Niveau Najaar 2008 by StudioPress

n a j a a r

E U R E G I O M A G A Z I N E

LSPPO PQ TVDDFT

2 0 0 8

najaar 2008

H U L C H I B E L L U N I â&#x20AC;¢ M A R C O B I C E G O â&#x20AC;¢ L E O P I Z Z O â&#x20AC;¢ L E C H I C â&#x20AC;¢ G A R E L â&#x20AC;¢ T I R I S I â&#x20AC;¢ V O S S E N P R I VAT E C O L L E C T I O N â&#x20AC;¢ P O N T E V E C C H I O â&#x20AC;¢ R I Z I T â&#x20AC;¢ X E N

Losse nummers e 5,50

jaargang 8

. "" 45 3* $)5 & 3 #3 6(453""5 &4 . ""453*$) 5 8 88 8*- -:70 4 4& / / -

I W C â&#x20AC;¢ B R E I T L I N G â&#x20AC;¢ Z E N I T H â&#x20AC;¢ O M E G A â&#x20AC;¢ R A D O â&#x20AC;¢ O R I S â&#x20AC;¢ TA G H E U E R â&#x20AC;¢ E B E L â&#x20AC;¢ L O N G I N E S â&#x20AC;¢ A R M A N I â&#x20AC;¢ S E I K O â&#x20AC;¢ T I S S O T â&#x20AC;¢ E D O X

8118_NIVEAU_COVER_najaar.indd 1 Vossen_Niveau_Succes_09.08.indd 1

20-09-2008 08:49:59 24-08-2008 22:52:09

thomas kuringersteenweg 394 hasselt-kuringen E313 afrit 27 tel:011/254762 in de maanden januari,februari,juni, juli,augustus,september maandag gesloten info@thomas.be

8118_NIVEAU_COVER_najaar.indd 2

opening najaarscollectie kom genieten vanaf 12 september!

Fotografie: Guy van Grinsven / Studiopress - Model: Melisse Schaap / Galucci

bloemen & planten thomas

Stationsstraat 35 - Marktstraat 5 - B-3600 Genk - T +32 (0)89 35 28 52

DB_niveau.indd 1

www.daniels-bogemann.be 10-09-2008 20-09-2008 10:25:52 08:50:01

De nieuwe Audi A6. Ontdek tal van nieuwigheden tijdens de Audi Days. Het exterieur van de Audi A6 brengt sportiviteit en dynamiek tot stand. Het interieur komt de beloftes van zijn uiterlijk na. De nieuwste motoren zorgen voor actieve vermogensreserves en soevereine elasticiteit bij een laag brandstofverbruik. Als u veel bereikt hebt, moet u een stap verder gaan.

Audi Days van 15 tot 31 oktober COOX MEIJERS HASSELT N.V. Hendrik Van Veldekesingel 32 - 3500 HASSELT - Tel. : 011/24.44.41 - info@comeij.audi.be - www.audi.be/coox

COOX MEIJERS REKEM N.V. Steenweg 102 - 3621 REKEM - Tel. : 089/71.44.41 - info@coox.audi.be - www.audi.be/coox

COOX/MEIJERS OVERPELT N.V. Europalaan 1 - 3900 OVERPELT - Tel. : 011/80.59.90 - info@comeij.audi.be - www.audi.be/coox

DELORGE B.V.B.A.

Spookvliegerlaan 1111 - Industrieterrein Brustem - 3800 BRUSTEM - Tel. : 011/70.01.40 - Info@delorge.audi.be - www.audi.be/delorge

ETN J. TIMMERMANS N.V.

Maastrichtersteenweg 347 - 3700 TONGEREN - Tel. : 012/26.02.10 - info@timmerma.audi.be - www.audi.be/timmermanse

WILLEMS N.V.

Maaseikerbaan 86 - 3600 GENK - Tel. : 089/77.99.77 - info@willemsw.audi.be - www.audi.be/willemsw

Gemiddeld verbruik (l/100 km): 5,9 - 10,2 / CO2-uitstoot (g/km): 154 - 244. Getoond model met opties. Milieu-informatie (KB 19/03/2004) : www.audi.be

速

>>VOORWOORD

Ziende Blind H

et heeft wat teweeggebracht, onze laatste uitgave van NIVEAU met de braillebijlage en het verhaal van de blinde sportvrouw/docente Esther Crombag. Honderden reacties, in de vorm van brieven, e-mails en telefoontjes, kwamen op de redactie binnen. Ook vanuit de media was er veel belangstelling voor dit nummer, dat gepresenteerd werd tijdens een persconferentie op Château Neercanne. Voor deze gelegenheid hadden we de hele groep aanwezige journalisten geblinddoekt door de grotten geloodst en ook geblinddoekt een wijnproeverijtje en bijpassende driegangenlunch voorgezet. Dit om niet-blinden te laten ondervinden wat het is om blind door het leven te moeten gaan en dagelijks dingen te ervaren zonder dat je over je gezichtsvermogen beschikt. Hilarische taferelen deden zich daar voor, daar kunt u zich waarschijnlijk wel wat bij voorstellen. En om nog even een opvallende uitslag te vermelden: slechts één op de vijf van de geblinddoekten wist witte, rosé- en rode wijnen van elkaar te onderscheiden! Een van de opvallendste reacties was die van het Oogfonds Nederland. Buiten de waardering die het fonds, bij monde van zijn manager Fondsenwerving en Communicatie John van Duin, uitsprak over dit lovenswaardige initiatief van NIVEAU, wist hij te melden dat het Limburgse bedrijf I-CANE al een hele tijd bezig was een digitale blindengeleidestok te ontwikkelen. Van Duin bood aan ons met de ‘motor’ achter dit project, Huub Grooten, in contact te brengen. Wat dit tot gevolg had, ziet en leest u in deze NIVEAU, waarvoor wederom Esther Crombag een hoofdrol mocht spelen – maar nu als proefkonijn. Verder in deze NIVEAU veel Belgische onderwerpen. Niet alleen omdat de verhalen zich daar nu eenmaal afspelen, maar ook vanwege het feit dat België het al een tijdje moeilijk heeft met zichzelf. De Vlaams-Waals-Brusselse strijd is nog lang niet gestreden. Daarom in dit nummer eens een historisch achtergrondverhaal van oud-Europarlementariër en historicus Jan Willem Bertens over de ontstaansgeschiedenis van België zo’n 180 jaar geleden. Ook spraken we in Brussel met Karl-Heinz Lambertz, de huidige minister-president van de Duitstalige Gemeenschap in Oost-België en een van de drie bemiddelaars in de Belgische crisis. We vroegen deze veteraan van de Belgische politiek naar zijn mening hoe het nu verder moet met zijn vaderland. Lees het verhaal van Jo von Drak over hoe je als ‘kleine’ wel heel slim moet zijn. En dan steekt Jules de Limbourg ook nog zijn neus in andere zaken en gaat op bezoek bij Anne Schulp, mosasaurus-kenner bij uitstek. Dankzij hem weet de hele wereld nu alles over dit Maastrichtse fossiel van 66 miljoen jaar oud, dat gevonden werd in de mergelgroeve van de ENCI. Over mergel gesproken. Op 23 december is het precies vijftig jaar geleden dat achttien champignonkwekers, meest jonge mannen, de dood vonden onder een instortend plafond in de grotten van Zichen, een dorpje net over de grens bij Maastricht. Een aantal anderen overleefde deze ramp maar op het nippertje. De zwaarst gewonde van destijds was champignonkweker Leo Vos. Journaliste Lieve Ketelslegers en ondergetekende gingen met hem terug naar de plek des onheils. Kijk mee en huiver... Als laatste dan extra aandacht voor een feestje waarop eigenlijk geen ‘Hollander’ zou mogen ontbreken: de Jeneverfeesten in Hasselt. Waarom? U leest het verderop in deze NIVEAU. Veel kijken leesplezier.

Guy van Grinsven Fotograaf / uitgever Niveau EuregoMagazine.

Niveau EuregioMagazine is een onafhankelijk kwartaalblad op basis van kwaliteitsfotografie.

Sales: T +31 (0)43 - 356 14 90 F +31 (0)43 - 356 0084 Mart Zeekaf (Marketing & Sales) M +31 (0)6 - 109 155 46 Marjo Keijbets ( Sales) M +31 (0)6 - 51920645 Sandra Kreutz ( Sales) M +31 (0)6 - 216 644 44 Redactie, marketing en sales: Niveau EuregioMagazine Molensingel 73, 6229 PC Maastricht www.niveaumagazine.nl info@niveaumagazine.nl Office management: Linda Jansen T +31 (0)43 - 361 82 82 Uitgeverij: Studiopress B.V. Molensingel 73, 6229 PC Maastricht T +31 (0)43 - 361 8282 F +31 (0)43 - 356 0084 Fotografie: Studiopress Fotoproducties B.V. Molensingel 73, 6229 PC Maastricht T +31 (0)43 - 361 82 82 F +31 (0)43 - 356 00 84 info@studiopress.nl Beeldbewerking: Joris Vroemen Styling: Marij Bormans Redactie: Guy van Grinsven, Redactie en fotografie Jan-Willem Bertens InterPunct, Eindredactie Bijdragen: Eveline Belderbos Jo von Drak Frank van Eerd Joe Grozny Jacques Herraets Louk J.E. Hustinx Lieve Ketelslegers Jules de Limbourg Maitiú Lóchán Farraige Dreffus Raaneguel Ton Reijnaerts Dr. Roberto Roddi Frans T. Stoks Victor van Wilre Opmaak: Gitta Orbons, Di-gitta-al info@di-gitta-al.nl Druk: Drukkerij Fortemps, Luik Verspreide oplage: 20.500 stuks Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/ of op enigerlei wijze worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

56 40

120

110 80

>> Beeldvorming Wie pakt het estafettestokje over?

Jules de Limbourg ontmoet Anne Schulp

Het best bewaarde geheim van Zuid-Limburg; MSM

Eendagskunstwerk

Kerstmisdrama in 1958; instorting mergelgrotten in Zichen

Hasseltse Jeneverfeesten

Opéra Royal de Wallonie; Grand Adieu

Janfré, de keizer onder de uniformen

Un amour de chien

De Geul (1)

Onze man in Wallonië, Sjef Wanders

De trein krijgt vleugels

Tips

Uit de oude doos

Afscheiding der Belgen, scheuring der Nederlanden

102

Karl-Heinz Lambertz, wie klein is moet slim zijn

110

Wandelen in Oost-België

116

De (sterren)hemel op aarde

120

Wie pakt het

estafettestokje over?

et stokje doorgeven om zo gezamenlijk de eindstreep te halen in een tijd die je alleen nooit zou halen. Dat is de kern van een estafettewedstrijd. Eigenlijk heel logisch.

Samenwerking en vereende krachten leiden tot een beter resultaat. De speciale braille-bijlage in het vorige nummer van NIVEAU, de tvreportages, het verhaal over de blinde sportvrouw Esther Crombag en de speciale blindentour door Aken hebben een golf van reacties teweeggebracht. De belangrijkste hebben wij eruit gepikt. Maastricht speelt hierin ook een rol. De Limburgse hoofdstad wil in ieder geval graag meedoen aan een project om de stad ‘zichtbaar’ te maken voor blinden en slechtzienden. De nieuwste digitale communicatietechnieken, internet, GPS en vooral de hightech Limburgse ontwikkeling, de digitale blindengeleidestok I-CANE, bieden nieuwe mogelijkheden. “Nu alleen nog het bedrijfsleven meekrijgen, want dat is noodzakelijk om dit project gebruiksklaar te maken”, zegt John van Duin van Oogfonds Nederland. NIVEAU EuregioMagazine probeert een handje te helpen en laat Esther Crombag hem nog even uitproberen.

I-CANE In zijn reactie naar aanleiding van de reportage over Esther Crombag en de braille-bijlage van NIVEAU sprak John van Duin, manager Fondsenwerving en Communicatie van Oogfonds Nederland, zijn grote bewondering uit voor dit mooie initiatief. Tijdens een persoonlijke ontmoeting wees John op het in Simpelveld gevestigde I-CANE, een stichting die verantwoordelijk is voor de blindenstok van de (zeer nabije) toekomst: de I-Cane. Het is een Limburgs initiatief met nationale uitstraling. Bedrijven en instellingen als DSM, IRV (Vilans) Hoensbroek, NBG in Nederweert en de Hogeschool Zuyd zijn erbij betrokken. Niet voor niets heeft I-CANE de Innovatieprijs 2008 van het Oogfonds gekregen. Het is te gek voor woorden dat voor ziende mensen de modernste technologie gemeengoed is geworden, terwijl hulpmiddelen voor blinden en slechtzienden al tientallen jaren nauwelijks verder zijn ontwikkeld. Neem de blindengeleidestok. In feite is het nog steeds een tak uit een boom die nauwelijks verder is ontwikkeld. Oogfonds Nederland en ICANE zitten op één lijn: dat moet toch beter kunnen. John van Duin: “Toegankelijkheid is een van de speerpunten van Oogfonds, al zestig jaar de nationale fondsenwerver voor blinden en slechtzienden. Vanuit ons kantoor in Utrecht is het hart van de Euregio in twee uur te bereiken. Voor de doelstellin-

gen van Oogfonds eigenlijk een afstand van niets. Juist in de Euregio zijn ontwikkelingen gaande die een grote rol (gaan) spelen bij het creëren van een toegankelijker maatschappij voor visueel beperkten.” Hij vervolgt: “Zo verscheen vorig jaar in Voerendaal het kookboek voor blinden en slechtzienden, Koken met gevoel van Judith Eurlings. Geen hightech maar wel geproduceerd met de nieuwste technieken om braille, gewone tekst en geurvlakken te integreren. Subsidie kwam onder meer van onze instelling en het bedrijfsleven in de Euregio.”

Prototypes Door de toekenning van subsidiegeld van Oogfonds Nederland is voor I-CANE het balletje gaan rollen. Ook andere fondsen en bedrijven gingen overstag, met als resultaat de aanstaande tests van de eerste vijf prototypes. De subsidies die Oogfonds Nederland toekent, zijn afkomstig van particuliere giften. Oogfonds blijft zich inspannen voor de ontwikkeling van de I-Cane, zodat ook blinden en slechtzienden kunnen profiteren van de nieuwste ontwikkelingen.

Blindenstok De klassieke blindenstok bestaat al ruim zeventig jaar en is bij iedereen bekend: een eenvoudige witte stok met rode strepen.

Geen hightech snufjes zoals een navigatiesysteem of obstakeldetectie. Een ‘intelligente’ stok zou de mobiliteit en veiligheid van de visueel gehandicapte aanzienlijk verbeteren. Waarom is deze stok er nog niet? De industrie heeft weinig interesse, de doelgroep is relatief klein en de investeringen zijn hoog. Er bestaan natuurlijk al hulpmiddelen maar die zijn niet optimaal. Een geleidehond is niet voor iedereen weggelegd en erg kostbaar. Toch moet de levenskwaliteit van blinden en slechtzienden verbeterd worden. De intelligente blindenstok van I-CANE lijkt dé oplos-

STICHTING OOGFONDS Meer dan 350.000 Nederlanders zijn blind of ernstig slechtziend. Stichting Oogfonds Nederland streeft ernaar de leefkwaliteit van deze mensen te verbeteren. Daartoe werft Oogfonds, dat zelf geen subsidie van de overheid ontvangt, onder andere geld bij particulieren. Oogfonds Nederland verstrekt subsidies binnen de aandachtsvelden toegankelijkheid, wetenschappelijk onderzoek, voorlichting en belangenbehartiging. Daarnaast organiseert de stichting jaarlijks de grootste beurs in Europa voor blinden en slechtzienden. De veertiende ZieZo-beurs vindt plaats van 5 t/m 7 februari 2009 in Euretco in Houten (www.ziezobeurs.nl).

Huub Grooten, John van Duin en Nicolaas Pereboom

sing dankzij obstakeldetectie, oriëntatie en navigatie. De I-CANE wordt uitgerust met de laatste snufjes en regelmatig aangepast aan de nieuwste technologieën. Initiatiefnemer van het I-CANE project is Huub Grooten. Hij stelde als doel: de toepassing van nieuwe kennis en technologie in hulpmiddelen voor blinden en slechtzienden. Allereerst liet hij een haalbaarheidsonderzoek uitvoeren dat hij gewoon uit eigen zak financierde. Het speciale handvat van de stok is ontwikkeld door de voormalig polsstokhoogspringster en industrieel ontwerperster ir. Monique de Wilt. Grooten: “Als stichting I-CANE hadden wij al het idee voor een stok met navigatie, objectdetectie en nog veel meer. Monique heeft als afstudeerproject voor ons het handvat ontworpen met daarop een bewegende pijl op de plaats waar de duim ligt. Aan de bewegingen van de pijl weet de blinde welke kant hij op moet.” Het I-CANE-project is inmiddels al goed voor de TNO Innovation Award en krijgt steun van de Philips Research afdeling. Premier Balkenende noemde het project onlangs ‘een prachtige proef’. De eerste vijf prototypes gaan nu uitgebreid getest worden. Aanpassingen zullen elkaar snel opvolgen. De nauwkeurigheid van het navigatiesysteem gaat momenteel tot op enkele meters nauwkeurig (bij een GPS-navigatiesysteem in een auto bedraagt de nauwkeurigheid 12 à

15 meter). “We moeten natuurlijk wel met de voetjes op de grond blijven”, vervolgt Grooten. “Belangrijk is zeker ook de obstakeldetectie. Daarnaast zetten wij voor de tests trajecten uit waarbij we blinden naar een voor hen belangrijk adressen navigeren zoals huisarts, supermarkt, adressen van vrienden enzovoort. Echt maatwerk. Wanneer straks het Europese Galileo satellietnavigatiesys teem operationeel is, zal dat natuurlijk een geweldige stap verder vooruit zijn”

Culturele Hoofdstad van Europa 2018 toegankelijk voor blinden Ook op een ander front zijn er technische ontwikkelingen die kunnen bijdragen aan het toegankelijk maken van een stad. In de vorige uitgave van NIVEAU heeft u kunnen lezen dat ook met de mobiele telefoon, gecombineerd met internettoegang en een bluetooth-verbinding, complete rondleidingen door een stad kunnen worden uitgezet die ook in gesproken tekst voor blinden te horen kunnen zijn. De website www. Mylimburg.com, opgezet door Nicolaas Pereboom, zou hier makkelijk geschikt voor gemaakt kunnen worden. “Sterker nog, de techniek zou kunnen worden geïmplanteerd in de I-CANE”, aldus Pereboom. Reden om de Maastrichtse wethouder van Cultuur Jean Jacobs eens te vragen of het een goed idee

is zijn stad, die de ambitie heeft in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa te worden, op deze wijze toegankelijk te maken voor blinden en slechtzienden. Er bestaat al een geschikte rondleiding, de EUROPAROUTE, die leidt langs alle interessante wetenswaardigheden van Maastricht. Die werd vorig jaar in het kader van de viering van het vijftienjarig jubileum van het Verdrag van Maastricht uitgezet, en is zeer succesvol. Enthousiast omarmt de wethouder het idee. Figuurlijk raapt hij het stokje op, staande onder zijn ‘sterrenmonument’ voor Europa, waar Esther Crombag inmiddels sierlijk met haar I-CANE, nu nog aangestuurd door Huub Grooten, foutloos tussendoor laveert. I-CANE is een project met toekomst dat Maastricht in Europa nog meer op de kaart kan zetten. Zo krijgt dit Europamonument er wellicht nog een sterretje bij. Wie doet er nog meer mee? Wie pakt het stokje op? Tekst: Dreffus Raaneguel Fotografie: Guy van Grinsven / Studiopress

Van dit onderwerp is ook een NIVEAU TV uitzending gemaakt voor TVL. U kunt deze uitzending ook bekijken op: www.niveaumagazine.nl/niveautv

Stichting Oogfonds Nederland - Postbus 2086 - 3500 GB Utrecht - T +31 (0)30 254 5711 - F +31 (0)30 251 8280 E info@oogfonds.nl - I www.oogfonds.nl

Kapsalon - schoonheidssalon

Salons de Bock

Veel mogelijkheden onder één dak

Onze kapsalon en schoonheidssalon bestaan al meer dan veertig jaar. Vriendelijke service en vakmanschap zijn onze visitekaartjes.

JÜ @AÜ O?DKKJDAE@OO=HKJÜ SANGAJÜ SEFÜ =HÜ IAANÜ @=JÜ REFBÜ F==NÜ IAPÜ @AÜ HKO ÜAAJÜ@A\JEPEARAÜKJPD=NEJCOIAPDK@AÜ@EAÜABBA?PEARANÜSANGPÜAJÜ RAEHECANÜ EOÜ @=JÜ H=OAN¥Ü KBÜ ¥>AD=J@AHEJCAJ Ü HHAÜ D==NPULAJÜ ©@QOÜ KKGÜ>HKJ@ ÜCNEFOÜAJÜNKK@ÜD==NªÜSKN@AJÜRANSEF@AN@ Ü AÜ>AD=J@AHEJCÜEOÜ CAO?DEGPÜRKKNÜ=HHAÜDQE@PULAJÜ©KKGÜ@KJGANAªÜAJÜHE?D==IO@AHAJ AÜ >AD=J@AHEJCÜ >AOP==PÜ QEPÜ AAJÜ HE?DP]EPOÜ @EAÜ KLÜ AAJÜ OJAHHA Ü RAEHECAÜ AJÜ VAANÜABBA?PEARAÜSEFVAÜDKJ@AN@AJÜD==NSKNPAHOÜPACAHEFGÜQEPO?D=GAHP AJÜEJP=GACAOLNAGÜRKKNÜDAPÜOP=NPAJÜR=JÜ@AÜNAAGOÜ>AD=J@AHEJCAJÜ>ARAHAJÜ SEFÜQÜVAGANÜ==J Ü BD=JGAHEFGÜR=JÜ@AÜLKHEORKKNS==N@AJÜG=JÜ@AÜCAVE?DPO¥ >AD=J@AHEJCÜARAJPQAAHÜRANCKA@ÜSKN@AJÜ@KKNÜQSÜVKNCRANVAGAN==N AÜ HKOÜG=JÜKKGÜEJCAOPAH@ÜSKN@AJÜKLÜAAJÜLNKCN=II=ÜPANÜRANOPARECEJCÜ R=JÜ@AÜDQE@ ÜS==N@KKNÜ?KJPKQNAJÜR=JÜDAPÜCAVE?DPÜRANOPN=GGAJ ÜARAJ=HOÜ AAJÜLNKCN=II=ÜPACAJÜ=?JA Ü KKNÜ=HHAÜ HKO¥>AD=J@AHEJCAJÜCAH@PÜ@=PÜANÜ IAANÜ>AD=J@AHEJCAJÜJK@ECÜVEFJÜRKKNÜAAJÜKLPEI==HÜNAOQHP==P Ü AÜ NACQHEANAÜ CAVE?DPO>AD=J@AHEJCAJ Ü I=JE?QNAJ Ü D=NOAJÜ AJÜ RANRAJÜ SKN@AJÜQEPCARKAN@Ü@KKNÜDKKCÜAJÜ=?PQAAHÜKLCAHAE@AÜO?DKKJDAE@OOLA?E¥

=HEOPAO Ü EFÜSANGAJÜIAPÜ EH=Ü À LEVÜAJÜ KPDUO Ü>AE@AÜR=JÜDKCAÜGS=HE¥ PAEP Ü AJIANGAJ@ÜRKKNÜ@AVAÜPKLIANGAJÜEOÜ@=PÜVAÜ@EANLNKABRNEFÜVEFJ Ü ¥ JKNIÜ CAJKIEJAAN@Ü AJÜ SANAH@SEF@AÜ ANGAJJEJCÜ CAJEAPAJÜ R=JÜ ?K?ANPÜ ©CA>NQEGI=GAJ@ÜR=JÜ>EKHKCEO?DÜCAPAAH@AÜLH=JPAJª Ü JÜ@=PÜ=HHAOÜIAPÜAAJÜ DAAHÜNA@AHEFGAÜLNEFO¥GS=HEPAEPRANDKQ@EJC Ü AÜ?KI>EJ=PEAÜR=JÜ>NQE@OG=LOAHÜAJÜ>NQE@OI=GA¥QLÜ>NAJCAJÜSEFÜ=HÜNQEIÜ RAANPECÜF==NÜEJÜLN=GPEFG Ü =PÜEOÜJEAPÜ=HHAAJÜLN=GPEO?DÜRKKNÜQÜI==NÜHARANPÜKKGÜ AAJÜLANBA?PÜPKP==HLH==PFAÜKL EFÜSANGAJÜEJÜ@AÜ@=IAO¥ÜAJÜDANAJG=LO=HKJÜIfPÜKBÜVpJ@ANÜ=BOLN==G JVAÜ R=GGQJ@ECAÜ GHAQNAJOLA?E=HEOPAJÜ GQJJAJÜ QÜ =@REOANAJÜ S=PÜ >APNABPÜ @AÜFQEOPAÜGHAQNAJ?KI>EJ=PEAÜRKKNÜAAJÜHARAJ@EC ÜOPN=HAJ@ÜABBA?PÜR=JÜCA¥ VKJ@ÜD==N EFÜ RANVKNCAJÜ J=PQQNHEFGÜ KKGÜ D=ENATPAJOEKJOÜ R=JÜ J=PQQND==N Ü JEAPÜ QEP¥ OHQEPAJ@Ü PANÜ Ü I==NÜ KKGÜ KIÜ IffNÜ Ü PAÜ ?NAeNAJ Ü AJÜ=J@ANAÜPKAL=OOEJCOIKCAHEFGDAE@ÜR=JÜATPAJOEKJOÜEOÜ@AÜ?KQLAÜOKHAEHÜ EJÜ=HHAÜIKCAHEFGAÜGHAQNAJ

Alle genoemde aangeboden faciliteiten zijn uitgebreider na te lezen op de volgende websites:

WWW SOTHYS COM s WWW GREATLENGTS NL s WWW SALONS DEBOCK NL

HÜ>EFÜ>EJJAJGKIOPÜEJÜ@AÜ==JPNAGGAHEFGAÜODKSNKKIÜR=JÜ KLÜ DAHBÜ =NGAPÜEJÜ AANOOAJÜN==GÜFAÜCAB=O?EJAAN@Ü@KKNÜ@AÜQEPOPN=HEJCÜR=JÜ AAJÜDAANHEFGÜJ=PQQNHEFGÜLNK@Q?P Ü AÜOP==PÜ>EFJ=ÜRANOPAH@ÜR=JÜ@AÜ R=NE=PEAÜ==JÜDKQP¥ÜAJÜL=NGAPOKKNPAJ ÜR=NEeNAJ@ÜR=JÜOPKANÜAEGAJÜ PKPÜDAPÜHE?DPAÜG=N=GPANÜR=JÜ>AQGAJ Ü ==NÜHEABOPÜIAANÜ@=JÜDKJ@AN@Ü L=NGAPR=NE=JPAJÜVEFJÜPAÜVEAJÜ>EFÜ@AVAÜPKKJ==JCARAJ@AÜOLA?E=HEOPÜ EJÜDKQPAJÜRHKANAJ

Ü Ü RANÜL=NGAPRHKANAJÜEOÜ=HÜRAAHÜCAOLNKGAJÜAJÜCAO?DNARAJ Ü K?DÜ EOÜAHGAÜGAANÜSAANÜ@AÜGAQVAÜAAJÜRAND==HÜ=L=NP Ü JÜ@=PÜCAH@PÜKKGÜ RKKNÜDAPÜHACCAJ Ü HHAOÜ>ACEJPÜJ=PQQNHEFGÜIAPÜDAPÜ@AOGQJ@ECAÜ =@REAOÜR=JÜAAJÜR=JÜ@AÜIA@ASANGANO Ü KÜ =JGDKNOP Ü@EAÜDAPÜ JEAQSAÜPA=IÜR=JÜ KLÜ DAHBÜ =NGAPÜ==JOPQQNP Ü EFÜCARAJÜ@AÜ GH=JPÜJEAPÜ=HHAAJÜ=@REAOÜ>EFÜ@AÜGAQVAÜR=JÜ@AÜFQEOPAÜRHKANÜI==NÜ DA>>AJÜL=NGAPPAQNOÜEJÜ@EAJOPÜ@EAÜDQJÜR=GÜRANOP==JÜ=HOÜCAAJÜ =J@AN Ü AAOP=HÜVEFJÜVEFÜKLCAHAE@ÜEJÜKJOÜAECAJÜ>A@NEFB Ü ==OPÜ DAPÜHACCAJÜR=JÜJEAQSAÜRHKANAJÜDA>>AJÜSEFÜKKGÜ=HÜAAJÜGS=NPÜ AAQS Ü=HOÜAAJÜR=JÜ@AÜSAEJECAJ ÜANR=NEJCÜEJÜDAPÜNAOP=QNANAJÜR=JÜ >AOP==J@AÜL=NGAPRHKANAJ Ü APÜ@KAPÜKJOÜLHAVEANÜVKÜRAAHÜPARNA@AJÜ NA=?PEAOÜR=JÜGH=JPAJÜPAÜIKCAJÜKJPR=JCAJ Ü ARNA@AJÜGH=JPAJÜVEFJÜ EIIANOÜGH=JPAJÜRKKNÜDAPÜHARAJ Ü AÜCARAJÜDQJÜ>AREJ@EJCAJÜ@KKNÜ ==JÜRNEAJ@AJÜAJÜNAH=PEAO Ü JÜ@AÜ>AOPAÜRKNIÜR=JÜLQ>HE?EPAEPÜEOÜPK?DÜ JKCÜOPAA@OÜIKJ@¥PKP¥IKJ@NA?H=IA

KKNÜDAPÜCNKPAÜ=OOKNPEIAJPÜAJÜ@ERANOAÜHAC¥ÜAJÜ>AD=J@AH¥ IAPDK@AJÜG=JÜIAJÜRNEFSAHÜAHGAÜRHKANÜAAJÜLANOKKJHEFGAÜ PKQ?DÜCARAJ ÜÜ ==N>EFÜG=JÜKKGÜAAJÜOLA?E=HAÜRHKANRANS=NIEJCÜ CAiJPACNAAN@ÜSKN@AJ Ü =JVAHBOLNAGAJ@ÜEJ?HQOEABÜC=N=JPEA Ü KLÜ DAHBÜ =NGAPÜ AANOOAJÜEOÜ=HOÜAJECAÜEJÜ QE@Ü EI>QNCÜ ==JCAOHKPAJÜ>EFÜ =NGAP NKALÜ A@ANH=J@ Ü HÜIAPÜ=HÜ@AÜIKAEPAÜ S==N@ÜAAJOÜAAJÜ>AVKAGÜPAÜ>NAJCAJÜ==JÜ@AÜODKSNKKIÜEJÜ

AANOOAJ

APÜPA=IÜR=JÜ KLÜ DAHBÜ =NGAPÜ I==GPÜR=JÜ@AÜCAHACAJDAE@ÜCA>NQEGÜ DEAN>EFÜAAJÜD=NPAHEFGÜSAHGKIÜQEPÜPAÜ OLNAGAJÜ==JÜDAPÜ=@NAOÜR=JÜ@AÜJEAQSAÜ KRAN>QNAJ Ü EHHAIOÜ NKFA?P¥ÜAJÜ KJEJCOPKBBANEJCAJ ÜAAJÜ=>OKHQPAÜ RANNEFGEJCÜRKKNÜ A@NEFRAJPANNAEJÜ AANPANRAH@ Ü

KLÜ DAHBÜ =NGAPÜ¥Ü AANPANRAH@Ü~ Ü¥Ü ~Ü Ü AANOOAJÜ¥Ü Ü·Ü ~Ü© ªÜ Ü Ü ~ Ü Ü A@NEFRAJPANNAEJÜ AANPANRAH@ÜHECPÜRH=GÜ==JÜ@AÜ Ü==JÜ@AÜOLKKNHEFJÜ ==OPNE?DP¥ EPP=N@ ÜKLÜ@AÜCNAJOÜR=JÜ ==OPNE?DPÜAJÜ AANOOAJ

Een

Neus voor

mosasaurussen

Anne Schulp

paleontoloog en forensisch (tijd)reiziger

André Rieu is veruit de bekendste Maastrichtenaar in binnen- en buitenland, maar in wetenschappelijke kringen heeft hij te kampen met fikse concurrentie. Wie bepaalde internationaal gerenommeerde wetenschappelijke tijdschriften doorpluist, komt die andere Maastrichtse beroemdheid Jules de Limbourg, een Euregionale tegen – heel wat ouder vagebond, ontmoet bekende en dan Rieu, en ook minder minder bekende mensen. Hij schrijft met een bijna nostalgische pen. mobiel, maar niet minder Hij is zo oud dat hij alleen maar zijn spectaculair. Vooraanstaande ouderwetse inklapbare ‘Old English garden chair’ laat fotograferen. onderzoekers uit de hele wereld komen speciaal voor hem naar Maastricht om hem nader te bestuderen, een foto van hem te nemen en met hem op de foto te gaan. Zijn carrière begon na zijn ontdekking in 1998, vijf jaar na die van de Maastrichtse Stehgeiger. Zijn faam heeft hij te danken aan het wetenschappelijk onderzoek dat over hem verricht is door onder anderen een in Friesland geboren paleontoloog die werkzaam is in het Natuurhistorisch Museum van Maastricht. Mag ik aan u voorstellen: Prognathodon saturator, bijgenaamd ‘Bèr’, oftewel de 66,1 miljoen jaar geleden gestorven mosasaurus, en zijn wetenschappelijk peetoom Anne Schulp.

Jules de Limbourg ontmoet...

Alfa’s en bèta’s Was het gemakzucht, negatief talent of de verkeerde leraar? Ik weet het niet, maar exacte vakken op de middelbare school waren aan mij niet besteed. Liever las ik verhalen en poëzie in het Nederlands en in moderne vreemde talen en de spannende avonturen van mijn klassieke helden in het Grieks en Latijn. Acht jaar deed ik over gymnasium alfa – twee keer blijven zitten vanwege toto-uitslagen voor wis-, schei- en natuurkunde. De maximale wrijving berekenen van een luciferdoosje op een hellend vlak, parabolen tekenen op basis van een onbegrijpelijke wiskundige formule, eindeloze cijfer- en lettercombinaties voor scheikundige elementen vanbuiten leren waarbij ik mij niets kon voorstellen, en voedsel dat in lichamen werd verbrand zonder dat er vuur aan te pas kwam, ik snapte er niets van – en misschien vond ik het ook wel stoer om het niet te willen snappen. In ieder geval was die kennis aan mij toen niet besteed. Liever Tristan en Isolde dan W-max en C3Cl3N3O3, liever chansons van Georges Brassens en On the Road van Jack Kerouac lezen dan de oppervlakte van een kegel of de inhoud van een bal berekenen. Later veranderde dat enigszins toen ik populair-wetenschappelijke boeken in handen kreeg als Douglas R. Hofstadters Gödel, Escher, Bach en een fascinerend boek van Stephen Jay Gould over evolutie en fossielen. Niet dat ik alles snapte, maar de intellectuele uitdagingen in de boeken, de heldere en dikwijls speelse betoogtrant en zijsprongen van de auteurs vond ik prachtig. Bèta’s waren het, maar soms veel erudieter dan de meeste alfa’s die ik kende. Vreemd ook die belangstelling van bèta’s voor alfavakken (die deden ze er vaak even bij) en het gebrek aan interesse van alfa’s voor bètavakken.

De belangstelling voor fossielen en evolutie groeide toen ik enige jaren als gids in de grotten van de Sint-Pietersberg toeristen rondleidde, aanvankelijk met de intentie de mensen meer te amuseren dan te informeren – voor de fooienpot de juiste keuze; later, na een paar keer door een paar echte belangstellenden inhoudelijk flink op de vingers te zijn getikt, met wat meer kennis van zeken maar ook met een zekere regionale trots op zoiets unieks als die Sint-Pietersberg.

Voorschoolse jeugd en later Wat een verschil met het zwerven door de grotten in mijn jeugd. Eerst aan de hand van een gids uit het café, bibberend van de spannende verhalen over verdwaalde paters en oorlogen, tekeningen van duivels, heiligen en zondaars op de muren, de muffe geur van schimmel en vergankelijkheid. Later met de koejonge van Sint-Pieter met een carbidlamp – of later een petromax – in de hand en met praatjes voor tien helemaal tot achter in de Zonneberg-grotten in het museum waar van mergel een mosasaurus was uitgehakt. Nog weer later met een brommer door de Van Schaik-tunnel crossen langs de verlaten kardoen- en champignonsbedden. Het eerste vriendinnetje dat ik meenam het donker in... Ah, où sont les neiges d’antan ?

Wetenschappelijke enthousiasteling Aan het begin schreef ik over gemakzucht, negatief talent en verkeerde leraren. Na een ontmoeting met Anne Schulp, paleontoloog en conservator van het Natuurhistorisch Museum in Maastricht, neig ik ertoe het op het laatste te gooien. Als ik zo’n leraar op de middelbare school had gehad, dan was ik misschien wel, ondanks het negatieve talent, een van de exacte vakken gaan studeren. De gemakzucht om dat niet te doen, zou geen kans hebben gekregen. De in Friesland geboren Schulp bruist van het enthousiasme als hij over zijn wetenschappelijk werk – het bestuderen van fossielen van planten en dieren – vertelt. Een saai beroep, paleontoloog? Niet voor Anne Schulp. Afspraken over een paar dagen in Edmonton, Canada, met een aantal internationale collega’s, de afgelopen jaren voor onderzoek in de Pyreneeën, Bolivia, Oman, Jemen, Angola en China geweest, een bomvolle agenda en vol ideeën om de bodemgeschiedenis van Maastricht en omgeving zo aantrekkelijk mogelijk in zijn museum te presenteren en wereldkundig te maken: van artikelen in wetenschappelijke tijdschriften tot speciaal ontwikkelde lespakketten voor kleuters en middelbare scholieren. En tussendoor regelmatig bezoe-

ken aan de groeves in Zuid-Limburg waar hij met zijn handen de stenen en fossielen kan beroeren die zijn leven zozeer bepalen. Met zijn enthousiasme zou hij je nog een tiendehands Mercedes (of mosasaurus) kunnen verkopen.

Tijdreizen Kijken in de tijd, zowel vooruit als achteruit. Daartoe stelt de paleontologie, die hem al vanaf zijn jeugd fascineert, en waarin hij is gepromoveerd, Anne Schulp in staat. En zo veel andere interessegebieden kan hij in zijn vak onderzoeken: scheikunde, biologie, biochemie, klassieke mechanica, röntgenanalyse, motoriek, reconstructieve en anatomische modelbouw enzovoort. En dat allemaal aan de hand van een berg fossielen die op een paar kilometer van zijn huidige werkplek zijn gevonden en daar waarschijnlijk nog steeds verstopt zitten Wachtend om bevrijd te worden uit miljoenen jaren oude mergel en misschien net zo beroemd te worden als Bèr. Onderzoeken hoe een skelet is samengesteld en kijken of en hoe je het met moderne hulpmiddelen kunt nabouwen. Proberen te achterhalen hoe de indrukwekkend scharnierende kaak precies bewoog als de mosasaurus

oesters, krabben, ammonieten (in een schelp opgerolde inktvissen) en schildpadden verslond (goed kijken naar de slijtagesporen op de tanden!), hoe zijn spijsvertering verliep, hoe zwaar en hoe groot hij was, hoe oud hij werd, hoe de haaien in de tropische zee waarin hij zwom, hun tanden letterlijk stukbeten op zijn skelet en daarvan sporen achterlieten, wie zijn natuurlijke vijanden waren (of misschien waren die er wel niet) en hoe het kan dat resten van mosasaurussen voor de Amerikaanse kust zijn gevonden. Schulps enthousiasme kent geen grenzen en dat geldt ook voor zijn nieuwgierigheid. Wat dat betreft had de wetenschappelijke naam die aan de in 1998 gevonden Bèr is gegeven, Prognathodon saturator (letterlijk: ‘degene met vooruitstekende tanden die voldoening geeft’) niet beter kunnen zijn. Het dier met de specifieke bek schaft immers voldoening aan zowel de Maastrichtse haaien die hem smakelijk oppeuzelden, als aan de paleontologen, die niet op hem uitgekeken raken. Gevonden werd Bèr op 8 augustus 1998 door amateur-paleontoloog Rudi Dortangs uit Amstenrade en John Jagt, als paleontoloog verbonden aan het Natuurhistorisch Museum in Maastricht. Op dat moment was Anne Schulp, die stage liep bij dat museum, net

klaar met het inmeten van dinosaurussporen in Bolivia en probeerde hij op een klein lokaal vliegveld een vlucht naar huis te regelen nadat hij ontdekt had dat de vliegmaatschappij waarmee hij vloog, op de fles was gegaan. Tachtig uur later en met behulp van een militair vliegtuig was hij in Maastricht. Acht jaar later, in 2006, promoveerde hij aan de Vrije Universiteit Amsterdam op een proefschrift over de familiegeschiedenis van de wel 12 meter lange knobbeltandmosasaurus Bèr.

Kaakreconstructie Illustratief voor Anne Schulps toewijding en de veelzijdigheid van zijn vakgebied is de manier waarop hij de vervaarlijke kaak van een kleinere en verre neef van Bèr onderzocht, de Carinodens. Om erachter te komen hoe die precies werkte, kocht hij bij de doe-hetzelver wat hout, schroeven en op tandglazuur lijkend hars, en op de markt wat oesters, inktvissen en krabben. Vervolgens bouwde hij de kaak met zijn dubbele scharnieren na om precies te kunnen vaststellen hoe die werkte en hoe het dier zijn voedsel verorberde zonder daarbij poten te gebruiken, want die had hij niet. Dat je als paleontoloog ook nog tandheelkundig onderlegd moet zijn, was mij nog niet te binnen geschoten, laat staan dat je ook nog eens twee rechterhanden moet hebben om zoiets in elkaar te knutselen. Als alfa die van zijn vader wel Latijnse versjes leerde maar niet hoe je een hamer moet vasthouden, maak ik ook op dit gebied geen schijn van kans. Intussen publiceert Anne Schulp er lustig op los, zowel in wetenschappelijke tijdschriften als in de vorm van helder en in begrijpelijke woorden uitgelegde boekwerken, zoals De Nederlandse dino, begin dit jaar. Daarin legt hij nog eens haarfijn uit waarom een mosasaurus geen dinosaurus is, waarom je bij Bandar Jissa, aan de Golf van Oman, een goed beeld kunt krijgen van hoe Maastricht er ten tijde van Bèr heeft uitgezien (zeker niet als ‘eine groete kaffee’), en waarom de hadrosaurus zich het advies van Kees van Kooten en Wim de Bie – “Goed kauwen, dat je eten gelijkmatig in je bloed komp. Goed kauwen is je halve eten” – ter harte moest nemen. Kijk, dan zijn biologie en al die andere exacte vakken gewoon hartstikke leuk. Dus mevouw Kühn (wiskunde), meneer Proper (natuurkunde) en meneer Adriaanse (scheikunde), zo had het dus ook gekund!

Fotografie: Guy van Grinsven / Studiopress

!)2&)%,$ !..% "%,). !..%#,!)2% !4/3 ,/-"!2$).) "!3,%2 "2!8 "/44/ #!-")/ #(%!0 !.$ #()# #).:)! 2/##! #)4):%.3 /& (5-!.)49 #2%%.34/.% %.!4/ %4/),% $5 -/.$% %. #5)2 %3 ')/2')/ !2-!.) '5.%8 ).'% "!24( */")3 *534 #!6!,,) ,/,! ,5)3! #%2!./ -!2##!). -!2##!). /27%,,

30/24

-)33

0!2!*5-0%23

!.4/.%44% 0!42):)!

0%0%

-/.#,%2 0!5,%

.!4!. +!

/!+7//$

2)6!-/.4)

3Â´

30/24!,- %-/4)/ 34 %-),% 34)::/,) 42)#/4 #()# 47). 3%4 6!.$%.6/3

-ARKTSTRAAT Ã&#x201D; 3TATIONSSTRAAT Ã&#x201D; 'ENK Ã&#x201D; 4 Ã&#x201D; WWW MAESSENCOUTURE BE / P E N I N GS U R E N VA N AF S E P T EM B E R Ã&#x201D; MA ZA U U Ã&#x201D; / 0%. $ %5 2 $!' ZON DAG OKTOBE R U U

                                             

     M H  - M - ..

Deux boulettes frites, salade mayonnaise - 220 x 120

Fotografie: Guy van Grinsven / Studiopress

EXPOSITIE ARTS EN FRITURE

new X-mas

vanaf 2 oktober 2008

anders dan anders. grensverleggend. new modern classic.

Bevrijdingslaan 157 - B-3665 As (Genk-Oost) - phone 0032-(0)89-65 71 34 - fax 0032-(0)89-65 99 58 info@florina-tuincentrum.be - www.florinatuincentrum.be OPENINGSUREN: alle dagen van 9u tot 18u - zon- en feestdagen van 10u tot 18u - maandag 13u tot 18u

Het best bewaarde

geheim van Zuid-Limburg

Zaken doen over de hele wereld met een diploma uit Maastricht. Dit jaar studeerden 32 nationaliteiten af aan de Maastricht School of Management 22

Zoals elk jaar was het ook in 2008 weer een kleurrijke vertoning, de afsluiting van het academisch jaar aan de Maastricht School of Management (MSM). Het is de zogenaamde Graduation Ceremony. Het merendeel van de MSM-studenten komt van buiten de Europese Unie. Geen wonder dus dat deze ceremonie een kleurrijk cultureel geheel oplevert. De ‘Conference Hall’ (auditorium) is voor de ceremonie tot de nok gevuld. De zenuwachtige, nog even ‘undergraduates’ hebben zojuist, geheel volgens de traditie en in vol ornaat, keurig op rij en in de juiste volgorde, de hun toebedeelde plaats ingenomen. Ook de hoogleraren maken, in volgorde van senioriteit, hun Grande Entrée onder leiding van prof. Ronald Tuninga, de Director Dean van MSM, en nemen plaats op het podium. Namens het MSM-bestuur spreekt professor Ben Veltman het welkomstwoord.

