จดหมายข่าวโครงการหลวง ประจำเดือน กันยายน 2558

ปที่ 23 ฉบับที่ 9 ประจําเดือน กันยายน 2558

7-16

สิงหาคม 2558

วันที่ 7 สิงหาคม 2558 พระเจาวรวงศเธอ พระองคเจาโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ เสด็จเปนประธานเปดงาน "โครงการหลวง 46" ณ ศูนยการคาเซ็นทรัลเวิลด กรุงเทพฯ เพื่อ เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจาฯ พระบรมราชินีนาถ เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนม พรรษา 12 สิงหาคม 2558 เผยแพรผลการดําเนินงานของมูลนิธิโครงการหลวง ภายใตแนวคิด "ลิเซียนทัส ดอกไมของแม, ภายในงานจัดจําหนายผลผลิตและผลิตภัณฑจากโครงการหลวงและโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริ ตาง ๆ ไดแก ผลิตภัณฑจากรานจิตรลดา, มูลนิธิสงเสริมศิลปาชีพบางไทร, รานโครงการสวนพระองคสวนจิตรลดา และ โครงการเพื่อนพึ่ง (ภา) ซึ่งปนี้มีสินคาแนะนํา ไดแก มะระรูปหัวใจ, เสาวรสพันธุเหลืองหวาน และดอกลิเซียนทัส นอกจากนี้ยังมีการจัดแสดงนิทรรศการ 46 ป โครงการหลวง, การสาธิตการประกอบอาหารทั้งคาวและหวานโดยใช ผลผลิตและผลิตภัณฑจากโครงการหลวง โดยแขกรับเชิญหลายทาน

ขาวทั่วไป N E W S • U P D A T E

งานปลูกกาแฟในระบบอนุรกั ษ

ทรัพยากรธรรมชาติเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน สืบเนื่องจากการทําขอตกลงความรวมมือระหวาง มูลนิธิโครงการหลวง และบริษัท ปตท. จําหัด (มหาชน) (MOU) เมื่อวันที่ 29 กรกฏาคม 2557 ผานมาเพื่อดําเนินงาน “โครงการวิจัยและพัฒนาการปลูกและการผลิตกาแฟ ในระบบอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน” นั้น เมื่อวันที่ 21 สิงหาคม 2558 หมอมเจาภีศเดช รัชนี ประธานมูลนิธิโครงการหลวง เสด็จเปนประธาน ในการปลูกกาแฟในระบบอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติ ภายใตการดําเนินงานโครงการวิจัยและพัฒนาการปลูกและการผลิตกาแฟ ระบบอนุรักษทรัพยากรธรรมชาติเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืนโดยความรวมมือ ระหวางมูลนิธิโครงการหลวง และบริษัท ปตท. จํากัด (มหาชน) ณ บานขุนยะปากลวย ตําบลบานหลวง อําเภอจอมทอง จังหวัดเชียงใหม ทรงมอบตนกลากาแฟใหแกเกษตรกรรวมกับนายชวลิต พันธทอง รองกรรมการผูจัดการใหญ ธุรกิจ นํ้ามัน บริษัท ปตท. จํากัด (มหาชน) และลงปลูกตนกาแฟอราบิการวมกับคณะทํางานโครงการ และชาวบานที่เขารวม โครงการพื้นที่ การดําเนินงานในระยะ 1 ปที่ผานมาไดดําเนินการปลูกกาแฟดั้งเดิมที่ผานมาตรฐาน GAP ณ หมูบาน หนองหลม และพื้นที่ปลูกกาแฟใหม จํานวน 120 ไร ณ หมูบานขุนยะปากลวย และหมูบานใหมหวยเฮี๊ยะ พรอมทั้ง จัดทําระบบอนุรักษดินและนํ้าในพื้นที่ปลูกกาแฟใหม จํานวน 350 ไร โดยกรมพัฒนาที่ดินสนับสนุนการปลูกหญา แฝกกวา 300,000 กลา เพื่อปองกันการพังทลายของหนาดิน สรางบอนํ้าระบบอนุรักษจํานวน 7 บอ และโครงการไดจัด เตรียมกลาไมเพื่อปลูกในพื้นที่ใหม ประกอบดวย กลากาแฟ จํานวน 65,000 กลา และกลาไมรมเงาจํานวน 2,500 กลา เพื่อความยั่งยืนอยางแทจริง

