UIT! Lentenummer 2017 by UIT!

UIT! Bloot genieten in binnen- en buitenland

LEKKER SOEZEN IN ZUID-ITALIË In het laagseizoen is daar geen mens te bekennen p. 26

Terug in de tijd Wellness in het oude badhuis van Gouda p. 52

UIT! Lentenummer 2017

De boer op en andere fijne voorjaarsuitjes p. 61 en 73

Lentenummer 2017 • € 5,75

/Colofon

/Inhoud

UIT! lentenummer 2017, jaargang 11 Redactie-adres Redactie UIT!, Postbus 1767, 3800 BT Amersfoort, 033 253 30 50, redactie@nfn.nl. Redactie Annemarie Appel, Bianca Baal, Laetitia Baars, Babette Gerwig, Vronie Hoven, Bernd Huijser, Christine Kouman, Cornelia Schepp

Kalender vol leuks om meteen in je agenda te zetten

Vormgeving Koola.nl (Majorie Kool) Lithografie Willem Grafische Bewerkingen Aan dit nummer werkten mee Judith Bakkers, Joost Bos, Caroline Buiskool, Brian Gunther, Anne Hamers, Gabriela Hengeveld, Eline Hensen, Marco Hofsté, Katja Kreukels, Laura Thuis, Evelyn de Wijs

Advertenties & Uitkijkjes Cornelia Schepp, Postbus 1767, 3800 BT Amersfoort, 033 253 30 50, ad@nfn.nl. Advertentietarieven op aanvraag. De uiterste aanleverdata voor advertenties en Uitkijkjes zijn: 8 mei (zomernummer, verschijnt rond 22 juni), en 23 oktober (winternummer, verschijnt rond 7 december). Uitgever NFN Drukkerij Drukkerij Habo DaCosta, Vianen Het papier waarop UIT! gedrukt is, komt uit duurzaam beheerd bos en gecontroleerde bronnen.

KORT

MENS & MENING

6 Negen pagina’s vol nieuws uit binnen- en buitenland Definitieve uitspraak in Delftse Hout-zaak en nog meer mooi nieuws uit de rechtszaal, jongerenuitjes via Internatuur, nieuwe naturistencampings in Friesland en Overijssel, presentje voor NFN-leden bij deze jarige Jobjes en flink wat campingveranderingen in Frankrijk (terug van weggeweest: Les Routelles!)

40 Onno van de Weteringh spreekt zich UIT! “Laten we van kleine dingen geen issue maken” 44 Uitgelicht De jongste telg van NFN heet: BlootGewoon! 65 Uit & Thuis Anko en Pieter: “Tja, ze zijn slechts één onderbroekje verwijderd van het paradijs!”

VRIJE TIJD Verantwoordelijkheid UIT! is het relatiemagazine van NFN en verschijnt drie keer per jaar (maart, juni en december) en één keer als special. De redactie van UIT! besteedt de grootst mogelijke zorg aan haar artikelen. Desondanks kan het voorkomen dat er onjuistheden in voorkomen. De redactie van UIT! noch NFN kan daarom aansprakelijkheid aanvaarden voor de inhoud. Alle in UIT! weergegeven prijzen en kortingen zijn behoudens type- en drukfouten. Overname uit UIT! is slechts toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. © NFN 2017

Ingezonden materiaal Het toesturen van foto’s en teksten impliceert toestemming tot publicatie in UIT!, maar leidt niet automatisch tot plaatsing. Lidmaatschap, abonnementen en adreswijzigingen NFN, Postbus 1767, 3800 BT Amersfoort, info@nfn.nl, www.nfn.nl. Het NFN-lidmaatschap kost € 27,50 per jaar. Je krijgt 5% korting bij automatische incasso. In Nederland is de toezending van UIT! inbegrepen, in het buitenland geldt voor UIT! een portotoeslag*. Een abonnement op UIT! kost € 17,00 per jaar. Je krijgt 5% korting bij automatische incasso. Voor verzending naar het buitenland geldt een portotoeslag*. * Portotoeslag binnen de EU: € 15,00. Portotoeslag buiten de EU: € 30,00.

26 4 UIT! / www.nfn.nl

Opzeggingen dienen schriftelijk of per e-mail vóór 30 november van het lopende jaar te zijn ontvangen. Oplage circa 38.000 ISSN 1874-0197

22 Blote festivals NatuPop (Nederland) 26 Reizen Lekker soezen in Calabrië 43 Droomplek Domaine de la Gagère 50 In beeld Het Twiske 52 Wellness Spa Gouda: niks kaasstad 58 Buitenlandinfo Portugal 61 Tips van UIT! Groene voorjaarsuitjes 68 Kennismakingsdag Naaktrecreatie Op 11 juni kun je bij heel veel terreinen gratis komen snuffelen 70 Blote festivals Nudefest (Groot-Brittannië) 73 Jaarkalender Van survival tot speciaalbierenfeest 78 Droomplek Le Marcassin de Saint Aubin

VERDER 3 Editorial Voor al uw feesten en partijen 4 Colofon 37 Gezondheid 5 vragen over melk 80 Ledenvoordeel 84 Puzzel Win het NFN-arrangement voor twee personen bij Spa Gouda! 85 Adverteerdersoverzicht 86 Uitkijkjes 91 Vooruitblik

De coverfoto is gemaakt door Caroline Buiskool op camping Parco del Gargano. www.nfn.nl / UIT! 5

/Colofon

/Inhoud

Kalender vol leuks om meteen in je agenda te zetten

KORT

MENS & MENING

26 4 UIT! / www.nfn.nl

Opzeggingen dienen schriftelijk of per e-mail vóór 30 november van het lopende jaar te zijn ontvangen. Oplage circa 38.000 ISSN 1874-0197

