣ, άρθρο 13, παραγρ. 17, για τις συνδροµές εκδίδονται διπλότυτες αθεώρητες αποδείξεις, παραστατικά δαπάνης για την επιχείρηση.
34
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Φάκελλος: Κυπριακό Τι παίζεται (και τι δεν παίζεται) στην Κύπρο – ου µ’ εθέσπισεν
Υ
πάρχουν πια ελάχιστοι που θεωρούν στην Ελλάδα (Γκρης, Γιουνανιστάν: ο αυτοπροσδιορισµός στην ονοµατολογία είναι για µας δεδοµένος, κατ’ εµάς) ότι στην Κύπρο παίζεται – διακυβεύεται, διακινδυνεύεται: πάλι η επιλογή ελεύθερη… – κάτι που, αν δεν ζούσαµε στα χρόνια του ευδαίµονος κυνισµού, θα λεγόταν «η τιµή µας (καθώς, παρατώντας την Κύπρο στην µοίρα της, που εµείς πλέξαµε εν πολλοίς, βολευτήκαµε στην δικιά µας Μεταπολίτευση)». κάτι που, αν δεν είχαµε εγκατασταθεί στον αστερισµό του βραχυπρόθεσµου/ του κοντόφθαλµου, θα λεγόταν «η προοπτική εγκαταβίωσης σ’ αυτήν την γωνιά του κόσµου, µε αναγνωρίσιµο προς τον σηµερινό τρόπο». Οπότε, οι προεδρικές εκλογές στην Μεγαλόνησο, τον Φεβρουάριο του 2008, δηλαδή αύριο, και όσα οι εκλογές αυτές θα επιτρέψουν/θα βοηθήσουν να δροµολογηθούν, µεθαύριο, «πρέπει» να προσεγγίζονται µε ρεαλιστική και άµεση συνάµα προοπτική. Για την ώρα, αυτό έχει σηµάνει στην ελληνική κοινή γνώµη – όσο, δηλαδή, δεν έχει απόλυτα διαβουκοληθεί από το «το Κυπριακό δεν πουλάει» των µηντιακών της αρχόντων – µια βαθµιαία ανακίνηση του ενδιαφέροντος για το «αν ο Τάσσος θα ξανακερδίσει» ή αν «ο Χριστόφιας, δηλαδή το ΑΚΕΛ, δηλαδή οι περίεργοι Κύπριοι κοµµουνιστές, θα φθάσουν µετά µισόν αιώνα στην εξουσία». Μια σχεδόν ανακούφιση, που τα ελληνικά πολιτικά κόµµατα
(πλην ΚΚΕ, που δεν θα µπορούσε να αγνοήσει τους αδελφικούς δεσµούς µε το ΑΚΕΛ) δεν αναµειγνύονται στα των κυπριακών εκλογών: ακόµη και η by proxy ανάµειξη δια των επικοινωνιολόγων (Ρουµπάτης συν ALCO στον Παπαδόπουλο, Λούλης συν GPO στον Χριστόφια, Φλέσσας συν Metron στον Κασουλίδη) γίνεται χιαστί ως προς τις πολιτικές/κοµµατικές προτιµήσεις, οπότε συµπέρασµα δεν βγαίνει. Μια χαλαρή απορία, αν «θα κινηθεί πάλι κάτι στις συζητήσεις και τις διεργασίες για το πώςτο-λένε-πια; το Κυπριακό». Μια (εισαγόµενη) αίσθηση γραφικότητας, αν µια νίκη Χριστόφια θα καταγραφεί ως « η πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ/ΕΚ/ΕΟΚ που στην Κορυφή θα παρακάθηται bona fide κοµµουνιστής ηγέτης» (αν και ο ∆ηµήτρης Χριστόφιας έχει φροντίσει, εδώ και καιρό πριν, να διαλαλήσει ότι, αναδεικνυόµενος σε Πρόεδρο, θα φύγει από την ηγεσία του ΑΚΕΛ, πάραυτα). Την ίδια στιγµή, όµως, στην Κύπρο – γύρω από την Κύπρο, ακριβέστερα – «τρέχει πράγµα». Να θυµίσουµε ήδη τις υπό εξέλιξη πρωτοβουλίες στο ενεργειακό: εννοούµε τις κινήσεις για ανάπτυξη πετρελαϊκών πεδίων, µε συνεννόηση µε τους Άραβες γείτονες σε κύκλο 120 µοιρών στα Ανατολικά και Νότια και (κυρίως) µε προσέλευση στις διαδικασίες σηµαντικών διεθνών εταιρειών – και τούτο παρά την σύντονη προσπάθεια της Τουρκίας να µπλοκάρει τις πρωτοβουλίες της Λευκωσίας. Να θυµί- "
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
" σουµε και τον ρόλο που διαδραµάτισε η Κύπρος (παράλληλα µε την Ελλάδα, ας σηµειωθεί) στην ειρηνευτική επέµβαση στον Λίβανο, παίζοντας µαζί µε την Ευρωπαϊκή/ΝΑΤΟϊκή παρεµβατική διάσταση (και µάλιστα πολύ κοντά στην Γαλλική). Πάµε παρακάτω: αν δει κανείς το πώς η Κύπρος έµαθε στην πράξη να λειτουργεί µέσα στους κοινοτικούς µηχανισµούς – να λειτουργεί τους κοινοτικούς µηχανισµούς, εν τέλει – πώς µπόρεσε όχι µόνο να χειριστεί τα ζητήµατα που την αφορούν (ας πούµε, τον κανονισµό για το διακοινοτικό εµπόριο), όχι µόνο µείζονες κινήσεις πρόσθετης ένταξης (ΟΝΕ από 1/1/2008), αλλά και να µπει στην ουσιαστική διαπραγµάτευση «γενικών» κοινοτικών ρυθµίσεων (να θυµίσουµε εδώ τον επηρεασµό της κοινοτικής στάσης στο Κόσσοβο, παρά την πίεση Μεγ. Βρεταννίας/Γερµανίας/Γαλλίας για άµεση στήριξη της ανεξαρτησίας), αντιλαµβάνεται πώς η χώρα αυτή είχε πετύχει την διεθνή ένταξή της στις δεκαετίες του ’80 και του ’90. Γνωρίζει να κάνει συµµαχίες, γνωρίζει να ακολουθεί, γνωρίζει να διαφοροποιείται. Ασφαλώς χρησιµοποιεί την ελληνική/ελλαδική συµπόρευση, ασφαλώς δεν σύρεται πίσω από την Αθήνα (προσοχή! ούτε η Αθήνα σύρεται πίσω από την Λευκωσία, όπως αρκετοί δικοί µας – ενοχληµένοι από την Προεδρία Παπαδόπουλου ή/και το αρνητικό δηµοψήφισµα για το Κυπριακό θέλουν να παριστάνουν ότι ισχύει!) ∆εν είναι, δε, τυχαίο ότι η «διάσταση Κύπρου» στην Ευρωπαϊκή αµυντική συνεργασία και την ΕυρωΝΑΤΟϊκή εξελικτική προοπτική λειτούργησε ως αντίστροφο σύστηµα µοχλών εις βάρος της Άγκυρας… Ωραία. Όµως, θα πείτε και θα ’χετε δίκιο, αν τυχαίνει να παρακολουθήσατε την έως τώρα προεκλογική εκστρατεία για τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου, τίποτε απ’ αυτά δεν έχει παίξει – ή και διεκδικήσει καν… – κεντρικό ρόλο στην διεκδίκηση της προεδρικής (δηλαδή, για την Κύπρο, της ουσιαστικής) εξουσίας. Αντίθετα, τα µέτωπα εσω-
36
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
τερικής πολιτικής είναι που κυριαρχούν, µάλιστα µε µιαν ιδιότυπη ελλαδική γεύση. Τι θα πει πάλι ετούτο; Θα πει ότι στην Κύπρο γίνεται ένας διαγωνισµός παροχών – ή, ακόµη περισσότερο, διαγωνισµός επί τη βάσει καταγγελιών για παροχές που δεν έγιναν έως τώρα! Και, δίπλα στα ζητήµατα εισοδηµατικής πολιτικής ή/και δηµόσιας διοίκησης, έρχονται ιδιαίτερα και πολύ πρακτικά ζητήµατα, από την πολιτική υδάτινων πόρων µέχρι τις αποζηµιώσεις για το ζωικό κεφάλαιο που έχει θιγεί από πρόσφατες επιζωοτίες. «Μα, καλά, τόσην ώρα µιλάµε και δεν έγινε καν λόγος για Κυπριακό»; Πάλι δίκιο έχετε – καθώς µάλιστα κινητικότητα σηµειώνεται και από πλευράς ΗΠΑ (µην ξεχνάτε ότι έχει Αµερικανικές εκλογές τον Νοέµβριο, ότι πάλι ∆ηµοκρατικοί υπόσχονται/απειλούν να ξανανακατέψουν την τράπουλα), και από πλευράς Βρυξελλών (όπου εδρεύει η ΕΕ, εδρεύει και το ΝΑΤΟ…) και από πλευράς ΟΗΕ (όπου ο ΓΓ Μπαν ΚιΜουν έχει κάνει διάφορους θορύβους ενδιαφέροντος…). Όµως, ας µας επιτραπεί να σηµειώσουµε πως ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος έχει ξεκαβαλήσει την µαχητικότητα που του χάρισε, δια του «όχι» στο Σχέδιο Ανάν, την εξουσία, ενώ ο ∆ηµ. Χριστόφιας πολιτεύεται κάπου στο κέντρο (και θυµίζει τόσο την δική του συµπαράσταση στο «Ναι», αλλά και τον σεβασµό προς την ετυµηγορία του «όχι», όσο και την άµεµπτη στάση του ΑΚΕΛ έναντι των Τουρκοκυπρίων), ίσως τώρα ακριβώς να ανοίγεται µια «χαµηλών τόνων»προοπτική για το Κυπριακό. Ακριβώς καταµεσής µιας σχετικής αδιαφορίας… … Ας θεωρηθεί, αυτό, το πιο σηµαντικό διακύβευµα των εκλογών του Φεβρουαρίου στην Κύπρο (µε φρέσκιες –υποτίθεται Κυβερνήσεις σε Άγκυρα και Αθήνα): µια ατµόσφαιρα οµαλότητας, η οποία µπορεί να φέρει παραπέρα τα (θεωρούµενα ως) εκρηκτικά. Α. ∆. ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙ∆ΗΣ
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
Το προφίλ των υποψηφίων Τάσσος Παπαδόπουλος Πρόεδρος της Κύπρου από το 2003, ο πέµπτος κατά σειρά. Γεννήθηκε στην Λευκωσία στις 7 Ιανουαρίου 1934 και σπούδασε νοµικά στο Λονδίνο. Η εκστρατεία του για το προεδρικό αξίωµα βασίστηκε στην πεποίθηση ότι µπορούσε να δώσει καλύτερη λύση από τον Γλαύκο Κληρίδη στο κυπριακό ζήτηµα. Υποστηρίχθηκε από το ∆Η.ΚΟ., που ήταν και το κόµµα από το οποίο προερχόταν, αλλά και από το Α.Κ.Ε.Λ. και το ΚΙ.ΣΟΣ.. Στις 29 Αυγούστου 2006, ο Παπαδόπουλος παραιτήθηκε από την προεδρία του ∆ηµοκρατικού Κόµµατος (∆Η.ΚΟ.) Αντιτάχθηκε στην αποδοχή του σχεδίου Ανάν το 2004, παρά τις εξωτερικές πιέσεις που δέχθηκε από τις Ηνωµένες Πολιτείες και την Μεγάλη Βρεταννία αλλά και από το εσωτερικό, κυρίως την αξιωµατική αντιπολίτευση. Σε διάγγελµά του στις 22 Απριλίου 2004, ο Πρόεδρος Παπαδόπουλος ζήτησε από τους Κύπριους πολίτες να καταψηφίσουν το Σχέδιο του Γενικού Γραµµατέα. Στο δηµοψήφισµα της 24ης Απριλίου 2004, ποσοστό 76% των Ελληνοκυπρίων καταψήφισαν το Σχέδιο Ανάν, λαµβάνοντας σοβαρά υπ’ όψιν την γνώµη του Παπαδόπουλου.
∆ηµήτρης Χριστόφιας Γεννήθηκε στο κατεχόµενο από τα τουρκικά στρατεύµατα ∆ίκωµο της επαρχίας Κερύνειας στις 29 Αυγούστου 1946. Eίναι γενικός γραµµατέας του ΑΚΕΛ και
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου. Εξελέγη βουλευτής Κερύνειας µε το ΑΚΕΛ.Αριστερά-Νέες ∆υνάµεις στις εκλογές της 19ης Μαΐου 1991 και επανεξελέγη στις εκλογές της 26ης Μαΐου 1996, της 27ης Μαΐου 2001 και της 21ης Μαΐου 2006. ∆ιετέλεσε Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων για την Όγδοη Βουλευτική Περίοδο (2001-2006). Την 1η Ιουνίου 2006 επανεξελέγη Πρόεδρος του σώµατος για την Ένατη Βουλευτική Περίοδο. Σε ηλικία δεκατεσσάρων χρόνων έγινε µέλος της Παγκύπριας Ενιαίας Οργάνωσης Μαθητών (ΠΕΟΜ). Το 1964 έγινε µέλος του ΑΚΕΛ, της Παγκύπριας Εργατικής Οµοσπονδίας (ΠΕΟ) και της Ενιαίας ∆ηµοκρατικής Οργάνωσης Νεολαίας (Ε∆ΟΝ). Το 1969, στο 5ο συνέδριο της Ε∆ΟΝ, εξελέγη µέλος του Κεντρικού Συµβουλίου της οργάνωσης. Το 1974, µετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στη Μόσχα, επέστρεψε στην Κύπρο και προσελήφθη στην Ε∆ΟΝ, της οποίας εξελέγη κεντρικός οργανωτικός γραµµατέας. Το 1977 εξελέγη γενικός γραµµατέας της οργάνωσης, θέση την οποία κατείχε µέχρι και το 1987. Το 1976 εξελέγη µέλος της Επαρχιακής Επιτροπής ΑΚΕΛ Λευκωσίας-Κερύνειας. Το 1982 εξελέγη µέλος της Κεντρικής Επιτροπής, το 1986 µέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής και το 1987 µέλος της Γραµµατείας της Κεντρικής Επιτροπής του κόµµατος. Μετά τον θάνατο του γενικού γραµµατέα του ΑΚΕΛ Εζεκία Παπαϊωάννου, στις 10 Απριλίου 1988, το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του κόµµατος τον όρισε προσωρινό γενικό γραµµατέα. Στις 22 Απριλίου 1988 η ολοµέλεια της Κεντρικής Επιτροπής τον εξέλεξε γενικό γραµµατέα της, αξίωµα στο οποίο επανεξελέγη άλλες τέσσερις φορές, το 1990, το 1995, το 2000 και το 2005. "
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
37
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
" Ιωάννης Κασουλίδης Γεννήθηκε στην Λευκωσία στις 10 Αυγούστου 1948. Υπήρξε ο ιδρυτής και πρώτος πρόεδρος της Οµοσπονδίας Κυπριακών Φοιτητικών Ενώσεων Γαλλίας. Είναι από τα πρώτα στελέχη του ∆ηµοκρατικού Συναγερµού και εκ των πρωτοστατών στον Πρόεδρο Κληρίδη στην άνοδό του στην εξουσία το 1993. Υπηρέτησε σε διάφορα αξιώµατα εκ των οποίων Πρόεδρος της Νεολαίας του ∆ηµοκρατικού Συναγερµού (ΝΕ∆ΗΣΥ) από το 1990
µέχρι τον Μάρτιο του 1993. Εξελέγη βουλευτής Λευκωσίας το 1991. Με την εκλογή του Προέδρου Κληρίδη στην Προεδρία της ∆ηµοκρατίας παραιτήθηκε από το βουλευτικό αξίωµα για να αναλάβει την θέση του Κυβερνητικού Εκπροσώπου, από τον Μάρτιο του 1993 µέχρι τον Απρίλιο του 1997. Τον Απρίλιο του 1997, ο Πρόεδρος Κληρίδης του εµπιστεύθηκε την θέση του υπουργού Εξωτερικών της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας, που κατείχε µέχρι τις 28 Φεβρουαρίου 2003. Ηταν επικεφαλής του διπλωµατικού σώµατος στις προσπάθειες για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση και είχε υπό την ευθύνη του το πολιτικό µέρος των διαπραγµατεύσεων σε επίπεδο κορυφής. !
Η Νέα Πολιτική διατίθεται κεντρικά στις Εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ, Εµµ. Μπενάκη & Νικηταρά 2 (Κέντρο Αθηνών).