Sinds 1952 Dit jaar hebben studenten uit 32 landen een opleiding bij MSM met succes afgerond. Zowel in Maastricht als bij de 25 partner instituten in de wereld behaalden dit academisch jaar 746 internationale studenten hun Master of Science, Master of Business Administration, Executive MBA, Master of Philosophy of Doctor of Business Administration diploma. MSM heeft sinds 1952 wereldwijd een enorme naamsbekendheid en reputatie opgebouwd. Niet alleen door haar opleidingen, maar ook door talrijke internationale projecten.

Graduation Ceremony Als eerste spreker uit het bedrijfsleven is dit jaar mevrouw Bertha Verhoeven-van Lierop uitgenodigd. In 1988 was zij Zakenvrouw van het jaar, sinds 1 januari 2008 is zij voorzitter van de Kamer van Koophandel Limburg. In haar toespraak benadrukte zij de rol van de hoog opgeleide vrouw in relatie tot de ontwikkeling van een land en internationalisering. Uiteraard weet zij waarover ze het heeft, want ze is 34 jaar lang (tot 1994) werkzaam geweest bij een bedrijf in magazijnstellingen te Reuver, waarvan de laatste periode als directeur. Ook heeft zij ruime bestuurlijke en maatschappelijke ervaring bij onder meer de Koninklijke Metaalunie, de Koninklijke Vereniging MKB Nederland en de SER. Met zo veel ervaring kan zo’n vrouw meer dan alleen maar een rolmodel zijn voor buitenlandse studenten die uit een cultuur komen waar het voor vrouwen vaak moeilijker is zulke topposities te bereiken. De tweede spreker is traditiegetrouw een prominente oud-student. Dit keer reisde Lyonpo Dorji Wangdi terug naar zijn Zuid-Limburgse Alma Mater en was, gekleed in traditioneel kostuum, de kleurrijkste spreker van de dag. De Bhutanees behaalde in 2004 als eerste van

zijn land een MBA bij MSM in Maastricht. Vier jaar later is hij minister voor Werkgelegenheid in zijn geboorteland. Ook hij vormde een grote inspiratiebron voor de afgestudeerden en was er het levende bewijs van hoe ver je het met een diploma van MSM en een gezonde portie ambitie kunt schoppen.

Genodigden Natuurlijk waren ook veel ouders, vrienden en familieleden van de geslaagden aanwezig op dit uniek evenement, evenals een groot aantal ambassadeurs uit de thuislanden van de studenten. Bijzondere gasten waren de Maastrichtse kunstenaar Appie Drielsma en oud-burgemeester van Maastricht, Philip Houben; ontwerper en naamgever van de ‘Philip Houben Award’ waarmee MSM sinds drie jaar haar beste student eert. Voor geslaagden en familieleden die niet aanwezig konden zijn, zond MSM de Graduation Ceremony 2008 live uit op internet, zodat het thuisfront kon meekijken hoe de kwastjes aan de vierkante hoedjes (caps) van links naar rechts werden omgehangen, als uiterlijk teken dat de ‘undergraduates’ daadwerkelijk ‘graduates’ zijn geworden.

Opleidingen en levenslange contacten Als business school is MSM in Nederland redelijk uniek in haar soort. Door de aard van haar activiteiten heeft het opleidingsinstituut sinds 1952 een enorm netwerk opgebouwd, onder andere door haar wereldwijde contacten met oud-studenten, verenigd in de MSM Alumni Association. Inmiddels zijn ook lokale alumniafdelingen in verschillende landen opgezet. Zo blijven de oud-studenten in contact met de school en met elkaar, met alle voordelen van dien: een gemeenschappelijke achtergrond en een wereldwijd zakelijk netwerk van betrouwbare, hoogopgeleide oud-studenten op vooraanstaande posities. Anderzijds beschikt MSM in meer dan twintig landen, op vier continenten, over gerenommeerde instituten die als partner optreden. Ook dit netwerk vormt een sterke basis voor internationale business.

Duurzaam en maatschappelijk verantwoord MSM manifesteert zich wereldwijd niet alleen als een succesvol opleidingsinstituut, maar is ook actief in tal van internationale projecten. Die hebben als grootste gemene deler dat ze op

een duurzame manier landen in ontwikkeling helpen met het verbeteren van hun ‘human capital’. Daarnaast zijn ze in beginsel allemaal onderwijs gerelateerd en worden ze mede gefinancierd door internationale organisaties als de Verenigde Naties, de Wereldbank en de Asian Development Bank. In dit kader biedt MSM ook korte managementcursussen van

enkele weken, de zogenaamde executive programs, in Maastricht maar ook voor bedrijven op locatie.

‘Dismissed’ De ceremonie nadert haar hoogtepunt. De tot voor kort ‘undergraduates’ hebben allen om de beurt hun bul ontvangen uit handen van

MSM InterBridge – brug naar internationaal succes “De wereldmarkt heeft steeds meer behoefte aan gespecialiseerd talent met kennis van lokale omstandigheden. Ik merkte dat ons internationale alumni-netwerk hierin een belangrijke schakel kan zijn en heb naar aanleiding daarvan MSM InterBridge opgezet”, aldus Klaas van Mierlo, managing director van MSM, “door deze deskundigheid juist ter beschikking te stellen aan het regionale bedrijfsleven kan vraag en aanbod eenvoudig met elkaar in contact gebracht worden”. MSM InterBridge, dat nu net iets meer dan een jaar actief is, is een bemiddelings-en-adviesbureau voor regionale ondernemers, in zowel Nederland, België als Duitsland, die internationale ambities hebben. Terwijl er in het buitenland enorme kansen liggen, is niets zo risicovol als het betreden van nieuwe markten in dat buitenland: vreemde nationale wetgevingen, taalbarrières, anders denkende overheden, de culturele aspecten van internationale handel en zakendoen. Daarnaast ontbreekt het ondernemers vaak aan tijd en capaciteit om dit allemaal te onderzoeken. Waar je dan eigenlijk behoefte aan hebt, zijn betrouwbare professionals die de lokale mores wel goed kennen – het liefst van binnenuit –, vertrouwd zijn met de regels en cultuur van een land en – nog beter – over een goed netwerk beschikken. De MSM Alumni Association heeft veel van deze professionals over heel de wereld. MSM InterBridge slaat de brug tussen deze professionals en de regionale ondernemers, om zo de internationale ambities van de ondernemers te faciliteren en waar te maken.

MSM Student Fund – geef mvo een gezicht In het kader van maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) biedt MSM ook aan bedrijven de mogelijkheid duurzaam te investeren in landen en economieën in ontwikkeling. Door te participeren in het MSM-studentenfonds maken bedrijven het voor getalenteerde studenten mogelijk in Maastricht te komen studeren. Op deze manier krijgt mvo een gezicht en heeft het bedrijf meteen een ambassadeur aan de andere kant van de wereld. Het MSM Student Fund mag dan ook vooraanstaande politici, wetenschappers en ondernemers als oud-premier Dries van Agt, Boy Litjens van Sabic Europe en Feike Sijbesma van DSM, tot het Comité van Aanbeveling rekenen. Zo ook Bert Heemskerk, bestuursvoorzitter van de Rabobank Group, die aangeeft dat zijn bank uit eigen ervaring weet hoe groot de invloed van goed opgeleide managers in ontwikkelingslanden is op de economische en educatieve ontwikkeling van een land, en hij onderkent de belangrijke rol die het MSM Student Fund hierin speelt.

MSM Meeting Services – where the world meets MSM beschikt over uitstekende faciliteiten voor het organiseren van internationale evenementen tot zo’n driehonderd deelnemers. Van de grote Conference Hall, met full audio, video conference en simultaan-vertaalmogelijkheid voor vier talen, tot de intiemere vergaderruimtes voor acht tot twintig personen, de business lounge of de Function Hall, overal voel je deze professionele, internationale, zakelijke sfeer. MSM Meeting Services bieden dan ook een fantastische ambiance voor de organisatie van seminars, symposia of congressen.

Tekst: Joe Grozny - Fotografie: Guy van Grinsven / Studiopress

professor Tuninga. De foto’s voor het nageslacht zijn gemaakt en het verlossende woord aan het einde van de ceremonie komt uit zijn mond: “Class of 2008… Dismissed!” Vanaf nu mogen de undergraduates zich graduates noemen. De hoedjes vliegen door de lucht, een wereldwijd gebaar dat het tijd wordt om te feesten...

Haal de bioscoop in huis. Dankzij de Individual Selection Full-HD+ met 100Hz-technologie en met Individual Sound kunt u genieten van Home Cinema op een scherm van 66 tot 117 cm en een indrukwekkende akoestiek die u moet ervaren. We kijken ernaar uit u te mogen ontmoeten. Dankzij de Individual Selection Full-HD+ met 100Hz-technologie en met Individual Sound kunt u genieten van Home Cinema op een scherm van 66 tot 117 cm en een indrukwekkende akoestiek die u moet ervaren. We kijken ernaar uit u te In deze ruimte kunt u uw dealerlogo plaatsen. Uw logo dient in zwart/wit te zijn, mogen ontmoeten. mag niet groter zijn dan het Loewe-logo en dient binnen de stippellijntjes geplaatst te worden. De stippellijntjes mogen echter niet mee afgedrukt worden: u moet ze europaplein 39 lanaken (naast bioscoop) verwijderen. Als u met meerdere Loewe-vakhandelaars adverteert, mogen geen T +32 (0)89 722292 www.loewegallery.be In deze ruimte kunt u uw dealerlogo plaatsen. Uw logo dient in |zwart/wit logo‘s gebruikt worden én moet eenzelfde lettertype gehanteerd worden. te zijn, mag niet groter zijn dan het Loewe-logo en dient binnen de stippellijntjes november 2008 opening Loewe gallerygeplaatst Hasselt te worden. De stippellijntjes mogen echter niet mee afgedrukt worden: u moet ze Loewe reference dealer voor Belgisch en Nederlands Limburg | gratis levering en plaatsing aan huis in verwijderen. Als u met meerdere Loewe-vakhandelaars adverteert, mogen geen beide Limburgen. Bezoek de Loewe Living van AB sound|vision|design en ontdek integratie en minimalisme! logo‘s gebruikt worden én moet eenzelfde lettertype gehanteerd worden.

Product Design: Loewe Product Design/Phoenix Design: Loewe Design Design/Phoenix Design

Haal de bioscoop in huis.

totaalinrichting

2 LIVâ&#x20AC;&#x2122;IN

Toppunt

sfeer en kwaliteit van

Roger Interieur & Decoratie in het Belgisch Limburgse Dilsen-Lanklaar was al jaren hĂŠt adres voor klassieke interieurinrichting. Drijvende kracht achter de zaak was Roger Appeltans, absolute specialist op het gebied van gordijnen, meubel- en woningstoffering. verlichting en decoratie. >>

M Bij 2 LIV’IN kunt u uw stofkeuze bepalen uit de uitgebreide collecties van een aantal topmerken. Om enkele namen te noemen: Ralph Lauren Mulberry Etro Jap Carlucci-Chivasso Le Lièvre Romo

edio 2007 onderging het bedrijf een belangrijke uitbreiding met de afdeling modern interieur. De naam werd veranderd in 2 LIV’IN en zoon Marc en diens echtgenote Heidi kwamen Rogers team versterken. Inmiddels is 2 LIV’IN niet meer weg te denken in de interieurwereld, zowel op klassiek als modern gebied. Voor exclusieve stofferingen, klassiek en modern meubilair, losse tapijten, verlichting en accessoires is 2 LIV’IN het aangewezen adres. Totaalservice en -advies staan vanzelfsprekend hoog in het vaandel. Zo werkt Heidi, afhankelijk van de wensen van de klant, altijd een aantal voorstellen uit. Wanneer aanpassingen aan bestaande situaties gevraagd worden, houdt ze daar uiteraard rekening mee. Niet alleen de woninginrichting maar ook bedrijfsinrichting hebben zij tot specialiteit verheven. Als recent voorbeeld vermelden wij de smaak- en sfeervolle inrichting van het nieuwe restaurant De Opkamer in de Geulhemermolen in Berg en Terblijt.

2 LIV’IN interieur - Rijksweg 84 - B-3650 Lanklaar T + 32 (0)89 757638 - F + 32 (0)89 753652 - I www.2livin.be E info@2livin.be - Geopend: di.–za. 13.00-17.30 uur Eerste zo. v/d mnd. 13.00-17.00 uur

Platielstraat 10 路 Maastricht 路 Tel. 043-3265177 路 www.noanoa.com

De 1000-jarige eik in Lummen 30

DEEL 6 Full service reclamebureau Chiaradia Design & Advertising geeft richting aan de communicatie van haar klanten op basis van het Blauwer Power concept.

Merk aan het Werk Hoe EMMA veiligheidsschoenen met Blauwer Power van Chiaradia werkt aan marktexpansie en groei. Specifiek de recente uitbreiding met ALL IN ONE.

“Een bedrijf met historie, een merk met toekomst”, dat is EMMA veiligheidsschoenen. Recentelijk sloeg deze ‘Limburgse schoenmaker’ samen met Chiaradia Design & Advertising een nieuwe weg in.

Meer dan 75 ‘dienstjaren’ levert EMMA veiligheidsschoenen van de hoogste kwaliteit. Driekwart eeuw waarin er op innovatieve wijze aan productontwikkeling en –verbetering gewerkt is. “Maar de markt is veranderd”, zegt Renata Chiaradia. “Door toenemende concurrentie is een duidelijke merknaam alleen niet meer voldoende. Behoud van marktaandeel en verdere groei is enkel nog mogelijk door tegelijkertijd, met verschillende op elkaar ingespeelde producten, te appelleren aan een voorkeurspositie bij de koper. Een verschuiving van veiligheidsschoen naar een volledig EMMA voetbeschermingsconcept.“ ALL IN ONE Eind 2007 ontwikkelde EMMA naast veiligheidsschoenen een volledige lijn sokken, inlegzolen, veters, shoe care en foot care producten. Een unieke formule waarmee maximale veiligheid op de

werkplek, comfort en loopgemak voortaan echt één worden. EMMA’s vraag aan de specialisten van Chiaradia: hoe gaan we dit gamma van producten succesvol aan onze dealers introduceren? Renata Chiaradia vertelt: “Dealers willen hun klanten zoveel mogelijk ‘one stop and shop’ aanbieden. Vooral als producten ook nog eens volledig op elkaar afgestemd zijn. Willen we dus de dealers voor ons winnen, dan moeten we hen een toolkit aanbieden met daarin ‘all in one’ aan verkoopargumenten waarom dragers van veiligheidsschoenen nog méér dan voorheen voor EMMA moeten kiezen!”

Maximaal rendement in communicatie, dat is het doel waarnaar wij van Chiaradia onze klanten begeleiden.”

“Onder de titel ‘ALL IN ONE’ hebben we zo’n kit ontwikkeld waarmee de EMMA accountmanager aan zijn dealer het complete achtergrondverhaal van de geïntegreerde collectie kan vertellen. De hierin verwerkte poster met daarop alle voetbeschermingsproducten, de verschillende productfolders en het extra point of sale materiaal kan de dealer weer ‘hergebruiken’ in zijn eigen verkoopsgesprek met de eindklant. Finishing touch was een ALL IN ONE display waarop alle verschillende producten getoond worden. Een ingenieus communicatie instrument waarmee EMMA zelf, haar dealer alsook de eindgebruiker overzichtelijk en efficiënt kunnen werken.

En de volgende stap? “Onze Blauwer Power inzetten om EMMA verder te laten groeien.”

Oscar Chiaradia Design & Advertising 32

SHOELUTIONS “Het ALL IN ONE concept is een logisch gevolg van de ‘EMMA-ncipatie’ van de voet die we samen met EMMA al eerder hebben ingezet”, gaat Renata Chiaradia verder. “It’s not only about shoes, maar vooral over de ‘EMM-otie’ die je als klant bij EMMA schoenen hebt. De zekerheid dat je voor kwaliteit kiest en de zekerheid dat EMMA ‘shoelutions’ biedt.

Renata Chiaradia, directeur/eigenaar

Benieuwd naar wat het najaar 2008 voor uw bedrijf aan groei en omzetkansen kan brengen? Mail ons uw reclamevraag naar: renata.chiaradia@chiaradia.nl. of kijk op www.ocda.nl voor nog meer Blauwer Power.

• Borstvergroting/versteviging • Borstverkleining • Buikwandcorrectie • Erbium-YAG laserbehandeling voor rimpels en acnée littekens • Face-halslift/ minilift • Kuitvergroting • Lipcorrectie • Liposculpture • Littekencorrectie • Neus-kin-oorcorrectie • Ooglidcorrectie • Rimpelbehandeling • Schaamlipverkleining • Voorhoofd-wenkbrauwlift • Voorhoofdlift en rimpelbehandeling zonder chirurgie d.m.v. BOTOX

is een natuurlijk verlangen

Kliniek KIEWITheide Maastricht - Lanaken - Aken T +31-43 4584084 (NL) T +32-89 712474 (B) T +49-241 7501585 (D) kliniek@kiewitheide.com www.kiewitheide.com

V.l.n.r.: Anne-Marieke Hamers, Dr. Roberto Roddi, Elisabeth Jansen

©Design 2007 by PAg Maastricht

Behandelingen:

Eendagskunstwerk Luik herrijst uit de as van zijn crimineel verleden en inspireert kunstenaars en â&#x20AC;&#x2DC;idiotenâ&#x20AC;&#x2122;

arenlang is ‘Palermo aan de Maas’ de bijnaam geweest van Luik. De gigantische kale vlakte annex parkeerplaats vol kuilen annex bouwput op de plek waar vroeger een magnifieke, aan Saint Lambert gewijde kathe-

draal had gestaan, was al die tijd het symbool van de economische malaise en het financieel wanbeheer. De socialistische voorman André Cools werd in 1991 in een chique buitenwijk vermoord en de opdrachtgevers van die moord liepen zeker met een uitgestreken gezicht achter zijn kist aan richting laatste rustplaats van de ‘peetvader van Flémalle’. De stad riekte naar corruptie, er werd om de haverklap gestaakt door gemeentelijke diensten en de illegale wapenhandel bloeide tot ongekende hoogte. Maar Luik is veranderd, in alle opzichten. Het heeft al voor een groot deel afgerekend met zijn negatieve verleden en bouwt aan zijn toekomst. En hoe! Door de renovatie van het centrum rond de Place SaintLambert heeft de ‘Cité Ardente’ (Vurige Stede) eindelijk weer een nieuw kloppend hart gekregen en trekt daarmee veel bezoekers uit alle windstreken. Luikenaren zijn weer trots op hun stad. Dat zal nog sterker worden als de volgende etappe in de renovatie van Luik zal zijn gerealiseerd: het oude station Guillemins is inmiddels al tegen de vlakte en heeft plaats moeten maken voor een tot de verbeelding sprekend international hogesnelheidsstation voor de TGV Berlijn-Keulen-Luik-Parijs/Londen. Hiertoe is de befaamde Spaanse architect Santiago Calatrava aangetrokken die er een Tekst en fotografie: Guy van Grinsven/Studiopress

spectaculair kunstwerk van heeft gemaakt. Calatrava wist overigens waar hij aan begon – sommige Luikenaren wellicht niet –, want hij ontwierp ook al in Zürich het station Stadelhofen, in Lyon het schitterende Gare de Saint-Exupéry (TGV) en in Lissabon het Estação do Oriente (Gare do Oriente). (En voor wie het nog niet weet: de studentencampus in Maastricht.)

Eendagskunstwerk Kunstenaar Guy Olivier, geboren in Maastricht en woonachtig in Luik, heeft zijn atelier vlak bij het uit de ruïnes van al dan niet mislukte bouwprojecten verrijzende nieuwe station Guillemins en ziet de metamorfose van Luik elke dag met eigen ogen aan zich voorbijtrekken. Op een bepaald moment belde hij mij deze zomer

en vertelde dat de huizen vóór het station werden gesloopt om plaats te maken voor de volgende fase in de stadsontwikkeling. Een idee om met dit gegeven iets te doen, was snel geboren en dus toog ik dezelfde avond nog naar Luik. Dat moest ook wel, want één dag later zou het niet meer lukken. Een ‘Eendagskunstwerk’ als hommage aan het veranderende Luik waarin moderne kunst en architectuur elkaar steeds nauwer omhelzen en dat nu al – letterlijk – zichtbaar wordt aan de horizon van datzelfde vernieuwende Luik. Weliswaar een levensgevaarlijke illegale actie van twee idioten met dezelfde voornaam en behept met dezelfde ontembare artistieke aandrang, maar dat maakt het allemaal des te spannender! En dankzij de fotografie blijft het toch op een of andere manier bewaard.

Vergeet even de tijd en geniet! n de stilte van de groene Maasvallei, in het idyllisch gelegen Maasdorpje Leut, ligt, omgeven door een schitterend Engels park, Kasteel Vilain XIIII. Het statige bouwwerk, waarin de nieuwe ‘Heren van Leut’ Frits Geussens en Björn Ramsak de scepter zwaaien, herbergt tal van accommodaties. Zo is er een gezellige brasserie met een mooi tuinterras waar het zeer aangenaam toeven is, een stijlvol restaurant en zijn er diverse historische zalen voor ontvangsten, feesten, banketten, seminars en presentaties. Het vermelden waard is ten slotte de exclusieve rokerssalon, een speciale aperitief- en digestiefruimte waar onze gasten tevens kunnen genieten van een ﬁjne sigaar.

Genieten in een sprookjesachtig decor De brasserie is gevestigd in de voormalige paardenstallen. De ideale entourage waar u terechtkunt voor een goede kop kofﬁe of een goed glas bier of wijn en kunt kiezen uit smakelijke gerechten van de uitgebreide kleine kaart. Het smaakvol ingerichte restaurant bevindt zich op de voormalige vruchtenzolder op de eerste verdieping. Hier kunt u genieten van culinaire hoogstandjes uit de klassieke Belgische keuken met daarbij navenant geselecteerde wijnen. De hal van het kasteel is uitermate geschikt voor ontvangsten. Voor feesten, banketten, presentaties, meetings et cetera kunt u, afhankelijk van uw wensen en het aantal personen, uw zaalkeuze bepalen. De catering wordt uiteraard verzorgd door Frits Geussens en zijn equipe. U moest maar eens komen kennismaken en ervaren!

’t Kasteelhof Dreef 148 - B-3630 Leut-Maasmechelen - T +32 (0)89 790280 - F +32 (0)89 790281 - I www.kasteelhof.be Openingstijden: van dinsdag t/m zondag vanaf 11.00 uur

Kerstmisdrama 1958 Instorting mergelgrot Zichen: grootste naoorlogse ramp van Limburg

oor de kenners van de uitgestrekte mergelgrotten onder het Riemster kerkdorp Zichen-Zussen-Bolder was het niet echt een verrassing. De berg ‘kraakte’ al een tijdje, zoals dat heet in vaktermen. Dat kraken was het voorteken voor een verschrikkelijke ramp die achttien mensen het leven zou kosten. De pilaren, die steeds slanker werden als gevolg van de roofbouw, vertoonden almaar groter wordende scheuren omdat ze

steeds meer moeite hadden het enorme gewicht van het dak te dragen. Om te zien hoe snel zo’n scheur groter werd, plakte men er een krantenpagina overheen. Als die de volgende dag gescheurd was, dan werd het de hoogste elders ‘onderdak’ te zoeken. Zo vlak voor de kerst waren in de Roosburg te Zichen een stuk of drie champignonbedrijven met man en macht bezig hun hoogste omzet van het jaar binnen te halen. Een aantal plukkers was die ochtend al met angst in de benen de groeve binnengegaan. Terecht, zoals zou blijken. Net na half negen in de ochtend kwam 4 ha plafond in één klap naar beneden en verpletterde nagenoeg alles en iedereen. Slechts een paar mensen, werkzaam aan de rand van de instorting, overleefden de ramp. De 25-jarige Leo Vos werd 60 meter weggeblazen en raakte zwaargewond. Een paar makkers sleepten hem naar buiten. Voor elf mensen, allen werkzaam in de champignonteelt, zou het hun laatste rustplaats worden. Hun lichamen werden nooit geborgen. Nu, vijftig jaar later, is Leo Vos nog steeds werkzaam als champignonkweker in de grotten van Emael. NIVEAU EuregioMagazine ging samen met Leo Vos en onder deskundige leiding nog eenmaal terug naar de plek waar hij stond te werken toen de berg instortte. Zijn getuigenis leest en ziet u in het aansluitende verhaal; de chronologie van de gebeurtenissen leest u hieronder.

Chronologie van de ramp en de reddingswerkzaamheden 23 december 1958

17 februari 1959

Rond 9 uur in de ochtend stort 4 ha mergelgrot in op de plaats waar 23 champignonplukkers aan het werk zijn. De hulpverlening komt meteen op gang. Vijf reddingsploegen uit de mijnstreek, vier brandweerkorpsen, de civiele bescherming en het Rode Kruis banen zich een weg naar de rampgroeve. Vijf zwaargewonde slachtoffers en vier doden worden naar boven gehaald. Diezelfde dag nog sterft een van de zwaargewonde plukkers.

Het zevende lichaam wordt gevonden.

24 december 1958

Drie jaar na de ramp wordt een 14 meter hoog monument ter nagedachtenis van de slachtoffers opgericht.

Amper één dag later hebben al meer dan honderdvijftig mensen aan de reddingsoperaties deelgenomen. Koning Boudewijn, prins Albert en de Limburgse gouverneur Roppe bezoeken in de grot de plaats van de ramp. Het comité ‘Limburg Helpt!’ stelt 200.000 frank ter beschikking van de getroffen gezinnen.

6 maart 1959 De reddingswerken worden stopgezet. Elf van de achttien dodelijke slachtoffers zijn nooit teruggevonden. Het ‘Kerstmisdrama’ is de grootste naoorlogse ramp van Limburg.

Monument

25 december 1958 Op eerste kerstdag is er een tweede instorting, precies op de plaats waar de vorst en de prins een dag eerder hebben gestaan. Alle reddingswerken worden stilgelegd.

26 december 1959 Reddingswerken hervatten hun werk. Bulldozers van cementfabriek CBR graven een sleuf naar de compostkelders onder het puin.

27 december 1958 Vijf lichamen worden geborgen.

31 december 1958 Redders vinden een zesde lichaam.

10 januari 1959 Bulldozers van het leger worden ingezet.

hampignonplukker Leo Vos (75) had vijftig jaar geleden geluk

Ik ben er niet helemaal gerust op, maar mijn fascinatie voor de ramp die bijna vijftig jaar geleden in de Roosburg in Zichen (Riemst) plaatsvond, zuigt me toch naar beneden, 25 meter diep. Dat twee grottenexperts, Philippe en Ton, me naar mijn onderaardse doel begeleiden, stelt me enigszins gerust. Zij kennen deze plek als hun broekzak. Zonder hen zou dit een levensgevaarlijke onderneming zijn. “Deze toegang is normaal afgesloten”, zegt Philippe. “Omwille van het instortingsgevaar.” Ik doe maar alsof ik dat niet gehoord heb en daal stoer af naar de buik van de mergelberg. 41

â&#x20AC;&#x2DC; Ik werd weg gekatapulteerd en smakte 60 meter verder tegen een muurâ&#x20AC;&#x2122;

e olielampjes die Philippe en Ton meedragen, leiden ons kleine gezelschap na enkele honderden meters naar de plaats van de instorting. We lopen tot we niet meer verder kunnen. Een berg stenen vult de gang tot tegen het hoge plafond. Er rolt een rilling over mijn rug als we eindelijk halt houden. Een heel klein beetje omwille van de temperatuur – het is hier hoop en al dertien graden – maar vooral omwille van het verhaal van Leo Vos. Vijftig jaar geleden was hij hier als 25-jarige champignonplukker aan het werk. Als bij wonder overleefde hij de ramp waarbij achttien van zijn werkmakkers het leven lieten toen vier hectaren grot instortte.

Massagraf “Een paar minuten voor de instorting was ik hier nog aan het werk”, zegt Leo terwijl hij naar de grond wijst. “Met een paar werkmakkers waren we de champignonmest aan het verluchten. Omdat we met te veel man op één plek werkten, besloot ik vijftig meter verderop ijzeren bakken te gaan vullen met mest. Als ik was gebleven, stond ik hier nu niet.” Leo stopt met zijn verhaal en tuurt naar de berg mergelblokken voor ons. Hij bijt op zijn onderlip en uit zijn mond komt even geen wolkje adem meer. “Elf werkmakkers liggen hier nog steeds bedolven onder het puin. Eigenlijk is dit een massagraf”, gaat weer Leo sterk verder. De redders

hebben hun lichamen nooit naar boven kunnen halen omdat het instortingsgevaar te groot was. Twee maanden lang is naar hen gezocht. Toen werden uiteindelijk de reddingswerken definitief gestopt.” De koelte van de grot en de warmte waarmee Leo zijn herinneringen vertelt, laten me niet onberoerd.

Geroemel Ik vraag hem of hij zich het moment van de instorting nog voor de geest kan halen. “Ik droom er nog vaak van”, gaat Leo verder. “Het duurde maar een paar seconden. Plots klonk er een dof geroemel door de grot, het leek op het geluid van een zwaar onweer. Voordat ik kon beseffen wat er aan de hand was, werd ik door de enorme luchtdruk weg gekatapulteerd. Zestig meter verder smakte ik tegen een muur en verloor het bewustzijn. Pas toen een paar werkmakkers op hun vluchtweg naar buiten in het donker tegen me aan botsten, kwam ik weer bij. Ik had een schedelbreuk, een schouder- en een beenbreuk opgelopen en moest vier maanden herstellen in het ziekenhuis.” Leo’s werkmakkers hadden minder geluk. We wandelen verder, langs restanten van de champignonbedden van toen.

Op z’n blote knieën Leo is een erg gelovig man. Hij is inmiddels al tig keren op bedevaart naar Lourdes geweest, uit dankbaarheid dat hij deze ramp heeft over-

leefd. Door de jarenlange roofbouw van de felbegeerde mergelstenen hadden de grotten hun stabiliteit verloren. Ze kraakten en er zaten overal scheuren in de wanden en pijlers. “We wisten dat we elke dag een beetje ons leven riskeerden”, zegt Leo. “Maar we hadden het geld nodig, en het verdiende goed. Acttien frank per uur. Een maand voor de instorting ben ik op m’n blote knieën vóór de ingang van de grot gaan zitten”, zegt Leo een beetje fluisterend. “Ik heb Ons Lieve Vrouwke toen gesmeekt mijn ziel en jong lichaam te beschermen tegen onheil. Volgens sommigen staat het een los van het ander, maar dat geloof ik niet. Zij is mijn redding geweest.” Op z’n 75ste is Leo nog altijd actief in de champignonteelt. Inmiddels heeft hij zijn eigen bedrijf in een grot in Emael. “Als ze me dat afnemen, val ik morgen in een zwart gat. Champignons zijn mijn lust en mijn leven.”

Film en boek Naar aanleiding van de vijftigste verjaardag van de Roosburgramp verschijnen in december een film en een boek. Het boek is geschreven door journalist Vital Medaerts (84), die als twintiger elke dag verslag uitbracht van de ramp voor het dagblad Het Belang van Limburg. Voor dit naslagwerk, waaraan hij maar liefst drie jaar werkte, interviewde hij overlevenden, nabestaanden en reddingswerkers. Het boek zal te koop zijn in de krantenwinkels van Riemst en kost 6 euro. Tegelijk met het boek verschijnt in december ook een film, gemaakt door Jean Geelen. Hij verzamelde samen met Vital Medaerts getuigenissen en beeldmateriaal uit de archieven van de BRT en Het Belang van Limburg. Tekst: Lieve Ketelslegers Fotografie: Guy van Grinsven / Studiopress

Vital Medaerts

De unieke beeldengalerie van Maastricht

GALLERY BELL’ ARTE Sinds 1993 is in Maastricht de nationaal en internationaal bekende beeldengalerie Gallery Bell’Arte gevestigd. De Gallery is gehuisvest in een monumentaal pand aan de Jekerweg en wordt door een beeldentuin omgeven. De filosofie van Gallery Bell’Arte luidt: “een verscheidenheid in fascinatie, steeds op zoek naar lokale, nationale en internationale kunstenaars, die vooral figuratief en abstract werken”. Zo is er onder andere werk van Hans Bayens, Luc Bemelmans, Fioen Blaisse, Gerti Bierenbroodspot, Jan Desmarets, Charles Dumernit, Joris Gaymans, Peter Harskamp, Evert van Hemert, Mike Piché, Eddy Roos, Inger Sannes, Xander Spronken, Joris Verdonkschot, Jan Verschoor en Francesca Zijlstra.

Fleur, Emile Cornelis

In de Gallery vinden jaarlijks wisselende exposities plaats. Sinds 1997 ook in de tuinen van de bekende Châteaus Neercanne en Sint Gerlach onder de naam ‘Meesters in de beeldhouwkunst’. Onlangs gaf minister van Economische Zaken mevrouw M.J.A. van der Hoeven bij de laatste opening aan een samenwerkingsverband te willen aangaan met Gallery Bell’Arte om met jonge kunstenaars in het buitenland te gaan reizen en hen zo te promoten. Naast adviezen aan particuliere kunstverzamelaars vervult Doret Huibers ook geregeld een ‘kunstvraag’ van organisaties. In samenwerking met de kunstenaars kunstwerken vervaardigen passend op de juiste plaats. Van kunst op de bodem van een zwembad tot kunst in hotelkamers. Van een enorme wandschildering tot een glas-in-lood koepel. De kunstwerken in Kasteel Heemstede, het Amrâth hotel Grand Hotel de l’Empereur en het Scheepvaarthuis in Amsterdam zijn enige voorbeelden hiervan. De aankomende expositie met werk van Luigi Galligani zal worden geopend op 9 november.

Doret Huibers, Camille Oostwegel en mevrouw M.J.A. van der Hoeven

Doret Huibers met haar dochter Safiere (l.) met Bas en zoon Tibor (r.) met Linda

Massa-Carrara, Francesca Zijlstra

Gallery Bell’Arte Jekerweg 51 (achter het politieburo wijk 12) 6212 GA Maastricht

l.: Descending staircase, Håkon Anton Fagerås r.: Pura essenza, Giovanni Balderi

Geopend: di. t/m za. 11.00 - 17.00 uur zo. 14.00 - 17.00 uur en op afspraak. T/F +31 (0)43 - 321 17 02 E welkom@gallerybell-arte.com I www.gallerybell-arte.com I www.libasaf.com

Gallery Bell’Arte

T he secret of life is to love, enjoy & celebrate the Art of living Enjoy your life with

Sign.s of Art

>>COLUMN Schoonheid en macht Een onderwerp dat bij velen opgetrokken wenkbrauwen veroorzaakt. Het staat echter vast dat ‘mooie’ mensen gemakkelijker een baan vinden, promotie maken, contacten leggen en dergelijke, kortom maatschappelijk en persoonlijk succesvoller zijn. Mooie mensen zijn er zich soms niet van bewust dat hun schoonheid ook intimideert. Ze kan aangewend worden om macht te verkrijgen of te behouden. Cleopatra bijvoorbeeld gooide haar uiterlijke schoonheid in de strijd om haar machtspositie te versterken. Er zijn vele voorbeelden van wat schoonheid (ofwel een ‘mooie’ verschijning) als belang vertegenwoordigt bij politici. Denk aan het lelijke eendje Hillary Clinton in haar jonge jaren met dikke brillenglazen en kleurloze mode. Angela Merkel, de Duitse bondskanselier, die nu smaakvol gekleed en zelfs met decolleté in de bladen te zien is. Zij zijn voorbeelden van vrouwen die eerst hun plaats verworven hebben op basis van hun innerlijke overtuiging, kracht en doorzettingsvermogen en vervolgens een ‘aanpassing’ doen aan hun verschijning. Met hun nieuwe imago wordt de uitstraling van macht onderstreept en bevestigd. Een ander voorbeeld is de ‘make-over’ van CDA-politicus Jaap de Hoop Scheffer. Hij moest zich als lijsttrekker een andere look aanmeten in de hoop dan ook meer stemmen te trekken, bril weg, snor weg en dit moest de nieuwe, jonge dynamiek uitstralen die de partij voor ogen had. Dan de 72-jarige Silvio Berlusconi, hij onderging een facelift, ooglidcorrectie en haartransplantatie, waarschijnlijk deels uit ijdelheid maar zeker ook om nog een bepaalde ‘jeugd’ dus kracht, dus dynamiek uit te stralen. Hij gebruikte het om zijn imago te handhaven. Kort geleden deed ik een facelift-operatie bij een operazangeres uit Amsterdam. Geboren in 1940 als dochter van een joodse moeder, heeft zij (in tegenstelling tot haar moeder) de oorlog overleefd op een onderduikadres. Tot voor kort was uiterlijk geen issue voor haar. Maar, zoals ze me vertelde, ze voelde zich nog jong en fit, maar dat gevoel kwam niet overeen met hetgeen ze in de spiegel zag. De jongere collega’s inspireerden haar, omdat niet alleen de oren, maar ook de ogen van het publiek gestreeld willen te worden. Enkele dagen later las ik dat de sopraan Deborah Voigt na vier jaar afwezigheid terug was in Covent Garden. Ze had overgewicht. Nu 55 kilo lichter mag zij haar werk hervatten. Destijds zorgde haar vertrek voor heftige beroering… wat was belangrijker voor een opera, hoe je eruit ziet of hoe je zingt? Dat is de realiteit van de huidige tijd. Het is onomstotelijk bewezen, wij zien het dagelijks in onze praktijk, dat uiterlijk schoonheid het gevoel van eigenwaarde doet toenemen. De uitstraling van dat gevoel is een kracht en dat geeft ‘macht’. Beauty lies in the eyes of the beholder. Maar je bent zelf de eerste en de belangrijkste die deze ‘schoonheid’ moet definiëren. Met behulp van de spiegel. Narcissus is niet gestorven aan ijdelheid maar juist aan te weinig zelfliefde. Dr. R. Roddi Plastisch chirurg

Exclusieve handgemaakte fonteinen voor interieur en tuin

Gratis en voor niks!

Borrelmanneke spuit een half uur lang pure jenever tijdens de Hasseltse Jeneverfeesten

Het is half vijf op een zonnige zaterdagmiddag in oktober. Honderden mensen hebben zich verzameld rond een klein beeldje in het centrum van Hasselt. Het aanzwellende geluid van een naderende fanfare verhoogt zichtbaar de stemming en in een oogwenk heeft het beeldje een aantal capes annex T-shirts aangemeten gekregen door al dan niet verklede heren. Traditiegetrouw waren de batterijen van de draadloze microfoon aan vervanging toe, waardoor de bijbehorende toespraken door alleen de sprekers zelf konden worden verstaan. Het mag de pret niet drukken, want hoe sneller die afgelopen zijn, hoe sneller het zal gaan gebeuren: het mirakel van het Borrelmanneke.

et zal even slikken zijn voor onze Belgische vrienden, maar zonder de Hollanders was er waarschijnlijk geen Jeneverfeest in Hasselt. Er wordt uiteraard geen gelegenheid overgeslagen om op ludieke wijze de vermeende Hollandse zuinigheid te illustreren, zoals tijdens de openingsceremonie van de Achttiende Hasseltse Jeneverfeesten, maar het valt niet te ontkennen dat in Hasselt pas sedert de bezetting van de stad door een Hollands garnizoen aan het einde van de achttiende eeuw het stoken van jenever pas goed op dreef kwam. Hasselt behoorde immers tot 1795 niet tot de Zuidelijke Nederlanden maar tot het prinsbisdom Luik. Hier was het stoken van brandewijn en jenever een dagelijkse bezigheid. In 1601 hadden de aartshertogen Albrecht en Isabella in de Zuidelijke Nederlanden het decreet uitgevaardigd waarbij het verboden was nog langer brandewijn uit graan, fruit en groenten te produceren. Granen dienden voor het bakken van brood en niet voor het stoken van korenbrandewijn. Waarschijnlijk een overblijfsel uit de Reformatie in de zestiende eeuw. Nu moesten die Hollanders hun smaakpapillen maar zien te verwennen met kruidendrankjes, bessensapjes en soortgelijke gezonde drankjes. Dus toen zo’n Hollands garnizoen in 1675 in de stad kwam, werd de korenwijn allengs verder op smaak gebracht met de Hollandse kruiden, bessen en ander vruchten Aldus ontwikkelde zich de inmiddels gearomatiseerd Hasseltse jenever tot een van de beste en beroemdste van België.

Drupke Aanvankelijk gebruikt de gewone man – elk huishouden had een brandewijnketeltje – bier en andere zoete dranken om te distilleren. Tegen het einde van de zestiende eeuw werd korenbrandewijn zo populair dat men niet langer verschaald bier maar een vergist graanbeslag van gerst, rogge en mout ging distilleren. Deze korenbrandewijn werd soms gearomatiseerd met jeneverbes, anijs, karwij of venkel. De voorkeur ging uit naar de jeneverbes. De jeneverstruik was immers ruim voorhanden Het distilleren van vloeistoffen was een uitvinding van de Arabieren. Hun kennis verspreidde zich in de loop van de veertiende eeuw over Europa via de universiteiten en de kloosters. Aanvankelijk werd het distillaat ‘aqua vitae’ (levenswater) als geneesmiddel gebruikt voor de meest uiteenlopende ziekten. Men diende het druppelsgewijs in te nemen. De geneeskundige krachten konden nog worden opgedreven door er allerlei bessen, zaden en kruiden in te laten weken. Ook aan jeneverbes kende men geneeskundige krachten toe. Zo werd het baden in regenwater waarin jeneverbessen gekookt zijn, aangeraden om huidziekten en darmaandoeningen te genezen. Met de rook van brandende jeneverbessen en jeneverhout kon men ruimten ontsmetten waarin pestlijders hadden verbleven. Het ‘levenswater’ werkte niet alleen geneeskrachtig, het kon ook ‘den mensche droefheid’ doen vergeten en het maakte ‘de herten vro ende oec stout ende coene’. Het zijn deze euforie verwekkende eigenschappen die het geneesmiddel in een eeuw tijd tot het genotmiddel ‘brandewijn’ maakten. Brandewijn werd niet langer druppelsgewijs gedronken, maar per ‘druppel’, het ‘drupke’ dus!

Voorproeven Sinds 1991 produceert het Nationaal Jenevermuseum een echte Hasseltse graanjenever. Deze jenever, gestookt in de negentiende-eeuwse stookinstallatie, vult elk jaar duizend kruiken. Voordat het echte proeven van de nieuw gestookte jenever voor dit festijn kan beginnen,

is een aantal dagen eerder al het beslag opgezet in de beslagkuip, is de accijns bepaald en heeft de ruw- en fijnstook in de alambiek en distillatiekolom plaatsgevonden. Voorproever van dienst is traditiegetrouw de burgemeester, sinds een aantal jaren Herman Reynders, die dit jaar wordt bijgestaan door Bert Kruismans, wereldberoemd in Vlaanderen, en de jarige VVV-directeur Jean-Pierre Swerts. Natuurlijk wordt de jenever weer hoger gekwalificeerd dan ooit en dus kan het eerste rondje worden uitgedeeld aan de genodigde fine fleur van Hasselt en kan de optocht vertrekken naar de beeldenfontein het Borrelmanneke, het symbool van de Hasseltse jenever.

Nog géén Hollanders! Het grote moment is aangebroken. De voorganger van de Confrérie van de Hasseltse Jenever beklimt het beeldje voorzien van een aantal plastic glaasjes. Het Borrelmanneke is voor de gelegenheid ietsje gemodificeerd met een klein buisje met daaronder een trechter. De spanning stijgt. Na luttele seconden is het dan zo ver. Een krachtige straal pure jenever vult de eerste glaasjes en al gauw is het hek van de dam. Hier heeft het toegestroomde publiek op zitten wachten. Waar de glaasje zo gauw vandaan komen, weet ik niet, maar in een mum van tijd is het Borrelmanneke aan het zicht onttrokken door de talloze handen die proberen de meegebrachte glaasjes te vullen. Enkele jonge mannen hebben een plekje boven op het beeld weten te bemachtigen en laten zich het gratis drankje goed smaken. Na een kwartiertje vallen de eerste er vanzelf af. God straft kennelijk onmiddellijk. Al met al is het een vrolijke vertoning, dat half uurtje drinken tot je erbij neervalt. Eén ding valt mij echter op: er wordt verdomd weinig ‘Hollands’ gesproken! Of ze wisten het niet, óf hebben de Belgen misschien toch iets met de Hollanders gemeen? Een aanrader is het zeker, die Jeneverfeesten in Hasselt. De vele standjes met allerlei jenevers, de speculaas, de jeneverpaté en de gezellige ambiance maken Hasselt tot en waardige ambassadeur van het bourgondisch genieten. Ook nu weer blijkt dat Hasselt, als geen ander, de titel ‘Stad van de Smaak’ verdient. En mocht u dit avontuur overleven, vergeet dan zeker niet op zondag naar de kelnerwedloop te gaan. Om 15 uur starten de kelners met een vol dienblad met glazen ‘jenever’ op het Molenpoortplein, waar ook de aankomst is. De winnende kelner van de race verdient zijn gewicht in Hasseltse jenever. Ook de eerste vrouw en de eerste seniorkelner krijgen een jeneverprijs. Schrijf maar vast in uw agenda: derde weekend oktober 2008. Tekst en foto’s: Guy van Grinsven

Nationaal Jenevermuseum - Witte Nonnenstraat 19 - B-3500 Hasselt T +32 (0)11 23 98 60 - F +32 (0)11 21 10 50 - I www.jeneverfeesten.be

Slagerij Pinckaers Bourgondisch genieten bij de beste worstmaker van Nederland

e Eijsdense Keurslager Erik Pinckaers werd onlangs uitgeroepen tot de beste worstmaker van Nederland. De ambachtelijke keurslagerij van Pinckaers, gelegen in het karakteristieke beschermde dorpsgezicht van Eijsden, valt meteen op door haar bourgondische uitstraling. Een schitterende winkel met een warme sfeer waar de klant zich direct thuis voelt. In de glazen toonbank prijken heerlijke, ambachtelijk vervaardigde worstsoorten, vijftien variaties paté, talloze streekproducten en een scala aan maaltijden, kant-en-klaarproducten, salades en rauwkost. Verder schitterend rund-, kalfs- en lamsvlees dat gekocht wordt bij boeren in de regio, vervolgens geslacht in Margraten en ten slotte in eigen bedrijf verwerkt tot een kwalitatief perfect product. De klant kan in de winkel zien van welke boerderij in het Mergelland het rundvlees afkomstig is. Overigens kiest Erik Pinckaers voor het Belgische blank-blauwe ras, een echt vleesras. Andere producten die Pinckaers van harte aanbeveelt zijn de unieke streekproducten die de smaak van vroeger weer doen herleven, zoals de zure kalfspastei, bekroond als mooiste streekproduct van Nederland, en de ‘terrine de Liège’, vervaardigd met stroop uit de Voerstreek en noten. Regelrechte aanraders zijn ook de terrine met uienkonfijt en de gevulde kalfsborst, een ware delicatesse.

