Auschwitz Bulletin, 1979, nr. 03 Maart April

nederlands auschwitz <• o m i t é

VRIJHEID WAAR MAKEN Veel uitleg zal er dit jaar niet nodig zijn waarom wij dit voorjaar zwijgend zullen stilstaan. Evenmin waarom en waarvoor wij 5 mei willen vieren. En blijven vieren.

De meeste mensen die wij eraan herinneren dat op 19 april het 36 jaar geleden is dat het getto van Warschau in opstand kwam, zullen een week later de gettostrijders op het scherm kunnen zien — zwaarder bewapend dan zij helaas waren, maar toch.

Wat en hoe de nazi's waren: dat hoeven wij minder dan ooit uit te leggen. Een nazi-misdadiger van allooi heeft al drie jaar niet alleen alle media beziggehouden, maar ook de Nederlandse justitie in opspraak weten te brengen. Welk een mis-

VIERT 1 DE 5 MEI E

23e jaargang, nr.3, maart/april 1979

Secr.: E. Furth, Diemerkade 43, 1111 AC Diemen, tel.

020-905310 Bankrek.: AMRO Bank, bijk. Van Baerlestr.

Amsterdam-Z. Gemeente Giro N 5500 N.A.C. - Postgiro nr.

293087 Redaktie: E. Tas, Amsteldijk 23, 1074 HS Amsterdam-Z, tel. 795716 Administratie: telefoon 020-184159

dadiger, dat konden wij op 6 april nog eens horen van de befaamde Israëlische journalist Haviv Kanaan, die ons vertelde hoe hij als tienjarige in Polen Pieter H. gekend heeft en later van ooggetuigen moest vernemen dat de in Polen goed bekende Hollander zijn familie en veie dorpsgenoten had helpen uitmoorden. Ook kunstroof bleek deze kenner op even weidse schaal te hebben bedreven als moord.

Enig uitzicht biedt het advies van de advocaat-fiscaal mr. Remmelink aan de Hoge Raad om de uitspraak van de Haagse rechter te vernietigen om vier, elk voor zich zwaarwegende redenen.

Het kleinere loslopende nazi-wild laten wij nu maar rusten. Tot de hoogste toppen van het Nederlandse politieke personeel blijken met fascisme besmet te zijn. O ja, al meer dan een kwart eeuw geleden kon een kolonisator van de Oostcompagnie hier al minister worden. Maar in de jaren vijftig werden de Nederlanders ziende blind geacht. Nu, eind jaren 70, zit het ook de alvergevers niet lekker als een fractieleider SS-er blijkt te zijn geweest. De NAVO-secretarisgeneraal Luns, de eerste voorvechter van het Vrije Westen, moge dan nooit voor een groot antifascist zijn doorgegaan, dat de man en familie een NSB-er is geweest werd toch echt en luguber nieuws.

Zo zijn wij met ons werk weer eens hoogst actueel. Tegen wil en dank.

Liever hadden wij verwijten gehoord) jullie met je oude koeien en spijkers op laag water!

Gelukkig hebben wij een goede zaak te melden: de Nederlandse regering heeft zich in de Raad van Europa als een van de eersten tegen verjaring uitgesproken.

En er is een kazerne vernoemd naar een gewone korporaal, die zich in de oorlogsdagen van mei '40 als ziekenverzorger verdienstelijk heeft gemaakt.

Als straks de beelden van de uitroei-

4 MEI: NAAR DE DAM Op 4 mei gaan wij weer in stilte de doden herdenken. In vele plaatsen, op vele punten komen mensen bijeen. Het Nederlands Auschwitz Comité zal zoals gebruikelijk bloemen leggen bij het Nationale monument op de Dam aan het slot van de stille tocht door Amsterdam.

Wij vertrekken tussen 18.30 en 18.45 uur van de Nassaukade, hoek Bosboom Toussaintstraat.

U zult dit niet vergeten; waarschuwt u ook anderen en wekt hen op om mee naar de Dam te gaan.

Jongeren kunnen treden in plaats van ouderen voor wie de tocht te zwaar wordt. Tot ziens! N.A..C. ing verschijnen in een vervolgverhaal — fragmenten en documenten zien' en horen wij geregeld — dan is dat voor niemand uitsluitend geschiedenis.

De daders en hun daden, de gevolgen, de schuld en de onverdiende kwijtschelding, het leed en de pijn zijn nog onder ons. Vragen staan nog steeds open, nieuwe vragen rijzen.

Bloedige Europa-kandidaat Het langste en een van de meest schandalige processen tegen kampbeulen duurt of zeult nog voort. Dat van Majdanek te Düsseldorf. Dit proces, het dient telkens weer onderstreept, is een aanfluiting, nee, een aantijging tegen de Bondsjustitie.

Majdanek was een vernietigingskamp dat op zijn minst een kwart miljoen slachtoffers telde. Op zijn minst: het aantal was eerder het dubbele. Alle SS-ers en SS-Aufseherinnen daar aanwezig hebben meegemoord. Daarvoor

STRAATSBURG Op 21 april vindt te Straatburg een grote internationale demonstratie plaats tegen de verjaring van oorlogsen nazi-misdaden in de Bondsrepubliek en voor het verbod van SSbonden, zowel als van nazi-propaganda. Meer dan 100 internationale en nationale otganisaties van verzetsmensen en vervolgden, daaronder het Nederlands Auschwitz Comité, hebben deze manifestaties op touw gezet, in de geest van de drukbezochte manifestatie te Keulen van verleden jaar.

