Katalog Wydawnictw NIAiU 2018-2021

Wydawnictwa Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki

2018–2021

Wydawnictwa Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki

Warszawa 2020

Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki to państwowa instytucja kultury, która poprzez działalność popularyzatorską, wystawienniczą, edukacyjną oraz wydawniczą pogłębia świadomość społeczną, promuje kulturę architektoniczną i urbanistyczną oraz podejmuje starania o zachowanie narodowego dziedzictwa architektonicznego. Zajmuje się także prowadzeniem badań nad architekturą i urbanistyką oraz upowszechnianiem wiedzy z tych dziedzin. Jedną z misji Instytutu jest współpraca między innymi z architektami, samorządami i użytkownikami naszego otoczenia w celu podniesienia jakości przestrzeni publicznej, znalezienia równowagi w jej rozwoju oraz porozumienia w procesie jej projektowania i planowania.

3

O Instytucie

Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki wydaje książki z zakresu historii architektury i urbanistyki głównie XX i XXI wieku. Nasza oferta obejmuje materiały źródłowe, opracowania historyczne i monograficzne, photobooki, książki dla dzieci, a także publikacje towarzyszące naszym wystawom. Jako współwydawca wspieramy ważne i ciekawe inicjatywy wydawnicze. Staramy się patrzeć na architekturę, miasto oraz przestrzeń z różnych perspektyw, sięgać po interesujące tematy, wywoływać dyskusje, rozwijać wrażliwość i zainteresowanie architekturą, a także jakością otoczenia, w którym żyjemy. Współpracują z nami między innymi: architekci, historycy, historycy sztuki, badacze architektury i kultury wizualnej, socjolodzy oraz ekonomiści. Nasze publikacje wyróżniają się wysokim kunsztem edytorskim i dbałością o każdy detal. Kierujemy je do dzieci i dorosłych, profesjonalistów i wszystkich zainteresowanych architekturą.

O naszej ofercie wydawniczej

4

Publikacje wydane przez NIAiU

Publikacje wydane przez NIAiU

6

Tożsamość. 100 lat polskiej architektury katalog wystawy

pod redakcją Bolesława Stelmacha i Karoliny Andrzejewskiej-Batko projekt graficzny Tomasz Bersz format 16,9 × 22,5 cm liczba stron 372 oprawa miękka wydanie I Warszawa 2019 ISBN 978-83-951542-7-0 cena katalogowa 55 zł

Tożsamość. 100 lat polskiej architektury opowiada o budynkach i przestrzeniach oraz twórcach, którzy wpłynęli na kształt miast po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Na przykładzie wybranych miejscowości – Krakowa, Warszawy, Lublina, Poznania i Katowic – ukazuje panoramę zjawisk obecnych w polskiej architekturze po 1918 roku. Różnorodne, lokalne procesy modernizacyjne splatają się ze sobą, by ostatecznie złożyć się na ogólny dorobek polskiej architektury i urbanistyki. Zadaje przy tym pytania o społeczną tożsamość i zmianę, ale także o rolę architektów i urbanistów w naszym codziennym życiu. W jaki sposób ich działalność przyczynia się do budowy polskiego krajobrazu kulturowego oraz tożsamości miejsc, które zamieszkujemy?

Tożsamość. 100 lat polskiej architektury to publikacja towarzysząca pięciu wystawom przygotowanym przez Narodowy Instytuty Architektury i Urbanistyki w 2019 roku. Została

podzielona na części odpowiadające kolejnym ekspozycjom, z których każda prezentowała wybrany fragment historii skupiając się na innym wątku przewodnim. Na przykładzie architektury Krakowa ukazano lata 1918 –1939, zaś tematem głównym była Sztuka.

W Warszawie (1939 –1956) podjęto zagadnienie Władzy, w Lublinie (1956 –1970) – Społeczeństwa, w Poznaniu (1970 –1989) – Transferu, w Katowicach (1989 –2018) przyjrzano się Przemianie. Teksty kuratorskie autorstwa Małgorzaty Jędrzejczyk, Błażeja Brzostka i Grzegorza Miki, Karola Krupy i Marcina Semeniuka, Alicji Gzowskiej i Natalii Raczkowskiej oraz Jakuba Świerzawskiego uzupełniają wstępy problemowe Andrzeja Szczerskiego, Waldemara Baraniewskiego, Emilii Kiecko, Łukasza Stanka i Joanny Kusiak. Publikacja jest bogato ilustrowana fotografiami, rysunkami i rzutami najważniejszych obiektów, które tworzą panoramę stu lat polskiej architektury.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

