จดหมายข่าวโครงการหลวง ประจำเดือนธันวาคม 2558

ปที่ 23 ฉบับที่ 12 ประจําเดือน ธันวาคม 2558

วันที่ 1 ธันวาคม 2558

หมอมเจาภีศเดช รัชนี ประธานมูลนิธิโครงการหลวง พรอมดวย ศ.ดร.พงษศักดิ์ อังกสิทธิ์ ประธานการจัดงานโครงการหลวง 2558 และ คณะกรรมการ ไดรวมกันแถลงขาวการจัดงานโครงการหลวง 2558 ซึ่งกําหนดจัดขึ้น ในระหวางวันที่ 17 - 20 ธันวาคม 2558 ณ หอประชุม มหาวิทยาลัยเชียงใหม อ.เมือง จ.เชียงใหม

ขาวทั่วไป

news update

ประกาศวันหยุดปใหม

ประกาศมูลนิธิโครงการหลวง ลงวันที่ 4 ธันวาคม 2558 ไดกําหนดวันหยุดปใหม พ.ศ. 2559 สําหรับเจาหนาที่ของมูลนิธิโครงการหลวงและหนวยงานที่เกี่ยวของ ดังนี้

1. งานตลาด งานคัดบรรจุ งานยานพาหนะ งานผลิตเชียงใหม ใหหยุด วันที่ 31 ธันวาคม 2558 ถึง 2 มกราคม 2559 2. งานตลาด งานคัดบรรจุ งานยานพาหนะ งานผลิตกรุงเทพ ฯ ใหหยุด วันที่ 1 - 3 มกราคม 2559 3. รานดอยคําทุกสาขาไมหยุด 4. ฝายผลิตอื่น ๆ นอกเหนือจาก 1-3 ใหหยุดในวันที่ 31 ธันวาคม 2558 ถึงวันที่ 1 มกราคม 2558

วาโวลีนมอบของสนับสนุนโครงการหลวง วันที่ 8 ธันวาคม 2558 หมอมเจาภีศเดช รัชนี ประธานมูลนิธิโครงการหลวง เปนประธานในการรับมอบสิ่งของสนับสนุน จาก นายเพิ่มศักดิ์ โกศลพันธุ ประธานเจาหนาที่ บริหาร และคณะผูบริหาร บริษัท วาโวลีน (ประเทศไทย) จํากัด ผูผลิต นําเขา และจัดจําหนาย ผลิตภัณฑดานการหลอลื่นทุกประเภท ภายใตเครื่องหมายการคาของวาโวลีน (Valvoline) สหรัฐอเมริกา โดยไดมอบเสื้อ จํานวน 200 ตัว และสติกเกอร สะทอนแสงสําหรับหองเย็น เพื่อความปลอดภัยในการขับขี่ รถยนตในเวลากลางคืน จํานวน 50 ชุด ณ โถงดานลางอาคาร ฝกอบรม สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องคการมหาชน)

2

ประชาสัมพันธงานโครงการหลวง 2558 ทางรายการมองเมืองเหนือ วันที่ 4 ธันวาคม 2558 ศ.ดร.พงษศักดิ์ อังกสิทธิ์ ประธานการจัดงานโครงการหลวง 2558 และนายสุทัศน ปลื้มปญญา ประธานฝายนิทรรศการเฉลิมพระเกียรติและนิทรรศการ ศูนยพัฒนาโครงการหลวง ไดเขารวมออกอากาศสดในรายการ “มองเมืองเหนือ” ทางสถานี วิทยุโทรทัศนแหงประเทศไทย (NBT) ชวงเวลา 08.00 - 09.00 น. เพือ่ เผยแพรประชาสัมพันธ การจัดงานโครงการหลวง 2558 ซึ่งกําหนดจัดขึ้นในระหวางวันที่ 17 - 20 ธันวาคม 2558 ณ หอประชุมมหาวิทยาลัยเชียงใหม จ.เชียงใหม

