EEN EXCLUSIEVE BUITENKANS:
22 riante kavels om uw droomvilla te realiseren.
0118 - 55 32 88
WWW. DERBOEDE . NL
Y O U R WAY O F L I V I N G
Op het Zeeuwse eiland Walcheren, tussen Noordzeestrand, Vlissingen en Middelburg, ligt Buitenplaats Der Boede. Een indrukwekkend landgoed met monumentaal huis aan de rand van het pittoreske dorpje Koudekerke.
Op het landgoed zijn 22 riante kavels beschikbaar. Vanaf â‚Ź 365.000 v.o.n. De kans om uw droomvilla te realiseren. Zowel permanente als recreatieve bewoning is mogelijk.
-
VOORWOORD
-
Vijftien jaar zitten erop! Een kristallen jubileum! Het klinkt misschien als een beproeving, maar integendeel, het voelt als een nieuw begin. Vijftien jaar hebben we hard gewerkt aan een mooie basis, waarvan we nu de vruchten mogen plukken. Innovatie, inspiratie en veerkracht zijn de pijlers van ons bestaan. Perfectioneren en je doelen bereiken geven zoveel voldoening.
Met de restaurant- en hotelrenovatie in respectievelijk 2012 en 2015 voelen we ons
XV
helemaal ‘compleet’. Een eigen design, een eigen gezicht. Onze ziel en zaligheid verankerd in het interieur. Omringd door onze grote passie Contemporary en Zero Art en niet te vergeten de eigen kunstwerken van Jannis in het hotel.
Inspiratie halen we uit onze reizen, architectuur, gastronomie, servies, kunst, cultuur en uit de verhalen van gepassioneerde mensen om ons heen, die voor hun vak gaan. Dit magazine is er een voorbeeld van; een compilatie van onze inspiratiebronnen, mag ik wel zeggen. Met prachtige mensen, mooie interviews, lifestyle onderwerpen en telkens weer onze grote bewondering voor het ‘tijdloze’.
Dit alles geeft ons de veerkracht om er dag en nacht te zijn voor onze gasten. De onvoorstelbaar lieve reacties en waardering van gasten, vrienden en collegae dragen daartoe bij. De gedrevenheid van onze leveranciers, die de beste kwaliteitsproducten voor ons selecteren. En zeker niet in de laatste plaats ons team van medewerkers, dat samen met ons maar één doel voor ogen heeft: de gast laten genieten!
Claudia
INHOUD & COLOFON
20
Jannis en Claudia op de thee bij Dilmah in Sri Lanka.
08
37
Elementaire transparantie - food meets art.
Auteur en gastronoom Ronald Giphart over zijn ‘last meal’.
6
10
28
Lina Cavalieri: het gezicht van Fornasetti
‘Abstracte kunst moet je
Magnanni: the art of shoes
leren begrijpen’.
18
40
Kitchen design, absolute
32
Multitalent Angela Groothuizen
52
eyecatchers voor in de keuken.
over haar ‘last meal’.
van Jannis.
FoodLab, les in de keuken
60
86
Het ambacht van edelsmid Marc de Regt.
Neerlands enige echte diva Karin Bloemen over haar ‘last meal’.
114
Joie de vivre. De oesterparade van Inter Scaldes.
Dit magazine is een uitgave van Quaeris Media B.V. in samenwerking met Manoir Restaurant Inter Scaldes**.
Concept, ontwerp en opmaak
colofon
DMARC een reclamebureau, www.dmarc.nl
Fotografie Limit Fotografie, Jeroen Moerdijk
70
Doerian en Zeeuwse kreeft.
100
Culinaire hotspots, van Mexico tot Bangkok.
Uit het dagboek van Claudia.
(Last Meal), Mark Kuipers (Ubbens) en
anderen. Teksten Inge Heuff, Claudia Brevet en anderen. Advertenties Astrid Ysebaert
en Sjoerd Flikweert. Meer informatie: Quaeris Media B.V., Smithweg 1.04, 4462 HC Goes,
Tel +31 (0)113 21 32 41. www.quaerismedia.nl
Wij bedanken iedereen die de totstandko-
ming van dit unieke magazine mogelijk heeft gemaakt! Niets uit deze uitgave mag geheel
of gedeeltelijk worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever sluit iedere
aansprakelijkheid voor schade als gevolg van druk- en zetfouten uit.
© 2016 | Quaeris Media B.V. www.quaerismedia.nl
72
102
Voor het schone van het gewone:
info@interscaldes.nl
van het modehuis Natan.
Kunstenaar Tjalf Sparnaay.
www.interscaldes.eu
Couturier Edouard Vermeulen
Manoir Restaurant Inter Scaldes Zandweg 2 - 4416 NA Kruiningen T. 0031 (0) 113 381753
7
8
Wat zou je als laatste avondmaal willen eten? In Amerika krijgen ter dood veroordeelden deze vraag voorgelegd. Op de avond voordat het vonnis wordt uitgevoerd, krijgen zij hun wensen geserveerd. Wij portretteerden drie ‘food lovers’, bekend uit de media, met hun ultieme gerecht. De keuze van Ronald Giphart.
Gastronoom Ronald zou zich het liefst “ongans eten aan kreeft thermidor. Bij de gedachte alleen al loopt het water in mijn mond”, laat hij weten op onze Laatste Avondmaalvraag.
Wat drink je het liefst bij je laatste avondmaal? Een lekker biertje, bijvoorbeeld een fijne IPA – India Pale Ale – van Nederlandse bodem. Welk boek lees je deze avond in één ruk uit? ‘Decamerone’ van Boccaccio. Daar ben ik wel een paar uur mee zoet. Welke muziek luister je tijdens het laatste avondmaal? Een Britpop-bandje, mijn ‘all time favorite’ is de Engelse band XTC.
Jannis: “Kreeft thermidor is een kreeftenbereiding die op veel verschillende manieren geïnterpreteerd wordt. De overeenkomst is dat de kreeft altijd voorzien wordt van een rijke bechamelsaus en met kaas gegratineerd. Persoonlijk houd ik meer van een transparante kreeftenbereiding, zonder room of kaas, waardoor je de smaak van de kreeft nog goed proeft en het geheel niet te copieus wordt.”
Ronald Giphart studeerde Nederlands en debuteerde in 1992 met zijn roman ‘Ik ook van jou’, waarvoor hij in 1993 het Gouden Ezelsoor, prijs voor literaire debutanten, kreeg. Er volgden vele romans en novellen waaronder ‘Phileine zegt sorry’ en ‘Ik omhels je met duizend armen’, die net als zijn debuutroman succesvol werden verfilmd. Voor zijn oeuvre ontving hij in 2004 de tweejaarlijkse C.C.S. Crone-prijs. Onlangs kwam zijn nieuwste roman ‘Lieve’ uit.
AB ST RAC T E
kunst begrijpen M O E T JE L E R E N
Niet iedereen zal het direct opvallen maar Inter Scaldes onderscheidt zich niet alleen in de gerechten en gastvrijheid. Ook de kunst die er te zien is, maakt van het restaurant en het manoir een bijzondere plaats om te verblijven. Hier geen ingelijste affiches of neutrale schilderijen. Wel naoorlogs abstract, vooral uit de jaren vijftig, en ZERO Art. Kunstwerken die in een museum niet zouden misstaan. En die wonderwel aansluiten op de culinaire creaties van Jannis Brevet. >
Hoe minder componenten, des te minder de afleiding. Daarmee ligt de nadruk op het product zelf, op de smaak en op de bereidingstechnieken. Voor Jannis Brevet is dat het uitgangspunt in zijn culinaire ontwerpen. Elk ingrediënt op het bord heeft een functie, anders hoeft het er niet te zijn. Tegelijkertijd wil hij bij de gasten ook een sensatie teweegbrengen en ontstaat er, meestal vanuit het onderbewuste, een vlakverdeling op het bord. En die is meestal weer gebaseerd op het constructivisme.
