15
7 ЦУДАЎ: МАГІЛЁЎ
НАРОДНАЯ ГАЗЕТА • 24 лістапада 2010 г., СЕРАДА
Сумесны праект “Народнай газеты”, Магілёўскага аблвыканкама, Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя, Магілёўскага гарвыканкама, раённай арганізацыі РГА “Белая Русь” і рэдакцыі гарадской газеты “Веснік Магілёва”.
Віктар КУБЕКА, “НГ”
Наколькі багатая гістарычная даўніна Магілёва, настолькі цікавая і сучаснасць. Сведкам усяму — плынь сівога Дняпра, які нібы бацькоўскай пяшчотай ахінае горад. Шмат чаго давялося яму пабачыць: барацьбу і злачынствы, радасці і трагедыі, падзенні і веліч.
Асабліва імклівае развіццё атрымаў Магілёў у апошнія гады. Значна змянілася яго аблічча. Сапраўды, жыццё не стаіць на месцы. Але заўсёды ёсць у ім нешта, што прываблівае па@асабліваму, адзначана і часам, і людзьмі, успрымаецца як цудоўнае.
Трывалы падмурак будучыні Храм верай моцны
Высокі сімвал велічы
Сімвалам Магдэбургскага права, якое было падаравана Магілёву, лічылася ратуша. Узведзена яна была ў канцы ХVII ст. Свята=Нікольскі ан= Вежа побач з двухпавярховым будынкам ратушы мела вы= самбль жаночага манас= шыню 38 метраў. Тут размяшчаўся магістрат, які і ажыц= тыра — самы старажыт= цяўляў кіраўніцтва Магілёвам. Пазней гэты адміністрацыйны ны царкоўны будынак, будынак упрыгожыў Губернатарскую (цяпер Савецкую) які захаваўся да нашых плошчу. Узарвалі ратушу ў 1957 годзе. часоў. Пабудаваны ён у Зараз акрамя выставачных экспазіцый тут знаходзіцца 1672 годзе ў стылі баро= зала, у якой кіраўніцтва горада прымае ганаровых гасцей, ка. Складаецца з Міка= вядзе афіцыйныя перамовы. І на высокай белай вежы лаеўскай і “цёплай” зімо= гадзіннік адлічвае новы час памаладзелага Магілёва. вай Ануфрыеўскай цэрк= ваў. Адметны тым, што скляпенні царкоўнага будынка распісаны фрэскамі, што складаюць кам= пазіцыю “Тройца новазапаветная”. На сценах між аконнымі праёмамі роспісы на рэлігійныя сюжэты. Самы каштоўны з пункту глед= жання гісторыі твор — чатырохярусны іканастас, выкананы мясцовымі майстрамі ў XVII ст. Пры гэтым выкарыстана тэхніка скразной драўлянай разьбы з пазалотай. Амаль дваццаць гадоў назад скончана рэстаўрацыя ўсяго манастырскага комплек= су. Зараз ён дзейнічае. У ім знаходзіцца рэзідэнцыя епіскапа Магілёўскага і Мсціслаўскага.
Пра што расказвае легенда
Мемарыял мужнасці Так ужо складвалася ў гісторыі, што гэтыя мясціны пад Магілёвам у часы варо= жай навалы заўсёды ста= навіліся рубяжамі мужнасці. У ходзе Паўночнай вайны са шведамі, перад тым як на= пасці на горад, тут стаялі войскі Карла ХII. Тады і пачалі яго называць Карлавай Далінай. У перыяд напалео= наўскага нашэсця паблізу Буйніцкага поля з войскамі маршала Даву па=геройску змагаўся ар’ергард пад ка= мандаваннем Баграціёна. У пачатку Вялікай Айчын= най вайны на гэтым полі неўміручай славай пакрылі сябе абаронцы Магілёва, якія 24 дні і ночы стрымлівалі фашысцкія танкавыя часці генерала Гудэрыяна. І гэты цуд стойкасці, мужнасці і ад= вагі апісаў у сваім вядомым рамане “Жывыя і мёртвыя” Канстанцін Сіманаў, які ў якасці ваеннага карэспан= дэнта пабываў тут у перыяд самых напружаных баёў.
