Auschwitz Bulletin, 1979, nr. 06 December

nederlands auschwitz c o ni i t c

23e jaargang, nr. 6, december 1979

Secr.- E. Furth, Diemerkade 43, 1111 AC Diemen, tel : 020-905310 Bankrek : AMFSO BANK, bijk van Baerlestr 58, 1071 BA Amsterdam, spaarrek. 40.01.75.088 Gem. giro. 4875500, postgiro: 293087 t.n.v. NAC FSedaktie. E Tas, Amsteldijk 23, tel. 020-795716, 1074 HS Amsterdam Administratie kranf D. v. Geens, Renkumhof 50, 1106 JB Amsterdam, tel. 020-972869

AUSCHWITZ HERDENKING TE AMSTERDAM 1945

27 JANUARI

1980

De jaarlijkse herdenking van de bevrijding van het vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau zal dit jaar een bijzonder karakter krijgen.

De herdenking zal plaatsvinden, zoals gebruikelijk, bij het gedenkteken 'Nooit meer Auschwitz' (ontworpen door Jan Wolkers). Wij roepen iedereen op daaraan deel te nemen. Wij vertrekken om 12 uur precies van de ingang Nieuwe Oosterbegraafplaats te Amsterdam (ingang Kruislaan). Burgemeester W. Polak zal aldaar het woord voeren. Een extra bus brengt degenen zonder eigen vervoer naar de RAI, Europaplein 8.

Het gemeentebestuur biedt alle oud-kampgenoten, nagelaten betrekkingen, verzets- en andere vrienden, een lunch aan. Dit sympatieke gebaar wordt zeer op prijs gesteld. Aanvang reünie-lunch 13.30 uur in het restaurant van de RAI. Voor het aansluitend cultureel programma heeft het comité de grote zaal besproken. Dit is een bijzondere herdenking, daar hoort een bijzonder programma bij. Daarvoor zijn enkele kunstenaars uitgenodigd die in het verleden met groot succes op herdenkingen zijn opgetreden. Het was onmogelijk om allen, die in de afgelopen 23 jaar meegewerkt hebben, uit te nodigen. Met dankbaarheid denken wij aan hen die, belangeloos en met grote inzet, hun beste krachten gaven. Nochtans moesten wij een keus maken.

Onder leiding van oud-kampgenote en medewerkster Celine v.d.

Hoek de Vries zal het dameskoor 'Vivace' nieuwe liederen ten gehore brengen. Willy Caron, voor onze trouwe gasten geen onbekende, zingt liederen van Jozef Schmidt en Richard Tauber. Hij wordt aan de piano begeleid door Gé Franken.

Liesbeth List's onvergetelijke vertolking van Theodorakis 'Mauthausen-cyclus ligt nog vers in het geheugen. Al is dat ook 12 jaar geleden. Begeleid door de bekende pianist Louis van Dijk, brengt zij deze aangrijpende liederen-cyclus opnieuw.

Het Fodor-blaaskwintet, deels bestaande uit musici van het Amsterdams Philharmonisch Orkest, besluit deze middag. Gastspreker Herman Bleich houdt de herdenkingsrede. Aanvang 15.00 uur.

Wij verwachten dat niemand deze unieke dag zal willen missen. Deze 35ste herdenking is een mijlpaal in onze werkzaakheden.

Daar wij een grote toeloop verwachten, raden wij aan om tijdig uw plaatsen te betsellen. Zij zijn gratis verkrijgbaar op het secretariaat: mevrouw Eva Furth, Diemerkade 43, 1111 AC Diemen, tel: 020 905310.

Toegangskaarten voor de grote zaal zijn voor belangstellenden beschikbaar voor zover voorradig. Eventueel ook aan de zaal.

'ULTRA-RECHTS' OF NEONAZI 'Belediging van een groep mensen wegens hun ras en het aanzetten tot haat tegen of discriminatie van mensen wegens hun ras.' Dat is de grond waarom een drietal belhamels van het Nationaal Jeugdfront zal worden vervolgd na het uitslaan van barre taal op 20 oktober in het bos van Soest. De politie, die het allemaal kalmpjes had aangehoord zonder een hand uit te steken, werd door de Utrechtse officier van Justitie in het gelijk gesteld.

