NFV
Jaargang 22 - Nummer 2
Club van
In maart 2008 introduceerde de NFV de Club van 100. De Club van 100 bestaat uit personen en bedrijven die de NFV een warm hart toedragen. Zij betalen jaarlijks een bijdrage van 100 euro. Inmiddels heeft de Club van 100 al 39 deelnemers. Word ook Club van 100 lid! Dit zijn de voordelen: • Gratis toegang tot evenementen in het NFV Funhouse (1 toegangsbewijs per deelnemer) • Logovermelding op deze pagina en op de Club van 100 pagina op de NFV-site (met link) • Ingelijst logo op A4 formaat in het NFV Funhouse • Deelname aan jaarlijkse Club van 100 bijeenkomst in het NFV Funhouse (voor deelnemer en introducé)
Iedereen kan lid worden: leden, niet-leden, vriendenclubs, bedrijven, sponsors. In 2012 is er geïnvesteerd in een verdere verbetering van het NFV Funhouse en de eigen collectie. In 2013 gaan we hiermee door: zodat het NFV Funhouse een plaats blijft waar alle leden graag naar toe gaan! Lid worden van de Club van 100 is eenvoudig: stuur een e-mail naar Jan Meijer (jan@nfvpinball.nl) en hij helpt u verder.
Crispus Holding BV
Logoblok Club van 100 - NFV
www.kleurenklok.nl Een praktisch hulpmiddel om kinderen zelfstandig te leren werken
Marcel Fokkens Transport
©
Ben Boogaard
Langedijk samen werken aan oplossingen
Inhoud Top stories
06. The Wizard of Oz 16. Revisie High Speed 2: The Getaway 22. In the spotlight - Van Es Amusement 44. Pinball Magazine - Dennis Nordman 50. De Gameroom van Mario van Ginneken
Vereniging
12. Verslag ALV 30. Impressie clubhuisdag 15 juni 37. Update Funhouse collectie 63. Nieuwe leden
Evenementen en competitie
20. DPO 2013: Drunen 2 en 3 november 26. 5 jaar Dutch Pinball Masters 58. RFT Update 63. Evenementenagenda
06: The Wizard of Oz
Overig
25. Flipperen in de media 32. Pinball Battle - 40 kids in het Funhouse 34. Book of Kells (deel 19) 38. Going Old and Going Gold (deel 6) 54. De Buttkicker 56. Pinball - The Card Game 60. Metallica - First impression 62. De vijfde speler
50: De gameroom van Mario van Ginneken
60. Metallica - First impression
30. Pinball Battle - 40 kids in het Funhouse
theo van vroenhoven
COLOFON
Van de redactie
NFV Spinner Magazine is het tijdschrift van en voor leden van de Nederlandse Flipper Vereniging (NFV) en wordt viermaal per jaar gratis aan de leden toegestuurd in een oplage van 1250 stuks. Losse nummers: € 10,00. Redactie: Bas Vis, Theo van Vroenhoven en Rens Hooijmaijers (redactie@nfvpinball.nl) Aan dit nummer werkten verder mee: Ad Jonker, Aeneas Verhé, Albert Nomden, André van Herk, Arie Pijl, Bertjan Postma, Christiaan Ribbens, Dieter van Es, Ivan Geentjens, Jeffrey Leeflang, Jim Jansen, Jonathan Joosten, Laurens Linssen, Mario van Ginneken, Pieter van Leijen, Richard Baan, Rob Capel, William van de Zand en Winfred de Ruijter Redactionele bijdragen: Artikelen en fotomateriaal zijn zeer welkom op het redactieadres. Er mogen geen rechten van derden op rusten. Door inzending geeft de auteur of fotograaf toestemming tot publikatie in het Spinner Magazine. Artikelen kunnen schriftelijk (bij voorkeur digitaal) worden aangeleverd. Teksten (zonder opmaak) in DOS/Windows formaat (Rich Text Format of Word). Foto’s moeten apart worden aangeleverd, niet in het document. Artikelen, advertenties, vragen, columns en ingezonden brieven opsturen naar: redactie@nfvpinball.nl Advertentie tarieven 1/4 pagina 1/2 pagina 1 pagina Achterkant: op aanvraag Commerciële Spinnertjes
€ 50,00(1x) € 150,00 (jaarcontract,4x) € 100,00(1x) € 300,00 (jaarcontract,4x) € 150,00(1x) € 450,00 (jaarcontract,4x) € 15,00(1x) € 45,00 (jaarcontract,4x)
Niet-commerciële Spinnertjes van leden zijn gratis. Per Spinnertje kunnen maximaal drie flipperkasten worden aangeboden. Aansprakelijkheid: De redactie werkt met grote zorgvuldigheid aan de samenstelling van de SPINNER. De redactie en/of Nederlandse Flipper Vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor mogelijke schade (direct of indirect, van welke aard of omvang dan ook) die het gevolg is van onjuiste vermelding en/of zetfouten. Copyright: Niets uit de SPINNER mag worden overgenomen zonder schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden bijdragen in te korten, op onderdelen te wijzigen of te weigeren. PTT periodiek: 146128 ISSN: 1382-4066
NFV NFV Dagelijks Bestuur: Voorzitter: Winfred de Ruijter (wderuijter@nfvpinball.nl) Secretaris: Rens Hooijmaijers (rens@nfvpinball.nl) Penningmeester: Jan Meijer (jmeijer@nfvpinball.nl ) Techniek/Ledenadministratie: Ben Boogaard (bboogaard@nfvpinball.nl) Clubhuis/Collectie: Arie Pijl (apijl@nfvpinball.nl) Spinner en Competitie: Bas Vis, telefoon: 0297-263451 (bvis@nfvpinball.nl) Commissies: Website: Mark van der Gugten (webmaster@nfvpinball.nl) Evenementen Organisatie: Jules Reivers (evenementen@nfvpinball.nl) Wedstrijd Organisatie: Ad Jonker (wedstrijd@nfvpinball.nl) Coördinator België: Lieven Engelbeen (silverballgames@telenet.be) Technische Vraagbaak: Gert-Jan de Haan (techniek@multigame.biz) 06-27456890 (Maandag- en vrijdagavond van 19:00 tot 21:30 uur) Eric Bartels (hmbartels@kpnmail.nl) 0251-293489 (Dinsdag- en donderdagavond van 19:00 tot 21:30 uur) Ereleden: Guus Arens, Jurgen van de Peppel, Ad Jonker, Martijn van Aken, Bas Vis Lidmaatschap van de Nederlandse Flipper Vereniging: Lid worden van de Nederlandse Flipper Vereniging kan door een aanmeldingsformulier aan te vragen bij de secretaris. of via de NFV website (www.nfvpinball.nl). Lidmaatschap kost € 35,00 per kalenderjaar. Voor mensen die op hetzelfde adres wonen bestaat de mogelijkheid om duolid te worden. De contributie voor dit duo lidmaatschap is € 40,- per jaar. Voor hele gezinnen is er het familie lidmaatschap: € 45,- per jaar. Per adres wordt slechts één Spinner gestuurd. Opzeggingen: schriftelijk uiterlijk 2 maanden voor het einde van het kalenderjaar bij de penningmeester. Bankgegevens: ING bank, rekeningnr. 7233926 t.n.v. NFV, te Wierden. IBAN: NL 04 PSTB 0007233926 BIC: PSTBNL21 Betaling voor Belgische leden: 143-0746934-38 t.n.v. NFV- Lieven Engelbeen.
“Je maakt wat mee als Vredestein band!” Zo luidde in 1992 de slogan van een autobandenfabrikant. Blijkbaar een goede vondst want ik moet er nog regelmatig aan denken. Bijvoorbeeld als ik weer eens met het Spinner redactie team op stap mag. Dat bestaat officieel uit Bas Vis en mezelf maar sinds kort draagt onze nieuwe secretaris Rens Hooijmaijers ook een aardig steentje bij. Er gaan dan ook stemmen op om de naam van onze clubblad te wijzingen in de ‘Renser’. De afgelopen maanden zijn we met zijn drieën twee keer op pad geweest. De eerste keer betrof een bezoek aan de mooie gameroom van Mario van Ginneken in Sprundel. Naast de ‘verplichte figuren’ zoals het afnemen van een interview en het maken van foto’s blijft er dan meestal nog genoeg tijd over om een potje te flipperen of in het geval van Mario, slotracen! Daarbij bleek dat mijn voorzichtige rijstijl zich voortzet op de miniatuurbaan want ik eindige steeds op gepaste afstand van de echte dare devils. Het tweede bezoek bracht ons naar Rijswijk, om precies te zijn bij Ministry of Pinball van Bertjan Postma. Bertjan heeft een aardig rijtje recente Sterns staan maar daar kwamen we niet voor... Vlak naast de deur stond het nieuwste speeltje: een heuse Wizard of Oz! Over deze kast zijn in de Spinner al meerdere artikelen verschenen en iedere keer dachten we dat de kast er nu toch echt binnenkort zou zijn. Maar om onduidelijke redenen werd de uitlevering iedere keer weer uitgesteld. Het was dan ook een mooi moment toen we (Rens) de eerste bal op deze nieuwe kast afschoten. Zo’n nieuwe kast spelen blijft altijd een speciaal moment; niemand kent de regels en je weet totaal niet wat je moet verwachten. Gelukkig verrastte de kast ons in positieve zin, lees de uitgebreide recensie verderop in het blad. Dit soort bezoekjes zijn voor mij de krenten in de pap van het Spinner redactiewerk. Het is toch een beloning voor alle uren die je erin steekt dat je dit soort dingen mag meemaken. Lijkt het je ook leuk om voorop te staan als het gaat om flipper noviteiten? Neem dan eens contact met ons op via redactie@nfvpinball.nl. We zoeken immers nog uitbreiding voor het redactie team. Misschien ga jij dan wel mee met ons volgende redactie uitje!
KVK inschrijving: 40482631
4
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
WINFRED de RUIJTER
Van het bestuur
Na de vorige uitgave van dit blad, las ik lovende woorden op het forum. De Spinner wordt gewaardeerd. En dat is mooi. Er worden namelijk heel wat uurtjes ingestoken door vrijwilligers. Ook las ik de tip dat de ‘redactionele’ stukjes best iets ‘spannender’ mogen. Enfin, ik ga mijn best doen. Al zal er een redelijke ‘gap’ blijven met het werk van Nicci French en David Baldacci. Op voorhand excuses daarvoor. Wanneer deze Spinner op de mat valt, begint het hopelijk eindelijk zomer te worden. De Algemene Ledenvergadering van juni zit erop. De BBQ ook. En de flipperwereld leeft op: we hebben wellicht onze eerste potjes op de nieuwste kasten gespeeld. Wizard of Oz en Metallica. Ik vind dat altijd een bijzondere ervaring, zo’n eerste potje. De video’s en foto’s heb je allang gezien, de regels ken je meestal nog niet, maar ‘gewoon eens wat proberen’ en zien wat er gebeurt. Op het moment dat ik dit schrijf, heb ik net van mijn eerste potje op de WoZ genoten. Niet zomaar een nieuwe kast... Ons eigen NFV-lid Jean-Paul de Win verzorgde alle animaties ervoor. Zo heeft zo’n Amerikaanse kast, toch maar mooi een Nederlands tintje.
En dan is het vakantie, op een binnen- of buitenlandse camping of café op zoek naar een kast ‘in het wild’. Altijd leuk. Niet weg dit jaar? Dan heb je vast wat tijd om knutselend en/of spelend in de gameroom door te brengen. En de exploitatiekasten in Nederland, vind je tegenwoordig gemakkelijk met de iOS (Apple) app ‘Flipperkasten’. In de Appstore voor nog geen 90 eurocent. Daarnaast zijn we als bestuur uiteraard aan de voorbereidingen voor het Dutch Pinball Open bezig. Die worden dit jaar op 2 en 3 november gehouden. Het DPO is ons grootste jaarlijkse evenement, ditmaal in Drunen. Dat ligt vlakbij de Efteling, naast Waalwijk. Meer hierover lees je in deze Spinner.
Met de zorgeloze zomer voor de deur, toch nog wel een zorg van onze kant: de continuiteit van de Spinner en van de website. Bij de Spinner zijn we nog steeds op zoek naar redactionele versterking, bij het websiteteam naar een webmaster. Zie de vacatures op de NFV-site voor meer informatie. We wensen je een heerlijke flipperzomer en graag tot ziens op één van de evenementen: alle Clubhuisdagen, Funhouse Fridays en regionale flippertoernooien vind je in de agenda achterin deze Spinner en op de site.
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
5
tekst: Bas vis en rens hooijmaijers Foto’s: rens hooijmaijerS
The Wizard is over the ocean! In de Spinner is er al regelmatig aandacht geweest voor de eerste kast van Jersey Jack Pinball (JJP). Terwijl de afzet van flipperkasten terugliep, besloot deze entrepreneur om in deze industrie te stappen. Ook besloot hij dat zijn entree goed moest zijn, je kunt tenslotte maar één keer een eerste indruk maken. Het geduld van de liefhebbers werd zwaar op de proef gesteld. Maar in mei 2013 kwam er eindelijk één Wizard of Oz over de oceaan. Naar Nederland! Aanleiding voor opnieuw een bezoek aan de Ministry of Pinball…
Bertjan Postma van Ministry of Pinball met de eerste Wizard of Oz in Nederland
6
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
De minister ontvangt
De magie van de Wizard
Het gezelschap dat naar Rijswijk toog was wat groter dan strikt nodig is voor het maken van een Spinner artikel. De één wilde de pen vasthouden, de ander nam het papier mee en nummer drie zorgde voor de foto’s. Echt teamwerk dus. Plus nog een paar extra gasten voor de gezelligheid. Appeltaartje, gevulde koeken en koud bier. Alle voorwaarden vervuld voor een leuke avond…
Het is direct duidelijk dat men bij JJP niet heeft stil gezeten terwijl wij gespannen uitkeken naar de kast. Terwijl men hard werkte aan de productielijn ging de rest van het team vlijtig door met ontwikkelen. Een extra gimmick hier, een leuke mode daar. De kast zit echt bomvol. Je raakt niet zo maar uitgekeken. En als dat toch gebeurt, niet getreurd: er wordt nog steeds doorgewerkt. Elke nieuwe software release nodigt weer uit om verder te ontdekken. Bertjan was ook relaxed omdat er nu een nieuwe fase aanbreekt. Na orders aannemen komt nu ook het onderdeel -afleveren- in zicht. Dat de productie op gang is gekomen zorgt ook bij geïnteresseerde liefhebbers voor een verandering in hun houding. De nuchtere West Europeanen hebben voor een deel eerst afgewacht. En rustig bekeken of al die Amerikaanse bombarie ook feitelijk tot iets leidde. Nu het bewijs daarvan te spelen is durven ze de stap wel aan. Bertjan noteerde in de afgelopen week maar liefst vier bestellingen voor een Hobbit.
Gastheer Bertjan Postma zat heel relaxed in een luie stoel toen we de showroom binnen kwamen. Natuurlijk was hij nieuwsgierig naar de reacties van de bezoekers. Maar gesterkt door de ervaringen van de voorbije weken wist hij al wat er komen ging: de WoZ is zo bijzonder dat de liefhebbers letterlijk niet verder komen dan drie stappen over de drempel. Om zich daar te vergapen aan de strak afgewerkte kast, het imposante scherm in de kopkast, de geweldige variatie qua verlichting op en onder het speelveld, de glazen bol etc. The Wizard is betoverend….
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
7
Neerlands trots: (de animaties op) het beeldscherm Wat valt op aan de WoZ? Allereerst natuurlijk het beeldscherm dat in de kopkast zit. De afmetingen zijn zodanig dat je er ook een film op zou kunnen kijken. De beelden zijn haarscherp en geven de speler een stortvloed aan indrukken en informatie. Flipperen wordt meer dan ooit een gezelschapspel: de één laat de bal over het speelveld gaan, de ander kijkt naar het scherm en geeft de informatie door aan de speler. Bij bepaalde modes komt de animatie ‘full screen’, maar normaliter is het beeld verdeeld in vier secties. Eén ervan geeft info over de stand, de ander over de mode die gespeeld wordt etc. Natuurlijk hadden wij extra belangstelling voor deze noviteit, want ‘onze’ Jean Paul de Win heeft hier de regie gevoerd. Er is maar één conclusie mogelijk: dit wordt de nieuwe norm. Een absolute verbetering!
8
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
Het speelveld: let there be light De WoZ is een widebody waar elke vierkante centimeter gebruikt lijkt te zijn. Het speelveld illustreert dat. Waar je in de meeste flipperkasten één overheersende ‘toy’ hebt (een kasteel, een monster), is het hier een veelheid aan attributen. De meest bijzondere is de glazenbol, waarin je echt animaties kunt zien. Helaas is het wel zo dat de inhoud van de bol alleen zichtbaar is voor de speler zelf en niet voor de omstanders. Maar er zijn ook een tweetal mini speelveldjes. Er zijn wat overeenkomsten met de Twilight Zone. Ook bij deze kast zijn er twee lange schoten in het midden: één ramp waar de bal terugkomt naar de flipper en één die de bal bij gelegenheid naar een minispeelveld voert. De linkerzijde is volgeboekt (net als bij de TZ), terwijl rechtsom de bal naar een ‘grijparm’ gaat.
Heel bijzonder zijn ook de outlanes. Aan beide zijden heb je de mogelijkheid om de bal terug te winnen nadat hij de verkeerde lane heeft gekozen. Maar het meest in het oogspringend is de verlichting. De gloeilamp heeft definitief afgedaan, ook in de flipperkast. De veelkleurige leds laten de kast steeds opnieuw van kleur veranderen. Een sensatie voor het netvlies, maar ook verwarrend bij sommige modes. Als de lampjes… eh, leds alle kleuren van de regenboog aannemen moet je echt op zoek naar de bal! Duidelijk is hier wel dat er nog geprogrammeerd dient te worden aan de balans tussen de GI en de Inserts, de inserts zijn nu (te) fel. Bertjan vertelde dat dit dan ook nog op de to-do lijst staat. Ook opvallend is het ontbreken van flashers, de inserts nemen deze taak over.
Bijzonderheid op het speelveld zijn de drie rollovers. Die hebben een belangrijke functie, onder andere bij het voorbereiden van de multiball. Lastig om te schieten en dat is precies wat de ontwerpers wilden bereiken: je bent als speler verplicht om risico te nemen. Geen veilig schot op de ramp, maar een schot waarbij je zeker weet dat je de controle over de bal kwijt raakt.
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
9
Onder de motorkap De techneuten onder ons zijn natuurlijk ook nieuwgierig naar wat er onder de ‘motorkap’ verstopt zit. De kopkast bevat het 26” LCD display maar de aansturing geschiedt van onder het speelveld. Zoals bij het Pinball2000 systeem dus. Hier bevindt zich een groot driverbord en de PC (draaiend onder Lunix) die voor de aansturing zorgt. Diverse geruisloze ventilatoren zorgen voor een adekwate koeling. Moderne technologie doet dus bij JJP duidelijk zijn intrede in de flipperwereld. Op en direct onder het speelveld zie je echter vooral bekende delen. In combinatie met een zeer uitgebreid diagnoseprogramma zal dit het onderhoud sterk vereenvoudigen en weinig nieuwe kennis vereisen. Goed voor de exploitant om te weten..
10
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
De hamvraag: hoe speelt-ie? Hoe speelt-ie? Dat is waar het om draait. Om de vraag eerst vanuit de techniek te benaderen: deze WoZ speelt vertrouwd als een DMD-er uit de jaren 90. Vernieuwing is prima, maar wat goed is moet je behouden. Dat is precies wat JJP heeft gedaan. De kast voelt dan ook zeer solide aan.
