DIL BILGISI KITABI
YABANCI DIL TÜRKÇE ÖĞRETIM SETI YAĞMUR TÜRKÇE DIL BILGISI KITABI - 2 Hazırlayanlar Dr. Tuncay Öztürk Sezgin Akçay Mehmet Armağan Ersan Özmen Fatih Gülen Grafik Tasarım Recep Bulat Resimleme www.shutterstock.com Basım Yılı 2019 ISBN 978-1-911533-41-2 9
781911
533412
Bu kitabın tamamının ya da bir kısmının, kitabı yayınlayan şirketin önceden izni olmaksızın elektronik, mekanik, fotokopi ya da herhangi bir kayıt sistemi ile çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır. Bu kitabın tüm hakları, E&H Global Ltd.’e aittir. All rights reserved. No part of this book may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the written permission of the Publisher. Bu kitabın hazırlanmasında Türk Dil Kurumunun hazırladığı Yazım Kılavuzu esas alınmıştır. Dil bilgisi konularında Prof. Dr. Zeynep Korkmaz’ın “Türkiye Türkçesi Grameri” kitabından faydalanılmıştır.
E&H Global Ltd.
Juxon House, 100 St. Paul’s Churchyard EC4M 8BU, London, UK Tel: +44 020 31027366 | www.nevlisan.com | bilgi@nevlisan.com | info@nevlisan.com
Ön Söz Merhaba, Türkçe, bugün yaklaşık 12 milyon km2lik bir alanda 220 milyon nüfusun konuştuğu, kökleri tarihin en eski dönemlerine kadar uzanan, 600 bini aşkın söz varlığına sahip en yaygın ve en köklü dünya dillerinden biridir. Dünyanın hemen her bölgesinde öğretimi yapılan, bilimsel araştırmalara konu olan, dünya dillerine katkıda bulunan Türkçeyi öğrenmek, zannedildiği kadar zor değildir. Çünkü Türkçe genel olarak yazıldığı gibi okunan, istisnaları fazla olmayan, sistematik ve kurallı bir dildir. Yağmur Türkçe Öğretim Seti, Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenmek isteyen 12-18 yaş ilk ve ortaöğretim öğrencileri için hazırlanmıştır. Avrupa Dilleri Öğretimi Ortak Çerçeve Programı (CEFR) ve Amerikan Konseyi Yabancı Diller Öğretimi (ACTFL) Yeterlilik Kılavuzu’nda belirtilen kıstaslar göz önünde bulundurularak modern dil öğretim teknikleriyle hazırlanan bu set, Türkçeyi hızlı ve kolay bir şekilde öğretmeyi hedeflemektedir. Yağmur Türkçe Öğretim Seti hazırlanırken şu hususlara dikkat edilmiştir: • Dört temel becerinin bir arada geliştirilmesi amaçlanmıştır. • Dil bilgisi konuları, işlenen temayı pekiştirmek için ihtiyaç olan yerde verilmiştir. • Ünite içeriklerinin, öğrencilerin kendi dünyalarından, ilgi ve ihtiyaçlarına dönük, ayrıca işlevsel olmasına özellikle dikkat edilmiştir. • Öğrencilere dil hakkında teorik bilgi vermek yerine, öğrencilerin iletişim odaklı etkinlikler yoluyla dili kullanarak öğrenmeleri hedeflenmiştir. • Üniteler ders ders planlanmış, her dersin amacı somut bir şekilde belirtilmiştir. • Anlatımda, sistemli bir şekilde bilinenden bilinmeyene, yakından uzağa, kolaydan zora ve somuttan soyuta doğru yol izlenmiştir. • Birçok şeyi bir arada öğretmekten uzak durulmuş, bilinen kelimelerle yeni dil bilgisi yapıları, bilinen yapılarla da yeni kelimelerin öğretilmesi hedeflenmiştir. • Öğretimi etkili ve kalıcı hâle getirmek için kitaplar, görsel ve işitsel unsurlarla desteklenmiştir. • En iyi öğrenmenin uygulamalarla olacağı ilkesinden hareketle kitaplarda bol alıştırmaya ve monotonluğu kırmak adına da oyun-eğlence bölümlerine yer verilmiştir. • Ders kitapları sarmal yapıya göre oluşturulmuş, ilk kitapta genel hatlarıyla işlenen bazı temalara (konulara) bir sonraki kitapta da yer verilmek suretiyle hem bu temaların tekrarı hem de bu temaya ait yeni kelime ve kuralların kavratılması hedeflenmiştir. Yağmur Türkçe Öğretim Seti’nin Türkçeyi öğrenmek ve öğretmek isteyenlere faydalı olmasını ümit ediyoruz.
