Yağmur Türkçe 1 Dil Bilgisi Kitabı by Nevlisan

DERS

DIL BILGISI KITABI

DIL BILGISI KITABI - 1

YABANCI DIL TÜRKÇE ÖĞRETIM SETI YAĞMUR TÜRKÇE DIL BILGISI KITABI - 1 Hazırlayanlar Dr. Tuncay Öztürk Sezgin Akçay Mehmet Armağan Ersan Özmen Fatih Gülen Grafik Tasarım Recep Bulat Resimleme www.shutterstock.com Basım Yılı Romanya - 2019 ISBN 978-1-911533-38-2 9

781911

533382

Bu kitabın tamamının ya da bir kısmının, kitabı yayınlayan şirketin önceden izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır. Bu kitabın tüm hakları, E&H Global Ltd.’e aittir. All rights reserved. No part of this book may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the written permission of the Publisher. Bu kitabın hazırlanmasında Türk Dil Kurumunun hazırladığı Yazım Kılavuzu esas alınmıştır. Dil bilgisi konularında Prof. Dr. Zeynep Korkmaz’ın “Türkiye Türkçesi Grameri” kitabından faydalanılmıştır.

E&H Global Ltd.

Juxon House, 100 St. Paul’s Churchyard EC4M 8BU, London, UK Tel: +44 020 31027366 | www.nevlisan.com | bilgi@nevlisan.com | info@nevlisan.com

Ön Söz Merhaba, Türkçe, bugün yaklaşık 12 milyon km2lik bir alanda 220 milyon nüfusun konuştuğu, kökleri tarihin en eski dönemlerine kadar uzanan, 600 bini aşkın söz varlığına sahip en yaygın ve en köklü dünya dillerinden biridir. Dünyanın hemen her bölgesinde öğretimi yapılan, bilimsel araştırmalara konu olan, dünya dillerine katkıda bulunan Türkçeyi öğrenmek, zannedildiği kadar zor değildir. Çünkü Türkçe genel olarak yazıldığı gibi okunan, istisnaları fazla olmayan, sistematik ve kurallı bir dildir. Yağmur Türkçe Öğretim Seti, Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenmek isteyen 12-18 yaş ilk ve ortaöğ-

retim öğrencileri için hazırlanmıştır. Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Programı (CEFR) ve Amerikan Konseyi Yabancı Diller Öğretimi (ACTFL) Yeterlilik Kılavuzu’nda belirtilen kıstaslar göz önünde bulundurularak modern dil öğretim teknikleriyle hazırlanan bu set, Türkçeyi hızlı ve kolay bir şekilde öğretmeyi hedeflemektedir.

Yağmur Türkçe Öğretim Seti hazırlanırken şu hususlara dikkat edilmiştir:

• Dört temel becerinin bir arada geliştirilmesi amaçlanmıştır. • Dil bilgisi konuları, işlenen temayı pekiştirmek için ihtiyaç olan yerde verilmiştir. • Ünite içeriklerinin, öğrencilerin kendi dünyalarından, ilgi ve ihtiyaçlarına dönük, ayrıca işlevsel olmasına özellikle dikkat edilmiştir. • Öğrencilere dil hakkında teorik bilgi vermek yerine, öğrencilerin iletişim odaklı etkinlikler yoluyla dili kullanarak öğrenmeleri hedeflenmiştir. • Üniteler ders ders planlanmış, her dersin amacı somut bir şekilde belirtilmiştir. • Anlatımda, sistemli bir şekilde bilinenden bilinmeyene, yakından uzağa, kolaydan zora ve somuttan soyuta doğru yol izlenmiştir. • Birçok şeyi bir arada öğretmekten uzak durulmuş, bilinen kelimelerle yeni dil bilgisi yapıları, bilinen yapılarla da yeni kelimelerin öğretilmesi hedeflenmiştir. • Öğretimi etkili ve kalıcı hâle getirmek için kitaplar, görsel ve işitsel unsurlarla desteklenmiştir. • En iyi öğrenmenin uygulamalarla olacağı ilkesinden hareketle kitaplarda bol alıştırmaya ve monotonluğu kırmak adına da oyun-eğlence bölümlerine yer verilmiştir. • Ders kitapları sarmal yapıya göre oluşturulmuş, ilk kitapta genel hatlarıyla işlenen bazı temalara (konulara) bir sonraki kitapta da yer verilmek suretiyle hem bu temaların tekrarı hem de bu temaya ait yeni kelime ve kuralların kavratılması hedeflenmiştir. Yağmur Türkçe Öğretim Seti’nin Türkçeyi öğrenmek ve öğretmek isteyenlere faydalı olmasını ümit

ediyoruz.