7

Publikacje wydane przez NIAiU

Publikacje wydane przez NIAiU

8

Internety / The Internets Szymon Rogiński

projekt graficzny Noviki Post Studio format 21,5 × 29 cm liczba stron 64 oprawa twarda wydanie I Warszawa 2019 publikacja dostępna także w języku angielskim ISBN 978-83-951542-5-6 (PL), 978-83-951542-6-3 (ENG) cena katalogowa 69 zł (wersja w języku polskim), 108 zł (wersja w języku angielskim)

Photobook Szymona Rogińskiego zwraca uwagę na obecność Internetu i komputerów w krajobrazie polskich miast. Zestawia ze sobą dwa światy – chaotycznej barakowej zabudowy, która otacza nas na co dzień i tytułowego Internetu będącego symbolem postępu.

Brzydota reklam, szyldów i neonów umieszczanych na kamienicach czy prowizorycznych budynkach, powstających w okresie transformacji intryguje, jest prawie piękna. Z nocnych kadrów emanuje cisza, swojskość i spokój – uśpione „internety” skłaniają nas do przemyślenia roli technologii w naszym życiu,

ale też naszej obecności w Sieci. Internet jest dzisiaj czymś zupełnie innym od tego, co wyobrażali sobie jego twórcy.

Czy wywołuje w nas radość, smutek?

Lęk? A może nostalgię? Fotografie Rogińskiego, mimo swojej ukrytej głębi i niespodziewanych powidoków, nie są niczym mistycznym, nie przedstawiają wypełnionych ponadczasową obecnością miejsc kultu, ani nawet samozadowolenia.

Technologia cyfrowa zasiedliła bowiem przestrzenie rozpoznane i skromne: blokowiska, osiedla; rejony, takie jak my sami – zwykli Polacy.

Szymon Rogiński (ur. 1975) – uczył się fotografii w Studium Fotografii Artystycznej w Gdańsku. Dwukrotny stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego (2010, 2013). Autor m.in. cykli fotograficznych Poland Synesthesis (2002–2006), Projekt UFO (2005–2007), Borderlands (2015), The Internets (2018). Publikował swoje fotografie w takich czasopismach, jak „Common & Senses”, „Vogue Hommes”, „Young Tree Press”, „Futu”. Brał udział w licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych. Jego prace znajdują się m.in. w kolekcjach Muzeum Historii Fotografii w Krakowie, Muzeum Współczesnego we Wrocławiu i Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki.

9

Publikacje wydane przez NIAiU

Publikacje wydane przez NIAiU

10

Archipelag CIAM. Listy Heleny Syrkus

pod redakcją Aleksandry Kędziorek, Katarzyny Uchowicz, Mai Wirkus projekt graficzny kilku.com (Idalia Smyczyńska i Robert Zając) seria ŹRÓDŁA format 22,5 × 23 cm liczba stron 420 oprawa twarda wydanie I Warszawa 2019 publikacja dwujęzyczna (polski i angielski) ISBN 978-83-951542-2-5 cena katalogowa 49 zł

Listy architektów są wydawane rzadko, w przeciwieństwie do korespondencji literatów, artystów czy postaci życia publicznego. W przypadku Heleny Syrkus – architektki, która posługiwała się maszyną do pisania równie sprawnie co architektoniczną kreską – są najlepszym źródłem do poznania jej fascynującej, złożonej, ale i kontrowersyjnej biografii.

Publikacja zawiera wybór korespondencji Heleny Syrkus z jej przyjaciółmi i kluczowymi postaciami międzynarodowego środowiska architektonicznego: związanymi z Bauhausem Walterem i Ise Gropiusami, holenderskim urbanistą Cornelisem van Eesterenem i jego żoną Fridą Fluck czy generalnym sekretarzem CIAM (Międzynarodowych Kongresów Architektury Nowoczesnej) Sigfriedem Giedionem.