Het constructivisme… was dat niet het zwarte vierkante vlak van de Russische schilder Malevitjs? Van waaruit zo’n honderd jaar geleden de kunst opnieuw – en abstract – werd gecreëerd? Voor Brevet is het constructivisme een uitlaatklep voor zijn eigen creativiteit. Niet alleen in het koken, ook in zijn eigen kunstwerken. Die hij maakt in zijn atelier en die hangen in de hotelkamers van het Manoir. Zijn belangrijkste inspiratiebronnen zijn de vertegenwoordigers van ZERO en de Nul Beweging. We zitten dan eind jaren vijftig – half jaren zestig van de vorige eeuw.
12
“Wij reizen veel en er zijn niet veel (top)restaurants die werkelijk nadenken over wat ze aan
ZERO (1958-1966) werd opgericht door de Duitse kunstenaars Otto
de muur hebben hangen. Geluk-
Piene en Heinz Mack. Met de naam ZERO wilden zij het nul uur van
kig kennen we ook goede voor-
de Duitse naoorlogse kunst aanduiden. Andere kunstenaars, onder
beelden zoals Colombe d’Or in
wie Günther Uecker, Gerhard von Graevenitz, Adolf Luther, Bernard
St Paul de Vence en Troisgros in
Aubertin, Uli Pohl en Hermann Goepfert, sloten zich bij ZERO aan.
Roanne, beide in Frankrijk. Het
De kunstenaars richtten zich op monochromie (één of slechts enke-
restaurant van Inter Scaldes past
le kleuren), beweging, geometrisch abstractie, herhaling en zochten
op zijn eigen manier in dat rijtje.
een symbiose tussen natuur, kunst en techniek.
De kwaliteit van de kunstwerken die Claudia en Jannis er hebben
Al snel ontstonden er ook elders in Europa minimalistische kunst-
hangen en staan, is zonder meer
groepen. In Italië waren het in 1959 Piero Manzoni en Enrico Castel-
complementair aan het culinaire
lani die met de zeer kortdurende galerie Azimuth de eerste aanzet
niveau van Jannis.’’
maakten. Augostino Bonalumi, Dadamaino, Turi Simeti en Lucio Fontana zijn andere bekende namen. Het Franse Nouveau Réalistes om-
Eugène en Heleen de Rijk
vatte ook kunstenaars die hun oorsprong buiten Frankrijk hadden.
De Rijk Fine Art, Den Haag
Bekende vertegenwoordigers zijn Yves Klein, Arman, Martial Raysse, Daniel Spoerri en kenetisch kunstenaar Jean Tinguely. Hier duurde de beweging voort tot 1970.
In Nederland kreeg ZERO grond in de Nul Beweging (1960-1965). Er waren vier vertegenwoordigers: Henk Peeters, Jan Schoonhoven, Armando, Jan Henderikse. Ook herman de vries wordt er toegerekend. Net als ZERO kozen zij voor monochromie, ritme en regelmaat, serialiteit (reproductie). Ze zochten naar een objectief neutrale weergave van de werkelijkheid, dus zonder persoonlijke kenmerken. Hoewel het bestaan van deze minimalistische groepen relatief kort was, is de invloed nog steeds merkbaar. Inmiddels is er een heel nieuwe waardering ontstaan voor hun kunst. Jannis Brevet maakte kennis met naoorlogse abstracte kunst door een van zijn gasten, de inmiddels overleden galeriehouder Henk Klasema; kenner van abstracte kunst. “Henk vond wat we destijds aan de muren hadden hangen, niet passend bij onze uitstraling’’, herinnert Brevet zich. “En zo raakten we in gesprek. Abstracte kunst moet je leren begrijpen vanuit het verhaal erachter. Dat is een ontwikkeling die je doormaakt. Veel abstracte kunstenaars waren eerst uitstekende figuratieve kunstenaars die zich bleven ontwikkelen en steeds abstracter gingen werken vanuit hun eigen artistieke visie.’’
13 Sinds die tijd heeft Brevet heel wat verzameld. Als het budget het toeliet, kocht hij werken van kunstenaars als Henk Peeters, Jan Schoonhoven, René Capouillé, Willy Boers, Jaap Egmond, Gust Romijn en Shlomo Koren. “De ontdekkingstocht was ook een leerproces waarbij Henk mijn sparringpartner was. Hij heeft me geleerd wat interessante werken uit de goede periode zijn. Later voelde ik me vooral aangetrokken tot ZERO en de Nul Beweging.’’
In zijn enthousiasme kocht hij ook wel eens fout, zoals hij het zelf noemt; werk uit een verkeerde periode. Die stukken heeft hij inmiddels doorverkocht. “In principe is alles wat bij ons hangt en staat te koop. Want door te verkopen, kan ik weer nieuw werk kopen. Wat ik koop, vind ik mooi, het raakt me visueel. Maar ik koop toch ook in de verwachting dat het op z’n minst waardevast is.’’ >
DE RIJK
Alviani
FINE ART
Arman Aubertin Balkenhol Bartels Biasi Böhm Bonalumi Bonies Brandt Cheng Ruo Bing Chiggio Costa Dadamaino Damsté Dekkers Fontana Goepfert Von Graevenitz Hartung Holweck Honneger Judd Landi Leblanc Luther Mack Manders Megert Morellet Neuhaus Peeters Piene Pohl Rompza Schoonhoven Serra Simeti Snelson Spindel Spoerri
Klaus Staudt 85 x 85 cm 2015
Staudt Tapies Uecker Venet herman de vries Winiarski
Dadamaino 100 x 80 cm 1958
Walter Leblanc Torsions CR 974 45 x 45 cm 1972/1973
E. Landi Struttura Visuale 60 cm 1969
DE RIJK FINE ART NOORDEINDE 95
|
2514 GD THE HAGUE
|
THE NETHERLANDS
|
PHONE +31 (0)6 539 534 93
OPEN THURSDAY - FRIDAY - SATURDAY 11.00 TILL 17.00
|
|
GALERIEDERIJK@HETNET.NL
SUNDAY 13.00 TILL 17.00
|
|
AND BY APPOINTMENT
WWW.GALERIEDERIJK.NL
15 “Ik denk dat we momenteel circa 40 werken hebben, zowel in het restaurant als privé’’, vervolgt Brevet. “We hebben er geen bordjes bij staan, het is hier geen museum. De kunst is bovendien een mooie aanleiding om met mensen in gesprek te raken.’’
Niet alleen inspireert de kunst van Inter Scaldes tot gesprekken, de patron-cuisinier verwerkt de indrukken ook in gerechten. “Het is niet zo dat ik kunstwerken culinair ‘namaak’; ik laat me inspireren. Ik ben dan ook steeds minimalistischer gaan koken en niets is moeilijker dan eenvoudig koken. Elke component moet van goede kwaliteit zijn en de beoogde smaak versterken, iets toevoegen. Daar ben ik perfectionistisch in.’’
Het minimalistisch koken leidde een aantal jaren terug tot het ZERO Art menu dat Brevet voor een select gezelschap bereidde. Met gerechten geïnspireerd op onder meer Klaus Staudt, Günter Uecker en Walter Leblanc, onder andere bekend door hun monochrome, geometrische reliëfs. “Zo’n ZERO Art menu is gewoon iets wat ik moest doen. Zoals ik ook ons tweede kookboek ‘Cuisine & Art’ heb gemaakt.’’
