2008 - 04 - Spinner Magazine

Ontslagen bij Stern Pinball Exclusief interview:

Gary Stern

Reacties van Keith Johnson en Steve Ritchie

De nieuwe Stern:

CSI

The making of

Di-Rect doet Tommy

Pinball Magic

Prijslijst shop Nederlandse Flipper Vereniging Artikel Leden Niet-Leden

Opmerkingen

Flyerposters: € 12,00 € 15,00 (Verkrijgbaar bij evenementen) Attack From Mars, Cactus Canyon, Cirqus Voltaire, Congo, Indiana Jones, Junk Yard, Medieval Madness, Monster Bash, No Fear, No Good Gofers, Scared Stiff, Star Trek: The Next Generation, Tales Of The Arabian Nights, The Addams Famliy, Theatre Of Magic, Twilight Zone 4 Flyerposters naar keuze € 40,00 € 50,00 Posters: Kopruitenposter € 12,00 €15,00 Poster Dirty Harry € 7,00 €12,00 Verzenden poster(s) inclusief koker € 8,75 Flyers: Pinball flyers € 1,50 € 3,00 Pinball flyers, per 3 stuks € 3,75 € 6,75 NFV Tshirts € 10,00 € 12,50 NFV Polo’s € 18,50 € 20,00 Lectuur: Spinners < 2007 € 1,00 € 2,50 Spinners vanaf 2007 € 3,00 € 8,00 Lidmaatschap NFV 2008 € 30,00 € 30,00 Incl. info-pakket voor nieuwe leden

Het Spinner Magazine is een uitgave van de Nederlandse Flipper Vereniging en verschijnt vier maal per jaar in een oplage van 1000 stuks: -maart nummer -juni nummer -september nummer 3, deadline -december nummer 4, deadline

1, deadline voor de kopij: eind februari 2, deadline voor de kopij: eind mei voor de kopij: eind augustus voor de kopij: eind november

Redactionele bijdragen: Artikelen en fotomateriaal zijn zeer welkom op het redactieadres. Er mogen geen rechten van derden op rusten. Door inzending geeft de auteur of fotograaf toestemming tot publikatie in het SPINNER Magazine. Artikelen kunnen schriftelijk (bij voorkeur digitaal) worden aangeleverd. Teksten (zonder opmaak) in DOS/Windows formaat (Rich Text Format of Word).

Artikelen, advertenties, vragen, columns en ingezonden brieven opsturen naar: Spinner Redactie Team: Jonathan Joosten, Bas Vis, Jim Jansen e-mail: jonathan@nfvpinball.nl, bas@nfvpinball.nl Advertentie tarieven NFV Spinner Magazine: 1/4 pagina € 50,00(1x) € 150,00 (jaarcontract,4x) 1/2 pagina € 100,00(1x) € 300,00 (jaarcontract,4x) 1 pagina € 150,00(1x) € 450,00 (jaarcontract,4x) achterkant (kleur): op aanvraag commerciële Spinnertjes € 15,00(1x) € 45,00 (jaarcontract,4x) Niet-commerciële Spinnertjes van leden zijn gratis.

Per Spinnertje kunnen maximaal drie flipperkasten worden aangeboden. Geef uw Spinnertje (bij voorkeur schriftelijk/elektronisch) door aan de redactie of het secretariaat. Nadere inlichtingen over advertentie mogelijkheden bij de secretaris (zie colofon).

Aansprakelijkheid: De redactie werkt met grote zorgvuldigheid aan de samenstelling van de SPINNER. De redactie en/of Nederlandse Flipper Vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor mogelijke schade (direct of indirect, van welke aard of omvang dan ook) die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten.

Copyright: Niets uit de SPINNER mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden bijdragen in te korten, op onderdelen te wijzigen of te weigeren.

Lidmaatschap van de Nederlandse Flipper Vereniging: Je kunt lid worden van de Nederlandse Flipper Vereniging door een aanmeldingsformulier aan te vragen bij het secretariaat. Het is ook mogelijk lid te worden via onze website (www.nfvpinball.nl).

Lidmaatschap kost € 35,00 per kalenderjaar.

Postbankrekeningnr. 7233926 t.n.v. NFV, te Wierden.

Betaling voor Belgische leden: Belgisch rekeningnr. 979-6129316-85 t.n.v. de Nederlandse Flipper Vereniging.

Duolidmaatschap: voor mensen die op hetzelfde adres wonen bestaat de mogelijkheid om per gewoon lid een extra gezinslid op te geven. Per adres wordt slechts één Spinner gestuurd. De contributie voor dit duo lidmaatschap is € 40,- per jaar.

Voor hele gezinnen is er het familie lidmaatschap: € 45,- per jaar.

OPROEP (1) Voor een afstudeerproject ben ik op zoek naar mensen met ideeën (en vooral ook de skills) om de flipperkast zoals we die kennen technisch te verbeteren. Er zijn tal van innovatieve technieken die in andere amusementsapparaten worden toegepast en ik ben benieuwd of, en hoe, deze in flipperkasten kunnen worden toegepast en hoe de flipperkast er dan uit komt te zien. Werk je met techniek, in de automatenbranche of op een aander terrein wat van toepassing kan zijn? Dan hoor ik graag van je wat je ideeën zijn.

Reacties graag naar: jonathan@nfvpinball.nl.

Jonathan Joosten

OPROEP (2) De NFV website (www.nfvpinball.nl) heeft een ‘Mijn NFV’ functie. Ieder lid heeft een inlogcode (of kan deze aanvragen) en nieuwe leden registreren er o.a. hun persoonlijke gegevens zoals e-mail en dergelijke. Een groeiend aantal emailadressen van leden blijkt niet meer juist. Vandaar het verzoek of iedereen zijn (e-mail)gegevens in ‘Mijn NFV’ up to date wil houden. Het aanpassen is zo gedaan.

Dank u.

Opzeggingen: schriftelijk uiterlijk 2 maanden voor het einde van het kalenderjaar bij de penningmeester.

Losse nummers: € 10,00 PTT periodiek: 146128 ISSN: 1382-4066 KVK: 40482631 IBAN: NL 04 PSTB 0007233926 BIC: PSTBNL21

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

(Coverfoto: Martin Ayub - Pinballnews.com)

Hét blad voor de flipperliefhebber De Spinner is het verenigingsblad van / voor en door leden van de Nederlandse Flipper Vereniging en verschijnt 4 keer per jaar.

36

INHOUD

14

16

24

Even voorstellen: 2 nieuwe bestuursleden..........Jan Meijer, Ronald Knor. ......... 4 Secretaris......................................................Bas Vis................................ 5 Hoofdredactie................................................Jonathan Joosten.................... 5 Algemene Leden Vergadering 2008...................Bas Vis................................ 6 Bestuursoverleg / Nieuwe leden........................Bas Vis................................ 8 Nieuws..........................................................Jonathan Joosten.................... 9 Zin en onzin..................................................William Rijnbeek................... 10 Flipperen in de media............................................................................. 11 Kasten Commissie..........................................Jonathan Joosten.................. 12 Funhouse Friday: Full House.........................Bas Vis.............................. 13 De nieuwe Stern: CSI.....................................Pinballnews.com................... 14 Exclusief interview met Gary Stern..................Jonathan Joosten.................. 16 Reacties van Keith Johnson en Steve Ritchie.. Jonathan Joosten.................. 20 The making of Pinball Magic (deel 1)..............Paul Backer........................ 24 Magische Machines Golden Oldies Event............Jonathan Joosten.................. 30 Het artwork als charme...................................Ine Schramade. .................... 32 Ophalen en opknappen van een Nip It..............I. Schramade/N. Groenewegen.. 34 De klassieker: Surf n Safari...........................Ad Jonker........................... 36 Di-rect doet Tommy (1)...................................Bas Vis.............................. 39 Di-rect doet Tommy (2)...................................Gerard van de Sanden............ 40 De collectie van ... Svend...............................Gerard van de Sanden............ 42 Gespot op internet: Penthouse Pinball............Jonathan Joosten.................. 44 10 vragen aan: Jos Smeets............................Bas Vis.............................. 46 Gespot op internet: Steve Ritchie ruimt op.....Jonathan Joosten.................. 47 Restauratie: Dungeons & Dragons/Big Guns.. Rob Willemsen..................... 48 De techniek staat voor niets: Meten is weten...Richard Baan. ..................... 50 Mijn eigen flipperkast maken: Book of Kells (8)..Richard Baan. ..................... 52 De ultieme woondroom / Een droomflipper........Ben Boogaard/Steven vd Staaij 54 The After Summer Pinball Party 2008................Bas Vis.............................. 56 NFV Clubkampioenschappen............................Albert Nomden..................... 57 Jeugdwedstrijden TASPP / OBF / Ranking...........Arie Pijl / JJ....................... 58 Lokale Flipper Competitie................................Bas Vis.............................. 59 Spinnertjes....................................................Vraag en Aanbod.................. 60 Agenda................................................................................................ 61 Column: Game over........................................De vijfde Speler................... 62 Club van 100...................................................................................... 63

39

44

52

COLOFON Hoofdredactie en opmaak: Jonathan Joosten (jonathan@nfvpinball.nl)

NFV Dagelijks Bestuur Secretaris / waarnemend voorzitter: Bas Vis, tel: 0297-263451 (bas@nfvpinball.nl) Penningmeester: Jan Meijer (jan@nfvpinball.nl / penningmeester@nfvpinball.nl)

Redactie: Jim Jansen, Bas Vis (redactie@nfvpinball.nl)

Communicatie en Promotie: Jonathan Joosten (jonathan@nfvpinball.nl) Kasten Commissie / Clubhuis: Edwin Nijs (kc@nfvpinball.nl) Techniek: Ronald Knor (ronald@nfvpinball.nl)

Aan dit nummer werkten verder mee: Richard Baan, Gerard van de Sanden, Ine Schramade, Martin Ayub (Pinballnews.com),

Coördinator België: Lieven Engelbeen (lieven@nfvpinball.nl) Tijdelijk bestuurslid: Arie Pijl (arie@nfvpinball.nl)

Edwin Nijs, Albert Nomden, Steven van der Staaij, Ben Boogaard, Gary Stern, Steve Ritchie, Keith Johnson, Topcast, Ad Jonker, Arie Pijl, William Rijnbeek, Axel van der Ende, Jan Meijer, Ronald Knor, Rob Willemsen

Ledenadministratie: Gerard van de Sanden (ledenadministratie@nfvpinball.nl) Website: Mark van der Gugten (webmaster@nfvpinball.nl) Evenementen Organisatie: Daniëlle Hijlkema (evenementen@nfvpinball.nl)

Omslag ontwerp:

Wedstrijd Organisatie: Ad Jonker (wedstrijd@nfvpinball.nl)

Jonathan Joosten Ereleden: Guus Arens, Jurgen van de Peppel, Ad Jonker, Martijn van Aken Websites: www.nfvpinball.nl, www.nfvpinball.com, http://wiki.nfvpinball.nl, http://dpo.nfvpinball.nl

NFV Spinner Spinner Magazine, Magazine, jaargang jaargang 17, 17, nummer nummer 34 NFV

Even voorstellen ..: 2 nieuwe bestuursleden Jan Meijer (24 april 1947) uit Wierden.

Gezinssamenstelling 40 jaar getrouwd met Tonia; mijn steun en toeverlaat niet alleen bij de catering bij de vereniging. Twee blommen van dochters waarvan ik heb horen zeggen dat ze knap zijn en op de vader lijken, dus dat zit wel goed.

Hobby’s De Gehandicapten Sport Vereniging Wierden (GSV-Wierden), een vereniging voor mensen met een lichamelijke beperking. 17 Jaar in het bestuur en de laatste jaren als 2e penningmeester en Tonia als 1e penningmeester. Samen zorgen we er voor diverse uitjes voor de leden en maken we het clubblad. Niet zo professioneel als de Spinner maar met een oplage van 300 boekjes die met de hand werden verzameld en daarna voorzien van twee nietjes, sticker er op en dan verzenden. Voor dit doel hebben we verleden jaar een kopieermachine gehuurd zodat het nu automatisch gaat.

De eerste flipperkast speelde ik als 10 jarige jongen in Reeuwijk. Met de kameraden een roeibootje huren en na afloop flipperen. Welk kast dat is geweest, geen idee. Ik ben in aanraking gekomen met de NFV via een handelaar; van Oorschot uit Den Haag. De man bezocht ieder jaar Rock Around de JukeBox. Dit sprak ons wel aan en van het een kwam het ander. We hebben geen voorkeur eigenlijk iedere flipperkast heeft zijn eigen charme.

Zelf hebben we staan Twilight Zone, Addams Family, Terminator 2, Doctor Who en de Simpsons. Het voordeel is dat we niet zo goed spelen er bijna nooit het eindspel wordt gehaald dus vervelen gaat zo’n kast dan niet. Alhoewel de Twilight Zone heeft wel iets aparts vind ik. Mijn vrouw heeft een voorkeur voor de Addams family. We hebben één keer geprobeerd de elektonika te repareren en dat was meteen de laatste keer.

Schade: 500 gulden. Al doende leert men…

De NFV Zo rond 1996 zijn we lid geworden, veel evenementen bezocht o.a.Leusden, Hengelo. Bij het DPO in Silverstone in Zwanenburg. is het eigenlijk begonnen. Veel mensen van de vereniging (duizendpoten) die van alles en nog wat deden, handen die men te kort kwam hebben we enigszins kunnen aanvullen. Zoveel werk en zo weinig mensen.

Nadat het clubhuis in Deventer was geopend zijn we er regelmatig geweest en geholpen met de catering. Dan komt eigenlijk de uitdaging: van niets iets maken, en zo zoetjes aan werd dit uitgebreid met een tafeltje waar we de broodjes op klaar maakten.

Toen de vraag van het bestuur kwam in 2007 om de catering te gaan verzorgen tijdens het DPO hebben we dit op ons genomen. Onze schoonzoon en jongste dochter waren bereid de helpende hand te bieden. Het waren lange dagen: om 06.00 uur opstaan om 08.00 uur ontbijt verzorgen, alles opruimen en de patatwagen opstarten voor de eerste spelers. ’s Nachts om 01.00 uur naar bed. Alles bij elkaar (op- en afbreken) zijn we er 4 dagen mee bezig geweest. Het leuke is dat er enkel positieve reacties waren en dat geldt trouwens voor het hele evenement.

Heden hebben we beide de verzorging van de catering, voorraad beheer, verkoop. Bij een evenement dat 2 dagen duurt hebben wij 4 dagen nodig, 1 dag voor het inkopen van materialen en de voorbereiding van het evenement en de schoonmaak de dag erna. Bij de opbouw van het clubhuis hebben we geholpen waar dit nodig was en we kunnen

terugkijken op werkdagen met gemotiveerde mensen.

Omdat de vacature penningmeester vrij was en er geen gegadigde waren was ik de mening toegedaan dat de financiële deel van de vereniging min of meer in het verlengde van de catering ligt. Vandaar dat ik me heb aangemeld bij onze duizendpoot en meesterregelaar Bas. Ik zie deelnemen aan het bestuur positief tegemoet, temeer omdat de leden die er nu in zitten zeer gemotiveerd zijn om de NFV zo goed als mogelijk te laten draaien.

Jan Meijer penningmeester@nfvpinball.nl en catering@nfvpinball.nl Ronald Knor (35) uit Leiden Het moet ergens in september zijn geweest dat me werd gevraagd of ik het bestuur wilde versterken als “bestuurslid techniek”. Met een nieuw clubhuis en een nog steeds groeiende collectie kasten is er iemand nodig die het onderhoud van deze zaken gaat coördineren. En wie kun je dan beter vragen dan degene die zijn zomervakantie heeft opgeofferd om een paar honderd meter kabel in dat clubhuis te leggen? Mijn hoofd zal op dat moment wel tussen de kabels hebben gezeten, en mijn oren vol met stof en kevertjes, want ik blijk te hebben toegestemd.

Alle gekheid op een stokje, ik voel me zeer vereerd dat ze mij hebben benaderd en kom het team graag versterken. Voor degenen die mij nog niet kennen zal ik me even voorstellen.

In het dagelijks leven ben ik medisch instrumentatietechnicus bij het LUMC. Dat houdt in dat ik alle voorkomende medische apparatuur onderhoud en repareer, van beademingstoestel tot bloeddrukmeter.

Het is nu precies 10 jaar geleden dat ik lid werd van de NFV. Bij het bedrijf waar ik destijds werkte was de zoon van de directeur lid, en hij vroeg mij op een dag of ik zijn kasten wilde repareren. Omdat ik nog nooit een flipperkast van binnen had gezien vond ik dat een leuke uitdaging en ging ijverig aan de slag. Je raadt het al, binnen de kortste keren was ik ook lid geworden en had ik mijn eerste kast gekocht, een Star Trek: The Next Generation. Je moet met een goedkope kast beginnen toch?

Hierna zijn nog vele kasten gepasseerd, maar mijn hart ligt toch bij de jaren-80 generatie. Kasten als Centaur, Medusa en Xenon (allen in mijn collectie) zijn stuk voor stuk ware kunstwerken voor wat betreft het artwork. Bij aankoop geldt hoe smeriger hoe beter. Kasten gaan bij mij tot het laatste schroefje uit elkaar, en ook elk schroefje wordt gepoetst. Aan één kast kan ik vele weken bezig zijn.

Zo nu en dan neem ik ook een kast van de NFV onder handen.

Na de PacMan ligt nu de Haunted House door mijn woonkamer verspreid. Deze gaat niet retour voordat de showroom glans weer tevoorschijn is gekomen, en hij op elektronisch gebied volledig is gereviseerd en verbeterd. Voor geïnteresseerden zijn de vorderingen hiervan te volgen op het forum.

Nu ga ik dus, op mijn 10-jarig jubileum, de functie “bestuurslid techniek” vormgeven. Eén ding staat vast: als mijn soldeerbout maar kan blijven roken heb ik het al snel naar mijn zin.

Ronald Knor, Ronald@nfvpinball.nl

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Secretaris

Hoofdredactie

2009: voor elk wat wils

Contrast

Onze verenigng is een dynamische club. Een bonte verzameling van mensen met een gezamenlijke passie. Mensen die alleen De Spinner lezen, anderen die dagelijks fanatiek met hun hobby bezig zijn. En een grote groep die daar tussen zit en bij gelegenheid best een keertje een partijtje wil flipperen. Overdag of ‘s avonds. Of een dagje klussen.

Of eindelijk begrijpen hoe de mechanische delen van een flipperkast functioneren. Het is deze diversiteit die steeds weer een uitdaging vormt. Want hier geldt zeker niet ‘one size fits all’.

De activiteiten van de vereniging hebben in de voorbije jaren een flinke vlucht genomen. Als je vroeger tijdens TASPP verhinderd was, kon het een half jaar of meer duren voordat je je voor een evenement kon aanmelden. Voor de EMliefhebbers was er vooral heimwee naar vroeger, maar weinig aanbod binnen de vereniging. Als je van een serieuze wedstrijd hield, was er het DPO. Voor technische workshops was wel belangstelling, maar bij de uitvoering waren er altijd praktische uitdagingen, zoals een geschikte gelegenheid met voldoende flipperkasten.

We hebben er de voorbije 6 maanden hard voor gewerkt maar ons clubhuis is een prachtige ontvangstruimte geworden. De combinatie van een volwaardige gameroom en ondersteunende faciliteiten (keuken, sanitair) is zeer geslaagd. We komen er graag en ook de leden hebben de weg naar het erf aan de Nieuweweg in Ederveen gevonden. In het najaar van 2008 zijn er 6 kleinere en grotere evenementen geweest, dat is een ongekend aantal. De verwachtingen qua bezoekersaantallen werden ruimschoots overschreden.

Bij de samenstelling van de agenda voor 2009 zijn de mogelijkheden dan ook vrijwel onbeperkt. Dat wil zeggen: we kunnen als NFV organisatieteam zelf de grenzen bepalen. Daar zit direct ook wel de grootste valkuil in: meer is niet altijd beter. Dus proberen we te luisteren naar de wensen van onze leden en daar het aanbod aan te koppelen. Elke week een Funhouse Friday gaat ten koste van de gezelligheid en trekt ook een enorme wissel op het relatief kleine team. Hetzelfde geldt voor bijeenkomsten in het weekeinde. Voorlopig houden we het op 2x per maand. Maar dat is dan toch al zo’n 20x per jaar !

Voor 2009 hebben we de ambities hoog gesteld, want naast de clubhuisactiviteiten willen we ook proberen om 2 evenementen op locatie te organiseren. In het voorjaar een recreatief evenement (wie weet een geschikte locatie in Brabant?) en in het najaar een groot evenement met recreatie- en wedstrijd.

We vermijden bewust het gebruik van de term DPO, om geen verwachtingen te wekken die we later misschien niet waar kunnen maken.

In het voorbije jaar hebben we veel nieuwe gezichten bij NFV activiteiten mogen begroeten. Leden die al jarenlang lid zijn, maar nu voor het eerst naar een evenement komen.

Dat is mijn streven voor 2009: nog meer van onze leden begroeten bij één of meer van de activiteiten van de NFV. We zijn tenslotte een vereniging...

De vorige Spinner was de eerste Spinner die helemaal in full colour was. Dat leverde een stroom van complimenten op :) Dank daarvoor. Tijdens de ledenvergadering van 8 november is dan ook besloten dat de Spinner in kleur blijft. Ik ben er blij mee :) In de aanloop van deze Spinner werden er bij Stern Pinball de nodige medewerkers aan de kant gezet wat op verschillende flipperwebsites tot rumoer leidde. Nieuwsgierig als ik ben heb ik contact gezocht met verschillende voormalig Stern medewerkers. De klap was bij sommigen hard aangekomen en dat uit zich op verschillende manieren. Dwight Sullivan was al door me benaderd voor een interview, maar liet weten daar geen trek meer in te hebben. Begrijpelijk, maar jammer voor ons. Steve Ritchie stak zijn onmin over de situatie in verschillende e-mails niet onder stoelen of banken. Maar wat in een privé mail geschreven wordt lijkt me niet bedoeld voor publicatie. Hoe interessant die mails soms ook zijn. Keith Johnson was ook benaderd, maar reageerde niet. Wel gaf hij een telefonisch interview met Topcast en met toestemming staan de opvallendste uitspraken uit dat interview in deze Spinner. De vertaling was net klaar toen Keith een nieuwe duit in het zakje deed middels een post op rec.games.pinball, een bekende internet newsgroup. Een dag later haakte Steve Ritchie in met een zeer interessante reactie die ook in deze Spinner is opgenomen.

Terwijl dat speelde kreeg ik onverwacht de gelegenheid om Gary Stern persoonlijk te interviewen. Ik was erg benieuwd hoe dat zou lopen. Ik loop zelf met genoeg ideeën rond hoe flipperen weer populair kan worden en hoe flipperkasten verbeterd kunnen worden, maar Gary is de man die alle afwegingen maakt (althans, dat hoop ik) en ik (of wij) staan slechts aan de zijlijn te roepen. Gary bleek erg vriendelijk aan de telefoon en nam alle tijd voor het interview. Leuk. Zijn visie is op een paar punten wat voor te zeggen, maar op een aantal punten vraag ik me af hoe iemand aan zulke gedateerde ideeën vast kan blijven houden. Dat zal de generatiekloof wel zijn, denk ik.

Door de interviews met Gary en Keith, en de reactie van Steve Ritchie, achter elkaar te plaatsen ontstaat een opvallend contrast. Gary bakt zoete broodjes en is wekt de indruk dat, hoewel het soms regent, de zon vooral schijnt (al is het geen 30 graden Celcius meer). Bij Keith is het al een stuk bewolkter.

Bij Steve is het onweer wat de klok slaat. Zowel de reacties van Keith en Steve bevestigen voor mij wat ik al heel lang vermoedde: zo gezellig was het vast niet in de fabriek van Stern. Maar het is wel goed voor 8 pagina’s in deze Spinner :) Verder een zeer interessant achtergrond interview met de mannen achter Capcom, aangeleverd door Paul Backer en nog veel meer interessante artikelen.

Opnieuw 64 pagina’s leesplezier!

Bas Vis bas@nfvpinball.nl NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Jonathan Joosten jonathan@nfvpinball.nl

ALV zaterdag 8 november 2008 Op zaterdag 8 november vond de jaarlijkse ledenvergadering plaats. De gelegenheid voor de leden van de NFV om een overzicht te krijgen van de ontwikkelingen in het voorbije jaar, inzicht te krijgen in de financiële situatie van de vereniging en ‘last but not least’: de plannen voor het komende jaar te bediscussiëren. In totaal waren zo’n 40 leden aanwezig bij de ALV in het NFV Funhouse.

Locatie Datum Aanvang

: NFV Funhouse, Ederveen : zaterdag 8 november 2008 : 16.00 – 18.00 uur

1.

Inleiding & vaststellen agenda Bas heet namens het NFV Bestuur de leden welkom. Aan de hand van een presentatie wordt een toelichting bij de diverse punten verzorgd. Met dank aan Martijn voor de beamer !

Bas Vis

De waarde van de collectie van de NFV flipperkasten is in 2007 verder toegenomen. De boekwaarde (=aanschafwaarde + eerste reparatiekosten) ligt rond de €23.000. De verzekerde waarde is na de verhuizing naar het nieuwe clubhuis opnieuw beoordeeld en verhoogd naar €50.000. Intussen is ook een verzekeringsdeskundige langs geweest om de waarde te beoordelen.

Op verzoek geeft Bas een korte toelichting: bij de DMD kasten is per kast een inschatting van de waarde gemaakt (22 stuks, totale waarde ca € 23.000). Bij de SS-kasten in een iets grovere schatting gemaakt (waarde varieert tussen de € 200 en € 800, totaal: € 18.000). De EM-kasten zijn voor een waarde van € 9.000 verzekerd. We betalen € 5 per jaar per € 1.000 verzekerde waarde. Zie: figuur 2.

2.

Vaststellen notulen ALV 4 november 2007 Geen opmerkingen. De notulen, zoals gepubliceerd in Spinner 4 van 2007, zijn daarmee definitief.

3.

Wijzigingen NFV Bestuurs Team Na slechts een jaar ‘in functie’ heeft Nienke Lemmens aangegeven de rol van penningmeester graag over te willen dragen. Het NFV Bestuur ging direct op zoek gegaan naar een vervanger en is verheugd om Jan Meijer als kandidaat voor te mogen stellen. Hij wordt bij acclamatie als nieuwe penningmeester van de vereniging aangenomen.

Het NFV Bestuur wil verder graag een extra lid aanstellen: Ronald Knor (portefeuille: Techniek). De leden stemmen in met de benoeming van Ronald als bestuurslid. Het volledige team is dan: - Voorzitter vacature - Secretaris Bas Vis - Penningmeester Jan Meijer - Coördinator België Lieven Engelbeen - Spinner Jonathan Joosten - Clubhuis Lieven Engelbeen - Techniek Ronald Knor Arie Pijl blijft aan als interim-bestuurslid totdat een nieuwe voorzitter is gevonden.

4.

Financieel Verslag 2007 / Decharge NFV Bestuur Bij afwezigheid van penningmeester Nienke Lemmens geeft Bas de toelichting bij de cijfers. Dankzij een goed resultaat op het DPO 2007 kon het jaar met een positief saldo worden afgesloten. Ook de meeste andere posten bleven binnen budget. De beslissing om bij leden die niet (tijdig) betalen een incassobureau in te schakelen zorgde ervoor dat de contributie zelfs iets boven budget uitvalt. Zie: figuur 1.

Uit de ‘kerngetallen’ blijkt dat het leden aantal in 2007 iets is teruggelopen. Het aantal nieuwe leden was bovendien relatief laag, zodat minder leden met elkaar de kosten moet dragen.

De liquiditeiten bleven ruim boven de gestelde minimum doelstelling (= € 10.000 per jaareinde). Zie: figuur 3.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Namens de kascommissie geeft Jaap Valent een kort verslag waarin hij aangeeft dat de cijfers naar de mening van de kascommissie akkoord zijn. De aanwezigen bij de ALV stemmen in met het voorstel om het NFV Bestuur decharge te verlenen over 2007.

5.

Prognose 2008 Op basis van beschikbare informatie van inkomsten en uitgaven is door het NFV Bestuur een voorlopige inschatting van de resultaten over 2008 gemaakt. Rekening houdend met nog te maken kosten lijkt het erop of dit jaar met een klein negatief resultaat zal worden afgesloten. Maar als de opbrengsten van de evenementen meevallen en de opbrengsten van de incassoactie positief zijn (nog ca. 100 leden hebben niet betaald), zou het ook beter kunnen uitvallen.

De kosten van het nieuwe clubhuis bedragen zo’n € 8.000, maar die kunnen nog iets oplopen (aanleggen verwarming).

Het gaat om kosten voor zaken als aanleggen gas / water / licht, keuken, verwarming, sanitair, verf en gipsblokken en –platen en aanverwante zaken. Plus daarnaast stopcontacten, elektriciteitskabel en diverse klein materiaal. En natuurlijk de verhuizing. Dat het resultaat over 2007 niet slechter uitvalt is te danken aan de extra inkomsten uit de Club van 100 (€ 5.000!).

In de prognose zit een belangrijke post die nog minder goed ingeschat konden worden: de evenementen. Bij goede opkomst en omzet zou het resultaat daarop beter uit kunnen vallen. Zie: figuur 4.

Ook een verhoging van het aantal leden zou de kosten per lid laag kunnen houden. De ervaringen in 2007 waren niet zo positief. Een constant verloop (zo’n 10%), maar geen grotere toestroom. Dit is mogelijk ook een gevolg van het feit dat de procedure om lid te worden niet eenvoudig genoeg is. Gerard heeft in 2008 veel werk gedaan, waardoor er verbetering is. De structurele oplossing moet van Mark (de webmaster) komen. Is toegezegd, maar laat nog op zich wachten.

Vraag: waaruit bestaan de ‘algemene kosten’?

Antwoord: Daaronder vallen de bestuurskosten, vergaderkosten, alsmede alle overige kosten die niet onder een andere noemer zijn onder te brengen.

Vraag: hoe is de samenstelling van de clubhuiskosten ?

Antwoord: Een deel ervan is vast: de huur (was: € 500, nu: € 650), een deel variabel (gas/licht, ingeschat op € 100 per maand). In 2008 zijn er veel extra kosten gemaakt voor het verbouwen en inrichten van het clubhuis. Die kosten zijn voor > 50% door de opbrengsten van de Club van 100 gedekt. Een deel ervan zijn we echt ‘kwijt’ (bv. verf & tegels), een belangrijk deel kunnen we eventueel hergebruiken (bv. stopcontacten, heater, verwarming, keuken etc).

6.

Contributie & begroting 2009 In de begroting zitten een aantal redelijk goed in te schatten bedragen (huur, Spinner, site) en een aantal posten waarvan die schatting moeilijker is. Dat is met name het geval voor de kosten van evenementen (in het clubhuis maar ook daarbuiten) en de opbrengsten van het clubhuis.

In elk geval wil het NFV Bestuur extra investeren in het onderhoud van de collectie. Bij meer frequent gebruik (er zijn nu maandelijkse speeldagen) is dat absoluut noodzakelijk.

De laatste contributieverhoging was in 2006. Zoals ook al in Spinner 3 was aangekondigd, komt het NFV Bestuur met een voorstel dat bestaat uit twee onderdelen: • als compensatie voor de inflatie een verhoging van de contributie met € 2,50 tot € 32,50 per jaar voor een lid.

• een extra bijdrage van € 2,50 om vanaf nu de Spinner volledig in kleur uit te kunnen brengen. Die extra kosten zijn voor drukwerk en hogere verzendkosten.

De aanwezige leden stemden unaniem in met deze verhoging.

Tarieven voor 2008: Lid € 35, duo leden betalen € 40 en we introduceren een nieuw familieabonnement: € 45 per jaar (max. 5 gezinsleden).

Vraag: is het niet mogelijk om de inkomsten te verhogen ? (bv. meer advertentie inkomsten) Antwoord: In de voorbije periode zijn we er niet in geslaagd om dat te realiseren. Enerzijds omdat adverteerders geen interesse lijken te hebben (‘NFV-ers zijn niet mijn doelgroep’), maar in alle eerlijkheid: er is niemand binnen het NFV Bestuur die op dat commerciële vlak gericht actief is geweest. Qua opbrengsten zou het met de nieuwe Spinner in kleur zeker beter moeten kunnen, maar voorzichtigheidshalve zijn geen extra inkomsten begroot.

7.

Update plannen 2009 Bas ligt in het korte de plannen op de diverse onderdelen toe: - Clubhuis: 2x per maand open, 1x op vrijdag en 1x in het weekend, meestal op zaterdag, - Spinner: redactie basis is (te) smal: dus uitbreiding redactie gezocht!

- Evenementen: in voor- en najaar evenement ‘op locatie’, DPO blijft onzeker ivm. het ontbreken van voldoende trekkers die de voorbereiding willen coördineren.

- Competitie: na finales van jaargang 2008-2009 volgt een evaluatie van de huidige opzet en de aanpassingen voor de jaargang 2009 -2010.

- Kastencommissie: investeren in de NFV collectie, met name in goed onderhoud.

8.

Rondvraag Er komt een aantal punten aan de orde over het clubhuis, waarbij dit de meest indringende vraag is: Vraag: zijn er beperkingen aan de opening van het clubhuis ?

Bas legt uit dat de agenda van activiteiten afgestemd wordt met onze huisbaas. Net als in Deventer ligt het accent op activiteiten op vrijdag(avond) en zaterdag. We willen ons daar aan houden. Voor beide partijen is deze eerste periode (2e

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

halfjaar van 2008) er één van nader kennismaken en ervaring op doen en we willen graag een ‘betrouwbare partner’ zijn.