2

“งานวันสาธิตโครงการปาชาวบาน ครั้งที่ 6 ” วันที่ 18 สิงหาคม พ.ศ.2558 มูลนิธิโครงการหลวงรวมกับ สถาบันวิจัยและพัฒนาพื้นที่สูง (องคการมหาชน) พรอมดวยหนวยงาน ของรัฐและเอกชนที่เกี่ยวของในพื้นที่ ไดจัดกิจกรรมการเรียนรูงาน วันสาธิตโครงการปาชาวบานครั้งที่ 6 ขึ้น ณ แปลงรวมพันธุไผ มูลนิธิ โครงการหลวง ตําบลแมเหียะ อําเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม เพื่อสงเสริม กิจกรรมการเรียนรู เรื่องไผอยางครบวงจร เพื่อกระตุนใหเกษตรกรใน พื้นที่โครงการหลวงใหความสําคัญกับการปลูกไผ โดย นายสุทัศน ปลื้มปญญา หัวหนาฝายพัฒนา มูลนิธิโครงการหลวง เปนประธานในพิธี กิจกรรมภายในงานประกอบดวย การแขงขันการประกอบอาหารจากหนอไมของตัวแทนกลุม แมบานในพื้นที่โครงการหลวง 8 กลุมศูนย การแปรรูปผลิตภัณฑจากไมไผ การแกะสลักไม จุดสาธิตการเรียนรูโรงเรือน เพาะเห็ ด ผู  เ ข า ร ว มกิ จ กรรมประกอบด ว ย เกษตรกรในพื้ น ที่ ศู น ย พั ฒ นาโครงการหลวงและโครงการขยายผล โครงการหลวง เจาหนาที่มูลนิธิโครงการหลวง หนวยงานราชการ รัฐวิสาหกิจ เอกชน นักเรียนนักศึกษา ประชาชน ทั่วไป จํานวน 500 คน 3

ผลการออกปฏิบัติงาน มหาวิทยาลัยเชียงใหม - ประชาอาสา พัฒนาโครงการหลวง ครั้งที่ 345/65 วันที่ 15 สิงหาคม 2558 มหาวิทยาลัยเชียงใหม ประชาอาสาพัฒนาโครงการหลวง นําโดย รศ.นพ. วัฒนา นาวาเจริ ญ คณบดี ค ณะแพทยศาสตร มหาวิ ท ยาลั ย เชียงใหม และมูลนิธิโรงพยาบาลสวนดอก พรอมดวย คณะแพทย ทันตแพทย พยาบาล เภสัชกร และขาราชการ หนวยงานตาง ๆ ไดออกปฏิบัติงานบริการหนวยแพทย เคลื่อนที่ ใหแกราษฎรชนเผามูเซอ และคนเมือง โดยการประสานงานของ งานพัฒนาการศึกษา และสาธารณสุข ไดใหบริการตรวจรักษา จายยาและให คําปรึกษาในการดูแลสุขภาพอนามัย 135 ราย ฝงเข็มรักษาตามอาการโรค 35 ราย ตรวจมะเร็งปากมดลูกและมะเร็งเตานม 78 ราย ทันตกรรม 94 ราย ตัดผม 114 ราย แจกแวนสายตายาวสําหรับผูสูงอายุ 125 ราย จํานวน 180 ชิ้น

มหาวิทยาลัยเชียงใหม - ประชาอาสา พัฒนาโครงการหลวง กําหนด จะออกปฏิบัติงานครั้งตอไปใน วันที่ 19 กันยายน 2558 ณ ศูนยพัฒนา โครงการหลวงแมโถ ตําบลบอสลี อําเภอฮอด จังหวัดเชียงใหม

4

• Royal Project Foundation •

มอบทุนการศึกษา วันที่ 4 สิงหาคม 2558 นายสุทัศน ปลื้มปญญา ประธานในที่ประชุมโครงการหลวง ครั้งที่ 8 / 2558 ได มอบทุนการศึกษา จากกองทุนการศึกษาสําหรับเยาวชน ที่ขาดแคลนทุนทรัพยในพื้นที่โครงการหลวง ประจําป การศึกษา 2558 โดยการดําเนินงานของงานพัฒนา การศึกษาและสาธารณสุข และคณะกรรมการกองทุน การศึกษาฯ รวมกันพิจารณา ใหแกเยาวชนในพื้นที่รับผิดชอบของโครงการหลวง ในระดับอาชีวศึกษา (ปวช ปวส.) และ ระดับปริญญาตรี รวม 18 ทุน เปนเงิน 174,000 บาท ประกอบดวย