DIL BILGISI KITABI - 2
3
Merhaba! Senin Adın Ne? Hoşça kal Nasılsın?
1. Şahıs Zamirleri A) Tekil şahıs zamirleri "Ben, Sen, O" B) Çoğul şahıs zamirleri "Biz, Siz, Onlar"
Dil Bilgisi 2. Alfabe
• Sesli harfler "a, e, ı, i, o, ö, u, ü"
Sayfa 33-34
Sayfa 6-10
1-4. DERS
1. Ders 2. Ders 3. Ders 4. Ders
17-20. DERS
İçindekiler 17. Ders 18. Ders 19. Ders 20. Ders
Dil Bilgisi
a) Kalın sesliler b) İnce sesliler • Sessiz harfler "b, c, ç, d, f, g, ğ ... z" a) Sert sessizler b) Yumuşak sessizler
1. Zamirler A) İşaret Zamirleri "bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar"
Bu, cetvel. / Şunlar kalem. / Onlar Ali, Esra ve Ayşe.
B) Soru Zamirleri "Kim?, Ne?" Bu kim? / Şunlar ne?
Dil Bilgisi 2. Çokluk Eki "-lar (-ler)"
cetveller / lambalar / gözlükler / kalpler
Sayfa 35-40
Alfabe Sessiz Harfler (Ünsüzler) Adının Harflerini Söyler misin? Eksik Harfleri Tamamlayınız
1. Yapım Eki "-lı (-li, -lu, -lü)" bahçeli ev renkli kitap asansörlü apartman akıllı çocuk ünlü şarkıcı
2. Yapım Eki "-sız (-siz, -suz, -süz)" sessiz sınıf bahçesiz ev gözlüksüz öğrenci ağaçsız bahçe konforsuz araba
21-24. DERS
Sayfa 11-18
5-8. DERS
5. Ders 6. Ders 7. Ders 8. Ders
Bugün Günlerden Ne? Bugün Türkçe Var mı? Resim Dersi Hangi Gün? Kapıyı Aç!
21. Ders 22. Ders 23. Ders 24. Ders
Onlar Şimdi Ne Yapıyorlar? Öğretmen Ders Anlatıyor Ne Yapıyorsun? Sen Türkçe Biliyor musun? 1. İyelik ekleri "-m / -n / -sı / -mız / -nız / -ları"
Benim çantam / Senin kalemin / Onun babası Bizim evimiz / Sizin arkadaşınız / Onların fikirleri Kimin çantası?
Dil Bilgisi 2. Aitlik Eki "ki"
Benim adım Emre. Seninki ne? Seninki doktor ama benim babam polis. Onlarınki küçük fakat bizim evimiz büyük. Kiminki daha uzak? Sizin eviniz mi onunki mi?
3. Soru Eki "mı (mi, mu, mü )"
Bu, masa mı? / Şunlar sözlük mü?
4. Edat "Değil"
Bu Ne? Bunlar Silgi Bu, Kitap mı? Bu, Defter Değil
Ek-fiilin Geniş Zamanı A) Olumlu çekimi
Ben hastayım. / Sen şimdi evdesin. O yorgundur. / Siz üzgünsünüz.
Dil Bilgisi
B) Olumsuz çekimi
Ben hasta değilim. / Sen şimdi evde değilsin. O yorgun değildir. / Siz üzgün değilsiniz.
Sayfa 41-47
9. Ders 10. Ders 11. Ders 12. Ders
25-28. DERS
Sayfa 19-22
9-12. DERS
Bu sözlük değil. / Onlar kitap değil.
25. Ders 26. Ders 27. Ders 28. Ders
Olumsuz çekimi Dil Bilgisi B) Ben erken kalkmam. / O, çikolatalı keki sevmez. Sen her hafta sinemaya gitmezsin.