Er staan geen beperkingen in het contract, maar de verhuurder heeft kenbaar gemaakt wel aan zondagsrust te hechten.

We zijn voorlopig overeengekomen op een beperkt aantal zondagen evenementen te organiseren. We zullen het gebruik van het NFV Funhouse op die dagen zorgvuldig plannen en evalueren (zie eerdere discussie daarover ook op het NFV Forum).

In het voorjaar van 2009 is het de bedoeling om een evenement (ESPP?) te organiseren met een openstelling op zaterdag & zondag. Daarna gaan we opnieuw een agenda maken voor de clubhuisactiviteiten, waarbij we alle mogelijkheden weer zullen bekijken. Namens het NFV Bestuur vraagt Bas om begrip voor de gemaakte keuzes voor deze 1e kennismakingsperiode.

Het NFV Bestuur zegt toe het nieuwe clubhuis en het gebruik ervan (ook in relatie tot de kosten) voor de verlenging van het contract in 2010 zorgvuldig te evalueren. Vooralsnog zijn de ervaringen zeer positief en is het aantal bezoekers verheugend groot en zelfs hoger dan verwacht.

Na zo’n twee uur dankt Bas de aanwezige leden voor hun aanwezigheid. De volgende ALV is in 2009. Datum & tijd zullen via de Spinner naar de leden gecommuniceerd worden.

Nieuwe leden 1 Edmond te Kiefte, Enschede.

2 Stefan Van Schoonlandt, Linter (B) 3 Piet Meertens, Almere.

4 Svend van der Vlugt, Groningen.

5 Bjorn Verhamme, Lendelede.

6 Jurgen van Dulst, Vleuten.

7 Joris Stulemeijer, Amsterdam.

8 Erik van der Meer, Haarlem.

9 Victor Stulemeijer, Prinsenbeek.

10 Christiaan Ribbens, Moordrecht.

11 Niels van der Heijde, Capelle a/d IJssel.

12 Peter Joustra, Dinteloord 13 Robert-Jan van de Stelt, Sassenheim.

14 Reinier Greuter, Wormer 15 Charlie Kooistra, Emmeloord 16 William Rijnbeek, Beinsdorp 17 Chris Verdel, Beinsdorp 18 Iwan de Cler, Lochem 19 Roger de Wilde, Lelystad 20 Monique Beerens, Stramproy 21 Eduard Talstra, Drachten 22 Vincent Coolen, Numansdorp 23 Theo van Heusden, Bennekom 24 Koen Martens, Den Haag 25 Stefan Kohler, Heino 26 L. Aarts, Zoetermeer 27 Tom Himpe, Izegem 28 Tim de Leeuw, Bussum 29 Roland van Heeswijk, Eygelshoven 30 David Roosendaal, Utrecht 31 Annette Lips, Alphen a/d Rijn 31 Marcel Geerts, Tilburg De NFV heet alle nieuwe leden van harte welkom!

BESTUURSOVERLEG DECEMBER 2008 Op donderdag 4 december was er de 1e bestuursbijeenkomst in de nieuwe samenstelling. Dus met Jan Meijer als penningmeester en Ronald Knor als bestuurslid. 100% bezetting, dus ook Jonathan Joosten, Edwin Nijs, Arie Pijl, Lieven Engelbeen en Bas Vis waren van de partij. Plus Tonia Meijer die voor de drank & hapjes zorgde. Het was behoorlijk fris in het clubhuis (nog geen verwarming…), maar met warme chocola en een extra kacheltje ging het goed. Het eerste deel stond in het teken van nadere kennismaking en uitwisseling van meningen over de wijze waarop we invulling gaan geven aan de doelstellingen van de NFV. De belangrijkste onderwerpen op de agenda waren: - Clubhuis agenda 2009: Het clubhuis is in principe 2x per maand open: 1x op vrijdag en 1x in het weekend (meestal op zaterdag) - Club van 100 bijeenkomst: Volgens afspraak is er een bijeenkomst voor de deelnemers. Die zal op 28 februari 2009 zijn in het NFV Funhouse.

- Evenementen 2009: Balans tussen recreatie en wedstrijd.

Er zijn plannen op opnieuw 2 evenementen op locatie te gaan organiseren. We zijn voor het voorjaar 2009 op zoek naar een locatie in Brabant. Datum: weekend van 4-5 april 2009.

- Spinner: De Spinner is vanaf nu in ‘full colour’. Financiering is rond dankzij de contributieopslag van € 2,50.

- Clubhuis: Er zijn nog een aantal belangrijke deelprojecten die afgerond moeten worden: o Verwarming: Ruud Wouters is ongeveer halfweg; streven is om voor de Kerst klaar te zijn o Heater: Arie gaat samen met Han & Henry de heater ophangen; voorwerk is gedaan, maar er zijn extra hulpmiddelen nodig o Keuken: Extra afvoerkap is geregeld door Arie. Dennis gaat zorgen voor extra doorvoer naar buiten (ook bij de verwarming) o Schilderwerk: Gerard gaat de voorruimte nog in de epoxy (verf) zetten; o Plafonds: Han zorgt voor extra gipsplaten. Edwin helpt bij het timmerwerk.

- Contributie 2009: Bij Spinner 4 2008 komt een oproep tot betalen. Bas heeft contact met incassobureau over wanbetalers 2008.

- ALV 2009: Volgende ALV zal zijn tijdens de BBQ in juli 2009. Toegang is gratis waarbij het streven is om een hogere opkomst te realiseren.

Het volgend bestuursoverleg is op zaterdag 28 februari 2009.

CONTRIBUTIE 2009 2008 is bijna voorbij. Welkom 2009! Om de plannen voor 2009 te financieren vragen we onze leden om voor 1 februari 2009 hun contributie over te maken: - Lidmaatschap: € 35 - Lidmaatschap Duoleden: € 40 - Familie lidmaatschap: € 45 In februari 2009 zullen we als vereniging ook de contributie innen van de leden die ons een machtiging hebben gegeven.

Voor nieuwe leden gelden in 2009 de volgende prijzen: Inschrijven in het 1e kwartaal € 38,50 (inclusief welkomstpakket), in het 2e kwartaal € 29,50 (incl.), in het 3e kwartaal € 20,50 (incl.) en in het 4e kwartaal € 11,50 (incl.).

De 1e betalingsherinnering komt bij Spinner 1 van 2009 (maart). In verband met de extra te investeren tijd en de te maken kosten (accept giro) hanteren we dan een opslag van € 2,50. Als er eind juni geen betaling is ontvangen, volgt een laatste herinnering. Daarna zullen de vorderingen uit handen worden gegeven.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Nieuws

10 x BAF

Nieuw boek over elektromechanische flipperkasten

Op 25 oktober 2008 organiseerde Pinball Boulevard in Zwijndrecht de 10e editie van de inmiddels legendarische B.... Avond Flipperen.

Elke edititie heeft de B een andere invulling.

Voor de jublileum editie was gekozen voor Baffalo Bill Avond Flipperen. Met verplichte dresscode, waar massaal aan gehoor was gegeven.

De avond was lang van te voren uitverkocht door de bewust gelimiteerde grens van 55 deelnemers.

Michael Shalhoub heeft een nieuw flipperboek geschreven in The Pinball Compendium serie: Electro-Mechanical Era. Het boek telt 288 pagina’s met meer dan 1000 foto’s waarin de populairste en meest zeldzame EM flipperkasten in besproken worden. Net als de voorgaande boeken wordt het boek uitgegeven door Schiffer Publishing. Eerder verschenen in The Pinball Compendium serie: “1930s-1960s”, “1970-1981” en “1982 to Present”.

Ter gelegenheid van het jubileum was een stripster ingehuurd die een willekeurig ‘slachtoffer’ van een sexy lapdance voorzag onder luid gejuich van de omstanders.

?

Op het NFV forum is een inschrijving gestart om het boek met korting in te kopen. Van deze actie hebben ruim 20 leden gebruik gemaakt. De boeken zijn ook te bestellen op Amazon. com.

Zoals altijd werd er de gebruikelijke flipperwedstrijd gehouden.

Titelverdediger Taco Wouters was helaas verhinderd. De wedstrijd werd uiteindelijk gewonnen door John van de Wulp.

Brenn Oosterbaan bevestigde opnieuw zijn reputatie als ‘eeuwig 2e’. 3e werd Peter van de Bergh.

Tevens werd er een prijs uitgeloofd voor degen die zich het best binnen het thema gekleed hadden. Deze prijs werd gewonnen door Monique beerens en Jord Knapen die zich als 2 personages van de Cactus Canyon flipperkast hadden verkleed.

Ze wonnen een LP van John Denver.

Een datum voor een volgende BAF is nog niet bekend, maar het thema wel: Back to the 70’s Avond Flipperen.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Zin en onzin

ik weet zeker dat hij het zelf ook niet in de gaten had, namen zijn verbale uitingen toch wel de vorm aan van de kreten van Monica Seles: OOOOOOOOOOOOOOOOOOOhhhhhhhhhhhhh,, AAAAAAAAAAAAAhhhhhhhh, IIIIIIIIIIIIIIIIIIIhhhhhhhhhhhh.

UUUUUUUUUUUUuuuuunnnnnnnnnnnnnnnnnnhhhhhhhhhhhhh.

Bij een wegloper, bij een dreigende wegloper, bij het moeizaam omhoogwerken van de bal, bij een bal die kneiterhard tussen de flippers doorknalt, you name it, voor elke situatie heeft hij een ander geluid. En dan maakt hij er ook nog sprongetjes bij ! Als een lammetje in de wei, als een honkballer die een bal mist, als Andries Knevel met urineverlies, ook hier weer: elke situatie heeft een eigen beweging.

Flipperen erotisch?

Ik ben er nu aan gewend. Het voegt wat mij betreft wel wat toe aan het spelplezier; het wordt in elk geval met hart en ziel beleefd. Ik begrijp Monica nu ook beter. Het enige verschil is dat ik met haar op tv af en toe licht erotische gevoelens kreeg en dat heb ik met Chris niet.

William Rijnbeek

Ik heb nooit zoveel met tennis gehad. Dit komt niet in de laatste plaats omdat ik er geen talent voor heb. Daarbij, en dan praat ik over de jaren 60 en 70, toen het ook wel eens op tv kwam, het sfeertje erom heen kwam mij vrij elitair over. Natuurlijk is dat vandaag de dag anders, tennis is een volkssport geworden. Maar goed, mijn beeld werd dus eerder gevormd. Door Tom Okker en Betty Stowe, die in keurig ABN goedgeformuleerde antwoorden gaven in intervieuws, ja iets te keurig zelfs, zeg maar bekakt. Dan ben ik klaar; weg interesse.

En dan, jaren later, zo’n moment dat de tv aan staat maar je niet kijkt: OOOOOOOOOOOOOOOOOOOhhhhhhhhhhhhh,, AAAAAAAAAAAAAhhhhhhhh, IIIIIIIIIIIIIIIIIIIhhhhhhhhhhhh.

UUuuuuunnnnnnnnnnnnnnnnnnhhhhhhhhhhhhh.

Pardon??? Stunt van de VPRO? Erotische film op prime time?

Nee, een tenniswedstrijd. Ik ging toch maar even zitten.

Seles. Monica Seles heette ze. Bij elke inspanning kwamen er oerkreten vanuit haar tenen. De commentator van de wedstrijd hoorde je bijna niet, of hij was gegeneerd, of hij werd overstemd, of het geheel van beeld en geluid sprak voor zichzelf. Ik ben geneigd tot de laatste optie. Commentaar overbodig, hier was iemand bezig om alles voor zichzelf te laten spreken. Dat had toch wel wat erotisch vond ik. Leuk, tennis !

Deze uitingsvorm heeft in de loop der jaren grote vormen aangenomen: In Australië werd Lauryn Edwards onlangs geschorst door haar club in verband met teveel geproduceerde decibellen, Maria Sharapova heeft het hardst van allemaal gekreund tot nu toe: 101,2 decibel. (een F-16 op 600 meter doet 95 decibel) Elke dinsdagavond hebben mijn vriend en buurman Chris en ik ons flipperavondje. Beetje poetsen, beetje sleutelen en dan spelen. We hebben samen 10 kasten en spelen beurtelings uit en thuis. Ik zelf heb de hobby 2 jaar geleden weer opgepakt en in no time Chris met het flippervirus besmet. Soms verkopen we een kassie als we het zat zijn en kopen dan weer iets nieuws en verrassends terug. Hoogtepunt van onze bijeenkomsten is natuurlijk toch wel het spelen. Elke verloren pot levert 50 eurocent op voor de onderdelenpot.

In het begin had ik het niet in de gaten, ik bedoel het geluid dat Chris onder het spelen maakte. Ach ik hoorde wel eens iets van “Oei !” of OOOh ! Maar, bezig met mijn eigen spel viel het niet echt op. Allengs, het zal te maken hebben met het “los” komen, met ziel en zaligheid en de ontwikkeling daarvan, en

10

FF afkorten “He Joep, GM, LW nietwaar”?

“Mogguh Pim, zeg dat wel, zeker voor DTVHJ” “Hoe is het in de F, nog wat gescoord DLT”?

“Zeker, mijn laatste nieuwe aanwinsten zijn de MB en de AFM. Om deze te bemachtigen heb ik mijn CFTBL en de TAF verkocht aan een NFV-er uit onze RFC-poule. Zoek nu nog een NF, FT, T2 of een hele mooie BOP. En jij, doe je nog aan W&C”?

“Zekers, o.a. de DPO, EPC, RFC, TPL, BAF, GPO”.

“Sohe, hou je dan nog wel TO”?

“NV, want ik moet ook nog het V-tje tevreden houden”.

“Ik ken dat, de mijne ging laatst UHD toen ik met de TOTAN bezig was”.

“Joh, heb je die nog dan, ik dacht dat je helemaal in TZ zat”?

“Nee man, DTIG, dis is 2008 WJW”.

“Is ook zo, voor de rest nog IB”?

“Ja, de SWE1 heeft een RFM kit, de AFM heeft een nieuw speelveld en decals,de CC is ook compleet gerestaureerd en de MB heeft minimale schade bij de poten”.

“Man man, hoe krijg je het VEK?”’ “Veel afkorten”.

William Rijnbeek

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Flipperen in de media

Rob Willemsen spotte onlangs het bovenstaande artikel in De Gelderlander

Axel van der Ende kwam de spotprent hiernaast tegen... in de KRO Gids van 19 april 1964...

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

11

Jonathan Joosten

Kasten Commissie

De flipperkasten collectie van de NFV blijft maar groeien en mooier worden. In deze update weinig tekst, maar des te meer beeld. Er zijn nogal wat nieuwe aanwinsten en allemaal afkomstig van of via NFV leden. Alle hieronder besproken flipperkasten staan inmiddels in het NFV Funhouse opgesteld.

Donaties NFV-lid Jasper van Eeden bracht de KC in contact met Frans Douwes die een Charlies Angels (Gottlieb, 1978) flipperkast had staan. De voeding zou problemen geven. Edwin Nijs haalde de flipperkast op en bracht hem naar het clubhuis. Ben Boogaard beschikt over aardig wat Gottlieb kennis en had de flipper al snel weer aan de praat. Nog niet 100%, maar het begin is er.

NFV-lid Rene van Gool doneerde een Cabaret (Williams, 1968) flipperkast. Saillant detail: RenĂŠ won deze flipperkast eerder dit jaar tijdens het Tillywood flippertoernooi in Tilburg.

De flipperkast speelde al goed en kreeg 29 november, tijdens een Electro Mechanische cursusdag, nog wat extra finetuning. RenĂŠ bracht de flipperkast zelf naar het clubhuis, met medewerking van Ben Boogaard.

NFV-lid Jaap Valent doneerde zijn werkende Space Station (Williams, 1987) flipperkast aan de NFV. Hij haalde de flipperkast zelf op bij zijn ouders, waar er geen plek meer voor was, en leverde hem af in Ederveen.

Via Maurice Pasman, jawel ook al NFV lid, kreeg de NFV een Bally Nip It (1973) aangeboden. Elders in deze Spinner is uitvoerig te lezen hoe Niko Groenewegen de flipperkast ophaalde en opknapte.

Ben Boogaard is de laatste tijd erg actief betrokken bij het clubhuis en doneerde wegens ruimtegebrek zijn Torch (Gottlieb, 1980) aan de vereniging. Daar bleef het echter niet bij. Ben is actief voor de scouting en had een Black Hole (Gottlieb, 1981) en een Lost World (Bally, 1978) in het clubhonk staan. Door gedoe met de gemeente dreigden de flipperkasten echter op de schroothoop te belanden. Ben heeft de flipperkasten toen snel weggehaald en aan de NFV aangeboden.

Terug van weggeweest Hoewel er in het clubhuis regelmatig aan flipperkasten gesleuteld wordt, geven sommige bekwame technici er de voorkeur aan om flipperkasten op te knappen in hun eigen omgeving. Rob Willemsen maakte de Big Guns en Dungeons & Dragons spelend en poetste de kasten op tot ware juweeltjes. Zie het speciale artikel elders in deze Spinner.

Theo van Vroenhoven had voor de verhuizing de Elvira and the Party Monsters meegenomen voor een flinke poetsbeurt. Tijdens de Funhouse Friday van 12 december bracht Theo de kast, glimmend en blinkend, terug.

Arie Pijl kon ook niet van Elvira afblijven en nam de Scared Stiff onder handen.

Vanzelfsprekend dankt de NFV alle donateurs en NFV-leden die helpen om de collectie van de vereniging uit te breiden en te onderhouden.

12

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Funhouse Fridays: Full house!

De twee Funhouse Friday’s van oktober en november 2008 werden goed bezocht. In beide gevallen waren er zo’n 50 bezoekers, waarvan de helft ook gebruik maakte van de gelegenheid om een maaltijd te nuttigen. Sommige bezoekers arriveerden al om 15.30 uur en benutten de mogelijkheden om te spelen optimaal. Anderen kwamen pas in de avond, maar konden tot na middernacht doorspelen…Ook in de komende maanden staan weer Funhouse Friday’s gepland. Voorlopige conclusie: zeer geslaagd initiatief!

Eerste ervaringen De eerste constatering: de ruime openingstijden worden gewaardeerd. Zeker door mensen die van ver moeten komen (oa. uit Zuid Limburg!) of die de vrijdagmiddagspits voor willen zijn. Al vanaf half vier komen er leden naar het clubhuis en rond etenstijd is het al gezellig druk. Wat heet: de keuken draait op volle toeren om 25 maaltijden klaar te maken !

Er zijn geen speciale programma onderdelen tijdens deze dagen, er is gewoon gelegenheid om lekker te flipperen op de uitgebreide collectie in het clubhuis. De DMD-kasten zijn als altijd populair, maar ook de bijzondere kasten van Ad Jonker (van oa. Gottlieb, Data East) worden graag uitgeprobeerd. Ook de rij met Bally’s uit de jaren 80 heeft relatief veel ‘aanloop’. Duidelijk dat een aantal bezoekers het leuk vindt om terug te gaan naar de jaren dat ze voor het eerst kennis maakten met de flipperkast.

Voor wie toch een wedstrijd wil spelen: er is altijd wel iemand die de uitdaging van een rankingpot aan wil gaan.

Ik heb in ieder geval een aantal leden ‘ingewijd’ als nieuwe deelnemer. Het grote bord bij de entree is aan het eind van zo’n avond lekker gevuld met uitslagen. Op basis van de reacties overwegen de mogelijkheid om een klein toernooi te organiseren als daar bij de bezoekers belangstelling voor bestaat. Ik zal volgende keer dat ik er bij ben bij binnenkomst inventariseren !

Leuk is ook om te zien dat er leden naar deze bijeenkomsten komen die nog nooit in het NFV Funhouse zijn geweest.

Bijvoorbeeld omdat ze het in weekend te druk hebben. Er waren op beide dagen ook een aantal introducees die kwamen kennis maken en dat leverde direct een aantal nieuwe leden op ! Ook verheugend: ook een extra aanmelding voor de Club van 100. Het is nog te vroeg om te spreken van ‘vaste klanten’, maar bij de inschrijvingen voor de 3e bijeenkomst (in december) staan al wel een paar namen van mensen die al eerder een Funhouse Friday bezochten. Plus de namen van een aantal nieuwe leden. Het versterkt het gevoel dat deze evenementen worden gewaardeerd door onze leden.

In de nieuwe ‘zithoek’ tegenover de bar is het rond etenstijd spitsuur als meer dan 20 NFV-leden een plekje zoeken om te eten. Karbonades, gehaktbal of kippenpoot, gebakken aardappeltjes & groente. En een toetje. We hebben intussen een ruime collectie borden en bestek, dat oogt goed. En de vuile vaat kan in de vaatwasser. Als dank voor de service raakt de fooienpot goed gevuld. Daarmee kunnen Jan & Tonia het inventaris van de keuken verder uitbreiden met oa. een pannenset. En op verzoek van Ruud Wouters: volgende keer ook vis op het menu ! Later in de avond staan er steeds wel een paar bezoekers bij de bar over de hobby praten of mee te denken over de oplossing voor technische problemen. Ronald Knor en Ben Bogaard zitten meer met hun neus in de kast dan dat ze de knoppen bedienen. Ieder zijn eigen manier om de flipperhobby te beleven.

Bas Vis

Het was moeilijk om in te schatten hoeveel mensen naar deze bijeenkomsten zouden komen. Met een aantal van 20 hielden we rekening, bij 30 bezoekers zouden we aangenaam verrast zijn. De aantallen bij de 1e bijeenkomsten overtroffen dus onze meest positieve verwachtingen. Onzeker is natuurlijk of dit bij de openstelling in december opnieuw het geval zal zijn, maar op basis van de aanmeldingen via het NFV Forum (t/m 1 december) lijkt het wel weer een gezellige avond te gaan worden.

Als je veel tijd en energie hebt gestoken in iets (lees: verbouwing & inrichting clubhuis), dan is het leuk als het gewaardeerd & goed bezocht wordt. We zijn er als organisatie team blij mee. Tot ziens bij een volgende Funhouse Friday !

De agenda We gaan door met de Funhouse Friday’s. Na een tussentijdse evaluatie hebben we besloten de vroege openingstijden voorlopig te handhaven.

De agenda van de Funhouse Friday’s voor de komende maanden: - vrijdag 23 januari 2009 - vrijdag 20 februari 2009 - vrijdag 27 maart 2009 - vrijdag 24 april 2009

Hoe werkt het?

Voor wie nog niet in de gelegenheid was op kennis te maken.

In het kort: - vanaf 15.30 uur is de deur van het NFV Funhouse open - er staan > 70 flipperkasten speelkaar opgesteld - maaltijd te reserveren voor 6,50 Euro’s (keuze uit diverse menu’s) - entree 3 Euro, introducee 7,50 Aanmelden voor deze bijeenkomsten is niet verplicht, maar wordt wel zeer op prijs gesteld in verband inkopen van verse producten. Reserveren van een maaltijd is wel een ‘must’, omdat de inkopen zijn afgestemd op het aantal bezoekers.

In wisselende samenstelling zal een NFV-team de leden ontvangen. Medewerkers zijn Ben Bogaard, Ad Jonker, Arie Pijl, Ronald Knor, Edwin Nijs, Jonathan Joosten en Jan & Tonia Meijer. Wil je ook meewerken om dit initiatief tot een succes te maken, stuur dan een mail naar bas@nfvpinball.nl

Funhouse F

ridays

- vrijdag 23 januari - vrijdag 20 februari - vrijdag 27 maart - vrijdag 24 april NFV Funho

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

use - Ederve

en 13

De nieuwe STERN: CSI

Geen uitgebreide review van de nieuwste Stern in deze Spinner. De oorzaak is vrij simpel: de review van Martin Ayub van Pinballnews. com was nog niet klaar. Ook was de flipperkast bij het ter perse gaan van dit blad nog niet door iemand van de redactie gespeeld.

Vandaar dat we dit maal volstaan met een foto impressie en een exclusieve samenvattende conclusie, geschreven door Martin Ayub / Pinballnews.com. Bij de fotoâ&#x20AC;&#x2122;s hoort een uitvoerige beschrijving van het speelveld, welke op de bewuste website te vinden is.

14

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Martin Ayub (www.pinballnews.com) Vertaling: Jonathan Joosten Foto’s: Pinballnews.com

Martin Ayub heeft CSI zoals gebruikelijk weer aan zijn grondige reviewmethode onderworpen en op zijn website is een uitvoerige beschrijving van het speelveld en de spelregels te lezen. Op het moment van schrijven staat enkel de speelveldbeschrijving (deel 1 van een 2-delige review) online. Het 2e deel volgt nog, maar speciaal voor de Spinner schreef Martin vast zijn samenvattende conclusie.

CSI, de flipperkast, is er erg goed in geslaagd om het thema van de TV serie uit te stralen in het artwork, de muziek en de sfeer die de kast uitstraalt. Hoewel de kast complex oogt, met massa’s gekleurde inserts op het drukke speelveld, blijken de spelregels gewoon te simpel en uitermate teleurstellend.

Vrijwel elke moderne flipperkast neemt de speler mee op een reis via verschillende wegen die leidt tot verschillende multiballen, modes met speciale opdrachten en een aantal side features waarmee je awards verzameld die je helpen om het eindspel of wizard mode te halen. CSI komt er op neer dat de reis begint in de thuishaven van CSI: Las Vegas. De 3 multiball modes zijn als 3 grote casino’s, die er op wachten om binnen een paar schoten te beginnen. Alleen, vroeg of laat raak je daar op uitgekeken en wil je de stad uit om je reis te vervolgen. Op dat punt veranderd CSI vrij snel in een woestijn. Naast de multiballen blijkt er weinig te zien. Natuurlijk kom je onderweg langs afslagen als Ballistics, Finger Print Frenzy of Suspect Shakedown, maar er eigenlijk geen reden om daarvoor de snelweg te verlaten. Dus blijf je doorrijden met je blik op de horizon waar langzaam iets opdoemt. Je komt dichterbij en dichterbij, tot je er achter komt… je bent weer terug in Vegas. Je hebt een groot rondje gereden en de enige weg de stad uit leidt je weer terug de stad in.

CSI draait allemaal om de multiballen, de jackpots, de superjackpots en de mega jackpots. Speel ze, combineer ze, speel ze uit en completeer ze allemaal. Laat alleen je auto thuis, die heb je niet nodig.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

15

Exclusief interview met

Interview: Jonathan Joosten

GARY STERN

Gary Stern stond al een tijd op het verlanglijstje van de Spinner redactie om te interviewen. Helaas kwam er nooit een reactie op de verzoeken via de e-mail. Begin november werd bekend dat er bij Stern flink wat mensen waren ontslagen. Reacties alom op de de belangrijkste flipper gerelateerde internet nieuwsgroep Rec.Game.Pinball. Hoe zou de toekomst van het flipperen er uit zien? Gaat Stern het redden? Deze en andere vragen hingen in de lucht en iedereen had zijn mening paraat.

Toeval of niet maar dankzij een idee om Sterns nieuwste flipperkast CSI te promoten raakte ik in gesprek met Game XL, de Nederlandse importeur. Mijn plan was interessant genoeg om voor te leggen aan Stern, maar dat zou via via lopen. Soms lopen de zaken echter anders. Ik belde ‘s avonds met een Amerikaanse kennis uit de flipperindustrie, die het plan interessant genoeg vond en stelde voor om Gary direct te bellen. Of ik zijn nummer had? Nee? Hier heb je het.

Gary bleek op dat moment in Florida, maar ik kon hem wel mobiel bellen. Gary kwam erg vriendelijk over. Tja en als ik hem dan toch aan de lijn heb: kunnen we geen interview doen voor de Spinner?

‘Sure, bel me volgende week’. Het resultaat lees je hier.

Allereerst gefeliciteerd met het bijna 10 jarig bestaan van Stern en daarmee het langslopende flippermerk onder uw leiding.

Is dat zo? Even kijken. In ’86 zijn we begonnen als DATA EAST met de eerste productie in 1987. In ’94 werd dat verkocht aan Sega, waar ik het weer terug van kocht in ’99. Dus dat klopt inderdaad. Destijds begonnen we op een 6809 processor en inmiddels maken we gebruik van het SAM systeem, wat een enorme stap vooruit is.

Wat is uw favoriete flipperkast uit de afgelopen 10 jaar Stern?

CSI. Omdat het de laatste is of omdat de kast echt zo goed is?

Dat is de kast die we op dit moment maken en ik vind hem echt ontzettend leuk. Het thema is erg geschikt voor flipperen en Anthony Zuiker, de man achter CSI is een groot liefhebber van flipperen. De skull op het speelveld is mechanisch gezien ontwikkeld door Pat Lawlor, maar was Anthony’s

16

idee. Ook de vingerafdruk op de shooter was een idee van hem. En verder vind ik het een geweldige kast om te zien.

Het is een flipperkast waar een beetje is afgeweken van de ontwerpfilosofie van de laatste jaren en meer is terug gegaan naar waar we moeten zijn.

Het doodshoofd moet je als speler als het ware uit de grond opgraven. Eerst schiet je er over heen, daarna komt het omhoog en valt je bal in het ene oog. Je volgende bal valt in het andere oog en als de multiball start vallen de ballen letterlijk uit het doodshoofd. Daarnaast zijn er traditionele flipperitems gebruikt zoals DNA droptargets, een magneet onder de microscoop, spinning targets, een centrifuge waar de bal in rond draait. Als je verder in het spel komt moet je als speler met de flipperknoppen de disc laten draaien, dus dat is weer iets nieuws. We hebben traditioneel flipperen gebruikt, maar op een nieuwe manier. Ook hebben we gebruik gemaakt van 3 verschillende kleuren om bewijsstukken tijdens het spel te verzamelen, en de betreffende schoten aangeduid met pijlen in dezelfde kleuren. Erg herkenbaar voor gemiddelde

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

flipperaars. Er zit nog veel meer in maar ik ben zelf niet zo’n goede speler dus dat heb ik nog niet ontdekt. En ook erg goede spelers hebben erg positief gereageerd. Maar als deze vraag gesteld wordt zeg ik altijd dat de nieuwste kast de beste is.

Met het oog op het kerstseizoen: we produceren nog steeds Batman, Family Guy is op, IJ is op, we hebben nog een paar Spidermans, Shreks, CSI en we maken nog een paar Pirates.

Over Shrek gesproken: het opnieuw gebruiken van het Family Guy speelveld heeft uiteindelijk een ontzettend leuke flipper opgeleverd.

Klopt en hij spreekt ook een jonger publiek aan dan Family Guy. Family Guy vind ik een heel leuke show en zal op termijn wereldwijd ook een succes blijken, net als The Simpsons.

Het is een geweldig speelveld, maar we moesten echt alles aanpassen: artwork, de poppetjes op het speelveld, de spelregels, het geluid en alle animaties. Het was een hoop werk, maar het idee was te goed om het niet te doen.

Was het het waard? Want Shrek en Indiana Jones kwamen zo’n beetje gelijktijdig uit en de indruk bestaat dat vooral Indiana Jones verkocht werd.

Het was het absoluut waard. Shrek was niet echt een nieuwe game, maar meer een extra product wat toevallig gebaseerd was op een bestaand speelveld. We proberen 3 tot 4 nieuwe flippers per jaar te ontwerpen en daar valt een Shrek dan niet onder. We hebben alleen wel onderschat hoeveel werk er in ging zitten. Het idee voor Shrek kwam overigens van een klant. Die gaf aan dat het Family Guy speelveld zich leende voor een andere titel en daarmee voor de internationale markt wellicht interessanter zou worden. We zijn met Dreamworks gaan praten en hebben uitgelegd dat de kast zich op een ander publiek zou richten dan Family Guy en ook minder snel in cafés zou opduiken.

Shrek spreekt internationaal inderdaad meer aan dan Family Guy. Dat brengt me bij het volgende: hoe groot is de markt buiten Amerika en houden jullie rekening met die markt als er thema’s gekozen worden?

Het vinden van een thema is het lastigste waar we mee bezig zijn. We moeten een thema op tijd spotten, want het duurt ongeveer een jaar om er een flipperkast van te maken. Dan kijken we wat onze ontwerpers leuk lijkt om aan te werken en wat overal geaccepteerd zal worden, en natuurlijk zijn we qua thema’s soms iets meer op Amerika georiënteerd omdat we Amerikanen zijn.

Soms pakken we een thema omdat we er een goede flipperkast van kunnen maken. Jaren geleden hebben we Tales From The Crypt gedaan. Die TV show was wereldwijd niet erg bekend, maar het thema sloeg wereldwijd wel aan. Toch is het beter om een thema te hebben wat wereldwijd wel bekend is. De Europese distributeurs waren een paar jaar geleden niet zo happig op al die bekende thema’s omdat de Europese marketing blijkbaar anders is. Vandaag de dag is de reactie meer “Batman, ja die kennen we”. CSI is wereldwijd bekend.

Ik hou erg van wereldwijd bekende thema’s maar die kunnen we niet altijd krijgen. Pirates of the Caribbean was overigens de eerste keer dat Disney een licentie gaf om er een flipperkast van te maken, en Shrek was de eerste keer dat Dreamworks toestemming gaf. Daar hadden we trouwens ook een aanvraag lopen voor een redemption game, maar daar zagen ze niets in.

Een flipperkast weer wel.

Om het tweede deel van je vraag te beantwoorden: we exporteren ongeveer de helft van onze productie, 40 tot 50%.