Brevet raakte niet alleen culinair geïnspireerd door abstracte kunst. De vorig jaar vernieuwde hotelkamers van het Manoir zijn alle voorzien van zijn eigen schilderijen – constructies noemt Brevet ze. Hij werkt zowel met acryl als met olieverf. “Ik ben graag bezig met mijn handen. Ik had ook timmerman, architect of archeoloog willen worden. Mijn eerste vakantiebaantje was echter in de keuken en dat was meteen raak. Op dit kunstzinnige vlak ben ik absoluut een autodidact. Het moet uit mezelf komen, het is een soort uitlaatklep, en ik ben gewoon gaan proberen. Waarbij internet altijd handig is om bepaalde zaken op te zoeken. Maar ik ben natuurlijk wel net zo’n perfectionist als in de keuken. Ik zou graag bij de betere willen horen.” <
Gastronomie en kunst Jannis en Claudia Brevet verzamelen al jarenlang kunst ter aankleding van hun restaurant. De inrichting en het servies zijn geheel afgestemd op hun grote liefde voor het minimalistische. De creaties van Jannis op het bord lijken ogenschijnlijk eenvoudig, maar zijn explosief en zuiver van smaak. ‘Niets is zo moeilijk als eenvoudig koken’, is zijn motto.
Reliëf Constructie en Zero Art
Hommage aan Jan Schoonhoven en Jaap Egmond sr.
Brandade steur, anna royal dutch kaviaar
Bolvorm is de voltooiing van de ruimtelijke ervaring
The art of assemblage Daniel Spoerri
Eendenlever (bio), roggebrood, rozijnen, roquette
Permutatie, II Klaus Staudt
Knolselderij, mint, karamel, chocolade
Jannis Brevet en Klaus Staudt
Twisted Strings and Torsions Walter Leblanc
Uiensoep â&#x20AC;&#x2DC;anamorfoseâ&#x20AC;&#x2122;, parmezaan
17
minipresso Onderscheiden met diverse Awards, is deze Minipresso GR van Wacaco je beste keuze om te genieten van 50 ml authentieke espresso thuis, op kantoor en onderweg
magic Een absolute eyecatcher in je keuken, deze koperkleurige limited edition Kitchenaid Artisan SKSM150. Tevens in alle andere denkbare kleuren verkrijgbaar
sixties Decennium na decennium blijft deze klassieke koffiepot, ontworpen door Arne Jakobsen in 1967, stijlvol
look
Praktisch & design, opslag en persen in een handomdraai van Eva Solo
‘Black & Mint’ van Studio Lilesadi; Het jonge ontwerpersduo de
Stijlvol afwassen, 100 jaar Deens design
gezusters Mutny staan in voor
van hoge kwaliteit en gekenmerkt door esthetiek en functionaliteit
delicaat en minimalistisch
eva solo
textiel- en productontwerp
dots
scherp
De donkere kunst van culinaire alchemie is niet voor bangeriken Stelton Pure Black
19
l’amour Met het Beaune fornuis van Lacanche in prachtige vintage
slow
Stoom afblazen met deze prachtig vormgegeven Diamond Black /
kleuren blijf je vrienden
Rose 6 Quart Manual Slow
voor het leven
Cooker (Nordstrom Rack)
thee Dilmah OP D E
BI J
Merrill J. Fernando, oprichter van Dilmah Thee, nodigde Jannis en Claudia Brevet uit om een kopje thee te komen drinken op de theeplantage in Sri Lanka. Hij is de man die op jonge leeftijd zag hoe grote (Britse) maatschappijen de bulkthee uit zijn land wegkochten tegen lage prijzen. Hoe zij de arbeiders van Sri Lanka uitbuitten en het land verarmden. Hij is ook de man die besloot daar tegen te strijden en door zijn vele sociale hervormingen zijn land en de bevolking weer moed, spirit en toekomst gaf. Tijdens de reis hield Claudia een dagboek bij.
Ons reisavontuur start in Colombo waar Florence onze gids voor de komende tijd ons bij het ontbijt verwelkomt. We genieten intussen van onze eerste Sri Lankaanse specialiteit, de egg hopper.
Van Colombo reizen we eerst naar het centraal
Van een pannenkoekbeslag van gist, rijstmeel, kokosnootmelk
gelegen Kandy. We zijn onder de indruk van de
en kruiden wordt in een speciale pan met oplopende randen een
gekleurde huizen, vele brommers en de fruit- en
flensje gebakken met daarop een ei dat langzaam gaart. Er is een
notenkraampjes. Dan gaat de hectiek van de stad
hartige of zoete variant. Wij kiezen voor de pittige Lunu Miris met
over in weelderig begroeide heuvels. Onderweg
rode sjalotjes, gemalen chili en gemalen Maledivische vis. Over-
bezoeken we de New Ranweli Spice Garden bij
heerlijk! Het is ons direct duidelijk dat we deze reis gaan genieten
Peradeniya. We maken een wandeling door de
van deze fijne keuken, bekend om zijn specerijen, vruchten, ko-
geurige tuin en leren over de kruiden en specerij-
kosnootsambal en kip-, vis- en vleescurry’s.
en van Sri Lanka.
Het eiland Sri Lanka ligt in het noordelijke deel van de Indische
Eenmaal bij Kandy zien we oude villa’s en hui-
Oceaan en is ongeveer zo groot als Nederland en België samen.
zen uit de Nederlandse en Britse koloniale tijd.
Sri Lanka, dat tot 1972 beter bekend was als Ceylon, heeft een
Het centrum van de stad is erg druk en chao-
rijke cultuur die teruggaat tot de derde eeuw voor Christus. De
tisch, een grote tegenstelling met de mooie
traditionele beeldhouwkunst, schilderkunst en architectuur heb-
tocht ernaar toe. Bij een lokale bakkerij proeven
ben voornamelijk betrekking op het boeddhistische en hindoeïs-
we watalappan. Maleisische immigranten intro-
tische geloof. Ook om de verhalende dansen is Sri Lanka bekend.
duceerden deze gestoomde zoete pudding van
En natuurlijk om de Ceylon thee. Het eiland is eeuwen overheerst,
kokosmelk, eieren en rietsuiker. Inmiddels is dit
eerst door de Portugezen, daarna de Nederlanders en vervolgens
een nationaal dessert.
de Britten. De officiële taal is Singalees omdat de bevolking voor ongeveer 75 procent uit boeddhistische Singalezen bestaat. Tus-
Van de vele mooie tempels bezoeken we de
sen 1983 en 2009 vocht de onafhankelijkheidsbeweging Tamil Tij-
meest bekende en toeristische, namelijk de Tem-
gers (hindoeïstisch of christelijk) voor een eigen staat. Deze strijd
pel van de Tand. Hier wordt een tand van Boed-
kostte naar schatting 70.000 mensen het leven. In 2004 werd Sri
dha als relikwie bewaard en is daarmee een van
Lanka zwaar getroffen door de tsunami die hier meer dan 38.000
de grootste heiligdommen van het land. De reli-
doden veroorzaakte.
gie is te respecteren, maar helaas krijgen we alleen de gesloten sierlijke kist te zien. De befaamde tand moet daar inzitten. De kist wordt slechts twee keer per dag getoond, dus dat geluk hadden we wel!