3

ผลการออกปฏิ บั ติ ง านของกลุ  ม ประชาอาสา พัฒนาโครงการหลวง ครั้งที่ 348/68 วันที่ 21 พฤศจิกายน 2558 คณะทํางานอาสาสมัคร มหาวิทยาลัยเชียงใหม - ประชาอาสา พัฒนาโครงการหลวง นําโดยศาสตราจารยนายแพทย นิเวศน นันทจิต อธิการบดีมหาวิทยาลัย เชียงใหมพรอมดวยคณะแพทย, ทันตแพทย, พยาบาล, เภสัชกร และขาราชการหนวยงานตาง ๆ ไดออกปฏิบัติงานบริการหนวยแพทยเคลื่อนที่ใหแกราษฎรชนเผา กะเหรี่ยง และมง ณ ศูนยพัฒนา โครงการหลวงแมแฮตําบลแมนาจร อําเภอแมแจม จังหวัดเชียงใหม โดยการประสานงานของ งานพัฒนาการศึกษาและสาธารณสุข ไดใหบริการตรวจรักษา จายยาและใหคําปรึกษาในการ ดูแลสุขภาพอนามัย 104 ราย ฝงเข็มรักษาตามอาการโรค 40 ราย ตรวจมะเร็งปากมดลูกและ มะเร็งเตานม 52 ราย ทันตกรรม 120 ราย ตัดผม 32 ราย แจกแวนสายตายาวสําหรับผูสูงอายุ 96 ราย แจกเครื่องอุปโภค บริโภค 150 ราย จัดยาให โรงเรียน วัด และศูนยฯ จํานวน 8 ชุด กิจกรรมสอนแนะนําเรื่องการใชยาสามัญประจําบานและสุขาเคลื่อนที่แก อสม. จํานวน 14 ราย แจกกระเปา จํานวน 200 ชิ้น แจกสุขาเคลื่อนที่ 20 ชุด และมอบทุนอาหารกลางวันพรอม ขนมปงกรอบแกศูนยเด็กเล็กในพื้นที่ (ศูนยละ 5,000 บาท) จํานวน 5 แหง ผลการตรวจรักษา พบวาสวนใหญมารับบริการตรวจรักษาอาการฟนผุ การคัดกรองมะเร็งปากมดลูก และมะเร็ง เตานม และอาการไขหวัด

4

ประกาศผลการประกวดคลิป ผลรางวัลการประกวดคลิปสั้น “ชวนเที่ยวงานโครงการหลวง 2558” 1. รางวัลชนะเลิศ นาวสาวพีระนันท พันธลําเจียก https://youtu.be/I4HgxXrSvUs 2. รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 1 นางสาวเพ็ญพร ดวงแกว https://youtu.be/7eHegVTO6eI 3. รางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 นางสาวสุรีภรณ สุวรรณเมฆ https://youtu.be/1dMtKDZuH5E 4. รางวัลพิเศษคลิปยอดนิยม นับจากผลการกดไลคทาง Youtube นางบุษรา คํ่าคูณ

บุคลากรโครงการหลวงรับรางวัลบุคคลดีเดน วันที่ 20 ตุลาคม 2558 รศ.ดร. นุชนาฏ จงเลขา ผูอํานวยการ ศูนยอารักขาพืช มูลนิธิโครงการหลวง เขารับรางวัลบุคคลดีเดนในวงการ อารักขาพืช สาขาโรคพืช ประจําป 2558 จาก ฯพณฯ นายอําพล เสนาณรงค องคมนตรี ในการประชุมวิชาการอารักขาพืชแหงชาติ ครั้งที่ 12 ซึ่งจัดโดย สมาคมดานการอารักขาพืช 6 สมาคม ประกอบดวย สมาคมวิทยาการวัชพืช แหงประเทศไทย สมาคมนักโรคพืชแหงประเทศไทย สมาคมกีฏและสัตววิทยา แหงประเทศไทย สมาคมวิศวกรรมเกษตรแหงประเทศไทย สมาคมอารัก พืชไทย และสมาคมคนไทยธุรกิจเกษตร ภายใตหัวขอ ‘‘ อารักขาพืชเพื่ออาหาร ปลอดภัย เสริมสรางเศรษฐกิจใหยั่งยืน” ณ โรงแรมดุสิต ไอสแลนด รีสอรท จังหวัดเชียงราย ในระหวาง วันที่ 20 - 22 ตุลาคม 2558 ซึ่งสอดคลองกับ สถานการณปจ จุบนั ทีป่ ระชาคมโลกใหความสนใจตอมาตรฐานการผลิตอาหาร ปลอดภัยตลอดเสนทางในหวงโซการผลิต สามารถนําไปสูระบบการผลิต อาหารปลอดภัย ไดมาตรฐาน