Afgelopen zomer exporteerden we zelfs meer omdat de dollar zo laag stond. Nu klimt de dollar weer omhoog en exporteren we misschien iets minder. Ook omdat iedereen te maken heeft met de kredietcrisis.

En hoe was dat vroeger? Hoe lagen die verhoudingen toen?

Historisch gezien werden er procentueel gezien meer flipperkasten naar Europa geëxporteerd dan nu, maar dat cijfer is misleidend. De hele automatenindustrie was toen anders, er was niet zoveel entertainment waarmee geconcurreerd moest worden als vandaag de dag in onze hi-tech wereld, er waren minder soorten automaten waar je mee moest concurreren, en er waren toen minder gokkasten dan nu. In Nederland was dat misschien anders, want daar staan gokkasten al heel lang. Toen werd wellicht 60% geëxporteerd maar verkijk je daar niet op. De aantallen waren groter en toen was de hele thuisgebruikersmarkt er nog niet. Omdat in Amerika de thuisgebruiker er bij kwam is dat percentage ook veranderd.

Hoe zit het met de thuisgebruikersmarkt?

In een artikel wat in de New York Times heeft gestaan werd ik geciteerd dat de helft van onze flipperkasten naar thuisgebruikers gaat. Daarmee doelde ik op de Amerikaanse markt. We weten van sommige buitenlandse markten wat cijfers. In Australië gaan veel flipperkasten naar thuisgebruikers. In Zuid Europa vrijwel niet. In Noord Europa een beetje, maar niet zoveel als in Australië of Amerika.

Gezien deze cijfers zou je denken dat het interessant wordt om meer te marketen richting de thuisgebruiker.

We zitten er aan te denken, maar we hebben ons verkoopapparaat nog niet aangepast. We verkopen nog steeds via distributeurs. Wat er hier in Amerika wel bij is gekomen: bedrijven die biljarttafels, pooltafels en complete barmeubels verkopen voor thuisgebruik, die nu ook geïnteresseerd zijn in onze flipperkasten. Een aantal halen die flipperkasten bij onze distributeurs, sommigen bestellen ze direct bij ons.

Thema’s als Simpsons, Lord Of The Rings, Spiderman, Batman eigenlijk de meeste thema’s zijn bekend bij een groot publiek. Toch weet dat publiek niet dat er een flipperkast bestaat van die serie of film die ze zo leuk vinden.

Tja, we zijn nog steeds een klein bedrijf en er zijn maar beperkte mogelijkheden wat adverteren betreft. We hebben een website, dus iedereen kan ons, of onze distributeurs, vinden. Het is ook de taak van distributeurs om daar iets mee te doen, maar de marges zijn klein dus daar is ook weinig budget. Een flipperkast is helaas geen Coca Cola.

Je gaf al aan een middelmatige speler te zijn. Is dat niet vreemd voor iemand die zijn hele leven met flipperen te maken heeft?

I’m old and slow  Ik speel geen videogames of bordspellen, ik vind flipperen gewoon leuk. Ik zie graag wat er op het speelveld gebeurd, maar ik snap vaak maar weinig van de regels. Overigens is iedereen die hier werkt verplicht om tijdens het ontwerpproces van een nieuwe kast een kwartier per dag te flipperen op dat nieuwe ontwerp. Ongeacht op welke afdeling je werkt. We moeten namelijk weten hoe vaak bepaalde features geschoten worden en dergelijke. We testen ook nieuwe ontwerpen in kleine cafés hier in de omgeving om uit te vinden wat er nog verbeterd kan worden. Gelukkig zijn er ook medewerkers die ’s ochtends een half uur eerder komen om nog even te flipperen.

Door de jaren heen heb je met verschillende ontwerpers gewerkt. Heb je een favoriet?

Nee. Probeer je me soms in problemen te krijgen?  Ze zijn allemaal getalenteerd en vrienden van me. Er zitten verschillen in de kasten die ze ontworpen hebben, maar ik heb geen favoriet.

Als we CSI even buiten beschouwing laten, heb je dan een favoriete titel uit de afgelopen 23 jaar?

CSI, hahaha. Ik moet toegeven dat ik Family Guy erg leuk

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

17

vind. Het is overigens ook de enige TV show die ik kijk samen met mijn 21 jarige dochter. Voor de rest kijkt ze alleen maar naar van die reality junk.

Is er een thema wat je graag had gedaan, maar voor wat voor reden dan ook niet mogelijk was?

Ik zou graag nog een Rock thema doen, maar dat valt niet mee. Je moet een band vinden die overal ter wereld bekend is en mee wil werken. Er speelt ook nog wat anders. In Amerika gaan we er van uit dat de speler in de kroeg of op straatlocaties een man is van 25 jaar, plus of min 12 jaar.

De thuisgebrukersmarkt bestaat vooral uit mannen van 45 jaar, plus of min een dozijn jaar, maarrrrrr: papa moet het aan mama verkopen dat de flipperkast er voor de kinderen is. Want alle grote aankopen moeten door moeder de vrouw goedgekeurd worden. Wil je een TV van 52 inch? Dat gaat alleen gebeuren als je vrouw het goed vindt.

Toch zou je verwachten dat gezien de inkomens van jonge tweeverdieners daar een markt ligt…

Ja, maar we moeten er voor zorgen dat die spelers flipperen ‘cool’ vinden en niet geïntimideerd worden door de flipperkast.

Nu denken ze dat het alleen maar voor goede spelers is.

Wat er in het ontwerpproces vaak gebeurd is dat er een spel ontworpen wordt, dat wordt getest, het wordt moeilijker gemaakt en opnieuw getest en het wordt nog moeilijker gemaakt om de betere speler maar niet kwijt te raken. Maar de gemiddelde flipperaar haakt vervolgens af omdat het spel te moeilijk is. Dat geldt overigens voor allerlei soorten amusementsapparaten. Dat proberen we te voorkomen door de games niet te moeilijk te maken.

Ook een regel: de toys op het speelveld moeten een reden hebben. De dinosaurus op Jurassic Park zat er omdat de schrijver een film over dinosaurussen schreef. Dus we proberen een goede licentie te krijgen die de jeugd aanspreekt. Door die thema’s komen we weer in contact met andere creatieve mensen die ons uit onze ivoren flippertoren halen en ook met ideeën komen om de doelgroep te bereiken. Arnold Schwarzenegger heeft stemmen ingesproken voor Terminator 3, voor Family Guy heeft McFarlin twee uur spraak opgenomen, de crew van de Simpsons heeft meegeschreven aan het script voor de flipperkast, de makers van Lord Of The Rings kwamen met suggesties wat leuk zou zijn om in het spel of op het speelveld te verwerken omdat iets in de films een belangrijke rol speelt.

Wat ook werkt, al is het op een bescheiden schaal, zijn toernooien. Die worden gewaardeerd en we kunnen er hier zelfs geldprijzen aan verbinden.

Aangezien je nu begint over de moeilijkheid van flipperkasten: natuurlijk moeten ze niet te moeilijk zijn, maar als het spel te makkelijk is raak je de gemiddelde speler ook kwijt. Hatsjee, weer multiball, nu weet ik het wel…

Maar als we teveel in de kast stoppen, gaat er teveel tijd in zitten, het spel wordt onduidelijk, het ontwerp wordt te duur en voor je het weet heb je een product wat niemand meer kan betalen. Dus dat moeten we allemaal afwegen. Er moet genoeg in zitten om interessant te zijn voor de betere speler, de gemiddelde speler moet het kunnen begrijpen, en het moet allemaal passen binnen onze budgetten en op tijd klaar zijn…

Nu blijkt dat steeds meer flipperkasten direct verkocht worden aan thuisgebruikers. Bestaat er dan niet het risico dat bij een te simpel spel iemand heel snel is uitgekeken op zijn flipperkast?

Ja en nee. Er zijn twee soorten thuisgebruikers. Dit blad wordt gelezen door flipperliefhebbers en ik geloof graag dat thuisgebruikers in Europa vooral liefhebbers zijn met een collectie van een stuk of 20 flipperkasten. Zo’n iemand speelt

18

dus niet zo vaak op een nieuwe aanwinst. In Amerika zijn er ook van dat soort liefhebbers, maar het grootste deel van de mensen die een flipperkast kopen willen gewoon iets cools, iets nostalgisch wat ze herinnerd aan toen ze jong waren. Iets wat ze niet gedacht hadden dat ze thuis konden hebben, iets voor in hun recreatiekamer, iets kunstzinnig, iets waarover gesproken wordt, iets waar op gespeeld wordt als ze mensen op visite krijgen. Maar dat overgrote deel van de thuismarkt speelt er hooguit 3 weken intensief op en daarna alleen nog maar als ze een feestje hebben of tijdens de rust van een Superbowl wedstrijd op TV. Het zijn geen flipperliefhebbers zoals vaak wordt verondersteld. Dus de meeste van deze spelers zijn nog steeds gemiddelde spelers. En wij moeten het zowel de gemiddelde speler als de gevorderde speler plezieren.

We verkopen niet zoveel flipperkasten in Amerika aan flipperliefhebbers. Ik geef je een voorbeeld van onze klanten: Een vriend van me is advocaat, net als ik ook 63 en ik heb hem onlangs een flipperkast verkocht. Hij wou een flipperkast die zijn kinderen leuk zouden vinden. Een flipperkast is gewoon iets om te hebben voor de meeste thuisgebruikers.

Daarmee wil ik niet zeggen dat we geen coole dingen in onze flipperkasten willen, maar we moeten gewoon een zo groot mogelijke groep aanspreken. In dit geval koopt mijn vriend een flipperkast en waarschijnlijk speelt hij er nooit op. Hij heeft op de website gekeken en wat advies gevraagd wat zijn kinderen leuk zouden vinden. Vervolgens heeft een Batman besteld zonder er ooit op gespeeld te hebben. Dat gebeurd trouwens vaak bij aankopen via internet.

We krijgen ook nieuwe kopers via bijvoorbeeld een stripboekenbeurs in San Diego. Punt is: die mensen kijken online en besluiten dat ze een Indiana Jones nemen. Als we nu een flipperkast als ‘Big Deal’ met een kaart thema, of een naam als ‘Skateboard’ zouden gebruiken vragen ze zich af wat dat is. Mensen willen de naam herkennen. Dat geldt ook voor de speler op locatie. Als de titel hem aanspreekt is hij geneigd er op te spelen. Zegt de titel hem niets, zal hij er ook niet op gaan spelen.

Momenteel is er een economische crises gaande waarbij Amerika al wat klappen heeft gehad. Vorige maand is volgens nieuwsgroepen op internet de helft van het Stern management naar huis gestuurd…

Wat we hebben gedaan is de omvang van het bedrijf geproportioneerd naar de huidige marktsituatie. Dat is al eerder gebeurd en we moeten blijven opletten. Voor het komende jaar staan 4 titels gepland die in een ver gevorderd stadium zijn. CSI is er één van en die is al klaar en we lopen nu meer voor dan ooit tevoren. Soms moet je maatregelen nemen en als je mensen niet nodig hebt laat je ze gaan. Heb je ze wel nodig, dan bel je ze weer. Met de huidige economie moesten we de omvang bijstellen. En daar komt bij dat sommige mensen van de fabrieksvloer promotie hebben gemaakt.

OK, dit is allemaal goed te begrijpen, maar helpt dit ook om meer flipperkasten te verkopen?

Het helpt ons om door te gaan met Stern Pinball op het niveau van het aantal kasten wat we kunnen verkopen. We moeten nu gaan kijken hoe de markt is. De prijzen van onze kasten in Europa zijn duurder geworden omdat de dollar sterker is geworden. Dat kost dan verkopen waardoor de marges ook kleiner worden.

Wat is de best verkochte Stern flipperkast tot nu toe?

Ik zou het uit mijn hoofd niet weten, maar getallen hebben ook te maken met de marktsituatie van destijds. 15 jaar geleden verkochten we van elke kast grotere aantallen dan nu. Dus dat vertelt iets over de economie, de concurrentie in de automatenbranche en daarbuiten. Denk aan films, mobiele telefoons en zeer recent ook het rookverbod. Daardoor sluiten heel veel locaties. Kijk naar Frankrijk. Vroeger ging 12% of

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

meer van de productie naar de Franse markt. Ze zijn de enige Europese markt zonder gokkasten. Nu is dat aandeel enorm geslonken. In de rest van Europa heeft de gokkast het moeilijk.

Veel exploitanten zetten in het verleden echter een gokkast en een flipperkast neer, waarbij de exploitant vooral aan de gokkast verdiende. Bijkomend voordeel voor de exploitant tegenwoordig is dat een flipperkast op locatie inkomsten genereert en als de kast afgeschreven is kan de exploitant hem nog verkopen. Hier in Amerika soms zelfs voor meer dan hij oorspronkelijk voor de flipperkast betaald heeft. Vanuit dat oogpunt is een flipperkast een goede investering.

Eén van de succesvolle titels met verschillende reruns is The Simpsons Pinball Party. Die kast is ontworpen op het oude hardware systeem. Kan Simpsons, of een andere oude titel, ook gebouwd worden met het nieuwe hardware systeem?

Nee. Het is wel mogelijk maar niet praktisch. Om de hele software te herprogrammeren is niet efficiënt. Daar hebben we de tijd ook niet voor. En het is niet alleen om het besturingssysteem. De oudere kasten komen niet door de RoHS keuring heen. Dat zou betekenen dat je voor een hoop onderdelen terug moet naar de tekentafel om ze geschikt te maken om van ander materiaal gemaakt te worden. Al die aanpassingen moeten ook weer gedocumenteerd worden, dus het is gewoon teveel werk. We hebben recent nog wel een rerun gedaan voor de Amerikaanse markt. De kast is nog steeds populair.

Dus het is geen optie om een oud speelveld ontwerp opnieuw te gebruiken?

Wat de liefhebbers vast is opgevallen is dat we bepaalde elementen van oude ontwerpen opnieuw gebruiken. Bepaalde schoten van bijvoorbeeld. Ontwerpers hebben vaak ook bepaalde schoten die ze in een nieuw ontwerp terug laten komen. Gottlieb bracht vroeger flipperkasten uit met exact hetzelfde speelveld als een paar jaar daarvoor uit, maar met ander artwork. Wat we met Family Guy en Shrek gedaan hebben willen we eigenlijk niet doen, maar we kijken wel naar oude ontwerpen en daar bruikbare dingen van hergebruiken. Elk jaar zal er wel een ontwerp tussen zitten wat overeenkomsten heeft met een succesvol ouder ontwerp.

Hoe zit het met plannen voor Limited Edition runs van bepaalde kasten zoals er in het verleden waren voor Dale Jr (gebaseerd op NASCAR / Grand Prix) en Black Spiderman?

Als het passend is voor een bepaald ontwerp is het mogelijk, maar dan gaat het ook echt om een gelimiteerde oplage. Als we aangeven dat we er 500 maken, dan maken we er geen 501. Als we zeggen 600 dan zijn het er geen 601.

De Pirates of the Caribbean flipperkast verscheen ten tijde van de 2e film. Er wordt gesproken over een 4e film. Is het een idee om de huidige software dan aan te passen om de 3e en 4e film er in mee te nemen? Wellicht met een nieuwe translite voor op locatie om de aandacht te trekken?

Ik weet het niet, maar ik wil daar wel even op in gaan. We hebben net een software update uitgebracht voor Spiderman.

Na alle tijd die er inmiddels tussen het verschijnen van de film zit en nu. Die software was allang klaar. De flipperindustrie is klein en de filmindustrie is groot. Als wij een filmmaatschappij bellen en uitleggen wat we gedaan hebben en toestemming willen van hen en van de acteurs die bij die film betrokken zijn om het uit te brengen, dan gaat daar tijd in zitten. Ons werk was klaar, wij moesten wachten en iedereen werd kwaad op ons. En zoveel beïnvloedt de software het spel ook weer niet. Er zijn wat extra dingen toegevoegd, maar het spel is in de basis hetzelfde. We wilden die update toch doen, maar de filmmaatschappij gaat in de tussentijd verder met hun volgende project. Wat voor hen klaar is, is geen prioriteit meer.

En ik kan ze dat niet kwalijk nemen. Vanuit hun perspectief is

het goed te begrijpen. Wij maken flipperkasten en we moeten onszelf soms niet te serieus nemen.

Wat je suggestie voor Pirates betreft: dat is erg moeilijk.

Technisch gezien is het makkelijk maar ten eerste moeten we dan een nieuwe licentie nemen. In de huidige licentie zijn de vervolgfilms niet inbegrepen. Ten tweede moeten we gaan praten met een filmmaatschappij die druk is met het maken van een film. Dan komen wij aan met: “Hallo, we willen graag een oud model flipperkast updaten. We gaan er waarschijnlijk niets aan verdienen, en jullie ook niet, maar willen jullie wel honderden uren van jullie mensen hierin steken en ons het bronmateriaal geven?” Je moet begrijpen dat het voor hen business is. We zouden het graag doen want voor ons is het weinig werk, behalve dan voor degene die met de licentiegever te maken heeft. Er komt een hoop werk bij kijken voor de betrokken juristen enzo. Het is helaas niet eenvoudig. Stel: je koopt een action figure van een Star Trek film. Vervolgens komt er een nieuwe film uit en dat action figure wordt uitgebracht met een nieuw wapen. Wordt dat wapen dan gratis naar je toegestuurd? Of kan je alleen dat wapen kopen? Waarschijnlijk niet want de kans is groot dat de nieuwe figuur door een andere fabrikant gemaakt is. Zo werkt het nu eenmaal. Zelfs als we met dit verzoek bij Disney aankloppen en de update verkopen waardoor zij er ook aan verdienen dan krijgen ze uiteindelijk misschien $10.000,- terwijl hun juridische kosten alleen al veel hoger zijn. We zouden het graag doen, maar het financiële plaatje klopt gewoon niet.

De meeste Stern flipperkasten zijn ontworpen door bekende namen uit de industrie, maar die worden ook oud. Hoe kom je aan nieuw talent om flipperkasten te ontwerpen?

That’s a hell of a good question. We hebben door de jaren heen wel wat jongere mensen hier gehad, maar die werken nu ergens anders. Ze doen daar mechanisch ontwerp en recent één van hen een flipperontwerp voor ons gedaan. John Borg heeft hier al een paar keer gewerkt en hij is relatief jong.

Geen twintiger maar ook niet zo oud als de Steve Ritchies en Pat Lawlors die al tegen de 60 lopen. Voor het komende jaar zijn de speelveld ontwerpen klaar en John Borg houdt zich momenteel bezig met het opschonen en finetunen van die ontwerpen.

Over tegen de 60 lopen gesproken…

Nee, nee, nee, ik heb geen behoefte om met pensioen te gaan.

Ik zou niet weten wat ik dan zou moeten gaan doen. En ik kom uit de flipperindustrie. Daar wordt je niet rijk van, ik moet wel blijven werken, haha.

Toch vragen mensen zich af wat er gaat gebeuren met Stern Pinball als Gary Stern met pensioen gaat.

Mja, we hebben nog genoeg tijd om daar over na te denken.

Ik heb wel wat ideeën maar ik kan geen duidelijk antwoord geven op je vraag. Het leven gaat door en dat geldt ook voor de flipperindustrie.

Heb je geen kinderen die het stokje over kunnen nemen?

Ik heb twee dochters. De oudste is 27 en is een productie assistent in film en zit in Hollywood. De andere is 21 en doet een theater major aan de universiteit. Geen van hen zal de flipperindustrie in gaan. Ze houden zich bezig met kunst, film en dat soort zaken.

Tot slot: hoe zie je de toekomst van de flipperindustrie?

De toekomst van de flipperindustrie? Ik weet wat onze volgende titels worden en we zullen door gaan met het ontwerpen en bouwen van flipperkasten. Zo simpel is het.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

19

Samenstelling en vertaling: Jonathan Joosten

Op de vorige pagina’s heeft Gary Stern zijn visie gegeven op flipperen, de markt en de productie van flipperkasten. Zoals bekend zijn er begin november een aantal ontwerpers, programmeurs en ander personeel ontslagen. Voormalig programmeur Keith P. Johnson (o.a. The Simpsons Pinball Party, Lord Of The Rings, Elvis en Wheel Of Fortune) sprak na zijn ontslag openhartig over zijn carrière bij Williams en Stern in een telefonisch interview met Topcast. Het hele interview is te beluisteren op: http://marvin3m.com/topcast/ showget.php?id=63. Hieronder volgen enkele opvallende uitspraken uit het ruim 2 uur durende interview.

“Toen ik begon bij Stern was men bezig met Striker Xtreme. Het speelveld heeft een 3e flipper, maar er was op dat moment geen enkel schot wat de bal naar die bovenste flipper stuurde.

Ik heb daar toen vragen over gesteld en voorgesteld om de bal via de goal naar de flipper te sturen. Dat is toen aangepast. Er werd duidelijk minder tijd gestoken in bepaalde zaken als nodig zou moeten zijn, maar die tijd was er vaak ook niet. Er waren niet zoveel ontwerpteams dus als er 1 flipperkast in productie was, moest de volgende ontworpen worden en klaar zijn als de productie van de vorige flipper op zijn einde liep. Het kwam te vaak voor dat je moest bijspringen om een probleem op te lossen en zo niet toekwam aan wat je eigenlijk moest doen.”

Over zijn begin periode bij Stern en het verschil tussen werken bij Williams en Stern: “Ik denk dat de grootste grap die Dwight (Sullivan – red) en ik hadden was dat we elke dag wel iets tegen kwamen waarbij we ons hoofd schudden en ons afvroegen hoe het mogelijk was dat Stern nog steeds bestond. Het was gewoon verbazingwekkend hoe dingen ontworpen werden, of op het laatste moment aan een ontwerp werden toegevoegd of aangepast. Het was gewoon zo raar om te zien dat last minute oplossingen werden toegepast op flipperkasten die van de band rolden en verscheept werden. Het was veel minder gestructureerd dan bij Williams.”

“Eén van mijn grootste klachten over de manier waarop het bedrijf draaide destijds was dat de mechanical department hun werk niet op tijd klaar had. Dan was er iets ontworpen en we wisten wat het moest doen, maar of het dat ook deed was nog maar de vraag.”

Bij WMS werd software in programmeertaal C++ geschreven.

Bij Stern in de (op dat moment al verouderde) 6809 assembly language. Voor Keith was dat nieuw, maar hij pakte het snel op. Nadat hij High Roller Casino afgerond had begon hij met het herschrijven van het Stern operating system, het aanbrengen van de-bugging functies en dergelijke. Daarna was het een stuk eenvoudiger om games te ontwikkelen.

Dat was ook precies het doel van Dwight en Keith. Het moest makkelijker worden om goede games te ontwikkelen, software matig gezien. Er was weinig weerstand tegen hun ver Williamisering van Stern.

“Dwight heeft de structuur van Sterns operating system aangepast zodat we konden werken als de manier waarop bij Williams gewerkt en geprogrammeerd werd.”

Over Lord Of The Rings: “George Gomez heeft het speelveld ontworpen,maar ik ben er niet helemaal tevreden over. Ik had iets in gedachten met een muur van een burcht die open kon. En ik denk dat ik graag meer interactiviteit met de bal op het speelveld had gezien.”

20

Keith P. Johnson Over de recente ontslagen: “In augustus werd een salarisvermindering gegeven aan iedereen in het bedrijf. Toen ben ik al om me heen gaan kijken voor ander werk. Begin november is 50% van de overhead staff ontslagen. Ook in de fabriek zijn mensen ontslagen. Ik had wel wat ontslagen verwacht, maar niet dat het er zoveel zouden zijn. Elke afdeling heeft moeten inleveren. Lonnie Ropp en Lyman Sheats programmeren nog steeds, Ray Tanzer en John Rozenmell zitten nog in het mechanical dept. Pat Powers zit nu op service.”

De oorzaak van de malaise volgens Keith: minder verkochte flipperkasten. Indiana Jones deed het OK, Batman deed het aardig, maar minder dan verwacht.

Is er iets wat Stern kan doen om de verkopen omhoog te krijgen, of is de economie nu zo slecht…?

“De slechte economie zorgt voor een enorm deel voor de slechte verkopen, maar uiteindelijk komt het er op neer dat flipperkasten geld moeten verdienen voor exploitanten. Als exploitanten niet weten hoe ze met flipperen geld kunnen verdienen, dan is een flipperkast geen verstandige aankoop voor ze. En als je door slechte economische tijden gaat als deze, kan je als fabrikant zeker niet vertrouwen op de thuismarkt, dus moet je wel focussen op de exploitant. Vanuit dat perspectief heeft Gary gelijk als hij zegt dat de thuismarkt niet interessant is, hoewel ik denk dat de thuismarkt wel degelijk van het grootste belang was, is en zal zijn. Je moet immers kiezen voor thema’s die een exploitant over een jaar of later weer kan verkopen voor een zo hoog mogelijk bedrag.

Dus hoewel je vooraf niet kan bouwen op de verkopen aan de thuismarkt, moet je er wel rekening mee houden om je product na een jaar aan de thuismarkt te kunnen verkopen.

Dus moeten je thema’s die mensen aanspreken. In geval van CSI vraag ik me af hoeveel mensen er straks genoeg binding hebben met CSI om die flipperkast in huis te halen.”

Frustratie: “Lyman en ik waren waarschijnlijk de enige werknemers die echt goed kunnen flipperen en het ook echt leuk vinden.

We speelden al veel voor we in de industrie gingen werken.

Daardoor hebben we een enorme ervaring en kunnen we inschatten wat wel werkt en wat niet. Het gebeurde regelmatig, bij LOTR een keer of 4, dat ik aangaf dat een bepaald schot niet leuk zou zijn, of niet zou werken en de ontwerpers gewoon doorgingen met wat ze van plan waren. Vervolgens bleek zo’n schot aan alle kanten te zuigen en kon ik alleen maar aangeven dat hij dat 2 maanden eerder al had geroepen. Het was erg frustrerend dat er niet naar dergelijk commentaar geluisterd werd terwijl ik elke keer weer gelijk bleek te hebben.”

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Over het licenceren van thema’s: “Het is een groot probleem om de juiste licenties te verkrijgen.

Er liggen genoeg ideeën maar als de licentie eigenaar geen toestemming geeft, kan je de game niet maken. Harry Potter is een goed voorbeeld van een game die we graag hadden gemaakt, maar er niet is gekomen.”

Uit het Topcast interview komt onder andere naar voren dat Keith flipperkasten primair nog steeds voor de exploitatiemarkt ziet. Op de nieuwsgroep Rec.Games.

Pinball gaf Keith vervolgens nog een kijkje in de keuken, waardoor er een heel ander beeld gevormd wordt over Stern Pinball dan Gary voor doet komen.

LOTR en TSPP waren de eerste Sterns met een lange rulesheet.

Keith was daar grotendeels voor verantwoordelijk omdat de kasten met een korte rulesheet hem snel verveelden. Dus ontwikkelde hij modes die een eigen einde hadden en pas als je dat gehaald had zou je het uiteindelijke eindspel kunnen spelen. Zijn doel was dat spelers altijd iets te doen hebben om te halen.

“Als een flipperkast snel gaat vervelen, of je moet een ramp 47 keer schieten voor er wat gebeurd, dan wordt het al snel werk.

En werk is niet leuk. Ik had dat in 1995 toen ik tijdens Pinball Expo Scared Stiff speelde en in 1 spelletje 6 keer de Scared Stiff mode haalde, die 5 uitspeelde en 2 x Spider multiball haalde. Daarna moet je iets van 28 x tegen de crate schieten om Crate multiball te spelen, de ramp 7 keer schieten om een ball te kunnen locken. Dat is niet leuk meer. Ik denk dat het OK is om dingen steeds moeilijker te maken, maar tot een bepaald niveau. Heb je dat gehaald, dan is dat het.”

Er zijn veel problemen bij Stern. Het grootste probleem, veruit, is dat de flipperkasten niet genoeg geld op locatie verdienen.

Wat ook de redenen daarvoor zijn (en dat er zijn een boel), die moeten worden opgelost.

Over game design: “Ik probeer kasten zo te ontwerpen dat mensen echt zoiets hebben van “Wow, wat gaaf” in plaats van “alweer multiball, daar gaan we weer”.

Punt 1 is wat voor te zeggen. Alleen zie ik niet hoe je kan beoordelen of mensen plezier hebben in het spel als je niet zelf op speellocaties gaat kijken als mensen flipperen. Hoe vaak denk je dat dat gebeurt?

Over reruns: “Er zijn al zoveel POTC’s en TSPP’s dat je je afvraagt waar ze nog naar toe kunnen gaan. Reruns zijn vooral bedoeld om de gaten in de planning van de fabriek op te vullen.”

Punt 2 is waarschijnlijk eigenlijk een vrij goede formule in het algemeen. Van deze 4 punten is het waarschijnlijk degene waar ik me het meest in kan vinden. Ik zal alleen nooit van mening zijn dat de plunger op WPT geen weggegooid geld is geweest. Vreemd genoeg is er los van deze eisen nooit gevraagd of er minder schoten op een speelveld konden zodat de bal de kans zou krijgen om zich random te bewegen.

Mensen flipperen volgens mij om de bal verrassende dingen te zien doen, niet om de bal tegen posts te schieten die zich tussen een assload van schoten bevinden, en dat de hele dag lang.

“Een ander probleem waar Stern tegenaan loopt: alle ontwerpen zijn afkomstig van mensen die hun sporen al verdiend hebben, maar er is geen aanwas van nieuw ontwerp talent. Vroeg of laat zijn de oude ontwerpers niet meer beschikbaar en wie gaat er dan speelvelden ontwerpen?”

Keith heeft er jaren op gehamerd om speelveld ontwerpen meer open te maken in plaats van shot – post – shot – post en niet continu de ball ‘als op een lepel’ naar de flipper te voeren. “De ball moet meer rond gaan en uit verrassende hoeken kunnen komen. Star Gazer uit 1980 is een interessant speelveld wat dat betreft. Ik denk dat speelvelden meer open moeten worden. Ik denk dat flipperen weer flipperen moet worden in plaats van alleen maar gerichte schoten maken.”

Leuke weetjes: - de ball lock op het bovenstespeelveld in World Poker tour is door Keith bedacht, maar was bedoeld voor Elvis. Je zou de bal tijdens Jailhouse Rock de gevangenis in kunnen schieten. Uiteindelijk werd het idee toegepast op WPT. - Keith en Lyman vonden beiden de Centerramp op Batman geen leuk shot. Het was moeilijk te maken. De ontwerpers deden er niets mee. Een week voor de flipperkast in productie zou gaan speelde Gary een paar spelletjes en zegt tegen Keith: “de centerramp is niet te schieten”.

Keith: “Ik weet het, ik roep al 2 maanden dat dat schot gefixed moet worden.” Pas toen werd het ontwerp als de bliksem aangepast tot wat het nu is. Als dan gekeken wordt na Keiths opmerking over Stiker Xtreme aan het begin van het interview, is er blijkbaar niet veel veranderd.

- De indrukwekkende lichtshows in flipperkasten zijn voor Keith een manier om zijn visitekaartje achter te laten. Bij Sterns worden ontwerpers niet op het speelveld genoemd en op deze manier probeert hij toch duidelijk te maken dat hij erbij betrokken is geweest.

Er zijn verscheidene heersende opvattingen (binnen Stern – red.) die de koers bepalen: 1. Spelers moeten 3 minuten spelen om het idee te hebben dat ze waar voor hun geld krijgen.

2. Een flipperontwerp moet minstens 3 popbumpers hebben, een ‘Italian bottom’ (linker outlane, inlane, flippers, rechter inlane, outlane), een plunger en een in het oog springende ‘toy’ of gadget.

3. Elke speler moet tijdens een spel alle ‘toys’ kunnen activeren om waar voor hun geld te krijgen.

4. Een paar cafes in Zuid-Chicago vormen een afspiegeling van de rest van de wereld.

Punt 3 staat gelijk aan zelfmoord. Als elke speler in elk spel alles wat er in een kast zit te zien krijgt, zit er geen uitdaging meer in. Die spelen dus niet opnieuw. Het beste voorbeeld is waarschijnlijk de Thing hand in Addams Family die uit het doosje komt en de bal oppakt. Denk je dat elke speler dat te zien krijgt? Ik wed hooguit 1 op de 3 of 4 spelletjes. In de jaren 90 haalde ook maar 1/3 van de spelers multiball tijdens een spel. Mijn beredenering: flipperaars die niet meteen alles in een spel gezien hebben zijn veel meer geneigd om nog een keer te spelen tot ze het wel gehaald hebben.

Punt 4 slaat helemaal nergens op. Helemaal niet als je toch niet gaat kijken.

Hoe dan ook: dat is wat er volgens mij mis is. Maar wat kan er aan gedaan worden? De grootste kans om meer geld te verdienen met flipperkasten op locatie is het organiseren van toernooien. Om wat voor reden dan ook maken exploitanten hier nauwelijks gebruik van. Toch zouden exploitanten beter af zijn met een flipperkast die vooral op competitie mikt. Er wordt geklaagd dat de spelletjes te lang duren. Dat is een gevolg van punt 1 hierboven en het feit dat er een enorm gat zit tussen het niveau van een gemiddelde flipperaar en de fanatieke wedstrijdspelers. De beste oplossing hiervoor is een ‘bagatelle’ soort toernooi (= met grote geluksfactor). En dat meen ik serieus.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

21

Ik heb mijn mening vaak genoeg uitgesproken en pleidooien gehouden voor meer ruimte voor de bal om te bewegen, minder speeltijd en nooit is er naar me geluisterd. Toen er eindelijk wat mensen inzagen dat ik een punt had stond ik op straat. Dus moeten we maar afwachten wat er nu gaat gebeuren.

