Voorjaarsprogrammering
Interview Peter Dijkstra over het Weihnachts-Oratorium Achtergrond Terugblik: 5 jaar NKK NXT Interview Nanine Linning over Di Lasso's Tranen van Petrus
Nummer 15 2021
EEN SPECIALE
AANBIEDING VOOR U
8X € 52,95 I.P.V. € 67,55
Luister is hét toonaangevende klassieke muziektijdschrift en verschijnt acht keer per jaar. Nu nog méér pagina’s vol interviews, recensies, beschouwingen en portretten van componisten en uitvoerenden!
GA NAAR www.luister.nl/nederlandskamerkoor E-MAIL NAAR ABONNEMENT@BCM.NL OF BEL 085-7600237 (dinsdag en vrijdag van 8.30-12.30 uur, lokaal tarief)
VOLG ONS OP
EN SCHRIJF JE IN VOOR DE NIEUWSBRIEF OP WWW.LUISTER.NL
welkom In de vorige uitgave van het Nederlands Kamerkoor magazine gaven het woord aan Jan Mevius, tot voor kort vrijwilliger bij het Nederlands Kamerkoor en tevens trouw concertbezoeker, voor een korte inleiding. We zetten deze trend voort en laten elke uitgave een andere betrokkene bij het Nederlands Kamerkoor aan het woord. Ongeveer anderhalf jaar geleden, bij de publicatie van onze seizoensprogrammering voor 2020-2021, schreef artistiek en algemeen directeur Tido Visser op deze plek in het magazine: “We gaan onverdroten voort, mits het Covid-19 virus niet ook zijn invloed uitoefent op het volgende seizoen”. Ook nu, bij het ter perse gaan van dit magazine, grijpt het virus weer om zich heen en zijn weer nieuwe maatregelen aangekondigd om verdere verspreiding een halt toe te roepen. We prijzen onszelf gelukkig met de afgelopen maanden waarin we prachtige concerten hebben kunnen geven door heel Nederland en ons publiek weer hebben kunnen ontmoeten. En dat we dat – op moment van schrijven –ook kunnen blijven doen: de onvoorspelbaarheid van het virus is inmiddels een gegeven. We zijn ons terdege bewust van het feit dat concertbezoek voor u als publiek op dit moment geen vanzelfsprekendheid is, maar we hopen we zoveel als mogelijk de veerkracht, inspiratie en energie die we uit onze voorstellingen putten met u te kunnen delen en u waar mogelijk te ontmoeten rondom het podium. En als ons land onverhoopt toch weer in de pauzestand moet, dan kijken we met die herinneringen vooruit naar het moment dat het wél weer kan, want de muziek verstilt niet. Joost Verheggen marketingmanager
foto: Juri Hiensch
inhoudsopgave P2 nieuws P4 Interview: Peter Dijkstra over het Weihnachts-Oratorium P9 Voorjaarsprogrammering 2021 P15 Wat vond u ervan? P16 De dag van het concert P19 Interview: Nanine Linning P22 Tipje van de sluier P25 5 jaar NKK NXT P28 NKK NXT 21/22 P30 De Nobelkring als eregast bij Vergeten P31 Backstage: Eline Langejan
1
nieuws
Laura de By aangesteld als zakelijk directeur Nederlands Kamerkoor
beeld: Pauline Niks
Met veel plezier maakt het Nederlands Kamerkoor bekend dat Laura de By door de Raad van Toezicht is aangesteld als zakelijk directeur! Laura de By (1991), momenteel nog werkzaam als Hoofd Public Affairs opera bij Nationale Opera & Ballet, zal per 1 januari 2022 samen met Tido Visser de tweekoppige directie van het Nederlands Kamerkoor gaan vormen. Tido Visser zal terugtreden als algemeen directeur, maar blijft aan als artistiek directeur van het koor. We verwelkomen Laura van harte en kijken uit naar de samenwerking!
Blij om je te horen – KBZON en Nederlands Kamerkoor Het Nederlands Kamerkoor presenteert samen met korenbond KBZON de eerste opname van Blij om je te horen! Dit lied is geschreven door Jetse Bremer, componist en oud-zanger van het Nederlands Kamerkoor, op uitnodiging van KBZON. Het lied is een cadeau aan alle koren van Nederland, om te vieren dat we na een lange periode eindelijk weer samen mogen zingen. Alle zangers in Nederland kunnen zelf aan de slag met het lied – bladmuziek, oefenmateriaal en de opname van het Nederlands Kamerkoor zijn gratis toegankelijk. Ga voor meer informatie naar www.nkk.nl/blijomjetehoren!
Lees het magazine digitaal We sturen u met veel plezier dit magazine, waarin we context bieden aan onze voorstellingen met interviews, achtergrondverhalen en ander nieuws uit de Nederlandse korenwereld. Toch gaan de ontwikkelingen in deze tijd snel, en die houden we met een halfjaarlijks magazine niet altijd even goed bij. Wist u dat we het magazine ook online publiceren? Als u zich inschrijft voor onze digitale nieuwsbrief ontvangt u niet alleen een seintje als het nieuwe magazine online te lezen is, maar ook maandelijkse updates met nieuwe ontwikkelingen, interviews en meer! Ga naar www.nkk.nl/nieuwsbrief om u in te schrijven.
2
seizoensoverzicht nieuws
Leading Voices in Utrecht Er staat iets bijzonders te gebeuren in korenstad Utrecht: komende zomer staat niet alleen in het teken van de viering van 900 jaar stadsrechten, maar ook van het evenement Leading Voices dat zal plaatsvinden van 27 t/m 31 juli 2021. Dit evenement, georganiseerd door de European Choral Association in samenwerking met ZIMIHC, maakt Utrecht tot kloppend hart van de internationale korenwereld en is gericht op iedereen die van zingen houdt! Het hoofdprogramma is bedoeld voor professionals in de koormuziek: van dirigenten en vocal leaders tot componisten, docenten en managers. Daarnaast wordt in het kader van Utrecht Zingt een apart programma georganiseerd voor koren en individuele zangers. Het Nederlands Kamerkoor zal verschijnen in verschillende programmaonderdelen van het evenement en kijkt ernaar uit om alle zangers, professionals en andere koorliefhebbers in Utrecht te ontmoeten! Meer informatie over het festival staat op www.leadingvoices.nl
voor NKK NXT 20/21 De hybride voorstelling van NKK NXT 20/21 (Immix), de vierde editie van het talentontwikkelingstraject van het Nederlands Kamerkoor, heeft lovende reacties opgeleverd! De voorstelling BLOOM – A Sequence of Gatherings was zowel live in Utrecht als online via Cultuurticket.nl te volgen – een ervaring waar NRC over oordeelde: “Jong koortalent bewijst: live en online kunnen heel goed samen gaan”. De voorstelling is nog steeds on-demand terug te kijken, ga naar www.nkknxt.nl voor meer informatie!
Beeld: Linde Dorenbos
★★★★
Zangers van NKK NXT en Nederlands Kamerkoor samen op SNAAR festival
Een bijzondere tussentijdse aankondiging voor het huidige concertseizoen: in mei zullen zangers van NKK NXT en het Nederlands Kamerkoor samen op het podium te zien zijn! De zangers treden op tijdens het gloednieuwe SNAAR festival in Utrecht, waar ze een nieuw werk van de Nederlandse componist Mathilde Wantenaar in première zullen brengen. Meer informatie staat in het seizoensoverzicht op pagina 12!