Επίσης διατίθεται στα κεντρικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας και στα Κέντρα Τύπου σε όλους τους νοµούς της χώρας. Για οποιοδήποτε πρόβληµα ή δυσκολία στην ανεύρεση του περιοδικού επικοινωνήστε µε το τηλ. 210-6812723
38
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
Αποχώρηση των τουρκικών στρατευµάτων και δηµιουργία ενιαίου δηµοκρατικού κράτους Tου Βασίλη Τσέκου
Σ
ε κάθε εκλογική αναµέτρηση στην Κύπρο, το θέµα που κυριαρχεί στο µυαλό αλλά και στην καρδιά των Κυπρίων είναι το πρόβληµα και η επίλυση του Κυπριακού. Στις επερχόµενες εκλογές, το αίτηµα για επίλυση µπορεί να είναι πιο επιτακτικό, λόγω των διεθνών συσχετισµών που έχουν διαµορφωθεί και της πίεσης που φαίνεται να δηµιουργείται από απειλές για την αναγνώριση του τουρκο-κυπριακού ψευδοκράτους στην ανόµως κατεχόµενη βόρεια Κύπρο. Για να µπορέσει, όµως, να βρεθεί λύση πρέπει να προσδιοριστεί µε σαφήνεια και ακρίβεια το πρόβληµα. Ο προσδιορισµός δε του προβλήµατος πρέπει να επαναλαµβάνεται συνεχώς, για να µην επικρατούν επικοινωνιακές αλλοιώσεις, που εξυπηρετούν µόνο ψευδεπίγραφες λύσεις. Ποιό είναι λοιπόν το πρόβληµα; Είναι η ανεκπλήρωτη επιδίωξη των Κυπρίων της δεκαετίας του ’50 για ένωση µε την Ελλάδα; Είναι το έλλειµµα ασφάλειας και η ανικανότητα των δύο κοινοτήτων (ακόµα και µετά την αλλοίωση του τουρκο-κυπριακού πληθυσµού µέσω των εποίκων ) να ζήσουν µαζί; Είναι, τέλος, το χάος που δηµιουργήθηκε µε την παράνοµη διάθεση των περιουσιών των Ελληνο-Κυπρίων στα κατεχόµενα; Τίποτα απ’ όλα αυτά. Το σηµερινό πρόβληµα στην Κύπρο δηµιουργήθηκε το 1974, µε την εισβολή του τουρκικού στρατού, και διαιωνίζεται έκτοτε από την Τουρκία και την εµµονή της να θεωρεί ότι η λύση του προβλήµατος πρέπει να εξυπηρετεί τα επεκτατικά γεωπολιτικά της συµφέροντα και να αποτρέπει την απειλούµενη εσωτερική της ακεραιότητα. Συγκεκριµένα, ο στόχος της Άγκυρας στην Κύπρο είναι ο στρατιωτικός έλεγχος του βορείου κατεχόµενου τµήµατος και ο πολιτικός έλεγχος του νοτίου τµήµατος, για να µην αποτελέσει ποτέ η Κύπρος απειλή για την Τουρκία και για να µπορέσει έτσι να Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
επεκτείνει την επιρροή της τόσο στην περιοχή όσο και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όλα τα άλλα επί µέρους ζητήµατα, που απορρρέουν από την εισβολή του 1974, θα πρέπει να ενταχθούν σε αυτή την νεο-κεµαλική λογική. Για να πετύχει τον στόχο της, η Άγκυρα έχει κατορθώσει να επιβάλει και το πλαίσιο της πολιτικής λύσης : την διζωνική και δικοινοτική οµοσπονδία. Το τελευταίο δείγµα αυτής της πολιτικής ήταν το εξαµβλωµατικό Σχέδιο Ανάν. Μέσω µιας µελλοντικής διζωνικής, δικοινοτικής οµοσπονδίας, εξυπηρετείται πλήρως ο στόχος της Τουρκίας – κατοχή του βορρά, έλεγχος του Νότου. Μια τέτοια λύση, όµως, είναι όχι µόνον ανέφικτη αλλά και επικίνδυνη για την ειρήνη, την σταθερότητα και την ασφάλεια, τόσο στο εσωτερικό της Κύπρου όσο και στο διεθνές περιβάλλον της ΝΑ Μεσογείου, εφ’ όσον παραγνωρίζει την επί του εδάφους πραγµατικότητα της πλειοψηφίας του πληθυσµού, που είναι Ελληνο-Κύπριοι. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
39
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
Η µεγάλη χρονική διάρκεια, όµως, και η πολυετής συνέχιση του προβλήµατος έχουν οδηγήσει πολλούς Κυπρίους αλλά και Ελλαδίτες να υποστηρίζουν λύσεις που αποτελούν έκπτωση για τα συµφέροντα των Κυπρίων ( όλων των Κυπρίων ! ) και για την σταθερότητα της περιοχής. Επικαλούνται ότι µια µελλοντική λύση θα πρέπει να λαµβάνει υπ’ όψιν την πραγµατικότητα επί του εδάφους (την κατοχή), την απειλή ευρείας αναγνώρισης του ψευδοκράτους και την πίεση από µέρη της Ε.Ε. για απ’ ευθείας εµπόριο µε τα κατεχόµενα. Παραγνωρίζουν, όµως, το γεγονός ότι η άνοµη κατοχή είναι εξ ορισµού πρόσκαιρη (όσο κι αν διαρκέσει !) και ότι η µόνιµη πραγµατικότητα είναι η σύνθεση του πληθυσµού ως βάση ενός δηµοκρατικού πολιτεύµατος. Επίσης, η απειλή της αναγνώρι-
σης και του απ’ ευθείας εµπορίου αντιµετωπίζονται τόσο πολιτικά όσο και οικονοµικά, αρκεί να υπάρχει η βούληση, τόσο από την Κυπριακή ∆ηµοκρατία όσο και από την Ελλάδα, εντός και εκτός Ε.Ε. Η δε λύση της τελικής διχοτόµησης είναι αβάσιµη αλλά και επικίνδυνη, εφ’ όσον θα πυροδοτήσει περαιτέρω επεκτατικές και ηγεµονικές διαθέσεις της Τουρκίας και θα νοµιµοποιήσει την διεθνή παρανοµία . Λαµβάνοντας υπ’ όψιν, λοιπόν, την σηµερινή κατάσταση στην Κύπρο αλλά και διεθνώς, η µόνη ρεαλιστική πρόταση για την επίλυση του προβλήµατος της εισβολής και κατοχής της Κύπρου είναι, πρώτον, η αποχώρηση των τουρκικών στρατευµάτων κατοχής και η προσωρινή αντικατάστασή τους από δυνάµεις των κρατών-µελών της Ε.Ε. υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, και η δηµιουργία ενός ενιαίου κράτους µε βάση την αρχή της πλειοψηφίας αλλά και της ενισχυµένης προστασίας των δικαιωµάτων των µειονοτήτων. Κάθε άλλη «λύση» δεν αποτελεί λύση αλλά µεταλλαγή του προβλήµατος, για να γίνει αποδεκτή από την κοινή γνώµη. Το ζητούµενο είναι η πολιτική βούληση, το θάρρος και η προσήλωση στο όραµα, τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα. !
Ποιος εκλέγεται Πρόεδρος Η εκλογή του προέδρου, ο οποίος είναι και ο αρχηγός του κράτους, γίνεται µε άµεση καθολική ψηφοφορία και η θητεία του είναι πενταετής. Οι υποψήφιοι για την προεδρία πρέπει να είναι πολίτες της κυπριακής δηµοκρατίας και να ξεπερνούν το τριακοστό πέµπτο έτος ηλικίας. Αν υπάρχει µόνον ένας υποψήφιος προς εκλογήν, ανακηρύσσεται εκλεγµένος. Από δύο υποψηφίους και άνω, για να θεωρηθεί εκλεγµένος ένας υποψήφιος, απαιτείται να συγκεντρώσει περισσότερο από το 50% των έγκυρων ψήφων. Εάν κανείς από τους υποψηφίους δεν συγκεντρώσει την απαραίτητη πλειοψηφική δύναµη, οι εκλογές επαναλαµβάνονται την αντίστοιχη ηµέρα της επόµενης εβδοµάδας, µεταξύ των δύο υποψηφίων που έλαβαν τον µεγαλύτερο αριθµό ψήφων. Ο υποψήφιος που θα λάβει τον µεγαλύτερο αριθµό ψήφων στον δεύτερο γύρο, θεωρείται εκλεγµένος. Όσον αφορά τις προεδρικές εκλογές του 2003, δύο ήταν
40
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
τα µεγάλα κόµµατα που διεκδίκησαν σθεναρά την εξουσία: – το ∆ΗΚΟ (∆ηµοκρατικό Κόµµα), του οποίου ηγήθηκε ο Τάσσος Παπαδόπουλος και έλαβε το 51,51% των ψήφων, κερδίζοντας έτσι τις εκλογές. – το ∆ΗΣΥ (∆ηµοκρατικός Συναγερµός), του οποίου ηγήθηκε ο Γλαύκος Κληρίδης και έλαβε το 38,80% των ψήφων, τερµατίζοντας έτσι στην δεύτερη θέση. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να σηµειωθεί ότι το ΑΚΕΛ του ∆. Χριστόφια συνεργάστηκε µε το ∆ΗΚΟ, όπως και η Ε∆ΕΚ. Κατά αυτόν τον τρόπο, ο Τ. Παπαδόπουλος γίνεται ο πέµπτος Κύπριος πρόεδρος που ευνοείται από την υποστήριξη του κοµµουνιστικού κόµµατος ΑΚΕΛ, ένα από τα µεγαλύτερα στην Κύπρο. Παρ’ όλο που ο Παπαδόπουλος ήταν µπροστά στις δηµοσκοπήσεις, δεν είναι αναµενόµενο ότι θα καρπωθεί το απαραίτητο 50% συν µίας ψήφου από τον πρώτο γύρο.
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
Μια αιρετική πρόταση Tου ∆. Πολίτη
Α
ς κάνουµε λίγο BRAIN STORMING, κι ας αφήσουµε ελεύθερο τον εγκέφαλό µας να εκτοξεύσει αυθόρµητες σκέψεις. Ενίοτε, µε αυτόν τον τρόπο, προσεγγίζουµε µε µεγαλύτερη επιτυχία την λογική. Η συζήτηση για το Κυπριακό, την οποία παρακολουθώ συστηµατικά από το 1974, περιστρέφεται γύρω από µερικές άλυτες αντιφάσεις και λογικά παράδοξα. 1. Η ελληνική πλευρά επιθυµεί την επιστροφή στο Status Quo Ante, ως εάν δεν είχε συντελεσθεί η τουρκική εισβολή και κατοχή. Μετά από ένα τέτοιο καταλυτικό γεγονός, τα δεδοµένα αλλάζουν δραµατικά. Ο εισβολέας και κατακτητής δεν έχει λόγο να αποχωρήσει, εκτός εάν λάβει σπουδαίο αντάλλαγµα. ∆εν διαπίστωσα ποτέ να γίνεται η συζήτηση επί αυτής της βάσεως. 2. Η άλλη, προαιώνια µέθοδος είναι η εκδίωξη του κατακτητή διά των όπλων, δηλαδή η Εθνική Αντίσταση. Η Κύπρος κατέχει την παγκόσµια πρωτοτυπία να υφίσταται επί δεκαετίες ξένη στρατιωτική κατοχή στο ένα τρίτο του εδάφους της και να µην έχει υπάρξει ούτε µία, επαναλαµβάνω ΟΥΤΕ ΜΙΑ πράξη πραγµατικής –όχι συµβολικής– αντίστασης. 3. Εποµένως, η ελεύθερη Κύπρος, µη ούσα διατεθειµένη να δώσει ανταλλάγµατα και µη ούσα διατεθειµένη να πολεµήσει, απαιτεί παρά ταύτα την εκκένωση των κατεχοµένων και την επανενοποίηση της νήσου. 4. Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, η πάνδηµη απόρριψη του Σχεδίου Ανάν υπήρξε και ορθή και –ταυτόχρονα– λογικά ακατανόητη. Λογικά σωστή, διότι το Σχέδιο Ανάν ήταν ένα νοµικό τερατούργηµα, που καθιστούσε την Τουρκία συγκυρίαρχο και στην υπόλοιπη Κύπρο· λογικά ακατανόητη, διότι η αποδοχή από τους Τούρκους της έστω και τυπικής επανενοποίησης της Κύπρου προϋπέθετε ασφαλώς κάποιο τίµηµα. 5. Εδώ ας προσθέσουµε µία άλλη αντίφαση: ο πληθυσµός Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
της κατεχόµενης βόρειας Κύπρου έχει µεταβληθεί ριζικά µε τους µαζικούς εποικισµούς Τούρκων από την Ανατολία. Οι σηµερινοί «Τουρκοκύπριοι» δεν είναι πλέον οι παλαιοί γηγενείς µουσουλµάνοι (µάλλον εξισλαµισµένοι Έλληνες, γι’ αυτό και συνεόρταζαν το Πάσχα, γίνονταν κουµπάροι σε ελληνικούς γάµους, µιλούσαν τα ελληνικά σαν µητρική τους γλώσσα κ.λπ.). Αυτοί έχουν πεθάνει ή µεταναστεύσει στην Αγγλία ή είναι στο περιθώριο της πολιτικοκοινωνικής ζωής του τουρκοκυπριακού ψευδοκράτους. Έποικοι και τουρκικός στρατός είναι τα κυρίαρχα δηµογραφικά στρώµατα στα κατεχόµενα. Άρα δεν µιλάµε για «επανενοποίηση», αλλά για ενοποίηση δύο εντελώς ξένων µεταξύ τους πληθυσµιακών οµάδων. Αλλά και ηλικιακά, η πλειοψηφία των σηµερινών Κυπρίων δεν έχουν καν ή έχουν πολύ µακρυνές αναµνήσεις από την συµβίωσή τους µε τους Τουρκοκύπριους. 6. Κορυφαία λοιπόν αντίφαση: ότι οι Ελληνοκύπριοι απορρίπτουν το σχέδιο Ανάν, αποκρούουν εκ προοιµίου παρόµοια µελλοντικά σχέδια, λαµπρά έως εδώ, αλλά διακηρύσσουν URBI ET ORBI ότι επιδιώκουν διακαώς την επανένταξη της Κύπρου, µέσω της πίεσης των (ανίσχυρων) διεΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
41
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
θνών οργανισµών στην Τουρκία ή της εκούσιας αποχώρησης, άνευ ανταλλαγµάτων, των Τούρκων από έναν χώρο πουκατέλαβαν στρατιωτικά. Και ο αγώνας συνεχίζεται... Ας σηµειώσουµε εδώ και την κορυφαία, εξ ίσου παράλογη, αντίφαση των οπαδών του Σχεδίου Ανάν: επιδιώκουν την τερατουργική «επανενοποίηση», που θα δηµιουργήσει µε µαθηµατική ακρίβεια συνταγµατικές κρίσεις και πιθανώς νέες «παρεµβάσεις εγγυητριών δυνάµεων» τύπου Αττίλα, αλλά δεν θέλουν ούτε να ακούσουν για διαιώνιση της σηµερινής καταστάσεως, που αποτελεί το µη χείρον υπό τις παρούσες συνθήκες... Ντε και καλά, το Σχέδιο Ανάν. Οπωσδήποτε να βρεθεί λύση. Τύπου Ανάν, φυσικά... Να, λοιπόν, τι προτείνω εδώ: επιστροφή στο STATUS QUO ANTE, όπως επιθυµούν οι Ελληνοκύπριοι, αποκλεί-
εται. Λύση τύπου Ανάν, που ενδεχοµένως να δέχονταν οι Τούρκοι, απορρίπτεται. Και οι δύο πλευρές έχουν ισχυρό επιχείρηµα. Ελληνοτουρκικός πόλεµος, µε σκοπό την εκπαραθύρωση των Τούρκων, ή κυπριακό αντάρτικο εναντίον του εισβολέα ηχεί ως αστείο. Άρα, µε την µέθοδο της εις άτοπον απαγωγής, και εφ’ όσον επιθυµούµε να βρεθεί κάποια λύση, ιδού: αλληλοαναγνώριση των δύο κυπριακών οντοτήτων, κάτι που επιθυµεί διακαώς το ψευτοκράτος, και που θα µπορούσε να της το παρέχει η ελληνική Κύπρος έναντι σοβαρών εδαφικών και άλλων ανταλλαγµάτων (Μόρφου, Αµµόχωστος, αποχώρηση τουρκικών στρατευµάτων, σύµφωνο µη επιθέσεως αναγνώριση υφαλοκρηπίδας, συµφωνία οικονοµικής συνεργασίας). Και τώρα, µπορείτε να µε καταγγείλετε ελεύθερα. Ουαί υµίν, υποκριταί! !