Een week later was Soest getuige van een anti-fascistische demonstratie, waarvoor vele verontrusten uit het land, ook onze vrienden, het bosrijke dorp hadden opgezocht.

Eind november vroeg in Den Haag een als 'ultra-rechts' aangeduid en zich 'Nationale Partij Nederland' noemend groepje aan om op het Malieveld te demonstreren. Dit werd afgewezen. Het groepje hield zich niet aan het verbod; een — verboden — wapenstok werd in beslag genomen. Ook hier ttok de volgende zaterdag, 1 december, een eensgezinde stoet tegen rassisme en fascisme door enige Haagse wijken.

Kennelijk heeft men in beide gevallen met neo-fascistische oprispingen te doen, die terecht direct aan de kaak zijn gesteld. Ook terecht heeft burgemeestet Schols van Den Haag zowel de eerste als de tweede aanvraag afgewezen op grond van de rassistische leuzen; bovendien wilden zij daarmee paraderen in buurten met veel buitenlanders.

Een in Den Haag gevormd comité van een 30-tal organisaties houdt een oog in het zeil. En dat is gelukkig. Geen enkel fascistisch of rassistisch gewroet mag in Nederland de geringste kans krijgen. Het gespuis echter dat op 24 novembet 's nachts een aanslag Vervolg op pagina 2 1

IJNTERNATIONAAL OVERLEG Annie Fels-Kupferschmidt, de voorzitster van het Nederlands Auschwitz Comité, heeft deelgenomen aan de bijeenkomst te Moskou van het presidium van het Internationale Auschwitz Comité, waarvan zij lid is.

Hieronder vindt u enige uitspraken van dit presidium.

De volgende zitting zal omstreeks 1 februari plaats hebben in Tel-Aviv, ter gelegenheid van het jaarlijkse congres van de Wereldfederatie van Joodse verzetsstrijders en gedeporteerden. Op dit congres zullen nog enige andere medewerksters van ons comité aanwezig zijn.

INTERNATIONAAL AUSCHWITZ COMITÉ VOOR ONTWAPENING Het Internationale Auschwitz Comité beziet op zijn zitting te Moskou op 12 en 13 november 1979 met instemming de boodschap die werd aangenomen op de internationale bijeenkomst te Rome en keurt het optteden van zijn gedelegeerden goed.

Wij onderstrepen vooral de zinsnede: 'Wij willen dat de SALT-II-verdragen snel van kracht wonden en wij verlangen voortzetting en verdere ontwikkeling van de onderhandelingen met het doel belangrijke vermindering en beperking van het aantal strategische wapens te bereiken. Wij achten het dringend nodig dat verdere overeenkomsten tussen alle betrokken staten tot soortgelijke beperking van de tactische kernwapens voor de midden- of korte afstand zullen leiden.'

In deze zin doen wij een beroep op alle volken en hun regeringen om elk aanbod aan te nemen dat tot een echte vermindering van alle wapens, vooral van atoom- en andete massavernietigingswapens leidt, daaronder ook het aanbod van de USSR, om de in haar westelijke gebieden opgestelde raketten voor de middenafstand te beperken, indien het opstellen van nieuwe atoomraketten in West-Europa achterwege blijft en om het jongste voorstel van Brezjnew te aanvaarden om terstond onderhandelingen over deze wapens te beginnen.

De gevaren die de mensheid bedreigen vanwege de nog niet gestepte

wedloop met massa-vernietigingswapens van allerlei aard, nopen ons, die in ons leven jarenlang de industriële massa-vernietiging van onze familie en vrienden, van kinderen en ouden van dagen moesten meemaken, onze stem in deze zin te verheffen.

Samen met de voormalige betrokkenen bij de oorlog uit 65 landen, die van 18 tot 20 oktober naar Rome kwamen 'ontkennen wij dat oorlogen onvermijdelijk zijn en zetten wij ons in voot ontwapening'.