5

ขาวจากดอย news update

อิ น ทนนท วันที่ 4 – 13 ธันวาคม 2558 สถานีเกษตรหลวงอินทนนทรวมกับกลุมเกษตรกร ผูผลิตไมกระถางอินทนนท ไดจัดงาน ‘‘ เทศกาลไมกระถางอินทนนท ’’ ครั้งที่ 2 ขึ้น ณ หนาที่ทําการหมวดการทางจอมทอง ภายในงานประกอบดวยการจัดจําหนายไมกระถาง มากมาย อาทิ เดเลีย, เดซี่, พิทูเนีย, อาจูกา, ฟวเซีย, ไวโอลา, ลิ้นมังกร, ฟล็อกซ, คาเลนดูลา, ออสทีโอสเปอรมั่น, โซลิสแอสเทอร เปนตน การสาธิตการผลิตปุยหมัก นํ้าหมัก ชีวภาพ สารไลแมลงและตอเชื้อไตรโคเดอรมา จําหนายผลิตภัณฑชีวภาพจากมูลไสเดือน

6

ขุ น วาง วันที่ 7 - 8 พฤศจิกายน 2558 มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกลาธนบุรี กรุงเทพฯ นําคณะพนักงานใหมสายวิชาการและสายวิชาชีพ ของสถาบัน จํานวน 35 คน เขาเยี่ยม ชมกิจกรรมการดําเนินงานของศูนยพัฒนาโครงการหลวงขุนวาง อ.แมวาง จ.เชียงใหม เพื่อใหนําความรูและประสบการณที่ไดรับไปประยุกตใชใหเกิดประโยชนตอตนเอง นักศึกษาและสังคมตอไป

7

คลินิกพืช

news update

HPLC-ICP-MS

เทคโนโลยีลาสุดในการตรวจวิเคราะหโลหะหนัก “โลหะหนัก” (Heavy Metal) ถูกนํามาใชอยางกวางขวางในอุตสาหกรรมผลิต สินคาตาง ๆ ที่ใชกันอยูในชีวิตประจําวัน โลหะหนักคือโลหะที่มีความหนาแนนเกิน 5 กรัม ตอลูกบาศกเมตร เชน ตะกั่ว แคดเมียม ปรอท เปนตน ซึ่งสวนใหญมีอัตราการสลายตัวชา ทําใหสะสมอยูในสิ่งแวดลอมไดนานและมีโอกาสปนเปอนในนํ้า ดิน รวมถึงอาหารและ เครื่องดื่มตาง ๆ มนุษยไดรับโลหะหนักเขาสูรางกายไดหลายทางทั้งการกิน, สัมผัสและ หายใจ จึ ง มี โ อกาสสะสมอยู  ใ นร า งกายและส ง ผลกระทบต อ สุ ข ภาพ เช น อ อ นเพลี ย เบื่ออาหาร, คลื่นไส, อาเจียน, กลามเนื้อแขนขาไมมีแรง, เลือดจาง, โรคที่เกี่ยวกับกระดูก, ระบบประสาท, สมองบวม, ความจําเสื่อม, ชักกระตุก, โรคระบบทางเดินหายใจ, การทํางาน ของหัวใจผิดปกติ, ภาวะปอดอักเสบเฉียบพลัน และภาวะการทํางานของอวัยวะลมเหลว จนถึงตายได โลหะหนักดังกลาว ไดแก ตะกั่ว, แคดเมียม, ปรอท, โครเมียม, ทองแดง, นิกเกิล และเหล็ก

8

ในการเลือกเทคนิคที่เหมาะสมกับงานใหมากที่สุดนั้น ขึ้นกับความตองการใช กลาวคือ ถาตองการวัดปริมาณของนิเกิลเพียงชนิดเดียวในโลหะผสมที่ระดับเปอรเซ็นต ในกรณีนี้เครื่อง AAS จะเหมาะสมสําหรับการใชงานมากที่สุด แตถาตองการวิเคราะหโลหะ 23 ชนิดในนํ้าที่ใช ในแปลงเกษตร ในกรณีนี้จะตองใชเทคนิคที่สามารถวิเคราะหโลหะไดหลายชนิดพรอมกันและ ตรวจไดในปริมาณที่ตํ่า เชน การใช ICP-OES แตหากตองการตรวจโลหะหนักหลาย ๆ ชนิด พรอม ๆ กัน ในระยะเวลาอันสั้น ในตัวอยางนํ้าดื่มหรือยารักษาโรคหรือตัวอยางที่มีผลกระทบ มากหากมีการปนเปอนของโลหะหนักถึงแมมีปริมาณนอย ในกรณีนี้จะตองใชเทคนิคที่ทันสมัย ลาสุดคือ ICP-MS นอกจากนี้ ยังตองมีความรูเกี่ยวกับขอดีและขอเสียของแตละเทคนิคดวย จะกลาวตอไป