Η Νέα Πολιτική εύχεται στους συνδροµητές, αναγνώστες, φίλους και συνεργάτες της ένα ευτυχισµένο 2008! 42
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
Γεωπολιτικές παράµετροι του κυπριακού προβλήµατος Tου Μελέτη Η. Μελετόπουλου
Λ
όγω της γεωστρατηγικής της θέσης (βρίσκεται στην γραµµή που συνδέει το Αιγαίο µε την Ανατολική Μεσόγειο και ταυτόχρονα στην γραµµή που συνδέει τη Μικρά Ασία µε την Αφρική), η Κύπρος υπήρξε ιστορικά κοµβικό σηµείο στον γεωπολιτικό σχεδιασµό των µεγάλων αυτοκρατοριών. Εποικίστηκε νωρίς από τους Αρχαίους Έλληνες, κατελήφθη από διάφορα µεσανατολικά κράτη της αρχαιότητος, και τελικώς από τους Πέρσες. Στην συνέχεια, κυρίαρχοι της Κύπρου ήσαν κατά σειράν τα ελληνιστικά βασίλεια, οι Ρωµαίοι, oι συνεχιστές τους Βυζαντινοί, οι Άραβες, ξανά oι Βυζαντινοί, οι Φράγκοι, oι Ενετοί, οι Τούρκοι και από το 1878 οι Άγγλοι. Οι συνεχείς ξένες κατακτήσεις σε έναν χώρο χωρίς σηµαντικές γεωµορφικές προϋποθέσεις εθνικής αντίστασης δηµιούργησαν µία κουλτούρα εφεκτικότητας και ροπής προς την οικονοµική δραστηριότητα, ως αντιστάθµισµα της απωλεσθείσας πολιτικής κυριαρχίας. Η σηµασία της Κύπρου στο γεωπολιτικό συνεχές της Βρεταννικής Αυτοκρατορίας (συνέδεε την αγγλοκρατούµενη Αίγυπτο και την διώρυγα του Σουέζ µε την Μάλτα και το Γιβραλτάρ) εξηγεί την λυσσαλέα αντίδραση των Άγγλων σε κάθε συζήτηση περί κυπριακής αυτοδιάθεσης. Οι Άγγλοι αποικιοκράτες επένδυσαν πολλά στον κυπριακό χώρο,δηµιούργησαν έργα υποδοµής και διοικητικό-εκπαιδευτικό σύστηµα υψηλού επιπέδου. Η καθοριστική πολιτική επιρροή των Άγγλων στην Ελλάδα (που ουσιαστικά ήταν κι αυτή βρεταννική αποικία, όχι τυπικά, όπως η Κύπρος, αλλά συγκεκαλυµµένα) εµπόδισε επί δεκαετίες τις ελληνικές κυβερνήσεις να θέσουν θέµα ένωσης της Κύπρου µε την Ελλάδα, κατά το πρότυπο των Ιονίων Νήσων, της Κρήτης κ.λπ. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, κατά την δεύτερη πρωθυπουργία του (Ι928-32), αποθάρρυνε αναδυόµενο ενωτικό κίνηµα στην Κύπρο, το 1931, όπως και ο Νικόλαος Πλαστήρας κατά Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
την πρωθυπουργία του το 1950-2. Ασφαλώς η Κύπρος ήταν µικρό διακύβευµα για να διαρραγεί η οργανική σχέση της µητέρας Ελλάδας µε την προστάτιδα-κηδεµόνα Μεγάλη Βρεταννία Παρά τις ελλαδικές αντιδράσεις, στις 15 Ιανουαρίου 1950 η κυπριακή εκκλησία οργάνωσε δηµοψήφισµα, στο οποίο το 95,7% των ψηφισάντων απαίτησαν Ένωση µε την Ελλάδα. Τον Οκτώβριο του 1950 εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Κύπρου ο δυναµικός και φιλοενωσιακός (τότε) Μακάριος. Η επίσηµη αίτηση του ελληνικού κράτους για Ένωση µε την αγγλοκρατούµενη Κύπρο, που ετέθη στους διεθνείς οργανισµούς από την κυβέρνηση του Στρατάρχη Παπάγου (1952-55), δεν έχει ιστορικά αποσαφηνισθεί. Ήταν ο υπόγειος αγγλοαµερικανικός ανταγωνισµός στην Μεσόγειο, δηλαδή η συστηµατική υπονόµευση της εξουθενωµένης από τον ∆εύτερο Παγκόσµιο Πόλεµο Αγγλίας από την αναδυόµενη υπερδύναµη των ΗΠΑ; Ήταν δηλαδή ο νέος κηδεµόνας της Ελλάδος, οι ΗΠΑ, που ενεθάρρυναν την κυβέρνηση Παπάγου να θέσει θέµα Κύπρου, ώστε να διασπασθεί η µεσογειακή γεωστρατηγική συνέχεια της βρεταννικής αυτοκρατορίας στην Μεσόγειο; Ή ήταν, όπως ορισµέvoι διατείνονται, η κρυφή επιθυµία του βρεταννικού ναυτιλιακού κεφαλαίου του Σίτυ να αποκτήσει έναν φορολογικό παράδεισο και µία σηµαία ευκαιρίας για τα πλοία του; Φυσικά, κανείς δεν θα µάθει ποτέ, ούτε κάτι τέτοιο θα διευκρινισθεί από την (µερική µόνον) αποδέσµευση των αρχείων του FOREIGN OFFICE. Σηµασία έχει η λυσσαλέα αντίδραση της βρεταννικής ιθύνουσας τάξης ("NEVER", είχε δηλώσει επισήµως και χωρίς να επιβεβαιωθεί από τα γεγονότα ο τότε βρεταννός πρωθυπουργός ANTHONY EDEΝ). Από την στιγµή που ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος, µε τον ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
43
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
µηχανισµό της Εκκλησίας της Κύπρου, ο Γεώργιος Γρίβας∆ιγενής, που οργάνωσε κυπριακό αντάρτικο (το µοναδικό στην κυπριακή ιστορία) και η ελλαδική διπλωµατία έθεσαν σε κίνηση τον µηχανισµό αποδόµησης της αγγλοκρατίας στην Κύπρο, η βρεταννική πολιτική οργάνωσε την αντεπίθεση-εκδίκησή της. Πάγια αποικιοκρατική τακτική των Άγγλων ήταν το «διαίρει και βασίλευε», ιδίως όταν εκκένωναν µία αποικία τους (φεύγοντας από την ινδική υπο-ήπειρο, το 1948, άφησαν πίσω τους εµφύλιο πόλεµο µεταξύ Ινδουιστών-µουσουλµάνων και τρία αλληλοµισούµενα κράτη, που εξακολουθούν να αλληλοσφάζονται µέχρι σήµερα, ενώ εκκενώνοντας την Ελλάδα το 1947 άφησαν πίσω τους έναν τροµακτικό εµφύλιο πόλεµο, στον οποίον oι Βρεταννοί συνέβαλαν, εξοπλίζοντας και χρηµατοδοτώντας κατά την διάρκεια της Κατοχής όλες τις αλληλοµισούµενες αντιστασιακές οργανώσεις, δεξιές, κεντρώες και αριστερές). Έτσι, στην Κύπρο, έστρεψαν τεχνηέντως την τουρκοκυπριακή µειονότητα εναντίον του ελληνοκυπριακού πληθυσµού, που µέχρι τότε συµβίωναν αρµονικά, ενισχύοντας ακραία τουρκοκυπριακά στοιχεία, διορίζοντας τουρκοκυπρίους χωροφύλακες σε ελληνικούς πληθυσµούς κλπ. Όταν το 1955 απεβίωσε µυστηριωδώς και χωρίς διαγνωσµένη ασθένεια ο Στρατάρχης Παπάγος, πολλοί ψιθύρισαν ότι πλήρωσε µε την ζωή του την γεωπολιτική βλάβη που προξένησε στην πρώην υπερδύναµη. Παρόµοιες φήµες κυκλοφόρησαν και περί δεσµεύσεων(υπέρ µιας σύντοµης «λύσης» του Κυπριακού) του νέου πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραµανλή. Αλλά οι φήµες είναι φήµες, όχι γεγονότα, και η Ιστορία γράφεται µε αποδείξεις. Σαφώς το Κυπριακό είχε δηµιουργήσει προβλήµατα στό ΝΑΤΟ, στην Ελλάδα γίνονταν τεράστιες διαδηλώσεις υπέρ της Ενώσεως, στην Τουρκία άρχισαν να υπάρχουν αντιδράσεις σ’ ένα παρόµοιο ενδεχόµενο, oι Άγγλοι εξαπέλυσαν διωγµό εναντίον των ανταρτών του Γρίβα, απαγχόνισαν τους ήρωες Καραολή και ∆ηµητρίου,συγκινήθηκε η διεθνής κοινή γνώµη, αποδυναµώθηκε η επιρροή της δυτικής συµµαχίας στον Έλληνισµό. Τα τραγικά γεγονότα του Σεπτεµβρίου 1955 στην Κωνσταντινούπολη, που λίγο έλειψε να τινάξουν στον αέρα τό νοτιοανατολικό σκέλος του ΝΑΤΟ, είναι κι αυτά απόρροια της έντασης που προκάλεσε µεταξύ των (υποτίθεται) συµµάχων στα πλαίσια του NATO Ελλάδος-Τουρκίας το Κυπριακό. 44
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Όταν η Αγγλία πρότεινε τριµερή συνδιάσκεψη ΕλλάδοςΤουρκίας-Βρεταννίας για το Κυπριακό, ο ίδιος ο βρεταννός πρωθυπουργός Μακµίλλαν εξεπλάγη µε την ευκολία µε την οποία έπεσε η Ελλάς στην παγίδα. Εις το εξής η Τουρκία είχε λόγο και επισήµως· σ’ ένα νησί όπου οι Τούρκοι κάτοικοι ήταν µία ελάχιστη µειοψηφία. Το 1959-60 υπεγράφησαν oι Συνθήκες της Ζυρίχης και του Λονδίνου, που καθιστούσαν την Τουρκία (µαζί µε την Ελλάδα και την Αγγλία) εγγυήτρια δύναµη. Η βραδυφλεγής βόµβα είχε εγκατασταθεί στα θεµέλια της νεότευκτης κυπριακής δηµοκρατίας. Αυτή ήταν η µία ήττα που υπέστη ο Ελληνισµός στην Κύπρο. Η δεύτερη ήταν η µετατροπή του αιτήµατος για Ένωση σε αυτοδιάθεση. Αλλά το ζήτηµα της Ένωσης δεν είχε κλείσει οριστικά. Ο µεν Αρχιεπίσκοπος, που εξελέγη –µε συντριπτική πλειοψηφία –πρώτος πρόεδρος της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας το Ι96Ο (και παρέµεινε στην θέση αυτή µέχρι τον θάνατό του, το 1977) προσανατολίστηκε σε µία αυτόνοµη πορεία, µεταξύ NATO καί Σοβιετικού συνασπισµού, στα πλαίσια του κινήµατος των Αδεσµεύτων, φλερτάρισε δε µε την Σοβιετική Ένωση σε εποχές που το ενδεχόµενο πυρηνικού πολέµου ήταν υπαρκτό. Η Ελλάδα εξακολουθούσε να θεωρεί την Ένωση ιδεατό στόχο, αλλά στάθηκε ανίκανη να διδαχθεί από τις αποτυχίες της και να αξιοποιήσει διαδοχικές ευκαιρίες που προέκυψαν, όπως το Σχέδιο Άτσεσον, διεκδικώντας µαξιµαλιστικά τα πάντα και επιτυγχάνοντας το µηδέν Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
(το Σχέδιο Άτσεσον προτάθηκε επί Γεωργίου Παπανδρέου, προέβλεπε Ένωση της Κύπρου µε την Ελλάδα έναντι εδαφοστρατιωτικού ανταλλάγµατος στην Τουρκία στην βορειοανατολική Κύπρο, και στην απόρριψή του από ελληνικής πλευράς συνέβαλε κυρίως ο Άνδρέας Παπανδρέου). Η δε Τουρκία προετοίµαζε συστηµατικά τα προγεφυρώµατά της, αναµένοντας υποµονετικά το επόµενο ελληνικό σφάλµα. Όταν ο Μακάριος κατήγγειλε το κυπριακό σύνταγµα ως δυσλειτουργικό και ανεφάρµοστο, το Ι963, ειχε ήδη ανοίξει η οδός της σύγκρουσης. Στην λογική αυτή κινήθηκαν από νωρίς οι Τούρκοι (για τους οπoίoυς άλλωστε η διπλωµατική επίλυση των γεωπολιτικών ζητηµάτων αποτελεί προσωρινό ελιγµό). Ήδη πριν στείλει ο Γεώργιος Παπανδρέου το 1964-5 κρυφά µία ελληνική µεραρχία στην Κύπρο, είχε δηµιουργηθεί ένοπλη ένταση µεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων το 1963. Το 1966 αποκαλύφθηκε ότι ο Μακάριος είχε προµηθευθεί όπλα από την κοµµουνιστική Τσεχοσλοβακία (τα όπλα αυτά παρεδόθησαν τελικώς µε ελλαδική πίεση στον ΟΗΕ). Κάτι που άλλαζε ριζικά τα γεωστρατηγικά δεδοµένα στην Ανατολική Μεσόγειο. Όταν έγινε το πραξικόπηµα στην Ελλάδα, στις 21 Απριλίου 1967, ανήλθε στην εξουσία µία τυχοδιωκτική οµάδα µεσαίων αξιωµατικών, χωρίς διπλωµατική εµπειρία, και µε διασυνδέσεις κυρίως στον σκοτεινό χώρο των ξένων µυστικών υπηρεσιών. Τον Σεπτέµβριο του 1967, η πρώτη κυβέρνηση της ∆ικτατορίας, η κυβέρνηση Κόλλια, επεχείρησε να ρυθµίσει το κυπριακό ζήτηµα µε απευθείας ελληνοτουρκικό διάλογο και επιχειρήµατα του τύπου «είσθε µεγάλη χώρα, τί την θέλετε την Κύπρο» κλπ. Οι συνοµιλίες στην Κεσσάνη του Έβρου κατέληξαν σε αδιέξοδο, ακολούθησαν ελληνοτουρκικές συγκρούσεις στην Κοφίνου της Κύπρου, τουρκικό τελεσίγραφο απαίτησε την ανάκληση της ελληνικές µεραρχίας που είχε στείλει ο Γεώργιος Παπανδρέου, η Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
αµερικανική διπλωµατία απαίτησε να ικανοποιηθεί η απαίτηση των Τούρκων που απειλούσαν µε πόλεµο. Η στρατιωτική χούντα δεν άντεχε τόσο σκληρό πόκερ καί υποχώρησε ατάκτως. Η µεραρχία απεσύρθη πριν το τέλος του 1967. Η κυπριακή πολιτική της χούντας ήταν προσανατολισµένη στην ανατροπή του Μακαρίου, ο οποίος σύµφωνα µε την ανάλυσή της ήταν το κυριώτερο εµπόδιο για την Ένωση. Στα τέλη του Ι968 αποκαλύφθηκε συνοµωσία εναντίον του Μακαρίου, εκπορευµένη από την Αθήνα. Σειρά από απόπειρες δολοφονιών και άλλων εκτροπικών πράξεων συνέχισαν να οργανώνονται από χουντοκίνητους µηχανισµούς, µε αποκορύφωση την απόπειρα δολοφονίας του Μακαρίου τον Μάρτιο του 1970. Η αυτοκαταστροφική µανία της ελληνικής πλευράς συνεχίστηκε αµείωτη. Το 1971 ο Γεώργιος Γρίβας(που µετά την ίδρυση του κυπριακού κράτους είχε διορισθεί αρχηγός της κυπριακής εθνοφρουράς και µε τα γεγονότα της Κοφίνου το 1967 είχε ανακληθεί στην Αθήνα) επέστρεψε κρυφά στην Κύπρο και οργάνωσε την ΕΟΚΑ Β΄, στρεφόµενος εναντίον του Μακαρίου. Τό 1972, νέο φορτίο τσεχοσλοβακικών οπλών, αντιµακαριακή έκρηξη της ελληνικής κυβέρνησης, έκτακτη σύγκληση της κυπριακής Ιεράς Συνόδου καθαιρεί τον Μακάριο, αλλά ο Μακάριος συγκαλεί µείζονα ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
45
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
Σύνοδο καί καθαιρεί την Ιερά Σύνοδο. Νέα δολοφονική απόπειρα κατά του Μακαρίου τον Οκτώβριο του Ι973, ενώ το καθεστώς του Παπαδόπουλου οδεύει προς το τέλος του, και λίγο µετά το Πολυτεχνείο, τον θυελλώδη Νοέµβριο του 1973, ανέρχεται στην εξουσία ο µοιραίος άνθρωπος, ο ταξίαρχος ∆. Ιωαννίδης (τέλος Ιανουαρίου του 1974 απεβίωσε από καρδιακή προσβολή στην Λευκωσία ο Γρίβας). Η κυπριακή αντίληψη του Ιωαννίδη ήταν η εξής: εξοντώνουµε τον Μακάριο, ανακηρύσσουµε την Ένωση. Όταν ένας υπουργός του τον ρώτησε «και τι κάνουµε µε τους Τούρκους» ο Ιωαννίδης απάντησε (σύµφωνα µε την πηγή): «ποιους Τούρκους;» Αν πράγµατι ο Ιωαννίδης ρώτησε τη γνώµη κάποιου κατώτερου στελέχους των αµερικανικών υπηρεσιών και έλαβε «πράσινο φως», τότε πρέπει να καταδικαστεί και για ακρισία, διότι ένα κατώτερο στέλεχος ασφαλώς δεν εκφράζει την πολιτική µιας υπερδύναµης. Μπορεί µάλιστα να δράσει παραπλανητικά ή ανεύθυνα. Άρα, ο Ιωαννίδης είχε τις διανοητικές προϋποθέσεις για να συρθεί σε µία εθνική καταστροφή. Όταν ο Μακάριος έστειλε επιστολή στο καθεστώς της Αθήνας, στις 2 Ιουλίου του 1974, µε την οποία ζητούσε την αποχώρηση των Ελλήνων αξιωµατικών από την Κύπρο, η χούντα επέσπευσε τις εξελίξεις. Στις 15 Ιουλίου 1974, τα ελλαδικά σώµατα της Κύπρου εξαπέλυσαν επίθεση κατά του Μακαρίου, πυρπόλησαν το προεδρικό Μέγαρο, προσέβαλαν την αρχιεπισκοπή και άλλους στόχους, ενώ ο Μακάριος (µυστηριωδώς) διέφυγε µέσω Μάλτας και Λονδίνου στην Νέα Υόρκη, όπου κατήγγειλε το πραξικόπηµα και ζήτησε παρέµβαση των εγγυητριών δυνάµεων. Αυτό ακριβώς το καθεστώς της εγγυήτριας δύναµης επικαλέστηκε η Τουρκία, για να εισβάλει τις πρώτες πρωινές ώρες του Σαββάτου, 20 Ιουλίου 1974, στην Κύπρο από βορρά, η δε δικτατορία έντροµη και ανίκανη να αντιδράσει παρέδωσε την εξουσία στον Κ. Καραµανλή, που επέστρεψε από το Παρίσι στην Αθήνα στις 24 Ιουλίου και σχηµάτισε κυβέρνηση εθνικής ενότητος. Στην Κύπρο, ο αχυράνθρωπος της χούντας Ν. Σαµψών, που ορκίστηκε πρόεδρος την ηµέρα της ανατροπής του Μακαρίου, αντικαταστάθηκε από τον πρόεδρο της Βουλής Γλαύκο Κληρίδη και ο Μακάριος γύρισε τελικώς τον ∆εκέµβριο. Οι Τούρκοι επέστρεψαν έτσι στην Κύπρο για πρώτη φο46
