15
НАРОДНАЯ ГАЗЕТА _14 жніўня 2010 г., СУБОТА
Сумесны праект “Народнай газеты”, Віцебскага аблвыканкама, Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя, Шаркоўшчынскага райвыканкама, раённай арганізацыі РГА “Белая Русь” і рэдакцыі раённай газеты “Кліч Радзімы”.
7 ЦУДАЎ: ШАРКОЎШЧЫНСКІ РАЁН
Край брусніц Алена ПАКАЛА, “НГ” Шаркоўшчынскі раён — невялікі, але вельмі ўтульны край. Ён раскінуўся ў Дзісненскай нізіне, для якой характэрна асаблівая балоцістасць. А на балотах гэтых — вялікая колькасць дзікарослых ягад, у тым ліку брусніц. Таму нядзіўна, што тры галінкі брусніц намаляваны нават на гербе Шаркоўшчыны як яе сімвал.
Другое нараджэнне касцёла Касцёл Дабравешчання Найсвяцейшай Дзевы Марыі ў вёсцы Германавічы пабудаваны таксама ў канцы XVIII стагоддзя на сродкі гаспадара сядзібы Шырына, толькі праз раку ад яе. Інтэр’ер аздоблены роспісамі з расліннымі маты@ вамі і лепкай. У 1940 годзе яго зачынілі і вярнулі вернікам толькі ў канцы 1980@х.
Яблыкі на снезе Жыццё за веру Блакітная драўляная Свя@ та@Успенская царква была ўзведзена ў Шаркоўшчыне ў 1912 годзе. А ў 1918@м з яе настаяцелем Кастусём Жда@ навым жорстка расправіліся бальшавікі. Ён быў вельмі па@ важаным сярод прыхаджан чалавекам. Строгі ў пытаннях веры, быў вельмі добрым і міласэрным. Святар рана згубіў жонку і застаўся з двух@ гадовым сынам на руках. Калі арыштавалі айца Канстанціна, прыхаджане спрабавалі яго выратаваць, нават прапана@ валі за яго выкуп. Але свята@ ра адвезлі ў мястэчка Дзісну, дзе прымусілі ка@ паць сабе магілу. Сведкі расказвалі, што нават калі той стаяў у ёй па по@ яс, то да апошняга спра@ баваў угаварыць сваіх канваіраў не браць на душу грэх. У адказ тыя пачалі яго жорстка збіваць, па@ куль святар не страціў прытомнасць і не ўпаў на дно ямы. І яшчэ жывога яго закідалі зямлёй.
У вёсцы Вялікія Алашкі жыў і працаваў вядомы бе@ ларускі селекцыянер@ама@ тар Іван Сікора. Шмат гадоў свайго жыцця ён прысвяціў вывядзенню гатунку яблы@ каў павышанай зімастой@ касці. На жаль, такі гатунак быў выведзены толькі пасля яго смерці. Але названы ён у гонар селекцыянера — “Па@ мяць Сікоры”. Зараз у яго доме размясціўся музей, а ў вёсцы Малыя Алашкі пра@ водзіцца штогадовы фесты@ валь “Яблычны Спас — уся@ му час”. Ладзіцца ён ме@ навіта ў жніўні, калі на@ р а д з і ў с я Сікора.
Касцёл, які не бяруць бомбы 250@гадовы касцёл Св. Міхаіла Архангела ў Лужках пабуда@ ваны ў стылі віленскага барока. Кажуць, што ў часы Вялікай Ай@ чыннай вайны ля сцен касцёла ўпала некалькі авіябомб, але ніводная з іх дзіўным чынам не выбухнула. Самі Лужкі на праця@ гу двухсот гадоў належалі Сапегам, потым пераходзілі з рук у рукі, пакуль не сталі ўласнасцю кастэляна берасцейскага і по@ лацкага Валяр’яна Жабы. Ён зрабіў іх цэнтрам рамёстваў усёй акругі і дамогся для вёскі статуса мястэчка.