Uit beide Duitslanden en alle destijds bezette landen van Europa en uit Israël zullen mensen komen naar de

Franse stad waar binnenkort het Europese parlement zal worden gevestigd.

De demonsttatie begint om 15 uur op de Place de 1'Etoile te Straatsburg.

Hier vandaan trekt de stoet naar de Place de Broglie, waar een korte plechtigheid plaats vindt.

Om vijf uur zal de demonstratie zijn afgelopen. Zij die op eigen gelegenheid of met het openbaar vervoer willen deelnemen, kunnen zich in Straatsburg aansluiten. Wij moeten de stromingen die in de BRD tegen verjaring bestaan ondersteunen. Laat ieder die kan komen!

N.A.C.

STAP NAAR VREDE

turen. Het vormt zelf zo een knoop, die voorlopig wel niet zal worden ontward. Er is oorlog gevoerd, gescholden, gevochten en genegeerd. Er zijn grenzen getrokken en VN-troepen gelegerd, ook met Nederlandse jongens in Zuid-Libanon.

Maar er is eindelijk, eindelijk gepraat.

Met één buurland voorlopig, Egypte.

Er is nog steeds niets geregeld binnenslands, met de Israëliërs, die geen Joden zijn. En niet met de bewoners van het vroegere Palestina die geen Israëliërs kunnen of willen zijn.

Toch is dat onontbeerlijk om metterdaad vrede te bereiken.

'Als er geen algemene vrede in het Midden-Oosten komt, komt er op lange termijn helemaal geen vrede.

Over de bijzonderheden van een oplossing moet worden onderhandeld met alle Palestij nen, die thans een vaderlandsloos volk zijn', oordeelt Nahum Goldmann, die lange jaren voorzitter van de Zionistische wereldorganisatie en van het Joodse Wereldcongres was.

In Cairo is het Hatikwah het Israëlische volkslied, gespeeld, toen Begin daar landde. Sadat was opnieuw in Jeruzalem. Er zijn besprekingen geweest in die steden, nadat een overeenkomst was getekend te Washington, op het fraaie gazon van het Witte Huis.

Zo fraai als dit gazon is niet alles in het uiterst ingewikkelde spel met het Midden-Oosten als inzet. Veel te ingewikkeld om het hier te behandelen.

Wij, vervolgden uit de Tweede wereldoorlog, kunnen daar heel verschillend tegenaan kijken, op heel veel punten. Maar één ding staat voor ons allemaal vast. Onder invloed van diezelfde vervolging waar wij nog steeds mee te maken hebben is de staat Israël opgericht, een staat waar tienduizenden eens vervolgden, zoals wij, leven. Aan het bestaan van die staat, die voor de Verenigde Naties in het leven is geroepen, kan niet wotden getornd. Voortbestaan kan Israël alleen bij de gratie van vrede.

Het ligt op een knooppunt van volken, godsdiensten, verbindingen olie-pijpleidingen, belangen en cul-

Een stille werker Een stille medewerker is ons ontvallen Willem Blog. Vele jaren verzorgde hij de adresbandjes voor onze krant. Zijn dood is voor ons comité een groot verlies. Hij zal bij ons in herinnering blijven. Wij wensen zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen veel sterkte toe.

David van Geens

Een andere autoriteit, de voormalige Amerikaanse onderminister Sisco, vindt dat het verdrag Israël-Egypte de sleutelrol van de Amerikaanse diplomatie in het Midden-Oosten heeft versterkt en ook dat het vtedesproces alleen vordert, als de Verenigde Staten die rol voortzetten.

Dit zijn inzichten van twee realistische waarnemers. Zij verdienen in elk geval de aandacht van ieder die de zaken in het Midden-Oosten met aandacht volgt. En die intens hoopt dat na de eerste stap naar de onontbeerlijke vrede alle andere niet te lang op zich zullen laten wachten. Want ook hief is de tijd kostbaar.

Vervolg van pag. 1 waren zij er. Desondanks is tegen vier beklaagden, onder wie drie vrouwen, het proces gestaakt, zogenaamd wegens gebrek aan bewijs! En dat terwijl de weinige, maar toch enkele tientallen getuigen zich de zwaarste last hebben opgelegd door hun oude beulen welbewust tegemoet te treden.

Minder moeilijk dan zij hadden het de oude en nieuwe nazi's, die hen ongehinderd konden en kunnen lastig vallen. De advocaten, enkele beruchte nazi's, een ex-Volksrichtet voorop, traden op, alsof zij de openbare aanklagers en de slachtoffers de moordenaars zijn, zonder dat iemand hun het zwijgen oplegde. Zo gaat dat in de Bondsrepubliek, waar andere advocaten, geen nazi's, opgepakt of uit hun functies ontzet zijn!

Alsof dat allemaal nog niet genoeg is: een van de beruchtste vrouwelijke beulen, Hildegard Lachert, bijgenaamd de 'bloedige Brygyda', is ondermeer tot schande van haar rechters vrijgesproken. De Aktionsgemeinschaft Nationales Europa heeft haar kandidaat gesteld voor. . . het Europese parlement! Deze club is een werkstuk van een uiterst actieve neonazi, Schönborn, die voortdurend verkondigd dat er nooit iemand is vergast en dat het dagboek van Anne Frank een vervalsing is, maar zojuist van ophitsing van het volk en smaad is vrijgesproken. In Frankfurt.

Zo is na een generatie de cirkel rond.