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
ρά µετά τό 1878. Οι Ελληνοκύπριοι απέσχον από οιαδήποτε µορφή εθνικής αντίστασης, κάτι που εκ των πραγµάτων «νοµιµοποίησε» την τουρκική κατοχή (µόνον η ένοπλη αντίσταση θέτει σε συνεχή αµφιβολία την νοµιµότητα και την ηθική βάση µιας κατάκτησης). Οχυρώθηκαν πίσω από την (πράγµατι ολέθρια) ελλαδική ανάµειξη καί έστρεψαν το µίσος τους για τις συµφορές τους όχι εναντίον των Τούρκων αλλά εναντίον της Ελλάδας (γενικά, όχι της χούντας ειδικά). Αυτή η αντιµετάθεση της ευθύνης για την τραγωδία συµπίπτει µε µία παράλληλη διαδικασία, που έλαβε χώρα στην Αθήνα: αντί η 24η Ιουλίου να θεωρηθεί ηµέρα πένθους και καταισχύνης, εορτάστηκε µε λαµπρότητα ως ηµέρα πτώσεως της χούντας και αποκατάστασης της ∆ηµοκρατίας, η δε κυπριακή τραγωδία αποδόθηκε σε «προδοσία», κάτι βολικό για όλες τις πλευρές που ενέχονταν. Έτσι, ξεκίνησαν ατέρµονες διαπραγµατεύσεις. (Μάλιστα, κατά την διάρκειά τους, στην Γενεύη, τον Αύγουστο του 1974, oι Τούρκοι αφνιδιαστικά κατέλαβαν και άλλο κυπριακό έδαφος και έφθασαν µέχρι την µέση της Λευκωσίας). Οι συνεχείς διαπραγµατεύσεις, που διαρκούν µέχρι σήµερα, συνιστούν µία συλλογική υποκρισία Ελλαδιτών, Κυπρίων και Τούρκων. Οι µεν ελληνικές κυβερνήσεις διαπραγµατεύονται, προκειµένου µέσω των διεθνών Οργανισµών να επανέλθει η Κύπρος στό STATUS QUO ΑΝΤΕ, ως εάν δεν είχε µεσολαβήσει στρατιωτική εισβολή και κατοχή, και ως εάν οι Τούρκοι, υπό την πίεση της διεθνούς κοινότητος, να εδέχοντο να αποσυρθούν οικειοθελώς από έδαφος που κατέλαβαν διά των όπλων. Οι ελληνοκυπριακές κυβερνήσεις και η κοινή γνώµη της ελεύθερης Κύπρου απολαµβάνουν το υψηλό βιοτικό της επίπεδο και δεν έχουν καµµία διάθεση να συνενωθούν µε το κατεχόµενο τµήµα, που κατοικείται κυρίως από ανατολίτες εποίκους µε τους οποίους δεν έχουν καµµία εµπειρία συµβίωσης, και να χρηµατοδοτήσουν την έξοδό τους από την αθλιότητα. Οι δε Τούρκοι µετέχουν µεν στις διάφορες διασκέψεις, συσκέψεις, στρογγυλά τραπέζια κλπ. που διεξάγονται χωρίς το παραµικρό αποτέλεσµα εδώ και τριάντα και πλέον έτη, ενώ στην πραγµατικότητα ενισχύουν τα στρατιωτικά τους ερείσµατα, µεταβάλλουν την σύνθεση του πληθυσµού και στην πραγµατικότητα δηµιουργούν προϋποθέσεις διαιώνισής τους εκεί. ! Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
Οικονοµία: το συγκριτικό πλεονέκτηµα των Κυπρίων Του Ιωάννη-∆ιονυσίου Σαλαβράκου
Η
οικονοµία της Κύπρου, παρά τις αρνητικές επιπερί το 5,5%-6,2%. Σήµερα, η οικονοµία της Κύπρου κυπτώσεις από την τουρκική εισβολή και κατοχή ριαρχείται από ανεπτυγµένες υπηρεσίες (τράπεζες, ναυτιτου 1974, εισέρχεται θριαµβευτικά στη ζώνη του λία, τουρισµός), οι οποίες συνεισφέρουν το 70%-72% του ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2009. Το συγκεκριΑΕΠ. Ο δευτερογενής τοµέας συνεισφέρει το 22% του Αµένο επίτευγµα αποτελεί απτή απόδειξη του δυναµισµού ΕΠ και είναι αρκετά δυναµικός και διαφοροποιηµένος. Η µίας µικρής οικονοµίας και της δυνατότητας επιτυχούς κυπριακή βιοµηχανία παράγει µεγάλη ποικιλία προϊόντων προσαρµογής στη διαδικασία της παγκοσµιοποίησης. εντάσεως εργασίας και κεφαλαίου (φαρµακευτικά προϊόΗ τουρκική εισβολή είχε τεράστιο οικονοµικό κόστος. ντα, κλωστοϋφαντουργικά, προϊόντα αλουµινίου, τσιµέΕιδικώτερα, απωλέσθηκε το 70% των πρώτων υλών, το ντο, πλαστικά, χηµικές βαφές, λιπαντικά και προϊόντα πε46% των βιοµηχανικών εγκαταστάσεων, το 56% της πατρελαίου, οικιακές ηλεκτρικές συσκευές κ.λπ.). Ο πρωτοραγωγής ορυκτού πλούτου. Επιπρόσθετα, η απώλεια του γενής τοµέας, ο οποίος συνεισφέρει το 6% του ΑΕΠ, παλιµένος της Αµµοχώστου δηµιούργησε τεράστιο πρόβληράγει επίσης πολλά ωµά προϊόντα (φρούτα, λαχανικά, παµα στο εµπόριο, αφού το 83% του προ της εισβολής γετάτες, ιχθείς), αλλά και επεξεργασµένα αγροτικά προϊόνικού εµπορίου επραγµατοποιείτο µέσω του συγκεκριµέντα (κρέας, κρασί, ποτά και ζύθο, χυµούς φρούτων, ελαινου λιµένα. Στον τοµέα του εµπορίου, η κρίση γινόταν οόλαδο, τυρί και γαλακτοκοµικά προϊόντα κ.λπ.). Οι δείκτες ξύτερη εξ αιτίας και της απώλειας τµήµατος του αεροτης οικονοµίας την περίοδο 2002-2006 παρουσιάζονται δροµίου Λευκωσίας. Η τουριστική βιοµηχανία είχε επίστον Πίνακα 1. σης τεράστιο κόστος, αφού το 65% των υποδοµών (ξενοΕίναι εµφανές ότι η κυπριακή οικονοµία πέτυχε την έδοχεία και ενοικιαζόµενα δωµάτια) απωλέσθησαν. Πέραν της τεράστιας οιΠίνακας 1: Κύριοι οικονοµικοί δείκτες (2002-2006) κονοµικής καταστροφής των υποδοµών, η περίθαλψη 350.000 προσφύγων από 2002 2003 2004 2005 2006 το βόρειο τµήµα της νήσου δηµιουρΡυθµός µεγέθυνσης ΑΕΠ (%) 2,1 1,9 4,2 4,0 3,8 γούσε επιπρόσθετα προβλήµατα, ενώ οι ∆ηµόσιο χρέος ως % ΑΕΠ (*) 102,1 106,9 107,7 107,7 103,6 εισπράξεις από τη φορολογία είχαν υποστεί τροµερή µείωση. Έλλειµµα Π/Υ ως % ΑΕΠ -4,4 -6,5 -4,1 -2,4 -1,2 Παρά την τεράστια οικονοµική καΠληθωρισµός 2,80 4,14 2,29 2,56 2,49 ταστροφή του Ιουλίου-Αυγούστου 1974, Έλλειµµα Ισοζυγίου Τρεχουσών πολύ σύντοµα η οικονοµία άρχισε να αΣυναλλαγών ως % ΑΕΠ -3,7 -2,2 -5,0 -5,9 -5,9 νακάµπτει. Έτσι, ο ετήσιος µέσος όρος Πηγή: Κεντρική Τράπεζα Κύπρου, (*)=συµπεριλαµβάνει το ενδοκυβερνητικό χρέος ανάπτυξης στη δεκαετία του 1980 ήταν και τις βραχυπρόθεσµες υποχρεώσεις της Κεντρικής Τράπεζας 6,1%, ενώ στην δεκαετία του 1990 ήταν Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
47
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
νταξή της στο ευρώ, αλλά πρέπει επίσης να τονισθεί ότι η είσοδος στην ΟΝΕ και η µείωση του ελλείµµατος του προϋπολογισµού από 6,5% επί του ΑΕΠ το 2003, σε 1,2% του ΑΕΠ το 2006, σε µεγάλο βαθµό οφείλεται σε µείωση των αµυντικών δαπανών, τόσο για νέους εξοπλισµούς, όσο και για άµεσες αµυντικές προµήθειες. Μετά την είσοδό της στην ΟΝΕ, η Κύπρος παρουσιάζει ελαφρά αύξηση των αµυντικών δαπανών, ενώ επανέρχεται έστω δειλά στην αγορά οπλικών συστηµάτων. Έτσι, η Κύπρος µάλλον ακολουθεί αντίστροφη πορεία από αυτήν της Ελλάδος. (Σηµειώνουµε ότι η ελληνική ένταξη στην ΟΝΕ συνοδεύτηκε- στην προενταξιακή περίοδο- από υψηλές αµυντικές δαπάνες, οι οποίες µετά την ένταξη µειώθηκαν σταδιακά). Η συναλλαγµατική ισοτιµία κυπριακής λίρας και ευρώ καθορίστηκε σε 1 ευρώ=0,585274 κυπριακές λίρες. Η δια-
φορά της “σκληρής” λίρας σε σύγκριση µε την ασθενέστατη δραχµή, είναι εµφανής. Λόγω της τρέχουσας διάρθρωσής της, η κυπριακή οικονοµία είναι ιδιαίτερα ευάλωτη σε κυκλικές διακυµάνσεις και σε εξωτερικές οικονοµικές κρίσεις. Τυχόν ανεύρεση και εκµετάλλευση ενεργειακών πόρων (πετρελαίου) στις προσεχείς δεκαετίες θα δηµιουργήσει ένα τελείως διαφορετικό οικονοµικό περιβάλλον, λιγώτερο ευάλωτο σε εξωγενείς κρίσεις. Άλλωστε, η ένταξη στο ευρώ προϋποθέτει τη µακροχρόνια ονοµαστική και πραγµατική σύγκλιση της οικονοµίας µε τις υπόλοιπες οικονοµίες της ευρωζώνης. Έτσι, τα τρέχοντα θετικά οικονοµικά αποτελέσµατα θα πρέπει να συνεχιστούν τα προσεχή έτη και να κεφαλαιοποιηθούν, ώστε να υπάρξει υψηλότερη ευηµερία. !
Ανεξάρτητη µηνιαία επιθεώρηση ανάλυσης και γνώµης ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ ΣΤΙΣ 10 ΚΑΘΕ ΜΗΝΑ ΣΤΑ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ, ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΤΥΠΟΥ ΣΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑ∆Α ΚΑΙ ΤΑ ΚΕΝΤΡΙΚΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ∆ΙΑΘΕΣΗ: ΕΚ∆ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ, ΝΙΚΗΤΑΡΑ 2 ΚΑΙ ΕΜΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ, ΑΘΗΝΑ
Εγραφείτε συνδροµητές πληροφορίες σελ. 57 Μάγερ 11 Αθήνα, τηλ. 210 5225479, fax: 210 5243345, e-mail: neapolitiki@pressline.gr
48
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑ
Η ολέθρια υποτίµηση του τουρκικού παράγοντα Tου Σάββα Ιακωβίδη
Ο
ΚΙΝΕΖΟΣ στρατηγός Σουν Τζου, πριν από 2500 σχεδόν χρόνια, είχε διατυπώσει, µε δωρική ενάργεια, τις παραµέτρους της νίκης σε έναν πόλεµο: «Εκείνος που γνωρίζει τον εχθρό του», έγραψε, «και γνωρίζει και τον εαυτό του, δεν θα κινδυνεύσει σε εκατό µάχες. Εκείνος που δεν γνωρίζει τον εχθρό του αλλά γνωρίζει τον εαυτό του, κάποτε θα κερδίζει και κάποτε θα χάνει. Εκείνος που δεν γνωρίζει τον εχθρό του και δεν γνωρίζει τον εαυτό του θα κινδυνεύει σε κάθε µάχη». Τι είναι η πολιτική; Είναι πόλεµος, είπαν και ο Κλαούζεβιτς και ο Μάο τσε Τούνγκ, µε άλλα µέσα. Ποιος είναι ο εχθρός της Κύπρου και της Ελλάδας; Η Τουρκία, η οποία, εκµεταλλευθείσα το πραξικόπηµα κατά του προέδρου Μακαρίου, εισέβαλε και από το 1974 κατέχει το 37% της Κύπρου. Από τότε, η κυπριακή ηγεσία - όπως και η Ελλαδική, άλλωστε… - αδιαφόρησε ή δεν θέλησε να ενδιατρίψει και να αναλύσει τα τουρκικά επεκτατικά σχέδια κατά της Κύπρου. Τα κατανοούσε µεν, τα ψηλαφούσε, τα αντιλαµβανόταν αλλά… δεν τα αντιµετώπιζε. Προτιµούσε τις βολικές ψευδαισθήσεις ή τις εξαπατήσεις, που επιχειρούσαν σε βάρος µας οι ξένοι. Ο Μακάριος διέπραξε εθνικό ολίσθηµα όταν αποφάσισε να αυτοϋποβιβαστεί σε κοινοτάρχη, για να συναντήσει τον κατοχικό Ντενκτάς και να συνοµολογήσει την πρώτη Συµφωνία Υψηλού Επιπέδου (1977).Ήταν η πρώτη αποενοχοποίηση της Τουρκίας, που, από µέγας ένοχος και εγκληµατίας, µετετράπη σε απλό θεατή και παρατηρητή του Κυπριακού. Αυτήν την κατολίσθηση ακολούθησαν και άλλες, σε σηµείο που σήµερα, δύο τουλάχιστον υποψήφιοι για την προεδρία της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας, οι ∆. Χριστόφιας και Ι. Κασουλίδης, λιγουρεύονται µέχρι προκλήσεως να συναντήσουν, ποιον; Τον Τουρκοκύπριο κατοχικό ηγέτη Ταλάτ,
δηλαδή τον υποτελή στην κατοχική δύναµη, και «φρουρό της τουρκικής κατοχής», κατά τον γνωστό Τουρκοκύπριο δηµοσιογράφο, Σενέρ Λεβέντ. Ο ∆. Χριστόφιας, π.χ., δήλωσε προ καιρού σε Γερµανούς δηµοσιογράφους ότι είναι έτοιµος να βοηθήσει τον κατοχικό Ταλάτ, να κάνει… επανάσταση (!) κατά του τουρκικού πολιτικοστρατιωτικού κατεστηµένου, ώστε, αν εκλεγεί Πρόεδρος, να οδηγηθούµε σε λύση. Ο άλλος υποψήφιος, Ι. Κασουλίδης, επιµένει ότι η λύση του Κυπριακού πρέπει να είναι «ενδοκυπριακή», δηλαδή να αναζητηθεί από τις δύο κοινότητες. Χριστόφιας και Κασουλίδης συµφωνούν ότι, αν εκλεγούν, πρώτη προτεραιότητά τους θα είναι να συναντήσουν τον κατοχικό ηγέτη για να αρχίσουν προσπάθειες αναζήτησης λύσης του Κυπριακού. ∆εν είναι οι µόνοι που επιµένουν να θεοποιούν ανοήτως και να µεγεθύνουν ολεθρίως τις ανύπαρκτες δυνατότητες του κατοχικού ηγέτη. Ο πρόεδρος του ∆ηµ. Συναγερµού Ν. Αναστασιάδης, ο τέταρτος των υποψηφίων Κ. Θεµιστοκλέους και άλλοι επιµένουν να αναγορεύουν τον Ταλάτ σε περίπου παντοδύναµο καταλύτη λύσης του προβλήµατος. ∆ίνουν την εντύπωση ότι αυτός κρατεί το κλειδί της λύσης και γι’ αυτό θεωρούν ότι πρέπει να σπεύσουν δροµαίοι να τον συναντήσουν και να συνοµιλήσουν µαζί του. Ο Τ. Παπαδόπουλος, το περασµένο καλοκαίρι, είχε δηλώσει ότι το κλειδί της λύσης βρίσκεται στην Τουρκία. Όταν ο Ι. Κασουλίδης αναφέρθηκε σε ενδοκυπριακή λύση, ο Πρόεδρος τον ειρωνεύτηκε ότι δεν γνωρίζει καλά το Κυπριακό, διερωτηθείς γιατί να συναντηθεί µε τον Ταλάτ. Σε µια ανεξήγητη κίνηση, όµως, τον περασµένο Σεπτέµβριο, ο Τ. Παπαδόπουλος συναντήθηκε µε τον κατοχικό ηγέτη, ενέργεια που χαρακτηρίστηκε ως προεκλογική.