De coverfoto is gemaakt door Caroline Buiskool op camping Parco del Gargano. www.nfn.nl / UIT! 5

/Kort

Minicamping met

Crowdfunding zorgt voor nieuwe camping in Zuidwest-Friesland ZEELANDIA PER 2018 OP NIEUWE LOCATIE Een naturistencamping die verhuist: het gebeurt niet vaak. Maar voor de Zeelandse vereniging Zeelandia zat er niets anders op. Het huidige kampeerterrein De Belt ligt op een plek waar de gemeente Vlissingen een marinierskazerne wil laten verrijzen, en dus moeten ze wijken. In eerste instantie hadden ze begin 2016 al weg moeten zijn, maar dat is gelukkig uitgesteld tot eind 2017. Dan verkast de vereniging inclusief sanitair- en kantinegebouw naar een zuidelijker gelegen stuk grond: De Schone Waardin. Tot die tijd is De Belt nog gewoon te bezoeken. www.campingzeelandia.nl

we Saskia Supheert: “Die keren dat zijn op Texel waren en bloot konden Het op het zandstrand, waren heerlijk.

strand is ruim (1900 meter) waardoor je je niet zo snel hutjemutje ligt met buren. Zolang het weer het toelaat, ligt iedereen heerlijk bloot te zonnen.

ATJE: EXTRA ITSE HET DUEILAND EN WADD RKUM! BO OP KIJK p. 56

Bloot op de Wadden eilanden

zijn de ideale weinig mensen: de Waddeneilanden Eindeloze zandstranden en maar ‘tv-tas’ mag dat genieten. Op alle eilanden van de plek om bloot van het zonnetje te Wadden, dat tot in dit uitgebreide dossier over de dan ook. Waar precies? Dat lees je de inzenders van de UIT!-fotowedstrijd. Onder stand is gekomen met inzendingen Cadeaubon t.w.v. € 100,00. verlootte de redactie 3x een VVV

Texel

Texel is het drukst bezochte Waddeneiland en ook het enige met een beperkte regelgeving is er verboden om ongekleed voor naaktstrandbezoekers. Het delen die hiervoor expliciet op het strand te zijn, behalve op de als op Ameland) te betwijfezijn aangewezen. Nu valt het (net kan instellen, maar als len of de gemeente zo’n breed verbod je het best naar de twee je problemen wilt voorkomen, kun Deze liggen in het zuiden bij Den gaan. officiële naaktstranden Hoorn en in het noorden bij De Cocksdorp. paal 8 en paal 10,13. Bij Het strand bij Den Hoorn ligt tussen naaktstrand hier eindigt, paal 8,8 staat al een bord dat het in de Algemene maar laat je daar niet door misleiden: 10,13 expliciet genoemd. Plaatselijke Verordening wordt paal bij strandopgang HoornderJe bereikt het naaktstrand door te lopen. Ten noorden slag 300 meter in zuidelijke richting parkeerplaats; verder van de opgang is een paviljoen met zijn er geen voorzieningen.

WINNAAR

Als je op camping Loodsmansduin staat [waar je naturistisch kunt kamperen, red.], kun je binnendoor lopen via het natuurgebied. Maar meestal gaan we op de fiets via de grote strandopgang, waar het en paviljoen ‘Paal 9’, een fietsstalling is een parkeerplaats zijn. Vanaf hier het 300 meter lopen. Het strand loopt langzaam af, en de kwaliteit van het water is goed. Honden zijn aangelijnd toegestaan. Als er al afval ligt, dan is het aangeook spoeld. Bij het paviljoen – waar je zijn heerlijk kunt eten en borrelen – en speciale papieren tasjes te krijgen daar verzamel ik deze zeesoepspullen het in. Die werp ik na ons bezoek van strand in de container.”

WINNAAR

tussen paal 26,4 en paal Het strand bij De Cocksdorp ligt strandopgang Krimweg 27,45. Je bereikt dit deel door vanaf te lopen. Ook hier zijn, 600 meter in zuidelijke richting bij de strandopbehalve een paviljoen met parkeerplaats gang, geen voorzieningen. en ’t Horntje duurt 20 De overtocht tussen Den Helder mag je (tegen betaling) minuten met de veerboot. Je auto meenemen. www.teso.nl

naaktrecreatie voor de Op het moment van schrijven valt kopje ‘onzedelijke gemeente nog onder het achterhaalde de Algemene Plaatselijke gedragingen’, zo blijkt althans uit voor dit artikel. NFN heeft Verordening die UIT! raadpleegde want naaktde gemeente hier direct op aangeschreven, onder de zedelijkheidsrecreatie valt al sinds 1986 niet meer wetgeving.

52 UIT! / www.nfn.nl

8 UIT! / www.nfn.nl

Niels Bolt: “Vanaf de grote parkeerlinks zo plaats bij paviljoen Paal 9 loop je het strand op. Er is voldoende parkeerruimte, ook voor de fiets. Het is een en schoon en rustig strand met geklede vrij blote mensen. Je voelt je er echt omdat er duidelijk wordt aangegeven Het dat je een naaktstrand betreedt.

waar was schoon, zelfs het blubberzand Als je zandkastelen van kunt maken. de je beschutting zoekt, kun je tegen is duinen aan gaan liggen. De sfeer relaxed en gemoedelijk. Ik heb het foto strand nooit als druk ervaren. Deze heb ik gemaakt met de zelfontspanner.”

UNIEKE UITSPRAAK VOOR WANDELAARS ZEEWOLDE Nog meer goed nieuws uit de rechtszaal: behalve definitieve vrijspraak voor de naaktrecreanten in de Delftse Hout, zijn ook twee wandelaars vrijgesproken van hun bekeuring.