Wat is eigenlijk het nut van mensen in dienst nemen om hun beste beentje voor te zetten en hun ideeën te geven als die ideeën vervolgens niets mee gedaan wordt? Uiteindelijk was het een opluchting dat ik op straat werd gezet. Het heeft even geduurd voor ik in de gaten had dat ik het zat was dat er niet naar me geluisterd werd, terwijl de situatie steeds slechter werd. No way dat ik op dat zinkende schip wilde blijven.

Als je schip zinkt heb je eigenlijk 2 opties: repareer het lek, of ga hozen met een grotere emmer. Alleen moet in het laatste geval de emmer op een gegeven moment zo groot worden, dat je er nauwelijks mee kan hozen. Voor mijn gevoel is dat precies de situatie waar Stern zich nu in bevindt. (bron: http://groups.google.nl/group/rec.games.pinball/ browse_frm/thread/a6defda2e46f1e9c?hl=nl#, 1e post) Eén van de personen die op Keiths post reageerde was voormalig collega Steve Ritchie. Steve heeft sinds eind jaren 80 flipperkasten ontworpen voor Williams en daarna bij Stern. Het toeval wil dat ik met Steve aan het e-mailen was en hij niet bepaald lovend over Gary Stern schreef. Dat was echter allemaal privé emailverkeer wat ik niet kan publiceren. De reactie van Steve op de post van Keith spreekt echter boekdelen en komt van een openbare nieuwsgroep. Per email liet Steve weten het prima te vinden als ik zijn post vertaal.

Punt 1 is waarschijnlijk prima, al zou het geen 3 minuten moeten zijn, maar 2 en een half.

Punt 2 zijn een serie belachelijke beperkingen opgedrongen door Gary Stern, waar ik het alleen eens ben met de ‘Italian bottom’. De eenvoudige flipperaar in de kroeg moet er van op aan kunnen dat een bal in de inlane naar de flipper rolt en in een outlane de bal verdwijnt. Dat moet zo blijven net als de permanente plaats van de flippers en de afstand er tussen. De wetenschap van het ontwerpen van flipperkasten vertelt me dat ik dat goed heb.

We hebben veel spot gedreven met de overbodige handmatige plunger op World Poker Tour. Daar hadden we geld kunnen besparen maar Gary wou er niets van weten. Gary’s mening kan niet bepaald als een bron van helderheid in de lucht worden gezien die over ons regende. Eerder als een madman met een volle blaas met pis waar wij elke dag door heen konden lopen. We hadden te maken met een gekke, geobsedeerde man die de regels bedacht waar we ons aan moesten houden. En zijn madness heeft ons het einde van het flipperen gebracht.

Punt 3 is een andere belachelijke regel waar we ons aan moesten houden bij Stern. Gary stond er op dat elke speler alles wat de kast te bieden had elk spel zou beleven. Het is Gary’s onwetende manier om elke speler te plezieren en hij is er waarschijnlijk heilig van overtuigd dat het goed is dat hij ons dwong zijn filosofie aan het publiek te bieden. Hij zal nooit beseffen hoeveel schade hij daarmee heeft aangericht. Hij zal alles behalve dat de schuld geven van de neergang van het flipperen.

Punt 4 is opnieuw een correcte analyse van verstoorde realiteit die als gospel werd verkondigd bij Stern. We hadden andere testlocaties in de Chicago area kunnen hebben, maar Zuid Chicago kwam een bepaald persoon (die niet met naam genoemd zal worden) erg goed uit. Alleen begreep die persoon niet de beperkingen van testen omdat het je goed uitkomt en was hij meerbezig met logistiek dan met het verkrijgen van data waar we echt iets mee konden. We hadden geen keus dan dit te accepteren. Feitelijk stond dit gewoon gelijk aan helemaal niet testen. Hooguit hebben we wat info gekregen over de mechanische houdbaarheid, maar dat komt uit elke test eigenlijk naar voren.

Laat ik nu dan het spotlicht richten op wat andere opvattingen waarvan je weet dat ze waar zijn. Corrigeer me als ze onjuist zijn of je het er niet mee eens bent.

Ik gok dat werken voor Stern op dit moment veel erger is als toen het beter ging en Gary de mensen nog slechter behandeld dan hij voorheen al deed. Hij kan gelijktijdig 30 mensen de grond in boren met zijn peptalks en er zijn er vast veel op een dag.

Hey Keith,

Steve Ritchie

Het is tijd om met jou en iedereen die om flipperen geeft te praten. Ik ken je als een echte flipperliefhebber en dat heb ik je vaak genoeg verteld. Er zijn maar weinig mensen met passie voor flipperen. Jij bent er zeker één. Ik ga niet naar mezelf wijzen, maar de meesten weten hoe ik over flipperen denk en hoe dedicated ik ben. Er is veel meer aan de hand bij Stern dan je in je post schetst. Aangezien er niets meer te verliezen is kan ik net zo goed vertellen wat een hel het was om bij Stern te werken. Er waren een paar glorie momenten maar feit is dat het een hel was om te werken als je echt een goede flipperkast wilde ontwerpen waar klanten blij van zouden worden. Eens kijken waar je het bij de volgende punten niet met me eens bent:

22

Er zijn maar weinig flipperliefhebbers die met Gary gesproken hebben en een volstrekt belachelijke lezing te horen kregen als “koop niet alleen elke kast die we uitbrengen, maar blijf er ook in de kroeg op spelen” en andere domme opmerkingen die hij vaak maakt. Gary en Stern Pinball zouden zoveel beter af zijn als Gary zijn mond had gehouden.

Gary is volledig verantwoordelijk voor de neergang van het flipperen in bijna elk denkbare manier en hij had op veel punten veel beter kunnen presteren. Misschien had hij zelfs de kredietcrisis kunnen overleven als hij: - niet continu de meningen, observaties, suggesties en logisch nadenken van zijn beste mensen had genegeerd.

- Niet had geluisterd naar vrienden en slijmballen die hem slechte licenties aanbevolen en hem als royalty behandelden - Niet zo egocentrisch was geweest, altijd gelijk wilde hebben en zijn slechte, echt slechte en ondoordachte

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

-

-

-

-

- -

-

manier van micromanagement op het gebied van het ontwerpen van flipperkasten, welke ik gelukkig meestal wist te negeren maar dat kostte me wel veel.

Menigten flipperliefhebbers niet had toegesproken met woorden als “We hebben jullie niet nodig, we bouwen flipperkasten voor exploitanten”. Hoe slim was dat? Dat is toch het bewijs dat de man niet goed wijs is? Je bent toch gestoord als je als eigenaar van een flipperfabriek de liefhebbers van je product gaat vertellen dat ze er niet toe doen? Het gaat overigens in tegen zijn gierigheid. Had hij toen niet de zoetgebekte duivel kunnen zijn die hij wel vaker was?

Niet had gekozen (en zijn zin doorgedrukt) voor de domste, ‘stinking’ gelicenseerde thema’s ooit en veel goede licenties negeerde.

Niet de prijs van zijn flipperkasten 3 keer in een jaar verhoogd had in deze slechte economie. Dit is pure geldzucht en dat ook nog eens in een slecht productiejaar.

Niet iedereen in engineering had overwerkt door ze 4 flipperkast ontwerpen per jaar door de strot te duwen plus redemption games. Nu weet je de werkelijke reden waarom software niet af is en games pas op het laatste moment klaar zijn. Stern draait op een onderbemande infrastructuur waar eigenlijk maar 2,5 complete flipperkastontwerpen per jaar kunnen worden gerealiseerd.

Niet geldzuchtig had opgedragen om voortijdig te beginnen met het bouwen van flipperkasten die nog niet af waren.

Niet had voorkomen dat programmeurs als Lyman en jij zelf updates maakten voor software die nog niet af was: “Dat is onzin! We verkopen er geen enkele SpiderMan extra door. Laat zitten.”

Niet alle informatie op internet had genegeerd. Hij eiste zelfs van medewerkers “Stop met het lezen van Rec. Games.Pinball sh*t. Die mensen daar zijn allemaal gek.”

Die opmerking kon ik wel om lachen, maar Gary niet.

Hij dacht echt dat hij het recht had om medewerkers te verbieden om slechte kritieken over Stern op internet te lezen. Hij dacht ook dat distributeurs en exploitanten niet op internet zouden kijken voor reviews van nieuwe kasten, problemen en antwoorden op vragen. Opnieuw: diepgewortelde onwetendheid. Ongeveer een jaar geleden

NIEUW!

-

heb ik Gary in zijn kantoor verteld dat we een groot PR probleem hadden. Ik heb hem uitgelegd dat RGP eigenlijk een groot bulletin is. Iedereen kan er komen kijken en alles lezen wat er staat. Ik heb uitgelegd dat er toen al meer dan 3000 negatieve berichten stonden over Spiderman en dat mensen zich enorm opwonden over het feit dat de software niet af was. Zijn reactie: “Hoe halen we berichten van dat bulletin board af?” Mijn reactie: “Niet.” Het enige waar hij aan dacht was het verwijderen van de informatie. Zijn reactie: “Ach het is niet belangrijk.

Ik wil dat je stopt met het lezen van die berichten. Vergeet het gewoon.”

Niet veel te veel onderdelen had besteld. Om een voorbeeld te geven: hij wist dat geen van de ontwerpers met de Family Guy licentie wilde werken omdat het een gevaarlijk, familie onvriendelijk thema was. Het idee lag er al jaren en uiteindelijk dwong hij Pat Lawlor om er een ontwerp voor te maken. Begrijp me goed: Pat en Lonnie hebben er een geweldige flipperkast van gemaakt, maar de demografische feiten klopetn niet en de markt voor die titel was veel te klein. Families die niet wilden dat hun kinderen in de kelder via een flipperkast te maken kregen met kotsen en overgeven gaven aan dat ze de flipperkast niet zouden kopen. We hebben er 700 verkocht. Gary kocht onderdelen voor 1200! Hij luisterde naar zijn ‘vrienden’, in plaats van naar de mensen met kennis om hem heen. Zijn oplossing: Shrek, waarvan de ontwikkeling eeuwig duurde, bronmateriaal van aankomende ontwerpen weg nam en uiteindelijk niet eens break even draaide.

Shrek is een nagel aan de doodskist van Stern. Misschien niet de laatste, maar wel één van de nagels. Waarom Shrek een slecht idee was? Distributeurs keken ernaar en riepen: “Wat is dit voor onzin, dit is een overgeschilderde Family Guy.” Met Wheel of Fortune kocht hij opnieuw teveel in. Er zijn nog meer problemen, maar daar ga ik verder niet op in.

Ik ben er trots op met je te hebben samengewerkt, ook al waren we het niet altijd eens.

Steve

(advertentie)

A ngen in US li ta e b r e d - moneyor USA - postadres Duits-land n e n in b e rvic ide - ophaalse en worldw g n li ta e lb a - payp uitsland D g in lv o s blem - EBAY pro

www.huifkar.de

De slimme eBay kruiwagen voor Duitsland, België en Nederland NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

23

Paul Backer

The making of Pinball Magic (deel 1) HOCUS POCUS PILATUS PAS, LEES ALLES OVER DEZE MAGISCHE FLIPPERKAST Wanneer je een flipperkast kiest om over te schrijven, komen er vele kandidaten in je gedachten op. Terwijl ik daarover nadacht, kocht ik per toeval een Pinball Magic. Een spel wat in veel opzichten anders is als andere flippers uit die tijd. Een spel dat duidelijk een andere benadering volgt, veel dingen lijken bekend, maar net zoveel veel dingen zijn onbekend. Ik had mijn kandidaat gevonden.

Gedurende de laatste drie jaar heb ik contact gehad met veel van mensen die betrokken waren bij de bouw van deze unieke flipperkast. De interviews zijn de basis voor dit verhaal. Ik heb een hoop geleerd over het ontwikkelen van de verschillende onderdelen in dit spel, en de vele hordes die het ontwerpteam heeft moeten nemen.

Er is ook een donkere zijde aan het verhaal, Williams was niet gelukkig met nog een extra concurrent. Diverse Easter Eggs in het spel refereren aan de strijd tussen Williams en Capcom, oftewel ‘Big Bad Willy’ en ‘The Elephant Man’.zoals Python Anghelo de strijd noemt. Tot mijn verrassing is er ook een videospel in het spel en niet één maar twee.

Het billboard achterin het spel introduceert het spel als het gevecht van de eeuw tussen ‘Big Bad Willy’ en ‘The Elephant Man’ wat plaatsvindt in New Orleans; de plaatst waar Pinball Magic voor het eerst aan het publiek werd getoond

De translite van Pinball Magic met de zeven magiërs waartegen je speelt Het verhaal van Pinball Magic doet mij in veel opzichten denken aan het verhaal van de eerste auto van SAAB. Na de tweede wereldoorlog besloot SAAB om auto’s te gaan bouwen. Dit omdat de vraag naar militaire vliegtuigen kelderde. In minder dan twee jaar tijd had SAAB zijn eerste auto gebouwd. Deze auto leek in geen enkel opzicht op andere auto’s die tot dan toe op de weg rondreden. Gebouwd door 16 ingenieurs, waarvan het gerucht gaat dat er maar twee een rijbewijs hadden.

De eerste SAAB uit 1946 was een compacte voorwiel aangedreven monoque met een lucht weerstand coëfficiënt van 0.32

Capcoms eerste is vanuit het niets opgebouwd. Er was geen besturingssysteem, geen hardware, geen flippers of andere mechanismen die gebruikt konden worden van voorgaande flippers. Alles moest worden ontworpen en ontwikkeld. Op dat moment werden flippers juist steeds complexer. Het team bestond uit een mix van mensen met een lange geschiedenis in flipperen en voor anderen was dit hun eerste flipper project.

Deze laatste brachten nieuw bloed. De eerste de ervaring, maar door beperkingen uit voorgaande contracten gebonden in hun mogelijkheden. Om de zaken nog ingewikkelder te maken, waren veel gebruikte flipper onderdelen gepatenteerd door anderen, en hiervoor moesten oplossingen gevonden worden.

Het eindresultaat is een unieke flipper: Pinball Magic.

Er zijn meer verrassingen en diverse leuke foto’s. Zoals de foto van de assembleerlijn in 1995. Foto’s van de toys gedurende de ontwikkeling, zoals het prototype van de magiërs staf en de zwevende bal. Ook onderdelen die uiteindelijk niet in het spel terecht zijn gekomen, zoals een prachtig ogende loop schot met captive bal. Alle toys in Pinball Magic zijn erg ingenieus en creatief. Alle toys zijn interactief met de bal en laten zien dat er erg veel nieuwe ideeën waren, en dat er nog steeds veel gedaan kon worden in het ontwerpen van flipperkasten.

De geïnterviewden voor dit artikel zijn: William Pfutzenreuter (ook bekend als Pfutz, AKA Billl), Mark Ritchie, Python Anghelo, Bryan Hansen, Scott Pikulski, Jeff Powell en Sam Zehr. De eerste drie zijn ex-Williams werknemers, die samen vele Williams klassiekers hebben ontworpen, zoals Comet, Pinbot, Big Guns, Cyclone, Taxi, Fish Tales, Doctor Who en Indiana Jones. Dit gaf Capcom een voorsprong, met een hoop ervaring en kennis over flippers en de werking ervan. Ook klassieke ontwerpers als Claude Fernandez, Ward Pemberton en Greg Kmieck werden ingehuurd door Capcom. Het is niet verbazingwekkend dat Williams een en ander nauw in de gaten hield. Het is mogelijk dat dit zelfs hun eigen spellen naar een hoger niveau tilde.

De eerste flipper op de assembleerlijn: Pinball Magic. Alles leek klaar om een grote rol te gaan spelen in de flipper wereld.

Ik wil alle betrokkenen bedanken voor hun tijd en geduld om al mijn vragen te beantwoorden en natuurlijk voor het maken van een fantastische flipperkast. Ook een dankjewel aan Jim Schelberg, Stefan Ljunström, Eric Kriesch en Leon van den Hurk voor hun hulp met dit artikel. Geniet ervan!

Het spel heeft veel toys, zoals een echt werkend toneel, een hoge hoed skill shot en een magiërs staf, die de bal mysterieus kan controleren

24

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Hoe begon het? Waar moet je beginnen? Wie begon? Een sleutelfiguur was William Pfutzenreuter. Ik vroeg hem of hij enig inzicht kon verschaffen in hoe het allemaal begon.

William Pfutzenreuter> De eerste drie mensen die Williams verlieten waren: Mark Coledebella, Jim Strompolis en ik. Toen Capcom flippers net begon bezochten we alle drie een show.

We waren gasten van RomStar (de Amerikaanse divisie van Capcom die een flipper divisie begon) We hadden nog geen firma naam, we zeiden gewoon dat we een nieuwe flipperfirma begonnen en op zoek waren naar mensen en onderdelen. Op de tweede dag liepen we door het gangpad, en hoorden we iemand zeggen: wie zijn die drie gasten? Ik vond die kreet zo leuk , dat ik de firma tijdelijk (en onofficieel) als bijnaam “die drie gasten” gaf. Zodra we meer mensen aannamen, liep het nummer op en printte ik een nieuwe telefoonlijst met de nieuwe onofficiële titel. We moesten zelfs de kreet gasten veranderen in mensen nadat ik de eerste vrouw aannam.

Het GameStar logo. GameStar was de naam van de firma voordat het veranderde in Capcom.

Verliet je Williams om zelf een flipperkast te ontworpen?

William Pfutzenreuter> Eigenlijk verliet ik Williams om een nieuw besturingssysteem te maken, ik heb het speelveld van Pinball Magic niet ontworpen. Bij Williams heb ik lange tijd gepoogd een nieuw besturingssysteem te maken, maar Williams had andere plannen. Deze kans om een besturingssysteem bij Capcom te ontwerpen kwam op het juiste moment, en ik greep ‘m.

Pfutz aan het werk in zijn kantoor: een flipper trivia vraag; aan welk spel wordt gewerkt? De onderdelen die ik herken zijn: Pinball Magic kast, drop targets en onderkant (boog) van de Big Bang Bar en een King Pin whitewood..

Uit het commentaar wat ik van anderen kreeg die samen hebben gewerkt met William Pfutzenreuter aan Pinball Magic, begreep ik dat hij een ongelofelijk persoon is.

Iedereen spreekt vol lof over hem. Hier zijn sommige commentaren Scott Pikulski (dot matrix programmeur van Pinball Magic)> Voor mij was het leuk om met Bill samen te werken. Hij was erg normaal en leek plezier te hebben in het werken met nieuwelingen.

Jeff Powell (geluid en muziek componist van Pinball Magic)> Pfutz is een van de meest ongelofelijke kennisrijke en normale heren van de industrie. Bill kan de meest ingewikkelde technische zaken uitleggen op een manier die ik kan begrijpen.

Hij heeft ook een grote gave om door een probleem heen te kijken en met een software oplossing te komen die werkt, en vaak goed werkt.

Sam Zehr (software programmeur van Pinball Magic)> Pfutz heeft een enorme invloed gehad op mijn carrière door zijn kennis en wil om het te onderwijzen. De situatie waarbij het hem niet was toegestaan om daadwerkelijk te programmeren en hij mij moest helpen alles uit te zoeken was de ideale leerschool voor een programmeur. Zoals vastzitten op de planeet Dagobah met Yoda! Tegenwoordig zet ik nog steeds zijn initialen in de spellen die ik programmeer.

Sam en Pfutz in training Python Anghelo> Bill is geniaal en erg onderschat in de industrie.

Het dot matrix display van Pinball Magic laat de boodschap ‘Leden van de Cabal’ zien, samen met de initialen PFZ, MIK, PYT, MRK, en MDR. Wie zitten er achter deze initialen en welke rol speelden zij in het ontwerp van Pinball magic?

William Pfutzenreuter> Dit waren de initialen voor de standaard hoge scores (zoals deze in de dot matrix te zien zijn). Sam Zehr zei dat hij liever de voornamen dan de initialen had gebruikt. Maar met de hulp van Mark Ritchie, Tony Defoe en Sam staat hieronder wat we denken wie bedoeld is.

PFZ William Pfutzenreuter of Pfutz (progammeur) MIK wij denken: Mike Wheeler (model bouwer) PYT Python Anghelo (artiest) MRK wij denken: Mark Coldebella (electrische ontwerper) MDR Mark Ritchie (hoofd engineering)

Wie heeft Pinball Magic ontworpen?

Mark Ritchie> Ik heb er niet veel aan ontworpen. Ik coachte voornamelijk wat Bryan Hansen en Python deden. We gingen samen zitten en spraken over het spel. Zij deden het werk.

Het was Bryan’s idee, hij bracht het over aan Python. Hij had een aantal toys die hij in het spel wilde hebben. Ze werkten allemaal al. Voordat hij het spel had ontworpen, had hij veel van de toys en het concept. Zoals de staf, dat was een van de eerste dingen die we hadden voor het spel. Zoals ik al zei, ik deed niet veel in termen van ontwerpwerk, maar ik heb hun geholpen met conceptuele zaken en van alles aangepakt wat ik kon doen. Maar wat betreft het uitleggen van de speelveld schoten, daar heb ik niet veel aan gedaan. Dat was allemaal Bryan z’n werk. Ik heb geholpen met de verpakking, doe dit, doe niet dat. Op dat moment was ik hoofd engineering.

Team foto met van links naar rechts Mark Ritchie, Bryan Hansen en Python Anghelo Python Anghelo> Het ontwerp van het speelveld is gedaan door Bryan Hansen. Ik ontdekte Bryan toen hij samen met Billy Parker naar me toe kwam met het ontwerp van wat later Premiers Rescue 911 zou worden. Hij verzon de helikopter in Rescue 911.

Waar en wanneer werd Pinball Magic ontworpen?

Python Anghelo> Pinball Magic ontstond twee jaar voordat Capcom begon, in de winkel van Bryan Hansen zijn oom.

Deze gast was ongelofelijk. In zijn vrije tijd werkte hij aan goochel trucs, hij was dan ook goochelaar. Ik bezocht hem en hij vertelde mij dat hij zijn ’magie’ naar het flipperen wou brengen. Ik nodigde hem uit samen met mij Williams te bezoeken. Ik vroeg Bryan wat trucs te laten zien, zoals de magische staf, met de bal die onder de staf rolt. Williams was verbaasd, ze beweerden dat ’t niet gedaan kon worden. Bryan liet het zien. Ze bekeken het, maar wilden het niet. Ik was zeer onder de indruk. Toen ik Williams verliet en bij Capcom begon, vertelde ik hun van het jonge talent, die flipperen leefde en ademde, en die ze zouden moeten inhuren. De rest is geschiedenis.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

25

Bryan Hansen> Een aantal jaar geleden deed ik goochel trucs.

Eerder al deed ik Rescue 911 samen met Billy Parker. Ik werkte voor mijn oom, een exploitant in Chicago. Ik had veel vrije tijd tussen service oproepen en in plaats van alleen maar te zitten, werkte ik aan deze toys. Ik heb nooit voor Premier gewerkt, Billy is daar wel gaan werken, Ik had op dat moment nog geen interesse in een baan bij een flipper fabrikant. Een jaar later belde Python mij, met de mededeling: we hebben een vacature. We zijn op zoek naar een flipper ontwerper bij Capcom. Ik had altijd al het idee om goochel trucs onder het glas te laten gebeuren, die je niet kon aanraken. Wanneer je iemand een goochel truc laat zien, willen ze altijd weten: hoe doe je dat, laat me dat eens zien. Op deze manier kon niemand het aanraken alleen maar zien en worden vermaakt. Goochelen is een van de meest vermakelijke dingen die je kan doen. Het is het perfecte thema voor een flipperkast. Je kunt op een willekeurig persoon overal ter wereld afstappen met de vraag Hou je van goochelen? Iedereen, 99% van de mensen zullen hierop JA! antwoorden, je zult nooit iemand tegen komen die zegt: ik haat goochelen. Toen ik mijn sollicitatie gesprek had, nam ik alle toys mee, om te laten zien wat ik voor het spel had. Ze waren er compleet weg van en namen mij direct aan.

Deze flipper heeft veel nieuw dingen voor het flipperen gebracht. Het spel heeft de meeste patenten van alle flipperspellen. Hoe was het mogelijk met zoveel nieuwe ideeën te komen in zo een korte tijdsspanne?

Python Anghelo> Bryan kwam met veel nieuwe ideeën, Hij verzint de gekste gadgets.

William Pfutzenreuter> 2 woorden: nieuw bloed! Bryan Hansen was een groots nieuwe ideeën persoon, en hij kon prototypes Mac Gyveren (excuus, laat mij deze Bryan uitdrukking vertalen: bouwen). Later bracht Python kunst / art aan en de twee waren ongelofelijke ontwerpers voor een groots spel.

Een nieuwe flipper vanuit het niets verzinnen moet enige opstartproblemen hebben gegeven? Kun je iets vertellen over de hordes die het ontwerp team heeft moeten nemen?

Python Anghelo> Oh Boy; Het probleem was dat sommigen van ons een concurrentie beding hadden met Williams. Zoals Mark Ritchie en Pfutzenreuter. Williams had veel patenten en veel macht. Ze wilden ons niet laten slagen. Niet alleen ons, maar ook alle andere flipper producenten. We moesten geheel nieuwe flipper mechanismen ontwerpen, een kompleet nieuw elektronisch systeem, alles. We konden niet dezelfde toeleveranciers gebruiken, we moesten nieuwe bronnen vinden. We begonnen met niets. Alhoewel flipper mechanismen publiek eigendom zijn doordat alle patenten verlopen zijn, wilden we het niet op dezelfde manier doen als Williams.

Daarom begonnen we met alles opnieuw. Het was een twee jarig project, waarbij we ons een slag in de rondte hebben gewerkt.

Bryan Hansen> We probeerden nieuwe flippers te ontwerpen, wat uiteindelijk lukte, maar dat was geen grote horde. We hadden veel mensen met flipper ervaring, dus we wisten exact hoe we spullen moesten ontwerpen en zo ontwerpen dat we het niet kopieerden. Er is maar zoveel dat je kunt doen om iets te veranderen aan een spel.

Bryan Hansen in zijn kantoor bij Capcom Mark Ritchie> Er waren duizenden problemen, duizenden.

Bijvoorbeeld toeleveranciers. Eén ding wat ik mij nog goed herinner, is dat we veel problemen hadden met toeleveranciers en het verkrijgen van onderdelen, vanwege het feit dat veel

26

toeleveranciers Williams toeleveranciers waren en ze waren bang van het management van Williams. Ze wilden geen zaken met ons doen. We moesten nieuwe firma´s vinden om deze onderdelen te maken. Het was niet anders als een flipper bij Williams bouwen, deze dingen zijn nu eenmaal zo complex. Er was een enorme hoeveelheid werk, en altijd een betonnen muur, wat betreft het verkrijgen van onderdelen.

Ik was betrokken in dat deel van het werk, gesprekken met toeleveranciers om hun te overtuigen. Wat uiteindelijk gebeurde, is dat veel toeleveranciers een zusterfirma opstarten, waardoor ze met ons konden werken. Williams maakte het moeilijk, niet alleen voor ons, maar voor iedereen.

Ik kan begrijpen waarom ze zoiets deden.

Mark Ritchie die het onderdelenmagazijn bewaakt bi Capcom, gevuld met ladingen onderdelen om Pinball Magic te produceren.

William Pfutzenreuter> Het grootste probleem: alle onderdelen verkrijgen. Er zitten heel veel onderdelen in een flipper! Ook probeerden we een flipper te maken die minder onderhoud en reparatietijd nodig had en minder vaak uit stond. Dus diverse onderdelen moesten op kwaliteit getest worden. We hadden een grote test kamer met een deur. (die kon dicht om het geluid te dempen!) met een hoop planken waarop de onderdelen werden ge-duur-test.

Eén van de zaken die Pinball Magic leuk maakt om te spelen, zijn de flippers. Het speelgevoel aan de flippers is uitmuntend. Waarom was er besloten om een nieuwe mechanische oplossing te ontwerpen?

Foto van de nieuw ontworpen flippers onder het speelveld.

William Pfutzenreuter> Flippers zijn één van de belangrijkste zaken in een flipper. En de commercieel verkrijgbare flippers werkte niet goed of voelden niet goed aan. Daarom heeft Capcom besloten om eigen flippers te ontwikkelen. Dit was al vroeg in het project bekend (samen met de andere onderdelen). De mechanisch groep heeft hard gewerkt, en een perfect resultaat geleverd. Zelfs na Pinball Magic, werden nieuwe flipper mechanismen ontworpen, (sommigen zelfs gepatenteerd) maar deze hebben nooit het originele Capcom ontwerp vervangen.

Python Anghelo> We beloofden onszelf om een betere te maken, en dat deden we.

Het spel heeft veel toys, zoals een magiërs staf, een zwevende bal en een excellent skill shot. Kun je iets vertellen over deze toys?

Bryan Hansen> Oh, het skill shot, ja het loop shot. Eigenlijk is het grappig, omdat ik Mark Ritchie uitlegde wat ik wilde voor een skill shot, de bal gaat door een looping, over een hoge hoed en kan er in vallen. Hij zei; dat kan niet, dat kan nooit werken. Dus ik ging naar onze model / prototype werkplaats, nam wat draad en laste die samen en boog ze in de vorm, schoot een bal en zei: Mark, wat bedoel je nou, dat kan nooit werken? Kijk, hier!

Het skill shot in Pinball Magic is erg leuk om onder de knie te krijgen. De bal loopt over een baan zoals een achtbaan, en met de juiste snelheid valt de bal in de hoed..

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

De kist, de ontsnappingstruc die aan de linkerkant van de flipperkast zit. Het is eigenlijk een klein houten kistje dat ik zelf heb gemaakt.

Prototype van de ontsnappingstruc. Die aan de linkerkant van het spel zit.

Toen ik met de magische staf startte, deed ik niets meer dan een shooter rod in een spoel steken Toen ik de toy voor het eerst liet zien, sloot ik de stroom er op aan en liet zien hoe de bal aan de onderkant van de staf kon rollen.

Een foto van de prototype staf, die bestond uit een shooter rod met een spoel.

Dit deel van het spel heeft wat tijd gekost, meer specifiek de overgang van de bal vanonder de hand naar de magiërs staf. Ook het vinden van de juiste spoelen, zodat ze niet doorbranden, maar wel sterk genoeg zijn om de bal vast te houden.

In deze positie wordt de bal naar de kist aan de linkerkant gevoerd. Onder de hand is de plastic vorm te zien die de bal naar de magiërs staf voert.

stekker los te trekken om te zien of het spel nog steeds zou werken. De magiërs staf lijkt simpel, maar die spoelen waren niet bedoeld om zo lang en zo zwaar belast te worden. We hadden allerlei oververhittings problemen, Uiteindelijk hebben we de software zo geschreven dat de magiërs staf wordt ontweken indien die spoelen te vaak worden gebruikt.

Dit was Sam Zehr’s eerste flipperkast waaraan hij meewerkte. Hoe ben je bij Capcom terecht gekomen?

Sam Zehr> Ik was een 22 jarige gast, die rechtstreeks uit college werd ingehuurd (letterlijk, ik ben gestopt met studeren om de baan aan te nemen) voor GameStar, zoals de firma op dat moment heette. Ik heb een klein beetje aan Goofy Hoops gewerkt voor Pfutz. Het volgende project was Time Race, een spel ontwikkeld door Claude Fernandez. Ik werd aangewezen om het te programmeren. Alhoewel het spel is geflopt, werkte de software, en Strappy (Jim Strompolis) en Pfutz dachten dat ik klaar was om een flipperkast te programmeren. Terugkijkend denk ik dat ze niet anders konden door de verschillende rechtszaken.

De spelregels wijken af van wat gewoon was voor die tijd. Het concept is bijna als een videospel met 3 levels en een grote baas aan het einde van elk level. Heeft dit iets te maken met de oorsprong van Capcom?

Sam Zehr> Dat heeft er mee te maken met het feit dat ik een videogame achtergrond heb, (ik ben verbaasd dat je dit hebt opgepikt) en de stijl bij Capcom was dat we alles anders wilden doen. Terugblikkend, dingen anders doen om het anders te zijn, is niet altijd het beste idee. Pinball Magic’s spelregels kunnen leuk zijn, maar een paar kapotte schakelaars of mechanieken kunnen de lol snel doen verdwijnen, en het bijna onmogelijk maken om vooruitgang in het spel te boeken.

Het toneel is een illusie die ik zelf heb ontworpen en gebouwd.

De zwevende bal is een poging de speler op het verkeerde been te zetten

De big boss in Pinball Magic is Matra Magna en het doel van het spel is haar te verslaan

Het toneel tijdens de ontwikkelingsfase Daar onder het toneel dat de magisch zwevende bal bevat in het productie spel.

Scott Pikulski> Ik herinner me het programmeren van de big boss scène met Sam, waarbij iedere klap haar ouder maakt. Voor mij was dit een niet zo afwijkend idee, omdat ik ben opgegroeid met Nintendo, Maar het is een wild mode en ik denk niet dat er een tijdspanne op zit, dus je blijft vechten tot ze dood is. Pretty cool.

Op de onderste foto: Scott Pikulski (links, dot matrix programmeur van Pinball Magic) en Sam Zehr (rechts) met een Alien (midden :) van een recent spel waar ze samen aan gewerkt hebben.

Het spel gebruikt een kompleet nieuw besturingssysteem.Kun je ons iets meer vertellen over de ideeën achter het besturingssysteem, met zijn unieke 128 apart aanstuurbare lampjes, continue diagnostiek en instelbare flipperspoel sterktes?