*Αρθρογράφος-αναλυτής στην εφηµερίδα «Σηµερινή» της Λευκωσίας. • s.iacovides@simerini.com
50
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
Ποια ήταν, ανέκαθεν, η επίσηµη θέση των κυπριακών πολιτικών δυνάµεων; Ότι το Κυπριακό έχει δύο πτυχές, την διεθνή, που είναι η συνεχιζόµενη τουρκική εισβολή και κατοχή, και ο εποικισµός. Και την εσωτερική, που αφορά λύση προβληµάτων µε τους Τουρκοκυπρίους. Αυτός ο διαχωρισµός σταδιακά ξέφτισε και αποφλοιώθηκε από το σωστό του περιεχόµενο. Φτάσαµε έτσι, άλλοι να πορεύονται ως νέοι οδοιπόροι στα τουρκικά Σούσα (αντιπροσωπεία του ∆ΗΣΥ πήγε στην Άγκυρα και συναντήθηκε µε τον Ερντογάν), και άλλοι να πασχίζουν για µια συνάντηση µε τον κατοχικό Ταλάτ. Ο Τ. Παπαδόπουλος είχε δηλώσει παλαιότερα ότι ο Ταλάτ δεν µπορεί να ανοίξει ένα κατοχικό οδόφραγµα χωρίς την εκ των προτέρων έγκριση του τουρκικού στρατού, πόσο µάλλον να προσέλθει σε λύση του Κυπριακού. Αυτήν την πραγµατικότητα φαίνεται ότι οι ∆. Χριστόφιας και Ι. Κασουλίδης παραµερίζουν, ελέω και προεκλογικών σκοπιµοτήτων, και αναβαθµίζουν τον ασήµαντο, αδύναµο και κατευθυνόµενο Τουρκοκύπριο ηγέτη ως δήθεν καταλύτη µιας λύσης. Αυτή η συµπεριφορά δεν είναι νέα. Η ολέθρια απόφαση του Μακάριου να αποδεχθεί να συζητήσει το Κυπριακό µε τον κατοχικό Ντενκτάς οδήγησε σε διαδοχικές κατολισθήσεις της ελληνικής κυπριακής πλευράς, µε αποκορύφωµα την απαλλαγή, ουσιαστικά, της Τουρκίας από το έγκληµα της εισβολής-κατοχής και της µετακύλισης της ευθύνης για λύση στους ώµους των ηγετών των δύο κοινοτήτων. Το Κυπριακό, όµως, από πρόβληµα τουρκικής εισβολής και συνεχιζόµενης κατοχής του 37% του κυπριακού και νυν ευρωπαϊκού εδάφους, µετατράπηκε σε δικοινοτική διαφορά, µε την κατοχική Τουρκία σε ρόλο ουδέτερου παρατηρητή. Χειρότερα: εξ αιτίας της επιδέξιας τουρκικής διπλωµατίας, το πρόβληµα σήµερα περιορίστηκε σε άρση της δήθεν αποµόνωσης της Τουρκοκυπριακής κοινότητας και στη συµφωνία της 8ης Ιουλίου. Η πρόθεση Χριστόφια-Κασουλίδη, µόλις εκλεγούν, να συναντήσουν τον κατοχικό Ταλάτ, είναι η τραγική απόληξη µιας ανερµάτιστης και καταστροφικής πολιτικής, στην οποία οι Έλληνες Κύπριοι σύρθηκαν από την Τουρκία. Ποιος ξένος γνωρίζει σήµερα ότι η Τουρκία, που θέλει να ενταχθεί στην Ευρώπη, κατέχει το 37% µιας χώρας-µέλους της Ε.Ε. της Κύπρου; Οι Κύπριοι ηγέτες, συναινώντας και ακολουθώντας την ανερΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
µάτιστη πολιτική Σηµίτη-Γ. Παπανδρέου και σήµερα Καραµανλή-Ντόρας, έστρωσαν χαλί στον Αττίλα να περάσει στα ευρωπαϊκά σαλόνια επειδή, τάχα, ο εξευρωπαϊσµός του ωφελεί τα ελληνικά εθνικά συµφέροντα και την λειτουργική και βιώσιµη λύση του Κυπριακού. Μέγα λάθος! Ας µας πουν η Αθήνα και η Λευκωσία τι συγκεκριµένα έχουν αποκοµίσει ως αντάλλαγµα για τα σφικταγκαλιάσµατά τους µε την αδίστακτη νεο-οθωµανική Τουρκία. Ας µας απαριθµήσουν τα… κέρδη από την διευκόλυνση της ευρωπαϊκής πορείας της Τουρκίας. ∆εν υ-
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
51
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
πάρχει τίποτε! Ή, µάλλον, υπάρχουν πολλά: η Τουρκία αναβαθµίζει συνεχώς τις απαιτήσεις και τις αστήρικτες διεκδικήσεις της (διάτρητο και γκρίζο Αιγαίο, ∆υτ. Θράκη σε στυλ Κύπρου) σε βάρος µιας ψοφοδεούς Ελλάδας, που τρέµει για την παραµικρή κρίση, και µιας εγκαταλειµµένης στην µοναξιά της Κύπρο. Η Αθήνα δεν θέλει να κατανοήσει τους επεκτατικούς και επιθετικούς στόχους της Τουρκίας σε βάρος της. Προσπαθεί συνεχώς να καλοπιάνει για να εξηµερώσει το τουρκικό θηρίο. Και η Λευκωσία, δηλαδή κάποιοι των ηγετών της, επιµένουν να ζουν µε ψευδαισθήσεις ότι µε κωµικές επαναπροσεγγίσεις και συναντήσεις µε τον υποτελή ηγέτη Ταλάτ, θα… λύσουν το Κυπριακό. Αλλ΄ εδώ και δεκαετίες, όλη η πολιτικο-στρατιωτική ηγεσία της Τουρκίας βροντοφωνάζει σε πολιτικά κωφούς, τυφλούς και αφελείς ηγέτες της Κύπρου – και της Ελ52
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
λάδας – ότι η Τουρκία θεωρεί ότι έχει ύψιστα στρατηγικά και άλλα κρίσιµα συµφέροντα στην Κύπρο. Ενώπιον της ελληνικής αδυναµίας – στρατιωτικής και πολιτικής – και µετά την εκδίωξη της Ελλάδας από την Αν. Μεσόγειο (ύστερα από την κρίση των Ιµίων, το δόγµα Χόλµπρουκ και την αποδυνάµωση του ∆όγµατος του Ενιαίου Αµυντικού Χώρου Ελλάδας-Κύπρου), η Τουρκία είναι ο ρυθµιστής, ο καταλύτης και ο κλειδοκράτορας στο Κυπριακό, επειδή έτσι της επιτρέπει ακόµα µια ακαταλόγιστη και αλλοπρόσαλλη ελληνική και κυπριακή πολιτική. Συνεπώς, η Τουρκία δεν θα επιτρέψει σε κανέναν Ταλάτ να διακυβεύσει τα συµφέροντά της. Κι όµως: ενώ το τουρκικό δάκτυλο δείχνει την Άγκυρα, µερικοί Κύπριοι ηγέτες µας κοιτάζουν ξελιγωµένοι το ανδράποδο Ταλάτ. Χωρίς συγκροτηµένη, εθνικά ξεκάθαρη και αταλάντευτα διεκδικητική πολιτική. Απλώς, φλυαρούν συνθηµατολογούντες. Ούτε καν σκέφτηκαν να αξιοποιήσουν την ευρωπαϊκή δυναµική της Κύπρου για να απαιτήσουν ανταλλάγµατα. Τον ∆εκέµβριο του 2004, στις Βρυξέλλες, η Λευκωσία άνοιξε διάπλατα τις πόρτες στην κατοχική Τουρκία, επειδή τάχα αυτό θα εξυπηρετούσε και το Κυπριακό και τα ελληνικά συµφέροντα. Ούτε καν απαίτηση από την Τουρκία να τερµατίσει την κατοχή της Κύπρου και να αποσύρει τον Αττίλα και τους εποίκους. Η ηλιθιότητα του «καλού παιδιού» που πιστώνει τον Αττίλα µε… καλές προθέσεις, σε εθνική κορύφωση. Η συνεχιζόµενη υποτίµηση της Τουρκίας και του ρόλου της, από την Λευκωσία και την Αθήνα, είναι απότοκο ηθεληµένης άγνοιας της µακροπρόθεσµης τουρκικής στοχοθεσίας σε βάρος της Ελλάδας και της Κύπρου. Ακόµα και πρωτοετής φοιτητής ∆ιεθνών Σχέσεων ή σοβαρός παρατηρητής της διαχρονικής τουρκικής πολιτικής έναντι της Κύπρου και της Ελλάδας αντιλαµβάνεται ότι, ενώπιον ελληνικού στρατιωτικού, διπλωµατικού και πολιτικού κενού, η Τουρκία καθίσταται οσηµέραι ασύδοτη, αλαζών και επιθετική. Αυτό το κενό ίσως πληρωθεί πανάκριβα και ανεπίστρεπτα. Απευθυνόµενοι προς το αθηναϊκό κράτος, που κοιµάται µακαρίως, σφικταγκαλιασµένο µε τον τουρκικό συσφιγκτήρα βόα, διερωτώµαστε δυνατά: Τι θα κάνει η Ελλάδα αν, αίφνης, Τούρκοι στρατιώτες καταλάβουν κάποιους βράχους στο Αιγαίο – όχι νησιά – και υψώσουν την τουρκική σηµαία; ! Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑ
Το θύµα και ο θύτης
Τ
ο 1974 η Κύπρος έζησε την πιο φρικτή τραγωδία της ιστορίας της. Η καταστροφή ήταν πρωτάκουστη. Όµως άντεξε, γιατί πίστευε στο δίκαιό της, άντεξε γιατί αντιλαµβανόταν ότι το δίκαιό της ήταν κατανοητό από όλους. Απλώς δεν µπορούσε να το επιβάλει, λόγω του συσχετισµού δυνάµεων, λόγω της τουρκικής υπεροπλίας. Όµως, από την πρώτη στιγµή άρχισε να δουλεύει µια µηχανή καλοστηµένη, µε σεµινάρια, προγράµµατα, προπαγάνδες, άφθονα λεφτά, πιέσεις από τον αγγλοαµερικανικό περίγυρο, τους διεθνείς οργανισµούς. Το πρώτο βήµα της καλοστηµένης αυτής µηχανής ήταν να γίνει εξοµοίωση ενοχών. Θύτες και θύµατα έπρεπε να παρουσιάζονται ισότιµα. Ήταν ακόµη τόσο νωπά τα φρικτά γεγονότα του ‘74 που δεν µπορούσαν να το πάνε παρακάτω. Έτσι ξεκίνησε η πρώτη φάση της σκληρότερης δοκιµασίας που έπρεπε να υποστεί ο κυπριακός Ελληνισµός. Γιατί τώρα δεν ήταν η άµεση βία, η εισβολή, οι εν ψυχρώ εκτελέσεις, η εθνοκάθαρση, η προσφυγιά. Τώρα ήταν η ύπουλη και υπόγεια εκθεµελίωση συνειδήσεων, η κατάρρευση και η υπονόµευση αρχών και αξιών, η ανατροπή της Ιστορίας. Ότι φταίνε και οι δύο πλευρές, ότι ένοχοι υπάρχουν παντού, να µη βλέπουµε µονοµερώς τα πράγµατα και άλλα πολλά. Οι ξένοι κύκλοι καταλάβαιναν ότι η αδικία εναντίον της Κύπρου ήταν τόσο εµφανής και εξωφρενική, που, για να επιβληθεί η λύση που µεθόδευαν, έπρεπε πρώτα απ’ όλα οι ίδιοι οι Κύπριοι να συναινέσουν, να συµφωνήσουν. Κανείς δεν µπορούσε να επιβάλει σε µια λύση ότι είναι δίκαιο να παραβιάζονται τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώµατα, να διώχνουν κάποιον από το σπίτι του, να χάνει την περιουσία του, να γίνεται πρόσφυγας, να κλέβει άλλος το σπίτι του, να µην µπορεί να επιστρέψει σ’ αυτό. Όµως, αν οι ίδιοι οι Κύπριοι έφταναν στο σηµείο να το αποδεχτούν, τότε δεν υπήρχε πρόβληµα. Αφού “ελεύθερα” και “δηµοκρατικά” οι Κύπριοι συµφώνησαν, κανενός άλλου δεν του έπεφτε λόγος. Το πρόβληµα λοιπόν ήταν να πιεστούν και να πειστούν οι Έλληνες του νησιού. Όµως το πράγµα έχει και συνέχεια, ο κατήφορος συνεχίζεται. Γιατί άρχισε το νέο στάδιο τώρα. Σε λίγο η Τουρκία θα παρουσιάζεται ως η θετική δύναµη και ο κυπριακός Ελληνισµός ως η αρνητική, γιατί δεν δέχεΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Tου Σάββα Παύλου ται ξεπούληµα αξιών και αρχών. Σε λίγο τα θύµατα του τουρκικού επεκτατισµού θα παρουσιάζονται ως θύτες, αυτοί που υπέφεραν και πλήρωσαν την τουρκική επιθετικότητα θα παρουσιάζονται ως φταίχτες. ∆υστυχώς, οι εξωτερικές επεµβάσεις και πιέσεις γι’ αυτήν την πλήρη ανατροπή αξιών και την απόσβεση της ιστορικής αλήθειας έχουν ενσωµατωθεί στην πολιτική πρακτική της Κύπρου, έχουν γίνει πια εσωτερική κινητήριος δύναµη. Υπάρχει, πάλιν δυστυχώς, ένα ποιοτικό άλµα όσον αφορά το θέµα αυτό, ότι δηλαδή εµείς οι ίδιοι πια αποδεχόµαστε αυτές τις λογικές και τις αναπαράγουµε στην πολιτική πρακτική µας, βοηθώντας έτσι τις ξένες µεθοδεύσεις που προσπαθούν να ανατρέψουν την εικόνα και να µεταφέρουν τον κυπριακό Ελληνισµό από την πλευρά του θύµατος στην πλευρά του θύτη. Αναφέροµαι στα συνθήµατα και τις θέσεις της τρέχουσας προεκλογικής πρακτικής, ανάµεσα σ’ αυτά ότι ο Τάσος Παπαδόπουλος δεν είναι αρεστός στους ξένους και ότι οι αντίπαλοί του θέλουν “πρόεδρο λύσης”. Η ευαρέσκεια των ξένων γίνεται λοιπόν κριτήριο των πολιτικών επιλογών της Κύπρου, οι υποδείξεις τους καθορίζουν το µέλλον µας. Κανείς όµως δεν απαντά στο ερώτηµα: τί θέλουν οι ξένοι (λέγε µε Αγγλοαµερικανοί, Τούρκοι κ.λπ.) για το θέµα του Κυπριακού. Αναφέρονται σε “πρόεδρο λύσης” λες και έχει σ’ αυτόν τον τόπο έστω και έναν που δεν θέλει λύση του Κυπριακού. Αναφέρονται σε “πρόεδρο λύσης” χωρίς να καθορίζουν τις βασικές αρχές της λύσης και τα όρια ασφαλείας του κυπριακού Ελληνισµού. Γιατί λύση αποτελεί και η προσάρτηση της Κύπρου στην Τουρκία, µε εξασφάλιση κάποιων µειονοτικών δικαιωµάτων στους Έλληνες του νησιού. Σας πληροφορώ ότι αν δεχτούµε να γίνουµε πολίτες της Τουρκίας, οι Τούρκοι θα δεχτούν ασµένως αυτήν την λύση και όλοι θα µας δείχνουν ότι είµαστε τα καλύτερα παιδιά του πλανήτη. Πριν, λοιπόν, ο αυτοεξευτελισµός παγιωθεί και γίνει µόνιµη πολιτική πρακτική σ’ αυτόν τον τόπο, λέω να συνέλθουµε γιατί θα αποτελούµε µοναδικό φαινόµενο στην παγκόσµια ιστορία, που τα θύµατα µετατέθηκαν στην πλευρά του θύτη κι αυτή η µετάθεση να έχει γίνει από τα ίδια τα θύ! µατα.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
53
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑ
Το σχέδιο Ανάν από την πίσω πόρτα Tου Άριστου Μιχαηλίδη
Ο
ι προεκλογικές σκοπιµότητες έχουν υπερτονίσει ένα γεγονός, που η πολιτική λογική δεν θα το αποδεχόταν. Υπερπροβάλλουν τα εκλογικά επιτελεία ότι η όποια προοπτική στο Κυπριακό δεν έχει να κάνει µε το σχέδιο Ανάν, το οποίο άπαντες σήµερα χαρακτηρίζουν νεκρό. Μόλις προ έτους, όταν σε συνέντευξή του στον Φιλελεύθερο το ανέφερε ως νεκρό ο πρωτοσύµβουλος του Προέδρου Τάσος Τζιωνής, έπεσαν πάνω του θεοί και δαίµονες. Προπάντων από την πλευρά του ΑΚΕΛ. ∆ιότι, λέγανε, δεν έπρεπε, ένεκα της θέσης του στην κυβέρνηση, να χρησιµοποιεί τέτοιες εριστικές εκφράσεις. Είπε και ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος Χριστόδουλος Πασιαρδής, ότι το σχέδιο βρίσκεται στο νεκροτοµείο και επίσης παραλίγο να χάσει το κεφάλι του, το οποίο θα έπρεπε να το παραδώσει ο ίδιος ο Τάσσος Παπαδόπουλος αυτοπροσώπως στα γραφεία του ΑΚΕΛ. ∆ιότι, το κόµµα, θεωρούσε τέτοιες αναφορές εκτός γραµµής και δεν έπρεπε να γίνονται από κυβερνητικά στελέχη. Ποια ήταν ακριβώς η γραµµή, δεν είχαµε αντιληφθεί, αλλά αυτό δεν είχε σηµασία. Το ζητούµενο ήταν να συντηρείται διαρκούσης της συγκυβέρνησης το «ήπιο όχι» του ΑΚΕΛ (µε την ελπίδα της νεκρανάστασης;) και να µην φαίνεται ότι είχε προσχωρήσει ή, έστω, ανεχόταν το «σκληρό όχι» του Παπαδόπουλου και των άλλων εταίρων. Αυτή όµως η «ντεκαφεϊνέ» συµπεριφορά, την οποία ακολούθησε και ο Πρόεδρος για να µην δυσαρεστεί τους βασικούς εταίρους του (που λίγο πολύ τον υποχρέωναν να αποκρύβει το «σκληρό όχι» του και να συµπεριφέρεται κι αυτός σε πολλές ενέργειες, σαν να είχε ενοχές που δεν τσιµεντώθηκε το ναι), κράτησε το Κυπριακό σε έναν βάλτο, δεν έδωσε καµµιά προοπτική, δεν ανέτρεψε την από δεκαετίες ακολουθούµενη πολιτική, παρ’ όλο που αποδείχτηκε πλήρως αποτυχηµένη, αφού οδήγησε σε ένα σχέδιο, που απέρριψε η συντριπτική πλειοψηφία του λαού. 54