Naaktrecreatie ook op Texel geen zedendelict meer /UIT!-fotowedstrijd

Als je nog maar een paar jaar hoeft te werken voor je met pensioen mag… Dan begin je natuurlijk gewoon je eigen camping. “Ik ben nu 61 en zie de geraniums aankomen,” vertelt Ed de Boer, nu nog parttime leraar. “Ik dacht: dat gaat mij niet gebeuren.” Hij en zijn vrouw Saskia de Gier – zelf fervent kampeerliefhebbers – zagen na enkele jaren op hun mooie boerderij in Lettele (omgeving Deventer) te hebben gewoond dat daar eigenlijk heel goed een camping van te maken is. Afgelopen jaar hebben ze de handen uit de mouwen gestoken: op het voormalige maisveld zijn 16 staanplaatsen, in de oude koeienstal zijn vijf tweekamerappartementen en in wat vroeger de mestsilo was (!) zit nu een poepiemooie sauna met zwembad. Niet zo’n grote, weliswaar, maar wél een met een jetstream, zodat je “eindeloos kunt zwemmen zonder aan de overkant te komen,” aldus Ed. Het Reterink is vanaf half juli als naturistencamping te bezoeken. www.hetreterink.nl

Leo Lalleman: “Deze foto is bij heerlijk weer gemaakt op het strand van Texel tussen paal 8 en

9. Het is een officieel naaktstrand en goed bereikbaar, schoon en rustig. Af en toe lopen wat geklede badgasten voorbij, maar dat is niet storend. De sfeer is goed en het strand is mooi breed.”

www.nfn.nl / UIT! 53

Fijn! De Gemeente Texel heeft direct gehoor gegeven aan ons verzoek om een tekst in hun Algemene Plaatselijke Verordening (APV) aan te passen. Toen we bij naslagwerk voor het artikel Bloot op de Waddeneilanden (winternummer 2016) ontdekten dat naaktrecreatie in de Texelse APV nog viel onder het kopje ‘onzedelijke gedragingen’, trokken we onmiddellijk aan de bel bij de wethouder. Naaktrecreatie valt al sinds 1986 niet meer onder de zedelijkheidswetgeving.

De twee blote wandelaars die in 2015 een boete kregen in Het Holsterwold bij Zeewolde, zijn vrijgesproken. Zij betaalden de boetes niet en lieten de zaak voorkomen. Eind 2015 oordeelde de kantonrechter dat er bloot was gewandeld op een plek die niet was aangewezen voor naaktrecreatie en hij handhaafde daarom de boetes. Omdat de rechter er aan voorbij was gegaan dat je behalve op aangewezen plekken óók bloot mag recreëren op hiervoor geschikte plekken, gingen de heren in hoger beroep. Niet ongeschikt Dat hoger beroep diende op 23 januari van dit jaar en pakte uit in het voordeel van de wandelaars. Het Hof in Leeuwarden oordeelde dat de ene telefonische

melding die had geleid tot de bekeuring, niet aantoonde dat de plek ongeschikt was voor naaktrecreatie. Ook het feit dat andere wandelaars geregeld gebruikmaken van nabije bospaden, vormde geen bewijs dat de blote wandelaars op een ongeschikte plek waren. Er waren op het moment van bekeuren namelijk geen andere wandelaars in de buurt. Ten slotte hielp ook dat grondeigenaar Staatsbosbeheer eerder zelf naaktwandelingen in het gebied organiseerde. Staatsbosbeheer was hier weliswaar mee gestopt, maar enkel omdat er te weinig animo voor was; niet omdat het gebied ongeschikt was.

Is de vrijspraak een startschot voor grote blote wandelevenementen, zoals deze wandeling in de Alpen?

Unieke uitspraak Het is de tweede keer in korte tijd dat de rechter naaktrecreanten in het gelijk stelt. In het geval van de Delftse Houtzaak luidde de conclusie dat gemeentes een plek waar jarenlang bloot gezond is, niet kunnen sluiten zonder aan te tonen waarom de plek ongeschikt is. Dit

geldt dus ook voor de wandelaars uit Zeewolde. Het unieke van deze vrijspraak is dat het hier om bloot wandelen gaat. Hierover bestond nog nauwelijks jurisprudentie en hierin maakt de wetgever dus ook geen onderscheid.

FOTO ROLAND VAN DER KLEIJ

Het is dus kennelijk ook het toverwoord voor als je een naturistencamping wilt beginnen: crowdfunding. Nog maar een half jaar geleden startten Roely en Henk Westerhof een online sponsoractie om het laatste deel van hun financiering rond te krijgen. Twee dagen later was het al voor elkaar. Zo doe je dat! Waar het geld naartoe is gegaan? Naar een mooi stuk land bij Dedgum, Zuidwest-Friesland. Roely en Henk hebben een bestaande camping rond een Friese stelpboerderij overgenomen en zijn momenteel hard aan het uitbreiden. Zo komt er een zwemvijver met strandje, en is de oude koeienstal inmiddels verbouwd tot eetgelegenheid. In de toekomst zullen een sauna en zwembad worden aangelegd en worden er appartementen gemaakt in de boerderij. Vanaf 22 april kun je op De Buorkerij terecht met je eigen kampeermiddel of in het vierpersoonschalet, dat is uitgerust met twee slaapkamers, een keuken en een badkamer. www.buorkerij.nl

poepiemooie sauna vlak bij Deventer

www.nfn.nl / UIT! 9

Vergeet je NFN-leden pas niet !

/Kort

NFN gooit een balletje op… Nog steeds niet aan die goede voornemens begonnen? NFN helpt je een handje. Dit voorjaar organiseren we twee evenementen om lekker te sporten (en stiekem zijn ze ook nog eens heel gezellig).