Omdat praktisch alle producten in het eigen bedrijf bereid worden en dus alle ingrediënten bekend zijn, kan de klant die bijvoorbeeld geen melk- of glutenproducten mag hebben, optimaal geadviseerd worden.

HOE WORD JE KAMPIOEN? Gedurende een heel jaar werden bij Erik Pinckaers op onverwachte momenten verschillende worstsoorten gekeurd en gecontroleerd. Verantwoordelijk daarvoor zijn bacteriologisch en microbiologisch onderzoek van de producten door wetenschappers van TNO Voeding en een team van deskundigen uit de vleesbranche. Na vier keuringen was Erik bij de laatste tien; ten slotte volgde er nog een extra keuring van nog eens zeven producten. Resultaat: een verdiend kampioenschap!

CATERAAR VAN NIVEAU Voor de feestdagen kan men kiezen uit diverse carpaccio’s, pâtés-encroûte, vlees- en visgerechten, soepen, verscheidene supplementen en desserts. De bestellijst staat vanaf 1 november op de website. Als echte ambachtelijke slager verzorgt Keurslagerij Pinckaers, desgewenst, ook complete catering en koude buffetten. Bovendien is er keuze uit diverse themabuffetten: Bourgondisch, Italiaans, Voerens, met tapas en boerenbuffetten. Vraag geheel vrijblijvend naar de brochure. Of kijk op www.partyservice-pinckaers.nl.

Kerkstraat 12a - 6245 CB Eijsden - T +31 (0)43 409 1226 - F +31 (0)43 409 4135 - I www.pinckaers.keurslager.nl en www.partyservice-pinckaers.nl

AÜO?DNEFRAJÜ~ Ü=HOÜ =I>ANPÜ QGANOÜAHGAÜ@=CÜR=JÜ QOPANAJÜJ==NÜ AAGÜ \APOPÜ KIÜ @==NÜ =HOÜ CAVAHÜ DAPÜ >=GGANOR=GÜ PAÜ HANAJ Ü JJKÜ Ü EOÜ @AÜ @AN@AÜ CAJAN=PEAÜ QGANOÜ JKCÜ OPAA@OÜ @AÜ @NEFRAJ@AÜ GN=?DPÜ=?DPANÜAAJÜIKKEÜ>A@NEFB Ü

JÜ~ Ü>ACKJÜ =I>ANPÜ QGANOÜEJÜ AAGÜ==JÜ@AÜ KKHOPN==PÜRKKNÜVE?DVAHB Ü HOÜDEFÜÀOÜIE@@=COÜGH==NÜS=OÜEJÜ@AÜ>=GGANEF ÜCEJCÜDEFÜIAPÜL==N@ÜAJÜS=CAJÜ IAPÜDAPÜRANOÜCA>=GGAJÜ>NKK@ÜH=JCOÜ@AÜ@AQN Ü =PANÜRKHC@AÜAAJÜGHAEJAÜSEJ¥ GAHÜS==NEJÜVEFJÜRNKQSÜ>NKK@ ÜRH==EÜAJÜGKAGFAOÜRANGK?DP SAAÜR=JÜDQJÜGEJ@ANAJÜJ=IAJÜRANRKHCAJOÜ@AÜV==GÜKRAN Ü KQEOÜ=HOÜ>NKK@¥ >=GGANÜAJÜ AAO Ü@AÜ>=JGAP>=GGANÜ>EFÜQEPOPAG Ü KAJÜ AAOÜKIÜCAVKJ@DAE@O¥ NA@AJAJÜ IKAOPÜ =BD=GAJ Ü VAPPAJÜ KQEOÜ AJÜ VEFJÜ RNKQSÜ DAPÜ B=IEHEA>A@NEFBÜ RKKNP Ü QJÜVKKJÜ =UIKJ@ÜCEJCÜVE?DÜJ=ÜVEFJÜKLHAE@EJCÜAANOPÜRAN@ANÜEJÜDAPÜ R=GÜ>AGS=IAJÜ>EFÜAJGAHAÜ>AGAJ@AÜ=I>=?DPAHEFGAÜ>=GGANEFAJÜAJÜSAN@ÜEJÜ ~ ÜIA@ARAJJKKP Ü AÜ@AN@AÜCAJAN=PEAÜ QGANOÜOP==PÜ==JÜDAPÜNKANÜR=JÜAAJÜ>A@NEFBÜ>AOP==J@AÜ QEPÜ@AÜ>=GGANEFÜ©@EAÜEJIE@@AHOÜRANDQEOPÜEOÜR=JÜ AAGÜJ==NÜ PAEJªÜAJÜREFBÜSEJ¥ GAHOÜEJÜ@AÜNACEK Ü =CAHEFGOÜHARANPÜ QGANOÜ@=CRANOAÜLNK@Q?PAJÜ==JÜ@AÜAECAJÜ SEJGAHOÜ I==NÜ KKGÜ ==JÜ DKNA?=>A@NEFRAJÜ AJÜ VKNCEJOPAHHEJCAJ Ü =UIKJ@ Ü EFJÜ CNKKPKQ@ANO Ü KQ@ANOÜ AJÜ KKIÜ DA>>AJÜ ANÜ AAJÜ LN=?DPECÜ >A@NEFBÜ R=JÜ

CAI==GPÜ@=PÜKLÜREANÜLEFHANOÜOPAQJP ÜGS=HEPAEP ÜAANHEFGAÜLNEFO ÜCA@ACAJÜ=@¥ REAOÜAJÜCKA@AÜOANRE?A Ü JÜ@==NKLÜ>KQSAJÜSEFÜRAN@AN Ü AÜOPNARAJÜJ==NÜAAJÜ KLPEI=HAÜ NAH=PEAÜ IAPÜ KJVAÜ GH=JPAJ Ü ==N>EFÜ VEFJÜ @AOGQJ@ECÜ LANOKJAAHÜ AJÜ AAJÜ CKA@Ü LNK@Q?PÜ KJKJP>AANHEFG Ü JÜ CKA@AÜ LNK@Q?PAJÜ DA>>AJÜ VA Ü APÜ >NKK@=OOKNPEIAJPÜ EOÜ R=JÜ QEPIQJPAJ@AÜ GS=HEPAEPÜ AJÜ DAPÜ >AGAJ@AÜ NKCCA¥ >NKK@ÜSKN@PÜJKCÜKLÜGH=OOEAGAÜSEFVAÜCAI==GP Ü AÜRH==EAJÜAJÜP==NPAJÜ§Ü@AÜ GAQVAÜEOÜ>EFJ=ÜKJ>ALANGPÜ§ÜIpfPÜQÜCASKKJÜCALNKAB@ÜDA>>AJ Ü ACAHI=¥ PECÜC==JÜ =UIKJ@ÜAJÜA?DPCAJKPAÜ JEP=ÜKLÜL=@ÜAJÜGKIAJÜSAANÜPDQEOÜIAPÜ AAJÜNQCV=GÜRKHÜE@AAeJ Ü@EAÜRANRKHCAJOÜRANSANGPÜSKN@AJÜEJÜKBÜPKPÜJEAQSAÜ LNK@Q?PAJ NA=PEREPAEPÜ AJÜ AB\?EeJPÜ AJÜ D=N@Ü SANGAJ Ü CA?KI>EJAAN@Ü IAPÜ GS=HEPAEP Ü RKNIAJÜ@AÜE@A=HAÜ?KI>EJ=PEAÜ@EAÜHAE@PÜPKPÜPARNA@AJÜGH=JPAJ Ü EPÜ>HEFGPÜKKGÜ QEPÜ@AÜLNEFVAJÜ@EAÜDAPÜ>A@NEFBÜ@AÜH==POPAÜF=NAJÜEJÜ@AÜS=?DPÜDAABPÜCAOHAALP Ü KJ@ANÜ=J@ANAÜ AOPAÜ ?DPAÜ =GGANÜR=JÜ EI>QNCÀ Ü AOPAÜ HEA>KHHAJ>=GGANÜ R=JÜ EI>QNCÀ Ü AOPAÜ EFOPARH==E>=GGANÀÜAJÜ=HOÜH==POPAÜDAPÜ@EPÜF==NÜ>AD==H@AÜ AOPAÜ =GGANEFÜR=JÜ EI>QNCÜ À

"EEK (OOLSTRAAT s "UNDE 6LIEGENSTRAAT s %LSLOO 3TATIONSSTRAAT -EERSSEN "EEKSTRAAT s 3TEIN -AURITSWEG

www.dukers.nl

/F BESTEL OP ONZE WEBSHOP

Concert for the Missing Ontroerend eerbetoon aan vermiste Amerikaanse soldaten

Met een staande ovatie toonden de ruim duizend enthousiaste toeschouwers hun waardering voor het Concert for the Missing van de Jack Million Band op het Amerikaplein te Margraten. Het concert vond plaats op 13 september, de dag waarop Zuid-Limburg in 1944 door de Amerikanen werd bevrijd. Het concert was de aanzet van een campagne om ook de vermiste militairen die herdacht worden op de erebegraafplaats in Margraten, aan een adoptiegezin te helpen.

Het idee om de vermiste militairen uit de Tweede Wereldoorlog aan een adoptiegezin te helpen, is afkomstig van de sympathieke orkestleider Jack Coenen. Twee jaar geleden, tijdens een tournee door de Verenigde Staten, kwam het idee bij hem op. Samen met zijn orkest gaf hij een reeks concerten op het prestigieuze Glenn Miller Birthplace Festival in Clarinda (Iowa), de geboorteplaats van de wereldberoemde orkestleider. Daar projecteerde hij tijdens hun concerten beelden van de streek waar de leden van zijn Euregionale orkest vandaan komen: Maastricht, Luik, Aken, Hasselt. Maar ook van de Amerikaanse begraafplaats in Margraten. Daarop kregen Coenen en de zijnen een enorme respons van Amerikaanse bezoekers, van wie de meesten niet eens (meer) wisten dat er gesneuvelde Amerikanen in Europa begraven liggen. De laatste decennia worden de stoffelijk overschotten van veel in de Tweede Wereldoorlog gesneuvelde militairen teruggebracht naar hun geboortegrond om daar te worden herbegraven. Hun nabestaanden zijn te oud om hun graven in Europa te bezoeken. Toen Coenen vertelde van de unieke situatie dat in Margraten de graven door adoptiefamilies regelmatig bezocht en geëerd worden, leidde dit tot emotionele reacties.

Onschatbaar

Adoptiegraven

Het is nog altijd mogelijk om aan het initiatief – dat met het Concert for the Missing door de Jack Million Band gestalte kreeg – mee te doen en een vermiste Amerikaanse militair te adopteren.

Terug in Nederland nam Coenen contact op met de Stichting Adoptie Graven Amerikaanse Begraafplaats Margraten, met de bedoeling graven te adopteren van gesneuvelde militairen uit de staat Iowa. Dat ging helaas niet, omdat alle graven inmiddels bij een gezin waren ondergebracht. De stichting overwoog echter nu ook de ‘vermisten’ die in Margraten herdacht worden aan een adoptiegezin te helpen. MIA’s (Missing In Action) zijn militairen die bij oorlogshandelingen zijn omgekomen, maar wier stoffelijk overschot nooit is teruggevonden. De namen van de MIA’s die bij de bevrijding van Zuid-Limburg zijn gesneuveld, staan gebeiteld in the Walls of the Missing, de twee indrukwekkende muren links en rechts van de waterpartij die de toegang vormen tot de erebegraafplaats in Margraten. De 46 vermisten uit Iowa die daarop gegraveerd zijn, zijn intussen door de Jack Million Band geadopteerd. De belangstelling bij de vrienden van de band was zo groot dat al meer dan 250 vermisten uit de omliggende staten van Iowa zijn geadopteerd.

Bij het herdenkingsconcert in Des Moines, de hoofdstad van Iowa, waar ook familieleden van in Margraten herdachte militairen aanwezig waren, registreerden Guy van Grinsven en cameraman Frenk Felix voor NIVEAU TV enkele reacties. Terry Boettcher vertelde over zijn vermiste familielid James Golbski: “Hij verongelukte als schutter op een B17-bommenwerper en is nooit teruggevonden. Op de groepsfoto staat hij op de achterste rij, derde van links; met zijn ‘flight hat’. Je kunt zien dat het een vrolijke jongen is van pas negentien jaar; ‘a kid’, die het nochtans verdient dat zijn naam nog eens uitgesproken wordt.” En dat beloofde Guy van Grinsven te doen, die James Golbski persoonlijk adopteerde. Ook Bob Holliday komt aan het woord: “Jullie kunnen je niet voorstellen wat dit voor ons betekent. Wij zijn niet in staat van deze kant van de oceaan naar Margraten te komen. Dat er mensen uit Sittard zijn die zich over het graf van mijn vader ontfermen, het regelmatig bezoeken, er met zijn verjaardag een bloemetje leggen en hem eren in mijn plaats, is van onschatbare waarde voor ons. Wij zijn hen, en al die andere adoptanten, eeuwig dankbaar.”

Stichting Adoptie Graven Amerikaanse Begraafplaats Margraten

- Postbus 22 - 6269 ZG Margraten I www.adoptiegraven-margraten.nl en www.margratenrequiem.nl - E st.adoptie.graven@margraten.nl

Maastricht matcht cultuur met Malta Nederland & Malta leveren kandidaten voor Culturele Hoofdstad 2018 Einde van dit jaar moet Maastricht besluiten of EJ@AĂ&#x153;R=JĂ&#x153;@EPĂ&#x153;F==NĂ&#x153;IKAPĂ&#x153; ==OPNE?DPĂ&#x153;>AOHQEPAJĂ&#x153; het zich kandidaat stelt als een van de twee steKBĂ&#x153;DAPĂ&#x153;VE?DĂ&#x153;G=J@E@==PĂ&#x153;OPAHPĂ&#x153;=HOĂ&#x153;AAJĂ&#x153;R=JĂ&#x153;@AĂ&#x153;PSAAĂ&#x153; den die zich in 2018 Culturele Hoofdstad van Europa mogen noemen. Het eiland Malta, een OPA@AJĂ&#x153;@EAĂ&#x153;VE?DĂ&#x153;EJĂ&#x153; Â&#x2021;~Â&#x2026;Ă&#x153; QHPQNAHAĂ&#x153; KKB@OP=@Ă&#x153; voormalige Engelse kolonie, gelegen in het geR=JĂ&#x153; QNKL=Ă&#x153;IKCAJĂ&#x153;JKAIAJÂ&#x2018;Ă&#x153; APĂ&#x153;AEH=J@Ă&#x153; =HP=Â&#x2013;Ă&#x153; ografische hart van de Middellandse Zee, is de AAJĂ&#x153;RKKNI=HECAĂ&#x153; JCAHOAĂ&#x153;GKHKJEAÂ&#x2013;Ă&#x153;CAHACAJĂ&#x153;EJĂ&#x153; partner-kandidaat. Het is dan ook niet verwonDAPĂ&#x153;CAKCN=\Ă&#x153;O?DAĂ&#x153;D=NPĂ&#x153;R=JĂ&#x153;@AĂ&#x153; E@@AHH=J@OAĂ&#x153; derlijk dat Maastricht nu al reeds de samenwerVAAÂ&#x2013;Ă&#x153;EOĂ&#x153;@AĂ&#x153;L=NPJANÂĽG=J@E@==PÂ&#x2018;Ă&#x153; APĂ&#x153;EOĂ&#x153;@=JĂ&#x153; king heeft opgezocht. Hiertoe is op donderdag KKGĂ&#x153;JEAPĂ&#x153;RANSKJ@ANHEFGĂ&#x153;@=PĂ&#x153; ==OPNE?DPĂ&#x153;JQĂ&#x153;=HĂ&#x153; 18 september 2008 een samenwerkingsovereenNAA@OĂ&#x153;@AĂ&#x153;O=IAJSANGEJCĂ&#x153;DAABPĂ&#x153;KLCAVK?DPÂ&#x2018;Ă&#x153; komst getekend met â&#x20AC;&#x2DC;Malta Council for Culture EANPKAĂ&#x153;EOĂ&#x153;@KJ@AN@=CĂ&#x153;~Â&#x2026;Ă&#x153;OALPAI>ANĂ&#x153; Â&#x2021;Â&#x2021;Â&#x2026;Ă&#x153;AAJĂ&#x153; and the Artsâ&#x20AC;&#x2122;. Reden genoeg om eens te kijken O=IAJSANGEJCOKRANAAJGKIOPĂ&#x153;CAPAGAJ@Ă&#x153;IAPĂ&#x153; wat deze twee kandidaten aan elkaar bindt. Â&#x161; =HP=Ă&#x153; KQJ?EHĂ&#x153;BKNĂ&#x153; QHPQNAĂ&#x153;=J@Ă&#x153;PDAĂ&#x153; NPOÂ&#x2122;Â&#x2018;Ă&#x153; â&#x20AC;&#x153;Meer dan je zou denkenâ&#x20AC;?, aldus Ton Wanders, A@AJĂ&#x153;CAJKACĂ&#x153;KIĂ&#x153;AAJOĂ&#x153;PAĂ&#x153;GEFGAJĂ&#x153;S=PĂ&#x153;@AVAĂ&#x153; programmamanager Maastricht-Europe, die PSAAĂ&#x153;G=J@E@=PAJĂ&#x153;==JĂ&#x153;AHG==NĂ&#x153;>EJ@PÂ&#x2018;Ă&#x153;Â&#x161; AANĂ&#x153; mee aan de basis heeft gestaan van deze samen@=JĂ&#x153;FAĂ&#x153;VKQĂ&#x153;@AJGAJÂ&#x2122;Â&#x2013;Ă&#x153;=H@QOĂ&#x153; KJĂ&#x153; =J@ANOÂ&#x2013;Ă&#x153; werkingsovereenkomst. Zo veel zelfs dat dit reLNKCN=II=I=J=CANĂ&#x153;Ă&#x153; ==OPNE?DPÂĽ QNKLAÂ&#x2013;Ă&#x153; sulteerde in een intentieverklaring waarin een SAHGAĂ&#x153;IAAĂ&#x153;==JĂ&#x153;@AĂ&#x153;>=OEOĂ&#x153;DAABPĂ&#x153;CAOP==JĂ&#x153;R=JĂ&#x153;@AVAĂ&#x153; nauwe samenwerking en uitwisseling worden O=IAJSANGEJCOKRANAAJGKIOPÂ&#x2018;Ă&#x153; KĂ&#x153;RAAHĂ&#x153;VAHBOĂ&#x153;@=PĂ&#x153; nagestreefd tussen Maastricht en Malta om cul@EPĂ&#x153;NAOQHPAAN@AĂ&#x153;EJĂ&#x153;AAJĂ&#x153;Ă&#x153;EJPAJPEARANGH=NEJCĂ&#x153;S==NEJĂ&#x153; turele zaken en evenementen gezamenlijk naar de rest van Europa uit te dragen. De Maastrichtse AAJĂ&#x153;J=QSAĂ&#x153;O=IAJSANGEJCĂ&#x153;AJĂ&#x153;QEPSEOOAHEJCĂ&#x153; wethouder van Economie en Cultuur, Jean JaSKN@AJĂ&#x153;J=CAOPNAAB@Ă&#x153;PQOOAJĂ&#x153; ==OPNE?DPĂ&#x153;AJĂ&#x153; =HP=Ă&#x153; cobs, vloog speciaal naar Malta om deze â&#x20AC;&#x2DC;Letter KIĂ&#x153;?QHPQNAHAĂ&#x153;V=GAJĂ&#x153;AJĂ&#x153;ARAJAIAJPAJĂ&#x153;CAV=IAJHEFGĂ&#x153; of Intentâ&#x20AC;&#x2122; te ondertekenen. J==NĂ&#x153;@AĂ&#x153;NAOPĂ&#x153;R=JĂ&#x153; QNKL=Ă&#x153;QEPĂ&#x153;PAĂ&#x153;@N=CAJÂ&#x2018;Ă&#x153; AĂ&#x153;

==OPNE?DPOAĂ&#x153;SAPDKQ@ANĂ&#x153;R=JĂ&#x153; ?KJKIEAĂ&#x153;AJĂ&#x153; QHPQQNÂ&#x2013;Ă&#x153; A=JĂ&#x153; =?K>OÂ&#x2013;Ă&#x153;RHKKCĂ&#x153;OLA?E==HĂ&#x153;J==NĂ&#x153; =HP=Ă&#x153; KIĂ&#x153;@AVAĂ&#x153;Â&#x2DC; APPANĂ&#x153;KBĂ&#x153; JPAJPĂ&#x20AC;Ă&#x153;PAĂ&#x153;KJ@ANPAGAJAJÂ&#x2018; Malta, 16 april 1992: Het Verdrag van Malta wordt ondertekend waarmee het cultureel erf =HP=Â&#x2013;Ă&#x153;~Â&#x192;Ă&#x153;=LNEHĂ&#x153;~Â&#x2020;Â&#x2020; Â&#x2019;Ă&#x153; APĂ&#x153; AN@N=CĂ&#x153;R=JĂ&#x153; =HP=Ă&#x153; goed dat zich in de bodem bevindt beter wordt SKN@PĂ&#x153;KJ@ANPAGAJ@Ă&#x153;S==NIAAĂ&#x153;DAPĂ&#x153;?QHPQNAAHĂ&#x153; beschermd. Het gaat daarbij bijvoorbeeld over ANBCKA@Ă&#x153;@=PĂ&#x153;VE?DĂ&#x153;EJĂ&#x153;@AĂ&#x153;>K@AIĂ&#x153;>AREJ@PĂ&#x153;>APANĂ&#x153; grafvelden, gebruiksvoorwerpen en resten van SKN@PĂ&#x153;>AO?DANI@Â&#x2018;Ă&#x153; APĂ&#x153;C==PĂ&#x153;@==N>EFĂ&#x153;>EFRKKN>AAH@Ă&#x153; woningen. KRANĂ&#x153;CN=BRAH@AJÂ&#x2013;Ă&#x153;CA>NQEGORKKNSANLAJĂ&#x153;AJĂ&#x153;NAOPAJĂ&#x153; Maastricht, 7 februari 1992: Het Verdrag van R=JĂ&#x153;SKJEJCAJÂ&#x2018;Ă&#x153; ==OPNE?DPÂ&#x2013;Ă&#x153;Â&#x201E;Ă&#x153;BA>NQ=NEĂ&#x153;~Â&#x2020;Â&#x2020; Â&#x2019;Ă&#x153; APĂ&#x153; Maastricht wordt ondertekend waarmee onder AN@N=CĂ&#x153;R=JĂ&#x153; ==OPNE?DPĂ&#x153;SKN@PĂ&#x153;KJ@ANPAGAJ@Ă&#x153; meer wordt bepaald dat landen van de Europese S==NIAAĂ&#x153;KJ@ANĂ&#x153;IAANĂ&#x153;SKN@PĂ&#x153;>AL==H@Ă&#x153;@=PĂ&#x153; Unie die aan bepaalde monetaire voorwaarden H=J@AJĂ&#x153;R=JĂ&#x153;@AĂ&#x153; QNKLAOAĂ&#x153; JEAĂ&#x153;@EAĂ&#x153;==JĂ&#x153;>AL==H@AĂ&#x153; voldoen, de euro als nieuwe gemeenschappelijke munteenheid mogen invoeren. IKJAP=ENAĂ&#x153;RKKNS==N@AJĂ&#x153;RKH@KAJÂ&#x2013;Ă&#x153;@AĂ&#x153;AQNKĂ&#x153;=HOĂ&#x153; JEAQSAĂ&#x153;CAIAAJO?D=LLAHEFGAĂ&#x153;IQJPAAJDAE@Ă&#x153; Niet alleen de data van deze twee belangrijke EuIKCAJĂ&#x153;EJRKANAJÂ&#x2018; ropese Verdragen uit 1992 verbinden Maastricht en Malta, maar zeker ook de inhoud. Het Verdrag EAPĂ&#x153;=HHAAJĂ&#x153;@AĂ&#x153;@=P=Ă&#x153;R=JĂ&#x153;@AVAĂ&#x153;PSAAĂ&#x153;>AH=JCNEFGAĂ&#x153; van Malta biedt, zoals gezegd, bescherming aan QNKLAOAĂ&#x153; AN@N=CAJĂ&#x153;QEPĂ&#x153;~Â&#x2020;Â&#x2020; Ă&#x153;RAN>EJ@AJĂ&#x153;

Verdragen

==OPNE?DPĂ&#x153;AJĂ&#x153; =HP=Â&#x2013;Ă&#x153;I==NĂ&#x153;VAGANĂ&#x153;KKGĂ&#x153;@AĂ&#x153;EJDKQ@Â&#x2018;Ă&#x153;

Van links naar rechts: Projectleider Culturele Hoofdstad Nicole Simons, wethouder van Cultuur GemeenVan links naar rechts: Projectleider Culturele Hoofdstad Nicole Simons, Wethouder van cultuur Gemeente Maaste Maastricht Jean Jacobs, Raad voorzitter Raad van Cultuur Mamo,van burgemeester vanDingli, Valletta tricht Jean Jacobs, voorzitter van Cultuur Malta AdrianMalta Mamo,Adrian Burgemeester Valetta Alexiei Alexiei Dingli, directeur van Cultuur Malta Galea en pÂÂÂÂrogrammamanager Europa Directeur Raad van CultuurRaad Malta Davinia Galea enDavinia Programmamanager Maastricht-EuropaMaastricht-Â Ton Wanders. Ton Wanders.

APĂ&#x153; AN@N=CĂ&#x153;R=JĂ&#x153; =HP=Ă&#x153;>EA@PÂ&#x2013;Ă&#x153;VK=HOĂ&#x153;CAVAC@Â&#x2013;Ă&#x153; >AO?DANIEJCĂ&#x153;==JĂ&#x153;DAPĂ&#x153;?QHPQNAHAĂ&#x153;ANBCKA@Ă&#x153;@=PĂ&#x153;EJĂ&#x153;JKCĂ&#x153; het culturele erfgoed dat in nog in de bodem zit. Hierdoor krijgen bijvoorbeeld archeoEJĂ&#x153;@AĂ&#x153;>K@AIĂ&#x153;VEPÂ&#x2018;Ă&#x153; EAN@KKNĂ&#x153;GNEFCAJĂ&#x153;>EFRKKN>AAH@Ă&#x153; logen veel eerder de kans om onderzoek te =N?DAKHKCAJĂ&#x153;RAAHĂ&#x153;AAN@ANĂ&#x153;@AĂ&#x153;G=JOĂ&#x153;KIĂ&#x153;KJ@ANVKAGĂ&#x153; gaan doen op bouwplaatsen en krijgen ze PAĂ&#x153;C==JĂ&#x153;@KAJĂ&#x153;KLĂ&#x153;>KQSLH==POAJĂ&#x153;AJĂ&#x153;GNEFCAJĂ&#x153; daarvoor ook meer tijd. Maastricht is een VAĂ&#x153;@==NRKKNĂ&#x153;KKGĂ&#x153;IAANĂ&#x153;PEF@Â&#x2018;Ă&#x153; ==OPNE?DPĂ&#x153;EOĂ&#x153;AAJĂ&#x153; historisch waardevolle stad en veel ons culDEOPKNEO?DĂ&#x153;S==N@ARKHHAĂ&#x153;OP=@Ă&#x153;AJĂ&#x153;RAAHĂ&#x153;KJOĂ&#x153;?QHPQNAHAĂ&#x153; turele erfgoed ligt onder de grond bewaard. ANBCKA@Ă&#x153;HECPĂ&#x153;KJ@ANĂ&#x153;@AĂ&#x153;CNKJ@Ă&#x153;>AS==N@Â&#x2018;Ă&#x153; KKNĂ&#x153;@EPĂ&#x153; Door dit verdrag is dit erfgoed wettelijk beRAN@N=CĂ&#x153;EOĂ&#x153;@EPĂ&#x153;ANBCKA@Ă&#x153;SAPPAHEFGĂ&#x153;>AO?DANI@Ă&#x153;RKKNĂ&#x153; schermd voor het nageslacht. DAPĂ&#x153;J=CAOH=?DPÂ&#x2018;Ă&#x153;

AAJĂ&#x153;OIAHPGNKAOĂ&#x153;R=JĂ&#x153;RKHGANAJĂ&#x153;EOÂ&#x2013;Ă&#x153;C==JĂ&#x153;F==NHEFGOĂ&#x153;RAAHĂ&#x153; PKANEOPAJÂ&#x2013;Ă&#x153;DAPĂ&#x153;AEH=J@Ă&#x153;DAABPĂ&#x153;AAJĂ&#x153;AECAJĂ&#x153;P==HÂ¤@E=HA?PÂ&#x2013;Ă&#x153; dat van zichzelf al een smeltkroes van volkeren is, gaan jaarlijks veel toeristen, het eiland heeft een ANĂ&#x153;SKN@AJĂ&#x153;DAEHEC@KIOR==NPAJĂ&#x153;CAKNC=JEOAAN@Ă&#x153; eigen taal/dialect, er worden heiligdomsvaarten AJĂ&#x153;IAJĂ&#x153;REANPĂ&#x153;ANĂ&#x153;QEP>QJ@ECĂ&#x153;?=NJ=R=HĂ&#x153;AJĂ&#x153;DKQ@PĂ&#x153; georganiseerd en men viert er uitbundig carnaval NAQVAJKLPK?DPAJÂ&#x2018;Ă&#x153; APĂ&#x153;=HOĂ&#x153;EJĂ&#x153; ==OPNE?DPĂ&#x153;DA>>AJĂ&#x153; en houdt reuzenoptochten. Net als in Maastricht @AĂ&#x153; N=JOAJĂ&#x153;AJĂ&#x153;@AĂ&#x153; L=JF==N@AJĂ&#x153;ANĂ&#x153;DQJĂ&#x153;CAJAPEO?DAĂ&#x153; hebben de Fransen en de Spanjaarden er hun geOLKNAJĂ&#x153;=?DPANCAH=PAJÂ&#x2018; netische sporen achtergelaten.

Intentieverklaring

Maar er zijn nog veel meer overeenkomsten;

==NĂ&#x153;ANĂ&#x153;VEFJĂ&#x153;JKCĂ&#x153;RAAHĂ&#x153;IAANĂ&#x153;KRANAAJGKIOPAJÂ&#x2014;Ă&#x153; Malta bestaat uit krijtrotsen en veel gebou =HP=Ă&#x153;>AOP==PĂ&#x153;QEPĂ&#x153;GNEFPNKPOAJĂ&#x153;AJĂ&#x153;RAAHĂ&#x153;CA>KQSAJĂ&#x153; wen zijn er van mergel gemaakt, net zoals VEFJĂ&#x153;ANĂ&#x153;R=JĂ&#x153;IANCAHĂ&#x153;CAI==GPÂ&#x2013;Ă&#x153;JAPĂ&#x153;VK=HOĂ&#x153;EJĂ&#x153; in Maastricht het geval is. Ook op Malta

==OPNE?DPĂ&#x153;DAPĂ&#x153;CAR=HĂ&#x153;EOÂ&#x2018;Ă&#x153; KGĂ&#x153;KLĂ&#x153; =HP=Ă&#x153;VEFJĂ&#x153; zijn Romeinse opgravingen van thermen en KIAEJOAĂ&#x153;KLCN=REJCAJĂ&#x153;R=JĂ&#x153;PDANIAJĂ&#x153;AJĂ&#x153;REHH=Ă&#x20AC;OĂ&#x153; villaâ&#x20AC;&#x2122;s terug te vinden net zoals in het MaasPANQCĂ&#x153;PAĂ&#x153;REJ@AJĂ&#x153;JAPĂ&#x153;VK=HOĂ&#x153;Ă&#x153;EJĂ&#x153;DAPĂ&#x153; ==OPNE?DPOAĂ&#x153; trichtse Stokstraatkwartier. Malta heeft verder een vestingstad, de hoofdstad Valletta, PKGOPN==PGS=NPEANÂ&#x2018;Ă&#x153; =HP=Ă&#x153;DAABPĂ&#x153;RAN@ANĂ&#x153;AAJĂ&#x153; waar de vestingwerken goed geconserveerd RAOPEJCOP=@Â&#x2013;Ă&#x153;@AĂ&#x153;DKKB@OP=@Ă&#x153; =HHAPP=Â&#x2013;Ă&#x153;S==NĂ&#x153;@AĂ&#x153; zijn. En Malta heeft net als Zuid-Limburg RAOPEJCSANGAJĂ&#x153;CKA@Ă&#x153;CA?KJOANRAAN@Ă&#x153;VEFJÂ&#x2018;Ă&#x153; JĂ&#x153; een paar kleine wijngaarden en zelfs â&#x20AC;&#x2DC;knien

=HP=Ă&#x153;DAABPĂ&#x153;JAPĂ&#x153;=HOĂ&#x153; QE@ÂĽ EI>QNCĂ&#x153;AAJĂ&#x153;L==NĂ&#x153; in â&#x20AC;&#x2122;t zoerâ&#x20AC;&#x2122;, daar â&#x20AC;&#x2DC;fenekâ&#x20AC;&#x2122; genaamd. Maar er GHAEJAĂ&#x153;SEFJC==N@AJĂ&#x153;AJĂ&#x153;VAHBOĂ&#x153;Â&#x2DC;GJEAJĂ&#x153;EJĂ&#x153;Ă&#x20AC;PĂ&#x153;VKANĂ&#x20AC;Â&#x2013;Ă&#x153; zijn nog meer overeenkomsten. Naar Malta, @==NĂ&#x153;Â&#x2DC;BAJAGĂ&#x20AC;Ă&#x153;CAJ==I@Â&#x2018;Ă&#x153; ==NĂ&#x153;ANĂ&#x153;VEFJĂ&#x153;JKCĂ&#x153;IAANĂ&#x153;

AĂ&#x153;KJ@ANPAGAJEJCĂ&#x153;R=JĂ&#x153;@AVAĂ&#x153;EJPAJPEARANGH=NEJCĂ&#x153;EOĂ&#x153; De ondertekening van deze intentieverklaring is AAJĂ&#x153;>=OEOĂ&#x153;KIĂ&#x153;J=@ANĂ&#x153;IAPĂ&#x153;AHG==NĂ&#x153;GAJJEOĂ&#x153;PAĂ&#x153;I=GAJĂ&#x153; een basis om nader met elkaar kennis te maken AJĂ&#x153;>AE@AĂ&#x153;G=J@E@=PAJĂ&#x153;D=N@Ă&#x153;PAĂ&#x153;I=GAJĂ&#x153;RKKNĂ&#x153;DQJĂ&#x153; en beide kandidaten hard te maken voor hun reNACEKJ=HAĂ&#x153;?QHPQQNÂ&#x2018;Ă&#x153; KKNĂ&#x153; ==OPNE?DPĂ&#x153;>APAGAJPĂ&#x153; gionale cultuur. Voor Maastricht betekent dit een @EPĂ&#x153;AAJĂ&#x153;J=QSAĂ&#x153; QNACEKJ=HAĂ&#x153;O=IAJSANGEJCĂ&#x153;IAPĂ&#x153; nauwe Euregionale samenwerking met de andere @AĂ&#x153;=J@ANAĂ&#x153; ÂĽOPA@AJĂ&#x153;ÂŠ GAJÂĽ =OOAHPÂĽ MAHHL-steden (Aken-Hasselt-Heerlen-Luik), die AANHAJÂĽ QEGÂŞÂ&#x2013;Ă&#x153;@EAĂ&#x153;ARAJAAJOĂ&#x153;AAJĂ&#x153;>AH=JCNEFGAĂ&#x153; eveneens een belangrijke invulling kunnen geven EJRQHHEJCĂ&#x153;GQJJAJĂ&#x153;CARAJĂ&#x153;==JĂ&#x153;@AĂ&#x153;AEOAJĂ&#x153;@EAĂ&#x153;>EFĂ&#x153;@AVAĂ&#x153; aan de eisen die bij deze kandidaatstelling horen. G=J@E@==POPAHHEJCĂ&#x153;DKNAJÂ&#x2018; En tot slot, ook over de viering van de 20ste en 25ste verjaardag van beide verdragen in 2012 en 2017 zijn JĂ&#x153;PKPĂ&#x153;OHKPÂ&#x2013;Ă&#x153;KKGĂ&#x153;KRANĂ&#x153;@AĂ&#x153;REANEJCĂ&#x153;R=JĂ&#x153;@AĂ&#x153; Â&#x2021;OPAĂ&#x153;AJĂ&#x153; afspraken gemaakt. Voor beide kandidaten in 2018 Â&#x201A;OPAĂ&#x153;RANF==N@=CĂ&#x153;R=JĂ&#x153;>AE@AĂ&#x153;RAN@N=CAJĂ&#x153;EJĂ&#x153; Â&#x2021;~ Ă&#x153; een prima tijdstip om de aandacht op zich te vestiAJĂ&#x153; Â&#x2021;~Â&#x201E;Ă&#x153;VEFJĂ&#x153;=BOLN=GAJĂ&#x153;CAI==GPÂ&#x2018;Ă&#x153; KKNĂ&#x153;>AE@AĂ&#x153; gen! NIVEAU EuregioMagazine wenst Maastricht G=J@E@=PAJĂ&#x153;EJĂ&#x153; Â&#x2021;~Â&#x2026;Ă&#x153;AAJĂ&#x153;LNEI=Ă&#x153;PEF@OPELĂ&#x153;KIĂ&#x153;@AĂ&#x153; en Malta veel succes. ==J@=?DPĂ&#x153;KLĂ&#x153;VE?DĂ&#x153;PAĂ&#x153;RAOPECAJÂ&#x153;Ă&#x153; Ă&#x153; QNACEKĂ&#x153;

KRANAAJGKIOPAJÂ&#x2018;Ă&#x153; ==NĂ&#x153; =HP=Â&#x2013;Ă&#x153;@=PĂ&#x153;R=JĂ&#x153;VE?DVAHBĂ&#x153;=HĂ&#x153;

=C=VEJAĂ&#x153;SAJOPĂ&#x153; ==OPNE?DPĂ&#x153;AJĂ&#x153; =HP=Ă&#x153;RAAHĂ&#x153;OQ??AOÂ&#x2018;

Overeenkomsten

Grand

Adieu

voor Léonard ‘Nardy’ Graus van de Opéra Royal de Wallonie f de Maastrichtse bas en operazanger Léonard (Nardy) Graus net zo zijn hart gaat verpanden aan Luik als de beroemde, in Parijs gestorven Luikse componist Ernest Modeste Grétry (1741– 1813) dat heeft gedaan, zal de toekomst moeten leren, maar bij leven is dat zeker het geval. Grétry had in zijn laatste wilsbeschikking de wens uitgesproken dat zijn hart begraven zou worden in Luik en niet bij de rest van zijn stoffelijk overschot op de Parijse begraafplaats Père-Lachaise. Grétry’s hart rust sindsdien onder zijn eigen standbeeld, pal voor de Luikse koninklijke opera. Het hart van Léonard Graus klopt nog binnen in diezelfde opera, waar hij meer dan 25 jaar geleden het ook al eens verloren had aan een beeldschone Française, een balletdanseres die speelde in dezelfde opera en een naam had die bij een Française uit Nice hoort – Michelle. Sindsdien vormen ze een onafscheidelijk echtpaar.

ardy’ en Michelle wonen nu in de wijk hoog boven het in aanbouw zijnde TGV-station in de enige echte metropool die onze Euregio rijk is: Luik. “Dit stukje Luik is een beetje het groene hart van de stad. Veel grote bomen, huizen met een tuin en daartussen behoorlijk veel groen.” We ontmoeten Nardy in de schminkkamer op de derde etage van de Luikse opera. Er hangt een sfeert zoals je die alleen uit oude films kent: overal spiegels omzoomd met tientallen gloeilampen, koffers vol met kleurtjes, tubes, kwasten, poeders, kraaltjes, spuitbussen, pruiken, noem maar op, en natuurlijk het onvermijdelijke bakje koffie. Aan de wand honderden foto’s. Allemaal bühne-portretfoto’s van solisten in vol ornaat. De oude leren kap- annex schminkstoelen zijn allemaal bezet, en de artistieke grimeurs zien eruit of ze eerst de hand aan zichzelf hebben geslagen. Het is er gezellig, als in een bruine kroeg. Nardy ziet wat bleekjes als wij binnenkomen en vooral vermoeid met de donkere randen om de ogen. Kennelijk heeft de grimeur al toegeslagen, want Nardy is in opperbeste conditie en is er klaar voor, net zoals voor al die andere rollen die hij heeft gezongen in zijn carrière. Zijn medezangers en -zangeressen waren vaak beroemdheden evenals de dirigenten en regisseurs. Voor de kenners uit de eerste categorie onder anderen Cristina Deutekom, Montserrat Caballé, Samuel Ramey, Renato Bruson, José Van Dam, Thomas Hampson en Piero Cappuccilli; de dirigenten Mstislav Rostropovitsj, Jeffrey Tate, Armin Jordan, Bruno Bartoletti, Lawrence

Foster, Alberto Zedda en nog veel meer, en regisseurs als Johannse Schaaf, Robert Carsen, Margarete Wallmann, Raf Vallone, Daniel Herzog, Francesca Zambello en Jérôme Salvary. Vandaag is de generale repetitie van de opera Macbeth van Giuseppe Verdi. De opera is gebaseerd op een libretto van Franceso Maria Piave naar de bekende tragedie van William Shakespeare. Niet te begrijpen overigens. De rol die Nardy in deze opera zingt, is een relatief kleine maar wel een dubbele. Op de poster staat te lezen: Léonard Graus... Un medico | Un domestico di Macbeth (Een dokter, een bediende van Macbeth). Dus geen zware hoofdrol deze keer? “Dit is mijn laatste seizoen”, antwoord Nardy, “daarna ga ik met pensioen. Zo mag ik al een beetje aan mijn vrije tijd wennen. Ik heb Macbeth hier nog al eens gezongen en toen speelde ik Macduff, een van de hoofdrollen. Kijk, daar hangt nog de foto van mij van toen. Er hangen hier veel foto’s, ook eentje van de eerste keer dat ik hier gezongen heb.” Op de vergeelde foto staat een jonge adonis. “Dat ben ik dus ook!” Met zijn wit geschminkte gezicht lijkt hij nu een beetje op Jack Nicholson als de Joker in de film Batman uit 1989. Nog steeds een mooie man, maar anders. “We zien ons straks nog wel, ik moet me gaan voorbereiden.”

Fini Tweeëneenhalf uur later, na de slotscène, treffen we Nardy opnieuw maar nu in zijn

eigen kamertje. Michelle is eveneens aangeschoven. Ook zij werkt nog steeds bij de opera, zij het niet meer als balletdanseres. “Die gaan maximaal vijftien tot twintig jaar mee! Ik werk nu op de ‘billeterie’ en doe de Nederlandse en Duitse kaart- en abonnementenverkoop”, zegt ze. Ook zij heeft de Opéra Royal de Wallonie in haar hart gesloten. Nardy heeft zich inmiddels afgeschminkt, een tafereel dat hoort bij het leven van een operazanger. Maar niet meer zo lang. Hij zingt nog mee in twee opera’s, en dan is het echt gedaan. Ook gedaan is het dan met Luikse operagebouw, want dat gaat begin 2009 voor twee jaar dicht: een complete renovatie, kosten zestien miljoen euro. De ‘Grande Dame’ krijgt een complete make-over. Dat kan makkelijk, want haar hart is nog jong en sterk. De voorstellingen gaan natuurlijk gewoon door op een andere locatie, dus die hoeft niemand te missen. De enige die wel gemist zal worden, is Léonard-Nardy-Graus. Die is dan waarschijnlijk lekker aan het zeilen, de andere hobby die hem en Michelle aan het hart ligt en die nu de hoofdrol zal gaan spelen. Mocht u Nardy nog willen horen en zien in een ambiance die u nooit meer zal vergeten, dan kan dat nog. De Opéra Royal de Wallonie ontvangt u graag. Tekst en foto’s: Guy van Grinsven/Studiopress

Van dit onderwerp is ook een NIVEAU TV uitzending gemaakt voor TVL. U kunt deze uitzending ook bekijken op: www.niveaumagazine.nl/niveautv

Opéra Royal de Wallonie - Rue des Dominicains 1 - B-4000 Luik - T +32 (0) 4 221 4722 - F +32 (0) 4 221 0201 - I www.operaliege.be

Nardy Graus’ muzikaal leven in een notendop: De Nederlandse bas Léonard Graus begon zijn carrière bij de Zuid-Nederlandse Opera, vervolgens bij De Nederlandse Opera Studio in onder andere Trouble in Tahiti van Léonard Bernstein. Hij zette zijn carrière voort bij Opéra Royal de Wallonie te Luik, waar hij rollen als Sparafucile (Rigoletto), don Basilio (Il Barbiere di Siviglia), Rodolfo (La Sonnambula), Fasolt (Das Rheingold), Douglas (La Donna del Lago), Stárek (Jenufa), graaf Lamoral (Arabella, coproductie met Théâtre du Capitole te Toulouse), Il re (Aïda) en Fouquier-Tinville (Andrea Chénier) vervulde. Zijn internationale carrière bracht hem naar operahuizen als de Staatsoper Hannover (Der Freischütz), Oper Köln (Aggrippina), et Bremer Theater, het Saarländische Staatstheater in Saarbrücken en de Opéra National de Nancy et de Lorraine (Die Meistersinger von Nürnberg), Marseille (Attila), Monte-Carlo (Uno Sguardo dal Ponte) in een regie van Raf Vallone, Genève (Peter Grimes in de rol van Hobson) en Intermezzo (De Notaris). Bij de New Israeli Opera zong hij rollen als don Basilio in een regie van Dario Fo. Tijdens operafestivals als Las Palmas de Gran Canaria zong hij in Manon (Le Comte des Grieux), Manon Lescaut (Géronte de Ravoir), Le Nozze di Figaro (Bartolo) en in Evian-lesBains in Dmitri Sjostakovitsj’ satirische mini-opera Antiformalistische Rajok onder Mstislav Rostropovitsj. Bij Opera Zuid vertolkte hij de rol van Zuniga in Carmen.