C) Soru çekimi
Ben hasta mıyım? / Sen şimdi evde misin? O yorgun mudur? / Siz üzgün müsünüz?
Türkçe / İngilizce / İtalyanca / Arapça
3. Bulunma Hâli Eki "-da (-de, -ta, -te)" İstanbul'da / evde / Bende / Fatma'da
Şimdiki Zaman Kipi -"yor (-ıyor, -iyor, -uyor, -üyor)" Dil Bilgisi 4. A) Olumlu çekimi Ben ders çalışıyorum. / Sen müzik dinliyorsun.
B) Olumsuz çekimi
Ben ders çalışmıyorum. / Sen müzik dinlemiyorsun.
C) Soru çekimi
Ben ders çalışıyor muyum? / Sen müzik dinliyor musun?
Sayfa 48-51
2. Yapım Eki "-ca (-ce, -ça, -çe)"
29. Ders 30. Ders 31. Ders 32. Ders
29-32. DERS
Sayfa 23-32
13-16. DERS
Japonyalı / Türkiyeli / İstanbullu / Parisli
4 YAĞMUR TÜRKÇE
Ben erken kalkar mıyım? / O, çikolatalı keki sever mi? Sen her hafta sinemaya gider misin?
Bu Kaç? Bu Elli Dört Kaç Yaşındasın? Kaçıncı Sınıftsın?
1. Yapım Eki "-lı (-li, -lu, -lü)"
Geniş Zaman Kipi "-r / -ar (-er) / -ır (-ir, -ur, -ür)" A) Olumlu çekimi Ben erken kalkarım. / O, çikolatalı keki sever. Sen her hafta sinemaya gidersin.
C) Soru çekimi
13. Ders 14. Ders 15. Ders 16. Ders
Nerelisin? Ben Türkiyeliyim Hangi Dili Konuşuyorsunuz? O, Amerikalı Değil
Onun Mesleği Ne? O Nerede Çalışıyor? Ben Öğretmenim Onlar Ne İş Yapıyorlar?
Emir Kipi A) Olumlu çekimi
Sen pencereyi kapat. O, burada beklesin Onlar öğretmene sorsunlar.
Dil Bilgisi
B) Olumsuz çekimi
Sen pencereyi kapatma. O, burada beklemesin. Onlar öğretmene sormasınlar.
C) Soru çekimi
O, burada beklesin mi? Onlar öğretmene sorsunlar mı?
Bu Adam Kim? O Benim Annem Selim’in Ailesi Benim Ailem
1. Görülen Geçmiş Zaman Kipi "-dı (-di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü)" A) Olumlu çekimi B) Olumsuz çekimi C) Soru çekimi
Dil Bilgisi 2. Ek-fiilin Geniş Zamanı "idi" A) Olumlu çekimi
Sayfa 80-87
33. Ders 34. Ders 35. Ders 36. Ders
49-52. DERS
Sayfa 52-61
33-36. DERS
İçindekiler 49. Ders 50. Ders 51. Ders 52. Ders
Dil Bilgisi
B) Olumsuz çekimi
Ben şimdi gitmeyeyim. / Ben onunla konuşmayayım. Biz film seyretmeyelim. / Biz dışarı çıkmayalım.
Sayfa 88-92
Dil Bilgisi
B) Olumsuz çekimi
53-56. DERS
Sayfa 62-66
37-40. DERS
Hasta mıydım? / Evde miydin? / Yorgun muydu?
Ben şimdi gideyim. / Ben onunla konuşayım. Biz film seyredelim. / Biz dışarı çıkalım.
53. Ders 54. Ders 55. Ders 56. Ders
Dil Bilgisi
Ben sizinle gelecek miyim? / Sen futbol oynayacak mısın? O, uyuyacak mı? / Onlar Türkçe öğrenecekler mi?
B) Olumsuz çekimi
Dil Bilgisi
Ben seninle gelmemeliyim. / Sen yarın çalışmamalısın. O, hastaneye gitmemeli. / Biz erken kalkmamalıyız.
Sayfa 93-99
Ben seninle gelmeliyim. / Sen yarın çalışmalısın. O, hastaneye gitmeli. / Biz erken kalkmalıyız.
57. Ders 58. Ders 59. Ders 60. Ders
Dil Bilgisi
Ben evdeysem... / Sen yorgunsan...
