37e jaargang, nr. 3, Mei 1993. Verschijnt 5x per jaar Een uitgave van het Nederlands Auschwitz Comité; postbus 74131, 1070 BC Amsterdam
Auschwitz Bulletin Niet vrijblijvend Bevrijding betekende destijds bevrijd zijn van onderdrukking en geweld. Wie zou het in mei 1945 zijn ingevallen dat een halve eeuw later iedere nieuwsuitzending wapenfeiten, etnische zuivering of botsing, gevangenkampen en willekeurige executies zou bevatten! Dingen die de ouderen, die het toen meemaakten, zich huiverend herinneren. De jongeren weten bijna niet beter of het hoort zo. Dichtbij schieten criminelen, in kleiner of groter verband georganiseerd, tot in West-Europa: het gebied waarin in 1939 de grootste oorlog van de geschiedenis begon. De grote en middelgrote staatscomplexen die een voorname rol speelden in de jaren '40 zijn versplinterd, maar staan voor een belangrijk deel in vuur en vlam. Wij die toen bevrijd, dat is aan de dood ontsnapt zijn, kijken haast ongelovig, vaak diep aangegrepen, naar de nieuwe, soms opnieuw gapende ruïnes. Nu de koude oorlog is gedoofd, laaien conflicten en vetes binnen bestaande politieke formaties op. Die komen ons vaak middeleeuws voor, helaas ook in wreedheden die voorgoed voorbij hadden geleken. In een andere conflictenzone, Israël met zijn bezette gebieden, is enige hoop op overleg nog niet opgegeven. De schrijver Yehoshua noemde de regering in Jeruzalem timide: "Timide is niet hij die op een kruispunt overlegt welke kant hij op zal gaan, timide is degene die weet dat er maar één weg is, maar weigert die in te slaan".
Plantage middenlaan - Vught - Westerbork Intussen is als ieder jaar het aandenken aan de onzalige kampen Buchenwald, Mauthausen en Ravensbrück levendig gehouden. In Vught is een groep oudgevangenen aanwezig geweest. Ook dit kamp heeft, behalve om verzetsmensen te straffen, tevens dienst gedaan voor de Endlösung. In het voorportaal daarvan, het Durchgangslager Westerbork, onthulde president Herzog van Israël als laatste ambtshandeling een Jerusalem Stone. Intussen is de Hollandsche Schouwburg, waar de meerderheid van de joodse bevolking werd bijeengepropt voor de tocht naar haar ondergang, heringericht. Een permanente tentoonstelling, speciaal toegankelijk voor kinderen, is te vinden in het voorgebouw. De namen van de duizenden families die leden verloren zijn aangebracht op een benedenwand.
1943-1993 getto-opstand Een tentoonstelling in het Nationale Oorlogs- en Verzetsmuseum te Overloon,