Архитектурын дизайн 3 - Хэсэгчилсэн ерөнхий төлөвлөгөө - Дунд хугацааны тайлан

ХАН-УУЛ ДҮҮРГИЙН 2,3-Р ХОРОО XIX ХОРООЛОЛ

ОДООГИЙН НӨХЦЛИЙН ДҮН ШИНЖИЛГЭЭ & ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН ЗАРЧИМ Шалгасан, БАГШ

С.АМГАЛАН

Гүйцэтгэсэн, ОЮУТАН

Д.НИНЖБАДАМ

Улаанбаатар хот, 2017 он

АГУУЛГА I. ОДООГИЙН НӨХЦЛИЙН ДҮН ШИНЖИЛГЭЭ 1. МОРФОЛОГИ ҮНЭЛГЭЭ 2007 ОН 2010 ОН 2013 ОН 2017 ОН 2. ОН ЦАГИЙН ХУАНЛИ (2007-2017 ОН) 3. БАЙГАЛЬ ОРЧНЫ НӨХЦӨЛ ГАЗРЫН ГАДАРГА ХӨРС НОГООН БАЙГУУЛАМЖ НАРНЫ ТУСГАЛ БА СҮҮДЭРЛЭЛТ ДУУ ЧИМЭЭ 4. НИЙГЭМ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ ХҮН АМ ЗҮЙ 5. БИЕТ БҮТЭЦ БАРИЛГА БАЙГУУЛАМЖ ГУДАМЖ ЗАМЫН СҮЛЖЭЭ АВТО БА ЯВГАН ЗАМ, ЗОГСООЛ – ХӨДӨЛГӨӨН (НИЙТЛЭГ ДҮР ТӨРХ) ГУДАМЖ ЗАМ ҮҮРГИЙН БҮСЧЛЭЛ 6. SWOT ШИНЖИЛГЭЭ ДАВУУ ТАЛ ДУТАГДАЛТАЙ ТАЛ НӨӨЦ БОЛОМЖ ХЯЗГААРЛАЛТ 7. ОДООГИЙН НӨХЦӨЛ II. ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН ЗАРЧИМ 1. ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН ҮНДСЭН ЗАРЧИМ БА АЛСЫН ХАРАА ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН ҮНДСЭН ЗАРЧИМ АЛСЫН ХАРАА

3 3 3 3 3 3 4 6 6 6 6 6 6 7 7 9 9 12 12 12 13 14 14 14 14 14 15 16 16 16 16

ГАЗАР НУТГИЙН ДААЦАД ТУЛГУУРЛАСАН ХҮН АМЫН БАГТААМЖИЙН ТООЦОО (ГАЗРЫН ХЭМЖЭЭ – 16.35ГА) 17 2. ШИЙДЛҮҮД 18 4. НИЙГЭМ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН ҮЗҮҮЛЭЛТ 22 ХҮН АМ ЗҮЙ 22 5. БИЕТ БҮТЭЦ 23 6. ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН БҮТЭЦ 23 МЭДЭЭЛЛИЙН ЭХ ҮҮСВЭР 23 АШИГЛАСАН МАТЕРИАЛ 23 ВЕБ ХУУДАС 23

I. ОДООГИЙН НӨХЦЛИЙН ДҮН ШИНЖИЛГЭЭ 1. Морфологи үнэлгээ 2007 он 1990 оноос 2007 он хүртэл үндсэндээ нутаг дэвсгэрийн урд, зүүн гол ба туслах замууд дагасан орон сууцны барилгуудад худалдаа үйлчилгээний өргөтгөл хийгдэж, ЭСЯ, Хасбанкны барилга баригдсан байна. Мөн баруун гол зам дагуу 2 үйлчилгээний барилга, 6 давхар орон сууцны барилга баригдсан байна. Мөн 4 хаус, ТҮЦ, хүйтэн гаражууд нутаг дэвсгэрт

2010 он 2007-2010 оны хооронд анхны олон давхар барилгууд болох 12 давхар 12А, 12Б, 12В, 29-р байр, 9 давхар 30, 31-р байр баригдаж, энэ хугацаанд 15-р сургуулийн ард байрлах хүйтэн гаражуудыг нурааж, спорт болон тоглоомын талбай баригдсан байна.

2013 он 2007-2013 онд 12 давхар 51, 30, 33, 34-р байр баригдсан байна.

2017 он 2013-2017 онд анхны 16 давхар барилгууд болох 48, 63, 20-р байр баригдсан бөгөөд ашиглалтын шаардлага хангахгүй барилгыг нурааж, дахин төлөвлөх ажлын хүрээнд Нутгийн буян ХХК-ийн А блок баригдсан байна. Одоогоор нутаг дэвсгэрт 7 байршилд барилгажилтын ажил явагдаж байна.

ихээхэн хэмжээгээр баригдсан аж.

Дүгнэлт: Сүүлийн 10 жил(27 жил)-ийн барилгажилтын төлөв байдлыг харахад нутаг дэвсгэрийн байршлын онцлогоос шалтгаалж, баруун урд гол замыг түшиглэсэн дүүрэг хотын шинж чанартай худалдаа, үйлчилгээ органик байдлаар бий болсон нь дахин төлөвлөлт хийх үед худалдаа, үйлчилгээний бүс байдлаар төлөвлөх нь зүйтэй гэж үзэж байна. Нэгэнт 16 давхар барилгууд баригдсан тул цаашид 16 хүртэл давхар барилга барихыг өндрийн хязгаарлалт талаас хориглох үндэслэл байхгүй.

3

2. Он цагийн хуанли (2007-2017 он)

Бодлого төлөвлөлт - Хот байгуулалт, төлөвлөлт:

2008

2007

• УИХ. Хот байгуулалтын тухай хууль /Шинэчилсэн найруулга/

2010

2009

• УИХ 36. Шинэ бүтээн байгуулалт хөтөлбөр

Тус хугацаанд хот байгуулах, төлөвлөх, дахин хөгжүүлэх, дэд бүтцийг сайжруулах, хотжилттой холбоотой хүн амын эрүүл мэндийг дээшлүүлэх зорилгоор 2 хууль, УИХ, ЗГ-ын тогтоолоор 5 хөтөлбөр, төлөвлөгөө боловсруулагджээ. Үүнээс 3 жилийн хугацаанд хамгийн биелэгдэх магадлалтай гэж үзэж буй 2016 онд байгуулагдсан ЗГ-ын мөрийн хөтөлбөрөөс дурдвал:

2012

2011

• ЗГ 23. УБхотыг 2020 ЕТ тодотгол, 2030 чиг хандлага

2014

2013

• УИХ. Хот суурийн газрыг дахин хөгжүүлэх тухай • ЗГ 4. Хотжилт ба эрүүл мэнд

2015

- МУ-ын хүн амын нутагшилт, суурьшлын хөгжлийн ерөнхий төсөл боловсруулна.

- УБ хотыг хөгжүүлэх эрх зүйн орчинг бүрдүүлнэ.

- УБ хотыг хөгжүүлэх ЕТ-тэй уялдуулан “Гудамж”, “Дугуйн зам” дэд хөтөлбөрүүдийг хэрэгүүлнэ.

- УБ хотын ногоон байгууламжийг 3 дахин нэмэгдүүлнэ.

2016 • ЗГ 174. Төлөвлөгөө батлах тухай (УБ 2030) • ЗГ 45. 20162020 мөрийн хөтөлбөр

2017

- Шинээр баригдах ОСХ-ын инженер хангамжийн техникийн шийдлийг хонгилон системээр үе шаттай хэрэгжүүлнэ.

- ОСХ, НҮТ-ийн дэргэд газар доорхи болон давхар зогсоол барьж, авто зогсоолыг 2 дахин нэмэгдүүлнэ. Мөн УИХ-д одоо боловсруулж буй 2 хуулийн төсөл байгаа нь “Авто зогсоолын тухай хууль”, “Хот, суурины ногоон байгууламжийн тухай хууль” болно.

