თბილისის სასწავლო უნივერსიტეტის სასწავლო სტუდენტური გაზეთი
27 ივნისი, 2015 წ.
სარედაქციო წერილი:
ანექსიისკენ გადადგმული კიდევ ერთი ნაბიჯი „რუსეთი მზად არის, საქართველოს სტიქიის შედეგებთან ბრძოლაში დაეხმაროს, - ამის შესახებ რუსულ მედიას რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილემ, გრიგორი კარასინმა განუცხადა. „ჩვენ ვესაუბრეთ ზურაბ აბაშიძეს. მას ვთხოვე, ჩვენი სამძიმარი გადაეცა და ვუთხარი, რომ საგანგებო სიტუაციების სამინისტრო თბილისში ჩვენს კოლეგებს ეკონტაქტება და მათ დახმარებას სთავაზობს. მე არ ვიცი თანამშრომლობის პრაქტიკული ფორმები, თუმცა, ნებისმიერ შემთხვევაში, თუ საჭირო გახდება, მზად ვიქნებით. ჩვენ მეზობელი ქვეყნები ვართ, გვესმის ერთმანეთის, საჭიროების შემთხვევაში კი, ყოველთვის მზად ვართ დახმარებისთვის”, - განაცხადა კარასინმა. 13 ივნისის ღამეს თბილისში წყალდიდობის შედეგად დაღუპულთა ოჯახებს რუსეთის პრეზიდენტმა, ვლადიმერ პუტინმაც მიუსამძიმრა. პუტინის პრეს-სპიკერ დიმიტრი პესკოვის განცხადებით, რუსეთის საგანგებო სიტუაციების სამსახურმა საქართველოს სტიქიის მეორე დღეს შესთავაზა დახმარება. ოფიციალურმა თბილისმა მყისიერად შეაგება უარი ოფიციალური მოსკოვის შეთავაზებას. მიზეზი გასაგებია. მიუხედავად საქართველოს ხელისუფლების არაერთგზის განცხადებისა, რომ ორ მეზობელ ქვეყანას შორის ურთიერთობა ლაგდება, „მოსკოვს ცრემლების არ სჯერა“, საქართველოს - მოსკოვის... ამბობენ, ყველაფერს აქვს საზღვარიო, მაგრამ იმპერიალისტურ ცინიზმს ბოლო ისევე არ უჩანს, როგორც საქართველოს საზღვრებისა და ტერიტორიების მიტაცებას რუსეთის მხრივ. პერმანენტული მცოცავი ანექსიის, ბორდერიზა-
ციისა და საქართველოს მოქალაქეთა გახშირებული გატაცების ფონზე, „მოძმე“ რუსეთი უსამძიმრებს და დახმარების იმ ხელს უწვდის საქართველოს, რომლითაც რამდენიმე წლის წინ უკანონოდ გამოაძევა საქართველოს მოქალაქეები რუსეთიდან; იმ ხელს, რომლითაც იმსხვერპლა საქართველოს ათასობით მოქალაქე 2008 წლის აგვისტოს ომში; იმ ხელს, რომლითაც სულ ახლახან, 19 ივნისს ცხინვალის საოკუპაციო რეჟიმთან მოკავშირეობისა და ინტეგრაციის შესახებ ხელმოწერილ ე.წ. ხელშეკრულების რატიფიცირება მოახდინა; იმ ხელს, რომლითაც სამაჩაბლოდან გამოდევნა მკვიდრი მოსახლეობა და ათასობით იძულებით გადაადგილებული პირი შემატა ქართულ სახელმწიფოს. ვითარება დიცსა და დვანში უცვლელი რჩება. ლითონის ღობეები ადმინისტრა-
13 ივნისი
ციულ საზღვარს ზოგ ადგილას მიჰყვება, ზოგან კი აცდენილია. რუსი მესაზღვრეები, როგორც ადგილობრივები ამბობენ, 1926 წლის რუკით ხელმძღვანელობენ. სამწუხაროდ, საქართველოს ხელისუფლებას ამ დრომდე არ განუცხადებია, აქვს თუ არა ინფორმაცია იმის თაობაზე, კონკრეტულად რა რუკებზეა საუბარი. რუკების საკითხი არა მხოლოდ ქართული საზოგადოებისთვისაა ბუნდოვანებით მოცული, არამედ ერთ-ერთ ოსურ ფორუმზეც ითხოვდნენ პასუხს. მართალია, საქართველოს ხელისუფლება ამ კითხვაზე „დუმილის უფლებას“ ინარჩუნებს, მაგრამ, საბედნიეროდ, კატეგორიულობა და სიმტკიცე გამოიჩინა ბოლოდრინდელ მოვლენებთან დაკავშირებით და მოუწოდა საერთაშორისო თანამეგობრობას, დაგმოს ოფიციალური მოსკოვის ინიციატივა: „საგარეო საქმე-
„ვილაიეთი“ კავკასიაში
რაც მთავარია, არა მხოლოდ მდ. ვერეზე, არამედ სხვა ღვარცოფსაშიშ მდინარეებზე, რომლებთანაც დაკავშირებულია დასახლებული პუნქტები. მხედველობაშია მისაღები მეწყერსაშიში ზონა მუხათგვერდის სასაფლაოზე (მისასვლელი გზა), პრობლემურია ლიბანის ქუჩა, გოთუას ქუჩა, გლდანი, სააგარაკე დასახლებები გლდანთან, გიორგიწმინდის უბანი, ხევძმარი, გლდანულა. მამადავითის კალთაზე არსებული ხევები, წავკისის ხევი.
გვ.2
სერ ადრიან ბრედშოუ: „ეს უმნიშვნელოვანესი საკითხია და მხოლოდ კავკასიის პრობლემა როდია. ის ავღანეთიდან კვეთს ცენტრალური აზიის ქვეყნებს, ახლო აღმოსავლეთსა და, ფაქტობრივად, აფრიკასაც მოიცავს. მასთან გასამკლავებლად საჭიროა სტრატეგიული თანამშრომლობა და გვ.4 სტაბილურობა“.
თა სამინისტრო გმობს მოკავშირეობისა და ინტეგრაციის შესახებ ე.წ. ხელშეკრულების რატიფიკაციას და აცხადებს, რომ კრემლის ეს ქმედება წარმოადგენს საქართველოს განუყოფელი ნაწილის ანექსიისკენ გადადგმულ ნაბიჯს, რითიც რუსეთის ფედერაცია არღვევს საერთაშორისოდ აღებულ ვალდებულებებს, მათ შორის 2008 წლის 12 აგვისტოს ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმებას. ცხინვალის რეგიონი საქართველოს განუყოფელი ნაწილია და არ შეიძლება წარმოადგენდეს საერთაშორისო სამართლის დამოუკიდებელ სუბიექტს. შესაბამისად, ნებისმიერი სახის მცდელობა გაფორმდეს ე.წ. ხელშეკრულება ცხინვალის რეგიონთან, არ წარმოშობს რაიმე სამართლებრივ ნორმას. ეს ქმედება ეწინააღმდეგება საერთაშორისო სამართლის ნორმებს და ისეთ ფუნდამენტურ პრინციპებს, როგორებიცაა: სახელმწიფოს სუვერენიტეტი, საზღვრების ურღვევობა, ტერიტორიული მთლიანობა და საერთაშორისო სამართლით ნაკისრი ვალდებულებების კეთილსინდისიერად შესრულება. საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტრო მოუწოდებს საერთაშორისო თანამეგობრობას, შესაბამისი შეფასება მისცეს რუსეთის ამ ქმედებას და სათანადო ზეწოლა განახორციელოს“. ყოველივე ამის შემდეგ პუტინის სამძიმარი და კარასინის განცხადება „მეზობელი ქვეყნების ურთიერთგაგების“, „ურთიერთსაჭიროებისა“ და „დახმარებისთვის მზადყოფნის“ თაობაზე ისევე აცდენილია რეალობას, როგორც რუსული მავთულხლართები საქართველოს ადმინისტრაციულ საზღვარს.
„კანის ლომები“
ლუდი „34-ის“ სარეკლამო კამპანიისთვის „ლივინგსთოუნმა“ მთავარი პრიზი მოიპოვა Golden Hummerze, კატეგორიებში: საუკეთესო პრომო კამპანიისთვის და საუკეთესო არატრადიციული მარკეტინგისთვის. შეგახსენებთ, „34-მა“, ფაქტობრივად, მთელი ქვეყანა აალაპარაკა. სწორედ მაშინ, როცა „34-ის“ შესახებ ინტერესმა პიკს მიაღწია, მაღაზიებში ბოთლი 34 ლარად იყიდებოდა. ინტერესი გაოცებამ შეცვალა - ერთი ბოთლი ლუდისთვის უჩვეულოდ მაღალი ფასი ბევრისთვის ახალ გამოცანად იქცა. მისი შეძენა მხოლოდ ლუდის ნამდვილმა გურმანებმა გაბედეს და არც შემცდარან. უჩვეულოდაც დასაჩუქრდნენ. „34-ის“ პირველ სამ მყიდველს გვ.11 ქალაქში ძეგლი დაუდგეს.
პოლიტიკა
13 ივნისის თბილისი
2015 წელი, 13 ივნისის ღამე, თბილისი… ადიდებული მდინარე, დატბორილი გზები, სახლები, დაკარგული და დაღუპული ადამიანები, ზოოპარკიდან გაქცეული ცხოველები... ეს თბილისური ტრაგედიის ფრაგმენტული აღწერაა. სამწუხაროდ, უკვე მერამდენედ გამეორებული... სულ ახლახან ინტერნეტში (ambebi.ge) გავრცელდა ინფორმაცია - „წარმოუდგენელი დამთხვევა: ადიდებულმა ვერემ ადამიანები 1924 წლის 13 ივნისსაც იმსხვერპლა - რას წერდა „კომუნისტი“ ტრაგედიაზე“... „წყალდიდობის მსხვერპლნი“ გაზეთი „კომუნისტი“, 1924 წლის 14 ივნისი როგორც ჩვენი გაზეთის 13 ივნისის ნომერში იყო აღნიშნული, 11 ივნისს, საღამოს 7 საათზე თბილისში ამოვარდა კუდიანი ქარი, რომელმაც ნახევარი საათის განმავლობაში შეუძლებელი გახადა ქუჩაში გამოსვლა დაყენებული კორიანტელის გამო. ხოლო 12 ივნისს, საღამოს 8 საათზე დაიწყო ელვა და ქუხილი, რასაც მოჰყვა ჯერ ნელი და შემდეგ ძლიერი წვიმა, რომელიც გაგრძელდა 1 საათს. წვიმამ აადიდა ღელეები, რასაც მოჰყვა შემდეგი უბედური შემთხვევა: 1-ელ სამილიოციო უბანში, ვერის ღელესთან ბოზარჟიანცის თუთუნის ქარხნის მახლობლად, ჩვეულებრივად დაბინავებულან მახლობელ სოფლიდან ჩამოსული გლეხები ურმებით ღამის გასათევად. გლეხები მოჰყვნენ წვიმაში, მოულოდნელად აღნიშნული ღელედან მოვარდნილა ძლიერი ნიაღვარი და იქ დაბანაკებული გლეხები თავიანთი ხარ-ურმებით გაუტაცნია და შეუყრია მტკვარში. დაღუპულთა რაოდენობა და ზარალი გამოურკვეველია. უბედურების ადგილზე სასწრაფოდ გამოცხადდა მილიციის უფროსი და ცეცხლის მქრობელი რაზმი, წერს გაზეთი „კომუნისტი“ 1924 წლის 14 ივნისს. 2015 წელი, 13 ივნისის ღამე, თბილისი… ადიდებული მდინარე, დატბორილი გზები, სახლები, დაკარგული და დაღუპული ადამიანები, ზოოპარკიდან გაქცეული ცხოველები... „კავკასიის გარემოსდაცვითი არასამთავრობო ორგანიზაციების ქსელის (CENN)“ მიერ მდინარე ვერეს კატასტროფული წყალდიდობის მიზეზების შესახებ გამოქვეყნებულ ანგარიშში ვკითხულობთ: „მდინარის ხეობის პირველ მონაკვეთზე გაყვანილი ახალი გზის დაპროექტების პროცესში არ იყო გათვალისწინებული 1961 წელს მდ. ვერეზე ჩავლილი ასეთივე სიძლიერის კატასტროფული წყალდიდობის ფაქტი,
2
რამაც მაშინაც გამოიწვია ზოოპარკის დაღუპვა.... ეს ფაქტი რომ ყოფილიყო გათვალისწინებული, მაშინ ამ გზის პროექტის ავტორები დადგებოდნენ მისი ცალკეული მონაკვეთების აკვედუკებზე (5-7 მ. სიმაღლის ხიმინჯებიანი ნაგებობები) განლაგების აუცილებლობის წინაშე. ამით თავიდან იქნებოდა აცილებული ახალი გზის გავლენით მდინარის კალაპოტის გამტარუნარიანობის შეზღუდვა“. ამის წაკითხვა და გააზრება კიდევ უფრო გიღრმავებს სასოწარკეთილების განცდას. ბუნებრივად გიჩნდება კითხვა - რატომ? რატომ არ გათვალისწინდა? მწარე გამოცდილებად ქცეული ისტორიული რეალობა მოკლე მეხსიერებისა თუ გულგრილობის, სულსწრაფობისა და არაპროფესიონალიზმის გამოძახილია? კითხვა ბევრია. ბევრსაც საუბრობენ, თუმცა მთავარია, რას მოიმოქმედებენ. ამავე ანგარიშში ისიც ნათქვამია, რომ „მდინარე ვერეზე ჩავლილი კატასტროფული წყალდიდობის გამომწვევი ძირითადი ბუნებრივი მიზეზი არის ამ მდინარის წყალშემკრებ აუზში 3-3.5 საათის განმავლობაში მოსული თავსხმა წვიმა. ასეთი რაოდენობის ნალექი შედარებით პატარა მდინარის აუზში ათეული წლების მანძილზე ერთხელ ხდება. ჩვენი დაკვირვებით, მდ. ვერეს აუზში აღნიშნული წვიმის შედეგად, სავარაუდოდ, მოვიდა დაახლოებით 100 მმ. რაოდენობის ნალექი, რაც ამ მდინარის აუზისათვის თითქმის ორი თვის ნორმაა. მდ. ვერეს აუზში პირველადი ტყე ადამიანის მოქმედებით ძლიერ არის დეგრადირებული. აუზის ზედაპირი ამჟამად დაფარულია XX საუკუნეში ადამიანის მიერ ძლიერ სახეშეცვლილი ტყითა და ტყე-ბუჩქნარით, რასაც თითქმის მთლიანად აქვს დაკარგული წყალშემკავებელი ფუნქცია. ამიტომ, 13 ივნისს თავსხმა წვიმებით წარმოქმნილი ზედაპირული წყალი სწრაფად მოხვდა მდინარის კალაპოტში, ძლიერ გაიზარდა მდინარის წყლის ხარჯის მოცულობა“. დღეს ყველამ გაიგო, ზოგმა კი მერამდენედ, რომ თურმე კალაპოტის წყალგამტარუნარიანობამ ვერ უზრუნველყო ნიაღვრის სწრაფი გატარება, რამაც სათავე დაუდო კალაპოტისპირა ტერიტორიების დატბორვას; რომ ორმა მიწისქვეშა გვირაბმა, არასაკმარისი დიამეტრის გამო, ვერ გაატარა დიდი მოცულობის წყალი და გამოიწვია მდინარის კატასტროფული ნაკადის შეტბორვა; რომ წყლის ნაკადის მიერ წამოღებული ხის მორებისა და ტოტების ჩახერგვითა და ნაკადის შეტბორვის გამო, სწრაფად აიწია მდინარის დონემ და დაიტბორა გვირაბებთან მიმდებარე ტერიტორია.