3
interview
4
interview
Peter Dijkstra over het WeihnachtsOratorium “Een ankerpunt”, noemt Peter Dijkstra de uitvoering van Bachs Weihnachts-Oratorium met het Nederlands Kamerkoor. Jaarlijks brengt het koor onder leiding van zijn chef-dirigent Bachs werk op de bühne, telkens met een ander instrumentaal ensemble. Deze winter maakt het Freiburger Barockorchester zijn opwachting.
tekst FREDERIKE BERNTSEN beeld MELLE MEIVOGEL
Peter Dijkstra klinkt helder en opgeruimd door de telefoon. Hij blikt terug en kijkt vooruit naar aanleiding van de uitvoering van Bachs Weihnachts-Oratorium, die een heuse kersttraditie is geworden. Het werk is bepaald een belangrijke gebeurtenis in Dijkstra's agenda. “Als het zomer is komen de projecten van het najaar en de winter langzaamaan in beeld, en zie ik het Weihnachts-Oratorium staan, dan verheug ik me stilletjes op wat komen gaat. Voor mij is dat werk uitgegroeid tot een jaarlijks ankerpunt.” De artistiek directeur van het Nederlands Kamerkoor, Tido Visser, kwam met het idee om van de uitvoering van het Weihnachts-Oratorium een terugkerende tour te maken. In Nederland kennen we vooral de passietraditie, maar waarom niet met dit werk? Zo was de gedachte.
Levendige creativiteit “Ik heb natuurlijk een idee in mijn hoofd van wat ik zou willen horen, dat wordt beïnvloed door de zangers en instrumentalisten waarmee ik werk”, zegt Dijkstra. “De musici hebben hun eigen inbreng en eigen stijl, dat vormt ook direct een grote inspiratiebron voor mij. De levendige creativiteit die ontstaat met steeds verschillende ensembles is een must als je een dergelijke uitvoeringstraditie wilt opbouwen. Geen enkel jaar klinkt het oratorium hetzelfde. Dijkstra werkt vaak met een verse partituur, om bij nul te beginnen en niet op eerdere aantekeningen af te gaan. Zo kan hij ook volledig openstaan voor wat een nieuwe samenwerking met zich meebrengt. “Inmiddels heb ik het Weihnachts-Oratorium vaak gedirigeerd, en vergeleken bij mijn eerste uitvoering in 2006 heb ik nu een beter overzicht over het gehele werk, ik zie de lijn van begin tot eind. Spanning, ontspanning, daar zit een andere logica in dan eerst. Voor zangers vind ik het belangrijk dat ze zich bewust zijn van de tekst. Je kunt een prachtig geluid produceren, maar als dat losstaat van de betekenis van wat je zingt,
5
interview
“Ik zie het WeihnachtsOratorium als een verlossing van de zorgen die we allemaal hebben gehad. Bach biedt troost.” van het ritme van de taal, is het inhoudsloos. Niet voor niets is er een mooie coloratuur onder precies dat ene woord geschreven. Dat is telkens een geweldige zoektocht: waarom klinkt deze muziek bij deze tekst? Van instrumentalisten vraag ik vaak om zangerig te spelen, in dienst van de tekst, met gevoel voor richting en frasering. Vaak spelen instrumentalisten heel goed gearticuleerd, maar dan ontbreekt er een samenhang, een beetje zoals wanneer je losse woorden hoort, maar er geen volledige zin tot stand komt.”
ik pas leren kennen als dirigent. Daarvóór had ik als zanger wel een onvolledige versie uitgevoerd. Toen ik een jaar of zestien was zong ik bij de Nederlandse Bachvereniging vier van de zes cantates. De Johannes- en de Matthäus-Passion kende ik al goed, en ik vond de energie die sprak uit het Weihnachts-Oratorium overweldigend. Het gebruik van pauken en trompetten, die jubelstemming, echt geweldig! Dat het kerstverhaal op zo’n eenvoudige manier wordt verteld, greep me vanaf de allereerste keer enorm aan.
Troost Wanneer maakte Peter Dijkstra kennis met Bachs kerstoratorium? “Het complete Weihnachts-Oratorium, de zes cantates samen, heb
Het kerstverhaal is heel speciaal, een hoopvol gegeven, troostend. Zeker nu, we hebben zo’n moeilijke tijd achter de rug met de pandemie. Ik zie dit oratorium en de uitvoe-
6
ring ervan als een verlossing van de zorgen die we allemaal hebben gehad en nog steeds hebben, ketenen die je van je af kunt werpen. Bach biedt troost.” Dicht bij Bach “Toen ik het stuk eenmaal ging dirigeren – ik heb altijd alle zes de cantates willen uitvoeren, nooit maar een gedeelte – ontdekte ik natuurlijk veel meer dan wat ik als zanger had meegemaakt. Ik kocht ook een facsimile van de autograaf. Wanneer je het originele handschrift ziet kun je dicht bij het compositieproces komen, dat is fascinerend. Heel even in de buurt van Bach zijn. Alleen al als je ziet hoe hij met papier omging: ieder leeg hoekje gebruikte hij om nog een regeltje recitatief op te schrij-
interview ven. Op het frontblad van de eerste gedrukte uitgave staat: Oratorium. Bach heeft zes cantates geschreven, voor eerste, tweede en derde kerstdag, en voor nieuwjaarsdag, de zondag na nieuwjaar en voor driekoningen. Hij bundelde ze als één geheel.”
Bachs muziek. “Er kwamen vaak hevige en ook leuke discussies los aan de keukentafel bij ons thuis”, herinnert Dijkstra zich. “Ik ontwikkelde zelf een bepaalde visie op de noten, die niet per se aansloot bij de ideeën van mijn vader. De studie inspireerde mij zeer.”
Dijkstra graaft nog verder in zijn geheugen. Hoewel zijn vader dirigent en musicus was, en hij bij hem begonnen is als zanger, is Bach voor Dijkstra lang een onbeschreven blad geweest. Pas op de oudemuziekafdeling van het conservatorium in Den Haag kwam hij meer en meer in aanraking met
Grootheid “Bach is ook zo ongelofelijk compleet, in alles”, zegt Peter Dijkstra bewonderend en opgetogen. “Zijn grootheid schuilt in het feit dat zijn muziek aan de ene kant volstrekt logisch is en aan de andere kan totaal onbegrijpelijk. Ik zie de noten op het papier staan, alles klopt
7
interview
“Hoe meer ik van een stuk van Bach begrijp, hoe onvoorstelbaarder het wordt.” en is in balans, de gedachte die daar direct op volgt is: hoe kan het dat dat daar zo perfect op papier staat? Dat gegeven houdt me permanent in zijn ban. Eigenlijk, hoe meer ik van een stuk van Bach begrijp, hoe onvoorstelbaarder het wordt.”
Het Nederlands Kamerkoor toert samen met Freiburger Barockorchester van 10 t/m 23 december door Nederland en Duitsland met het Weihnachts-Oratorium o.l.v. Peter Dijkstra. Bekijk alle informatie op pagina 10 van dit magazine!
8
Zelf zingen En wil de dirigent dan niet heel graag zelf een paar noten zingen, voelen hoe die klanken resoneren in het lijf? “Soms denk ik na een concert: ik ben me niet echt bewust geweest van het publiek – tijdens een goed concert ligt mijn focus zo bij de muziek en de musici, dat ik de luisteraars vergeet, de tijd vliegt voorbij. Het publiek zit
achter mij. Voor de musici geldt dat anders, die kunnen de luisteraar echt aankijken. Ik vind het fijn om contact met de spelers en zangers te hebben, maar ik mis weleens dat ik dat niet heb met de bezoeker in de zaal. Ik ben als zanger opgeleid en weet hoe fijn het is om het fysieke aspect van het zingen mee te maken, maar ook om een tekst voor het voetlicht te brengen, naar de luisteraar toe. Zo nu en dan zit ik thuis achter de piano en zing ik liederen van Brahms, Debussy of Richard Strauss om weer even dat vervullende gevoel te krijgen van het zelf zingen. Dat maakt me zeer gelukkig.”