Ход пад ракой Сядзібу Германавічы ў 1782 годзе памешчык Ігнат Зарыні@ Шырын набыў у графа Гільзэна. Напрыканцы XVIII стагоддзя на беразе Дзісны ў Германавічах пабудавалі дом ў стылі класіцыз@ му і парк. Цяпер у гэтым будынку размясціўся музей мастацтва і этнаграфіі імя Язэпа Драздовіча. Ходзяць чуткі, што сядзібу і касцёл, якія стаяць па розныя бакі ракі, звязвае падземны ход. Але пакуль што нікому не пашчасціла яго знайсці.
● Выбіраем разам
Германскія карані Гэтымі землямі валодалі магнацкія роды ВКЛ — Сапегі, Жабы, а апошнімі былі Плятэ@ ры. Іх сядзіба захавалася да нашых часоў у вёсцы Га@ радзец. Паходжанне гэтага аднаго з самых магутных ро@ даў у ВКЛ звязана з сярэдне@ вяковай Германіяй. Сярод іх былі мецэнаты, ваяводы, пас@ лы, палітыкі і вучоныя. Дарэ@ чы, згодна з дадзенымі археа@ лагічных раскопак, менавіта ў вёсцы Гарадзец былі знойдзе@ ны першыя паселішчы людзей у Шаркоўшчынскім краі ў X— XII стагоддзях.
Шалёны камень Ледавік, які рухаўся са Скандынавіі на поўдзень, раструшчваючы абломкі скал, прынёс на тэрыторыю Шар@ коўшчынскага раёна шмат ва@ луноў. Лічыцца, што яны з’явіліся тут не менш як 15— 20 тысяч гадоў таму. Самы вялікі знаходзіцца за 29 кіла@ метраў ад Шаркоўшчыны, ка@ ля вёскі Дубоўка. Таму назвалі яго Дубоўскі валун. Ёсць на Шаркоўшчыне і свой лячэбны камень. Яго знайшлі каля вёскі Грыдзюшкі Малыя. У народзе яго завуць шалёны. Існуе легенда, што жыла ў той вёсцы шмат гадоў таму адна звар’яцелая жанчы@ на. Яна хадзіла ад вёскі да вёскі: нехта пакорміць яе, нех@ та адзенне дасць... І вось ад@ нойчы вярталася яна ў вёску, стамілася, прысела адпачыць на камень, які ляжаў на ўскрайку дарогі. І прыснула на ім. А калі раніцай прачнулася, усе заўважылі, што да яе вяр@ нуліся і розум, і памяць. Зараз да лячэбнага каменя людзі прыходзяць лячыць хворыя суставы і суцішыць боль. Ціка@ ва, што ад гэтага каменя ідзе цяпло. Ён нават у маразы не бывае халодны. Зараз гэты валун знаходзіцца каля музея мастацтва і этнаграфіі ў Гер@ манавічах.
Ваш голас вельмі важны!
Дарагія чытачы! Каб прыняць удзел у выбары 7 цудаў Ваша цудаў нашай роднай Шаркоўшчынскага раёна адзнака Беларусі, проста запоўніце анкету і пастаўце адзнаку па сямібальнай шкале кожнаму з прапанаваных сёння цудаў Шаркоўшчынскага раёна. Анкеты адпраўляйце на адрас рэдакцыі “Народнай газеты” з прыпіскай на канверце “7 цудаў Беларусі”. Свае меркаванні аб праекце вы можаце выказаць на сайце рэдакцыі ў Інтэрнэце: www.ng.by
У спіс цудаў Шаркоўшчынскага раёна прапаную ўключыць (чаму?) _____________________________________________________________________ _____________________________________________________________________ __________________________________________________________________ Маё імя і прозвішча_______________________________________________ Адрас _____________________________________________________________ Тэлефон_________________ Чытач “Народнай газеты” з ______ года.
Фота з Шаркоўшчынскага архіва райвыканкама