Op het gebied van de rulesheet is het meer zoeken. De kast laat zich niet eenvoudig ‘lezen’. Maar een Wizard is een tovenaar, dus eigenlijk is dat ook wel weer logisch. Je vraagt je steeds af: wat is nu precies de bedoeling? Hoe krijg ik de lock aan? Wat moet ik doen op het mini speelveld? De antwoorden krijg je niet zomaar, daar moet je wel wat voor doen. Lezen op het scherm bijvoorbeeld. Of goed luisteren naar wat de Wizard te vertellen heeft. Wij hadden Bertjan Postma die ons op bepaalde momenten in de goede richting stuurde. Maar voor de nieuwe eigenaren valt er veel te ontdekken! De echt bijzondere modes hebben we bij deze eerste kennismaking niet mogen ontdekken. Maar we zijn wel nieuwsgierig naar flippers met halve kracht. Of om de echte pinball wizards te zien spelen in een setting waarbij je met de linker flipperknop de rechterflipper bedient…
The WoZ: eerste totaalindruk De WoZ heeft alles in zich om een klassieker te worden: het is een mooi ontwerp, de kast is perfect afgewerkt en heeft een uitgebreide rulesheet. De kast doet absoluut niet zo oubollig aan als je bij het horen van het thema zou kunnen denken. Ook zijn er enkele in het oog springende vernieuwingen. Het gebruik van een beeldscherm in de kopkast wordt ongetwijfeld door andere partijen overgenomen. Als de dim mogelijkheid van de LED’s is geprogrammeerd, kan iedereen zijn eigen lichtsterkte kiezen. De WoZ heeft de standaard verhoogd. Voor de flipperliefhebber breken mooie tijden aan!
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
11
BAS VIS
Verslag van de ALV – 15 juni 2013 De ALV van 2013 gaat de boeken in als de drukbezochtste ALV sinds de oprichting van de NFV; zaterdag 15 juni om 15.00 uur waren er meer dan 100 bezoekers aanwezig in het NFV Funhouse te Ederveen. Of ze afgekomen waren op de ALV of op de nieuwe kasten Wizard of Oz en Metallica was niet helemaal duidelijk. Misschien waren deze kasten ook wel de oorzaak van het feit dat deze ALV precies een uur duurde en niet langer... Onderstaand een uitgebreid verslag.
1. Inleiding Winfred de Ruijter (voorzitter) opent namens het NFV Bestuur de Algemene Leden Vergadering. Het NFV Bestuur is verder vertegenwoordigd door Jan Meijer (penningmeester), Arie Pijl, Ben Boogaard en Bas Vis (secretaris). Tevens is aanwezig Rens Hooijmaijers, kandidaat secretaris. De agenda wordt onveranderd vastgesteld. Er zijn geen vragen of opmerkingen bij het verslag van de ALV van 16 juni 2012. Het verslag wordt definitief vastgesteld.
2. Evaluatie / ontwikkelingen NFV Bestuur Team Winfred licht toe dat er op bestuurlijk vlak enkele wijzigingen zijn. Lieven Engelbeen heeft vanaf 2013, op eigen verzoek, geen formele bestuursrol meer. Hij blijft wel coördinator van de NFV in België. Henk van Duijn heeft
zijn rol als ledenadministrateur ter beschikking gesteld. Deze rol wordt overgenomen door Ben Boogaard. Arie Pijl neemt de coördinatie van de NFV kasten-collectie over van Ben. Rens Hooijmaijers heeft zich kandidaat gesteld om de rol van secretaris van Bas over te nemen. De aanwezigen stemmen in met zijn benoeming, waarna Rens een plaats inneemt achter de bestuurstafel. Er zijn een aantal vacatures, de meest belangrijke zijn: webmaster en Spinner redactie. Vraag: Hoe actief benadert het NFV Bestuur leden om een bijdrage te leveren als vrijwilliger? Antwoord Winfred: We gebruiken directe contacten (werkt vaak het best), maar ook de site, de Spinner en mailings om leden te benaderen. Het gaat erom om leden betrokken te krijgen. Dat is een uitdaging waar veel verenigingen mee te maken hebben (zie KNVBvideo over ‘binding’).
Vraag: niet alleen de clubhuisevenementen worden goed bezocht, ook de regionale toernooien zijn populair. Wat zijn de plannen voor de toekomst? Antwoord Bas: in het najaar zullen we bekijken of aanpassingen in de opzet nodig zijn (bv. voorrang voor lokale spelers, meer toernooien etc.). Namens de penningmeester heeft Winfred een vraag: gaan de leden akkoord met het uitbesteden van het innen van achterstallige contributie door een incassobureau? De leden stemmen hiermee in.
2.2 NFV Funhouse De elektriciteitsvoorziening is met hulp van NFV lid Peter Meijer vernieuwd. De huur is in 2012 met 2% verhoogd, in lijn met de algemene huurverhoging. Winfred geeft aan dat eind 2012 de huur van de extra ruimte (oa. bedoeld voor de veilingkasten) is beëindigd. Vraag: Hoe lang blijft de NFV in dit clubhuis? Antwoord Bas: We hebben een huurovereenkomst voor onbepaalde tijd met goede afspraken over de huurprijs. Zolang beide partijen tevreden zijn en het clubhuis voldoende capaciteit biedt, is dit een zeer gewaardeerde locatie en de voorzieningen zijn op hoog niveau.
2.3 NFV Evenementen Hoogtepunt van 2012 was het jubileumevenement in Amsterdam, met de presentatie van het boek ’20 jaar NFV’ en het DPO. Het schema van de voorbije 12 maanden omvatte veel evenementen: elke maand (muv. juli) een Funhouse Friday en ook in de meeste maanden een evenement in het clubhuis. Tussendoor waren er ook nog klusdagen. De Funhouse Fridays blijven populair met 60-80 bezoekers, de clubhuisdagen kennen een wisselende belangstelling. Vraag: Waarom is de volgende klusdag pas eind augustus? Antwoord Ben: we houden een zomerstop van begin juli tot eind augustus. Daarna gaan Pieter en ik weer aan de slag met de klussers. Vraag: Als het zo druk is op de FF’s, zouden er dan niet elke maand 2 gehouden kunnen worden? Antwoord Arie: Met 60-80 man is het gezellig en blijft het voor de crew leuk om te doen. We bespreken/evalueren binnen het bestuur regelmatig de evenementen. We kijken allereerst wat er mogelijk is met het bestaande team en overwegen (nog) niet om uit te besteden. Bepaalde zaken (zoals periodieke schoonmaak van het clubhuis) zijn overigens wel uitbesteed.
ven de rol van webmaster over te willen dragen. Tot nu toe hebben de oproepen voor een opvolger nog geen resultaat opgeleverd. De Spinner beleefde in 2012 een topjaar, ondanks de (te) beperkte bezetting van de redactie. Het blad verschijnt in verhoogde oplage (1250 stuks). Na de oproepen om versterking van het redactie team heeft Rens Hooijmaijers een actieve rol als artikelschrijver op zich genomen. Extra versterking blijft gewenst. Mocht je support willen leveren bij website of Spinner, neem dan contact op met Winfred of Bas. Vraag: Is het mogelijk om het NFV Forum meer open te stellen? Zodat niet-leden in ieder geval kunnen lezen? Antwoord Ben: Door de koppeling van de login gegevens met de ledenadministratie is dit technisch gezien (nog) niet te realiseren. Mocht dat in de toekomst wel zo zijn, dan zal die openbaarheid alleen gelden voor nieuwe berichten om zo de privacy van oudere berichten te bewaken.
2.5 Club van 100 De belangstelling voor de Club van 100 is het voorbije jaar wat afgenomen. Winfred vertelt dat de Cv100 nu 38 leden telt. De opbrengsten zullen dit jaar onder andere voor de verbeteringen van de elektriciteitsvoorziening en andere aanvullingen/verbeteringen in het clubhuis worden gebruikt. Vraag: Aan de muur hangen nu nog alleen de logo’s van de leden die in 2012 actief deelnemer waren. De afspraak was toch dat alle deelnemers (dus ook ex-Cv100 leden) hun plek zouden houden? Antwoord Jan: Vorig jaar is ervoor gekozen om het aantal lijsten aan de muur aan te laten sluiten op het aantal actieve deelnemers. Eea. maakt nu een meer verzorgde indruk. Een toezegging aan ex-Cv100 leden is niet bekend, maar we zullen dit nakijken. Ik zal het antwoord terugkoppelen aan de vragensteller, dan hoef je er geen heel jaar op te wachten.
2.6 NFV collectie In 2012 zijn een Attack from Mars, Earthshaker en Demolition Man aan de collectie toegevoegd. Ook is een aantal kasten door middel van veilingen aan leden van de NFV verkocht. Vraag: Is het de bedoeling om vaker veilingen van kasten te houden voor leden? Antwoord Bas: Deze veilingen kwamen voort uit de partij aankoop. Maar we proberen er wel voor te zorgen dat de collectie niet te groot wordt. Mogelijk komt er in het najaar 2013 nog een veiling van kasten van oudere generaties.
2.4 Spinner / Website
2.7 Afronding ‘Operatie Wormerland’
Winfred licht in het kort de statistieken van de nieuwe website toe: er komen dagelijks ca. 120 unieke bezoekers. Op het NFV Forum zijn dat er nog wat meer. Een zorgpunt is er ook: Mark van der Gugten heeft aangege-
In september 2011 deed de NFV een aanschaf van 25 kasten. De meeste kasten werden geveild onder de leden (17 stuks), de rest werd aan de NFV collectie toegevoegd. Bas licht in het kort de financiële afwikkeling toe:
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
13
• • •
Aanschaf 25 kasten voor een bedrag van € 11.250. Uitgaven voor transport, opslag en herstel van de kasten bedroegen ruim € 2.000 Opbrengst veilingen (17 kasten) was bijna € 15.800
De netto opbrengst voor de NFV was circa € 2.500 Euro en 8 kasten: Pinball Magic, Jurassic Park, The Flintstones, Dr. WHo, Star Trek (DE), Batman, Whirlwind en Embryon. Een zeer geslaagde operatie!
3. Financieel 3.1 Toelichting cijfers 2012 Bas licht in het kort de belangrijkste financiële ontwikkelingen in 2012 toe. Het jubileumjaar was ook in financieel opzicht een bijzonder jaar. De highlights:
Inkomsten 2012: • Goede resultaten clubhuisevenementen (veel bezoekers en extra opbrengst dankzij verhuur) • Extra opbrengst dankzij veilingen kasten uit ‘Operatie Wormerland’ (+ € 2.500) • Extra sponsoring opbrengsten tbv. jubileum (ABN, Rabobank en ING Bank; totaal ruim € 4.500). Uitgaven 2012: • Spinner uitgaven hoger, omdat oplage werd verhoogd (vanaf 1e kwartaal 2012: 1250 stuks); • Kosten jubileum bedroegen ruim € 15.000. Dankzij sponsoring, verkoop van het jubileumboek en speciale friends pakketten waren de netto lasten beperkt. Per saldo resteerde over 2012 een overschot van bijna € 15.000. Dat is een bijzonder gunstig resultaat. Een belangrijk deel van dit resultaat is te danken aan eenmalige opbrengsten (veiling, sponsoring tbv. jubileum). In de begroting 2013 gaat het NFV Bestuur uit van een positief resultaat maar wel van veel bescheidener niveau (+ € 2.000). De contributie blijft ongewijzigd.
14
Vraag: Hoeveel heeft het jubileum gekost? Antwoord Bas: We hebben per saldo € 2.500 van de jubileumreserve moeten gebruiken. Uit de balans blijkt dat de NFV een gezonde financiële positie heeft: er zijn relatief veel bezittingen, met name liquide middelen en flipperkasten. Het overschot uit 2012 is aan de reserves toegevoegd. Het bestuur houdt een bedrag van € 7.500 beschikbaar voor investeringen in de collectie. Vraag: Wat gaat het bestuur doen met de extra opbrengsten uit 2012? Antwoord Bas: We hebben in het bestuur afgesproken de tijd te nemen om daar over na te denken. Er zijn geen dringende redenen om extra uitgaven te doen. Maar we hebben wel het bedrag dat beschikbaar is voor investeringen in de collectie verhoogd naar € 7.500.
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
Vraag: Hoe kan het dat de waarde van de collectie is afgenomen in 2012? Antwoord Bas: Eind 2011 maakten de kasten uit de partijaankoop onderdeel uit van de collectie. In de loop van het jaar zijn er kasten geveild en zijn die kasten dus uit de collectie verdwenen. De terugloop is beperkt dankzij aanschaf van AFM, DM en ES. Vraag: Is de collectie voldoende verzekerd? Antwoord Arie: De verzekerde waarde is ca. € 75.000. Dekking is tegen verlies door calamiteiten zoals brand. Diefstal is niet verzekerd. Errol Klein geeft aan dat hij wel diefstal dekking heeft bij Delta Lloyd. Het bestuur verneemt graag nadere details om te bekijken of zo’n verzekering voor de NFV geschikt is.
3.2 Verslag kascommissie Namens de kascommissie doet Frank Douwenga verslag. Hij heeft samen met Jules Reivers de kascontrole gedaan en de jaarcijfers met het NFV Bestuur besproken. Hij stelt voor het NFV Bestuur decharge te verlenen over 2012. De aanwezigen stemmen daarmee in. Voor 2013 neemt Michel Lanters de plaats van Jules in.
4. Vooruitblik 4.1 Jubileum DPO Winfred besteedt kort aandacht aan het komende DPO. Dit jaar gaat het grootste flipperevenement van het jaar in Drunen plaatsvinden. Locatie: De Voorste Vennen (dat is het voormalig Autotron). De datum: 2-3 november 2013. Ook dit jaar verzorgt Rob Capel de coördinatie van het DPO team.
4.2 Nieuwe sponsor: Ministry of Pinball Vanaf 2013 is Ministry of Pinball (importeur voor Jersey Jack Pinball, reseller Stern) sponsor van de vereniging. Winfred benadrukt dat we blij zijn met de samenwerking en ook met het feit dat Game XL als sponsor aan onze vereniging verbonden blijft. De resultaten zijn zichtbaar bij deze ALV: dankzij Game XL staat er een nieuwe Metallica, dankzij Ministry of Pinball een Wizard of Oz! Om iets na vier uur dankt Winfred alle aanwezigen voor de aandacht. Volgens goed gebruik krijgen alle leden die aanwezig zijn bij de ALV een gratis consumptie aangeboden.
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
15
Jeffrey leeflang
Revisie op hoge snelheid HighSpeed 2: The Getaway Mijn allereerste shop project, de NGG was nog maar net af of daar was Gerard alweer. Hij rolde de volgende kast naar binnen; of ik zin had om een exploitatie kast “een beetje” op te knappen. Het was de HighSpeed 2 “The Getaway”. Laat dat nou de kast zijn waar ik in den beginne al een oogje op had laten vallen. Dus zonder twijfel zei ik natuurlijk “Ja!”
16
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
Gerard moest me wel afremmen, het modden zoals ik bij de NGG had gedaan paste niet helemaal in het budget. De kast zou immers weer de verhuur ingaan. Dus dat werden zwarte rubbers, wel led verlichting maar wat eenvoudiger, een fikse poetsbeurt en zorgen dat alles technisch weer werkte.
posts want die waren volledig geoxideerd. Goeiedag wat was dat ding smerig….dat zou poetsen worden. Omdat ik mezelf al een hele vent vond dát ik al een kast had gedemonteerd ging het vlotjes: fotootje maken, uitschroeven, netjes wegleggen en binnen no-time lagen onder de kast alle slingshots, ramps en lampjes.
Bij het inspecteren van de kast was wel duidelijk dat er een aantal zaken om de welbekende aandacht vroegen. Het speelveld was mega smerig, metalen ramp flaps waren verroest, verlichting zag je amper branden, veel bulbs waren kapot en het geluid was ook niet je-vanhet. Ook de kopkast schreeuwde om hulp; de helft van de verlichting werkte niet en het bekende zwaailicht bovenop bleef hangen en ratelde soms. Tel daarbij de kapotte linker flipper en tot gruis vergaan rubber en je weet dat je weer flink wat te doen hebt…… maar dat is juist het leuke! Deze kast leek z’n beste tijd wel te hebben gehad maar ik zag door de ellende best een mooi kastje.
Demontage tips Dus eerst maar eens de glasplaat eraf, speelveld inspecteren en foto’s maken. Mocht je zelf ooit een kast willen opknappen dan raad ik je echt aan om heel veel foto’s te maken zodat je weet waar welk onderdeel zit. Met name van een onderdeel wat is opgebouwd uit lagen; maak van elk stukje demontage een foto zodat je later eenvoudig de boel weer kunt opbouwen. Nog een tip; zorg voor veel bakjes met opbergvakjes; bij de Xenos koop je voor een paar euro een paar kekke bakjes waarmee je alles prima kunt sorteren. Velen zullen zeggen “ja doei, daar heb ik geen verstand van…ik begin er niet aan!”. En toch….probeer het! Ik heb totaal geen technische achtergrond en mijn mechanica kunde hield op bij het gefrustreerd bouwen met Fischertechnik (kent u dat nog..?) en het ombouwen van Playmobil poppetjes. Het is puur een kwestie van geduld, goed kijken en logisch nadenken. En oh; lang leve internet waar een schat aan informatie te vinden is. Manuals in pdf format zijn een must en ons aller flipperforum is wel de grootste hulplijn die er is. Dat mag wel eens gezegd worden!
Aan de slag: demonteren Ok…The Getaway dus. bekend om z’n ZZ Top sounds, de versnellings pook (Shift Gear!...vroooaaaarrrr) en zwaailicht bij multiball. Een leuke kast die bekend staat om z’n enorme mooie flow en laat dat nu juist verdwenen zijn en meer te vergelijken met een Skoda uit de jaren tachtig: de gereedschapset die erbij zat was eigenlijk het meest interessante om zo’n ding aan te schaffen….qua rij eigenschappen voelde de HSG2 ook een beetje zo aan. Eerst begonnen met het demonteren van de onderdelen op het speelveld, deze keer moest alles eraf, ook de
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
17
Poets tips Tijd om te poetsen! En eigenlijk vind ik dit het leukste klusje; een speelveld wat jaren lang is bespeeld, nooit is schoongemaakt en er eigenlijk niet meer uitziet weer nieuw leven inblazen. Ik word altijd blij als ik een onderdeel er vanaf haal waar geen bal ooit is geweest; onder een ramp, een starpost of een slingshot. Met name bij die laatste zie je heel goed of “er nog wat te halen valt”. Prachtig en onberispelijke Diamond coating vergelijken met het bespeelde gedeelte…..altijd een feestje! En bij de HS2 wist ik dat er veel te halen viel.. Ik verslijt bij deze fase enorm veel microvezel doekjes; mijn vriendin wordt er helemaal gek van. Eerst ontvetten met het rooie duiveltje en dan polijsten. Gewoon heel simpel met een handboor polijstsetje en jawel; good old Commandant 4. Zorg ervoor dat je de commandant gelijkmatig verdeelt op zowel het speelveeld als op de polijstschijf….en zet je boor niet op standje turbo want dan heb je een fiks schoonmaak klusje extra; de klodders vliegen door de hele kast en dat spul is vreselijk taai als het ergens in/op zit. Gelijkmatig en op normale snelheid aanbrengen en daarna het tempo wat opvoeren en niét te lang op één plek blijven hangen. De draaiingen veroorzaken warmte en daar moet je voor waken, zeker als er mylar op je speelveld zit geplakt ter bescherming van bepaalde delen! Mijn vermoeden werd gelukkig bevestigd; onder dat afgeragde veld kwam een pareltje tevoorschijn en met napolishen met Commandant 5 en het in de was zetten met Carnuba was leek het bijna alsof er een nieuw speelveld in hing! Bijna….want let op de inserts; die
18
gaan altijd wat werken en zijn voorzien van een plakkertje en daar zie je dan wel redelijk goed dat het niet allemaal nieuw meer is. Soms blijft daar nog wel eens wat polijstmateriaal in hangen en dat is een priegelwerkje om eruit te halen. Wat ik ook altijd doe is met een hard penseel, zo’n heel goedkoop ding -na de kop eraf hebben geknipt- om de inserts van onder zo goed mogelijk schoon te poetsen. Rotwerkje maar als je straks je leds erin hangt moet het wel knallen natuurlijk.