Бодлого төлөвлөлт - Орон сууцжуулах:

• ЭЗӨ +9.9% • ОС=3725

2007

2008 • ЭЗӨ +10.1% • ОС=5416

• ЭЗӨ -2.1% • ОС=6338 • ЗГ 321. ТАХ-ын 4000 айлын ОС хөтөлбөр

2010 • ЭЗӨ +6.4% • ОС=9899

2009

Энэ хугацаанд хүн амыг орон сууцжуулах 40,000 ба 4,000 айлын орон сууцны хөтөлбөр үндсэндээ бүрэн хэрэгжсэн бөгөөд 100,000 айлын орон сууц хөтөлбөр хэрэгжиж эхэлсэн юм. Хүн амыг хямд өртөгтэй, чанартай орон сууцаар хангах төрийн бодлого, хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх, хөрөнгө оруулалт, санхүүгийн цогц үйл ажиллагааг явуулах зорилгоор 2006 онд Төрийн орон сууцны корпарацийг байгуулсан бөгөөд Ипотекийн зээлийн журам, Түрээсийн ОС хөтөлбөр, Ашиглалтын шаардлага хангахгүй нийтийн

• ЭЗӨ +17.3% • ОС=11349 • ЗГ 341. 100,000 айлын орон сууц хөтөлбөр

2011

2012 • ЭЗӨ +12.3% • ОС=11413

• ЭЗӨ +11.6% • ОС=18012 • ЗГ 200. ОС-ны Ипотекийн зээлийн ЕЖурам

2013

2014 • ЭЗӨ +7.9% • ОС=23833 • НИТХ 17, ОС хөтөлбөр • НИТХ 90, АШХгүй ОС-ыг дахин төлөвлөн барилгажуулах

зориулалтай орон сууцны барилгыг нурааж, шинээр барих үйл ажиллагааг журамласан ЗГ-ын тогтоол, БХБ сайд, НИТХ-ын тогтоолууд гарч байжээ. Мөн Нийслэлийн орон сууцны хөтөлбөрийг 2014 онд боловсруулсан хэдий ч ЭЗ-ийн хүндрэл болон бусад шалтгааны улмаас зах зээлд борлуулагдаагүй (15,000 Bloomberg TV мэдээ, 2017.09.27)-ийг орон сууцгүй иргэдэд холбох, эрэлт нийлүүлэлтийг тэнцвэржүүлэх зорилгоор дахин шинэчлэх ажил хийгдэж байгаа аж. Үүнээс гадна ТОСК-ийн 2017 оны III улирлын

• ЭЗӨ +2.3% • ОС=23729 • ЗГ 248. Түрээсийн ОС хөтөлбөр

2015

2016 • ЭЗӨ +1.3% • ОС=18227 • БХБ Сайд 126. АШХ-гүй ОСБ-г буулган шинээр барих ҮА журам • НИТХ 86. Дулаан техникийн шинэчлэлийн ҮА журам

• ЭЗӨ +2.3%

2017

мэдээг үзвэл баригдаж буй 81,203 орон сууц, тус онд борлуулагдсан 8,386 барилга байна. 2015-2017 онд Ипотекийн зээл зогсонги байна. Нийслэлийн ОСК-аас Угсармал орон сууцны дулаан, техникийн шинэчлэл хийх төсөл хэрэгжиж байна. Мөн ОС-ны борлуулалтын мэдээг харахад ЭЗ-ийн өсөлт сайтай жилүүдэд борлуулалт байнга өсөж, ЭЗ бууралттай жилүүдэд борлуулалт зогсонги байдалд орж буйг харж болно.

4

19-р хорооллын эргэн тойронд:

• МХЕГ-ийн дүгнэлт. Нэхмэлийн шар барилгууд ашиглалтын шаардлага хангахгүй

2008

2007

2010

2009

• “Арт Сити” ХХК нэхмэлийн шар барилгуудыг дахин төлөвлөх “Барилгажилтын төсөл” боловсруулав (хэрэгжээгүй).

2011

19-р хорооллын хувьд НЗД-ын 2011 оны “Хөрөнгө оруулалтын ажлыг зохион байгуулах тухай“ 103 тоот захирамж, ХЕТ2011/04 дугаартай Барилгажилтын төсөл боловсруулах зургийн даалгаврыг үндэслэн Нэхмэлийн шар барилгуудыг дахин төлөвлөх барилгажилтын төслийг “Арт сити” ХХК– д хийж гүйцэтгэсэн боловч хэрэгжээгүй. 2014 онд НИТХээс баталсан ашиглалтын шаардлага хангахгүй болсон

2012 • Нарны гүүр ашиглалтад оров.

• Цагаан хаалгыг нураав.

2014

• Дунд голын үерийн хамгаалалтын далан хийгдэв.

• Арын 1.4км зам асфальт хучилтай зам ашиглалтад оров.

• Нэхмэлийн шарын дахин төлөвлөлтийг “Нутгийн буян” ХХК (15,19), “Рендер бау” (3,4,8,9), “Фүжи Холдинг” (1,2,5,6,7,10,11,16) компаниуд хийх болов.

2013

барилгыг дахин төлөвлөж барилгажуулах журам, НМХГ-ын дүгнэлт зэргийг үндэслэж, дахин төлөвлөлтийн төслийн сонгон шалгаруулалтыг явуулснаар Нутгийн буян ХХК, Рендер бау ХХК, Фүжи холдинг ХХК нар нийт 21 барилгын төлөвлөлтийн төсөл хэрэгжүүлэхээр болсон байна. 2016 оны байдлаар Нутгийн буян ХХК 106 айлын орон сууц ашиглалтад оруулаад байна. Үүнээс гадна эдэлбэр газрын

• Гүүрэн гарц ашиглалтад оров.

2016

2015

2017

7 байршилд ОС-ны барилгажилтын төсөл хэрэгжиж байгаа юм. Үүнээс гадна 19-р хороолол орчим бий болсон бүтээн байгуулалтын ажлыг дурдвал 2012 онд Нарны гүүр ашиглалталд орж, 2013 онд Дунд голын үерийн даланг байгуулж, дунд голын урд талын хотын шинж чанартай 1.4км 2-р зэргийн туслах замыг хучих ажлууд хийгдсэн.

19-р хороололд:

2008

2007

• 12A,12Б,12В,29 ,30,31-р байр ашиглалтад оров.

2009

2012

2010 • 8-р байрны урд талын гаражуудыг нүүлгэв.

2011

• 8-р байрны өмнө талд спорт талбай болон амран талбайг тохижуулав.

• 7-р байрны ар талд байрлах ТҮЦ гаражийг нүүлгэж, амрах талбай тохижуулав.

• 33,34,51-р байр ашиглалтад оров.

2013

2014 • 53-р байр ашиглалтад оров.

• 20,48-р байр ашиглалтад оров.

• Саарал 7-р байр, амины хаусуудын баруун талд эко хавтан бүхий зогсоол барив.

2015

2016 • Нутгийн буян ХХК-ийн А блок ашиглалтад оров.

• 7 байршилд барилгын төсөл явагдаж байна.

2017

Дүгнэлт: Сүүлийн 10 жилийн хугацаанд 19-р хороолол болон түүний эргэн тойронд жил бүр ямар нэг бүтээн байгуулалтын ажил хийгдэж буй нь тус хороолол байршлын хувьд ямар үнэ цэнэтэй болохыг харуулж байна. Мөн Цаашид төлөвлөлт хийхдээ эдгээр бодлого төлөвлөлт болон нутаг дэвгэр дээр хийгдаж буй бүтээн байгуулалтын төслүүдийг харгалзан үзэх нь зүйтэй. Мөн ЭЗ хямралтай үед борлуулалт зогсонги байдалтай байгаа нь нэг талаас барилгажилтын төслүүд хийхэд тээг болох хэдий ч нөгөө талаас тус хорооллыг чигжсэн орон сууц биш, хороолол дахь иргэдийн амьдрах таатай нөхцөл бүрдүүлэх бусад төслүүдийг хэрэгжүүлэх цаг хугацааны боломж бидэнд олгож болзошгүй юм.