seizoensoverzicht
Voorjaarsprogrammering 2022
9
seizoensoverzicht
DoReMiFaSol
beeld: Melle Meivogel
Muziek van o.a. Orlando di Lasso, Giovanni Pierluigi da Palestrina, Antoine Brumel, Josquin Desprez, Costanzo Festa, Stefano Felis, Robert de Fevin en Francesco Soriano Nederlands Kamerkoor Paul Van Nevel dirigent
met het Freiburger Barockorchester
Johann Sebastian Bach Weihnachts-Oratorium (cantates 1-6) Nederlands Kamerkoor Freiburger Barockorchester Peter Dijkstra chef-dirigent Hugo Hymas Evangelist, tenor Kateryna Kasper sopraan Wiebke Lehmkuhl alt Konstantin Krimmel bas
Roffelende paukenslagen en schallende trompetten: de uitvoering van het feestelijke Weihnachts-Oratorium is inmiddels vaste traditie voor het Nederlands Kamerkoor. Dit jaar werkt het koor voor de uitvoering van Bachs meesterwerk voor kerst samen met het Freiburger Barockorchester, de absolute top van de barokensembles, en een schitterende solistencast. In combinatie met Peter Dijkstra, chef-dirigent van het Nederlands Kamerkoor, en zijn gelauwerde interpretatie van het repertoire van Bach, belooft dit een onvergetelijke uitvoering van het WeihnachtsOratorium te worden. vr. 10 december 2021 Weikersheim (DE), Tauberphilharmonie za. 11 december 2021 Utrecht, TivoliVredenburg zo. 12 december 2021 Groningen, SPOT di. 14 december 2021 Amsterdam, Het Concertgebouw do. 16 december 2021 Arnhem, Musis en Stadstheater vr. 17 december 2021 Eindhoven, Muziekgebouw za. 18 december 2021 Leiden, Pieterskerk zo. 19 december 2021 Keulen (DE), Kölner Philharmonie di. 21 december 2021 Lochem, Grote of Sint-Gudulakerk wo. 22 december 2021 Den Haag, Amare do. 23 december 2021 Freiburg (DE), Konzerthaus #barok #duits #traditioneel #kerst
Bekijk10 actuele informatie op www.nkk.nl/weihnachts
Paul Van Nevel, meester van de Oude Muziek, is al jaren een veelgevraagd gastdirigent bij het Nederlands Kamerkoor, en met reden. In 2022 presenteert hij een programma volledig gestoeld op een van de voorlopers van de moderne Westerse toonladder: het hexachord ut-re-mi-fa-sol-la, basis van talloze composities in de vijftiende en zestiende eeuw en eeuwenlang de grondslag voor muziek- en zangonderwijs in de Renaissance. Met DoReMiFaSol toont Paul Van Nevel de grenzeloosheid van de beperking: het programma bestaat uitsluitend uit werken waar het hexachord in terugkomt. Met de imposante Missa ut re mi fa sol la van Antoine Brumel als basis stelde Van Nevel een programma samen waarin het Nederlands Kamerkoor zich buigt over chansons, motetten, fantasia’s en middeleeuwse solfège-oefeningen waar zelfs Boulez nog over zou struikelen. Toeschouwers zullen ongetwijfeld huiswaarts keren met een hexachordoorworm van jewelste, maar één ding is zeker: met duizelingwekkende ritmische motieven, hexachordmutaties en stemwisselingen is er afwisseling genoeg in deze zes noten. wo. 19 januari 2022 Enschede, Wilminktheater en Muziekcentrum do. 20 januari 2022 Leeuwarden, Grote of Jacobijnerkerk vr. 21 januari 2022 Utrecht, Pieterskerk voorprogramma: Utrechtse Studenten Cantorij za. 22 januari 2022 Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ Voorprogramma’s in het kader van Zingen doe je samen. Kijk voor meer informatie en nieuwe aankondigingen van voorprogramma’s op de website! #oude muziek #a capella #traditioneel
Bekijk actuele informatie op www.nkk.nl/doremifasol
beeld: Melle Meivogel
WeihnachtsOratorium
beeld: Juri Hiensch
seizoensoverzicht
Di Lasso’s Tranen van Petrus Orlando di Lasso Lagrime di San Pietro Györgi Ligeti delen uit Nonsense Madrigals Nederlands Kamerkoor i.s.m. Dance Company Nanine Linning Alexandre Riabko dans Peter Dijkstra chef-dirigent Tido Visser co-regie en concept Nanine Linning co-regie en choreografie Irina Shaposhnikova kostuumontwerp Pink van Steenvoorden (Einstein Design) lichten decoradvies
“Schoonheid in klank en beeld bij Tranen van Petrus” – NRC
★★★★
“De combinatie van pure stem, a capella gezongen, en dans krijgt in de voorstelling een zuivere, bijna onaardse uitbeelding” – Theaterkrant
In De tranen van Petrus plaatst het Nederlands Kamerkoor Orlando di Lasso’s meesterwerk in een actuele context: wat gebeurt er met de mens ten tijde van isolatie, eenzaamheid en wanhoop? Alexandre Riabko (eerste solist bij het Hamburg Ballet) danst de rol van Petrus – apostel en misschien wel de trouwste volgeling van Jezus. Toch verloochent hij Jezus. De desillusie en eenzaamheid die volgen komen tot leven in een scenisch samenspel tussen Petrus en het koor, in een co-regie van Tido Visser en Nanine Linning. Petrus’ worsteling wordt gadegeslagen en begeleid door zeven zangers in levensgrote glazen zuilen. Wie is er eenzamer? Hij die opgesloten is, of hij die niemand heeft om zijn vrijheid mee te delen? Hoe verhoudt zijn idealisme zich vandaag de dag tot een wereld waarin mensen kiezen voor eigenbelang, een maatschappij waarin de oneliner het wint van de nuance, een maatschappij waarin blinde macht gaat boven moreel gezag? Publiek én zangers worden getuigen van Petrus’ leed. Poëtisch, confronterend, en actueel. za. 19 maart 2022 Haarlem, Philharmonie zo. 20 maart 2022 Groningen, SPOT di. 22 maart 2022 Alkmaar, Theater de Vest vr. 25 maart 2022 Arnhem, Musis en Stadstheater za. 26 maart 2022 Utrecht, Stadsschouwburg zo. 27 maart 2022 Kerkrade, Parkstad Limburg Theaters wo. 30 maart 2022 Den Haag, Amare do. 31 maart 2022 Breda, Chassé Theater zo. 10 april 2022 Amsterdam, Koninklijk Theater Carré #oude muziek #maatschappelijk #cross-over
bekijk actuele informatie op www.nkk.nl/petrus
11
seizoensoverzicht
Dear professor Einstein
SNAAR festival
Mathilde Wantenaar Dear professor Einstein wereldpremière)
beeld: Melle Meivogel
NKK NXT 20/21 (Immix) samen met zangers van het Nederlands Kamerkoor Boudewijn Jansen dirigent
Matthäus-Passion met het Residentie Orkest
Nederlands Kamerkoor Haags Matrozenkoor Residentie Orkest Peter Dijkstra chef-dirigent Benedikt Kristjánsson evangelist Andreas Wolf Christus Ilse Eerens sopraan Olivia Vermeulen alt Linard Vrielink tenor ntb bas
De Matthäus-Passion is niet voor niets een begrip in Nederland. Bachs versie van dit eeuwenoude lijdensverhaal bezit een universele schoonheid die raakt aan thema’s die vandaag de dag nog even relevant zijn als tweeduizend jaar geleden. Na twee jaar oorverdovende stilte in Nederland rondom de Paastijd slaan het Nederlands Kamerkoor, het Residentie Orkest en de Pieterskerk Leiden nu opnieuw de handen ineen om de muziek weer te laten klinken. Het geheel staat dit jaar onder leiding van de chef-dirigent van het Nederlands Kamerkoor, Peter Dijkstra. do. 14 april 2022 Leiden, Pieterskerk vr. 15 april 2022 Leiden, Pieterskerk za. 16 april 2022 Den Haag, Amare #barok #duits #traditioneel #Bach
Bekijk actuele informatie op www.nkk.nl/matthaus
12
Merel Vercammen viool ensemble ntb Willem Bruls dramaturgie Kenza Koutchoukali regie
NKK NXT 20-21 (Immix), de trainees van het Nederlands Kamerkoor van het afgelopen concertseizoen, treden samen met zangers van het Nederlands Kamerkoor op tijdens SNAAR FESTIVAL in TivolIVredenburg – een fonkelnieuw festival waar muziek en wetenschap elkaar ontmoeten. Voor deze gelegenheid liet de jonge componist Mathilde Wantenaar zich voor haar nieuwe kamerkooropera Dear professor Einstein inspireren door briefwisselingen tussen kinderen en een van de grootste wetenschappers aller tijden: Albert Einstein. Einstein zelf geloofde dat hij antwoorden zocht op vragen die mensen niet meer stellen nadat ze hun kindertijd voorbij zijn – ontwapenende en directe vragen over de meest basale fenomenen die volwassenen als vanzelfsprekend beschouwen. Dear professor Einstein is een ode aan de nieuwsgierigheid en het wonderlijke toeval dat in ieders leven een rol speelt. za. 28 mei 2022 Utrecht, TivoliVredenburg #festival #hedendaags
Bekijk actuele informatie op www.nkk.nl/einstein
seizoensoverzicht
Nederlands Kamerkoor Krista Audere dirigent
beslissing kon zijn. Omdat het was zoals het was zoals het is zoals het moet zijn.