Fascisten en hun vrienden op de hoogste posten. De oud-nazi Carsten aangewezen als toekomstig Bondspresident. Processen waarbij voor massa-moordenaars zorgvuldig de 'voordelen van de rechtsstaat' worden afgewogen, terwijl de slachtoffers nogmaals als oud vuil worden weggetrapt. De toegewijde activiste van de doodsfabriek Majdanek, die kinderen op de vrachtauto naar de gaskamer gooide, voorgesteld om het Europa van de nazaten van haar slachtoffers te dirigeren: dat onbrak nog net.

Wie niet gewekt is door schandalen als vrijspraak wegens vormfouten of omdat een getuige de kleur van een jas vergeten was, zal dit alarm toch wel horen.

Want wij willen onze doden herdenken in het bewustzijn dat na mateloos lijden vrijheid is aangebroken. Blijkbaar moeten we die vrijheid nog steeds waarmaken. Laten we om te beginnen ervoor zorgen dat 5 mei, de dag van de herwonnen vrijheid, officieel en voorgoed onze nationale feestdag wordt.

EEN DRAMATISCH VERSCHIL van opvatting tussen Haagse rechters en nazi-slachtoffers over gerechtigheid tochten houden, etc. Waar dat toe leidt is inmiddels gebleken in de Duitse Bondsrepubliek. Het Nederlands Auschwitz comité heeft in zijn orgaan van oktober 1977 een bladzijde opgenomen, die geheel gevuld is met 'Koppen uit de NU in Duitsland verschijnende kranten', waaronder: 'Gaskammer-Lüge', 'Endlich: Rehabilitierung der Waffen-SS', 'NSDAP jetzt!' (organisatie in Lincoln, USA), 'Deutsche Kapitulation — ein fürchterliches Unglück', 'Kauf nicht bei denjuden!', etc. Het is duidelijk dat het hier lieden betreft, die het hebben van de rechten van de mens willen misbruiken om ze voor anderen af te schaffen, want dat was de grondslag van Hitler's 'nieuwe orde', die zij willen herstellen.

Sinds mensenheugenis heeft geen uitspraak van een Nederlands rechtscollege zoveel beroering verwekt — nationaal en internationaal — als het vonnis van de bijzondere strafkamer van de Haagse rechtbank op 4 december 1978, waarbij Menten ontslagen werd van rechtsvervolging.

Na alles wat over dit vonnis al gezegd en geschreven is mogen nog eens in het bijzonder de aandacht gevestigd worden op één punt. 1) Behalve op niet bewezen maar aannemelijk geachte feiten, die wij hier buiten beschouwing laten, baseerde de rechtbank de uitspraak dat Menten niet meer vervolgd mocht worden, op het Europese Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden van 1950, in Nederland bij de wet goedgekeurd in 1954. Volgens artikel 6 van dit Verdrag heeft een ieder recht op behandeling van een tegen hem ingestelde strafvervolging binnen een redelijke termijn. Deze was volgens de rechtbank in 1976 ruimschoots overschreden, daar zij aannam dat de termijn reeds begint te lopen bij het ontstaan van verdenking. Die interpretatie is van verschillende zijde bestreden en zou bovendien het ook door Nederland aanvaarde beginsel blokkeren, dat oorlogsmisdaden en daden tegen de mensheid niet verjaren.

Hitier is met een kleine groep begonnen en is — althans naar het heet — langs democratische weg aan de macht gekomen, waarna hij de democratie vernietigde. Het zou nu dezelfde weg kunnen gaan, en dat terwijl de Duitse Bondsrepubliek zo'n machtspositie krijgt in een verenigd Europa. Hitler's rassenwetten behoorden tot zijn vredeswet geving, zij hadden in de grond der zaak niets met de oorlog te maken. De oorlog stelde hem alleen in staat, ze in bezette gebieden toe te passen. De herlevende bewondering voor die wetten kan daarom ook thans gevaarlijk zijn.

Mensenrechten voor de Mentens?

Niet voor Nazi's

Op de al of niet juistheid van de interpretatie zullen wij hier niet ingaan, maar alleen de fundamentele vraag bespreken: moet bij berechting van Nazi-misdadigers het genoemde Europese Verdrag toegepast worden?

Neemt men dit aan, dan zou er een precedent zijn, dat uiterst gevaarlijke gevolgen voor onze gehele rechtsorde kan hebben. Want dan zou men aan Nazi-misdadigers, hun sympathisanten, bewonderaars van de door het Gerechtshof te Neurenberg misdadig verklaarde SS-organisatie e.d. ook de overige rechten van de mens en fundamentele vrijheden moeten toekennen, die het Verdrag beschermt, zoals het recht van vrije meningsuiting, propaganda, vergaderen, op-

Het is geen schending van onze rechtsorde, als wij ten aanzien van Nazi's de bepalingen betreffende de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden buiten toepassing stellen. Integendeel, als men ze wèl toepast ten aanzien van Nazi's, zal dat de ondermijning betekenen van de soort rechtsorde, die de leer van de rechten van de mens beoogt. Wij zijn zelfs verplicht Nazi-misdadigers in een uitzonderingspositie te plaatsen, want ons strafrecht, ja ons hele rechtsbestel, is niet berekend op de wandaden, die het nationaal-socialisme gebood.

Ons strafrecht is ingesteld op gevallen waarin iemand individueel en om

persoonlijke redenen een misdrijf pleegt en zich er daarbij terdege van bewust is, dat hij een misdrijf pleegt en strafbaar is. Maar de aanhangers van Hitler's nieuwe orde pleegden hun misdrijven in de overtuiging dat zij het volste recht hadden, in het kade van die 'nieuwe orde' en ter versterking daarvan, massaal te moorden en te roven.