Dil Bilgisi
B) Olumsuz çekimi
Ben çok uyumamışım. / Sen İstanbul'a gitmemişsin. O, ödevini yapmamış. / Onlar seni görmemişler.
C) Soru çekimi
Ben çok uyumuş muyum? / Sen İstanbul'a gitmiş misin? O, ödevini yapmış mı? / Onlar seni görmüşler mi?
B) Olumsuz çekimi
Ben evde değilsem... / Sen yorgun değilsen...
Sayfa 100-104
Ben çok uyumuşum. / Sen İstanbul'a gitmişsin. O, ödevini yapmış. / Onlar seni görmüşler.
Ben oraya gitmesem... / Sen yarışmayı kazanmasan... Yağmur yağmasa... / Onlar istemeseler...
2. Ek-fiilin Şartı "ise (-ysa, -yse, -sa, -se)" A) Olumlu çekimi
61-64. DERS
Sayfa 73-79
45-48. DERS
Duyulan Geçmiş Zaman Kipi "-mış (-miş, -muş, -müş)" A) Olumlu çekimi
1. Dilek-Şart Kipi "-sa (-se)" A) Olumlu çekimi B) Olumsuz çekimi
Ben seninle gelmeli miyim? / Sen yarın çalışmalı mısın? O, hastaneye gitmeli mi? / Biz erken kalkmalı mıyız?
Kahvaltıda Ne Yiyorsunuz? En Sevdiğim Yemek Makarnadır En Çok Hangi Meyveyi Seviyorsun? Portakalın Kilosu Kaç Lira?
Gömlek Ne Renk? Hakan Hangi Kıyafetleri Giyiyor? Kaç Beden Giyiyorsunuz? Ayakkabı Nasıl Oldu?
Ben oraya gitsem... / Sen yarışmayı kazansan... Yağmur yağsa... / Onlar isteseler...
C) Soru çekimi
45. Ders 46. Ders 47. Ders 48. Ders
Ben sizinle gelmeyeceğim. / Sen futbol oynamayacaksın. O, uyumayacak. / Onlar bekleyecekler.
C) Soru çekimi
57-60. DERS
Sayfa 67-72
41-44. DERS
Gereklilik Kipi "-malı (-meli)" A) Olumlu çekimi
Gelecek Zaman Kipi "-(y)acak (-ecek)" A) Olumlu çekimi
B) Olumsuz çekimi
Ben şimdi gideyim mi? / Ben onunla konuşayım mı? Biz film seyredelim mi? / Biz dışarı çıkalım mı?
Günlük İşler Hakan’ın Bir Günü Saat Kaçta Kalkıyorsun? Saat Kaçta, Ne Yapıyor?
Vücudumuz Neyin Var? Hafta Sonu Neler Yaptın? Serkan Dün Sinemaya Gitti mi?
Ben sizinle geleceğim . / Sen futbol oynayacaksın. O, uyuyacak. / Onlar Türkçe öğrenecekler.
C) Soru çekimi
41. Ders 42. Ders 43. Ders 44. Ders
Ben şarkı söyleyemem. / Sen yüzemezsin. O dışarı çıkamaz. / Siz Japonca konuşamazsınız. Ben şarkı söyleyebilir miyim? / Sen yüzebilir misin? O dışarı çıkabilir mi? / Siz Japonca konuşabilir misiniz?
C) Soru çekimi
İstek Kipi "-(y)a (-e)" A) Olumlu çekimi
B) Geniş zamana göre olumsuz çekimi
C) Geniş zamana göre soru çekimi
Hasta değildim. / Evde değildin. / Yorgun değildi.
Saat Kaç? Saat Dokuzu Yirmi Geçiyor Otobüs Saat Kaçta Geliyor? Haberler Saat Kaçta Başlıyor?
Yeterlik Fiili "-(y)abil (-ebil)" A) geniş zamana göre olumlu çekimi
Ben şarkı söyleyebilirim. / Sen yüzebilirsin. O dışarı çıkabilir. / Siz Japonca konuşabilirsiniz.
Hastaydım. / Evdeydin. / Yorgundu.