რაც შეეხება გვირაბებს, ცალკე საუბრის თემაა. პირველ წყალგამტარ გვირაბზე (აშენებული გასული საუკუნის 30-იან წლებში), სპეციალისტთა თქმით, მდ. ვერეს შეტბორვის გამო, წყლის დონემ 5-7 მეტრით აიწია, რის შედეგადაც ლაფითა და ქვა-ღორღით გაჯერებული ნაკადი გადავიდა ზოოპარკის ტერიტორიაზე და გამოიწვია ადამიანებისა და ცხოველების მასობრივი დაღუპვა. არც მეორე წყალგამტარი გვირაბის (აშენებული 1959 წელს) დიამეტრი იძლეოდა კატასტროფული წყალდიდობების დროს წარმოქმნილი წყლის ნაკადის თავისუფალი გატარების საშუალებას. სწორედ ამ გვირაბის მიერ წყლის შეტბორვის შედეგად წყლის დონემ სულ მცირე, 7 მ-ით აიწია, რასაც მოჰყვა სვანიძის ქუჩის მდინარისპირა ტერიტორიების ნგრევა-განადგურება. რა თქმა უნდა, მდგომარეობა ვერც ე.წ. მესამე, 2010 წელს მიშენებულმა გვირაბმა გააუმჯობესა, რომლის ფართობი სულ რაღაც 75 მ/კვ. შეადგენს. რთულია შექმნილი მდგომარეობიდან გამოსავლის პოვნა. მთავარი და სამწუხარო ის არის, რომ ამ სტიქიურ უბედურებაში ლომის წილი ადამიანებს მიუძღვით. ჯერ კიდევ გასული საუკუნის 50-იანი წლებიდან მათი წინდაუხედავი, გაუაზრებელი ქმედება, მიწის ნაკვეთების სამეურნეო მიზნით ათვისება, მდინარის კალაპოტის გასწვრივ კერძო სახლებისა თუ მოგვიანებით კორპუსების აშენება, „ახალი გზის გაყვანა“ და მასთან დაკავშირებული მთელი რიგი სტანდარტების გაუთვალისწინებლობა, სახელმ-
წიფო უწყებათა გულგრილობა აზარალებს მოსახლეობას და იწირავს მათ სიცოცხლეს. მდინარე ვერეს ხეობისა და მისი მიმდებარე ტერიტორიის მდგომარეობის სრულ შესწავლასა და შემდგომი აღდგენითი სამუშაოების დაგეგმვა-ორგანიზებაზე მუშაობა უწყებათაშორისმა კომისიამ საქართველოს პრემიერ-მინისტრ ირაკლი ღარიბაშვილის ხელმძღვანელობით უკვე დაიწყო. „ამ ეტაპზე საექსპერტო დახმარების გაწევის მზადყოფნა უკვე გამოთქვეს მსოფლიო ბანკის, წითელი ჯვრის, გაეროს განვითარების პროგრამის, აშშ-ის საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) წარმომადგენლებმა, შვედეთისა და გერმანიის მთავრობამ, საქართველოში აკრედიტებულმა ელჩებმა“, - აღნიშნა ირაკლი ღარიბაშვილმა. გადაწყდა, პირველ ეტაპზე სასწრაფოდ მოეწყოს მდ. ვერეზე ადრეული შეტყობინების სისტემა, ასევე გარემოსა და ბუნებრივი რესურსების დაცვის მინისტრ გიგლა აგულაშვილის თქმით, მდინარე ვერეს ხეობაში, ორ წერტილში, გარემოს ეროვნული სააგენტოს სპეციალისტების მიერ თანამედროვე ტიპის ნალექმზომი სადგური დამონტაჟდება. ავტომატური გამზომი საშუალება ნალექების შესახებ ინფორმაციას სააგენტოს საკომუნიკაციო ცენტრს ონლაინ რეჟიმში გადასცემს, რაც ქმნის იმის შესაძლებლობას, რომ გაუმჯობესდეს წყალდიდობა-წყალმოვარდნის პროგნოზირება. რაც მთავარია, არა მხოლოდ მდ. ვერეზე, არამედ სხვა ღვარცოფსაშიშ მდინარეებზე, რომლებთანაც დაკავშირებულია დასახლებული პუნქტები. მხედველობაშია მისაღები მეწყერსაშიში ზონა მუხათგვერდის სასაფლაოზე (მისასვლელი გზა), პრობლემურია ლიბანის ქუჩა, გოთუას ქუჩა, გლდანი, სააგარაკე დასახლებები გლდანთან, გიორგიწმინდის უბანი, ხევძმარი, გლდანულა. მამადავითის კალთაზე არსებული ხევები, წავკისის ხევი. „გასათვალისწინებელია ისიც, რომ 2000 წლის შემდეგ გარემოს ეროვნული სააგენტოს უფლება-მოვალეობაში აღარ შედის ქ. თბილისის ტერიტორიის შესწავლა, ანალიზი და მონიტორინგი ბუნებრივი კატასტოფების მდგომარეობის კუთხით. უკვე 15 წელია, არ ხორციელდება კატასტროფების რისკების ანალიზი და პრევენციული ღონისძიებების გატარება. აუცილებელია შეიქმნას უწყება, რომელსაც დაეკისრება პასუხისმგებლობა ზემოაღნიშნულ საკითხებთან დაკავშირებით“, - აღნიშნულია CENN-ის ანგარიშში. სამომავლოდ რა მოხდება და რას მოიმოქმედებს საქართველოს ხელისუფლება, ამას დრო გვიჩვენებს. მანამდე აღსადგენია ქალაქის დაზიანებული ნაწილის ინფრასტრუქტურა. 2015 წელი, 13 ივნისის ღამე, თბილისი… ადიდებული მდინარე, დატბორილი გზები, სახლები, დაკარგული და დაღუპული ადამიანები, ზოოპარკიდან გაქცეული ცხოველები... უმძიმეს მდგომარეობაში აღმოჩნდა სვანიძის ქუჩა. მოსახლეობის უდიდესი ნაწილი საცხოვრებელი ფართის გარეშე დარჩა.
27 ივნისი
პოლიტიკა
უცხოეთის მედია თბილისის წყალდიდობის შესახებ „გასაგები იყო დაბნეულობა იმის თაობაზე, თუ რომელი მტაცებელი ცხოველები იმყოფებოდნენ თბილისის ქუჩებში წყალდიდობიდან თითქმის ერთი კვირის შემდეგ. ყოფილი საბჭოთა კავშირის ამ ქვეყნის მთავრობამ თქვა, რომ ზოოპარკის გარეთ მტაცებელი ცხოველები აღარ იყვნენ, მაგრამ ოთხშაბათს თეთრმა ვეფხვმა სარეცხი ფხვნილის საწყობში მოკლა ადამიანი. ხუთშაბათს პოლიციამ განაცხადა, რომ კიდევ ეძებენ ერთ ვეფხვსა და ერთ აფთარს. ბოლო დროს განვითარებული მოვლენები დიდი სირცხვილი იყო მთავრობისთვის და თბილისელებში უამრავი დამცინავი ხუმრობა გამოიწვია. ბევრი გაოგნებული და თავზარდაცემულია ამ საგით - 20 ადამიანის სიკვდილთან დაკავშირებული ტრაგედიის პარალელურად, ქუჩაში სეირნობდა ბეჰემოტი, ხოლო პინგვინი მეზობელი აზერბაიჯანის საზღვართან აღმოჩნდა.“
სტიქიურმა უბედურებამ 19 ადამიანის სიცოცხლე იმსხვერპლა, 3 კი ამ დრომდე დაკარგულად ითვლება. სტიქიური უბედურების შედეგად უსახლკაროდ დარჩა ასეულობით ოჯახი, რომლებიც დროებით სხვადასხვა სასტუმროებში დააბინავეს. მძიმე მდგომარეობა შეიქმნა ასევე ზოოპარკის ტერიტორიაზეც, რომლის უდიდესი ნაწილი მთლიანად დატბორილი და განადგურებულია. ამ მდგომარეობას ამწვავებს ის ფაქტიც, რომ წყალდიდობის შედეგად ქვემო ზოოპარკის ბინადრები, რომლებსაც ძირითადად მტაცებელი ცხოველები შეადგენდნენ, ღვარცოფს ემსხვერპლა. გადარჩენილები ქალაქში გაიფანტნენ, რომელთა ნაწილი ლიკვიდირებულია, ნაწილი კი დაძინებული და დროებით თავშესაფრებში გადაყვანილი. თუმცა, რამდენიმეს დაჭერა ამ დრომდე ვერ ხერხდება, რაც კიდევ უფრო ართულებს არსებულ მდგომარეობას და ქმნის საფრთხეს მოსახლეობისთვის. ზოოპარკიდან გამოქცეულმა ვეფხვმა ერთი ადამიანის სიცოცხლე იმსხვერპლა. ამ დრომდე მიმდინარეობს სამძებრო სამუშაოები. ხელისუფლება დედაქალაქის მოსახლეობას აფრთხილებს, თავი შეიკავონ ღამით ქუჩებში გასვლისგან, მოერიდონ მიწისქვეშა გადასასვლელებით სიარულსა და სარდაფებში ჩასვლას. პროფესიონალმა მონადირეებმა თბილისის ზოოპარკიდან დაკარგული მხეცების დაჭერის პროცესში ჩართვის მოთხოვნით მერიას უკვე მიმართეს: „დავით ნარმანიას დავურეკე და პროცესში ჩართვა ვთხოვე, მაგრამ არავის გავხსენებივარ. არადა, ეს საქმე იმ ხალხმა უნდა გააკეთოს, ვისაც ბუნებასთან აქვს საქმე და ნადირის ესმის. სნაიპერისა და სპეცრაზმელის საქმე არ არის ვეფხვებზე და ლომებზე ნადირობა”,- განაცხადა ნადირობისა და თევზაობის ფედერაციის პრეზიდენტმა თემურ ტყემალაძემ. სტიქიის შედეგად განადგურდა ასევე თამაზ ელიზბარაშვილის ძაღლთა თავშესაფარი, რომელშიც ბინადრობდა 200-მდე ძაღლი და რამდენიმე მურა დათვი. საქართველოს პრემიერ-მინისტრის დავალებით, ფინანსთა სამინისტროს, ქალაქ თბილისის მერიასა და „ლიბერთი ბანკს“ შორის შედგა შეთანხმება, რომლის თანახმადაც, სტიქიის შედეგების სალიკვიდაციო ხარჯების დასაფინანსებლად და დაზარალებულთა დასახმარებლად „ლიბერთი ბანკში“ გაიხსნა სპეციალური ანგარიში. ყველა მსურველს შესაძლებლობა ეძლევა, თანხა გადარიცხოს ანგარიშზე: GE27LB0010045017001717 ნოდარ ხადურის თქმით, დაზარალებულთა დასახმარებლად და შედეგების აღმოსაფხვრელი სამუშაოების დასაფინანსებლად სახელმწიფო ხაზინაში გახსნილია სპეციალური ანგარიშები როგორც ეროვნულ, ასევე უცხოურ ვალუტაში. ფინანსთა სამინისტროს წარმომადგენლის ხათუნა ივანიშვილის თქმით, ხაზინაში ცალკე ანგარიშია გახსნილი თანხების თბილისის ბიუჯეტში გადასარიცხად. ანგარიშები გახსნილი აქვთ კომერციულ ბანკებსაც. ამას გარდა, საქართველოს ყველა საელჩოში გაიხსნება სპეციალური ანგარიში, რათა ემიგრანტებმა თუ დროებით საზღვარგარეთ მყოფმა საქართველოს მოქალაქეებმა ზედმეტად არ გადაიხადონ იქაური ბანკების მომსახურების საკომისიო თანხა.
27 ივნისი
შეგროვებული ფული საელჩოებიდან პირდაპირ გადაირიცხება საქართველოს ხაზინაში. დედაქალაქში სტიქიის შემდეგ ვითარება ნელ-ნელა სტაბილურდება. მიმდინარეობს დატბორილი ტერიტორიების გაწმენდითი სამუშაოები, რომელშიც კეთილმოწყობის სამსახურსა და მაშველებთან ერთად, თბილისის მოსახლეობის უდიდესი ნაწილია აქტიურად ჩართული. ახალგაზრდა მოხალისეთა თანადგომამ იმედის სხივი შემატა სტიქიაგადავლილ ქალაქს. „ერთია თბილისი“ - ყველამ გაითავისა და ყველამ „თავის თბილისს“ უერთგულა. საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარემ, დავით უსუფაშვილმა ამ უპრეცედენტო სოლიდარობას ეროვნული ცნობიერების შემობრუნება უწოდა. „ტრაგედიამ შეძლო საქართველოს მოქალაქეთა გაერთიანება. ეს ერთობა და სოლიდარობა ძალიან აკლდა ქალაქს. როდემდე გაგრძელდება ეს ერთობა, ძნელი სათქმელია, მაგრამ ქალაქმა თავისი სათქმელი თქვა და სხვაც ბევრი მოაყოლა“. მათ შორის ე.წ. ახალი გზის ამოქმედების საჭიროებაზეც მიუთითა. თბილისი საცობებმა მოიცვა და ქალაქის განტვირთვის აუცილებლობაზე ხელისუფლება აქტიურად ალაპარაკდა. ვაკე-საბურთალოს შემაერთებელი ახალი გზის მონაკვეთი, - თამარაშვილიდან გმირთა მოედნამდე, - რომელიც სტიქიამ დაანგრია, სექტემბრამდე უნდა აღდგეს - ასე გადაწყდა თბილისის მერიაში გამართულ უწყებათშორისი კომისიის სამუშაო შეხვედრაზე, სადაც სხვადასხვა უწყების ხელმძღვანელები და ექსპერტები შეიკრიბნენ და ვერეს ხეობის განვითარების მოკლევადიან და გრძელვადიან პერსპექტივებზე იმსჯელეს. გადაწყვეტილია აგრეთვე, რომ ხეობაში წინასწარი შეტყობინების სისტემა დამონტაჟდეს, დაზარალებული და უსახლკაროდ დარჩენილი მოსახლეობა კი უახლოეს მომავალში საცხოვრებელი ბინებით დააკმაყოფილონ. მათ აღარც საბანკო დავალიანების გადახდა მოუწევთ. „როგორც კი უახლოეს დღეებში ნაშალი მასალის გატანა და ტერიტორიის დასუფთავება დამთავრდება, ჩვენ მზად გვექნება შესაბამისი აღდგენითი პროექტები უბნების მიხედვით და სექტემბრის შუა რიცხვებამდე ახალი გზის მონაკვეთზე მოძრაობა უნდა აღდგეს. სხვა შემთხვევაში, როცა სექტემბერში ხალხი ქალაქში დაბრუნდება, ჩვენ მივიღებთ სატრანსპორტო კოლაფსს... უკვე დაკვეთილია და ძალიან მალე დავამონტაჟებთ სისტემას მთელ ამ 30-კილომეტრიან მონაკვეთზე - მდინარე ვერეს სათავიდან ბოლომდე. ასევე ვაპირებთ, რომ დავიწყოთ ბარიერების დამონტაჟება, რაც დაახლოებით 2 მილიონი დაგვიჯდება, მაგრამ ესეც გადაუდებელი საჭიროებაა და მთელ პერიმეტრზე გვინდა, რომ ნალექიანობის მზომი აპარატურაც განვათავსოთ“, - განაცხადა თბილისის მერმა, დავით ნარმანიამ. ასე რომ, ქალაქი ჩვეულებრივი ცხოვრების რიტმს უბრუნდება, გზებიც გაიწმინდება, სახლებიც აშენდება, გამოიდარებს კიდეც, მაგრამ სტიქიით დასრულებულ ადამიანურ სიცოცხლეს, სამწუხაროდ, ვეღარავინ დააბრუნებს...