5

3. Байгаль орчны нөхцөл Газрын гадарга

Хөрс Эдэлбэр газрын гадаргуугийн 99% нь 1-20 налуутай буюу барилгажихад нэн тохиромжтой бөгөөд үлдсэн 1 хувь нь хэсэг нь 25-750 налуу буюу барилгажихад нэн тохиромжгүй талбай юм. Хэдийгээр 99% нь 1-20 налуутай нэн тохиромжтой ангилалд байгаа нь сайн хэрэг ч ус тогтох муу талтай. Ус зайлуулалтын асуудлыг шийдэх нь чухал.

Ногоон байгууламж Нутаг дэвсгэрт навчит модноос улиас, хайлаас, шилмүүст модноос гацуур, хар мод, нарс, мөн шар хуайс, бургас зэрэг бутлаг ургамал ургадаг. Ихэнхи мод насжилт өндөртэй. Зүлэгжүүлэлтийн хувьд саарал 5 давхар 5, 6, 7, 8, 9, 10-р байрны орцны дэргэдэх зүлэг, мөн зүүн талын туслах зам дагасан зүлэг арчилгаа сайтай бөгөөд бусад ногоон байгууламж дахь зүлэг арчилгаа муугаас армаг тармаг ургасан байдалтай байдаг.

“Нутгийн буян” ХХК-ийн хэрэгжүүлж буй төслийн байршилд “Сойл Трэйд” ХХК-ийн хийсэн инженер-геологийн дүгнэлийг авч үзвэл хөрсний ус 3.40-3.90м-т илэрч, 3.303.60м-т тогтож байгаа ч тэжээгдлээсээ хамаарч, одоогийн түвшнээс 1м-ээр түр дээшлэх буюу 2.30м-т өргөгдөх боломжтой байгаа. Ингэснээр хөрсний усны хязгаарлагдмал тохиромжтой ангилалд шилжиж, барилгын дор гараж төлөвлөхөд ус тусгаарлалтыг сайн хийх, усны төвшин дээшлэх үед усанд автахаас сэргийлэх арга хэмжээ авах хэрэгтэй болно. Нарны тусгал ба сүүдэрлэлт Нутгийн буян ХХК-ийн А блок 55м (техникийн давхрыг оролцуулан) өндөр 2 орцтой барилга бөгөөд байршлын хувьд зүүнээс баруун тийш байрласан тул тус байрны арын эдэлбэр газарт огт нарны шууд тусгал байхгүй. Мөн 48-р байр нь адилхан 55м өндөр 3 орцтой барилга тул түүний баруун талд өдрийн хагаст огт нар тусдаггүй. Дуу чимээ Эдэлбэр газрын урд ба баруун талд буй 2-р зэргийн гол зам, хойд ба зүүн талд орших туслах зам дагуу хотын шинж чанартай авто машины хөдөлгөөн явагддагаас, ялангуяа хойд замаар шөнийн цагт том тэрэгний хөдөлгөөн ихэсдэг нь дуу чимээ их үүсгэдэг. Хороолол дотор ерөнхийдөө нам гүм хэдий ч Чингисийн өргөн чөлөөнөөс хойш өгсөх зам дагуу байрны дагуу явж, арын зам уруу бүтэн нэвтэрдэг тул хөдөлгөөн ихтэй байдаг.

Дүгнэлт: Байгаль орчны нөхцлүүдийг харвал барилгажилтын ажил хийхэд хамгийн их төвөгшилтэй нөхцөл нь хөрсний ус ойр (2.4м) явдал юм. Мөн нэгэнт бий болсон сүүдэрлэлт ихтэй өндөр барилгын асуудал шийдэгдэх боломжгүй нь харагдаж байна. Бусад ногоон байгууламж дутмаг, дуу чимээ, шавар шалбааг, тоосжилт, ус тогтох асуудлыг шийдвэрлэх боломжтой.

6

4. Нийгэм, эдийн засгийн үзүүлэлт Хүн ам зүй

Хүн амын бүтэц (2017 он) Нас Хувь Нийт 100+ 95-99 90-94 85-89 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4

Эрэгтэй 46.0% 4824 0 0 3 6 19 28 41 44 84 133 200 241 314 419 528 533 277 261 291 565 837

Эрэгтэй 4824, 46.0%

Хүн амын өсөлт (2013-2017)

Эмэгтэй 54.0% 5655 1 1 3 12 24 43 73 89 123 215 302 301 372 501 647 685 356 246 292 572 797

Нийт 100% 10479 1 1 6 18 43 71 114 133 207 348 502 542 686 920 1175 1218 633 507 583 1137 1634

Эмэгтэй 5655, 54.0%

Он

Нас хүйсийн суварга 70+

97

156

65-69

44

89

60-64

84

124

55-59

133

215

50-54

200

302

45-49

241

301

40-44

314

372

35-39

419

501

30-34

528

647

25-29

533

685

20-24

277

356

15-19

261

246

10-14

291

292

5-9

565

572

0-4

837

797

1000

800

600

400

200

эрэгтэй

Өрхийн тоо 2994

0

Хүн ам

Хүн

Өсөлт Итгэлцүүр

2013 2014 2015 2016 2017

200

400

эмэгтэй

Ясли, цэцэрлэг (0-5 нас) 1831, 17.8%

600

800

1000

7,049 7,730 681 8.81% 8,716 986 11.31% 9,486 770 8.12% 10,479 993 9.48% 10500 Дундаж өсөлт = 9.43% Дүгнэлт: Дундаж өсөлт өндөр байгаа нь сүүлийн 4 жилд олон давхар барилгууд олноор баригдаж буйтай холбоотой гэж үзэж байна. Үүнээс: Тоо Хувь Тайлбар 0-5 настай 1861 17.8% Ясли, цэцэрлэг 6-17 настай 1797 17.1% Сурагч 18+ настай 6821 65.1% Насанд хүрэгчид 0-10 настай 3237 30.9% Бага насны хүүхэд Хүн ам ба өрхийн тоо, хэмжээг http://www.khanuul.mn, http://manaikhoroo.ub.gov.mn сайтуудаас авахад тус 2 сайтын мэдээлэл хол зөрүүтэй, мэдээлэл дутуу (тухайлбал 3-р хорооны өрхийн дундаж Хан-Уул дүүргийн сайтад 3.67, Манай хороо сайтад 2.91, 2-р хорооны мэдээлэл байхгүй) тул 3-р хорооны нийгмийн ажилтнаас авсан хүн ам, өрхийн мэдээллийг иш үндэс болгож, өрхийн тооллого хийх байдлаар статистик мэдээллийг гаргалаа.

Сурагчид (6-17 нас) 1797, 17.1%

Насанд хүрэгчид 6821, 65.1%

Бага насны (0-10 нас) 3237, 30.9%

Одоогоор 10479 оршин суугчтай байгаа боловч 7 байршилд барилгажилтын төсөл хэрэгжиж буйгаас ойрын ирээдүйд (2018 онд) 650 өрх, 2275 хүн ам нэмэгдэх нь гарцаагүй болоод байна.

7

Хүн амын нягтрал Талбай [га] 21.80

Нягтрал 1 2 3

Суурьшлын бүс Орон сууцны хороолол (II бүс) Орон сууцны хороолол (IV бүс)

Хүн ам 10500

16.35

Норматив нягтрал [хүн/га] [хүн] 210 4578 320 5232 460 7521

Бодит нягтрал [хүн/га] % илүү 482 129.4% 100.7% 642 39.6%

Дүгнэлт: Тус орон сууцны хорооллын нутаг дэвсгэрээр авч үзвэл II (IV) бүсийн нормоор 5232 (7521) хүн оршин суух боломжтой хэдий ч хүн амын нягтрал 100.7%(39.6)-р хэтэрсэн байна. Нэгэнт нягтрал хэтэрсэн тул цаашид төлөвлөлт хийхдээ хүн амын өсөлт биш нутаг дэвсгэрийн даацад тулгуурлаж, аль болох хүн амыг ихэсгэхгүй байхыг эрмэлзэх нь зүйтэй.