DIL BILGISI KITABI - 1

İçindekiler

Şahıs Zamirleri A. Tekil şahıs zamirleri "Ben, Sen, O"

Merhaba. Ben Ahmet. Sen nasılsın? O kim?

B. Çoğul şahıs zamirleri "Biz, Siz, Onlar"

17. Ders 18. Ders 19. Ders 20. Ders Sayfa 27-32

Dil Bilgisi

Merhaba! Senin Adın Ne? Hoşça kal Nasılsın?

17-20. DERS

Sayfa 6-7

1-4. DERS

1. Ders 2. Ders 3. Ders 4. Ders

Bugün Günlerden Ne? Bugün Türkçe Var mı? Resim Dersi Hangi Gün? Kapıyı Aç!

Emir Kipi A. Olumlu çekimi

Sen kapıyı aç. Siz dışarı çıkın. O içeri girsin. Onlar tahtayı silsinler.

Dil Bilgisi B. Olumsuz çekimi

Sen kapıyı açma. Siz dışarı çıkmayın. O içeri girmesin. Onlar tahtayı silmesinler.

Biz iyiyiz. Siz nasılsınız? Onlar Ayşe ve Esra.

C. Soru çekimi

Alfabe Sessiz Harfler (Ünsüzler) Adının Harflerini Söyler misin? Eksik Harfleri Tamamlayınız

• Sessiz harfler "b, c, ç, d, f, g, ğ ... z"

Dil Bilgisi a) Sert sessizler

b) Yumuşak sessizler

Sayfa 33-40

Alfabe • Sesli harfler "a, e, ı, i, o, ö, u, ü" a) Kalın sesliler b) İnce sesliler

21-24. DERS

Sayfa 8-10

5-8. DERS

5. Ders 6. Ders 7. Ders 8. Ders

21. Ders 22. Ders 23. Ders 24. Ders

Onlar Şimdi Ne Yapıyorlar? Öğretmen Ders Anlatıyor Ne Yapıyorsun? Sen Türkçe Biliyor musun?

Şimdiki Zaman Kipi "-yor (-ıyor, -iyor, -uyor, -üyor)" A. Olumlu çekimi Ben kitap okuyorum. Sen müzik dinliyorsun.

Olumsuz çekimi Dil Bilgisi B. Ben kitap okumuyorum.

Sen müzik dinlemiyorsun.

C) Soru çekimi

Bu Ne? Bunlar Silgi Bu, Kitap mı? Bu, Defter Değil

1. Tekil ve Çoğul İşaret Zamirleri "bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar" 2. Çokluk Eki "-lar (-ler)"

kitaplar / kalemler / okullar / öğrenciler

Dil Bilgisi 3. Soru Eki "mı (mi, mu, mü )"

Bu, radyo mu? / Onlar silgi mi?

4. Edat "Değil"

Bu bilgisayar değil. / Onlar defter değil.

Sayfa 41-48

Bu, kitap. / Şunlar kedi. / Onlar çiçek.

25-28. DERS

Sayfa 11-20

9-12. DERS

9. Ders 10. Ders 11. Ders 12. Ders

Ben kitap okuyor muyum? Sen müzik dinliyor musun?

25. Ders 26. Ders 27. Ders 28. Ders

2. Ek-fiilin Geniş Zamanı A. Olumlu çekimi

Ben öğrenciyim. / Sen Türkiyelisin.

Dil Bilgisi B. Olumsuz çekimi

Ben öğrenci değilim. / Sen Türkiyeli değilsin.

C) Soru çekimi

Ben öğrenci miyim? / Sen Türkiyeli misin?