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Αυτή λοιπόν η πολιτική συµπεριφορά συντήρησε και την φιλοσοφία και τις βασικές αρχές του σχεδίου, που πλέον αποτελούν «διαπραγµατευτικό κεκτηµένο» για την τουρκική πλευρά, και κυρίως επέτρεψε στο «διεθνή παράγοντα» να προσβλέπει στην ανατροπή του «σκληροπυρηνικού» Παπαδόπουλου στις προσεχείς εκλογές, ώστε να είναι δυνατή η επαναφορά πρωτοβουλιών και προτάσεων στο πνεύµα και την φιλοσοφία των προηγουµένων. Το σχέδιο Ανάν είναι φυσικά «νεκρό» και δεν πρόκειται ούτε κανένας ξένος µεσολαβητής ούτε κανένας Ελληνοκύπριος ηγέτης να τολµήσει να θέσει ξανά ενώπιον των Κυπρίων πρόταση που θα φέρει το όνοµα Ανάν ή Ντε Σότο ή Χάνεϊ. Αλλά πρέπει να θεωρείται απολύτως βέβαιο ότι οι επόµενες πρωτοβουλίες θα έχουν σκοπό να καταλήξουν σε παραλλαγές αυτού του σχεδίου. Κυρίως γιατί: 1. Το εγκρίνει η τουρκική πλευρά 2. Οι δύο από τους τρεις διεκδικητές της Προεδρίας δεν το απορρίπτουν ή έστω, το θεωρούν συζητήσιµο 3. Η ηγεσία των Ελληνοκυπρίων έχει πείσει την διεθνή κοινότητα ότι η απόρριψη από τους Ελληνοκύπριους ήταν αποτέλεσµα λανθασµένων µηνυµάτων που της έδωσε ο Τάσσος Παπαδόπουλος και 4. Βρεταννία, ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Ένωση πιστεύουν ότι έγινε πάρα πολλή δουλειά από την οµάδα Ντε Σότο για να πάει χαµένη και να ξεκινήσουν από το µηδέν. Με αυτά τα δεδοµένα είναι ανεδαφικοί, το λιγώτερο, οι πατριωτισµοί των εκλογικών επιτελείων, ότι ο δικός τους υποψήφιος θα ξεκινήσει να ανακαλύπτει νέους τρόπους προσέγγισης συνοµιλώντας µε τους Τουρκοκύπριους. Προπάντων, την ώρα που οι Τουρκοκύπριοι ξεκαθαρίζουν µε κάθε τρόπο ότι το µόνο που αποδέχονται είναι είτε το σχέδιο Ανάν, είτε την όποια άλλη µορφή λύσης δύο κρατών. Σε αυτό το µονόδροµο οδήγησε τον τόπο η ηγεσία του. Τα άλλα, είναι απλώς προεκλογικές υποσηµειώσεις, που δεν µπορούν να λαµβάνονται σοβαρά υπ’ όψιν. ! Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑ
Η στρατηγική του Τάσσου Παπαδόπουλου Tου Κώστα Παπασταύρου
Ο
Πρόεδρος Παπαδόπουλος τονίζει ότι οι προοπτικές που διανοίγονται στον Κυπριακό είναι αποτέλεσµα των δικών του πρωτοβουλιών. Λάβαρό του είναι η συµφωνία της 8ης Ιουλίου την οποία, υπογραµµίζει, είναι σε θέση να εφαρµόσει καλύτερα από τους ανθυποψηφίους του. Απορρίπτει ότι υπήρξαν παλινδροµήσεις και υποστηρίζει ότι είναι µύθος τα περί αποµόνωσης της Κύπρου. Εκφράζει την εµπιστοσύνη του στους πολίτες και προαναγγέλει ότι την κατάλληλη ώρα θα υποβάλει συγκεκριµένη πρόταση στο Κυπριακό, αφού πρώτα προετοιµαστεί καλά το έδαφος. Εξηγεί ότι έχει γίνει προετοιµασία ενός εκάστου των εννέα από τα δέκα κεφάλαια µε διαζευτικές εισηγήσεις, της συµφωνίας Γκαµπάρι κατά τρόπο που να αντέξουν στην δοκιµασία της κρίσης των διεθνών αναλυτών και των κρατών και έτσι ώστε να συνάδουν µε την λογική και τα ψηφίσµατα των Ηνωµένων Εθνών και το ευρωπαϊκό κεκτηµένο. Στις παραµονές, ειδικά, των προεδρικών εκλογών, συνηθίζεται να λέγεται ότι «οι εκλογές αυτές είναι οι σηµαντικώτερες». Ασχέτως από τις όποιες αλήθειες ή όχι από αυτή την εικαζόµενη δήλωση, η πραγµατικότητα για την Κύπρο είναι ότι οι εκλογές του ερχόµενου Φεβρουαρίου αποτελούν πράγµατι µία µάχη µεταξύ δύο σχολών. Από τη µια, του νυν προέδρου Παπαδοπούλου και από την άλλη, των Χριστόφια και Κασουλίδη. Από εθνικής πλευράς κρίνοντες, ο Παπαδόπουλος έχει υπέρ του ότι δεν είναι αρεστός στους… αγγλοαµερικάνους. Ειδικώτερα, ο λαός τον εµπιστεύεται καλύτερα να χειριστεί το εθνικό µας ζήτηµα στις δύσκολες ώρες που έρχονται. Οι προοπτικές που διανοίγονται στο Κυπριακό είναι δηµιούργηµα δικών του πρωτοβουλιών. Αγωνίστηκε και πέτυχε τη συµφωνία της 8ης Ιουλίου. Κατ΄επέκτασιν, αυτός που την επεδίωξε, την πέτυχε, την διαπραγµατεύτηκε και την υπέγραψε, θα µπορεί να την εφαρµόσει καλύτερα από τον οΗ Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
ποιονδήποτε άλλο. Παράλληλα, από την συµφωνία της 8ης Ιουλίου, καταφανώς υπέρ του είναι τα πρόσφατα συµπεράσµατα του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου. Συγκεκριµένα, στην Σύνοδο της 14ης ∆εκεµβρίου 2007, εξασφαλίστηκαν τα καλύτερα συµπεράσµατα από ποτέ από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα οποία καθιστούν κριτήριο, για την περαιτέρω προώθηση των ευρωτουρκικών σχέσεων, την στάση της Τουρκίας έναντι της Κύπρου, και των προσπαθειών επίλυσης του Κυπριακού. Είναι ένα γερό βάθρο για να αναπτυχθεί η προοπτική λύσης, σε συνδυασµό µε την Συµφωνία Γκαµπάρι. Επιπρόσθετα, πάλιν στις 14 ∆εκεµβρίου, εξασφαλίστηκε το ψήφισµα του Συµβουλίου Ασφαλείας (που αποκτά ακόµη µεγαλύτερη σηµασία από το γεγονός ότι και τα πέντε µόνιµα µέλη του Συµβουλίου Ασφαλείας δεν αποδέχθηκαν την προσπάθεια της Γραµµατείας των Ηνωµένων Εθνών να παρεµβάλει το θέµα της λεγόµενης αποµόνωσης των Τουρκοκυπρίων, στο Ψήφισµα). Αυτή είναι και η απάντηση στον µύθο περί «διεθνούς αποµόνωσης της Κύπρου». Όσον αφορά το περιβόητο αµερικανο-βρεττανικής έµπνευσης Σχέδιο Ανάν, αδιαµφισβήτητα η αποδοχή του δεν θα απέτρεπε την διχοτόµηση, παρά το γεγονός ότι οι πολιτικοί αντίπαλοι του Παπαδόπουλου υποστηρίζουν ότι η διχοτόµηση έχει περάσει το κατώφλι και κατηγορούν γι’ αυτήν την εξέλιξη την δική του αποκλειστική διαχείριση του Κυπριακού, ξεχνώντας προς στιγµήν ότι αυτή ελλοχεύει από το 1974 µε την τουρκική εισβολή και την συνεχιζόµενη κατοχή. Κι αυτό, την στιγµή που για τη µη λύση του Κυπριακού την ευθύνη φέρει αποδεδειγµένα η Τουρκία και όσοι αποδίδουν περίπου ίση ευθύνη στις, κατά καιρούς, Ελληνοκυπριακές ηγεσίες, απλώς ρίχνουν νερό στον µύλο της Τουρκικής προπαγάνδας. Αυτοί, µάλιστα, που ισχυρίζονται ότι η διχοτόµηση έχει καταστεί πιο πιθανή λόγω απόρριψης του σχεδίου Ανάν, και όχι ως αποτέλεσµα της προσήλωσης της Τουρκικής πλευράς στο Σχέδιο Ανάν, παραπλαΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
55
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ
νούν τον λαό, ενώ το σχέδιο Ανάν αποδεδειγµένα θα νοµιµοποιούσε και µονιµοποιούσε τα τετελεσµένα της κατοχής. Με την απόρριψη του Σχεδίου, αν µη τι άλλο, η Κύπρος διέσωσε την κρατική της οντότητα και απέτρεψε τη δηµιουργία συνθηκών που θα καθιστούσαν αναπόφευκτη την διχοτόµηση και την µετατροπή της Κύπρου σε προτεκτοράτο της Τουρκίας. Από τα προεκλογικά προγράµµατα, φαίνεται ότι ο Παπαδόπουλος είναι ο µόνος που έχει στρατηγικό σχεδιασµό για το πώς θα προχωρήσει αύριο για καλύτερες µέρες, την ίδια στιγµή που οι άλλοι υποψήφιοι περιορίζονται είτε σε ανεδαφικές εισηγήσεις είτε σε γενικόλογες διακηρύξεις. Όµως όλοι αναγνωρίζουν ότι η µόνη πορεία που υπάρχει σήµερα είναι η εφαρµογή της συµφωνίας της 8ης Ιουλίου, η οποία, εκτός από τις αρχές της διζωνικής δικοινοτικής οµοσπονδίας, ξεκαθαρίζει ότι οι ουσιώδεις πτυχές του Κυπριακού θα είναι αντικείµενο διαπραγµατεύσεων από τις Οµάδες Εργασίας. Πρόσθετα και πολύ σηµαντικό, η συµφωνία προνοεί ότι από το αποτέλεσµα της διαπραγµάτευσης θα προκύψει η συνολική λύση. Αυτή η πρόνοια είναι πολύ σηµαντική και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι η Τουρκία επέκρινε τον κ. Ταλάτ που δέχτηκε αυτή την πρόνοια, µε την οποία ουσιαστικά η τουρκική πλευρά εγκαταλείπει την βασική πολιτική της για εφαρµογή του Σχεδίου Ανάν. Με βάση τις εντολές της Άγκυρας, έκτοτε, ο κ. Ταλάτ προσπαθεί να ξεφύγει από τις πρόνοιες της Συµφωνίας Γκαµπάρι. Συγκεκριµένα, η στρατηγική Παπαδόπουλου προνοεί τα ακόλουθα:
56
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
– Πρώτον: όσον αφορά την εφαρµογή της Συµφωνίας της 8ης Ιουλίου 2006, της Συµφωνίας Γκαµπάρι, έχουν ετοιµαστεί θέσεις που δεν αποκλίνουν από την κωδικοποίηση του Εθνικού Συµβουλίου, µαζί µε ισχυρή αιτιολόγηση και επιχειρηµατολογία, που θα κατατίθεται στις Οµάδες Εργασίας που θα συζητούν αυτά τα θέµατα για διαπραγµάτευση, και, για διαπραγµάτευση και λήψη αποφάσεων από τους ηγέτες των δύο κοινοτήτων. – ∆εύτερον: Ενεργότερη εµπλοκή και των 5 Μονίµων Μελών του Συµβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ στην διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού και µε ισχυρότερο ρόλο και λόγο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε θέµατα του Ευρωπαϊκού κεκτηµένου. – Τρίτον: Ενίσχυση και ανάπτυξη νέων στρατηγικών συµµαχιών, µε χώρες που έχουν επιρροή στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στον ΟΗΕ. – Τέταρτον: Ανάδειξη του ρόλου και των υπηρεσιών που µπορεί να προσφέρει η Κύπρος εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. – Πέµπτον: Ανάπτυξη κοινοπραξιών και συνεργασίας µεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, όπως ενδεικτικά αναφέρεται στην Έγγραφη Πρωτοβουλία των Οκτώ Σηµείων, που έχουν πρόσφατα υποβληθεί από την Ελληνοκυπριακή πλευρά µέσω του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. – Έκτον: Αξιοποίηση της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην Ε.Ε., εξασφαλίζοντας προστασία των συµφερόντων της Ελληνοκυπριακής πλευράς σε κάθε σχετική απόφαση και συµπεράσµατα της Ε.Ε. Οι πολέµιοι του σχεδίου Ανάν έχουν υπ’ όψιν τους ότι, ένα από τα κύρια µειονεκτήµατα του σχεδίου Ανάν, ήταν η αναποτελεσµατική δοµή του κράτους. Αυτοί λοιπόν που υποστηρίζουν σήµερα «ευρωπαϊκή» λύση για το Κυπριακό, µπορεί να αποδέχονται λύση διζωνικής, δικοινοτικής οµοσπονδίας, µε το σωστό όµως περιεχόµενο. ∆ηλαδή, θέλουν λύση που πραγµατικά να επανενώνει την Κύπρο, να διασφαλίζει στην πράξη τα ανθρώπινα δικαιώµατα, τις αρχές της ∆ηµοκρατίας, τις αξίες και αρχές πάνω στις οποίες εδράζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση και που δεν θα παρέχει επεµβατικά δικαιώµατα στην Τουρκία ή θα της επιτρέπει να ! διατηρεί στρατεύµατα στην Κύπρο. Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Φ ΑΚΕΛΛΟΣ: Κ ΥΠΡΙΑΚΟ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΕΥΚΩΣΙΑ
Μετά τις εκλογές Tου Κώστα Παπασταύρου
Τ
ην εκτίµηση ότι, αµέσως µετά τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου, θα καταβληθούν προσπάθειες για επανέναρξη των συνοµιλιών στο Κυπριακό, εκφράζει η πλειοψηφία του πολιτικού κόσµου του νησιού, η πλειοψηφία της οποίας δεσµεύεται στην εφαρµογή της Συµφωνίας της 8ης Ιουλίου, η οποία οδηγεί σε µια νέα βάση λύσης, µακριά από το σχέδιο Ανάν. Αυτήν την στιγµή, δεν υπάρχει κάτι συγκεκριµένο, πέραν από κάποιες αναφορές στην τελευταία έκθεση του Γενικού Γραµµατέα του ΟΗΕ ότι εντός του 2008 θα πρέπει να καταβληθούν νέες προσπάθειες. Οι εκτιµήσεις όµως πολιτικών κύκλων είναι ότι µετά τις προεδρικές εκλογές θα υπάρξουν κάποιες πιο συγκεκριµένες προσπάθειες για την επανέναρξη των συνοµιλιών. Είναι γι’ αυτό που για την Κύπρο έχει τεράστια σηµασία η συµπερίληψη στα Συµπεράσµατα της αναφοράς στη Συµφωνία της 8η Ιουλίου και την διαδικασία Γκαµπάρι, αλλά και στο ψήφισµα για την ανανέωση της UNFICYP, το οποίο περιλαµβάνει παρόµοια αναφορά. Οµολογουµένως, για την Κυπριακή ∆ηµοκρατία είναι εξαιρετικά σηµαντικό η όποια νέα πρωτοβουλία να βασιστεί σε αυτήν την Συµφωνία, η οποία διασφαλίζει µια καλή προετοιµασία των διαπραγµατεύσεων, ώστε αυτές να έχουν δυνατότητα επιτυχίας. Επίσης, η διαδικασία Γκαµπάρι διασφαλίζει ότι δεν θα υπάρχουν στενά χρονοδιαγράµµατα, κάτι το οποίο επιδιώκει η τουρκική πλευρά, ούτε θα επαναληφθεί η επιδιαιτησία που εφαρµόστηκε στο σχέδιο Ανάν. Και τα δυο αποτελούν για την Κύπρο κόκκινες γραµµές. Όλα αυτά η Συµφωνία Γκαµπάρι τα απορρίπτει, αφού προβλέπει µια διαδικασία που βασίζεται πάνω στην πρόοδο που επιτυγχάνεται και επίσης προβλέπει µια νέα βάση, µακριά από το σχέδιο Ανάν, η οποία
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
θα προέλθει από το αποτέλεσµα της εργασίας των Οµάδων Εργασίας, και για την Κύπρο αυτό είναι µια πολύ σηµαντική διασφάλιση. Σηµαντικώτατη συγκυρία στις προσπάθειες µετά τις εκλογές είναι η στάση της Ρωσσίας στο Κυπριακό, όπως αυτή εκφράστηκε µε τις πρόσφατες δηλώσεις του Ρώσσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρώφ, κατά την επίσκεψή του στην Κύπρο. Η Κυπριακή πολιτική ηγεσία παραδέχεται ότι, τόσο οι δηλώσεις Λαβρώφ όσο και το περιεχόµενο του ψηφίσµατος του Συµβουλίου Ασφαλείας για την UNFICYP, κάνουν την Κύπρο να αισθάνεται πιο ασφαλής και ότι δεν πρόκειται να επαναληφθούν οι προσπάθειες για υιοθέτηση της θεωρίας της λεγόµενης αποµόνωσης των Τουρκοκυπρίων. Σε πρόσφατη µάλιστα δήλωσή της, η Κύπρια υπουργός Εξωτερικών προειδοποίησε την τουρκική πλευρά πως, όσο θα επιµένει στην άρση της λεγόµενης «αποµόνωσης», θα προσκρούει στον «τοίχο» που ονοµάζεται διεθνές δίκαιο. «Σηµασία και νοµική βαρύτητα έχουν τα ψηφίσµατα των Ηνωµένων Εθνών 541 και 550 που βρίσκονται εν ισχύ και είναι δεσµευτικά όχι µόνον για τα κράτη µέλη του ΟΗΕ αλλά και για τον ίδιο τον ΓΓ, που είναι ο θεµατοφύλακας των ψηφισµάτων αυτών», είπε. Αυτό που επίσης αναµένεται µετά τις εκλογές είναι η συζήτηση των σχέσεων µεταξύ της Κύπρου µε την Βρεταννία, µε την Κυπριακή πολιτική ηγεσία να είναι έτοιµη να καλέσει το Λονδίνο, αν επιθυµεί αναθέρµανση των σχέσων, να καταργήσει την Συµφωνία Στρατηγικού Συνεταιρισµού µε την Τουρκία. Το περιεχόµενο της συµφωνίας όσον αφορά την Κύπρο είναι πάρα πολύ αρνητικό και αυτό η Κύπρος το έχει καταστήσει σαφές µε τον πιο ξεκάθαρο τρόπο στους Βρεταννούς, τονίζοντας ότι αποτελεί µια πολύ αρνητική εξέλιξη στις σχέσεις των δύο χωρών. !