School is kweekvijver voor bedrijfsleven Nog niet zo heel lang geleden bepaalden de scholen wat hun leerlingen aan kennis en kwaliteiten meekregen. Tegenwoordig zijn in de regio Limburg de rollen omgedraaid: het bedrijfsleven geeft aan waar hun behoeften en wensen liggen, de opleidingsinstituten springen daar met hun leermethodes en lespakketten op in. APĂ&#x153; G=JĂ&#x153; JKCĂ&#x153; CA@AP=EHHAAN@ANÂ&#x2019;Ă&#x153; @K?AJPĂ&#x153; AJĂ&#x153; LN=GÂĽ PEFG>ACAHAE@ANĂ&#x153; =NPĂ&#x153; ANI=JOĂ&#x153;R=JĂ&#x153; AAQSAJ>KNCDĂ&#x153; LHAE@EJCAJĂ&#x153;EJĂ&#x153; ==OPNE?DPĂ&#x153;AJĂ&#x153;>A@NEFBOHAE@ANĂ&#x153; A=JĂ&#x153; EO>AO?DHĂ&#x153; R=JĂ&#x153; AN@AJĂ&#x153; K@AĂ&#x153; EJĂ&#x153; EPP=N@Ă&#x153; SANGAJĂ&#x153; O=IAJĂ&#x153; ==JĂ&#x153; GS=HEP=PEABĂ&#x153; CKA@Ă&#x153; KJ@ANSEFOÂ&#x2018;Ă&#x153; EOÂĽ >AO?DHÂ&#x2019;Ă&#x153; Â&#x161; APĂ&#x153; S=OĂ&#x153; SAJJAJĂ&#x153; @=PĂ&#x153; SAĂ&#x153; IAAĂ&#x153; GQJJAJĂ&#x153; @AJGAJĂ&#x153;KRANĂ&#x153;KJ@ANSEFOĂ&#x153;RKKNĂ&#x153;IA@ASANGANOĂ&#x153;EJĂ&#x153;@AĂ&#x153; @AP=EHD=J@AHÂ&#x2018;Ă&#x153; ==NĂ&#x153; AN@AJĂ&#x153; K@AĂ&#x153;AJĂ&#x153;KKGĂ&#x153;=J@ANAĂ&#x153; KJ@ANJAIANOĂ&#x153; EJĂ&#x153; @AĂ&#x153; KICAREJCĂ&#x153; D=@@AJĂ&#x153; H=JCĂ&#x153; KLĂ&#x153; @EAĂ&#x153; IKCAHEFGDAE@Ă&#x153; CAS=?DPÂ&#x2013;Ă&#x153; @QOĂ&#x153; @AĂ&#x153; CASAJJEJCĂ&#x153; CEJCĂ&#x153; OJAHÂ&#x153;Â&#x2122;Ă&#x153; ANI=JOĂ&#x153; HE?DPĂ&#x153; PKAÂ&#x2019;Ă&#x153; Â&#x161; JĂ&#x153; DAPĂ&#x153; Â&#x2DC;KQ@AĂ&#x20AC;Ă&#x153; OUOPAAIĂ&#x153;SANGAJĂ&#x153;SAĂ&#x153;IAPĂ&#x153;HKOOAĂ&#x153;IK@QHAOĂ&#x153;S==N>EFĂ&#x153; @AĂ&#x153; O?DKKHĂ&#x153; AECAJHEFGĂ&#x153; >AL==HPĂ&#x153; DKAĂ&#x153; DAPĂ&#x153; KJ@ANSEFOĂ&#x153;

SKN@PĂ&#x153;==JCA>K@AJÂ&#x2018;Ă&#x153; AĂ&#x153;V=CAJĂ&#x153;EJĂ&#x153;@=PĂ&#x153;DAPĂ&#x153;>AH=JCÂĽ NEFGĂ&#x153;EOĂ&#x153;@=PĂ&#x153;IAJOAJĂ&#x153;QEPĂ&#x153;DAPĂ&#x153;>A@NEFBOHARAJĂ&#x153;IAPĂ&#x153;KJOĂ&#x153; IAA@AJGAJĂ&#x153; KRANĂ&#x153; DAPĂ&#x153; KJ@ANSEFOĂ&#x153; RKKNĂ&#x153; FKJCANAJĂ&#x153; @EAĂ&#x153;>EFĂ&#x153;KJOĂ&#x153;SKN@AJĂ&#x153;KLCAHAE@Ă&#x153;RKKNĂ&#x153;AAJĂ&#x153;>ANKALĂ&#x153;EJĂ&#x153; Â&#x2DC;DQJĂ&#x20AC;Ă&#x153; D=J@AHÂ&#x2018;Ă&#x153; ==NKIĂ&#x153; VEFJĂ&#x153; SAĂ&#x153; DAPĂ&#x153; =J@ANOĂ&#x153; C==JĂ&#x153; ==JL=GGAJÂ&#x2018;Â&#x2122;

EAQSAĂ&#x153;HAOIAPDK@A AAQSAJ>KNCDĂ&#x153; LHAE@EJCAJĂ&#x153; GS=IĂ&#x153; VKĂ&#x20AC;JĂ&#x153; @NEAĂ&#x153; F==NĂ&#x153;CAHA@AJĂ&#x153;PKPĂ&#x153;@EPĂ&#x153;EJVE?DPĂ&#x153;AJĂ&#x153;KJPSEGGAH@AĂ&#x153;RANÂĽ RKHCAJOĂ&#x153;AAJĂ&#x153;IAPDK@AĂ&#x153;CA>=OAAN@Ă&#x153;KLĂ&#x153; KILAPAJÂĽ PEAĂ&#x153; ANE?DPĂ&#x153; J@ANSEFOĂ&#x153;ÂŠ ÂŞÂ&#x2018;Ă&#x153; ANI=JOÂ&#x2019;Ă&#x153;Â&#x161; =J=BĂ&#x153; Â&#x2021;~Â&#x2021;Ă&#x153; IKAPĂ&#x153; R=JĂ&#x153; KRANDAE@OSACAĂ&#x153; EJĂ&#x153; DAPĂ&#x153; Ă&#x153;

Ü ?KILAPAJPEACANE?DPÜ KJ@ANSEFOÜ SKN@AJÜ CARAJ Ü K@N=Ü@=PÜ>AGAJ@ÜSAN@ ÜVEFJÜSAÜO=IAJÜIAPÜ Ü @AÜQEPCARANÜ@EAÜ==JÜKJVAÜO?DKKHÜEOÜRAN>KJ@AJ Ü>A¥ CKJJAJÜIAPÜAAJÜLNKABPQEJ Ü AÜKJPSEGGAH@AJÜ KJ¥ @ANJAIAJ@ÜHANAJÀ ÜAAJÜ?KILAPAJPEACANE?DPAÜHAAN¥ IAPDK@AÜ>A@KAH@ÜRKKNÜ=HOÜFAÜDAPÜRANGKKLR=GÜSEHPÜ HANAJÜEJÜAJÜR=JÜ@AÜ@=CAHEFGOAÜSEJGAHLN=GPEFG Ü =Ü@AÜ KJPSEGGAHLANEK@AÜ H=CÜ ANÜ AAJÜ >=OEOÜ AJÜ @=PÜ HAC@AJÜ SAÜRKKNÜ==JÜDAPÜ>A@NEFBOHARAJÜRE=ÜAAJÜGH=JG>KN@¥ CNKAL Ü =PÜ >HAAGÜ AAJÜ CKQ@AJÜ CNAALÀ Ü EJ@O@EAJÜ GKIAJÜ SAÜ AHGAÜ @NEAÜ I==J@AJÜ >EFÜ AHG==NÜ KIÜ PAÜ @EO?QOOEeNAJÜAJÜ=BOLN=GAJÜPAÜI=GAJÜKRANÜDKAÜ@EAÜ RKNIÜR=JÜKJ@ANSEFOÜDAPÜ>AOPAÜRAN@ANÜEJCARQH@ÜG=JÜ SKN@AJ Ü EAPÜ =HHAAJÜ KLÜ O?DKKH Ü I==NÜ KKGÜ PEF@AJOÜ @AÜOP=CA Ü HHAOÜS=PÜJ==NÜRKNAJÜGKIP ÜCA>NQEGAJÜSAÜ =HOÜEJLQPÜRKKNÜDAPÜRAN>APANAJÜR=JÜ@AÜIAPDK@A Ü AÜ >EFAAJGKIOPAJÜ@KAJÜSAÜRppNÜKLAJEJCOPEF@ÜR=JÜ@AÜ SEJGAHO Ü J=IAHEFGÜ R=JÜ =?DPÜ PKPÜ PEAJÜ QQN Ü =JÜ KJP¥ >EFPAJÜSAÜKKGÜCAV=IAJHEFG Ü KÜRANAJECAJÜSAÜDAPÜ JQPPECAÜIAPÜDAPÜ==JCAJ=IA Ü

DAPÜGH=JG>KN@?KJ?ALPÜGKNPANÜKLÜAHG==NÜVEPPAJ ÜG=JÜ @=PÜ>APANÜKLÜAHG==NÜSKN@AJÜ=BCAOPAI@ Ü KRAJ@EAJÜ SKN@PÜDAPÜBQJ@=IAJPÜS==NKLÜ@AÜHAANHEJCÜVEFJÜGAQVAÜ RKKNÜAAJÜOPQ@EANE?DPEJCÜ>=OAANPÜ>NA@AN Ü EO>AO?DHÜ HE?DPÜPKA Ü EF@AJOÜKLAJÜ@=CAJÜKLÜO?DKHAJÜGNEFCAJÜ HAANHEJCAJÜSAHÜAAJÜEJ@NQGÜR=JÜDAPÜR=G ÜI==NÜJEAPÜ AAJÜA?DPÜ@QE@AHEFGÜAJÜ?KILHAAPÜ>AAH@Ü Ü KKN@=PÜ@AÜ O?DKKHÜJQÜSAAPÜS=PÜDAPÜ>A@NEFBOHARAJÜRANS=?DPÜR=JÜ @AÜHAANHEJCAJ ÜGQJJAJÜVAÜDAJÜKKGÜ>APANÜRKKN=BÜEJ¥ BKNIANAJÜAJÜIAANÜCANE?DPÜKLHAE@AJ Ü AN@AJÜ K@AÜ REJ@PÜ @=PÜ AAJÜ >AH=JCNEFGÜ LQJP Ü S=JPÜ @AÜ O?DKKHÜ EOÜ @AÜ GSAAGREFRANÜ RKKNÜ @AÜ >A@NEFRAJ Ü KAÜ IAANÜ CAO?DEGPÜLANOKJAAHÜ@==NR=J@==JÜGKIP ÜDKAÜ>APANÜ =HHAÜR=?=PQNAOÜEJÜ@AÜ@AP=EHD=J@AHÜEJCARQH@ÜGQJJAJÜ SKN@AJ Ü AN@AJÜ K@AÜJAAIPÜCN==CÜOP=CE=ENAOÜAJÜ =BCAOPQ@AAN@AJÜR=JÜ AAQSAJ>KNCDÜ==J ÜKI@=PÜVAÜ JQÜL=OOAJÜEJÜKJOÜ>A@NEFBÜ@=PÜAAJÜ?KIIAN?EeHAÜAJÜ OANRE?ACANE?DPAÜEJOPAHHEJCÜDAABP Ü JÜDAPÜBAEPÜ@=PÜVAÜ L=OOAJ ÜEOÜAAJÜ@ENA?PÜCARKHCÜR=JÜKJVAÜAECAJÜEJVAPÜ AJÜEJRAOPANEJCÜEJÜ@AÜGH=JG>KN@CNKAL Ü

H=JG>KN@CNKAL

N=GPEFGCANE?DP

EO>AO?DHÜ RANRKHCP Ü AÜ GH=JG>KN@CNKALÜ >AOP==PÜ QEPÜ KJ@ANJAIANOÜ QEPÜ @AÜ NACEKÜ AJÜ RANPACAJSKKN¥

==PÜ DAPÜ >A@NEFBOHARAJÜ RKKN=HÜ RKKNÜ @AÜ GS=HEPAEPÜ R=JÜ @AÜ O?DKKHRANH=PANO Ü @AÜ KJ@ANSEFOEJOPAHHEJCÜ

@ECANOÜR=JÜ AAQSAJ>KNCDÜAJÜ Ü AÜAANOPAÜOAO¥ OEAOÜ S=NAJÜ RKKNJ=IAHEFGÜ EJBKNI=PEABÜ AJÜ D=@@AJÜ AAJÜ>AAPFAÜDAPÜG=N=GPANÜR=JÜKJ@ANSEFOÜPACAJKRANÜ >A@NEFBOHARAJ Ü =J=BÜ@AÜ@AN@AÜGAANÜS=OÜ@==NÜCAAJÜ OLN=GAÜ IAANÜ R=J Ü AÜ VAPPAJÜ JQÜ CAV=IAJHEFGÜ @AÜ O?DKQ@ANOÜANKJ@AN ÜKI@=PÜEA@ANAAJÜIANGPÜ@=PÜ@AÜ EJCAVAPPAÜGKANOÜVEFJÜRNQ?DPAJÜ>ACEJPÜ=BÜPAÜSANLAJ Ü AÜ@EO?QOOEAOÜVEFJÜOKIOÜDAAHÜLEPPEC Ü HHAÜJAC=PEARAÜ AJÜ LKOEPEARAÜ LQJPAJÜ SKN@AJÜ QEPCA>NAE@Ü >AOLNK¥ GAJ Ü APÜ IKKEAÜ EOÜ @=PÜ DAPÜ JEAPÜ >EFÜ LN=PAJÜ >HEFBP Ü AAQSAJ>KNCDÜ DAABPÜ DAPÜ KNECEJAHAÜ QEPC=JCOLQJPÜ EJIE@@AHOÜNECKQNAQOÜ==JCAL=OPÜ==JÜ@AÜSAJOAJÜR=JÜ DAPÜ>A@NEFBOHARAJ Ü APÜCARKHCÜEOÜ@=PÜHAANHEJCAJÜRAAHÜ IAANÜ @=JÜ RKKNDAAJÜ R=JQEPÜ @AÜ LN=GPEFGCA@=?DPAÜ SKN@AJÜKLCAHAE@ Ü =PÜ>APAGAJPÜ@=PÜVAÜRAAHÜ>APANÜ PKACANQOPÜVEFJÜRKKNÜ@AÜ@==@SANGAHEFGAÜSANGV==I¥ DA@AJÜ>EJJAJÜKJOÜR=GCA>EA@ Ü

I=CÜ R=JÜ @AÜ KRANDAE@Ü JEAPÜ >KRAJÜ AAJÜ >AL==H@Ü QEPR=HLAN?AJP=CAÜ GKIAJ Ü ANI=JO Ü APÜ EOÜ @AÜ OL=C==PÜS==NÜSEFÜEJÜVEPPAJ Ü ACAHEFGANPEF@ÜREJ@AJÜ SAÜ@=PÜGS=HEPAEPÜAJÜ==JP=HHAJÜ=BCAOPQ@AAN@AJÜAH¥ G==NÜJEAPÜEJÜ@AÜSACÜVEPPAJ Ü APÜ>HEFGPÜ@=PÜ@AÜEJPAJ¥ OEARAÜOP=CA>ACAHAE@EJCÜAJÜDAPÜ@ENA?PAÜ?KJP=?PÜ@EAÜ >EFÜ@AVAÜJEAQSAÜHAOIAPDK@AÜDKNAJ Ü@AÜGS=HEPAEPÜ fJÜ@AÜPARNA@AJDAE@ÜR=JÜ@AÜHAANHEJCÜ=>OKHQQPÜPAJÜ CKA@AÜ GKIAJ Ü GÜ >AVK?DPÜ @AÜ HAANHEJCÜ RKKNDAAJÜ @NEAÜGAANÜLANÜOP=CAF==NÜKLÜVEFJÜOP=CA=@NAO Ü GÜGAAGÜ KBÜDEFÜVEFJÜKL@N=?DPAJÜD=@ÜCA@==J ÜRNKACÜ@AÜOP=¥ CA>ACAHAE@ANÜR=JÜ@AÜSEJGAHÜKBÜDEFÜVÀJÜ>AOPÜ@AA@Ü AJÜ@=PÜS=OÜDAP Ü QÜVEPÜEGÜAHGAÜ@NEAÜSAGAJÜIAPÜ@AÜ HAANHEJCÜAJÜ@AÜOP=CA>ACAHAE@ANÜKIÜ@AÜP=BAH Ü APÜ HAOL=GGAP Ü @=PÜ @QOÜ RAAHÜ IAANÜ LN=GPEFGCANE?DPÜ EOÜ @=JÜ RKKNDAAJ Ü SKN@PÜ @KKNCAJKIAJÜ AJÜ QEPCA¥ >NAE@Ü>AOLNKGAJ Ü APÜC==PÜJ=PQQNHEFGÜKIÜ©PDAK¥ NAPEO?DAªÜGAJJEO ÜI==NÜKKGÜKIÜDKQ@EJCÜAJÜEJVAP Ü AÜDA>>AJÜJQÜIAANÜI=PANE==HÜPKPÜKJVAÜ>AO?DEG¥ GEJCÜKIÜDAPÜPKP==HLH==PFAÜR=JÜ@AÜHAANHEJCÜPAÜ>A¥ KKN@AHAJÜAJÜS==NÜJK@ECÜ>EFÜPAÜOPQNAJ Ü ANI=JOÜ G=JÜIAANÜPEF@ÜAJÜAJANCEAÜOPAGAJÜEJÜVEFJÜHAANHEJCAJÜ

KILHAPAN JÜ@AÜLN=GPEFGÜ>HAGAJÜIAANÜ@=JÜAAJOÜ=J@ANAÜNACAHOÜ AJÜ SAPPAJÜ PAÜ CAH@AJ Ü @=JÜ KLÜ O?DKKHÜ CAHAAN@ Ü QÜ @AÜ KJ@ANSEFOEJOPAHHEJCÜ AJÜ DAPÜ >A@NEFBOHARAJÜ @KKNÜ

=JÜAAJÜAAJI=JOV==GÜ==JÜDAPÜ>ACEJÜR=JÜ@AÜ PSEJPECOPAÜAAQSÜEOÜ AN@AJÜQEPCACNKAE@ÜPKPÜ AAJÜGAPAJÜR=JÜSEJGAHOÜAJÜS=NAJDQEVAJÜEJÜ H=LAJ Ü KJAJ Ü JPANOLKNPÜAJÜ K@A Ü AN@AJÜ

K@AÜEOÜAAJÜRAAHVEF@ECÜIK@A>A@NEFBÜIAPÜRAAHÜ =B@AHEJCAJ Ü AJGÜDEAN>EFÜ==JÜ =IAOIK@A Ü ANAJIK@A Ü N=J@EOOEIK Ü E?GOÜ KIAJ Ü

E?GOÜ AJ Ü EJ@ANIK@A Ü AAJIK@A Ü J@ANIK@A Ü =@IK@A Ü EFKQPANEA Ü =NBQIANEAÜ AJÜ QEODKQ@PATPEAH Ü APÜIK@A\ÜHE==HÜEJÜ EPP=N@Ü EOÜOEJ@OÜI==NPÜ Ü@AÜJACAJ@AÜRAOPECEJCÜ AJÜDAABPÜEJIE@@AHOÜPSEJPECÜAJPDKQOE=OPAÜAJÜ >APNKGGAJÜIA@ASANGANO

AJÜ>AHAABPÜ@==NÜRAAHÜRKH@KAJEJCÜ==J Ü =PÜCAH@PÜKKGÜ RKKNÜ EO>AO?DH Ü GÜDA>Ü@AÜATPN=Ü==J@=?DPÜANÜCN==CÜ RKKNÜ KRAN Ü S=JPÜ @=PÜ HARANPÜ QEPAEJ@AHEFGÜ AAJÜ >APANÜ NAOQHP==P Ü HOÜEGÜ@==NÜVAHBÜJEAPÜ@ENA?PÜR=JÜLNK\ÜPAAN Ü @=JÜ PK?DÜ SAHÜ IEFJÜ ?KHHAC=¥KJ@ANJAIANO Ü JÜ KI¥ @=PÜVEFÜDAPVAHB@AÜ@KAJ ÜLNK\ÜPAANÜEGÜ@==NÜSAANÜR=J Ü ANI=JOÜ AJÜ EO>AO?DHÜ VEFJÜ DAPÜ ANKRANÜ AAJOÜ @=PÜ ANÜ JKCÜ AAJÜ H=JCAÜ SACÜ PAÜ C==JÜ EOÜ PKPÜ @AÜ HAOIAPDK@AÜ RKHHA@ECÜ EOÜ QEPKJPSEGGAH@Ü AJÜ RKKNÜ =HHAÜ JERA=QOÜ EJÜ

@AÜ KLHAE@EJCÜ PKACAL=OPÜ G=JÜ SKN@AJ Ü EO>AO?DH Ü AN@AJÜ K@AÜDA?DPÜS==N@AÜ==JÜGS=HEP=PEABÜCKA@Ü LANOKJAAHÜ AJÜ @==NÜ SEHHAJÜ SAÜ @=JÜ KKGÜ EJÜ EJRAOPA¥ NAJ Ü KKNÜ @AÜ O=IAJSANGEJCÜ IAPÜ AAQSAJ>KNCDÜ AJÜ@AÜP=?PEAGÜR=JÜ@AÜGH=JG>KN@CNKALÜVEFJÜSAÜKLÜ@AÜ CKA@AÜSAC

Ü AAQSAJ>KNCDÜ LHAE@EJCAJÜEOÜDAPÜ ACEKJ==HÜ LHAE@EJCAJ?AJPNQIÜ© ªÜIAPÜRAOPECEJCAJÜEJÜ

==OPNE?DPÜAJÜ EPP=N@ Ü NÜSKN@PÜCASANGPÜRKHCAJOÜ DAPÜLNEJ?ELAÜR=JÜ@AÜHANAJ@AÜKNC=JEO=PEA Ü AÜ @AAHJAIANÜAJÜVEFJÜ>ADKABPAJÜAJÜRANS=?DPEJCAJÜ OP==JÜ?AJPN==H Ü AÜO?DKHAJCAIAAJO?D=LÜEJÜ

==OPNE?DP¤ EPP=N@Ü>EA@PÜAAJÜ>NAA@ÜL=GGAPÜ==JÜ KLHAE@EJCAJÜEJÜRKHPEF@ÜAJÜEJÜ@AAHPEF@Ü==J Ü =NPÜ ANI=JOÜEOÜ@KKNÜ@AAHJAIANOÜR=JÜ@AÜKLHAE@EJCÜ =J@AHÜRKKNCA@N=CAJÜ=HOÜ K?AJPÜR=JÜDAPÜF==NÜ À Ü JIE@@AHOÜEOÜ =NPÜ@KKNCA@NKJCAJÜPKPÜ@AÜ PKLÜ@NEA Ü =PAN@=CÜ~~ÜKGPK>ANÜREJ@PÜ@AÜ\ÜJ=HAÜ NKJ@AÜLH==PO Ü AAHJAIANOÜAJÜ?KHHAC=ÀOÜR=JÜ AAQSAJ>KNCDÜVEFJÜPNKPOÜKLÜ@AVAÜG=JFAN

Keizer

onder de

uniformen

Limburgs atelier kleedt koninklijke eregarden, generaals en schutterijen 62

Wat de ogen zien, kunnen de handen maken Afgelopen Prinsjesdag, de derde dinsdag in september, heeft u op de televisie weer kunnen zien hoe op het Binnenhof in Den Haag bij de Staten-Generaal de Gouden Koets arriveerde, met daarin H.M. de Koningin, Z.K.H. de Prins van Oranje en H.K.H. Prinses Máxima der Nederlanden. Wellicht heeft u toen ook gezien dat Nederlands beroemdste koets begeleid werd door een fors aantal heuse lakeien en het Garderegiment Grenadiers en Jagers. Alle begeleiders waren gestoken in een smetteloos, perfect op maat gemaakt, traditioneel gala-uniform, rijkelijk voorzien van armkoorden, epauletten, fourragères, pluimen, kolbakken en sjerpen.

Wat u waarschijnlijk niet weet, is dat die uniformen, inclusief accessoires, nog met de hand gemaakt worden in het naaiatelier van de firma Janfré uit Maastricht. Ook het galauniform van de onlangs aangestelde Commandant der Landstrijdkrachten, generaal Peter van Uhm, werd hier vervaardigd. En ten slotte weten ook de talloze schutterijen, koningen, marketentsters en bielemannen uit onze regio de weg naar de Brusselsestraat in Maastricht te vinden, want heel wat van deze lieden lopen in de uniformen van Janfré en behalen daarmee vaak de hoogste plaatsen tijdens de presentatiewedstrijden. De feesttent én de glazen zijn al goed gevuld en dus zit de stemming er al goed in op deze bewolkte zondagmiddag in Limburgse Dieteren-Heide, een kerkdorp onder de rook van Echt-Susteren. Er wordt ondertussen en tussendoor nog stevig gepoetst, geboend, geklopt en geveegd. Er mag namelijk geen vuiltje, vingertje, haartje of vlekje te zien zijn op de outfits van de koningen en keizers en al helemaal niet op het ruim voorradige zilver waarmee de meesten zijn behangen. Een ferme uitbrander aan mijn adres is dan ook het gevolg als ik even uit nieuwsgierigheid een zilveren plaatje aan een nauwkeurig onderzoek wil onderwerpen en het daartoe even voorzichtig met een vinger aanraak. Een doodzonde in schutterskringen, eeuwige verdoemenis mijn lot! Dit jaar was schutterij Sint-Petrus en Paulus aan de beurt om een groot feest te organiseren en aldus verzamelden zich een twintigtal schutterijen op de schietweide om hun krachten te meten. Niet alleen aan de toog maar ook onder de schietboom, voor de marswedstrijden, de defilés, de exercities en de beoordelingen van koningen, keizers, generaals, bielemannen en marketentsters.

Feest!

Studiemateriaal

Een schuttersfeest heet niet voor niets ‘feest’! Ondanks de donkere wolken die zich boven de schutterwei verzamelen, ziet het geheel er toch heel feestelijk uit. Uniformen, honderden in getal, rijk versiert met allerlei tierelantijnen, in alle kleuren en maten en tegen een decor van vrolijk door elkaar klinkende marsmuziek en bijbehorend trommelgeroffel. Ik ben vandaag de gast van Eddy Lamberigts, een échte ‘Meestreechse jong’, die zich helemaal thuis voelt in deze wereld van de schutterij. Eddy kent dan ook vrijwel iedereen. Vooral van de buitenkant, zoals zal blijken, want van velen heeft Eddy persoonlijk de maat genomen. Samen met zijn vrouw Peggy runt Eddy een naaiatelier dat helemaal gespecialiseerd is in uniformen en aanverwante kleding en accessoires. Janfré is de naam (een samentrekking van de namen Janssen en Frencken) en met een tiental specialisten en specialistes vervaardigen zij in eigen atelier aan de Brusselsestraat in Maastricht alles wat met uniformen te maken heeft.

Opgestapeld in de van het kantoortje achter de winkel staan ze opgestapeld, de boeken. Dikke boeken van vroeger! “Studiemateriaal”, zegt Eddy, “allemaal historische uniformen.” Ik sla er een paar open en inderdaad, op de vergeelde pagina’s staan ze, bladzijde na bladzijde, tekeningen van uniformen. Generaals, officieren, soldaten, sappeurs, vaandeldragers, noem maar op, hele legers uit vervlogen tijden trekken aan me voorbij. Nooit geweten dat er zo veel verschillende outfits waren. Duizenden, een kast vol! Zal maar niet vragen of dat alles is, denk ik bij mezelf. Het pand waar Janfré is gevestigd, is echt een oud stadspand; voor een onbekende als ik is het een echt kruipdoor, sluipdoor maar alles gaat toch logisch in elkaar over, zo bezweert men mij. Een extra bochtje trekken of trapje nemen heeft in zo’n pand zijn charmes. Op de eerste etage staat een enorme, moderne digitale patronenplotter, dus bij de tijd zijn ze zeker wel hier bij Janfré. Eddy wijst op een deukje in de omkapping. Ja, zo’n gigantisch apparaat krijg je niet ongeschonden een steile trap op. Een oud pand heeft ook nadelen.

Sinds 1919 Janfré – ‘voor al uw uniformen, hoofddeksels, leerwerken, uitmonsteringen en nog veel meer...’ – bestaat al sinds 1919, toen grootvader Janssen als militair kleermaker zijn eenmanszaak begon in – toen nog – garnizoensstad Maastricht. Zoon Wim had ook het kleermakersvak in de vingers, nam het in 1970 over en bouwde het samen met vrouw Trees uit tot een hoogwaardig kledingatelier waar maatuniformen voor schutterijen, harmonieën, fanfares werden gemaakt. In 2000 werd de scepter aan dochter Peggy en schoonzoon Eddy overgedragen.

Opblaaspop Terug op de begane grond is het grote atelier waar de patronen geknipt worden en waar alles in elkaar wordt gezet. Meteen ernaast is de strijk/persafdeling inclusief een zeer merkwaardige verschijning, een soort ‘opblaaspop’ die plotsklaps van alle kanten begint stoom af te blazen. Blijkt dat je met deze stoompop kunt controleren of de pasvorm van een uniformjasje correct is en om laatste vouwtjes eruit te persen.

De naaisters achter de batterij naaimachines doen nauwgezet hun werk. Geen meters maken, zoals in de confectieateliers, maar nauwkeurig friemelen, stikken, en dan weer gewoon spelden, stikken, friemelen. Overigens, op elke naaimachine prijkt wel een waar kunstwerk; het speldenkussen: een palet aan kleurige speldenknoppen maakt hun verschijning tot een steeds vernieuwend kunstwerk. Nooit geweten dat er zo veel soorten spelden zijn. Maar er was zo veel dat ik niet wist voordat ik hier binnenkwam!

Machines In een apart kamertje staan een paar merkwaardige machines te ratelen. Grote klossen garen staan er op de grond van waaruit een wirwar aan draden, via een aantal kunstig aan het plafond gemonteerde en merkwaardig gebogen, plastieken elektriciteitsbuizen, bij de machine uitkomen. De draden blijken uiteindelijk de kern te vormen voor het sierkoord dat deze machine in allerlei prachtige kleurcombinaties kan vervaardigen en die gebruikt worden voor het maken van fourragères (schouderkwasten met koorden), armkoorden, epauletten en schouderpassanten. Het grootste geheim van deze machine zit overigens in de montage van de elektrici-

teitsbuizen aan de plafond en het zéér speciale remmechaniek! Het kleinere broertje van deze machine staat vlak ernaast en die is in staat om vrijwel elk model voorwerp van een kleurrijk geweven jasje te voorzien, zoals het handvat van een sabel of een sierklosje.

Hoedjes van… Op ieder potje hoort een deksel, en bij elk uniform hoort een hoofddeksel. Het lag in de lijn der verwachtingen dat deze hier ook in huis worden vervaardigd. “Inderdaad”, zegt Eddy, “we hebben in 1996 een hoedenfabriekje opgekocht, inclusief alle mallen. We kunnen nu dus elk gewenst hoofddeksel zelf in huis maken, of beter gezegd ‘trekken’.” Eddy neemt me mee naar een apart gebouwtje aan de andere kant van de parkeerplaats. Daar staan ze op rij opgesteld, de honderden vormen van hoeden, uitgevoerd in aluminium. Daarvoor staat een aantal persen opgesteld. In deze hoedenpersen kunnen de positieve en negatieve vormen over elkaar heen schuiven met daartussenin een lap speciaal vooraf geprepareerde hoedenstof, een soort vilt. De hoedenvormen worden eerst, met behulp van een gasvlam, op temperatuur gebracht. Als de mal zich sluit, moet aan de randen van de hoed door vier sterke

mannenhanden stevig getrokken worden. Een fysiek zware klus zo te zien. Nu weet ik wat Eddy met ‘trekken’ bedoelt en dat niet in de sportschool aan zijn robuuste postuur werkt. Als de mal weer opengaat, is de vilten lap omgetoverd tot een sierlijke hoed die nu verder kan worden afgewerkt in het atelier.

Raden? Het defilé en de presentatiewedstrijden zijn inmiddels in volle gang in Dieteren. De eerste prijzen mét lof zijn al uitgedeeld aan de koningen en keizers. De keuze van vakjury voor de best verzorgde uniformen is ook net gevallen. Drie keer raden wie ze allemaal gemaakt heeft. Nee, foutje; één keer raden! Tekst en fotografie: Guy van Grinsven / Studiopress

Van dit onderwerp is ook een NIVEAU TV uitzending gemaakt voor TVL. U kunt deze uitzending ook bekijken op: www.niveaumagazine.nl/niveautv

Janfré - Brusselsestraat 124 - 6211 PH Maastricht - T + 31 (0)43 321 7712 - F + 31 (0)43 321 6416 I www.janfre.nl - E info@janfre.nl

Jan Baggen, Fortuna en tophandbal Het eerstvolgende speciale project waarmee Jan Baggen zich intensief gaat bezighouden, betreft de verdere ontwikkeling van het gebied rond het Fortuna Stadion. Volgens plan moet hier onder meer een â&#x20AC;&#x2DC;Sportboulevardâ&#x20AC;&#x2122; met leasure- en sportartikelen in de breedste zin van het woord verrijzen, evenals een aan sport gerelateerd opleidingsinstituut (daarover worden nog gesprekken gevoerd met de gemeente) en een sporthal waar met name tophandbal kan worden ondergebracht. Tenslotte zit het handballen de mensen in de Westelijke Mijnstreek in de genen. Als alles naar verwachting verloopt, zal begin 2009 de vergunning worden afgegeven waarna men met de bouw van start kan gaan. En dan hoopt Jan Baggen in 2011 volop te kunnen genieten van weer een fraai project van Bouwbedrijven Jongen. Ditmaal misschien ook op de tribune van een spannende Europacupwedstrijd handbal.

‘Geleen

staat dankzij Centrumplan weer op de kaart’

De visie van directeur Jan Baggen en opvolger Carlo Kulter van Bouwbedrijf Jongen In november gaan in Geleen de vlaggen uit. Dan vindt de officiële opening van het nieuwe stadscentrum plaats. De oplevering van het complex is voor Jan Baggen de afsluiting van een belangrijke periode in zijn carrière. Als directeur Bouwontwikkeling van Bouwbedrijven Jongen heeft hij immers zojuist zijn functie overgedragen aan Carlo Kulter. Jan Baggen begon zijn loopbaan bij Marcel Muyres, een van de modernste bouwbedrijven van Limburg. Hij werkte mee aan de realisatie van de flats in het Sittardse Limbrichterveld en maakte de calculaties voor de eerste parkeergarage onder het Maastrichtse Vrijthof. In 1982 begon hij als adjunct-directeur van Bouwontwikkeling Jongen. Niet dat Jan nu gaat stoppen. Hij blijft voor het bedrijf behouden en gaat zich met name bezighouden met acquisitie en belangrijke projecten. Zo zal hij onder andere in samenwerking met Meulen Bouw uit Weert nauw betrokken zijn bij de realisatie van het project rond het Fortuna Stadion.

Initiatief Samen met Nico Eurlings van 3W heeft Jan Baggen vanaf 2003 een belangrijke rol gespeeld bij de plannen en realisatie van het nieuwe stadshart van Geleen. Baggen: “Het centrum was al jarenlang een doorn in het oog van de inwoners van ‘Wereldsjtad’ Geleen. Bouwontwikkeling Jongen en Projectontwikkelaar 3W hebben de uitdaging opgepakt en een nieuwe impuls gegeven met een belangrijke impact. Doelstelling was Geleen weer goed op de kaart te zetten. En dat is gelukt.”

Korte geschiedenis Het succesverhaal van tachtig jaar Bouwbedrijven Jongen is begonnen in 1927. Tot 1940 bestonden de activiteiten van Jongen voornamelijk uit het herstel van mijnschade in Limburg, na de oorlog legde het bedrijf zich toe op het herstellen van oorlogsschade. Ook

woningbouw werd als gevolg van de toen heersende woningnood al snel een hoofdmoot. In 1947 werd bijvoorbeeld een project van 102 woningen in de Heerlense wijk Molenberg gerealiseerd, een project dat meer dan een miljoen gulden kostte. Eind jaren zeventig legde het bedrijf zich met succes toe op sociale woningbouw en projectontwikkeling, waarmee de bedrijvigheid een grote vlucht nam. De twee daarop volgende decennia stonden in het teken van expansie, eerst in Limburg, later in Brabant. Fusies en overnames leiden tot een omzetgroei van 8 miljoen euro eind jaren zeventig naar 250 miljoen en een groei van het aantal medewerk(st)ers van vijftig naar ongeveer duizend. In 1978 werd ook de afdeling Bouwontwikkeling opgezet, die later zou uitgroeien tot een belangrijk onderdeel van bouwbedrijven Jongen. Het bedrijf kon zo blijven groeien, doordat het de kwaliteit levert die de opdrachtgever verlangt. Verder kent het bedrijf de markt als geen ander, volgt het de maatschappelijke ontwikkelingen op de voet en kan daardoor direct en adequaat op die veranderingen inspelen. Het bedrijf houdt zich tegenwoordig bezig met projectontwikkeling, woningbouw, utiliteitsbouw, onderhoud en renovatie en ziet toe, vanaf de fundering tot en met de kap, op de uitvoering en de coördinatie. Lopende projecten op dit moment zijn onder andere de Aldenhof in Born, Hoogveld in Sittard, het Retail Park en het Kazerne voorterrein in Roermond, het Carboonplein in Kerkrade en de Maasboulevard in Venlo. Tegenwoordig valt Bouwbedrijven Jongen, met een omzet van circa 190 miljoen euro en ruim 500 medewerkers onder Bouw en Vastgoed Zuid van Volker Wessels, met vestigingen in Venlo (aannemersbedrijf Van Nieuwenhuizen Jongen), Roermond (aannemersbedrijf Louis Scheepers), Maastricht (aannemersbedrijf Van Kan Jongen) en Land-

graaf (aannemersbedrijf Jongen). De werken worden globaal geografisch ingedeeld.

Het project Het nu bijna voltooide centrumproject van Geleen, dat officieel op 20 november wordt opgeleverd, bestaat uit twee bouwblokken met winkels en commerciële ruimten met daarboven appartementen. Jan Baggen vertelt enthousiast: “De belangstelling voor de winkels was overweldigend. Al ruim vóór de oplevering zijn alle winkels verhuurd. Het grootste deel ervan, zo’n 80 procent, zelfs al vlak na de bekendmaking van de plannen in 2006. Aan de Groenstraat (de plek waar vroeger C&A was gevestigd) liggen de huurappartementen van Woonpunt. Alle woningen zijn in de vrije sector, terwijl de huurappartementen van Zo Wonen, waarvan 27 in de vrije sector en 18 in de sociale sector, plus een aantal koopappartementen aan de Ansemburgstraat zijn gesitueerd. De verhuur van de woningen verloopt voorspoedig. De koopappartementen worden verkocht via Ruijters Makelaardij.” Het centrale binnenplein maakt het wonen extra prettig. De platte daken boven de winkels van de bouwunits zijn ingericht als gezamenlijke daktuin voor de bewoners. De ondergrondse cityparking komt uit op de Markt. Van de ruim vierhonderd parkeerplaatsen is ongeveer de helft gereserveerd voor de bewoners. De andere helft is bestemd voor winkelend publiek. Het nieuwe citycentrum van Geleen is een echt leefgebied waarin het goed leven, werken en shoppen is. Dit, gekoppeld aan het uitgebreide aanbod aan uitgaansgelegenheden, maakt dat Geleen met recht mag zeggen trots te zijn op haar nieuwe stadshart.

Hompertsweg 34 - 6371 CX Landgraaf - I www.bouwbedrijvenjongen.nl

Onze najaars- en wintercollectie zijn DE MOEITE WAARD OM TE BEKIJKEN

modehuis

Bunnemeyer !NNASTRAAT ': 'ELEEN s 4EL

Bunnemeijer.indd 1

19-09-2008 09:58:05

Streukens Hooroplossingen weet hoe belangrijk goed horen is... Wij beschikken over de allerkleinste en meest geavanceerde hooroplossingen, van budget tot hightech. Stap vrijblijvend binnen voor een persoonlijk advies of gratis hoortest, bij Streukens nemen we daar alle tijd voor. Kwaliteit is in alles wat wij doen het uitgangspunt en staat met afstand op de eerste plaats. Limburgs vakmanschap sinds 1950. Altijd dichtbij voor Advies & Service.

BINNENKORT Ook in Orbis Medisch Centrum

www.streukens.nl

Echt Gelrestraat 11 T 0475-47 06 63

Heerlen Geerstraat 24 T 045-571 40 90

Kerkrade Kapellaan 13a T 045-546 32 41

Maastricht Grote Gracht 22 T 043-321 27 31

Roermond Kruisherenstraat 4 T 0475-33 88 44

Sittard Rijksweg Noord 90 T 046-451 42 34

Valkenburg L. v/d Maessenstraat 13 T 043-601 62 81

Geleen Rijksweg Centrum 22 T 046-474 32 13

Hoensbroek Nieuwstraat 13 T 045-528 10 09

Landgraaf Raadhuisplein 9 T 045-533 08 74

Maastricht-Heer Akersteenweg 106 T 043-356 19 79

Simpelveld Dorpstraat 14a T 045-544 66 12

Vaals Maastrichterlaan 84 T 043 306 48 05

Sittard-Geleen Orbis Medisch Centrum BINNENKORT

>>COLUMN

IntroHomeDesign Intro grindtapijt, beleef een nieuwe wooncultuur

Intro Home Design is een jong bedrijf met een eigen visie dat zich gespecialiseerd heeft in het leggen van hoogwaardige en exclusieve designvloeren. Te denken valt hierbij aan grindvloeren, marmerstone vloeren, grindmortelvloeren en betondesign vloeren. Onze exclusieve designvloeren zijn van topkwaliteit. Wij streven naar een zo hoog mogelijke afwerkingsgraad die uniek is in deze markt. Alleen op deze manier kunnen wij ons onderscheiden van onze collega’s en aan onze klanten een hoogwaardig product aanbieden. Tevens zijn wij leverancier van exclusieve betonsteenstrips. Ook hier is weer een uitgebreid gamma beschikbaar qua kleuren en vormen. Deze strips kunnen voor tal van doeleinden gebruikt worden, zowel in als om het huis en/of voor zakelijke objecten. Intro Home Design gaat zelfs nog een stapje verder. Zo kunt u ook bij ons voor uw interieur een mooi schilderij, exclusieve sculpturen en een totaalassortiment in designverlichting komen bewonderen. Zoals u kunt merken, hebben wij nog steeds nieuwe ambities. Van een designvloer tot het aankleden van uw interieur kunt u een beroep doen op onze jarenlange ervaring met en passie voor exclusief leven en wonen. Heeft u nog vragen of wenst u een vrijblijvende afspraak, neem dan direct contact met ons op.