Хангамжийн төвшин – Цэцэрлэг, сургууль Норматив үнэлгээ Хүн ам

Хүчин чадал

Цэцэрлэг

10479

Сургууль

10479

Бодит үнэлгээ Бодит Хангамж хүүхдийн % тоо

Хангамж %

Хангамж 1000 хүнд

Нормоор

Хангамж %

Үнэлгээ

430

75.0%

140

1100

39.1%

Доогуур

1831

23.5%

Нэн доогуур

1840

100.0%

200

1467

125.4%

Өндөр

1797

102.4%

Өндөр

Үнэлгээ

Дүгнэлт: Нутаг дэвсгэр нь сургууль (No15,18) цэцэрлэг (No28,46,72)-ийн үйлчлэх хүрээний радиус дотор оршиж байна. Гэвч цэцэрлэгийн хангамж бодит байдалд нэн доогуур байх бөгөөд цэцэрлэгүүдийн орон тоо үргэлж хэтэрсэн байдалтай байдаг байна. Сургуулийн хувьд хангамжийн төвшин зөвхөн нутаг дэвсгэрийн сурагчдыг хамруулна гэвэл өндөр хэдий ч үйлчлэх хүрээний хувьд зэргэлдээ нутаг дэвсгэрийн хүн амыг хамруулдаг тул бодит хангамж төдийлөн сайн биш, орон тоо хэтрэлттэй.

Хороолол доторх үйлчилгээ Өрхийн эмнэлэг, эмийн сан Нийт 4 эмнэлэг, 11 эмийн сан байна. “Энхтитэм” 3-р хорооны өрхийн эмнэлэг, Чин-ачлал, Монгол уламжлалт эмнэлэг, Шүдний эмнэлэг

Спорт цогцолбор

Спорт цогцолбор байхгүй

Соёл, олон нийтийн үйлчилгээ

Дэлгүүр

Нийтийн хоолны газар

ҮТ-д номын сан ажилладаг.

Хүнсний дэлгүүр -15ш, Барааны дэлгүүр – 10ш Бусад: Ном, Бичиг хэрэг, Барилгын материал, туслах материал

Ресторан (ҮТ-д) Цайны газар17ш Pizza hut, Ресторан 3ш Бусад: Паб, Лоунж, Бар

Ахуйн үйлчилгээний төв Хувцас зах, засвар -15ш, Үсчин, гоо сайхан -11ш Ломбард -9ш Бусад: Гар утас засвар, Гутал засвар, Түлхүүр хувил, Зурагчин, Интернет, Канон

Угаалга, хими цэвэрлэгээ

Химий цэвэрлэгээ ҮТ-д байрладаг.

Холбооны салбар

Монгол шуудан, Unitel салбар, Skytel гэрээт борлуулагч

Банкны салбар

Орон сууц ашиглалтын байгууллага

Хасбанк, Ханбанк, Төрийн банк, АТМ-үүд

Ажилчин СӨХ Хөдөлмөр СӨХ Туул СӨХ Дагина СӨХ Эвсэх СӨХ Булган СӨХ Ханан СӨХ Нарлаг СӨХ Сэргэлт СӨХ Жаргалан СӨХ Баянбулаг СӨХ

Бусад

Жолооны курс, Хэвлэлийн үйлчилгээ, Нотариат

Хот, дүүргийн үйлчилгээ Эмнэлэг Театр, кинотеатр Музей Соёлын үйлчилгээ Зочид буудал - Хүүхдийн клиник сувилал No4 (нутаг дэвсгэрт) Хамгийн ойр музей: - Дүүргийн эмнэлэг –0.5км Хамгийн ойр кинотеатр: Хан-Уул дүүргийн соёлын Нутаг дэвсгэр дэх зочид буудлууд: Богд хааны ордон музей - Түргэн тусламжын төв -3.3км Гэгээнтэн-0.95км ордон ЭЛКС, Атлантис 0.98км - 1-р эмнэлэг –3.4км Дүгнэлт: Нийгмийн дэд бүтцийн хувьд сургуулийн хангамж өндөр, цэцэрлэгийн хангамж нэн доогуур, хороолол доторхи бусад бүтцийн хувьд спорт цогцолбороос бусад үйлчилгээ тодорхой хэмжээнд органик байдлаар ихэвчлэн орон сууцны өргөтгөлд бий болсон байна. Хот, дүүргийн шинж чанартай үйлчилгээ үйлчлэх радиусын хувьд хангалттай төвшинд байна.

8

5. Биет бүтэц Барилга байгууламж

Барилгажилтын статистик мэдээ – 19-р хороолол No 1

2

3 4 5

6

Нэр, төрөл

Тоо ширхэг

Нийт Орон сууц - Эхэн үе - Дунд үе - 1990 оноос хойш - Амины сууц - Шинэ баригдаж буй Олон нийт - Хот - Дүүрэг - ОСХороолол Үйлдвэр Дэд бүтэц - ТП Хүйтэн гараж - Бие даасан - ОС дэвсгэр газарт Чингэлэг

92 55 -17 -11 -17 -4 -6 24 7 13 3 1 10 13 байршил -3 -10 9 байршил

Эдэлбэр газар [м2] 185,377.0 109,735.0 -34,416.0 -33,001.0 -30,767.0 -1,831.0 -9,720.0 70,648.0 -24,027.0 -46,049.0 -572.0 2151.0 689.0 2344.0 -2344.0 -

Орон сууцны FAR: Max=6.42, Min=0.42, Дундаж=2.15 GCR: Max=0.75, Min=0.17, Дундаж=0.30 FAR үзүүлэлт хангаагүй ОСБ: 18/55 ширхэг барилга байна. ОНБ: 3/24 ширхэг барилга байна.

GCR үзүүлэлт хангаагүй ОСБ: 10/55 ширхэг барилга байна. ОНБ: 4/24 ширхэг барилга байна. Ашиглалтын нөхцөл дараах байдалтай байна. ОСБ: Сайн=13, Хэвийн=10, Муу=26, Шинээр баригдаж буй=6 ОНБ: Сайн=10, Хэвийн=5, Муу=9 Орон сууцны эдэлбэр газар дахь задгай орон зай (одоо байгаа орон сууцны хувьд) дараах байдалтай байна. Тоглоомын талбайтай 14/45ш Амрах талбайтай 11/45ш Спорт талбайтай 3/45ш Ил зогсоолтой 16/45ш Далд зогсоолтой 19/45ш Ногоон байгууламжтай 15/45ш

Орон сууцны барилгын 3 үеийн хэв шинж Үе шат (жишээ) Фото зураг

Тоо ширхэг

Барилгажилтын эхэн үе: Нэхмэлийн шарууд Дунд үе: Угсармал 5 давхар саарлууд Орчин үе: 1990 оноос хойшхи (Нэхмэлийн 4-р байр) (Угсармал саарал байр)

Нэхмэлийн-1ш, өргөтгөл-2ш

5 давхар саарал-6ш, бусад-5

(Нутгийн буян А блок)

Амины ОС-4ш, бусад-17ш 9

Баригдсан он Хийц Дээвэр Давхар Геометр

1939-1959 он (Ашиглалтын хугацаа 50+ жил) Тоосго, шавар Гурвалжин дээвэртэй 2,3 давхар, Дундаж – 3 давхар Жишээ: Урт-42м, Өргөн-10м, Өндөр-11м Дундаж: Урт-42м, Өргөн-11м, Өндөр-11м

1963-1989 он (Ашиглалтын хугацаа 54-) Угсармал төмөрбетон, тоосго-2ш Хавтгай дээвэртэй 4-6 давхар, Дундаж – 5 давхар Жишээ: Урт-30м, Өргөн-12м, Өндөр-17м Дундаж: Урт-74м, Өргөн-13м, Өндөр-17м

1990 оноос хойш Цутгамал араг бүтээц, Бүрэн цутгамал Амины ОС-гурвалжин, бусад-хавтгай АОС-2 давхар, бусад-9,12,16, Дундаж-12 давхар Жишээ: Урт-48м, Өргөн-18м, Өндөр-50м Дундаж: Урт-30м, Өргөн-31м, Өндөр-37м

Зох.байгуулалт Өрөө Айлын талбай GCR

Секц 1-2 өрөө (Гал тогоо тусдаа) Min-33.3м2, Маx-35.4м2, Дундаж-34.1м2 Max-0.32, Дундаж-0.24<

FAR Задгай орон зай Тоглоомын -Амрах -Спорт -Аж ахуй -Зогсоол

Max-1.09, Дундаж-0.72 - Зориулалтын тоглоомын талбай байхгүй.