Vanuit Kandy vervolgen we de reis naar de koele hooglanden van het district Nuwara Eliya. Hier zijn de prachtige theeplantages te vinden. Zo groen hebben we nog nooit een landschap gezien. We slingeren rond de Pidurutalagala, de hoogste berg van Sri Lanka (2.524 m), in een be-
‘‘We mogen het theeplukken leren en dat is warm werk’’
theeproducent investeert veel in het onderwijs voor de kinderen op de plantages. Aangekomen bij de theepluksters, het zijn overwegend vrouhoorlijk tempo naar boven. Tot een hoogte van
wen, krijgen we bedekkende kleding en een mand. We mogen het
300 meter komt de kokospalm in groten getale
theeplukken leren. De zon staat hoog aan de hemel en het is zeer
voor, daarna de rubberboom en boven de 1.000
warm. De bevolking is goedlachs en ziet er goed en verzorgd uit.
meter de theestruiken. Kokos, rubber en thee zijn
Na het theeplukken rijden we door het schilderachtige landschap
dan ook de drie belangrijkste producten van het
naar de theefabriek van Somerset Estate. Hier worden de verse
eiland.
blaadjes verflenst (verwelkt), gerold, geoxideerd en gedroogd. Dit gehele proces duurt circa negen uur. De thee wordt gecon-
Het wordt al avond en het groen verandert plot-
troleerd op kleur en smaak en vervolgens ingedeeld en verpakt
seling in mist. Het wordt ook steeds kouder. Ge-
in grote zakken van 65 kilo. Deze zakken gaan naar de fabriek in
lukkig komt het hotel, een koloniaal landhuis, in
Colombo. Daar zien we later op onze reis hoe deze thee wordt
zicht. We zijn moe en vertrekken na een stevige
verpakt.
lamscurry naar onze kamers. Die zijn steenkoud en de bedden slechts voorzien van een dunne
We krijgen een uitgebreide rondleiding, gevolgd door een thee-
deken. De stad Nuwara Eliya, op ruim 1.800 meter
proeverij van de meest verse Ceylon thee die we ooit hebben
hoogte, staat bekend om zijn gematigde klimaat.
geproefd. Hier begon het succesverhaal van Merrill J. Fernando;
Tijdens ons verblijf in januari daalde het kwik ‘s
namelijk door op de plantage de thee te verpakken, zodat hij als
nachts tot onder het vriespunt. De Britse amb-
onversneden kwaliteitsproduct geëxporteerd kon worden. >
tenaren en theeplanters waren blij met het koele klimaat en stichtten de stad in de negentiende eeuw. Zij bouwden er koloniale buitenhuizen en vermaakten zich met jagen, polo, golf en cricket.
De volgende dag worden we verwacht op de theeplantage van Dilmah. Onderweg zwaaien kinderen ons vrolijk toe. Zij zijn op weg naar school, keurig in uniform en met een rugzakje. Alle scholieren krijgen die rugtas van Dilmah. De
23
Dit had hij voor ogen, toen hij als jongen van 20 jaar in de Britse theehandel terecht-
te geven. De directrice laat ons vol trots de hand-
kwam. Hij zag het ook als zijn
gemaakte kleerhangers, kleurrijke kussens en
plicht om de opbrengst van
handbeschilderde onderzetters en theeblaadjes
zijn succes met zijn werkne-
zien. De afdeling voor autistische kinderen is zeer
mers en de kansarme mensen
professioneel. We ontmoeten er een jonge arts
in zijn gemeenschap te delen.
uit Nieuw-Zeeland die stage loopt en zijn eigen
Zijn leus ‘Business is a matter
kennis inbrengt.
of human service’ zit bij Dilmah in de genen. De plantages
De MJF Charitable Foundation begon het tehuis
en de fabrieken verschaffen
met zes kinderen. Anderhalf jaar later vangt het
inmiddels werk aan circa een
Rainbow Centre 120 kinderen op en staan er zo’n
half miljoen mensen.
vijftig op de wachtlijst. En dat betreft alleen de kinderen uit Moratuwa en directe omgeving. De onder-
foundation wil daarom meerdere huizen opzet-
steunt via zijn MJF Charitable
ten en opent binnenkort in Galle een nieuw pro-
Foundation direct en indirect circa 100.000 kansarme mensen in
ject. Het allernieuwste project is een kookschool.
Sri Lanka. De belangrijkste doelen van de foundation zijn het ver-
Jongeren die door landmijnen hun benen zijn
beteren van de medische en onderwijsvoorzieningen voor meer
kwijtgeraakt, kunnen hier kok worden. Na ruim 25
dan 30.000 arbeiders en hun families. Bovendien bieden meer
jaar oorlog liggen er veel onontplofte mijnen en
dan honderd projecten perspectief aan de kansarme bevolking
explosieven onzichtbaar in de grond. Zij zorgen
van Sri Lanka. Daarnaast richt de MJF Charitable Foundation zich
nog steeds voor veel slachtoffers. We maken ook
ook op het minimaal belasten van de aarde (duurzaam onderne-
een stop in Pinnawala, een kleine plaats aan de
men) en het behoud van natuurgebieden en biodiversiteit. Hier-
Ma Oya rivier. Op deze plek vangt de Millennium
voor heeft Fernando de Dilmah Conservation opgericht. We zijn
Elephant Foundation gehandicapte en/of versto-
onder de indruk van deze man die wij enkele dagen later in Co-
ten olifanten op. Deze organisatie werkt vooral
lombo zullen ontmoeten.
met (internationale) vrijwilligers.
Voordat het zo ver is, bezoeken we onderweg enkele projecten
En dan zijn we opnieuw in Colombo, de grote
van Dilmah en kookt Jannis een middag in een primitieve potten-
dag is gekomen. Intussen is het kopje thee dat
bakkerij voor de omwonenenden. In Moratuwa bezoeken we een
we met de heer Fernando zouden gaan drinken,
tehuis voor kinderen met Down Syndroom en autisme en voor
veranderd in een heel diner bij hem thuis. Het is
Merrill
‘De opbrengst van zijn succes, deelt Fernando met de gemeenschap’
J.
Fernando
vrouwen.
toch wel spannend als de chauffeur de auto par-
Heel bijzonder en echt
keert voor de residentie. Dilhan, de oudste zoon
ontroerend. De kinderen
van Merrill Fernando, en diens vrouw verwelko-
stralen. Ze zijn net bezig
men ons hartelijk in het sfeervolle huis, met open
met een yogales en zelfs
veranda. De jongste zoon Malik zullen wij de vol-
mishandelde
de meest timide kinderen doen mee en genieten zichtbaar. De jongvolwassenen leren een vak in de timmerwerkplaats en op de handenarbeidafdeling. Daarmee hoopt Dilmah ze een toekomst
gende dag ontmoeten op de fabriek. De naam Dilmah is samengesteld uit de namen van zijn twee zoons Dilhan en Malik.
Even later arriveert Merrill Fernando. We zijn erg onder de indruk van deze kalme, sympathieke man. Hij vertelt rustig over zijn leven op de plantage en zijn drijfveer om zijn land weer gezond te maken. De lange tafel is gedekt met grote bananenbladeren, prachtig gedecoreerd. Op een buffet staan de lekkerste gerechten voor ons klaar.