Klasjesstrijd

De groepsgewijze opleiding van Nederlandse diplomaten wordt vanaf haar instelling in 1947 kortweg het klasje genoemd. Het gebruik van een verkleinwoord voor de als prestigieus ervaren cursus zal wellicht niet kleinerend zijn bedoeld, doch eerder als een aanduiding dat de deelnemers nog een lange weg voor zich hebben totdat mogelijkerwijs de klasse van Harer Majesteits Ambassadeur is bereikt. Rekrutering voor deelname aan een vergelijkend onderzoek naar kennis, ervaring en geschiktheid om alleen al het klasje binnen te geraken, had decennialang een redelijk hoog aristocratisch en/of ‘amistocratisch’ gehalte. De jaarlijkse aankondiging van de bijna twee jaar durende opleiding tot aspirant-ambtenaar van de Buitenlandse Dienst geschiedde, zoals dat onder ingewijden heette, middels de binnenpost. Erkende studentencorpora kregen voorbericht. Kringen rond het ministerie van Buitenlandse Zaken werden ook tijdig ingeseind. Hoe dan ook, men diende direct of via via in de buurt te verkeren. Op de ad valvas-borden van alle universiteiten verscheen vervolgens een bekendmaking, in rood-wit-blauw kader, betreffende participatie aan het vooronderzoek. De revoltesfeer van de jaren zestig liet het doorgaans behoudende ministerie niet geheel onberoerd. Tot verrassing, ja zelfs ontzetting van deze en gene aan het keurige Plein in Den Haag kwamen in mei 1965 alle dagen weekbladen met een personeelsadvertentie waarin een positie in de diplomatieke dienst modern werd aangeprezen als een unieke mogelijkheid voor een interessante en enerverende toekomst met afwisselende plaatsingen op onze ambassades. Een ongekend aantal van meer dan tweehonderd kandidaten meldde zich, onder wie uw columnist, die eigenlijk nooit had gedacht in die richting. Opmerkelijk was dat buiten rechten (traditioneel) en talen ook andere academische disciplines uitdrukkelijk werden uitgenodigd. Het kennismakingsgesprek en vergelijkend schriftelijk examen leek een loterij te worden. Slechts vijftien aspiranten zouden worden toegelaten. Ik werd op D-Day (Diplomats of Dooms Day) te woord gestaan door een diplomaat die het klasje van 1965–1966 zou begeleiden. Iwan Verkade, zoon van de beroemde acteur Eduard Verkade, bekeek met gespeelde aandacht mijn cv. “Wat zien wij hier. U heet Jan maar bent gedoopt als Johannes Wilhelmus. Dat wordt natuurlijk Jan-Willem, dan heeft u ten minste íéts dubbels bij het voorstellen! U bent rooms. Gestudeerd aan de Katholieke Universiteit te Nimwegen. Geschiedenis nog wel. Dus u heeft geleerd waarom de Heilige Martelaren van Gorkum bij ons in het Geuzenland als de Smadelijke Verraders van Gorinchem te boek staan? Bespaar mij uw antwoord! Geboortig uit Maastricht, toe maar. U weet dat de grote staatsman Groen van Prinsterer die franskiljonse Maastrichtenaren als bijwoners van het koninkrijk betitelde? (Ja, dat wist ik, maar zei het niet.) Hoe is het verder daar in het buitenland? Heer Bertens, tot slot: waarom wilt gij in de buitenlandse dienst? Ik dacht, meneer Verkade, dat het ministerie misschien wat buitenlanders nodig had. Juist beste man, een goedendag voor u!” Somber verliet ik de verhoorkamer, mij realiserend dat een ‘goedendag’ ook stond voor een middeleeuwse knots met ijzeren punten. Uiteindelijk bleek ik toch in de prijzen te zijn gevallen. Ons klasje telde dertien mannen en twee vrouwen (nog nooit voorgekomen); drie historici, een arabist, een wiskundige, drie economen, een socioloog, een journalist en vijf juristen, van wie er een zakte voor het eindexamen. De gebruikelijke adel ontbrak in onze gelederen. Wij legden begin 1967 de eed af in handen van minister Luns, die op zijn befaamde wijze Iwan Verkade prees voor het opdoffen van een veelkleurige volière met twee exotische exemplaren uit Maastricht. Ook mijn voormalige schoolgenoot op het Veldeke, de wiskundige Ferry Rondagh, was de BZ-burcht binnengedrongen. Jan–Willem Bertens, oud-ambassadeur

Raadhuisstraat 18 - 6161 GD Geleen T +31 (0)45 475 79 24 - M +31 (0)6 506 210 45 rainer@introgrindtapijt.nl 71

www.introgrindtapijt.nl

amour

chien

de tijdens een zomerdiner in Luik

Goed, ik hoorde weliswaar niet tot de meest prominente gasten van het zomerdiner, maar niemand kan beweren dat ik geen verstand van eten heb. Misschien proeft mijn mond niet zo goed als die van mijn baas â&#x20AC;&#x201C; laten we zeggen dat ik anders proef â&#x20AC;&#x201C;, maar als het op geuren aankomt, kan hij niet tippen aan mijn expertise. Wij honden ruiken ongeveer tien keer beter dan mensen en hebben ook veel meer hersenen waarmee we ontzettend veel informatie uit die geuren kunnen destilleren. He! Need I say more?

Diner sur l’herbe Toen mijn baas mij afgelopen zomer meenam naar een stadsvilla in Luik, was ik aanvankelijk niet zo enthousiast. Grootsteedse geuren zijn niet favoriet bij een Canis lupus familiaris (hond). Maar toen we de hal van de Luikse woning binnenkwamen, wist ik even niet of ik in de hemel of de hel was beland. Mijn staart zwiepte bijna een vaas van een tafel. Het bombardement van geuren en smaken op mijn hypergevoelige reukorganen en hersenen valt met geen pen te beschrijven. Ik kneep mijn ogen samen en slikte en slikte maar om mijn kwijl binnen te houden. Een waaier van vis, vlees, zuivel, bier, wijn, champagne, verse groenten, schaal- en schelpdieren bezwangerde de lucht. En een allengs minder penetrant wordende geur van parfums die geleidelijk plaats maakte voor die van eerlijk zweet. Nog veel leuker waren een stuk of drie van mijn soortgenoten die vrij door de prachtige en zonovergoten tuin liepen en speelden. Het was meteen dikke mik met elkaar (vooral Koffie, een patente teef, kon mijn goedkeuring wel wegdragen). Ze rook ook goed; een dame met smaak, stijl, klasse en ervaring, zo concludeerde ik al gauw na een eerste geur-inspectie. En dan liep er ook nog een stelletje witte kippen rond met exotische namen als Angelina Ballerina en Roosvicee van Visé, die het mooiste kippenhok hadden dat ik ooit heb gezien. En een paar jonge meisjes in witte jurkjes die op blote voetjes door de tuin dartelden. Die zijn altijd leuk, omdat hun gezichtjes bij ons op ooghoogte zitten en omdat ze van die lekkere snoepsabbelsmoeltjes hebben waar je je tong eens lekker overheen kunt halen. Maar terug naar de grote mensen. Vanuit mijn perspectief zijn decolletés doorgaans niet goed waarneembaar, maar er blijft veel interessants over: vooral de rode pumps en de prachtige gebruinde benen van de gastvrouw waren onvergetelijk, evenals de lamsbout die op een gegeven ogenblik op de braadslee ter hoogte van mijn neus lag te smeulen – ik hield gepast afstand! Ik zag nog juist hoe de gastheer, een kruising van James Dean en een jonge Kirk Douglas, vol zelfvertrouwen een kloek 10 literblik ter hand nam en met veel artistieke Schwung het lam met olijfolie besprenkelde. Het dier sidderde van genot. Dieren ten zuiden van de knoflookgrens weten dit soort behandelingen sowieso beter te waarderen dan hun stijvere en dus taaiere noordelijke soortgenoten. In de zuidelijke contreien zie je vaak een goed doorvoed varken rechtop met slagersmes en vork in de voorpoten op een sandwichbord voor een slagerij afgebeeld terwijl het lik-

kebaardend zijn eigen malse flanken bekijkt of soms alvast aansnijdt. Deze gargantueske scènes waren te veel voor mij. Ik rende de tuin weer in. Daar had zich inmiddels een bont gezelschap van een man of veertig aan een lange tafel verzameld, die zich de Luikse bubbels – het aperitief – alvast goed lieten smaken. Links en rechts in de tuin stonden grote zinken teilen tot de rand gevuld met brokken ijs en talloze flessen wijn. Koffie kwam eens aan me ruiken en gaf me een wulpse knipoog toen ze zich wellustig in het gras vlijde. Ze gaf me de tip mij strategisch te posteren in de buurt van degenen die, naar zij voorzag, het meest zouden knoeien. “Dan moet je hun drankconsumptie goed in de gaten houden”, zei ze me nog. Zeker geen hond van de straat, die Koffie, maar een echte hond van de wereld, met un certain je ne sais quoi... Aan het voorgerecht hebben wij helaas weinig plezier beleefd. Van de Cuisses de grenouilles bleef voor ons nagenoeg niets over. Zo te horen aan de mensen boven ons smaakten ze evenwel verrukkelijk. Ouderwetse keuken, het soort eten en een manier van koken die niet gebaseerd zijn op ‘les derniers cris’ in allerhande kooktijdschriften, maar op een liefdevolle techniek die generaties lang van moeder op dochter (met een enkele vader ertussen) is overgeleverd. Dat was meteen ook te proeven in de Pamplemousses aux crevettes grises en de daaropvolgende lauwwarme salade van gestoofde eend en groene linzen. De pauzes tussen de in totaal zeven gangen (met koffie acht) werden goed besteed aan levendige culinaire conversaties. Ruim de helft van de veertig genodigden is werkzaam in het Weertse sterrenrestaurant Bretelli en heeft dus verstand van zaken, de andere helft probeerde deze culinaire trapezewerkers hun geheimen te ontfutselen. Alle aanwezigen wisten een goede keuken op haar merites te waarderen, en een van hen liet zich zelfs ontvallen dat de ambiance en het eten ‘en plein air’ hem heel sterk deden denken aan Maastricht, vroeger, met lekkerbekkende bommama’s en ama’s met zwoegende boezems en hoe al die oudjes vroeger ook mochten heten. Geen grenzen tussen generaties, maar het goede eten juist als bindmiddel (maïzena of bloem, of yoghurt, nee, eidooiers, of nog beter: opgeklopte klontjes koude boter!) tussen de kleinkinderen, kinderen, ouders en grootouders. Vervolgens werd het echt gezellig, al deed het menu-onderdeel dat nu aan bod kwam het tegendeel vermoeden. De Bisque du pê-

cheur sans tralala bleek juist heel veel tralala en zelfs een hoop olala te bevatten: vis van de dag, schaal- en schelpdieren, allemaal gaargekookt in hun eigen sop. Suits them fine! De hond van de visser liep ook nog ergens in de tuin rond, maar die kon geen vis meer zien (laat staan ruiken!) en verheugde zich vooral op de volgende gang. Dat hadden wij natuurlijk allang geroken. En terwijl wij ons te goed deden aan een paar overheerlijke stokjes tripe fermière aux crottins de mouton blanc, was het aan tafel opmerkelijk stil terwijl de gasten de Parilla ‘Grill’ d’agneau verslonden die op een grill nog eens een onovertroffen finishing touch had mogen ontvangen. Het dier moet apetrots zijn geweest op alle complimenten die het ten deel vielen. Toen het al donker was geworden – we hebben het over juli! – kwam dan eindelijk waar al die rode pruilmondjes van de dames al die tijd op hadden gewacht: de Gateau glacé aux fraises, een verrukkelijke meringue taart uit Luik met aardbeien zo rood als de pumps van de gastvrouw. Daar konden wij ons ook nog aan begaaien – alle bordjes en bakjes en kommetjes en lepels hebben we na afloop zo schoon gelikt dat ons afwassen volkomen overbodig leek. Dagen later vroegen onze soortgenoten zich nog af wat wij allemaal gegeten hadden, en werden stikjaloers. En toen kwam er ten slotte nog aangeklede Luikse koffie. Mijn Koffie had zich inmiddels tegen mij aan gevlijd en chien de fusil (opgerold). Niet voor het eerst die dag moest ik

denken aan de ‘Vette Jus’ van Sjef van Oekel. Na al die ‘zwanenhalzen gevuld met druiven’ en ‘gebraden haan in druipend vet’ zingt de schuifdeurenartiest: “Koffie toe en dan naar bed.” Dat liet ik me geen twee keer zeggen. “Waf-waf”, of – wat chiquer op z’n Frans – “Ouah-ouah!”

Met smakelijke dank aan Guy en Marieke Olivier, de vette kinderbekjes en Koffie

Van dit onderwerp is ook een NIVEAU TV uitzending gemaakt voor TVL. U kunt deze uitzending ook bekijken op: www.niveaumagazine.nl/niveautv

En we hebben ook nog wat voor de mensen overgelaten...

Ü Ü Ü Ü EI>QNC Ü DAPÜ CNKAJAÜ D=NPÜ R=JÜ AHCEeÀ Ü =PÜ EOÜ S=PÜ CKQRANJAQNÜ PARAÜ PAR=ANPÜJ=OPNAABPÜRKKNÜ@AÜGKIAJ@AÜ@A?AJJE= Ü IÜ@=PÜPAÜ>ANAEGAJÜEOÜDAPÜ PANQC>NAJCAJÜ R=JÜ @AÜ ¥QEPOPKKPÜ @KKNÜ EJ@QOPNEAÜ AJÜ =QPKÀOÜ AAJÜ AANOPAÜ RKKNS==N@A Ü EPOPKKPÜRANIEJ@ANAJÜG=JÜKLÜAAJÜ==JP=HÜI=JEANAJ ÜI==NÜDAPÜ >AOPAÜEOÜJ=PQQNHEFGÜDAHAI==HÜCAAJÜ ¥QEPOPKKP Ü =PÜH==POPAÜG=JÜ=HHAAJÜ@KKNÜ =QPKÀOÜ KLÜ S=PANOPKBÜ PAÜ H=PAJÜ NEF@AJÜ KBÜ CA>NQEGÜ PAÜ I=GAJÜ R=JÜ AHAGPNEO?DAÜ RKANPQECAJ LÜ @AÜ CKHB>==JÜ VEFJÜ @AVAÜ AHAGPNEO?DAÜ RKANPQECAJÜ =HÜ CAIAAJCKA@ Ü AÜ IEHEAQRNEAJ@AHEFGAÜ CKHBG=NNAPFAOÜ IK?DPAJÜ A?DPANÜ JEAPÜ KLÜ @AÜ KLAJ>=NAÜ SAC Ü EJ@OÜ GKNPÜ VEFJÜ ANÜ A?DPANÜ CKA@CAGAQN@AÜ ATAILH=NAJÜ PAÜ RANGNEFCAJÜ @EAÜ ==JÜ @AÜ AHCEO?DAÜ SAPPAHEFGAÜ JKNIAJÜ RKH@KAJÜ KLÜ DAPÜ CA>EA@Ü R=JÜ RAEHECDAE@ ÜRANHE?DPEJCÜAJVKRKKNP Ü KGÜVEFJÜANÜJQÜRAAHÜIAANÜQEPRKANEJCAJÜ PAÜGNEFCAJ ÜVK=HOÜPSAA¥ÜKBÜREANLANOKKJO ÜIAPÜKBÜVKJ@ANÜH==@>=GFA Ü ÜGQJPÜ JQ ÜVKJ@ANÜCAHQE@OKRANH=OP ÜVKJ@ANÜNEF>ASEFOÜAJÜVKJ@ANÜSACAJ>AH=OPEJCÜPAÜ

DKARAJÜ>AP=HAJ ÜKRAN=HÜJ==NÜPKAÜG=NNAJÜIAPÜAAJÜI=TEIQIOJAHDAE@ÜR=JÜ Ü GI¤QÜAJÜI=GGAHEFGÜL=NGANAJ Ü KRAJ@EAJÜOPKKPÜQÜ@==N>EFÜCAAJÜO?D=@AHEFGÜ ÜQEPÜAJÜ>NAJCPÜCAAJÜO?D=@AÜ==JÜ@AÜSACAJÜ==J Ü AÜ=?PEAN=@EQOÜR=JÜ Ü GIÜ I==GPÜ DAPÜ PKPÜ AAJÜ E@A==HÜ OP=@ORANRKANIE@@AH Ü ==NJ==OPÜ EOÜ DAPÜ AAJÜ LNEI=ÜKLHKOOEJCÜRKKNÜIEJ@ANÜR=HE@AJÜAJÜ ¥LHQOOANOÜ@EAÜJQÜEJÜCAVAHO?D=LÜ R=JÜ DQJÜ L=NPJANÜ ANKLQEPÜ GQJJAJÜ PNAGGAJÜ AJÜ KKGÜ JKCÜ >=C=CAÜ GQJJAJÜ IAAJAIAJ Ü BÜCASKKJ ÜKIÜ>KK@O?D=LLAJÜPAÜ@KAJÜAJÜSAANÜAAJÜJKNI==HÜ OK?E==HÜHARAJÜPAÜHAE@AJ AÜ AHAGPNEO?DAÜ HQ> =NÜ EOÜ KKGÜ E@A==HÜ RKKNÜ KJ@ANJAIANOÜ @EAÜ DQJÜ GH=JPAJÜ AAJÜ ODQPPHA@EAJOPÜ SEHHAJÜ ==J>EA@AJÜ EJÜ @AÜ @NQGGAÜ OPA@AJÜ S==NÜ L=NGAANLNK>HAIAJÜ ==JÜ @AÜ KN@AÜ R=JÜ @AÜ @=CÜ VEFJ Ü JÜ PAJÜ OHKPPAÜ GQJJAJÜ KKGÜ KRANDAE@OBQJ?PEKJ=NEOOAJÜ R=JÜ @EPÜ RANRKANIE@@AHÜ CA>NQEGÜ I=GAJ Ü AJGÜ @==N>EFÜ ==JÜ OQNRAEHH=J?A Ü OP=@OS=?DPAJ Ü LKHEPEA Ü CNKAJRKKNVEAJEJCÜ APÜ?APAN=

JPANAOOA Ü KKNÜEJHE?DPEJCAJ ¥ ÜÜ QIKNPEANH==JÜ Ü¥Ü Ü JKGGA¥ AEOPÜ¥Ü AHÜ Ü© ªÜ Ü¥Ü AH Ü Ü© ªÜ Ü¥ÜA¥I=EH ÜEJRAOP¥IK>EHA´PAHAJAP >A

r u o b r a

EAT DRINK

lub

AJÜGKKGP=HAJPÜEJÜCKA@AÜD=J@AJ

AÜ DA>PÜ P=HAJPÜ AJÜ @=PÜ SEHÜ FAÜ H=PAJÜ VEAJ Ü =PÜ P=HAJPÜ GQJÜ FAÜ KKGÜ KJPSEGGAHAJÜ KI@=PÜ FAÜ AAJÜ CKA@AÜ HAANIAAOPANÜ DA>PÜ @EAÜ FKQSÜ P=HAJPÜ =HÜ RNKACÜ KJ@ANGAJP Ü LÜAAJÜ@=CÜEOÜ@==NÜ@AÜQEP@=CEJC ÜAAJÜAECAJÜV==GÜKLÜAAJÜPKLHK?=PEA Ü ==NÜOKIOÜC==JÜ@AÜ@EJCAJÜ=J@ANOÜ@=JÜ@=PÜFAÜVAÜCALH=J@ÜDA>PÜ§Ü =HOÜCARKHCÜR=JÜAAJÜPACAJR=HHAJ@AÜ?KJFQJ?PQQN ÜAAJÜGKQ@AÜHAJPAÜAJÜJ=PPAÜVKIAN Ü J@ANPQOOAJÜGKKGÜFAÜ@AÜOPANNAJÜR=JÜ@AÜDAIAHÜAJÜVEFJÜFAÜC=OPAJÜ IAANÜ@=JÜPARNA@AJ Ü@AÜOANRE?AÜEOÜCKA@ÜI==NÜ==JÜDAPÜAEJ@AÜR=JÜI==J@ ÜJ=@=PÜFAÜ=HHAOÜAJÜEA@ANAAJÜ>AP==H@ÜDA>P ÜDKQ@ÜFAÜJEAPOÜKRAN Ü =PQQNHEFG Ü FAÜDA>PÜ=HÜ@EAÜIAJOAJÜJK@EC ÜS=JPÜ=HHAO ÜA?DPÜ=HHAOÜSKN@PÜEJÜAECAJÜDQEOÜRANOÜCAI==GPÜAJÜ@==NÜDA>ÜFAÜRAAHÜD=J@AJÜRKKNÜJK@ECÜAJÜVAGANÜ=HOÜFAÜVKÀJÜ QEPCA>NAE@AÜAJÜSEOOAHAJ@AÜG==NPÜDA>P Ü =IIANÜRKKNÜ@AÜCAP=HAJPAAN@AÜGKGÜAJÜVEFJÜPA=I Ü@=PÜAN ÜJAPÜ=HOÜFEF ÜGAED=N@ÜRKKNÜCASANGPÜDAABP KKNOP=NP =IIANÜ§Ü@=PÜRKJ@AJÜKKGÜAAJÜL==NÜR=OPAÜGH=JPAJÜR=JÜ@EPÜIKKEAÜNAOP=QN=JPÜ ==JÜ ÀPÜ =OOEJ Ü @AÜ >EJJAJF=?DPD=RAJÜ R=JÜ ==OPNE?DP Ü EIÜ AJÜ APN=Ü

KNPAJN=U ÜOQ??AORKHHAÜAJÜ@KKNCASEJPAN@AÜDKNA?=IAJOAJ ÜD=@@AJÜ=HPEF@Ü=HÜ >ASKJ@ANEJCÜRKKNÜ@AÜGKKGGQJOPAJÜR=JÜ?DAB¥GKGÜ EFOÜR=JÜ AN@ Ü KAR=HHECÜ D=@@AJÜVAÜJAPÜ@AÜD=J@AJÜSAANÜRNEFÜJ=Ü@AÜRANGKKLÜR=JÜDQJÜNAOP=QN=JPÜ==JÜ DAPÜ NEFPDKBÜAJÜS=NAJÜVAÜGH==NÜRKKNÜAAJÜJEAQSAÜQEP@=CEJC Ü APÜA?DPL==NÜ DAABPÜKKGÜEJÜ©?NEOEOªI=J=CAIAJPÜR=JÜDKNA?=V=GAJÜVEFJÜOLKNAJÜRAN@EAJ@ Ü AJÜ@QOÜS=OÜ@EPÜAAJÜGKHBFAÜJ==NÜDQJÜD=J@ÜAJÜDA>>AJÜJQÜ@AÜV==GÜ?KILHAAPÜ KRANCAJKIAJ Ü NÜS=OÜRKKNÜKJOÜA?DPANÜffJÜRKKNS==N@A Ü EFOÜR=JÜ AN@ÜAJÜ VEFJÜPA=IÜIKAOPAJÜ>HEFRAJ JPQOOAJÜ OP==PÜ EFOÜ SAANÜ PAÜ CHQJ@ANAJÜ =?DPANÜ VEFJÜ L=JJAJ Ü IAPÜ QEPVE?DPÜ KLÜ AAJÜ JEAQSAÜ PKAGKIOP Ü EFÜ G=JÜ VE?DÜ SAANÜ DAHAI==HÜ ?KJ?AJPNANAJÜ KLÜ @=PCAJAÜ S=PÜ DEFÜ DAPÜ HEABOPAÜ @KAP Ü GKGAJ Ü HÜ DAPÜ CKA@AÜ >HEFBPÜ AJÜ @AÜ NAOPÜ NACAHAJÜSEF ÜVACPÜ EIÜAJPDKQOE=OP Ü EFOÜSAAPÜLNA?EAOÜS=PÜ EIÜ>A@KAHP Ü APN= Ü @AÜ ANR=NAJÜ C=OPRNKQS Ü C==PÜ RKKNHKLECÜ JEAPOÜ RAN=J@ANAJÜ ==JÜ DAPÜ CAVAHHECAÜ NAOP=QN=JP Ü KGÜ EJÜ @AÜ GAQGAJÜ V=HÜ JEAPOÜ RAN=J@ANAJ Ü =HHAOÜ V=HÜ

OPAA@OÜ RANOÜ >ANAE@Ü SKN@AJ Ü AHÜ V=HÜ ANÜ AAJÜ SEOOAHAJ@A Ü ==JPNAGGAHEFGÜ CALNEFO@AÜ@NEAC=JCAJHQJ?DÜAJÜAAJÜ@EJANIAJQÜSKN@AJÜ==JCA>K@AJ Ü =PÜ EOÜEAPOÜS=PÜ@AÜC=OPAJÜCN==CÜSEHHAJ Ü KCAÜGS=HEPAEPÜPACAJÜAAJÜ==JPNAGGAHEFGAÜ LNEFO Ü =PÜ EOÜ KKGÜ CKA@Ü RKKNÜ @AÜ KIHKKLOJAHDAE@Ü EJÜ DAPÜ NAOP=QN=JP Ü QOPÜ >NAJCAJ Ü JEAQSAÜ C=OPAJÜ ==JSANRAJ Ü AAJÜ ?NA=PEARAÜ LNKIKPEA?=IL=CJAÜ KJPSEGGAHAJÜ IAPÜ @AÜ =J@ANAÜ KJ@ANJAIANOÜ DEAN Ü @AÜ HQJ?DIKCAHEFGDA@AJÜ QEP>KQSAJÜAJÜO=IAJÜ==JÜ@AÜPKAGKIOPÜ>KQSAJ Ü =PÜEOÜKJVAÜP==GÜDEAN J@AN@==@ Ü AAJÜ IKKEAÜ PKAGKIOPÜ HECPÜ RKKNÜ @EPÜ CA>EA@Ü EJÜ DAPÜ RANO?DEAP Ü APÜ AHRf@gNALH=JÜ EOÜ EJÜ RKHHAÜ QEPRKANEJC Ü @AÜ EIIANB=>NEAGÜ =HOÜ JEAQSAÜ

==OPNE?DPOAÜ?QHPQQNPAILAHÜJ=@ANPÜD==NÜRKHPKKEEJCÜAJÜ@EAÜKJPSEGGAHEJCAJÜ VQHHAJÜVAGANÜKKGÜ>EF@N=CAJÜ==JÜDAPÜOQ??AOÜR=JÜÀPÜ =OOEJÜEJÜDAPÜ=HCAIAAJ KKNÜNAOP=QN=JPÜ@AÜ =N>KQNÜ HQ>ÜEOÜ@EAÜPKAGKIOPÜJQÜEJÜEA@ANÜCAR=HÜKLJEAQSÜ >ACKJJAJ Ü AÜ@KKNOP=NPÜRKKNÜ EFOÜR=JÜ AN@ÜAJÜVEFJÜPA=IÜOP==PÜC=N=JPÜRKKNÜ ?QHEJ=ENAÜRANSAJJANEF Ü APN=ÜAJÜ EIÜVKNCAJÜRKKNÜ@AÜC=OPRNEFDAE@ÜAJÜAAJÜ IKKEAÜ PKAGKIOP APÜ >HEFBPÜ CKA@Ü PKARAJÜ EJÜ @AVAÜ D=RAJ Ü EJÜ NAOP=QN=JPÜ @AÜ =N>KQNÜ HQ> ÜAJÜDAPÜV=HÜJKCÜRAAHÜ>APANÜSKN@AJ Ü ==PÜQÜI==NÜRANN=OOAJ ==NÜVQHHAJÜSAÜ>AOHEOPÜJKCÜRAAHÜR=JÜDKNAJ

=OOEJG=@AÜ ÜÜ¥Ü ~~Ü Ü ==OPNE?DPÜ¥Ü Ü Ü Ü ÜÜ¥Ü Ü Ü Ü ~ Ü¥Ü ÜSSS D=N>KQN?HQ> JHÜÜÜÜÜÜÜÜÜ AKLAJ@ Ü@E Ü¥ÜVK Ü~ Ü¥Ü~ ÜAJÜ~ Ü¥Ü ÜQQN

De Geul (I) In de afgelopen zeven jaar hebben we met NIVEAU EuregioMagazine de Maas vanaf haar eerste druppel op het Plateau de Langres in Frankrijk op haar weg gevolgd tot aan haar monding in de Noordzee bij Hoek van Holland. De Maas is een regenrivier en wordt op haar tocht van 925 km gevoed door allerlei kleinere riviertjes en beekjes. In onze eigen Euregio mondt een aantal waterstroompjes dat in de Maas uit. Het leek ons een goed idee deze â&#x20AC;&#x2DC;Maasformuleâ&#x20AC;&#x2122; ook toe te passen op de zijriviertjes in de eigen streek. In deze uitgave van NIVEAU EuregioMagazine beginnen verslaggever Victor van Wijlre en fotograaf Guy van Grinsven hun eerste reportage in Eynatten, op de Duits-Belgische grens, in de kelder van een huisje waar de bron ligt van ons eerste riviertje in deze reeks, de Geul.

De bron van de

Geul in kelder

tleger

van boerderij To

De bron van de

f Geul bij Siegelho

iterst vriendelijk laat Stéphanie ons binnen. Het heeft even geduurd voordat we haar hebben gevonden. Het heuvelachtige landschap, doorsneden door de autoweg van Luik naar Aken, heeft veel verrassingen in petto en er is weinig volk op straat om de weg te vragen. Maar als we dan uiteindelijk toch een fietser gevonden hebben, blijft het toch nog even vaag, want ook hij weet niet precies waar de boerderij Totleger ligt, al weet hij ons wel ongeveer de richting te duiden. Als we per toeval een straatnaambord met de naam Totleger zien, dan moet het wel vlakbij zijn. Even later komen we inderdaad bij een grote boerderij uit. We bellen aan bij de eerste deur, maar daar is niemand thuis. En in het tweede huis woont Stéphanie, toevallig thuis vanwege een griep en doende om wat achterstallig stofzuigwerk in te halen. In een hoek van de kamer is een deur die naar een trap naar beneden leidt. Stéphanie zegt dat we naar beneden kunnen en, nieuwsgierig als we zijn, laten we ons dat geen twee keer zeggen. De kelder is vrijwel leeg en op de vloer liggen wat vlonders. In de verste hoek staat een plasje water, omgeven door een cementen boord. We aanschouwen het tafereel als ware het een wonder. En dat is het ook een beetje, al weten we niet welke heilige hier ooit de grond met zijn stok aanraakte om er een bron te doen ontspringen. Want dat is het: de bron van de Geul. In deze contreien heet het riviertje ook wel de Göhl of la Gueule en vroeger waren er nog andere benamingen zoals Guel, Gule, Goel en Gullo. De bouwer van de boerderij wilde de bron kennelijk voor zichzelf hebben, maar gelukkig is er nog een viertal andere bronnen in de buurt. Een ervan ligt bij de Siegelhof, waar de gepensioneerde boer Huppertz ons met

Het zinkviooltje

Voormalig terril in Les Calamines

De zinkblaassilene

een stortvloed van woorden door de wei bij de paardenmanege van zijn zoon loodst om ons ‘zijn’ bron te laten zien. Maar de bron van Stéphanie is de eerste, dus de belangrijkste. Zij vertelt ons dat zij als kind al, met haar klas, een excursie maakte naar deze plek. Nu zij er zelf sedert tweeëneenhalf jaar woont, zijn wij pas het tweede paar ‘pelgrims’ dat op zoek is naar de bron van de Geul. Na het plasje van alle kanten te hebben gefotografeerd, bedanken we Steffie (zo zal ze doordeweeks toch wel heten) en gaan we op pad voor de volgende etappe op onze avontuurlijke reis, die zal voeren van het gehucht Lichtenbusch (op de grens tussen Duitsland en België nabij Aken) in het Belgische dorpje Eynatten, gemeente Raeren tot aan de Maas boven Maastricht. Ten opzichte van de bijna 900 kilometer van de Maas die we eerder volgden, zijn de 58 kilometer Geul natuurlijk ‘peanuts’, maar dan toch wel van een bij-

zondere smaak. Het nabije Aachener Wald belooft al veel natuurschoon en de aanwezige uitspanningen en herbergen duiden erop dat het een goed bezochte streek is. Op een driesprong vlakbij staat een kapelletje. Een richtingwijzer leert ons dat Aachen-Zentrum op elf kilometer afstand ligt en Steinebrück op zeseneenhalve kilometer.

Lunch in Hauset De Geul leidt ons naar het volgende dorpje, Hauset. Er is een behoorlijk verval, zodat het water bijzonder snel stroomt. Bij een bruggetje in Hauset zien we van ver een waterval, maar we kunnen niet dichtbij komen omdat de eigenaar van het omliggende terrein kennelijk een contract heeft met een leverancier van prikkeldraad. Dat spul is zo overdadig aanwezig dat ook wij er geen gat in zien om dichterbij te komen. Wel zien we ratten, maar die zijn minder fotogeniek. In Hauset laten we ons – het is lunchtijd – verleiden door de menukaart van auberge ‘Zur Geul’. Een goeie keus blijkt al gauw: een aangenaam interieur, vriendelijke bediening, een lekkere huiswijn, een interessante kaart. Terwijl we wachten, valt ons oog op Das grosse Buch der Zutaten, een uit het Engels vertaald boek van 382 pagina’s met foto’s en verklaringen van producten en ingrediënten die gebruikt kunnen worden om een maaltijd samen te stellen, met daarbij recepten en kookhulpmiddelen. Om van te watertanden. Dat doen we ook als ons menu wordt geserveerd, en het zou al raar moeten lopen als we hier niet een keertje terugkeren. De chef glundert bij onze complimenten en wijdt zich vervolgens met

overgave aan de lekkernijen die de inmiddels aardig toegestroomde gasten hebben besteld. We vervolgen onze route langs de Geul naar Hergenrath bij Kelmis, ingebed tussen prachtige natuurgebieden zoals het Pruisbos, het Land van Herve, het Hoge Veen en het Hertogenbos. Talloze wandelpaadjes, al dan niet bewegwijzerd, maken Kelmis een heerlijk wandelparadijs

Emmaburg In Hergenrath rijden we het bos in en komen plots bij een kasteel dat de naam ‘Eyneburg’ draagt en door de bewoners in de omgeving Emmaburg wordt genoemd. Volgens de legende was Emma de dochter van Karel de Grote die hier een heimelijke affaire had met ene Eginhard. Het regent een beetje. Toch

Kasteel Eyneburg

stoppen we om de burcht te bezoeken. Er zijn geen andere bezoekers, maar het lijkt erop dat dit in het hoogseizoen en met een beetje mooi weer wel anders is. De eigenaar (sedert 2002) heeft grote plannen en organiseert allerlei evenementen die weliswaar noch met de geschiedenis van de burcht, noch met die van de streek te maken hebben, maar die tot doel hebben veel bezoekers te trekken. De evenementenkalender voor 2008 vermeldt onder andere een Cubaanse nacht, een Afrikaanse kunst-en-verzamelaarsmarkt, een Halloween-party en een sprookjes-enlichtfeest. Toch gaat de geschiedenis van dit oord terug tot de tweede helft van de dertiende eeuw, toen de burcht moest dienen om de nabijgelegen zinkmijn te beschermen. Na een grote brand in de zeventiende eeuw werd alles opnieuw opgebouwd en zelfs een aantal keren uitgebreid. Ook rond 1900 werd er nog heel wat vertimmerd, zodat het complex thans bestaat uit een – wat genoemd wordt – een vredestoren, openbare ruimten

Auberge ‘Zur Geul’

zoals een ridderzaal en een dameszaal en woongebouwen, een kapel en wat kitscherig aandoende winkels. Het geheel is door een muur omgeven. Een parkachtige tuin is ook gedeeltelijk ommuurd. Een uitstekend decor voor een klank-en-lichtspel, maar dan moet er wel geïnvesteerd worden. Na Hergenrath komen we in Moresnet, ooit een vrijwel zelfstandig land dat in de geschiedenis van deze streek en van Europa een unieke positie innam en een bolwerk van vredelievende esperantisten was. En die geschiedenis is weer nauw verbonden met de aanwezigheid van de zinkmijn, ooit een bron van welvaart en van internationaal getouwtrek, nu een wandelgebied waar het zinkviooltje en zinkgras beschermde bezienswaardigheden vormen. Interessant genoeg om in een volgende aflevering op terug te komen.

Tekst: Victor van Wilre Fotografie: Guy van Grinsven / Studiopress

Plastische chirurgie:

Duidelijkheid is de boodschap Op slechts vijftien minuten rijden vanaf Maastricht ligt het Ziekenhuis Oost-Limburg (ZOL) te Genk. In dit erkende ziekenhuis bouwen dokter Bert Van den hof en dokter Nicolas Verhelle de dienst Plastische Heelkunde verder uit. Plastische ingrepen zitten in de lift, maar volgens het Belgische federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) is er nog steeds een schemerzone tussen de reconstructieve en esthetische heelkunde en zijn er over het algemeen weinig kwaliteitsgaranties voor patiënten die een plastische ingreep ondergaan. Schemerzone Het onderscheid tussen reconstructieve en esthetische ingrepen is vooral van belang voor de ziektekostenverzekering en de zorgverzekeraar. Alleen bij reconstructieve ingrepen is er immers een mogelijkheid een beroep te doen op een vergoeding of tegemoetkoming van de zorgverzekeraar. Die stelt doorgaans de eis dat de ingreep in een erkend ziekenhuis wordt uitgevoerd. Op de dienst Plastische Heelkunde van het Ziekenhuis Oost-Limburg zal u steeds op voorhand uitgelegd worden of er een mogelijkheid bestaat tot vergoeding van of tegemoetkoming in de kosten. Ook esthetisch ingrepen worden in deze dienst verricht, met de nodige omkadering en opvang van een gespecialiseerd ziekenhuis.

Medische zorg centraal Volgens het KCE bestaan er weinig kwaliteitsgaranties voor patiënten die een plastische ingreep ondergaan, aangezien ook nietplastisch chirurgen deze ingrepen mogen uitvoeren. Bovendien is er weinig controle op de kwaliteit en veiligheid van privépraktijken en privéklinieken. In het Ziekenhuis Oost-Limburg worden de ingrepen echter uitsluitend uitgevoerd door erkende plastisch chirurgen in een ziekenhuiskader dat voldoet aan de strengste kwaliteits- en veiligheidsnormen. Er wordt gewerkt met hoogwaardige materialen, vaak in samenwerking met andere disciplines, die het comfort en de veiligheid van de patiënten moeten bevorderen. Kortom: het Ziekenhuis Oost-Limburg biedt plastische, reconstructieve en esthetische heelkunde in een erkend ziekenhuis met minimale wachttijden en erkende plastisch chirurgen.

PLASTISCHE, RECONSTRUCTIEVE EN ESTHETISCHE HEELKUNDE

ZOL Campus St. Jan - Schiepse Bos 6 - B-3600 Genk T secr. +32 (0)89 326191 F secr. +32 (0)89 327975 I www.zol.be/plastische.heelkunde E bert.vandenhof@zol.be en nicolas.verhelle@zol.be

Sjef Wanders

Onze man in Couleurs WalloniĂŤ canadiennes

p een herfstige, regenachtige namiddag krijg ik een curieus telefoontje. De lijn kraakt en valt af en toe weg. In onvervalst plat Waals verzoekt een meisjesstem mij of ik haar wil ontmoeten. Ze heeft hulp nodig bij de verkoop van het eigendom van haar vader. In wanhopige drift vertelt ze dat haar vader is ‘opgenomen’ en dat zij de verkoop voor hem moet afhandelen. Zelfs door de onduidelijke verbinding heen schijnt aan de andere kant van de lijn een kind zich aan

mij vast te klampen als ware ik de laatste strohalm in haar bestaan. Ze vraagt me meermaals om hulp, en haar paniekerige, onvolwassen noodkreet krijgt vat op mijn compassie. Hoe oud zou ze zijn? Waarom zadelt die vader zijn kind met die verkoop op? Waarom regelt die moeder dat niet? Allerlei vragen schieten door mijn hoofd, maar het gesprek is nog broos en mijn vragen naar familieomstandigheden wimpelt ze kordaat af. Allengs geeft ze een meer zakelijke draai aan het gesprek en ik pas mijn vragen aan. “Hoe ben je bij ons kantoor

terechtgekomen?” probeer ik. Ze zegt dat de notaris van haar vader wiens naam ze niet wilgeven, haar naar ons heeft doorverwezen. “Wat voor soort woning heeft uw vader te koop en waar ligt het goed?” vraag ik. “Het is niet groot en eigenlijk is er niets. U verkoopt toch huizen in de Ardennen?” vraagt ze, in de hoop daarmee afdoende informatie te hebben gegeven. Zij voert de regie en welke vraag ik ook aan haar stel, haar antwoorden blijven vaag, ontwijkend, nietszeggend.

Ofschoon ik nog niets weet, besluit ik in te gaan op haar verzoek om haar de volgende ochtend te ontmoeten. Ze spelt het adres van de plek waar we afspreken. Dat is alles. Haar naam en haar telefoonnummer geeft ze niet. In een derderangs cafeetje ergens in een grijze achterafstraat van Luik zit mijn 'date'. Een kleurloos schichtje met wat piercings en een paar zelf aangebrachte tatoeages op de binnenkant van haar polsen. Ze biedt me koffie aan. Gelige ogen, puilend uit een vaal kopje volgen achterdochtig en nauwlettend mijn bewegingen. Plotseling tovert ze een map tevoorschijn en trekt er een stapeltje A4’tjes uit die ze me laat lezen. Sprakeloos wacht ze tot ik uitgelezen ben. Als ik haar de papieren teruggeef en ze ziet dat ik mijn mond open om wat te willen zeggen, legt ze de wijsvinger van haar ene hand op haar gesloten lippen en slaat met haar andere hand een paar keer zachtjes op haar borst om me te gebaren dat niet ik maar zij het woord gaat voeren. Ze heet Maud en is amper eenentwintig jaar oud en hoewel ze door het leven getekend is, geef je haar nog geen veertien. Haar vader zit in de gevangenis van Lantin, ‘opgenomen’ omdat hij zijn vrouw heeft vermoord. “Een drankprobleem”, licht ze toe. Ze is alleen, staat haar mannetje en is niet vatbaar voor enig medelijden. Een notariële volmacht heeft Maud belast met de verkoop van een boshutje met een stuk grond aan het water dat ergens in het hart van de Ardennen moet liggen. “U zorgt voor een koper en verder wil ik met u of met niemand anders iets te maken hebben. Beloof me dat u zich daaraan zult houden”, zegt ze op dwingende toon. Ik zeg toe haar privébesognes met rust te zul-

len laten en me niet verder met haar te bemoeien dan het zoeken van een koper. Wel moet ik weten of de boshut met vergunning is gebouwd en hoe de locatie eruit ziet om de vraagprijs die de notaris eraan heeft toegekend te kunnen staven aan mijn eigen waardebepaling. Ik stel Maud voor dat ik eerst naar de boshut rijd, vervolgens waar nodig mijn inlichtingen zal inwinnen en daarna de notaris wil ontmoeten. Maud vindt het goed, maar alleen als ik haar meeneem. Ik reken de koffie af, bel naar kantoor om de secretaresse te vragen mijn agenda voor de rest van de dag af te blokken en rijd met Maud richting Houffalize. We stoppen in een piepklein gehucht waar we de auto parkeren. De rest van de tocht gaat te voet. Dwars door ongerept bosgebied lopen we een karrenspoor af. De zon weerkaatst op het natte loof van de bomen en de herfstkleuren doen me denken aan de foto’s uit een Lecturama-boek over Quebec dat vroeger bij ons thuis werd verslonden om weg te dromen in kleurrijke Canadese loofwouden vol elanden en bevers. Na ongeveer een kilometer komen we bij een kaalgeslagen plek aan de rivier. Verderop staat een piepklein houten hutje met een paar raampjes met gesloten luiken. Maud heeft gelijk: het is niet groot en eigenlijk is er niets en het ligt in de Ardennen. Maar toch. De plek is gewoon te mooi om waar te zijn en de blokhut lijkt in zijn oktoberentourage op een echte ‘cabane canadienne’. Juist dat niets is groot en het kleine heeft alles. Bij de overheidsinstanties doen we de onderzoek en later die middag zitten we bij de notaris van Maud om samen met hem de bemiddelingsovereenkomst voor de verkoop te tekenen. De notaris heeft de vraagprijs vast-

gesteld. Ik moet het voor Maud verkopen, voor een appel en een ei, maar Maud wil het zo. Met Eveline ga ik er later die week terug om de beschrijving en de foto’s te maken. Als zij de plek ziet, heeft ze de advertentietekst meteen al in haar hoofd, niet gestoeld op een prentenboek, maar in overeenstemming met haar eigen overzeese ervaring. In de zaterdagkrant plaatsen we één advertentie, zonder vermelding van het adres. Alleen al op de zinsnede ‘...hier waant men zich in de wouden van Canada...’ tellen we ruim veertig reacties. Mensen bieden direct, zonder te weten waar de blokhut ligt. Omdat ongezien bieden vaak leidt tot problemen achteraf, besluiten we een schema op te stellen om de vele aanvragen voor bezichtiging te kunnen stroomlijnen. We moeten er een paar zaterdagen voor uittrekken. Om het uur plannen we groepjes van vier kijkers in met wie we afspreken op de parkeerplaats van het gehucht. Eveline en ik zullen beurtelings telkens met twee kandidaten het karrenspoor afdalen. Na de bezichtiging van het eerste groepje zullen we boven in het gehucht het volgende ophalen en zo verder. De eerste kijkdag daalt Eveline met twee gegadigden het bospad af. Ik volg met twee anderen. De voorste loper die het de blokhut in beeld krijgt, pakt subiet pen en papier uit zijn rugzak en brengt meteen een schriftelijk bod uit. Terug in het gehucht bellen we alle andere afspraken die nog zouden volgen af. Een paar dagen voor de ondertekening van de koopovereenkomst rijd ik naar de blokhut om van die afgelegen plek nog één keer te kunnen genieten. Als ik er bijna ben, zie ik Maud in de verte. Op de stek van haar vader, die ze goed kent uit haar eens zo gelukkige kinderjaren, zit ze op een omgehakte boom aan de rivier en gooit steentjes in het water. De zon schijnt in haar grijze gezicht en verblindt haar gelige, toegeknepen ogen. Van mijn welgemeende pogingen Maud uit haar misère te verlossen, moet ik afzien: dat heb ik haar beloofd. Maar zelfs de zon blijkt niet krachtig genoeg om het zwarte levenslot van Maud te kleuren. Ik blijf op afstand. Als Maud me in het vizier krijgt, rent ze weg, de bossen in, de couleurs canadiennes opsnuivend. Ik zie haar grauwe bestaan wegebben, opgaand in de kleuren van het herfstloof, en loop terug naar mijn auto.