NFN-petanquetoernooi

NFN-volleybaltoernooi

13 EN 14 MEI

17 EN 18 JUNI

Gooi een balletje mee tijdens het jaarlijkse NFN-petanque toernooi op camping ’t Vinkel! Tijdens het Moederdagweekend staat dit Brabantse terrein volledig in het teken van deze variant van jeu de boules. Aanmelden kan in teams van gemengde doubletten en met een minimumleeftijd van vijftien jaar. De wedstrijden worden op zaterdag en zondag gespeeld, maar je kunt al vanaf vrijdagochtend op ‘t Vinkel terecht. Overnachten kan dit weekend tegen het gereduceerde tarief van 10 euro per kampeereenheid (exclusief elektriciteit). Schrijf je vóór 30 april in via www.nfn.nl/petanque.

Tijdens het Vaderdagweekend worden ongeveer tweehonderd mensen verwacht voor het NFN-volleybaltoernooi op camping Athena Ossendrecht. Ook jij kunt meedoen: je kunt je aanmelden als je minimaal vijftien jaar oud bent en je team uit tenminste zes mensen bestaat (waarvan minimaal één man en één vrouw). Het toernooi begint op zaterdag, maar je kunt al vanaf vrijdagochtend op Athena Ossendrecht terecht. Tot zaterdagmiddag spelen alle teams door elkaar. Daarna worden de teams op niveau ingedeeld. De twee beste teams spelen op zondag de finale. Overnachten kan dit weekend tegen het gereduceerde tarief van 10 euro per kampeereenheid (exclusief elektriciteit). Wat het precieze avondprogramma wordt, is nog niet bekend, maar er zijn al leuke plannen: een groot gezamenlijk ontbijt bijvoorbeeld, en een afsluitende barbecue. Schrijf je vóór 1 juni in via www.nfn.nl/volleybal.

50 JAAR DOMAINE DE BÉLÉZY De Provençaalse camping Domaine de Bélézy viert zijn gouden jubileumjaar! En dat doen eigenaars Pascal en Madelon Leclère door een eerbetoon te brengen aan de vele families die Bélézy door de jaren heen bezocht hebben. Kinderen, kleinkinderen, opa’s en oma’s hebben hiervoor geposeerd voor de Belgische fotograaf Filip Naudts. Het resultaat is het hele seizoen te bewonderen in een expositie en kan zelfs mee naar huis worden genomen: alle bezoekers van de camping krijgen een exemplaar van het jubileumalbum cadeau. De aftrap van de festiviteiten is op 15 april met een picknick en een open dag, en er worden de hele zomer speciale activiteiten georganiseerd. Zo zullen er live klassieke concerten worden gespeeld,

is er elke maand een documentaire over de camping te zien, zijn er olijfolie- en wijnproeverijen, kun je Provençaals leren koken en is er van 3 tot 9 juli een truffel(zoek)week. En ook is er dit jaar een nieuw apart kampeerveld voor jongeren van 18 tot 25 jaar.

Er is heel veel te doen dus, op een terrein dat al zo ontzettend veel biedt dat de viersterrencamping per 2017 een vijfde ster heeft mogen ontvangen… www.belezy.com

www.nfn.nl / UIT! 15

/Reizen

Lekker soezen in

Calabrië

De Nederlandse zomer begint laat en duurt kort. De oplossing? Ga naar Zuid-Italië! In Apulië en Calabrië is het al vroeg lekker weer. En ook na de zomer blijft het lang warm. In het laagseizoen is er geen mens te bekennen, de prijzen zijn schappelijk en het eten is geweldig. TEKST JOOST BOS BEELD JOOST BOS, CAROLINE BUISKOOL

Camping Pizzo Greco 26 UIT! / www.nfn.nl

www.nfn.nl / UIT! 27

/Reizen

Lekker soezen in

Calabrië

Camping Pizzo Greco 26 UIT! / www.nfn.nl

www.nfn.nl / UIT! 27

/Uitgelicht

En we noemen haar…

BlootGewoon! Wie had dat gedacht: na 56 jaar toch nog gezinsuitbreiding. De nieuwste NFN-telg heet BlootGewoon! Je kunt haar tegenkomen op festivals en beurzen. Daar doet ze hetzelfde als wat NFN al jaren doet, maar dan met een naam die minder uitleg nodig heeft. Op die manier denkt NFN een grote groep potentiële naaktrecreanten beter aan te kunnen spreken. TEKST LAURA THUIS BEELD GUNART

B feit Motivaction concludeerde al in 2010 dat er een stijging zit in het aantal mensen dat bloot recreëert omdat zij het ‘handig’, ‘lekker’ of ‘prettig’ vinden.

44 UIT! / www.nfn.nl

lootGewoon! heet ze dus: onze nieuwe spruit. Een merk waarmee NFN actief naar buiten treedt om de circa twee miljoen naaktrecreanten in Nederland beter te leren kennen en kennis te laten maken met NFN als kenniscentrum. BlootGewoon! sluit daarmee aan bij de huidige tijdgeest, waar motivaties voor bloot veel diverser zijn dan in de begintijd van het naturisme. Stond naakt bij de pioniers synoniem voor saamhorigheid, gelijkheid, respect voor elkaar en de natuur, vandaag de dag zijn daar legio beweegredenen bij gekomen. Streeploos bruin worden bijvoorbeeld, de prettige sfeer op naaktlocaties, de zon op je blote huid voelen en het éxtra ongedwongen genieten zonder kleding… Dat blijkt uit zowel marktonderzoek in opdracht van NFN (Motivaction, 2012) als uit de antwoorden die ons Luisterpanel in 2016 gaf. Stevige basis Verschillende motivaties dus, die om verschillende benaderingen vragen en tegelijkertijd om één basis. Want ook al verschilt de belevenis van bloot per persoon, bloot blijft de grote gemene deler

www.nfn.nl / UIT! 45

/Uitgelicht

En we noemen haar…

B feit Motivaction concludeerde al in 2010 dat er een stijging zit in het aantal mensen dat bloot recreëert omdat zij het ‘handig’, ‘lekker’ of ‘prettig’ vinden.