Магчыма, яна і не зусім легенда, а дастасуецца да На правінцыяльных падмостках Адным са знакавых будынкаў другой паловы XIX ст. у губернскім яе толькі таму, што не мае дакументальных пац= Магілёве стаў драматычны тэатр. Узведзены ён на сродкі, што сабралі вярджэнняў. А расказвае купцы і простыя магіляўчане, літаральна за два гады, у 1888=м. Аўтар паданне аб тым, як пан праекта вядомы архітэктар Пётр Камбураў. Будаўнікі папрацавалі на Зянковіч, што меў маёнтак славу. І не толькі таму, што зрабілі справу хутка. Яны заклалі такі глыбокі у Любужы (прыгарад і трывалы падмурак, што буды= Магілёва), са слугамі на= нак моцна стаіць і зараз. А паў на магіляўчан. Многіх пасля рэстаўрацыйнах ра= пастраляў, на рынку бот, што праводзіліся не= раскідаў і растаптаў коньмі калькі гадоў назад, выг= тавары. Гараджане далі лядае як новабудоўля. нахабнаму шляхціцу ад= пор. Войска яго разагналі, а самога выцягнулі з капліцы, якая стаяла на месцы цяперашняга драм= тэатра і дзе той хаваўся, і забілі. За тое, што просты люд узняў руку на вяльмож= ную асобу, кароль польскі (а справа адбывалася ў 30=я гады ХVIII ст.) загадаў побач з месцам забойства пабу= даваць касцёл, а для будаўніцтва разабраць усе каменныя гарадскія пабудовы. Так у сярэдзіне стагоддзя з’явіўся касцёл імя Прасвятой Дзевы Па галоўнай плошчы з аркестрам Марыі, які зараз называюць касцёлам Св. На галоўнай плошчы абласнога цэнтра, якая з пачатку існавання носіць імя Станіслава. У савецкія часы ў ім размяшчаліся Леніна, праходзяць асноўныя ўрачыстасці: парады, дэманстрацыі. Тут маршы= архіўныя ўстановы, таму касцёл так добра заха= руюць воіны, звонкай меддзю гучаць аркестры. Але не гэта галоўная прываб= ваўся. У канцы 80=х гадоў мінулага стагоддзя яго насць плошчы. Яна — адна з асноўных частак унікальнага архітэктурнага анса= перадалі вернікам. І зараз гэта не толькі прыгожы мбля, у які ўваходзяць Дом Саветаў, буды= будынак, але і цэнтр духоўнай каталіцкай культу= нак былой школы НКУС, дзе зараз раз= ры. Тут праходзяць богаслужэнні, наладжваецца мешчаны адзін з карпусоў Беларуска= штогадовы міжнародны фестываль духоўнай му= Расійскага ўніверсітэта. Створаны гэты зыкі “Магутны Божа”. цуд архітэктарам Лангбар= дам і вельмі добра заха= ваўся. Дарэчы, Дом Саветаў, дзе размяшчаецца кі= раўніцтва вобласці, — копія Дома ўрада ў Мінску.
● Выбіраем разам
Няспешнаю хадою Вядомы эстрадны спявак і кампазітар прапануе прайсціся па вуліцы “Абрыкосавай, звярнуць на Вінаградную...” А ў магіляўчан і гасцей горада такая прагулка, праўда, па вуліцы Ветранай, якая пераходзіць у Вялікую Садовую (гістарычныя назвы), стала сап= раўдным рытуалам, без якога і не зразумееш хараство і веліч го= рада. Прычым вуліцы гэтыя толькі пешаходныя. А размешчаны на іх знакавыя гістарычныя будынкі. З імі звязаны і вядомыя імё= ны. Тут знаходзіцца дом купца Аношкі, дзе зараз музей мастака В.К.Бялыніцкага=Бірулі і дзе імператрыца Кацярына II вяла пера= мовы з некаторымі еўрапейскімі каранаванымі асобамі, сярод якіх былі знакамітыя дзяржаўныя дзеячы, пісьменнікі, кампазіта= ры. Зараз на пешаходнай вуліцы перад кінатэатрам “Радзіма” накшталт Галівуда закладзена Плошча Зорак, дзе ўвекавечаны імёны ганаровых грамадзян Магілёва.
Дарагія чытачы! Каб прыняць удзел у выбары цудаў нашай роднай Беларусі, проста запоўніце анкету і пастаўце адзнаку па сямібальнай шкале кожнаму з прапанаваных сёння цудаў Магілёва. Анкеты адпраўляйце на адрас рэдакцыі “Народнай газеты” з прыпіскай на канверце “7 цудаў Беларусі”. Свае меркаванні аб праекце вы можаце выказаць на сайце рэдакцыі ў інтэрнэце: www.ng.by
Ваш голас вельмі важны! 7 цудаў Магілёва
Ваша адзнака
Ратуша Свята Нікольскі манастырскі комплекс Вуліца Ветраная Буйніцкае поле Плошча Леніна Касцёл Св.Станіслава Драматычны тэатр
У спіс цудаў Магілёва прапаную ўключыць (чаму?) _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ __________________________________________________________________ Маё імя і прозвішча_______________________________________________ Адрас _____________________________________________________________ Тэлефон_________________ Чытач “Народнай газеты” з ______ года.
Фота Валерыя САЎЧАНКІ