nederlands auschwitz comité
16e jaargang, nr. 3 / 4 - m a a r t / a p r i l secr.:
victorieplein
bankrek.:
AMRO,
gem.giro
N 5500
red.:
amsteldijk
Pesach en Poeriem
Bevrijding na verzet en massa-actie M e t recht en reden is de F e b r u a r i staking, dit j a a r in zulk een m a c h t i g e eendracht h e r d a c h t , v e r m a a r d geworden als de eerste massale verzetsactie in enig door H i t l e r - D u i t s l a n d bezet gebied. Tegelijk was de staking de eerste massa-actie tegen j o d e n v e r v o l ging in de geschiedenis. T w e e j a a r en twee m a a n d e n na de staking, op 19 april 1 9 4 3 , zag het W a r s c h a u s e getto de eerste gewapende opstand tegen de nazi's. O p de S e i d e r a v o n d , de duizenden jaren oude viering van Pesach, het bevrijdingsfeest, drong., de z w a a r gemotoriseerde S S door de muur v a n het getto, d a t al letterlijk gedecimeerd w a s : negen tienden v a n de gedwongen bewoners w a r e n al gruwelijk afgeslacht in T r e b l i n k a . U i t de beslissende n e derlaag v a n de W e h r m a c h t bij S t a l i n grad, begin februari, had men de inspiratie geput om de onderlinge eenheid te bevestigen en de wapens op te nemen. Weinig wapens, met onvoorstelbare vindingrijkheid en o p offeringen opgehaald bij enkele t r o u w e medestrijders a a n de „arische k a n t " , d.i. onder de muur door o f wel bij de eerste botsingen buitgem a a k t op de nazi's. D e gettostrijders, bewuste en vastberaden j o n g e mensen, hebben in het aangezicht v a n de dood hun eigen, o n v e r v r e e m d b a r e plaats gekozen in het verzet tegen de overweldigers van E u r o p a . H u n wekenlang, taai en v e r nuftig gevecht was een daad van o p perste h o o p , het tegendeel van een wanhoopsdaad. Hun getto-opstand o n t s t a k de f a k k e l voor een estafette v a n gewapende volksopstanden, verzetsacties die de Goerings, de Keitels en de H i m m l e r s de angst om het hart deed slaan, o n d a n k s de toen bestaande, bijna l a c h w e k k e n d e , w a n v e r h o u ding in m a n k r a c h t en m a t e r i a a l . D e staking en de opstand waren elk
op hun gebied de eerste. E r is nog een andere overeenkomst. H e e f t H a r ster, hier drie j a a r lang h o o f d van Sicherheitspolizei en S D een lichte straf, heeft de jodenjager Lages s t r a f onderbreking gekregen om vier j a a r „ s t e r v e n d " r o n d te lopen, R e i n e f a r t h , de nazibeul v a n W a r s c h a u , is tot v a n daag ongemoeid gelaten en leeft v r e e d z a a m in zijn H e i m a t , w a a r schijnlijk even b e r o u w v o l als anderen in B r e d a . D i t j a a r zag de dag v a n Poeriem, w a a r o p de j o d e n h a t e r H a m a n zijn t r e k k e n thuis kreeg, de m a n i f e s t a t i e v a n de wil v a n de N e d e r l a n d e r s v i a hun vertegenwoordigers. R o n d dertig j a a r na de hier aangeduide feiten en 2 7 j a a r na de bevrijding wees een meerderheid in het parlement de regeerders, de handhavers v a n het recht, op hun p l i c h t . D i t w e r d uitgedrukt door de (langharige) jongens die op de v r a a g w a a r om zij, n a de oorlog, defileerden langs de D o k w e r k e r , a n t w o o r d d e n : „ O m dat w e niet willen dat dit zich herhaalt." Z o is het. D e moordenaars zitten nog steeds in B r e d a niet zozeer terwille v a n hun slachtoffers, die hoe dan o o k slachtoffers zullen blijven, m a a r b o venal terwille v a n allen die geen slachtoffers mogen worden. Geen straf, doodstraf zomin als levenslang, kunnen de beroofden teruggeven wie hun zijn o n t n o m e n . H u n enige troost is dat hun leed t o t waarschuwing dient, dat het de mensen w a a k z a a m m a a k t , dat zij zorgen dat dit nooit meer gebeurt. W i j mogen de nazivrienden, hun o p en navolgers geen genoegdoening geven, niet de SS-reünisten en ook niet de N P D o f de c r y p t o - n a z i ' s als Strauss. O o k de regering in B o n n , die meer belangstelling v o o r het drietal t o o n t dan gezond is, mag best w e t e n :
32',
amsterdam-z.,
bijk. van
baerlestraat,
postgiro
1972
293087
amsterdam-z.
N.A.C. 23,
amsterdam-z.
STILLE TOCHT 4 MEI Zoals ieder j a a r t r e k k e n wij op 4 mei weer gezamenlijk n a a r de D a m om onze doden te gedenken. H e t Nederlands Auschwitz C o m i t é zal bloemen leggen bij het monument en roept ieder op mee te gaan op de stille t o c h t door A m s t e r d a m , nu meer dan ooit. V e r z a m e l p u n t : N a s s a u k a d e bij de B o s b o o m Toussaintstraat. V e r t r e k v a n d a a r om 1 8 . 3 0 uur. N.A.C.
deze misdadigers hebben zichzelf buiten de m a a t s c h a p p i j geplaatst en behoren daar nooit meer terug t e keren. W i j h a d d e n v e r w a c h t d a t deze Bondsregering zich eindelijk geheel v a n het D e r d e R i j k , zijn misdaden en de bedrijvers d a a r v a n zou dist a n c i ë r e n ; helaas is dit een illusie gebleken. Als wij dit j a a r terug zien op de Februaristaking en de F e b r u a r i h e r denking, op het strijdende W a r s c h a u se getto v a n april 1 9 4 3 en op de actie v a n 1 9 7 2 , die culmineerde in de ondubbelzinnige a a n v a a r d i n g v a n de m o t i e - V o o g d door de K a m e r , dan hebben al deze heldhaftige, tragische en hoopgevende feiten één ding gem e e n : de eensgezindheid w a a r m e e zij zijn v e r r i c h t d o o r mensen die wel aaneengesloten, m a a r niet gelijkgezind o f gelijksoortig behoefden te zijn. Eenheid van het verzet was in en door de oorlog geboden. H o e treurig het ook is dat de z a a k v a n de drie weer is opgerakeld, het heeft één gevolg g e h a d : wie in de oorlog naast e l k a a r stonden hebben e l k a a r na z o veel jaren weer gevonden. O n s c o m i té stelt er een eer in dat het als belangrijke groep n a z i - s l a c h t o f f e r s die eenheid e f f e c t i e f m e d e heeft kunnen bevorderen en ook die v a n het g r o o t ste deel van het N e d e r l a n d s e v o l k . D e hereniging bleef niet bij een o p f l a k k e r i n g , m a a r heeft al een v o r m gevonden. D i t w o r d t een impuls o m de vijfde mei de bevrijding des te helderder in het middelpunt te p l a a t sen. M e t een w a a k z a a m oog.