44 UIT! / www.nfn.nl

www.nfn.nl / UIT! 45

/Wellness

Trouw aan het Oosten (maar in Amsterdam geschoold) Het is dat die twee olijfboompjes de ingang zo mooi markeren, anders zou je bijna aan het monumentale pand met de bruine bakstenen voorbijlopen. Maar wat ben je blij dat die boompjes je aandacht trokken.In Spa Gouda duik je even terug in de tijd. TEKST LAETITIA BAARS BEELD ELINE HENSEN

et is niet moeilijk voor te stellen hoe het er vroeger gegalmd moet hebben. Tientallen kindertjes die giechelend de hal in renden, voortdurend tot de orde geroepen door hun leerkracht. In het ‘Volks- en Schoolbad’ van Gouda mochten leerlingen één keer per week kosteloos badderen en douchen. Mensen zonder werk mochten eveneens gratis naar binnen. Alle anderen schaarden zich netjes voor het loket en betaalden 15 cent voor een ‘sproeibad’ en 30 cent voor een ‘kuipbad’. Datzelfde loket, een markant zeshoekig venstertje, is nog precies hetzelfde in wat tegenwoordig Spa Gouda is. Geen gegalm meer, maar rustige oosterse muziek en een niet te missen milde olijfzeepgeur die al vanaf straat te ruiken is. Maar het gevoel van weleer beleef je er

52 UIT! / www.nfn.nl

nog volop. De kenmerkende elementen van de bouwstijl Amsterdamse School zijn behouden en dat zorgt voor een chique spabeleving met een tikje art deco in het hart van de kaasstad. Voor gek verklaard Nelleke en Samir Mesic runnen er de toko. Nelleke als gastvrouw, administrateur en opzichter in de keuken, en Samir vooral met een toeziend oog op het personeel en de kwaliteit. Het echtpaar heeft er hard voor moeten werken om het voormalige badhuis om te toveren tot de succesvolle city spa die het nu is. “Mensen verklaarden ons voor gek. Toen wij het in 2010 voor het eerst zagen, was het ernstig verwaarloosd. Het was al bijna veertig jaar gesloten als badhuis en er hadden in de tussentijd een speelzaal, een buurthuis en een tafeltennisvereniging in gezeten. Het leek in niets meer op

het oude badhuis. Er was lekkage. Het plafond was verzakt. Ruiten en muren waren kapot. Toch zagen wij er wat in.” Het was met name Samir die goed wist hoe hij het hebben wilde. Hij dacht het ontwerp en de inrichting uit en vond een bank die het wilde financieren. Twee jaar lang werd er aan het monumentale complex achter het marktplein gewerkt, met de beste materialen die het echtpaar kon vinden. Brede marmerplaten uit Turkije, dikke boomstammen uit Finland. Het resultaat – een combinatie van oosterse vormen en Amsterdamse School – is een feest voor het oog. Smokkelen De entree, de ramen in het restaurant en de deuren zijn nog precies zoals het badhuis in 1921 werd opgeleverd, al siert er in veel van de sponningen nu blauwgroen glas. Ook het tegelpatroon rond het voetenbad en in de hal dateert uit die tijd, maar daar hebben Nelleke en Samir een beetje voor moeten smokkelen. “Veel tegels waren beschadigd. Na lang zoeken hebben we dezelfde soort tegels gevonden en die pasten zo goed dat we de rest van de ruimte er ook mee hebben aangekleed.” Blikvanger achter in het gebouw is een www.nfn.nl / UIT! 53

/Wellness

52 UIT! / www.nfn.nl

/Buitenlandinfo

NAAKTRECREATIE IN PORTUGAL

Onontdekt Portugal Een mooie grillige kustlijn, zachte zandstranden, lekker eten en een zeer vriendelijke bevolking. Portugal heeft alle ingrediënten voor een vakantie. De grootste troef is natuurlijk het weer. Met zo’n 3000 zonuren per jaar is het een paradijs voor blote zonaanbidders. Toch is er maar een handjevol accommodaties waar je zonder kleding kunt recreëren. Op een enkele na worden ze allemaal beheerd door niet-Portugezen. TEKST CORNELIA SCHEPP BEELD JOOST BOS, QUINTA DO MARAL

e meeste Portugese naturistenbestemmingen zijn in handen van buitenlandse eigenaars. Hoe komt het dat er onder de lokale bevolking zo weinig animo is om een camping of B&B op te starten? Volgens Nuno Frade, eigenaar van Quinta do Maral en daarmee een van de weinige Portugese uitbaters, heeft het te maken met de beginnende democratie in zijn land. Na de decennialange dictatuur van António Salazar wilde iedereen een solide baan, zoals leraar en advocaat. Maar de nieuwe generatie richt zich juist op heel andere sectoren, ziet hij. De Portuge zen spelen sinds kort niet meer op safe en wat er van ze wordt verwacht, maar durven uit te komen voor wat ze zelf echt leuk vinden.

Wet- & regelgeving Bijna geen enkel land heeft zo’n duidelijke wet over naakt recreatie als Portugal. Naturisme is toegestaan, schrijft wetsnummer 29/94, op voorwaarde dat het geen onrust veroorzaakt. Ook schrijft de wet voor wat er moet gebeuren om een nieuw naaktstrand aan te wijzen, en belangrijker nog, dat naturisme gedoogd moet worden op stranden die hier van oudsher al voor werden gebruikt. In de praktijk zorgt de wet volgens Paulo Garcia van de FPN dat je je overal in adamskostuum mag vertonen. Mits je anderen dus niet stoort. Dit zal overigens niet snel gebeuren, want de Portugezen hebben een ontspannen houding.