Onderdelen en opbouwen Als dat allemaal klaar is komen de onderdelen aan de beurt. Voor deze gelegenheid mocht ik van Gerard z’n tumbler lenen….dat leek me wel wat en zou me uren poetswerk schelen. Wel….kijk eerst even hoe vaak de vulling is gebruikt want in mijn geval was er al een koek ontstaan waardoor elk piepkleine kruiskop schroef gevuld werd met een sort pasta met harde korreltje….. met een passer uit de schooltas van één van de kids heb ik driebubbel zoveel tijd verloren om die ellende eruit te prutsen…uit ELK schroefje… De plastics waren van een andere soort dan wat in de NGG zat; buigzamer en zachter. Met koperpoets zijn deze weer ontdaan van krassen en zo zagen ze er weer bijna als nieuw uit. Rubbers weer geplaatst, posts zagen er weer goed uit, ramps waren dankzij chroompoets weer als nieuw en het opbouwen kon beginnen. Alles werd weer voorzien van leds; bij een kast als de HS2 eigenlijk een must. De kast is al vrij donker en de RPM verlichting mocht wel lekker
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
fel en ook de drie flashers van de supercharger mochten eruit springen. Zogezegd, zo gedaan….het kastje kwam al weer helemaal tot leven, ware het niet dat de multiball lock aan de rechterkant kuren had. Al snel bleek dat dit een bekend euvel is. Je moet drie ballen de ramp opschieten die door een plunger wordt tegengehouden in de “wire”. Nu is het zo dat die plunger van onder het speelveld wordt geactiveerd maar door een vrij groot gat door het speelveld steekt. Daar zit dus standaard speling in waardoor de multiball modus soms half werkte. Via mail kreeg ik een workaround van Michel; hij had een slimme modifacatie mee gestuurd om dit probleempje op te lossen. Neem een flipperbushing, zaag em op maat en schroef hem op het speelveld zodat de plunger altijd recht omhoog en omlaag kan gaan zonder speling; simpel en briljant bedacht!
Bulbs en leds Tijd voor de verlichting. Eerst de GI en om kosten te besparen heb ik normale verlichting gemixed met leds. Daar waar extra licht nodig was heb ik leds gebruikt en onder de plastics normale bulbs en gewone flashers. Elke insert kreeg uiteraard wel een ledje. Het begon er al echt op te lijken nu maar had nog een probleem met de lift ramp achter: dat is metal op metal en dat schuurde als een gek en daar had men ooit eens vet tussen gegooid. Dat heb ik allemaal verwijderd maar nog steeds werkte het niet. Het probleem zat onderin dus de hele coil, veertjes en pinnen uit elkaar gehaald en het werkte daarna weer als een zonnetje. Bijna klaar!
De laatste loodjes De kopkast gaf hoofdbrekens; bepaalde delen gaven geen verlichting en dan blijkt dat goed en geduldig kijken soelaas biedt; de molexstekker was verkleurd en waarschijnlijk zat daar de storing. Beetje wrikken, beetje poetsen en dubbelchecken en het probleem was opgelost. Nu het zwaailicht. Deze gaat tijdens multiball branden en draaien en niets is zo irritant als dingen die haperen…. hij bleef hangen, draaide weer een stukje…weer hangen. Enorm irritant. Het probleem zat ‘m in de stroomtoevoer. Het eenvoudige motortje wordt aangedreven door uiteraard een plus en min draad, maar dat hebben ze vroeger zo knullig bedacht, dat na verloop van tijd de draden worden geraakt en hiet motortje kunnen blokkeren. Ook hier weer creatief prutsen en was dat ook opgelost. Nu alleen de bas speaker in het cabinet vervangen. Ik had al gezien dat er een scheur in zat dus die werd vervangen voor de speaker die ik over had tijdens de geluids modificatie van de NGG. Bij het uitnemen van de oude speaker uit de HSG2 verkruimelde de complete speaker in mijn handen tot stof….die was dus echt aan vervanging toe! Welja…en toen was ik na 2 weken alweer klaar! De kast speelde weer heerlijk, mooie flow en blonk als een spiegel. Gerard gebeld om te melden dat ‘ie weer klaar was voor de verhuur maar bij binnenkomst en het eerste potje spelen hoorde ik hem alweer iets mompelen in de trend van..”verhuur, hmm….ik denk dat ik ‘em lekker in m’n gameroom zet thuis….hij speelt weer geweldig!” En dat zijn nou leuke dingen om te horen. De kast heeft nog een paar weekjes hier gestaan en vervolgens werd het nieuwe projectje binnen gereden…..een favoriet van me die ik mocht opknappen: “Doctor;……..next time you won’t be so lucky….”
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
19
rens hooijmaijers / Rob capel
DPO 2013 Drunen, 2 en 3 november Tijdens de discussies over waar DPO2013 gehouden zou moeten worden kwam ondergetekende met het idee om het DPO weer eens onder de rivieren te houden (ook leuk voor onze Belgische vrienden) en hij wist wel een leuke locatie.
Na eerst zelf de locatie onderzocht te hebben was het onlangs tijd voor het bestuur om de locatie te bezoeken en te kijken of ze mijn enthousiasme konden delen. Het betreft hier het voormalig Autotron, tegenwoordig genaamd de Voorste Venne, te Drunen (www.devoorstevenne.nl)
We hebben al afspraken gemaakt met een aantal partijen over hun aanwezigheid. Zo maakt Ministry of Pinball als medesponsor zijn opwachting. Na de introduktie op de ALV van The Wizard of Oz zal deze naar verwachting ook weer te zien zijn op het DPO.
Gezien mijn enthousiasme is er dus een afspraak gemaakt om te gaan kijken en er werd eigenlijk al direct besloten dat dit een prima locatie was voor het DPO 2013. In Drunen is er veel ruimte (recreantendeel >400 m2 en het wedstrijddeel > 100 m2), leuke uitstraling (ontworpen door Anton Pieck), ruime gratis parkeergelegenheid en alle faciliteiten (waaronder stroom en een bar niet te vergeten) aanwezig. Zelfs een theaterzaal met vele stoelen voor het relaxed bekijken van de wedstrijden is er.
Heeft u zelf nog suggesties om een feestelijk tintje aan het evenement te geven, mail deze dan naar rob@ nfvpinball.nl.
Ons DPO is in de loop der jaren uitgegroeid tot een evenement met een brede en immer groeiende nationale en internationale belangstelling en ook in 2013 proberen we weer het aantrekkelijker te maken. Details hierover volgen in de komende Spinner, op het NFV Forum en op de speciale DPO website. Ook zullen we een aantal leuke sidegames introduceren. Welke dat zullen zijn, blijft nog even een verrassing.
20
Kasten, kasten, kasten Zoals ieder jaar zal het ook in 2013 weer een uitdaging zijn om zoveel mogelijk flipperkasten bijeen te krijgen. Onze wens is het om 100 kasten op te stellen. Hierbij zijn we voor een belangrijk deel afhankelijk van onze leden en andere partijen om kasten beschikbaar te stellen. Vindt u het leuk om het DPO 2013 tot een succes te maken meldt uw kast(en) dan aan bij Rob Capel, rob@ nfvpinball.nl. Naast onze waardering en gratis entree verdient u tevens een leuke attentie. Meer gedetailleerde informatie over het komende DPO leest u in de vollgende Spinner en op de website dpo. nfvpinball.nl. We hopen u graag te zien op 2 en 3 november in Drunen!
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
bas vis
In the spotlight: Van Es Amusement
NFV-er Frank Verweij had begin1998 een vooruitziende blik. Hij ging op bezoek bij de toen 16 jarige Dieter van Es en eindigde zijn verhaal met een voorspelling: ‘deze jongen gaat nog eens flippers exploiteren’. Het heeft even geduurd, maar anno 2013 is Dieter inderdaad eigen baas. En verzorgt hij met veel passie een veertigtal flipperkasten. ‘Niet om van te leven, maar omdat ik het leuk vind’.
Dieter heeft net ruim 200 km achter het stuur gezeten als hij om 16.58 uur bij het Crea Café in Amsterdam arriveert. Perfect op tijd voor de afspraak. Het is donderdagmiddag en hij heeft er al een lange dag op zitten. Maar hij oogt energiek en bevestigt zo mijn theorie: als je iets leuk vindt, zorgt dat voor energie in plaats van dat het energie kost. ‘Er zijn dagen dat ik wel 15 uur onderweg ben’ vertelt hij me later. ‘En toch kost het geen moeite om op te staan als de volgende dag om 6.30 uur de wekker gaat…’.
Het aantal flipperkasten in exploitatie loopt al jaren terug. Binnen de NFV zijn er enkele leden die proberen om die trend te keren. Jij bent zo iemand. Vertel eens, hoe lang ben je al exploitant? Nog niet zo lang. Ik ben al wel heel lang verzamelaar, maar dat exploiteren doe ik pas een jaar of vier. Toen de supermarkt waar ik bedrijfsleider was werd overgenomen door Albert Heijn, begon het te kriebelen. Ik had het niet meer naar mijn zin en ik had natuurlijk al die grote collectie kasten. Ik ben met wat mensen uit de flipperbusiness gaan praten en hoewel iedereen het me stellig afraadde (‘er valt geen droog brood te verdienen met flippers’), ben ik toch aan het avontuur begonnen. En ik heb er nog geen dag spijt van gehad! Zo’n vergunning aanvragen is een verhaal op zich. De overheid wil voorkomen dat jan-en-alleman in de branche stapt, dus komen ze met een bijzonder eisenpakket. Voor je werkplaats geldt bijvoorbeeld een minimaal aantal m2 en je mag geen strafblad hebben. Maar ze kijken ook naar je gereedschap. Enfin, ik heb ‘m gekregen. Exploitatie vergunning 1643 is van mij. Ik ben fulltime met automaten bezig. Natuurlijk moet ik geld verdienen: dat doe ik voornamelijk met reparatiewerk, de exploitatie van diverse automaten op campings (airhockey, videogames) en bij supermarkten (kiddy machines). De flippers zijn heel belangrijk voor me, maar blijven toch vooral een uit de hand gelopen hobby. Wel een heel leuke hobby!
We beginnen onze ontmoeting met een partij op zijn Road Show die in het café staat opgesteld. De kast ziet er uit ofie uit een privé collectie komt. En zo speelt-ie ook. Terwijl ik mijn eerste vragen op Dieter afvuur, stelt hij ondertussen de Grand Champion score naar boven bij. De jackpots laten de kast trillen. Even later zitten we samen op het terras met een ‘Weizen’ van de tap.
22
Het Crea Café is een heel leuke locatie voor een flipperkast (gezellig studentencafé bij de UvA). Misschien niet heel druk bezocht, maar wel een fraaie plek om een flipperkast neer te zetten. Wat zijn de criteria die jij gebruikt om te bepalen of een locatie geschikt is om een flipperkast neer te zetten? Als ik benaderd wordt om een flipperkast te plaatsen, ga ik tegenwoordig eerst op bezoek om kennis te maken en de locatie te bekijken. In Amsterdam en omgeving heeft Jim Jansen me in contact gebracht met wat mensen en dat heeft een aantal heel leuke contacten opgeleverd. Hier in het Crea Café bijvoorbeeld, maar ook de Oerknal is een heel geschikte locatie. De kasten hebben een mooie, beschutte plek en de cafés zijn bijna alle dagen open. Zelf vind ik de campings leuke locaties. Als ik daar heen moet om flippers of andere apparaten na te kijken, krijg ik
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
Mini Mundi in Vlissingen
zelf ook altijd een beetje een vakantiegevoel. Ik heb ook wel eens minder goede keuze gemaakt hoor. Zo had ik een prachtige, vrijwel onverkleurde Getaway in een strandtent geplaatst. Bleek later dat ze ‘m verplaatst hadden en toen stond-ie pal naast het raam toen ik weer eens langs kwam om ‘m na te kijken en af te rekenen. Als er NFV-ers zijn die denken dat er in hun buurthuis/-café ook plaats is voor een flipperkast, moeten ze gewoon even contact opnemen. Ik probeer altijd mee te denken met de aanvragers. Meestal zijn het zelf ook liefhebbers en dan kijk je samen wat haalbaar is. Een buurthuis is prima, sportkantines zijn lastiger. De gebruikers zijn daar in de regel wat minder ‘vriendelijk’ voor de machines en de kasten worden relatief weinig bespeeld. Want meestal is er alleen in het weekend wat te doen. En ze bellen mij natuurlijk ook altijd in het weekend.… In het verleden heb je wel eens meegewerkt aan de rubriek ‘De collectie van….’, dus je had een aardige selectie om uit te kiezen. Maar niet alle flipperkasten zijn waarschijnlijk even geschikt om in exploitatie opgesteld te worden. Hoe bepaal jij wat de meest geschikte flipperkast is voor een bepaalde locatie? Ik kijk vooral naar het publiek dat er komt. In een arcadehal bij een camping komen vooral kinderen, dus dan komt er een kast met een vrolijk thema. Rocky & Bullwinkle werkt daar prima, een TFTC is natuurlijk een ‘no go’. No Fear is een topper voor een sportclub. Op sommige locaties geven de eigenaren zelf een voorkeur aan. Als het om een moderne kast gaat, kijk ik of dat te realiseren is. Soms gaat het ook om klassiekers. ‘Toen ik jong was, speelde ik veel op een Black Knight. Heb je die misschien voor me?’ Ik heb gelukkig veel keus.
Heb je kasten ‘op voorraad’ of koop je bepaalde kasten speciaal om in exploitatie te zetten? Het aantal flippers in exploitatie neemt gestaag toe, dus zo af en toe koop ik weer wat bij. Niet alle kasten kan ik overigens in exploitatie zetten. Soms ontbreekt namelijk de groene exploitatiesticker, zeg maar het kentekenbewijs van een kast. Ik moet bekennen dat ik ze vroeger zelf ook weghaalde, want als verzamelaar wil je niet zo’n lelijk ding op je apron. Bij bepaalde types kun je geen vervangende stickers meer aanvragen, omdat de importeur niet meer actief is. De flipperkasten die jij in Amsterdam in exploitatie hebt staan vallen onder andere op door de goede technische staat. Alles doet het, de flippers zijn krachtig en er zijn geen zwarte speelvelden. Hoe slaag je erin om dat zo te houden? Ik vind het heel belangrijk dat de kasten in goede staat zijn. Voordat ik ze uitzet, krijgen ze eerst een grondige revisie. Liefst laat ik ze daarna nog een week of wat in de werkplaats staan om te testen. Pas als ik helemaal tevreden ben, lever ik ze af. De meeste kasten kijk ik na als ik langs ga om af te rekenen. Ik neem er de tijd voor, want het is toch je visitekaartje. Ik hoef mezelf geen uurloon uit te betalen. Hoogstens lig ik dan nog een uurtje later in bed. Doe je alle onderhoud zelf of heb je hulpkrachten? Vooralsnog doe ik alles zelf. Wel een uitdaging hoor, nu het om 40+ flippers gaat die nogal verspreid door het land staan. Ik woon nog steeds in Zeeland, dus dat betekent dat ik veel kilometers maak. Mijn service werkt heel simpel: als ze me bellen, kom ik langs. Wel frustrerend soms als er dan alleen een knoop in de muntproever is gepropt… En wat iedereen natuurlijk wil weten: levert het wat op? Ik weet intussen dat exploitatie van flipperkasten alleen geen optie is. Maar in combinatie met andere automaten is het goed te doen. Ik geniet ervan als ik weer een flipper ‘in het
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
23
Het poolcafé in Rotterdam
wild’ mag plaatsen. Heel speciaal voor me zijn het poolcafé in Rotterdam en Mini Mundi in Vlissingen. Op beide locaties staan meer dan 10 flippers. Dat zijn unieke aantallen anno 2013! Bij het instellen van een kast is mijn uitgangspunt dat een spel gemiddeld 4-5 minuten duurt. Bij de TRON die hier eerst stond kwamen ze in het begin niet boven de 2,5 minuut. Dus toen heb ik het aantal ballen verhoogd van drie naar vier.
24
Wat doet een kast op een goede locatie? En op een minder goede? De opbrengst van de kasten varieert sterk. Op de camping moet ik zomers wat vaker langs, maar in andere maanden gebeurt er nauwelijks iets. Hier in het café zit ik volgens mij op minder dan 10 Euro per dag. Echte toplocaties zijn bv. wachtruimtes, zoals op een luchthaven. Maar daar heb ik nog geen plekje voor een kast gevonden.
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
Flipperen in de Media
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
25
Albert Nomden
5 jaar Dutch Pinball Masters De Europese flippertop op bezoek in Nederland
Op 9 en 10 februari vond alweer de vijfde editie van dit internationale toernooi plaats. Onder de bezielende leiding van Albert Nomden is dit toernooi in vijf jaar tijd uitgegroeid tot het sterkst bezette Europese flippertoernooi. Een mooi moment om eens terug te kijken hoe het toernooi zich heeft ontwikkeld. Albert neemt met ons de eerste vijf jaar DPM door.
Hoe het begon In 2008 verhuisde de NFV vanuit het oude clubhuis in Deventer naar het huidige clubhuis in Ederveen. In de loop van dat jaar is er door veel vrijwilligers enorm veel werk verzet om het gebouw om te turnen van een kippenschuur in een onderkomen waar flipperkasten en flipperaars het goed naar hun zin hebben. En daar plukken we nu nog steeds de vruchten van! Eén van de gevolgen hiervan was echter dat het Dutch Pinball Open dat jaar niet doorging. Veel vrijwilligers die hard gewerkt hadden in het clubhuis waren dezelfde die normaal gesproken ook veel werk verzetten tijdens een DPO en zo werd besloten een jaartje over te slaan. Deze beslissing zorgde voor veel discussie op het NFV forum. Kon het DPO dan niet in kleinere vorm in het clubhuis gehouden worden? En zou het sowieso niet mooier zijn om het DPO altijd in het clubhuis te houden? Uiteindelijk heeft het bestuur destijds bepaald dat het DPO alleen zou doorgaan in zijn huidige vorm, er zou geen mini DPO gehouden worden dat jaar. En ook de jaren erna wilde het bestuur met het DPO rouleren door Nederland. In 2008 werd er in ons clubhuis nog wel een grote nationale wedstrijd georganiseerd. Tijdens deze wedstrijd ben ik in gesprek geraakt met Bas Vis over de mogelijkheid om in ons clubhuis een nieuw internationaal toernooi te organiseren. Hij maakte mij duidelijk dat de NFV dit niet zelf zou gaan doen, maar dat ze als vereniging wel hun steun zouden geven als één van de leden dit zou oppakken.
26
Daarop ben ik samen met twee andere leden van het Dutch Pinball Team, te weten Paul Jongma en Mark van der Gugten, hierover eens gaan filosoferen. Ik was destijds al wel een paar keer betrokken geweest bij de opzet van diverse wedstrijden, maar een compleet evenement organiseren is toch iets anders. Toch zagen we dit alle drie als een grote en mooie kans om een toernooi op poten te zetten dat volledig beantwoordde aan onze ideeën hierover. We waren het dan ook snel eens dat we dit moesten proberen!