„თბილისში მომხდარმა ტრაგედიამ უნდა დააფიქროს მთავრობები, შეცვალონ გარეული ცხოველების დატყვევების წესები. თბილისის ზოოპარკი თავის უმთავრეს დანიშნულებად კონსერვაციას ასახელებს; ხოლო მეორადად - რეკრეაციას. არადა, კონსერვაცია სულაც არ საჭიროებს ბუნებრივი გარემოდან ცხოველების მოწყვეტას და დატყვევებას. თბილისის წყალდიდობისას დაღუპული პინგვინები გადაშენების პირას მისული იშვიათი აფრიკული ჯიშისა იყვნენ. რატომ არ შეიძლებოდა ისინი სამხრეთ აფრიკაში დაეტოვებინათ, იქვე მოევლოთ მათთვის? კონსერვაციის მიზნებისთვის, რა საჭირო იყო პინგვინების გადაყვანა 12231 კილომეტრის მანძილზე? თეორიულად, ზოოპარკი შეიძლება ემსახურებოდეს განათლებას და ეს გამართლებულიცაა, მაგრამ თბილისში ასე არ იყო: პოლიციელებმა, რომლებმაც ზოოპარკიდან გაქცეული ბევრი ცხოველი მოკლეს, როგორც ჩანს, არაფერი იცოდნენ მათი ქცევის შესახებ.“
„საქართველოს დედაქალაქში 14 ივნისს უკვე ასეულობით მოქალაქე ეხმარებოდა სამაშველო ჯგუფებს. ზარალი თავიდან 13 მილიონ ევროს შეადგენდა, თუმცა სავსებით მოსალოდნელია, რომ ბევრად უფრო დიდი იყოს. თბილისი ხშირად ყოფილა მომაკვდინებელი წყალდიდობების მოწმე. 2012 წლის მაისში ამ ქალაქში დაიღუპა ხუთი ადამიანი ძლიერი წვიმის შედეგად გამოწვეული წყალდიდობის გამო.“
„მოქალაქეებში დიდი აღშფოთება გამოიწვია ზოოპარკიდან გაქცეული ბევრი ცხოველის დახოცვამ. აქტივისტები მოსახლეებს მოუწოდებდნენ, დაკარგული ცხოველის შემჩნევისას ზოოპარკში დაერეკათ და არა პოლიციაში. საკამათო გახდა ასევე ხალხში დიდი პატივისცემის მქონე საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის პატრიარქის განცხადება, რომელშიც სტიქია ზოოპარკთან დაკავშირებული ცოდვით ახსნა - ეს დაწესებულება იქ აშენდა, სადაც ადრე ეკლესია იყო.“
სტიქიის შემდგომ
ნათია ჩხარტიშვილი
3
პოლიტიკა „ვილაიეთი“ ჩრდილოეთ კავკასიაში
ტერორისტულმა დაჯგუფებამ - „ისლამურმა სახელმწიფომ“ თურქეთის საზღვართან მდებარე სირიული ქალაქი კობანი დაიკავა. ამასთანავე განაცხადა, რომ ჩრდილოეთ კავკასიაში საკუთარი პროვინცია ანუ „ვილაიეთი“ შექმნა. ამ ფაქტს წინ უძღოდა მთელი რიგი მოვლენები, რომელთა შორის განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს ჩრდილოეთ კავკასიიდან მებრძოლთა ნაწილის ისლამისტი მებრძოლებისადმი ერთგულების გამოცხადება. „კავკასიის ვილაიეთი“ აერთიანებს დაღესტანს, ჩეჩნეთს, ინგუშეთს, კაბარდო-ბალყარეთსა და კარაჩაის. აღნიშნულმა ფაქტმა დიდი მითქმა-მოთქმა გამოიწვია საერთაშორისო თანამეგობრობაში. BBC-ის ინფორმაციით, ქურთებთან რამდენიმეთვიანი ბრძოლის შემდეგ ისლამისტმა ტერორისტებმა ქალაქი კობანი დაიკავეს. ადამიანის უფლებათა დაცვის სირიული ორგანიზაციის ცნობით, ბრძოლის დროს ადამიანების გარკვეული რაოდენობა დაიღუპა ქალაქის ცენტრში. როგორც ირკვევა, ქურთების სახალხო დაცვის არმიამ აიღო ქალაქი აინისა, რომელიც ისლამისტი მებრძოლების შტაბბინიდან 50 კილომეტრის მოშორებით მდებარეობს. მათივე განცხადებით, სრულად აკონტროლებენ ქალაქ ტალაბიადს და ტერორისტები მოქცეული ჰყავთ იზოლაციაში. BBC-ის განმარტებით, კობანისთვის ბრძო-
ლა „ისლამური სახელმწიფოს“ დამარცხების სიმბოლოდ იქცა. მიმდინარე მოვლენებს დიდი ყურადღებით აკვირდებიან საქართველოშიც. „ისლამურ სახელმწიფოს“ საქართველო, როგორც მთელი მსოფლიო, საფრთხედ განიხილავს. ეს ორგანიზაცია საფრთხეს უქმნის არა მხოლოდ საქართველოს, არამედ მთელ მსოფლიოს. ჩვენც, როგორც მთელი მსოფლიოს შემადგენელი ნაწილი, ამას განვიხილავთ საფრთხედ. არსებობს შესაბამისი ორგანოები, არსებობს შესაბამისი გათვლები, შესაბამისი სცენარები, რასაც ვამუშავებთ მათ შორის, ჩვენი პასუხისმგებლობის წილიდან გამომდინარე. აღნიშნული უყურადღებოდ არ რჩება და კიდევ ერთხელ ხაზს ვუსვამ იმ აუცილებლობას, რომ ჩვენს პარტნიორებთან გარკვეული ახლო თანამშრომლობა განვახორციელოთ“ - განაცხადა ვახტანგ კაპანაძემ. ამავე საკითხს გამოეხმაურა ნატოს ევროპული ძალების უმაღლესი მთავარსარდლის მოადგილე, სერ ადრიან ბრედშოუ: „ეს უმნიშვნელოვანესი საკითხია და მხოლოდ კავკასიის პრობლემა როდია. ის ავღანეთიდან კვეთს ცენტრალური აზიის ქვეყნებს, ახლო აღმოსავლეთსა და, ფაქტობრივად, აფრიკასაც მოიცავს. მასთან გასამკლავებლად საჭიროა სტრატეგიული თანამშრომლობა და სტაბილურობა“.
მარიამ კაკილაშვილი
გამოიყენებს თუ არა ობამა ვეტოს უფლებას
საქართველო - საერთაშორისო ტერორიზმის წყარო საქართველო, როგორც სატრანზიტო ქვეყანა, კვლავაც რჩება ტერორიზმის წყაროდ, - ამის შესახებ აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ ტერორიზმის შესახებ გამოქვეყნებულ ანგარიშშია ნათქვამი. დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ გასულ წელს საქართველო კონტრტერორისტულ საკითხებთან დაკავშირებით აშშ-თან მჭიდროდ თანამშრომლობდა. „მედიაში გავრცელებული ცნობით, სირიასა და ერაყში „ალ-ქაიდასა“ და „ისლამური სახელმწიფოს“ მხარეს ძირითადად მუსლიმებით დასახლებული რეგიონებიდან - აჭარიდან და პანკისის ხეობიდან წასული 100-მდე ქართველი იბრძოდა, მათ შორის - „ისლამური სახელმწიფოს“ ლიდერი, თარხან ბათირაშვილი (იგივე ომარ ალ-შიშანი). საქართველოს გეოგრაფიული მდებარეობიდან გამომდინარე, ისლამისტი ექსტრემისტები აგრძელებენ ქვეყნის გავლით რუსეთის ჩრდილო კავკასიის რეგიონიდან სირიასა და ერაყში გადასვლას, - აღნიშულია აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტის მიერ გამოქვეყნებულ დოკუმენტში. აშშ-ის სახელმწიფო დეპარტამენტი მიესალმება, საქართველოს მთავრობის მიერ უცხოელ ტერორისტებთან დაკავშირებით, სისხლის სამართლის კოდექსში ცვლილებებსა და თურქეთთან საზღვარზე
უსაფრთხოების გაძლიერების მიზნით რეგულაციების შემოღებას. დოკუმენტში აღნიშნულია დაზვერვის შესახებ კანონმდებლობის განახლებისა და საქართველოს მთავრობის მიერ ახალი უწყებათაშორისი მექანიზმის შექმნის შესახებაც, რაც, აუცილებლობის შემთხვევაში, მთავარ კონტრტერორისტულ ოპერაციებს უზრუნველყოფს: „საქართველო განაგრძობს სასაზღვრო უსაფრთხოების გაძლიერებას იმ მიზნით, რომ მოიპოვოს ევროკავშირში უვიზო მიმოსვლის უფლება. თუმცა, რუსეთის მიერ ოკუპირებული ტერიტორიების - სამხრეთ ოსეთსა და აფხაზეთზე კონტროლის არარსებობა და მოსკოვთან დაძაბული ურთიერთობა, ქვეყანას ნაკლებ შესაძლებლობას აძლევს, დაიცვას ჩრდილოეთი საზღვარი“. ანგარიშში ყურადღება გამახვილებულია საქართველოს მთავრობის მიერ ფულის გათეთრებისა და ტერორიზმის დაფინანსების სტრატეგიისა და სამოქმედო გეგმის დამტკიცებაზეც: „იმისთვის, რომ გაიზარდოს მუსლიმი ახალგაზრდების ინტეგრაცია საქართველოს საზოგადოებაში, მთავრობა საშუალებას აძლევს სტუდენტებს, გამოცდები ჩააბარონ არაქართულ ენაზეც“.
სალომე ხუნაშვილი
იან კელი საქართველოში აშშ-ის ელჩად დამტკიცდა აშშ-ის სენატმა საქართველოში ახალ ელჩად იან კელი დაამტკიცა. ამის შესახებ ინფორმაციას საქართველოში აშშ-ის საელჩო ავრცელებს. მათი განმარტებით, ელჩი იან კელი და მისი მეუღლე ფრანჩესკა თბილისში ჩამოსვლას სექტემბრისთვის გეგმავენ. საელჩოს ცნობით, ელჩმა ნორლანდმა იან კელის თანამდებობაზე დამტკიცება მიულოცა და საქართველოდან გასამგზავრებლად მზადება დაიწყო. „სადაც უნდა ვიყოთ, საქართველო და ქართველები მუდამ მერის და ჩემს გულებში დარჩება“, - განაცხადა რიჩარდ ნორლანდმა..
სომხეთის მთავრობა ელექტროენერგიის გაძვირების განზრახვას არ ცვლის სომხეთის მთავრობა არ აპირებს შეცვალოს გადაწყვეტილება აგვისტოდან ელექტროენერგიის ფასის 16 პროცენტით გაზრდის თაობაზე, რასაც ერევნის ქუჩებში სადემონსტრაციოდ გასული ხალხი მოითხოვს. პრემიერ-მინისტრმა, ჰოვიკ აბრამიანმა განაცხადა, რომ მთავრობა გაატარებს ამ ზომას ქვეყნის ენერგეტიკული უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად.
მისი თქმით, მატერიალურად სუსტი 105 ათასი ოჯახისთვის გაიზრდება დახმარება. მან მოუწოდა დემონსტრანტებს, მოხსნან ბლოკადა ერევნის მთავარ ქუჩაზე, ბაგრამიანის გამზირზე, სადაც ასეულობით დემონსტრანტი კვლავ რჩება და დათმობას არ აპირებს.
© რადიო თავისუფლება
თუ შვედეთი ნატოს წევრი გახდება, რუსეთი გარკვეულ სამხედრო ზომებს მიმართავს თეთრი სახლის წინააღმდეგობის მიუხედავად, აშშ-ის სენატმა 612-მილიარდიანი თავდაცვის ბიუჯეტი მიიღო, რომელიც უკრაინისთვის სამხედრო დახმარებას, ბაზების დახურვის შეჩერებას ითვალისწინებს და ობამასთვის გუანტანამოს ციხის დახურვის საკითხს ართულებს. ბიუჯეტი უკრაინისთვის 300 მილიონი დოლარის ოდენობის დახმარებას მოიცავს. გამოყოფილი თანხის 20 პრო-
4
ცენტი უკრაინის შეიარაღებას უნდა მოხმარდეს, მათ შორის, სარადარო და ტანკსაწინააღმდეგო სისტემებით მომარაგებას. დოკუმენტს 71-მა სენატორმა დაუჭირა მხარი, 25-მა კი ხმა არ მისცა. აშშ-ის პრეზიდენტი ბარაკ ობამა თავდაცვის ბიუჯეტის ამგვარი განაწილების წინააღმდეგია და, გავრცელებული ინფორმაციით, მას ვეტოს დაადებს.
რუსეთი მიმართავს გარკვეულ სამხედრო ზომებს, თუ შვედეთი ნატო-ს წევრი გახდება. ამის შესახებ “ინდეფენდენთის” ცნობით, რუსეთის ელჩმა შვედეთში, ვიქტორ ტატარინცევმა განაცხადა. “თუ შვედეთი ნატო-ს შეუერთდება, მიღებული იქნება საპასუხო ზომები. პუტინმა მიანიშნა, რომ დადგება შესაბამისი შედეგები, რუსეთი იძულებული გახდება მიმართოს სამხედრო ზომებს და ჩვენი ჯარების და რაკეტების რეორიენტაცია განახორციელოს. ქვეყანამ, რომელიც შეუერთდება ნატო-ს,
უნდა იცოდეს მოსალოდნელი რისკების შესახებ”, - განაცხადა რუსეთის ელჩმა შვედეთში. შვედეთი ნატოს წევრი არ არის. საზოგადოებრივი გამოკითხვების მიხედვით, მხოლოდ 31 პროცენტს სურს ალიანსში გაწევრიანება. მოსკოვი იმედოვნებს, რომ ოფიციალური სტოკჰოლმი დასავლურ სამხედრო ორგანიზაციაში გაწევრიანებას არ გადაწყვეტს.