- Зарим барилгын үүдний хэсэгт багахан газар амрах талбайтай.

- Зориулалтын спорт талбай байхгүй.

- Хогийн цэгүүдтэй боловч, байнгын арчилгаа байхгүйгээс орчныг ихээхэн бохирдуулдаг.

- Дулаан зогсоолгүй, ойролцоо хүйтэн гараж цөөн тоогоор бий. Үндсэндээ барилгын гадна орон зай ил зогсоол хэлбэрээр ашиглагддаг. Өнгө жигд шаргал байдаг нь нэгдсэн чуулбар гэж харагдуулдаг. Хэлбэр бүгд хавтгай параллелопепид.

Секц 1-3 өрөө (Гал тогоо тусдаа) Min-26.2м2, Маx-59.9м2, Дундаж-47.9м2 Max-0.54, Дундаж-0.33 Хэтэрсэн 2/17 барилга Max-2.91, Дундаж-1.65 - 2 Барилгаас бусад нь тоглоомын талбайтай.

- 1 барилгаас бусад нь амрах талбайтай.

- Тал хувь нь ногоон байгууламжтай.

- Тал хувь нь спорт талбайтай.

- Хогийн цэгүүд бий.

- Дулаан зогсоолгүй, ойролцоо хүйтэн гараж цөөн тоогоор байгаа ч нормын шаардлага хангахгүй.

Хонгил 2-5 өрөө (Гал тогоо хамт) Min-39.5м2, Маx-137.8м2, Дундаж-82.9м2 Max-0.75, Дундаж-0.23 Хэтэрсэн 2/17 Max-6.42, Дундаж-4.28 Хэтэрсэн 12/17 - 17 барилгаас дөнгөж 6 барилга маш жижиг хэмжээтэй тоглоомын талбайтай.

- 1 барилга л амрах талбайтай.

- Спорт талбай байхгүй.

- Дотроо хогийн бункертэй.

- Ихэнхи байрууд подволдоо дулаан гаражтай, гадаах талбайг ил зогсоол хэлбэрээр ашиглагддаг.

Өнгө жигд саарал байдаг нь нэгдсэн чуулбар гэж харагддаг ч гадна фасадад дулаалга, балконы хаалт хийх байдлаар өнгө үзэмжийг алдагдуулсан. Хэлбэр бүгд хавтгай параллелопепид. Гадна фасадад дулаалга хийсэн нь дулаан техникийн шаардлага хангахгүйг харуулж байна.

Ногоон, цагаан, хүрэн, шар г.м янз бүрийн өнгөтэй бөгөөд чуулбар үүсгэж чадаагүй. Хэлбэр бүгд босоо параллелопепид.

Байгуулалт

Өнгө, хэлбэр

Ашиглалт

Мэргэжлийн хяналтын дүгнэлтээр ашиглалтын шаардлага хангахгүй болох нь тогтоогдсон.

Бусад онцлог

Халуун усгүй (1 байраас бусад).

Өргөтгөл байдлаар үйлчилгээний хэсэг 1990 оноос хойш баригдсан. Айл бүр тагттай.

Барилгын насжилт богино, дулаан техникт шаардлага тавьдаг болсноос хойш баригдсан тул барилгынхаа тухайд шаардлага хангана, орчны тохижилт шаардлага хангахгүй. Нэмэлт өргөтгөлгүй. Үйлчилгээ нь 1-р давхартаа байрладаг.

10

Өргөтгөл байдлаар үйлчилгээний хэсэг 1990 оноос хойш баригдсан. Тагтгүй айлуудтай. Гоо зүй - Өнгө Нэгдсэн зохион байгуулалтаар барьсан тул фасадны - Хэлбэр өнгө жигд, зохиомж сайн. Гэвч зам дагуу барилгуудад - Зохицол өргөтгөл завсаргүй олон янзаар хийгдсэн нь үзэмжийг муутгасан. Архитектурын онцгой шийдэлгүй.

Хаших хийц дулаан алдагдал ихтэй. Нэгдсэн зохион байгуулалтаар барьж байсан тул барилгын үндсэн фасадны өнгө жигд хэдий ч ил тагтыг иргэд тус бүрдээ хаалт хийж, гадна хаших хийцэд алаг цоог дулаалга хийснээр гадна фасад бүхэлдээ алаг эрээн болсон, мөн хуучирсан. Архитектурын онцгой шийдэлгүй.

Эдгээр байруудын ашиглалтын хугацаа дууссан, Эдгээр байруудын барилгын чанарыг дээшлүүлэх буюу Дүгнэлт ба шийдлийн санал мэргэжлийн хяналтын дүгнэлтээр ашиглалтын хүчитгэх, дулаалах, дээврийг янзлах, цонх хаалгыг шаардлага хангахгүй болох нь тогтоогдсон тул нурааж, шинээр барилгажуулах. Ингэхдээ орчныг нормын дагуу оршин суугчдад ээлтэй орчинг бий болгох.

солих г.м ажлыг НОСК-аас зохион байгуулж буй “Угсармал орон сууцны дулаан техникийн шинэчлэл” төслийн хүрээнд шийдвэрлэж, мөн гадна фасадыг орчинтой нийцүүлэн шинэчлэх, өнгөний код өгөх. Гадна орон зайг одоо байгаагаас илүү үр ашигтай ашиглах буюу оршин суугчдад ээлтэй орчинг бий болгох.

1-3 барилга нэмэгдэх байдлаар баригдсан тул орчинтойгоо нэгдсэн өнгө, хэлбэрийн нэгдсэн ансамбльгүй. Ил тагтыг иргэд тус бүрдээ хаалт хийсэн тул үзэмжийг муутгасан. 2016 оноос хойш баригдсан барилгууд тагтыг нэгдсэн байдлаар шийдсэн байна. Гэвч авч болдоггүйгээр шийдсэн нь угааж, арчлахад төвөгтэй байдлыг үүсгэх магадлалтай. Архитектурын онцгой шийдэлгүй. Эдгээр барилгууд нь орчны тохижилт, гадна орон зайд тавигдах шаардлагын хувьд маш хангалтгүй байгаа тул гадна орчны хүн амьдрах нөхцлүүдийг хангах арга хэмжээ авах. Өнгөний хувьд код өгч жигдлэх байдлаар, нэгдсэн ансамбльд оруулж өөрчлөх.

Дүгнэлт ба шийдлийн санал – Бусад (орон сууцнаас) Юуны өмнө хороолол дахь хүйтэн гаражуудыг нураах, ТҮЦ, чингэлэгүүдийг зөөвөрлөх. Ашиглалтын нөхцөл муу, насжилтын хугацаа хэтэрсэн барилгуудыг сэргээн засварлах, эсвэл шинээр барих. Хувийн хэвшилд харъяалагдаж буй барилгуудад орчны барилгуудтай нэгдсэн ансамбльд оруулах талаар зөвлөмж, чиглэл өгөх. Нутаг дэвгэр дэх барилга тус бүрийн одоогийн байдал, үнэлгээ, шийдлийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг Хавсралт 3-аас харна уу.

11

Гудамж замын сүлжээ Авто ба явган зам, зогсоол – Хөдөлгөөн (Нийтлэг дүр төрх)

Шороон зам тоос шороо босч, эсвэл шавар шалбаагтай байдаг.

Авто зам, явган зам, зогсоол холилдсон.

Хайсгүй ногоон байгууламж зогсоол хэлбэрээр ашиглагддаг.

Чингисийн өргөн чөлөөний явган замын тохижилт тааруу.