‘Amrit, 12 jaar, proeft als derde generatie al jaren thee’
Gestoomde rijst, geserveerd met een curry van
pakkingen en theela-
vis, kip en rundvlees, samen met andere curry’s
beltjes maakt Dilmah
gemaakt met groenten, linzen en vruchten. Me-
zelf. Tevens worden
vrouw Fernando blijkt een zeer goede kok. Door
de theeën gearoma-
de ultieme gastvrijheid van de familie Fernando
tiseerd met allerlei bloesems of specerijen. Er is constante kwali-
beleven we een gezellige en vrolijke avond. We
teitscontrole.
nemen laat in de avond afscheid. In het enorme kantoor testen ervaren theeproevers de thee. Per De volgende dag ontmoeten we Merrill, Dilhan
week proeft het team wel 10.000 glazen! Dat gebeurt zoals bij
en Malik Fernando in de fabriek. De stemming is
wijn: er wordt hevig gesnoven en geslurpt uit een wijnglas. Merill
nu serieus. Hier wordt gewerkt, het is druk en de
Fernando (op dat moment 85 jaar) houdt deze proefnoties bij
concentratie is groot. We kijken onze ogen uit.
en komt af en toe zelf naar de proeftafel. Hij mag immers tot de
Ook hier worden we vriendelijk begroet door
meest ervaren theeproever ter wereld gerekend worden. Al meer
goedlachse werknemers. Er werken circa 500
dan 60 jaar lang proeft hij thee.
mensen in deze fabriek. Gedisciplineerd selecteren zij de theebladeren en verpakken en labelen
We lunchen met de drie heren. Dilhan Fernando vertelt trots dat
ze. Het aantal machines is enorm. Ook de ver-
zijn twaalfjarige zoon Amrit wordt opgeleid tot meesterproever. Dit jonge talent proeft al thee sinds hij vijf is. Tegen drie uur is het theepauze. Elke dag om 10.00 uur en om 15.00 uur krijgen alle werknemers een mokje Dilmah thee geserveerd. Wonderlijk genoeg is dat met veel melk en suiker. Het smaakt zoals ik vroeger zelf als kind thee te drinken kreeg. Volgens de familie Fernando geeft de suiker energie aan de werknemer en drinken de werknemers nu eenmaal graag thee met melk. >
25
Neem contact met ons op via info@dilmah.nl of 023-5160 360 www.dilmah.nl
Later bezoeken we de Dilmah t-Lounge in Chatham Street. Heel inspirerend en hip. Wat te denken van een mocktail als de First Ceylon Blast, gecombineerd met onder andere pasteitjes, originele sandwiches en crêpes met bijvoorbeeld verse mango en maple sirup en Ceylon kaneel. Een bijzondere ervaring.
Na deze Dilmah week maken we nog een safari in het Yala National Park aan de zuidwestkant van Sri Lanka. Dit is de thuisbasis voor luipaarden, oli-
Na nog een bootsafari door de mangrove van de rivier de Madhu
fanten, sambarherten, jakhalzen, krokodillen, wil-
is de dag van ons vertrek aangebroken. Onze gids Florence zal
de buffels en tropische vogels. We zien vooral de
nog iets zuidelijker reizen voor een ayurveda wellness behande-
olifanten van heel dichtbij. Vervolgens reizen we
ling. “Dat is kuren zonder afzien’’, legt ze uit. Heerlijk eten en toch
naar Galle aan de zuidoostkust. Onderweg zien
afvallen en weldadig ontspannen. Oosterse kruidenbaden, sau-
we de paalvissers van Weligama en langs de weg
na’s en massages maken van een ayurveda kuur een heerlijke ver-
wordt overal verse vis verkocht.
wenvakantie. Een beetje jaloers nemen we afscheid. Even overweeg ik om ‘per ongeluk’ m’n paspoort in de kluis te laten liggen
Bij het hotel aangekomen, relaxen we bij het
in de hoop dat de volgende vlucht pas een week later gaat. <
zwembad en aan het prachtig witte zandstrand. De volgende dag verkennen we Galle. Dit was een belangrijke havenstad; reden voor de Nederlandse bezetters die tussen 1658 en 1802 heersten,
Prestigieuze onderscheiding Op 6 mei 2015 ontving Dilmah
om in 1663 een groot fort te bouwen. Er is nog
oprichter Merrill J. Fernando de Oslo Business for Peace Award 2015.
veel dat herinnert aan het Nederlandse bewind:
De Business for Peace Foundation reikt deze prestigieuze onder-
wegen en kanalen, forten en ommuurde stads-
scheiding jaarlijks uit aan internationale ondernemers die in hun werk
delen en vestingen met namen als Utrecht Bas-
een uitzonderlijke bijdrage leveren aan de maatschappij. Zij creëren
tion en Akersloot Bastion. We zien Nederlandse
zowel economische waarden als sociale vooruitgang.
grafzerken en typisch Nederlandse dakpannen, kerken, architectuur en verrassend genoeg ook
Het comité dat de onderscheiding – een beeldje gemaakt door
meubels.
beeldhouwer Bruce Naigles – toekent, bestaat uit vijf winnaars van de Nobelprijs voor Vrede of voor Economie.
27
L I N A C AVAL I E R I
‘Het gezicht van Fornasetti’ Inter Scaldes staat bekend om zijn grote verzameling serviezen. Een servies dat Claudia en Jannis Brevet al wat langer hebben, zijn de bordjes van Piero Fornasetti met de bekende afbeelding van een vrouwengezicht. Claudia raakte na enige tijd geïntrigeerd door het gezicht: wie is die vrouw?
Het was nog maar de vraag of het afgebeelde gezicht wel bij een bestaande persoon hoorde. De Italiaanse etser en ontwerper Piero Fornasetti (1913-1988) staat bekend om zijn vaak surrealistische afbeeldingen op meubelstukken, zijde, servies, behang en andere interieurtoepassingen. Hij koos zijn onderwerpen uit oude gravures, encyclopedieën en tijdschriften die hij vervolgens bewerkte.
Dat gebeurde ook met het vrouwengezicht. In 1951, zo gaat het verhaal, zag Fornasetti een afbeelding van de Italiaanse sopraan Lina Cavalieri in een oud tijdschrift. Hij raakte gebiologeerd door haar schoonheid. Natalina Cavalieri (1874-1944) was een beroemdheid in haar tijd en werd algemeen beschouwd als een van de mooiste vrouwen ter wereld; en nog steeds. In 1955 vertolkte Gina Lollobrigida de sopraan in de Frans-Italiaanse filmkomedie La donna più bella del mondo.
Het levensverhaal van Lina Cavalieri leent zich dan ook goed voor een verfilming: op haar vijftiende loopt ze weg uit een streng katholiek weeshuis waar ze was ondergebracht, om zich aan te sluiten bij een rondreizend theatergezelschap.
Eenmaal in Parijs weet ze, mede door haar uiterlijk, het al snel tot het bekende Folies Bergère te brengen. Haar eerste echtgenoot, een Russische prins, betaalt haar zanglessen.
In 1900 debuteert Lina in Lissabon op operapodium. Dat zou geen succes zijn geweest. Ze houdt echter vast aan haar droom en vijf jaar later zingt ze naast de beroemde tenor Enrico Caruso in Feodora van de componist Umberto Giordano. In 1906 vertrekken beide naar New York waar ze vier jaar lang vaak samen optreden met de Metropolitan Opera.
In 1910 trouwt Lina de steenrijke Amerikaanse kunstenaar Robert Winthrop Chanler, telg uit de beroemde Brits-Amerikaanse geslachten Astor en Dudley-Winthrop. Direct na de huwelijksreis verbreekt
Samen met Muratore vertrekt ze naar de
het stel de huwelijksband. De invloedrijke familie
Verenigde Staten waar ze in Hollywood alsnog
zorgt ervoor dat operagezelschappen Lina niet langer
aan een filmcarrière in de stomme filmindustrie
contracteren. Met een royale ‘schadevergoeding’ van
begint. Muratore maakt ondertussen furore als
de familie keert de sopraan en societyfiguur terug
tenor bij verschillende operagezelschappen.
naar Europa.