Sınıfta kaç öğrenci var? / Sınıfta yirmi öğrenci var. Bu ceket kaç lira? O ceket iki yüz lira. Masada kaç kitap var? / Masada dört kitap var.

B. Sıra sayı sıfatları "birinci, ikinci, üçüncü..." Soru Sıfatı "Kaçıncı?"

Kaçıncı alıştırma? / İkinci alıştırma. Kaçıncı sınıftasın? / Ben sekizinci sınıftayım. Kaçıncı soru kolay? / Beşinci soru kolay.

4 YAĞMUR TÜRKÇE

Türkçe / Almanca / İngilizce / Rusça

Bu Kaç? Bu Elli Dört Kaç Yaşındasın? Kaçıncı Sınıftsın? Sayfa 49-51

Dil Bilgisi

3. Yapım Eki "-ca (-ce, -ça, -çe)"

29-32. DERS

Sayfa 21-26

13-16. DERS

O kim? / Bunlar ne?

Sayı Sıfatları A. Asıl sayı sıfatları "bir, iki, üç..." Soru Sıfatı "Kaç?"

1. Yapım Eki "-lı (-li, -lu, -lü)"

Türkiyeli / Fransalı / İstanbullu / Ürdünlü

5. Soru Zamirleri "Kim?, Ne?"

13. Ders 14. Ders 15. Ders 16. Ders

Nerelisin? Ben Türkiyeliyim Hangi Dili Konuşuyorsunuz? O, Amerikalı Değil

29. Ders 30. Ders 31. Ders 32. Ders

Dil Bilgisi

Onun Mesleği Ne? O Nerede Çalışıyor? Ben Öğretmenim Onlar Ne İş Yapıyorlar?

Bulunma Hâli Eki "-da (-de, -ta, -te)" Nerede? Aşçı lokantada çalışıyor. Sekreter şimdi ofiste. Öğrenciler bahçede. Ben şu anda evde değilim. Kimde? Sözlük bende. Kitaplar Ayşe'de. Kalemler onlarda.

Dil Bilgisi

Bu Adam Kim? O Benim Annem Selim’in Ailesi Benim Ailem

İyelik ekleri "-m / -n / -sı / -mız / -nız / -ları" Benim ailem Senin annen Onun kalemi Bizim evimiz Sizin arabanız Onların defterleri

Sayfa 66-76

33. Ders 34. Ders 35. Ders 36. Ders

49-52. DERS

Sayfa 52-56

33-36. DERS

İçindekiler 49. Ders 50. Ders 51. Ders 52. Ders

Nerede, Ne Yapıyoruz? Hastaneden Geliyorum Müze, Kütüphanenin Karşısında Oraya Otobüs ile Gidebilirsin

1. Ayrılma Hâli Eki "-dan (-den, -tan, -ten)"

Nereden? / Kimden? Ben evden geliyorum. / Fatma'dan yardım istiyorum.

2. Yönelme Hâli Eki "-(y)a (-e) "

Dil Bilgisi

Nereye? / Kime? Ben şimdi okula gidiyorum. / Sen bu kitabı Ahmet'e ver.

3. Belirtili ve Belirtisiz isim Tamlaması İlgi Eki "-(n)ın (-in, -un, -ün)"

Kimin çantası? Benim çantam.

Ahmet'in annesi / öğrencinin kitabı / uçak bileti

4. Vasıta Hâli Eki "ile"

Dil Bilgisi

Saat Kaç? Saat Dokuzu Yirmi Geçiyor Otobüs Saat Kaçta Geliyor? Haberler Saat Kaçta Başlıyor?

Bulunma Hâli Eki "-da (-de, -ta, -te)" ( zarf tümleci yapma göreviyle) Saat kaçta? Saat yedi buçukta kalkıyorum. Saat on ikide öğle yemeği yiyorum. Türkçe dersi saat onda. Saat on beş yirmide dersler bitiyor. Saat on beş ellide eve dönüyorum.

Sayfa 77-81

37. Ders 38. Ders 39. Ders 40. Ders

53-56. DERS

Sayfa 57-58

37-40. DERS

taksi ile - otobüs ile / uçak ile / arkadaşlarım ile

53. Ders 54. Ders 55. Ders 56. Ders

Vücudumuz Neyin Var? Hafta Sonu Neler Yaptın? Serkan Dün Sinemaya Gitti mi?