37. Ders 38. Ders 39. Ders 40. Ders
Nerede, Ne Yapıyoruz? Hastaneden Geliyorum Müze, Kütüphanenin Karşısında Oraya Otobüs ile Gidebilirsin
61. Ders 62. Ders 63. Ders 64. Ders
Bugün Hava Nasıl? İstanbul’da Mevsim İlkbahar Yarın Hava Nasıl Olacak? Sinemaya Gidecek misin?
Miktar Zarfları A) Eşitlik derecesi gösterenler "gibi, kadar"
Maçtan sonra buz gibi soğuk su içtim. Taş gibi sert yastıkta yatıyor. Ayşe, Merve kadar çalışkan bir öğrencidir. Bu şehir İstanbul kadar güzel değil.
Dil Bilgisi B) Üstünlük derecesi gösteren "daha"
Aydın, Kamil’den daha çalışkan bir öğrencidir. Fil zebradan daha büyüktür.
C) En üstünlük derecesi gösteren "en"
Bence en zor der fizik. Sence en tehlikeli hayvan hangisi?
DIL BILGISI KITABI - 2
5
1-4. DERS
1. ŞAHIS ZAMİRLERİ TANIM: Şahıs zamirleri, varlıkları kişi olarak temsil eden ve kişi adlarının yerine geçen zamirlerdir. Şahıs zamirleri şunlardır: Ben, Sen, O, Biz, Siz, Onlar ÖRNEK DIYALOG: Ali
: Merhaba, ben Oğuz.
Oğuz : Merhaba, ben Ali. Ali
: Nasılsın?
Oğuz : Teşekkür ederim. İyiyim. Sen nasılsın? Ali : Ben de iyiyim.
A. TEKİL ŞAHIS ZAMİRLERİ
Ben (1. tekil şahıs)
Sen (2. tekil şahıs)
O (3. tekil şahıs)
Siz (2. çoğul şahıs)
Onlar (3. çoğul şahıs)
B. ÇOĞUL ŞAHIS ZAMİRLERİ
Biz (1. çoğul şahıs)
6 YAĞMUR TÜRKÇE
1-4. DERS
ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki diyalogları tamamlayınız. DIYALOG 1: Ali : Günaydın Ayşe. Ayşe : Günaydın Ali. Ali : Nasılsın? Ayşe : iyiyim. nasılsın? Ali : Sağ ol. de iyiyim.
2. Aşağıdaki boşlukları uygun şahıs zamirleriyle doldurunuz. 1.
Sen
nasılsın?
Ben
iyiyim.
2.
nasıl?
iyi.
3.
nasıllar?
iyiler.
4.
nasılsınız?
iyiyiz.
DIYALOG 2: Ali Bey : Merhaba Salih. Salih : Merhaba Ali Bey. Ali Bey : Salih : Teşekkür ederim. İyiyim. nasılsınız? Ali Bey : ben de iyiyim.
?
3. Aşağıdaki kelimeleri eşleştiriniz. 1. Ben a. iyisin 2. Sen b. iyiler 3. O c. iyiyim 4. Biz d. iyiyiz 5. Siz e. iyisiniz 6. Onlar f. iyi
4. Aşağıdaki cümleleri şahıs zamirlerinden uygun olanlarıyla tamamlayınız. 1. O çok yorgun. Bu yüzden eve gidecek ve dinlenecek. 2. ne tür müzikten hoşlanıyorsunuz? 3. asla kavga etmezler. Çok iyi arkadaştırlar. 4. dün gece erken yattım. 5. ne zaman tatile çıkacaksın? 6. İstanbul'da yaşıyoruz. 7. Fransızca bilmiyorum. 8. yarın bizimle alışverişe gelecek misin?
5. Aşağıdaki cümleler hangi şahıs zamirleriyle tamamlanır? İşaretleyiniz. 1. Onlar / Biz / O şimdi evde değildirler. 2. Ben / Siz / Sen çok hastasın. Bence hemen hastaneye git. 3. Biz / O / Sen garson. Lokantada çalışıyor. 4. Ben / Sen / O senin kadar güçlü değilim. 5. Siz / Biz / Onlar açız ama sen aç değilsin. 6. Siz / Sen / Biz Fransalı mısınız? 7. Ben / O / Sen şimdi neredesin? 8. Onlar / Biz / O sinirli bir insan değildir. DIL BILGISI KITABI - 2
7
1-4. DERS
2. ALFABE TANIM: Bir dilin seslerini gösteren, belirli bir sıraya göre dizilmiş ve belli sayıdaki harflerin bütününe alfabe denir. Türk alfabesinde 29 harf vardır. BÜYÜK HARFLER
A B C Ç D E F G Ğ H I İ J K L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z
KÜÇÜK HARFLER
a b c ç d e f g ğ h ı i j k l m n o ö p r s ş t u ü v y z
HARFLERIN OKUNUŞU
A, Be, Ce, Çe, De, E, Fe, Ge, Yumuşak Ge, He, I, İ, Je, Ke, Le, Me, Ne, O, Ö, Pe, Re, Se, Şe, Te, U, Ü, Ve, Ye, Ze.