© IPN
27 ივნისი
ეკონომიკა
კორექტირებული ბიუჯეტი და არაკორექტული მთავრობა ექსპერტები, პოლიტიკოსები და, წარმოიდგინეთ მოქალაქეებიც კი, ელოდებიან საბიუჯეტო ცვლილებებს. სახელმწიფო ბიუჯეტის კორექტირების პროექტი პარლამენტში ჯერ არ შესულა. საქართველოს ფინანსთა მინისტრის, ნოდარ ხადურის თქმით, ბიუჯეტში ხარჯები 140 მილიონით შემცირდა, ექსპერტთა შეფასებით კი, მოხდა თანხების ერთი მუხლიდან მეორეში გადატანა. ამ ინიციატივას მხარს უჭერს საქართველოსპრემიერ-მინისტრი, ირაკლი ღარიბაშვილი. ისე, რა გასაკვირია, ხადური ღარიბაშვილის, ღარიბაშვილი კი ივანიშვილის გარეშე გადაწყვეტილებას ვერანაირად მიიღებდა. „ჩვენ უნდა მოვერგოთ ახალ რეალობას და ამის მიხედვით განვითარდეთ“, - განაცხადა საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, ბიუჯეტის კორექტირებასთან დაკავშირებით. ბიუჯეტი, მიმდინარე ხარჯების მიმართულებით, დაახლოებით 140 მილიონი ლარით მცირდება. მთავრობის ადმინისტრაციის ცნობით, ეს არ ეხება კაპიტალურ და სოციალურ ხარჯებს. თანხის დიდი ნაწილი მიმართული იქნება კაპიტალური პროექტების განხორციელებისკენ. „ვფიქრობ, ეს ძალიან ნორმალურია და, შეიძლება ითქვას, რომ მანამდეც უნდა გაგვეკეთებინა, მაგრამ სჯობს გვიან, ვიდრე - არასდროს. რეგიონში თითქმის ყველა სახელმწიფომ გააკეთა ბიუჯეტის კორექტირება და ეს, რა თქმა უნდა, არის გამომდინარე იქიდან, რომ მთელ რეგიონში - უკრაინაში, რუსეთში არის ძალიან სერიოზული კრიზისი, რთული ვითარებაა”, - აღნიშნა პრემიერ-მინისტრმა. საფინანსო-საბიუჯეტო კომიტეტის თავმჯდომარის, დავით ონოფრიშვილის განცხადებით, პარლამენტში ბიუჯეტის კორექტირებული ვარიანტი ფინანასთა სამინისტროს ჯერჯერობით არ შეუტანია: „მთავრობა ამბობს, რომ ბიუჯეტი 140 მილიონი ლარით შემცირდა. ექსპერტები ამტკიცებენ, რომ ხარჯები გადანაწილდა“.
როგორც ყველაფერს, ბიუჯეტის კორექტირებას მხარდამჭერებიც ჰყავს და მოწინააღმდეგეებიც. ამ შემთხვევაში, განსაკუთრებით აქტიურობს ეკონომიკური ცენტრის ხელმძღვანელი რომან გოცირიძე, რომელიც ოფიციალური კომენტარების გარდა, „ფეისბუქის“ საკუთარ გვერდზე სხვადასხვა კრიტიკულ შეხედულებას ხშირად გამოთქვამს: „ფინანსთა მინისტრს აეწვა კუდი იმიტომ, რომ მხილებული იყო პრემიერ-მინისტრისა და მთავრობის მოტყუებაში. ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როცა მთავრობის ხელმძღვანელი ერთს ამბობს, ფინანსთა სამინისტრო შეფარვით სხვას. პრემიერ-მინისტრმა განაცხადა, რომ ბიუჯეტი მცირდება 140 მლნ ლარით, რომ თითქოსდა გაატარეს ქამრების შემოჭერის პოლიტიკა, რომ ბიუჯეტი არ მცირდება არც ერთი თეთრით და სხვ. რეალურადკი, მიმ-
დინარეობს ხარჯების გადატანა ერთი მუხლიდან მეორეში. იპოვეს ყველაზე დაბალი ღობე, განათლების სამინისტრო. ჩამოაჭრეს 12 მილიონი და გადაიტანეს სხვა ხარჯებში. მოხდა ხარჯებში მუხლების კორექცია და სხვა არაფერი“. ეკონომიკური პოლიტიკის კვლევის ცენტრის პროგრამების მენეჯერის, ირინა გურულის აზრით, მიუხედავად იმისა, რომ ჯერ არ უნახავს მთავრობის მიერ წარმოდგენილი პროექტი, ეკონომიკის 2%-იანი ზრდის პირობებში ბიუჯეტის 140 მლნ ლარით შემცირება განსაკუთრებულ ცვლილებებს არ გამოიწვევს: „რამდენად საკმარისი იქნება ეს შემცირება იმისთვის, რომ წლის ბოლოს მივიღოთ მყარი ბიუჯეტი, ნაადრევია. აქ ჩნდება კითხვები. ჯანდაცვისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს მიმართულებით, რომელიც განკარგავს ბიუჯეტის 34%-ს, კლება არ შე-
27 ივნისი
ფრანშიზის გარეშე მოხდება - დაზღვეულები კომპენსაციას 100%-ით მიიღებენ. ბოლო მონაცემებით, ზარალის ოდენობა 700 000 ლარია. რაც შეეხება დაუზღვეველ ავტომობილებს, სახელმწიფო სტრუქტურების წარმომადგენლები ჯერჯერობით ვერ აკონკრეტებენ, რა ბედი ელით ამ ავტომფლობელებს. საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ადმინისტრაციისა და თბილისის მერიის ინფორმაციით, 13-14 ივნისის სტიქიის დროს დაზარალებულ ავტომფლობელთათვის ზარალის ანაზღაურების საკითხი ამ ეტაპზე არ განიხილება. „ვიდრე გაწმენდითი სამუშაობი არ დასრულდება, ამ საკითხზე არ ვსაუბრობთ. პირველი რიგის ამოცანაა, ის ადამიანები დაკმაყოფილდნენ, ვინც სტიქიის შედეგად უსახლკაროდ დარჩნენ“, აცხადებენ თბილისის მერიაში. სტიქიის შედეგად მიყენებული ზარალი 100 მილიონ ლარზე მეტია. მერიიდან მოწოდებული ინფორმაციით, სტიქიამ დააზარალა 113 ოჯახი. მათ დასახმარებლად შექმნილ სპეციალურ ანგარიშებზე ამ დროისთვის მობილიზებულია 19 858 764 ლარი. ვერც საქართველოს ფინანსთა მინისტრი, ნოდარ ხადური აკონკრეტებს, შეძლებს თუ არა სახელმწიფო ამ ზარალის ანაზღაურე-
ბელა ჭულუხაძე
ბულვარის “ბუტკები”
რა ელით ავტომფლობელებს
13-14 ივნისს თბილისში მომხდარმა სტიქიურმა უბედურებამ, ბოლო ინფორმაციით, 19 ადამიანი იმსხვერპლა. ამ დრომდე დაკარგულად ითვლება სამი, რომელთა ძებნა გრძელდება. წყალდიდობის დროს განადგურდა როგორც სახელმწიფოს კუთვნილი ინფრასტრუქტურა, ასევე რამდენიმე კომერციული ობიექტი, სკოლა, კერძო მობინადრეთა ქონება. საქართველოს დაზღვევის სახელმწიფო ზედამხედველობის სამსახურის ინფორმაციით, 22 ივნისის მდგომარეობით დაზღვეულ პირთა 160-მდე ავტოსატრანსპორტო, კერძო და იურიდიული პირის ქონების ზარალი აღინიშნება, რამაც 3,5 მლნ. ლარს გადააჭარბა. „ამ ეტაპზე სრულად დათვლილი და ინსპექტირებულია სტიქიის შედეგად დაზიანებული ავტომობილები. ზარალის ჯამური რაოდენობა რამდენიმე ასეულ ათას ლარს აღწევს. ავტომფლობელთათვის ზარალის დარეგულირება კომპანიამ უკვე დაიწყო და ეს პროცესი რამდენიმე დღეში დასრულდება“, - აცხადებენ კომპანია „ალდაგში“. „ჯიპიაი ჰოლდინგში“ ზარალის დარეგულირების პროცესი აქტიურად მიმდინარეობს. კომპანიის წარმომადგენლები აღნიშნავენ, რომ ზარალის ანაზღაურება
ეხო. ეს 140 მილიონი ძალიან მცირე თანხაა იმისთვის, რომ რეალური შედეგი მივიღოთ. თუ ვივარაუდებთ, რომ 5%-იანი ეკონომიკური ზრდიდან ჩამოვდივართ 2%-ზე, ეს მცირე თანხაა. გასათვალისწინებელია, რომ კურსის ცვლილებამ „დადებითად იმოქმედა“ შემოსულობების ნაწილზე. დონორების მხრივ მისაღები თანხების შემოსულობები გაცილებით გაიზარდა იმის გათვალისწინებით, რომ ლარი გაუფასურდა. შესაბამისად, ფინანსთა მინისტრის არგუმენტი ეს არის. ამ შემთხვევაში ეს არის დადებით ტენდენცია ბიუჯეტისთვს, რომ ლარის გაუფასურებით ხდება შემოსავლების ზრდა.” ნოდარ ხადურის თქმით, კორექტირებული ბიუჯეტის დათვლა დოლარის მიმდინარე კურსით მიმდინარეობს. ზემოაღნიშნული მიზეზების გათვალისწინებით, ბიუჯეტში დაგეგმილია სხვადასხვა სახის ცვლილება, მათ შორის საგადასახადო შემოსავლების გეგმა მცირდება 200 მლნ ლარით, თუმცა იზრდება სხვა წყაროებიდან მიღებული სახსრები; დონორებთან გაწეული მოლაპარაკებების შედეგად საბიუჯეტო დახმარების სახით მიღებული გრანტები იზრდება 40,0 მლნ. ლარით, ხოლო კრედიტები - 184,0 მლნ ლარით; სახაზინო ვალდებულებების (შიდა ვალი) აღება მცირდება 100,0 მლნ ლარით; ეს ჩამონათვალი საკმაოდ ვრცელია. საქართველოს მოქალაქეებისთვის მთავარია არა ამ ცვლილებების დეტალური გაწერა, არამედ რეალური, ხელშესახები სიახლეები, რომლებიც ნებისმიერ ოჯახზე აისახება. რამდენად გაამართლებს მთავრობის ეს ახალი ინიციატივა, რთული სათქმელია. გაუფასურებული ლარის პირობებში, მოქალაქეთა ცხოვრება ერთი-ორად რომ დამძიმდა, აშკარაა. საპარლამენტო ოპოზიცია მიმდინარე მოვლენებს ხელისუფლების არასწორ ეკონომიკურ პოლიტიკას უკავშირებს.
ბას: „ზარალი მასშტაბურია. ევროკავშირმა გამოხატა მზადყოფნა, განადგურებული სახლების მშენებლობისთვის სამი მილიონი ევრო გამოყოს, 400 000 ევრო კი - ჰუმანიტარული მიზნებისთვის. საქართველოს მთავრობა და თბილისის მერია მიწას გამოვყოფთ, სადაც სახლები აშენდება. სახელმწიფო ხაზინასა და კომერციულ ბანკებში მობილიზებულია 17 მილიონ ლარამდე. აქედან 10 მილიონი სარეზერვო ფონდიდან გამოყო საქართველოს მთავრობამ. ცხადია, ეს არ არის საკმარისი თანხა. მხოლოდ ზოოპარკთან მიმართებაში რამდენიმე ათეული მილიონი ლარი დაგვჭირდება“. ფინანსთა და საგარეო სამინისტროების ერთობლივი მუშაობის შედეგად გადაწყდა, საქართველოს ყველა საელჩოში გაიხსნას სპეციალური ანგარიშები, რათა ემიგრანტებმა თუ დროებით საზღვარგარეთ მყოფმა საქართველოს მოქალაქეებმა ზედმეტად არ გადაიხადონ იქაური ბანკების მომსახურების საკომისიო თანხა. შეგროვებული თანხა საელჩოებიდან პირდაპირ გადაირიცხება საქართველოს ხაზინაში. „რომ არა 300 მილიონი ლარით გაზრდილი სახელფასო და საპრემიო ფონდი, იქნებ ფული არც კი ყოფილიყო ამ გზით მოსაძიებელი?“ - ასეთ კითხვას სვამს ეროვნული ბანკის ყოფილი პრეზიდენტი, რომან გოცირიძე. იგი ასევე აკრიტიკებს გადაწყვეტილებას, რომელიც მთავრობამ გამოაცხადა და რომლის მიხედვითაც სტიქიით დაზარალებულებს ბანკები სესხებს ჩამოაწერენ. გაუგებარი რჩება, ეს სესხები დონორებიდან მიღებული კრედიტით დაიფარება თუ ბანკებმა თავად იტვირთეს ეს ზარალი. „თუ ბანკების გადაწყვეტილება მთავრობის დავალების შედეგია, მაშინ ის სამომავლო უსიამოვნებებზე უნდა დაფიქრდეს“, - აცხადებს ეკონომიკური განვითარების ცენტრის ხელმძღვანელი, რომან გოცირიძე.
გარემოვაჭრეების რკინის ჯიხურები, რომლებიც კვირას, დილით მერიის შესაბამისმა სამსახურმა პორტის მიმდებარე ტერიტორიაზე განათავსა, გუშინ ღამითვე აიღო. ერთ-ერთი გარემოვაჭრის თქმით, ღამის 2 საათზე ადგილზე მისულმა მერიის თანამშრომლებმა მოვაჭრეებს უთხრეს, რომ სექტემბრის ბოლომდე მათი ჯიხურები ისევ ძველ ადგილებზე დაბრუნდებოდა: „გუშინ დილით განცხადება დავტოვეთ მთავრობაში, მერე ღამის ორ საათზე გავიგეთ, რომ იღებდნენ ამ ჯიხურებს, სად მიჰქონდათ, არ ვიცი. დიდი ჩხუბისა და დავის შემდეგ მერიის წარმომადგენლები დაგვთანხმდნენ, რომ ისევ იმავე ადგილებზე დავბრუნებულიყავით ყველა. გვითხრეს, რომ მერი დათანხმდა და 30 სექტემბრამდე, სეზონის მილევამდე ისევ ძველ ადგილებს დაუბრუნდითო, მერე კი რაღაც ახალს შეიმუშავებენ“, - ამბობს ნინო მეფარიშვილი.
ლელა ქაჯაია
© გაზეთი „ბათუმელები“
5
მშრალ ხიდს მშრალი აღარ ეთქმის
მდინარე ვერემ ჯებირი წაიღო
სანაპირო მთელ ზოლზე ტალახითაა სავსე
6
27 ივნისი
გმირთა მოედანზე ყველაფერი განადგურებულია
ისინი მოდიან...