Гудамж зам

Чингисийн өргөн чөлөө

Элементүүд: Алс-Сайн. Дунд-Сайн. Ойр-Муу

Энгельсийн гудамж

Алс-Сайн. Дунд-Муу. Ойр-Муу

Дунд гол гудамж

Алс-Дунд. Дунд-Муу. Ойр-Муу

Тогтохтөр вангийн гудамж

Алс-Сайн. Дунд-Сайн. Ойр-Дунд 12

Нөхцөл байдал ба дүгнэлт: Нутаг дэвсгэрийн урд ба баруун талын 2-р зэргийн гол замыг дагаж үйлчилгээ хөгжсөн хэдий ч ойрын элементүүд буюу хүн ая тухтай алхаж, амрах нөхцөл бүрдээгүй. Зүүн талаар өнгөрч буй 2-р зэргийн туслах зам, Хасбанкны зүүн талаар өнгөрч буй туслах зам нь үндсэндээ хотын шинж чанартай хөдөлгөөн хийгдэж, эрчим өндөртэй байгаа нь нутаг дэвсгэрийн амар амгалан байдалд сөргөөр нөлөөлж байна. Мөн хойд талаар өнгөрч буй Дунд голын замаар том тэрэгний хөдөлгөөн ихтэй, ялангуяа шөнө оройн цагаар хөдөлгөөн улам эрчимждэг нь дуу чимээ ихтэй, явган зорчигчид аюултай нөхцөл байдлыг бий болгодог. Түүнчлэн нутаг дэвсгэрийн туслах болон байр хүргэх замууд ихэвчлэн шороон бөгөөд явган хөдөлгөөнтэй давхцдаг. Дунд үеийн барилгажилтаас бусад хэсэгт явган зам байхгүй. Дугуйн зам байхгүй. Үүргийн бүсчлэл

No

Бүсчлэл

Нийт Орон сууцны хороолол 1. Барилга байгууламжийн эдэлбэр газар Орон сууц Олон нийт - Улс хот Олон нийт - Дүүрэг -Боловсрол - EБС -Боловсрол - СӨБ -Бусад Олон нийт - ОСХороолол Үйлдвэр Дэд бүтэц - ТП Бусад - Хүйтэн гараж 2. Задгай орон зай Задгай орон зай - Дүүрэг - Талбай Задгай орон зай - ОСХороолол -Ногоон байгууламж -Ил зогсоол -Орон нутгийн зам 3. Дэд бүтэц - Авто зам, улаан шугам

Тоо

Талбай [м2]

%

218,000.0 163,457.0 185,377.0 109,735.0 24,027.0 46,049.0 -18,752.0 -10,367.0 -16,930.0 572.0 1,961.0 689.0 2,344.0 23,724.0 2,037.0 21,687.0 -14,585.0 -2,733.0 -4,369.0

75.0% 85.0% 50.3% 11.0% 21.1% 8.6% 4.8% 7.8% 0.3% 0.9% 0.3% 1.1% 10.9% 0.9% 9.9% 6.7% 1.3% 2.0%

8,899.0

4.1%

ОСХ-д эзлэх % 100.0% 67.1%

11.5% 6.3% 0.3%

1.4%

13.3% 8.9% 1.7% 2.7%

Бидний дахин төлөвлөлт хийхээр сонгосон газар нутгийн хэмжээ 21.8 га бөгөөд үүний 16.35 га (75%) нь орон сууцны нутаг дэвсгэрm хамаарна. Үүнээс ногоон байгууламж 8.9% буюу 1.45га хамарч буй нь тун хангалтгүй (нормоор 10500 хүнд 6.3 га) үзүүлэлт юм. Хүн ам, НЭЗ бүлэгт дурдсанчлан ОСХ-ын нягтрал одоогоор 2 дахин хэтэрсэн байдалтай байна.

13

6. SWOT шинжилгээ Агуулга тус бүрийн одоогийн байдалд хийсэн шинжилгээнээс нэгдсэн SWOT шинжилгээг хийвэл Давуу тал Байршил – Хотын төвөөс 2.9км зайд оршдог, Яармаг, Нисэх, Төв аймаг явах гол замууд байрладаг. Ойр орчимд олон үйлдвэр, томоохон худалдааны байгууллагуудтай. Байршил – Хотын төвд ойр хэдий ч Төмөр замаар тусгаарлагддаг тул харьцангуй буйд, нам гүм. Байгаль орчин – Гадаргуу тэгш. Байгаль орчин – Хөрсний ус ойр тул төрөл бүрийн ургамал ургах боломжтой. НЭЗ – Сургуулийн хангамж өндөр. НЭЗ – Хороолол дахь үйлчилгээ (спортоос бусад бүтэц) олон төрөлтэй. Гудамж – Урд болон зүүн зам алсын болон дундын элементийн шаардлага хангана. Дэд бүтэц – Инженерийн байгууламжид бүх барилга холбогдсон. Нөөц боломж Байгаль орчин – Дунд гол ард оршдог. Урд ба хойд зам “Дугуйн зам” хөтөлбөрт багтсан. ЗГМХ – Ногоон байгууламжийг 3 дахин ихэсгэнэ. ЗГМХ – Авто зогсоолыг 2 дахин ихэсгэнэ. ЗГМХ – МУ-ын хүн амын нутагшилт, сууршлын хөгжлийн ерөнхий төсөл боловсруулна. Барилга - Нийслэлийн ОСК-аас Угсармал орон сууцны дулаан, техникийн шинэчлэл хийх төсөл хэрэгжиж байна.

Дутагдалтай тал Байршил – Хотын төвөөс Нарны гүүр, 120-н зам, Дунд голын нүхэн гарцаар холбогддог. Байгаль орчин – Хөрсний ус ойр. Байгаль орчин – Туул голын ай савд оршдог тул үерийн аюултай. Байгаль орчин – Нэг хүнд ногдох ногоон байгууламж хангалтгүй, арчилгаа муу. НЭЗ – ОСХ-ын хүн амын нягтрал 2 дахин их. НЭЗ – Цэцэрлэг, яслийн хангамж нэн доогуур. НЭЗ – Спорт цогцолбор байхгүй. НЭЗ – Ажилгүй иргэдийн тоо их (384). Барилга – Нэхмэлийн шар байрууд ашиглалтын шаардлага хангахгүй болсон. Барилга – Саарал угсармал барилгууд дулаан техникийн шаардлага хангахгүй. Барилга – Орчин үеийн барилгууд хэт өндөр нягтаршилтай, нэгдсэн чуулбар байхгүй. ЗОЗ – Авто зогсоол хэлбэрээр ашиглагддаг арчилгаагүй талбай ихтэй. ЗОЗ – ОСХ-ын задгай орон зайн нэг хүнд ногдох шаардлагуудыг хангахгүй. Үүнд: Хүүхдийн тоглоомын талбай, Спорт талбай, Амрах талбай, Аж ахуйн талбай, Ил болон далд зогсоол. ЗОЗ – Хоорондоо зохицол муутай, хашаа ихтэй. ЗОЗ – Цементэлсэн зам талбай их. Зам – Дунд голын замаар том тэрэг явдаг тул дуу чимээ ихтэй, аюултай. Зам – Хороолол дотор шороон зам маш их. Зам – Авто машины замбараагүй хөдөлгөөнтэй. Олон газар явган замын хөдөлгөөнтэй давхцдаг, мөн огтлолцдог. Зам - Дугуйн зам байхгүй. Зогсоол – Ил далд зогсоол хангалтгүй. Гудамж – Баруун ба хойд зам алсын болон дундын элемент гоо зүйн шаардлага хангахгүй. Гудамж – Бүх зам ойрын элементүүд функц болон гоо зүйн шаардлага хангахгүй. Хөдөлгөөн – Хороолол дотор нэвт гарах хөдөлгөөн, түгжрэл үүсдэг газрууд байдаг. Хязгаарлалт НЭЗ – Монгол Улсын ЭЗ уналттай 3 жил үргэлжилж байна. НЭЗ – Ипотекийн зээл зогсонги байдалтай байна. Барилга – Зах зээл дээр худалдаалагдаагүй 15,000 орон сууц, 81,000 баригдаж буй барилга байна. Тээвэр – Автомашины хэрэгцээ зайлшгүй болсон.