De software voor de flipperkast is geschreven door Sam Zehr; onder andere de aansturing van de verschillende toys.

Sam Zehr> Het programmeren van het toneel was vrij recht toe recht aan. De meeste flipper mechanismen kosten een paar uur programmeer werk, als ze werken, De truc is om ze werkend te houden als schakelaars blijven hangen, opto’s kapot gaan etc. Dat kan een hele week kosten. Pfutz had de gewoonte om binnen te komen en hier en daar een

Eén van de unieke software menu’s laat zien waar de ballen zich bevinden.op elk bepaald ogenblik. (Hidden ball status.jpg) Sam Zehr> Ik denk dat de meeste ideeën van Pfutz en Mark Coldebella kwamen. Zij hadden bergen ideeën hoe ze dingen anders hadden willen doen bij Williams, en toen ze de kans kregen grepen ze die met beide handen aan. Ook, omdat er rechtszaken speelden, wilden we een kompleet nieuw ontwerp.

Elk idee dat we hadden om ons systeem beter of anders dan dat van onze concurrenten te maken werd aangemoedigd. Ik moest de software besturing implementeren / programmeren

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

27

voor de diverse systemen zoals spoelen, lampen en display.

Soms wisten ze wat ze wilden, maar konden ze het niet zelf programmeren of mij vertellen door legale aspecten.

Eigenlijk was dit een ideale situatie voor mij, doordat ik een hoop dingen moest doen die normaal waren voorbehouden aan meer ervaren programmeurs, en al doende leerde ik een hoop. Ik vermoed dat ik uiteindelijk de besturingssystemen heb geprogrammeerd die standaard waren bij Williams (zoals aansturing lampen) om zeker te zijn dat ze verschilden van Williams. (als dat logisch is…) Toen Pfutz weer mocht programmeren deed hij wat meer van de exotische dingen zoals schakelaar en lamp testen in de diagnostiek. Interessant feitje: de lamp matrix kleuren waren altijd rood en geel. Toen we onze tweede matrix deden, moesten we andere kleuren kiezen, Paul Johnson koos voor oranje en blauw, Bears kleuren!

(Amercian football team) geef mij niet de schuld, ik ben een fan van de Steelers!

Eén van de dingen die het onderhoud van een CAPCOM flipperkast eenvoudiger maakt, waren de Led’s naast de smeltzekeringen die aangaven of deze correct werkte.

William Pfutzenreuter> Het geaccepteerde besturingssysteem was een kompleet nieuw ontworpen systeem. (legale zaken) Daarna werden er andere zaken geprogrammeerd, (spel, diagnostiek) Meer aanstuurbare lampen is niet uniek, alleen maar duurder. Maar uiteindelijk denk ik dat het extra geld het spel meer levendig maakte, en meer spelers trok. De continue diagnostiek was in lijn met ons plan om een beter te onderhouden en betrouwbaarder spel te maken, en het gebruik van nieuwe onderdelen die op de vrije markt verkrijgbaar waren( inclusief de snellere 68.000 CPU) maakte het makkelijker uitvoerbaar. De instelbare flipper sterkte was onderdeel van alle instelbare outputs, ( alhoewel niet alle spoelen, flitsers en lampen instelbaar zijn door de exploitant.) Destijds waren alle hardware chips om dit te doen erg duur, maar software was goedkoop (en opnieuw, de snellere 68.000 CPU maakte het makkelijker) Het verlichten van de translite gebeurd via twee PCB’s met lampjes

Mark Ritchie> Er zit een uitmuntend elektronisch systeem in, Ik ben daar erg trots op.

We hebben hard en lang gewerkt om bepaalde opties voor de exploitant in te bouwen. We probeerden iets te maken waarop een exploitant kon vertrouwen, en indien er iets kapot ging, eenvoudig kon repareren.

Met de mogelijkheid om 128 lampjes apart aan te sturen, was er geen algemene verlichting aanwezig.

Hierdoor deed zich een onvoorzien “probleem” voor.

Sam Zehr> Op de eerste testdag waren we in een donkere bar, de Rainbo Club. Omdat we geen algemene verlichting hadden, besefte ik ineens dat ik de geldinworp niet verlicht had! Als mensen naar de machine toeliepen, konden ze de geldinworp niet vinden! Stom…ik ging direct aan het werk (zaterdag ochtend) en maakte en nieuwe ROM , en installeerde die die namiddag in de bar.

28

Foto van de Pinball Magic op de testlocatie in de Rainbo club met van links naar rechts Sam Zehr, Scott Pikulski en Dan Markham.

Kun je iets meer van de programmeer omgeving vertellen? Was er een emulator beschikbaar op de PC? Is er een kans dat er in de toekomst een update volgt van de ROM? Sam Zehr> We gebruikten een DOS gebaseerde cross compiler, en verstuurden de gecompileerde code naar ROM. Er was een slechte debugger, die af en toe werkte. Geen emulator zover ik weet. Als iemand de broncode heeft, zouden ze een nieuwe versie kunnen maken, maar ik heb de bron code in geen jaren gezien.

William Pfutzenreuter> De software werd via een seriële poort met een PC verbonden. De compiler die Capcom had gekocht had een monitor programma dat toestond om het programma te stoppen, debugging en breek punten toe te passen. Dat werkte best goed.

De animaties in het spel zijn gedaan door Scott Pikulski; hoe kwam hij betrokken bij het project Pinball Magic?

Scott Pikulski> Ik heb gereageerd op een advertentie in de Chicago Tribune, met de wervende tekst: kom werken met plezier! Ik was een artiest / kunstenaar die veel animaties deed op zijn Amiga. De Amiga had een video output, waardoor ik een videotape kon insturen. Het duurde in totaal 8 maanden voordat is was aangenomen. Mijn eerste project was direct Pinball Magic.

Alle animaties in het spel zijn gemaakt door Scott Pilulski.

Was het gemakkelijk om je vaardigheden aan te passen aan dot matrix limitaties?

Scott Pikulski> Een van de belangrijkste dingen voor mij was de lip synchronisatie die we deden voor de magiërs. Het zal wel eerder gedaan zijn, maar ik was erg tevreden met het eindresultaat. Ik herinner me dat toen ik bezig was met de gedaanteverwisselingkamer, dat ik de ezel in een man liet veranderen. Ik kwam toen rechtstreeks van de kunstacademie, en daar tekende ik de gehele tijd modellen. Ik liet de ezel in een naakte man veranderen, en dacht daar verder niet over na, want waarom zou een ezel kleding aan hebben. Nu realiseer ik me, dat aan het einde de man ook nog knipoogt…Daar heb ik ook niet over nagedacht. Mark Ritchie zag het, en zei: Scott, je kunt die man beter aankleden! Wie maakt zich nou druk om de gedaanteverwisseling als hij geen pak draagt, je kunt hem beter aankleden anders heb je serieuze problemen. Vandaar dat de gedaanteverwisseling is naar een man in een pak.

Zijn er verrassings-/paaseieren (of in goed Nederlands: Easter Eggs ;) in het spel geprogrammeerd?

Sam Zehr> Niet veel. We waren druk om het spel voor de introductie show klaar te krijgen, dus hadden we niet veel tijd.

Een paar Easter Eggs kunnen worden geactiveerd door het ingeven van bepaalde initialen tijdens de highscore ingave.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Scott Pikulski> Ja, ik heb veel van onze gezichten gedigitaliseerd en in het spel geprogrammeerd, samen met geluidsfragmenten. Voor zover ik mij herinner, zie je de gezichten tijdens de highscore ingave.

SCT of DIO geeft Scott Pikulski SAM geeft Sam Zehr DAN geeft DAN Markham PFZ geeft Pfutz GRN geeft Chris Granner ( niet zeker) Foto voor de Rainbo Club, met links Sam Zehr, en rechts Dan Markham

Scott Pikulski> Ik herinner me dat Sam naar de testlocatie kwam om het spel aan een paar vrienden te laten zien. Terwijl ze allemaal om het spel stonden, drukte hij op een paar knoppen en toen kwam zijn gezicht op het display voorbij. Dat was gaaf!

Wordt de prijs van de geest in de fles door toeval bepaald?

Scott Pikulski> De geest in de fles is een doolhof. Op ieder niveau is een prijs te winnen, afhankelijk van welke deur je kiest. De juiste deur zet je weer een niveau hoger. De verkeerde deur geeft je een prijs. Ik herinner mij dat ik gepoogd heb om de traptreden in de fles met een 3D programma te tekenen. Uiteindelijk heb ik dat opgegeven en heb ik ze met de hand getekend.

Bryan Hansen> Ik weet dat er één in zit geprogrammeerd. Ik kwam er achter rond de tijd dat Capcom de poort ging sluiten.

Ik ging praten met Sam Zehr, want ze zeiden altijd dat ze zo druk waren met programmeren. Geen wonder, want ze waren altijd bezig met het toevoegen van allerlei verborgen zaken.

Maar we hebben geen video spel in het spel geprogrammeerd vanwege het patent van Williams. Williams had het patent op videospellen in flipperkasten, waardoor geen enkele andere fabrikant een videospel in zijn flipper kon programmeren.

Omdat deze verborgen was, en niet in het spel zat hebben we het toch gedaan. Technisch gesproken kon Williams ons voor de rechter dagen als ze het hadden ontdekt, met de bewering dat er een videospel in het flipperspel zat.

William Pfutzenreuter> Sam Zehr was een heel goede programmeur, hij was een goede keuze om de eerste flipper van Capcom te programmeren. Hij werkte goed samen met het Pinball Magic team, en had weinig coaching nodig voor het programmeren van de flipper. (wat erg fijn was, omdat ik veel tijd kwijt was aan andere zaken, zoals de rechtszaak).

Feitelijk werd Sam verveeld met het wachten op het nieuwe besturingssysteem, dat hij een simpele versie van Doom heeft geprogrammeerd op het dot matrix display. Mijn mond viel open van verbazing, ik had niet verwacht dat het in real-time kon draaien op ons systeem. Sam wilde het spel als verborgen video mode behouden, maar later toen het spel verder af raakte, was er niet meer genoeg ruimte in de EPROM, dus het werd geschrapt.

Sam Zehr> We moesten een hoop schrappen omdat er niet genoeg geheugenruimte was in de EPROM. We zaten altijd te klooien met de dots.

In de volgende Spinner: meer Pinball magic in deel 2

Sam Zehr> Nee, iedere keer als je een prijs wint wordt ie ge-reset. Als je de kant kiest die een niveau hoger gaat wordt de prijs beter. Ik denk dat je uiteindelijk een extra bal krijgt.

Er is zelfs een soort volgorde, L-R-L-L-R. De ingang naar de geest in de fles is precies onder de kist.

Is er gedurende de ontwikkeling van de flipperkast ooit sprake geweest om een video mode aan het spel toe te voegen?

Scott Pikulski> Ik kan me niet herinneren dat het ooit ter sprake is gekomen. We hebben wel een paar verborgen video modes toegevoegd zoals bowlen en een soort Night Driver videospel.

Sam Zehr> Ja, alhoewel ik me niet exact kan herinneren waarom we het niet hebben gedaan. Ik weet bijna zeker dat Mark Ritchie er altijd op tegen was. Hij wilde video uit flipperen weren. We waren ook bezorgd om een breedsprakig patent dat Williams had. Mark had waarschijnlijk gelijk het stopt het spel verloop voor 30 seconden, om een spel te spelen wat meestal flauw is. Klaarblijkelijk was ik er wel een fan van, want er zijn 2 video modes in de software verstopt.

Mark Ritchie> Ik weet dat er één in zit, maar ik weet het niet meer zeker.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

29

EM workshop + wedstrijd in het Op 29 november organiseerde de NFV in samenwerking met Machische Machines een Golden Oldies event in het NFV Funhouse. Henk de Jager, Ronald Blom en Onno Leenen legden aan de aanwezige liefhebbers van elektro mechanische flipperkasten in een workshop uit hoe de verschillende mechnieken in de kopkast werken en hoe de meest voorkomende storingen verholpen kunnen worden. Om het één en ander te demonstreren werd gebruik gemaakt van een Williams Smart Set en een los kopkast deel van een Fun Fest. Na de workshop werden bij verschillende EM flipperkasten nog wat storingen verhol-

pen. Tegellijkertijd werd er ook een wedstrijdje op EM flippers gespeeld. Ruud Kooij uit Spijkenisse wist de finale op Big Deal te winnen en won daarmee een NFV poloshirt.

In overleg met Machische Machines wordt geprobeerd om in 2009 elk kwartaal een workshop- of opknapdag te organiseren.

Vanuit de deelnemers kwam in ieder geval het verzoek voor een workshop ‘schema lezen’ te organiseren. Wellicht op 14 maart als de volgende EM dag op de agenda staat? (JJ)

Ronald en Onno kijken toe terwijl Henk vertelt

30

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Ronald Kooij won de EMwedstrijd op Big Deal

Ronald demonstreert hoe hij op de tast tellerwerken repareert ;)

Door het (nog) ontbreken van verwarming was Ruud extra blij met zijn prijs ;)

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

31

Het artwork als charme van de magische machines Ine Schramade

De Nip-It is een EM-kast waar ik aanvankelijk steeds voorbij liep. De kleurstelling in RGB sprak mij niet aan en ik zag vooral de wat kinderlijke uitstraling van de gezichten met grote ogen, bolle neuzen, ronde mond.

Bij die 1e indruk was ik blijven steken, verder dan mijn eigen ronde kleine neus had ik nog nooit gekeken. Tot dat Henk de Jager tijdens een flipperdag in Etten naar de Nip-It wees en tot mijn verrassing zei: “de kopruit van die Nip-It daar is bij uitstek een voorbeeld van hoe een flipperkast er uit zou moeten zien, het thema is tijdloos en de tekening is komisch”.

32

Ieder zijn smaak dacht ik vervolgens, maar door zijn argumentatie ben ik toch wat beter naar het artwork gaan kijken. En ja hoor … als ik nu langs die kast loop schiet ik in de lach en zie ik vooral kokette, luie en plagende krokodillen. De G van groen heeft kleur gekregen. Het blijkt een leuke kopruit te zijn waarop verschillende dieren zich vermaken om een paar onhandige vissers. Een van de vissers “vangt” bij het uitwerpen van zijn lijn ongemerkt de staart van een krokodil. De beste man weet geloof ik niet wat hem allemaal overkomt. Plotseling zit z’n hengel vast, wordt er een gat in z’n broek gebeten én krijgt hij een plens water in z’n gezicht. Reden genoeg, lijkt mij, om grote ogen op te zetten en de mond open te laten vallen.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Nieuwsgierig geworden naar de tekenaar van de Nip-It ben ik op zoek gegaan in de verhalen van Henk de Jager en in de databank op internet. De tekening blijkt afkomstig van Dick White, die het artwork van meerdere Bally-kasten op zijn naam heeft staan, waaronder de Flip Flop!, Amigo en Hi-Lo Ace. Op de kopruiten van deze andere EM-kasten zijn aardige overeenkomsten met de Nip-It te herkennen. Zie maar eens voor jezelf.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

33

Verslag:

Ine Schramade , Niko Groenewegen

Ophalen en opknappen van een Nip It donatiekast “Het bedrijf waar ik nu werkzaam ben heeft een oude EM machine, de Bally Nipit, staan. Deze wordt niet meer bespeeld omdat hij niet 100% meer werkt.

Soms reset ie niet goed bijvoorbeeld. Ook mist de Gator, en werkt de lockrelease niet meer. Wij willen deze kast graag ter beschikking stellen aan de NFV!” Maurice G. Pasman, product manager ISM eCompany Van het een komt het ander De Spinner - in zijn nieuwe kleurige jasje - spreekt aan door de mooie lay-out en de vele foto’s. Dat vraagt om meer moet Niko gedacht hebben. Jonathan had hem benaderd om een EM-kast op te halen en Niko bedacht dat ik het wel leuk zou vinden om mee te gaan en meteen wat foto’s te maken. Ik vond het prima. Echter wat schetste mijn verbazing? De volgende dag las ik in een mail aan Maurice: “Ine komt ook graag mee, mét het foto-toestel, omdat ze eens een verhaaltje voor de Spinner wil schrijven, over hoe zo’n donatie voor het Kastenplan zich concreet afspeelt.” Zou dit tekenend zijn voor onze jarenlange relatie?? Ik mag dan een EM-liefhebber zijn, fotograferen doe ik heel wat liever dan schrijven. Dus tja… wat doe je dan? Je relatie op zijn grondvesten laten schudden?

Zonde van zo’n leuk stel als wij. En het idee van een artikel is en blijft een goed plan, dat moet ik Niko nageven. Dus werd het onderhandelen. Gezamenlijk ophalen, een mini-interview, Ine’s kamer om de Nip-It tijdelijk te stallen en op te knappen, de problemen met de kast inventariseren en bij voorkeur gerepareerd afleveren bij het clubhuis. Veel foto’s, weinig tekst.

Tekst vooral gebruiken om de Nip-It als leuke EM-kast onder de aandacht te brengen en bredere kennis van de techniek te bevorderen. Met als aardige bijkomstigheid dat Niko daartoe zelf ook tekst zal moeten aanleveren.

Middagje-uit Twee dagen later gingen we op pad. De ophaalactie werd een leuk uitstapje in een licht jasje met een historisch tintje.

De zon scheen volop, de Nip-It stamt uit 1973 en de locatie uit 1920. De flipperkast bleek te staan in de voormalige Van Nelle fabriek (tegenwoordig Ontwerpfabriek). Prachtig panden, fotogenieke locatie. De gebouwen staan op de monumentenlijst en zijn overeenkomstig de opdracht bij de bouw in 1920 voorzien van veel “licht, lucht en ruimte”. Fabriekshallen waar in het verleden koffie, thee en tabak werden verwerkt en verpakt blijken te zijn herschapen tot eigentijdse werkruimten.

Mazzel, na het inladen van de flipperkast trakteerde Maurice ons als toegift op een rondleiding. Daar hebben we volop van genoten.

Hoe kwam het idee tot stand?

In het voormalig directiegebouw van de Van Nelle fabriek te Rotterdam, is het bedrijf ISM eCompany gevestigd. Daar troffen we Maurice en de Nip-It. Toen Maurica circa 1 jaar geleden bij dit internetbedrijf ging werken stond deze EMflipperkast daar al, de kast was achtergelaten door een voormalige huurder. Maurice heeft in die tijd enkele reparaties verricht zodat hij en zijn collega’s af en toe een spelletje konden spelen. In de loop der tijd trad echter de ene na de andere storing op, waardoor de kast steeds minder werd aangezet. Uiteindelijk werd de flipperkast niet meer gebruikt en had zijn werkgever gezegd dat Maurice de kast wel mocht meenemen. Maurice is al zo’n 10 jaar lid van de NFV en heeft

34

zelf al verschillende flipperkasten in huis gehad. Momenteel heeft hij een “Twilight Zone” staan. Hij overwoog om de NipIt via Marktplaats te koop te zetten, maar wist niet wat er geboden zou worden en vroeg zich af of zijn werkgever het wel prettig zou vinden als hij dat geld vervolgens in zijn eigen zak zou steken. Zo kwam hij op het idee om de Nip-It ter beschikking te stellen aan de NFV. En het bedrijf vond dat een goed idee.

Geweldig! De storingen zijn waarschijnlijk wel te verhelpen en de Nip-it is een leuke kast om op te spelen én om naar te kijken. Ook zonder Gator, een soort arm om de bal van het speelveld te grijpen zodat je extra punten kunt te scoren.

Het spel is voorzien van 2-ballen Multibal en zipper-flippers.

De tekeningen zijn komisch met onhandige vissers en spelevarende krokodillen. Gerepareerd zal deze magische machine beslist een aanwinst zijn voor de EM-collectie van de Vereniging. Maar voor dat het zo ver is moet er nog het een en ander gebeuren.

Een gegeven krokodil … moet je wél in zijn bek kijken Eenmaal thuis gekomen werd de Nip-It op zijn poten gezet en aan een nadere inspectie onderworpen. Het speelveld ziet er voor een kast uit 1973 nog vrij goed uit. Poetsen, opnieuw rubberen en het zal een plaatje worden. De mini-flippers zijn kapot geschoten, van ouderdom en mogelijk ook omdat er slechts 1 rubber omheen zit. Ook de kap van de paddestoel, het contact dat de zipperflippers sluit, is gebroken. Allemaal oplosbaar.

Een creatieve oplossing voor een oude storing vonden we in de kopkast. Passend bij het thema van de NipIt zagen we een draad met 2 krokodillenbekjes, deze herstelde de verbinding tussen een afgebroken draad en een spoel.

Verder hangt er een afgebroken en volledig verkoolde spoel onder het speelveld, blijkt het licht in de kop het niet te doen en blijven de tellers proberen zichzelf te resetten, zelfs ná dat ze op 0000 zijn teruggeschakeld. Genoeg werk aan de winkel, maar het lijkt te overzien. Aan de slag dus. Ik achter de PC om de foto’s te bewerken en wat op papier te krijgen. Niko voorzien van een mijnwerkerslamp op het hoofd en gewapend met de soldeerbout het binnenste van de flipperkast induikend. Wat betreft de technische kant geef ik het stokje nu door aan Niko.

Opknappen en afleveren van de Nip-It bij het clubhuis Zo, ….nu nog ‘eventjes’ de kast speelklaar maken, voor het Clubhuis. Schoonmaken en daarna opnieuw rubberen van het speelveld is iets, waarvoor Ine een veel betere, fijne motoriek bezit. Het optillen van het speelveld laat meteen al een paar klusjes zien. De onderste popbumper trekt meteen aandacht. De spoel is blijkbaar voortdurend bekrachtigd geweest en in een gesmolten, donkere vorm veranderd. Na vervanging van zo’n spoel blijft natuurlijk de vraag, hoe zoiets heeft kunnen gebeuren. In de toekomst kan het misschien

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

opnieuw gaan optreden. De precieze werking van een EM-popbumper is echter een artikel op zich. In je eigen woonomgeving hoor je het gebrom gelukkig wel (en ruik je uiteindelijk ook iets schroeien), maar de vraag is, of dit in de gezellige herrie en drukte van een Clubhuis ook opgemerkt gaat worden. Verzoek aan de lezer van dit verhaaltje: zet de kast zo snel mogelijk uit.

Het linker flippermechaniek mist het uitstekende palletje, waarmee het “end-of –stroke”contact geopend zou moeten worden. Doordat deze e.o.s.contactbladen - normaal gesproken - openen bij het omhoog staan van de flipper, verminderd de hoeveelheid stroom die door de spoel gaat.

Hierdoor wordt er minder warmte opgewekt. Bij deze “Nip-it” is de situatie nu zo, dat er voortdurend een grote hoeveelheid stroom door de spoel gaat, waardoor hij kan verbranden, als een speler de flipperknop constant ingedrukt houdt. Gelukkig is dit tot nu toe niet gebeurd. Helaas is er geen alternatief onderdeeltje in de kelder, dus daarom maar een gaatje in het mechaniek geboord en er vervolgens een schroef in gedraaid. (Op een volgende EM-klusdag maar definitief oplossen!)

Na deze 1e hulpactie op basis Van een korte visuele inspectie…. de stekker er maar eens in. Storingen in EM-flipperkasten zijn zo goed als altijd verbindingsproblemen. Dat kan in de vorm van een losgeschoten draad, maar het is meestal een contactblad, dat niet goed sluit of niet goed opent. O ja, en de vuile grondplaten van de bruine, vierkante “steppers”, waar ook weer koperen wijzers overheen draaien. Dit ervaringsfeit blijkt ook weer in de “Nip-it”. Niets is vervelender, dan een continu draaiende schakelwals, op de bodem van de kast. Die “scoremotor” is een soort robot, die – eenmaal in werking gezet door het aandrukken van een nieuw spelletje – tot in de eeuwigheid zijn instructies blijft uitvoeren, totdat het gewenste resultaat is bereikt. Vervelend, …..indien dat eindresultaat uitblijft.

Een nieuw spel aandrukken betekent dat (via een contactblad op het game-over-relais) het reset-relais intrekt en daardoor de scoremotor gaat draaien. Achterin de kop laat die draaiende scoremotor enkele score-reset-relais voortdurend ratelen, die daarmee op hun beurt de telrollen naar de “nul”-stand sturen.

Indien een telrol op “nul” staat, openen de 3 contactbladensets, waarmee zo’n telrol uitgerust is. Staan alle contactbladen van alle telrollen nu open, dan is deze scoremotorklus geklaard.

Echter niet bij de “Nip-it”. In de nul-stand blijven de scoreresetrelais eindeloos tikken. De scoremotor is blijkbaar nog niet tevreden. Zou er toch – bij een van de zestien rollen - een contactblad niet goed geopend zijn? En ja hoor, … van één bepaalde rol blijven de contactbladen gesloten, hoewel die rol wél in zijn “nul”-positie staat. O wat knullig: de schroefjes, waarmee deze contactbladenset op de houder gemonteerd is, zijn losgeraakt. Door te weinig tegendruk openen de bladen nu niet in de nul-stand. Aandraaien ….en er is rust in de kast. De bal wordt nu voor de afschieter geworpen.

Een leuk kenmerk van de “Nip-it” is de mogelijkheid van meerdere ballen. Net als bij bijvoorbeeld de “Wiggler” kan de bal in een opvangkom geschoten worden. Voor de afschieter komt dan weer een nieuwe, 2e bal. De gevangen bal wordt pas weer in het spel gebracht, ná het raken van een bepaalde knop. Multiball! Dit kan bij jouw spel gebeuren, maar ook pas bij een volgende speler. Bij de “Nip-it” wordt de bal echter niet uit de opvangkom geworpen. Voor zo’n handeling is in een EM-kast een apart relais nodig: het “M.B.-relais”. En ja

hoor…. vettigheid tussen de contactbladen en te weinig contact van die bladen.

Schoonmaken en ietsje bijbuigen en het speelplezier van de kast stijgt navenant.

In het Clubhuis van de NFV staan de EM-kasten allemaal op 5 ballen ingesteld. Het omzetten van een stekkertje is ook bij de “Nip-it” natuurlijk zo gebeurd.

Helaas gaan de lampjes van bal 4 en bal 5 niet branden. Oké,… lampjes testen, maar die zijn goed. Enkele lamphoudertjes in de kop zijn weliswaar zichtbaar contactloos en aan vervanging toe, maar daarvan is hier - voor cijfer 4 en 5 - geen sprake. En ja hoor, …het blijkt weer een verbindingsprobleem te zijn. Doordat de kast altijd maar op maximaal 3 ballen ingesteld is geweest, is een stukje van de grondplaat van de “stepper”, die het gespeelde balaantal telt, ‘maagdelijk’ gebleven. Het was raadzaam geweest, om alle steppers van te voren schoon te maken, maar daar heb ik meestal het geduld niet voor. Na een aantal spelletjes wordt de betreffende bal-tel-stepper nu vanzelf schoongeveegd, door het gewrijf van de contactvingers, die over de grondplaat schuiven.

Helaas is de grootste “grap” van deze kast niet meer aanwezig.

De “BallyGator”. De grijpbek, die – na indrukken van een extra flipperknop aan de rechterbovenkant van het speelveld – de speelbal onder een plastic afdekplaat trekt. Verzwolgen door zo’n reptiel, om daarna op een andere plaats weer uitgespuugd te worden. Met 1.000 punten bonus, als compensatie voor de schrik. Jammer, maar het gehele bedieningsmechaniek onder het speelveld is weggesloopt. Inclusief de bedrading.

Zelfs die extra flipperknop is verwijderd en het gat is daarna met een metalen dop netjes afgedekt. Gelukkig kan de speelbal wel vrij het grijp-gat in schieten, zodat die bonus alsnog mogelijk is. Henk de Jager weet te vertellen, dat dit grijpmechaniek - van begin af aan - een zorgenkindje (dus storingsgevoelig onderdeel) van de kast is geweest. Om die reden is dit spelonderdeel bij veel “Nip-it”s door exploitanten verwijderd. Een flipperaar die de “Nip-it” verder niet goed kent, zal het verschil niet eens merken.

Door het alsnog inbouwen van een ‘klokkenspel’ zou de kast nog aantrekkelijker kunnen worden. Dit is iets, wat ik in het Clubhuis trouwens voor elke EM flipperkast zou willen bepleiten. In mijn lijstje van persoonlijke climaxen staat een wit broodje met (belegen) kaas op de 2e plaats en een EM flipperkast - met luid klinkende gong – op de 3e.

De anti-climax is het afbreken van de kast en inladen voor transport naar Ederveen. Afscheid nemen doet een beetje pijn.

Gelukkig is het ook het einde van mijn verhaal. Na opstelling van de ‘Nip-it” in het Clubhuis bleek een scoreteller-contact - door het transportgetril - weer ontregeld te zijn. Vooral EMkasten zijn gevoelig hiervoor. Na wat bijbuigen kon de kast echter direct ingezet worden bij een wedstrijdje op Electro Mechanische flipperkasten. Als passende afsluiting van de 1e Golden EM Oldies dag van de NFV. Aanvulling van de redactie: Ad Jonker had ook een Nip It in het clubhuis staan. Ook hier ontbrak de grijparm, maar bleek het mechanisme wel aanwezig. Ad is de beroerste niet en besloot de NIP It voor een symbolisch bedrag aan de NFV te verkopen.

Het mechaniek werd onder het speelveld verwijderd en in de door Niko gerestaureerde Nip It aangebracht. Er hoeft nu enkel nog een passende beugel te worden nagemaakt en dan is de Nip It weer helemaal compleet.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

35

De klassieker:

Ad Jonker

EEN HEUSE WINTERWARMER. Buiten sneeuwt het! Binnen knipperen vrolijk de lichtjes van een heus Wet ‘N’ Wild avonturenpark. Bij de buren hebben ze er een mooi safaripark van gemaakt. Echter, één toch wel belangrijk iets is men vergeten. Het hek ertussen. Nu zie je dus tussen alle schoonheden dieren van divers pluimage. Vooral de katachtigen tonen meer dan een gezonde belangstelling voor de dames. Als dat maar goed afloopt. Omdat de directies er te laat achterkwamen dat het hek ontbrak zijn ze maar gaan samen werken en werd de naam van deze bijzondere combinatie “Surf ‘n’ Safari”. Het verschil met bijvoorbeeld het Tikibad in Wassenaar is dat er voor of achter jou een zebra van de waterglijbaan neer beneden gaat. Even opletten dus. En zoals vaker is dit themapark de basis van een flipperkast.

Speelveld Een korte rondleiding beginnend aan de onderzijde. We hebben de twee out-lanes, twee flipper in-lanes en twee flippers in de meest gebruikelijke opstelling. Dan met de klok mee: De souvenir target met de inserts 1,2 en extra bal. De saucer (Pipeline) van waaruit de bal via de ‘pijplijn’ naar de linker flipper in-lane wordt gestuurd, een helling (Rapids). De bal gaat hier helemaal rond het speelveld en komt bij de rechter flipper. Direct rechts van de rapids de oranje ‘3-million’ target en rechts naast de rapids verder naar achteren de spinner (Boomerang). Midden achter drie bumpers met op de voorste uw gastheer Rodney, de krokodil. Helemaal rechts boven en onzichtbaar de plunge. Een weggeschoten bal komt hierin terecht, tenzij je te hard schiet (heel moeilijk!). Deze bal wordt de helling opgeschoten en komt bij de rechterflipper terecht.

Midden op het speelveld drie rode drop targets (Splash).

Rechts een helling met een kom (Whirlpool). Midden rechts drie gele drop targets en net boven de rechter uitgang een bulls eye target (Arcade).

36

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

-> Boven de flippers een matrix van vijf bij vijf lampjes en daarboven langwerpige inserts voor de bijbehorende feature.

Deze matrix is een opbouw naar features, zowel verticaal als horizontaal. Tevens ziet men hier de resterende tijd tijdens een feature.

Wat doet en laat het een en ander?

We beginnen bij de onderdelen in de matrix van links naar rechts.

-> Kolommen: (let op. Eerst lees je wat een complete kolom oplevert, daarna lees je wat de extra feature erachter is. Deze laatste vervalt zodra de matrix compleet is).

4) Splash (rood). Telkens als je de drie rode droptargets neer schiet krijg je een stap. Na de vijfde stap worden er vier dieren verlicht (rapids helling, spinner, whirlpool helling en arcade target). De volgorde is naar eigen keuze, ieder gemaakt schot dooft. Eerste schot 1M, tweede schot 2M, derde schot 3M en laatste schot special.

- daarna zijn de splash targets ieder 500.000 punten waard.

5) Whirlpool paars). Ieder schot de rechterhelling op geeft een stap. Je ziet nu op twee plaatsen een rij insert lopen. Schiet je beide schoten binnen twaalf seconden, dan heb je een extra bal.

- daarna verhoogt ieder schot de rechterhelling op de arcade target met 100.000 tot maximaal 600.000 punten.

-> Rijen: (van onder naar boven. Mogelijk krijg je aan het begin van het spel de onderste rij cadeau).

1) Pipeline (oranje). Iedere bal in het linker gat geeft een stap in deze kolom. Compleet is de oranje target rechts van de rapids helling 9 seconden per schot drie miljoen waard in plaats van de normale 20.000.

- daarna is het gat tijdelijk verlicht voor advance double. Dit levert één letter op in double (zie je boven de score displays).

2) Rapids (groen). Ieder schot de linkerhelling op geeft een stap. Bij de vijfde stap gaat een teller direct vanaf 5M aftellen. Een schot in het pipelinegat geeft de overgebleven bonus en start multibal. Als de teller op nul komt vervalt de multibalkans.