Het was dan ook volkomen juist, dat de Nederlandse regering indertijd besloot een bijzondere rechtspleging in te stellen voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid en daarbij verschillende beginselen van onze rechtspleging uit te schakelen, zoals verbod van terugwerkende kracht van strafwetten, doodstraf alleen bij militaire rechtspleging, recht op hoger beroep, verjaring van misdrijven. Dit alles betreft reeds gepleegde misdrijven.

Herstel van nazi-orde Er is des te meer reden om in deze ook de bepalingen betreffende de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden buiten werking te stellen, omdat toekenning van die rechten aan Nazi's hun de overtuiging geeft, dat zij het volste recht hebben aan herstel van hun misdadige 'orde' te werken en dat is wat zij beogen.

Nadat het Hooggerechtshof van Illinois aan Nazi's had toegestaan een provocerende optocht te houden op grond van het in de Constitutie gegarandeerde recht van vrije meningsuiting, ging de optocht niet door; de Nazi's waren tevreden nu zij wisten dat zij het recht ertoe hadden.

Het toekennen van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden aan Nazi's, hoezeer ook bedoeld om de beginselen van onze rechtsstaat nauwkeurig toe te passen, kan leiden tot ondergraving van die rechtsstaat.

Onmenselijk voor slachtoffers De Haagse rechters zagen klaarblijkelijk als hun allesbeheersende plicht, de regels van onze rechtsstaat minutieus toe te passen, ook ten aanzien van degenen, die deze rechtsstaat wilden of willen vervangen door Hitler's misdadig systeem. Achten zij het onmenselijk aan Nazi's mensenrechten te ontzeggen? Maar tegenover de slachtoffers is het onmenselijk,

Vervolg van pag. 3 Nazi-misdadigers ongestraft te laten.

In zijn boek Tn plaats van bijltjesdag' schrijft prof. mr. A. D. Belinfante (naar aanleiding van de kwestie van het al of niet vrijlaten van de drie van Breda) op blz. 565/566: 'Een beslissing, welke men ook neemt, is tegenover een van de beide partijen een onmenselijke. In dit licht gezien is het niet onbegrijpelijk, dat men, zonder vreugde, de beslissing laat uitvallen ten gunste van de vervolgden en niet ten gunste van de vervolgers.'

De Haagse rechtbank kwam kennelijk tot de tegenovergestelde conclusie.

Zo is er hier een dramatische tegenstelling tussen de gevoelens van de rechters en die van Nazi-slachtoffers.

Voor de slachtoffers is het niet belangrijk, dat Menten niet is vrijgesproken, maar alleen ontslagen van rechtsvervolging. Het praktische effect is hetzelfde: Menten is vrijgelaten.

Daarom klinkt uit hun kringen een roep, niet om wraak, maar om gerechtigheid. Hun hoop is op ons hoogste rechtscollege gevestigd. Het is als horen wij na 3000 jaar de echo van Salomo's waarschuwende woorden: 'Wie tot den schuldige zegt: Gij zijt onschuldig â&#x20AC;&#x201D; hem zullen volken vloeken, natiĂŤn zullen hem verwensen, maar hun die recht oordelen, gaat het goed, over hen komt de zegen van den voorspoed.'

(Spreuk 24:24 en 25).

J. C. de Meyere 1) Zie ook mijn bijdrage: 'Mensenrechten en Mentens rechten' in Informatie Bulletin van de werkgroep Recht en Openheid in de zaakMenten nr 6. Uiteenzetting van de plannen van Hitlet om de Europese beschaving te vernietigen, het geweten en de Tien geboden af te schaffen en een gewetenloos Getmaans ras te kweken, dat bereid moest zijn andere rassen uit te roeien of tot slaaf te maken.

Hitier en zijn aanhangers behoren daarom niet tot de mensen, aan wie de Universele Verklaring van 1948 rechten van de mens en fundamentele vrijheden toekent.

Het lenteleven bruist en broeit, Doodse sluimering ontluikt en groeit.

Als 'n reuzenvinger wijst de populier omhoog Waar het lied van een leeuwerik klinkt.

De vogel juicht, jubelt, stijgt en klimt En wordt onvindbaar voor het oog.

LENTE 1946

Het voorjaar dat er plotseling is Lost plant en dier uit de duisternis.

De kastanjeboom feest, heeft kaarsen ontstoken, Als kandelaar gebruikt hij het blad.

Het hoefblad ligt als een zonnespat Goudgeel in het gras te koken.

De eik grijpt met armen in het blauw.

Een glanzend kleed, parelend van dauw, Ligt zilvergrijs op berm en beemd gespreid.

Eenden slobberen en snateren, Merels fluiten en schateren, Rank schiet de stern en voert zijn strijd.

Een tintrijk lint vliet door het land.

Met gesnoeide wilgen aan de kant, Als harde knuppels, grove gebalde vuisten, Dreigend de man die hun tooi Hen knotte tot een schriele stam En ontkroonde met zijn knuisten.

Golfjes kabb'len en groeven zacht Een rimpelhuid van een moede gracht.

Tegen de stroom tornen diepgeladen aken.

Een botter schuift langzaam mijl na mijl.

Gtauw bolt en wolkt het gore zeil, 't Is geen Viking, die slaags zal raken.

Een merrie 's zondags opgedoft Stapt voor de sjees en aan haar schoft Volgt sierlijk het veulen met pedante passen.

Een reiger, als filosoof Staat gebeiteld roerloos, gespitst op roof, Met ogen loerend uit de kassen.

Als van ouds draait weer de molen.

Warme wind vervangt nog de kolen.