Samen acteren ze in de film Manon Lescaut (1914). Lina had de opera van Puccini, naar het
Daar huwt ze, na onder meer een succesvolle tournee
boek van Abbé Prévost, in 1907 al gezongen
door Rusland en de Oekraïne waar ze in vele opera’s
met Caruso. Uiteindelijk speelt ze in acht films.
zingt, in 1913 de Franse tenor Lucien Muratore. Ook dit huwelijk trekt veel aandacht van de glamourpers. Haar
Eind jaren twintig komt een vierde echtgenoot
schoonheid blijft onbetwist, ze is een van de meest
in haar leven, de auteur Arnaldo Pavoni
gefotografeerde sterren uit haar tijd. Vooral haar
(schrijvend onder het pseudoniem Paolo
zandloperfiguur, met behulp van een strakgetrokken
D’Arvanni). Ze keren terug naar Italië en gaan
korset, maakt haar tot een stijlicoon.
vlakbij Florence wonen.
Lina stopt met zingen en opent in 1914 een
Lina geeft zangles en onder zijn redactie
cosmeticasalon in Parijs. Ze schrijft een column over
schrijft zij haar autobiografie Le mie verità
make-up in een damesblad en publiceert een boek
(Mijn Waarheden). Als vervolgens de Tweede
over schoonheid. In 1915 reist het echtpaar naar Italië
Wereldoorlog uitbreekt, zet de sopraan en
waar Lina een filmrol wacht, maar ook dat land raakt
filmster zich als vrijwillige ziekenzuster in. >
betrokken bij de Eerste Wereldoorlog.
29
OP KARAKTER GEKOZEN
| met vakmanschap gelegd.
WIE EEN VLOER KIEST OP KARAKTER, KIEST EEN VLOER DIE LEEFT. VAKMANSCHAP LAAT HET KARAKTER SPREKEN EN LEGT DAARMEE DE BASIS VOOR EEN PERSOONLIJK OF ZAKELIJK INTERIEUR. WAAR U ZICH THUIS VOELT, EN UW GASTEN OOK. WE DEDEN HET VOOR INTER SCALDES, HOTEL KATOEN, HYATTSâ&#x20AC;&#x2122; ANDAZ, THE HOXTON AMSTERDAM, OP MEGAJACHTEN. EN GRAAG BIJ U THUIS VANDENDONGENPARKET.NL
Lees de persoonlijke verhalen van bijzondere opdrachtgevers in ons magazine Karakter. Nu in de showroom!
AMUNDSENWEG 15 4462 GP GOES TEL +31 (0) 113 - 233 365
DINSDAG T/M VRIJDAG
9:00 - 17:30
ZATERDAG
9:30 - 13:00
EN NATUURLIJK OOK OP AFSPRAAK
Links Lina Cavalieri Rechts Piero Fornasetti
scheelkijkend, met een bloem, tong uit de mond, gesluierd, de variaties zijn bijna oneindig en inmiddels heel herkenbaar ‘Fornasetti’.
Het is de vraag of Lina Cavalieri de humor van
31
Fornasetti had kunnen waarderen. Niet haar zangkwaliteiten of acteurstalenten zijn bekend Haar dood is tragisch. Terwijl geallieerde
gebleven, er zijn slechts enkele geluidsopnamen van
vliegtuigen in 1944 Florence en omgeving
haar stem bekend en alle acht films zijn onvindbaar,
bombarderen, willen Lina en Arnaldo nog
waarschijnlijk vernietigd.
kostbare juwelen uit hun huis halen voordat ze naar de schuilkelder gaan. Ze redden het niet
Alleen haar gezicht is wereldwijd te zien op servies,
en komen om als het huis geraakt wordt. De
sjaals, lampen, dienbladen, tafelbladen, vloerkleden en
parallel met Manon Lescaut is eenvoudig te
kasten. Daarmee is haar gezicht los komen te staan
trekken…
van de mens Lina Cavalieri en publiek bezit geworden. Societyfiguur die zij was, had ze het wellicht kunnen
Terug naar 1951 en Piero Fornasetti. De
waarderen… <
kunstenaar begint het gezicht van Lina Cavalieri te etsen en is er eigenlijk niet meer mee opgehouden. Onder de noemer Tema
Tema e Variazioni, the first series In april 2016 gaf Barnaba
e Variazioni maakte hij vanaf 1952 meer dan
Fornasetti, zoon van Piero en voortzetter van het atelier, een fraai boek
350 versies (er wordt ook gesproken van 500
uit van de eerste honderd variaties uit Tema e Variazioni. De etsen zijn
versies). De etsen zijn allemaal rond en laten
handgedrukt en de boeken zijn handgebonden. De editie is gelimiteerd
alleen het gezicht zien, telkens vanuit dezelfde
tot honderd door Barnaba gesigneerde exemplaren.
basis: met snor, bril, gemaskerd, knipogend,
Wat zou je als laatste avondmaal willen eten? In Amerika krijgen ter dood veroordeelden deze vraag voorgelegd. Op de avond voordat het vonnis wordt uitgevoerd, krijgen zij hun wensen geserveerd. Wij portretteerden drie ‘food lovers’, bekend uit de media, met hun ultieme gerecht. De keuze van Angela Groothuizen.
Op onze Laatste Avondmaalvraag roept Angela spontaan van alles door elkaar: “Chocolade of drop, eh, of pasta, lekker
32
Italiaans eten. Maar wacht eens, als ik er echt over nadenkt, dan kies ik een heel groot stuk sappig vlees!”
Wat drink je het liefst bij je laatste avondmaal? Rode wijn, Barolo Welk boek lees je deze avond in één ruk uit? ‘A short history of nearly everything’ van Bill Bryson Welke muziek luister je tijdens het laatste avondmaal? Simeon ten Holt, ‘Canto Ostinato’
Jannis: “Voor Angela heb ik een stoer stuk vlees gekozen. De Tomahawk steak is in feite een ribeye met been en daaraan de hele rib. Dit lange bot ontdoe ik van vlees en vet en dan lijkt het op een bijl, de tomahawk. Het vlees heeft een grote hoeveelheid intramusculair vet. Dat maakt het tot een enorm smaakvolle steak.’’
Angela Groothuizen is een echt multitalent. Ze draait haar hand niet om voor het coachen van muzikaal talent, het schrijven en maken van prachtige cd’s, het neerzetten van een glansrol in een dramaserie of musical, of het presenteren van een tv-programma. Dit najaar presenteert ze de nieuwe talkshow RTL Live.
sad
Broken Heart verwijst naar het verdriet dat de oprichters van deze gin met zich meedragen na het overlijden van hun vriend en partner Bernd, de distilleerder van deze uitzonderlijke gin met een blend van 11 botanicals
nose
Kittige portefeuille van Karl Lagerfeld, (K Kocktail Choupette Wallet)
surprise Chocolade hart met luchtige mousse van karamel en passievrucht; wellicht zit hierin een ring voor de dame verstopt? (Dessert van Inter Scaldes)
ashtray heart Craft beer is hip en een echte hartenbreker is deze krachtige gerookte stout. (Evil Twin Brewing) Op â&#x20AC;&#x2DC;Your Daily Beerâ&#x20AC;&#x2122; (Instagram) vind je elke dag een goede biertip
bye
Antonio Mora portretteert het ‘heartbreak’ gevoel als geen ander. Zijn prachtige werken zijn op levensgroot formaat te bestellen (mylovt.com)
35
adieu
Je geliefde liefdevol uitzwaaien in deze handgemaakte Italiaanse geitenleren ‘gloves’ (bhldn.com)
gucci Hartpatroon in geweven jacquard in jade en pastel-roze tinten, ‘Boxy-style’ van Gucci
thunder Cotton blend statement T-shirt van Zoe Karssen (stylebop.nl)
V ER S E KAV I AA R VA N SUB LIEM E KWA LITEIT EXC LUS I E F VA N NED ER LA ND SE B O D EM
www.annacaviar.nl
Elementaire transparantie (TurĂ Simeti, 1929)
Anna Royal Dutch Oscietra kaviaar Hoorntjeswier Wodka Oesterblad Schaaldierencrème
37
INSTEAD OF HIRING A SUPERMODEL WE BUILT ONE.