BL!NDMAN [sax] Koen Maas sopraansaxofoon Pieter Pellens altsaxofoon Piet Rebel tenorsaxofoon Sebastiaan Cooman baritonsaxofoon
De ervaringen van de componiste zelf – Renske Vrolijk – vormden het vertrekpunt voor deze semi-autobiografische muziektheatervoorstelling. Ze nodigde het Nederlands Kamerkoor, dat ze al vanaf haar jeugd bewondert, uit om samen dit verhaal te delen met de wereld. Een verhaal dat begint bij de menselijke stem.
ORBI – the Oscillating Revenge of the Background Instruments Bram van Sambeek fagot Rick Stotijn contrabas Marijn Korff de Gidts slagwerk Arno Krijger hammondorgel Renske Vrolijk idee en compositie Annechien Koerselman concept, libretto Wendela de Vos libretto SMITH, Lise Bruyneel visuals
Renskes muzikale taal is onweerstaanbaar en weerbarstig, en wordt uitgevoerd door twee van de hipste(r) ensembles van de Lage Landen: het ronkende ORBI (The Oscillating Revenge of the Background Instruments) en saxofoonkwartet BL!NDMAN [sax]. Het Nederlands Kamerkoor zingt en speelt de familie, de oordelende en veroordelende massa, de sensatiezoekers, en het team van doktoren in een voorstelling die bij voorbaat al spraakmakend is. Dit project wordt mede mogelijk gemaakt met steun van Fonds Podiumkunsten, Fonds 21 en VSB Fonds.
Vivian was vroeger gevangen in het lichaam van een jongen. Dit is háár verhaal. Onversneden. En ja, dat is de vraag die haar het meest wordt gesteld. De confronterende én poëtische voorstelling #uncut vertelt het verhaal van Vivian, trans vrouw of gewoon… vrouw. Wie mag het zeggen? Ze kijkt terug op een transitie die niet alleen moedig was, maar ook nieuwe vragen oproept. Na een langdurig traject van psychologisch onderzoek en medische ingrepen, is zij nu wie zij wilde zijn. Toch? Maar wat aan te vangen met haar verleden? Wat te doen met de oude foto’s? Wie was ze toen, en wie is ze nu? ‘Je bent nu toch wel blij?’, dat hoort ze maar al te vaak. Maar is ze dat ook? In een collage van flashbacks, afgezet tegen het hier en nu, dendert Vivian door de emotionele achtbaan van het voor en na van haar beslissing, die geen beslissing was. Geen
di. 24 mei 2022 Rotterdam, O. Festival wo. 25 mei 2022 Amsterdam, Muziekgebouw aan ’t IJ za. 28 mei 2022 Den Haag, Amare zo. 29 mei 2022 Enschede, Wilminktheater en Muziekcentrum vr. 03 juni 2022 Nijmegen, Concertgebouw de Vereeniging zo. 05 juni 2022 Utrecht, Stadsschouwburg #oude muziek #maatschappelijk #cross-over
Bekijk actuele informatie op www.nkk.nl/uncut
beeld: SMITH, Sans titre, TRAUM, 2015 © SMITH, Courtesy Galerie les Filles du Calvaire
13
seizoensoverzicht
Participatie
beeld: Linde Dorenbos
Ook in het seizoen 2021/2022 zet het Nederlands Kamerkoor zich in voor samenwerking en kennisdeling met koren en zangers door heel Nederland. Zo worden er rondom DoReMiFaSol voorprogramma’s door amateurkoren georganiseerd in het kader van Zingen doe je samen! en werkt het koor samen met het Utrechtse theater ZIMIHC in muzikale workshops rondom het Weihnachts-Oratorium, Di Lasso’s Tranen van Petrus en #uncut. Bekijk het volledige overzicht van activiteiten op onze website!
Voorprogramma’s DoReMiFaSol vr. 21 januari 2022 Utrecht, Pieterskerk Utrechtse Studenten Cantorij Meer voorprogramma’s volgen – kijk voor actuele informatie op nederlandskamerkoor.nl Utrecht Zingt workshops i.s.m. ZIMIHC theater Utrecht 30 november 2021 workshop Weihnachts-Oratorium
De vijfde jaargang van NKK NXT, het talentontwikkelingstraject van het Nederlands Kamerkoor, is weer van start gegaan! Acht net afgestudeerde gaan zich als trainee van het Nederlands Kamerkoor de komende tijd ontwikkelen als koorzangers van de toekomst en werken aan een eigen voorstelling onder begeleiding van zangers van het Nederlands Kamerkoor en professionals uit de culturele sector. De voorstelling van NKK NXT 21/22 zal in april 2022 in première gaan – houd onze website en magazine in de gaten voor meer informatie! Terwijl de nieuwe lichting zangers kennis maakt met het Nederlands Kamerkoor, is het traineeship van NKK NXT 20/21 nog lang niet ten einde. Onderdeel van het opleidingstraject is een concerttournee met rasartiest WENDE in haar nieuwe voorstelling DE WILDERNIS. De eerste reeks try-outs heeft plaatsgevonden in september 2021, maar vanaf januari 2022 is deze bijzondere samenwerking tussen WENDE, Toneelgroep Oostpool en NKK NXT door heel Nederland te zien en te horen. Kijk voor meer informatie en speeldata op onze website! #traineeship #talentontwikkeling
www.nkknxt.nl
14
1 maart 2022 workshop Di Lasso’s Tranen van Petrus 17 mei 2022 workshop #uncut
tweets
Wat vond u ervan? Vergeten (reprise)
@gerda_der 23 sep. 2021 @ned_kamerkoor wat een ontroerende voorstelling #vergeten! Dementie in woord, beeld en muziek. Dank daarvoor.
@9Dragons_tongue 17 apr. 2021 Mooi NKK, Net voorbij het midden van de wildernis ervaar ik weer de stem van jullie kunst. Schoonheid die live zó voelbaar is. Verlangend naar weer avondvullend live... Mag ik eerst nog een keer de Wildernis in.