I.A.C. TEGEN (NEO-)FASCISME Resolutie Het Internationale Auschwitz Comité, op 12 en 13 november 1979 te Moskou bijeen, constateert verontrust en verontwaardigd uit de verslagen die door de leden-comités zijn overgelegd de geniepige en geleidelijke toeneming van fascistische activiteiten.

Deze groeperingen met nazi-kataktet, trachten de grote leiders van het Detde Rijk te rehabiliteren en hemelen in schotschriften, pers en film de nazi-ideologie op.

Zij blijven verfoeilijke leugens propageren over het leven in het vernietigingskamp Auschwitz, zij stellen op een smerige manier het aantal miljoenen ver-gaste mannen, vrouwen en kinderen ter discussie.

Deze nieuwe fascistische otganisaties beschikken ovet grote hoeveelheden wapens en verbergen noch hun 4iefde voor geweld, noch hun haat tegen de democratie.

In vele landen worden aanslagen gepleegd tegen de bureau's van democratische organisaties, tegen Joodse begtaafplaatsen, tegen vctzetsmonumenten en opnieuw tegen petsonen.

Nog verontrustender is de straffeloosheid die deze nieuwe nazi's schijnen te genieten, die blijkbaar nooit door de politie worden gevonden.

In het gezicht van dit gevaar hebben wij, oud-gevangenen van Auschwitz, besloten onze strijd toe te spitsen met de hulp en de steun van talrijke democratische organisaties en van een groot deel van de jeugd: tegen de neo-nazipropaganda voor de ontbinding van de organisaties van oud-nazi's en het verbod van openbare betogingen, waar vreemdelingenhaat, rassisme, antisemitisme en onverdraagzaamheid worden aangeprezen.

OORLOG NIET ONVERMIJDELIJK In oktober kwamen te Rome vettegenwoordigers bijeen van zo een 40 miljoen mensen die aan de Tweede Wereldoorlog hebben deelgenomen of er slachtoffer van zijn geworden om zich uit te spreken over ontwapening.

'Oorlogen zijn niet onvermijdelijk', zeggen zij en ondersteunen 'elke effectieve maatregel voor kernontwapening, het stoppen van de verbreiding van kernwapens en een verbod van het maken of perfectioneren van alle wapens voor massale vernietiging'.

Evenals de Verenigde Naties verklaren de gedelegeerden dat algemene en volledige ontwapening onder doeltreffende internationale controle en met garantie voor de veiligheid van elke staat in elke etappe mogelijk is.

Toepassing van het VN-handvest en van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens werd geëist. Dit houdt voor elke staat het recht van zelfbeschikking en onaantastbaarheid in, het achterwege laten van geweld en inplaats daarvan te onderhandelen.

Elke vorm van rassisme, apartheid, zowel als iedere leer van rassenhaat, ook op religieuze of ideologische grondslag, werd scherp veroordeeld.

Er werd besloten elk jaar de week van 24 oktobet, de dag van de Verenigde Naties, tot 31 oktober tot 'ontwapeningsweek' te maken. Het Int. Auschwitz Comité was te Rome o.a. door de voorzitter, dr. Maurice Goldstein, vertegenwoordigd.

Vervolg van pagina 1. pleegde op het huis van de bekende anti-fascistische advocaat Joe Nordmann te Parijs, noemde zich openlijk een actiegroep van neo-nazi's. Als protest hielden de verzetsmensen de 29ste een indrukwekkende stille tocht naar dit huis. Merkwaardigerwijze zwegen de bladen van het grote Hersant concern, evenals de Franse staatsradio en -tv. Vreemd dat noch van deze, noch van de 24 andere fascistische aanslagen van de laatste maanden, de politie een schuldige heeft opgepakt.

Blijkbaat geeft de politie voor dat de schanddaden alleen de slachtoffets aangaan. De bevolking weet, als hier, echter heel goed: de nieuwe, net als de oude nazi's, betekenen een gevaat voor iedereen.

voor de kinderen van na het jaar van het kind.