Tekst: Eveline Belderbos Fotografie: Guy van Grinsven / Studiopress

3CHOONHEIDSSALON

â&#x20AC;&#x2DC;Annemieâ&#x20AC;&#x2122; Verlangen naar een moment voor jezelf Verlangen naar ultieme rust Verlangen naar sfeer Geen mooie beloftes, maar deskundigheid

M s

s s s s

ijn behandelingsplan voor natuurlijke huidverbetering volgens het Pascaud concept omvat: +LASSE VERZORGINGSPRODUKTEN VOOR DE SALON EN THUIS waaronder de allernieuwste L.I.F.T crĂ¨me , LASERBEHANDELING VOOR HUIDVERSTEVING EN LIFTING "IO 3KIN *ETTING EN "IO 3KIN 3MOOTHING 0EELINGS EN 4REATMENTS $ETOX EN VOEDINGSSUPPLEMENTEN

Als Pascaud VIP salon kunt u bij mij terecht voor een persoonlijk concept dat voldoet aan al uw eisen en wensen. $AARNAAST WERK IK MET PRODUCTEN VAN $R 'RANDEL ONDER HET MOTTO h3CHOONHEID IN DE BESTE HANDENv 6ERDER KUNT U in mijn salon terecht voor cosmetische hand â&#x20AC;&#x201C;en voetverZORGING ALSMEDE BRUIDS EN GELEGENHEIDSMAKE UP

Schoonheidssalon â&#x20AC;&#x2DC;Annemieâ&#x20AC;&#x2122; 3CHOOLSTRAAT !$ %CHT 4 ANNEMIEBACKUS T TELFORT NL Behandeling op afspraak van maandag t/m zaterdag.

De trein krijgt

Station Maastricht wordt Belgisch treinstation voor internationale reizen 92

et magnifieke vernieuwde Gare Guillemins in Luik is bijna klaar. De allure van het TGV-station strekt zich verder uit dan de stad Luik alleen. Ook Maastricht gaat ervan profiteren. Er komen nog meer en nog snellere treinen die de reiziger in alle rust in recordtijden naar de Brouckèreplaats in Brussel, de Place Vendôme in Parijs of Piccadilly Circus in Londen brengen. Het strategische belang van deze verbinding ontging wellicht de NS-bazen in Utrecht, maar de gemeente Maastricht, de provincie Limburg, de Waalse regering en de burgemeester van Luik dachten daar toch anders over. Inmiddels wordt de zuidelijke spoorlijn van Maastricht naar de Belgische grens op dringend verzoek van de Belgische spoorwegmaatschappij NMBS omgebouwd naar het Belgische treinsysteem. Het is voor het eerst dat dit in Nederland gebeurt. Het station Maastricht wordt allengs geen kopstation meer vanwaar alleen treinen in noordelijke richting naar de Randstad vertrekken, maar wordt als het ware omgebouwd tot een Belgisch treinstation voor reizen naar het zuiden. Vanaf 20 oktober wordt begonnen met de ombouw van het traject MaastrichtRandwyck tot aan Visé. Voor reizigers uit het zuiden zal de verbinding naar de Randstad minder problematisch worden.

Maastricht-Brussel Express Sinds anderhalf jaar rijdt de Maastricht–Brussel Express iedere werkdag ieder uur direct van Maastricht naar Brussel over het Belgische hogesnelheidsspoor. Steeds meer mensen ontdekken het voordeel van deze verbinding: de reizigersaantallen zijn gestegen van 16.500 per maand bij de start tot 58.000 in juni 2008. Eigenlijk hoeft dat niemand te verbazen, want ander vervoer kan nauwelijks concurreren met de snelheid, veiligheid en het comfort van de snelle treinen (220 km/u) vanuit Maastricht naar hartje Brussel, Parijs en Londen. In slechts 1.17 uur is de reiziger vanuit Maastricht in Brussel; in 2.53 uur in Parijs (met de Thalys en overstap in Luik); en in 3.54 uur in Londen (met de Eurostar en overstap in Brussel).

‘Belgische’ treinkaartjes in Maastricht De kaartverkoop op het Maastrichtse station is aangepast aan deze Euregionale ontwikkeling. Via internet kunnen reizigers op de website van NS Hispeed (www.nshispeed. nl) kaartjes kopen voor reizen per hogesnelheidstrein naar internationale (en straks ook nationale) bestemmingen. Maar in Maastricht zijn nu ook ‘Belgische’ actiekaartjes verkrijgbaar, dus ook het speciale biljet voor jongeren tot 26 jaar (16 euro voor een retourtje Brussel), het senioren(65+)biljet (8 euro voor een retourtje Brussel), het weekendbiljet (50 procent korting) en het zogenaamde ‘excursion biljet’ (dagretour Brussel voor 24 euro). En voor 12 euro kun je straks per supersnelle trein naar vliegveld Zaventem (overstappen in Leuven of Brussel-Noord). En nu al kun je vliegtickets voor vluchten van Air France vanaf Parijs kopen waarin de treinreis vanaf station Visé is inbegrepen. Ten slotte zijn er nu op station Maastricht ook internetterminals waar kaartjes voor de Maastricht-Brussel Express te koop zijn. In de gewone NS-automaten zijn deze goedkope tarieven niet beschikbaar. Tekst: Jo von Drak - Fotografie: Guy van Grinsven / Studiopress

Deze HST is mede gefinancierd door de Europese Unie

>>TIPS Sittard

Hooroplossingen weet Streukens grijk goed horen is... Hooroplossingen in Orbis Medisch Centrum

llerkleinste en meest singen, van budget lijvend binnen voor of gratis hoortest, bij ar alle tijd voor. ij doen het uitgangsd op de eerste plaats.

Streukens Hooroplossingen opent dit najaar een nieuwe vestiging aan de zorgboulevard van het Orbis Medisch Centrum in Sittard. Het Limburgse bedrijf is door Orbis uitgekozen als hoofdleverancier van audiologische hulpmiddelen waaronder de laatste nieuwe hoortoestellen en gehoorbeschermers. De zorgboulevard is dé plek in Limburg op het gebied van gezondheid, zorg en welzijn. De nieuwe Streukens-vestiging is uitgerust met de modernste technieken en apparatuur en is van alle gemakken voorzien. Bovendien is de ruimte met oog voor detail ingericht volgens het nieuwe, eigentijdse interieurconcept van Streukens Hooroplossingen.

sinds 1950. es & Service.

Roermond Kruisherenstraat 4 T 0475-33 88 44

Heer g 106 79

Simpelveld Dorpstraat 14a T 045-544 66 12

Luik

22 31

Design Sittard Rijksweg Noord 90 T 046-451 42 34

Valkenburg L. v/d Maessenstraat 13 T 043-601 62 81

in Luik Vaals Maastrichterlaan 84 T 043 306 48 05

Sittard-Geleen Orbis Medisch Centrum BINNENKORT

Maaseik

I www.streukens.nl

Terracotta-leger van Xi’an Maaseik heeft dit najaar een bijzondere Belgische primeur. Een van de grootste archeologische vondsten van de twintigste eeuw, het meer dan tweeduizend jaar oude terracotta-leger dat werd gevonden bij de Chinese plaats Xi’an, zal de Maaslandse stad aandoen. Enkele van de beelden, evenals diverse grafgiften van de eerste keizers, mochten China tijdelijk verlaten en worden geëxposeerd in de Minderbroederskerk. Deze unieke collectie is te bewonderen tot 31 maart 2009.

2208-NIVO-A003-F

Design 2008 is een manifestatie op het gebied van design, plastische en decoratieve kunst, mode, architectuur, muziek en film. De hoofdtentoonstelling vindt plaats in het Musée de la Vie wallone. Bij gelegenheid van het 150ste herdenkingsjaar van de geboorte van de wereldberoemde Luikse avant-garde-architect Gustave Serrurier-Bovy brengt de organisatie tevens een origineel programma met nieuwe toepassingen van zijn creaties. De vierde internationale en Euregionale design Biënnale-Design 2008 in Luik loopt nog tot en met 19 oktober 2008. I www.designliege.be

Roermond

Minderbroederskerk - Boomgaardstraat - 3680 Maaseik T + 32 (0) 89 568673 - I www.museamaaseik.be - E musea@maaseik.be

‘Bloesem van steen’ Het Stedelijk Museum Roermond toont een belangrijk deel van het oeuvre van een van de belangrijkste beeldhouwers van onze regio Piet Berghs. In de jaren tachtig begonnen met plastiek maar al snel overstappend naar sculptuur werkt hij nu nog bijna uitsluitend in steen. Zijn beelden zijn bijzonder gedetailleerd uitgewerkt. De natuur is zijn grote inspiratiebron. Bij deze expositie hoort tevens een boek van Peter Kessels over het werk van Berghs, verrijkt met landschapsfotografie en poëzie. Zowel de expositie als het boek is vernoemd naar een serie sculpturen met als titel ‘Bloesem van de steen’. Nog te zien tot en met 30 november. Stedelijk Museum Roermond - Andersonweg 4 - 6041 JE Roermond T + 31 (0) 475 333496 - F + 31 (0) 475 336299 - I www.museum.roermond.nl E museum@roermond.nl

Aken

Restaurant

Eijsden

Lua Pauline

De Maastol

Het echte eten van vroeger

Franse Keuken met oosterse smaken!

Het klinkt een beetje raar en je kan je er nauwelijks een voorstelling van maken, maar geloof me; chef-kok Alex Bos weet dankzij zijn jarenlange omzwervingen over de wereld de beste smaken uit onder andere de oosterse keuken te implanteren in de fijne Franse keuken. Resultaat: ongelooflijk verrassend lekkere, spannende gerechten. Je proeft echt het beste uit beide keukens in een gerecht. Alex weet het perfecte huwelijk tot stand te brengen en dan ook nog voor een zeer redelijke prijs. Alex Bos, geruggesteund door zijn Braziliaanse echtgenoot Fernando, heeft onlangs zijn eigen restaurant nét buiten Aken geopend. Zijn modern ingerichte knibbelknabbel-knuisjerestaurantje Lua Pauline ligt mooi verscholen aan de bosrand maar is toch makkelijk te vinden. Als u via de Autobahn vanuit Heerlen de afslag ‘AachenZentrum’ neemt, gaat u onder aan de afslag naar rechts en vervolgens bij de eerste stoplichten weer naar rechts. Weg volgen naar rechts, over de Autobahn heen en nog zo’n 500 meter doorrijden. Bij het bordje ‘Herzogenrath’ rechts afslaan, de doodlopende weg in. Maar dat ziet u vanzelf, Lua Pauline staat daar al aangegeven. Een echte aanrader!

Hij kan het niet laten, onze vriend. Hij kookt al zijn hele leven lekker en doet dat nog steeds. Zijn lamsschenkel is ongeëvenaard, zijn kreeft goddelijk en zijn zelfgemaakte sauzen zijn het summum. Hij was een van eerste sterrenkoks (Au Coin des Bons Enfants in Maastricht) en hij kent de halve wereld, en die kent hem ook. Hij is nu neergestreken aan de historische Diepstraat in Eijsden, in Hotel-Restaurant De Maastol, dat onlangs is overgenomen door de jonge ondernemer Luc Rinkens. die er meteen hotelkamers bij bouwde en vervolgens deze perfecte ervaringsdeskundige aantrok. Gelukkig hebben we hem weer gevonden én meteen van het roken afgeholpen. René Ritzerfeld, welkom terug in Nederland, al is het maar een paar meter!

Restaurant Lua Pauline - Zum Blauen Stein 35 - 52070 Aachen Tel. +49 (0) 241 9204 2590 - I www.luapauline.de

Hotel-Restaurant De Maastol Diepstraat 7 6245 BJ Eijsden Tel. + 31 (0) 43 409 0405 I www.demaastol.nl Maandag gesloten

Restaurant-brasserie

SOFA

Sounds Fantastic Lekker nazomeren buiten in de zon op de sofa De bootjes in de jachthaven liggen 100 meter verderop keurig naast elkaar te dobberen. Kasteel Hoogeweerth is de buurman en het Koetshuis is de domein van Eveline en Jeroen Holten. De nieuwste aanwinst van restaurant-brasserie Sofa is het buitenterras dat Jeroen, voor een aardig deel, persoonlijk in elkaar heeft getimmerd. De sfeer die zijn bouwsel uitstraalt, is mediterraan. Grote, aaneengesloten banken met grote kussen(sofa’s) bloembakken gevuld met geurende lavendelstruiken en een houten planken vloer zoals je die alleen in een strandtent aan de Côte d’Azur vindt, maken de sfeer compleet. Nu het zonnetje nog schijnt, dé locatie voor een lekkere lunch of brunch. De rosé smaakt nog steeds heerlijk, dus wat let u! Restaurant-brasserie SOFA – Sounds Fantastic Hoge Weerd 6 Restaurant: di. - za. 12.00 - 14.30 6229 AM Maastricht Tel. + 31 (0) 43 367 1337 en 18.00 - 21.30 uur I www.sofamaastricht.nl Bar: di. - zo. doorlopend vanaf 12.00 uur E contact@sofamaastricht.nl Café-brasserie: di.–zo. vanaf 12.00 uur

Genk

Maastricht

Hotel-Restaurant

‘Vèneriedorp’ Wiemesmeer

Op 25 en 26 oktober zal Wiemesmeer (Zutendaal) weer wemelen van de jachthoornblazers uit Frankrijk en de Benelux. Zaterdag wordt begonnen met een Jachthoorn Rally. Die avond is er, voorafgaand aan het Huntbal, een jachthoornconcert van ‘Les Trompes de Bonne’ uit Frankrijk. Op zondag vindt de slipjacht plaats. Geniet van de ‘Veluwe Hunt’ met haar dynamische en kundige huntsman. I www.slipjacht.be

In deze rubriek halen we een oude foto van Guy van Grinsven uit het archief en geven daarbij twee fotobijschriften. Het eerste is van redacteur Frans T. Stoks, die de foto voor het eerst te zien krijgt en probeert te interpreteren wat hij ziet. Het tweede is van Guy van Grinsven zelf, die zich probeert te herinneren hoe, waar en waarom hij deze foto heeft gemaakt.

De fantasie

De huiverende prins-gemaal Bernhard, prins van Lippe-Biesterfeld, was een van die Nederlanders die hun leven lang hebben gedaan waar zij zin in hadden en al hun tegenstrijdigheden als boter in een nieuwe Tefal-pan van zich af lieten glijden. Ga er maar aan staan: oud-lid van Hitlers NSDAP die de held van het Nederlandse verzet werd; de onweerstaanbare Lebemann die huwde met een koninklijk muurbloempje en 67 jaar met haar getrouwd bleef; gevluchte Duitser die in Londen aan geallieerde zijde als geen ander van de oorlog genoot (en van het feit dat vrouw en kinderen ver weg in Canada zaten); liefhebber van het afknallen van olifanten, leeuwen en wildebeesten die de grootste pleitbezorger werd van het Wereld Natuur Fonds; bijna zeventig keer geopereerd en 93 jaar geworden en tot op de laatste dag helder van geest. Doe hem dat maar eens na. ‘Bernhard... is een open, eenvoudige, hartelijke jongen’, schreef koningin Wilhelmina op de dag dat Bernhard zich verloofde met haar dochter en beloofde voor nageslacht te zorgen. Die belofte heeft hij wel gehouden. Op Juliana’s trouwdag in januari 1937 verzuchtte de oude vorstin, die net als Juliana als een blok was gevallen voor de Duitse Prince Charming: ‘Ik hoop zoo dat Bernhard een eenvoudige jongen zal blijven.’ ‘De tijd zou het leren’, voegde Wilhelmina’s biograaf Cees Fasseur er ironisch aan toen. De prins had toen immers al een aantal kostbare bolides in de prak gereden. Wellicht had de Amsterdamse reder en bankier Ernst Heldring het toch beter gezien,

toen hij de aanstaande kroonprins betitelde als ‘ein leichter Vogel’. Op deze foto – ik schat zo uit 1980, in iedere geval na de Lockheedaffaire van 1976, want de prins draagt geen militair uniform – heeft hij de karakteristieke anjer in zijn revers (‘hoe anjer hoe oranjer’, zei Ton van Duinhoven al in een briljante imitatie van de prins). De foto lijkt in Limburg genomen, want achter Bernhard gaat duidelijk zo’n ouderwetse KVP-kop schuil (let op coiffure en brilmontuur!). Het opvallendst aan de foto is echter de gezichtsuitdrukking van de prins. Er is duidelijk iets heel vies in zijn nabijheid waarop hij niet bedacht was. Dat komt door de kramp in zijn mond. Probeert een paap hem tot het katholicisme te bekeren? Nee, uit zo’n situatie zou hij zich met een kwinkslag redden. Zit die duivelse Greet Hofmans bij Juul weer over ‘doorgevingen’ te raaskallen? Ook nee, want die zou hij unverfroren zeggen dat ze moest ophoepelen. (Bovendien was die in 1980 al twaalf jaar dood.) Of staat een cabaretier op het punt een grap te maken over zijn talloze avonturen? Ach, een prins leidt zo zijn eigen leven, en dan trek je een heel ander gezicht en daar verhaal je dan over aan een paar hongerige journalisten als je dood bent. Of is hij gewoon bang voor een spin? Hieronder kunt u lezen wat er echt aan de hand was. Mij rest slechts speculatie. Want bij zo’n man heb je een compleet boek nodig, van bijvoorbeeld Thomas Ross.

De herinnering Bitterkoekje Het was ergens in de zomer van 1979 dat mijn toenmalige werkgever, de al vaker in deze rubriek genoemde ‘Piet-mijnheer-Magielsen’, oprichter van het befaamde Nationaal Fotopers Buro (NFP) in Amsterdam, mij weer eens naar een koninklijk onderwerp stuurde om iets op de gevoelige plaat vast te leggen. Magielsen was een eigenheimer in de wereld van de persfotografie, want hij stuurde zijn fotografen altijd op weg met een koffer vol Hasselblads. Als het om kwaliteit gaat, is Hasselblad weliswaar de Rolls Royce onder de camera’s, maar ze waren erg zwaar, log en traag in vergelijking althans met de door de collega’s gebruikte Nikon kleinbeeldcamera’s. Ze hadden wel het voordeel dat het plaatje dat eruit kwam, subliem van kwaliteit was door het grotere negatiefformaat. Het NFP was zo’n beetje de hofleverancier van koninklijk beeldmateriaal voor alle media. Overal waar een lid van de koninklijke familie opdook, was ook een fotograaf van het NFP aanwezig. Zoiets schept natuurlijk een band. Zo ook met mij, omdat ik veelvuldig de staatsbezoeken naar verre landen, vakanties in Porto Ercole in Italië en wintersporten in het Oostenrijkse Lech moest vastleggen. Overigens wist de koninklijke familie zelf het NFP ook te vinden. Vaak bestelde ze gewoon haar vakantiefoto’s bij het NFP voor het familiealbum, mede vanwege de goede kwaliteit en dus mede dankzij de zware Hasselblads. Het loonde, dus toch, dat gesleep! Deze warme zomerdag moest ik naar de Houtrusthallen in Den Haag, waar de jaarlijkse Pasar Malam werd gehouden. Deze Indonesische combinatie van cultureel festival, beurs en eetfestijn is hét evenement

voor iedereen die ooit wat met Nederlands-Indië te maken heeft gehad. Tot op de dag van vandaag wordt de opening bijgewoond door een lid van het koninklijk huis, en dit jaar waren prins Bernhard en ik de pineut! Op een kilometer afstand rook je die Pasar Malam al. Die Indonesiërs frituren nogal wat in de olie, dus je kunt wel nagaan hoe je ruikt als je thuiskomt. Ik denk dat ‘Juul’ die avond zeker in een andere vleugel van Soesdijk geslapen heeft! Natuurlijk, gastvrij als Indische mensen zijn, mag je, nee moet je de hele dag door eten. En dus zelfs in deze reusachtige frituur. Dat gold ook voor prins Bernhard. Dat smaken verschillen, blijkt overduidelijk uit deze foto, die ik maakte vlak nadat prins Bernhard zijn eerste hapje had genomen van het hem aangeboden koekje. Terug op kantoor in Amsterdam kwam ik trots met mijn plaat uit de donkere kamer om hem aan grootmeester Piet-mijnheer-Magielsen te tonen. Als hij niks zei, was het goed; als hij wegliep, was hij niet tevreden. Deze keer glimlachte hij en zei: “Die sturen we dus niet door!” Ik stond perplex. “Waarom niet?” sputterde ik tegen. “Dat vindt de koningin niet leuk”, was zijn antwoord, “want deze foto is morgen minimaal voorpagina De Telegraaf.” Zo ging dat dus: zorgvuldig met je ‘vrienden’ omgaan. Veel geleerd van deze Piet-mijnheer-Magielsen. Later heb ik de foto wel mogen inzenden voor de ‘Zilveren Camera’. Inderdaad, eerste prijs in de categorie portretten.

Vakantie vieren

als anderen werken Midweek arrangement in vernieuwd hotel-restaurant Le Val dâ&#x20AC;&#x2122;AmblĂ¨ve

et echte vakantiegevoel heeft een mens pas als anderen moeten werken. Dus ergens midden in de week door de verlaten bossen lopen, op een terrasje zitten, op je gemak ergens winkelen of door een museum lopen hebben alleen al om die reden een extra toegevoegde waarde. Een ander voordeel is dat er natuurlijk altijd plaats is in hotels en restaurants. Als dat alles zich dan ook nog in een omgeving afspeelt die op nog geen uurtje rijden van onze regio ligt, en als je daar toch het gevoel hebt dat je in een heel ver buitenland zit waar je normaliter al gauw een dagje voor moet rijden, dan is er eigenlijk geen enkele reden meer om het niet uit te proberen. Een midweek arrangement in Stavelot en dan maar meteen in de beste accommodatie die daar is, LE VAL dâ&#x20AC;&#x2122;AMBLEVE, een zojuist volledig gerenoveerde Hostellerie-Hotel-Restaurant, waar Verwennen en Gastvrijheid nog met een grote V en G worden geschreven. NIVEAU probeerde het eens uit.

Charmant Stavelot, de historische parel in het groene hart van de Luikse Ardennen, heeft al talloze dichters, schilders en musici betoverd. Het kleine stadje heeft dan ook wel wat te bieden. Bijzonder charmant zijn de schilderachtige steegjes en de middeleeuws aandoende place Saint-Remacle (met een heuse perron). Maar Stavelot kan ook trots zijn op zijn buitenge-

woon erfgoed zoals de abdijsite die onlangs volledig is gerenoveerd en de musea die erin zijn ondergebracht. Het Museum van het prinsdom Stavelot-Malmedy, het Museum van het Circuit Spa-Francorchamps en het Guillaume Apollinaire Museum zijn alleszins de moeite van een bezoek waard. Stavelot ligt in het dal van de Amblève, niet ver van het hoger gelegen natuurpark de Hoge Venen, de beroemde watervallen van Coo en het circuit van Spa-Francorchamps. Stavelot is ook het stadje van de Blanc Moussis, een historisch folkloristisch evenement tijdens halfvasten van de eerste orde dat opgenomen is op de Unesco Werelderfgoedlijst van culturele evenementen.

Val d’Amblève Aan de rand van dit ruim 6500 zielen tellende stadje ligt, midden in een schitterend park met eeuwenoude bomen, het volledig gerenoveerde Romantik Hotel ‘Le Val d’Amblève’ van Ruud en Marion Roxs. De ambiance van het hotel en het restaurant met de verfijnde keuken van Ruud is al jaren een begrip in de wereld van gastronomie. Maar Ruud en Marion, Nederlanders van geboorte, zijn ook nog eens jong en vonden derhalve dat de hele zaak toe was aan een grote beurt. Nou, moeten ze gedacht hebben, als we iets doen, dan doen we het ook goed! En dat is dan ook te zien. Niet aan de ambiance en gastvrijheid, want die waren altijd al uitstekend, maar vooral aan de inpandige renovatie van de hotelkamers, de vergaderzalen, de toiletgroepen, de aperitiefruimte, de ontvangstbalie en de nieuwbouw van het ernaast gelegen hôtelrésidence. Het vorige gebouw is helemaal afgebroken en vervangen is door een zeer mooi modern, maar warm aandoende nieuw complex met veertien luxe kamers. Verder is de nieuwbouw uitgevoerd met een complete wellness-afdeling op de bovenste etage. “Het hotel heeft hiermee een enorme upgrading gekregen en we hebben het hiermee nu ook geschikt gemaakt voor de hoge eisen die gesteld worden in de event-, congres- en incentivesmarkt”, vertelt Ruud ons. En hij toont, en passant, de twee prachtige conferentieruimten voorzien van airco en alle toeters en bellen die er vandaag de dag bij horen. Schermen, projectoren, overlays, presentatieborden en zelfs een eigen pantry.

Klassiek Franse keuken Een goed ontbijt maakt van een gewone dag al meteen een feestdag. Dat geldt voor thuis, maar in deze omgeving helemaal. Het wordt geserveerd in het restaurant. De

100

koffie uit het zilveren koffiekan maakt het uitgebreide ontbijtbuffet stijlvol en compleet. De ochtendzon straalt tussen het gebladerte van de oude bomen door over het mooie terras waar het ongetwijfeld straks ook goed toeven moet zijn voor een lunch of diner. De frisse tuingeuren die door de openstaande deuren het restaurant komen binnenwaaien, maken het feest compleet. Een blik op de menukaart van het à-la-carte-restaurant leert dat de keuken van Ruud als ‘klassiek Frans’ is te betitelen. Natuurlijk komen de regionale specialiteiten ook aan bod en wordt ook hier alles vers gemaakt.

Seminars en arrangementen Voor het vieren van bruiloften en partijtjes zijn er speciale mogelijkheden en aparte ruimten ter beschikking. In het restaurant is plaats voor een banket voor 120 man. Voor meetings zijn er comfortabele en goed geoutilleerde vergaderzalen. Wie echt alles hierover te weten wil komen, moet maar even contact opnemen of op de website kijken.

Midweek arrangementen Het meest interessant zijn op dit moment de diverse midweek arrangementen. Twee of drie overnachtingen, zelf je cocktail samenstellen van ontspanning, gastronomie, wandelingen, natuur, cultuur of sport, of je kiest een kant-en-klaar arrangement zoals Val Romantique, Val Royal Golf of Val & les Thermes de Spa. Het NIVEAU-team probeerde Val Midweek uit en kwam, na nog geen uurtje rijden, als herboren weer thuis. Ja, inderdaad als herboren maar wel met heimwee naar Stavelot.

Romantik Hotel Le Val d’Amblève – Famille Ruud & Marion Roxs Route de Malmédy 7 - B-4970 Stavelot - T + 32 (0) 80 281440 - F + 32 (0) 80 281459 - I www.levaldambleve.be - E info@levaldambleve.be

Er kan nooit genoeg aandacht zijn voor de preventie van ziekten, aandoeningen en kwalen. Reeds 25 jaar is de Dr. Keulen Kliniek een vaste waarde als het gaat om preventief medisch onderzoek. Ziekten voorkomen kunnen we niet. Dat kan niemand. Er op tijd bij zijn - dรกt is onze missie!

Gezondheid De Dr. Keulen Kliniek beschikt in haar vestiging in Tilburg met ingang van oktober over een geavanceerde open

MRI-scanner.

Hiermee kan letterlijk ieder detail van het lichaam op een scherm zichtbaar worden gemaakt. De Dr. Keulen Kliniek: omdat uw gezondheid ertoe doet.

T +31 (0)45 404 11 11 E schimmert@keulenkliniek.nl

www.keulenkliniek.nl 101

Afscheiding der

102

Belgen â&#x20AC;&#x201C;

scheuring

der Nederlanden

Opstandelingen in Luik trekken op naar Brussel vanuit het voormalige Prinsbisschoppelijk Paleis.

Ruim honderdtachtig jaar geleden woedde er in wat we nu kennen als de Euregio – evenals in de rest van het huidige Nederland en België – een hevige strijd tussen Belgen (Walen, Vlamingen en Brusselaars) en Nederlanders. De Belgen, die na de val van Napoleon in 1815 met de Hollanders in één koninkrijk leefden, hadden genoeg van de bevoogding van de protestantse noorderlingen en hun koning-koopman Willem I en bevochten hun eigen zelfstandigheid. Hoe dat in zijn werk ging en welke motieven en oorzaken hieraan ten grondslag lagen, legt oud-ambassadeur en Maastrichtenaar Jan-Willem Bertens nog eens uit aan de lezers van NIVEAU EuregioMagazine. Immers, kennis van de geschiedenis vormt de sleutel tot begrip van het heden. “De Belgische staat begon met een stomme opera en kan geheel in stijl zijn einde vinden in een kakofonische operette.” Aldus een Vlaams diplomaat in een helder ogenblik. Op 25 augustus 1830, na de opvoering in de Brusselse Muntschouwburg van Daniel Aubers opera La Muette de Portici, waarin de vrijheidsstrijd der Na-

politanen tegen de Spaanse overheersing wordt verheerlijkt, voelden de Belgen zich geïnspireerd tot hun afscheidingsrevolte tegen de Hollanders. In Amsterdam, waar muzikale emotie hoofdzakelijk werd opgewekt door het getinkel van centen en kerkklokken, werd aanvankelijk meewarig gereageerd op het bericht

103

dat ‘het Brussels grauw, opgehitst door een opera en drankmisbruik, zich had vergrepen aan have en goed van brave burgers, en dat nog wel op de verjaardag van de koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden’. Maar binnen een jaar was het huis van Oranje ‘voor eeuwig’ van de troon gestoten, was de Belgische staat zelfstandig met een eigen koning, ondernam Nederland zijn laatste militaire veldtocht op Europees grondgebied, ging Van Speyk (dan nog liever) de lucht in en waren Engeland, Frankrijk, Pruisen, Oostenrijk en Rusland diplomatiek druk in de weer een van de belangrijkste besluiten van het Congres van Wenen van 1815, de creatie van een sterke bufferstaat tegen Frankrijk, in tweeën te delen.

‘De lafste natie van Europa’ In 1795 vluchtte stadhouder Willem V naar Engeland, waar hij zou trachten zijn steentje bij te dragen aan de strijd tegen de Franse troepen die begin dat jaar de Republiek waren binnengevallen. Binnen twee dagen riepen de Patriotten, aanhangers van de Franse Revolutie, de Bataafse Republiek uit. Een door het volk – orangisten en joden uitgezonderd – gekozen Nationale Conventie diende de Franse constitutie te aanvaarden. Deze omwenteling verliep in alle rust en zonder enig bloedvergieten. De Unie van Utrecht van 1579, het stichtingsdocument van de trotse Republiek, werd zonder slag of stoot in de archieven opgeborgen. “Een verraderlijke daad van de lafste natie van Europa!” zouden vijfentwintig jaar later radicale Belgen uitroepen. Het Belgische grondgebied, de Oostenrijkse Nederlanden, was sinds 1794 al volledig geïncorporeerd in de Franse republiek.

De Nederlandse driekleur wappert op een bootje op de Maas bij Maastricht.

104

Eindelijk een koninkrijk Het zat de stadhouder niet mee in Londen. Engeland erkende de Bataafse Republiek om haar de oorlog te verklaren en zich de Nederlandse koloniën toe te eigenen. Pruisen liet in 1795 Oranje vallen als gevolg van een vredesverdrag met Parijs. De formering van een orangistenpartij mislukte. Teleurgesteld trok Willem zich terug op het voorvaderlijk slot te Dillenburg, waar hij in 1806 overleed. Hij maakte net niet meer mee dat keizer Napoleon deed wat reeds twee eeuwen in de hoofden van de Oranjes speelde: de Lage Landen werden een koninkrijk. De keizer benoemde zijn broer Lodewijk Napoleon tot koning van Holland. Toen deze intelligente maar naïeve man meer Hollander dan Fransman wenste te zijn en zelfs Nederlandse taalles nam, vond zijn imperiale broer het tijd hem te laten abdiceren en het reeds geruime tijd klaarliggende decreet uit te voeren waarbij Holland bij Frankrijk werd ingelijfd. Het eeuwenlange ideaal van de Fransen de Rijnmonden te bezitten was verwezenlijkt.

Gijsbert Karel van Hogendorp De zoveelste wisseling van de wacht beroerde de redelijk apathische bevolking niet. Van openlijk of ondergronds verzet was nauwelijks sprake, druk als men het had met de strijd tegen de oprukkende armoede en werkloosheid. Na de Franse nederlaag bij Leipzig (1813) ontstonden in Amsterdam en Den Haag enig rumoer en zelfs hoop op een toekomst zonder Franse overheersing. Het is de grote verdienste van Gijsbert Karel van Hogendorp, een ambteloos burger die Oranje steeds trouw was gebleven, dat hij voorbereidingen trof voor de Nederlanden na de ineenstorting van Napoleons macht.

Reeds in 1812 ontwierp hij een Schets van een Grondwet, waarin erfprins Willem soevereine macht kreeg toebedeeld. Bij nadering van de geallieerde troepen begonnen de Fransen het land te verlaten. Van Hogendorp nam het initiatief tot een volksbeweging in Den Haag, met een Oranje-boven-proclamatie die aan duidelijkheid niets te wensen overliet. Zijn pogingen tot vorming van een voorlopig bestuur mislukten, omdat noch oud-prinsgezinde regenten van vóór 1795, noch Patriottische functionarissen van na 1795 dit aandurfden. Daarop besloot hij zelf een algemeen bestuur van drie personen te vormen tot de komst van de Prins van Oranje. Deze bleek in Londen te zijn, waar hij verreikende gesprekken had gevoerd met ministers en ambassadeurs van de zegevierende landen. Op 30 november 1813 landde hij in Scheveningen. Twee dagen later aanvaardde hij te Amsterdam de soevereiniteit ‘onder waarborging eener wijze constitutie’.

Congres van Wenen Eind 1814 belegden de Europese mogendheden, inclusief het verslagen Frankrijk, een vredesconferentie, het Congres van Wenen, met als leidend beginsel het herstel van de ‘wettige’ vorstenhuizen. Over naties of nationaliteiten werd niet onderhandeld. Vanzelfsprekend diende ‘aartsvijand’ Frankrijk bewaakt te worden. Erfprins Willem had zich, nog voor zijn uitroeping tot soeverein, als koninklijk schildwacht gepresenteerd bij Lord Castelreagh, de Engelse minister van Buitenlandse Zaken, die met zijn collegae bezig was een bufferstaat tegen Frankrijk te ontwerpen. Het idee van tsaar Alexander om Nederland en België bij Pruisen te voegen, werd door hem en Oostenrijk afgewezen. Castelreagh kwam niet verder dan de Zuidelijke Nederlanden op te delen langs de lijn Antwerpen, Mechelen, Maastricht. Over de rest zouden Pruisen of Oostenrijk tot een vergelijk moeten komen, hetgeen niet naar de zin was van de slimme Talleyrand, die als verliezer duchtig mee confereerde. Alle partijen achtten de toekomst van de Lage Landen cruciaal voor een houdbare

Europese vrede. Willem, (nog) geen koning en geen telg van een monarchaal geslacht, leverde vervolgens een nog steeds onderschat staaltje van pragmatisch en historisch diplomatiek inzicht. Hij wist de Engelse minister ervan te overtuigen de eenheid te herstellen van alle zeventien Nederlandse gewesten van Karel V, vervat in het Traktaat van Venlo van 1543 (!). Het zou de basis kunnen vormen van een betrouwbare neutrale staat. De prins overspeelde overigens zijn hand door de Nassause erflanden mee te willen nemen, zodat een nieuw koninkrijk zou reiken tot de vestingstad Koblenz. Deze overvraging bracht Willem echter toch profijt. Toen in 1815 het congres zijn zegel hechtte aan de hereniging, zoals dat genoemd werd, van de Nederlanden, werd hem ter compensatie voor het verlies zijn Duitse gebieden het hertogdom Luxemburg in persoonlijk eigendom gegeven. Om het Koninkrijk der Nederlanden economisch levensvatbaar te maken, gaf Engeland de koloniën terug, met uitzondering van de Kaapkolonie.

‘Hollandse rekenkunde’ De vereniging met België maakte een grondwetswijziging noodzakelijk. In het Noorden werd deze door de Kamer, echter met een dubbel aantal leden, zoals vereist werd voor een wijziging, aanvaard. In het Zuiden werd de tekst onderworpen aan de goedkeuring van een vergadering van 1603 notabelen, van wie de meerderheid tegen stemde. De koning paste vervolgens de berucht geworden ‘Hollandse rekenkunde’ toe. De thuisblijvers werden als voorstemmers genoteerd. Een bedenkelijk symptoom dat zo veel vooraanstaande lieden uit geestelijke, adellijke en industriële kring tegenstemden. In overeenstemming met de restauratietijdgeest en zijn eigen aspiraties maakte de koning zich geen zorgen. De ministers waren al volkomen afhankelijk van de vorst. Wat zou hij zich gelegen laten liggen aan door hemzelf benoemde vertegenwoordigers?

Noord versus Zuid Tussen Noord en Zuid heersten diepgaande verschillen. Hoe waren beide delen na de Tachtigjarige oorlog niet uit elkaar gegroeid. De Zuidelijke Nederlanden waren nimmer een onafhankelijk staat geworden, maar steeds overheerst door vreemde mogendheden. Het protestantisme was er ‘ausradiert’. De hogere klassen spraken uitsluitend Frans, het Nederlands was verworden tot een dialect. De Schelde-afsluiting na de val van Antwerpen in 1585 had de overzeese handel teloor doen gaan, maar de nijverheid juist tot ontwikkeling gebracht, vooral in de Waalse

105

Cenotaaf van generaal Dibbets op het terrein van de Tapijnkazerne in Maastricht

gebieden. Zo was België in tal van opzichten de tegenhanger van Nederland geworden, maar zonder eigen gezicht. In het Walenland was echter een goed ontwikkelde burgerij ontstaan, Fransgezind en Frans georiënteerd, wel katholiek maar anti-klerikaal en liberaal denkend. In het Vlaams sprekende deel was de clerus almachtig en conservatief, afkerig van de denkbeelden van de Franse Revolutie en van de ketters in het Noorden.

De koning-koopman aan het werk Als een absoluut monarch dacht Willem I de tegenstellingen te kunnen overbruggen door zijn onderdanen welvaart te brengen. Hij stichtte De Nederlandsche Bank, de Société Générale en de Nederlandsche HandelMaatschappij. Wegen en kanalen werden aangelegd. De mechanisatie van de industrie

106

had metterdaad zijn belangstelling, waarbij hij instemming en dankbaarheid vond, met name van de Walen. Scheepswerven en stoombootmaatschappijen verrezen. Gent en Luik kregen een Franstalige universiteit. Toch heerste in het Zuiden een toenemende ontevredenheid over de ongelijk verdeelde staatsschuld, de niet-evenredige vertegenwoordiging van Belgen in het parlement en het numerieke overwicht van Nederlandse ambtenaren. Overkomelijke zaken, anders dan de godsdienstkwestie. De grondwet stelde alle bestaande religies gelijk. De Belgische geestelijkheid achtte zulks een onrecht: vier miljoen katholieken tegen twee miljoen protestanten. Men vreesde dat een protestantse vorst de machtspositie van de roomse Kerk zou kunnen ondermijnen. De koning had zich reeds op basis van de Onderwijswet bemoeit

met de priesteropleiding. Aanvankelijk vond hij hierin steun bij de liberalen, die echter tevergeefs meer controle van de burgerij op de financiën eisten, alsmede afschaffing van het Nederlands als tweede landstaal. Willem was er de man niet naar om deze eisen in te willigen en kreeg zo langzamerhand het gehele denkende deel van het Zuiden tegen zich. In 1828 sloten de klerikalen en liberalen een monsterverbond onder de leuze: Vrijheid van drukpers en onderwijs. Leve de ministeriële verantwoordelijkheid! De situatie werd in het Zuiden voor de koning zeer gevaarlijk. Explosief zelfs, toen in 1830 na de julirevolutie de zeer reactionaire Franse koning Charles X aan de dijk werd gezet en opgevolgd door de liberale Louis-Philippe. De drang naar ‘natuurlijke’ grenzen werd weer hoorbaar in Frankrijk, waar men voorzichtig hoopte op

het uiteenvallen van de Nederlanden. Franse geheim agenten en beroepsagitatoren, die juist de julicoup hadden geklaard, stelden zich in verbinding met oppositiekringen in Brussel, Namen en Luik.

buiten wat als volksvreemd ervaren werd, zagen geen heil in revoltes en openlijk verzet, bleven onverschillig voor gezagsdragers maar daagden hen niet uit. Kortweg, ze waren hommes sans façon, zoals een Frans officier aan zijn vrouw schreef. Vrij vertaald: mannen zonder babbels.

Vrij drinken voor een opstand De bom barstte op 25 augustus 1830. De opstootjes tijdens de opera waren georganiseerd door genoemde infiltranten. Vooraf kreeg een honderdtal deelnemers daarvoor met bier betaald en werd na afloop drie dagen vrij drinken beloofd. De zaak liep volledig uit de hand en nam de omvang aan van een proletarische revolte met brandstichting en vernietiging van fabrieken en machines. Een inderhaast gevormde burgerwacht herstelde de orde. De regering hield zich gedeisd. De oppositionele groepen, geschrokken van het verwoestend oproergeweld, raakten verdeeld. De gematigden onder hen pleitten voor een administratieve scheiding met behoud van de Oranjedynastie, de radicalen wilden complete onafhankelijkheid. De koning aarzelde en voelde het meest voor gewapende aanpak van de rebellen, alvorens te onderhandelen over de grieven. Hij dirigeerde zijn tweede zoon Frederik met een leger naar Brussel om de orde te herstellen. De actie werd een fiasco met honderden doden tijdens de straatgevechten. De radicalen waren nu heer en meester en vormden een Voorlopig Bewind. Pogingen van kroonprins Willem om zelf koning te worden van België en de dynastie te redden, mislukten deerlijk. De grote mogendheden lieten ondertussen weten dat Willem niet op militaire interventie hoefde te rekenen. Frankrijk en Engeland stuurden duidelijk op een scheiding aan. Het Franse standpunt sprak voor zich. De vijandelijke houding van Engeland werd bepaald door de succesvolle Nederlandse economische politiek, die nu al schadelijk bleek voor de Britten.

Bernard Dibbets

ger, maar een overmoedige en halsstarrige Willem weigerde. De grote mogendheden gingen daarop tot dwangmaatregelen over. Er volgden havenblokkades en een embargo op schepen. De Fransen veroverden het laatste Nederlandse steunpunt, de citadel van Antwerpen. Pas in 1833 stemde Willem toe in een wapenstilstand om zes jaar later met zijn voormalige Belgenland officieel vrede te sluiten. De grenzen van 1790 bleven behouden. Het Franssprekende Luxemburg werd een Belgische provincie, als vergoeding kreeg hij het grootste deel van Limburg, dat een hertogdom werd met Maastricht als hoofdstad.

Maastricht behouden Veel heeft het niet gescheeld, of Maastricht was een Belgische stad geworden. Nadat Maastricht in 1794 was veroverd en bezet door de troepen van generaal Jean-Baptiste Kléber, ging de stad na een half millennium weer deel uitmaken van een natie, namelijk als hoofdstad van het Franse Departement van de Nedermaas en vanaf 1814 van de provincie Limburg binnen het Koninkrijk der Nederlanden. De publieke opinie was eeuwenlang gevormd door de status van tweeherigheid. Maastrichtenaren voelden zich niet gebonden aan een vaderland, waren eenkennig en zelfgenoegzaam, keerden zich tegen alles van

De opstand van de Belgen bracht Maastricht geenszins in revolutionair rep en roer. Niettemin was de bevolking voor een deel Belgisch gezind, maar plannen om metterdaad tot actie over te gaan, kwamen niet verder dan de cafétafel. Zulks was niet alleen terug te voeren op de gememoreerde afkeer van verzet, maar vooral te danken aan het optreden van de recentelijk benoemde vestingcommandant generaal Bernard Dibbets. Met een garnizoen van zesduizend man voerde hij zijn opdracht de stad, als ware het een Gibraltar aan de Maas, voor het vaderland te behouden, stipt uit. Te stipt volgens sommigen, tiranniek zelfs. Jaren later nog dreigden Maastrichtse moeders hun onwillige kroost met de komst van Dibbets, die hun wel eens mores zou leren. Willem I echter beloonde hem daarentegen met de titel van baron. Inmiddels was het gehele omliggende land met de Maassteden Roermond en Venlo onder Belgische bewind gekomen, een toestand die tot 1840 zou voortduren. In al die jaren, ondanks de besluiten van de grote mogendheden heerste, de zogenaamde Belegstaat in Maastricht, de enige plaats langs de Limburgse Maas waar de Nederlandse driekleur niet was gestreken. De koopman-koning had België verloren, maar Maastricht voorgoed gewonnen. Tekst: Jan Willem Bertens

Tiendaagse veldtocht België was voorgoed voor Nederland verloren. De grote mogendheden stelden voor dat Nederland zou worden teruggebracht tot de grenzen van 1790. De Belgen wilden meer: Zeeuws-Vlaanderen, Luxemburg en Limburg. De inmiddels aangezochte kroonpretendent prins Leopold van Saksen-Coburg lukte het de grote landen deze uitbreiding te laten aanvaarden. De maat was nu vol voor Willem, die een veldtocht begon van tien dagen waarin beide Belgische legers uiteen werden gejaagd. De weg naar Brussel lag open, maar wijselijk niet ingeslagen. Ten derden male stelden de grote mogendheden voorwaarden. Dit keer aanmerkelijk gunsti-

107

"EAUTY SAUNA RELAX DEl NITIEF ONTHARINGSCENTRUM

DEFINITIEVE ONTHARING Aarzel niet en maak een afspraak voor een gratis test!