Alles konden Molochhorden niet verwoesten.

Al liggen op stukgeschoten daken Als rikbben nog de houten staken En brugbogen in 't diep te roesten.

Ze hebben zich een graf gedolven.

Bloeiende gaarden schenken met kwistige hand Een witte weelde, erend de dood.

De perzik getuigt met teder rood En kleurt een blozend morgenland.

Een wolk hangt uit de hemel neer, Een in vlucht verloren vogelveer; Herinnert aan haar, die uit een vage verte lacht.

De trein stort zijn adem over 't band.

Waar aan het eind onze jonge wacht Vluchtig kan ik slechts aanschouwen En spoor met spoed door de landouwen.

Voort, voort drijft mij mijn levensdoel, een heilige leer, Naar hem die zij haar noodlot spaarde, Ten tweede male smartelijker baarde, Als een Lente, maar z~j keerde niet weer.

Jerzy Skokowski: illustratie bi] een boek van Korczak: Koning Macius I. Daarin zegt de hoofdpersoon: 'Alle hervormingen zijn moeilijk. Als het mij met lukt bet zo te doen als het zou moeten, dan zullen mijn hervormingen door mijn zoon, mijn kleinzoon worden voltooid.'

Deze tekening geeft de kinderdromen van de schrijver weer.

Korczak en Warschau's getto De onvergetelijke opstand van Warschau's getto op 19 april 1943 heeft er dit jaar in onze gedachten een dimensie bij. De Verenigde Naties wijden dit jaar aan Janusz Korczak, die als arts, pedagoog en auteur allang in Polen een grote naam had, toen het fascistisch geweld ook over hem en de zijnen uitbrak.

Henryk Goldszmit (zijn eigenlijke naam, Korczak was eigenlijk zijn schrijvers-pseudoniem, dat hij trouw bleef) werd in 1878 geboren. Hij heeft voor de opvoeding van wezen in het oude Warschau nieuwe wegen gezocht en gevonden en daarover veel gepubliceerd. Ook schreef hij een reeks kinderboeken, zoals Koning Macius.

Nederlands Auschwitz-Komitee Frau Eva Tas Amsteldyk 23 Amsterdam / Holland Korzak-postzegels

uitgegeven

in de

Bondsrepubliek.

t

*

-

/ N

!

/

i /

Korczak nam binnen de gettomuur de leiding van twee weeshuizen op zich, een wanhopige taak. Hij bleef een vader voor de weesjes met wie hij in de eerste augustusdagen van 1942 de dodelijke weg naar Treblinka insloeg.

Hij wilde de kinderen niet alleen laten, hoewel hijzelf meermalen de kans had zich te redden. Ook zijn medewerksters gingen in de dood met de kinderen, die de groene vlag droegen uit een van Korczaks verhalen.

In die zomer '42 vormden zich de eerste groepen die in april '43 de SS-tanks vernielden die het getto binnendrongen om het te liquideren.

Janusz Korczak is door zijn werk, zijn leven en zijn dood een symbool geworden van de moed en de waardigheid van de strijders en de slachtoffers van het getto van Warschau.

VROUWEN EN DE WUV Lang wachten — het schijnt bij elke regeling te horen — en niet alleen bij de tramhalte. De mensen die WUV aanvragen hebben altijd al lang gewacht, te lang vaak. Velen hebben de toewijzing van hun uitkering niet eens meer beleefd.

Wij weten dat er ook in Den Haag hard wordt gewerkt aan onze zaak maar wachten valt zwaar. Soms is het onhoudbaar. Wij willen er weer over gaan praten, met staatssecretaris Wallis de Vries. Voor tal van mensen betekent de WUV een belangrijke verlichting van hun zorgen. Er blijven evenwel zorgenkinderen. In de eerste plaats de getrouwde vervolgde vrouwen. Het is toch wel bar dat een vrouw die in Auschwitz heeft gezeten met alle gevolgen van dien en getrouwd is maar een fooitje van 10% van de minimum-grondslag krijgt, dat is geen ƒ 200,— per maand schoon. Dit is een schrijnend tekort, om het heel zacht te zeggen.

Trouwens, ook alleenstaande vrouwen zoals, oud-gevangenen die ongetrouwd zijn, vormen een zwakke groep. Bijna allemaal minium-lijdsters. Hoeveel eens vervolgde, alleenstaande vrouwen hadden een goedbetaalde baan of eigen vermogen? Een handjevol. De vrouwen krijgen nog altijd de klappen, zelfs bij de WUV. Een goed teken bij alle narigheid is dat al deze kwesties de laatste tijd meer aandacht krijgen. Zo heeft het ministerie van CRM als opvolger van de Werk en Adviescommissie (WAC) het ICODO opgericht, een bureau dat moet informeren en coördineren, vooral ten behoeve van instellingen voor hulpverlening. Voor individuele getroffenen blijft het adres waar men zich toe kan wenden het Informatiecentrum voor door de oorlog getroffenen. J. M. Kemperstraat 1, 3581 KG Utrecht, tel. 030—515341, waar u door mevrouw van Oldenborgh en haar medewerk(st)ers op weg wordt geholpen. Het is de bedoeling dat dit Informatiecentrum in de CRM-instelling zal worden opgenomen.

Aan de WUV, de opvang en de problemen van de oorlogsslachtoffers is een groot deel gewijd van het Pesachnummer van het NIW. Men vindt daarin een uitvoerig intervieuw met Eva Furth-Halverstad, de secretaresse en met Ro Corper-Blik, de medewerkster speciaal vodr WUV-zaken van ons comité.