De kans, waar ze recht op hebben; net als een kind dat had... daar in Auschwitz.

GEZOND VERSTAND Nederland heeft nee gezegd tegen verhevigde kernbewapening. Dat is een grote, vrijwel unieke zaak. Daar kan geen ministerraad in Brussel iets aan veranderen.

Een volksbeweging, letterlijk in alle lagen en delen van ons land heeft doorgewerkt tot in de Tweede Kamer, die de zg. modernisering in meerderheid levensgevaarlijk en immoreel acht.

Ieder zinnig mens en uiteraard elk van ons, overlevenden van een weergaloze oorlogsramp, is blij, als het gezonde verstand, ook in een enkel land, de overhand krijgt. Velen van ons hebben natuurlijk meegedaan met de talloze demonstraties, fakkeloptochten en wat er meer gebeurde op zoveel plaatsen. Denken wij alleen maar aan de grootse manifestatie van 24 november in Utrecht.

Onze secretaresse, Eva Furth, heeft in Wageningen de eind augustus vertrekkende vredes-estafette toegesproken en aangemoedigd, uitgaande van haar, van onze ervaring in de jaren '40. Zij werd later uitgenodigd om mee te gaan naar Rome, waar de vredesboodschap aan Paus Johannes Paulus II werd overgedragen.

Onze ongerustheid wordt overal ter wereld, in oost en west gedeeld: u ziet het al aan de verslagen en verklaringen in dit nummer. Daarin staat duidelijk: elk aanbod om te praten is de moeite waard en moet voorrang hebben boven al het andere.

Wij kunnen er in Nederland trots op zijn dat wij met dit inzicht niet achteraan hobbelen, maar dat wij keer op keer het voortouw hebben genomen in acties.

De afwijzing van vernieuwd en verscherpt kernwapentuig kan niet onder de tafel worden gewerkt. Het gezonde verstand kan niet worden weggestemd — zolang het nog tijd is.

Wij die al eens slachtoffers waren horen vanzelf tot degenen die de wedloop naar de vernietiging willen stuiten.

Onze medewerkster Eva Korper-Eisenstadt haalt in De Koerierster, het blad van de Landelijke Kontakgroep Verzetsgepensioneerden een couplet aan van Annie M. G. Schmidt's Foxtrot aan en borduurt daarop voort.

GIJZELING IN TEHERAN

Niets aan de hand over veertig jaar, wie zal het dan nog weten?

De jaren zeventig, pak weg, zijn allemaal vergeten.

De berg van kindetschoenen, die in Auschwitz achtefbleef is opgeruimd en niemand die het daar nog over heeft.

Er staat een Anne Frankhuis en er is een comité en 'n oud beschimmeld Mentendossier.

En als ik denk aan dat jaar van het kind — over veertig jaar — bekruipt me een waanzinnige angst dat er dan misschien helemaal geen kinderen zullen zijn. Omdat ze allen de grote radio-actieve gaskamer van de derde wereldoorlog in zullen zijn geschoven; de 'Endlösung' voor het hele mensenras.

Wij voeren acties tegen de neutronenbom. Anderen tegen SS-20-raketten.

En als die wapens zouden verdwijnen, kunnen de kindeftjes van Europa, Rusland en Amerika nog 21 keer over vermoord worden!

Zou dat dan onze schuld zijn?

Omdat we blijven denken, dat onze eigen levenshouding de enig juiste is en daarmee vaststaat dat alle andersdenkenden verblind en kwaadaardig zijn? Want juist dat was de manier van denken van Himmler en de zijnen.

Kunnen we niet proberen elkaar te accepteren zonder van de ander te verlangen dat zij zich eerst bekeren tot onze levensopvattingen en zienswijze? Want dat is de enige manier om een volgende oorlog te voorkomen; een oorlog waar we van weten dat hij ons aller zelfmoord zou zijn.

Alleen op die manier is er een kans

Geweld heerst alom, helaas. Allang ook het min of meer particuliere geweld van kapingen, gijzelingen e.d.