Alle seizoenen Oorsprong naaktrecreatie Al vanaf de jaren twintig van de vorige eeuw waren mensen af en toe in hun blootje langs Portugese rivieren te vinden. Ook werd er naakt gerecreëerd op het kuststrand van Costa da Caparica, vlak bij Lissabon. Het ging dan om individuele uitstapjes, niet om georganiseerd naturisme zoals dat later wel te vinden zou zijn. Met de komst van de dictatuur in 1926 verdween het beginnende naturisme, omdat naaktheid in zijn algeheel werd verboden. Zonder kleding recreëren was niet meer aan de orde. Naturisten focusten zich daardoor meer op bijzaken als vleesloos eten en alternatieve genees middelen. Na het beëindigen van de dictatuur werd in 1977 een landelijke naturistenorganisatie opgericht. Deze Federação Portuguesa de Naturismo (FPN) coördineerde vanaf dat moment naturistische activiteiten en bracht de diverse clubs en verenigingen bij elkaar. Vandaag de dag zijn er vijf naturistische accommodaties en vijf campings. De lokale bevolking heeft weinig problemen met naaktrecreatie, aldus Nuno Frade. De Portugezen hanteren het principe ‘leven en laten leven’. 58 UIT! / www.nfn.nl

Afhankelijk van je hittebestendigheid zijn het voor- en najaar in Portugal de beste reistijden. In het zuiden is de zomer bloedheet en is mei of september de beste reismaand. In het noorden daarentegen kan het begin mei nog wat fris zijn. Daar komt bij dat hier van november tot en met april flink veel regen valt. Houd er daarnaast rekening mee dat in augustus de Portugezen vrij zijn, dus dan is het extra druk aan de kust. Voor ons Nederlanders is de Algarve het hele jaar door een geschikte streek om bloot te zijn, want zelfs in de winter ligt de temperatuur tussen de 15 en 18 graden. “In de zon en uit de wind kan je dan prima zonder kleding,” aldus Nuno Frade.

Informatie Op www.nfn.nl/locaties vind je een overzicht van alle terreinen en stranden in Portugal, inclusief foto’s en reviews van mensen die er al eens geweest zijn. De site van de Portugese federatie, www.fpn.pt, kun je door de geïntegreerde vertaalmachine lezen in het Nederlands. Je vindt hier informatie over stranden, accommodaties en diverse naturistische activiteiten. Verder is er veel te lezen over de wet.

Hoe ervaart de Nederlander het land? Evelien Prins (55) heeft in de lente van 2015 met de auto door Portugal gereisd. “We zijn vanuit het noorden naar het zuiden gereden en hebben vier campings aangedaan. Ze waren niet alleen zeer verschillend in opzet en uiterlijk, maar ook in de nationaliteiten van de eigenaars. Overigens hadden we in een land met zoveel zonne-uren als Portugal veel naturistenplekken verwacht, maar het aantal campings viel ons tegen. En we vonden het lastig om buiten de terreinen een plek te vinden

waar je naakt kunt zijn. We hebben een paar keer geprobeerd om een gedoogstrandje te bereiken, maar konden het niet vinden. Wellicht omdat er in het noorden minder stranden zijn. Wat zeker niet tegenviel was het weer. Wij waren er in mei en dat was prima zonder kleren. Het landschap is mooi. Een woest, heuvelachtig noorden en een droog, woestijnachtig zuiden. En het eten is heerlijk en goedkoop. We hebben niet één keer zelf gekookt!”

www.nfn.nl / UIT! 59

/Buitenlandinfo

NAAKTRECREATIE IN PORTUGAL

www.nfn.nl / UIT! 59

/Tips van UIT!

Groen doen in je weekend

Koersen langs de blommetjes Op je stalen ros door de boomgaarden van de Betuwe, beter en mooier kun je de lente niet beleven. Kijk op www.bloesem.info wanneer de bloesems op hun top zijn en stap op de fiets. Er zijn zowel korte als lange routes uitgestippeld en je vindt altijd een café langs je pad. In Noord- en Zuid-Holland kun je rond dezelfde tijd genieten van bloeiende bollen. Van eind maart tot de tweede week van mei zijn de bollenvelden op hun mooist. Je kunt vertrekken vanuit onder andere Julianadorp, Heerhugowaard, Zijpe en Castricum. Dit alles is overigens minder geschikt voor hooikoortspatiënten… Kijk voor meer info op www.nederlandfietsland.nl.

Gaaf Groen in Alkmaar is een project met winkeltjes, creatieve cafés en ateliers op het gebied van natuur, milieu en diy (do it yourself). Je kunt er ideeën opdoen, maar je mag – mocht je een hobby hebben die uit de hand is gelopen – zelf ook een winkeltje beginnen. Een laagdrempelig concept en de sfeer is hier superongedwongen. Het Gaaf Groen Pop Up Center is elke zaterdag en zondag geopend. Iedere eerste zondag van de maand is er een snuffelen kledingruilmarkt. www.gaafgroen.nl

Doe-je-spullen-hethuis-uit’je Houd dit jaar eens een voorjaarsschoonmaak en doe álle overbodige spullen de deur uit. De nieuwe trend is minder! In de wereld van nu zijn er ontelbaar veel prikkels en voel je je soms bijna gedwongen om dingen te kopen waar je zogenaamd niet zonder kunt. Gebleken is dat je met minder spullen meer rust en ruimte in je huis, hoofd en leven krijgt. Als je minder koopt en hoeft op te ruimen, houd je weer meer tijd over voor de leuke dingen in het leven. Kijk voor meer ideeën op www.stofzuigerzen.nl.