„ლაგუნა ვერეს“ ეზო
ავტორი: ბელა ჭულუხაძე
27 ივნისი
7
საზოგადოება
„მწვანე კამათი“ საზოგადოებაში მარიხუანას დეკრიმინალიზაციის საკითხი საზოგადოების აქტიური განხილვის საგანი მას შემდეგ გახდა, რაც 2014 წელს პროკურატურა სასჯელის სახით თოთხმეტწლიან თავისუფლების აღკვეთას ითხოვდა ბექა წიქარიშვილისთვის. ამ უკანასკნელს ბრალად დიდი რაოდენობით მარიხუანას შეძენა-შენახვა ედებოდა. მომხდარმა ფაქტმა საზოგადოებისა და განსაკუთრებით ახალგაზრდების უკმაყოფილება გამოიწვია. წიქარიშვილის დაკავებიდან რამდენიმე დღეში შეიქმნა მისი მხარდასაჭერი კამპანია სახელწოდებით „ბექა არ არის კრიმინალი“ და გაიმართა რამდენიმე საპროტესტო აქციაც, სადაც აქციის მონაწილეები ძალადობრივი ნარკო-პოლიტიკისკენ მიუთითებდნენ და აღნიშნავდნენ, რომ სასჯელი დანაშაულთან შეუსაბამოა და კანონი გადახედვას საჭიროებდა. მიუხედავად საპროტესტო აქციებისა, მთავრობასა და პარლამენტს მაშინ საჭიროდ არ ჩაუთვლია, რომ კანონმდებლობისთვის გადაეხედა და მასში რაიმე ცვლილებები შეეტანა, თუმცა ამა წლის 28 მაისს პარლამანტში შევიდა ინიციატივა, რომელიც ნარკოპოლიტიკის ლიბერალიზაციას ემხრობა. საუბარია მსუბუქი ნარკოტიკული საშუალებების შეძენა-გასაღება-მოხმარებასთან დაკავშირებით სასჯელის ლიბერალიზაციაზე. ინიციატივის ავტორი დეპუტატი გოგა ხაჩიძეა, რომელიც ამბობს, რომ უნდა მოხდეს გასაღებისა და მოხმარების ერთმანეთისგან გამიჯვნა. ახალ ინიციატივას „ენმ-ის“ გარდა მხარს უჭერენ „თავისუფალი დემოკრატები“ და „რესპუბლიკელები“, თუმცა თავად მმართველი კოალიცია და პრემიერი ირაკლი ღარიბაშვილიც, ამ ინიციატივის წინააღმდეგნი არიან. პრემიერმა ღარიბაშვილმა ჯერ კიდევ გასულ წელს მკვეთრად გამოხატა თავისი მოსაზრება, რომ არ დაუშვებდა მარიხუანას დეკრიმინალიზაციას საქართველოში. სწორედ ამას ითხოვდნენ ამა წლის 2 ივნისს გამართული აქციის მონაწილეებიც კანცელარიასთან. მსგავსი აქცია 2 ივნისს უკვე ყოველწლიურად იმართება ლოზუნგით „მოვითხოვთ მარიხუანას დეკრიმინალიზაციას“, თუმცა ამ დრომდე ამ აქციებს რაიმე
განსაკუთრებული შედეგები არ მოჰყოლია. როგორც აქციის მონაწილეები ჟურნალისტებთან საუბრისას ამბობენ, აუცილებელია, შეძენა-შენახვაზე სასჯელის ვადა შემცირდეს, ხოლო მოხმარებისთვის - არავის სვამდნენ ციხეში, მით უმეტეს 14 წლით. მარიხუანას დეკრიმინალზიაციასთან დაკავშირებით აზრთა სხვადასხვაობაა მმართველ გუნდში. „ქართული ოცნების“ ერთ-ერთი ლიდერის, გედევან ფოფხაძის თქმით, ნარკოპოლიტიკა უნდა იყოს ლიბერალური, თუმცა გაუგებარია, რატომ უნდა იყოს საუბარი მხოლოდ მარიხუანაზე?! ფოფხაძე ასევე აღნიშნავს, რომ ლიბერალიზაციის საკითხი უნდა განხორცილდეს ნაბი-ნაბიჯ, რათა არ გამოიწვიოს მომხმარებელთა წახალისება. ამის საპირისპიროდ, პრემიერ-მინისტრმა 4 ივნისს კიდევ ერთხელ თქვა, რომ დეკრიმინალიზაციაზე მკვეთრად უარყოფითი აზრი აქვს: „ჩვენ ამ საკითხზე გვქონდა ჯერ კიდევ 2 წლის წინ მსჯელობა, ეს არის მარიხუანას
დეკრიმინალიზაცია. ამაზე მკვეთრად უარყოფითი დამოკიდებულება მაქვს და გუნდშიც მე ვიცი, რომ არ არის საერთო აზრი ამ საკითხზე. ეს იქნება ჩვენი ნარკოპოლიტიკის აბსოლუტურად გადახედვა. ამიტომ შედეგებს სჭირდება ძალიან კარგი გააზრება. ახალგაზრდები ამ საკითხზე ემოციურად საუბრობენ, მაგრამ ეს არის ძალიან პრინციპული საკითხი. ჩვენ უნდა ვიმსჯელოთ იმაზე, თუ როგორ შევუქმნათ ახალგაზრდებს ბედნიერი მომავალი. უნდა ვიფიქროთ მათი ჯანსაღი ცხოვრების წესზე და არა მარიხუანას დეკრიმინალიზაციაზე, რასაც შემდგომ შესაძლოა მოჰყვეს მისი ლეგალიზაციის მოთხოვნა და საბოლოოდ მივიღებთ მომავალი თაობებისთვის სავალალო შედეგებს“. ამჟამად მოქმედი სისხლის სამართლის კოდექსის 260-ე მუხლის თანახმად, ნარკოტიკული საშუალებების დამზადება, შეძენა, გადაგზავნა ან გასაღება ისჯება თავისუფლების აღკვეთით - თერთმეტ წლამდე, ხოლო
მცირე რაოდენობით მოხმარება - ჯარიმით, ან საზოგადოებისთვის სასარგებლო მუშაობით. სწორედ ამ ქმედებების გამიჯვნაზე მსჯელობენ ჩვენი კანონმდებლები, თუმცა, როგორც უკვე ითქვა, პარლამენტში ერთიანი პოზიცია არ არსებობს. ტულენის უნივერსიტეტის ჯანდაცვის პოლიტიკის სპეციალისტი, მედიცინის დოქტორი სერგო ჩიხლაძე გაზეთ „პრემიერთან“ მიცემულ ინტერვიუში, ამბობს, რომ მარიხუანას მოწევისთვის ადამიანს ციხეში არ უნდა ალპობდნენ. თუმცა, ამავდროულად იმაზეც საუბრობს, რა შედეგები მოსდევს მარიხუანას მოხმარებას, რაც შეიძლება, მის მიმართ ლიბერალურმა დამოკიდებულებამ განაპირობოს. „მარიხუანას სისტემური მოხმარება საშიშია ჯანმრთელობისთვის. ის იწვევს აღქმისა და კოორდინაციის დარღვევას, აუარესებს მახსოვრობისა და დასწავლის პროცესებს, განსაკუთრებით საშიშია ახალგაზრდა, განვითარებადი ორგანიზმისთვის (მეხსიერების დაკარგვა, გონებრივი და ინტელექტუალური განვითარების შეფერხება და სხვ.). თანაც მარიხუანა ხშირად ხდება ერთგვარი „ხიდი“ სხვა უფრო მძიმე ნარკოტიკების მოხმარებისთვის. ჩატარებულია მრავალი კვლევა, რომელმაც აჩვენა, რომ ის ადამიანები, რომლებიც სისტემატურად გარკვეული სიხშირით მოიხმარდნენ მარიხუანას, გაცილებით ჩამორჩებიან გონებრივი მაჩვენებლებით, მეხსიერებისა და სწავლის უნარით იმ ადამიანებს, ვისაც არ მოუხმარია. თან ეს ჩავარდნები გონებრივი განვითარების მხრივ შეუქცევადია“ , - აღნიშნავს სერგო ჩიხლაძე. ამ ყველაფრის მიუხედავად, მარიხუანა თითქმის ან სრულიად ლეგალიზებულია ისეთ ქვეყნებში, როგორებიცაა - აშშ, კანადა, ჰოლანდია, ჩეხეთი, პორტუგალია. შეიძლება ითქვას, რომ უკვე საქართველოც დგამს ნაბიჯებს მისი დეკრიმინალიზაციისკენ, თუმცა „მწვანე“ კამათი საზოგადოებაში ამ ფაქტთან დაკავშირებით ჯერ ისევ მწვავედ მიმდინარეობს.
ნათია ჩხარტიშვილი
„ტურბაზა დიღომი“
თბილისის ერთ-ერთი ცენტრალური გზის მიმდებარე ტერიტორიაზე, დავით აღმაშენებლის მე-13 კილომეტრზე მდებარეობს ერთი ძალიან ლამაზი, მაგრამ ყველასგან მივიწყებული უბანი, რომელსაც „ტურბაზა დიღომს“ უწოდებენ. ამ უბანში, 1992-1993 წლებიდან მოყოლებული, ცხოვრობს აფხაზეთიდან და სამაჩაბლოდან დევნილი მოსახლეობა. ობიექტი ადრე ტურისტული ბაზა ყოფილა, სადაც განთავსებული იყო დასასვენებელი კომპლექსი სამხედრო პერსონისთვის. დღესდღეობით დევნილი მოსახლეობის ნაწილი აქ 22 წელია ცხოვრობს. ეს უბანი მათი მეორე სახლია. გააშენეს პატარა ბაღები. ზოგიერთმა შინაური პირუტყვის ყოლაც კი გადაწყვიტა, თუმცა ამის უფლება არ მიეცათ.
8
მცხოვრებთა უმეტესობას მძიმე ფიზიკური შრომა უწევს. სახელმწიფოსგან გამოყოფილი ფულადი დახმარება კომუნალური გადასახადებისთვისაც არ არის საკმარისი. საცხოვრებელ კომპლექსს სასწრაფოდ ესაჭიროება რეკონსტრუქცია, სიძველისგან სახლებს კედლები თითქმის ჩამოეშალა და, დიდი ბზარების გამო, ზამთრის პერიოდში შინაც ისე ცივა, როგორც გარეთ. გასათბობად შეშის ღუმელს იყენებენ, თუმცა, უმეტეს შემთხვევაში, ამის ფუფუნებაც არ აქვთ. ბევრი ლამინატის საამქროდან ნარჩენ მასალას იმარაგებს. თუმცა, ყველამ კარგად იცის, რომ წვის შედეგად მიღებული გამონაბოლქვი საზიანოა ადამიანის ჯანმრთელობისთვის, მით უმეტეს ისეთ უბანში, სადაც მცირეწლოვან ბავშვთა რაოდენობა საკმაოდ მაღალია.
მოსახლეობა საკუთარი მწირი შემოსავლების ხარჯზე ცდილობს სახლების საძირკვლის გამაგრებას, თუმცა - ამაოდ. წლები საკუთარ კვალს ტოვებს. მართალია, მცდელობას არ აკლებენ, მაგრამ ძირეულად ვერაფერს ცვლიან. ამას ემატება ისიც, რომ ობიექტი სახელმწიფოს საკუთრებას წარმოადგენს. ბევრს ისიც აშინებს, რომ შრომა წყალში ჩაეყრებათ, თუ ტერიტორიის დატოვება მოუწევთ. ასეთი არაერთი შემთხვევა ყოფილა. ბევრს ეცადნენ კომპაქტურად ჩასახლებული დევნილები, სახელმწიფოს ყურადღება როგორმე მიეპყროთ, თუმცა - უშედეგოდ. შესაბამისი სახელმწიფო სტრუქტურების წარმომადგენლები პირდებოდნენ, რომ ობიექტი მცხოვრებთა კუთვნილებაში გადავიდოდა, დაეხმარებოდნენ საცხოვრებლად ვარგისი სახლების აშენებაში, ან სულაც გადაიყვანდნენ სხვა ადგილას და ასე შემდეგ... მაგრამ დღემდე მსგავსი არაფერი შესრულებულა. თავად მე, თბილისის სასწავლო უნივერსიტეტის ჟურნალისტიკის ფაკულტეტის მესამე კურსის სტუდენტი, დავითულიანი თეონა, ვარ დევნილი აფხაზეთიდან და ვცხოვრობ ამ კომპაქტურად ჩასახლებულ ობიექტში. ჩემმა ოჯახმა ეს სახლი ერთ-ერთი ადგილობრივი მცხოვრებლისგან შეისყიდა. იქიდან გამომდინარე, რომ დავიბადე 1992 წელს, სამწუხაროდ, არ მქონია აფხაზეთში ცხოვრების ბედნიერება, ამიტომ ეს უბანი ჩემთვის ერთადერთი თავშესაფარია, რომელსაც ძნელია უწოდო სახლი, მაგრამ სხვა გზა რომ არ გაქვს, რა შეიძლება მოიმოქმედო. ვერც თანადგომას ვგრძნობ ვინმესგან. დახმარებისთვის არაერთხელ მივმართე საქართველოს განსახლებისა და ლტოლვილთა სამინისტროს, მაგრამ... თუმცა, მთავრობასა და სამინისტროს რა შეიძლება მოსთხოვო, როდესაც საკუთარი
ხალხი არ გიდგას გვერდით. ტერიტორია არათანაბრად, თვითნებურად აქვთ გადანაწილებული. ზოგიერთს დიდი ფართი აქვს დასაკუთრებული, ზოგს კი ელემენტარული ცხოვრების საშუალებაც არ გააჩნია. ვერც შეეკამათები, ისინი აქ სხვებზე ადრე დასახლდნენ და როგორც შეძლეს, ისე დაიტაცეს ფართი, რომელსაც ახლა საკუთარი კეთილდღეობისთვის იყენებენ. ზოგს გაქირავებული აქვს ტერიტორია, ზოგიერთმა ჯიხური ჩადგა. ბევრს ის ფართიც აღარ აკმაყოფილებს, რაც აქვს და კიდევ იწვდის ხელს სახელმწიფოსკენ, რომ „სხვა ალტერნატიული საცხოვრებლით უზრუნველყოს“. ამიტომაც, საქართველოს ოკუპირებული ტერიტორიებიდან იძულებით გადაადგილებულ პირთა განსახლებისა და ლტოლვილთა სამინისტრო თუ სხვა სამთავრობო სტრუქტურები აღარ გვაქცევენ ყურადღებას. ჰგონიათ, რომ ნებისმიერი დევნილი, რომელიც დახმარებისთვის მიმართავს, ცრუობს. არადა, რამდენიმე ადამიანის ქონებრივი დაუკმაყოფილებლობისა და სიხარბის გამო ის ადამიანები ზარალდებიან, ვისაც მათი თანადგომა და დახმარება მართლაც სჭირდება. ამიტომ, პრობლემის მოგვარების მიზნით დევნილთა კომიტეტმა, საქართველოს მთავრობის თანადგომით უნდა ჩამოაყალიბოს კომისია, რომელიც დეტალურად აღწერს თითოეული დევნილის ქონებას, საცხოვრებელ ფართს, შემოსავალს და ამ მონაცემთა შესწავლისა და აღნუსხვის შემდეგ დაეხმარება მათ, ვისთვისაც თანადგომა მართლაც სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია. სამწუხაროდ, სამთავრობო სტრუქტურებს ჩვენთვის არ სცალიათ, ჯერ ხომ საკუთარ კეთილდღეობაზე, პრემიებსა და დანამატებზე აქვთ საზრუნავი.