ANTISEMITISME ALOM De beruchte Glimmerveen gaat weer te keer, schunniger dan ooit. Zijn vod 'Wij Nederland' staat vol onvervalst fascistenjargon. Hoe kan dit 'Volksnationaal tijdschrift', uitgave van de Stichting tot steun aan en toezicht op de Nederlandse Volks-Unie nog verschijnen? Die volksunie is toch na een proces verboden? Als proeven laten wij hier stukjes volgen uit een schendartikel getiteld Holocaust van de hand v a n j . Glimmerveen.

Ditmaal gaat het over een joodse familie die met zes miljoen soortgenoten zogenaamd haar einde vindt in nationaal-socialistische gaskamers Op een tijdstip, dat onverdachte Amerikaanse, Franse en zelfs joodse onderzoekers hebben aangetoond, dat de hele 'Endlösung' van het joodse vraagstuk door massale vernietiging van joden in gaskamer een propagandaleugen is, heeft het internationale jodendom en zijn handlangers de ongelofelijke brutaliteit een dergelijke voor alle Germaanse mensen beledigende film te vervaardigen en uit te zenden 1

Er is een bom gegooid in een Joods studentenrestaurant in de rue Médicis in het Parijse Quartier Latin. Er werden 33 jongelui gewond, van wie drie ernstig. Dit gebeurde na tientallen aanslagen op gebouwen van Joodse en antirassistische instellingen.

De daders? Onbekend, zegt de politie.

'Vrolijk Kerstfeest in de gaskamer', ondertekend: NDSP, Munster. Dit kaartje vond een (werkloze) leraar vlak over onze grens in zijn bus. In Munster, waar hakenkruisen alweer op de synagoge en het stadhuis staan en waar een zendmast tijdens de uitzending van Holocaust in januari werd opgeblazen.

In Lübeck probeerden jeudige neonazi's gifgas in te laten in een synagoge tijdens een dienst aan het slot van een 'week van broederlijkheid'.

'Onbekenden' waren bezig tijdens de Sabbathdienst op 24 maart in het Franse plaatsje Fontenay-aux-Roses de synagoge in brand te steken, toen zij gelukkig werden ontdekt. De bewaker van een Parijse synagoge kon daar nog net op tijd een Molotow-cocktail onschadelijk maken.

In Varese in Noord-Italië maakten honderd jeugdigde fascisten rellen bij de basketball-wedstrijd Italië-Israël.

Een paar dagen later kwamen er bommeldingen bij een Joodse kleuterschool in Rome. De directeur van het Argentijnse blad 'La Opinion', de Joodse journalist Timmerman, zit al ruim twee jaar gevangen, nadat zijn krant de militaire gouverneur van Buenos Aires van antisemitisme had beschuldigd. 'Zij dachten werkelijk

dat mijn vader de ambassadeur in Argentinië van de wijzen van Zion was,' verklaarde Timmermans zoon.

Diezelfde wijzen van Zion, een schotschrift door de tsaristische politie in elkaar geflanst om o.a. de pogroms van 1905 te begeleiden, duiken op in geschriften die nu in het Russisch verschijnen en waar soms, maar niet altijd het woord 'Jood' is vervangen door 'Zionist'. Er is al een reeks Sowj et-uitgaven verschenen waarin wordt gesuggereerd dat zionisten tijdens de oorlog met de nazi's zouden hebben gecollaboreerd. Een en ander kwam aan de orde tijdens een in maart te Parijs gehouden internationaal colloquium, waaraan o.a. de Franse Nobelprijs-winnaars Kastler en Lwoff en de Italiaanse senator Terracini deelnamen.

DUITS OF NEDERLANDS In ons eigen land was de Tweede wereldoorlog lang een graag vergeten of verdrongen hoofdstuk. Dat is, gezien het afgelopen jaar, veranderd.

Belangrijke gegevens kwamen aan het licht, vaak door de onverdroten speurzin van de heer A. J. van der Leeuw.

Onlangs ontdekte deze dat de zg.

Nederlandse SS-ers niet automatisch Duitsers werden, ook niet, als zij naar het Oostfront gingen of in eigen streek huishielden. Dat is van groot belang, want de reeds in 1952 uit Breda ontsnapte boeven konden, naar men zei, nooit uit hun woonplaats in West-Duitsland worden uitgeleverd wegens de vermeende door hen verkregen Duitse nationaliteit.

Dit betekent dat de Westduitse justitie niet de uitlevering zou kunnen weigeren van de in 1978 opgespoorde Siert Bruins. Bruins, zo stelde Van der Leeuw vast, is Nederlander en werd nooit anders beschouwd. Niets staat dus uitlevering van de oorlogsmisdadiger door de Bondsjustitie in de weg. Behalve voor het recht zou dit een groot succes worden voor van der Leeuw, een medewerker van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, die al vele malen verdienstelijk speurwerk heeft gedaan, o.m. in de zaak-Menten.

Maar ook een aanwijziging dat dit rijksinstituut een nuttige functie behoudt, ook als de huidige directeur Vervolg op pag. 8

Jonge lezers schrijven, L.S. hierbij wil ik reageren op wat achter in uw maandblad van het N.A.C. stond. In uw januari nummer vroeg u namelijk of jonge mensen hun mening over dit blad naar u wilden schrijven. Dat wil ik graag doen. Ten eerste iets over mezelf. Ik ben 16 jaar oud en ben altijd erg in de 2e wereld oorlog geïnteresseerd geweest. Mijn ouders hebben de oorlog bewust meegemaakt en mij er vaak over verteld.