Groepen jongelui hebben ook in Nederland willekeurige treinreizigers en schoolkinderen vastgehouden en daarbij politieke motieven gehanteerd. Iets nieuwe is dat zij vervolgens geruggesteund zijn door de ayatollahregering, die hun optreden goedkeurt en hun eisen beaamt.

De eerste eis is: uitlevering van de sjah. Nu heeft de sjah een misdadig bewind gevoerd met rijkelijke hulp van de VS, die hem ook nog asyl boden. De door deze koning der koningen gepleegde miljardenroof zal miscchien nooit kunnen wonden ongedaan gemaakt.

Maar er bestaat een oeroude regel voor de omgang tussen de volken: gezanten zijn onschendbaar. Ook de Koran, lazen wij, kent die regel.

Zodra diplomaten wonden gepakt, komt er bij de willekeur van de gijzeling nog de inbreuk op de elementaire omgang van het ene land met het andere. Het vergroot, behalve het geweld en het onrecht, nog de rechteloosheid in een wereld die van de ene schok in de andere valt. Het vermindert de kans op redelijk overleg. En dat is in het woelige Midden-Oosten broodnodig en de enig mogelijke weg.

HARSTER WIST HET Terwijl de Nederlandse SS-er Siert Bruins in Hagen terecht staat wegens moord op twee ondergedoken Joodse broers, ondersteund door solidariteitsbetoon van NPD-neo-nazi's, is Nederland ook in Keulen aan de orde.

Daar is eindelijk het proces aan de gang tegen Lischka en Heinrichsohn, destijds de grote Jodenjagers in Parijs.

Op de 13de procesdag verschenen daar als getuigen Wilhelm Harster, eens 'SS-Brigadeführer und General major der Polizei Befehlshaber der Sicherheitspolizei und des Sicherheits-

1945 - 1979 EN NOG STEEDS ZORGEN OVER DE WUV Nu wij aan het einde van 1979 zijn, lijkt het mij verstandig om eens terug te kijken op dat jaar.

Wat hebben wij als NAC met de WUV allemaal meegemaakt. Om te beginnen, heel wat besprekingen met de heer Loonstijn, over de brief betreffende de werkstervergoeding, die uiteindelijk toch tot goede resultaten heeft geleid. Degenen die tot dan te weinig vergoeding kregen voor huishoudelijke hulp, konden nu precies opgeven wat zij betaalde en in vele gevallen is dat nu ook aangepast.

De verschuiving van de betalingen, tot dat wij gelijk staan met de werkende medemens, is redelijk, maar voor sommigen van ons geeft dat toch veel problemen. De eerste van de maand moeten wel die rekeningen betaald worden, zoals huur, gas en licht, ziekenfonds en de andere dingen, maar als de WUV de betalingen iedere maand later verstuurt, moeten wij maar zien hoe wij dat voor elkaar krijgen.

Hopelijk heeft het voor u geen vervelende gevolgen. Ook zijn wij bij CRM onrvangen door mevrouw Kraayeveld om daar onze mening uit te spreken over de 1 0 % vergoeding voor de gehuwde vervolgde vrouw.

Jammer genoeg konden wij er geen genoegdoening uit krijgen, alleen is ons medegedeeld dat het binnen 6 jaar gelijk gesteld zou worden met de uitkeringen binnen de EEG. Hei is helaas de vraag hoeveel er van ons nog iets aan zullen hebben. Wij zijn dan ook in Den Haag bij verschillende

kamerleden geweest, om voor ons dit moeilijk te accepteren standpunt voor te leggen, maar ook zij kregen voorlopig nee te horen van CRM. Maar toch zullen wij blijven ijveren voor onze mede-slachtoffers. Intussen heeft de Tweede Kamer zich in een motie uitgesproken voor uitkering aan de gehuwde vervolgde die geen kostwinster is.

