nederlands auschwitz comité
25e jaargang nr. 4, juni, juli, augustus 1981
Secr.: E. Furth, Diemerkade 43, 1111 AC Diemen, tel.: 020-905310 bankrek.: AMRO BANK, bijk. van Baerlestr. 58,1071 BA Amsterdam, spaarrek. 40.01.75.088 Gem. giro: 4875500, postgiro: 293087 t.n.v. NAC Redaktie: E. Tas, Amsteldijk 23, tel. 020-795716,1074 HS Amsterdam Administratie krant: D. van Geens, Renkumhof 50, 1106 JB Amsterdam (Zuid-Oost), tel. 020-972869.
Herdenken om toekomst Wij hebben herdacht. Gevierd ook, de nationale feestdag, de 5e mei, die eindelijk officieel erkend, zij het nog te vaak als snipperdag afgedaan is. Maar het geeft ons toch voldoening dat waar het hoort, in de hoogste instanties, aan onze wens en die van onze vrienden gehoor is gegeven. Dat is goed, de dag na 4 mei, de dodenherdenking. Ook daaraan is dit jaar veel aandacht besteed, in stad en land en in veel generaties. Uiteraard zien wij ook terug op al die uren en dagen in april, toen wij stil stonden bij de nagedachtenis van de strijders van Warschau of met onze vriendinnen die Ravensbrück en de vrienden die Buchenwald doormaakten, momenten wijdden aan wie die kampen nooit meer konden verlaten. Wij hebben natuurlijk deelgenomen aan de nationale herdenkingsbijeenkomst in de Nieuwe Kerk, geluisterd naar prinses Juliana en de andere sprekers en gezien hoe koningin Beatrix de eerste verzetsherdenkingskruisen uitreikte. Wij stonden ook groepen jonge mensen te woord, die wilden weten hoe het toch allemaal was toegegaan en onze antwoorden sloegen goed aan. Sindsdien is een bezoek aan die Nieuwe Kerk (nu gerestaureerd en een cultuurcentrum geworden) ook niet overbodig. 'Van wie hoort Nederland?' lees je bij de ingang. Binnen kun je naar enige twijfelachtige uitspraken luisteren, maar ook naar een uitleg waarom de ontwerpers deze panelen, dia's en geluidsbanden hebben opgesteld. Want racistisch gekleurde onverdraagzaamheid, soms regelrecht racisme, zijn duidelijk aanwezig om ons heen. Daarvoor of liever daartegen roepen die panelen en geluidsbanden ieder wakker. Niet overbodig, we zeiden het al, blijft dan ook helaas nog het Amsterdams initiatief tegen fascisme, racisme en antisemitisme, tot op het voetbalveld. Hoogst belangrijk was de door dit initi-
atief opgezette en door de Anne Frankstichting ingerichte tentoonstelling 'Tekens aan de wand' in de Amsterdamse Zuiderkerk. Die tekens zijn het racistische, soms neofascistische geklodder op onze muren. Een reeks foto's en teksten lichtten toe wat het fascisme, wat het nazidom was en waar het toe heeft geleid. Er kwamen duizenden bezoekers, daaronder heel wat schoolklassen. Opmerkelijk en verheugend is het dat talrijke jonge Duitse toeristen aandachtig een rondgang kwamen maken. In een brief aan minister de Ruiter vraagt het Initiatief om ontbinding van racistische organisaties (te beginnen met de Ned. Volksunie) op grond van het VN-verdrag van 1966 inzake uitbanning van rassendiscriminatie. In het Anne Frankhuis zelf is de helaas flink aangegroeide collectie druksels van neofascisten uit alle windstreken te zien voor de talloze, meest buitenlandse bezoekers. Heel veel bekijks had gelukkig ook de voortreffelijke expositie die het Amsterdams Historisch Museum van fe-
bruari tot mei na 40 jaar aan de Februaristaking wijdde. Een zeer ruim opgezet beeld van wat er aan de staking vooraf ging — er bestaan geen foto's van de twee dagen zelf, uiteraard — al kon niet alles wat er verder gebeurde er ook nog bij. Bijzonder goed paste hierin de eerder door de VARA op tv uitgezonden film 'Als een fascist ademt, dan liegt hij'. Wij juichen het zeer toe dat deze film voor Nederland meedingt in het concours voor documentaires. Verder zag Enschede 1933-19nu. Als gastvrouw trad het N A C op voor het presidium van het Internationaal Auschwitz Comité, waarinonze voorzitster Annie Fels-Kupferschmidt, zitting heeft. Het gemeentebestuur van Amsterdam ondersteunde ons prachtig door onze gasten en ons een boottocht door de onvolprezen grachten-bijavond aan te bieden. Hulde! En tenslotte: de jongste medewerkster van het N A C heeft ons vertegenwoordigd op de grote bijeenkomst van overlevenden in Jeruzalem. Want overleven schept verplichtingen, maar waar leven is, is toekomst.
Kirchentag voor vrede Regeringen volgen op elkaar als seizoenen, soms met een pauze, zoals in Nederland. Wolken hangen aan vele kanten boven ons. Er wordt gevochten en niet alleen met woorden en verkiezingspamfletten. Oude racisten als de Ku Klux Klan stichten afdelingen onder Amerikaanse soldaten in West-Duisland en leggen contacten met inheemse neo-nazi's. En van de laatste is de Wehrsportgruppe— heer Hoffmann, vorig jaar vlug losgelaten, weer opgepakt. Voor hoelang? Van het gevaar van totale vernietiging van de mensheid worden zich hoe langer hoe meer mensen bewust, vooral in Nederland. De 'Hollandse ziekte', zo-
als dat over onze oostgrens heet, heeft zich ook over die grens uitgebreid. De Duitse Kirchentag in Hamburg, de tweejaarlijkse bijeenkomst van Protestanten in de Bondsrepubliek, voerde de leus: Wees niet bevreesd. Dit was omgezet in: Wees bevreesd, de atoomdood bedreigt ons allen. En zo een 150.000, voor 70% jonge, mensen namen deel en voerden scherpe discussies waarin verdere kernbewapening werd afgewezen. Zij zorgden voor de machtigste vredesdemonstratie die de Bondsrepubliek ooit heeft gekend. De oproep van Krefeld, in gelijke geest, kreeg ruime steun. Hoopvol.