41 ste |aargang, nr 4, december 1 997. Verschi|nt 5 x per |aar
Een uitgave van het Nederlands Auschwitz Comité; postbus 74131,1070 BC Amsterdam
Auschwitz Bulletin Voortleven Miljoenen eenvoudige zielen hebben enkele maanden geleden de begrafenis zogezegd meebeleefd van prinses Diana en evenzo verering het 'Moeder Theresa', de Albanese, in het verre dichtbevolkte India. Een rilling ging door de wereld en door de honderden miljoenen aan hun t.v. Tezelfder tijd verdwenen enkele bekende figuren van de media uit het Nederlandse beeld en tevens uit onze kring. Daar was Joop van Thijn, als kind Japanse gevangene in Indonesië, hoofdredacteur van Vrij Nederland, dat hem met tientallen artikelen herdacht. Daar was 'Boebie' Brugsma, oud-gevangene van Dachau. En dan Jaap van Meekeren, bekende figuur van radio en televisie, een vervolgde die t e r n a u w e r n o o d uit de b e u l s handen wist tc blijven. Drie figuren (van velen) uit onze kring, die ons stellig tot in lengten van dagen zullen bijblijven. Het zijn enkele mensen uit de zwarte jaren die waarschijnlijk niet alleen onder hun lotgenoten zullen voortleven.
Dwangarbeid Een rechtbank in Bonn heeft een
claim van 22 dwangarbeiders, die tussen 1943 en 1945 waren geïnterneerd in Auschwitz, niet gehonoreerd. Zij hadden van de Duitse regering compensatie voor h u n gedwongen werk in de nabijgelegen wapenfabriek van de firma U n i o n geëist en een s t a a t s pensioen. De rechter oordeelde dat het probleem niet om een juridische, maar om een politieke oplossing vroeg. Volgens de advocaat van de slachtoffers zoekt de Duitse regering die oplossing nu door de zaak zoveel mogelijk te vertragen, blijkbaar in de hoop dat het probleem op 'natuurlijke' wijze wordt opgelost. Twee slachtoffers zijn inmiddels overleden, de overige 20 gaan in hoger beroep.
Voor, na en nieuw Deze herfst heeft het Rijks Instituut voor Oorlogs Documentatie (RIOD) in dubbele zin zijn werkterrein verlegd. Het betrok een fraai monumentaal pand op de Amsterdamse Herengracht cn verruimde tegelijkertijd zijn arbeidsveld en arbeidswijze. Het wijdt zich voortaan niet alleen aan de jaren '39-'45, maar ook aan dc voor- en nageschicdenis van het oude Nederlands Indië. Nieuwe
arbeidsterreinen worden voorzien, in grote tegenstelling tot een tiental jaren geleden, toen opheffing of onderbrengen bij een ander instituut aan de orde was. Hieruit blijkt dat de belangstelling voor de historie van de Tweede Wereldoorlog en zijn samenhang weer is toegenomen. Hoe belangrijk dat is, want hoe kortstondig 's mensen memorie vaak is, blijkt uit een ingezonden brief in dit n u m m e r over de berichtgeving rond de Buchenwaldherdcnking, een werkkamp wiens overlevenden eveneens aanspraak zouden kunnen maken op compensatie voor het werk dat zij daar onder dwang verricht hebben. En het blijkt ook uit de verklaring van het Internationaal Auschwitz Comité, waarin wordt gememoreerd dat het ons aller verantwoordelijkheid is om met dc ervaringen van het verleden in gedachten huidige generaties tc inspireren zich sterk te maken voor een democratische en humane samenleving. Opdat die waarden zullen voortleven. Eva Tas/C.P.