Dla czytelników zainteresowanych twórczością Heleny i Szymona Syrkusów, jednych z najważniejszych architektów okresu międzywojennego w Polsce, będzie doskonałym źródłem informacji na temat historii architektury. Dla innych – intrygującym obrazem postaci targanych wichrami historii. W korespondencji, jak 11

Publikacje wydane przez NIAiU

w zwierciadle, odbijają się skomplikowane dzieje polityczne Polski i świata, które dotknęły również środowisko architektoniczne – antysemityzm lat 30. XX wieku, tragedia drugiej wojny światowej czy ułudy związane z wprowadzeniem w Polsce socjalizmu. „W tych trudnych czasach najlepsze, co mamy to sieć przyjaciół rozsianych po tej targanej wstrząsami planecie”, pocieszał w jednym z listów Helenę i Szymona Syrkusów Walter Gropius.

Chcieliśmy wysłać Ci drobiazg, który sprawiłby radość Tobie i Twojej żonie.

Ale co? Nie robimy cygar (my to znaczy Polska) – wina też nie (smutny kraj).

Chcieliśmy wysłać Wam naszą specialité du pays – tzn. pralinki, a wtedy Katz powiedział, że o wiele bardziej ucieszy Was prawdziwa polska kiełbasa. Tak więc na jego odpowiedzialność – jeśli to faux pas, powinieneś jego obrugać, a nie mnie, dobrze? fragment listu H.S. i S.S. do W.G. z dn. 30.10.1936 r.

Droga Heleno, róg obfitości Waszej przyjaźni był piękną niespodzianką! Cały jestem w polskiej kiełbasie i marcepanie. fragment listu W.G. do H.S. z dn. 08.11.1936 r.

Publikacje wydane przez NIAiU

12

Letnie Studium Miasta: Forma Otwarta publikacja powarsztatowa

format 16 × 23 cm liczba stron 332 oprawa miękka wydanie I Warszawa 2019 publikacja trójjęzyczna (angielski, polski, ukraiński) ISBN 978-83-951542-3-2 publikacja bezpłatna

Realizacje jednego z najbardziej dyskutowanych tandemów architektonicznych powojennej Polski, Oskara (1922–2005) i Zofii (1924–2013) Hansenów, na dwa tygodnie stały się poligonem doświadczalnym „Urban Summer School”.

Ten międzynarodowy, interdyscyplinarny projekt był kolejną odsłoną zapoczątkowanej przez Centrum Historii Miejskiej Europy Środkowo-Wschodniej we Lwowie szkoły letniej Wizje i doświadczenia, poświęconej tematyce miejskiej.

Do udziału zaproszono studentów, doktorantów i badaczy, którzy działają na polu architektury, urbanistyki, sztuki i designu, a także przedstawicieli innych dziedzin humanistycznych (historii, socjologii, sztuk pięknych, antropologii i innych). „Letnie Studium Miasta” skierowane zostało do osób zainteresowanych funkcjonowaniem i przyszłością modernistycznych osiedli mieszkaniowych.

13

Publikacje wydane przez NIAiU

Publikacja jest podsumowaniem warsztatów, które odbyły się na przełomie sierpnia i września 2018 roku w Lublinie, Warszawie i Szuminie. W projekcie zatytułowanym „Letnie Studium Miasta: Forma Otwarta” wzięło udział 18 osób z kilkunastu krajów. Organizatorami, oprócz Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki, było ukraińskie Centrum Historii Miejskiej Europy Środkowo-Wschodniej, które w poprzednich latach powadziło podobne warsztaty na Ukrainie.

W tej edycji uczestnicy pracowali, dzielili się badaniami i zastanawiali się nad dziedzictwem koncepcji Formy Otwartej w wydaniu Zofii i Oskara Hansenów.

W publikacji znalazły się teksty opisujące poszczególne elementy projektu oraz ich przebieg i podsumowanie. Całość jest opatrzona zdjęciami, rysunkami i wykresami.

Publikacje współwydane przez NIAiU

Publikacje współwydane przez NIAiU

16

Cztery ściany i dach. Złożona natura prostej profesji (Four Walls and a Roof. The Complex Nature of a Simple Profession) Reinier de Graaf

przekład Grzegorz Piątek Instytut Architektury, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki projekt graficzny Marcin Hernas | tessera.org.pl format 16 × 23,5 cm liczba stron 496 oprawa twarda wydanie I Kraków–Warszawa 2019 ISBN 978-83-63786-19-9 cena katalogowa 79 zł

Cztery ściany i dach. Złożona natura prostej profesji to porywająca, oparta na tragikomicznych doświadczeniach autora, relacja o współczesnych realiach zawodu architekta, utraconych ideałach architektury, fałszywych pretensjach jej twórców i całkowitym uzależnieniu profesji od globalnej gry rynkowej.