Görülen Geçmiş Zaman Kipi "-dı (-di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü)" A. Olumlu çekimi Ben sözlüğümü aldım. / Sen bu kitabı okudun. O eve gitti. / Siz yeni bilgisayarımı gördünüz.

Olumsuz çekimi Dil Bilgisi B. Ben sözlüğümü almadım. / Sen bu kitabı

okumadın. O eve gitmedi. / Siz yeni bilgisayarımı görmediniz.

C) Soru çekimi

Sayfa 62-65

Maçtan sonra herkes eve gitsin. Ayşe sınıfa, Ali’den önce geliyor. Kahvaltıdan sonra evden çıkıyorum. Sınavdan önce çok çalışın.

duvar - duvarı Boyacı duvarı boyuyor.

televizyon- televizyonu Tamirci televizyonu tamir ediyor.

Dil Bilgisi

tahta - tahtayı Mustafa tahtayı siliyor. sözlük - sözlüğü Sözlüğü bana ver.

Gömlek Ne Renk? Hakan Hangi Kıyafetleri Giyiyor? Kaç Beden Giyiyorsunuz? Ayakkabı Nasıl Oldu?

İsim-fiil Eki -mak (-mek) (iste- fiili ile oluşturduğu yapıyla) "-mak iste-, -mek iste-"

Dil Bilgisi

61. Ders 62. Ders 63. Ders 64. Ders

Kahvaltıda Ne Yiyorsunuz? En Sevdiğim Yemek Makarnadır En Çok Hangi Meyveyi Seviyorsun? Portakalın Kilosu Kaç Lira?

Belirtme Hâli Eki "-(y)ı (-i, -u, -ü)"

57. Ders 58. Ders 59. Ders 60. Ders

Sayfa 82

Dil Bilgisi

"-dan (-den, -tan, -ten) önce" "-dan (-den, -tan, -ten) sonra"

57-60. DERS

Zaman Zarfları "önce, sonra"

Önce akşam yemeği yiyorum sonra ödevlerimi yapıyorum. Önce Türkçe sonra İngilizce dersi var. Önce kapıyı çal sonra içeri gir.

45. Ders 46. Ders 47. Ders 48. Ders

45-48. DERS

Günlük İşler Hakan’ın Bir Günü Saat Kaçta Kalkıyorsun? Saat Kaçta, Ne Yapıyor?

Sayfa 83-87

41. Ders 42. Ders 43. Ders 44. Ders

61-64. DERS

Sayfa 59-61

41-44. DERS

Ben sözlüğümü aldım mı? / Sen bu kitabı okudun mu? O eve gitti mi? / Siz yeni bilgisayarımı gördünüz mü?

Müşteri mavi bir tişört satın almak istedi. Şimdi biraz dinlenmek istiyor. Bu ayakkabıyı beğenmedim. Değiştirmek istiyorum. Şimdi ne yapmak istiyorsun? Ben dün erken yatmak istedim. Sen bu kitabı okumak istiyor musun? Onlar çay içmek istediler. Biz hafta sonu yüzmek istiyoruz.

Bugün Hava Nasıl? İstanbul’da Mevsim İlkbahar Yarın Hava Nasıl Olacak? Sinemaya Gidecek misin?

Gelecek Zaman Kipi "-(y)acak (-ecek)" A. Olumlu çekimi

Ben maça gideceğim. / Sen erken kalkacaksın. O, gazete okuyacak. / Onlar yarın yüzecekler.

B. Olumsuz çekimi

Dil Bilgisi

Ben maça gitmeyeceğim. / Sen erken kalkmayacaksın. O, gazete okumayacak. / Onlar yarın yüzmeyecekler.

C) Soru çekimi

Ben maça gidecek miyim? / Sen erken kalkacak mısın? O, gazete okuyacak mı? / Onlar yüzecekler mi?

DIL BILGISI KITABI - 1

1-4. DERS

1. ŞAHIS ZAMİRLERİ TANIM: Şahıs zamirleri, varlıkları kişi olarak temsil eden ve kişi adlarının yerine geçen zamirlerdir. Şahıs zamirleri şunlardır: Ben, Sen, O, Biz, Siz, Onlar ÖRNEK DIYALOG: Ali

: Merhaba, ben Oğuz.