- daarna is de linkerhelling verlicht voor go-for-the-record (groene insert met drie pijlen in een cirkelvorm). Als je nu de helling opschiet krijg je één stap voor the record. Iedere volgend schot zonder iets anders te raken telt door. Als je het record verbreekt krijg je een vrij spel. Raak je iets anders dan begin je weer bij stap één.

1) Onder. De out-lanes worden verlicht voor Exit. Een bal door de zijuitgangen geeft een willekeurige score (zie de display). Exit is verlicht als de onderste rij is verlicht, dus vaak.

Onverlicht 50.000.

2) Verlicht de arcade target (rechts net boven de uitgang).

Direct verlicht voor 100.000 kan dit oplopen tot 600.000, maar bij iedere volgende matrix begint het weer onderaan. Arcade target is verlicht zolang de tweede rij van onderen compleet is.

Onverlicht 25.000.

3) Verlicht de lock voor multibal in het pipelinegat. Geen tijdslimiet, maar bij de volgende bal in het spel is die weer gedoofd.

4) Verlicht de souvenir target (links net boven de uitgang). Dit is overigens een kicking target. De bal wordt bij het raken met kracht weggeschoten. De 1 knippert en blijft dat doen als die niet wordt geraakt. Raak je de target, dan gaat de 2 knipperen.

Nu zit daar een tijd aan vast. Te laat, dan knippert alleen 1 weer en deze gaat na een tijdje ook uit. Raak je de target met 2 knipperend, dan gaat extra bal knipperen. Ook hier weer op tijd raken voor de extra bal, anders gaat het weer terug.

Komt niet terug bij een volgende bal indien niet geschoten.

Onverlicht 5.000.

5) De bovenste rij (en dus bij een complete matrix) verlicht na de feature de arcade target voor super score. De matrix dooft, de horizontale features exit en arcade target doven, maar de laatste blijft de rest van de bal verlicht voor super score.

Eerste hit 1M, tweede 2M enzovoort. Aantal hits onbeperkt. De maximum score is echter instelbaar op 4M of 8M. Dit kan vele miljoenen opleveren. Dooft bij het begin van de volgende bal.

- Als de matrix volledig verlicht is en de laatste feature afgelopen is dooft deze direct en kan je deze opnieuw gaan vullen.

3) Boomerang (geel). Ieder schot door de spinner geeft een stap. Bij de vijfde stap is de spinner tijdelijk 250.000 per draai waard - daarna is de spinner goed voor 50.000 per draai.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

37

-> Bonus: Voor ieder verlichte insert in de matrix van vijf bij vijf 10.000 en voor iedere complete matrix 5M. Bonus bouwt op en geen multiplier.

-> Multibal: Wordt gestart door in het pipelinegat te schieten indien verlicht of als feature in de Plunge (zie verderop).

Bij instant multibal vanuit de Plunge gaat het altijd om 2-bal multibal, anders is enige voorzichtigheid handig. Een bal in de pipeline. Schiet nu een bal vanaf de plunjer met een gemiddelde snelheid in de Plunge. Als je te zacht schiet en de bal terugkomt blijft het bij 2-bal multibal.

Schiet je juist, dan komt de derde bal voor de plunjer en is het dus 3-bal multibal.

Geen balsaver. Goed afgeschoten ballen komen altijd rechts via de helling naar de flipper.

- Mini jackpot en super jackpot: Je ziet nu op twee plaatsen een rij insert lopen (keuze uit: pipeline, rapids helling, boomerang, splash (rode droptargets compleet), whirlpool helling en arcade target). Zodra die geschoten zijn is de rapids helling verlicht voor mini jackpot. Gewoonlijk is deze vijf miljoen maar af en toe blijkt die negen miljoen te kunnen zijn. Hierna dien je alle vijf de schoten te schieten. Lukt dit dan is de rapids verlicht voor super jackpot. Die is altijd dertig miljoen. Super jackpot kan op dezelfde manier herhaalt worden tot einde multibal. Bij iedere volgende multibal gebeurt precies hetzelfde.

- Whirlpool millions: Na multibal is de rapids helling tijdelijk verlicht voor whirlpool millions. Schiet je op tijd, dan verlicht de whirlpool helling tijdelijk voor miljoenen. Een goed schot in de kom kan veel punten opleveren.

-> Whirlpool punten: Buiten de stappen voor extra bal is de whirlpool helling aan het begin van iedere bal verlicht voor 50.000 per draai. De bal valt uiteindelijk in het gat en komt tussen de bumpers terecht. De bijeengedraaide punten worden gegeven en de helling verlicht nu voor 100.000 per draai. Dit loopt op tot een maximum van 350.000 per draai.

-> Snack attack: Dit zijn de drie gele drop targets. Die zitten er eigenlijk in voor de sier, want ze leiden nergens toe. De bovenste is altijd 5.000, de middelste 50.000 en de onderste 500.000 punten.

-> The plunge: Aan het einde van de plunjerbaan zit verborgen een gat. Als je een bal wegschiet komt die bijna altijd hierin terecht. Alleen als je (veel) te hard schiet kan de bal erover heen vliegen en tussen de bumpers terecht komen. Dit gat is, behalve bij multibal, altijd verlicht met het vraagteken. Nu, dit kan echt van alles zijn, namelijk van nothing tot award everything. Alleen als je de bal eerst te zacht weg schiet en deze rolt terug naar de plunjer, dan wordt het altijd nothing.

38

- absolutely nothing = typisch geval van jammer.

- points (5.000 – 5 miljoen) - advance slide = een willekeurige slide gaat een stap omhoog - complete slide = een willekeurige slide vol met bijbehorende feature.

- extra bal - special - instant multiball (2-bal) - swirl whirlpool (5 keer) - advance double - complete double - indien ingesteld ook de beroemde of beruchte catch-up.

Laatste betekent als je alleen speelt of de hoogste score hebt 5M. Bij meerdere spelers krijg je dan dezelfde score als de naasthogere speler.

- award everything = zeg maar een eindspel. Je krijgt direct de extra bal en special. Vervolgens wordt direct de gehele matrix verlicht en krijg je alle features die aan de rijen verbonden zijn.

Echter, niet de bonus features van de kolommen en ook geen double compleet.

Hoe mooi dit ook leest, hoe voller de matrix hoe minder de waarde.

-> Double: Een heel belangrijke feature.

Met echt mazzel krijg je die in de plunge.

Feature loopt vanaf de start door tot einde bal. Double betekent hier echt dubbel. Alleen de tilt warnings en het tilt zelf is niet dubbel.

Voor het overige is echt alles dubbel, dus ook de stappen in de matrix, extra bal (je krijgt er dus twee als je de juiste schoten maakt), de specials, de stappen voor go-forthe-record, alle scores, ook de bonus aan het einde van de bal en vooral de jackpots. We hebben het nu over een super jackpot van zestig miljoen. Dat is op deze kast een dikke score.

-> Flipper in-lanes: Zijn bij de eerste matrix beide verlicht voor advance random slide, vanaf de tweede matrix is er slechts één verlicht. Deze vult willekeurig een kolom, maar maakt deze nooit af. Gaat indien geraakt gelijk uit, dus heen en terug werkt niet. Als de bal via een helling komt is deze ook uit. Ieder ander contact verlicht deze weer.

-> Wisselgeld: Nee, je krijgt geen geld terug, maar de bumpers scoren altijd 3.000 en de sling-shots 90 punten.

-> De juiste tactiek tot high-scores: Alle schoten leiden tot leuke scores, maar de super jackpot is een heel belangrijke voor de echt hoge scores. Je kan bij Gottlieb de high-scores twee tot en met vijf resetten, maar niet de hoogste score.

Ik ben tot 221 miljoen gekomen, maar ik moet 792 miljoen halen voor de hoogste score…. Het wordt helemaal feest als je de double feature hebt in combinatie met de super jackpot.

Maar ook de super score bij een complete matrix kan lekker opleveren. De arcade target zit echter wel op een gevaarlijk punt.

-> DE minus: Eigenlijk de plunge. Want hier is het volledig willekeur. Voor een wedstrijd is deze kast dus zeer ongeschikt.

-> DE plus: Een brok humor in een prachtige verpakking.

-> En tevens: Buiten de plunge voor iedere speler een gelijke opbouw. Geen voordeel met multibal van andere spelers, echter wel voor wat betreft double. Als een bonusfeature compleet is en de matrix nog niet zit er een andere feature achter.

-> Ten slotte: Zegt Rodney, de host “Later Gator” na het spel en ga ik na al dat water lekker in bad.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

DI-RECT DOET TOMMY

Bas Vis

(1)

De komende zes maanden gaat de rockopera Tommy (uit 1969!) in NL in veel Nederlandse theaters te horen en te zien zijn. De Nederlandse band Di-rect gaat de teksten vertolken van de ‘hertaling’ van Jan Rot. Via theaterproducent Senf raakten we als vereniging ook betrokken bij deze productie. In ruil voor het ter beschikking stellen van een aantal flipperkasten konden we de show zien bij de try-outs en waren we bij de officiële première in het Luxor theater in Rotterdam. Een verslag.

Begin oktober 2008 Na de flipperkast in de show van Paul de Leeuw (zie Spinner 1), de backstage Tommy voor Blof (zie Spinner 2) en de Hart in Actie (eeeh, Ultieme Woondroom) van Danny de Jager (zie Spinner 3) bleek dit al snel een leuk nieuw project. Het begon met een telefoontje van Andrea van Senf Theaterproducties, gevolgd door een mail: Van: Andrea Astbury Verzonden: woensdag 8 oktober 2008 17:14 Aan: bas@nfvpinball.nl Onderwerp: DI-RECT doet TOMMY Hallo Bas, Leuk je net even gesproken te hebben. We zijn op dit moment hard bezig met het repeteren voor de voorstelling DI-RECT doet TOMMY. Voor deze voorstelling zijn wij op zoek naar een flipperkast. Of laat ik het nauwkeuriger zeggen, onze videoontwerper Arjen Klerkx (zijn vader was ooit ook lid van jullie flippervereniging) is op zoek naar een flipperkast voor in zijn video die te zien zal zijn tijdens de voorstelling.

Hij wil de flipperkast op allerlei manieren filmen. Hij is met name geïnteresseerd in de verschillende kleuren lampen, de bumpers en de flippers (ik weet niet of je dat zo zegt?).

Hij wil graag een flipperkast uit de tijd van Tommy - ‘70 jaren en als er mooiere zijn begin ‘80.

Ik ben een technische onbenul, maar ik heb wel een idee.

Staan er nog credits op ? Nee dus. Deurtje open laten doen en dan proberen uit te leggen hoe je met je vingertop wat deeltjes moet laten bewegen. Al snel klinkt het karakteristieke geluid van de aanvulling van de credits…

Een week later is de Medusa weer terug. Andrea is enthousiast over de opnames en we krijgen een uitnodiging om bij de tryout in Schiedam aanwezig zijn. Dat is in het eerste weekend dat Di-rect de rockopera voor een zaal publiek speelt. Als ik uitleg dat er wel meer liefhebbers zijn binnen de vereniging krijgen we de mogelijkheid om met een wat grotere groep te gaan. Dat horen we echter pas op vrijdag 31 oktober…

Zondag 2 november – de try-out in Schiedam Ik heb thuis voor de verandering eens ‘bonuspunten’ gescoord.

Normaal kost die flipperclub alleen maar (vooral tijd…), nu levert het wat leuks op. Avondje uit met dank aan de NFV. Mooie zaal, De Schie. Behoorlijk groot ook. Uiteindelijk zijn we met 9 personen die gebruik maken van de uitnodiging. De kaartjes die overblijven zijn welkom want er waren mensen die anders niet naar binnen konden.

Ik ben behoorlijk nieuwsgierig naar Tommy in een Nederlandstalige uitvoering. De teksten blijken echt verbluffend goed te zijn. Het origineel is dat ook dus het blijft een wat vreemd verhaal, maar de ‘hertaling’ (= vertaling meer op inhoud dan letterlijk) steekt goed in elkaar. De mannen van Direct geven ook een behoorlijke imitatie van The Who. Muzikaal staat het als een huis. Qua zang heeft leadzanger Tim af en toe duidelijk nog wat moeite met de soms ingewikkelde teksten.

Valt ook niet mee om te zingen over ‘de bezielde zoektocht’ (Amazing Journey) …

Na de pauze is het vooral tijdens ‘Koning Flipper’(Pinball Wizard) uitkijken naar de beelden van de Medusa. Die zijn ontegenzeglijk heel fraai. Mooie close-ups van de bal die over het speelveld gaat, targets die geraakt worden en de spinner die flink toeren maakt. Nu heb ik wel spijt dat ik de Medusa ‘as is’ had meegeven: vieze rubbers, een wat doffe bal en een speelveld waar wel eens een doekje overheen mag… De andere aanwezige NFV-ers willen dat best even bevestigen…

De zaal is enthousiast en de toegift wordt goed ontvangen. Een veelbelovend begin !

Ik hoop dat je ons kunt helpen.

Groet, Andrea Astbury Productieleider Ik ben altijd wel te porren voor zoiets. En een grote fan van de rockopera Tommy (zie ook mijn logo bij de Club van 100…).

Dus meteen door naar de vraag: welke kast moet het dan worden ? Op basis van de vraag denken we eerst aan een EM-er, maar Andrea heeft een aanwijzing gekregen van haar video-team: is er misschien een Gorgar? Want die heeft van die mooie kleuren. OK, dan zoeken we in die richting. Een Corgar is er, maar is dan een Medusa niet mooier ? Dan hoef ik bovendien geen kast van de vereniging uit te lenen maar kan ik mijn eigen kast meegeven.

Ik stuur een link naar de IPDB pagina en wat foto’s. De reactie is er snel: de Medusa moet het worden. Tijdens één van de klusdagen in het NFV Funhouse wordt hij opgehaald.

Op maandag direct een telefoontje. Hij doet het niet meer.

Niks meer. ‘Alle lampjes doen het, maar er komt geen bal meer’. Andrea klinkt bezorgd want er zit wat tijdsdruk op de opnames…

Zondag 16 november – de première & after party Op verzoek van Andrea wat extra aankleding voor de officiële première: flipperkasten. Gerard & Barry zorgen voor twee flipperkasten: de Flintstones (altijd vrolijk) en Captain Fantastic (voor de oudere jongeren). We zijn ruim om tijd om nog een paar potjes te kunnen spelen en de inwendige mens te verzorgen.

Achter de BN-ers aan gaan we naar binnen. De zaal is nagenoeg uitverkocht. Net als twee weken geleden staat de muziek als een huis. Niet geschikt voor liefhebbers van luisterliedjes: dit is een stevige rock opera. Fan van Tommy was ik al, maar ik geloof nu ook dat Di-rect inderdaad een goede keus is voor de uitvoering. Tim is nu meer Tommy en zingt makkelijker. Wat twee weken geleden soms nog niet lukte of wat geforceerd klonk, kwam er nu wel goed uit. Het enthousiasme van Spike (gitaar) en de geweldige klappen van Jamie (drummer) werken aanstekelijk.

De flipperkasten staan in de lobby en worden tijdens de pauze goed bespeeld, waarbij de Captain Fantastic populairder is dan de Flintstones. Om het feestje compleet te maken: zanger Tim is later op de avond nog op de foto gegaan naast de Captain Fantastic, samen met Gerard & Barry. Ook voor hun een leuke afsluiting !

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

39

DI-RECT DOET TOMMY

40

(2)

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Gerard van de Sanden

Zondag 2 november ’08 Theater aan de Schie in Schiedam, de NFV is uitgenodigd om een try-out te aanschouwen van de Haagse rockband Di-Rect.

Niet zomaar een try-out, maar één waar de mannen van DiRect in de huid kruipen van de legendarische formatie “The WHO”. D-Rect vertolkt “Tommy”, de rock opera wel te verstaan en dan niet in het Engels maar in onze eigen moedertaal.

Namens de NFV zijn de afgevaardigden Bas Vis, Edwin Nijs, Jonathan Joosten en ikzelf. Als klein kind heb ik wel eens de video gezien op de betamax videospeler maar meer dan het lied “Pinball Wizard” kon ik me niet herinneren. Onbevangen kijk ik dus naar een stuk waar ik totaal niet weet wat ik er van moet verwachten.

Gelukkig zijn mijn potjes op de Data-East flipperkast Tommy wel blijven hangen en krijg ik de ene flashback na de andere.

Tim, Spike, Bas en Jamie (Di-Rect) gaan tekeer alsof de oude mannen van The WHO weer na veertig jaar in de oude samenstelling samen zijn. Wat een muzikaal geweld. Tijdens “Koning Flipper” (Pinball Wizard) glimt Bas Vis als een goudvis in de maneschijn, aangezien de productiemaatschappij van Di-Rect zijn Medusa flipperkast hebben geleend om beelden te filmen voor visuele begeleiding. Wat ons opvalt zijn details speelveldschade en vuile rubbers, maar de meeste van de bezoekers ontgaat dat volledig. Als afsluiter gaat het dak eraf en drinken we nog wat na in de lobby waar we staan te mopperen waarom de Jungle Lord die daar gestald staat niet te bespelen is vanwege een defect.

Zondag 16 november ’08 Theater het oude Luxor in Rotterdam, Barry Stolp en ik (Flipperkastverhuur.nl) zijn gevraagd om twee flipperkasten te leveren voor de première party van Tommy. Voor onze diensten zullen we in natura worden betaald en krijgen we een aantal kaarten voor diezelfde première party inclusief afterparty. De keuze valt op een nieuw en een oud exemplaar flipperkast. Aangezien wij niet in het bezit zijn van oude kasten is NFV-lid Bart van Dijk bereid om zijn Captain Fantastic aan ons uit te lenen. Deze oude EM’er en de nieuwere Flintstones worden ruim voor aanvang première opgesteld. Met onze kasten rijdend over de rode loper proeven we al een beetje van het sfeertje wat later op die avond tot een hoogte punt moet komen.We krijgen top plaatsen aangeboden voor onze kasten maar na een half uurtje besluit de eigenaresse van het

oude luxor dat ze in verband met eventuele calamiteiten toch verplaatst moeten worden naar een ietwat mindere standplaats maar dat mag de pret niet drukken.

Bas Vis en Ronald Knor zijn ook uitgenodigd en komen even koekeloeren. Ronald merkt op dat een flipper van de Captain Fantastic niet optimaal flippert en doet nog wat handelingen om dit te verhelpen. Na Bas en Ronald te hebben uitgenodigd om gezamenlijk te eten belanden we in een Surinaams broodjeshuis waar deze mannen een cursus Surinaamse kost krijgen. Eindelijk is het dan zover, we mogen naar binnen.

Glijdend over de rode loper werken we ons langs camera ploegen en fotograven, maar niemand die geïnteresseerd is in een delegatie flippernerds!!. Wat wil je ook met al die bekende Nederlanders. Zo zien we onder andere Manuela Kemp, Tanja Jess met man Charlie Luskens, Jan Rot (de vertaler), Mini van Mini & Maxi (Peter de Jong), Henk-Jan Smits, Popstars jury lid Maurice Wijnen, Edwin de Vries, Xandra Brood en heel veel bevriende jonge pop/rock artiesten (heb ik me laten vertellen maar in dat wereldje zit ik niet en zie dus niets bekends tussen al dat getatoeëerde volk).

In een daverende show gaat wederom het dak eraf en krijgen de mannen van Di-rect een staande ovatie van hun familie, vrienden en kennissen. Degene die niet zijn uitgenodigd worden gesommeerd om het pand te verlaten en voor hun die wel zijn uitgenodigd zal het podium worden verbouw tot HotSpot waar iedereen onder het genot van het gratis eten en drinken kan napraten over de prestaties van de rock-wizards.

Bram Ladage ( een beroemde frietbakker uit Rotterdam) deelt puntzakken friet uit aan het aanwezige publiek en al smullend voegen de Di-Rect mannen zich tussen het feestende publiek. Na een uur trek ik de stoute schoenen aan en nodig ik Tim (de zanger Di-Rect) uit voor een aantal foto`s bij de flipperkast. De enthousiaste frontman geeft zijn medewerking en heeft de nodige vragen over flipperen en flipperkasten. Na dit onderonsje druipen Barry en ik af om de kasten weer in te laden, thuiskomst 01.45 uur en de wekker gaat weer om 05.15 uur. Auw!!

Mocht je in de gelegenheid zijn om de komende maanden een show te bezoeken in een van de theaters dan kan ik je dit zeker aanbevelen, al is het alleen maar om de vieze flipperkast van Bas Vis te aanschouwen tijdens Koning Flipper (-;

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

41

Gerard van de Sanden

De

van...

Svend

Svend, Een Leidenaar in hart en nieren, rollende rrrr-en vliegen over de tafel tijdens mijn bezoek aan Link Speelautomaten uit Leiden waarvan hij mede-eigenaar is. Svend is geen lid van de Nederlandse Flipper Vereniging, nooit geweest en zal dat waarschijnlijk ook niet worden. Niet dat hij wat tegen de NFV heeft, maar bij het woord vereniging gaan zijn haren op zijn oren recht overeind staan. Met een leuk verhaaltje voor in het clubblad de Spinner heeft hij geen moeite. Sascha Voskuil, wel lid van de NFV en voormalig werknemer van Link speelautomaten heeft dit bezoek geregeld waar ik dan ook zeer mee in mijn nopjes was. Svend heeft enorm veel te vertellen over de wereld van de flipperkast, zoveel dat we de gehele spinner wel aan hem zouden kunnen wijden. Dan zouden we voor de verandering de Spinner “Svend” kunnen noemen wat in deze tijden een ware trend is zoals de Linda., Paul., Matthijs., Youp en de Ruud magazines.

Waar andere jongens van veertien een krantenwijk nemen, komt Svend terecht bij Hein Link. Hein is de oprichter van Link Speelautomaten. Svend had een OXO flipperkast en was op zoek naar wat onderdelen voor deze kast. De vraag of ze hem konden helpen werd beantwoord met de wedervraag of hij niet bij Link zou willen komen werken. Zo geschiede… Sinds `92 runt hij samen met zijn compagnon Edwin de boel en drukt hij zijn stempel op het bedrijf Link Speelautomaten. “Een flipperkast is een werkpaard” is zijn motto, maar de liefhebberij heeft hem inmiddels een aardig privécollectie opgeleverd.

42

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Naast de exploitatie heeft hij er nog heel wat die hij puur voor zijn eigen plezier heeft. 150 flipperkasten, ongeveer dan want de tel is hij volledig kwijt. Dat kan ik goed begrijpen want in elk hoekje van het pand (niet het bedrijfspand van Link overigens) staan flipperkasten. En niet alleen flipperkasten, maar ook arcade machines zoals oa. Space Harrier deluxe en Outrun deluxe.

Door het pand heen staan de mooiste snuisterijen die in de jaren verzameld zijn: eenarmige bandieten, jukeboxen en oude krachtmeters zijn wat dingen die in het oog springen.

Een aantal foto`s aan de muur trekken ook mijn aandacht.

Is dat niet een jonge Svend en/of Edwin met een eveneens jonge Gary Stern of Steve Ritchie en Pat Lawor. Jawel, hij heeft zijn tripjes naar de USA gebruikt om de nodige contacten te leggen in flipperland. Beurzen zoals de ACME, ATEI en Pinball Expo zijn meerdere malen bezocht wat resulteert in een samenwerking met Bally: Link speelautomaten word tester van de allernieuwste Bally kasten in opdracht van de ELAM groep (ELAM was de importeur van Bally automaten). In iedere container met flipperkasten die eind jaren `80 - begin jaren `90 word verscheept naar Nederland zitten naast de gebruikelijke lading kasten ook 2 kasten die als opvolger van de huidige dient. Één van die kasten gaat naar Leiden om uitgebreid getest te worden. Grappig is dan ook om te zien dat heel veel kasten het serienummer 0001 hebben en veel al ook prototypes zijn. Zo heeft de Dr. Dude in plaats van een rechte wireramp een kronkel wire ramp die de linker inlane voedt. Wat storingen, verbeteringen of softwarematige fouten die door Link zijn verholpen zijn ondermeer een probleem bij de Harley Davison kast. Na een loop gaat nu onmiddellijk advance city weer branden voor de volgende loop. Dit was oorspronkelijk niet zo en toen was het een oersaai spelletje. Het is nu nog niet veel, maar wel veel beter. Gilligan`s Island, had een probleem met de Hertz, 60Hz in de USA en 50Hz in Europa. Een andere tandwiel bleek de oplossing te zijn waardoor Island Error nu verholpen is.

“Een waar feest moet het zijn geweest om de nieuwste kasten uit de doos te trekken en te mogen bespelen”.

Maar ELAM was voornamelijk geïnteresseerd in de omzet cijfers waar ze dan weer hun bestellingen op konden aanpassen.

Vanaf The Addams Family ging een dochter onderneming van Gauselman (een grote Duitse importeur) de distributie doen en kreeg Link geen testmachines meer.

genoemd als winnaar maar helemaal zeker was Svend hier niet over. De verhalen over Joska kenende heeft Svend het in mijn ogen het bij het juiste eind. De man van de video “hoe word ik wereld kampioen flipperen” heeft daar waarschijnlijk een prestatie van formaat neergezet.

Avontuurlijke verhalen komen ook nog langs in het bezoek en we dwalen af naar Griekenland waar Svend en compagnon Edwin in 1992 een speelhal willen beginnen op het eiland Evia, in het dorp Amarinthos. De container met ondermeer gokkasten en amusement apparaten is nog niet halverwege of een nieuwe wet gooit roet in het eten, bij aankomst blijk dat gokken bij wet verboden is en de gokkasten maken rechtomkeer, de flipperkasten etc. blijven maar na 2 jaar word toch de stekker uit dit zomerse avontuur getrokken.

Hopelijk word zijn ambitie om een flipperhal te beginnen in Leiden wel een keer gerealiseerd maar dan moet de gemeente Leiden zich van zijn beste kant laten zien, al 30 jaar word Link hier in flink tegengewerkt maar met de herziening van de wetgeving in 2010 zal wellicht het vele geduld worden beloond.

Hyperball, een bijzonder soort flipperkast van Williams staat opgesteld in het pand waar ik een rondleiding krijg. Dit eigenaardige kastje ken in nog vanuit mijn jeugd en heeft tijdens een schoolreisje mijn tien gulden zakgeld volledig opgeslokt. Wat een geweldige kast vond ik dat toen, vijftig ballen die je met behulp van twee handvaten in allerlei gaten moet knallen.

Volgens Svend zijn er maar twee exemplaren geregistreerd in Nederland, dit is nummer drie!!!.

Dit juweeltje heeft een behoorlijke opknapbeurt gehad en het zwakste punt van de kast “ de transportband “ is dan ook volledig gereviseerd.

Tijdens Svend zijn bezoek aan het pinball museum in Las Vegas (USA) zette hij dan ook moeiteloos de highscore op de Hyperball die daar te bespelen is.

De flipperskills zijn sowieso het vermelden waard want Svend is een zeer goed speler, zijn stijl doet me denken aan die van Taco Wouters en Roy Wils, strak en geen gelul met ballen vasthouden, gewoon knallen met een zuiver schot.

Mijn aanbod om het DPO 2009 te bezoeken en daar zijn kunsten te vertonen neemt hij dan ook in overweging.

De tip van … Willen we met z`n allen dat flipperen in de toekomst mogelijk blijf in diverse “horeca” gelegenheden, gooi dan met regelmaat een muntje is een kast want zonder inkomsten zal dit nostalgisch stukje werk volledig uit het straatbeeld verdwijnen.

Ps. gelieve niet naar aanleiding van dit artikel contact te zoeken met Link omdat je op een foto een kast, onderdeel, kopruit enz. heb gezien waar je al jaren naar op zoek ben, Het is allemaal niet te koop.

De Leidse Silverballcup, een flipperwedstrijd, was een begrip in Leiden. In het verleden werd deze wedstrijd met regelmaat georganiseerd door Link. In de hoogtijdagen van het flipperen trok deze altijd veel bezoekers. Zo was onder andere zwembad de Zijl te Leiden een locatie waar zo`n 80 deelnemers uitmaakten wie koning flipper was. Joska Keunekamp werd NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

43

Jonathan Joosten

Gespot op internet

Penthouse Pinball Pinball-Dreams.com is een Duits bedrijfje wat verschillende mods voor flipperkasten heeft ontwikkelt. Hun pronkstuk is deze omgebouwde Harlem Globetrotters uit 1979 welke voor Penthouse werd omgebouwd. Er waren meer dan 350 uur nodig om dit resultaat te krijgen. Nieuw artwork op kopruit, speelveld en het kabinet. De flipperkast is 11 oktober voor het eerst gepresenteerd in Club P1 in Munchen als onderdeel van de Penthouse Club Tour 08/09.

Meer fotoâ&#x20AC;&#x2122;s van deze flipperkast en andere projecten staan op www.pinball-dreams.com.

44

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

45

10 vragen aan...

Jos Smeets ‘Repareren is mijn vak’ Bas Vis Binnen de gelederen van de NFV zijn ook mensen professioneel met flipperkasten bezig. In de verkoop / handel, maar ook in het onderhoud. Toen er begin dit jaar een lid een opmerking maakte over de matige kwaliteit van flipperkasten in de ‘gameroom’ van één van de Centerparcs, volgde daar een veelheid aan reacties op. Van leden die vergelijkbare ervaringen hadden, maar ook liefhebbers die aangeven blij te zijn dat er uberhaupt (weer) kasten in exploitatie staan.

Ook waren er reacties van leden die juist positieve ervaringen hebben.

Eén reactie was extra opvallend: die was van NFV-lid Jos Smeets. Hij werkt bij een bedrijf dat het onderhoud van de flipperkasten doet. In deze Spinner een kijkje achter de schermen in het dagelijks leven van een onderhoudsmonteur: 10 vragen aan Jos

1. Vertel eens iets over jezelf Jos: Ik ben Jos Smeets, 39 jaar oud, getrouwd, heb een dochter en woon in Geleen. Ik ben na de lagere school naar de toenmalige LTS electrotechniek gegaan. Daarna door naar de MTS elektronica waar ik in het derde schooljaar stage liep bij Veltmeijer Automaten in Sittard. Na de MTS heb ik nog twee jaar HTS elektronica gedaan, maar ik heb deze opleiding niet afgemaakt.

2. Wat doe je voor werk?

Jos: Na de HTS ben ik bij de technische dienst van Veltmeijer Automaten in Sittard gaan werken waar ik eerder ook al stage had gelopen. Deze was in die tijd DE Data East, later Sega Pinball en nog later Stern importeur voor Nederland. Ik heb dan ook al die jaren aan deze machines (voornamelijk ook prototypes) mogen repareren en sleutelen, van Laser War t/m Viper Night Drivin’.

Door een overname van Automaten Limburg door Veltmeijer Automaten is het huidige Alrecrea B.V. ontstaan. Alrecrea exploiteert automaten op bijna alle Centerparcs in Nederland, België, Duitsland en Frankrijk. Ook hebben we de vier Sunparcs in België erbij gekregen, en doen we ook nog twee parken van Landal Green en een park van Roompot. In mijn vrije tijd restaureer ik thuis als hobby dan ook nog flippers en jukeboxen, puur voor eigen gebruik en lol.

3. Je doet samen met 9 collega’s het onderhoud van de flipperkasten op al die parken. Die parken liggen ver verspreid. Hoe ziet zo’n werkdag er uit. Ben je niet veel tijd kwijt om te reizen?

Jos: Zoals gisteren (zondag) begint mijn werkdag om 10.00 uur in Sittard met het repareren en klaarmaken van materiaal.

Rond 12.00 uur heb je alles bij elkaar en ga je rijden naar Huttenheugte in Dalen (3,5 uur ritje…). Daar kom je aan om 15.30 uur en werk je tot 17.00 uur. Van daaruit rijd je naar de Eemhof. Hier kom je om 18.30 uur aan en werk je tot 19.30 uur.

46

Om 19.30 uur rijdt je naar Sittard naar het bedrijf om de auto uit te laden met de kapotte onderdelen die je hebt meegenomen welke ter plekke niet te repareren zijn. Om 21.45 was ik in Sittard waar je nog tot 22.20 bezig bent. Deze zondag maar weer geen pauze genomen of rustig ergens wat gaan eten, geen tijd voor. Om 22.30 was ik thuis in Geleen, en dan gaan we nog eens snel wat eten en dan naar bed. Dus ja: veel reistijd…

Door de week werken we bij Alrecrea officieel van 9.00 uur tot 17.00 uur, en in het weekend van 10.00 uur tot 18.00 uur. Echter door de afstanden en reistijden loopt dit meestal uit.

4. Als de tijd beperkt is, zul je keuzes moeten maken. Hoeveel tijd kun je normaliter besteden aan een flipperkast? Doe je dan alleen reparaties of ook aan regulier (preventief) onderhoud?

Jos: Onderhoud van flippers schiet er bij ons wel vaker er bij in, dat is gewoon een feit. De tijd per locatie is beperkt. ik kan niet meer dan een half uur aan een apparaat besteden. Maar dit is nu eenmaal zo bij een grote exploitatie.

In de rustige periode is er meer tijd voor onderhoud, maar in de zomerperiode en rond kerst en carnaval kun je dit vergeten.

Op de dag die ik eerder beschreef heb ik dan per park ongeveer 10 storingen opgelost aan diverse machines. In alle eerlijkheid moet ik bekennen dat ik dan nog niet eens tijd heb gehad om naar een flipper te kijken, want hier waren dan ook geen storingen aan doorgegeven. Laat staan dat we in deze tijd aan flippers gaan poetsen en kleine dingetjes repareren.