MASERATI GHIBLI: VANAF € 83.640,FINANCIAL LEASE VANAF €549,- PER MAAND.
DE NIEUWE MASERATI GHIBLI WORDT GELEVERD MET EEN RUIME SELECTIE AAN 3.0 LITER V6 TURBO MOTOREN, WAARONDER OOK ALS DIESEL. GEKOPPELD AAN EEN ZF AUTOMATISCHE TRANSMISSIE ZORGT DIT VOOR EEN DYNAMISCHE EN ONDERSCHEIDENDE RIJBELEVING. U BENT VAN HARTE UITGENODIGD VOOR EEN PROEFRIT OM DE NIEUWE MASERATI GHIBLI TE BELEVEN! Het financieringsaanbod betreft een financial lease via Maserati Financial Services, handelsnaam van FGA Capital Netherlands B.V. (AFM vergunningnummer 12013694). De catalogusprijs van de Maserati Ghibli 3.0l Diesel V6 AT bedraagt € 83.640,- incl. BTW/BPM. Financieringsvoorstel op basis van € 72.104,- excl. BTW / incl. BPM, 36 maanden, inruil van € 35.000,- en een slottermijn van € 32.500,-. Informeer bij uw Maserati dealer naar de actieperiode, de voorwaarden en een offerte. Maserati Financial Services behoudt zich het recht om de actie zonder opgaaf van reden te wijzigen of te beëindigen. Wijzigingen en drukfouten voorbehouden. www.maserati.com
DRIESSEN MASERATI Pietersbergweg 27, 5628 BS Eindhoven T. 040 – 26 46 502 / www.driessen-maserati.nl / sales@driessen-maserati.nl
Explosieve kracht (Gust Romijn, 1922-2010)
Aardappel Spitskool Merg Melanosporum
39
MAGNANNI
ROCÍO MAGNANNI
‘Wij weten wat de man wil’ Magnanni, dat zijn herenschoenen voor
mannen die van kwaliteit, kleur en design houden. Het ambachtelijke handwerk is herkenbaar aan het leder, de pasvorm, stiksel en kleur. En ja, het klopt dat Magnanni de schoenen handmatig kleurt.
“Onlangs nog hadden we een Nederlandse klant die zijn schoenen in dezelfde twee kleuren als van zijn geliefde motorfiets wilde hebben. Het is ons gelukt, al kostte het moeite om de juiste kleur geel
42
te vinden.’’
Aan het woord is Rocío Blanco, de enige dochter van Pascual Blanco en Rocío Bonete. Samen met haar vijf broers staat ze als derde generatie aan het roer van het Spaanse familiebedrijf uit 1954, gevestigd in Almansa (Albacete). Alle zes met zijn en haar eigen verantwoordelijkheid in het bedrijfsproces. Het is ook deze generatie die expliciet koos voor kwaliteit en design. Volgens Rocío en haar broers de beste manier om te
creatieve ontwerpen voor heren, in combinatie met het beste
concurreren met productie uit bijvoorbeeld China.
leder, de beste ambachtslieden en een strenge nacontrole.’’
“Natuurlijk streefden onze vader en grootvader ook kwaliteit na. Wij hebben dat verder kunnen
De kleinkinderen van oprichter Sebastían Blanco durfden
perfectioneren door te focussen op nieuwe
bijvoorbeeld het experiment aan om ongeverfd leer te gebruiken. Speciale vaklieden kleuren elke paar schoenen met de hand. Om tot de unieke kleurstelling te komen, zijn hiervoor meerdere lagen nodig; een proces van vier uur per paar. Alleen voor zwarte schoenen koopt Julio Blanco, verantwoordelijk voor de inkoop, geverfd leer in.
In het design, onder supervisie van de jongste broer Luis, kiest Magnanni voor modern klassiek. Hun ontwerpen zijn niet onderhevig aan snel veranderende modegrillen maar gaan, mede door hun kwaliteit, jaren mee. Dat betekent niet dat Magnanni geen oog heeft voor nieuwe ontwikkelingen. Inmiddels is er ook een fraaie sneakerlijn opgezet met sportieve schoenen voor de casual Friday. Ook deze zijn handgekleurd.
Volgens Rocío was er 25 jaar geleden weinig keuze in herenschoenen, de schoenenbranche richtte zich vooral op de damescollectie. “Wij hebben echter altijd herenschoenen gemaakt. Van damesschoenen hebben we geen verstand. Ooit hebben we – in het verlengde van de herencollectie – een damescollectie samengesteld. Dat experiment hebben we nooit herhaald. Onze kracht ligt gewoon bij herenschoenen. We weten wat de man wil en daar spelen we op in met onze comfortabele ontwerpen die er eigentijds uitzien en tegelijkertijd klasse hebben. Onze klanten waarderen dat. Overigens rekenen we toch ook een klein aantal dames onder onze klanten.’’
Die klanten zijn wereldwijd te vinden. Magnanni exporteert 98 procent van de productie, die onder verantwoordelijkheid van Miguel Blanco valt. >
Ma kel a a rs , thu i s i n Ze e land
GOES - MIDDELBURG - KOUDEKERKE - ZIERIKZEE - SINKE.NL
45 Behalve de verkoop via een netwerk aan gerenommeerde schoenenwinkels en via internet, zet Magnanni ook in op shop-in-shop, zoals in Hong Kong, Shanghai, Beijing, en
schoenen. Voor de heren in de bediening
inmiddels met eigen winkels in New York (2015) en Parijs
hebben we twee uitvoeringen geselecteerd.’’
(2016). Een Italiaanse werkwijze (Bologna voor de De Verenigde Staten zijn met 55 procent van alle schoenen
kenners), fraai design dat Italiaanse vormgevers
de grootste afnemer. Magnanni opende daarom in 2015 een
doet vermoeden en een Italiaans aandoende
kantoor in New Albany van waaruit Pascual Blanco jr. ook de
naam. Het is niet vreemd dat mensen in
Aziatische markt bedient. Rocío zelf is verantwoordelijk voor
eerste instantie Magnanni voor een Italiaans
alle winkels en de Franse markt. De oudste broer Sebastían
merk aanzien. “Klopt”, lacht Rocío, “die naam
is algemeen directeur.
heeft onze vader bedacht. Hij was een groot bewonderaar van de Italiaanse actrice Anna
Het lederen maatwerk van Magnanni – de ‘handschoen’
Magnani. Toen hij het bedrijf voortzette, koos
voor de voet – zorgt ervoor dat de heren in elk werelddeel
hij voor haar achternaam. Alleen maakte hij een
de beste pasvorm krijgen. Rocío: “De Amerikaanse voet is
foutje in de schrijfwijze en dat hebben we zo
echt anders dan de Europese of Aziatische. En natuurlijk
gelaten.’’ <
zijn er wereldwijd grote maatverschillen, we werken vanaf maat 38, vandaar dat veel dames onze schoenen kunnen dragen, tot maat 51.”