Het moest even landen, maar toen ik besefte dat het koor de chaos in het hoofd van de dementerende mens verwoordde/ vermuziekte kon ik mij overgeven aan de klanken en later het prachtige fluitspel van Erik Bosgraaf. De zang was zo indringend en toepasselijk. De teksten van Spinvis hadden uit de monden van sommige van mijn cliënten kunnen komen. Dementie gaat zo over meevoelen met de dementerende mens. Prachtig, in een woord. Reactie van een concertbezoeker
Ester Deze unieke voorstelling is het zoveelste bewijs dat het NKK niet alleen een wereldtop-koor is, maar ons steeds weer verrast met programma's waarin maatschappelijke thema's uitgediept worden met de meest moderne kunstvormen. En die dan een zo eigen en gelijkwaardige eenheid laten vormen met een intensiteit die je tot diep in je wezen raakt. De dichter Lisette Ma Neza maakt met haar indringende stemvoordracht het thema 'Ode aan de moedige vrouw' duidelijk. De zang is zoals altijd weergaloos. De kennismaking met de invoelende dirigent Martina Batic smaakt naar meer! De vrouwelijke stemmen staan voorop. Met milde ondersteuning van de mannelijke. Samenwerkend met DJ Shiva Feshareki, die met haar elektronische muziek ons vertrouwd laat maken met hedendaagse mogelijkheden. De moedige vrouw wordt op uitzonderlijke wijze in video dansend vertolkt door BOSSLADY (Niaya Jones), subtiel gefilmd door Miriam Kruishoop. Wat een voorbeeldige samenwerking van al die disciplines. Deze indrukwekkende voorstelling bezorgde niet alleen mij steeds kippenvel, zelfs lang na afloop. Een gebeurtenis om nooit te vergeten.
Reactie van een concertbezoeker
In de pers NKK NXT 20/21: BLOOM – A Sequence of Gatherings NRC: "Jong koortalent bewijst: live en online kunnen heel goed samen"
Lied der liederen Volkskrant: “In het behaaglijke Passávamos geeft het Nederlands Kamerkoor een demonstratie van zuiverheid. … Dirigent Peter Dijkstra geeft Le Cantique des cantiques veel energie mee en maakt er een zinderende, dynamische en sensuele vertelling van. Dit zul je niet snel beter horen.”
NRC: “Nederlands Kamerkoor vindt het hemelse met muziek van Joost Kleppe"
15
de dag van het concert
16
Eline Welle (alt) “Als ik een concert heb, dan staat mijn hele dag in het teken daarvan,” vertelt Eline Welle (1991). Vanaf het moment dat ze ’s ochtends opstaat voelt ze een bepaalde concentratie die ze nodig heeft om zich op de juiste manier voor te bereiden op een concert. “Ik dacht altijd dat ik een vast ritueel moest hebben, maar eigenlijk komt het erop neer dat ik het fijn vind om rust te creëren. Geen email, geen spannende telefoontjes of veel werken. Mijn reis plan ik bovendien altijd een paar dagen van tevoren al en ik zoek uit waar ik kan parkeren. Dan heb ik daar op de dag zelf geen stress van. Overdag ga ik vaak wandelen of doe een lichte sportieve activiteit. Van yoga kom ik echt tot rust. En wat weinig mensen over mij weten is dat ik elke dag meedoe met Nederland in Beweging! Meestal doet mijn man ook mee en dan staan we samen voor de tv de oefeningen te doen. Het zijn voor mij de perfecte bewegingen om mijn lichaam wakker te maken en ik word er super vrolijk van!” Vlak voor een concert, in het theater, warmt Eline haar stem op door inzingoefeningen of ademoefeningen te doen. “Ik vind het ook erg lekker om even te dansen. Goed voor mijn buikspieren en bekkenbodem. Vaak zing ik een stukje van een aria of een lied dat me blij maakt. Want hoe vrolijker ik ben, hoe beter het zingen gaat. Het doen van de oefeningen maakt het plezier om te zingen wakker én het helpt me bovendien om er met een goede mindset in te stappen.” beeld en tekst WIEBRIG KRAKAU
17
column
CAPPELLA AMSTERDAM
ENSEMBLE CORRESPONDANCES
TIBURTINA ENSEMBLE
DEBORAH CACHET & SOFIE VANDEN EYNDEN ENSEMBLE MASQUES
18
BEKIJK HET VOLLEDIGE PROGRAMMA OP OUDEMUZIEK.NL/SEIZOEN beeld: Karin Wijma
VAN DE MAKERS VAN HET FESTIVAL OUDE MUZIEK
interview
Nanine Linning Di Lasso’s Tranen
van Petrus
beeld: Johnv an Helvert
In De tranen van Petrus plaatst het Nederlands Kamerkoor Orlando di Lasso’s meesterwerk in een actuele context: wat gebeurt er met de mens ten tijde van isolatie, eenzaamheid en wanhoop? In de voorstelling wordt met een ontroerende dansrol het verhaal van Petrus vertolkt – apostel en misschien wel de trouwste volgeling van Jezus. De desillusie en eenzaamheid die volgen op zijn verloochening van Jezus komen tot leven in een scenisch samenspel tussen Petrus en het koor, in een co-regie van Tido Visser en Nanine Linning. Nanine is een van de meest toonaangevende Nederlandse choreografen en regisseurs van dit moment. De muziek is een belevenis die ruimte maakt voor associaties en metaforen. Vanuit die taal heeft Nanine gewerkt aan de choreografie voor deze voorstelling, waarin
ze zoekt naar ongebaande theatrale paden. Voor de premièretour in 2020, die uiteindelijk na een klein aantal voorstellingen vanwege de coronamaatregelen geannuleerd moest worden, hebben Tido Visser, Peter Dijkstra en Nanine Linning dagenlang samen met het koor en danser Marijn Rademaker in de studio gestaan om van elkaars proces te leren en tot een nieuwe dynamiek te komen tussen Petrus en het koor. In maart 2022 gaat het Nederlands Kamerkoor opnieuw op tournee met deze voorstelling en neemt danser Alexandre Riabko het stokje over van Marijn Rademaker voor de rol van Petrus. Met Nanine Linning gingen we in gesprek over het proces, de choreografische taal en solodanser Alexandre Riabko, die behoort tot de wereldklasse. In de choreografie zien we de reis van Petrus – door Nanine Linning
19
interview
beeld: Kiran West
verbeeld in delicate, intieme bewegingen en emoties. Emoties die gaan over terugtrekken en willen verdwijnen in je lichaam: de reacties van Petrus nadat hij als trouwste volgeling van Jezus toch zijn leermeester verloochent.