De Graaf, w swoich przesyconych gorzkim humorem zapiskach, rysuje obraz świata w pierwszych dekadach XXI wieku.

Pozwala podejrzeć korytarze władzy w Moskwie, Dubaju i Londynie, szuka ginących śladów po programach budownictwa społecznego w St. Louis i na przedmieściach Nowego Jorku, zderza urojenia na temat smart city z ponurymi realiami megamiast globalnego Południa.

Demaskuje bezradność architektów skazanych na konflikt interesów – obsługiwanie sił, którym należałoby stawić

opór. Rosyjscy oligarchowie i szejkowie z Emiratów, pazerni deweloperzy i cyniczni konsultanci, politycy i miotający się w sieci zależności architekci budują razem świat, w którym nigdy nie wiadomo, kto pociąga za sznurki.

Składające się na tę książkę czterdzieści trzy eseje, to migawki ze świata zwykle ukrytego przed osobami postronnymi. Wyrażają wątpliwości, opowiadają o próżnych wysiłkach i zaniechanych próbach, o sytuacjach, które się nie wydarzyły, choć uważaliśmy je za niemal przesądzone. fragment wstępu

Książka znalazła się w zestawieniach najlepszych publikacji 2017 roku według „Financial Times” i „Guardiana”.

Reinier de Graaf (ur. 1964) – architekt, urbanista, badacz i krytyk architektury, kurator wystaw, eseista. Partner w założonej przez Rema Koolhaasa pracowni architektonicznej Office for Metropolitan Architecture. De Graaf odpowiada za projekty biura realizowane w Europie, Rosji i na Bliskim Wschodzie. Był jednym ze współzałożycieli AMO – powstałego w 2002 roku think tanku wspierającego badawczą działalności OMA.

17

Publikacje współwydane przez NIAiU

Publikacje współwydane przez NIAiU

18

Architektura w Polsce 1918–2018 / Architecture in Poland 1918–2018 wydawnictwo jubileuszowe magazynu „ARCH”

pod redakcją Agnieszki Bulandy Stowarzyszenie Architektów Polskich, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki, Narodowy Instytut Dziedzictwa format 23,5 × 29,6 cm liczba stron 158 oprawa miękka Warszawa 2019 publikacja wydana także w języku angielskim ISSN 2081-8092 Publikacja bezpłatna, dostępna w Biurze ZG SARP przy ul. Foksal 2 w Warszawie

Architektura w Polsce 1918–2018 to jubileuszowe wydanie czasopisma „ARCH” z okazji obchodów setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.

Powstałe pod redakcją Agnieszki Bulandy opracowanie w syntetyczny sposób prezentuje dokonania w dziedzinie architektury i urbanistyki w Polsce na przestrzeni ostatnich stu lat. Zebrane w niej artykuły były wcześniej publikowane na łamach czasopisma „ARCH”, natomiast na potrzeby niniejszego opracowania zostały

19

Publikacje współwydane przez NIAiU

poszerzone i uzupełnione. Autorami są znani i cenieni teoretycy architektury, jak również wybitni polscy architekci – Anna Dybczyńska-Bułyszko, Agnieszka Bulanda, Anna Cymer, Marta Leśniakowska, Grzegorz Piątek, Michał Owadowicz oraz Magdalena Staniszkis. Wydanie to składa się na panoramiczny obraz zjawisk, które dało się zaobserwować w rodzimej architekturze, jej sukcesów i porażek.

Publikacje współwydane przez NIAiU

20

Architektura w Polsce 1945 –1989 Anna Cymer

Centrum Architektury, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki projekt graficzny Jan Polimer format 17 × 23,9 cm liczba stron 480 oprawa miękka wydanie I Warszawa 2018 ISBN 978-83-949185-5-2 ISBN 978-83-951542-0-1 cena katalogowa 59 zł

Publikacja przedstawia panoramę architektury PRL – od powojennej odbudowy, przez socrealizm i modernizm, aż do postmodernizmu. Autorka w usystematyzowany sposób prezentuje dorobek architektoniczny epoki, dzieląc ją na kilka krótszych okresów, np. czasy powojennej odbudowy, socrealizm, lata 70., lata 80., z których każdy stanowi osobny rozdział.

W ciekawy sposób opisuje najważniejsze realizacje – osiedla, kościoły, budynki państwowe czy rekonstrukcje zabytków.