ESTHETIEK CRYO

Pauwengraaf 36 - Maasmechelen (B) T +32 (0)89 76 20 44 E cryo@skynet.be www.cryo.be

OPEN

ma, wo, do, vr tot 22.00 uur, di tot 19.00 uur en za tot 18.00 uur. zondag gesloten

0702_cryo.indd 1 :Zc VkdcY_Z cVVg YZ deZgV# :Zc b^YYV\_Z de Vkdcijjg#

7BL M+

13-11-2007

:X]i g^_eaZo^Zg

9Vkd ck BVVhig^X]iZghiZZclZ\ *'. 6[g^i (' " :(&( (,%% Idc\ZgZc IZa/ (' % &' '( ,& ** ^c[d5YVkd#cZi#Wbl#WZ 108 lll#YVkd#Wbl#WZ

9Z Xdje Y^Z \ZZc \gZcoZc `Zci# 9Z c^ZjlZ 7BL M+# BZi YZ c^ZjlZ 7BL M+ ^cigdYjXZZgi 7BL YZ VaaZgZZghiZ Hedgih 6Xi^kîn 8dje # DciYZ` ]Zi WZhiZ kVc ilZZ lZgZaYZc/ YZ 7BL M+ kZgZc^\i YZ `gVX]i Zc [jcXi^dcVaîZî kVc ZZc H6K bZi YZ hedgi^kîZî Zc ZaZ\Vci^Z kVc ZZc Xdje # 7ZaZZ[ 7BL m9g^kZ bZi 9ncVb^X EZg[dgbVcXZ 8dcigda! ½h lZgZaYh bZZhi ^bedcZgZcYZ k^Zgl^Za VVcYg^_[hnhiZZb# IZb o^_c c^ZjlZ Il^c IjgWd K- bdidg! `gVX]i^\ Zc YdZaigZ[[ZcY# L^Z ^ccdkZZgi! YddgWgZZì \gZcoZc Zc a^b^ZiZc# 9ZoZ `ZZg hiVVi ^ccdkVi^Z kddg ]Vgbdc^Z# 9Z c^ZjlZ 7BL M+# 7BL ;^cVcX^Va HZgk^XZh W^ZYi j ^ccdkVi^ZkZ ÆcVcX^ aZ [dgbjaZh VVc! odlZa kddg eVgi^Xja^ZgZc Vah egd[Zhh^dcVah# BZi 7BL HZgZcîn! dcoZ kddgYZa^\Z dcYZg]djYhXdcigVXiZc! Wa^_[i jl 7BL ^c idekdgb# Jl 7BL \Zc^Zi \ZYjgZcYZ * _VVg YZ 7BL BdWâZ 8VgZ bdWâîZîhhZgk^XZ# Bâ^Zj"^c[dgbVi^Z @7 &.$%($%) / lll#Wbl#WZ

<Zb^YYZaY kZgWgj^` a$&%%`b $8D'"j^ihiddi \$`b / &'!*"-!'$'.."'&,

u r o o v l a Specia =NGDKPAHÜ KK@EJCÜ OP==PÜ RKKNÜ QEPOPA¥ GAJ@AÜ LNEFO¥GS=HEPAEPÜ RANDKQ@EJC Ü KKNÜ AHGAÜ >AQNOÜ HACEKÜ IKCAHEFGDA@AJ Ü Ü GQJPÜ GEAVAJÜRKKNÜAAJÜO?DEPPANAJ@AÜHQTAÜ@AOECJÜ NKKI Ü AAJÜ QJEAGAÜ =?QVVEÜ QEPAÜ KBÜ AAJÜ LN=GPEO?DA ÜCAVAHHECAÜ KIBKNPÜ KKI KGÜ@AÜ =H?KJUÜ KKI ÜIAPÜQEPVE?DPÜKRANÜ =HGAJ>QNCÜ KBÜ @AÜ NQOPEAGAÜ CHKKEAJ@AÜ DAQRAHOÜEOÜAAJÜA?DPAÜ==JN=@AN HGÜ AN>HEFBÜSKN@PÜCAGAJIANGPÜ@KKNÜCA¥ VAHHECDAE@ Ü@AÜKJPOL=JJAJÜOBAAN Ü@AÜC=OP¥ RNEFDAE@ Ü DAPÜ ?KIBKNPÜ AJÜ @AÜ LANOKKJHEFGAÜ OANRE?AÜR=JÜKJVAÜIA@ASANGANO EFÜI=GAJÜR=JÜAHGÜRAN>HEFBÜEAPOÜKJRANCA¥ PAHEFGO ÜOLA?E==HÜRKKNÜQ Ü Ü

EFGÜ RKKNÜ =HHAÜ =?PQAHAÜ ==J>EA@EJCAJÜ KLÜ SSS L=NGDKPAHNKK@EJC JH

Welverdiende ontspanningsmomenten JÜKJOÜDKPAHÜ>AREJ@PÜVE?DÜAAJÜ AHHJAOOÜ AJPANÜRKKNÜQSÜSAHRAN@EAJ@AÜ KJPOL=JJEJCOIKIAJPAJ Ü ÜGQJPÜDEANÜKJ>ALANGPÜCA>NQEGÜI=GAJÜR=JÜ B=?EHEPAEPAJÜ=HOÜVSAI>=@ Ü>Q>>AH>=@ Ü QNGOÜOPKKI>=@ÜIAPÜCAQNÜAJÜGHAQNÜ PDAN=LEA Ü EJOAÜO=QJ=ÜAJÜAAJÜCA=??HEI=PEOAAN@AÜ\PJAOOÜNQEIPA Ü KKNÜ QEPANHEFGAÜRANSAJJANEFÜAJÜAAJÜNAH=TA@ÜIKIAJPÜRKKNÜQVAHBÜ>EA@PÜKJVAÜ LNKBAOOEKJAHAÜ>A=QPUÜO=HKJÜ =HKJÜ EP=HEPf ÜQÜAAJÜNQEIAÜGAQVAÜEJÜKJ@ANÜ =J@ANAÜCAVE?DPO>AD=J@AHEJCAJÜAJÜHE?D==IOI=OO=CAO Ü EAN>EFÜSKN@PÜ CA>NQEGÜCAI==GPÜR=JÜGS=HEP=PEABÜDKKCÜCAS==N@AAN@AÜIANGLNK@Q?PAJÜ VK=HOÜ QEJKP Ü ANCAAPÜJEAPÜR=JÜPAÜRKNAJÜAAJÜ=BOLN==GÜPAÜI=GAJ

Outdoor Breaks AÜOLKNPEARAÜAJÜKJ@ANJAIAJ@AÜC=OPAJÜKJ@ANÜQÜN=@AJÜSEFÜOLA?E==HÜ RANO?DEHHAJ@AÜ QP@KKNÜ NA=GOÜ==J Ü EFRKKN>AAH@ÜAAJÜIKKEAÜ>=HHKJR==NPÜ KRANÜ =HGAJ>QNC Ü J@ANCNKJ@OÜ\APOAJÜKBÜCAVAHHECAÜOPA@AJÜ>AVKAGAJÜ EJÜ AHCEeÜAJÜ QEPOH=J@ ÜCAHACAJÜKLÜ=ILANÜAAJÜOPAAJSKNLÜ=BOP=J@ÜR=JÜ =HGAJ>QNC Ü AANHEFGÜS=J@AHAJÜEJÜ@AÜRNEFAÜJ=PQQNÜAJÜGEHKIAPANOÜH=JCÜ CAJEAPAJÜR=JÜDAPÜIKKEAÜ EI>QNCOAÜH=J@O?D=L Ü AHBOÜ@AÜ>ANKAI@AÜ =Q>ANCÜIAPÜ@AÜ\APOÜ>A@SEJCAJÜ=HOÜAAJÜA?DPAÜ KQNÜ@AÜ N=J?AÜ LNKBAOOEKJ=H Ü APÜG=JÜ=HHAI==HÜ>EFÜKJO ÜÜ KKNÜAHGAÜSAJOÜGNEFCPÜQÜR=JÜ KJOÜAAJÜL=OOAJ@Ü=@REAOÜKIÜAAJÜKJRANCAPAHEFGÜIKIAJPÜPAÜ>AVKNCAJ Ü ANOKKJHEFGAÜOANRE?AÜOP==PÜ>EFÜKJOÜDKKCÜEJÜDAPÜR==J@AH

Cuisine Limbourgoise

==GÜGAJJEOÜIAPÜKJVAÜ QEOEJAÜ EI>KQNCKEOA ÜIAPÜEJRHKA@AJÜ QEPÜ@AÜ EI>QNCOAÜAJÜ N=JOAÜGAQGAJ Ü AC=N=J@AAN@Ü@=PÜKJVAÜGKGOÜ EJÜ@AÜ N=OOANEAÜAJÜDAPÜNAOP=QN=JPÜQÜH=PAJÜLNKARAJÜ==JÜDAPÜQHPEAIAÜ EI>QNC ÜAAJÜOI=GAHEFGAÜANR=NEJCÜKIÜJKKEPÜIAANÜPAÜRANCAPAJ

1BSUOFST JO #VTJOFTT

=NPJANOÜEJÜ QOEJAOO ÜRANO?D=BPÜ@AÜLANBA?PAÜRANC=@AN=??KIK@=PEAÜ RKKNÜ@ERANOAÜARAJAIAJPAJÜPKPÜI=TEI==HÜ~ ÜLANOKJAJÜEJÜKJOÜ DKPAH Ü JVAÜRANC=@ANNQEIPAOÜVEFJÜCAO?DEGPÜRKKNÜLNAOAJP=PEAO Ü SKNGODKLOÜAJÜEJ?AJPERAO Ü AVAÜVEFJÜOP=J@==N@ÜQEPCANQOPÜIAPÜ Ü>A=IANÜAJÜEJ@EAJÜCASAJOPÜSDEPAÜ>K=N@ÜKBÜ]ELÜ?D=NP Ü Ü GQJPÜ>EFÜKJOÜ?KILHAAPÜRANVKNC@AÜ=NN=JCAIAJPAJÜ>KAGAJ ÜS==N>EFÜ VKRAAHÜIKCAHEFGÜNAGAJEJCÜSKN@PÜCADKQ@AJÜIAPÜ=HÜQSÜEJ@ERE@QAHAÜ SAJOAJ Ü AAIPÜQÜCANQOPÜ?KJP=?PÜIAPÜKJOÜKL

/FFSIFN t $+ 7BMLFOCVSH t 5 t ' * XXX QBSLIPUFMSPPEJOH OM t & JOGP!QBSLIPUFMSPPEJOH OM

klein is, slim zijn

Wie moet

Minister-president van de Duitstalige Gemeenschap

Karl-Heinz Lambertz: â&#x20AC;&#x2DC;Ik ben een bemiddelaar, geen tovenaarâ&#x20AC;&#x2122;

110

p vrijdagmiddag 19 september hield België heel even de adem

in toen een deskundig driemanschap aan koning Albert II op één A4’tje verslag uitbracht van zijn voorstellen over de toekomst van België. Een van de drie was Karl-Heinz Lambertz (Schoppen, gemeente Amel, 1952), de politieke veteraan van de ‘Deutsche Gemeinschaft Belgiens’. Van alle politici in België – en dat zijn er heel veel – is hij degene die het langst onafgebroken minister is geweest (sinds 1990). NIVEAU EuregioMagazine sprak met hem in het huis van de Duitstalige Gemeenschap in Brussel, drie dagen voordat het Uur U voor België sloeg.

Hij zit er redelijk ontspannen bij, tijdens ons gesprek. Af en toe gaat zijn gsm. Daarop reageert hij in het Frans (“oui, c’est encore confidentiel”) en Duits (“also erst um sechzehn Uhr”) en vertelt dat er nog een aantal punten moet worden uitonderhandeld tussen de diverse partijen. Hij blijft optimistisch over de toekomst van zijn vaderland, maar hoopt van harte dat hij zich na 19 september weer volledig op zijn werk als minister-president van de Duitse Gemeenschap kan richten. Sinds de zomer 2008, toen premier Yves Leterme niet meer wist hoe hij België verder moest regeren en tevergeefs zijn ontslag indiende bij koning Albert II, is Karl-Heinz Lambertz (PS) aangesteld als bemiddelaar, samen met een oud-minister-president van het Brusselse Gewest, de Franstalige François-Xavier de Donnéa (MR) en Raymond Langendries (CDH), een Franstalige christendemocraat en europarlementariër. Aanvankelijk zou Belgiës beroemdste triumviraat verslag uitbrengen tegen 31 juli 2008 over ‘de mate waarin en onder welke voorwaarden de communautaire dialoog tussen de Gemeenschappen van België het best kan worden gevoerd’, maar het kreeg uitstel tot 19 september. Toen bleef het bij een reeks aanbevelingen die op één A4’tje bleken te passen. Kern van de aanbevelingen: blijf doorgaan met onderhandelen, betrek alle machtsniveaus bij de communautaire dialoog, want alleen dan is er kans op succes, en doe uw best met elkaar in gesprek te komen in een klimaat van vertrouwen. Dat koning Albert zijn keuze had laten vallen op onder ande-

ren Karl-Heinz Lambertz om hem te adviseren de gordiaanse knoop van de Belgische staatshervormingen te helpen ontwarren, is niet zo vreemd. De bourgondisch ogende Belg, sinds 1990 minister en sinds 1999 minister-president van de Duitstalige Gemeenschap in België, interesseert zich sterk in staatshervormingen, werkte er in het verleden al actief aan mee en slaagde erin bevoegdheden van het Waals gewest, zoals jeugd- en ouderenzorg, monumentenzorg en de voogdij over de gemeenten van Wallonië, over te hevelen naar zijn Duitstalige gemeenschap. Die zou in de toekomst onder meer ook zeggenschap moeten krijgen over ruimtelijke ordening en economie, vindt Lambertz. Tot een echte desintegratie van de Belgische staat of een confederatie komt het volgens Lambertz niet. “Dat zou zeer traurig en unangenehm zijn.” Bovendien zal hij er alles aan doen om dat te voorkomen. Niet alleen omdat hij heilig gelooft in verder gaande federalisering, maar ook omdat ‘zijn’ Duitstaligen in België enorm van de ontwikkelingen hebben geprofiteerd en nog kunnen profiteren. Niet voor niets worden ze vaak aangeduid als de meest loyale Belgen. “Federalisering is een oneindig proces”, aldus Lambertz, die intussen zelf als Landesvater van 73.000 Duitstalige Belgen zijn discretionaire bevoegdheden almaar verder heeft zien toenemen. “Die federalisering van België is een buitengewoon gelukkige omstandigheid voor de Duitstalige Belgen. De autonomie van ons gaat natuurlijk veel verder dan die van bijvoorbeeld de Friezen in Nederland.” Zo kan Lambertz met bijvoorbeeld een minister-president van een (naburige) Duitse deelstaat op voet van gelijkheid onderhandelen – iets wat een burgemeester van pakweg Heerlen (een stad met nog iets meer inwoners dan de totale Deutsche Gemeinschaft) wel kan vergeten. Dan kun je zaken op het gebied van culturele of educatieve uitwisseling met één bezoekje regelen. En dat doet Lambertz ook regelmatig.

Triangel De minister-president van de Duitstalige Gemeenschap (DG) vergelijkt de rol van de Duitstaligen (slechts 0,7 procent van de totale Belgische bevolking) vaak met die van een triangelspeler in een groot symfonieorkest. “Hij hoort erbij, wordt niet echt gemist als hij niet bij alle uitvoeringen erbij is, maar als hij op het verkeerde moment slaat, kijkt iedereen verschrikt op. Slaat hij echter op het goede moment, dan weet iedereen dat dit de juiste toon op het juiste moment is.” Grappig is natuurlijk dat het tot een gelijkzijdige driehoek gebogen stalen staafje bijna symbolisch is voor België, het land dat bestaat uit drie gewesten (Vlaanderen, Wallonië en Brussel) en drie gemeenschappen (een Nederlandstalige, een Franstalige en een Duitstalige). En misschien nog symbolischer: de triangel heeft een kleine opening en brengt slechts drie (!) klokjesachtige, maar doordringende tonen voort.

Politieke carrière Geboren in 1952 studeerde Lambertz rechten (onder andere in Heidelberg) en was vanaf 1981 tot 1990 volksvertegenwoordiger in de Duitstalige Raad namens de Sozialistische Partei (SP), de Duitse benaming van de Franstalige Parti Socialiste (PS). Aanvankelijk doceerde hij rechten aan de Université Catholique de Louvain, daarna (1980-1981) werkte hij in het kabinet van toenmalig minister van Institutionele Hervormingen Philippe Moureaux (PS). Vervolgens was hij negen jaar lang adviseur bij de Waalse gewestelijke investeringsmaatschappij Société Régionale d’Investissement de Wallonie. Van 1990 tot 1995 was hij in de Duitstalige gemeenschap minister van onder meer Media, Vorming en Gehandicaptenbeleid, in de daaropvolgende kabinetsperiode verantwoordelijk voor Jeugdbeleid,

111

Vorming, Media en Sociale Zaken. Sinds 1999 is Lambertz minister-president van deze regering, die verantwoording aflegt aan een 25-koppig parlement.

Duitse Gemeenschap Oost-België – de benaming Oostkanons is wat ouder; daartoe wordt ook het gebied gerekend rond Malmédy (waar Frans wordt gesproken) – is een deelstaatje op zich, met een eigen regionale radio- en televisiezender (BRF), een eigen krant (Grenz-Echo), en een eigen feestdag van de Duitstalige Gemeenschap: 15 november, niet toevallig ook de feestdag van de monarchie. Het is een grensregio bij uitstek, op het snijvlak van Latijnse en Germaanse cultuur, maar ook eeuwenlang een speelbal van veel te ambitieuze politici en militairen. “Mijn grootvader verwisselde vier keer van nationaliteit”, vertelt Lambertz, “zonder ooit te verhuizen.” Inderdaad, voortschrijdende federalisering, interinstitutionele hervormingen, ‘verdere uitbalancering van het institutioneel zwaartepunt, namelijk door meer autonomie, bevoegdheden en verantwoordelijkheden aan de gefedereerde entiteiten toe te kennen, zonder de interpersonele solidariteit ter discussie te stellen’, zoals het driemanschap het noemt, nachtenlange vergaderingen over het al dan niet overhevelen van bevoegdheden en over faciliteiten voor anderstalige minderheden enzovoort kosten de Belgische belastingbetalers handenvol geld en stellen het vertrouwen van burgers in de politiek zwaar op de proef. Maar als je daarmee kunt voorkomen dat diezelfde burgers een lot als dat van Lambertz’ grootvader of, dichter bij onze eigen tijd, dat van Serviërs, Kosovaren, Osseten en Georgiërs bespaard blijft, dan is er natuurlijk toch heel veel gewonnen. Als men zich daar ergens van bewust is, dan is het wel in Oost-België. Sterker, de DG wordt vaak ten voorbeeld gesteld aan andere gemeenschappen in landen met interne en/of etnische conflicten.

Tekst: Jo von Drak - Fotografie: Guy van Grinsven / Studiopress

112

Dicht bij de mensen maar met een brede horizon Karl-Heinz Lambertz is weliswaar een politiek dier dat onvermoeibaar kan blijven door vergaderen totdat zijn gesprekspartners niet meer kunnen om dan de concessies binnen te halen (zoals Ruud Lubbers dat deed in zijn beste dagen), maar hij is ook een politicus die graag dicht bij de mensen staat. Een mooi voorbeeld daarvan is dat hij maandelijks spreekuur houdt in het zogenaamde SP-Bürgerbüro aan de Klötzerbahn in Eupen. Iedereen die wil, kan dan zijn zorgen en problemen aan de Landesvater bekend maken, die dan probeert er iets aan te doen (wel even van tevoren aanmelden, bitte). Door noordelingen wordt dit vaak gezien als verderfelijke clientèlepolitiek, maar niemand kan ontkennen dat politiek en politici dicht bij de mensen staan in de Duitstalige Gemeenschap. Dan kunnen ze iets voor de mensen betekenen, maar ze worden er ook rechtstreeks op straat op afgerekend. Tegelijkertijd is Lambertz lid van allerhande Europese commissies en instellingen die zich in Europees verband intensief bezighouden met problemen van grensregio’s en zich inzetten om regionale verscheidenheid (economisch) ten goede te laten komen aan de bewoners van gebieden met verschillende en gemengde bevolkingen en bizar getrokken grenzen. In die zin is Lambertz een ware Europeaan die heilig gelooft in de doctrine die Jacques Delors verkondigde bij de uitbreiding van de Europese Unie een decennium geleden: het vertrouwen van de burgers in een grote Europese Unie en de globalisering tout court kan alleen groeien als de regionale identiteit binnen diezelfde Unie wordt gestimuleerd en een referentiepunt vormt voor de burgers die er leven. In de Eurofiele Duitstalige Oost-Belgische minister-president KarlHeinz Lambertz heeft de EU een succesvolle ambassadeur voor deze gedachte. Tot groot geluk en voordeel van de Duitstalige Gemeenschap in België.

113

Onlangs is Willems Project- en Woningstofferingen verhuisd naar een nieuwe locatie in het Weerterveld in Meerssen. Dat de maatwerkspecialist voortdurend aan de weg timmert, is inmiddels wijd en zijd bekend. Realisaties bij een groot aantal bedrijven en instellingen getuigen daarvan. Willems Project- en Woningstofferingen is ook bij de nieuwe inrichting van Basisschool Franciscus in Bunde verantwoordelijk voor de deskundig afgewerkte vloeren. Hierbij werd gekozen voor Artoleum van Forbo, Flotex en Tarkett.

Willems Project- en woningstofferingen - Weerterveld 10 - 6231 ND Meerssen - T +31 (0)43 4082218 F +31 (0)43 4082678 - E info@willemsprojectstofferingen.nl - I www.willemsprojectstofferingen.nl

Showroom geopend: ma. - vr : 9.00 - 17.00, za. 10.00 - 17.00 uur.

DEL

>>COLUMN

Het geheim van de smid is geen geheim meer

OVER MO

Volgens een eeuwenoud cliché staat kennis gelijk aan macht. Een andere versie van dezelfde gedachte verhaalt over een land vol blinden en een persoon met één oog. Als je iets weet wat verder niemand anders weet, ben je een gelukkig mens. Je kan jouw unieke kennis immers ten eigen voordele aanwenden of om anderen te slim af te zijn. En je zou dan ook wel gek moeten zijn om die kennis Meester-bakker Frank van Eerd is te delen. Voor je het weet, woon mede-eigenaar van de ambachtelijke je als éénoog in een land vol éénmolen en bakkerij de Bisschopsmolen in ogen. Zie dan de troon maar eens Maastricht. Daarnaast is hij ook een van te behouden. Waar dit cliché geen de initiatiefnemers van Kollenberger, een rekening mee houdt, is het feit dat samenwerkingsverband tussen boeren, iemand met unieke kennis het molenaars en bakkers om het oergraan ook wel eens prettig kan vinden spelt te herintroduceren. daarover met een deskundige een goed gesprek te voeren. Daarnaast Bij de landelijke verkiezing 'Held van zou het delen van de kennis zeker de smaak' in september 2008 werd bijdragen aan de toepassing ervan. Frank van Eerd tweede. Geroemd werd En laten we eerlijk zijn, daar gaat vooral de eerlijkheid en openheid van het uiteindelijk toch om. Een goede speltproducten, evenals achter de mop hou je ook niet voor jezelf; grondinformatie die Frank geeft over die vertel je verder. Dit principe de regioproducten. Doorslaggevend klinkt simpel. Toch geloven veel ondernemers nog steeds in het was de unieke samenwerking met geheim van de smid. Een geheim andere regioproducenten in de vereniging dat ze met hand en tand verdediSmaak van Limburg, waarvan Frank de gen. Wat ze vergeten, is dat ieder initiatiefnemer is. kind een zoekmachine bij de hand heeft. Het geheim van de smid is tegenwoordig gewoon te googelen. Consumenten gaan daarom liever naar een concurrent die wel bereid is hun dingen te leren – de garagehouder die je iets leert over de motor van de auto, de schoenmaker die je vertelt hoe je zelf je sneakers repareert. In de bakkerij vertel ik mijn gasten hoe zij thuis de beste broden kunnen bakken. Ik maak geen geheim van de samenstelling van mijn broden en vlaaien, en ik doe andere ondernemers graag uit de doeken hoe de Bisschopsmolen tot stand kwam. Samen met enkele andere streekproducenten ben ik zelfs een samenwerking aangegaan met een regionaal opleidingscentrum (roc) om studenten alles te leren van onze ambachten. Je zou kunnen zeggen dat ik help om mijn toekomstige concurrenten op te leiden. Hierdoor heb ik in korte tijd echter wel een groot netwerk van regionale producenten opgebouwd. Daarnaast hoop ik dat ik zo bijdraag aan de wederopstanding van het streekproduct. Want stel je toch eens voor dat flauwe fabrieksbroden tot het verleden gaan behoren en iedereen in Nederland kan genieten van heerlijke, ambachtelijk gemaakte deegwaren... Ik noem dat Ambachten van de Nieuwe Stijl.

Wilhelmina singel 127 6221 BJ M aastricht Tel: 043-32 57869 info@galuc ci.nl www.galuc ci.nl

Frank van Eerd

115

Wandelen – maar niet met een lege maag –

Oost-België in

Misschien smaken de Belgische pinten, als dorstlessers geserveerd bij de voortreffelijke regionale gerechten van Duitstalig België, wel nooit zo goed als na afloop – en soms al tijdens – een herfstwandeling door Oost-België. Je bent vertrokken met een waterig zonnetje, dat laag aan de horizon staat en schitterende schaduwpartijen door de bossen werpt, je hebt een stevige bui over je heen gehad waarmee je je regenjas en -hoed eens goed hebt kunnen uitproberen en je constateert tot je genoegen dat je niet voor niets je nieuwe wandelschoenen goed hebt ingevet. Je sokken en voeten zijn nog droog, maar dat is je keel ook. Een goed glas bier – bijvoorbeeld uit de brasserie de Bellevaux bij Malmedy, waar men sinds 2007 vier soorten bier brouwt – of glühwein doen nu wonderen. Maar de zon daalt snel in de herfst, en je maag vraagt om meer.

116

Wandelparadijs In Oost-België, een gebied dat voor de helft bedekt is met uitgestrekte bossen, kun je voortreffelijk wandelen. Eigenlijk in elk seizoen van het jaar, want de burchten, vennen, riviertjes en beekjes, hei, stuwmeren, schilderachtige dorpjes met vakwerkhuizen en panorama’s liggen er altijd weer anders maar telkens weer verrassend mooi bij. Bovendien is er een uitstekende infrastructuur voor wandelaars aangelegd: maar liefst 2600 km prima gemarkeerde wandelroutes op een oppervlakte van 854 km2. En dat alles rondom de Hoge Venen met daarin het 4500 ha grote Duits-Belgisch Natuurpark Hoge Venen-Eifel en toppen van bijan 700 meter. Wie van exotische flora en fauna houdt, van lange wandelingen zonder kans te verdwalen en zijn vermoeidheid na afloop van zich af wil schudden aan een goed gedekte tafel, is in de Oostkantons aan het juiste adres bij de levensgenieters die al sinds jaar en dag in deze contreien wonen. Naar volle tevredenheid, zoals ze zelf zeggen.

Culinair paradijs Wie zou dat niet zijn, een levensgenieter, in deze grensstreek par excellence (op het snijpunt van Germaanse en Franse cultuur). Als geen ander weten de Oost-Belgen hier al het goede aan deze overdadige natuur te ontlokken en uitbundig te presenteren in de talloze eet- en drinkgelegenheden die de streek rijk is. En dat men hier ook weet hoe men al die eerlijke en heerlijke streekproducten moet bereiden, zal niemand verbazen. Iedereen kent weliswaar de Ardenner ham, maar wie heeft de echte ooit gegeten, die uit de Montenauer Schinkenräucherei, waar de ham volgens een letterlijk eeuwenoude methode wordt gerookt (boven zuiver beukenhout met jeneverbessen) en vijf maanden kan rijpen? De ham uit Montenau draagt dan ook met trots de aanduiding Jambon d’Ardenne Appellation d’Origine Contrôlée. Maar het is niet de ham alleen die de lekkerbekken naar het oosten van België lokt. Ook de paddestoelen in de herfst, de jams, mosterd, honing, worsten, forellen, wild, bison vlees (!) weten hun weg in de lokale gastronomie te vinden. Of wat te denken van de overheerlijke chocolade uit Eupen? In 1896 werd in de hoofdstad van de Deutsche Gemeinschaft de Chocolaterie Jacques gesticht. Het was een van de eerste chocoladefabrieken die in 1936 met pralines gevulde repen op de markt brachten. Nu is er ook een chocolademuseum waar je alles te weten kunt komen

117

FIJNPROEVERWANDELINGEN over duizend jaar bereiding van chocolade. Vermaard zijn ten slotte ook de uitbundige wildgerechten, huisgemaakte pasteien en de Oost-Belgische vlaaien (Torte). Ook heel lekker met een goede tas koffie. Dus strek die vermoeide benen nog maar eens onder de tafel, veeg het smakelijke vet van je lippen en drink nog eens een goede slok. Straks naar huis en lekker onder de douche of in bad met mooie herinneringen aan een mooie dag. Festina lente, luidt nu nog even het devies, haast je langzaam.

De Oost-Belgische dorpen Bütgenbach, Manderfeld, Büllingen, Recht en Burg-Reuland bieden deze herfst een speciaal arrangement voor wandelende fijnproevers of lekkerbekkende wandelaars. Deze wandelingen staan bekend als Gourmet-Tours. Het betreft wandelingen die verdeeld zijn in etappes zoals maaltijden bestaan uit gangen. Tijdens een oponthoud kun je genieten van een bourgondische maaltijdgang. En op het eind heb je dan een complete maaltijd genoten. 1. Wild-Gourmet-Tour van Bütgenbach naar Nidrum en terug (met nieuw culinaire specialiteiten in vijf restaurants). 2 Gastro-Tour van Manderfeld door het dal van de Boven-Our (o.a. Noorse zalm, parelhoen). 3 Gastro-Tour door het Land van Büllingen (seizoensgerechten) 4 Culinaire wandeling door Recht, ‘het dorp in het woud’ (o.a. buffet van antipasti). 5 Gastro-Tour met ‘smulgenoegens’ in zeven hotels door het Our-dal bij Burg-Reuland.

• Verkehrsamt der Ostkantone Mühlenbachstrasse 2 - B-4870 St. Vith - T + 32 (0) 80 22 76 64 - F + 32 (0) 80 22 65 39 I www.eastbelgium.com - E info@eastbelgium.com Meer informatie bij

118

• TOURIST INFO BÜTGENBACH Marktplatz - B-4750 Bütgenbach - T + 32 (0) 80 864723 - F + 32 (0) 80 864724 I www.butgenbach.info - E info@butgenbach.info • V.V. Manderfeld St. Vith Strasse 77 - B-4760 Manderfeld - T + 32 (0) 80 548717 I www.manderfeld.info - E info@manderfeld.info • Tourist Info Büllingen Hauptstraße 16 - B-4760 Büllingen - T + 32 (0) 80 640000 - F + 32 (0) 80 640040 I www.buellingen.be - E touristinformation@buellingen.be • Restaurant Sti’Ne Dorfstrasse 5 -B- 4780 Recht (Saint-Vith) - T en F + 32 (0) 80 570356 - E restauration.stine@skynet.be • Tourist Info Burg-Reuland Burg-Reuland 106 A - B-4790 Burg-Reuland - T en F + 32 (0) 80 329131 I www.reuland-ouren.be - E vv.reuland-ouren@skynet.be

et van oudsher gerenommeerde Hotel des Bains, gelegen aan de voet van de Hoge Venen en aan de oevers van het meer van Robertville, heeft een complete gedaanteverwisseling ondergaan. Daarmee is het nu klaar voor een haar nieuwe toekomst als hĂŠt wellness-hotel van Oost-BelgiĂŤ. U kunt nu midden in de alom geroemde schoonheid van deze streek ĂŠn in alle rust genieten van alle wellness-faciliteiten die u maar bedenken kunt. Deze uitbreiding van 428 vierkante meter bestaat uit een verwarmd zwembad van 12 bij 5 meter, een in Bisazza-mozaĂŻek uitgevoerd hamam, een dampbad, een jacuzzi, een Noorse sauna, en nog veel meer. Uiteraard zijn er massage- en body-care salons waar een gediplomeerde massotherapeute en schoonheidsspecialiste voor u klaarstaan om u straks een herboren gevoel te geven.

Ook een aantal kamers en suites van het hotel zijn al volledig vernieuwd en zeer luxe uitgevoerd. De warme zomertinten geven een gevoel alsof je bij vrienden op vakantie bent. Diezelfde sfeer is ook doorgezet in het vernieuwde restaurant, de ontbijtzaal, de receptie en de conferentieruimte. Die laatste is natuurlijk ook voorzien van alle hedendaagse snufjes en voorzieningen om op een eigentijdse manier te kunnen communiceren en presenteren. Dus, bent u eraan toe even een paar dagen ertussenuit te knijpen om uzelf en uw partner eens lekker te verwennen, dan is dit dĂŠ ideale gelegenheid. Vlak bij huis en toch ver weg van alle dagelijkse beslommeringen. U bent een graag geziene gast hier in Oost-BelgiĂŤ, welkom in Hotel des Bains, Welkom in Wellness des Bains! Elisabeth & Jean Pierre ROBERT

SPECIALE NIVEAU-AANBIEDING TWEEDE OVERNACHTING 50 PROCENT KORTING! s Ă? Ă?N NACHT IN TWEEPERSOONS KAMER KEUZE #LASSIQUE 3UPĂ?RIEURE OF KAMER met uitzicht op het meer), op basis van halfpension; s WELKOMSTDRANKJE s GRATIS GEBRUIK BADJAS EN BADSLIPPERS s VRIJE TOEGANG TOT ALLE WELLNESS FACILITEITEN ZOALS VERWARMD ZWEMBAD jacuzzi, sauna, hamam en stoombad; s Ă?Ă?N GEZICHTSBEHANDELING OF Ă?Ă?N BODYMASSAGE MET ESSENTIĂ&#x2018;LE OLIĂ&#x2018;N s TWEEDE NACHT INCLUSIEF ONTBIJT Prijs ` 198 per persoon. Alleen geldig in de week van maandag tot vrijdag, buiten schoolvakanties en feestdagen en op basis van beschikbaarheid. Deze aanbieding loopt tot 31 maart 2009.

HĂ&#x201D;TEL DES BAINS & WELLNESS Lac de Robertville, 2 - B-4950 ROBERTVILLE T + 32 (0) 80 679571 - F + 32 (0) 80 678143 - info@hoteldebains.be - www.hoteldesbains.be - www.wellnessdesbains.be

Genk brengt de

(sterren)hemel op aarde Europlanetarium biedt een kijkje in de kosmos

Het Europlanetarium in Genk, verscholen in het prachtige wandel-, fiets- en recreatiegebied Kattevennen, is een van de vijf volkssterrenwachten van Vlaanderen. Je kunt je er verdiepen in alle aspecten van de sterrenkunde, de ruimtevaart en de meteorologie. Vanuit een comfortabele zetel heb je er, ook bij slecht weer, een afspraak met planeten, kometen en sterren. Elke voorstelling is er dankzij de moderne technieken een totaalbeleving. Met de reuzenkijker maak je een sprong in tijd en ruimte. Het projectietoestel bootst de beweging van de sterren en planeten na op een scherm van 400 vierkante meter. 120

Wie is er van Sterrenwacht vannacht? De avond is nog jong als ik het mijn auto parkeer bij domein Kattevennen, gelegen aan de oostzijde van Genk. Kattevennen is eigenlijk de toegangspoort voor het Nationaal Park de Hoge Kempen. Het is al donker als ik de toegangsweg oploop naar het planetarium. Een beetje verscholen tussen de bomen steekt, op een heuveltje, de openstaande ronde koepel links van het gebouw mooi af tegen de heldere hemel. Opvallend druk is het hier, vooral jongeren, die buiten op het terras hun eigen sterrenkijkers hebben opgesteld. Binnen, in de slechts met een zwak rood lampje verlichtte koepel, steekt de reuzentelescoop bijna letterlijk zijn ‘nek’ omhoog. Via een trapje beklim ik het platformpje onder de kijker die al voor de gelegenheid is ingesteld door een jeugdige ‘sterrengluurder’. ’s Avonds sterren en planeten observeren – dat is hun hobby en die kunnen ze hier dus naar hartenlust uitleven. Ik plaats mijn oog op de schelp aan de zijkant van de telescoop. Opeens zie ik de ringen rond Saturnus, die ik alleen van de plaatjes ken. Het geeft me een euforisch gevoel: zo’n vreemde wereld, zo onbevattelijk ver weg en toch plotseling zo dichtbij! Fantastisch! Elke seizoen heeft zijn typische sterrenbeelden. In deze sterrenbeelden ontdek je bovendien talrijke sterren en nevels. Vooral op donkere vrijdagavonden tijdens de winter een echte aanrader! Natuurlijk hoef je niet alleen ’s nachts een bezoek te brengen aan de sterrenwacht. Ook overdag is er voldoende te zien en te beleven. Educatieve experimenten zijn er volop. Bij helder weer kan je zonne-

waarnemingen doen en aansluitend een wisselende tentoonstellingen bekijken of in het auditorium documentaires over sterren, planeten en (bemande) ruimtevaart en maanlandingen bekijken. Ook zijn er regelmatig speciale kindervoorstellingen, op woensdag,vrijdag en het weekend.

Planetarium Spectaculair is ten slotte ook het planetarium. In een ronde zaal zit je comfortabel achterover naar een projectie op een koepelscherm te kijken. Ongelooflijk natuurlijk komt het over. De hemel boven je lijkt nog het meest op de luchten die je ’s nachts wel eens ziet op wintersport in Oostenrijk of op een strand vol hippies op een Grieks eiland. Net zo helder en feeëriek. Alleen nu met de goede uitleg erbij en niet iemand naast je die zegt dat je nu die laatste borrel moet laten staan en moet gaan slapen. Het zeer speciale projectietoestel bootst de beweging van de sterren en planeten na op een koepelscherm van 400 vierkante meter. Het kan de sterrenhemel van om het even welke plaats op gelijk welke datum tevoorschijn toveren. In totaal toont het tot negenduizend sterren. Ook ander zaken komen aanbod, maar laat u maar eens verrassen. Een aanrader! Tekst en foto’s: Guy van Grinsven/Studiopress

Europlanetarium Genk Planetariumweg 19 - B-3600 Genk - T + 32 (0) 89 655555 - F + 32 (0) 89 655574 E info@europlanetarium.com - I www.europlanetarium.com

121

illems Project- en oningstofferingen

Gloednieuwe toonzaal in Meerssen brengt alles onder ĂŠĂŠn dak

122

f u nu ambtenaar bent in het nieuwe stadhuis van Maastricht, werkt bij Essent in Nuth, gast bent in Hotel Tummers in Valkenburg, speelt in de gymzaal of les krijgt in het klaslokaal van de nieuwe basisschool van Bunde, of u een bezoekje brengt aan advocatenkantoor Van Dort in Maastricht dan wel aan de overkant de burelen van Arcadis bezoekt in kantorengebouw ‘de Colonel’, één ding is zeker: u loopt op vloerbedekking, kijkt naar zonwering en gordijnen of zit op meubilair dat gelegd, opgehangen of ingericht is door de firma Willems Project- en Woningstofferingen uit Meerssen. Niet voor niets kiezen steeds meer bedrijven en particulieren voor dit bedrijf. Dat kan namelijk alles. Bijvoorbeeld vloerbedekking of vitrage met je eigen dessin, zo je wilt met je eigen logo erop en alleen voor jou gemaakt. Zo is de showroom van Rank Xerox Copiers in Maastricht uitgevoerd in een design met een uitvergrote printplaat zoals die voorkomt in hun kopieerapparaten. Dit alles wordt ook nog eens geleverd binnen een tijdsbestek dat je niet voor mogelijk had gehouden, en het wordt gelegd door eigen vakmensen van wie er maar weinig in het land zijn.

Nieuw pand Neem dan ook nog de prijs in ogenschouw, en je begrijpt waarom Willems Project- en Woningstofferingen uit zijn jasje is gegroeid en nodig moest gaan uitbreiden. Dat is dan nu gebeurd, want vanaf deze maand is het bedrijf vanuit Gronsveld verhuisd naar een gloednieuw pand aan het Weerterveld in Meerssen waar de complete collectie kan worden

123

bekeken en waar particulieren, inkopers of architecten vakkundig en in alle rust geadviseerd kunnen worden. ‘Relatiebeest’ Sjef Willems, de oprichter van dit mooie bedrijf, is er terecht trots op dat de showroom nu klaar is. Sjef is dan ook een man van het vak. Hij kent de kneepjes en weet welk materiaal op welke plaats het best toegepast kan worden. En dat merkt een potentiële klant meteen!

Sociaal sponsor Een onderhoudend en enthousiast man, die Sjef Willems, en dat geldt eigenlijk ook voor zijn medewerkers. ‘Waar je mee omgaat, daar word je mee besmet’, zullen we maar zeggen. Sjef is een sociaal voelend mens en sponsort tal van verenigingen: Roda JC, MVV en natuurlijk SV Meerssen uit zijn geboortedorp. Uiteraard is hij bij elke wedstrijd langs lijn of in de businessruimten te vinden, waar hij aan zijn relaties werkt. Grote kans dat tijdens de wedstrijd ook nog even zijn luchtballon aan de hemel verschijnt, want ballonvaren is een andere grote passie van Sjef. Veel relaties hebben hem op zijn tochten al vergezeld tot in verre buitenlanden toe.

Nieuwe toonzaal De nieuwe toonzaal van Willems Project- en Woningstofferingen ligt in het Weerterveld in Meerssen, op de grens van Meerssen en Maastricht. Als je vanuit de Beatrixhaven in Maastricht de door-

124

gaande weg volgt richting Meerssen, passeer je vlak voor de overweg, aan de rechterkant, het bedrijventerrein Weerterveld. Een groot billboard langs de kant van de weg met een lachende Sjef Willems erop wijst u de weg. Daar moet u even rechts en links. Probeer het eens uit en kom langs. U zult versteld staan van de ruime keuze, de uitgebreide vakkundige adviezen en vooral de ongekende mogelijkheden. Willems Project- en Woningstofferingen zorgt ervoor dat u er, in alle opzichten, warmpjes bij komt te zitten.

Weerterveld 10 - 6231 ND Meerssen T + 31 (0) 43 408 2218 - F + 31 (0) 43 408 2678 E info@willemsprojectstofferingen.nl I willemsprojectstofferingen.nl

125

De Tegel & Sanitairgigant Idealer kan gewoon niet.

Op gebied van tegels en sanitair heeft De Tegel & Sanitairgigant in Susteren alles onder één dak. In de showroom aan de Oude Rijksweg Noord vindt u de tegel waarnaar u op zoek bent voor uw nieuwe vloer of wand, sanitair van topmerken en de exclusieve badkamer. Een belangrijk deel van het assortiment wordt rechtstreeks geïmporteerd uit Italië en Spanje. De Tegel & Sanitairgigant beschikt zelf over de juiste specialisten voor zowel advies als realisatie.

Het tegelgamma is ongekend breed. Vloertegels, van standaard- tot extra grote formaten, designtegels, mozaïektegels of natuursteen, aangenaam geprijsd (u heeft al een mooie vloertegel voor 15 euro per m2). Daarnaast heeft De Tegel & Sanitairgigant maar liefst meer dan 200 soorten wandtegels. In alle tegels kan desgewenst geboord worden voor het aanbrengen van (led) verlichting en in alle vloertegels kan mozaïek geslepen worden. Dat men tevens optimale knowhow voor het aanleggen van vloerverwarming heeft, spreekt voor zich. Wanneer u de (her)inrichting van uw badkamer ter hand wilt nemen, kunt u, afhankelijk van uw budget, een ontwerp naar uw persoonlijke

wensen en smaak maken. Vakmensen, elk in hun eigen discipline, creëren, na de situatie ter plaatse bekeken te hebben, een badkamer, perfect op maat met de ideale ruimte-indeling. Veel sanitair, baden, douches, whirlpools, stoomcabines et cetera importeert De Tegel & Sanitairgigant zelf. De nieuwste trends zijn zodoende snel leverbaar en toepasbaar. Bestaande douchecabines zijn meestal gemakkelijk te vervangen door eigentijdse stoom/douche/massagecabines, inclusief kleurentherapie en radio-installatie. Deze cabines met hardglazen deur en achterwand zijn reeds verkrijgbaar voor de vriendelijke prijs van 2995 euro. Overtuig uzelf en ga eens langs in Susteren!

Persoonlijke touch voor elk budget

De Tegel & Sanitairgigant - Oude Rijksweg Noord 62 - 6114 JG Susteren - T + 31 (0) 46 449 3295 F + 31 (0) 46 4492610 - e-mail: info@tegelensanitairgigant.nl - I www.tegelensanitairgigant.nl

127

Aachen

170 jaar Talbot-Bombardier Aachen Ruim drieduizend medewerkers, oud-medewerkers en familieleden vierden in Aken het 170-jarig bestaan van wagon- en treinenbouwer TalbotBombardier Transportation. Het even gezellige als stijlvolle feest weerspiegelde de geschiedenis van familiebedrijf Talbot tot wereldconcern Bombardier. De opvallend grote opkomst van oud-mede werkers en familieleden deed General Manager Frank Iffländer zichtbaar deugd. “Het typeert de grote sociaal-maatschappelijke verankering van dit bedrijf in de Euregio”, aldus Ifflander. De topman schetste een optimistisch toekomstbeeld voor de vestiging in Aken. “We zijn de oudste leverancier van rollend materieel in Duitsland. Talloze treinen zijn hier uit de fabriek gerold en er zullen er nog vele volgen. Onze orderportefeuille is goed gevuld.” De NS-directeuren Ingrid Thijssen en Chris Smulders onderstreepten de positieve toekomst verwachtingen. Beide spraken in lovende bewoordingen over de samenwerking met Bombardier Aachen: “De snelheid waarmee Bombardier de jongste opdracht – het bouwen van vijftig luxueuze VIRM-4 dubbeldekker verwezenlijkt, verdient bewondering en waardering.” De VIRM-4, die tijdens het feest op spectaculaire wijze werd onthuld, is het nieuwe paradepaardje van de NS. De moderne dubbeldekker kan liefst 1200 passagiers vervoeren en is van alle gemakken voorzien. Bovendien levert de trein een wezenlijke bijdrage aan klimaatverbetering. De CO2- uitstoot bedraagt minder dan een kwart van die van autoverkeer. (TR)

128

Lanaken-Maastricht

Surpise! M-Event twintig jaar Hij wist van niets. Een vriendje haalde hem thuis op met zijn historisch automobiel voor een ontspannend oriëntatietochtje door het Zuid-Limburgse Heuvelland. Hapje hier, drankje daar en dan nog even een afzakkertje. Locatietje raden, dus bij vertrek op de laatste stop blinddoekje om en kijken of je kunt raden waar je uitkomt. In het dagelijkse leven als directeur van M-Event is dit een onderdeel van zijn eigen programma’s die hij aanbiedt als organisatiebureau van Events & Incentives hier in de regio. John Smeets heeft niets in de gaten als hij door vriendje Theij geblinddoekt en wel over het grasveld komt aangelopen bij La Butte aux Bois in het Belgische Lanaken. Sprakeloos staat hij dan ook als hij zijn blinddoek mag afdoen en hem een glas champagne in de hand wordt geduwd. Uit 125 kelen klinkt het ‘Lang zal die leven’. Een aantal goede vrienden en relaties was uitgenodigd door zijn vrouw Nicolle die, geassisteerd door ‘girlpower’ van zijn eigen Event bureau, deze zonnige zondagmiddag voor hem en zijn surprisegasten tot een onvergetelijke maakten.