De opzet In grote lijnen waren we het snel eens over de opzet. Ons uitgangspunt is dat een wedstrijd zo eerlijk mogelijk moet zijn met een wedstrijdopzet die aantrekkelijk is voor wedstrijdspelers. Want dat was wel direct ons uitgangspunt. Het DPO is er voor iedereen, ons nieuwe toernooi zou specifiek gericht zijn op wedstrijdspelers. Overigens niet alleen op de topspelers, maar op alle spelers die graag een wedstrijd spelen. Zo waren we het snel eens dat we de kwalificatie in groepen wilden spelen waarbij elke groep een halve competitie speelde. En tijdens de finaleronde best-of-three wedstrijden, liefst ook nog met een dubbel KO systeem. Tevens wilden we graag een teamwedstrijd erbij omdat we wisten dat deze erg populair was bij veel spelers. Zo’n gedachte is mooi, maar er waren natuurlijk wel de nodige beperkingen. Een kwalificatie met alleen maar matchplay (1 tegen 1) kost veel meer tijd dan een kwalifi-
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
catie à la DPO waarbij je slechts op een aantal kasten een score neer moet zetten. En in ons clubhuis is ook geen onbeperkte ruimte. Maar na een beetje puzzelen lukte het mij om een opzet en een tijdschema te bedenken dat zou moeten werken. In het kort: een kwalificatie met acht groepen waarvan de beste vier per groep zich zouden kwalificeren voor de zondag. In de kwalificatie werd gespeeld met vier ballen per spel. En op zondag een dubbel KO systeem waarbij in de winnaarsronde best-of-three gespeeld werd met drie ballen per spel, terwijl in de verliezersronde één spel met vier ballen werd gespeeld.
De voorbereidingen Wil je een internationaal toernooi, dan zul je allereerst een website moeten hebben met alle info over het toernooi. Mark van der Gugten heeft deze gemaakt en heeft mij geleerd hoe ik deze kon beheren en informatie kon toevoegen. Vervolgens moet je ervoor zorgen dat het internationaal bekend wordt dat er een nieuw toernooi komt. Nu hebben wij het voordeel dat we al iets langer meelopen in het internationale wedstrijdcircuit. Wij hebben dus onze contacten wel en al snel was heel flipperend Europa op de hoogte. Bijkomend voordeel dat we hadden was het feit dat de toernooien in Nederland al bekend stonden om hun goede organisatie. De volgende stap was ervoor zorgen dat je goede, liefst ervaren mensen krijgt op de plekken van wedstrijdleiding en technische ondersteuning. Gelukkig hebben we deze wel binnen de NFV en de meesten waren ook graag bereid om te helpen. En natuurlijk mocht ook ons cateringduo Jan en Tonia niet ontbreken! Een paar maanden voor aanvang openden we de inschrijving. Voor het eerste toernooi hadden we een maximum gesteld van 64 deelnemers. Omdat we graag een zo divers mogelijk deelnemersveld wilden, hebben we in eerste instantie een maximum van acht spelers per land ingesteld, m.u.v. Nederland. Zij mochten 28 deelnemers inschrijven. Ook België had acht gereserveerde plaatsen. En de rest van Europa dus ook 28 plaatsen. Voor het teamtoernooi waren acht plaatsen beschikbaar. Nu moest het clubhuis nog klaargemaakt worden voor
een wedstrijd als deze. Dit betekende dat de geselecteerde wedstrijdkasten naar de zijkant moesten worden verplaatst en dat er iets meer ruimte tussen de kasten moest worden gecreëerd. Tevens moesten alle wedstrijdkasten waterpas worden gesteld en moesten alle instellingen worden aangepast: vier ballen per spel, geen extra ballen en tournament play. Daar zijn Paul, Mark en ik wel een dag lang mee zoet geweest!
Het eerste jaar Het maximum aantal deelnemers hadden we ongeveer een maand nadat de inschrijving was geopend reeds bereikt. Alleen vanuit Nederland kwam de inschrijving ietwat aarzelend op gang. Uiteindelijk waren er deelnemers uit negen verschillende landen met veel bekende topspelers zoals Mats Runsten uit Zweden en Franck Bona uit Frankrijk. Op de dag zelf was bijna iedereen aanwezig. Slechts één speler kwam niet opdagen. Het toernooi verliep op zich prima. Wel bleek dat de afscheiding tussen wedstrijdkasten en recreatiekasten niet duidelijk genoeg was. Dat hebben we het jaar daarop aangepast. Uiteindelijk was Paul Jongma de eerste winnaar. Na afloop kregen we zeer veel positieve reacties op de wedstrijdopzet. En tevens de vraag of het niet mogelijk was het aantal deelnemers uit te breiden. Daar ging ik na afloop uiteraard mee aan de slag.
Het tweede jaar Tijdens het eerste toernooi was gebleken dat het tijdschema nog wel enige ruimte toeliet. Daarom wilden we nu proberen het aantal deelnemers te verhogen naar 80. Tot anderhalve maand voor aanvang van het toernooi wel weer met vergelijkbare voorwaarden: Een maximum van 35 voor Nederland, 10 voor België en 35 voor de overige landen met een maximum van 10 per land. Verschil met het jaar ervoor was dat we nu in de kwalificatie met groepen van 10 speelden. Ook nu weer veel animo uit het buitenland, o.a. Jorian Engelbrektsson uit Zweden en Kristian Szalai uit Hongarije. Zo hadden we dit jaar 10 verschillende nationaliteiten. Toch kwam er weer een Nederlander als winnaar uit de bus: Taco Wouters.
De winnaars van de eerste vier edities: Paul Jongma (2009), Taco Wouters (2010), Paul Jongma (2011) en Daniele Acciari (2012).
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
27
Het derde jaar In de eerste twee jaar was gebleken dat veel spelers zich vrij snel aanmeldden, maar ook dat er toch een aantal zich op het laatst vrij makkelijk afmeldde. Dat resulteerde in een aantal lege plekken in het schema op de zaterdag van het toernooi. Om dit nu te voorkomen hebben we dit jaar een verplichte betaling vooraf ingevoerd. Dit bleek op zich goed te werken, want niemand meldde zich af, maar toch kwamen er op de zaterdag weer zeven man niet opdagen. Deels door ziekte, maar ook zonder bericht. En dit terwijl er nog mensen op een reservelijst stonden. Nieuw dit jaar was ook een classics toernooi. Hier was erg veel vraag naar vanuit de deelnemers, dus wilden we dat proberen. Grootste uitdaging was om dit in te passen binnen het tijdschema. Want als we een classics toernooi zouden organiseren wilden we sowieso ook een finaleronde. Uiteindelijk lieten we een kwalificatie spelen tot zondag 14:00, waarna de beste 12 spelers uit de kwalificatie een play off mochten spelen. Gelukkig bleek deze opzet prima te werken. Roy Wils werd de eerste classics winnaar. Paul Jongma won opnieuw de hoofdwedstrijd.
Het vierde jaar Daar waar de classics wedstrijd op zich goed verliep, bleek het lastiger te zijn om voldoende mensen te vinden die even wilden helpen de kwalificatie scores te noteren. Zo moest ik in het derde jaar voor mijn gevoel enkele mensen overvragen. Dat wilde ik niet weer en zo besloten we dat we op voorhand genoeg mensen moesten hebben die wilden helpen. Anders zou de classics wedstrijd niet doorgaan. Gelukkig was dat geen enkel probleem. Met de afspraak dat de hulp niet langer dan een uurtje hoefde te duren waren meer dan genoeg spelers bereid even te helpen. Om de lege plekken op zaterdag te voorkomen ben ik nog een stap verder gegaan. Alle spelers kregen vantevoren het dringende verzoek om zich in ieder geval af te melden als ze niet konden komen. Deed iemand dit niet, dan hoefde hij het jaar daarop niet meer te rekenen op deelname. Dit klinkt misschien wat hard, maar met nog een aantal mensen op een reservelijst is het natuurlijk niet de bedoeling
In het hoofdtoernooi hebben we dat jaar een poging gedaan nog vier extra deelnemers toe te laten. Dit bleek achteraf iets teveel van het goede. Dat kon het tijdschema niet aan. Daniele Acciari uit ItaliĂŤ werd de eerste buitenlandse winnaar. Bob Matthews was de eerste deelnemer uit de USA en won direct de classics wedstrijd.
Het vijfde jaar Geen wijzigingen in de opzet dit jaar. Ook was weer iedereen aanwezig op zaterdag of had zich keurig netjes afgemeld. Er waren zelfs een paar mensen op goed geluk naar het clubhuis gekomen in de hoop dat er mensen niet op zouden komen dagen. De eerste twee hadden geluk, want door ziekte van enkele andere deelnemers konden ze nog meedoen. Zo waren alle groepen volledig bezet. In dit jubileumjaar was het toernooi sterker bezet dan ooit tevoren. In de top 100 van de wereldranglijst staan 51 spelers uit Europa. 25 van hen waren aanwezig in ons clubhuis! Dat waren er zelfs 10 meer dan tijdens het laatste Europese kampioenschap. Ook het aantal nationaliteiten brak een record, namelijk 12.Ook de inschrijving ging sneller dan ooit. Na een uur hadden zich reeds 11 Zweden ingeschreven. Na 28 uur was het maximum voor de buitenlanders bereikt en ook voor Nederland was binnen drie dagen het maximum bereikt. Ter gelegenheid van het eerste lustrum hadden wij als organisatie een mooi bedrag van het bestuur gekregen om te besteden aan iets voor het toernooi. Het leek ons
Dutch Pinball Masters Hall of Fame
Jaar 2009 2010 2011 2012 2013
28
dat mensen zomaar wegblijven. Dit bleek prima te werken. Iedereen was zaterdag aanwezig of had zich afgemeld, zodat nog een reservespeler mee kon doen. De inschrijving hebben we dat jaar voor het eerst op een vooraf aangekondigd tijdstip laten beginnen. De animo was vooral vanuit het buitenland zo groot geworden dat veel mensen op dat tijdstip gespannen achter hun computer zaten. Dit resulteerde erin dat binnen 12 minuten na de opening het maximum voor Duitsland reeds was bereikt. Na drie dagen was het maximum voor de overige landen bereikt. Ook vanuit Nederland was er dat jaar voor het eerst een maximale deelname.
Datum Main Tournament Classics Tournament 06/07-06-2009 Paul Jongma - 10/11-04-2010 Taco Wouters - 16/17-04-2011 Paul Jongma Roy Wils 14/15-04-2012 Daniele Acciari (I) Bob Matthews (USA) 09/10-02-2013 Jorian Engelbrektsson (S) Roy Wils
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
Team Tournament Holland 2 Dutch Pinball Team Dutch Pinball Team Dutch Pinball Team French-Italia Pinball Team
leuk om iedere deelnemer een speciaal voor deze gelegenheid ontworpen t-shirt te geven. En gezien de reacties viel deze geste zeer goed in de smaak. Vooral op de zondag waren er wederom een aantal partijen van zeer hoog niveau. Zo waren er scores van 37B op een Attack from Mars (met 1 bal!), bijna 7B op een Demolition Man, bijna 4B op Dirty Harry, 1,8B op Creature en nog veel meer. Voormalig wereldkampioen Jorian Engelbrektsson uit Zweden was dit keer de sterkste. Roy Wils won voor de tweede keer de classics wedstrijd.
De toekomst In principe gaan we de komende jaren op deze manier verder. Qua opzet zijn er geen veranderingen te verwachten. Ook uitbreiding van het aantal deelnemers is helaas niet mogelijk. Helaas, omdat de animo er wel degelijk is. Wel zullen we proberen zoveel mogelijk variatie in de wedstrijdkasten aan te brengen. Daar waar we in het tweede jaar nog ons best moesten doen om 20 goed spelende kasten te vinden, hadden we nu de luxe om uit 27 kasten te kiezen. Dat is een mooie vooruitgang in onze collectie en ik hoop dat dat zo blijft. In vijf jaar tijd zijn we uitgegroeid tot het sterkst bezette toernooi van Europa. Dat is best iets om trots op te zijn. Maar toch zullen we altijd alert blijven op mogelijke verbeteringen. Want stilstand is immers achteruitgang.
De huidige DPM kampioen Jorian Engelbrektsson uit Zweden
JAMMA EN EMULATION ARCADE CABINETS ARCADE CABINET SPARE PARTS RETRO USB ARCADE JOYSTICKS VOOR PC, XBOX, PLAYSTATION EN WII ARCADE JAMMA GAMES NEOGEO MVS CARTRIDGES
www.rastermania.be - info@rastermania.be Violetstraat 17, 2260 Westerlo, BelgiĂŤ
FOTO’s: Rens HooijmAIJERS
Clubhuisdag 15 juni 2013 Op 15 juni 2013 bezocht een recordaantal NFV leden ons Funhouse in Ederveen. Op die dag werd de jaarlijkse ALV gehouden en was er dankzij onze sponsors Game XL en Ministry of Pinball gelegenheid om de nieuwe kasten Metallica en Wizard of Oz te spelen. De dag werd afgesloten met een uitstekend verzorgde BBQ. Onze nieuwe secretaris Rens Hooijmaijers maakte (veel) foto’s. Op deze pagina’s een foto-impressie van een zeer geslaagde dag.
Bas vis
Pinball Battle in het NFV Funhouse Eind mei ging groep 8 van de school van zoon Tom op kamp. Drie dagen de bossen in, kampvuur maken, nachtspel doen, survival opdrachten uitvoeren, kortom: een beproefd concept. Met 40 beginnende pubers op een kluitje zijn de docenten altijd op zoek naar ouders die mee willen helpen om eea. in goede banen te leiden. Bij deze editie hoorde ik tot de ‘gelukkigen’ die mee op pad mochten…
De basis voor het kamp lag in Ede. Dus mijn antwoord op de vraag om mee te denken over activiteiten was eenvoudig. Ik stelde voor om een bezoek aan het NFV Funhouse als ‘backup bij slecht weer’ achter de hand te houden, maar al snel kreeg het bezoek aan het clubhuis van de NFV een prominente plek op de agenda. De juffen herinnerden zich het enthousiasme van de jeugd toen Tom een spreekbeurt over flipperen hield en er een dag lang een Jack*Bot in de klas stond. En bij de vaders die mee op pad mochten kwamen er mooie herinneringen boven uit de tijd dat ze in militaire dienst zaten… Dus zo stonden er op een woensdagavond om 19.30 uur opeens 40 kinderen achter de kasten in het clubhuis. Arie Pijl verzorgde de catering (veel dank nogmaals!) en de jeugd stuiterde in kleine groepjes of alleen door de zaal. Bij de begeleiders van het kamp zat een professioneel fotograaf en die deed prachtig werk. Dat leverde unieke plaatjes op. Nog niet eerder waren er zoveel kids in het clubhuis! Het kamp van deze groep 8 stond in het teken van ‘Mission Stone’. Het mini toernooi dat ik voor deze gelegenheid had opgezet speelde daar op in. De vier teams van 10 spelers speelden drie missies tegen elkaar, maar ze moesten eerst uitvinden op welke kast ze moesten spelen. Een spelersnummer en een lijst met afkortingen was het enige wat ze kregen. Per team was
32
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
er een verkenner die een verklarende woordenlijst kon krijgen (AFM = Attack from Mars, SS = Scared Stiff etc.). Eenvoudig qua opzet, maar de uitvoering bleek toch voor de nodige uitdagingen te zorgen. ‘Meneer, wat betekent MM? Bas, ik kan die Bram Stoker’s Dracula niet vinden? Meneer, er komt geen bal’. ‘Bas, we hebben vijf spelers in plaats van vier’. Bas, waarom ben ik nu opeens speler twee, ik was speler drie’. Ik had me onvoldoende gerealiseerd dat simpele zaken als de bediening van de startknop of de ‘ball save’ volkomen onbekend waren. Bij een kast als de World Cup Soccer (waar je zelf de bal bij een ‘ball save’ weer in het spel moet brengen) zorgde dat voor veel verwarring. En op de Goldeneye waren ze al bij bal drie voordat ze door hadden dat ze vijf keer op de startknop hadden gedrukt in plaats van vier... Kleine ongemakken, verder liep de zaak gesmeerd. Tussendoor een colaatje en wat te snoepen, tot slot een echte finale met de MVP (Most Valuable Players). Veel fanatieke koppies en enthousiaste kreten. Een klein deel van de aanwezigen koos na een paar partijtjes voor een plekje bij de bar, maar vooral de jongens moesten we om kwart over tien richting auto duwen. Missie geslaagd!
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
33
richard baan
Mijn eigen flipperkast maken: Book of Kells - Rigoreus anders! In 2004 ben ik begonnen om zelf een flipperkast te ontwerpen. Het idee was om een plank bij de Praxis te halen, er een oude PC in te hangen en spelen maar. Intussen bleken de zaken toch iets anders uit te pakken dan in eerste instantie was gedacht. Via de Spinner houd ik de leden van de NFV op de hoogte van de vorderingen van de Book of Kells. September 2012. Nadat ik het display met een Arduino heb aangestuurd had ik ook het idee gekregen om de lampdriver via een Arduino aan te sturen. Een Arduino is een klein printje met daarop een zelf te programmeren processor. De aansturing vanuit de PC was namelijk een beetje behelpen. Elke keer als de PC ergens mee bezig was, bijv. om de harde schijf aan te sturen, zag je de lampjes flikkeren. Best storend… Zo gezegd, zo gedaan. Het programma zat ook zo in elkaar, omdat het programma voor de PC in C geschreven was, en dat verstaat de Arduino ook. Ik heb het wel een beetje aangepast, want het is niet helemaal 1-op-1. En deze opzet schept ook andere mogelijkheden. Een Bally lampdriver stuurt zijn lampjes aan m.b.v. thyristoren. Een thyristor is een schakelaartje net zoals een transistor, maar met een belangrijk verschil: hij gaat weer uit als er geen stroom meer loopt. En dat gebeurt precies bij de nuldoorgang van de spanning.
Flasherdriver Die mogelijkheid om te dimmen biedt ook een perfecte oplossing voor een flasher. Het enige probleem is dat de thyristoren op een Bally lampdriver die stroom van een flasher niet aan kunnen. Geen probleem: een supersimpel schakelingetje (bestaande uit een fetje en twee weerstandjes) die ik aansluit als lampje op de lampdriver. Ik had er nog een niet-gebruikte connector voor, die door Bally gebruikt werd voor de lampjes in de kop, die ik niet heb. Ik heb een driver gemaakt met de mogelijkheid om 12 flashers aan te sturen. Dat komt mooi uit met de lampdriver en ook in de software komt dat prima uit. Het resultaat is dat ik de flasher heel mooi kan laten pulseren, of op halve sterkte kan laten branden zonder dat je een flikkering ziet. Ik ben er best wel blij mee.
Wat Bally nooit heeft gedaan, en ik nu wel, is de lampjes gedimd aansturen. Dat deed ik altijd al met de PC, maar dan stuurde ik ze om-en-om aan. Dat gaat dan zo snel dat je het niet ziet. Maar op een gegeven moment zie je het toch, dan is het oog toch sneller dan de aansturing. Toen kon ik met drie stapjes dimmen voordat je het zag. Nu kan ik dat veel secuurder aansturen, en dat wordt ook mooier. Ik dim de lampjes met tien stapjes, en dat doe ik door de thyristoren iets later aan te sturen, zoals een dimmer dat doet. Het was een beetje uitproberen wat de mooiste stapjes zijn, want een mens ervaart het licht anders dan dat je de stroom regelt. En de stroom regel je op basis van een sinus. Iets met integraalrekenen heb ik vroeger op school wel eens gehad. Dat is een hoop rekenwerk, en ik weet eigenlijk niet meer precies hoe dat moet, dus ik heb het gewoon uitgeprobeerd. Ziet er wel leuk uit op deze manier: lekker “smooth”. Ik heb meteen ook maar even de attractmode aangepast. Daar waren een aantal functies die nog niet helemaal af waren. Eén klein nadeel is dat de inserts waar de RGB-leds onder zitten niet mee gaan met de attractmode. Maar dat valt niet echt op. Ik zal ze mee laten kleuren met de GI. Eens kijken of dat een beetje mooi lijkt.
34
Voor het testen van het programma heb ik een extra flasher tussen de voeding en de print gezet. Daarmee zet ik een extra weerstand in serie met het lampje. Het is namelijk zo dat ik een 18V voeding heb voor een 13V lampje. En als er in het programma iets verkeerd zit (en mijzelf kennende is dat geheid zo) kan dat lampje doorbranden, of een flasherdome laten smelten. En dat zou zonde zijn.