Charakterystyka politycznego kontekstu, który towarzyszył powstaniu poszczególnych budynków i całych założeń przeplata się z opisem społecznych i ekonomicznych uwarunkowań oraz informacjami na temat ich twórców. W publikacji umieszczono 150 zdjęć.

21

Publikacje współwydane przez NIAiU

W debacie na temat architektonicznego dziedzictwa drugiej połowy XX wieku wciąż brakuje „bazy” – zebrania i usystematyzowania zachodzących wówczas przemian. […] Celem powyższej publikacji było właśnie uporządkowanie dziejów architektury tamtej epoki […].

fragment zakończenia

Publikacje współwydane przez NIAiU

22

Warszawa Gutta Błażej Pindor

Fundacja Raster, Instytut Architektury, Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki projekt graficzny Michał Kaczyński, Nicola Cholewa format 21,5 cm × 28, 5 cm liczba stron 192 oprawa twarda wydanie I Warszawa 2018 publikacja dwujęzyczna (polski i angielski) ISBN 978-83-946849-7-6 ISBN 978-83-951542-1-8 cena katalogowa 120 zł

Warszawa Gutta to pierwsze albumowe wydawnictwo poświęcone twórczości Romualda Gutta – jednego z najważniejszych polskich architektów XX wieku, prekursora architektury organicznej, autora charakterystycznych budynków z szarej cegły, gmachów użyteczności publicznej i budynków mieszkalnych.

Książka, choć w ujęciu monograficznym ukazuje dorobek Romualda Gutta, jest przede wszystkim oryginalną, wizualną interpretacją jego architektury. Jej główną część stanowi wyjątkowy cykl fotograficzny Błażeja Pindora, który ma zarazem dokumentalny i artystyczny charakter.

Zdjęcia ukazują architekturę z wielu

23

Publikacje współwydane przez NIAiU

nieoczywistych perspektyw, w detalach i we współczesnym kontekście miejskim.

Fotografia jest tu narzędziem służącym drobiazgowej rekonstrukcji języka architektonicznego Romualda Gutta i krytycznej analizie życia architektury modernistycznej w zmieniających się warunkach społeczno-ekonomicznych. Publikację wzbogacają teksty autorstwa architektów i historyków architektury i fotografii: Anny Dybczyńskiej-Bułyszko, Łukasza Gorczycy i Bolesława Stelmacha.

Zapowiedzi

Spodek w Zenicie Anna Syska

Rys. Archiwum Urzędu Miasta Katowice

seria PRZEWODNIKI PO ARCHITEKTURZE data wydania jesień 2020

Spodek w Zenicie to inspirująca podróż po architekturze dzisiejszego województwa śląskiego. Na przykładzie 120 subiektywnie wybranych obiektów w przekrojowy sposób ukazuje ponad 40 lat architektury i urbanistyki regionu, poczynając od 1945 roku, na transformacji ustrojowej w 1989 roku kończąc. Autorka w pogłębiony, ale jednocześnie przystępny sposób ukazuje najbardziej reprezentatywne obiekty. Są wśród nich dzieła ikoniczne, przykłady założeń i budynków

socrealistycznych, interesująca architektura poodwilżowa, eksperymenty konstrukcyjne i technologiczne, duże osiedla mieszkaniowe i przykłady budowy zupełnie nowych miast. Nie zabrakło też obiektów, które już zniknęły z mapy Polski, lecz ich wartość artystyczna i znaczenie dla dziejów polskiej architektury były nie do przecenienia. Publikacja jest pierwszą z serii przewodników NIAiU po architekturze województw w Polsce.

Zapowiedzi

26

Polska Polityka Architektoniczna. Studia i szkice Fot. Wojciech Kryński

pod redakcją Krzysztofa Chwaliboga data wydania jesień 2020

Publikacja jest kontynuacją i rozwinięciem projektu ustanowienia Polskiej Polityki Architektonicznej – opracowanego i opublikowanego w 2009 roku, realizowanego w kolejnych latach. Inicjatywa ta jest reakcją środowiska architektonicznego na niedoskonałości oraz szereg problemów, które dają się zaobserwować w jakości krajobrazu przestrzeni publicznej w Polsce. W dotychczasowych odsłonach projektu czołowi architekci wskazywali złe praktyki, zauważali wyzwania stojące przed ich środowiskiem, ale także politykami, od których zależy wprowadzenie w Polsce podobnych rozwiązań i programów, jakie od lat funkcjonują w krajach Unii Europejskiej. Ponadto rekomendowali działania dla poprawy jakości przestrzeni publicznej w Polsce.