Not: Harfler iki gruba ayrılır: 1. Sesli Harfler 2. Sessiz Harfler
: a, e, ı, i, o, ö, u, ü : b, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k, l, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z
Sesli harflerin sınıflandırılması: Sesli harflerin dört tanesi kalın dört tanesi incedir. Kalın sesliler
a
ı
o
u
İnce sesliler
e
i
ö
ü
Sessiz harflerin sınıflandırılması: Sessiz harflerin sekiz tanesi "sert sessiz", geri kalanı ise "yumuşak sessiz"dir. Sert sessizler Yumuşak sessizler
8 YAĞMUR TÜRKÇE
ç, f, h, k, p, s, ş, t b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z
Türkçede yumuşak “ğ” harfi ile başlayan kelime yoktur. yumuşak “ğ” harfi kelimenin herhangi bir hecesinde bulunabilir. ÖRNE KLER: dağ sağ bağ sağlık yağmur öğrenci gökkuşağı
1-4. DERS
ALIŞTIRMALAR 1. Büyük harflerin yanına küçük harfleri yazınız. Daha sonra alfabedeki harfleri ünlüler ve ünsüzler şeklinde gruplandırınız. Aa Bb C J K L U Ü V
Ç M Y
D N Z
E O
F Ö
ü
2. Aşağıdaki kelimelerdeki ünlüleri örnekteki gibi yazınız. Örnek: kalemlik : a, e, i 1. kardeş : 2. gökkuşağı : 3. öğretmenlik : 4. dağcı : 5. sözlük : 3. Aşağıdaki kelimelerdeki ünsüzleri örnekteki gibi yazınız. Örnek: taksi şoförü : t, k, s, ş, f, r 1. çatal : 2. mühendis : 3. İstanbul : 4. kardeş : 5. yağmurluk :
4. Aşağıdaki kelimeleri örnekteki gibi büyük harflerle yazınız. Örnek: masa : MASA 1. öğrenci : 2. çiçekçi : 3. düşünce : 4. pasaport : 5. kaplumbağa :
Ğ R
H S
I Ş
İ T
Sessiz Harfler (Ünsüzler)
Sesli Harfler (Ünlüler)
a
G P
b
c
ç
5. Aşağıdaki kelimeleri örnekteki gibi küçük harflerle yazınız. Örnek: ARKADAŞ : arkadaş 1. OTEL : 2. KÜTÜPHANE : 3. SINAV : 4. KIZGIN : 5. BASKETBOL :
6. Aşağıdaki kelimeleri alfabetik sıraya göre sıralayınız. garson / aile / otel / yaşlı / mutlu / fotoğraf postane / reçete / keman / davetiye / inek / muz 1. aile 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. DIL BILGISI KITABI - 2