Dat doe je thuis aan je privé flippertjes wel, die moeten piekfijn zijn, maar voor het werk schiet het erbij in.

5. Hoe doet een flipperkast het in de exploitatie in vergelijking tot de andere ‘games’?

Jos: Bij ons wordt een lijst bijgehouden met de opbrengsten per kast en ik moet helaas bekennen dat de flipperkasten eigenlijk altijd bijna onderaan staan. Maakt niet uit of dit oude of nieuwe flipperkasten zijn. Een race-spel, om maar even iets te noemen, brengt gewoon veel meer op, en is minder storingsgevoelig. Een flipperkast zal zich bij ons ook nooit terugverdienen. Een flipperkast is bij ons ook puur als recreatief vermaak bedoeld, en niet als competitie automaat. Daarom hebben bij onze monteurs (helaas voor de flipperliefhebbers, maar het is nu eenmaal zo) de meest opbrengende automaten voorrang. Als er in een rustige periode wat meer tijd voor is, worden de flippers echt wel onderhouden, maar in de vakantieperiode moeten ze het helaas zonder die aandacht doen. De laatste jaren worden er gelukkig weer nieuwe kasten aangeschaft.

6. Zie je verschil tussen de kwaliteit/betrouwbaarheid van de nieuwe Stern flipperkasten in vergelijking met die van een paar jaar geleden?

Jos: Kwalitatief vind ik dat ze eigenlijk niet echt veranderd of verbeterd zijn. De vroegere probleempjes van een te zwakke spoel, doorgeslagen fet/transistor welke een spoel om zeep helpt, programmafoutjes in het begin, afbrekend metaal, enz. die zijn er nog steeds. De techniek wordt dan wel steeds vernuftiger, maar de probleempjes blijven toch. Het blijft nu eenmaal een automaat waar mechanisch veel kan mis gaan. Een bal kan raar rollen.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Jonathan Joosten

Gespot op internet

Steve Ritchie ruimt op Steve ritchie, ontwerper van populaire flipperkasten als Black Knight, High Speed, F14-Tomcat, Black Knight 2000 en Terminator 2, is begonnen met de verkoop van zijn flipper memorabilia. Via de Ebay winkel van zijn vrouw zijn allerlei unieke items te koop. Hieronder een paar voorbeelden:

Deze gesigneerde Black Knight 2000 koffie mok werd verkocht voor US$ 164,-

7. Wat zijn de meest voorkomende storingen die je moet verhelpen? Zijn er nog specifieke ‘zwakke punten’ die opvallen?

Jos: De meeste storingen zijn bij ons nog steeds de vast hangende ballen in het speelveld, posts/plastics die afbreken op het speelveld. Slechte connectors. Doorgeslagen Fets.

Scheurende brackets. En natuurlijk de defecte lampjes, die zijn bij ons niet aan te slepen. Wat nog uitgevonden moest worden is een zelfreinigend speelveld.

9. Welke flipperkasten heb je zelf? Flipper je zelf ook regelmatig? Wat is je favoriete flipperkast?

Jos: Mijn voorliefde gaat uit naar de 80-er jaren Bally flippers, omdat in deze tijd de aandacht vooral lag bij de mooie kopruit en speelveld designs. De jongere flippers hoef ik niet voor mijn verzameling, want deze “krengen” moet ik regelmatig op mijn werk repareren, dus die hoef ik thuis liever niet. Zelf flipperen doe ik eigenlijk nooit. Als er bij ons nieuwe flippers binnenkomen kijk ik altijd naar het artwork en de techniek, maar spelen ... nee hoor. Het blijven mooie schemerlampen.

10. Heb je nog een tip voor de flipperliefhebbers van de NFV? Jos: Wij monteurs worden wel eens aangesproken door fanatieke flipperaars op de parken, en krijgen dan een hele preek over hoe slecht onze flippers er wel niet bij staan, en hoe goed ze zelf hun flippers thuis onderhouden. Bedenk dan dat de flipperkast bij je thuis niet 16 uur per dag mishandelt wordt door willekeurige kinderen en dronkenlappen, en dat je thuis op je gemak kan repareren en poetsen zonder op je gereedschap en geldbak te letten tegen diefstal.

Mensen die wel eens een dagje met een monteur van ons meerijden vragen zich altijd af hoe we zo rustig kunnen blijven werken in een overvolle automatenhal met vijf zeurende kinderen in je nek. We doen in ieder geval ons best om de flippers op de parken draaiende te houden, ook al lukt dat niet altijd even goed.

Van deze in glas gefigureerde Black Knight zijn maar een paar gemaakt. Dit exemplaar behoorde toe aan Michael Stroll die het aan Steve Ritchie (jaren na de productie van de kast) cadeau deed. Dit item werd geveild voor US$ 670,-

Dit gelimiteerde Jeff Hamilton Pinball Jacket werd geveild voor US$ 843,-

Van dit Black Knight 2000 Team Jacket zijn er maar 6 gemaakt en werd geveild voor US$ 1.210,Wie de actuele veilingen wil bekijken, kijkt op http://stores.ebay.com/Nowand-Again-536.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

47

Restauratie: Dungeons & Dragons en Big Guns

Rob Willemsen

Rob Willemsen is één van de technici die graag aan de NFV flipperkasten sleutelt.

Onlangs knapte Rob voor de NFV twee gedoneerde flipperkasten op. Het ging om een Dungeons & Dragons (Bally, 1985) en een Big Guns (Williams, 1986) Hieronder volgt zijn verslag.

Al langere tijd stonden in het oude clubhuis te Deventer een gedoneerde Dungeons & Dragons en een Big Guns opgeklapt. Omdat de verhuizing naar Ederveen er aan zat te komen zijn die kasten vooraf vanuit Deventer naar mij gegaan. Nog enkele mensen hebben kasten uit Deventer in huis gehaald, dat scheelde weer op de eigenlijke verhuisdag. Omdat het nieuwe onderkomen nog lang niet klaar was, heb ik voor de renovatie van de twee kasten alle tijd kunnen nemen.

De binnenkant van het kabinet is schoongemaakt en uitgezogen. In de Dungeons zaten diverse herfstbladeren, waarschijnlijk al jarenlang. Roest van de siderails is verwijderd, poten zijn schoongemaakt, de buitenkant van het cabinet is afgenomen met Muscle, bijgetipt en daarna in de was gezet.

De translite en kopruitglas zijn gereinigd alsook het glas van de displays, enzovoort. Uiteindelijk is het fijn om te zien dat de kasten er weer netjes bijstaan, een wereld van verschil!

Voor wat betreft de ontbrekende onderdelen had ik gelukkig nog eea liggen. Edwin Nijs heeft fantastisch meegeholpen door b.v. de speciale poten van de D&D en een display voor de BG te vinden. Nadat de kasten in Ederveen geplaatst zijn is de ontbrekende kopruit van de BG ook nog geregeld. Ik stond er dus niet alleen voor.

Qua techniek was er nog het nodige te herstellen:

Er waren best wat overeenkomsten tussen de kasten. Ze waren beide zeer vuil, deels incompleet en deden “niets”. En: dat ze er na een zeer grondige opknapbeurt beide heel netjes onderuit zijn gekomen...!

Alle onderdelen aan de bovenkant van het speelveld zijn losgenomen, plastics en postjes zijn gereinigd en metalen delen gepolijst, alle lampjes gepoetst of vervangen, en natuurlijk zijn alle rubbers vervangen. Beide kasten hebben mylar op het speelveld. Gelukkig maar, want dit voorkomt beschadiging van het speelveld. De mylar was wel erg dof geworden. Na de mylar gepolijst te hebben heeft deze weer een mooie diepe glans.

48

D&D: de MPU bleek defect, een spoeltje was de boosdoener. De accu, die vroeger of later gaat uitlopen is vervangen door een batterijhouder met penlite batterijen. Het geluidsboard deed het wel maar gaf een erg krakerig geluid: een IC was defect, wat vervangen is. Verder deed de kast het heel aardig behalve de detectie van de ballen. Dit werkt door middel van opto’s.

Die werkten wel, maar zeer onbetrouwbaar. Er was zichtbaar al heel veel “gerepareerd” aan de printplaatjes waar de opto’s opzitten. Uiteindelijk heb ik de kast omgebouwd naar switches uit een SYS11 kast, nu werkt hij weer betrouwbaar.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Big Guns: De batterijhouder was defect, er was een display defect en alle zekeringen ontbraken(!) Verder speelde deze kast al snel weer naar behoren, hoewel het niet zo eenvoudig was als ik nu samenvat. Toch zag het er erger uit dan het was.

Soms zit het mee!

Het is fijn dat er mensen zijn die de NFV hun kast gegund hebben. Het kost veel tijd om kasten op te knappen die zo verwaarloosd waren maar nu kan iedereen er naar hartelust op spelen in het nieuwe clubhuis.

Het spel: Dungeons & Dragons: Deze kast heeft een aardig spel. Ik moest er erg aan wennen omdat er dubbele flipperknoppen op zitten. De kast heeft geen inlanes maar met de extra flipperknoppen bedien je flappen die er voor zorgen dat de bal via de outlane toch bij de flipper terecht komt. Als je weinig punten hebt behaald, gaat dit automatisch, daarna moet je ze zelf bedienen. Ook als je een bal opvangt met de flipper en die bal rolt via de flipper omhoog, moet je de extra knoppen gebruiken anders ben je de bal kwijt :) De bedoeling is een bal links en rechts te locken. Als je rechts locked, gaat een klep naar beneden waardoor een ramp ontstaat naar 3 droptargets-in-line. Dit is de “bell tower”(klokketoren).

Het is een heel mooi schot als de bal de ramp oprolt en zo’n droptarget neer beneden schiet, het wordt begeleid door het geluid van luidende klokken. Na de 2e droptarget neergeschoten te hebben gaat achterin de flasher “extra life”

gedurende enige tijd flitsen, als het je lukt om in die tijd de 3e droptarget neer te schieten heb je een extra ball verdiend.

Daarmee is ook de weg vrij voor het Million shot.

Big Guns: De titel van deze kast is ontleent aan 2 kannonen die links en rechts geplaatst zijn op het bovenste deel van het speelveld.

Als de ballen daar uit geschoten worden, vliegen ze een stuk vrij over het speelveld heen om opgevangen te worden door een ramp aan de andere kant die de ball voor de slingshots op het speelveld laat vallen. Leuk bedacht maar vanwege het gewicht van de flipperbal moet dit met zoveel vaart gebeuren dat het effect deels aan je voorbij gaat.

Het bijzondere aan deze kast is m.n. het bovenste gedeelte van het speelveld waar twee extra flippers geplaatst zijn. Na enige oefening kun je de bal daarmee een aardig tijdje bovenin het speelveld houden waar belangrijke droptargets zitten t.b.v extra ball en bonus multiplier.

De multiball is vrij makkelijk te starten door een bal in beide kannonen te locken. Bij de start van multiball is de kickback actief in de linker outlane, een ballsave-poortje open in de rechter outlane en een up-post omhoog tussen de flippers. In theorie kunnen de ballen dus niet weglopen. De bedoeling is dat je de knipperende trolltargets binnen korte tijd raakt om de koningin te redden. Lukt dat niet dan hoor je haar gillen en brult de kast “she’s mine now !”. Erger is dat de jackpot dan aan je neus voorbij is gegaan ;) Beide kasten staan inmiddels in het NFV Funhouse opgesteld en bleken meteen erg polulair.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

49

De techniek staat voor niets: Meten is weten Ik heb een keer een stofzuiger gehad en die viel uit op het moment dat het snoer helemaal uitgerold was. Er moest een slecht contact zitten aan het eind van het snoer. Er zat nog garantie op, dus ik er mee terug. Het hele probleem uitgelegd, ik heb zelfs nog ge-opperd om het even voor te doen. Dan zou het probleem in ieder geval duidelijk zijn. De verkoper, niet gehinderd door enige kennis, heeft “stofzuiger defect” bij de storingsomschrijving gezet. Een paar weken later kon ik hem weer ophalen. Er zat een briefje bij: “hij is doorgemeten en in orde bevonden, mogelijk zat de slang verstopt (die zat er niet bij)”.

Als we daar de oorlog mee moeten winnen… (ik ben blij dat ik nooit extra garantie bijkoop). Maargoed: “doormeten”, wat is het eigenlijk? En hoe doe je het? Zodat je niet met een goed gevulde portemonnee naar een zogeheten “expert” moet.

De flipperkast Een multimeter zit vaak een grote ronde knop op met veel standen. Volt en Ampere, AC en DC, weerstand (Ω), een diode-symbool (het piepje, we “piepen” hem even door…), etc. Veel daarvan gebruik je niet tijdens het storingzoeken in een flipperkast. Het meeste wat je gebruikt is gelijkspanning en het piepje. Een enkele keer moet je wisselspanning meten maar dat komt erg weinig voor, bij de electronische kasten doorgaans alleen de verlichting.

De flipperkast heeft vele gelijkspanningen, elk met hun eigen voeding. Spanning druk je uit in Volt (V) en dat vind je weer terug op de multimeter. Gelijkspanning meet je met de multimeter op V DC, V staat voor Volt en is dus spanning, DC is de engelse afkorting voor gelijk (soms wordt DC aangeduid met 2 liggende streepjes, in dat geval is de AC een golfje).

De multimeter heeft ook instellingen, zoals 2V, 20V, 200V etc.

Dit verschilt allemaal per merk en type. Als ik nu de meter op 200V zet, zal hij een spanning van 5V niet secuur meten, en als ik hem op 2V zet is die 5V weer te hoog en meet hij niets.

Ik zet hem op 20V. “Hoe” meet je?

Spanning meet je door de multimeter op de juiste stand te zetten en de beide meetpennen ergens op te drukken. De meetpennen zijn zwart en rood. De zwarte wordt op de meter in de “COM” gestoken, de rode in de “VΩA”. Althans zo zit het bij mij. Elke meter is wat dat betreft net even anders. Nu is het zo dat de gelijkspanning altijd ten opzichte van aarde is, dat komt omdat de voedingen zo ontworpen zijn. Die aarde zit door de hele kast heen, met een blanke draad die door de hele kast zit vastgeniet. Daar gaat de “zwarte” meetpen op.

Als je nu de “rode” meetpen ergens tegenaan houdt meet je de spanning op dat punt.

50

Richard Baan

Probeer het maar eens uit in je flipperkast: meter op 200V DC, de zwarte draad aan de aarde, en de rode tegen een spoeltje.

De meter geeft dan de spanning op het spoeltje aan.

Een oude Bally zal dan 43V aangeven. Om en nabij….

“Wat” meet je?

44,2V… Ja, en? Is dat goed dan? Ja, dat is goed.

Okee, er staat spanning op het spoeltje, het schema zegt dat ik 43V moet hebben en er staat 44,2 op. Een verschil van 3%.

Dat kleine verschilletje is hier niet zo belangrijk. Het gaat er om dat er spanning op staat.

Stel dat dit spoeltje het niet zou doen en je bent aan het meten om er achter te komen wat het probleem is. Je meet dus nu spanning op het spoeltje, en je weet dat hij het zonder spanning nooit zal doen. Je hebt dus aangetoond dat de voeding naar het spoeltje goed is. De zekering, de bedrading, de connectors, het is allemaal goed.

Je moet er dus wel een schema bij hebben om te weten wat er op hoort te staan (44,2V is dus wel te hoog als er 12V op hoort te staan…), maar ook om verder te zoeken als het niet goed blijkt te zijn.

We piepen hem wel effe door…

Vakjargon: doorpiepen. Het klinkt vaak alsof degene precies weet waar hij mee bezig is, het valt me ook vaak op dat juist diegene die “hem wel even doorpiept” toch een poos bezig is om de storing te verhelpen. Toeval? Misschien wel.

Het doorpiepen is eigenlijk de weerstand van een circuit of component (draad of diode ofzo) controleren. Is er verbinding dan geeft de multimeter “0.000” op het display en piept. Dat piepje is wel handig, want dan kun je horen of je verbinding hebt en hoef je niet op het display te kijken. Sommige goedkopere multimeters hebben geen piepje, maar geven het alleen in het display aan. Je moet dan zelf even “piep” zeggen.

De multimeter stuurt een klein stroompje van de rode pen, door het te meten circuit naar de zwarte pen en geeft dat aan op het display.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Van te voren kun je de multimeter even testen. Zet hem maar eens op de diode-stand, houd de pennen tegen elkaar en de meter geeft “0.000” aan, het circuit is immers zo kortgesloten.

De pennen los en de meter geeft “1.” aan; er is geen verbinding.

Maar het is toch wel van belang dat je weet waar je mee bezig bent. Een diode is net even anders, die heeft een stroomrichting waarbij hij geleidt, en de andere kant op geleidt hij niet. Als het goed is…

Andere halfgeleiders die bijv. in verschillende kleuren leds worden gebruikt hebben andere eigenschappen en daar gelden andere spanningen.

Stuk Mocht de diode kapot zijn gegaan door een kortsluiting zal de diode altijd vol geleiden. De meter geeft dan beide kanten “0.000” aan. Wie er wel eens een spoeltje verkeerd om aangesloten heeft kan hier over mee praten. Een spoel heeft niet zoveel last van de + en de – van een spanning, dan is alleen het magnetisch veld andersom, maar de diodes die op de spoel zitten hebben er meer last van. Als de 43V aan de niet-band kant wordt aangesloten zal de diode geleiden. Een kortsluiting is het gevolg: zekering stuk en diode stuk. Een diode kan namelijk niet zoveel stroom aan. En elke volgende zekering ook (totdat de diode ook wordt vervangen).

Houd er wel rekening mee dat je pas een juiste conclusie kan trekken als je begrijpt hoe iets werkt. In het geval van de diode is het best handig om te weten dat hij één kant op hoort te geleiden. Wie niet weet wat hij meet, meet niets.

Hierboven het symbool van de diode, met een aantal voorbeelden. De wat dikkere dioden kunnen gewoon wat meer stroom aan, maar verder zijn ze het zelfde. De stroom loopt van de “niet‑band kant” naar de “band‑kant”. Die band staat dus ook op de diode aangegeven. Andersom loopt er geen stroom: de diode spert.

Als er een diode stuk is betekent dat vaak dat de diode is kortgesloten: hij geleidt dan beide kanten op. Dat kun je dus meten. Wat ook kan is dat de diode helemaal niet meer geleidt, maar dat gebeurt maar zelden, vaak is er dan een draad losgeschoten (wat overigens ook te meten is).

Op de foto hiernaast wordt een diode getest: de meter stuurt een meetstroom vanaf de rode pen naar de zwarte. Als die rode pen op de band van de diode wordt gehouden (de diode spert dan) loopt er geen stroom: er staat “1.” in het display.

Andersom is er wel verbinding, maar ook niet helemaal, een beetje half zeg maar. De meter geeft “.575” aan. Dat komt omdat een diode een halfgeleider is. Hij is gemaakt van silicium en dat materiaal geleidt pas als er een bepaalde spanning over staat. In het geval van een diode staat er 0,7V over de diode als er stroom loopt. Gewoon een eigenschap van het materiaal.

(advertentie)

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

51

Mijn eigen flipperkast maken: Book of Kells Deel 8: Het eerste spel Richard Baan bouwt zelf een flipperkast. In de Spinner houdt hij de lezers op de hoogte van zijn vorderingen.

Zie ook: www.pinball.beautyvof.com.

29 oktober 2006 om 17.20 uur, ik startte mijn eerste spel. Ik had het de afgelopen tijd erg druk gehad om het programma te fatsoeneren. Ik wilde graag mijn eerste spelletje spelen, maar daarvoor moest er nog wel heel veel geprogrammeerd worden.

Het programma was namelijk nog niet echt gefatsoeneerd en bestond uit wat losse functies die op zich wel werkten maar nog niet 1 geheel was.

Kernel module Zoals eerder gezegd bestaat het programma uit 2 delen: de kernel module en het user-programma, beiden geschreven in C onder Linux. Het userprogramma zegt dan bijv. tegen de kernel stuur spoel 12 maar aan, en de kernel doet dat dan. De kernel module is een stukje software wat in het besturingssysteem geladen wordt, en dan ook onderdeel is geworden van Linux zelf. Deze module heeft ook geen main-functie. Die heeft Linux al.

Het is gebaseerd op een /dev-file, een device-file. In dit geval /dev/pinball. Een device is in Linux een file, die net zoals normale files geopend en gesloten kan worden, je kan er van lezen en er naar toe schrijven. Je kan er trouwens meer mee: I/O controls dienen voor de communicatie met deze file. Het grote verschil met een gewone file is dat je zelf functies kan programmeren wat er moet gebeuren zodra zoiets gebeurt.

Interrupt pulsjes Zodra de kernel-module in het besturingssysteem geladen wordt, gaat deze eerst op zoek naar de parallelle poorten.

Vervolgens worden, via de parport.h module die bij Linux zit, deze poorten ingesteld. We wilden IRQ-pulsjes aan gaan bieden aan de parallelle poort. Dat moet dan natuurlijk wel herkend worden. Er wordt een functie opgestart zodra er een IRQ-pulsje binnenkomt op de 1e parallelle poort.

In die functie, die dus elke seconde 100x wordt opgestart, en wel precies op de nuldoorgang van de spanning, worden achter elkaar een aantal functies opgestart die elk iets doen met de hardware, of wat contoleren of alles wel goed gaat. Stel je voor dat de pulsjes niet goed meer binnenkomen…. Je spoelen zouden kunnen verbranden!

Eerst wordt de switchmatrix gelezen en als dit een “fast acting coil” betreft wordt deze direkt afgehandeld. Een bumper moet direkt aantrekken zodra de bal er tegen aan komt. Nu zit er een maximale vertraging in van 10 msec, namelijk als de switch gemaakt wordt vlak nadat de switchmatrix gelezen is.

Ook de flippers werken zo. Ik heb de flipperbuttons en de EOSswitches gewoon in de switchmatrix zitten.

Vervolgens worden de RGB-ledjes aangestuurd, maar alleen als er iets gewijzigd is: de IC’tjes onthouden namelijk de laatste status. Daarna wordt even een poosje gewacht, totdat de spanning begint te stijgen. De thyristoren die de lampjes aansturen hebben namelijk een minimale spanning nodig om te blijven geleiden als ze ontstoken worden. Testen gaven aan dat een wachttijd van 500 µsec (is dus een halve msec) hiervoor perfect is. Met minder wachttijd begint het lampje wat te flikkeren: hij blijft dan soms wel en soms niet geleiden.

52

Richard Baan

Userprogramma Het userprogramma heeft wel een main functie en wordt op een normale manier opgestart vanaf de PC. Het bestaat uit een aantal onderdelen, een menu, iets om settings te onthouden, een attractmode, een spel (ook handig) en een communicatie onderdeel.

Het communicatie onderdeel dient voor communicatie met de kernel en doet dat door elke keer stukjes data over en weer te zenden.

Dat gebeurt met I/O controls, speciaal hiervoor ontwikkeld.

Een complete switchmatrix wordt dus in 8x een byte overgezonden. Dit had ook met 1 long integer gekund, die zijn namelijk wat groter, maarja zo zit dat nu een keer in de grijze cellen: een 8x8 switchmatrix herken ik als 8x 8 bitjes…..

De attractmode bestaat nu nog alleen maar uit een bumper waar een RGB-ledje zijn best staat te doen met al zijn kleurtjes, het menu is niets meer dan wat ik tijdens mijn zelfstudie als opgave heb gemaakt en het spel activeert de fast coils en de flippers en geeft 10 punten aan het target boven de bovenste flipper, het dragon-target (de draken komen op de bumpers: de dragon’s lair).

Het eerste spel Op de foto is het speelveld te zien waar ik mijn eerste spel op heb gespeeld. Het was een erg krakkemikkig spel. De rechter flipper gaf de 10 punten die het dragon-target had moeten geven. En ook niet een keer, nee hij bleef punten geven. De flippers ratelden ook. Klonk niet goed.

De “lower upper flipper” deed het niet, dus een ramp was niet te schieten. De switchmatrix faalde op sommige punten, allemaal dingen waar nog naar gekeken moest worden.

Maar toch: in het verleden hadden Menno en ik het over stap 1a gehad: een spel waarbij 1 target 10 punten waard was en de bal over een speelveld geschoten kon worden. Stap 1 was het testen van de elektronica en 1a het eerste spel. Ik had een mijlpaal bereikt. Geweldig!

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

De verschillen met het eerste ontwerp Wat ook leuk is: ik heb nu wat te laten zien. Er zijn veel mensen geweest die de flipperkast wilden zien, maar op het moment dat ik bezig was om elektronica te testen stond daar een kale Vector zonder speelveld, en er hingen wat printen in. Niet echt leuk voor een toeschouwer om op een beeldscherm de bytes in hexadecimaal te zien veranderen als er een switch gemaakt werd.

Er was veel gewijzigd ten opzichte van het eerste ontwerp. Niet alleen doordat dingen niet pasten, maar ik wilde ook meer naarmate het speelveld vorderde. Op de tekening hiernaast heb ik de wijzigingen bijgehouden.

Als eerste natuurlijk de rechter saucer die daar niet paste. Ten tweede de 4-droptarget bank die niet bij de Vector zat, dat was nu een 3-droptarget bank geworden.

Verder was er nog een saucer bij gekomen, boven aan de linker kant, en ik wilde er een ramp in hebben, die perfect op die saucer uit zou kunnen komen.

En om niet te vergeten: een droptarget boven bij de lanes, en de magneet was komen te vervallen. Dat was een knots van een ding en zat ook niet bij de Vector.

Ik zal eerst de probleempjes maar eens gaan verhelpen, om dan een eerste opzet van het spel te gaan bedenken….

NFV Technische Commissie Flipperkast defect??

Hoe sluit je een nieuwe spoel aan??

Hoe check ik of de opto’s goed zijn??

Technische vragen die leden van de NFV kunnen stellen aan de Technische Commissie.

De Technische Commissie wil NFV-leden helpen die zelf het initiatief hebben genomen om iets aan hun kast te gaan doen, maar met een technisch probleem zitten waardoor ze niet verder kunnen.

Of mensen die wel willen maar misschien niet weten waar ze moeten beginnen: de T.C. biedt hulp. Vragen kunnen zowel schriftelijk als telefonisch gesteld worden.

Verwacht geen kant en klare oplossingen, Eric en GertJan zullen je een stap op weg helpen zodat je zelf weer verder kan. Bel s.v.p. alleen op de aangegeven dagen en tijden. E-mailen kan natuurlijk altijd.

Eric Bartels is in principe altijd bereikbaar op zijn mobiel. Bel hem echter bij voorkeur niet op ‘onchristelijke’ tijden (na 22:00 of op zon- en feestdagen).

Maandag & Vrijdagavond

(19:00-21:30)

Dinsdag & Donderdagavond (19:00-21:30)

Gert-Jan de Haan Eric Bartels Telefoon Telefoon 06-27456890 of 06-53520486 058-2661514 E-mail info@technoplay.nl

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

E-mail comrep@wanadoo.nl

53

De Ultieme Woondroom In de vorige spinner stond een mooi stukje over het programma Hart in Actie. Enkele leden van de vereniging hadden de koppen bij elkaar gestoken en zo een flipperkast weten te regelen voor Danny. Nu zal het misschien enkele mensen zijn opgevallen dat het programma niet Hart in Actie was, maar de Ultieme Woondroom. Nu maakt dat voor het doel natuurlijk niet uit, maar het zorgde wel voor wat verwarring.

In het programma De Ultieme Woondroom worden de woonwensen van mensen met een bijzonder verhaal vervult.

In het geval van Danny is zijn moeder chronisch ziek en zelf heeft hij stof- en zonalergie. Het vakteam en Tooske maken van ieder project weer een ultieme woondroom en hebben de schuur van Danny zo aangepast dat hij geen last heeft van zijn allergieën.

Enkele weken na de uitzending van de Ultime Woondroom ben ik bij Danny langs geweest voor een “interview”, want ik was toch wel erg benieuwd hoe het nou met de kast ging.

Aangekomen bij Danny bel ik natuurlijk gewoon aan bij de deurbel van het huis, dit is niet zomaar een deurbel, maar een bel met compleet camera systeem. “Hallo, wie is daar?”, klinkt het uit het apparaat. Ik stel me netjes voor en uit het apparaatje klinkt : “Kom maar even achterom”. Dat is natuurlijk dom van mij, ik wist natuurlijk dat ik in de schuur moest wezen.

Een schuur mogen we het eigenlijk niet noemen, want deze is compleet omgetoverd tot woon-werk plek. Danny verteld mij over hoe het nou is gegaan met het programma. Hij kreeg thuis een enquête over zijn ultieme woondroom. Danny zijn wensen waren niet zo ingewikkeld : Een plekje voor zichzelf, een coca-cola fontein, een flipperkast en een pizza Calzone.

Zelf heeft ie heel weinig meegemaakt van de verbouwing en was ook zeer verrast toen er opeens een flipperkast stond aan het einde van de show.

Ben Boogaard In het dagelijks leven is Danny parttime grafisch ontwerper. Hij ontwerpt tekeningen voor schoolsoftware. Naast de parttime baan is Danny druk bezig om zijn eigen bedrijf te starten. Op zijn website www.dannydejager.nl kan je zien wat voor een mooie ontwerpen Danny maakt. Dit was ook één van de grote redenen om een eigen plekje te hebben zodat hij zelf klanten kan ontvangen.

Terug naar de flipperkast. Ik was natuurlijk erg benieuwd hoe het met de flipperkast gesteld was, omdat in zijn schuur geen plek meer was stond de flipperkast in zijn oude kamer. Het enige nadeel was dat het balletje wel eens bleef hangen en dat hij dan moest wachten totdat er iemand thuis was om hem te helpen met de kast schuin houden. Toen ik vertelde dat de glasplaat er ook af kon moest Danny wel lachen, al die keren moeilijk moeten doen terwijl de glasplaat er relatief simpel af kon. Meteen nog even een klein potje geflipperd en Danny heeft de slag al aardig te pakken. Ook zijn z’n neefjes de laatste tijd vaker over de vloer. Die staan elke keer te springen om te komen flipperen.

Danny is zeer tevreden met zijn flipperkast en vindt het geweldig dat enkele leden dit speciale kado voor hem hebben mogenlijk gemaakt en wie weet kunnen we hem binnenkort wel als nieuw lid verwelkomen.

Een droomflipper Steven van der Staaij Vanuit het Droomhuis in Wageningen (www.hetdroomhuis. eu), een huis waar 7 meervoudig gehandicapte jongeren wonen, kwam de vraag aan mij, Steven, of ik een flipperkast kon regelen. Eerst wat er overleg met de NFV en kwam vanuit Bas Vis het aanbod een flipperkast te lenen aan het Droomhuis. Uiteindelijk werd door de verhuizing, en de drukte en onbereikbaarheid van de kasten daardoor, besloten een flipperkast te kopen met geld van een oude vrouw die wilde doneren voor het Droomhuis. Dit werd een Alien Poker. In de vele maanden daarna heeft Hans Balk geholpen voor het goede doel door de geluidsprint gratis te maken en wat onderdelen te doneren, heeft Ben Boogaard geholpen door naar oorzaken van problemen te zoeken en ook Jurgen van de Peppel heeft zijn steentje bijgedragen. Helaas ontstonden steeds nieuwe problemen met de Alien Poker. Bas Vis bood me aan, nadat Ben een balletje opgooide, de ‘uitleen-Twister’ van de NFV te plaatsen. Ben Boogaard heeft deze voor zover nodig weer helemaal in orde gemaakt en bij het Droomhuis staat nu een ‘Droomflipper’. De Alien Poker wordt door Ben verder in orde gemaakt en zal een andere goede bestemming krijgen. De Twister wordt veel bespeeld, en een vader van één van de bewoners kwam me al trots melden dat hij de nummer 2 score had behaald!

NFV bedankt! Ben, Hans en Bas bedankt!

54

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

De nieuwste

flippers vind je bij

GAME-XL

No Fear Revenge from Mars Monster Bash Cactus Canyon Scared stiff Junk Yard Johny Mnemonec Jack Bot World Poker Tour

Advertentie ontwerp: JJ - Unigroove Productions

Momenteel ook de volgende gebruikte flipperkasten op voorraad:

Game XL Friezenstraat 3, 5249 JT Rosmalen T +31 (0)73 5222264, F +31 17, (0)73 5222287 NFV Spinner Magazine, jaargang nummer 4 www.game-xl.nl, E-mail: info@game-xl.nl

55

NFV evenement: The After Summer Pinball Party 2008 The After Summer Pinball Party (TASPP) was het 3e evenement in het nieuwe clubhuis. Na de BBQ /Opening eind september en de 1e Funhouse Friday was het NFV clubhuis voor het eerst twee dagen na elkaar open: zaterdag 8 en zondag 9 november. In totaal bezochten een kleine 100 leden deze dagen het clubhuis in Ederveen. Op zaterdag was het gezellig druk, op zondag viel de opkomst wat tegen. De bezoekers die wel van de partij waren, vermaakten zich uitstekend op de gevarieerde collectie van de NFV. De combinatie met het clubkampioenschap verliep soepel. Maar er waren dan ook slechts 12 van de meer dan 70 kasten in gebruik voor de wedstrijden.

Als altijd is het laatste uur voordat de deur opengaat nog even hectisch. Nog een paar kasten op een andere plek, de Club van 100 opnieuw bevestigen, de tafel bij de entree inrichten.