27

Zapowiedzi

Tematyka prezentowanej publikacji koncentruje się wokół takich wątków jak systemy kształtowania przestrzeni, na przykładzie Polski, Wielkiej Brytanii i Francji oraz charakterystyki wybranych wartości kształtowania przestrzeni.

Analizuje też autorskie studia przypadków.

Jest to głos w debacie nad stanem sposobów kształtowania przestrzeni publicznej i krajobrazu oraz wyzwaniami, przed którymi stoi polityka architektoniczna w Polsce. Będzie również okazją dla środowisk profesjonalistów i użytkowników przestrzeni publicznej do zwrócenia uwagi na dobre praktyki realizowane w tym zakresie, jak również takie, których należy unikać.

Mario Botta. Nikt nie rodzi się architektem Marian Pabich Fot. Marian Pabich

seria MONOGRAFIE data wydania zima 2020

Mario Botta. Nikt nie rodzi się architektem to opracowanie sięgające do źródeł twórczości wybitnego szwajcarskiego architekta. Botta jest wnikliwym obserwatorem otaczającego go świata, a projektowana przez niego architektura, często określana jest jako architektura poezji. Autor, podejmując rozważania na temat twórczości Botty i zagłębiając się w prowadzony przez niego intelektualny dyskurs, prezentuje idee, które towarzyszyły mu w pracy. Poznajemy człowieka stojącego w opozycji do współczesnych mu, często modnych, tendencji, próbującego powrócić do ponadczasowych

wartości i wiecznego ładu. Wpływ na rozwój jego osobowości twórczej miały trzy czynniki: miejsce urodzenia, zamiłowanie do architektury średniowiecznej, a także kontakt z wielkimi architektami XX wieku – Carlo Scarpą, Louisem I. Kahnem i Le Corbusierem. W książce poznajemy bliżej projekty Botty, w których ucieka on od powierzchowności i buduje wartość obiektu poprzez jego relację z otoczeniem.

Relację, która często kryje w sobie tajemnicę, a jej zgłębienie pozostawia odbiorcy.

Zapowiedzi

28

The First Moderns.

The Architecture of the Eighteenth Century Józef Rykwert Ryc. Adam Perelle

data wydania wiosna 2021

Autor przedstawia subtelną i jednocześnie rewolucyjną przemianę, która zaszła w architekturze europejskiej XVII i XVIII wieku. Jej echo powracało w debatach między tradycjonalistami a modernistami oraz między modernistami a postmodernistami. Tłem do rozważań o architekturze są pełne erudycji refleksje na temat zawiłości w relacjach społecznych i osobistych, patronacie, naukach humanistycznych oraz mistycznej i hermetycznej filozofii, które tworzyły świat „klasyki” w Europie od około 1650 do 1775 roku.

29

Zapowiedzi

Studium Rykwerta wykracza daleko poza typowe omówienie historii architektury, która zwykle opisuje zewnętrzną ewolucję stylistyczną w układzie od klasycznej do barokowej i rokokowej. Autor bada architekturę w szerokim kontekście kulturowym – analizuje budowle w oparciu o podstawowe koncepcje filozoficzne oraz wydarzenia polityczne i religijne. W szczególności koncentruje się na przejściu z porządku klasycznego do neoklasycystycznego.

A House for Culture Nicolas Grospierre Fot. Nicolas Grospierre

data wydania wiosna 2021

A House for Culture to projekt artystyczny Nicolasa Grospierre’a, który dokumentuje architekturę ponad stu kibuców i kołchozów, a jego celem jest ukazanie formalnych podobieństw i wspólnego architektonicznego rodowodu, pomimo różnic geograficznych i politycznych, w jakich budynki te powstawały. Grospierre zwraca także uwagę na architekturę i myślenie urbanistyczne jako inżynierię społeczną, mającą na celu, między innymi, wytworzenie otwartej przestrzeni publicznej, jako fundamentu zrównoważonego rozwój społeczny mniejszych lub większych osad. Projekt wyróżnia się walorami

artystycznymi i stanowi kontynuację charakterystycznego dla autora języka wizualnego, który skupia się na frontalnej dokumentacji powtarzalności form w architekturze modernizmu obecnych niezależnie od funkcji.

Photobook zawierać będzie 120 fotografii Nicolasa Grospierre’a powstałych na terenie Izraela, Litwy, Łotwy i Estonii.