Тайлбар -Нэн чухал -Чухал -Шийдвэрлэх, харгалзах шаардлагатай 14

7. Одоогийн нөхцөл Бүлэг тус бүрт авч үзсэн нөхцлүүдийг зураглалаар илэрхийлбэл дараах байдалтай байна.

15

II. ТӨЛӨВЛӨЛТИЙН ЗАРЧИМ 1. Төлөвлөлтийн үндсэн зарчим ба алсын хараа Төлөвлөлтийн үндсэн зарчим  Хүн амын нягтаршил (өрхийн тоо=орон сууцны тоо)-ыг нэмэгдүүлэхгүйгээр эрүүл, аюулгүй амьдрах орчны тааламжтай нөхцлийг бүрдүүлсэн,  Ажилтай орлоготой, төрөл бүрийн үйлчилгээ жигд хүртээмжтэй,  Хамгийн богино авто зам, алхах амрах тааламжтай орчин бүхий амар тайван ОСХ болох. Тус нутаг дэвгэрт 10 жилийн хугацаанд хэрэгжих дахин төлөвлөлтын ажлын үндсэн зарчмуудыг тодорхойлохдоо ирээдүйд 20-30 жилийн хугацаанд тухайн нутаг дэвсгэрийн хөгжих дараах алсын харааг чиг баримжаа болгон авч үзсэн. Алсын хараа  Автомашины хэрэглээг багасгаж, нийтийн тээвэр, явган хөдөлгөөнийг дэмжих (Walkable city)  “Дунд гол” амралт, зугаалгын бүс бий болгох  Аялал жуулчлалыг дэмжих (амралт зугаалгын бүсийг түшиглэн зочид буудал барих г.м)  Тогтвортой хүрээлэн буй орчинг бий болгох  Тогтвортой ажлын байр бий болгох (Оффис, Дундын оффис, Үйлчилгээ)  Монгол үндэсний хэв маяг, дүр төрхийг бий болгох

16

Төлөвлөлтийн зарчмыг үндэс болгон 3 үндсэн хувилбар дэвшүүлж байгаагаас 2-р хувилбарыг цааш хөгжүүлэхээр шийдэв.   

Хувилбар I - Одоо байгаа дутагдалтай нөхцлүүдийг сайжруулах Хувилбар II - Ашиглалтын шаардлага хангахгүй барилгуудыг нурааж, бүтээн байгуулалт хийх. Хувилбар III - Ашиглалтын шаардлага хангахгүй болон ашиглалтын нөхцөл тааруу (дулаан техникийн шаардлага хангахгүй, насжилт 50+) барилгуудыг нурааж, шинэ бүтээн байгуулалт хийх.

Төлөвлөлтийн гол зарчим болох хүн ам(өрхийн тоо)-ыг нэмэгдүүлэхгүй байх шаардлага нь хүн нягтралаас шалтгаалсан бөгөөд бидэнд эсрэгээр нутаг дэвсгэрийн хүн амын багтаамжаа тооцох шаардлага гарч ирсэн. 3 хувилбараар тооцоо хийсэн болно. Нарийвчилсан тооцоог Хавсралт 1-ээс үзнэ үү. Газар нутгийн даацад тулгуурласан хүн амын багтаамжийн тооцоо (Газрын хэмжээ – 16.35га)

Хувилбар I

Хувилбар II

Хувилбар III

(Ногоон байгууламж, тоглоомын болон амрах, спорт, аж ахуйн талбай тус тусдаа байх)

(Ногоон байгууламж нь тоглоомын, амрах, спорт, аж ахуйн талбайг агуулах)

Хүн ам – 6200 хүн Өрх – 1771 өрх Нягтрал – 379 хүн/га

Хүн ам – 7600 хүн Өрх – 1771 өрх Нягтрал – 379 хүн/га

(Ногоон байгууламжгүй /ойр орчмын нутаг дэвсгэрээс зээлэх/ тоглоомын, амрах, спорт, аж ахуйн талбайг агуулах шийдэх) Хүн ам – 11200 хүн Өрх – 1771 өрх Нягтрал – 379 хүн/га

Сургууль (1 сурагчид 20м2) Барилга

12,400,1,860, 7% 1% 24,800, 15% 391, 0% 1,022, 1%

37,200, 23%

16,350, 10% 4,782, 3%

65,400, 40%

Авто зогсоол (1 зогсоол 18м2) Авто ба явган зам Ногоон байгууламж (1 хүнд 6м2) Тоглоомын талбай (1 хүүхдэд 0.7м2) Амрах (1 хүнд 0.1м2)

Сургууль (1 сурагчид 20м2)

Барилга 30,400, 18%

707, 1% 3,360, 2%

Авто зогсоол (1 зогсоол 18м2)

22,400, 14% 44,800, 27%

Авто зогсоол (1 зогсоол 18м2) 16,350, 10%

Сургууль (1 сурагчид 20м2) Барилга

45,600, 28%

65,400, 40%

Авто ба явган зам

16,350, 10% Тоглоомын талбай (1 хүүхдэд 0.7м2) Амрах (1 хүнд 0.1м2)

Авто ба явган зам 65,400, 40%

Спорт (1 хүнд 2м2)

Спорт (1 хүнд 2м2) 5,862, 4% Аж ахуй (1 хүнд 0.3м2)

1,846, 1%

Ногоон байгууламж (1 хүнд 6м2)

8,640, 5% Аж ахуй (1 хүнд 0.3м2)

Газар нутгийн даацад тулгуурласан тооцоо хийхэд хамгийн ихдээ 11200 (өрх) хүн ам багтаах нөөц байна. Гэвч нутаг дэвсгэрийн 7 байршилд барилгажилтын төсөл хэрэгжиж буйгаас ойрын ирээдүйд 2275 иргэн (650 өрх) нэмэгдэх нь гарцаагүй болоод байна. Иймд зайлшгүй шаардлагаар хүн амыг 12800(3657 өрх)-с хэтрүүлэхгүй байх ёстой.

17

2. Шийдлүүд Орон сууцны хорооллын нутаг дэвсгэрийн хэмжээ 16.35га байсан. Үүнээс нэхмэлийн шар барилгууд байсан 3.92га газарт шинэ бүтээн байгуулалтын ажил хийгдэнэ. Үүнд 12А, 12Б, 12В орон сууц, одоо баригдаж буй Фужи Холдингийн барилгыг үлдээв. Мөн нэхмэлийн шар барилгаас Алдар талбайн ард орших 7-р байрыг энэ түүхэн дурсгал байдлаар хадгалахаар үлдээж, хүчитгэн сэргээн завсрлахаар шийдэв. Нутаг дэвсгэрийн байршлаас шалтгаалж, өнөөг хүртэл органик байдлаар бий болсон урд зам дагуух худалдаа үйлчилгээний 1.01га хэсгийг албан ёсоор худалдаа үйлчилгээ, ажил хэргийн бүс болгоно. Мөн нутаг дэвсгэрт байрших 0.023га хүйтэн гаражуудыг устгана. Ингэснээр бидний байдалтай болно:

бүсчлэл

Хуучин: Шинэ төлөвлөлт – Орон сууц: Шинэ төлөвлөлт – Олон нийт:

дараах

12.5га 3.92га 1.01га

Нутаг дэвсгэрийн багтаамжид тооцсон бүсчлэлийн тооцоог дараах хүснэгтэд хийв.

18

Тооцоогоор ногоон байгууламжийн шаардлагыг одоо байгаа хүн амыг нэмэгдүүлэхгүй байсан ч хүрэлцэхгүй болсон тул бидний нөөц боломж болох Дунд голыг ногоон байгууламжаар ашиглах болно. Энэ нь зайлшгүй шаардлага бөгөөд ЗГ-ын мөрийн хөтөлбөрт “ногоон байгууламжийг 3 дахин ихэсгэнэ” гэж заасан нь хөрөнгийн эх үүсвэр олоход дэмжлэг болно гэж үзэж байна. Хуучин хэсгийн задгай орон зайн ашиглалтыг дээшлүүлэх арга хэмжээ авна. Ялангуяа байрнуудын урд талд ногоон байгууламж бүхий амрах талбайг төлөвлөж өгнө. Хуучин байгаа ногоо байгууламжуудын хэмжээг хэвээр үлдээж, тохижилт, арчилгааг сайжруулна.