Uiteindelijk zijn we er klaar voor: er staat een absoluut record aantal kasten speelklaar opgesteld in het NFV Funhouse. En zeker 90% speelt goed tot zeer goed. Dat is ook leuk voor de mannen van de techniek. Die kunnen daarom meteen kijken naar de nieuwste aanvulling van de collectie (Space Station, een donatie van NFV-lid Jaap Valent) en proberen om ‘m goed spelend te krijgen…

De wedstrijdspelers kiezen vaak voor de bekende dotmatrix flipperkasten uit de 2e helft van de jaren 90. Maar het is leuk om te zien dat tijdens de kwalificatie op zaterdag er ook met regelmaat op de rij Bally’s uit de jaren 80 gestreden wordt om de punten. Ik speel zelf ook graag een partijtje aan die kant van het clubhuis. In de EM-hoek van het clubhuis is het rustig.

Er staat eind november een speciaal EM-evenement op de kalender en dan zal dat wel anders zijn…

Bas Vis

Tegenover de bar stond een Wheel of Fortune. Dankzij sponsor Game XL konden de leden daar tijdens het TASPP weekend kennis mee maken. Door de relatief hoge frequentie van de lancering van nieuwe kasten was die nog relatief weinig te spelen geweest in het NFV clubhuis. Tijdens het TASPP weekend gebruikten velen de gelegenheid voor een nadere kennismaking (zie ook De Eerste Keer). Het is een bijzondere kast, vooral door de brede opening tussen de flippers. Het vrolijke thema zorgde vooral voor enthousiasme bij de jeugd.

Het volume stond relatief laag, zodat Jan & Tonia niet 12-uur per dag werden toegeschreeuwd door de Amerikaanse broer van Hans van der Togt…

Op zaterdagmiddag was er in de ‘zithoek’ de ALV. Presentatie van de jaarcijfers, toelichting bij de plannen. Dankzij de informatie via De Spinner en de NFV site (met name het NFV Forum) was duidelijk dat 2008 voor een groep van NFV-ers een zeer actief verenigingsjaar is geweest. Geweldig om in ons nieuwe clubhuis nu een ledenvergadering te houden. De ca. 40 aanwezigen luisterden aandachtig toe en stelden de nodige vragen. Aan het eind was er zelfs applaus voor het NFV Bestuur om zo uiting te geven aan de waardering voor het nieuwe clubhuis. Datzelfde bestuur verspeelde daarna weer wat credits door de traditionele gratis consumptie na afloop van de ledenvergadering te vergeten…

Zowel op zaterdag als op zondag was er een kleine jeugdwedstrijd. De gemiddelde leeftijd van de NFV-er ligt zeker rond de 35-40 en dat zorgt ervoor dat er nieuwe generatie is die samen met (voornamelijk) papa naar de ‘flipperclub’ gaat. Onder begeleiding van Gerard van de Sanden (zaterdag) en Arie Pijl (zondag) maakten de jonge deelnemers een rondje langs de kasten. Met 4 spelers op 1 kast en dan proberen een zo hoog mogelijke score te halen. In totaal deden zo’n 15 spelers / speelsters mee die duidelijk hun best deden. Serieuze koppies, spannende partijen. En zoals dat hoort: een heuse finale, waarna de winnaar als 1e een prijs mocht uitkiezen. Zie ook het speciale verslag van de jeugdwedstrijden op pagina 58.

De wedstrijdspelers waren tijdens het TASPP weekend duidelijk in de meerderheid. Geen vooropgezet plan, maar de promotie van het clubkampioenschap was daar mogelijk debet aan.

Die wedstrijdspelers waren vol lof over de technische staat van de kasten. Het scorebord bewees zijn waarde en gaf alle deelnemers doorlopend zicht op de tussenstand. Tegelijkertijd was er een lange administratie voor de NFV Ranking. Door de opzet van het toernooi telde alle partijen mee. En dat waren er een heleboel. Het totaal aantal deelnemers aan de NFV ranking kwam deze maand boven de 200 spelers!

Er waren ook de nodige recreatieve spelers. Op zondag was de jongste actieve speler niet ouder dan 5 jaar, maar er waren ook speelsters met meer jaren speel- en levenservaring.

De vaste crew van de catering (Jan & Tonia, op zaterdag met support van Dennis & Jacqueline) lieten zien wat er mogelijk is met de sterk verbeterde faciliteiten in het clubhuis: heerlijke broodjes en op zaterdagavond een volwaardige maaltijd voor de liefhebbers (karbonade, kip of een bal gehakt, gebakken aardappeltjes en groente). In Deventer was het toch altijd een beetje ‘kamperen’, nu is er een 4-pits gasfornuis en zijn er extra faciliteiten. De temperatuur was zaterdagavond zodanig dat een koud biertje best lekker was en dat was aan de consumptie te merken. Op zondag was er voor de mensen die nog een lange reis voor de boeg hadden ook nog een smakelijke saté.

56

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

NFV Clubkampioenschap 2008

Albert Nomden

Tijdens TASPP werd ook het NFV Clubkampioenschap gehouden met als subtitel “Ranking the Stars”. Wegens het niet doorgaan van het Dutch pinball open dit jaar zou deze wedstrijd een beetje als vervanging dienen. Er werd dan ook gekozen voor een 2-daagse wedstrijd met kwalificatie op zaterdag en de finales op zondag. In tegenstelling tot het DPO was deze wedstrijd alleen toegankelijk voor NFV-leden.

Uiteindelijk streden zaterdag 24 spelers om 8 finaleplaatsen. De spelers waren verdeeld in 3 groepen. De beste 2 van elke groep gingen door naar de volgende ronden, aangevuld met de 2 beste nummers 3. In deze kwalificatie speelde iedereen speelde in dezelfde poule een partij tegen elkaar.

Ondanks een paar verrassende uitslagen waren het toch vooral de bekende namen die zich wisten te plaatsen voor de zondag. Opmerkelijk was dat Bart Bremen als enige al zijn partijen wist te winnen. Helaas was hij zondag verhinderd zodat alle nummers 3 ook doorgingen naar de finale.

Op zondag barstte de strijd pas echt los. De 8 finalisten van zaterdag werden aangevuld met 8 voorgeplaatste spelers ( de nummers 1 en 2 uit de tussenstanden van de Regionale Pinball Leagues). Er werd gespeeld volgens een dubbel Knock Out systeem. Dat komt er kort gezegd op neer dat je 1 partij mag verliezen. Pas bij een tweede verlies ben je uitgeschakeld.

Bovendien werden bijna alle partijen gespeeld volgens het best-of-3 principe.

Dit leverde een heleboel prachtige partijen op hoog niveau op, waarbij winst en verlies vaak door details werden bepaald. Meest in het oog springende detail was wel in de partij tussen Brenn en Taco. Na een spannend gevecht op Scared Stiff kreeg Taco in zijn laatste bal de kans om met “spin the spider” het laatste oog te pakken voor 2 miljoen punten, wat hem de overwinning op zou leveren. Hij miste echter, waarna hij snel daarop de bal verloor en net een paar punten tekort kwam. Prachtig kijkspel voor het publiek, maar geloof me, als speler ben je daar echt een tijdje goed ziek van! Uiteindelijk was het Dirk Klaver die volkomen verdiend de overwinning opeiste. Alleen zijn eerste partij won hij met 2-1, alle andere partijen met 2-0!

Al met al een mooi en goed georganiseerd toernooi, waarbij ik ook de grote mate van sportiviteit graag wil benadrukken. Spelen op het scherpst van de snede maar toch respect hebben voor je tegenstander. Zo hoort het! Dit toernooi mag dan ook zeker een vervolg krijgen.

Eindklassement Plaats 13-16 Eric Buysen (EKI) Ronald Oenema(R_O) Stefan Proot (STE) René van Gool (RVG) Plaats 9-12 Martijn van Aken (MVQ) Mark van der Gugten (MVG) Lieven Engelbeen (L_E) Peter van den Bergh (VDB) Plaats 6-8 Klaas Oenema (K_O) Ralph Beckers (RMF) Albert Nomden (ANO) Plaats 4-5 Roger Wijnands (RWE) Taco Wouters (TAC) Plaats 3 Paul Jongma (PFJ) Plaats 2 Brenn Oosterbaan (BRE) Winnaar & clubkampioen Dirk Klaver (D_K) NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

57

Arie Pijl

Alle dagen jeugdwedstrijden tijdens TASPP

Open Baarns Flipperkampioenschap

Tijdens The After Summer Pinball Party was er een jeugdwedstrijd gepland voor de zondag, maar vanwege de grote opkomst van leden met jeugd werd op zaterdag besloten ook die dag een wedstrijd te organiseren. Voor een wedstrijd moet je een wedstrijdleider en scheidsrechter hebben. Nu heeft de vereniging veel enthousiaste leden en iemand die ook nog eens goed de spelregels kent was dus snel gevonden: Gerard van der Sanden was bereid de wedstrijden te regelen en was de inschrijving van 7 jonge enthousiaste flipperaars een feit.

Er werd gespeeld op diverse kasten tegen elkaar waar de totaal aantal punten een onderdeel vormde of je de winnaar was of niet. Snelle tussenstanden werden uitgewisseld om te zien wie er aan de winnende hand was. Uiteindelijk konden na 16.30 uur de namen bekend gemaakt worden van de nummers 1,2 en 3. Nummer 1 werd Tom Verbrugge, de 2e naam ben ik in de drukte van die dag vergeten en nummer 3 is het broertje van Tom, Bram Verbrugge geworden. Alle winnaars nogmaals gefeliciteerd, met leuke prijzen zijn ze later die avond weer naar huis vertrokken.

NFV-lid Arno Punt organiseerde 4 oktober voor de 2e keer het Open Baarns Flipperkampioenschap in café Quispel in Baarn. Van ‘s middags 13:00 uur tot 18:00 uur konden spelers zich kwalificeren. Na 19:00 uur werd de finale gespeeld. De opkomst was toegenomen ten opzichte van de 1e editie. Arno had 4 flipperkasten uit zijn eigen collectie in het café geplaatst: No Fear, Black Rose, Theatre of Magic en Lord of the Rings. De kasten waren vers gepoetst wat voor sommige spelers even wennen was. De finale werd uiteindelijk gewonnen door René van Gool uit Amsterdam. Arno heeft inmiddels al plannen om ook in 2009 een 3e editie te organiseren. (JJ)

Op zondag was de oorspronkelijke wedstrijd gepland en bleek ook dat er die dag meerdere leden vanuit andere landen dan Nederland aanwezig waren. Zo deden er jeugdleden mee aan de wedstrijden uit Duitsland en Belgie, het was dus een Dutch Pinball Young Open die dag (DPYO). Een 9 tal jongeren hebben zich gemeld voor de wedstrijden, waarbij gespeeld werd op 3 kasten, nl de Popeye, de Twister en op de Revenge From Mars. Op het grote score bord waar ook de resultaten van de andere wedstrijden op werden bijgehouden was de score te zien van de tussen resultaten. De punten werden bepaald door de behaalde resultaat per kast. Met de 3 beste spelers is een finale opgezet op de nieuwste kast van Stern, de Wheel of Fortune. Heel leuk was dat er door alle spelers zeer fel gestreden werd om hoog te scoren, er kwamen scores op het display te staan die menig ervaren speler jaloers kon maken en ook niet meer gehaald werden die dag.

In de finale stonden uiteindelijk 3 personen uit verschillende landen, dus een waar DPYO. De eindstand werd als volgt: eerste plaats Nikklas Krefft uit Duitsland, tweede plaats Thomas van Vroenhoven uit Nederland en de nummer drie Senne Buyser uit België. Fijn dat we als NFV ook voor de jeugd een leuke invulling kunnen geven in ons nieuwe clubhuis om zo met flipperen, jongeren en met wedstrijden bezig te kunnen zijn. Mocht u nu na het lezen van dit stukje denken, dat is ook leuk voor mijn kinderen, kom dan ook bij het volgend evenement naar Ederveen, ook al is het niet gepland (zoals op de TASPP zaterdag) en er zijn voldoen jongeren, er kan zo een jeugdwedstrijd ingepland worden.

58

NFV Ranking (14-december 2008) Positie 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65

Naam Punten Dirk Klaver 1965 Albert Nomden 1958 Taco Wouters 1929 Paul Jongma 1909 Brenn Oosterbaan 1888 René van Gool 1876 Roy Wils 1862 Ralph Beckers 1860 Roger Wijnands 1858 René Timmer 1850 John van der Wulp 1837 Lieven Engelbeen 1815 Klaas Oenema 1792 Mark van der Gugten 1790 Richard van Tienen 1788 George Bulte 1775 Martijn van Aken 1759 Mark Heine 1754 Stefan Proot 1731 Bart Bremen 1716 Bas Vis 1716 Glenn Verhoosele 1706 Edwin Nijs 1700 Mart Oenema 1698 Tom Loomans 1689 Norbert Broman 1682 Robin van Mourik 1680 Thomas v Vroenhoven 1677 Theo van Vroenhoven 1677 John Vertooren 1675 Eko Elens 1671 Patrick Blijleven 1665 Glenn Pellis 1664 Arjan Lugthart 1662 Helen de Haan-Verbeek 1662 Jaap Valent 1661 Ruud Hijlkema 1658 Peter Noorlander 1656 Rob de Cler 1654 Nico Schaap 1654 Michel van den Elzen 1653 Jan-Herman van de Pol 1652 Winfred de Ruijter 1652 Edwin Baelen 1651 Jasper van Eeden 1650 Tim Pennings 1650 Tom Geneyn 1646 Koen Willocx 1644 Gerard van de Sanden 1644 Peter van den Bergh 1641 Arthur de Jong 1634 Erwin Bouma 1634 Jonathan Joosten 1633 Ciske Vreuls 1632 Eric Buysen 1632 Jeffrey Stolp 1631 Bart Bartholomeus 1631 Henri van Dal 1630 Ivan Geentjens 1625 Steven van der Staaij 1620 Ruud Kooij 1619 Turgut Hefti 1609 Astrid Verburg 1603 Bas Schwarz 1601 Lida de Haan 1598

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129

Egbert van Vulpen 1593 Eric Hetem 1592 Ronald de Boer 1591 Quint van Kessel 1590 Ben Zaad 1588 Wilbert der Kinderen 1587 Antony Croes-Lacroix 1587 Arie Pijl 1587 Ad Jonker 1586 Koen Martens 1583 Ruud Wouters 1582 Ronald Oenema 1581 Ronald Blaas 1580 Donald de Ronde 1578 David Deturck 1577 Wilko Wieffering 1576 Martijn van Amsterdam 1575 Ronald Knor 1573 William van de Zand 1570 Bart van Dijk 1569 Barry de Wit 1561 Marko ten Klooster 1561 Pascal v Wonterghem 1556 Dennis Verleyen 1555 Adriaan van Roeden 1554 Rob Willemsen 1553 Aeneas Verhé 1538 Jan Vandesompele 1537 Norma van Rij 1536 Kevin Roelants 1534 Melchior Appels 1532 Sascha Voskuil 1525 Matthijs v Vroenhoven 1522 Jan Schurer 1517 Jos Deboosere 1515 Armando Sleeking 1515 Jacques Peters 1514 Manuel Delafortrie 1513 Richard Tensen 1513 Janick Pauwels 1511 Barry Stolp 1509 Arno Punt 1507 Sander de Munter 1506 Mirko Carton 1506 Eric Verburg 1505 Patrick Blakenburg 1503 Richard Westerhof 1500 Rob Capel 1500 Tom Vis 1496 Ben Boogaard 1486 Andy Bostyn 1475 Kris van Clapdorp 1455 Wido de Bonth 1454 Jan Meijer 1446 Ruby Plasschaert 1444 Jeroen van Nes 1443 Frank Oomen 1442 Bert-Jan Brinkhuis 1436 Eric Starkenburg 1429 Patrick Lemmens 1417 Paul Loerakker 1405 Dimitri Verhoosele 1385 Wendy Hoogervorst 1384 Wilco Kieftenbeld 1356

Lokale Flipper Competitie

Bas Vis

Recreatief karakter, mix van wedstrijd en ontspanning

FINALE 2008 EN AANMELDEN VOOR 2009 De LFC bestaat intussen ruim 5 jaar en heeft een trouwe groep deelnemers. Het gaat vooral om het gezamenlijk beleven van de flipperhobby. De competitie is vooral recreatief bedoeld, maar dat betekent niet dat je niet mag proberen om te winnen… De samenstelling van het deelnemersveld is divers, met daarbij bekende (top)spelers en mensen die voor het eerst flippercompetitie spelen. De jongste deelnemers zijn tieners, maar er zijn ook deelnemers die Abraham al gezien hebben.

In deze Spinner een overzicht van de finalisten in 2008 en uitleg over de inschrijving voor 2009 De LFC finale in 2008 Op 20 december staat de finale van de LFC 2008 voor de deur.

In meer dan 20 poules is in 2008 op lokaal niveau gespeeld voor een plek in deze finale. Per poule zal één afgevaardigde gaan proberen om de titel in de wacht te slepen tijdens de finale in het NFV Funhouse. Het gaat bij de LFC vooral ook om de gezelligheid, dus is de wedstrijd opzet hierop aangepast. Er is echter wel degelijk een mooie beker te winnen en voor de nr 1 is er een plek in de ‘eregalerij’. De finalisten van 2008 zijn: NW Nederland Alkmaar Noord Holland Amstelveen Amsterdam

Robin van Mourik nnb Wilko Wieffering Brenn Oosterbaan

België Antwerpen 1 Antwerpen 2 Gent Wevelgem

Peter van den Berg Glenn Pellis Lieven Engelbeen Stefan Proot

Zuid Nederland Den Bosch Limburg Zwijndrecht Dord/ R’dam

Winfred de Ruijter Bart Bartholomeus John van der Wulp nnb

Midden Nederland Betuwe Edwin Nijs Ronde Venen Bas Vis Almere 1 Ronald de Boer Almere 2 Arjan Lugthart Almere 3 Ronald Blaas Baarn Arno Punt NO Nederland Leeuwarden Groningen Heerenveen Zwolle/Ommen

De LFC 2009:

Natuurlijk gaan we in 2009 door: onder de 100 deelnemers in 2008 is een grote groep ‘vaste deelnemers’ die samen bewijzen dat dit een leuke activiteit is. Deelname staat open voor alle leden, ook voor leden die zelf geen flipperkast thuis hebben.

Het is bij uitstek de vorm voor leden om kennis te maken met flipperen als sportieve bezigheid. En voor nieuwe leden om kennis te maken met andere flipperaars uit de omgeving.

Er is een wedstrijdelement, maar de LFC is vooral bedoeld om de contacten tussen leden te bevorderen. Hoe kan dat nu beter dan door middel van een regelmatige afspraak met andere liefhebbers om een paar partijtjes te spelen ?

Wat uitleg voor de NFV-ers die voor het eerst mee willen gaan doen: • De LFC: spelen bij leden thuis en/of bij NFV Steunpunten De competitie heeft dus een lokaal karakter. Uit alle aanmeldingen worden kleine groepjes van spelers gevormd die bij elkaar in de omgeving wonen (afstand normaliter < 30 km). De opzet is eenvoudig: leden spelen wedstrijden bij elkaar. Om de beurt treden de deelnemende spelers uit de LFC-poule op als ‘gastheer’. Ook leden die geen flipperkast bezitten kunnen zich inschrijven. Het is namelijk ook mogelijk om een speeldag bij een NFV Steunpunt te spelen of zelfs de volledige competitie bij een NFV Steunpunt te spelen.

•

De LFC: spelen in een flexibele opzet Bij de LFC worden op een speeldag 3 onderlinge partijen gespeeld waarbij het om de punten gaat. De spelers bepalen in onderling overleg de datum en locatie. De speelduur is relatief beperkt, zodat het ook mogelijk is om de wedstrijd in de avonduren te spelen. Het tijdsbeslag voor de wedstrijd is dus kort, maar als het gezellig is kan de avond natuurlijk lang duren…

•

De LFC: voor de lol en een beetje voor de punten…

Aan het eind van het seizoen kwalificeert de poulewinnaar (=speler met de meeste punten) zich voor de landelijke LFC-finale in het NFV clubhuis. De finale staat gepland voor het najaar van 2009. De winnaar van deze finale krijgt namens de NFV een fraaie beker uitgereikt. Voor de overige finalisten is er ook een aandenken.

Aanmelden & Informatie De deelnemers uit 2008 krijgen automatisch een uitnodiging voor de editie 2009. Voor nieuwe deelnemers geldt: graag aanmelden voor 1 februari, zodat we de poule-indeling tijd kunnen regelen.

Wil je weten of er bij jou in de buurt meer liefhebbers zijn ?

Heb je zin om het eens een jaartje te proberen ? Of zou je nog meer informatie willen ? Neem contact op met de nieuwe LFC-coördinator binnen de vereniging: Martijn van Amsterdam (LFC@nfvpinball.nl). Voor leden in België: neem contact op met de België-coördinator: Lieven Engelbeen (Lieven@nfvpinball.nl)

(advertentie)

HET SPEELAUTOMATEN ARCHIEF

Ruil, in- en verkoop van:

Erwin Bouma Albert Nomden Eric Starkenburg nnb

FLYERS serviceboeken, schema’s, bondsbladen, boeken enz. over flippers, jukeboxen etc.

Inlichtingen: HET SPEELAUTOMATEN ARCHIEF

Klaas Boomsma

Tel/Fax: 058 213 9054 (na 19:00 uur)

Mobiel: 06 22 07 64 24

E-mail: flipperklaas@chello.nl NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

59

Spinnertjes Te koop HUO Black Spiderman Ik bied hier een hagelnieuwe Spiderman BE aan (incl originele doos en certificaat). In absolute nieuwstaat en slechts weinig op gespeeld. Door verhuizing en een andere opzet van mijn Gameroom wil ik hem verkopen. € 3950,Donald de Ronde - Axel d.ronde@hccnet.nl, 0655136410 10 December 2008 Twilight Zone supermooie twilight zone, volledig technisch in orde, zelfs de klok....in zeer mooie staat, staat speelklaar opgesteld. € 2000,Aeneas Verhé – Deurne (B) averhe@gmail.com, 29 November 2008 Family Guy van stern € 2850,Terminator 3 van stern € 1500,-Pieter Verbruggen - Breda verbruggen@hetnet.nl, 06 47980172 23 November 2008 Eight Ball Deluxe Bally 1979 Eight Ball Deluxe in matige staat. Hier en daar gerestaureerd en gelukkig was mijn voorganger zo slim om na enkele maanden een mylar op het speelveld te plakken. € 400,Bally wide-body flipperglas Ik heb nog 2 hardglazen speelveld ruiten voor een Bally wide-body flipperkast. (bijvoorbeeld voor Paragon, Space Invaders, Future Spa) De prijs is per stuk. € 30,Paul Niezing - Delft paul@multiswitch.nl, 015-2148721 23 November 2008

(vraag en aanbod)

Lord of the Rings Kast is in goede staat, zowel technisch alswel binnen en buitenkant, display ook nog zeer goed. Kast is brandschoon, rubbers zijn nog uitstekend en schoon, alle plastics heel, etc, etc. Kortom, neerzetten en direct spelen. Voorzien van laatste software. Bij de koop inbegrepen zijn; Nwe ring en een nieuwe spinner met stickers.(en nieuw is dus ongebruikt) Die in de kast zitten zijn ook nog uitstekend, maar ik heb die items toen direkt als reserve erbij gekocht.

Kast is uitgevoerd met Gandalf the Grey, Gandalf the White(op zijn paard) krijg je er van mij ook bij, zit in de originele verpakking van Play Along, is nieuw en origineel. Dus zou je dat willen, kun je die na wat modificaties omwisselen.

Reserve setje flipper bushings, nieuw en een reserve TL voor in de kopkast. Prijs is: Euro 3100.- Wil je meer info of heb je interesse, stuur even een mailtje. € 3100,Frank Ernest - Oss f.ernest@home.nl, 0412 643135 23 November 2008 Nog 10 flipperkasten te koop Vanwege leuke, maar onverwachte omstandigheden ga ik me een stuk minder met de flipperhobby bezig houden en verkoop ik een aantal van mijn flipperkasten. Voor alle kasten geldt: bieden, hoogste bod wint.

Baywatch (Sega, 1995) Eight Ball Deluxe Limited Edition (Bally, 1982) Flash Gordon (Bally, 1980) Funhouse (Williams, 1990) Nitro Ground Shaker (Bally, 1979) Pool Sharks (Bally, 1990) Safe Cracker (Bally, 1996) Scared Stiff (Bally, 1996) Theatre of Magic (Bally, 1995) World Cup Soccer (Bally, 1994) Tevens heel veel losse onderdelen van World Cup Soccer te koop.

Xenon (Bally, 1980) Van alle kasten zijn foto’s beschikbaar op verzoek. Technische details idem.

Jonathan Joosten – Utrecht jonathan@nfvpinball.nl 30 september 2008

Gezocht Creature from the Black Lagoon Ik zoek een Creature from the Black Lagoon. Speelveld moet goed zijn, mag best een plekje hebben maar niet in het gezichtsveld voor de flippers. Cabinet, kopkast en elektronica kan ik allemaal fixen. Een goede (groene) hologram is ook mooi.

Pieter van Leijen - Utrecht pvlmeel@gmail.com, 1 December 2008 Voeding Road Kings Gezocht voeding system 11 voor de Road Kings.

Rob de Cler - Lochem robdecler@gmail.com, 0650640231 26 November 2008 kopruit Laser Cue Voor een vriend zoek ik een kopruit van een Laser Cue. Wie kan me helpen?

William Rijnbeek - Beinsdorp williamrijnbeek@quicknet.nl, 0653504664 26 November 2008 Elektra Bovenspeelveld Plastics Mijn elektra ben ik aan het opknappen.

Drie plastics van het bovenspeelveld moeten vervangen worden. Het middenplastic op de foto is goedbedoeld gepruts, maar niet bruikbaar. Het bovenspeelveld heeft veel slijtplekken en moet gerestaureerd worden. Voor ik daar aan begin zou ik graag in het bezit komen van de plastics in goede staat.

Wie kan mij helpen???

Scans zijn ook welkom hoewel ik liever originele plastics heb. Een goed bovenspeelveld zou ook heel mooi zijn, maar ik ben al heel blij met de drie gave bovenspeelveld plastics.

Bert Staal - Dronten bert.staal@planet.nl, 0321 325630 26 November 2008

Spinnertjes zijn Vraag en Aanbod advertenties van NFV leden.

Het plaatsen van een advertentie is gratis voor leden. Alleen niet commerciële Spinnertjes worden geplaatst.

Voor commerciële of ‘bulk’ advertenties (> 3 flipperkasten) gelden de advertentie tarieven die voor in het blad staan.

Spinnertjes aanmelden kan via de webstie van de NFV: www.nfvpinball.nl/spinnertjes.

Alle criteria dienen ingevuld te worden.

Op de website is het ook mogelijk om een foto bij een advertentie te plaatsen.

Op deze pagina’s staat een selectie van de meest recente Spinnertjes, zoals ze op de website stonden vlak voor het ter perse gaan van dit magazine. De redactie maakt een selectie op basis van actualiteit. Afhankelijk van het aanbod kan de redactie beslissen om geen foto bij een advertentie te plaatsen.

Kijk voor de meest recente Spinnertjes op de website van de NFV: www.nfvpinball.nl

60

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

s

Funhouse Friday ari - vrijdag 23 janu ari - vrijdag 20 febru rt - vrijdag 27 maa - vrijdag 24 april

NFV Nieuwjaarsevent Zaterdag 10 januari NFV Funhouse - Ederveen

derveen

NFV Funhouse - E

NIEUW!!!

Pinball Poker LEUK!!! zaterdag 7 februari

Machische Machines opknap / cursusdag Zaterdag 14 maart en NFV Funhouse - Ederve

NFV Funhouse - Ederveen

g n i r p S y l r a E y t r a P l l a b n i P

april 5 / 4 g a d r e t Za ball.nl n i p v f n e i z Locatie:

Voor alle evenementen geldt: meer informatie is te vinden in de Agenda op WWW.NFVPINBALL.NL

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

61

DE VIJFDE SPELER

Game over

Game over is een niet al te prettige term voor de flipperaar.

De laatste bal is weg, het spel is voorbij en het wordt opnieuw een euro inwerpen om verder te spelen. Soms is het niet game over voor de speler, maar kan het gedaan zijn met een hele flipperfabriek. In de jaren tachtig hebben de nodige fabrikanten noodgedwongen de pijp aan Maarten moeten geven. Zo hebben in het verleden fabrikanten uit Italië, Frankrijk en zelfs Nederland even het levenslicht gezien, waarna er na een aantal kasten –in Nederland betrof dit de Formula-1 kast van JvHnooit meer iets van hen vernomen is. Er zijn periodes in de geschiedenis geweest waarin het flipperen zo populair was, dat het geen probleem was dat er talloze fabrikanten gemoedelijk naast elkaar konden bestaan om de wereld van flipperkasten te voorzien. En hoe jammer dat ook moge zijn: die tijd is voorbij en zal ook nooit meer terugkomen.

Game over is een vrij beroerde term, zeker als het wellicht ooit game over wordt voor de flipperkast. Die kans is niet helemaal irreëel, vooral als je kijkt naar de recente geschiedenis. Sinds de tijd dat ik het flipperen actief volg zijn de flipperfabrikanten van Gottlieb, Sega en Capcom allemaal om de zelfde reden gesloten: er werd te weinig winst gemaakt. Sega deed destijds de boedel over aan Stern, de enige fabrikant die samen met Bally/Williams het flippererfgoed probeerde veilig te stellen. In vergelijking met Bally/Williams was Stern slechts een kleine jongen. B/W had de beste ontwerpers, de beste artiesten en de meest fabuleuze thema’s. En toen kwamen ze met het geweldige pinball-2000 concept. Dat heeft twee prima kasten opgeleverd die het ook goed deden in de exploitatie. Helaas zijn Amerikanen niet de meest geduldige mensen in deze wereld en toen het even tegen zat, werd de hele flipperdivisie van Bally/Williams gesloten. Game over, voor Bally/Williams, en waarschijnlijk voor het hele flipperen, was mijn gedachte precies tien jaar terug.

62

Game over zijn twee Engelstalige woorden die ik niet graag gebruik. Vooral niet als het de laatste flipperfabrikant ter wereld betreft. We schrijven 1999 en Stern Pinball was de enige flipperfabrikant die nog kasten van de band liet rollen.

En dat deden ze vrij beroerd. De eerste kast die het levenslicht zag na het Bally Williams echec was Striker Xtreme. De kast was een karikatuur van zich zelf en was dermate ondermaats dat de enige Nederlandse distributeur er daarna op flipperkastgebied- definitief mee stopte. Stern bleef rommelen in de marge en kwam met titels als Sharkey Shoot Out en Austin Powers. Maar in het land der blinden is een oog koning.

En dat geldt ook voor de flipperwereld. Stern hield haar poot stijf, kwam keurig netjes met drie kasten per jaar en betrok steeds meer oud Bally / Williams mensen bij het ontwerpen van flipperkasten. En slimme move, zeker omdat die mensen zorgden voor een kwalitatieve impuls.

Game over is het onderwerp van deze column, die ik schrijf in december 2008 en ik had de laatste jaren nooit meer vermoed dat het wellicht toch zo ver zal komen. Ik heb het over game over voor Stern Pinball. Dat is namelijk opeens een reële optie geworden. Stern ondervindt grote problemen ten gevolge van de financiële crisis en heeft een deel van het personeel op straat moeten zetten. Daarnaast rommelt het tussen een aantal senior ontwerpers en president Gary himself, hetgeen de situatie niet optimaler maakt. Je kan van Gary Stern vinden wat je wilt. Dat hij geen verstand heeft van thema’s, dat hij ruzie maakt met toppers als Steve Ritchie en Pat Lawlor en dat het woord ‘marketing’ niet in zijn woordenboek voorkomt.

Allemaal waar. Maar Gary heeft er hoogstpersoonlijk voor gezorgd dat we op kasten als LOTR, Spiderman en recent Batman kunnen spelen . Dankzij Gary zijn er sinds het verscheiden van Bally / Williams 100.000 nieuwe flipperkasten op de markt verschenen. Daarom heb ik de vurige hoop dat Stern de crisis overleeft en kijk ik uit om op kasten als CSI en 24 te spelen.

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

Club van In maart 2008 introduceerde de NFV, in nauwe samenwerking met Gerard van de Sanden, de Club van 100. Dit initiatief is door de leden warm ontvangen en heeft inmiddels 48 deelnemers opgeleverd. Het principe is simpel: deelnemers betalen € 100,- voor deelname van 12 maanden. Hiervoor krijgt men een vermelding op de Club van 100 pagina in het Spinner Magazine, de Club van 100 webpagina (met link), een ingelijst logo op A4 formaat in het NFV Funhouse en gratis toegang tot evenementen in het NFV Funhouse (1 toegangsbewijs per funder). Ieder jaar is er tevens een speciale bijeenkomst voor de deelnemers van de Club van 100.

De Club van 100 houdt zich bezig met het werven van financiële fondsen, die de vereniging kunnen helpen.

Iedereen die de NFV een warm hart toedraagt kan lid worden: leden, niet-leden, vrienden clubs, bedrijven, sponsors en anderen. In 2008 worden de inkomsten van de Club van 100 vooral gebruikt om de kosten van de verbouwing van het NFV Funhouse in Ederveen te dekken.

Lid worden van de Club van 100 is eenvoudig: stuur een email naar Gerard van de Sanden (gerard@nfvpinball.nl) of Bas Vis (bas@nfvpinball.nl) en zij helpen u verder.

Rob Buisman

Stefan Parmentier

Hans Korteweg

Tom

Thalhammer

Han Hagens NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4

63

64

NFV Spinner Magazine, jaargang 17, nummer 4