Zostanie on wzbogacony krytycznymi esejami badaczy: Yuvala Yaskiego, Marta Kalma i Pedro Gadanho, których teksty ilustrować będą archiwalne zdjęcia i plany architektoniczne.

Zapowiedzi

30

How to Study Public Life Jan Gehl, Birgitte Svarre Fot. Jan Gehl, Lars Gemzøe and Gehl Architects

data wydania wiosna 2021

How to Study Public Life to podsumowanie prowadzonych przez prof. Jana Ghela wieloletnich badań nad sposobem wykorzystywania przestrzeni miejskiej przez ludzi oraz dr Birgitte Svarre zajmującej się kulturą współczesną i komunikacją kulturową. Publikacja ma interdyscyplinarny charakter, a jej celem jest odpowiedź na szereg ważnych pytań, w tym kluczową kwestię – jak pogodzić rozbudowę miast, w których skupia się życie coraz większe liczby ludzi z jednoczesnym zachowaniem przyjaznej

31

Zapowiedzi

i funkcjonalnej przestrzeni dla mieszkańców i innych użytkowników. Książka ma również zwrócić uwagę na odpowiedzialność jaką wszyscy ponosimy za otaczającą nas przestrzeń publiczną i udostępnić narzędzia, by nią odpowiednio zarządzać.

Architektura Przyjaznych Przestrzeni Krzysztof Chwalibóg Fot. Marcin Czechowicz

data wydania wiosna 2021

Jakość otoczenia przestrzennego jest jednym z głównych czynników wpływających na jakość życia. Sposób ukształtowania przestrzeni, struktura i architektura naszych miast determinują rzeczywistość społeczną, ekonomiczną, kulturową i ekologiczną. W efekcie nie sposób zachować w tej kwestii obojętność, gdyż nie dotyczy ona jedynie architektów lub urbanistów, którzy mają bezpośredni wpływ na to w jakiej przestrzeni żyjemy.

Sprawa ta dotyczy każdego z nas.

Publikacja Krzysztofa Chwaliboga odnosi się do teorii i praktyki tworzenia przyjaznej przestrzeni. W oparciu o historię i tradycję autor analizuje uwarunkowania, które sprawiły, że dane przestrzenie są postrzegane jako przyjazne dla człowieka i środowiska. Ma na celu popularyzację idei kształtowania przyjaznego otoczenia przestrzennego jako niezbędnego warunku kulturowej jakości życia.

Zapowiedzi

32

Architektura polska w innowacyjnej współczesności.

Myśli, Marzenia, Miejsca Nina Juzwa, Jakub Świerzawski Fot. Dominika Zieleźnik

data wydania wiosna 2021

Książka jest opowieścią o architekturze polskiej okresu 1980–2017. Koncentruje się wokół obiektów użyteczności publicznej.

Trzy części pracy oparte są o prosty schemat. Część pierwsza przybliża problem powstawania i kształtowania formy w architekturze, poparty przykładami architektury światowej i polskiej.

Część druga mówi o architekturze ludziom przyjaznej, pokazując wartość, piękno i miejsce w architekturze, głównie polskiej.

Trzecia jest prezentacją przykładów polskich, ułożonych według funkcji, wyróżniając formy pochodzące z inspiracji kulturą regionu lub będące zaczynem nowego miejsca. Podsumowanie kończące opowieść zatrzymuje się na próbie ukazania związków między architekturą a sztuką.

33

Zapowiedzi

Architektura Urbanistyka Sztuka Fot. Sławomir Gzell

pod redakcją Sławomira Gzella data wydania jesień 2021

Publikacja, w której grono profesorów, członków Komitetu Architektury i Urbanistyki PAN podjęło problematykę postrzegania architektury i urbanistyki jako dziedzin sztuki. Pomysł na książkę zrodził się z licznych dyskusji prowadzonych na ten temat podczas spotkań w KAiU PAN. Ma na celu nie tylko prezentację opinii autorskiego zespołu, dokonanie podsumowania dotychczasowych

debat, ale również popularyzację takiego spojrzenia na architekturę. Zagadnienia, które zostaną w niej poruszone to między innymi: Narodziny i upadek idei architekta kompletnego; Teoria architektury w krytyce architektonicznej; Kompozycja urbanistyczna – między nauką a sztuką czy Koncepcja dzieła w dialogu z architekturą i sztuką.