Oğuz : Merhaba, ben de Ali. Ali

: Nasılsın?

Oğuz : Teşekkür ederim. İyiyim. Sen nasılsın? Ali : Ben de iyiyim.TEKİL ŞAHIS ZAMİRLERİ

A. TEKİL ŞAHIS ZAMİRLERİ

Birinci Tekil Şahıs - Ben

İkinci Tekil Şahıs - Sen

Üçüncü Tekil Şahıs - O

İkinci Çoğul Şahıs - Siz

Üçüncü Çoğul Şahıs - Onlar

B. ÇOĞUL ŞAHIS ZAMİRLERİ

Birinci Çoğul Şahıs - Biz

6 YAĞMUR TÜRKÇE

1-4. DERS

ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki şahıs zamirlerini uygun resimlerin altına yazınız. Ben / Sen / O / Biz / Siz / Onlar

Sen

3. Aşağıdaki diyalogları tamamlayınız.

4. Aşağıdaki boşlukları uygun şahıs zamirleriyle doldurunuz.

DIYALOG 1: Ali : Günaydın Ayşe. Ayşe : Günaydın Ali. Ali : Nasılsın? Ayşe : Teşekkür ederim. İyiyim. nasılsın? Ali :Sağ ol. de iyiyim. DIYALOG 2: Ali Bey : Merhaba Salih. Salih : Merhaba Ali Bey. Ali Bey : Salih : Teşekkür ederim. İyiyim. nasılsınız? Ali Bey : ben de iyiyim.

Sen

Ben

nasılsın?

iyiyim.

nasıl?

iyi.

nasıllar?

iyiler.

nasılsınız?

iyiyiz.

5. Aşağıdaki kelimeleri eşleştiriniz.

1. Ben

a. iyisin

2. Sen

b. iyiler

3. O

c. iyiyim

4. Biz

d. iyiyiz

5. Siz

e. iyisiniz

6. Onlar

f. iyi DIL BILGISI KITABI - 1

5-8. DERS

2. ALFABE TANIM: Bir dilin seslerini gösteren, belirli bir sıraya göre dizilmiş ve belli sayıdaki harflerin bütününe alfabe denir. Türk alfabesinde 29 harf vardır.

Ğğ

Cc Çç Dd

Nn Oo Öö Pp

Şş

Iı

Üü

İi

Not: Harfler "sesli harfler" ve "sessiz harfler olmak üzere iki gruba ayrılır: 1. Sesli Harfler 2. Sessiz Harfler

: a, e, ı, i, o, ö, u, ü : b, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k, l, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z

Sesli harflerin sınıflandırılması: Sesli harflerin dört tanesi kalın dört tanesi incedir. a) Kalın sesliler

b) İnce sesliler

Sessiz harflerin sınıflandırılması: Sessiz harflerin sekiz tanesi "sert sessiz", geri kalanı ise "yumuşak sessiz"dir. a) Sert sessizler b) Yumuşak sessizler

8 YAĞMUR TÜRKÇE

ç, f, h, k, p, s, ş ,t b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z

Türkçede “ğ” harfi ile başlayan kelime yoktur. "ğ" harfi kelimenin herhangi bir hecesinde bulunabilir. ÖRNE KLER: dağ sağ bağ sağlık yağmur öğrenci gökkuşağı

5-8. DERS

ALIŞTIRMALAR 1. Büyük ve küçük harfler bölümündeki eksik harfleri yazarak alfabeyi tamamlayınız.