Gelukkig is wel dat wij een fijne samenwerking hebben met de ambtenaren van de WUV en FMW, wat vaak goede tesultaten en successen voor ons werk betekent. Dat mag blijken uit de dagelijkse telefoongesprekken die ik krijg, dank u. Dank ook voor het vertrouwen dat u aan het NAC geeft, en in het bijzondet van mij,

PENNINGMEESTERKRABBEL

geld om dit te kunnen doen. Mag ik ook verzoeken ons adressen op te geven van mensen die ge誰nteresseerd zijn en nog niet onze krant ontvangen. Dit stellen wij zeer op prijs.

Als penningmeester moet ik het eerst aan geld denken, maar wel met de bedoeling het zo snel mogelijk weer uit te geven om een steentje te kunnen bijdtagen aan een wereld waar nooit meer Auschwitz en nooit meer ootlog is.

Een in alle opzichten gelukkig 1980 en gezondheid.

Daar komen de... nee, niet de schutters, maar onze accept-girokaarten komen eraan.

Een laatste opwekking om die zo snel mogelijk in te vullen met een bedrag evenredig aan uw draagkracht, maar schat die a.u.b. niet te min. Want u weet: wat wij u bieden is alles gratis.

Zoals u in deze krant kunt lezer;, is dit niet gering in verband met de 35ste bevrijdingsdatum van het kamp Auschwitz.

Wel moet u zorgen voor het nodige

Ro Corper P. S. Onlangs is er een boek verschenen met de titel: De oorlog duurt voort. Dit boek is geschreven door Doke van Kampen-Bronkhorst, het wordt uitgegeven bij Vuga Uitgeverij BV, Postbus 16063, 2500 AC 's-Gravenhage. Het boek gaat ovet de problematiek van oorlogsgetroffenen in het kader van maatschappelijk werk.

Doke van Kampen was bij de eerste ambtenaren in de Marnixstraat, die met het werk voor ons oorlogsgetroffenen betrokken raakten, en het nog steeds doet. Wij komen hierop terug.

F. Degen, penningmeester Mr. Treublaan 22" 1097 DP Amsterdam tel. 020 - 941848

Vervolg van pagina 3dienstes' in het bezette Nedetland en zijn 'Judenreferent', Wilhelm Zoepf.

Harster, die de chef van Lages, Aus der F端nten enz. was, is hier na zes jaar losgelaten. In 1967 werd hij in M端nchen tot 15 jaar veroordeeld en Zoepf tot 9- Nu heeft Hatster verklaard, evenals Zoepf, dat hij wel dacht dat de Joden niet voor de Arbeitseinsatz naar het oosten werden gedeporteerd.

Naar zijn zeggen was Harster begonnen te twijfelen in de zomer van 1942, toen hij kort na het transport naar Mauthausen van de 400 jongens die bij de razzia's van februari '41 waren opgepakt hun doodsbericht kreeg. Toen zou hij, aldus zijn verklaring van 1967, hebben beseft dat de gedeporteerden vrijwel allen de dood tegemoet gingen. Hij zei toen ook dat hij een zware schuld had te boeten.

Zover zijn de beulen van Parijs niet.

Lischka houdt vol dat hij het 'nicht gewu'sst' heeft, hoewel een handlanger hem in een verslag erop wees dat de Joden 'restlose Vernichtung' wachtte.

In elk geval is het waard te onthouden dat bureaumoordenaars in Nederland, al is het na twintig of dertig jaar, hebben toegegeven dat zij wel degelijk heel wat hebben geweten.

WIST U DAT De Anne Frank Stichting hield op 6, 7 en 8 december te Amsterdam in de Vrije Universiteit een symposium 'Samenwerking met de vijand', over collaboratie en aanpassing tijdens de oorlog.

Een levendig forum vormde de afsluiting.

In Auschwitz is op 30 september in blok 20 een Frans paviljoen geopend in aanwezigheid van de Franse staatssecretaris voor de oud-strijders Plantier en de Poolse minister Grudzien.

De Werkgroep Recht en Openheid in de zaak-Menten heeft de Hoge Raad in een brief gevraagd wanneer een uitspraak is te verwachten over het arrest van de Rotterdamse rechtbank aangaande Menten. De Hoge Raad antwoordde dat de uitspraak waarschijnlijk eind januari zal worden gedaan.