Zapowiedzi

34

Protokoły posiedzeń Biura Politycznego KC PZPR 1948 –1989. Wybór źródeł dotyczących architektury i urbanistyki polskiej Fot. Polona

pod redakcją Andrzeja Skalimowskiego seria TEKSTY ŹRÓDŁOWE data wydania jesień 2021

W latach Polski Ludowej (1944 –1989) wszystkie decyzje dotyczące planowanych i realizowanych inwestycji były dyskutowane i akceptowane na posiedzeniach Biura Politycznego KC PZPR. Zachowane w Archiwum Akt Nowych w Warszawie protokoły cotygodniowych posiedzeń z blisko 50 lat stanowią solidne źródło wiedzy na temat polskiej architektury i urbanistyki po 1945 roku. Opublikowanie, w formie

35

Zapowiedzi

druku, wyboru z posiedzeń tego gremium, będzie pomocą do badań nad tym okresem w polskiej architekturze. Wybór uzupełnią teksty metodologiczne dotyczące charakteru zbioru archiwalnego, wytwórcy źródła oraz procesów decyzyjnych odnośnie do praktyki opiniowania i akceptowania projektów w tamtych latach.

Architecture of Thought Andrzej Piotrowski Fot. Andrzej Piotrowski

data wydania zima 2021

Andrzej Piotrowski opisuje i bada dawne oraz współczesne koncepcje architektoniczne, a także – poprzez krytyczną analizę wybranych budowli – rozważa rolę wymiany niewerbalnej w rozwoju tożsamości i kształtowaniu kręgu kultury zachodniej. W przeciwieństwie do badań, które opierają się na tradycyjnym schemacie periodyzacji dziejów, Architecture of Thought wykorzystuje interdyscyplinarne podejście do zgłębiania szerokiego spektrum wybranych przykładów z zakresu kultury materialnej, powstałych w różnych czasach i miejscach.

Aktualna i innowacyjna analiza pozwala inaczej spojrzeć na historię architektury oraz rozwój myśli ludzkiej i ich wpływ na kształtowanie kultury.

Autor odwołuje się w książce do przykładów świeckiej i sakralnej architektury oraz sztuki. Sięga po budowle z epoki średniowiecza, kultur prekolumbijskich aż po czasy wiktoriańskie i modernizm w koncepcji między innymi Le Corbusiera.

W publikacji znalazły się również przykłady budowli z Polski. Książka zachęca do nieszablonowego odbioru architektury i sztuki jako sposobu wyrażenia myśli oraz przekazania tradycji przez daną społeczność.

Zapowiedzi

36

Mały Architekt. Przybornik do oglądania miasta Kasia Domagalska, Marta Kwiatek

data wydania jesień 2020

Świat budynków, podobnie jak świat ludzi i zwierząt, pełen jest różnorodności.

Są ukryte pośród domów, ulic, parków czy pomników. Trzeba tylko nauczyć się je dostrzegać. Mały Architekt ułatwi odkrycie tego fascynującego świata. Dzięki niemu poznamy budynki, które lubią drapać chmury i kosmicznego przybysza, który wylądował w Katowicach. Do książki dołączone są przyrządy do samodzielnego składania i oglądania miasta.

Z ich pomocą będziemy się rozciągać i przeciągać, liczyć, mierzyć i rysować.

37

Zapowiedzi

Gdzie można kupić nasze książki?

Księgarnia Bęc Zmiana sklep.beczmiana.pl ul. Mokotowska 65 (wejście od ulicy), Warszawa tel.: 22 629 21 85 Sklepik Kulturalny Centrum Spotkania Kultur w Lublinie Plac Teatralny 1, Lublin tel.: 81 441 56 32 Galeria Miejska Arsenał Stary Rynek 6, Poznań tel.: 61 852 95 02 Bardzo Rozsądnie Al. Politechniki 1, CH Sukcesja, poziom –1, Łódź tel.: 508 351 834 Tajne Komplety Przejście Garncarskie 2, Wrocław tel.: 71 714 23 80 Biksa Plac Miarki 1, Katowice tel.: 696 887 737 Firmin Księgarnia na Lawendowej ul. Lawendowa 2/3, Gdańsk tel.: 58 305 31 29

Dystrybucja do innych księgarń warszawskich i pozawarszawskich Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana tel.: 515 984 508 dystrybucja@beczmiana.pl

Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki ul. Foksal 4, 00-366 Warszawa

Facebook: niaiupl Instagram: niaiupl

niaiu.pl