თეონა დავითულიანი
27 ივნისი
საზოგადოება საყოველთაო ჯანდაცვა პრობლემები და გამოწვევები საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამა ერთერთი ყველაზე მასშტაბური პროგრამაა, რომელსაც მმართველი გუნდი ახორციელებს საქართველოს სინამდვილეში. მიმდინარე წელს მოსახლეობის საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამისთვის 470 მილიონი ლარია გამოყოფილი. თუმცა, დაფინანსების ზრდასთან ერთად, ფასები გაიზარდა მედიკამენტებზე, სამედიცინო პროდუქციაზე, აპარატურასა და მოწყობილობებზე, ასევე ამბულატორიულ და საავადმყოფოების მომსახურებაზე. მიმდინარე წლის 23 მაისს, „ნაციონალური მოძრაობის“ ერთ-ერთმა ლიდერმა, ზურაბ ჭიაბერაშვილმა განაცხადა, რომ საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამისთვის გამოყოფილი თანხა არასაკმარისია და სამინისტროს ფინანსების მოძიება ბიუჯეტის სხვა მუხლებიდან მოუწევს. მისი ვარაუდით, წლის ბოლოს საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის ბიუჯეტს 80 მილიონი ლარი დასჭირდება. მისივე თქმით, ჯანდაცვის სამინისტრომ, ხარჯების შემცირების მიზნით, მარტის ბოლოს კრიტიკული მედიცინისა და გადაუდებელი შემთხვევების ფასები დაადგინა. ამის საპირისპიროდ, ჯანდაცვის მინისტრის მოადგილის, ზაზა სოფრომაძის განცხადებით, გადახარჯვაზე საუბარი არამართებულია და ყველაფერი ბიუჯეტის პარამეტრების შესაბამისად სრულდება. თუმცა, საყოველთაო ჯანდაცვის ბიუჯეტის გარღვევა უკვე მესამე წელია, მიმდინარეობს. თუ 2013 წელს - 70 მილიონი ლარი იყო გამოყოფილი, 2014 წელს 200 მილიონი გამოიყო, რაც არასკმარისი აღმოჩნდა და 138 მილიონის დამატება გახდა საჭირო. რაც შეეხება მიმდინარე წელს, უკვე ორჯერ შესწორდა ჯანდაცვის სამინისტროს ბიუჯეტი. მიუხედავად ბიუჯეტის ზრდისა, მედიკამენტებზე ფასებმა საგრძნობლად მოიმატა. პრობლემები შეექმნათ კლინიკებსა და საავადმყოფოებს. ექიმები და მომსახურე პერსონალი, ხელფასების დაკლებაზე ალაპარაკდნენ. აღსანიშნავია, რომ სოციალური მომსახურების სააგენტოს 2015 წლის 31 მარტის ბრძანების თანახმად, საყოველთაო ჯანმრთელობის დაცვის სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში, კრიტიკული მდგომარეობის\ კრიტიკული მედიცინის და გადაუდებელი შემთხვევების დროს, კლინიკებს სახელმწიფოს მიერ დადგენილი თანხა აუნაზღაურ-
27 ივნისი
დებათ. აღნიშნული ცვლილება, ერთი მხრივ, სახელმწიფოს ხარჯების მართვას გაუიოლებს. მეორე მხრივ კი, როგორც „ჯეო ჰოსპიტალის“ გენერალური დირექტორი აღნიშნავს: „ახალი ტარიფები ხელმისაწვდომობისა და სამედიცინო მომსახურების მკვეთრ გაუარესებას გამოიწვევს“. რამდენად შეძლებს სახელმწიფო საყოველთაო ჯანდაცვის ბიუჯეტის დარეგულირებას და არსებობს თუ არა ალბათობა, რომ ეს პროგრამა საერთოდ გაუქმდეს, ამ საკითხთან დაკავშირებით გვესაუბრება „საქართველოს რეფორმების ასოციაცია“ (GRASS) პროექტის FactCheck- ის ანალიტიკოსი თეონა აბსანძე: - სახელმწიფო პროგრამებს თავისი დატვირთვა აქვს, გააჩნია, როგორ მივუდგებით საყოველთაო ჯანდაცვის სახელმწიფო პროგრამას. არსებობდა ჯანდაცვის მიზნობრივი პროგრამები, რომლებიც გარკვეულ სამიზნე აუდიტორიაზე იყო გათვლილი და მოქმედებდა 2013 წლამდე. თუმცა, ეს მიზნობრიობა შემდეგ გაქრა და საბოლოოდ შეიძინა საყოველთაო ხასიათი. სახელმწიფო ბიუჯეტს რეალურად გაუჭირდება საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის დაფინანსება. ამის ნათელი მაგალითი იყო 2014 წელი, როცა პროგრამის ბიუჯეტად განისაზღვრა 200 მილიონი და რეალურად დაიხარჯა 338 მილიონ ლარამდე. აღსანიშნავია ისიც, რომ ჯანდაცვის ექსპერტები საყოველთაო ჯანდაცვის მთავარ გამოწვევად ფინანსურ რისკს ასახელებენ იმ ფონზე, როცა ჯანმრთელობის დაზღვევის ბაზრის უმეტეს წილს სახელმწიფო იკავებს, საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამას სოციალური მომსახურების სააგენტო ახორციელებს და კერძო სადაზღვევო კომპანიები მასში ჩართულნი არ არიან. საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის ამოქმედების შემდეგ, მნიშვნელოვნად შემცირდა კერძო დაზღვევით მოსარგებლეთა რიცხვი. ეს გარემოება, ერთი მხრივ, ზრდის სახელმწიფოს ხარჯებს და, მეორე მხრივ, ხელს უშლის ჯანმრთელობის სადაზღვევო ბაზრის განვითარებას. შეიცვლება თუ არა რაიმე საყოველთაო ჯანდაცვის სფეროში და რას უნდა ელოდოს მოსახლეობა, ჯერ კიდევ კითხვის ნიშნის ქვეშ რჩება.
ნათია ჩხარტიშვილი
ციფრული მაუწყებლობა საქართველოში
მიწისზედა ანალოგური მაუწყებლობა, რომლითაც საქართველოს მოსახლეობის უმრავლესობა დღეს სარგებლობს, მთელ ევროპაში გაითიშება და ყველა ქვეყანა მთლიანად ციფრულ მაუწყებლობაზე გადაინაცვლებს, მათ შორის საქართველოც. ეს გადაწყვეტილება ევროპის მაუწყებლებმა 2006 წელს ჟენევაში გამართულ კონფერენციაზე მიიღეს იმ მიზეზით, რომ მიწისზედა ანალოგური მაუწყებლობა ვეღარ პასუხობს თანამედროვეობის მოთხოვნებს, ვინაიდან მიწისზედა სიხშირე, რომელიც ამოწურვად ბუნებრივ რესურსს წარმოადგენს, ხელმისაწვდომი აღარაა. ამავდროულად, ციფრული მაუწყებლობა უზრუნველყოფს გაცილებით მაღალი ხარისხის გამოსახულებისა და ხმის მიღებას, ვიდრე მიწისზედა ანალოგური. დიგიტალიზაციის პროცესი სხვადასხვა ქვეყანამ ეტაპობრივად დაიწყო და 2012 წლის ივნისისთვის მაუწყებლობა გაციფრულდა ევროპის 24 ქვეყანაში. ანალოგურსა და ციფრულ მაუწყებლობას შორის მთავარ განმასხვავებელს წარმოადგენს გზა, რომლითაც მათ მომხმარებლამდე გამოსახულება მიაქვთ. ანალოგური სიგნალისაგან განსხვავებით, ციფრული სიგნალი ინფორმაციას ყოფს ინდივიდუალურ ფრაგმენტებად და ამის ხარჯზე მომხმარებელი ტელევიზორის მეშვეობით იღებს გამოსახულებისა და ხმის უკეთეს ხარისხს, რაც მთავარია შეფერხების გარეშე, რაც ხშირად ახასიათებს ანალოგურ სიგნალს მისი ტრანსმისიის უწყვეტობიდან გამომდინარე. ტელემაყურებული მზად უნდა იყოს ციფრული სიგნალის მისაღებად. ამისთვის საჭიროა, რომ მან ჩვეულებრივ ტელევიზორს, რომელსაც არა აქვს ციფრული სიგნალის მიღების მხარდაჭერა, მიუერთოს სპეციალური ადაპტერი ე.წ. სეთ-თოფ-ბოქსი. გასათვალისწინებელია, რომ ამ გზით ციფრული მაუწყებლობის უპირატესობები - კარგი გამოსახულება, ხმა და ა.შ. - შესამჩნევი არ იქნება, რადგან ადაპტერი ციფრულ სიგნალს ანალოგურად გარდაქმნის, რათა ანალოგურმა ტელევიზორმა აჩვენოს, ან შეიძინოს ახალი ტელევიზორი, რომელსაც აქვს ინტეგრირებული ციფრული რესივერი და მას მიუერთოს სეთ-თოფ-ბოქსი, რის შედეგადაც ციფრული ტელევიზიის ყველა სიკეთე მისთვის ხელმისაწვდომი იქნება. ტელევიზორთან დაკავშირებული საკითხის გადაწყვეტის გარდა, ტელემაყურებელმა უნდა აირჩიოს, რა ტიპის სიგნალით მიიღებს ციფრულ სიგნალს საკუთარ ტელევიზორში: სატელიტით, კაბელით თუ IPTV-ით (ინტერნეტ-ტელევიზია). აღსანიშნავია, რომ სატელიტური ოპერატორები
დიდი ხანია, გადასულები არიან ციფრული სიგნალის მიწოდებაზე, რაც იმას ნიშნავს, რომ იმ ტელემაყურებლებს, რომლებიც მაუწყებლობას ისედაც სატელიტით იღებდნენ, ციფრულ მაუწყებლობაზე საყოველთაო გადასვლის შემდეგ არანაირი ცვლილება არ ელით. იგივე ვრცელდება საკაბელო და IPTV ტელევიზიის მომხმარებლებზეც, ვინაიდან სამივე ტიპის მაუწყებლობა უკვე კარგა ხანია, გაციფრულებულია. საქართველო ახალ ციფრულ მაუწყებლობაზე გადადის. 2015 წლის 1 ივლისიდან ანალოგურ მიწისზედა მაუწყებლობას ციფრული მაუწყებლობა ჩაანაცვლებს. სატელეკომუნიკაციო ტექნოლოგიების განვითარებამ მსოფლიოს აჩვენა, რომ არსებობდა სიხშირული რესურსის გამოყენების უფრო ეფექტიანი შესაძლებლობები. სწორედ ამიტომ, დღეს მსოფლიოს განვითარებული ქვეყნების უმრავლესობა ანალოგურის ნაცვლად ციფრული მაუწყებლობით სარგებლობს. ჟენევის 2006 წლის GE06 ხელშეკრულების ხელმოწერით, საქართველომ, ისევე როგორც საერთაშორისო სატელეკომუნიკაციო გაერთიანების (ITU) წევრმა, ანალოგურიდან ციფრულ მიწისზედა მაუწყებლობაზე გადასვლის ვალდებულება აიღო. 2014 წლის 27 თებერვალს ძალაში შევიდა ცვლილებები „ელექტრონული კომუნიკაციების შესახებ“ საქართველოს კანონში, რომლითაც განისაზღვრა ციფრული მიწისზედა ტელემაუწყებლობისათვის განკუთვნილი რადიოსიხშირული რესურსის გაცემა/გამოყენების წესები და კომისიის ვალდებულებები. ახალი ფორმატის მაუწყებლობაზე გადასვლა სახელმწიფო მნიშვნელობის ფართომასშტაბიან რეფორმას წარმოადგენს, რომელიც მთავრობის მიერ განსაზღვრული სამოქმედო გეგმისა და რეკომენდაციების შესაბამისად ხორციელდება. აღნიშნული რეფორმა ხელს შეუწყობს ახალი შესაძლებლობების დანერგვას - მომხმარებელს შეეძლება დაგეგმოს მისთვის სასურველი გადაცემის ყურება; ისარგებლოს ელექტრონული პროგრამების კატალოგით და უფრო მეტიც - გამოიყენოს შეხსენების რეჟიმი. შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირებისთვის გათვალისწინებული იქნება აუდიო აღწერილობა და სუბტიტრები. ასე რომ, ამა წლის 1 ივლისიდან საქართველოს მასშტაბით მოქმედი ანალოგიური სატელევიზიო სიგნალი აღარ იარსებებს.
მარიამ კაკილაშვილი
9
საზოგადოება
Factcheck საქართველოში factcheck.ge მიუკერძოებელი ინტერნეტ პორტალია, რომელიც საზოგადოებას საჯარო პოლიტიკის ყველაზე მნიშვნელოვან და საინტერესო თემებზე გადამოწმებულ ინფორმაციას ქართულ და ინგლისურ ენებზე აწვდის. რა არის factcheck-ი, რას ისახავს მიზნად და უქმნის თუ არა რეალურად საზოგადოებას პოლიტიკოსთა მიერ მიწოდებული ინფორმაციის გადამოწმების საშუალებას, ამ საკითხებზე გვესაუბრება factcheck-ის პროექტის კოორდინატორი და უმცროსი რედაქტორი დავით ქუტიძე. -აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებს შორის საქართველო პირველია, სადაც დაფუძნდა factcheck-ი. ამ თვალსაზრისით პიონერია ამერიკის შეერთებული შტატები. თავდაპირველად დაარსდა politicfact.com და factcheck. com, ოდნავ მოგვიანებით -„ვაშინგტონ პოსტის“ factcheck-ი. ჩვენი მიზანია ფაქტების გადამოწმება. ვამუშავებთ პოლიტიკოსთა განცხადებებს, მათ მიერ დასახელებულ ფაქტებსა და ციფრებს, რაც გვეხმარება საზოგადოების ინფორმირებაში. საზოგადოება ნამდვილად იმსახურებს, იცოდეს, მის მიერ არჩეული პრეზიდენტი თუ ცალკეული რომელიმე პოლიტიკოსი ამბობს თუ არა სიმართლეს. დამეთანხმებით, საქართველოს პარლამენტის დეპუტატების, ისევე როგორც ხელისუფლების სხვადასხვა შტოს წარმომადგნელთა მხრივ ხშირია შეგნებულად თუ შეუგნებლად საზოგადოების შეცდომაში შეყვანა. ამ თვალსაზრისით, საქართველოს პოლიტიკური სივრცე საჭიროებს მედიისა და სამოქალაქო საზოგადოების მზარდ მონიტორინგს.