De boer op Wil je eens zien wat het boerenleven inhoudt en waar melk écht vandaan komt, behalve uit een pak? Dat kan tijdens de jaarlijkse Campina Open Boerderijdagen. De dag na Hemelvaart en Tweede Pinksterdag gaan de hekken open bij boeren die melk aan deze zuivelgigant leveren. Je kunt met je hele gezin terecht op meer dan zestig boerderijen. Er worden op alle locaties leuke activiteiten georganiseerd, dus je kunt er gerust een hele dag zoetbrengen. Kijk voor meer info op www.campina.nl/boerderij dagen2017.

Kweek je eigen uitjes Waren dit nog niet genoeg uitjes? Ga ze dan zelf telen! Al vroeg in de lente moeten de uienbollen de grond in. Je kunt wel een hele tuin vullen met alle soorten die er zijn: winterui, inmaakui, bosui… Mocht je ze niet allemaal op kunnen eten, dan kun je ze inmaken (in balsamico bijvoorbeeld!) of drogen en in een streng in de keuken hangen. Of je laat ze in de tuin staan en ze gaan prachtig bloeien. Op www.mooiemoestuin.nl vind je een uitgebreide handleiding.

62 UIT! / www.nfn.nl

Gastvrijheid Ontspanning Table d’hôte Jeu de boules Kampvuur Kinderrestaurant Speeltuintjes Trampolines Wifi Geocaching

Camping Le Mérou in Zuid-Frankrijk Sinds 1997 dé plek om te ontspannen voor het hele gezin! Geniet van een hapje of drankje op ons gezellige terras, ontdek de omgeving wandelend of op de fiets. De kinderen kunnen zich uitleven in het huttenbos, de trampolines of in de speeltuintjes. Kom langs en geniet van een welverdiende vakantie. Met vriendelijke groeten, Bert en Mia Angenent

Camping Le Mérou, 82160 Saint Projet (Tarn et Garonne) France www.campinglemerou.com

Bij Lotus kun je zomaar...

Groene uitjes

verwarmd

zwemmen

UIT! TIPT 8 AANGENAME VOORJAARSBEZIGHEDEN TEKST BABETTE GERWIG

of babysitten vanaf het terras maar het hoeft niet Kom ont‘moeten’ op Naturistisch Lotus Lotus is een vereniging zonder winstoogmerk. (Gast-)plekken reserveren voor het Lotusterrein genaamd ‘Kuinderloo’ kan via: www.lotus.nfn.nl

Zwieren tussen de bomen 0059058_BBS_Lotus_Adv_Q1-2017_91x122.indd 1

06-02-17 09:40

Waar zit je ook in 2017 goed?

Bij Zon en Leven natuurlijk!

Zon en Leven is er trots op al meer dan zeventig jaar de grootste naturistenvereniging van Nederland te zijn. We staan voor vernieuwing en maken dat waar. Op onze negen terreinen zijn naturisten welkom om te recreëren, kamperen en gebruik te maken van de sauna. Kijk op www.zonenleven.nl

Zon en Leven: trots – eigenzinnig – betrokken

Heb je zin in een avontuurlijke dag? Een bezoek aan een van de 65 Nederlandse klimparken staat daar garant voor. In zo’n park moet je van boom naar boom zien te komen. Dat kan op heel veel manieren: van wankelend over een touwbrug tot roetsjend aan een dunne staalkabel. Er is keuze genoeg, ook in lengte (als je wilt ben je úúúren zoet) en hoogte (variërend van 1 tot 25 meter boven de grond!). Elk park is gekeurd volgens Europese veiligheidsnormen en er zijn speciaal opgeleide instructeurs, dus maak je daarover geen zorgen. Je hebt geen sportachtergrond nodig. Wel enthousiasme, en een beetje lenigheid is mooi meegenomen… Kijk voor locaties in Oost- en MiddenNederland op www.klimbos.nl. Een volledig overzicht vind je op www.klimparkgids.nl.

Klimbos.nl stelt 2x twee kaarten beschikbaar voor UIT!-lezers. Kans maken? Stuur een mailtje naar redactie@nfn.nl.

FOTO H. DE VRIES

Schuitje varen… Dagje backpacken Kinderen zelf de weg laten vinden, terwijl ze onderweg nog groene opdrachten uitvoeren ook. Dat kan met de zogenaamde rugzakroute in het Friese natuurpark De Alde Feanen, waar je een van de grootste moerasgebieden van Noordwest-Europa vindt. Normaal gesproken loopt de ouder voorop, maar nu zoeken de kinderen de juiste route. Ze krijgen daarvoor een rugzak met kaart en andere benodigdheden mee, bijvoorbeeld om kleine beestjes te spotten, wolkensoorten te herkennen of vogels te benoemen. Ook in de Ketliker Skar, een prachtig natuurgebied onder Heerenveen, zijn rugzakwandelingen uitgezet. Kijk voor meer info op www.itfryskegea.nl/kinderen/ rugzakroutes.

Stil, schoon, geruisloos en milieuvriendelijk. Het zijn zomaar wat voordelen van elektrisch varen. Bovendien heb je geen vaarbewijs nodig om aan het roer van een elektroboot te mogen zitten. Fluistervaren kun je overal in Nederland waar water is. De boten zijn in allerlei soorten en maten te huur en soms kun je er een picknick bij bestellen. Zo zie je de omgeving weer eens van een andere kant! Fluisterboten in bijvoorbeeld Giethoorn huur je bij www.fluisterboot.nl.