BÜYÜK HARFLER A _ C _ _ E _ G _ H _ İ J K _ _ _ O Ö P _ _ _ T U _ _ Y _ küçük harfler a b _ ç d _ f _ _ _ ı i j k _ _ n o ö _ r _ ş t _ ü _ y z 2. Aşağıdaki kelimeleri örnekteki gibi büyük harflerle yazınız. 1. öğretmen ÖĞRETMEN 2. sınıf 3. kelime 4. kitap 5. tişört 6. gökkuşağı 7. tebeşir 8. arkadaş

3. Aşağıdaki kelimeleri örnekteki gibi küçük harflerle yazınız. 1. ÖĞRENCİ öğrenci 2. TELEVİZYON 3. DOKTOR 4. AMBULANS 5. FUTBOLCU 6. SPOR 7. SINIF 8. RESİM

4. Aşağıdaki kelimeleri alfabetik sıraya göre sıralayınız. limon / portakal / radyo / zürafa / fil / çay / kedi / ağaç / ceket / helikopter / top / elma 1. ağaç

10.

11.

12.

DIL BILGISI KITABI - 1

5-8. DERS

ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki kelimelerdeki sesli ve sessiz harfleri örnekteki gibi gruplandırınız.

ördek

Sesli Harfler Kalın İnce

Sessiz Harfler Sert Yumuşak

ö, e

piyano

Sesli Harfler Kalın İnce

güneş

Sesli Harfler Kalın İnce

Sessiz Harfler Sert Yumuşak

hamburger Sesli Harfler Kalın İnce

10 YAĞMUR TÜRKÇE

Sessiz Harfler Sert Yumuşak

r, d

buzdolabı Sesli Harfler Kalın İnce

Sesli Harfler Kalın İnce

gözlük

Sessiz Harfler Sert Yumuşak

gökkuşağı

Sesli Harfler Kalın İnce

Sessiz Harfler Sert Yumuşak

dondurma

Sesli Harfler Kalın İnce

Sessiz Harfler Sert Yumuşak

tavuk

Sessiz Harfler Sert Yumuşak

otobüs

Sessiz Harfler Sert Yumuşak

9-12. DERS

1. TEKİL VE ÇOĞUL İŞARET ZAMİRLERİ TANIM: Varlıkları işaret yoluyla karşılayan kelimelerdir. İşaret zamirleri şunlardır: bu

şu

bunlar

şunlar

onlar

A. TEKİL İŞARET ZAMİRLERİ TANIM: Tek varlığı işaret eden zamirlerdir. Bu: Söz söyleyene göre yakında bulunan varlığı işaret eder. Şu : Söz söyleyene göre biraz uzaktaki varlığı işaret eder. O : Söz söyleyene göre daha uzakta bulunan varlığı işaret eder.

Şu

B. ÇOĞUL İŞARET ZAMİRLERİ TANIM: Birden fazla varlığı işaret eden zamirlerdir. Bunlar : Söz söyleyene göre yakında bulunan varlıkları işaret eder. Şunlar : Söz söyleyene göre biraz uzaktaki varlıkları işaret eder. Onlar : Söz söyleyene göre daha uzakta bulunan varlıkları işaret eder.

Bunlar

Şunlar

Onlar

Bunlar

Şunlar

Onlar

DIL BILGISI KITABI - 1

9-12. DERS

ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki cümleleri işaret zamirlerinden uygun olanlarıyla tamamlayınız. Bu / Şu / O / Bunlar / Şunlar / Onlar

4 Şu

fil.

tebeşir.

telefon.

ev.

6 ağaç.

araba.

2. Diyaloglardaki boşlukları aşağıdaki kelime veya kelime gruplarıyla doldurunuz. bunlar / kitap / bu / sıra ve masa / o / ne / şu / onlar / ne demek 1. A : Bu, Türkçede ne demek ? B : Bu, Türkçede sözlük demek. A : Peki, bu Türkçede ne demek? B : Bu, Türkçede cetvel demek.

4. A : Şu ne? B : A : Peki, B : O, projektör.

2. A : Ahmet, ne? B : Bunlar defter ve kitap. ? A : Peki, bu B : Bu, radyo.

5. A : Onlar ne? B :

3. A : Bunlar ne? B : Bunlar

6. A : Bu ne? B : Bu,

12 YAĞMUR TÜRKÇE

, kalemlik. ne?

tebeşir.

9-12. DERS

3. Aşağıdaki diyalogları örnekteki gibi tamamlayınız.

A: Bu ne B: Bu cep telefonu.?

A: B: Bunlar kedi.

A: B: Şu, masa.

A: B: O, çanta.

A: B: Şunlar sandalye.

A: B: Onlar at.