- რითი განსხვავდება factcheck-ი ტრადიციული მედიისგან? - ტრადიციული მედია, ოპერატიულობისა და ფორსმაჟორული ვითარების გამო, ხშირად ვერ ახერხებს პოლიტიკოსთა ამა თუ იმ განცხადებაზე შესაბამის რეაგირებას. მისგან განსხვავებით, ჩვენ მკითხველს ვაწვდით ინფორმაციას განცხადებათა სიზუსტისა და უზუსტობის თაობაზე. განხილვების დროს ხშირად გვიწევს კამათი. ერთი ადამიანი არასდროს იღებს გადაწყევეტილებას, რო-
გორ შეფასდეს ესა თუ ის განცხადება ან ფაქტი. - როგორ ამოწმებთ ფაქტებს? - როდესაც პრეზენტაცია წარვადგინეთ პარლამენტში, როგორი მეთოდიკით ვიმუშავებდით, დაისვა კითხვა, რა პრინციპით შევარჩევდით თემებს. ამაზე პასუხი მარტივია: ჩვენი მიზანი არ არის პოლიტიკოსთა მხილება. ჩვენი ამოსავალია საზოგადოების ინფორმირება, მისთვის საინტერესო და აქტუალური ფაქტების მიწოდება. FactCheck-ის გუნდი
ახორციელებს საპარლამენტო სხდომების, პრეზიდენტის, პრემიერ-მინისტრისა და სამთავრობო სტრუქტურების მონიტორინგს და ასახავს მათ განცხადებებში გამოვლენილ ფაქტობრივ სიზუსტესა თუ უზუსტობებს. სულ ახლახან ფაქტ-მეტრმა საქართველოს ყოფილი პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილის განცხადებაც გადაამოწმა. „ჩემი პრეზიდენტობის დროს, გარდა 2008 წლისა, საქართველოში უფრო მეტი ხალხი ბრუნდებოდა, ვიდრე გადიოდა“. ექსპრეზიდენტის განცხადება ზუსტი არ აღმოჩნდა. ფაქტ-მეტრმა ასევე გადაამოწმა სოფლის მეურნეობის მინისტრის, ოთარ დანელიას განცხადება ღვინის ექსპორტთან დაკავშირებით. სოფლის მეურნეობის მინისტრის განცხადება მეტწილად სიმართლედ შეფასდა. -ნებისმიერი ორგანიზაციისთვის მტკივნეული საკითხია დაფინანსების სისტემა. თქვენ შემთხვევაში, რამდენად უზრუნველყოფილია ეს საკითხი? - საუკეთესო გამოსავალია გამჭვირვალობა. თუ გვინდა ობიექტურობის, მიუკერძოებლობისა და ხარისხის შენარჩუნება, აუცილებელია დაფინანსება, რომლის წყაროც არ იქნება გასაიდუმლოებული. საბედნიეროდ, ჩვენი ორგანიზაცია არ ასოცირდება რომელიმე პოლიტიკურ გაერთიანებასთან. ჩვენი დონორები უცხოური ორგანიზაციებია, მათ შორის აშშ-ს საელჩო, IDI, NEDI. ამჯერად factcheck.ge-ს ფინანსურად უზრუნველყოფს ჰოლანდიის საელჩო საქართველოში.
ანიკო ჩანგელია
„მე და მე“
12:30 წუთი. სტუდენტები რედაქციაში ვსხედვართ, ვანიჩკა პავლიაშვილი მსაყვედურობს, სტატიას მიწუნებს... ჩემი ფიქრი კი სხვაგან არის, კარს თვალს ვერ ვაშორებ, მოლოდინი მკლავს, ვნერვიულობ... გარედან ხმაური შემომესმა. ეზოში მამაკაცები საუბრობდნენ. ვანიჩკამ გაგვაფრთხილა: აი, ისიც მოვიდაო... -მოვიდა? -ვანიჩკა: აბა, შენ იცი, როგორ დაიწყებ ინტერვიუს, სალომე, როდესაც მოვა, დაგტოვებთ. ფეხის ხმა მომესმა. ამას თან რაღაც გაურკვეველი კაკუნიც ერთვოდა, კარი გაიღო და შემოვიდა მაღალი, ულვაშმოშვებული, 82-83 წლის მამაკაცი, შავებში გამოწყობილი, თავზე ქუდით, სახე ნაოჭებისგან ჰქონდა დაღარული, თვალები - აცრემლებული. როგორც ორმოცწუთიანი დაკვირვების შემდეგ მივხვდი, მას უბრალოდ ასეთი სევდი-
10
ანი თვალები ჰქონდა. ჩემი ყურადღება მისმა ტროსტმა მიიპყრო, აი იმ ტროსტმა, რომელიც ნაბიჯების ხმას ერთვოდა და რომელიც ძალიან ამშვენებდა მის აღნაგობას. გული ყელში მომებჯინა, სათქმელი ამერია და მოულოდნელად ფეხზე წამოვხტი, მისკენ გავემართე და ხელი ჩამოვართვი. ამ დროს მზერა მის ხელებსა და თეთრ, ნატიფ თითებზე მოკალათებულ ბეჭედზე გადავიტანე, მესიამოვნა, გაცრეცილი „კალიცოს“ დანახვა, რომელსაც ნახევარ საუკუნეზე მეტი ეტყობოდა. - გამარჯობა, ბატონო ჯანსუღ! დიახ, ეს ბატონი ჯანსუღ ჩარკვიანია. პოეტი ჩვეული თავაზიანობით მოგვესალმა. ხელი ჩამოგვართვა. უხერხული სიჩუმე რომ დაერღვია, ხუმრობა დაიწყო, სიტუაციაც თითქოსდა განიმუხტა და მეც შვებით ამოვისუნთქე. ინტერვიუს დაწყების დროც მოვიდა, მაგრამ ოთახში კვლავ რვა ადამიანი ვართ, ფეხს ვითრევ, დროს
ვწელავ, მაგრამ არავინ აპირებს ოთახის დატოვებას. აი ჩვენი თითქოსდა განმუხტული სიტუაცია, ღიმილი სახეზე მაშრება, ვატყობ რომ ვნერვიულობ, ძალიან ვნერვიულობ. ადგილს ვიცვლი და ბატონი ჯანსუღის გვერდით ვჯდები. -ბატონო ჯანსუღ, განსხვავებული ჩაცმის სტილით გამოირჩევით, რის მიხედვით ირჩევთ ტანსაცმელს? -მაგაზე არ მიფიქრია, რასაც ვიცვამ, ყველაფერი ჩემი გემოვნებითაა შერჩეული. -იყავით სამი დედმამიშვილი და სამივე 30 სექტემბერს დაბადებული. თქვენი აზრით, ეს უბრალო დამთხვევაა? -საერთოდ, ქართველები დამთხვეული ხალხი ვართ (იცინის), მაგრამ ეს დამთხვევა არ არის, დედაჩემი, პისტი გელოვანია დაბადებული 30 სექტემბერს, ეს უკვე საოცრებაა. -ამასთან დაკავშირებით ესაუბრეთ საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქს. -ამ თემაზე ვკითხე უწმინდესს. მან საეკლესიო კალენდარი მოატანინა და ნახა, 30 სექტემბერი პისტის ხსენების დღე იყო, გავგიჟდი, რადგან პისტი დედაჩემს ერქვა. -ვინ არის თქვენი თვალით დანახული ჯანსუღი? -(ფიქრობს) ერთი წიგნი გამოვეცი ლექსების, „მე და მე“, რუსთაველის პრემია მივიღე ამ წიგნში. ორი მე არსებობს ამ ქვეყანაზე, ერთი მე - შენ რომ ხარ და მეორე, შენ რომ ცნობ, ის მე. აი, მე და მე როცა ვარსებობთ ქვეყანაზე, მაშინ შეიძლება ერთპიროვნულად იაზროვნო. -რომელი ლექსით თქვით თქვენი სათქმელი? -ჩემი სათქმელი ყველა ლექსით ვთქვი, მაგრამ „ჩემი ლამაზი სიკვდილი“, „ჩემი ბეთანია“, „ჩემი ერთის პირობით“ განსხვავებული და სხვანაირი ლექსებია. -ვინ იყო ან არის თქვენი მუზა? -რვა წლის ვიყავი, როცა ერთი გოგო, ნატო მომეწონა ძალიან. ექვსი წლის იყო. ჩემი პირველი სტრიქონები მაშინ დაიწერა: „მიყვარს ნატო, მაგრამ მარტო“ (იცინის). ახლა რომ ვფიქრობ, რატომ მიყვარდა ნატო მარტო, ვხვდები, რომ სულ დედა დაყვებოდა და არ მინდოდა, რომ დედასთან ერთად ყოფილიყო. -ასაკის მატებასთან ერთად გაგიჩნდათ რაიმეს მიმართ განსაკუთრებული დამოკიდებულება? -ბევრს ჰგონია, რომ მინდა დიდხანს სი-
ცოცხლე, ამის სურვილი არ მაქვს. მგონია, რომ მოვრჩი ყველაფერს. წადი რა, შე კაი კაცო, სადამდე უნდა იცოცხლო. -რაიმეს თუ ნანობთ? -საოცარი ქართული ნათქვამია: „ვისაც ჩავაცვი, იმან გამხადა“. იყვნენ ისეთები, რომლებიც ვერ მივხვდი, რეალურად ვინ იყვნენ. ვნანობ იმას, რომ ჩემი თაობა თითქმის წასულია. ხშირად მესიზმრებიან და მელანდებიან. მაქვს ერთი სადღეგრძელო, რომელიც თამადებმა აიტაცეს: ეს იმ კაცს გაუმარჯოს, ვინც ჩვენთან იყო და სიცოცხლეს გვიადვილებდა, წავიდა ჩვენგან და სიკვდილს გვიადვილებს. -თქვენი აზრით, უფროსი თაობის მწერლებიდან ეპოქის სათქმელი ვინ თქვა? -გალაკტიონ ტაბიძე შემხვდა ერთხელ მწერალთა კავშირთან, გალაკტიონს ძალიან ვუყვარდი, დამიძახა - მოდი, ჯანსუღო, მეც მივედი და მეკითხება: ვინ არის პირველი პოეტი საქართველოშიო? ვუთხარი - გოგლა ლეონიძე-მეთქი, შემომხედა და მითხრა რატომო? - ვუპასუხე, ძია გოგლა შემხვდა გუშინ და მკითხა, ვინ არის პირველი პოეტიო, გალაკტიონი-მეთქი. გაინტერესებთ გალაკტიონის პასუხი? - ხო კაი, ორი პოეტი საკმარისიაო (იცინის). წასულებიდან ძალიან მიყვარს ლადო ასათიანი და მირზა გელოვანი. -თქვენი იუმორი, თქვენი „ფრთიანი“ გამონათქვამები ყველასთვის ცნობილია. რას იტყვით მათზე, ვისაც იუმორის გრძნობა არ გააჩნია? -უბრალოდ, მეცოდებიან. არსებობენ ადამიანები, რომლებიც ხუმრობას ვერ იტანენ. ჩემი აზრით, იუმორის ფასი უნდა იცოდე. თუ არ იხუმრე, ისე ცხოვრება არ გამოვა. -რას ფიქრობთ ქართულ მედიაზე, ზოგადად ჟურნალისტებზე? -მე იმდენად მიყვარს ჟურნალისტიკა და, ზოგადად ჟურნალისტები, რომ ხანდახან გამორჩევაც მიჭირს. ახლა რომ ვუყურებ ტელეჟურნალისტებს, ერთმანეთზე უკეთესები არიან. ჟურნალისტობა, იცი, რა არის? როცა გონებაში ნათელი არსებობს, როცა შენი სამშობლო გიყვარს, პიროვნებასთან ურთიერთობ, როცა თამამი ხარ, გონება გიჭრის და წერა შეგიძლია. აი, ესაა ჟურნალისტიკა. ჟურნალისტიკა ახლოსაა მწერლობასთან, მით უმეტეს პროზასთან, კარგი რამეა ჟურნალისტობა.
სალომე ხუნაშვილი
27 ივნისი
კულტურა ქალაქში ჩამოტანილი კულტურა
„კანის ლომები“
ერთი შეხედვით, ყველაფერი ჩვეულებრივად დაიწყო. საქართველოს საკომუნიკაციო სააგენტოების ასოციაციასა და კანის ფესტივალის საორგანიზაციო ჯგუფს შორის ურთიერთთანამშრომლობის ხელშეკრულება გაფორმდა, რომელიც ასოციაციას უფლებას ანიჭებდა, გამხდარიყო კანის ყველა ფესტივალის ჯგუფის მიერ ორგანიზებული წამოწყების ოფიციალური წარმომადგენელი. ფესტივალების ჩამონათვალი შემდეგია: Cannes Lions, Eurobest, Lions Health, Lions Innovation, Spikes Asia, Dubai Lynx, Asian Marketing Effectiveness and Strategy Awards. ხელშეკრულების თანახმად, ასოციაცია იზრუნებდა ქვეყანაში აღნიშნული ფესტივალების პოპულარიზაციაზე, ქართველი პროფესიონალების საერთაშორისო ფესტივალებში ჩართულობაზე. ყველაფერი ჩვეულებრივად კი დაიწყო, მაგრამ, თუ შეიძლება ითქვას, არაჩვეულებრივად გაგრძელდა და საქართველოსთვის უჩვეულო შედეგით დასრულდა: კანის ლომების საერთაშორისო ფესტივალზე ქართულმა კომპანიამ - „ლივინგსთოუნმა“ PR-ის კატეგორიაში ბრინჯაოს ლომი მოიპოვა.
„კანის ლომები“ წარმომადგენლობითი საერთაშორისო ფესტივალია, რომელიც საფრანგეთში ყოველწლიურად ტარდება. სარეკლამო ინდუსტრიის ამ უმნიშვნელოვანეს ფესტივალზე საქართველო პირველად მონაწილეობდა. „კანის ლომებზე“ წარდგენილი იყო სამი ქართული ქეისი: ლუდი „34“ - სააგენტო Leavingstone ლუდსახარში „ნატახტარისთვის“ (კატეგორია PR - Launch or Re-Launch); სოციალური კამპანია „ადგილი დაკავებულია“ - სააგენტო JWT Metro „საქართველოს ბანკის“ „სიცოცხლის ხისთვის“ (კატეგორია Media - Use of events and stunts) - მოხვდა შორთლისტში; Abused TV Presenter სააგენტო Saatchi&Saatchi Tbilisi და Saatchi & Saatchi Budapest (კოლაბორაცია) - სოციალური კამპანია ქალთა ძალადობის წინააღმდეგ - ასევე შორთლისტში აღმოჩნდა. ჟიურიმ LeavingStone-ის PR კამპანია დაახლოებით 3000 ნამუშევრიდან შეარჩია. ლუდი „34-ის“ კამპანია „ლუდის მოყვარულებისთვის“ ერთ-ერთ გამარჯვებულად დასახელდა და საქართველოს პირველი „კანის ლომის“ ჯილდო მოუტანა. ლუდი „34-ის“ სარეკლამო კამპანიისთვის „ლივინგსთოუნმა“ ოქრო მოიპოვა Golden Hummerze, კატეგორიებში: საუკეთესო პრომო კამპანიისთვის და საუკეთესო არატრადიციული მარკეტინგისთვის. შეგახსენებთ, „34-მა“, ფაქტობრივად, მთელი ქვეყანა აალაპარაკა. სწორედ მაშინ, როცა „34-ის“ შესახებ ინტერესმა პიკს მიაღწია, მაღაზიებში ბოთლი 34 ლარად იყიდებოდა. ინტერესი გაოცებამ შეცვალა - ერთი ბოთლი ლუდისთვის უჩვეულოდ მაღალი ფასი ბევრისთვის ახალ გამოცანად იქცა. მისი შეძენა მხოლოდ ლუდის ნამდვილმა გურმანებმა გაბედეს და არც შემცდარან. უჩვეულოდაც დასაჩუქრდნენ. „34-ის“ პირველ სამ მყიდველს ქალაქში ძეგლი დაუდგეს. რამდენიმე დღის შემდეგ „34-ის“ ფასი 2 ლარი გახდა. უჩვეულო სარეკლამო კამპანია კი, ყველას დაამახსოვრდა. დღეს ყველა თანხმდება, რომ „34-ის“ ბაზარზე გამოჩენა პოზიტივითა და კრეატივით იყო შთამბეჭდავი. არა ნაკლებ შთამბეჭდავია „ბრინჯაოს ლომი“ საქართველოში, მით უფრო დღეს, როცა ვეფხვები და ლომები თბილისის ქუჩებში დარბიან.