7-р байр, 1А байрны дунд ногоон цэцэрлэг байгуулна. Шинэ төлөвлөлтийн газрын 40%-ийг ногоон байгууламж, ашиглалттай задгай орон зай болгоно.

19

Орон сууцны хорооллын нутаг дэвсгэрт тойрог хөдөлгөөн бүхий нэг ч зам байхгүй болгох бөгөөд барилга болгонд хүрсэн 2 тийшээ гарч болох цацраг хэлбэртэй, хамгийн дөт байх зам төлөвлөсөн. Тухайлбал: 7-р байрны хажуугийн замыг тасалсан. Саарал угсармал 6-р байрны нэвт гардаг хөдөлгөөнийг тасалж өгсөн. Ингэснээр нутаг дэвсгэрээр нэвт өнгөрөх хөдөлгөөн үгүй болж, хөдөлгөөний эрчим саарч, ногоон байгууламжийг ашиглалт дээшилнэ. Мөн Дунд голын замаас нутаг дэвсгэрийн зам уруу орох/гарах хөдөлгөөнийг 1 чиглэлтэй болгосноор хотын хөдөлгөөний үүрэг гүйцэтгэж байсан гол туслах замын хөдөлгөөний эрчим суларна. Дөт байх авто зам төлөвлөх нь мөн хот доторхи амар амгалан байдлыг дээшлүүлэхэд хувь нэмэр үзүүлэх юм. Явган замыг амрах талбайтай, мод сүүдэрлэх байдлаар төлөвлөж өгнө. Аль болох явган алхахыг дэмжсэн төлөвлөлт хийгдэх юм. Ингэснээр иргэдийн эрүүл сайнаар нөлөөлөх талтай.

мэндэд

ч

20

FAR Цэнхэр: <=2,1 Хөх: ]2.1-3.2] Гүн хөх: >3.2

Барилгажилтын хувьд шинээр төлөвлөх газарт орон сууцны тоо өөрчлөгдөхгүй бөгөөд оффис, дундын оффис, үйлчилгээ нэмэгдэнэ. Ингэснээр төлөвлөлтийн гол зарчмуудын нэг болох ажилтай орлоготой болох зорилго биелэхэд нэг алхам болно. Мөн шинэ төлөвлөлтийн нутаг дэвсгэр, мөн 8А байрны хажууд олон давхар гараж төлөвлөж өгнө. Мөн шинэ барилгуудын дор олон давхар гаражууд төлөвлөж өгнө. Эдгээр нь шаардлага хангахгүй бол хуучин барилгуудын газар доор гаражууд төлөвлөж өгнө. Ингэснээр ОСХ-ын төв уруу явалгүй, захад машинаа тавьж, хороолол дотор алхах боломж нэмэгдэнэ. ОС-ны тоо нэмэгдэхгүй хэдий ч оффис, үйлчилгээ, гараж г.м төлөвлөлтүүд хийгдэж буй тул FAR нэмэгдэж болох талтай. Өндөр барилгын зөвлөмж болгож буй шаардлага(3.2)-аас хэтрэхгүйгээр төлөвлөнө.

21

4. Нийгэм, эдийн засгийн үзүүлэлт Хүн ам зүй

Хүн амын бүтэц (2027 он) Нас Хувь Нийт 00-04 05-09 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70+

Эрэгтэй 49.16% 6,293 681 693 667 535 439 382 429 496 461 383 335 276 220 155 141

Хүн амын өсөлт (2027)

Эмэгтэй 50.84% 6,509 674 692 655 520 398 379 432 506 475 405 365 316 267 202 223

Нийт 100% 12,800 1,355 1,385 1,322 1,055 837 761 861 1,002 936 788 700 592 487 357 364

Нас, хүйсийн харьцааг Монгол Улсын үндэсний статистикийн хороо https://www.nso.mn/-ны веб сайтад тавьсан прогнозыг ашиглав.

Эрэгтэй 6293, 49.2%

Эмэгтэй 6509, 50.8%

Нутаг дэвсгэр дэх хүн амын тоог одоо байгаа хүн ам болоод ирэх 2018 онд нэмэгдэх хүн амын тооноос хэтрүүлэхгүй байх бодлого баримтална хэмээн 12,800-р авав. Өрхийн дундаж гишүүдийн статистик прогноз байхгүй тул одоогийн дундаж үзүүлэлт (3.5)-ийг авч тооцоог хийсэн.

Нас хүйсийн суварга 70+

141

223

65-69

155

202

60-64

220

267

55-59

276

316

50-54

335

365

45-49

383

405

40-44

461

475

35-39

496

506

30-34

429

432

25-29

382

379

20-24

439

398

15-19

535

520

10-14

667

655

5-9

693

692

0-4

681

674

800

600

400

200

эрэгтэй

Өрхийн тоо 3658

0

Гэвч хүн хүн амын насны бүтцэд шинжилгээ хийхэд 2027 онд сургуулийн насны хүүхдийн эзлэх хувь хэмжээ ихэссэн байгаа тул өрхийн гишүүдийн дундаж тоонд өөрчлөлт гарч, ихсэх нь дамжиггүй. Үүнээс: 0-5 настай 6-17 настай 18+ настай 0-10 настай

200

400

600

Тоо 1,630 3,093 8,079 3,015

Хувь 12.73% 24.16% 63.11% 23.55%

Тайлбар Ясли, цэцэрлэг Сурагч Насанд хүрэгчид Бага насны хүүхэд

800

эмэгтэй

Ясли, цэцэрлэг (0-5 нас) 1360, 12.7%

Сурагчид (6-17 нас) 3093, 24.2%

Насанд хүрэгчид 8079, 63.1%

Бага насны (0-10 нас) 3015, 23.6%

22

5. Биет бүтэц Биет бүтцийн талаар 2.2-р бүлгээс харна уу.

6. Төлөвлөлтийн бүтэц Сургууль дахин шинээр төлөвлөхгүй. Одоогийн байгаа нөхцөл нь цэцэрлэгийн хангамж, спорт байгууламжаас бусад нь хангалттай төвшинд бий тул шинэ баригдаж буй барилгын 1-3 давхарт эдгээр бүтцийг төлөвлөж өгөх байдлаар шийднэ.

Мэдээллийн эх үүсвэр

Ашигласан материал БНБД 30-01-04 Хот тосгоны төлөвлөлт, барилгажилт УББ 30-201-09 Хот суурины дэвсгэр газарт хот байгуулалтын иж бүрэн үнэлгээ өгөх аргачилсан заавар Улаанбаатар хотыг 2020 он хүртэл хөгжүүлэх ерөнхий төлөвлөгөөний тодотгол, 2030 он хүртэлх хөгжлийн чиг хандлага Веб хуудас Эрх зүйн мэдээллийн нэгдсэн систем http://www.legalinfo.mn/ Барилга, хот байгуулалтын яам http://mcud.gov.mn/ Барилга хөгжлийн төв http://www.barilga.gov.mn/ Төрийн орон сууцны корпораци http://tosk.gov.mn/ Монгол Улсын үндэсний статистикийн хороо https://www.nso.mn/ Нийслэлийн хот төлөвлөлт, ерөнхий төлөвлөгөөний газар http://mpa.ub.gov.mn/ Нийслэлийн орон сууцны корпораци http://nosk.ub.gov.mn/ Нийслэлийн статистикийн газар http://www.ubstat.mn/ Манай хороо http://manaikhoroo.ub.gov.mn/ Хан-Уул дүүрэг http://www.khanuul.mn/ Google Map https://www.google.mn/maps/@47.9016366,106.901677,16.5z?hl=mn

23