ปริมาณการใชโลหะหนักนับวันจะยิ่งเพิ่มสูงขึ้น ทําใหการตรวจวิเคราะหหาปริมาณโลหะ หนักมีความจําเปนอยางยิ่งทั้งในอาหาร นํ้าดื่ม นํ้าทิ้ง แหลงนํ้าบนดินและใตดิน ดินและตะกอน ดิน ซึ่งวิธีที่นิยมใชโดยทั่วไป ไดแกเทคนิค 1) Atomic Absorption Spectroscopy (AAS) 2) Inductively Coupled Plasma Optical Emission Spectroscopy (ICP-OES) 3) Inductively Coupled Plasma Mass Spectrometry (ICP-MS)

9

1

AAS

ประกอบดวยสองประเภทคือ Flame AAS Graphite และ Furnace AAS เปนเทคนิคที่สามารถ วิเคราะหโลหะไดเพียงครั้งละหนึ่งชนิด โดยใชเปลวไฟเผาตัวอยางที่ยอยใหเปนสารละลาย ทําใหโลหะ เกิดการแตกตัวเปนอะตอมอิสระ แลวใหพลังงานแสงจากแหลงกําเนิดแสงที่มีความยาวคลื่นเฉพาะ ของโลหะชนิ ด ที่ จ ะตรวจแก อ ะตอมอิ ส ระนั้ น จะเกิ ด การดู ด กลื น แสงโดยอะตอมอิ ส ระ ซึ่ ง แสงที่ ถู ก ดูดกลืนจะสัมพันธกับปริมาณของโลหะนั้น หากตองการตรวจวัดโลหะหลาย ๆ ชนิดจะตองมีแหลงกําเนิด แสงตามจํานวนชนิดที่ตองการวัด และทําการวิเคราะหซํ้าเปนรอบ ๆ จนครบชนิดของโลหะที่ตองการ วัดปริมาณ และมีโลหะบางชนิดที่ใหคาไมแมนยํา เชน ปรอท เปนตน โดย AAS สามารถตรวจวัดคาตํ่าสุด ไดในระดับสวนในลานสวน (ppm)

2

ICP-OES

เปนเทคนิคที่สามารถวิเคราะหโลหะไดครั้งละหลาย ๆ ชนิดพรอมกัน โดยใชพลาสมาในการ ทําใหโลหะแตกตัวเปนอะตอมอิสระและพลังงานจากพลาสมาจะกระตุนอะตอมอิสระใหขึ้นไปอยู ในสภาวะที่สามารถคายแสงที่ความยาวคลื่นเฉพาะของโลหะแตละชนิด ซึ่งปริมาณแสงที่คาย ออกมาจะสัมพันธกับความเขมขนของโลหะชนิดนั้น ๆ โดยเทคนิคนี้สามารถตรวจวัดคาตํ่าสุดได ในระดับสวนในลานลานสวน (part per billion; ppb)

3

ICP-MS

เปนเทคนิคที่ใชหลักการเชนเดียวกันกับ ICP-OES โดย ICP-MS ใชพลาสมาในการทําใหโลหะแตก ตัวเปนอะตอมอิสระ แตตางกันที่ไมไดวัดปริมาณแสง แตตรวจวัดมวลตอประจุ (Mass to charge ratio) ของไอออนแตละชนิดที่เกิดขึ้น โดยใชเครื่อง MS เปนตัวตรวจวัด และ ICP-MS สามารถตรวจวัดไดตํ่าสุด ถึงระดับสวนในลานลานลานสวน (part-per-trillion ;ppt) ซึ่งมักจะมีผูนําเอาเทคนิคนี้ไปตอกับระบบ HPLC เพื่อทําการแยกโลหะออกเปนชนิดกอนทําการตรวจวัดจนไดระบบที่เรียกวา LC-ICP-MS ซึ่งถือวา เปนเทคโนโลยีที่ทันสมัยใหคาความถูกตองแมนยําและความสามารถการตรวจวัดสูงสุดในสมัยนี้

10

ภาพที่ 1 HPLC-ICP-MS

A

B

A ผังไดอะแกรมของสวนประกอบเครื่อง

B เครื่อง HPLC-ICP-MS

อางอิง http://www.speciation.net/Public/Document/2007/06/21/2914.html http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16429770 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17575402

11

ปที่ 23 ฉบับที่ 12 ประจําเดือน ธันวาคม 2558