nederlands
llWXt Z
18e j a a r g a n g , april 1 9 7 4 secr.:
C
• |^|
T T " I
1
I
\Jf
J.JLX
X
Is
victorieplein
bankrek.:
p
gem.giro
O
red.:
AMRO, N 5500
amsteldijk
Opstaan om vrij te zijn D e eerste dag van het Pesachfeest, w a a r b i j in de Seider de u i t t o c h t uit E g y p t e , uit de slavernij w o r d t gevierd, drong in 1 9 4 3 de S S het getto v a n W a r s c h a u binnen. N e g e n tienden v a n de d a a r opeengeperste joden w a ren toen al in T r e b l i n k a v e r m o o r d . B i n n e n de muur was het leven al zo hartverscheurend geweest dat de nazi's de film die zij er v o o r hun p r o p a g a n d a hadden g e m a a k t niet durfden v e r t o n e n , uit vrees medelijden te w e k k e n met de uitgemergelde k i n d e ren. D e kleine rest v a n j o n g e , vastberaden mensen organiseerde, sloot zich aaneen. D e nazi's werden b e schoten, hun tanks gestuit. H e t getto was opgestaan, t o t stomme verbazing v a n de H i t i e r s en H i m m l e r s . D e opstand v a n die 19de april 1 9 4 3 was het eerste gewapende Europese verzet op een grotere schaal, dat van een gehele stadswijk en als zodanig heeft het zijn plaats in de geschiedenis v a n de tweede wereldoorlog. D a a r i n was het een klein, een v o o r postengevecht. V o o r de verdedigers, j o n g en oud — het hele getto v o c h t mee — was er geen kans de fascisti-
sche keurbenden te verslaan en slechts een doodenkele k o n ontsnappen. E n toch hebben deze v e r z w a k t e en getergde mensen de vrijheid helpen v e r overen en het fascisme verslaan. A a n hen denken wij net als aan onze eigen f a m i l i e en vrienden op vier mei, als het even stil is. E n de vijfde mei, deze keer een zondag, vrij v a n het gekrakeel om een vrije dag, hebben wij de tijd om eens na te gaan w a t wij met de vrijheid doen. D i e vrijheid is k o s t b a a r , al was het alleen m a a r om de o f f e r s die er hier en in W a r s c h a u , in de lucht en onder de grond, in de k a m p e n en thuis v o o r zijn gebracht. W e weten het a l l e m a a l : het nazidom werd verslagen, m a a r het fascisme niet uitgeroeid, nieuwe gevaren rezen. D e vrede, w a a r z o n a a r was gesmacht, bleef ver te zoeken. O o k nu. D e laatste oorlog in het M i d d e n O o s t e n h e e f t b e h a l v e een hevige schok bij velen o o k een glimp v a n hoop gewekt dat vrede d a a r w a t ber e i k b a a r d e r zou w o r d e n . M i l j o e n e n zijn o o k na de oorlog opgestaan om vrij te zijn. E n vrij zijn wil zeggen in vrede kunnen leven.
Niet voorbij G e e n dag g a a t voorbij o f de oorlog, fascisme en vervolging dringen zich weer aan ons o p : een herdenkingsdag h o e f t het het d a a r helemaal niet v o o r te zijn. N a u w e l i j k s is de J a p a n ner opgedoken die er niet aanwilde d a t de oorlog al heel lang voorbij was o f er verscheen al o f niet bij v e r rassing een N e d e r l a n d s e ter dood veroordeelde l a n d w a c h t e r zg. na 2 9 j a a r ' o n d e r d u i k ' bi; v a d e r thuis. M e t e e n is dit feit aangegrepen door het soort rechtzoekers dat de slacht-
o f f e r s graag w r a a k en terrorisme in de schoenen schuift om op hen venijn en v o o r de beulen meegevoel te spuien. D e v o o r z i t t e r van het C e n t r a a l O r gaan V o o r m a l i g V e r z e t en S l a c h t o f f e r s , H . Teengs Gerritsen, zorgde v o o r een w a a r d i g en a f d o e n d weerw o o r d op A d Langebents zoveelste geniepige a a n v a l vol p r o v o c a t i e . T e recht legde de heer Gerritsen v e r b a n d met het telkens oprakelen v a n de z a a k - D r i e v a n B r e d a . In beide geval-
32',
amsterdam-z.,
postgiro
bijk. van baerlestraat,
293087
amsterdam-z.
N.A.C. 23.
amsterdam-z
STILLE TOCHT 4 MEI O o k in 1 9 7 4 t r e k k e n wij weer stil d o o r A m s t e r d a m n a a r de D a m o m d a a r te luisteren en bloemen te leggen. Verzamelen op de N a s s a u k a d e bij de B o s b o o m Toussaintstraat, v e r trek o m 1 8 . 3 0 uur. O n d e r w e g passeren wij de gedenkplaatsen in de M a r n i x s t r a a t en het Leidsebosje. A a n k o m s t op de D a m v ó ó r a c h t uur. D a a r worden dan de twee minuten stilte in a c h t genomen, ter herdenking v a n allen die wij in de oorlog hebben verloren. K o m t allen en neemt ieder iemand mee. N.A.C.
len horen wij g e j a m m e r o v e r een averechtse menselijkheid tegenover het streven recht te laten gelden. W i j kunnen het niet genoeg h e r h a l e n : met het oog op de levende slachto f f e r s en om te v o o r k o m e n dat nieuwe slachtoffers vallen dient de b i j zondere rechtspleging te w o r d e n geëerbiedigd. O n z e w e t k e n t gelukkig geen d o o d straf. N i e t v o o r niets is deze echter uitgesproken v o o r misdaden tegen het menszijn zoals die in het gebruikelijke recht niet voorzien en o n v o o r z i e n b a a r waren. T e g e n w o o r d i g worden nog al eens de rollen omgekeerd. N u heten de s l a c h t o f f e r s v a n de vervolging, de antifascistische verzetsstrijders v o o r wie al deze zaken met het vonnis en zeker na de gratiëring (d.i. niet de dood, m a a r leven buiten de m a a t schappij) afgedaan zijn, w r a a k z u c h tig en zo meer. Zij moeten in sommige kringen v o o r vervolgers d o o r gaan! E l k e ziekte w o r d t breed uitgesponn e n ; als voor de overigens zieke K o t a l l a n.b. A O W w o r d t a a n g e v r a a g d d r a a g t men v a n die zijde er ijverig (niet zo heel) goede gronden v o o r a a n . D e g o t s p e - a a n v r a a g is d o o r de R a a d v a n beroep a f g e w e z e n . De w r a n g e gedienstigheid b l i j f t .