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
Damocles
Andere opzet
Eigenlijk vind ik die hele PC irritant. Er kleven toch een behoorlijk aantal nadelen aan. Sowieso duurt het een eeuwigheid voordat hij is opgestart, en het is ook zo dat je hem niet met de aan-uit knop uit kan zetten. Zo’n ding moet via de software worden afgesloten. Dat geldt dus voor de hele flipperkast. En hoe moet ik dat vanuit een programma doen? Kan misschien wel wat op gevonden worden, maar toch best irritant.
Eigenlijk wil ik die hele PC er uit hebben. En zo’n Arduino is misschien een goede oplossing. Eén Arduino is te traag, dat heb ik wel gezien tijdens het testen van het display. Maar een netwerkje van Arduino’s die elk hun eigen ding doen is wel een idee. Dan heb ik één master waar het spel op draait en die de switches uitleest, en een aantal slave-Arduino’s. Eén voor het display heb ik al, één voor de lampdriver (en die kan ook best de spoelen aansturen).
Dan is er de traagheid, met name als hij ergens anders mee bezig is. Lampjes gaan flikkeren als de harde schijf benaderd wordt, maar ook als de RGB leds aangestuurd worden zie je dat in de lampjes. In de software kun je daar wel wat rekening mee houden, maar toch! Het is gewoon irritant.
Even kijken: dan heb ik er nog één voor de RGB leds nodig, en een master. En als ik dadelijk met het geluid bezig ga kan dat ook mooi met zo’n ding. Als master heb ik een Arduinomega genomen. Deze Mega heeft wat meer pinnetjes (die ik niet nodig heb) en wat meer geheugen, aangezien ik qua geheugen geen beperking wil hebben in het programma. De overige zijn Arduino-uno’s. Het betekent natuurlijk wel dat ik het complete programma moet overzetten (van de PC naar de Arduino’s) en daar gaat best veel tijd in zitten.
En dan het ergste: mijn software heb ik altijd gebackupt via een ouderwetse diskette. Een floppy. Zo’n plastic schijfje wat je in de PC deed en waar 1,44 MB (we praten hier over mega-bytes) op past. Dat kon ik kopiëren met het commando “mcopy”. Op een gegeven moment had Linux zelf maar besloten dat “mcopy” out-of-date was, en besloot het (geheel op eigen houtje) maar te verwijderen. Nu kan ik mijn programma dus niet meer backuppen. Extreem irritant! En wat moet ik nou als dat ding het ooit eens begeeft? Dit is gewoon niet acceptabel!
RGB-leds Zo gezegd, zo gedaan: een paar Arduino’s gekocht, wat bedrading van de flipperkast omgezet, printen omgesoldeerd, het programma van de PC herschreven en in de Arduino geladen. In eerste instantie had ik een hulp-verbinding gemaakt van de lampdriver zodat ik geen bedrading kapot hoefde te knippen. Dan kon ik gewoon weer terug naar de oude opzet mocht dat nodig zijn. Nu de
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
35
lampdriver-Arduino ook de solenoids aan ging sturen heb ik die bedrading aangesloten op de nieuwe print, en daarmee ook de aansturing van de PC losgekoppeld. Hoewel ik er alle vertrouwen in had dat het zou gaan werken voelde het toch een beetje als een “point of no return”. Maar gelukkig werkte ook de aansturing van de solenoids redelijk snel. Toch voor het testen even alle spoelen afgekoppeld en stuk voor stuk getest met een relais. Die kan namelijk continu bekrachtigd worden, zou zonde zijn als er spoelen verbranden nietwaar? En ook de aansturing van de RGB-leds werkte min of meer direkt. Voor de RGB-leds heb ik de attractmode wat uitgebreider gemaakt dan wat ik had.
het daadwerkelijk 1358 byte is. We praten hier over kilobyte, dus 1024 bytes. Een standaard PC heeft intern geheugen in de giga-bytes, dus kilo mega giga, zeg maar een miljoen keer zoveel (en een beetje, maar dat maakt niet uit). Ik ben twee dagen bezig geweest om 238 byte vrij te krijgen door het anders te programmeren. Eerst onthield ik de vijf dotjes van de breedte van een karakter in één byte (acht bitjes) en dat betekent dus dat je drie bitjes per byte weg gooit. Via een hele moeilijke formule gebruik ik die drie bitjes nu ook en zo kan ik daardoor toch weer 70 byte besparen.
Display De master-Arduino leest de switchmatrix uit en stuurt alle andere Arduino’s als slave aan. Als de lampdriver een attractmode moet laten zien geeft de master dit dmv. een code door aan de slave. Die voert het vervolgens helemaal zelfstandig uit. En als er tijdens de attractmode op een flipperknop gedrukt wordt komen de gamerules voorbij. De ‘Table of Contents’ eigenlijk, want het is immers de Book of Kells. De kast is niet geschikt voor wedstrijden. Ik heb namelijk een functie geschreven die de score afgerond laat zien: in hele duizendtallen, of op 1 cijfer achter de komma nauwkeurig voor scores boven een miljoen. Dus bijv. 894k of 2,3M. Boven het miljard wordt het op 2 cijfers nauwkeurig, dus bijv 1,34B (maar zo’n hoge score wordt vrijwel onmogelijk op deze kast). Zo gaven we vroeger altijd antwoord op de vraag hoe hoog de score was: 2,3 miljoen (en een beetje, maar dat maakte niet uit), dus het leek me leuk om dat ook zo te laten zien. Betekent wel dat als er 2 scores dicht bij elkaar liggen (in de afronding) de spelers afgerond dezelfde score hebben terwijl er in de software misschien toch een verschil is. Het is wel zo dat zo’n Arduino wat beperkt is met geheugen. Ik ben voor het display tegen het maximum aan gelopen voor het interne ram-geheugen. Dat zou 2 kB (kilobytes) moeten zijn, maar een test programma geeft aan dat
36
En zo wordt het geheel toch mooier en mooier. Maar het leukste is toch dat ik de kast met de aan-uit knop aan kan zetten, en na een seconde begint hij al met de attractmode. Blij dat die PC er uit is!
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
pieter van leijen
Update NFV Funhouse collectie De NFV Funhouse collectie is voortdurend aan veranderingen onderhevig. Dankzij donaties en gerichte aankopen wordt de collectie uitgebreid. Ook gaan er af en toe kasten weg omdat ze plaats moeten maken voor de nieuwe aanwinsten. Op deze pagina informeren we jullie over de wijzigingen in de kastencollectie in het clubhuis. Wat is er uit, en wat is er in? De collectie in het clubhuis is de laatste maanden vrij constant. De aankoop van de partij is afgelopen najaar afgerond en de laatste nieuwe aanwinst was de Attack from Mars van afgelopen januari. Er is wat gewisseld met kasten en sommige zijn tijdelijk in opslag (Black Knight 2000, Space Station, Teenage Mutant Ninja Turtles, Terminator 2: Judgement Day). Richard Baan heeft de Rollergames mee naar huis om op te knappen, Arie Pijl de Jack*Bot, en de Theatre of Magic is met Martijn van Amsterdam mee naar huis voor onderhoud. De huidige opstelling staat hieronder.
OVERZICHT KASTEN IN HET NFV FUNHOUSE Electro Mechanisch: Bow and Arrow Captain Fantastic Expo Four Million B.C. Masquerade Nip-It Royal Flush Spirit of 76 Sweet Sioux Target Alpha Wizard!
(Bally, 1974) (Bally, 1975) (Williams, 1969) (Bally, 1971) (Gottlieb, 1966) (Bally, 1972) (Gottlieb, 1976) (Gottlieb, 1975) (Gottlieb, 1959) (Gottlieb, 1976) (Bally, 1974)
Early Electronics: Andromeda Black Hole Black Knight Catacomb Centaur Dolly Parton Eight Ball Fathom Flash Gordon Flight 2000 Harlem Globetrotters Haunted House Jungle Lord Mata Hari Mr. & Mrs. Pac-Man Nine Ball Powerplay Quicksilver Rocky
(GamePlan, 1985) (Gottlieb, 1981) (Williams, 1980) (Stern 1981) (Bally, 1981) (Bally, 1978) (Bally, 1977) (Bally, 1980) (Bally, 1981) (Stern, 1980) (Bally, 1978) (Gottlieb, 1982) (Williams, 1981) (Bally, 1977) (Bally, 1982) (Stern, 1980) (Bally, 1978) (Stern, 1980) (Gottlieb, 1982)
Scorpion Vector Warlok Xenon
(Williams, 1980) (Bally, 1981) (Williams, 1982) (Bally, 1979)
(Alpha) Numeriek: Class of 1812 (Gottlieb, 1991) Comet (Williams, 1985) Deadly Weapon (Gottlieb, 1990) Dungeons & Dragons (Bally, 1987) Earthshaker (Williams, 1989) Elvira & the Party Monsters (Bally, 1989) Escape (JvH,1987) F-14 Tomcat (Williams, 1987) Funhouse (Williams, 1990) Hoops (Gottlieb, 1991) Laser War (Data East, 1987) Operation: Thunder (Gottlieb, 1992) Rescue 911 (Gottlieb, 1994) Secret Service (Data East, 1988) Space Shuttle (Williams, 1984) Time Machine (Data East, 1988) Title Fight (Gottlieb, 1990) Whirlwind (Williams, 1990) Dot Matrix: Attack from Mars (Bally, 1995) Bram Stoker’s Dracula (Williams, 1993) Congo (Williams, 1995) Corvette (Bally, 1994) Creature from the Black L. (Bally,1992) Demolition Man (Williams, 1994) Dirty Harry (Williams, 1995) NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
Doctor Who Fish Tales Goldeneye Indiana Jones Indianapolis 500 Johnny Mnemonic Junk Yard Jurassic Park Medieval Madness Monopoly Monster Bash Pinball Magic Red & Ted’s Road Show Scared Stiff Spider-Man Star Trek: 25th Anniv. Star Trek: The Next Gen. Tales from the Crypt The Addams Family The Flintstones The Getaway: HS II The Shadow The Who’s Tommy Twilight Zone White Water World Cup Soccer
(Williams, 1992) (Williams, 1992) (Sega, 1996) (Williams, 1993) (Bally, 1995) (Williams, 1995) (Williams, 1996) (Data East, 1993) (Williams, 1997) (Stern, 2001) (Williams, 1998) (Capcom 1995) (Williams, 1994) (Bally, 1996) (Stern, 2007) (Data East, 1991) (Williams, 1993) (Data East, 1993) (Bally, 1992) (Williams, 1994) (Williams, 1992) (Bally, 1994) (Data East, 1994) (Bally, 1993) (Williams, 1993) (Bally, 1994)
Pinball 2000: Revenge from Mars
(Bally, 1999
(overzicht per 15 juni 2013, onder voorbehoud van wijzigingen)
37
AD JONKER
Going Old and Going Gold (6) Warlok en Target Alpha In dit zesde deel van de serie wederom twee kasten die in het clubhuis staan. Het betreft een kast van Williams uit 1983 genaamd Warlok voor old. De andere is een D. Gottlieb & Company EM-er uit 1976 genaamd Target Alpha.
warlok Eerst de Old. Deze is geproduceerd in een echt crisisjaar voor de flipperkast. In 1981 ging het door de videospellen ineens wel heel erg achteruit en nu was er al bij de bobo’s het plan de flipperdivisie te sluiten. Bezuinigingen zijn hier al zichtbaar aan het eenvoudige artwork en in dit geval eigenlijk een bijzonder huwelijk. In 1980 kwam Williams uit met de Blackout, de vierde Williams met spraak. In 1979 kwam Stern uit met de Meteor. Een hoop kabaal maar geen spraak. De Warlok is zeg maar het speelveld van de Blackout met letterlijk een één op één overname van het bonussysteem van de Meteor. Nogmaals, het was een crisistijd en de kasten zijn nu weer zonder spraak, wat de kast in die tijd al gauw een vierhonderd Euro meer liet kosten. Daar zat geen exploitant op dat moment op te wachten. • •
•
•
Rechter flipper. Voedt de droptargets nummers 1 en 2, de linker spinner en de orbit baan. Drie bank droptargets ieder met nummer 1. De middelste geeft wanneer daarvoor verlicht een extra bal en/of een special. Midden op het speelveld een drie bank droptargets met nummer 2. De middelste geeft wanneer daarvoor verlicht een extra bal en/of een special. Rechts onder de bovenste spinner een korte gebogen baan met onderaan de onderste spinner rechts. De bal naar boven zal doorgaans voor de nummer drie targets langs naar de XYZ banen rollen maar kan ook een nummer 3 target raken.
Opbouw van het speelveld Ik zal wederom ieder schot met waarvoor het is vermelden. • Linker onder flipper. Voedt de droptargets 2 en 3, de beide spinners rechts en de collect bonus rol onder. • Linker flipper return lane. 7.000 plus wanneer verlicht de waarde van de droptarget nummer 3 die hierbij op afstand valt. • Linker outlane. 15.000 en een special wanneer verlicht. • Rechter outlane. 15.000 en een special wanneer verlicht. • Rechter flipper return lane. 7.000 plus wanneer verlicht de waarde van de droptarget nummer 3 die hierbij op afstand valt.
38
•
Onder de onderste spinner rechts een rol onder contact met de lenzen 1, 2, 3 en collect bonus. De bal kan direct door rollen naar boven, terug door de rol under stuiteren of terug rollen naar de plunjer.
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
•
• •
•
• •
Linker spinner met direct daarachter een doorgang naar boven met bovenaan het eerste rol onder contact voor een orbit shot. Bal kan bovenlangs de loop maken of belandt in één van de XYZ banen. Boven drie banen met van links naar rechts X, Y en Z. Scoren ieder 1.000. Rechts boven een doorgang met een rol onder contact voor een orbit shot. En aan de rechter zijde daarvan de bovenste spinner rechts. Net daaronder de drie bank droptargets ieder met nummer 3. De middelste geeft wanneer daarvoor verlicht een extra bal en/of een special. Drie bumpers midden boven. Altijd 1.000 punten. Links naast de linker bumper een rode target. Scoort 7.000 plus wanneer verlicht de waarde van de droptarget 3 die hierbij op afstand valt. Kan ook verlicht zijn voor een extra bal.
Bonus multipliers De multiplier krijg je door het compleet verlichten van de banen X, Y en Z boven. Hier heb je met de rechter flipper lane change. Maximaal 10x bonus, daarna blijven de X, Y en Z continue verlicht. Is de kast ingesteld om de behaalde multiplier over te laten gaan naar de volgende bal en heb je 10x bonus, dan valt die terug naar 7x.
Spinners Aan het begin van iedere bal onverlicht en tien punten per draai waard. Zodra je de nummer 1 bank compleet neer schiet zal de linker spinner voor de rest van de bal verlicht zijn voor 2.000 per draai. De nummer 2 bank doet dat met de onderste rechter spinner en de nummer 3 bank met de bovenste rechter spinner.
Het spel Opbouw van de bonus en de multiplier. Boven de flippers een veld van drie rijen en zeven kolommen. Iedere drop target verlicht een bonus in de rij met hetzelfde nummer. De nummers 1 en 2 kan je alleen opbouwen door het raken van de drop targets. De nummers 3 door of een droptarget te raken of het target links van de bumpers en/of het rollen over een flipper return lane wanneer verlicht voor spot nr. 3. Maximale bonus per nummer is 7.000 oftewel totaal 21.000 enkele bonus. Lijkt niet zoveel maar je kan de opgebouwde bonus per bal meerdere keren halen. Bij een volgende bal zal het veld weer volledig doven (oftewel nul bonus).
Extra bal Voor een hoge score kan je er niet genoeg krijgen en de programmatuur kan ingesteld worden op het onthouden van maximaal zeven extra ballen op om het even welk moment in het spel. Zodra in het bonusveld alle drie rijen tot in eenzelfde kolom verlicht zijn gaat de extra bal mogelijkheid circuleren tussen vier kansen. Het eerste brandt altijd die van de middelste target in de 1-bank. Na een aantal seconden of door een draaiende spinner verspringt deze naar de middelste nummer 2, de middelste nummer 3 en de target links van de bumpers om weer bij de middelste 1 terug te keren enzovoort. Op het moment dat een rij een andere waarde heeft is de kans verkeken. Als het veld vol is met alles op 7.000 zal de extra bal kans blijven circuleren totdat deze geschoten is.
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
39
Special Zodra het gehele veld verlicht is zal (ook) de special mee gaan circuleren, doch echter alleen tussen de drie middelste droptargets. Het verspring tempo is ook anders. Bij geduld en een goed schot kan je dan en een extra bal en een special halen. Één special per bal of zelfs per spel instelbaar. Rechter rol onder Onschuldig als dit lijkt kan deze rol onder het hoogste aantal punten ineens opleveren. Onverlicht is het 1.000 punten waard. Met één nummer verlicht 10.000, met twee nummers verlicht 20.000 en met alle drie nummers verlicht 30.000 plus collect bonus. Laatste is wat misleidend, het moet zijn scores bonus. Je krijgt dan naast de 30.000 de uitstaande bonus keer de multiplier doch de bonus wordt niet terug gesteld. Wel gaan alle lampen uit. De nummers krijg je door de banken met gelijke nummers droptargets neer te schieten. Na het halen van de bonus dien je dus weer alle banken compleet te schieten en/of te spotten.
Het doel van dit spel ALLES. Maar dan ook echt overal kan je de punten halen. Bouw de bonus op plus de multiplier en probeer steeds de rechter rol onder te schieten als alles brandt. Heb je 10x bonus en het veld verlicht dan is dit ineens 30.000 plus 210.000 bonus. De bonus blijft staan en je kan onbeperkt weer de banken wegschieten/spotten voor de volgende poging. Spinners verlicht geven 2.000 per draai en als ze goed afgesteld zijn gaat het over 80+ draaien. De orbit wordt dan helemaal interessant want de draaien van de linker spinner, de orbit score en de punten van de bovenste rechter spinner. Dat geeft een aardig geluidseffect. De orbit juist geeft een hoop herrie en geknipper. Dan gaat het geheugen de nog uitstaande draaien scoren wat een flinke staart aan het geluid geeft. Extra ballen zijn voor een goede score, die hier overigens in de miljoenen kan lopen, belangrijk. Voor de pinball golf zou het een mooie en bijzonder moeilijke opgave kunnen zijn om alle zeven extra ballen met het veld te halen. Wel kan je hier met behendigheid bijzonder snel een extra bal scoren. Tip: schiet en/of spot een nummer 2 en een nummer 3. Je dient nu een nummer 1 te schieten en de drie bonussen verlichten in dezelfde kolom waar de lampjes overigens gaan knipperen. Als je nu de onderste en middelste nummer 1 tegelijk schiet heb je een extra bal. Zo snel gaat dat. In het clubhuis staat de special ingesteld op 100.000 punten. Als je het geluid van een tilt (warning) kent zal je even schrikken. Ze gebruiken voor de 100.000 punten hetzelfde geluid. Tenslotte, er staan twee gezichten getekend rechts onder op de kopruit, dat zijn die van Seamus en Cary.
Orbit shot Kan ingesteld worden per bal of per spel. Deze krijg je door de bal door de linker spinner bovenlangs naar de bovenste rechter spinner te laten rollen. De rol onder contacten links boven en achter de 3-bank moeten zonder een ander contact ertussen geraakt worden. Een hoop kabaal en de volgorde van waardes is in beide gevallen gelijk zijnde 20.000 – 40.000 – 70.000 – extra bal – 70.000 – special en dan steeds 70.000. Drop target score De eerste van ieder nummer scoort duizend punten, de tweede 2.000, de derde 3.000 tot en met de zevende 7.000 waarna de droptargets van dat nummer de rest van de bal 7.000 punten waard zijn. Bij het spotten van een nummer 3 via het target links boven of een flipper return lane krijg je en 7.000 punten ineens plus de score die de droptarget op dat moment waard is. Bij een vol veld licht wat misleidend double score op net boven het veld. Dit betreft alleen de drop targets die nu ieder de rest van de bal 14.000 waard zijn. Bij een spot weer 7.000 + 14.000.