Alexandre Riabko Mahler
20
Nanine: “Ik wilde de reis van Petrus graag laten zien en onderzoeken waar schaamte, verlangen, pijn en isolatie zit in het lichaam. Waar huist de afwijzing? Ik heb gewerkt met de buik en bovenlichaam met het idee van het terugtrekken en het proberen een beschermlaag voor jezelf te creëren. Tegelijkertijd heb ik gezocht naar metaforen en bewegingen die juist gaan over verlangens en de wens het onbereikbare aan te raken. Dit zie je in het lichaam van de danser door het uitstrekken, de focus, het reiken en de pogingen tot contact met de zangers in de buizen. Het is een
spannend fysiek spel dat de basis is geworden voor de choreografische taal voor de danser.” In de voorstelling wordt Petrus’ worsteling gadegeslagen en begeleid door zeven zangers van het Nederlands Kamerkoor in levensgrote glazen zuilen. Door de zangers te isoleren in de buizen en een soort vacuüm om de zangers heen te creëren worden het verdriet, de pijn en de afstand alleen maar meer voelbaar. Maar wie is er eenzamer? Hij die opgesloten is, of hij die niemand heeft om zijn vrijheid mee te delen? Nanine: “Er zijn een paar fragmenten die we als nachtmerries hebben gevisualiseerd. Hierbij zoomen we in op het trauma van Petrus en het moment dat hij zich realiseert: wat heb ik gedaan? In een bliksemschicht zien we zijn innerlijke
beeld: Juri Hiensch
interview
conflict en de consequenties van zijn miskenning. Bewegingen die haaks staan op de langzame en trage muziek van Orlando Di Lasso’s meesterwerk. De teksten van Di Lasso waren onmiskenbaar een inspiratiebron voor de danstaal, zoals bijvoorbeeld de specifieke woorden: ‘blikken die als pijlen in zijn lichaam schoten.’ Voor de danser gaat het in deze choreografie niet om kracht of energie, maar over heel langzaam opbouwen en gedurende de reis gedoseerd betekenis geven aan de woorden van Di Lasso, die heel erg poëtisch en fysiek zijn.” De rol van Petrus wordt tijdens de tour in 2022 gedanst door Alexandre Riabko – een sterdanser die een indrukwekkende carrière doormaakt en grote prijzen heeft gewonnen wereldwijd. Hij is solist bij het Hamburg Ballet en heeft de
kans gehad om met de grootsten der aarde te werken. Een ervaren maker dus, maar tegelijkertijd ook een leergierige danser die met deze voorstelling iets heel nieuws gaat doen omdat het hedendaags is en moderner dan de meeste klassieke balletten. Voor de danser is De tranen van Petrus een intense voorstelling, omdat hij een uur lang de confrontatie aangaat met het begaan van een fout, de schaamte, het verdriet en de spijt. Daarnaast wordt de danser in muzikale intermezzo’s met muziek van Györgi Ligeti bespot en veroordeeld door de zangers die extra zout in de wonden wrijven met hun woorden en stemmen. Nanine: “Tijdens de opleiding worden dansers zo hard getraind om constant in de spiegel te kijken
en te horen hoe het beter kan en moet. Dus de afwijzing, van in dit geval Petrus, is heel nabij en dat maakt het een persoonlijk thema. Tegelijkertijd is het een fantastische voorstelling om te dansen omdat je maximaal wordt uitgedaagd in je techniek, maar ook als performer en acteur om deze solo van één uur te dragen. Toch geeft het I’m on my own-gevoel een ongelofelijke adrenalinekick doordat je als danser voor de uitdaging staat om alleen een berg te bestijgen en te voelen dat je de top haalt.”
In De tranen van Petrus worden publiek én zangers getuigen van Petrus’ leed. Poëtisch, confronterend, actueel. De voorstelling is vanaf 19 maart 2022 te zien in meerdere theaters. Kijk voor speeldata en -locaties op pagina 13 of online op www.nkk.nl/petrus.
21
tipje van de sluier
Van Gogh in Me Het Nederlands Kamerkoor is samen met het Van Gogh Museum en het Italiaanse audiovisuele collectief fuse* achter de schermen druk aan het werk aan de overweldigende voorstelling Van Gogh in Me, gewijd aan twee van de grootste kunstenaars ooit: Vincent van Gogh en Gustav Klimt. fuse* analyseerde de penseelstroken van de twee kunstenaars en ontwikkelde een algoritme dat de beelden van Van Gogh en Klimt tot leven brengt, op muziek van tijdgenoten als Saint-Saëns, Debussy en Mahler en gevoed door de emoties van zangers en publiek. Van Gogh in Me zal volgend concertseizoen te zien zijn in Nederland. Op de foto: montagerepetitie met fuse* o.l.v. chef-dirigent Peter Dijkstra. Beeld: Melle Meivogel
22
tipje van de sluier
23
Koormuziek. Mooier dan ooit. Bestel kaarten voor het voorjaar op nederlandskamerkoor.nl Mede mogelijk gemaakt door
5 JAAR Dit najaar markeert een bijzonder moment: in oktober is alweer de vijfde jaargang van NKK NXT, het talentontwikkelingstraject van het Nederlands Kamerkoor, van start gegaan! Een jubileumeditie van een traineeprogramma gericht op de koorzang van de toekomst. Trainees van het NKK krijgen steeds de opdracht om een voorstelling te ontwikkelen die gericht is op de koormuziek van de toekomst, en worden daarbij ondersteund door zangers en staf van het Nederlands Kamerkoor en professionals uit het culturele veld. Het succes van het traject heeft zich inmiddels ruimschoots bewezen – het traject biedt niet alleen een brug tussen de net afgestudeerde zanger of maker en het professionele werkveld, maar dient daarnaast ook nog als incubator voor nieuwe concepten, concertvormen en samenwerkingen. In dit magazine blikken we kort terug op de eerdere edities én stellen we de nieuwe trainees aan u voor!
25
De ware pioniers van NKK NXT: de eerste jaargang van het programma bestond uit negen jonge zangtalenten die samen een sprong in het diepe maakten. Ze gingen de uitdaging aan en ontwikkelden onder begeleiding van professionals van het Nederlands Kamerkoor een eigen voorstelling die niet alleen vernieuwend was, maar ook gebaseerd op thema’s die voor hen relevant waren. Het leverde een overrompelende voorstelling op over burn-outs bij jonge mensen, TUNE OUT BURN IN, waarin koormuziek, theater, dans en visuals samenkwamen in de voormalige gevangenis Wolvenplein in Utrecht, en later nog tot optredens leidde op o.a. festival Wonderfeel en een artsencongres. NKK NXT 17/18: Dennis Broeders, Hilde Konings, Benjamin Larham, Sara Leemans, Channa Malkin, Jony Overdijk, Patrick Vaessens, Hans Vermunt, Lette Vos
NKK NXT 18/19: I want to be like you.
“Adembenemend mooi toekomstvisioen” – Theaterkrant De tweede jaargang trainees van het Nederlands Kamerkoor ging een andere richting op met hun eigen voorstelling. In I want to be like you. verkenden de jonge zangers en makers de samenhang tussen muziek en technologie in een fascinerend samenspel tussen live muziek en algoritme, wat een aangrijpende voorstelling opleverde. Deze groep jonge talenten voerde hun voorstelling uit in Het Huis in Utrecht en was tevens te zien in verschillende samenstellingen bij o.a. Podium Witteman en festivals als Pieces of Tomorrow, Theater op ’t Zand en het Young Talents Festival Schiermonnikoog. I want to be like you. werd genoemd in de jaarlijsten van Theaterkrant als ‘voorstelling met de beste nieuwe muziek’! NKK NXT 18/19: Mirthe Dokter, Niels Hak, Tom Herring, Luuk ten Hoor, Arjan Lienaerts, Maartje Masereeuw, Anna Trombetta, Jikke van der Velde
26
beeld: Melle Meivogel (17/18), Veerle Bastiaansen (18/19), Anna van Kooij (19/20), Linde Dorenbos (20/21)
NKK NXT 17/18: TUNE OUT BURN IN
NKK NXT 19/20: Staan & Opvallen
De jaargang van NKK NXT 19/20 maakte direct een nieuwe realiteit mee: koorzang was niet langer vanzelfsprekend. Op weg naar de voorstellingen werd duidelijk dat de pandemie geen ruimte meer bood voor het culturele leven, de veiligheid van koorzingen stond ter discussie, en de voorstellingen van NKK NXT 19/20 moesten worden uitgesteld. Een harde klap voor de trainees, die onverminderd sterk terugkwamen in hun voorstelling STAAN & OPVALLEN. De zangeressen van deze editie maakten een voorstelling die ze uiteindelijk pas veel later konden uitvoeren, voor een publiek van 30 mensen per concert in het Filmcafé in Utrecht. Hun voorstelling was een verkenning van de vrouwelijke kracht en de vrouwelijke stem, over blending in en standing out. In 2020 zouden tevens trainees uit maar liefst drie verschillende NXT-jaargangen meewerken aan Kaapdiegoeiekoop, in samenwerking met productiehuis Silbersee en theatergezelschap Gouden Haas. Deze bijzondere voorstelling over ongebreideld consumentengedrag zou o.a. uitgevoerd worden bij Festival Karavaan en Oerol. Vanwege de pandemie werden deze voorstellingen geannuleerd, maar er werden als alternatief twee videoclips opgenomen die zijn vertoond tijdens de digitale variant van Oerol 2021: het Imaginaire Eiland. NKK NXT 20/21 (Immix): Veronika Akhmetchina, Elea Bekkers, Nicky de Bie, Sylvia Boone, Celine Janssen, Viktoria Nikolova, Marleen van Os, Channe Visscher, Hansje Welbergen
NKK NXT 20/21: BLOOM – A Sequence of Gatherings
“Jong koortalent bewijst: live en online kunnen prima samengaan” – NRC ★★★★
Gewapend met de wetenschap dat dit traineeship vanaf de start anders zou zijn dan normaal, ging een nieuwe groep jonge talenten aan de slag met hun eigen project. De eerste periode van kennismaking, conceptontwikkeling en zelfs repetities werden volledig online gehouden. Een bijna onmogelijke opgave voor een groep jonge zangers. Of… toch niet? Gedreven door de mogelijkheden én de onmogelijkheden ontwikkelden de NXT’ers een hybride voorstellingsconcept dat online en live tegelijk kon worden uitgevoerd. BLOOM – A Sequence of Gatherings werd een voorstelling die was opgebouwd rondom het concept van samenkomen, en de (on)mogelijkheid daarvan. Door slim gebruik te maken van snel ontwikkelende mogelijkheden op livestream-gebied creëerden de zangers een voorstelling die vanuit huis of op locatie bekeken kon worden, en daarbij ook nog subtiel verschillende ervaringen bood. Daarnaast was een deel van deze groep te zien op het Opera Forward Festival en werd BLOOM uitgevoerd tijdens Theaterfestival Boulevard in ’s-Hertogenbosch. NKK NXT 20/21 (Immix): Sebastiaan Ammerlaan, Ruben Grevelink, Julie Hasfjord, Jobbe Hoebink, Phoebe Kirrage, Emma Nelson, Ariel Sin Yu Lee, Jesse van der Wel, Merel Wentink Nieuwsgierig geworden? Deze groep zangers gaat in 2022 op tournee met Wende in haar nieuwe productie DE WILDERNIS, als (uitgesteld) onderdeel van het traineeship. De voorstelling BLOOM is tevens nog online terug te kijken – ga naar www.nkknxt.nl voor meer informatie!