Ik heb op school gemerkt dat ik wat dat betreft in een uitzonderings positie sta. Veel klasgenoten hebben jonge ouders en horen haast nooit iets van de oorlog. Behalve dan natuurlijk de jaartallen uit de geschiedenisboeken. Omdat hun interesse ook niet gewekt wordt door verhalen van thuis, lezen ze ook geen boeken over bijvoorbeeld het verzet en dan krijg je kortzichtige opmerkingen als: 'Die twee minuten stil is ook onzin en laat die drie nu ook maar eens vrij'.

Gelukkig heb ik door een opstel dat voorgelezen is de aandacht een beetje op de oorlog kunnen vestigen. Op de mensen uit het verzet (waar ik trots op ben, dat Nederland nog zulke mensen had) en op de jodenvervolging. Ook door uw blad wat tijdens de geschiedenisles is uitgedeeld wordt de "aandacht nog eens extra op de oorlog geworpen en ook op het fascisme waar juist wij, jonge mensen, voor moeten uitkijken.

Ik zou eigenlijk willen dat er tijdens de geschiedenisles meer aandacht wordt besteed aan het Verzet in Nederland, maar de Nederlandse staatsinrichting schijnt belangrijker te zijn dan deze helden en heldinnen.

Ik ben heel blij dat uw blad mogelijkheden tot discussie opent en dat nu ook jonge mensen, die weinig van de oorlog en het verzet weten, er wat meer van begrijpen en ook kunnen zeggen: Dat nooit meer.

Lidia Schrijvers.

23 febr. 1979Beste E. Tas, N.a.v. het blad N.A.C. schrijf ik, allereerst met excuus voor dit papier.

Ik schrijf nu 'direkt vanuit m'n schoolbank', omdat ik weet dat ik er anders niet aan toe zou komen. Uw vraag was: 'Hoe vinden jonge lezers het?'. Ik zelf ben erg blij, alleen al om het bestaan ervan. Hoeveel medeleerlingen het zullen lezen, weet ik niet, maar het leek mij toch eerlijk om te zeggen dat velen het niet eens aanraken. Waarschijnlijk omdat ze het woord 'Auschwitz' zien en dan, helaas letterlijk al 'als de dood zijn'.

Eigenlijk merkwaardig voor een school als de onze, waarin iedereen zo graag bewust en wereldwijs wil worden.

Zoals altijd echter schuift men het onaangename zo ver mogelijk van zich af. Van de zaak Menten heb ik pas door dit blaadje een heel klein beetje kunnen 'begrijpen'. De media, maar ook mijn medemensen (volwassen) doen er zo geheimzinnig over alles wordt een beetje d.m.v. een rookgordijn verdoezeld. Wat dat betreft verschillen volwassenen en kinderen blijkbaar niet erg (!) Met diepe bewondering voor uw moeite en realiteitsgevoel verblijf ik u nog veel sterkte toegewensende.

Margreet Insingen.

Nieuwe Duitse jeugd.

Er komen niet alleen neo-nazigeluiden van over onze Oostgrens.

Waar Duitse verzetsmensen opheldering over het verleden geven, bv. in

een Bürgerinitiative stroomt de jeugd toe. In de Bond van Anti-fascisten; dat zijn de Verenigingen van Vervolgden door het Naziregime ( W N ) , dit uit het verzet stamt en dus uit ouderen bestond, is de gemiddelde leeftijd in sommige districten 36 jaar!

In de steden München en Dachau — het laatste met zijn boze klank — in Beieren, het domein van Franz-Josef Strauss — hebben grote groepen jonge mensen zich met succes teweergesteld tegen fascistische agitatie.

Evenzo op het socialistische jeugdcongres.

Kind en oorlog Te Warschau wordt in vetband met het door de VN uitgeroepen jaar van het kind een conferentie gehouden over het kind in de Tweede wereldoorlog 1939-1945. Voor deze conferentie, uitgeschreven door de Algemene Commissie voor onderzoek van oorlogsmisdaden etc. is ook de voorzitster van het NAC uitgenodigd, maar gezien de datum (19-21 april), die samenvalt met de demonstratie te Straatsburg, kan niemand van ons comité daar aanwezig zijn. Wij hebben onze sympathie met en belangstelling voor deze zaak aan de commissie meegedeeld en zullen onze lezers t.z.t. over het besprokene inlichten.

Wat vinden jonge lezers? Schrijf ons dat!

Redactie.

APRIL/MEI Kort nieuws Zeer veel evenementen in deze maanden van bevrijding, herdenking en herinnering.

Telegram aan Schmidt Bondskanselier Helmuth Schmidt ontving van het Nederlands Auschwitz Comité het volgende telegram: De nazi-slachtoffers beschouwen het als een smaad en schande dat de aan haar gerechte straf ontkomen volijverige uitvoerster van Holocaust 'bloedige Brygyda', Hildegard Lachert, candidaat is gesteld voor het Europese parlement te Straatsburg, waar verzetsstrijders en slachtoffers uit heel Europa op 21 april a.s. juist tegen verjaring, SS en nazipropaganda komen protesteren.

Esther van Geens zegt Zonnestraal vaarwel Gelukkig heb ik mijn twee kunstheupen nu compleet. Ja, dat kan ik weer navertellen. Maar dat is voor het Auschwitz-comité niet zo leuk, want als mede-oprichters van het comité hebben wij de krant bij ons thuis verzonden. Een gezellige dag onder het plakken van de banderollen voor ons bulletin.

Maar nu met de nieuwe heupen is de zaak wat veranderd. Ik kan niet meer zo goed uit de voeten en mijn huis is niet meer geschikt voor mij.