40
Williams Warlok. Oktober 1982. Speelveldontwerp door Mike Kubin. Beschildering door Seamus McLaughlin. Software door Cary Kolker. Aantal geproduceerd: 412.
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
Target Alpha En dan door naar Gold. Één van een grote familie mag je wel zeggen. Vanaf het midden en vooral boven is het speelveld anders dan gebruikelijk en vervolgens bestaat de familie uiteindelijk uit zeven leden. Het speelveld is identiek, het spelverloop echter niet. De andere leden zijn de 1-speler versie El Dorado, een 1-speler add-a-ball versie Gold Strike, een 1-speler add-a-ball versie special voor Italië Lucky Strike, de 4-speler versie speciaal voor Frankrijk Canada Dry (reclamekast voor frisdrank), een 2-speler versie Solar City en in 1984 ook nog eens een elektronische versie onder het Premier label El Dorado, City of Gold. Er is ook een boek in het Engels en in het Duits verschenen met de titel “Hoe men beter flippert” waarbij het speelveld van deze kast als voorbeeld is genomen. Dat laatste lijkt door de opbouw een wat aparte keuze..
Helemaal rechts boven de uitgang van de plunjerbaan met direct daaronder drie roll overs. Dan de rechter bumper met eronder twee banen. En net links van de banen de rechter van de twee bovenste flippers. Naar binnen toe gericht hier nog eens vijf drop targets. Direct eronder de uitgang van de twee banen en we zijn beland bij de rechter in en out lane.
Het spel Skill shot Niet echt een specifiek schot maar bovenin zijn drie banen De middelste is altijd 500 punten maar een van de buitenste is steeds verlicht voor 5.000 (500 onverlicht). Doel Alle drop targets neerschieten (komen in de bal niet terug omhoog) en de extra bal en specials zien te halen. Iedere gevallen drop target is aan het einde van de bal goed voor duizend bonus. In de laatste bal van het spel is de bonus automatisch dubbel. In de niet laatste bal daardoor mogelijk 15.000 en in de laatste bal 30.000 bonuspunten.
Het speelveld Onder twee flippers en in- en out-lanes in de meest gebruikelijke vorm. Dan links naar boven. Een bumper met eronder een target. Daarboven een rebound in de vorm van een driehoek met eronder nog eens een target, links een roll over en rechts boven de linker van de twee bovenste flippers. Bovenaan een rij van tien drop targets.
Extra bal Schiet je alle vijf de rechter drop targets neer dan is de roll over links verlicht voor een extra bal. Schiet je alle tien bovenste drop targets neer dan is de linker roll over van de twee rechts verlicht voor een extra bal.
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
41
Special Schiet je alle tien de bovenste drop targets neer dan is de rechter roll over van de twee rechts verlicht voor een special. De verborgen scores Bij Gottlieb kasten uit het EM tijdperk zijn er ook vaak bumpers en/of targets waar geen scores bij staan. Bij Gottlieb maakt het vaak uit of de kast op drie of vijf ballen is ingesteld. De bumpers zijn hier altijd 100 punten, staat er ook op. Verschillend zijn de targets boven en onder de linker bumper 3=1.000/5=100 punten. De bovenste drop targets zijn ieder 500 bij zowel 3 als 5, de rechter drop targets zijn bij 5 altijd ieder 300, bij 3 instelbaar voor of 500 of 3.000 ieder.
D. Gottlieb & Company Target Alpha. November 1976. Speelveldontwerp door Ed Krynski. Beschildering door Gordon Morrison. Aantal geproduceerd: 7.285.
NIEUW!
- ophaalservice binnen Duitsland - verzenden van uw pakjes (tot 31 kg) binnen Duitsland - PayPal betalingen worldwide - EBAY problem-solving Duitsland - vertaalservice naar/van Duits
www.huifkar.de
De slimme eBay kruiwagen voor Duitsland, BelgiĂŤ en Nederland
De allernieuwste
flippers staan bij
GAME-XL
Wij hebben regelmatig tweedehands / nieuw gebruikte flipperkasten in de verkoop. Bel ons voor de meest recente voorraad.
Game-XL Friezenstraat 3, 5249 JT Rosmalen T +31 (0)73 5222264, F +31 (0)73 5222287 www.game-xl.nl, E-mail: info@game-xl.nl
tekst: jonathan joosten Foto’s: Martin Ayub, Michael Belofski, John Dayhuff en Dennis Nordman
Pinball Magazine interview Dennis Nordman
De tweede editie van Pinball Magazine is begin juli verschenen en bevat een uitgebreid interview met flipperkastontwerper Dennis Nordman. Er wordt uitvoerig gekeken naar alle stappen in Dennis’ carrière. Dennis is de ontwerper van onder meer: Special Force, Party Animal, Demolition Man, Pirates of the Caribbean, White Water, Indianapolis 500 en beide Elvira flipperkasten Elvira and the Party Monsters en Scared Stiff.
In Pinball Magazine No. 2 worden alle dertien huidige ontwerpen van Dennis belicht met grote foto’s en achtergrond materiaal. Grafisch artiest Greg Freres doet ook een duit in het zakje door tekst en uitleg te geven over de flipperasten waaraan hij samen werkte met Dennis. Daarnaast geven diverse oud collega’s aan hoe het was om met Dennis samen te werken.
door de lichtjes en het kleurrijke artwork. Mijn vader had er verder weinig interesse in, Hij speelde niet zo vaak spelletjes. Maar ik vond het geweldig! Vervolgens duurde het tot mijn negentiende, twintigste of eenentwintigste tot ik weer interesse kreeg in flipperen. Ik ging met wat vrienden naar een attractiepark in Ohia, genaamd Ceder Park. Dat is een erg populair park vlakbij Cleveland. Ik ontdekte de oude flipperkasten en ik speelde en speelde en speelde. Ik vond het geweldig. Dat was meer mijn bewuste kennismaking met flipperen. Daarna ben ik weer een paar jaar gestopt, tot mijn broer en ik samen op zoek gingen naar flipperkasten om te spelen. We zijn toen naar een ander attractiepark gegaan, Kings Island, vlakbij Cincinatti, samen met mijn dochter. Toen zagen we Gorgar voor het eerst en die hebben we heel veel gespeeld. Dat was een coole game. Ze herinnert zich dat nog steeds. PM: Dat moet eind jaren ’70 geweest zijn? Dennis: Wanneer kwam Gorgar uit? Het zou heel goed eind jaren ’70 kunnen zijn geweest. Maar voordat ik trouwde en mijn dochter kreeg speelde ik ook al veel met mijn broer. Vooral Wizard heb ik vaak gespeeld. Dat vonden we echt een leuke flipperkast. We gingen dan naar verschillende arcades om te flipperen. Er was een arcade in Columbus, Ohio, genaamd Funway Freeway. Daar ging ik vaak naar toe.
In deze Spinner een vertaalde versie van het eerste hoofdstuk: Hoe Dennis flipperkast ontwerper werd. PM: Dennis, om bij het begin te beginnen, ben je destijds opgegroeid met flipperkasten? Dennis: Nee, interessant genoeg ben ik niet met flipperkasten opgegroeid. De eerste keer dat ik me herinner dat ik met een flipperkast in aanraking kwam was toen ik acht of negen jaar oud was. Mijn vader nam me mee naar een vriend van hem en die had een flipperkast staan. Dit was eind jaren ’50 en ik weet er verder weinig meer van. Ik heb er waarschijnlijk wel even op gespeeld, maar dat weet ik niet meer precies. Ik weet wel dat ik gefascineerd was
44
Maar vervolgens veranderde mijn leven. Ik ben gescheiden. Ik trok in bij mijn oma op haar ranch en ben terug naar college gegaan om af te studeren in Product Design. Tijdens mijn laatste studiejaar bedacht ik dat het kabinet van de flipperkast eigenlijk er al zo’n 50 jaar, of hoe lang ze ook bestonden, hetzelfde uit zag. Ik wilde een nieuw kabinet ontwerpen voor flipperkasten en mijn professor vond dat goed. Zodoende flipperde ik een hoop want ik hield mezelf voor dat ik onderzoek aan het doen was. [lachend] Dit was ook eind jaren ’70. Dus mijn professor liet me daarmee aan de slag gaan. Mijn ontwerp had een hoop interessante features. Toen ik het ontwierp was de flipperindustrie net aan het overstappen van elektromechanische flipperkasten naar elektronische. Ik vond het maar vreemd dat de score display nog steeds over het hele backglass verdeeld waren, net zoals dat bij EM’ers het geval was. Ik had bedacht dat ik dat anders wilde organi-
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
seren, zodat het voor de spelers makkelijker zou zijn om hun score te zien. Ik wilde de display op een centrale plek. Het speelveld liep ook uiteen. Ik vond het prettig dat widebody games meer ruimte hadden, maar onderaan het speelveld waren de meeste van die speelvelden ronduit saai. Een widebody flipper als Space Invaders die ik destijds speelde had drie of vier in- en outlanes aan beide kanten van de flippers. Dat was gewoon een verspilling van ruimte. Omdat de schoten vanaf de flippers doorgaans in een V-vorm naar buiten lopen, maakte ik mijn speelveld bovenin zo breed als een widebody, maar onderin zo smal als een gewone flipperkast. Dat is ook comfortabeler om te spelen. Je hoefde je handen niet zover uiteen te doen. Mijn kabinet opende als een motorkap van een auto. Je kon het glas er niet uitschuiven omdat het bovenin breder was, dus de hele glasplaat kwam omhoog met het frame. Wat ik ook deed: destijds zat de luidspreker onderin het kabinet, maar ik vond het logischer om het geluid op de speler te richten. Dus mijn speakers zaten bij de displays en waren op de speler gericht.
Toen ik tijdens mijn herstel weer een beetje wat kon doen heb ik dat kabinet op ware grootte gebouwd. Ik had als gereedschap enkel een radiale arm zaag tot mijn beschikking in een kleine schuur bij mijn oma op het erf.
Die schuur staat er trouwens nog steeds. We hebben de boerderij verkocht, maar de schuur staat er nog. Ik heb er een foto van gemaakt omdat mijn hele flipper carrière daar eigenlijk begonnen is.
In plaats van op poten plaatste ik het kabinet op een voetstuk om het een meer eigentijdse en moderne uitstraling te geven. Ik vond het er mooi en scherp uitzien. De bedoeling was om het uit fiberglas te maken, mede door de interessante vorm. Dan had ik ook nog de plaats waar je je handen plaatst aangepast. Ik had daar een verhoging aangebracht met de flipperbuttons boven het speelveldglas. Tijdens mijn research had ik gezien dat kinderen wel konden flipperen, maar moeite hadden om het speelveld te zien. Ik had het speelveld dus feitelijk verlaagd, maar de flipperknoppen bleven op de normale plek zodat volwassenen er ook op kunnen spelen.
Ik heb dat project afgerond en kreeg er een A voor. In mijn tweede kwartaal van dat schooljaar liep ik rugletsel op. Ik had op mijn achttiende of negentende al een rugoperatie ondergaan, maar nu was er een wervelschijf niet goed en moest ik opnieuw geopereerd worden. Ik ben toen met die opleiding gestopt omdat deze operatie zwaarder was en ik zeker zes weken geen auto kon rijden.
Op school had ik een model op schaal 1:4 gemaakt van acryl. Mijn plan was om na mijn herstel met het kabinet op ware grootte bij een flipperkastenfabrikant langs te gaan om te kijken of men interesse had om me aan te nemen. In Columbus, Ohio, zat een automatendistributeur: Shaffer Distributing. Daar heb ik mijn model mee naar toe genomen en wat foto’s gemaakt in een rij met andere flipperkasten. Toevallig had de president van Shaffer net een nieuwe baan aangenomen als president van de Bally flipperkasten divisie. Ik heb contact met hem opgenomen en ben met mijn busje en kabinet naar Bally gegaan. Ik mocht een presentatie houden en ben zo aangenomen als kabinet ontwerper, om te kijken of ik het kabinet ontwerp kon verbeteren, of moderniseren, of zoiets. Toen ik die presentatie ging doen reed mijn vriend Doug, met wie ik toen veel motorcrosste, mee. Tijdens mijn presentatie bleef hij in de auto wachten en zat de krant te lezen. Toen men mij mee nam voor lunch mocht hij ook mee komen.
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
45
PM: Op de foto’s is een donker rood en een oranje kabinet te zien. Dennis: Het donkerrode kabinet is het model op schaal 1:4. Toen ik het maakte was het oranje. Later heb ik het Demolition Man artwork op het speelveld geplakt en het kabinet overgeschilderd. Dus het is hetzelfde schaalmodel. Er is slechts één model op ware grootte gebouwd. Dat is waarschijnlijk bij Bally weggegooid, maar het schaalmodel heb ik nog steeds.
PM: Heb je je kabinet nog bij andere fabrikanten aangeboden? Dennis: Nee, ik had een ingang bij Bally. Chuck had toegezegd dat hij me aan zou nemen, dus daar ben ik gaan werken. Het duurde een paar weken voor ze de beslissing hadden genomen; ik werd niet direct aangenomen. PM: Heb je je opleiding nog afgemaakt? Dennis: Nee, ik ben niet meer terug gegaan. PM: OK, dus nu ben je aangenomen om kabinetten te ontwerpen. Wat was je eerste opdracht? Dennis: Toen ik bij Bally begon deelde ik een kantoortje met een jong ventje. Hij was 18 of 19 en ik was 31. Hij liet me al zijn flipperkast ideeën zien en werkte aan een eigen ontwerp. Dat was John Popadiuk [de latere ontwerper van o.a. Theatre of Magic, Tales of the Arabian Nights – PM]. Zo heb ik John leren kennen en met hem raakte ik als eerste bevriend toen ik naar Chicago kwam. Later werd hij naar huis gestuurd, samen met Ward Pemberton, omdat het toen niet zo lekker liep bij Bally. Hij is toen tijdelijk terug naar Canada gegaan en keerde jaren later weer terug in de flipperindustrie. PM: Kun je wat vertellen over je eerste kabinet ontwerpen? Dennis: Het eerste kabinet waar ik aan werkte was waarschijnlijk Rapid Fire. Maar Bally wist niet zoveel van die games te verkopen en zaten zodoende met een hoop kabinetten opge-
PM: Waarom zit het artwork van Demolition Man erop? Dennis: Dat was het ontwerp waar ik destijds mee bezig was toen ik dat kabinet overschilderde. Oorspronkelijk zat er geen artwork op het schaalmodel. Ik heb er toen een Demolition Man van gemaakt, maar het was geen model voor Demolition Man. Ik wilde er gewoon wat artwork op hebben en koos dat thema. Nadat ik het full-size model had gebouwd heb ik een fotograaf gevonden aan dezelfde universtiteit. Hij kwam langs en hing buiten bij de schuur een grote achtergrond op, met lichten en dergelijke. Ik was een paar dagen daarvoor naar een winkelcentrum gegaan op zoek naar een mooie meid die voor me zou willen poseren. De eerste de beste meid die ik aansprak stemde meteen in. De dia’s die toen gemaakt zijn heb ik bij mijn presentatie bij Bally gebruikt. Waar het echt heel erg interessant wordt met die meid is hier; Ze had geposeerd en ik had haar mee uit eten genomen en we zagen mekaar nog een paar keer, maar daar kwam verder niets uit voort. Toen ik bij Bally eenmaal was aangenomen, en er al een flinke tijd werkte, ging ik naar Pinball Expo. Ik loop daar wat rond en daar was diezelfde meid weer. “Oh my God. Hoe kom jij hier terecht?” Toen bleek dat ze de toenmalige vriendin van Rob Berk [de organisator – PM] was. Rob komt uit Warren, Ohio. Ik kwam uit Columbus, Ohio, en zij kwam uit Cleveland, maar werkte in een winkelcentrum in Columbus. Dat was een heel aparte connectie.
46
scheept. Toen Eightball Deluxe Limited Edition werd gemaakt, werden daar de Rapid Fire kabinetten voor gebruikt. En bij Centaur II ook. Voor Rapid Fire heb ik ook wat speelveld ontwerpdingen gedaan. Ik was het groentje toen dat project voorbij kwam. De vice-president van Bally stond erop dat we net zoiets als Williams’ Hyperball zouden maken. Ze dachten dat het de
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
game van de toekomst voor de industrie was, of zoiets. Ik geloof dat Norm Clark erg geïnteresseerd was om er wat mee te doen. Dus omdat ik de nieuwe was, schoof hij het op mijn bord. Ik zag het als een geweldige kans, tot ik er achter kwam dat niemand stond te juichen voor dit project. Intern stond het bekend als Project Xerox. Ik herinner me dat ik de houten mallen heb gebouwd voor de vacuüm gevormde tanks aan weerszijden van het speelveld. Ik ben toen een hele nacht opgebleven om daar aan te werken. Jim Patla – iemand met ervaring – heeft het ontwerp later op zich genomen omdat hij het af kon maken. Het Force Field is een idee van mij geweest. Op de joystick zat een knop voor de duim waarmee je schoten van de bad guys kon blokkeren. Ik heb ook nog gewerkt aan de backbox van Mr. & Mrs. Pac-Man. Die was weer heel anders. Ik probeerde destijds gewoon verschillende dingen uit. De grafische artiesten zoals Greg freres, Kevin O’Connor, Margaret Hudson, Pat McMahon en Paul Faris waren daar niet zo blij mee. Ook al niet met Rapid Fire trouwens, want hun kopruiten werden een stuk kleiner. Ze hadden minder ruimte om mee te werken. PM: Heb je nog andere leuke anekdotes uit die periode? Dennis: Het allerbelangrijkste was dit: toen ik naar Bally ging om mijn presentatie bij de directeur te houden ontmoette ik ook zijn secretaresse. De eerste keer dat ik haar zag dacht ik, “Wow, wat een waanzinnige vrouw.” Toen ik bij Bally eenmaal begonnen was raakten we aan de praat, en we gingen samen uit en ongeveer een jaar later zijn we getrouwd. Zo heb ik mijn lieftallige vrouw Barbara leren kennen. Ze was de secretaresse van Billy O’Donnell en vervolgens de secretaresse van Chuck Farmer. Nadat Bally en Williams waren samengevoegd was ze de secretaresse van Joe Dillon voor een tijd. Ze zou geweldige verhalen kunnen vertellen over de goeie oude tijd, maar ze vertelt ze aan niemand. Ze is een goede secretaresse. PM: Hoe komt het toch dat al die flipperkast ontwerpers en artiesten steeds aanpappen met de secretaresses van hun bazen? Dennis: Bally was een klein bedrijf. Er werkten niet zo heel veel mensen en ik kan zeker vier huwelijken opnoemen die daar ontstaan zijn. Misschien dat samen flipperen ze samen heeft gebracht, of er zat
iets in het water daar. Greg Freres en zijn vrouw Andi hebben elkaar daar leren kennen. Andi en Barbara zaten tegenover elkaar. Dan was er nog Ward met zijn vrouw Joyce en Pat McMahon en zijn vrouw Debbie. Ik geloof dat Jim Patla zijn vrouw ook bij Bally heeft leren kennen, maar die was al getrouwd toen ik daar begon. Dat zijn best veel huwelijken. Wat mijn vrouw Barbara betreft: als je eens wist hoeveel promotiemateriaal ze destijds heeft weggegooid. Dat zou vandaag de dag een fortuin waard zijn op eBay. Flyers, brochures, give-aways. Als ze ruimte moest maken voor promotiemateriaal van een nieuwe flipperkast pakte ze gewoon spullen van een oudere flipperkast en gooide dat in de container. Pennen, T-shirts, om te janken gewoon! PM: Ze heeft niet zoveel met flipperkasten? Dennis: Nee, totaal niet. Toen ik bij Williams werkte en wat spul mee naar huis nam van games waar ik aan had gewerkt riep ze altijd, “Stop eens met al die rotzooi mee naar huis te nemen.” [lachend] PM: Even terug naar het kabinet wat je tijdens je studie ontwierp. Zijn er, naast de plaatsing van de speakers en displays, nog andere dingen overgenomen? Dennis: Nee, enkel de speaker en displays op Rapid Fire. Met de rest is nooit iets gedaan. Bally had al ervaring opgedaan met een fiberglas kabinet voor Kiss en dat was niet goed bevallen. Dus men wilde niet verder met fiberglas. Daarnaast stak men liever geld in het speelveld, dan in het kabinet. Toen waren games nog niet gericht op thuisgebruik en exploitanten kon het kabinet niets schelen. Die wilden enkel weten hoeveel geld een game verdiende. Zo werd het lastig om uitgaven voor een kabinet te rechtvaardigen.