27
talentontwikkeling
21/22
28
beeld: Juri Hiensch
Na een intensieve selectieprocedure zijn in oktober 2021 weer acht nieuwe jonge zangers gestart als trainee van het Nederlands Kamerkoor. We stellen ze graag aan u voor – blijf op de hoogte van het reilen en zeilen van NKK NXT en volg de jonge talenten op Facebook en Instagram (@NKKNXT)!
Anna-Julia David (Verenigd Koninkrijk) “Ik ben enorm enthousiast om deel uit te maken van NKK NXT. Ik vind het belangrijk dat we als muzikanten nieuwe en innovatieve manieren zoeken om onze kunst naar het publiek te brengen. Ik kijk uit naar een jaar waarin we die mogelijkheden kunnen gaan verkennen, en waarin we kunnen groeien, leren, en onszelf kunnen gaan uitdrukken.”
Marthe Koning (Nederland) “Ik ben een solo-maker, hoog tijd dat ik leer samenwerken én notenlezen, maar dat zal het moeilijkste niet zijn.”
Marie van Luijk (België) “Ik hoop dat ik word overdonderd en geïnspireerd, en ik kijk er naar uit om te gaan maken en te gaan zingen met de andere NKK NXT-deelnemers.”
talentontwikkeling
Dean Parker (Verenigd Koninkrijk) “De creatieve mogelijkheden van NKK NXT zijn enorm spannend. Ik kijk ernaar uit om ervaring op te doen in het samenwerken en het maakproces aangaan met andere zangers en artiesten, en mijn vaardigheden in het ensemblezingen te ontwikkelen.”
Eva Modic (Slovenië) “Ik hoop dat ik met NKK NXT mijn ensemblezang kan versterken, mijzelf en mijn stem kan openstellen, en dat ik me kan verbinden met mijn collega’s. Ik verwacht veel experimenten en discussies, en ik kijk ernaar uit om te zien wat we gaan maken en presenteren voor het publiek.” Juncai Zhang (China) “Ik hoop dat ik met NKK NXT nieuwe vormen en innovaties in ensemblemuziek kan verkennen en ontwikkelen, en zo ook een beter begrip te krijgen van de hedendaagse podiumkunsten.”
Annick Odom (Verenigde Staten) “Als klassiek-geschoolde bassist en klarinettist, Appalachische volkszanger en ontluikende songwriter kijk ik ernaar uit om mijn eclectische achtergrond bij deze unieke combinatie van makers te voegen en samen verder te groeien. Ik hoop dat we een inspirerende community van artiesten kunnen vormen en dat we ook in de toekomst verder zullen blijven samenwerken.”
Christian Beutel (Duitsland) “Ik hoop te leren hoe ik mijn liefde en passie voor muziek kan omzetten in een innovatieve en grensverleggende voorstelling.”
29
De Nobelkring als eregast bij Vergeten Terugblik
“Een avond waarin zang en spel de impact van mantelzorg zorgvuldig benadrukt. Na afloop kom je met veel emoties uit de voorstelling en dan is het zo waardevol om dat op zo’n moment met elkaar te kunnen delen. Het leidde tot mooie gesprekken met de Nobelkringleden in Utrecht. De combinatie van het maatschappelijke thema met voortreffelijk spel en zang maakt het een betekenisvolle avond” Anna Kesler penningmeester NKK Fonds
Na 1,5 jaar coronaleed, waarbij de cultuursector ongekend hard werd getroffen, ging afgelopen september met de herneming van onze concertreeks Vergeten dan eindelijk een gloednieuw theaterseizoen van start. Onder het motto van ‘delen is vermenigvuldigen’ nodigde de afdeling relatiebeheer voor deze gelegenheid de Nobelkringleden uit - onze meest betrokken donateurs, die het Nederlands Kamerkoor sinds jaar en dag een warm hart toedragen. Daarnaast opende het koor ook de deuren voor een selecte groep introducés die al belangstelling voor ensemblezang hadden om tijdens deze concertreeks
nader kennis te komen maken met de sfeer van evenementen van de Nobelkring. Het driekoppige bestuur van het NKK Fonds, dat vorig jaar speciaal werd opgericht om de band met grote donateurs te versterken, was bij toerbeurt aanwezig bij de verschillende concerten om de Nobelkringleden en introducés per locatie in kleine groepjes te verwelkomen. Na afloop werd er met alle genodigden onder het genot van een hapje en een drankje uitgebreid nagepraat over de indrukwekkende voorstelling Vergeten en de genuanceerde uitdrukkingskracht van muziek.
“Dementie is een lelijk, mensonterend en beangstigend ding, maar de voorstelling Vergeten van het NKK toont en verklankt een veel breder palet. Het geeft met een magistrale mix van zang, acteerwerk van Arjan Ederveen en blokfluitklanken van Erik Bosgraaf niet alleen een inkijk in de verwarring, boosheid en wanhoop van een mens die dementeert en van zijn omgeving, maar het is daarnaast liefdevol, poëtisch, warm en bij tijd en wijle ook hilarisch. Zo indringend en ontroerend heb ik dementie niet eerder beleefd.” Olivier Sueur secretaris NKK Fonds
“Een sfeervolle Leidse wijnkelder – met rond de tafel Nobelkringleden, introducés en partners. Allen onder de indruk van de aangrijpende uitvoering van Vergeten. Waarom? Respect is misschien het kernwoord. Niet alleen prachtig gezongen – maar ook geacteerd, door Arjan Ederveen natuurlijk – en door het koor en de fluitist. De aangrijpende ellende van Alzheimer. Respect dus – voor zo mooi verklankte emotie. Dat deel je met elkaar. De Bierkelder in Almere. Zangers, Arjan, Tido – en wij met enkele geïntroduceerde vrienden-zangers. We wisselen uit, over de herkenbare aangrijping, de topkwaliteit van de uitvoerenden. Dit NKK, met een intense missie naar de samenleving – naar onszelf. Dat is pas samen-leven!” Arnold Schilder voorzitter NKK Fonds
Wilt u meer lezen over de Nobelkring en de speciale activiteiten die het Nederlands Kamerkoor organiseert voor de trouwe donateurs van het koor? Ga naar www.nkk.nl/nobelkring of neem contact op via: relatiebeheer@nederlandskamerkoor.nl.