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
57
Κ ΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Τα παιδικά χρόνια του Αντρέϊ Tου Κωνσταντίνου Μπλάθρα
«Φ
ίλοι µου, η ταινία που πρόκειται να δούµε σήθα έχει και ένα κάποιο ιδιαίτερο ελληνικό ενδιαφέρον, καθώς στην τελευταία αυτή ταινία έχει συνεργαστεί µε την Ελµερα είναι κάτι το εξαιρετικό. Είναι κάτι που παρόµοιό του δεν έχει µέχρι σήµερα προβληληνίδα συνσπουδάστριά του Μαρία Μπέϊκου, η οποία και θα παρουσιάσει την δική της µαρτυρία για αυτήν την περίοδο. θεί στις οθόνες µας». Τα ενθουσιώδη αυτά λόγια ανήκουν σε έναν µεγάλο Σοβιετικό σκηνοθέτη, τον ΜιΤα χρόνια της µαθητείας του στην Σχολή, κοντά στον Ροµ, είναι καθοριστικά για την διαµόρφωση αυτού χαήλ Ροµ, και συνόδευσαν την (πρώτη;) προβολή στην Μόσχα της ταινίας Τα παιδικά χρόνια του Ιτου «πολύ µεγάλου ταλέντου». Τα δε Παιδικά χρόβάν. «Πιστέψτε µε, είναι δουλειά ενός πολύ µεγάνια του Ιβάν είναι τα διαπιστευτήριά του, ως ενός λου ταλέντου. Το όνοµα του σκηνοθέτη είναι Ααπό τους µεγαλύτερους σκηνοθέτες του κινηµαντρέϊ Ταρκόφσκι», πρόσθεσε ο Ροµ, ο οποίος υτογράφου στον 20όν αιώνα. «Μέχρι τότε πίστευα πήρξε δάσκαλος του Αντρέϊ στην µεγάλη Σχολή ότι ο κινηµατογράφος είναι µια δουλειά τεχνική», Κινηµατογραφιστών της Μόσχας. έλεγε ο ίδιος. «Με την ταινία αυτή κατάλαβα τον Προηγουµένως (ή µετά;), η ταινία ξεσήκωσε πνευµατικό χαρακτήρα του κινηµατογράφου», καµια µικρή θύελλα, όταν προβλήθηκε στο Φεστιτάλαβε το ρόλο για τον οποίο «µε προόριζε ο δάβάλ της Βενετίας, το 1962, όπου βραβεύτηκε µε το σκαλός µου, ο Μιχαήλ Ίλιτς Ροµ». Σκίτσο: Σπ. Οικονόµου χρυσό λιοντάρι. Οι αριστεροί κριτικοί της ιταλικής Το γουστόζικο είναι ότι την ταινία αυτή την α«Unita» ξεσπάθωσαν κατά της ταινίας, υπερασπινέλαβε ο τότε νεαρός απόφοιτος της Σχολής στην ζόµενοι µιαν αγκυλωµένη «σοβιετικότητα», αναγκάζοντας θέση κάποιου άλλου, που η δουλειά του δεν άρεσε στους υτον πολύ Ζαν Πωλ Σαρτρ να υπερασπιστεί την ταινία επιπευθύνους της «Μόσφιλµ», και αντί απλώς να την τελειώκρίνοντας τους συντρόφους του. Βέβαια, ο ίδιος ο Ταρσει, όπως του πρότειναν, αυτός την γύρισε εξ αρχής. Μετά κόφσκι βρήκε «ανιαρό» το κείµενο του Σαρτρ, ενώ αντίθετον Ιβάν και κυρίως µετά τον Αντρέϊ Ρουµπλιώφ (1964), οι ίδιοι υπεύθυνοι το ξανασκέφτηκαν: ένα τόσο µεγάλο ταλέτα απόλαυσε, όπως έλεγε, το επικριτικό για την ταινία κείντο δεν µπορεί παρά να είναι ανεξέλεγκτο! Η «ζηµιά» όµως µενο του Αλµπέρτο Μοράβια. Μια µεγαλοφυΐα, βλέπετε, έείχε γίνει. Όλη η Ευρώπη µιλούσε γι’ αυτόν και παρακοχει την πολυτέλεια να είναι µεγαλόψυχη. λουθούσε κάθε του βήµα. Οι καθεστωτικοί παραγωγοί της Τα θυµήθηκα όλα αυτά γιατί, περί το τέλος του µήνα, εΜόσχας δεν µπορούσαν πλέον να τον «εξαφανίσουν». τοιµάζεται ένα αφιέρωµα για τον πρώιµο Αντρέϊ Ταρκόφσκι, Έτσι, ο Αντρέϊ ανδρώθηκε και στερεώθηκε στον κινηόπου θα προβληθούν τρεις µικρού µήκους ταινίες του, τις οµατογράφο. Αυτό ακριβώς θα δούµε στο αφιέρωµα για τον ποίες γύρισε κατά την διάρκεια των κινηµατογραφικών του πρώιµο Ταρκόφσκι. Αλλά, τι θα ’ταν άραγε τα Παιδικά χρόσπουδών, µαζί µε την πρώτη του µεγάλη ταινία, Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν. Οι µικρού µήκους που θα προβληθούν είνια του Ιβάν και όλες, έπειτα, οι µεγάλες ταινίες του, χωρίς ναι Το Βιολί και ο οδοστρωτήρας, η πτυχιακή του ταινία τα παιδικά χρόνια του Αντρέϊ; Χωρίς την σκέπη του πατέρα (1960), η προπτυχιακή ταινία του για την τηλεόραση ∆εν έτου Αρσένι, ενός «από τους µεγαλύτερους ποιητές της Ρωσχει άδεια απόψε (1959) και η σπουδαστική του ταινία Οι ∆οσίας», όπως έλεγε ο γιος; Η απάντηση, όπως πάντα, στις λοφόνοι, στην οποία εµφανίζεται και ο ίδιος. Το αφιέρωµα ταινίες. ! 58
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Θ ΕΑΤΡΟ
Όσκαρ Ουάϊλντ
“Γιατί εκεί που δεν υπάρχει ύφος, δεν υπάρχει τέχνη. Και ύφος δεν υπάρχει, όταν δεν υπάρχει ενότητα - και η ενότητα ανήκει στο άτοµο” Tου Γιάννη ∆ρακόπουλου
Σ
το ξεκίνηµα αυτής της σειράς των άρθρων για το θέατρο, η στήλη είχε θέσει το ερώτηµα ΄΄γιατί πάµε θέατρο σήµερα΄΄. Ποιά ή ποιές ανάγκες ικανοποιούµε, όταν επιλέγουµε και παρακολουθούµε µία παράσταση. Θέτουµε τώρα το ίδιο ζήτηµα από µια άλλη οπτική, παίρνουµε έναν άλλο δρόµο, ελπίζοντας πως θα µας οδηγήσει σε µια ενδιαφέρουσα θεώρηση. Έτσι, το ερώτηµα γίνεται πώς κρίνουµε µία θεατρική παράσταση. Σίγουρα δεν πάµε θέατρο µε σκοπό να ασκήσουµε κριτική, εν τούτοις όµως η ολοκλήρωση της θεατρικής εµπειρίας γίνεται µόνον όταν στοχαστούµε πάνω σε αυτό που είδαµε και βιώσαµε. Μόνον τότε αυτό καθαρίζει µέσα µας και ολοκληρώνεται. Επίσης, αυτός είναι και ο δρόµος που µας κάνει καλύτερους θεατές, αφού έτσι αρχίζουµε και οικοδοµούµε τις απόψεις και τις αντιλήψεις µας πάνω στο πώς πρέπει να είναι το θέατρο και τι µπορούµε να περιµένουµε από κάθε παράσταση. Ίσως το καθοριστικό ερώτηµα απ’όπου οφείλει να ξεκινά ο στοχασµός είναι: γιατί οι συντελεστές, οι υπεύθυνοι για την παρουσίαση του έργου, επέλεξαν αυτό το έργο και όχι οποιοδήποτε άλλο. Η κριτική δεν είναι γόνιµη όταν αρκείται σε µία απόφανση του τύπου «είναι καλό» ή «δεν είναι καλό». Εξ άλλου, τι σηµαίνει πως µια παράσταση είναι καλή ή δεν είναι; Καλή ως προς τι; Ο στοχασµός µπορεί να γεννηθεί στην προσπάθεια να απαντήσουµε στο ερώτηµα, γιατί αυτοί που ανέβασαν αυτό το έργο προέβησαν στην συγκεκριµένη πράξη ή αλλιώς, τι ήθελε να πει ο ποιητής. Κάθε καλλιτεχνικό έργο έχει µία σκόπευση, έναν στόχο . Πολλές φορές, ο καλλιτέχνης δεν οδηγείται συνειδητά στον στόχο του και ειδικά στο θέατρο, που αποτελεί συλλογική πράξη, το αποτέλεσµα δύσκολα µπορεί να χαρακτηρίζεται από Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
την καλλιτεχνική πληρότητα και συνειδητότητα που συναντάµε σε έναν πίνακα του Μαγκρίτ ή του Πικάσσο ή του Ρέµπραντ. Ένα ερώτηµα είναι αν υπάρχει ένας οδηγός εµπνευστής και δάσκαλος πίσω από µια παράσταση, που συνήθως µπορεί να είναι ο σκηνοθέτης, µπορεί όµως να είναι και ο συγγραφέας ή ο πρωταγωνιστής. Ένας άνθρωπος µε ένα συγκεκριµένο όραµα, ο οποίος είναι σε θέση να το µεταλαµπαδεύσει και στους άλλους συντελεστές της παράστασης. Αν εντοπιστεί αυτό, τότε επάνω σε αυτό το όραµα µπορούµε να κρίνουµε αν η παράσταση, δηλαδή το αποτέλεσµα, ανταποκρίνεται σ’αυτό, είναι συνεπής ως προς τον σκοπό της. Ας αναζητήσουµε πρωτίστως την ειλικρίνεια και την τιµιότητα των προθέσεων, του ή των δηµιουργών, και µετά να αναλογιστούµε για την καλλιτεχνική τους δεινότητα, το ταλέντο. Αφού αποσαφηνιστούν αυτά µέσα µας, έχουµε ως θεατές το µεγαλύτερο κέρδος. Οποιαδήποτε άλλη γνώµη πάνω στα φώτα, τα κοστούµια, τα σκηνικά, το νόηµα της παράστασης, την δεινότητα των ερµηνευτών, έρχεται µόνη της πια, αλλά στον βαθµό που η διαδικασία της κριτικής συνιστά κέρδος για τον θεατή, όλα αυτά µάλλον µικρή σηµασία έχουν. Αφορούν µάλλον τους επαγγελµατίες κριτικούς και τους επαγγελµατίες καλλιτέχνες, που αναζητούν τα διαπιστευτήρια των ειδικών. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, γινόµαστε µάρτυρες µιας νέας για τις θεατρικές πρακτικές του τόπου µας νοοτροπίας, αυτής των αστεριών! Την θέση της κριτικής παίρνει η βαθµολόγηση των αστεριών. Όσο πιο πολλά, τόσο πιο καλά! Αντε, µιας και είναι γιορτές, εύχοµαι σε όλους µας να γίνουµε στρατηγοί! !
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
59
Β ΙΒΛΙΟ
Το λεξικό του ρουσφετιού και της κοµπίνας Βασίλης Γκινόπουλος, Εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ, Αθήνα 2007
Του Βασίλη Λαϊνόπουλου
Λ
εξικό ορθογραφικό, είχαµε. Λεξικό ετυµολογικό, είχαµε. Λεξικό συνωνύµων, επίσης. Λεξικό ρουσφετιού και κοµπίνας, δεν είχαµε, αλλά αποκτήσαµε. Φρόντισε γι’ αυτό, ο Βασίλης Γκινόπουλος. Ο νεαρός επικοινωνιολόγος συγκέντρωσε 270 όρους, που αποδίδουν τις έννοιες «ρουσφέτι» και «κοµπίνα» στην Ελλάδα, και τις εµπιστεύτηκε στις εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ. Η έκδοση είναι γροθιά στα µούτρα της δικής µας γενιάς, των 40ρηδων και 50ρηδων, που ευνοήσαµε, ο καθείς µε τον δικό του τρόπο, να αναπτυχθούν και να παγιωθούν οι δύο έννοιες, οι συνώνυµες µε τις ποταπές «ξεγέλασµα», «εξαπάτηση», «εκδούλευση» και, σε κάθε περίπτωση, στοχεύουσες στο ίδιον ώφελος. Ο Κωνσταντίνος Καραµανλής διατύπωσε κάποτε την διάκριση µεταξύ θεµιτού και κοινωνικά απαράδεκτου κέρδους. «Το επιχειρηµατικό κέρδος, το νόµιµο και φορολογούµενο κέρδος, έχει οικονοµική και ηθική δικαιολόγηση, µόνον όταν προκύπτει ως αποτέλεσµα παραγωγικής προσπάθειας ενός ανταγωνιστικού περιβάλλοντος. Υπό την προϋπόθεση αυτή είναι ΚΑΙ θεµιτό ΚΑΙ, ως κίνητρο, αναγκαίο. Είναι, ό60
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
µως, το κέρδος κοινωνικά απαράδεκτο, όταν προκύπτει ως προϊόν εκµετάλλευσης µονοπωλιακών καταστάσεων ή προνοµιακής εις βάρος του συνόλου κρατικής προστασίας…» Με τα λόγια εκείνα, τα οποία σηµειωτέον ειπώθηκαν την δεκαετία του ΄70, ο Καραµανλής περιέγραφε επακριβώς έναν άλλο, απολύτως οικείο σε όλους µας όρο, τον όρο «διαφθορά», συµπεριλαµβάνοντας το ενδεχόµενο του κράτους στον ρόλο του διεφθαρµένου… Θα ΄πρεπε, µάλλον, να αναζητήσουµε τη µήτρα της κοµπίνας και του ρουσφετιού µέσα στο «δηµοκρατικό κράτος» και στον ρόλο, που οφείλει να επιτελεί: στο να εµπνέει, πάνω απ΄ όλα, τους πολίτες του να σκέπτονται µε διαφάνεια και αξιοκρατία κι όχι να εφευρίσκουν τρόπους για «εξαπάτηση», «ξεγέλασµα», «εκδούλευση». Κρατούµε, λοιπόν, το «ΛεξιΣκίτσο: Σπ. Οικονόµου κό του Ρουσφετιού και της Κοµπίνας», ως άλλο εγχειρίδιο…πλούτου της ελληνικής γλώσσας (κι όχι της ελληνικής ιδιοσυγκρασίας) και ελπίζουµε κάποτε να χαρακτηρισθεί «ντεµοντέ», όχι επειδή θα έχουν εφευρεθεί νέοι όροι στο… προσφιλές µας σπορ, αλλά επειδή θα έχουν καταργηθεί και οι παλιοί. $ Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Επιφυλλίδα
O δάσκαλος του Einstein Tου ∆ηµήτρη Χατζή
Ο
Albert Einstein (1) , κατά πολλούς η µεγαλύτερη προσωπικότητα του 20ου αιώνα, το 1916 από το Βερολίνο στέλνει επιστολή και παρακαλεί αυτόν στον οποίο απευθύνεται να του φωτίσει δύσβατες περιοχές των µαθηµατικών, γράφοντας : «… Aν θέλετε να µπείτε στον κόπο να µου εξηγήσετε ακόµη και τους κανονικούς µετασχηµατισµούς, θα έχετε βρεί έναν ευγνώµονα και ευσυνείδητο ακροατή. Αν όµως λύσετε και το πρόβληµα των κλειστών γραµµών του χρόνου, θα σταθώ µπροστά σας µε σταυρωµένα χέρια. Εδώ κρύβεται κάτι, που αξίζει του ιδρώτα των καλυτέρων....» Η απάντηση στις 16 ∆εκεµβρίου 1916, είναι άµεση και αρχίζει έτσι: «Αγαπητέ Συνάδελφε, Τα κύρια θέµατα στην θεωρία των κανονικών µετασχηµατισµών µπορούµε εύκολα, κατά την γνώµη µου, να τα αντιµετωπίσουµε κατά τον ακόλουθο τρόπο...» Ακολουθούν αναλυτικές µαθηµατικές σκέψεις πάνω στη θεωρία των Hamilton-Jacobi και η επιστολή καταλήγει: «Με τους καλύτερους χαιρετισµούς , δικός σας.» Μπροστά σε ποιόν ο Einstein θα στεκόταν µε σταυρωµένα τα χέρια; Ποιός είναι αυτός, που θεωρεί εύκολες τις απαντήσεις και τις δίνει αµέσως; Ας γυρίσουµε 50 χρόνια πίσω, στο 1955. Ο Einstein δίνει συνέντευξη µπροστά σε πλήθος δηµοσιογράφων, οι οποίοι τον ρωτούν σχετικά µε την ατοµική βόµβα, τον χωροχρόνο και άλ-
λα θέµατα που απασχολούν την ανθρωπότητα. Οταν τελείωσαν οι ερωτήσεις και οι δηµοσιογράφοι ήταν έτοιµοι να αποχωρήσουν, ο Einstein τους σταµατά και τους λέει: «Φεύγετε χωρίς να µου έχετε απευθύνει µία σηµαντική ερώτηση. Ποιός είναι αυτός, που µου έδειξε τον δρόµο προς την ανώτερη µαθηµατική σκέψη, στην οποία στήριξα τη θεωρία µου; Μεγάλος ∆άσκαλός µου στα Μαθηµατικά υπήρξε ο αξεπέραστος Ελληνας Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή.» Ο Εinstein προσδοκούσε στην ακριβέστερη διατύπωση της θεωρίας του. Με τους αλγεβρικούς µετασχηµατισµούς του Lorentz, επεδίωκε η θεωρία του να έχει µαθηµατική βάση. Οταν όµως το µαθηµατικό πρότυπο αποκλίνει από την πραγµατικότητα, τότε η αναζήτηση γίνεται πολύ δύσκολη. Αυτό το διαπίστωνε και στη µικροφυσική και στην αστροφυσική. Εβλεπε µε δέος νέα προβλήµατα να ανακύπτουν και αναζητούσε τις λύσεις τους, αν υπήρχαν βέβαια. Γιά τον λόγο αυτόν απευθύνεται στον Καραθεοδωρή, γιά να συνεργασθεί µαζί του στη µαθηµατικοποίηση της θεωρίας της σχετικότητας. Ο θαυµασµός του Einstein πηγάζει από τις λύσεις, τις οποίες αυτός έδωσε σε µαθηµατικά προβλήµατα που τον απασχολούσαν, για µερικά από τα οποία νόµιζε ότι δεν ήταν δυνατό να λυθούν. Με την έννοια αυτή, τον αναγνωρίζει ως ∆άσκαλό του στα Μαθηµατικά. Βέβαια δεν είναι µόνον η αλγεβρική πλευρά της µαθηµατικής σκέψης του Καραθεοδωρή, που οδηγεί στη µεγάλη προσφορά του. Ηταν όµως και αυτή.
Einstein Albert ( Ulm [ Γερµανία ] , 14.3.1879-Princeton [ Η.Π.Α ] ), 18.4.1955). Ως µαθητής είναι άτακτος και στην Ελβετία δύσκολα περνάει κάποιες τάξεις, γιατί προτιµά να διαβάζει µόνο φυσική και µαθηµατικά. Σπουδάζει στη Ζυρίχη . Το 1905 είναι µία παραγωγική χρονιά: τελειώνει τις εργασίες του γιά τα Κβάντα, την Θεωρία του Φωτός , την Κίνηση Brown και την Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας. Η τελευταία εργασία έχει τον τίτλο «Περί της ηλεκτροδυναµικής των κινουµένων σωµατιδίων» και ανατρέπει όλες τις µέχρι τότε γνωστές θεωρίες γιά τον χρόνο. Παίρνει το διδακτορικό του στο Πανεπιστήµιο της Ζυρίχης. Στη συνέχεια ανακαλύπτει την Αρχή της Ισοδυναµίας και προλέγει την Κάµψη του Φωτός. Το 1916 δηµοσιεύει την Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. ∆ηµοσιεύει επίσης εργασίες σχετικά µε την Κοσµολογία, την Ενοποιηµένη Θεωρία του Πεδίου, καθώς και το παράδοξο Einstein-Podolsky-Rosen. Λόγω εβραϊκής καταγωγής, εγκαταλείπει την Γερµανία το 1933 και καταφεύγει στις Η.Π.Α,. όπου εγκαθίσταται στο Princeton ως Πανεπιστηµιακός καθηγητής της Θεωρητικής Φυσικής. Είναι αντίθετος στον πόλεµο , διακρίνεται γιά τις κοινωνικές απόψεις, που εκφράζει µαχητικά και αφορούν στην ειρήνη και την πρόοδο. Βραβεύεται µε το Νobel Φυσικής το 1921. Στο τέλος του περασµένου αιώνα ανακηρύσσεται Person of 20th century . (1)
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
61
Επιφυλλίδα Πολίτης του κόσµου Ο Καραθεοδωρή γεννιέται τον Σεπτέµβρη του 1873 στο Βερολίνο. Εκεί έµεναν προσωρινά οι γονείς του, γιατί ο διπλωµάτης πατέρας του ήταν µέλος της αντιπροσωπείας που είχε στείλει η Υψηλή Πύλη στο ιστορικό Συνέδριο του Βερολίνου, γιά τον διακανονισµό των συνόρων της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας στην Ευρώπη. Μέλη του συνεδρίου, µε απόφαση του οποίου προσαρτήθηκαν στην Ελλάδα η Θεσσαλία και ο νοµός Αρτας, ήταν σηµαντικοί πολιτικοί, και µεταξύ αυτών ο Βίσµαρκ και ο Ντισραέλι (2). Ο πατέρας του Στέφανος ανήκε σε ονοµαστή Φαναριώτικη οικογένεια, που καταγόταν από το χωριό Μπόσνα της Θράκης (ανατολικής Θράκης σήµερα), δίπλα στον Εβρο, έξι χιλιόµετρα νότια της Ανδριανούπολης. Η οικογένεια ανέδειξε σηµαντικές προσωπικότητες των επιστηµών, της διπλωµατίας και της δηµόσιας διοίκησης. Η µητέρα του ∆έσποινα, το γένος Πετροκόκκινου(3), ήταν γόνος παλιάς οικογένειας από τη Χίο, µε προκοπή στο εµπόριο και τη ναυτιλία. Μετά το συνέδριο του Βερολίνου µετακοµίζουν στις Βρυξέλλες, όπου ο πατέρας τοποθετείται εκεί ως πρεσβευτής . Στην τρυφερή ηλικία των 6 ετών, ο µικρός Κωνσταντίνος χάνει τη µητέρα του από πνευµονία. Την ανατροφή του, καθώς και της οκτάχρονης αδελφής του Ιουλίας(4), αναλαµβάνει η γιαγιά τους Ευθαλία Πετροκόκκινου. Η αρχόντισσα από τη Χίο αφοσιώνεται στην απόλυτα επιµεληµένη φροντίδα των δύο παιδιών και τους µεταγγίζει τις αυστηρές ελληνικές αρχές, που ενστερνίζονται οι δυναµικές χιώτικιες οικογένειες. Ο Καραθεοδωρή στις σηµειώσεις της αυτοβιογραφίας του, διηγείται: “Η αγροικία εις την Χίον ήτο κατά το θέρος ο τόπος συναντήσεως των πολυαρίθµων και εις όλον τον κόσµον διεσπαρµένων απογόνων. Ούτως, είχον κατά την διάρκειαν πολ-
λών ετών την ευκαιρίαν να παίζω µε εξαδέλφους και εξαδέλφας, η µόνιµος κατοικία των οποίων ευρίσκετο εις την Αλεξάνδρειαν ή εις το Λίβερπουλ, εις την Οδησσόν ή εις το Λονδίνον, εις την Βράϊλαν ή εις Παρισίους, εις την Βιέννην ή εις την Κωνσταντινούπολιν”. Εκεί, στη µυροβόλο Χίο, απέναντι στην Ιωνία, ο Καραθεοδωρή και οι συγγενείς του σµιλεύουν την αγάπη τους στην ελληνική πατρίδα. Οπως όλοι στην οικογένειά του, έτσι και αυτός έχει το χάρισµα της γλωσσοµάθειας. Τα Ελληνικά και τα Γαλλικά είναι µητρικές του γλώσσες. Από τη Γερµανίδα παιδαγωγό του µαθαίνει τέλεια Γερµανικά, οι εργασίες του στη γερµανική γλώσσα αποτελούν υποδείγµατα λόγου. Κατέχει επίσης τα Αγγλικά, τα Ιταλικά, τα Τουρκικά και γνωρίζει θαυµάσια Αρχαία Ελληνικά. Η γλωσσοµάθεια οφείλεται, βέβαια και στα πολλά ταξίδια, που από µικρός έκανε µε τον πατέρα του στην Ευρώπη. Παγιδεύεται στη µαγεία της κλασσικής µουσικής· στο βιολί είναι δεξιοτέχνης. Λατρεύει τον Bach. Σε µικρή ηλικία, στο µάθηµα της Γεωµετρίας, αποκαλύπτεται το ταλέντο του στα µαθηµατικά. Ηταν µαθητής στο γυµνάσιο των Βρυξελλών, όταν η τάξη του επί δύο συνεχή χρόνια πρωτεύει στον διαγωνισµό των µαθηµατικών Concours Generaux, µεταξύ όλων των σχολείων µέσης εκπαίδευσης του Βελγίου. Στον διαγωνισµό της δεύτερης χρονιάς , το ένα από τα προβλήµατα είναι τόσο δύσκολο, ώστε είναι ο µοναδικός που το λύνει. Γι αυτό και του απονέµεται ειδικό βραβείο.