ระดับอาชีวศึกษา (ปวช.) จํานวน 3 ทุน ทุนละ 80,000 บาท เปนเยาวชนจากศูนยฯ ขุนวาง ศูนยฯ แมแพะ และ ศูนยฯ แมทาเหนือ ระดับอาชีวศึกษา (ปวส.) จํานวน 5 ทุน ทุนละ 10,000 บาท เปนเยาวชนจากศูนยฯ แมทาเหนือ ศูนยฯ แมสะปอก ศูนยฯ ขุนวาง และศูนยฯ แมแพะ ระดับอุดมศึกษา จํานวน 10 ทุน ทุนละ 10,000 บาท เปนเยาวชน จากศูนยฯ ขุนแปะ ศูนยฯ ปางดะ ศูนยฯ แมแพะ ศูนยฯ แกนอย และ ศูนยฯ หวยนํ้าริน 5

ขาวจากดอย

12

สิงหาคม 2558

• หวยลึก วันที่ 12 สิงหาคม 2558 ศูนยพัฒนาโครงการหลวงหวยลึก อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม รวมกับ โรงเรียนมิตรมวลชนเชียงใหม หนวยงาน และราษฎรในพื้นที่ศูนยฯ หวยลึก รวมกันจัดงานวันแม แหงชาติขึ้น ณ โรงเรียนมิตรมวลชน อ.เชียงดาว จ.เชียงใหม โดยมี รศ.ดร.อานัฐ ตันโช ผูอํานวยการ ศูนยพัฒนาฯ หวยลึก เปนประธานในการจัดกิจกรรม ภายในงานประกอบดวยกิจกรรมการตักบาตร เพื่อถวายเปนพระราชกุศลฯ, การถวายราชสดุดีเทิดพระเกียรติสมเด็จพระนางเจาฯ พระบรมราชินีนาถ, กิจกรรมการแสดงของเยาวชน, การแขงขันกีฬาเชื่อม ความสัมพันธของหนวยงานตาง ๆ ในพื้นที่ และการ แขงขันกีฬาสีของหมูบานจําลองเพื่อตานภัยยาเสพติด พรอมทัง้ บูรณาการการเรียนรูเ รือ่ งรูปแบบการบริหารงาน ของการปกครองสวนทองถิน่ ใหแกเยาวชน โดยมีประชาชน ในพื้นที่ เยาวชน และผูสนใจผูเขารวมงาน กวา 700 คน

6

4

• อางขาง

สิงหาคม 2558

กระทรวงมหาดไทย ไดนําผูเขาอบรม หลักสูตรนักปกครองระดับสูง (นปส.) รุนที่ 65 จํานวนทั้งหมด 106 คน ซึ่งประกอบไป ดวย ขาราชการ/พนักงานรัฐวิสาหกิจทั้งใน และนอกสังกัดกระทรวงมหาดไทย เขามา ศึกษาดูงาน ณ สถานีเกษตรหลวงอางขาง เพื่อรับทราบแนวทางการดําเนินงานของ สถานีฯ อางขาง อันจะเปนประโยชนตอผู เขารับการฝกอบรมในครั้งนี้

18-19

สิงหาคม 2558

คณะนักศึกษาจากสถาบัน Asian Institute of Management (AIM) จากประเทศฟลิปปนส ซึ่งประกอบ ดวย ผูแทนจากประเทศ เนปาล ปากีสถาน บังคลาเทศ และ ฟลิปปนส จํานวน 6 คน เขาเยี่ยมชมกิจกรรมการ ดําเนินงานดานตางๆ ของสถานีเกษตรหลวงอางขาง เพื่อ นําแนววิธีการงานดานการพัฒนาของสถานีฯ อางขาง ไป เผยแพร และปรับใชในองคกรของตนเองตอไป

7

20

สิงหาคม 2558

• ตีนตก โครงการฝกอบรมหลักสูตร การพั ฒ นาองคความรูและเสริม สรางเครือขายขับเคลื่อนการพัฒนา ตามแนวพระราชดําริและปรัชญา ของเศรษฐกิจพอเพียง (พพร.) รุนที่ 4 โดยความรวมมือระหวาง สํานักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อ ประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดําริ (สํานักงาน กปร.) และคณะครุศาสตร จุฬาลงกรณ มหาวิทยาลัย ซึ่งเปนหลักสูตรสําหรับผูบริหารระดับกลาง จํานวน 50 ทาน นําโดยนายสมบูรณ วงศกาด ที่ปรึกษาดานการพัฒนา สํานักงาน กปร. และคณะผูเขาอบรมซึ่งเปนตัวแทนของขาราชการจากหนวยงาน ตางๆ จํานวน 40 แหง เขาเยี่ยมชมการดําเนินงานของศูนยพัฒนาโครงการหลวงตีนตก และหมูบาน แมกําปอง อ.แมออน จ.เชียงใหม โดย นายไทยรัฐ สิทธิพานิช หัวหนาศูนยพัฒนาฯ ตีนตก และ นายพงศธร จีสม นักวิชาการของศูนยฯ รวมกันบรรยายสรุปการดําเนินงานของศูนย และนําชมแปลง สาธิตการปลูกวานิลลา กาแฟอราบิกาและ กลวยไมซิมบิเดี้ยม จากนั้นคณะไดเดินทางไป เยีย่ มชมหมูบ า นแมกาํ ปอง เพือ่ ศึกษาดูงานการ บริหารจัดการการทองเที่ยวเชิงอนุรักษ