30
backstage
beeld: Simone Langejan
Eline Langejan Eline Langejan (27) zag tijdens haar studie Muziekwetenschap het Nederlands Kamerkoor voor de eerste keer met een hypnotiserend programma om 2 uur 's nachts. Kort daarna solliciteerde ze als productiestagiair en nu, vijf jaar later, is ze een van onze vaste producenten. Tijdens het afronden van de productie Ester blikken we met Eline terug op haar eerste kennismaking met het Nederlands Kamerkoor, vertelt ze hoe videogames haar inspireren en de noodzaak van je af en toe compleet te laten verwonderen in een wereld boven de realiteit.
Wat houdt jouw rol als producent bij het Nederlands Kamerkoor in? Mijn dagelijkse werkzaamheden zijn heel afwisselend omdat ik zowel bezig ben met de voorbereidingen van projecten die pas over een paar maanden plaatsvinden als het praktisch ondersteunen van concerten die nú bezig zijn. Het ene moment ben ik in gesprek met een dirigent over een repetitieschema in Utrecht, het andere moment sta ik lichten op te bouwen in een kerk in Den Haag. Als producent ben ik echt een spil in het web tussen artistieke wensen, technische mogelijkheden en de musici die het uiteindelijk mogen uitvoeren. Het is mensenwerk waarbij je vanuit diverse perspectieven communiceert met verschillende mensen en partijen. Zangers, dirigenten, solisten, technici, zalen, publiek, chauffeurs, hotels, cateraars etc. Ik heb met iedereen contact. Hierbij is het belangrijk dat ik altijd rekening houd met zoveel mogelijk scenario’s en de bijbehorende details. Wat er ook gebeurt, een concert moet onder de beste omstandigheden gefaciliteerd worden. Het allerleukste aan het werk vind ik de balans tussen kritisch denkvermogen, creativiteit en praktisch aan het werk zijn.
Wanneer ben je gestart bij het Nederlands Kamerkoor? Ik ben als productiestagiair gestart in seizoen 2016/2017, maar vanaf 2017 ook aan de slag gegaan als publieksmedewerker en productieassistent. In die rollen heb ik verschillende concerten geproduceerd, vrijwilligers gecoördineerd, publieksbegeleiding ondersteund, en ben ik betrokken geweest bij de randprogrammering rondom 150 Psalms. Tussen 2018 en 2020 heb ik een research Master Musicology gedaan, en sinds september 2020 ben ik weer terug als producent.
Wat zijn jouw drijfveren? Ik geloof dat kunst en cultuur van levensbelang kunnen zijn voor iedereen: het is fantastisch en misschien zelfs noodzakelijk om je af en toe compleet te kunnen verwonderen en begeven in een wereld boven de realiteit.
Dit kan een verhaal, livemuziek, of een andere uiting zijn die je ontroert en inspireert om vanuit een ander perspectief te kijken of zo prachtig zijn dat je compleet wordt meegevoerd door een vorm van schoonheid. Ik vind het heel erg inspirerend om met mensen te werken die deze verwondering en schoonheid kunnen brengen.
Hoe was je eerste kennismaking met het Kamerkoor? Mijn eerste concert van het Nederlands Kamerkoor was De tijd staat stil. Het hypnotiserende programma en de durf om een concert om 2 uur ’s nachts te programmeren vond ik heel erg interessant. Toen ik vervolgens tijdens mijn Muziekwetenschap bachelor een stage zocht heb ik meteen het NKK aangeschreven, en dat heeft goed uitgepakt.
Is er naast koormuziek een andere vorm van kunst of muziek die jou inspireert? Ik houd van heel veel soorten kunst en muziek, ook dingen die mensen misschien niet zo snel als kunst zullen bestempelen. Zoals videogames en de manier waarop dat medium verhalen kan vertellen. Ook ben ik echt een pop- en hiphopliefhebber, en heb ik mijn afstudeeronderzoek geschreven over trap (een hiphop muziekgenre uit de American South). Vanuit mijn musicologische achtergrond weet ik dat smaak, maar ook de notie van hoge en lage kunst enkel sociale constructen zijn, en de invloed daarvan op mijn eigen luisteren vind ik altijd enorm interessant. Uiteindelijk denk ik dat ik in vrijwel elke muziek of kunstvorm iets kan vinden dat mij aanspreekt.
Naar welke voorstelling kijk je komend seizoen het meest uit? Ik kijk heel erg uit naar Van Gogh in Me, de concerten zijn pas volgend seizoen, maar dit seizoen zijn we al druk bezig met de voorbereidingen en het wordt een heel speciale voorstelling. Daarnaast hou ik van de wat onconventionelere koorprogramma’s, en ben ik daarom ook benieuwd naar het muziektheaterstuk #uncut.
31
interview
in de volgende editie
Leading Voices Utrecht als kloppend hart van de internationale korensector
Van Gogh in Me emoties en muziek in beeld
concertagenda Colofon Magazine Nederlands Kamerkoor: Redactie Joost Verheggen, Maaike Koffeman Ontwerp Roman Jans, romanontwerp.nl Ontwerp omslag en huisstijl Total Design Koorfoto Kasimir Szekeres Druk BCM Nederlands Kamerkoor Doelenstraat 46 3512 XJ Utrecht 030 - 230 30 20 info@nederlandskamerkoor.nl www.nederlandskamerkoor.nl /nederlandskamerkoor @ned_kamerkoor Peter Dijkstra chef-dirigent Kantoor Tido Visser artistiek en algemeen directeur Jojanneke Poorter zakelijke leiding a.i. Annelot Rijkaart hoofd productie Minke van der Stelt officemanager Joost Verheggen marketingmanager Liz Seuren online marketeer Imre Ploeg artistiek leider NKK NXT & manager educatie Nelleke Raudenbusch relatiemanager Eline Langejan producent Haru Kitamika bibliothecaris Jasper Schweppe artistiek coördinator Margriet Stok relatiebeheer Laura Jonker freelance producent Jitske Weijand freelance producent Raad van Toezicht Trudy Vos voorzitter Luc Defaix vice-voorzitter Merlijn de Gruijter Saskia Laseur NXT Generation trainees Raad van Toezicht Catharine de Planque Oscar Ibsen NKK Fonds Arnold Schilder voorzitter Olivier Sueur secretaris Anna Kesler penningmeester Het Nederlands Kamerkoor wordt ondersteund door:
Wilt u adverteren in dit magazine? Neem contact op met Medialijn, Caroline Sanders: c.sanders@medialijn.nl of 0314 – 763735 Kijk voor de laatste informatie op: www.nederlandskamerkoor.nl Adreswijzigingen en aan- en afmeldingen kunt u doorgeven via info@nederlandskamerkoor.nl.
32
32
Kernleden Nederlands Kamerkoor Sopranen
Alten
Tenoren
Bassen
Heleen Koele Mónica Monteiro
Elsbeth Gerritsen Marleene Goldstein Dorien Lievers Eline Welle
Stefan Berghammer William Knight João Moreira Alberto ter Doest
Kees Jan de Koning Gilad Nezer Jasper Schweppe