Shows Nadat ik bij Bally begonnen was ging ik mee naar mijn eerste industrieshow. Ik geloof dat Patla daar toen Centaur had staan. Ik was zo onder de indruk om tussen al die flipperkast ontwerpers te staan. Ik dacht, “Wat een coole baan” en “Kijk hij heeft deze flipperkast ontworpen en iedereen speelt er op en is er weg van.” Daarna gingen we naar de Bally party na afloop en zoiets had ik nog nooit van
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
47
mijn leven gezien. Het was in een enorme balzaal met een orkest van tien of vijftien man dat muziek speelde. Er stonden ijs sculpturen, er waren hors d’ oeuvre bars met lamskoteletten en garnalen. Man dat waren nog eens tijden. Iedereen was aan de drank en deed gek. Dat was leuk. Ik heb drie of vier van zulke industrieshows meegemaakt voor de boel onderuit ging. [lachend] Die shows waren cool. Ook omdat je de kans had om de games van de concurrentie te spelen en te zien waar zij mee bezig waren.
Orbitor 1 Ik herinner me nog dat ik Stern’s Orbitor 1 tijdens een van de shows speelde en ik was onder de indruk. Het enige wat ik niet leuk vond was hoe de bal rond de flippers draaide, waardoor je er geen controle over had. De rest vond ik fantastisch. Het vacuüm gevormde speelveld met dat maanlandschap eronder; de spinners, de innovatieve popbumpers. Ik denk dat die flipper een groter succes had kunnen zijn als je meer controle bij de flippers had gehad. PM: OK, je bent nu bij Bally aangenomen en hebt wat geexperimenteerd met verschillende kabinet vormen. En toen? Dennis: Binnen een jaar werd ik ontslagen. Bally ging samen met Midway en toen stond ik op straat. Ik was net binnen en stond alweer buiten. Mijn vrouw wist dat er mensen weg moesten, maar ze kon me niets vertellen. Ze was een goede secretaresse. Binnen een dag of twee had ik een nieuwe baan bij Gottlieb, vlak voor ze veranderden in Mylstar. Ik deed daar alleen niets met flipperkasten, maar was aangenomen om video game concepten te bedenken.
PM: Hoe ga je van flipperkast kabinetten naar video game concepten? Dennis: Nou, ze hadden wel door dat ik creatief was door de kabinet en game ideeën die ik gepresenteerd had. Toen ik nog bij Bally werkte was Midway al onderdeel van de organisatie voor ze uiteindelijk samen gingen. Ik had toen een idee voor een nieuwe Pac-Man game. Dat idee hebben ze nooit gebruikt, maar tot de dag van vandaag denk ik dat het een coole game was geweest. De Art Director bij Gottlieb zag mijn creativiteit, dus hij nam me aan om nieuwe video game concepten te ontwikkelen. Voor Mylstar heb ik geprobeerd om wat meer een verhaallijn toe te voegen aan Us vs Them. Dat was hun tweede laserdisc game. Inmiddels weten we nu dat die laserdisc games altijd problemen hadden. Daarom waren die games ook niet zo succesvol. In een van de games die ik voorgesteld heb zou de speler een drummer zijn. Op het scherm zouden signalen, of gekleurde balken naar beneden komen. Als zo’n balk dan in de target zone zou komen moest je de corresponderende knop indrukken, waar weer een eigen drumgeluid bij hoorde. Die gekleurde balken zouden in een bepaalde volgorde naar beneden komen, zodat je je eigen ritme zou drummen. Daar is nooit wat mee gedaan, maar kijk nu eens hoe populair die games zijn. PM: Dus eigenlijk heb jij het basisidee voor Guitar Hero en Dance Dance Revolution bedacht? Dennis: Ik was mijn tijd blijkbaar ver vooruit. [lachend] Jammer dat niemand toen inzag wat een briljant idee het was. PM: Gottlieb/Mylstar werd vervolgens door Coca Cola gekocht. Dennis: Klopt, en ik stond weer op straat. [lachend] Ik was met mijn gezin naar Disney World gegaan. Daar hadden we een te gekke tijd. Dit zal ergens rond juni geweest zijn. Toen we thuis kwamen was er een telegram bezorgd. Ze stuurden me naar huis met een telegram! [lachend] Dat telegram ruïneerde de herinneringen van die vakantie voor ons. PM: Wat ben je toen gaan doen? Dennis: Ik heb geprobeerd wat Redemption games te ontwerpen. Ik bouwde wat schaalmodellen, maar kreeg niets verkocht. Ik zat een tijd zonder werk en toen dacht ik, “Laat ik eens proberen om mijn eigen flipperkast te ontwerpen.” Op dat moment was Silverster Stallone’s First Blood – de eerste rambo film – net uit en erg populair. Er was toen ook een hoop aandacht voor Army Rangers en door die film ging dat mooi samen. Een van mijn stiefzonen had wat Army Rangers folders bij een wervingsbureau gehaald. Met de populariteit van Army Rangers en Rambo in gedachten leek het me een goed idee om dat als thema te gebruiken. Ik heb toen die flyers verknipt, wat foto’s samengevoegd en daar een poster mee gemaakt die de sfeer weergaven
48
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
waar ik naar op zoek was. Ik had er ook een schets van de flipperkast en een korte beschrijving bij gedaan en ben daarmee naar Bally gegaan.
Ik had toen nog geen idee hoe het speelveld er uit zou gaan zien. De poster was gewoon een middel om het idee aan Bally te verkopen. Bally was toen met Midway samengevoegd en had een nieuwe President, maar ik was nog steeds bevriend met iedereen die er werkte, zoals Jim Patla en Greg Freres. Ik ben er vrij zeker van dat ze een goed woordje voor me gedaan hebben. Mijn vrouw werkte er ook nog. Op basis van die poster en dat concept, wat ik Ranger had genoemd (omdat het op Army Rangers gebaseerd was), werd ik aangenomen. Die game werd uiteindelijk Special Force. PM: Dus je werd opnieuw aangenomen, maar nu als flipperkast ontwerper? Dennis: Correct, vanaf toen was ik flipperkast ontwerper. De rest van dit interview is te lezen in Pinball Magazine No. 2. Het gehele interview en aanverwante bijdragen beslaan meer dan 100 pagina’s waarin elk Dennis Nordman ontwerp (en meer) besproken wordt. Pinball Magazine No. 2 telt 188 pagina’s met verder interviews / artikelen over The Pinball Arcade, Stern investeerder Dave Peterson, ColorDMD, Pinball News, Pinball Expo en nog veel meer. Kijk voor meer informatie op www.pinball-magazine.com
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
49
rens Hooijmaijers
De Gameroom van... Mario van Ginneken Gezien de grootte van de gameroom toog het voltallige Spinner redactieteam dit maal op pad om weer een lid in het spotlicht te zetten en een leuk verhaal voor de lezers te maken. Dat ze allemaal wilden gaan had natuurlijk niets te maken met de inhoud van de gameroom ‌‌
Mario van Ginneken is pas sinds november 2011 lid van onze vereniging maar heeft in een korte tijd al een meer dan aardig aantal flipperkasten verzameld in een meer dan aantrekkelijke setting. Hij mag met recht trots zijn op zijn huidige gameroom (gevestigd in een oude bedrijfsruimte achter het ouderlijk huis) en verzameling. Sinds wanneer ben je flipperliefhebber? Van veel flipperliefhebbers hoor je dat ze al in hun jeugd veel op campings of speelhallen hebben geflipperd en op latere leeftijd die hobby weer hebben opgepakt. Bij mij niets van dit alles. Ik ben mijn gameroom nl. begonnen met een zelf gemaakte racebaan. Gedurende een van de speelavonden gaf een vriend aan dat een flipperkast ook wel leuk zou zijn in de gameroom. Ik ben toen op zoek gegaan naar een flipperkast. Wegens gebrek aan ervaring heb ik de eerste kast gekocht bij een handelaar om wat zekerheid te hebben. Na speuren op internet (pinside.com en ipdb.org) heb ik een shortlist gemaakt met kasten uit de top10. Hier is uiteindelijk de ST:TNG uit gekozen. Helaas bleek de gezochte zekerheid
50
als beginneling alleen maar op papier te bestaan, er was nl. van alles mis aan de ST:TNG... Het benodigde vele reparatiewerk aan de ST:TNG had wel als positief gevolg dat ik tot de conclusie kwam niet alleen flipperen zelf leuk te vinden maar ook het sleutelen aan flipperkasten. Alle benodigde reparaties, speel-
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
velden kaal maken en reinigen etc., doe ik allemaal zelf. Alleen complexe elektronische reparaties besteed ik uit. Om het betaalbaar te houden is dit wel een noodzaak. Tja, en dan weet je hoe het gaat. Waar één flipperkast is komen er meer. De huidige verzameling bestaat uit 15 kasten, te weten ; LOTR, TOM, TOTAN, IJ, JM, DH, TFTC, TZ, WH2O, STARGATE, RFM, CORVETTE, WHO, ST:TNG, FH. Als je weet dat de eerste kast gekocht is in 2010 blijkt dus dat er in drie jaar hard gewerkt is. In totaal heb ik 17 kasten gehad, de twee waar ik afscheid van heb genomen zijn de Pinball Magic (toch wel spijt van) en een Apollo 13. De laatste had ik in onderdelen gehad en nooit werkend gekregen. Wanneer is een kast leuk? Mijn voorkeur gaat uit naar een kast met veel flow en korte baltijden. Een top drie zou bestaan uit TOM, WH2O en ST:TNG. De enige Stern die ik heb, de LOTR, vind ik ook een fantastische kast maar de baltijden kunnen zeer lang zijn. Zeker in gezelschap is dat niet leuk plus soms wil je gewoon even snel een potje flipperen en met een LOTR ben je dan ineens een uur verder …. Tevens ben ik een echte DMD-fan, de generaties flipperkasten ervoor kunnen mij helaas echt niet boeien, sorry. Beste koop versus miskoop Mijn beste koop is wellicht de combideal voor een Dirty Harry en een Tales of the Crypt geweest. Ging eigenlijk op pad voor de DH. Daar aangekomen kon ik voor een zeer aantrekkelijk bedrag de TFTC meenemen. Ik vond (en vind) deze kast echter spuuglelijk maar de prijs
was dusdanig laag dat ik hem toch maar mee nam. Ik heb beide kasten thuis opgesteld en wat blijkt, ik vind de TFTC veel leuker om te spelen dan de DH ! Een leuke meevaller dus. Een echte miskoop heb ik naar mijn mening (nog) niet gehad. Ook een leuke anekdote is dat ik de Corvette aangeboden kreeg door iemand die had gezien dat ik Corvette’s als hobby had dus ook wel geïnteresseerd zou moeten zijn in een flipperkast daarover. De kast was van een verstokte vrijgezel geweest en dat de man de flipperkast net zo goed onderhield als zijn huishouden was wel te zien. De schoonmaakpolitie zou er veel werk aan hebben gehad. Nieuwe aankoop in het vooruitzicht? Ja, eigenlijk wel! Ben nl. één van de 500 gelukkigen in de wereld die in, hopelijk, juni een Metallica LE (MoP) kunnen verwachten. Ik ben geen specifieke fan van de band maar zag deze kast zo vlug verkocht worden en er goed uitzien dat ik besloot om van de Metallica mijn eerste NIB ervaring te maken. Ik hoop dat de nog totaal onbekende gameplay mij geen spijt gaat geven van deze overhaaste beslissing. Verder staan nog op de wish-list: TAF, MB, WCS, GnR, Indy500, GoldenEye, NGG, RBION en TRON. Dus heb je iets te koop hiervan? Laat het me dan weten. Om ruimte te maken voor alle plannen gaan we de gameroom naar voren toe uit breiden. De gameroom zit in een oude bedrijfsruimte van het bedrijf waar ik eigenaar van ben en zoals jullie hebben kunnen zien zijn er naar voren toe nog een paar lege kantoren. Deze wil ik
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
51
in de loop van dit jaar bij de gameroom gaan betrekken wat de ruimte zou verdubbelen. Denk dan niet alleen aan meer flipperkasten (ultiem streven is 30 kasten) maar ook aan andere Arcadegames. Rondkijkend in jouw gameroom kan het natuurlijk niemand ontgaan dat je nog meer hobby’s hebt naast het flipperen. Als allereerst valt natuurlijk die giga racebaan op. Vertel daar eens wat meer over. Nu, zoals gezegd is met de racebaan eigenlijk de gameroom gestart. De racebaan heb ik zelf gebouwd uit MDF-platen met daarin een sleuf gefreesd en de bekende twee kopersporen links en recht van de sleuf geplakt. Net als de NFV zijn er in de ‘racebaan wereld’ ook clubs die races organiseren en deze vinden dan ook frequent plaats bij mij.
Tevens geeft de racebaan mij de gelegenheid een andere hobby uit te oefenen, te weten het schrijven van software. De software die alles aanstuurt, rondetijden bijhoudt etc. is ook geheel door mij ontwikkeld.
Gezien de racebaan mag het wel duidelijk zijn dat Mario ook een autogek is. Zo heeft hij twee Corvette’s en een Caprice die hij ook zelf onderhoudt en opknapt. Duidelijk een man met twee rechterhanden dus en vele interesses. Zo hebben we het nog niet gehad over zijn vroeger lidmaatschap van een schietvereniging, dat hij liefhebber is van TV-series (volgt er maar liefst 22!), etc.. We kunnen wel twee artikelen vullen!
Wat ook leuk aan Mario’s gameroom is, is de zorg besteed aan de inrichting & aankleding. Zo is er niet alleen gezorgd voor passende wandbekleding maar ook voor een ruim gesorteerde bar (met tap), beamer instal-
Rens Hooijmaijers interviewt Mario
Tot zi
latie met TV (denk aan EK/WK), PS3, XBOX, giga geluidsinstallatie, laserlichtshow met rookgenerator, etc.. Kortom, een echte ‘man’s cave’! Wat vind je vrouw van dit alles? Menig man had graag jouw geheim geweten hoe je ze zover krijgt om dit allemaal toe te laten. Laten we eerlijk zijn, het kost niet alleen ruimte en geld maar ook veel tijd om al deze hobby’s te hebben, is zij soms ook flippergek? Helaas geeft mijn vrouw weinig om flipperen zoals veel vrouwen (als ze flippert is het vooral op de TOTAN) maar gunt ze mij mijn hobby’s zolang ik haar natuurlijk
niet verwaarloos en dus ook aandacht & tijd aan haar besteed (het geheim achter menig goed huwelijk). En geld, ach, flippers zijn ook een goede investering. Alles wat er momenteel staat brengt meer op dan het gekost heeft (we rekenen de tijd die het gekost heeft om een flipperkast op te knappen maar even niet mee) en op vakantie gaan kunnen we nog steeds. Ook helpt het feit dat we geen kinderen hebben. Dat bespaart een hoop tijd & geld. Dat zijn een paar tips dus voor mannen die ook zo’n gameroom wensen. Meer info nodig en plaatjes willen zien? Kijk dan eens op www.cenobyte.nl
william van de zand
De Buttkicker Zijn er manieren hoe je nog meer betrokken kunt worden bij het flipperen? Manieren om de beleving nog intenser te maken? Je gehoor en gezichtsvermogen worden al flink geprikkeld, maar er zijn misschien nog niches, die gevuld kunnen worden? Het laten trillen van de kast is er daar eentje van.
We kennen allemaal de shaker; schiet je bepaalde doelen (meestal hoofddoel of toy) dan begint de kast eventjes zwaar te vibreren. Maar wat als je, op een standaard kast, nu een ding zou hebben, dat trilt op het geluid. Dat je voelt dat de bal tussen de popbumpers heen en weer wordt gestoten, targets raakt, jackpots schiet……Een aparte gewaarwording. Maar in de basis heel simpel. Deze mod kan in eigenlijk iedere flipperkast gemaakt worden.
Vibratie Speaker In de home cinema en auto audio wereld kennen ze de Vibratie Speaker, vanaf nu VS. Een synoniem voor de VS is “Buttkicker”. De Buttkicker wordt in de volksmond meer gebruikt dan een VS. Waarvoor gebruik je het? Bij een home cinema heb je een actieve subwoofer. Een woofer maakt een laag geluid. Dat kun je aanvullen met een VS. Die sluit je aan op hetzelfde actieve woofer kanaal en bevestigt hem aan je bankstel of stoel. Een VS laat je bankstel of stoel trillen, wanneer de subwoofer geluid geeft. De bedoeling is dus dat de beleving van de film of muziek, versterkt wordt door het trillen.
Dit kunnen we uiteraard ook met een flipperkast doen! Het is vooral een aanvulling op een subwoofer. Enkel een Buttkicker is niets, alleen een woofer is al iets meer. Maar in dit geval geldt 1+1=3. Samen gebruiken dus!
Het technische stuk Een echte Buttkicker is vrij aan de prijs. Maar er zijn veel imitaties / alternatieven te koop. Bij Conrad hebben ze o.a. de Basspump. Andere naam, zelfde principe. Het is maar een klein rond ding (minder dan 15 cm doorsnee), wat je ergens aan vast kunt schroeven. Kosten iets van 40 euro. Let erop dat je 4 Ohm neemt. Je kunt deze nou wel aansluiten op je lage tonen speaker onderin het cabinet, maar dat zal niet veel doen. De ingebouwde versterker van je flipperkast is niet veel soeps. Een versterkertje ertussen zou wel handig zijn. Ook daar hebben ze bij Conrad wat leuks voor: een vierkanaals mini versterkertje van 50 watt. Het leuke is dat deze twee aparte ingangen heeft dus dan zou je op één kanaal de VS kunnen zetten en op de andere de lage tonen speaker. Deze mini versterker (op 12 volt) kost ongeveer 30 euro. Nu je toch bezig bent, de lage tonen luidspreker van een flipperkast is standaard geen hoogvlieger. Beetje meer bass zou wel mogen. Dus een Visaton subwoofer ( 4Ohm ) erbij is wel zo fijn. Alles bij elkaar nog geen 100 euro. Het heeft trouwens absoluut geen zin om duur spul hiervoor aan te schaffen. De speakers zijn niet de bottleneck van het vrij slechte flipperkast geluid. Dat is je soundboard zelf. Al hang je daar een Mark Levinson (om maar iets te noemen) versterker aan. Veel beter gaat het niet worden. Een van de leuke details aan het mini versterkertje is dat je de kanalen apart erin kunt sturen, en dat je die apart kunt regelen. Dat is eigenlijk een must.
54
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
Het aansluiten Nu we alles hebben, eens kijken hoe we het aan kunnen sluiten. Als je een nieuwe subwoofer erbij hebt, zul je waarschijnlijk een nieuw gat onderin het cabinet moeten maken. We moeten 12 volt hebben voor de versterker. En een remote aansluiting. Aangezien deze versterker eigenlijk bedoeld is voor in de auto. Zelf heb ik een oude PC voeding gepakt en aangesloten op het punt waarop de 220V het cabinet binnenkomt. De voeding kun je automatisch aan laten gaan door de groene met een zwarte draad te verbinden.
Wanneer de voeding spanning heeft, dan moet het rode lampje van de versterker gaan branden.
Een gele draad is 12 volt, en zwarte is massa bij de apparaten molexen. Rood is 5 volt. Dat gebruiken we als signaal/ remote om de versterker aan te laten gaan. De rest van de overbodige bekabeling verwijderd, een stuk netter.