Royal project foundation

µÕ¹µ¡

8

• หนองหอย

12

สิงหาคม 2558 มูลนิธิโครงการหลวง รวมกับบริษัท พีทีที โกลบอล เคมีคอล จํากัด (มหาชน) หางหุนสวนจํากัด อีซูซุ ศาลาฟาสเตอร เชียงใหม หนวยงาน องคกรภาครัฐและ เอกชนในพื้นที่ ไดจัดกิจกรรม โครงการปลูกปาตนนํ้า เฉลิมพระเกียรติ 82 พรรษา มหาราชินี โดยใชกลาไมทองถิ่น 14 ชนิด จากศูนยพัฒนาโครงการหลวงหนองหอย จํานวน 6,000 ตนลงปลูกในพื้นที่ 26 ไร บริเวณพื้นที่ดอยมอนลอง ศูนยพัฒนา โครงการหลวงหนองหอย อ.แมริม จ.เชียงใหม เพื่อเฉลิมพระเกียรติและถวายความ จงรักภักดี เนื่องในวันมหามงคลสมัยที่ สมเด็จพระนางเจาสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงเจริญพระชนมพรรษา 83 พรรษา 12 สิงหาคม 2558 และเปนการบํารุง รักษาทรัพยากรปาตนนํ้าโดยการปลูกปาฟนฟู พัฒนาปาตนนํ้าใหอุดมสมบูรณ และรักษาทรัพยากรปาไมและสิ่งแวดลอมใหคงอยูตอไป โดยนายสุทัศน ปลื้ม ปญญา หัวหนาฝายพัฒนา มูลนิธิโครงการหลวง ใหเกียรติเปนประธานในพิธี เปดงาน จากนั้นคณะไดเดินทางไปสงมอบแปลงเกษตรและโรงเรือน พลาสติก ใหแกโรงเรียนโรงเรียนเจาแมหลวงอุปถัมภ 2 ในพื้นที่ศูนย พัฒนาโครงการหลวงหนองหอย จํานวน 2 โรง ซึ่งไดรับการสนับสนุน พลาสติกคลุมโรงเรือนจากบริษัท พีพีที โกบอล เคมีคอล จํากัด (มหาชน) ในโครงการสนับสนุนพลาสติกคลุมหลังคาเพือ่ สรางโรงเรือนของโรงเรียน ในพื้นที่โครงการหลวง เพื่อสนับสนุนการปลูกผักสําหรับใชในโครงการ อาหารกลางวันแกเด็ก เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของเยาวชนไทยตาม พระดําริของสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี

9

คลินิกพืช

C L I N I C • P L A N T

วิธีลางผักและผลไม ใหปลอดภัยตอการบริโภค

การรับประทานผักและผลไมเพื่อใหไดประโยชนอยางแทจริงนั้น ผักและผลไมตองสะอาดไมมีสารตกคาง ไมมี การปนเปอนจากแมลง เชื้อโรคพืช และเชื้อที่กอใหเกิดอันตรายตอมนุษย รวมทั้งโลหะหนักดวย ซึ่งสารเหลานี้จะกอ ใหเกิดอันตรายตอสุขภาพมากกวาที่จะไดรับประโยชน โรคที่มากับผักและผลไมที่มีสารพิษปะปนอยูมีไดทั้งโรค ชนิดเฉียบพลันและโรคเรื้อรัง อาการเฉียบพลัน เชน อาเจียน คลื่นไส ปวดหัว หนามืด หายใจไมออก ปวดทอง เปน ไข ชา จนถึงหมดสติไป ตัวอยางของคนที่ไปกินราดหนาที่มีผักคะนาเปนสวนประกอบจะเกิดอาการคลื่นไส อาเจียน ทองเสีย หรือเรียกวาอาหารเปนพิษ เปนตน สวนโรคเรื้อรังของการไดรับสารพิษที่มาจากผักและผลไม สวนมากจะเปน ผลมาจากการไดรับสารกําจัดศัตรูพืช เชน โรคมะเร็งกระเพาะอาหาร โรคพารกินสัน โรคอัลไซเมอร การเจริญเติบโต ผิดปกติในเด็กและการเกิดความเครียด เปนตน