სალომე ხუნაშვილი
„როგორც ათი წუთი, ისე გავიდა ეს ათი წელი“... ამბობდა შარშან ზაზა კორინთელი, ყველასთვის კარგად ნაცნობი ზუმბა... მალე ათს მეთერთმეტეც მოჰყვა... და „არტ-გენი“ საქართველოს კვლავ მასპინძლობს. ქართული ფოლკლორისა და თვითშემოქმედების ყოველწლიური ფესტივალი „არტ-გენი“ კარგა ხანია, ტრადიციად, ალბათ აჯობებდა, თუ ვიტყოდით, სახალხო ზეიმად იქცა, რომელიც, ჩვეულებისამებრ, საქართველოს რეგიონებიდან იწყება და იხურება თბილისის ეთნოგრაფიულ მუზეუმში. ფესტივალის ფარგლებში კვლავინდებურად მოეწყობა კონცერტები, წარმოდგენები საქართველოსა და მსოფლიოს სხვადასხვა კუთხიდან მოწვეულ შემსრულებელთა მონაწილეობით. ჩატარდება ხალხური რეწვისა და სახვითი ხელოვნების ნიმუშების გამოფენა-გაყიდვა. „ჩვენი სურვილი იყო, აღგვედგინა ხიდი ქალაქსა და სოფელს შორის. ჩამოგვეტანა სოფლიდან ქალაქში ტრადიციული კულტურა, რაც, ერთი მხრივ, ახალგაზრდობაში გააღვივებდა ინტერესს საკუთარი ქვეყნის ისტორიისა და ტრადიციების მიმართ, მეორე მხრივ, დაანახებდა სოფლის მცხოვრებლებს მათ მიერ შენარჩუნებული ტრადიციების მნიშვნელობას“, - აღნიშნავენ
ფესტივალის ორგანიზატორები. დღეს თამამად შეიძლება ითქვას, რომ „არტ-გენი“ ერთ-ერთი წარმატებული ფესტივალია საქართველოში - ყველა თაობის საყვარელი, სახალხო ფესტივალი, რომლის დაარსების მიზანიც ქართული კულტურის პოპულარიზაცია და ხელშეწყობაა. რაც მთავარია, უცნობი და ნაცნობი ნიმუშების მოძიება და საზოგადოებისათვის გაცნობა, ყოველი მოძიებული მასალის დაარქივება-შენახვა. „არტ-გენი“ 2015 სოფელ სიმონეთში, დავით კლდიაშვილის სახლ-მუზეუმის ეზოში, 28 ივნისს გაიხსნება. დღის პროგრამაშია: ფოლკლორი - დასავლეთ საქართველოს რეგიონები, საღამოს პროგრამა - მოწვეული პოპულარული სტუმრები. იქვე გაიმართება რეწვის ოსტატთა ნამუშევრების გამოფენა-გაყიდვა. 19 ივლისიდან კი ფესტივალი თბილისის ეთნოგრაფიულ მუზეუმში გადმოინაცვლებს, სადაც მთელი დღის განმავლობაში წარმოდგენილი იქნება რეწვის ოსტატთა ნამუშევრების გამოფენა-გაყიდვა, ხალხური მედიცინა, ხალხური სამზარეულო.
ლიკა ალაფიშვილი
„ღიმილის ხაზი“ 2014 წლის 4 ოქტომბერს, სასტუმრო „შერატონ მეტეხი პალასში“ მედიის წარმომადგენელთათვის მედია-სემინარი გაიმართა, რომლის მიზანიც შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა პრობლემატიკის გაცნობა და პროფესიული ცოდნის გაღრმავება იყო... სწორედ ამ დღეს გავიცანი რატი, მიზანდასახული, მეგობრული, საოცარი იუმორის მქონე ადამიანი, რომლისთვისაც შეუძლებელი არაფერია: „მე რატი მქვია. ჩემი ცხოვრება სავსეა თავგადასავლებით, ტკივილით, სიხარულით და მომწონს, რომ ასეა. არ შემიძლია სევდა და მოწყენა. ძალიან სუსტია ის ადამიანი, ვისაც ტკივილი აბოროტებს ან ცვლის. ჩემს ცხოვრებაში ყოფილა წუთები და საათები, როდესაც ძალიან ახლოს ყოფილა სიკვდილი, მაგრამ ამას არაფერი შეუცვლია ჩემთვის...“ როგორც ხვდებით, ჩვენი რესპონდენტი რატი იონათამიშვილია: - „ღიმილის ხაზი“ - ასე ეწოდება შენს ლექსების კრებულს. - ეს ჩემი მეორე წიგნია. პირველი „წყვეტილი ხაზების ბოდვა“ იყო. ორივე ძალიან მაღალი ტირაჟით გაიყიდა. საერთოდ, მეტაფიზიკური პოეზია მიყვარს. ხაზების განცდას ჩემს შემოქმედებაში დიდი ადგილი უკავია. ხაზების სამყარო აბსტრაქტული სუბსტანციაა... ყველაზე სრულყოფილი ხაზი კი ღიმილის ხაზია. არ ვფიქრობ, რომ ვინმესგან გამორჩეული ვარ, ან რაღაც განსაკუთრებულს ვაკეთებ. ეს არის ჩემი ცხოვრების წესი და ვერაფერი შემცვლის. მთავარი მაინც ის არის, რომ ძლიერი იყო. ჩემი თავისუფლება ჩემი ქვეყნის, ჩემი სა-
27 ივნისი
ზოგადოების თავისუფლებასაც უნდა ნიშნავდეს და ერთნაირად უნდა განვიცდიდეთ, როგორც საკუთარს, ისე სხვის მდგომარეობას. - წერის გარდა, რას საქმიანობ? -ამ ბოლო დროს მერიაში ვატარებ დღის დიდ ნაწილს ძალიან ბევრი საქმეა გასაკეთებელი, რომ შშმ პირთა უფლებების დაცვა ხდებოდეს ღირსეულად და იქმნებოდეს თანაბარი შესაძლებლობები. - „ბატონო რატი, ჩემი გოგოების სახელით მინდა გადმოგცეთ დიდი მადლობა, ისეთი
ბედნიერები არიან“. ასეთი მადლიერი ბევრია. „ფეისბუქზეც“ ბევრი გწერს... - ათი წელია, თბილისის მერია ახორციელებს შშმ ბავშვთა და მოზარდთა საკურორტო პროგრამას. დაყავდათ ბორჯომსა და ურეკში. საშინელ პირობებში უწევდათ დასვენება, თუ შეიძლება, ამას დასვენება ეწოდოს. არაადაპტირებული გარემო, საშინელი კვება, ანტისანიტარია, სოკოებიანი კედლები... აი, ასეთი იყო ის ადგილები, სადაც უწევდათ ცხოვრება შშმ ბავშვებს. მას შემდეგ, რაც მე-
რიაში ამ პროგრამის განხორციელება საკუთარ თავზე ავიღე, ჩემს გუნდთან ერთად, ბევრი რამ შეიცვალა. იმავე რესურსით შევძელით ბაკურიანში, „ვერე პალასში“ და ზღვაზე, ურეკის იმ საშინელი გეტოს ნაცვლად, ანაკლიის „ოქრის საწმისში“ ბავშვების დასასვენებლად განაწილება. აი, ეს იწვევს მშობლების კმაყოფილებასა და ბედნიერებას. - მიხარია, ამდენ ადამიანზე რომ ზრუნავ. მახსოვს, ერთი წლის წინ, პანდუსებთან დაკავშირებით ხუმრობდი. შეიცვალა რაიმე? - ვცდილობთ, მერიიდან გავამკაცროთ 41-ე დადგენილების აღსრულება, რაც შშმ პირთათვის სივრცის მოწყობას გულისხმობს და არეგულირებს სამშენებლო ნორმებს.ზოგადად, არაადაპტირებულ გარემოზე ბევრად უარესი უხარისხო ადაპტირებული გარემოა. - გამოდის, რომ სახელმწიფო არ ზრუნავს შშმ პირთა სივრცის მოწყობაზე... - წინა ხელისუფლების დროს იყო ასე. შშმ პირებთან დაკავშირებული საკითხები იყო მეორეხარისხოვანი. უამრავი პრობლემა დაგროვდა. სამწუხაროდ, ერთი ხელის მოსმით ამ სირთულეების მოგვარება შეუძლებელია, მაგრამ აუცილებელია, არსებობდეს შესაბამისი სახელმწიფო სტრატეგია და პოლიტიკა. მიყვარს პრობლემებთან გამკლავება. ამ დროს სხვანაირი აზარტი მეუფლება ხოლმე. სულ ვამბობ, პრობლემები ჩემს ცხოვრებაში არსებობს მხოლოდ იმიტომ, რომ მე მათგან გამარჯვების ისტორიები შევქმნა.
ლიკა ალაფიშვილი
11
უნივერსიტეტი
ძალა ერთობაშია
13-14 ივნისის წყალდიდობა და მისი უმძიმესი შედეგი, სრულიად მოულოდნელი აღმოჩნდა. ამ ტრაგედიის ფონზე, ქალაქის დაზარალებული ნაწილის დასახმარებლად, უამრავი ადამიანი იყო მობილიზებული. კიდევ ერთხელ აღმოჩნდა, რომ ძალა მართლაც ერთობაშია და რომ გუნდური მუშაობა ნაყოფიერია. ახალგაზრდა მოხალისეებმა ადამიანებს იმედის რწმენა გაუჩინეს, რის გამოც ამაყი ვარ მეც და ჩემი მეგობრებიც. იმ დღეებში სოლიდარობის განცდა და ერთიანობის შეგრძნება ისევე გვაფორიაქებდა თითოეულ ჩვენგანს, როგორც მზიურში, ზოოპარკში, ქალაქში გამოსულ ნებისმიერ ადამიანს. თბილისის სასწავლო უნივერსიტეტი ამ სოლიდარობის თანამონაწილე და გამზიარებელი იყო. თამუნა აბაშიძე: 13 ივნისი, როგორც ყველა ქართველის და ასევე ჩემთვის, მძიმე დღე იყო, ამ დღემ ერთ მუჭად შეკრა ყველა და გამოვედით ჩვენი თბილისის დასახმარებლად. ტატა ცაავა: გაოგნებული ვუყურებდი მზიურს. გამაოგნა თანადგომამ. მოხალისეები ცოცხალ ჯაჭვში იყვნენ ჩამდგარნი და სიფრთხილისკენ მოუწოდებდნენ ერთმანეთს. თათული ხაზალია: ამ ტრაგედიამდე აქტიურად ვსტუმრობდი მზიურის პარკს, ჩემთვის ერთ-ერთი განტვირთვის ადგილი იყო. 14 ივნისს რომ მივედი, გაოცებული ვიყავი, ვერ ვიჯერებდი, რომ ეს ის ძველი ჩემთვის საყვარელი პარკი იყო. კიდევ უფრო გამაოცეს მოხალისეებმა. ყველა დიდი ხნის ნაცნობებივით ვიყავით, სხვანაირი თანადგომა იგრძნობოდა. არასდროს დამავიწყდება სასწრაფო დახმარების მანქანა რომ ვიპოვეთ, მთელი ცხოვრება მემახსოვრება... წვიმა ყოველთვის მიყვარდა და დღესაც მიყვარს, მაგრამ 13-14 ივნისის ტრაგედიას მახსენებს და მასევდიანებს.
12
„მეცნიერება განვითარებისა და წინსვლისთვის“
22 ივნისს გაიმართა სტუდენტთა მესამე გაერთიანებული საუნივერსიტეტო კონფერენცია - „მეცნიერება განვითარებისა და წინსვლისთვის“. გურამ თავართქილაძის სასწავლო უნივერსიტეტში მასპინძლებთან ერთად კონფერენციაში მონაწილეობდნენ თბილისის სასწავლო უნივერსიტეტის, გორის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტისა და თბილისის ღია სასწავლო უნივერსიტეტის სტუდენტები. გასულ წელს, 2014 წლის 20 ივნისს, თბილისის სასწავლო უნივერსიტეტმა, უკვე ტრადიციად ქცეულ, სტუდენტთა გაერთიანებულ საუნივერსიტეტო მეორე კონფერენციას თავად უმასპინძლა. სტუდენტებს მისასალმებელი სიტყვით მიმართა ოთხივე უნივერსიტეტის რექტორმა: ეკონომიკის მეცნიერებათა დოქტორმა, სოლომონ პავლიაშვილმა, გიორგი მათიაშვილმა, გიორგი სოსიაშვილმა და ნოდარ პაპუკაშვილმა. გადაწყდა, მომავალ წელს სტუდენტური კონფერენციის გორის სასწავლო უნივერსიტეტში ჩატარება. სტუდენთა სასახელოდ უნდა ითქვას, რომ მომხსენებლებმა საკმაოდ საინტერესო და აქტუალური თემები შესთავაზეს დამსწრე საზოგადოებას და ორიგინალური ფორმებისა და იდეების დემონსტრირებით კიდევ უფრო მეტად მიმზიდველი გახადეს კონფერენცია. სასიხარულოა, რომ თბილისის სასწავლო უნივერსიტეტის სტუდენტები - მარიამ ზაზიკაშვილი, ლიკა ალაფიშვილი, მარიამ ელიზბარაშვილი და მარიამ ტყემალაძე ღირსეულად წარდგნენ სამეცნიერო კონფერენციაზე. კონფერენციის ყველა მონაწილეს გადაეცა სერთიფიკატი და კონფერენციის მასალების კრებული.
„იდეების“ კონკურსი 2015
თბილისის სასწავლო უნივერსიტეტში „იდეების კონკურსი“ ჩატარდა. რეგისტრაცია 11 მაისს შეწყდა და 6 გუნდი გამოვლინდა. თითოეული გუნდი ხუთი წევრით დაკომპლექტდა. კონკურსის პირველი ტური 14 მაისს ჩატარდა. მეორე ტურიდან მესამე ტურში ოთხი გუნდი გადავიდა. მესამე, დასკვნითი ტური 25 ივნისს გაიმართა. ჟიურიმ ერთი გამარჯვებული გუნდი „პოპულისტები“ გამოავლინა. „პოპულისტებს“ საჩუქრად კარაოკე კლუბის მოსაწვევი გადაეცათ. მეორე ადგილზე გასულ გუნდს - ბოულინგ კლუბის ბილეთები. ჟიურის გადაწყვეტილებით, კონკურსანტებს სიგელები თბილისის სასწავლო უნივერსიტეტის რექტორმა, ეკონომიკის მეცნიერებათა დოქტორმა, სოლომონ პავლიაშვილმა გადასცა.
მთ. რედაქტორი: ბელა ჭულუხაძე რედაქტორი: სალომე ხუნაშვილი დამკაბადონებელი: ლელა ქაჯაია კორექტორი: ნათია ჩხარტიშვილი ჟურნალისტები: მარიამ კაკილაშვილი, ანი ჩანგელია, თეონა დავითულიანი
27 ივნისი