Αξιωµατικός - Πολιτικός Μηχανικός Σε ηλικία 18 ετών εισάγεται στην Ecole Militaire de Belgique. Η Σχολή είναι ένα είδος στρατιωτικού Πανεπιστηµίου, που έχει ως πρότυπο την Ecole Polytechnique του Παρισιού και δίνει έµφαση στη Φυσικοµαθηµατική και Τεχνική παιδεία. Η Σχολή τον ικανοποιεί. Στο µάθηµα της Παραστατικής Γεωµετρίας, κατακτά την γεωµετρική θεώρηση και, έτσι, αντλεί την δυ-
Βίσµαρκ, Οθων (1815-1898). Ο µεγαλύτερος πολιτικός της Πρωσσίας και ιδρυτής της Γερµανικής Αυτοκρατορίας. Ντισραέλι, Βενιαµίν (1804-1881). Λόρδος, αρχηγός του Συντηρητικού κόµµατος της Αγγλίας, συγγραφεύς, εβραϊκής καταγωγής. ∆ιετέλεσε πρωθυπουργός. Στο συνέδριο του Βερολίνου τήρησε στάση ανθελληνική. (3) Οι γονείς της ∆έσποινας, µετά την καταστροφή της Χίου από τους Τούρκους (1822), µετανάστευσαν αρχικά στο Λιβόρνο και αργότερα στη Μασσαλία. (4) Η Ιουλία Καραθεοδωρή παντρεύτηκε τον νοµικό και πολιτικό Γεώργιο Στρέϊτ. (2
62
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
Επιφυλλίδα νατότητα να αντιµετωπίζει την επίλυση των προβληµάτων ως ένα είδος παιχνιδιού. Γοητεύεται από την Θερµοδυναµική, µε την οποία ασχολείται και στο µέλλον. Από την Στρατιωτική Σχολή αποφοιτά το 1895, ως Αξιωµατικός µε την ειδικότητα του Πολιτικού Μηχανικού. Το φθινόπωρο του 1898 προσλαµβάνεται από την Βρεταννική τεχνική εταιρεία, η οποία έχει αναλάβει την κατασκευή των φραγµάτων του Αssouan και του Assiout στην Αίγυπτο, γιά την ρύθµιση των νερών του Νείλου. Εργάζεται στο Assiout, ως βοηθός µηχανικού. Οι ελεύθερες ώρες είναι πολλές και σ’ αυτές µελετά µαθηµατικά βιβλία. Ιδιαίτερα τον συναρπάζει το σύγγραµµα ”Cours d’Analyse de l’ Ecole Poeytechnique” του Camille Jordan, καθώς και η “Analytic Geometry” των Salomon-Fiddler. Παράλληλα, ετοιµάζει µελέτη γιά την πυραµίδα του Χέοπα, µε βάση τις µετρήσεις, τις οποίες έχει πραγµατοποιήσει. Στις αρχές του 1900, παίρνει την αµετάκλητη απόφαση να επιστρέψει στην Ευρώπη και να αφοσιωθεί στα Μαθηµατικά. Το συγγενικό και φιλικό περιβάλλον προσπαθεί µάταια να τον µεταπείσει. Αυτοβιογραφούµενος εκµυστηρεύεται: ”∆εν ηδυνήθην να αντισταθώ εις την σκέψιν, ότι µόνον η ανεπιφύλακτος απασχόλησις µε τα Μαθηµατικά θα έδινεν εις την ζωήν µου το περιεχόµενόν της.”
Μαθηµατικός Τον Μάϊο του 1900, εγγράφεται στο Πανεπιστήµιο του Βερολίνου(5). Εκεί, διδάσκουν Μαθηµατικοί του αναστήµατος του H. Schwartz, του L. Fuchs, του F. Frobenius. Συνδέεται στενά µε τον Schwartz, ο οποίος τον επηρεάζει να ασχοληθεί αρχικά µε την θεµελίωση της Γεωµετρίας, κυρίως όµως, να µελετήσει την Θεωρία των Συναρτήσεων(6). Ιδιαίτερης παιδαγωγικής σηµασίας είναι η διαπίστωση: “... ότι ήτο δυνατόν να αντιληφθή τις κάλλιον τας γενικάς θεωρίας, όταν έχη την βασικήν κατανόησιν ειδικών παραδειγµάτων.” Κοντά στον Schwartz, του δίνεται η σπουδαία δυνατότητα να γνωρίσει πολλούς νέους ταλαντούχους Μαθηµατικούς, όπως ο E. Schmidt και ο Ούγγρος Fejer. Εκτός από Μαθηµατικά, παρακολουθεί µε ζήλο σειρά παραδόσεων του µεγάλου φυσικού Max Plank(7), που αφορούν στη Μηχανική και στη Θεωρία του Maxwell(8). Ακόµη, παραβρίσκεται σε µαθήµατα Λογικής και Ουράνιας Μηχανικής. Το 1902, µετοικεί στην πανεπιστηµιακή πόλη του Götingen, που θεωρείται η “Ακρόπολη των Μαθηµατικών”. Την πόλη λάµπρυναν ο Gauss, o Dirichlet, o Riemann και τώρα τη φωτίζει η παρουσία του David Hilbert και του Felix Clein (9). (Συνεχίζεται στο επόµενο τεύχος)
(5)
Προτιµά το Βερολίνο και όχι το Παρίσι, γιατί εκεί έχει πολλούς συγγενείς και φίλους και δεν θα ήταν απερίσπαστος στις σπουδές του από εξωτερικές επιρροές, όπως ο ίδιος οµολογεί. (6) Την Θεωρία των Συναρτήσεων µελετά και κατανοεί, µε τη βοήθεια των θεµελιωδών προτάσεων που αναφέρονται στις Σύµµετρες Απεικονίσεις. (7) Plank, Max (1858-1943). Γερµανός Φυσικός, δηµιουργός της θεωρίας των Κβάντα, από τούς θεµελιωτές της Νεώτερης Φυσικής. Ο Plank είχε την πρωτοβουλία να συνδέσει τους Καραθεοδωρή και Einstein, διαβλέποντας τα επιστηµονικά ωφέλη, που θα προέκυπταν από τη σχέση αυτή. Ετσι, αναπτύχθηκε η αλληλογραφία µεταξύ των δύο επιστηµόνων, η οποία φυλάσσεται στα Ιεροσόλυµα, στο Κέντρο “Einstein”. Οι απαντήσεις του Καραθεοδωρή είναι άµεσες, χωρίς υπεκφυγές, αναλυτικές και πάντα ανταποκρίνονται στις ερωτήσεις και προσδοκίες του Einstein. (8) Maxwell, James (1831-1879 ). Σκώττος Φυσικός, θεµελιωτής της ηλεκτροδυναµικής (ανακάλυψε, ότι το φως ανήκει στο ηλεκτροµαγνητικό φάσµα), πρωτοπόρος της κινητικής θεωρίας των αερίων και της µακροσκοπικής Θερµοδυναµικής. (9) Klein, Felix ( Dusseldorf, 1849-Gotingen, 1925 ).Γερµανός µαθηµατικός, ο οποίος ασχολήθηκε περισσότερο µε τις ασυνεχείς οµάδες. Στα 23 του χρόνια, κατέλαβε έδρα καθηγητική στο Πανεπιστήµιο του Erlangen, όπου το εναρκτήριο µάθηµα παραµένει στην ιστορία των µαθηµατικών, µε την ονοµασία «Πρόγραµµα του Erlangen». Σ’ αυτό εξήγησε, πώς η οποιαδήποτε γεωµετρία είναι, ουσιαστικά, η θεωρία των αναλλοίωτων µιάς ειδικής οµάδας µετασχηµατισµών. Επίσης δίδαξε στα Πανεπιστήµια του München , Leipzig και Götingen . Ως δάσκαλος, άφησε εποχή. Εξαιρετικό θεωρείται ανάµεσα, στα πολλά σηµαντικά συγγράµµατά του, αυτό που αναφέρεται στην Θεωρία των Αυτόµορφων Συναρτήσεων. Hilbert, David (Kalinigrad [Ρωσσία], 1862-Götingen, 1943). Γερµανός µαθηµατικός, που ασχολήθηκε µε την αλγεβρική αριθµοθεωρία, τη συναρτησιακή ανάλυση, τις ολοκληρωτικές εξισώσεις, τον λογισµό των µεταβολών και τη µαθηµατική Φυσική. Από την έρευνά του στη θεωρία των ολοκληρωτικών εξισώσεων οδηγήθηκε στους “Χώρους Hilbert” της συναρτησιακής ανάλυσης.Υπήρξε ιδρυτής της Φορµαλιστικής Σχολής στα µαθηµατικά, καθώς και της θεωρίας που ερευνά σ’ αυτά τη δοµή και τις µεθόδους και είναι γνωστή ως “Μεταθεωρία Μαθηµατικών”. ∆ιετέλεσε καθηγητής στο Πανεπιστήµιο του Götingen, από το 1895 έως το 1930.
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
63
Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ! (Και µάλιστα, για δυνατούς λύτες!) 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15.
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ∆ιάσηµος ο Κολόµβος – Εκλεκτή ποιότητα Αριθµός για …δράση – Ονοµαστός Γάλλος Καρδινάλιος Τούρκοι και αυτοί – Όχι ολόκληρο Χρονικός σύνδεσµος – Ατελείωτος …Λόρκα – Εµπορικό σήµα ∆ηµιουργούν επεισόδια – ∆ιπλό χορεύεται Χωρίς τιµή αυτές – Είδος υφάσµατος Περίφηµο άγαλµα των ∆ελφών – Άνθρωπος αχρείος (µία γραφή) Αρχικά τραίνων – ∆ήµος του Πειραιά – Σιγά µην…σπάσουν (καθ.) Αγροτική εργασία – Γαλλικό όνοµα Αρχή… Ααρών – Ασηµένια είδη – Ασφαλιστικό Ταµείο Πολεµικό όπλο των αρχαίων – Αντίθετο στο …άνθισµα – ∆ικά σου, αρχαιοπρεπώς Μισή... Ίρµα – ∆ύο έχει η … Σάσα – Λιώνω Πολιτικός της ∆εξιάς Έσο …, προσκοπικό σύνθηµα – Βγάζει … µάτι Έτσι αρχίζει η σαλάτα – Σαραβαλιασµένο όχηµα – Ρώσσων συµφωνία ΚΑΘΕΤΑ Με το από, σηµαίνουν στοκ – Γίνονται και τέτοιες εκθέσεις Ανεπρόκοπος – ∆εν φαίνονται αυτά Σιδερένια ελάσµατα – Άγγλων άρνηση Αρχικά τράπεζας – Παλαιά µάρκα στερεοφωνικών – Μουσικά κενά Μουσικό κλειδί – Πασίγνωστη η πυραµίδα του (γεν.) – Το πραγµατοποιούν οι άλτες Ολοκληρωτικός – Επίλεκτες µονάδες (αρχικά) Συνήθεια του Τσώρτσιλ (αντίστρ.) – Αποτέλεσµα έκστασης – Αναφορική αντωνυµία (πληθ.) Είναι το κινίνο – Φέτα … σαλαµιού – Γινόµαστε και έτσι από τη βροχή (αντίστρ.) ∆ιπλό ξεπουλάει – Σταυρολεξολούλουδα – Γάλλοι αντάρτες – Βλέπε…αρχαιοπρεπώς Τα πάντα… του Ηράκλειτου – Ο αιώνας µας – Κλεινόν η Αθήνα Με το …ράϊτ, συµφωνεί – Γυναικείο χαϊδευτικό – Οπωροφόρο δέντρο Κοντά – Όνοµα Βαυαρών – Χωρίς τη θέλησή του αυτό
1
2
3
64
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2008
5
6
7
8
9
10 11 12 13 14 15
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 (Η ΛΥΣΗ ΣΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ)
13. Φυλακή, δεσµωτήριο – Πρόθεση και αριθµητικό – Παροµοιάζει 14. ∆ιάσηµος µουσουργός µας – Όµοια στην …ήττα 15. Βουνό της Πελοποννήσου – Προβάλλεται στον κινηµατογράφο ΛYΣH ΣTAYPOΛEΞOY TEYXOYΣ ∆ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2007 1
2
3
4
5
6
7
1
Ω
Κ
Ε
Α
Ν
Ο
Σ
2
Ρ
Α
Κ
Ι
Ο
Α
Σ
3
Α
Λ
Α
Μ
Α
4
Ι
Ο
5
Ο
Σ
6
Σ
7 8
Ν
9
Ε
Κ
Τ
Ι
Σ
Ν
Ε
Α
Α
Ρ
Κ
Υ
Ν
Ε
Α
Ν
Ω
Τ
Ι
Α
Σ
Η
10
Ρ
Α
11
Ο
Ι
Σ
Ο
Ο
Ρ
Σ
Π
Α
Ι
Σ
Σ
9
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
Σ
Τ
Α
Ε
Ι
Σ
Ρ
Ε
Λ
Ι
Α
Α
Ρ
Ν Α
Τ
Α
Μ
Ο
Ρ
Α
Μ
Α
Ο
Τ
Α
Ν
Η
Α
Γ
Α
Μ
Ι
Σ
Π
Α
Μ
16
Σ
Ι
Τ
Α
Ρ
Τ
Α
Ε
Ν
Ο
Τ
Η
Τ
Α
Α
Ν
Τ
Ο
Ρ
Ι
Ν
Ν
Η
Ν
Ο
Τ
Α
Σ
Ο
Σ
Ι
Α
Τ
Ρ
Α
Λ
Α
Ο
Ι
Α
Ο
Ρ
Σ
Ν
Ρ
Μ
Ο
Α
Ι
Ε
Ι
Τ Α
Α
Σ Α
15
23
Ρ
Σ
Ρ
Σ
Α
Ο
Ο
Α
Ο
Α
Ρ
Σ
Μ
Ρ Ο
Α
Λ
Ε
Α
Τ Ο
Ι
Α
Σ
Ρ
Ι
Γ
Ι
Α
22
Α
Α
Θ
Τ
Τ
Η
Ρ
14
Ο
Κ
Σ
Τ
Α
Π
Ι
Ρ
Σ
Σ
Α
Τ
Ο
Ε
21
Σ Α
Ρ
Λ
Μ Μ
Ι Ν
Λ
Λ
Υ
Τ
20
Σ
Ε
Ε
Α
Α
Κ
Τ
Α
Σ
Λ
Ι
Ν
19
Ο
Α
Σ
Κ
Σ
Α
Μ
Ο
Ο
18
Θ
Μ
13
Μ
8
Ι
12
17
∆ΙΟΡΘΩΣΗ Στο τεύχος 25 µηνός ∆εκεµβρίου 2007, της Νέας Πολιτικής, στον τίτλο του άρθρου του Ιωάννη-∆ιονυσίου Σαλαβράκου, στη σελίδα 26, αναγράφηκε εκ παραδροµής ΄΄Ενενήντα εννιά χρόνια από το τέλος του Μεγάλου Πολέµου΄΄, αντί του σωστού το οποίο είναι ΄΄ογδόντα εννιά χρόνια από το τέλος του Μεγάλου Πολέµου΄΄.
4
Π
Ρ
Σ
Ι
Ε
Φ
Τ
Α
Χ
Α
Λ
Α
Ε Π
Α
Τ
Ε
Ρ
Α
Ν
Ι
Σ
Σ
Α
Ν
Τ
∆
Ε
Ν Α
Ι
Α
Ρ Α
Υ
Ρ
Α
Κ
Ρ
Α
Ν
Ι
Ρ
Α
Ι
Ε
Ο
Κ
Α
Τ
Ο
Ι
Η
Σ
Α
Π
Π
Α
Π
Ω
Ν
Ο
Ν
Ε
Ι
Ρ
Α
Τ Α
Α
Σ
Ι
Ε
Σ
Α
Ρ
Ε
Τ
Σ
Α
Φ
Ι
Ρ
Ε
Ι
Ο Ν
Ι
Σ
Μ
Ρ
Υ
Σ Ο
Ι
Ο
Ο
Α
Ε
Π
Π
Ι
Κ
Σ
Η
Μ
Α
Κ
Σ
Σ
Ο
Η
Η
Ο
Α Ν
Σ Κ
Α
Ι Α
Επιµέλεια στήλης: Νίκος Λιναρδάτος
Η Ν ΕΑ Π ΟΛΙΤΙΚΗ