ดังนั้น เพื่อใหเกิดความมั่นใจในการรับประทานผัก ใหปลอดภัย กอนนําไปรับประทานหรือปรุงประกอบอาหาร ตองลางผักใหสะอาดเสียกอน ในปจจุบันมีวิธีการลางผัก อยูหลายวิธีเพื่อลดปริมาณสารพิษที่ตกคางมากับผักให ลดนอยลง แตละวิธีมีขอดีและขอจํากัดอยูซึ่งจะใชวิธีใด ขึ้นอยูกับความเหมาะสม วิ ธีที่ นํา มาเสนอต อ ไปนี้ เป นวิ ธีที่ ผ  า นการศึ กษา ทดลองแลววาสามารถลางผักไดสะอาด ดังนี้ 1. ใชโซเดียมไบคารบอเนต (เบกกิ้งโซดา) 1 ชอนโตะ ผสมนํ้าอุน 1 กะละมัง (20 ลิตร) แชนาน 15 นาที แลวนําไปลางดวยนํ้าสะอาด ลดปริมาณสารพิษลงไดถึงรอยละ 90-95 แตมี ขอควรระวังจากการใชเบกกิ้งโซดาคือ สารนี้มีสวนผสมของโซเดียมอยูและอาจดูดซึมเขาสูผัก หรือผลไมได หากลางไมสะอาด ผูที่ไดรับเบกกิ้งโซดาในปริมาณมากเกินไปอาจทําใหทองเสียได 10

2. การใชนํ้าสมสายชูที่มีกรดนํ้าสมความเขมขน 5% ของกรดนํ้าสม ผสมนํ้าในอัตราสวน 1:10 แชนาน 10-15 นาที แลวลางดวยนํ้าสะอาด สามารถลดปริมาณสารพิษลงรอยละ 60-84 แตมี ขอเสียคือผักอาจมีกลิ่นของนํ้าสมสายชูติดมา โดยเฉพาะผักบางอยาง เชน ผักกาดขาว ผักกาดเขียว อาจมีการดูดรสเปรีย้ วจากนํา้ สมสายชูทาํ ใหรสชาติเปลีย่ นไป และภาชนะทีใ่ ชลา งผักไมควรเปนพลาสติก

Clinic Plant 3. ลางผักโดยใหนํ้าไหลผาน โดยเด็ดผักออก เปนใบๆ นํามาใสในตะกราหรือตะแกรงโปรง แลว เปดนํ้าใหแรงพอประมาณ ระหวางลางใหใชมือชวย คลี่ใบผักและถูไปมาบนผิวใบของผักผลไมไปดวย ประมาณ 2 นาที วิธีนี้จะชวยลดสารพิษจากยาฆา แมลงไดประมาณ 25-63% 4. ลวกผักหรือตมผัก กอนนํามาลวกใหนําผักมาลางใหสะอาดเสียกอน แลวจึงนํามาลวกหรือตม โดยการลวกผัก ดวยนํ้ารอนจะชวยลดสารพิษได 50% สวนการตมผักนั้นก็ชวยลดสารพิษไดประมาณ 50% เชนกัน แตการตมผักจะ มีสารพิษที่ตกคางอยูในนํ้าแกงได ดังนั้นจึงควรทิ้งนํ้าที่ตมครั้งแรกเสียกอน แลวจึงคอยนําไปประกอบอาหารหรือรับประทาน วิธีนี้เปนอีกวิธีที่ดีและ ปลอดภัย แตมีขอเสียคือทําใหผักและผลไมเสียคุณคาทางอาหารไปกับนํ้า และความรอน เชน วิตามินบี 1 วิตามินบี 3 วิตามินซี เปนตน ดังนั้นเราควรเลือกใชวิธีการลางผักให เหมาะสม เพื่อความปลอดภัยในการบริโภค เพื่อจะไดประโยชนอยางแทจริง

อางอิงที่มา http://www.manager.co.th/Family/ViewNews.aspx?NewsID=9560000010741 px?NewsID=9560000010741 ที่มา จากวารสารหมอชาวบาน. คนหาโดย นพ.วัลลภ พรเรืองวงศ ภาพประกอบ : pantip.com (by รักคุณแฟน, สมาชิกหมายเลข 1060686), www.bloggang.com (by kuky, bebuaza), www.rakbankerd.com, www.noohom.com, spokedark.tv 11

ปที่ 23 ฉบับที่ 9 ประจําเดือน กันยายน 2558