Wel zo handig om tijdens het aansluiten, rubberen ringetjes te plaatsen op plekken waar onderdelen kunnen gaan trillen, en goed vast te maken. Ingebouwd ziet het geheel er als volgt uit:
De gele kabel gaat op de voeding van de versterker ( rode draad ), zwart op zwart, en geel op oranje. De woofer en de buttkicker sluit je ieder aan op een eigen uitgang; zodat ze apart te regelen zijn. Van iedere uitgang hoef je alleen een links of rechts te hebben. We hebben immers geen stereo. De PC voeding plaats je ergens in het cabinet. En voorzie deze van 220 volt. Vervolgens plaats je de versterker in je cabinet. De originele geluidskabel naar de cabinet luidspreker is vertakt naar 4 draden welke aangesloten zijn op cinch/tulp kabels. Sluit de woofer en de VS ieder op een kanaal aan. Geef de versterker 12 volt van de voeding, aarde van de voeding en signaal/remote van de voeding (dat is de 5 volt, op de oranje van de versterker).
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
55
bas vis
Pinball – The Cardgame Natuurlijk gaat er niets boven een spelletje op een echte flipperkast. Of een goede revisie zodat een kast een nieuw leven kan beginnen. Maar er zijn van die gelegenheden dat je zo’n bakbeest niet bij de hand hebt. Of dat je het leuk vindt om met je vrienden buiten op een terras te zitten. Vanaf nu is er een gelegenheid om dan toch met je flipperhobby bezig te zijn. Dankzij de creativiteit en ondernemersgeest van NFV-er Christiaan Ribbens. Hoe is het uiteindelijk gelukt om een producent te vinden die een kleine oplage wil maken? Het kostte veel tijd om uit te vinden hoe ik het spel het beste kon produceren. Het was een echte speurtocht. Uiteindelijk werd duidelijk dat ik het beste zoveel mogelijk zelf kon doen om de prijs zo laag mogelijk te houden. Uiteindelijk betekende dat dat alleen het printwerk is uitbesteed, maar al het verwerken, snijden en op maat krijgen van de producten is met de hand gedaan. Je hebt dus echt te maken met een product wat volledig door mij ontworpen, gemaakt en in elkaar gezet is.
Is alles in één keer goed gelukt? Of waren er nog onverwachte dingen / ervaringen toen je eenmaal had besloten om een serie te produceren? Gelukkig is het vaak mogelijk om een proefdruk of samples aan te vragen. Dit scheelt meestal heel veel problemen en je weet meteen waar je mee te maken hebt. Hierdoor was het mogelijk om de kaarten, de speelvelden en de handleidingen eerst eenmaal te drukken en na te kijken om het vervolgens in het groot te doen. Zo zijn er weinig problemen geweest. De enige grote uitdaging waren de pionnen van de ballen, deze blijven nor-
maal niet staan en hier heb ik lang over gedaan om uit te komen op het verlijmen van een metalen ring met de bal. Na tien soorten lijm te hebben uitgeprobeerd had ik uiteindelijk de juiste methode en combinatie gevonden. Ben je zelf helemaal tevreden met het resultaat? Of ga je dingen veranderen als er een 2e serie mocht komen? Het totaalplaatje is geworden zoals ik het in mijn hoofd had. Natuurlijk veranderen er bepaalde dingen tijdens het ontwerpen, zoals de verpakking of materialen om ervoor te zorgen dat het haalbaar en betaalbaar blijft. Als er een kleine vraag is, zal het spel in de huidige vorm blijven. Als er een grotere vraag is, dan zal de productie niet meer door mij gedaan worden en zal het product in een fabriek gemaakt worden en dan zal voornamelijk de verpakking gaan veranderen.
Via welke kanalen ga je proberen het spel te verkopen? Waar kunnen NFV leden het spel bestellen? Ten eerste is het spel via mijn website te bestellen of door gewoonweg met mij contact op te nemen via info@chrisdesign.nl. De NFV shop zal mogelijk het volgende kanaal zijn. Met deze kleine oplage wil ik het via deze kanalen proberen en dan kijken hoeveel animo er is. Ik heb wel enige ideeĂŤn over de volgende stappen, maar ik wil niet vooruit gaan lopen op de zaken.
Pinball The Cardgame brengt de wonderlijke wereld van flippers, popbumpers en jackpots in de vorm van een kaartspel met alle actie en elementen die we gewend zijn van flipperkasten. Het spel is geschikt voor 2 tot en met 4 spelers en bevat 108 kaarten, 4 speelvelden en 4 metalen flipperballen. Speel kaarten, scoor punten en pest andere spelers, maar kijk uit want wanneer jij alle ballen kwijt bent, is het Game Over. Het spel is geheel ontwikkeld en geproduceerd door Christiaan Ribbens in een gelimiteerde oplage. Het spel kost â‚Ź19,95 en is te bestellen op http://chrisdesign.nl/pinball-the-cardgame/
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
57
BAS VIS
RFT Update seizoen 2013 Nieuwe ronde, nieuwe kansen! ‘Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst’. NFV kampioen Albert Nomden ondervond dat aan den lijve. Nadat hij in december 2012 de finale won, kon hij bij zijn eerste toernooi in 2013 slechts een tiende plaats noteren. Intussen zijn er al 5 toernooien van de nieuwe jaargang gespeeld en zijn er enkele verrassende resultaten. Er is wel één constante factor: de toernooien zijn steevast ‘vol bezet’. Vrijwel elke laatste zondag van de maand staat er zo’n RFT op de agenda. Soms smokkelen we een weekje, een enkele keer is het op zaterdag, maar meestal is er op die 4e zondag in de maand een gameroom open waar 24 NFV-ers hun hart kunnen ophalen. De toernooien zijn voor alle leeftijden: de jongste deelnemer was nog geen tien jaar, maar er zijn ook deelnemers die Abraham al gezien hebben…
1. Venray (januari 2013) Net als in 2012 was de kickoff van het seizoen in Limburg (Ysselstein/Venray). Gastheer Jules Reivers verwelkomde in zijn gezellige gameroom een deelnemersveld met spelers van Nederlandse, Belgische en Duitse nationaliteit. Dat regionale karakter van de RFT moet je niet te letterlijk nemen. René van Gool begon het seizoen sterk met een overwinning, maar meest opvallend was de derde stek van Arjan Neet. Bijzonder: drie deelnemers uit één gezin (Lieven, Timber en Joren Engelbeen). 1. René van Gool 2. Glenn Pellis 3. Arjan Neet
3. Etten (maart 2013)
2. Amsterdam (februari 2013) De Heldringschool was gastheer bij dit RFT dubbeltoernooi met meer dan 40 deelnemers. Dat aantal deelnemers zorgde ervoor dat vooral de wedstrijdleider het druk had. Heel veel nieuwe gezichten bij dit toernooi, die opnieuw genoten van de geweldige gastvrijheid van Gerard Poelwijk en zijn team. Winnaars: Roy Wils en (hoe toepasselijk) Martijn van Amsterdam. Meest opvallende uitslag: Erik de Jong was terug na een aantal maanden afwezigheid en haalde de finale.
De gameroom met de grootste variatie in kastenaanbod staat in de Achterhoek. Gastheer Frank Douwenga bouwt met zijn team gestaag door aan een collectie die zijn gelijke niet kent. In 2013 was het kastenaanbod weer ruimer en speelden de RFT deelnemers op kasten uit alle generaties. De spelers op de ereplaatsen naast Roy Wils (alweer winnaar) maken duidelijk dat de NFV-leden uit Duitsland de RFT’s ook weten te vinden. 1. Roy Wils 2. Ergun Erdemir 3. Norman Heikamp
AMSTERDAM - West 1. Roy WIls 2. Erik de Jong 3. Erwin Bouma AMSTERDAM - Oost 1. Martijn van Amsterdam 2. Brenn Oosterbaan 3. René van Gool
58
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
4. Kapellen (april 2013)
Tussenstand na 5 toernooien
Een nieuwe locatie op de RFT kalender. Gastheer Joeri Stroobants en gastvrouw Kelly Lembrechts ontvingen een gezelschap met veel Nederlanders die een kijkje over de grens namen. De spelers uit BE moesten dat weekend flink aan de bank, want de avond ervoor was er een speelronde van het BFC (Belgisch flipperkampioenschap). Aan de resultaten was het niet te merken, want Glenn Pellis werd eerste. Na een 24e plek in Amsterdam beleefde Jules Reivers een wederopstanding‌
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 24
1. Glenn Pellis 2. Jules Reivers 3. David Deturck
5. Schijndel (mei 2013) Als gastheer Antoine van Wijk plek had gehad voor 40 spelers dan waren die er geweest. Met een line up van nieuwe Sterns (oa. AC/DC, TRON, TRS, S-M, Avatar) en een aantal absolute toppers uit de B/W collectie (oa. MM, AFM, CV) was het genieten voor de liefhebbers. Voeg daarbij de perfecte catering door Riette en zoon Bart en het zal geen verbazing wekken dat de laatste liefhebbers pas een uur na afloop van de finale huiswaarts keerden. Opnieuw een winnaar uit BE: Ivan Geentjes. 1. Ivan Geentjens 2. Taco Wouters 3. Bas Vis
Glenn Pellis RenĂŠ van Gool Roy Wils Taco Wouters Brenn Oosterbaan Bas Vis Ivan Geentjens Arjan Neet John van der Wulp Koen Heltzel Erik de Jong Norman Heikamp Jules Reivers Bas van Doorn Gerard Poelwijk Norbert Broman Tom Vis Martijn van Amsterdam Victor Stulemeijer anonieme speler Roger Wijnands Kevin Roelants Justin van Schooneveld David Deturck Erwin Bouma
96 86 80 80 77 70 68 61 60 58 57 54 51 46 44 41 41 40 39 34 34 33 31 30 30
De beste 24 spelers kwalificeren zich aan het eind van het seizoen voor het NFV Kampioenschap 2013.
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
59
Rens Hooijmaijers
Metallica Pinball, nothing else matters! Hoofdsponsor GameXL is zo aardig geweest om voor de ALV de laatste Stern beschikbaar te stellen, de Metallica PRO. Om te beoordelen of deze kast wel goed genoeg is voor de leden toog de verslaggever de dag van tevoren al naar Rosmalen om de kast op te halen en ‘s avonds te inspecteren. Het is hard werken maar iemand moet het doen ..... Met het succes van de AC/DC in gedachten zal de keuze voor nog een muziek flipperkast bij Stern niet al te moeilijk zijn geweest. Deze keer is echter gekozen voor een band die toch bekend staat als maker van stevigere muziek dan bij AC/DC. Als verslaafde eigenaar van een AC/DC Premium maar totaal geen Metallica-fan was ik toch zeer benieuwd wat ik er van zou vinden. Dit verslag gaat niet in op spelregels maar vooral of er speelplezier is en het uiterlijk van de kast Op internet wordt deze kast al veel vergeleken met de MonsterBash en als je het speelveld bekijkt is naar mijn inziens deze opmerking goed te begrijpen Meest opvallend is natuurlijk de figuur achterin, Sparky genaamd. Deze zit op een elektrische stoel en als je die multiball activeert dan gaat Sparky vibreren en wordt hij sterk verlicht. De bal wordt dan even vast gehouden door een magneet net voor Sparky.
60
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
Ietwat boven het midden vind je de Snake, captive ball en de grafzerken. Ook deze kunnen een multibal starten.
De hamvraag: hoe speelt-ie? Eigenlijk zegt deze foto alles. Net als bij de AC/DC sta je te dansen achter de kast. De opzwepende muziek, de schitterende animaties, leuke call-outs, diverse leuke schoten, unieke Sparky zorgen hier voor. De kast zorgt voor voldoende aanmaak van adrenaline en de factor ‘nog een keer, nog een keer’ is ruimschoots aanwezig. Geen verhaallijn zoals bij bv een LOTR, gewoon lekker plezier maken is het credo van deze kast.
Twee metalen ramps links en rechts complementeren het geheel Voorbeelden van het cartoonachtig artwork op het speelveld. Smaken verschillen maar mij bevalt het. Ik moet zeggen dat de Metallica een zeer goede indruk heeft achtergelaten bij niet alleen mij maar ook anderen die hem die avond gespeeld hebben. Mbt de spelregels is het nog te vroeg om daarop een eindoordeel te vellen (gespeeld is er op rel. 1.13) maar speelplezier is er voldoende en ook de niet Metallica liefhebber (zoals ikzelf) kan er veel plezier aan beleven. Daarom: thumbs up !!
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
61
DE VIJFDE SPELER Amsterdam Amsterdammers zeggen vaak en graag dat Amsterdam de mooiste en beste stad van het land is. Ik ben geboren in 020 en ik ben geen uitzondering op deze regel. Geweldige stad, dito voetbalclub, prima plek om te wonen, ook als je kinderen hebt. En zo kan ik nog een tijdje doorgaan. Maar vraag een willekeurig iemand uit Goes, Groningen of Groenlo naar het welbevinden in zijn woonplaats en hij zal met een zelfde verhaal komen. En zo heeft elke woonplaats, dorp of stad, wel iets moois en leuks. Toch is er een groot verschil tussen de hoofdstad en alle andere plekken in Nederland. In Amsterdam kan je nog prima flipperen op locatie. Dat kan op campings en in coffeeshops; in kroegen, sporthallen en snackcorners. Met de komst deze maand van Metallica en The Wizard of Oz op locatie zet ik voor de gelegenheid de drie beste flipperplekken van Amsterdam op een rij. Tot in elke uithoek van de wereld staat Amsterdam bekend om zijn tolerante softdrugsbeleid. En die dope is te verkrijgen in cof fe e s h o p s . Amsterdam telt ongekend veel shops en in het merendeel staat een flipperkast. Voor de sfeer hoef je er wat mij betreft niet te komen –ik ben persoonlijk niet van het blowen- maar als je nieuwe kasten wilt spelen, dan is een coffeeshop ‘the place to be’. De beste shop om te spelen is zonder twijfel The Spirit in de Westerstraat midden in de Amsterdamse Jordaan. Op de eerste plek staat er een mooie verzameling kasten, waarbij klassieke Bally kasten worden afgewisseld met nieuwe machines van Stern. Daarnaast zijn er maar liefst acht (!) kasten opgesteld, waardoor je nooit hoeft te wachten en sinds Roy Wills verantwoordelijk is voor de technische staat, spelen de machines ook nog eens heerlijk. Nog niet overtuigd? De Spirit is de plek waar je nu al AC/DC en Metallica kan spelen en zeer binnenkort ook WOZ.
62
Qua plek kan je geen groter contrast bedenken tussen Coffeeshop the Spirit en het sportcafé de Oerknal op het Sciencepark in de Amsterdamse Watergraafsmeer. De Oerknal is onderdeel van het sportcentrum van de Universiteit van Amsterdam en alles lijkt in het teken te staan van gezondheid. De gemiddelde bezoeker loopt er in sportkleding rond, smoothies met minimaal vier soorten vers fruit is er het best verkochte drankje en fysiotherapeuten en diëtisten zijn er aanwezig als het niet goed met je gaat. Maar je kunt er ook flipperen. En hoe! Tot een jaar of vijf terug stond hier standaard een zeer slecht werkende kast die na verloop van tijd maar is weggedaan. Nu staan er twee machines, onderhouden door exploitant Dieter van Es die ook NFV lid is en wordt er weer naar hartenlust geflipperd op de Shrek en de No Fear. Door oud, maar ook zeker door jong. Want in de Oerknal worden met grote regelmaat kinder feestjes georganiseerd en steeds vaker zie ik kids achter de kasten staan. Natuurlijk is het lastig om de beste flipperplek aan te wijzen, het is namelijk appels met peren vergelijken. En tenten als De Engelbewaarder, het Crea Café en Boom Chicago zijn ook prima plekken om te vertoeven als flipperliefhebber. Maar het flippercafé bij uitstek is toch wel De Buurvrouw, op loopafstand van de Dam. De Buurvrouw is een café zoals een café bedoeld is. Laat open maar ook laat dicht en in het weekend kan je er tot in het ochtendkrieken terecht. Daarnaast werkt er aardig personeel, is de muziek meer dan achtergrondbehang en kan je er fantastische speciale bieren krijgen die merendeels op tap zijn. En er staat altijd een leuke flipperkast; onlangs werd de Pirates of the Caribbean vervangen door een Attack from Mars. En ondanks dat de Attack al bijna twintig jaar oud is, ziet dit exemplaar er geweldig uit en speelde ook op deze manier. En het grappige is: de kast is bijna altijd bezet. Precies zoals het hoort.
NFV Spinner Magazine, jaargang 22, nummer 2
NFV EVENEMENTENAGENDA Juli
zaterdag
6
Ommen
Augustus
vrijdag zaterdag
30 31
NFV Funhouse NFV Funhouse
Funhouse Friday klusdag
September
zondag zaterdag vrijdag zaterdag zondag
1 14 27 28 29
nog niet bekend NFV Funhouse NFV Funhouse NFV Funhouse nog niet bekend
RFT - 7e ronde Clubhuisdag Funhouse Friday klusdag RFT - 8e ronde
Oktober
za/zo zaterdag vrijdag zaterdag zondag
5/6 12 25 26 27
St. Niklaas NFV Funhouse NFV Funhouse NFV Funhouse nog niet bekend
Belgian Open Pinball Clubhuisdag Funhouse Friday klusdag (voorbereiding DPO) RFT - 9e ronde
November
za/zo za vrijdag
2/3 16 29
Drunen NFV Funhouse NFV Funhouse
December
zondag zaterdag vrijdag
1 14 20
nog niet bekend NFV Funhouse NFV Funhouse
RFT - 6e ronde
DPO 2013 klusdag (na DPO) Funhouse Friday RFT- 10e ronde Clubhuisdag + Finale RFT (wedstrijd) Funhouse Friday
NIEUWE LEDEN John Postelmans, Tilburg Michael Brรถckerhoff, Wesel (D) Bart Vyvey, Lichtervelde (B) Remy van den Bogaert, Meerssen Mario Groenewold, Den Haag Alexander van Zuijlen, Woudenberg Peter Zeeman, Hilversum Michel den Ouden, Wezep Maikel van Rijn, Wuustwezel (B) Alwin Hartog, Alphen aan den Rijn Onno Schilperoort, Den Haag Michael Kittlaus, Frankfurt am Main (M) Sytse Meijer, Bodegraven
Marcel Romijn, Dronten Hans Mulder, Den Helder Jaap van Werven, Harderwijk Henk van Voorden, Hendrik Ido Ambacht Peter van Zuthem, Rotterdam Antonine van der Meer, Utrecht Patrick Grispen, Maasmechelen (B) Arnold Karstel, Tilburg Martijn Kranen, Harderwijk Martijn de Keijzer, Oss Ynze van den Broek, Tilburg Nico Broos, Neerwinden (B)
De NFV heet alle nieuwe leden van harte welkom!
63
NFVSpinner SpinnerMagazine, Magazine,jaargang jaargang19, 22,nummer nummer3 2 NFV
63
Bij Jukebox Gallery in Leerdam waant u zich werkelijk in de fifties en sixties. Hier hebben we in de loop der tijd één van de grootste collecties ter wereld aan originele jukeboxen bijeengebracht. Naast unieke jukeboxen treft u ook andere bijzondere items aan, zoals authentieke poolbiljarts, Coca-Cola-
automaten en sixtiesmeubilair. Denkt u aan jukeboxen, dan denkt u natuurlijk aan singles en zelfs 78-toeren bakeliet platen. En daarvan is een ruime sortering voorradig. Maar Jukebox Gallery heeft ook de nieuwste generatie met afspeelmogelijkheden. Voor CD’s en zelfs voor uw iPod!
GILDENSTRAAT 32 | 4143 HS LEERDAM | PHONE 0345-511 990 info@jukeboxgallery.com | www.jukeboxgallery.com
V JUKEBOXES V SLOTMACHINES V RADIO’S V VENDING MACHINES V COCA-COLA MACHINES V TV’S V elke werkdag en Zaterdag geopend van 10.00 uur tot 17.00 uur
It’s all about jukeboxes