9
1-4. DERS
7. Aşağıdaki kelime veya kelime gruplarındaki harfleri örnekteki gibi gruplandırınız.
lacivert
Sesli Harfler Kalın İnce a
i, e
Sessiz Harfler Sert Yumuşak t
Sessiz Harfler Sert Yumuşak
kız kardeş
Sesli Harfler Kalın İnce
Sessiz Harfler Sert Yumuşak
taksi şoförü
Sesli Harfler Kalın İnce
Sessiz Harfler Sert Yumuşak
yağmur
Sesli Harfler Kalın İnce
Sessiz Harfler Sert Yumuşak
çilek
Sesli Harfler Kalın İnce
10 YAĞMUR TÜRKÇE
Sesli Harfler Kalın İnce
Sessiz Harfler Sert Yumuşak
l, c, v, r
domates
Sesli Harfler Kalın İnce
gömlek
Sessiz Harfler Sert Yumuşak
yumurta
Sesli Harfler Kalın İnce
Sessiz Harfler Sert Yumuşak
pasaport
Sesli Harfler Kalın İnce
Sessiz Harfler Sert Yumuşak
öğrenci
Sesli Harfler Kalın İnce
Sessiz Harfler Sert Yumuşak
beden eğitimi
Sesli Harfler Kalın İnce
Sessiz Harfler Sert Yumuşak
muhabir
Sesli Harfler Kalın İnce
Sessiz Harfler Sert Yumuşak
5-8. DERS
1. ZAMİRLER A. İŞARET ZAMİRLERİ TANIM: Varlıkları işaret yoluyla karşılayan kelimelerdir. İşaret zamirleri şunlardır: bu
şu
o
bunlar
şunlar
onlar
1. Tekil İşaret Zamirleri TANIM: Tek varlığı işaret eden zamirlerdir. Bu: Söz söyleyene göre yakında bulunan varlığı işaret eder. Şu : Söz söyleyene göre biraz uzaktaki varlığı işaret eder. O : Söz söyleyene göre daha uzakta bulunan varlığı işaret eder.
1. Bu ne? Bu, cetvel.
2. Şu ne? Şu, teyp.
3. O, kim? O, Ahmet.
2. Çoğul İşaret Zamirleri TANIM: Birden fazla varlığı işaret eden zamirlerdir. Bunlar : Söz söyleyene göre yakında bulunan varlıkları işaret eder. Şunlar : Söz söyleyene göre biraz uzaktaki varlıkları işaret eder. Onlar : Söz söyleyene göre daha uzakta bulunan varlıkları işaret eder. ÖRNEKLER:
1. Bunlar kalem.
2. Şunlar Ali, Esra ve Ayşe.
3. Onlar tebeşir.
DIL BILGISI KITABI - 2
11
5-8. DERS
B. SORU ZAMİRLERİ TANIM: Soru zamirleri isimlerin yerini soru yoluyla tutan kelimelerdir. KULLANIMI: “Kim” soru zamiri insanlar için , "Ne" soru zamiri ise insan dışındaki canlı ve cansız varlıklar için kullanılır. ÖRNEKLER:
Bu kim? Bu, Ahmet Bey.
Bu kim? Bu, Ali.
Bu ne? Bu, ağaç.
Bu ne? Bu, kulaklık.
12 YAĞMUR TÜRKÇE
Onlar kim? Onlar sınıf arkadaşlarım.
Bu ne? Bu, fil.
5-8. DERS
ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki diyaloğu okuyunuz. Daha sonra diyalogdaki işaret zamirleri ile soru zamirlerini bularak işaretleyiniz. Murat : Merhaba Hüseyin. Hüseyin : Merhaba Murat. Hoş geldin. Murat : Hoş bulduk. Hüseyin : Gel benim odama geçelim. Murat : Bu kim? Hüseyin : O benim kız kardeşim Ayşe. Ayşe, bu da arkadaşım Murat. Murat : Tanıştığımıza memnun oldum. Ayşe : Ben de memnun oldum. Hüseyin : B izim sınıftaki arkadaşlarla fotoğraf çektirdik, gel birlikte bakalım. Murat : Tamam, olur. Hüseyin : Çantanı masanın üstüne bırak. Paltonu da askıya as. Murat : Bu, ajanda mı? Hüseyin : Hayır. O, ajanda değil. O, bir albüm. Murat : A rkadaşlarının resimleri var mı? Hüseyin : Evet, işte burada. Bunlar, benim sınıf arkadaşlarım. Murat : Şu kim? Hüseyin : O, Mehmet. Benim sıra arkadaşım. Murat : Bu, Ali mi?
Hüseyin : Hayır, o Ali değil, Fatih. Murat : Fotoğrafların hepsi çok güzel. Hüseyin : Evet. Arkadaşlarım da çok iyidir.
2. Aşağıdaki cevaplara uygun sorular yazınız.
1. Bu kim Bu, Ali Bey.
4. Bunlar öğrenci.
2. Şu, Ayşe.
?
?
5. Şunlar araba.
?
?
3. O, sandalye.
?