A: Onlar ne?

A: O ne?

A: Şunlar ne?

B: Onlar televizyon.

A: Şu ne?

A: Bunlar ne?

A: Bu ne?

DIL BILGISI KITABI - 1

9-12. DERS

2. ÇOĞUL (ÇOKLUK) EKİ “-lar (-ler)” TANIM: Çoğul (çokluk) eki “-lar (-ler)” getirildiği kelimenin birden çok olduğunu anlatan ektir.

Tekil

Çanta a, ı, o, u Tekil İnsan Kapı Tavuk Kamyon

Çoğul

Kalem -lar Çoğul İnsan-lar Kapı-lar Tavuk-lar Kamyon-lar

Çantalar e, i, ö, ü Tekil Ceket Sözlük Göl Temizlikçi

Kalemler

-ler Çoğul Ceket-ler Sözlük-ler Göl-ler Temizlikçi-ler

Notlar: 1. Türkçeye yabancı dillerden giren bazı kelimeler bu kurala uymaz. Kalp - Kalpler Metal - Metaller Saat - Saatler Gol - Goller Harf - Harfler Hayal - Hayaller

ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki kelimelere “-lar (-ler)” çokluk eki getiriniz. 1. Ördekler

9. Sözlük

2. Elma

10. Balon

3. Kapı

11. Kitap

4. Silgi

12. Soru

5. Sınıf

13. Öğretmen

6. Defter

14. Tahta

7. Kalem

15. Köpek

8. Kivi

16. Araba

14 YAĞMUR TÜRKÇE

2. Aşağıdaki kelimelerin hangilerinde “-lar (-ler)” çokluk eki doğru kullanılmıştır? İşaretleyiniz. tekil 1. timsah 2. üzüm 3. horoz 4. şemsiye 5. göz 6. yıldız 7. okul 8. tebeşir

çoğul

3 timsahlar üzümlar horozlar şemsiyelar gözler yıldızlar okullar tebeşirlar

timsahler üzümler horozler şemsiyeler gözlar yıldızler okuller tebeşirler

9-12. DERS

3. Aşağıdaki kelimeleri örnekteki gibi çoğul yapınız.

Tekil

televizyon

Çoğul televizyonlar

Tekil

defter

Çoğul

Tekil

sandalye

Tekil

Çoğul

Tekil

futbolcu

Tekil

bisiklet

Tekil

Çoğul

Tekil Çoğul

tişört

Tekil Çoğul

kitap

Çoğul

gözlük

Tekil

bardak

Tekil

öğrenci

kapı

silgi

Çoğul

DIL BILGISI KITABI - 1

9-12. DERS

3. SORU EKİ “mı (mi, mu, mü)” TANIM: Soru eki “mı (mi, mu, mü)” cümleye soru anlamı veren ektir. Soru eki, kelimelere şu şekilde gelir: SORU EKI a, ı mı e, i mi o, u mu ö, ü mü

Bu, masa mı? Şu, ev mi? O, okul mu? Bu, göz mü?

ÖRNEKLER Bunlar kapı mı? Onlar kalemlik mi? Şu, kutu mu? Şunlar sözlük mü?

ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki boşlukları soru eki “mı (mi, mu, mü)” ile doldurunuz.

1. Bu, pencere mi ? 2. Bu, koltuk ? 3. Bu, kalem ? 4. Şu, muhasebeci 5. O, Orhan ?

6. O, Sadık ? 7. Bu, tabak ? 8. Bu, televizyon 9. O, havlu ? 10. O, gözlük ?

11. Şu, güneş ? 12. Bu, otobüs ? 13. O, sandal ? 14. Şu, müdür ? 15. Hava yağmurlu

2. Aşağıdaki cevaplara örnekteki gibi sorular yazınız. 1

A: O, doktor mu B: Evet. O, doktor. 5

A: B: Evet. Bu, defter. 16 YAĞMUR TÜRKÇE

? A: B: Evet. O, postacı. 6

? A: B: Evet. O, şoför. 7

? A: B: Evet. Bu, sıra.

? A: ? A: ? A: B: Evet. O, öğretmen. B: Evet. Bu, pano. B: Evet. Bu, monitör.