Ik moet nu een aangepaste woning hebben. Toen ik twee jaar geleden een nieuwe woning kon krijgen, wou ik het niet. Wij konden het Auschwitz-comité niet in de kou laten staan: dat werk kon nergens anders gedaan worden.

Nu moeten wij het plakken van de banderollen uitbesteden, wat veel geld kost. U bent toch bereid mee te helpen dat ook dat geld er komt? Bij voorbaat mijn dank.

Ester van Geens-Flora Postgiro 293087 gem. giro N 5500, beide t.n.v.

NAC, penningm. F. Degen, Mr. Treublaan 2 2 " , 1097 DB Amsterdam.

De bevrijding van Buchenwald en Ravensbrück brengt lotgenoten en vrienden samen in reünies. In alle provincies, in steden en dorpen trekken tentoonstellingen, forums, nieuwe uitgaven de aandacht.

Op een daarvan willen wij in het bijzonder wijzen: de verzetstentoonstelling van 5 tot 15 mei in gebouw Tripodia te Katwijk. Onder auspiciën van de Leidse Volksuniversiteit zijn daar te zien de panelen van de stichting We nemen 't weer niet', boeken van de Openbare bibliotheek, films o.a. over Sachsenhausen en een ruime keuze uit het werk van de beeldhouwster-schilderes-verzetsstrijdster Truus Menger. Ook leden van ons comité zullen, naast die van oud-verzetsorganisaties, toelichtingen geven.

De tentoonstelling zal (behalve 's zondags) open zijn van 10-17 en van 19.30-22.00 uur.

Deze maand verschijnt 'De 19 treinen van Sobibor' van dr. E. A. Cohen zelf oud-Auschwitzer. Het is een studie van het doodsbedrijf waar in 1943 meer dan 34.000 Nederlandse burgers zijn vernietigd.

'In naam van de Führer' een documentaire over het lot van de kindeten in de nazitijd van de Belgische cineaste Lidia Chagoll wordt door de uitgevers-maatschappij Elsevier vertoond. Op 24 april, 's avonds om 19.30 uur houden joodse gemeenten en andere Joodse instanties een herdenking van de slachtoffers op de gedenkplaats Hollandse Schouwburg te Amsterdam.

Tenslotte de al veel besproken en grondig voorbereide vertoning van de serie Holocaust. Het is misschien (of misschien niet) overbodig nog eens te zeggen: dit uiterst nuttig gebleken tv-verhaal is niet allereerst bestemd voor ons, die het zelf betreft. U behoeft er niet naar te kijken, als u merkt dat u dat bezwaart. Van belangen voor u kunnen de forumdiscussies zijn, die in de pers zullen worden aangekondigd.

Voor de vele andere tv-uitzendingen die in deze maanden nog komen geldt hetzelfde. Het is heel belangrijk vooral voor de jongeren, maar ook voor heel wat oudere mensen dat een duidelijk beeld wordt gegeven van wat er is gebeurd in de jaren 40-45, al van 1933 af. Het is in ons aller belang, maar dat wil niet zeggen dat u het allemaal moet aankijken. Of u

dat kunt, wilt of nodig hebt, dat moet u zelf beoordelen. Praat u er nog eens over met iemand die u goed kent.

Niet wij behoeven onze kennis op te doen van het tv-scherm. Maar het blijft een voordeel dat enige kennis tenminste verspreid wordt.

WEEREEN Simon Wiesenthal, de bekende nazijager, is commandeur in de orde van Oranje-Nassau geworden. Met onze felicitaties willen wij ook nog eens opmerken dat Wiesenthals werk een aanklacht inhoudt tegen de nalatigheid van het justitie-apparaat, niet het minst in Nederland. Wiesenthal maakte bekend dat hij al in oktober de Bondsjustitie heeft gewezen op de in Groningen in 1950 bij verstek tot levenslang 'veroordeelde 'Germaanse SS-er' J. W. Munninkhuizen, die bij •München woont. Er is evenwel niets gebeurd, zg. omdat dit heer nu eens wel tot Duitser genaturaliseerd zou zijn. In 1944 was hij lid van de Duitse Ordnungspolizei, dus van de SD en heeft hij in Tijnje (Friesland) twee mensen doodgeschoten.

Vervolg van pag. 6 dr. L. de Jong met pensioen zal gaan.

Een Nederlands-Duits konsluiting heeft zch eeveneens op ander gebied voorgedaan. Burgers vragen, politici antwoorden is een tv-programma van het ZDF. Daartoe had Helmut Kohl, leider van de christen-democraten, zich naar het Haagse Pulchri Studio begeven. Vervolgens maakte deze zich zeet kwaad over de Nederlandse genodigden, die hem op enige dringende, hem onwelgevallige vragen onthaalden. Bijvoorbeeld over verjaring van nazi-misdaden en beroepsverboden voor min of meer vooruitstrevende mensen.

Vragen en Kohls ontwijkende antwoorden die, naar achteraf bleek, door een aantal Duitsers heel goed zijn begrepen. Maar Kohl, zijn CDU en een reeks op beide ingespeelde persstemmen waren razend en bleven geruime tijd doorrazen. Reden voor minister van Agt, zelf gast op het CDU-congres, om zijn partijgenoot Kohl bij en zijn landgenoten af te vallen. De meeste Nederlanders denken net als Kohl, die zich dapper had gedragen, deelde onze ministerpresident mee. Gelukkig weten wij dat hij de zaken wat scheef heeft voorgesteld. Zo Duits zijn de meest Nederlanders nu ook weer niet.