6. Onlar öğretmen.
?
DIL BILGISI KITABI - 2
13
5-8. DERS
3. Aşağıdaki resimlere bakarak soruları cevaplayınız.
1. Bu ne? Bu, lamba
2. Şu ne?
3. O ne? Remzi Bey
Esra
Hasan Usta
4. Bu kim?
5. Şu kim?
6. O kim?
4. Aşağıdaki resimlere bakarak örnekteki gibi soru ve cevaplar yazınız.
1. Bu ne Bu, pantolon
? .
2. Şu,
?
3. O,
? .
4. O,
?
5. Şu,
?
6. Bu,
?
7. Onlar,
?
8. Şunlar,
?
9. Bunlar,
?
14 YAĞMUR TÜRKÇE
5-8. DERS
2. ÇOĞUL (ÇOKLUK) EKİ “-lar” (-ler) TANIM: Çoğul (çokluk) eki "-lar (-ler)" getirildiği kelimenin birden çok olduğunu anlatan ektir.
cetvel - cetveller a, ı, o, u Tekil İnsan Kapı Tavuk Kamyon
2. lamba lambalar -lar Çoğul İnsan-lar Kapı-lar Tavuk-lar Kamyon-lar
6. gözlük gözlükler
e, i, ö, ü Tekil Ceket Sözlük Göl Temizlikçi
7. top toplar
-ler Çoğul Ceket-ler Sözlük-ler Göl-ler Temizlikçi-ler
Notlar: 1. Türkçeye yabancı dillerden giren bazı kelimeler bu kurala uymaz. kalp - kalpler metal - metaller saat - saatler gol - goller harf - harfler hayal - hayaller 2. Tamlama şeklindeki kelime grupları çoğul yapılırken iyelik eki çoğul ekinden sonra gelir. Ders kitabı - ders kitapları Türkçe dersi - Türkçe dersleri
ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki kelimelere çoğul eki "-lar (-ler)" getiriniz. 1. akrabalar 4. arkadaş 2. çiçek 5. elbise 3. karpuz 6. üzüm
7. fil 8. yolcu 9. aşçı
2. Aşağıdaki kelimeleri "-lar (-ler)" eki ile çoğul yapınız. TEKİL ÇOĞUL 1. kredi kartı ➝ kredi kartları. 2. uçak bileti ➝ 3. araba resmi ➝ 4. spor salonu ➝
TEKİL 5. futbol sahası ➝ 6. meyve ağacı ➝ 7. okul elbisesi ➝ 8. taksi şoförü ➝
ÇOĞUL
DIL BILGISI KITABI - 2
15
5-8. DERS
3. SORU EKİ “mı” (mi, mu, mü) TANIM: Soru eki “mı (mi, mu, mü)” cümleye soru anlamı veren ektir. Soru eki, kelimelere şu şekilde gelir: SORU EKI a, ı mı e, i mi o, u mu ö, ü mü
Bu, masa mı? Şu, ev mi? O, okul mu? Bu, göz mü?
ÖRNEKLER Bunlar kapı mı? Onlar kalemlik mi? Şu, kutu mu? Şunlar sözlük mü?
ALIŞTIRMALAR 1. Aşağıdaki boşlukları soru eki "mı (mi, mu, mü)" ile doldurunuz. 1. Bu, pencere mi ? 6. O, Sadık ? 11. Şu, güneş ? 2. Bu, koltuk ? 7. Bu, tabak ? 12. Bu, otobüs ? 3. Bu, defter ? 8. Bu, televizyon ? 13. O, sandal ? 4. Şu, muhasebeci ? 9. O, havlu ? 14. Şu, müdür ? 5. O, Orhan ? 10. O, gözlük ? 15. Hava yağmurlu
?
2. Aşağıdaki resimlere bakarak cevaplara uygun sorular yazınız.
1. Bu, eldiven mi Evet. Bu, eldiven.
?
2. Evet. Bu, çilek.
?
3. Evet. Bu, silgi.
?
4. Evet. Bu, dağ.
?
5. Evet. Bu, çay.
?
6. Evet. Bu, göl.
?
8. Evet, kapı kapalı.
?
9. Evet. Adam, yaşlı.
?
7. ? Evet, Ahmet Bey doktor. 16 YAĞMUR TÜRKÇE