129

Hasselt Top-NIVEAU- 3de

TrĂ¨s Chic-Lifestyle beurs

op abdijsite Herkenrode Het blijft een merkwaardig verschijnsel: zo is er een grote lege wei, en zo loop je tussen de meest luxe zaken die een mens zich kan wensen, word je uitgenodigd een mooi glas champagne van Laurent-Perrier te drinken of een fotovluchtje te maken in de helikopter van Paramount. Dat kan je allemaal overkomen als je over de TrĂ¨s Chicbeurs slentert. Deze derde editie was wederom meer dan de moeite waard en zeker dubbel zo groot als verleden jaar. De besloten preview op donderdag was een goede gelegenheid voor de standhouders en hun uitgenodigde relaties om in alle rust kennis met elkaar te maken. Het aansluitende Grand Buffet, de opzwepende livemuziek en een goede modeshow deden de rest. Organisatoren Koen Gielen van The Art of Advertising en Jan Smets van Suc6- Events mogen tevreden zijn. Hun standhouders, waaronder NIVEAU EuregioMagazine, waren, net als de 15.000 bezoekers, zeer tevreden.

130

’s-Gravenvoeren

Lucky Luc in ’s-Gravenvoeren

Zo gaat dat in de wereld van glitter en glamour: er stelt zich een bevallige juffrouw uit je dorp kandidaat voor de wedstrijd ‘Miss Belgian Beauty 2009’. Jij omarmt dit initiatief en nodigt wat pers uit om te komen proeven van het speciale menu slankheid ‘Miss Laëtitia’ van de kandidate Laëtitia Zeevaert. En meteen verzamelen zich alle mooie vrouwen van het dorp rondom de gulle sponsor. Dat overkwam LUC MARCHANT van de restaurant The Golden Horse in ’s-Gravenvoeren. Een echte Lucky Luc dus...

Maastricht

Flikken Maastricht

Normaal scheuren de acteurs als Angela, Victor en Oda van de populaire tv-serie ‘Flikken Maastricht’ met zwaailicht en sirene door Maastricht om hun ‘power’ te tonen. Voor ‘Flikkendag Maastricht’, een voorlichtingscampagne op zondag 7 september over alles wat ‘Blauw’ zoal doet, was deze keer de ‘Blauwe Power’ ingehuurd van het Limburgse reclamebureau Oscar Chiaradia Design & Advertising uit Amstenrade. Directrice Renata Chiaradia zette het sein op groen en creëerde met haar team een uitgebreide en succesvolle campagne die uiteindelijk 70.000 mensen naar Maastricht trok. Groen licht voor een volgende campagne?

LE CHIC EXTRAORDINARY EVENT

bij Willy Vossen

Jewel and Time

Op vrijdag 5 september vond bij juwelier Willy Vossen in Maastricht de exclusieve presentatie van de collectie van LeChic plaats. Tijdens dit unieke evenement in de sfeervolle zaak van Kim van Hommerig en Sam Wammes werden niet alleen juwelen bewonderd maar was ook tijd ingeruimd voor een korte lezing door Rien Rozendaal, art director van LeChic.

Vaals

ADHARA schenkt kunstwerk van frater De entree van Vaals’ nieuwste aanwinst, het wooncomplex aan het Von Clermontpark, is opgesierd door een kunstwerk van de hand van beeldhouwer Leo Disch, frater in het klooster van Mamelis. Het kunstwerk, uitgekapt in de granieten vloer, geeft op kunstzinnige wijze de plattegrond van de waterlopen en de historische locaties van Vaals weer. Het kunstwerk werd door bureaudirecteur Hans Teuns van ADHARA huisvestingsefficiëntie op een ingetogen bijeenkomst als dank aangeboden aan de woningstichting Vaals en aan de nieuwe bewoners van dit complex, die op deze wijze een beter inzicht kunnen krijgen in de historie van dit grensstadje.

131

Maastricht

NIVEAU’s zonnige Preuvenemint Party

Restaurant De Bissjop: meer dan uitstekend gastheerschap Het team van Eetkamer de Bissjop had het weer goed voor elkaar. Onder de bezielende leiding van chef-kok Martin Aart en gastvrouw Alineen Holten stond het team van de Bissjop weer te werken alsof hun leven ervan af hing. Zelfs chef-kok/eigenaar Jeroen en vrouw Evelyne Holten hadden hun nieuwste aanwinst, restaurant-brasserie SOFA naast Kasteel Hoogeweerth in Maastricht, aan de sous-chef overgelaten om mee te helpen de relaties van NIVEAU EuregioMagazine gastronomisch te verwennen. Nou, dat is goed gelukt! De tintellende rosé brut uit Luxemburg knalde en vloeide meer dan rijkelijk op deze nieuwe traditie, en dus was iedere gast zeer tevreden. De opkomst was weer groot en gevarieerd. Veel tevreden adverteerders, maar ook vrienden van NIVEAU zoals bestuurders, kunstenaars, schrijvers, fotografen, tv-persoonlijkheden en andere gewoon leuke mensen. Gasten kwamen uit de gehele Euregio, waardoor er behoorlijk veel in het ‘Euregiaans’ werd geconverseerd. De Maastrichtse burgervader Gerd Leers en bracht Frans Timmermans, staatsecretaris voor Europese Zaken, mee alsook zijn wethouder van Kunst en Cultuur Jean Jacobs. De juiste mannen op de juiste plek, zullen we maar zeggen. Ook zij genoten van de voortreffelijke culinaire zaligheden van de Bissjop. Graag zien we u allen volgend jaar terug en ook dan zorgt NIVEAU weer voor het zonnetje. Beloofd is beloofd! En kunt u niet zo lang wachten... Eetkamer de Bissjop en restaurant-brasserie SOFA zijn bijna het hele jaar geopend en beslist dat u daar weer een oude bekende van NIVEAU treft!

132

Foto's: Frank Vaessen e.a.

133

Maaseik

Hartbufkes 2008 Het was een nat begin dit jaar van het twintigste Hartbufkes Preuve, georganiseerd door de Maaseikse leden van serviceclub de Kiwani’s. De openingsavond viel dus een beetje in het water, en het waren alleen de ‘diehards’ die aanwezig waren en bleven. Hun smaakten de aangeboden lekkernijen echter uitstekend, zeker als die gecombineerd werden met een mooie Limburgse wijn uit Genoelselderen, een heerlijke champagne De Venoge of een frisse pint van eigen bodem. De Kiwani-dames hadden deze keer een eigen stand ‘bemand’ – een initiatief uit nood geboren maar met een succesvol resultaat. Het was een van de drukst bezochte stands op dit evenement. Voor de rest maakte de zaterdag veel goed; het stralende zonnetje lokte veel volk en zo is het toch nog goed gekomen. Wellicht zou het een goed idee zijn de formule Hartbufkes eens onder de loep te nemen en te bekijken of die niet eens wat gemoderniseerd zou kunnen worden. Een frisse wind en zoeken naar een hogere kwaliteit van het gebodene en zoeken naar een betere prijs-kwaliteitverhouding. Het gaat om de verrassing, het nieuwe, en dat moet je kunnen proeven en beleven...

134

Tongeren

Garage Timmermans geeft Audi de ruimte Na jarenlange voorbereidingen was het dan eindelijk zo ver: de feestelijke opening van het zelfstandige onderkomen van automerk Audi. En wat voor een onderkomen. Het lijkt wel de wintertuin van Laken, zo veel glas als de trotse Jos Timmermans heeft laten toepassen in zijn nieuwste showroom. Vijfhonderd gasten waren dan ook aanwezig bij de opening die door de Tongerse federaal minister van Binnenlandse Zaken en vice-eerste minister annex burgemeester Patrick Dewael werd verricht. De voltallige familie Timmermans en haar werknemers namen zichtbaar genietend de felicitaties in ontvangst. De ontvangst was zoals gebruikelijk bij Jos weer bourgondisch van aard en van hoge kwaliteit! Namens NIVEAU een dikke proficiat!

135

Maastricht

NVM Borrel tijdens Preuvenmint 2008 wederom een groot succes! Makelaars van de NVM Limburg genieten samen met hun gasten / relaties van een hapje en een drankje in de uitstekende ambiance van de stands van Cucina Mosae 100% Gusto en Saveurs.

136

Hasselt

Arabian Horse Show: Een wervelend spektakel van paardjes met pit Werd hij tot vorig jaar nog op kasteel van Rullingen in Borgloon gehouden, dit jaar is de Arabian Horse Show neergestreken bij de abdij van Herkenrode in Hasselt. Een wervelend spektakel van paardjes met pit, spectaculair om naar te kijken. Niet alleen vanwege de sierlijke bewegingen van de dieren, zeker ook vanwege het draven van de trainers zélf die de beestje showen. Keurig in het pak met stropdas maar toch goed voor tien seconden op de honderd meter. In Beijng hadden ze beslist eremetaal gehaald. Goud ook voor Wijnhandel Van Dinter uit Dilsen-Stockem, die de hofleverancier mocht worden van dit evenement met zijn campagnes De Venoge en uitstekende wijnen. Het evenement kreeg eindelijk de wijnleverancier die zo’n evenement verdient! Paul Van Dinter, een eerlijke man en een echte vakman, genoot dan ook zichtbaar en met hem zijn gasten, onder wie de beroemde Waalse zangeres Jo Lemaire, de Belgische ‘Edith Piaf’, die hij voor deze speciale gelegenheid had uitgenodigd. Een partijtje op Niveau!

TE KOOP Op uitstekende lokatie gelegen volledig nieuw gebouwd landhuis op 1100m2 grond, met landelijk uitzicht op de nabij gelegen bosrijke omgeving. Het huis is voorzien van alle comfort en is instapklaar.

Prijs: e 485.000,- k.k

s. 11 oktober a. Open Huis op r uu 0 .0 14 van 11.00 tot

Heuvelsvenlaan 8 te Dilsen-Lanklaar • De aan de zijkant gelegen inpandige garage biedt ruim plaats voor 2 auto's • De 4 slaapkamers zijn voozien van alle aansluitingen voor telefoon, tv, audio en internet. • Het pand is tevens voorzien van een volledige elektronische beveiliging

Voor meer informatie kunt u zich wenden tot onze website:

www.molonroerendgoedprojecten.be Voor verder vragen kunt u contact opnemen met René Mol: +32 473 59 24 76

MOL onroerendgoed projecten limburg

jaar en topwijnen

Het is feest bij Wijnhuis Van Dinter EPÜF==NÜ>AOP==PÜKJOÜSEFJDQEOÜPSEJPECÜF==N ÜAJÜ@=PÜSEHHAJÜSEFÜCN==CÜIAPÜQÜ REANAJ Ü ==NPKAÜKNC=JEOANAJÜSEFÜAAJÜ==JP=HÜOLA?E=HAÜFQ>EHAQILNKARANEFAJ Ü @EAÜDQJÜCAHEFGAÜJEAPÜGAJJAJ Ü AJÜ==JP=HÜEOÜANÜ=HÜCASAAOP ÜI==NÜ@AÜIKKEOPAÜ GKIAJÜJKC Ü KÜEOÜANÜKLÜVKJ@=CÜ ÜJKRAI>ANÜAAJÜ?QHEJ=ENÜBAAOPBAOPEFJ Ü Ü Ü CADAPAJ Ü JÜO=IAJSANGEJCÜIAPÜDAPÜCANAJKIIAAN@AÜ DaPA=QÜ AAN?=JJAÜ AJÜVEFJÜ>ANKAI@AÜOPANNAJGKGÜ =JOÜ JEF@ANOÜKNC=JEOANAJÜSEFÜAAJÜCN=J@E¥ KKOÜSEFJ¥AJ¥SEH@C=H=ÜR=JÜKJCAGAJ@AÜGH=OOA Ü HHAAJÜRKKNÜ@AÜDAAHÜOJAHHAÜ >AOHEOOANÜEOÜANÜJKCÜLH==PO Ü LÜ@EPÜBAOPEFJÜVQHHAJÜSEFÜPSEJPECÜR=JÜKJVAÜ=H¥ HAN>AOPAÜSEFJAJÜ@ACQOPANAJ Ü APÜ>AHKKBPÜA?DPÜAAJÜBAOPEFJÜPAÜSKN@AJÜS==NÜ >KQNCKJ@EeNOÜDQJÜD=NPÜGQJJAJÜKLD=HAJÜ==JÜDKKCS==N@ECAÜCANA?DPAJÜAJÜ SEFJAJ JOÜDKKCPALQJPÜR=JÜ@AÜPSEJPECF=NECAÜREANEJCÜV=HÜKJVAÜJ=F==NOLNKARANEFÜ SKN@AJ Ü AJÜPEF@AHEFGÜL=REHFKAJÜC==PÜIAANÜNQEIPAÜ>EA@AJ ÜVK@=PÜQÜAJÜSEFÜEJÜ LANBA?PAÜKIOP=J@ECDA@AJÜ@AÜIAANÜ@=JÜ~ ÜSEFJAJÜGQJJAJÜ@ACQOPANAJ Ü Ü>AJPÜ@QOÜR=JÜD=NPAÜSAHGKIÜPQOOAJÜ ÜAJÜ~~ÜJKRAI>AN Ü KGÜ@KAJÜSEFÜANÜ =HHAOÜ==JÜKIÜQÜR=GGQJ@ECÜPAÜ=@REOANAJ Ü ANO?DEHHAJ@AÜSEFJ>KANAJÜVQHHAJÜ DQJÜSEFJAJÜLANOKKJHEFGÜGKIAJÜPKAHE?DPAJÜ>EFÜKJOÜEJÜ KPAIÜAJÜQÜVKÜJKCÜ IAANÜ@AAHCAJKKPÜH=PAJÜVEFJÜR=JÜDQJÜL=OOEA AÜDKKCOP==J@AÜLNKARANEFÜSKN@PÜ>ACAHAE@Ü@KKNÜIKKEA ÜCAR=NEAAN@AÜÜ =IQOAO ÜJ=PQQNHEFGÜKKGÜQEPÜAECAJÜDQEOÜAJÜ@QOÜKKGÜ>EFÜKJOÜRANGNEFC>==N ÜSAAPÜSAHHE?DPÜ@=PÜOEJ@OÜAJECAÜF=NAJÜ EFJDQEOÜ =JÜ EJPANÜQEPCA>NAE@ÜEOÜ IAPÜ@AÜ@AHE?=PAOOAJ¥OLA?E==HV==GÜ Ü À

KIÜ=HÜ@=PÜHAGGANOÜLNKARAJ ÜQÜ>AJPÜR=JÜD=NPAÜSAHGKI ÜQSÜOI==GL=LEHHAJÜ VQHHAJÜDAPÜVS==NÜPAÜRAN@QNAJÜGNEFCAJ

EJGAHÜKLAJ Ü@EJO@=CÜP¤IÜRNEF@=CÜR=JÜ ÜPKPÜ~ ÜQQNÜAJÜR=JÜ~ ÜPKPÜ~ ÜQQN ÜV=PAN@=CÜPKPÜ~ ÜQQN KKNÜIAANÜEJHE?DPEJCAJÜGEFGÜKKGÜJ==NÜKJVAÜSA>OEPAÜ ACEOPNANAJÜ>EA@PÜQÜJKCÜIAANÜEJBKNI=PEAÜ>EFÜEA@ANÜSEFJÜAJÜ@AHE?=PAOOAÜQEPÜKJOÜ=OOKNPEIAJP

Ü Ü Ü¤Ü ÜÜ Ü =QHÜAJÜ =NEJAÜ =JÜ EJPAN

WONEN OP EEN TOPLOKATIE

LUXE APPARTEMENTEN TE HUUR MAASTRICHT, RÉSIDENCE SONNEVILLE, CÉRAMIQUE DEZE UNIEKE WOONLOCATIE BEVINDT ZICH OP DE GRENS VAN CÉRAMIQUE EN WYCK, NAAST DE STADSBIBLIOTHEEK EN PLEIN 1992 MET ZIJN GEZELLIGE TERRASJES EN WINKELS. RESIDENCE SONNEVILLE BESTAAT UIT 84 LUXE APPARTEMENTEN, MET EEN OPPERVLAKTE VANAF 112 TOT 180 M2, 2 OF 3 SLAAPKAMERS EN ALLEN MET EEN BALKON. MOMENTEEL ZIJN ER DIVERSE TYPES TE HUUR, GEMEUBILEERD & ONGEMEUBILEERD. VOOR MEER INFORMATIE OF EEN VRIJBLIJVENDE BEZICHTIGING KUNT U CONTACT OPNEMEN MET 043 325 45 65. HUURPRIJZEN VANAF € 1.097,- PER MAAND INCL. PARKEERPLAATS, EXCL. € 120 SERVICEKOSTEN.

M A A S B O U L E VA R D 5 | M A A S T R I C H T | T + 3 1 [ 0 ] 4 3 3 2 5 4 5 6 5 | W W W. G R O U W E L S . N L

139

T.K. ‘S GRAVENVOEREN

Temidden v. geliefde Belgisch-Limburgse “Voerstreek”: Charmante woning, in 2005 voll. gerenoveerd, op 15 min. rijden v. Maastricht, Visé en Luik. Ook de prachtige Ardennen zijn van hieruit gemakkelijk te bereiken. Perceel 704 m². Kelder: bergingruimte. Bgr.: inkomhal, L-vormige living, nieuwe kkn voorzien van alle apparatuur, bijkkn, gastentoilet. 1e Verd.: 2 slpk., badk. 2e Verd.: 2 overige slpk. Tuinhuisje. Vpr. ` 247.000,- k.k.

T.K. LANAKEN-REKEM

T.K. LANAKEN-CENTRUM

Rustgevend gel. in skyline v. Europaplein: Schitterend, luxueus penthouse 125 m² (duplexapp.) met zuid gericht terras 9 m² in recente residentie “Le Mirage” (bwj. 2003), op 5 km v. Maastricht. 3e etage 76 m²: entrée m. gastentoilet, living annex open keuken en zithoek, badkamer, berging. 4e etage 40 m² en 11 m² vide: overloop met bureauhoek, 2 slaapk., 2e badk. Ondergrondse parkeerplaats en kelderberging. Vpr. ` 259.000,- k.k.

Uniek gel. in commerciële hoofdstraat: Riante karakteristieke woning m. handelsgelegenheid of atelier en sfeervolle patiotuin 170 m². Perceel 435m². Bgr. 222 m²: multifunctionele ruimte 45 m², kantoor m. serre 23 m², inpandige garage 30 m², living 37 m² m. oh, keuken 15 m², eethoek 12 m², badk. 5 m². Verd. 143 m²: 4 slpk. (19, 18, 16, 14 m²), dressing 14 m², 2e luxe badk. 10 m². Geschikt vr div. doeleinden. Vpr. ` 338.000,- k.k.

WONEN I N BELGIE

Grenzend a. natuur, op 9 km v. Maastricht: Aangename woning (bwj. 1986) m. multifunctioneel bijgebouw, mooi en rustig gel. op maar liefst 3500 m² a. bosrand en 4 km v. E314. Kelder 104 m²: gar. (4 x 8,90), berging-/ hobbyruimte. Bgr. 87 m²: hal, living 35 m², keuken 15 m², kantoor 8 m². Verd. 66 m²: 3 slpk. (13, 12, 7 m²), badk. 9 m². Zolder 15 m². Achterliggend bijgebouw 140 m² bestaande uit garage, berging en koelcel. Prijs ` 355.000,- k.k.

Verbindingslaan 17 - Lanaken-Neerharen

T.K. LANAKEN-GELLIK

T.K. EBEN-EMAEL

Heuvelachtige, bosrijke omgeving: Royale semibungalow onder typische jaren 70 architectuur m. nieuw hedendaags interieur (2004) op 10 min. v. Maastricht. Perceel 1709 m². Bgr. 216 m²: hal m. gastentoilet, riante hoge L-vormige living 74 m² m. oh, kkn 24 m² m. alle apparatuur, bijkkn 7 m², masterbedroom 18 m² annex dressing 10 m², badk. 9 m², 2e slpk. 10 m², inpand. gar. 19 m². Verd. 48 m²: 3e slpk. Overdekt terras 16 m². Vpr. ` 405.000,- k.k.

Bij natuur op 8 km v. Maastricht: Statig jaren 30 herenpand v. formaat m. prachtig interieur en magnifieke parktuin. Perceel 2100 m² (incl. bouwkavel). Kelder 82 m². Bgr. 213 m²: mooie hal, salon 17 en 36 m² m. oh, eetk. 15 m², kant. 7 m², speelk. 10 m², kkn, tuink. 57 m², 2 bergingen 11 m². 1e Verd. 82 m²: 3 slpk. (17, 16, 15 m²), badk. 9 m². 2e Verd. 82 m²: 2 slpk. (17, 15 m²), dressing, 2e badk. 9 m². Gar. 68 m² m. inrichtb.verd.100 m². Vpr. ` 495.000,- k.k.

0032-89-72 32 77 www.eurinvesco.be

T.K. LANAKEN-NEERHAREN

Geliefde villawijk op 7 km v. Maastricht: Royale, zonnige, gerenoveerde bungalow m. unieke tuin op toplocatie in bosrijke laan. Perceel 1277 m². Souterrain 90 m²: gar. 30 m², kantoorruimte, provisieruimte. Bgr. 175 m²: inkom, gezellige liv. m. oh, leefkkn 15 m², bijkkn, masterbedr. 18 m² annex recente badk., 2 overige slpk. (15, 12 m²), 2e badk. 2 royale zonneterrassen badend in totale privacy, tuinhuis. Vpr. ` 398.000,- k.k.

T.K. ZUTENDAAL

Bosrijk gel. op 15 min. v. Maastricht: Sfeervolle royale woning m. 3 paardenstallen, subliem gel. grenz. a. uitgestr. natuurgebied. Perceel 2793 m². Kelder 30 m². Bgr. 142 m²: hal, living 42 m², kkn 25 m², 2 kantoren, bijkkn, inpand. gar. Verd. 110 m²: 4 slpk., badk., hobbyruimte. Div. mogelijkheden : woning ruim uitbreidbaar; perceel verkavelbaar tot extra bouwkavel; commerciële doeleinden zie www.paardreizen.com; ev. 1 ha bij te pachten. Vpr. 495.000,- k.k.

T.K. MAASMECHELEN

T.K. LANAKEN-VELDWEZELT

Residentieel en bosrijk gel.: Charmante woning (bwj. 1999) m. schitterende tuin en veel privacy, op 5 min. rijden v. autosnelweg E314 en een kwartier v. Maastricht. Perceel 894 m². Souterrain 134 m²: ruime gar. vr 3 wagens, berging. Bgr. 148 m²: living 48 m² m. oh, luxe kkn annex ontbijthoek/serre 23 m², bijkkn 7 m², masterbedroom 16 m² m. oh, dressing 5 m² en badk. 7 m². Verd. 118 m²: 2 ruime slpk., 2e badk. Carport 50 m² vr 2 wagens. Vpr. ` 498.000,- k.k.

Residentiële en bosrijke verkaveling: Riant landhuis (bwj. 2004), topgel. op 5 min rijden v. autosnelweg E314 en 20 min v. Maastricht. Perceel 904 m². Bgr. 155 m²: inkom, riante liv. 52 m² m. oh, open kkn 19 m² m. ontbijth., bijkeuken/berging 14 m², inpandige dubb. gar. 36 m². 1e Verd. 133 m²: masterbedroom 16 m² m. dressing 5 m² en balkon 5 m², badk. 8 m², 4 overige slpk. (23, 12, 9, 6m²), 2e badk. 9 m². 2e Verd. 55 m²: riante 6e slpk. Vpr. ` 498.000,- k.k.

Nabij grens met Maastricht: Riante en luxueus afgewerkte bungalow (bwj. 2001), omringd door prachtige tuin m. buitenzwembad, gel. op 3 km v. centrum en 10 min rijden v. E313. Perceel 1251 m². Souterrain 195 m²: grote garage vr 3 wagens, bergingruimtes. Bgr. 195 m²: inkomhal, riante L-vormige living 62 m² m. oh, kkn 17 m², kantoor/slpk. 20 m², masterbedroom 25 m² annex luxe badk. 20 m². Zolder 90 m²: bergingruimte. Vpr. ` 565.000,- k.k.

T.K. LANAKEN-NEERHAREN

T.K. LANAKEN

T.K. LANAKEN-NEERHAREN

Schitterend gel. in residentiële laan: Exclusief landhuis m. zwembad, subliem gel. in meest begeerde villawijk. Perceel 888 m². Kelder 62 m²: bergingruimtes. Bgr. 200 m²: hoge inkomhal, living 61 m² m. oh, open luxe kkn 18 m², bijkkn 10 m², masterbedroom 17 m² annex badk. 11 m², inpandige gar. 30 m² voor 2 wagens. Verd. 132 m² en 10 m² vide: riante overloop, 3 overige slpk. m. ingebouwde kasten, 2e badk. Zolder 40 m². Vpr. ` 735.000,- k.k.

Top gel. in villawijk “Kiewitheide”: Aangename villa (bwj. 1992) m. 5 à 6 slpk., zeer residentieel gel. nabij bossen op 7 km v. Maastricht. Perceel 1875 m². Souterrain 70 m² m. o.a. dubb. gar. 40 m². Bgr. 243 m²: royale hoge hal, living 68 m², kkn 16 m², bijkkn 8 m², masterbedroom 19 m² annex badk. 14 m², 2e slpk 12 m², 3e slpk./kant. 17 m², berging 10 m². Rolluiken. Verd. 113 m²: 3 overige slpk. (14, 14, 19 m²), 2e badk. 9 m². Vpr. ` 795.000,- k.k.

Idyllisch gel. in gezellig dorpje, grenz. a. natuur: Exclusieve villa (bwj. 1997) met weelderige tuin en 150 m² terras, rustig gel. in landelijke omgeving op 7 km v. Maastricht. Perceel 2234 m². Bgr. 245 m²: royale hoge hal, 3-delige living 85 m² m. oh, leefkeuken 19 m², bijkeuken, masterbedroom 22 m² m. dressing en badk. 17 m², 2e slaapk. 13 m². Verd. 109 m²: 2 overige slaapk. 14 en 35 m² (opsplitsb.), 2e badk. Vpr. ` 799.000,- k.k

T.K. LANAKEN-REKEM

Mooi en zeer rustig gelegen: Riante villa-bungalow, omringd door magnifieke parktuin met zwembad en whirlpool, op wandelafstand van historische kern van Oud-Rekem en op 9 km v. Maastricht. Perceel 6490 m². Kelder: bergingruimte. Bgr. 292 m²: inkomhal, kantoorruimte, riante L-vormige living 85 m² met oh, ingerichte keuken 13 m², nachthal, 4 slpk., luxe badkamer, dubbele gar. (5,70m x 7,00m). Ruime zolder. Vpr. ` 850.000,- k.k.

Bosrijke villawijk “Zilverkust”: Sfeer-/stijlvolle villabungalow m. paradijselijke tuin m. zwembad vijver en terrassen, grenz. a. privaat bos en Nationaal Park Hoge Kempen. Perceel 2160 m². Bgr. 298 m²: royale hal m. oh, leefruimte 81 m² m. bar en oh, luxe keuken 28 m², gar. vr 2 wagens, masterbedroom 33 m² m. oh, badk. 10 m², 2 overige slpk. (17, 15 m²). 2 bijgebouwen: fitness 38 m² m. douche / sauna en Turks bad. Vpr. ` 895.000,- k.k.

Bosrijke villawijk “Zilverkust”: Chique klassieke villa (bwj. 1976), uniek gel. in weelderig groene, residentiële banlieu v. Maastricht. Perceel 2703 m². Kelder 46 m². Bgr. 200 m²: imposante hal, living 54 m² m. oh annex eetk. 32 m², kkn 13 m², tuink. 12 m², bijkkn 12 m². Verd. 134 m²: masterbedroom 23 m², dressing 10 m², badk., 4 overige slpk. (16, 13, 13, 13 m²), 2e badk., berging. Vrijst. dubb. gar. m. ruime verdieping. Vpr. ` 975.000,- k.k.

| Het betere vastgoed aanbod |

Vrijheid en privacy in een moderne, luxe en energiezuinige woning van 2007 op 4.322m². Uniek en hoger gelegen met vrij uitzicht over dorp en velden. Woonkamer, luxe designkkn, terrassen, af te werken zwembad, hobbyruimte, 4 slpks, 2 badks, kantoor. Voorzien van domoticasysteem, vloerverwarming en koelingssysteem. Gelegen op slechts 10 km van Maastricht. Verkoop onder btw-stelsel. ` 785.000,- K.K.

GENOELSELDEREN - MILLERSTRAAT 103

Imposant 16e eeuws kasteel in Maaslandse Renaissancestijl, perceel 5.905m², omgeven door een watergracht en gelegen in een waardevol natuurgebied. Authentieke materialen gekoppeld aan hedendaags modern comfort. Met wijnkelder, ridderzaal, voorkamer met imposante haard, kkn, kantoor met aparte toegangsdeur, bibliotheek, woonk, tv-kamer, 4 slpks, 4 badks. 2 torengebouwen waarvan 1 ingericht als gastenverblijf en 1 als bar/wijnkelder. Goede verbinding met de E314 Lummen-Nederland. Gelegen in Midden Limburg, op 40km van Maastricht en 42km van Eindhoven. Prijs op aanvraag.

MEEUWEN-GRUITRODE - WEG NAAR OPOETEREN 2

Moderne villa, bouwjaar 1993, perceel 3.108 m². Met kelder, 2 garages (5 voertuigen), bureel, L-vormige woonk, kkn met glazen uitbouw, bijkkn, 3 slpks elk met privé badk, apart toilet. Door architect aangelegde omheinde parktuin met beplanting, tuinhuis, autom. zonnescherm, zonneterras, jacuzzi, terras in Belgische hardsteen en buitenpatio. De villa grenst achter aan het bos waardoor men ten volle kan genieten van alle privacy. Gelegen op 20 km van Maastricht. ` 795.000,- K.K.

TER BOEKT 119 - GENK

HASSELT - ZESTIEN BUNDERSSTRAAT 46

142

Charmante villa, gelegen in mooie rustige villawijk volledig gerenoveerd in 1996. Gelegen in de bruisende hoofdstad van Limburg, op 30 km van Maastricht en 50 km van Weert. Perceel 2.236m². L-vormige woonk., luxe kkn, bureel met aparte inkom, zithoek. 2 slpks, dressing, luxe badk. Aangelegde, omheinde tuin met beregening, tuinhuis, dubbele garage met bergzolder en serre. ` 675.000,- K.K. Naastliggende vrijstaande bouwkavel van ca. 1.220m² eventueel bij aan te kopen voor ` 225.000,- K.K.

+32 (0)89-73 01 01 vastgoed@christoffels.be Koning Albertlaan 97- 99 | 3620 Lanaken

www.christoffels.be

blim.be

Place Leblanc 28 4170 - COMBLAIN AU PONT tel: +32 (0)4 383 56 59 fax: +32 (0)4 383 57 33 e-mail: info@blim.be

Kijk voor meer informatie op www.blim.be

HEUSY

(regio Verviers ) - Rue

Jean Gôme 7

MAASTRICHT

(Wyck)

Oeverwal 1 / Wycker Pastoorstraat 15

Villa in ´Hollandsche´ stijl anno 1928, met verwarmd buitenzwembad, veranda / tuinkamer met royaal terras, 2 garages en enorme parktuin met monumentale bomen en beekje. Op ca. 20 min. van Maastricht. Absolute privacy. Alarm. Woonkamer; eetkamer; eetkeuken; 5 slpkmrs; 2 badkmrs. Geh. onderkelderd. CV-olie. Dubbl gl. Perc. opp.:12.655 m² € 850.000

In het stadsdeel Wyck ligt dit fraai gerenoveerde hoek herenhuis met parkeerplaats en woon- (en winkel) bestemming. Uitzicht over de Maas en het stadscentrum. Sublieme vormgeving van ongekende luxe gecombineerd met originele stijlelementen. Royale living; Bulthaup leefkeuken; 3 slpkmrs; 3 badkmrs; bibliotheek; gewelfde kelder, dakterras. Inh: 810 m². € 850.000

WARSAGE

HARZÉ

(Dalhem ) - Rue

Albert Dekkers 58

Modern en instap klaar woonhuis met garage en tuin met vergezicht over de akkers. Rustige ligging nabij Maastricht. Woonkamer met grote raampartijen; serre; luxe keuken – koken op gas; badkmr met ligbad & douche; 3 slpkmrs. CV- electr. / vloerverwarming. Dubbel zonwerend glas in hh koz. Tuin met chalet en siervijver. Heerlijke woning vol praktische extra´s. Opp perc: 1.034 m² € 375.000

(Ardennen)

Le Clos des Faweux

Besloten erf met 15 nieuwbouw woningen - vrijstaand of 2-onder1-kap - met tuin en garage of carport. Bosrijke omgeving. Hoogwaardige kwaliteit, traditionele bouw, ruimtelijke indeling met 3 of 4 slaapkamers en goede lichtinval. Verkoop op plan. Levering ´sleutel op de deur ´ m.u.v. keuken. ALLE bouwen overdrachtkosten inbegrepen. VRIJ OP NAAM. Percelen van 720 m² tot 1.523 m². v.a. € 289.000 v.o.n.

1 team, 2 landen, 3 talen Grensverleggend van Heuvelland tot Ardennen

ERIK BESSEMS m a k e l a a r d i j

Berg en Terblijt | Lindenstraat 6 Fraaie vrijstaande villa, landelijk gelegen in Berg en Terblijt. De woning is ruim van opzet, heeft een inpandige garage, 4 slaapkamers (waarvan 1 op de begane grond), 2 badkamers (waarvan 1 op de begane grond) en een prachtig aangelegde tuin met vrij uitzicht, verschillende terrassen en vijverpartijen. De woning staat op een perceel van 980m², heeft een inhoud van 811m³ en een woonoppervlak van 170m².

Vraagprijs € 639.000,- k.k.

België - Eben Emael - Kanne | Rue Avergat 6 In Eben Emael ligt deze royale vrijstaande, rietgedekte, villa met ruime oprit, garage voor minimaal 2 auto's en fraaie tuin rondom. Riante kantoor- en praktijkruimte aanwezig met eigen ingang. Zowel aan de voorzijde als aan de achterzijde heeft men een schitterend uitzicht over de omgeving, de Maas en het Albertkanaal. Kantoor/praktijkruimte 2 kantoorruimtes totaal ca. 40m². De living (ca. 63m²) bestaande uit een zitkamer met openhaard en eetkamer met openslaande deuren naar het terras. Gesloten keuken (18m²) met sfeervolle hoekopstelling en veel kastruimte. Perceelsoppervlak 916m², inhoud 1400m³ en woonoppervlak 225m².

Vraagprijs € 549.000,- k.k.

Maastricht - Cermique | Zeguerslunet 5c

Bunde | Kasennerweg 12

In de wijk Céramique ligt dit luxe appartement in het complex “La Forme”. La forme is een woongebouw met een Zuid-Europese uitstraling, met wandhoge raampartijen, Franse balkons en een schitterende detaillering. Gunstig gelegen op loopafstand van het centrum van Maastricht en alle voorzieningen (winkels, station, etc). Het appartement heeft een oppervlak van 128m² en is voorzien van alle gemakken en afgewerkt met luxe, duurzame materialen.

Op een toplocatie ligt deze schitterende vrijstaande villa met garage en tuin. Prachtig gelegen aan de rand van villawijk Kasen te Bunde op een riant perceel van maar liefst 3200m² met optimale privacy en zowel aan de voor- als achterzijde vrij uitzicht. De woning is te bereiken middels een lange oprijlaan en heeft een vrijstaande garage aan het begin van het perceel. Deze villa is zeer ruim van opzet en heeft een atelier/kantoor/praktijkruimte. De woning heeft een inhoud van 1170m³ en een woonoppervlak van 250m².

Vraagprijs € 435.000,- k.k.

144

Vraagprijs € 825.000,- k.k.

Akersteenweg 25 | Maastricht | Tel. 043 - 3626767

WWW.ERIKBESSEMS.COM

ERIK BESSEMS m a k e l a a r d i j

Maastricht | Sint Nicolaasstraat 54 Modern herenhuis met inpandige garage voor 2 auto's, ruime achtertuin en een groot balkon. De woning is rustig gelegen nabij het Vrijthof en het sfeervolle stadscentrum van Maastricht. Ruime praktijkruimte mogelijk op de begane grond met keukenblok en toiletvoorziening. De woning is in 2005 volledig gerenoveerd, heeft o.a. 4 slaapkamers, een ruime woonkamer (40m²), een luxe design keuken en een ruime zonnige stadstuin, gelegen op het zuid-westen. Het perceelsoppervlak is 139m², het woonoppervlak is 150m² en de inhoud is 650m³.

Vraagprijs € 575.000,- k.k.

Margraten | Honthem 15 Deze prachtige woning ligt in Honthem, dit is een buurtschap van Margraten in de gelijknamige gemeente Margraten. De woning ligt aan een rustige weg en heeft een schitterend vrij uitzicht over weilanden en landschap. Vanuit Honthem ben je binnen 15 autominuten in het centrum van Maastricht, het ziekenhuis en de A2. Vele voorzieningen als winkels en scholen liggen in de directe nabijheid. De woning ligt op een perceel van 875m², heeft o.a. 3 ruime slaapkamers, 2 badkamers, een sauna en een schitterend aangelegde tuin met verschillende terrassen. De woning biedt tevens 2 parkeerplaatsen op eigen terrein.

Vraagprijs € 569.000,- k.k.

België - Kleine Spouwen | Riemsterweg 303 Fraaie en sfeervolle vrijstaande villa met parkachtig aangelegde tuin rondom. De woning ligt aan een recent aangelegde rotonde met uitvalswegen naar Riemst, Tongeren en Bilzen. De woning is in de omgeving bekend als "Villa Vangronsveld", en werd in 1966 gebouwd en bewoond door de oud-burgemeester. Spouwen ligt op 8 minuten van Maastricht en kent goede busverbindingen, een treinstation (Bilzen), winkelvoorzieningen en een breed scala aan onderwijs in de omgeving. De woning heeft o.a. een dubbele inpandige garage, is geheel onderkelderd en heeft een living van maar liefst 78m². Er is een slaapkamer en kantoorruimte op de begane grond. In totaal zijn er 4 slaapkamers. Perceelsoppervlak 1985m², inhoud 1500m³ en woonoppervlak 320m².

Vraagprijs € 449.000,- k.k.

Eijsden | Stationsplein 5-6 Deze bijzonder mooie woning uit de 19e eeuw staat in het centrum van Eijsden. Met de indeling kun je vele kanten op, van dubbele bewoning tot kantoor/ praktijk aan huis. Vele authentieke materialen zijn bewaard gebleven, zoals de originele vloeren en de houten plafondbalken in de woonkamer. Het gezellige buitenterras maakt de woning af. Op een gunstige afstand van Maastricht gelegen. In het originele ruime souterrain is het ideaal om de wijn te bewaren, of om spullen op te slaan. De Luikse tegels in de woonkamer en de prachtige houten vloer van de bovenverdieping geven het pand van binnen een bijzondere uitstraling. Perceelsoppervlakte: 240m², inhoud 1450m³ en een woonoppervlak van 400m².

Vraagprijs € 429.000,- k.k. Akersteenweg 25 | Maastricht | Tel. 043 - 3626767

WWW.ERIKBESSEMS.COM

145

zzzĂ?krowdfnhuvĂ?eh

dvwjrhg wh nrrs

Ă? hfnnhuvvwuddw Ă&#x2039;Ă&#x160; rs odqgkxlv phw jurwh ydnnxqglj ddqjhohjgh wxlqĂ? ulmv Ă&#x17E; Ă&#x2DC; Ă&#x17D;Ă&#x2019;Ă&#x17D;Ă?Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă˘Ăą Ăľrqghu ĂąvwhovhoĂś

dvvhowzhj Ă&#x152;Ă?Ă&#x2018; xlp odqgkxlvĂ˘ prrl jhohjhq phw jurwh wxlqĂ? ulmv Ă&#x17E; Ă&#x2DC; Ă&#x17D;Ă?Ă&#x17D;Ă?Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă˘Ăą

Ăą

rhqghueurhnvwuddw Ă&#x2039;Ă?

x{xhx}h zrqlqj lq sdvwrulhvwlmoĂ? ulmv Ă&#x17E; Ă&#x2DC; Ă&#x152;Ă?Ă&#x201C;Ă?Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă˘Ăą

Ăą

xujhphhvwhu lqfnhqoddq Ă&#x152;Ă? xvwlj hq odqgholmn jhohjhq odqgkxlvĂ? ulmv Ă&#x17E; Ă&#x2DC; Ă&#x17D;Ă&#x17D;Ă&#x201C;Ă?Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă˘Ăą

lmhuglmn Ă&#x152;Ă&#x201C; hhu ox{xhxv dijhzhunwh yloodĂ? ulmv Ă&#x17E; Ă&#x2DC; Ă&#x17D;Ă&#x2039;Ă&#x17D;Ă?Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă˘Ăą

rvvwuddw Ă&#x160;

x{xhx}h ylood lq hhq uhvlghqwlÂ&#x2019;oh zrrqrpjhylqjĂ? ulmv Ă&#x17E; Ă&#x2DC; Ă?Ă?Ă&#x201C;Ă?Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă˘Ăą

Ăą

whuuhqoddq Ă&#x160;

x{xhx}h yloodĂ˘ phw yhuzdupg elqqhqĂą }zhpedg hq vlhuwxlqĂ? ulmv rs ddqyuddjĂ?

lmqdqwvoddq Ă&#x160;Ă&#x2019;

x{xhx}h yloodĂ˘ phw yhuzdupg exlwhqĂą }zhpedg hq vlhuwxlqĂ? ulmv Ă&#x17E; Ă&#x2DC; Ă&#x160;Ă?Ă&#x160;Ă&#x17D;Ă&#x201C;Ă?Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă˘Ăą

dvsrhovwuddw Ă&#x160;

x{xhx}h ylood phw }zhpedg hq vlhuwxlqĂ? ulmv Ă&#x17E; Ă&#x2DC; Ă&#x2019;Ă&#x152;Ă&#x17D;Ă?Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă&#x201C;Ă˘Ăą

hw yroohglj ddqerg rs zzzĂ?pdfkrqĂ?eh qy dfkrq pprelolÂ&#x2019;q Ăš lqdqflÂ&#x2019;q rohqzhlghsohlq Ă&#x160;Ă? Ă&#x152;Ă?Ă&#x2039;Ă&#x201C; dqdnhq ho Ä&#x192;Ă&#x152;Ă&#x2039;ĂľĂ&#x201C;ĂśĂ&#x2018;Ă&#x2019;Ă°Ă?Ă&#x160; Ă&#x2018;Ă&#x2039; Ă&#x2018;Ă&#x2039; d{ Ä&#x192;Ă&#x152;Ă&#x2039;ĂľĂ&#x201C;ĂśĂ&#x2018;Ă&#x2019;Ă°Ă?Ă&#x160; Ă?Ă&#x17D; Ă&#x2018;Ă&#x2019; lqirÄ&#x20AC;pdfkrqĂ?eh zzzĂ?pdfkrqĂ?eh

Ä&#x192;Ă&#x152; ir Ăš y Ă&#x2039;ĂľĂ&#x201C; hun ĂśĂ&#x2018;Ă&#x2019; rrsĂ&#x17E; Ă?Ă&#x160; Ă&#x2018;Ă&#x2039; Ă&#x2018;Ă&#x2039;

Ăą

thomas kuringersteenweg 394 hasselt-kuringen E313 afrit 27 tel:011/254762 in de maanden januari,februari,juni, juli,augustus,september maandag gesloten info@thomas.be

8118_NIVEAU_COVER_najaar.indd 2

opening najaarscollectie kom genieten vanaf 12 september!

Fotografie: Guy van Grinsven / Studiopress - Model: Melisse Schaap / Galucci

bloemen & planten thomas

Stationsstraat 35 - Marktstraat 5 - B-3600 Genk - T +32 (0)89 35 28 52

DB_niveau.indd 1

www.daniels-bogemann.be 10-09-2008 20-09-2008 10:25:52 08:50:01

n a j a a r

E U R E G I O M A G A Z I N E

LSPPO PQ TVDDFT

2 0 0 8

najaar 2008

Losse nummers e 5,50

jaargang 8

. "" 45 3* $)5 & 3 #3 6(453""5 &4 . ""453*$) 5 8 88 8*- -:70 4 4& / / -

8118_NIVEAU_COVER_najaar.indd 1 Vossen_Niveau_Succes_09.08.indd 1

20-09-2008 08:49:59 24-08-2008 22:52:09