UIT! mag van Fluisterboot.nl 1x een tocht van drie uur weggeven (geldt niet op feestdagen). Kans maken? Mail naar redactie@nfn.nl.

www.nfn.nl / UIT! 61

sassello - Liguria

Camping Bungalows panorama Swimming pool Good food good wine Relax Only 24 kms. to the sea!

etu eB

N 45° 11' 14'' - E 7° 30' 50''

lle

www.costalunga.org

pubb UK 2016 9_Layout 1 28/01/16 15:03 Pagina 1

your pleasant and relaxing holiday LE BETULLE

Via Lanzo 33 10040 La Cassa (Turin) - Italy Tel +39.011.984.28.19 Fax +39.011.984.29.62 www.lebetulle.org info@lebetulle.org

curaçao

www.thenaturalcuracao.com

DEVE ZEscogne e nGa www. devez enat . com Myl èneetJeanPi er r e ECAMPI NGAUNATUREL vousaccuei l l entL

32380GAUDONVI LLE FRANCE 0033( 0) 562664386 devez e@devez enat . com

CA MPI NG -CHA LETS-LA C

La grande Métairie 36800 Luzeret - France +33 (0)254 250 578 www.lapetitebrenne.com

Gelegen op 42 hectare vrije natuur in het prachtige natuurgebied van de duizend meren: het “Parc Naturel Régional de la Brenne”.

/Jaarkalender

Van survival tot speciaalbierenfeest Bij deze evenementen is iedereen met een NFN-ledenpas welkom. BEELD ACHTER UT HUUS, ANNE HAMERS, DE PEELRAND, ELSENDORP, NATURISTENVERENIGING HELLEVOETSLUIS, YONI VISSER EN ZON EN LEVEN

1 april Inloopochtend in zwembad Rozengaarde van 8.30 tot 10.00 uur, georganiseerd door de naturistische zwemvereniging Puur Natuur Achterhoek. Met aquarobics, een bubbelbad, een stormbaan voor de kinderen, en gratis koffie met lekkers. Bezelhorstweg 115, Doetinchem www.puur-natuur.com gratis 2 april Acrylschilderen op doek op camping Het Slagersmaat. Aanvang om 12.00 uur. Oude Buurserdijk 201, Enschede www.ostana.nl € 7,50 (kinderen gratis)

8 april Saunadag voor alleengaanden vanaf 11.00 uur in sauna De Maten in Apeldoorn, georganiseerd door Solonat. Vindt tevens plaats op 14 oktober. Meer info via sauna@solonat.nl. Heemradenlaan 104, Apeldoorn www.solonat.nl € 17,50 5 t/m 7 mei JAN- en SANNE-kampeerweekend op camping De Bessenhof voor twintigers, dertigers en veertigplussers. Met gezamenlijk avondeten, sport, spel en andere leuke (soms betaalde) activiteiten. Kampeerspullen, ontbijt, drinken en tussendoortjes zelf meenemen. NFN-leden mogen één keer als introducé mee naar een JAN- of SANNE-weekend. Schinkeldijk 42a, Tempel www.wijzijnjan.nl normale kampeer- en consumptiekosten 7 mei Natuurwandeling ‘Vroege

vogels’ op recreatieterrein Gravingen. Verzamelen om 7.20 uur om (hopelijk) de aankomst, paarvorming en het nestelgedrag van vogels mee te maken. Waterdichte schoenen, laarzen en verrekijker zelf meenemen. Aanmelden bij ljm.thijssen@casema.nl. Westbroekse Binnenweg 15a, Tienhoven www.zonenleven.nl gratis (dagbezoek Gravingen: € 5,00) 12 t/m 14 mei NFN-petanquetoernooi voor gemengde doubletten (min. 15 jaar) op camping ’t Vinkel. Kamperen kan voor deelnemers dit weekend tegen een sterk gereduceerd tarief. Aanmelden voor 30 april via sport@nfn.nl. Weteringstraat 1, Rosmalen www.nfn.nl/petanque € 10,00 per kampeer eenheid 13 mei Praethuysdiner van drie gangen op camping Atlanta. (Voorbeelden uit het verleden:

Indonesische rijsttafel of Grieks buffet.) Minimaal 3 dagen van tevoren aanmelden. Vindt tevens plaats op 17 juni, 22 juli en 26 augustus. Swentiboldweg 100, Geleen www.atlanta-geleen.nl ca. € 8,50 (excl. drankjes) 19 t/m 21 mei Voorjaarsweekend voor alleengaanden in natuurvriendenhuis Allardsoog, georganiseerd door Solonat. Met sportactiviteiten, open podium, bodypainting en een themafeest op zaterdagavond. Aanmelden via activiteiten@solonat.nl. Jarige van de Wielenwei 42, Een-West www.solonat.nl € 110,00 25 mei Dauwtrappen op camping De Brongaard met om 6.00 uur ’s ochtends fietsen in de omgeving en daarna gezellig ontbijten. Noordse Molenweg 1, Hellevoetsluis www.brongaard.nl € 5,00

www.nfn.nl / UIT! 73

sassello - Liguria

Camping Bungalows panorama Swimming pool Good food good wine Relax Only 24 kms. to the sea!

etu eB

N 45° 11' 14'' - E 7° 30' 50''

lle

www.costalunga.org

pubb UK 2016 9_Layout 1 28/01/16 15:03 Pagina 1

your pleasant and relaxing holiday LE BETULLE

Via Lanzo 33 10040 La Cassa (Turin) - Italy Tel +39.011.984.28.19 Fax +39.011.984.29.62 www.lebetulle.org info@lebetulle.org

curaçao

www.thenaturalcuracao.com

DEVE ZEscogne e nGa www. devez enat . com Myl èneetJeanPi er r e ECAMPI NGAUNATUREL vousaccuei l l entL

32380GAUDONVI LLE FRANCE 0033( 0) 562664386 devez e@devez enat . com

CA MPI NG -CHA LETS-LA C

La grande Métairie 36800 Luzeret - France +33 (0)254 250 578 www.lapetitebrenne.com

Gelegen op 42 hectare vrije natuur in het prachtige natuurgebied van de duizend meren: het “Parc Naturel Régional de la Brenne”.

/Jaarkalender