“Ook in Nederland hebben we veel klanten’’, vervolgt zij. “Hoewel een klein land, is het voor onze Europese markt een van de belangrijkste afnemers. Onze schoenen zijn bij kenners heel populair. We houden, net als in andere landen, met regelmaat kleur-events in samenwerking met gerenommeerde schoenenwinkels. Dan verven onze medewerkers een paar schoenen naar wens.
Met Inter Scaldes hebben we een goede band. Claudia en Jannis benaderden ons omdat ze enthousiast zijn over onze
www.magnanni.com
De sommelier die wil verleiden Het eerste glas wijn dat hij proefde, was een verdejo van Quatro Rayas. Koen van der Plas kende alleen bier en vond het helemaal niks. Sterker, hij begreep de smaak gewoon niet. Dat was nog geen tien jaar geleden. Tegenwoordig is
De wijnkaart van Inter Scaldes om-
hij afgestudeerd register vinoloog (van De Wijnacademie),
vat circa 700 verschillende wijnen.
sinds 2012 sommelier bij Inter Scaldes, was in 2014 Talentvol
In bijna vijftig jaar heeft de wijnkel-
Sommelier Gault Millau 2014 en zit hij stikvol ambities waar
der tijd gekregen om te groeien.
het wijn betreft. Het kan verkeren…
Elke sommelier heeft in de afgelopen decennia wijnen toegevoegd;
soms trends volgend, maar altijd ook passend bij de gerechten op de kaart. Zo ook Koen van der Plas die voor nieuwe wijnen nauw overlegt met de chef; en ondertussen ook graag zijn eigen stempel drukt. Begin met hem te praten over het vak en hij brandt los. Over de opleidingen die hij heeft gedaan en nog gaat doen. Over het bezoeken van wijnhuizen en het proeven. Over de hoge graad van perfectie die Inter Scaldes nastreeft en zijn eigen bijdrage daarin en over zijn vriendin die in Barcelona werkt waardoor hij alle gelegenheid heeft om de Spaanse wijnen nog beter te leren kennen. “Het heeft lang geduurd voordat ik de wijnkelder door had’’, vertelt Van der Plas. “Het kost nu eenmaal tijd om alle wijnen door mijn handen te laten gaan en zo nodig te proeven. Nu ik het gevoel heb dat ik de wijnkelder echt ken, ben ik de opgelegde wijnen, de wijnkaart en de administratie zo gaan structureren dat zij op gelijke wijze te benaderen zijn.’’
We lopen door de wijnkelder. Overal zijn grote etiketten met nummers in volgorde geplakt. Soms zijn er lege vakken, die bieden ruimte om extra flessen in te voegen. Hij wijst naar een paar flessen: “Die heb ik nog nooit verkocht, ze zijn gewoon erg kostbaar.”
Deze kostbare flessen liggen achter een stapel dozen met nog jonge wijn. Van der Plas ver-
houden is gewoon altijd belangrijk. Het is geen
telt enthousiast over het late oogstmoment
reclame om als sommelier lam van de alcohol in
van ‘Spätlese’ en hoe deze toch ‘trocken’ kan
een kroeg gefotografeerd te worden.’’
zijn. Hoe belangrijk, nee, hoe essentieel geklimatiseerde opslag is. “Je kunt vrijwel elke wijn
Inmiddels weet Van der Plas ook waar de vraag
langer bewaren als je er maar voor zorgt dat de
van de gasten ligt en welke smaken de boven-
omstandigheden optimaal en stabiel zijn. Wijn
toon voeren. “Onze gasten zijn heel interna-
heeft nu eenmaal behoefte aan een zorgvuldige
tionaal met een redelijk klassieke vraag naar wij-
behandeling.”
nen uit de Bourgogne en Bordeaux. En omdat we natuurlijk veel vis, schaal- en schelpdieren
De sommelier laat de wijnen na aflevering altijd
serveren, hebben we veel witte wijnen. Mensen
eerst gewoon liggen voordat ze de klimaatkast
kiezen vaak ‘veilig’. Ik vind het leuk om ze te
of kelder ingaan. “En ook na verloop van tijd
verleiden tot een passende klassieke wijnstijl uit
kan wijn je verrassen. Ze kunnen hun ‘periodes’
een onbekend gebied. Niet iedereen staat daar-
hebben, dan smaken ze anders. Dat moet ik
voor open, maar als gasten meegaan in mijn
weten voordat ik een glas voor de gasten in-
keuze zijn ze vaak aangenaam verrast. Binnen
schenk. Vandaar dat ik altijd voorproef.’’
een smaakprofiel kun je echt veel variëren. Zo hoeft een zoete wijn echt niet de ervaring van
Ja, hij werkt dus met alcohol en dat kan risico’s
een suikerklontje te zijn. Het gaat erom dat de
met zich meebrengen. “Er is een verschil wan-
smaakbeleving van de wijn bij het eten past.’’
neer ik professioneel proef en wanneer het om de gezelligheid gaat. Ik koop bijvoorbeeld wel
De keur aan ingrediënten vormen de rode draad
eens wijn in bij oude studiegenoten van de op-
in de gerechten van Jannis Brevet. Dat geldt ook
leiding. Dan zal ik alleen professioneel proeven,
voor de wijnproducenten. De wijnkaart omvat >
dat moet niet overgaan in gezelligheid. En maat
47
â&#x20AC;&#x2DC;derde jaar op rij de favoriete huischampagne van claudia & jannisâ&#x20AC;&#x2122; m e e r i n f o r m at i e : c h a m pa g n i s t - m a r k h a a s d i j k - w w w. c h a m pa g n i s t. n l
geen 18, geen alcohol. geniet maar drink met mate
dan ook meerdere wijnen van dezelfde huizen. Omdat de producent zijn eigen ‘handtekening’ op de wijn legt en daarmee herkenbaar is. Bij nieuwe wijnen heeft de sommelier nauw overleg met Brevet. “Wat kunnen we met deze wijn doen? Op welk gerecht sluit hij aan? Kunnen we er iets nieuws mee? Het is een continu samenspel tussen spijs en wijn waarbij zowel de menukaart als de wijnkaart telkens in beweging is. En dankzij de brede wijnkaart kan ik ook nieuwe wijnen aanbieden en mensen verleiden tot nieuwe keuzes.’’
Niet nieuw, wel opnieuw uit de smaaktest gekozen, is de huischampagne 2016 van Legras & Haas. “Elk jaar kiezen we een nieuwe huischampagne uit. Binnen-
laten tot de prestigieuze opleiding Master Som-
kort is het weer zo ver en gaan we blind proeven voor 2017.
melier. Die kun je alleen volgen als je goed genoeg
Ik selecteer circa tien potentiële champagnes die in elk geval
bent en in een toprestaurant werkt. Er zijn vier exa-
Jannis, Claudia, chef-kok Jeffrey Laarberg, restaurant mana-
mens, eind dit jaar doe ik in elk geval het eerste en
ger Bono van Veelen en ik proeven; andere medewerkers zijn
misschien ook de tweede. Er is in Nederland maar
welkom om mee te proeven. Ook ik weet niet wat er in de gla-
één Master Sommelier, Vera Wessel, en een vriend
zen zit. Al drie keer kwam Legras & Haas als lekkerste uit deze
van mij wordt wellicht de tweede; hij doet dit jaar
proeverij. Dat is knap en geeft aan dat de champagne van
het laatste examen. Dat is de top waar ik graag bij
consistente kwaliteit is en na drie jaar nog steeds niet verveelt.
wil horen.’’
We krijgen ook complimenten van gasten over deze keuze.’’ Maar uiteindelijk moet de feitelijke kennis aanvulLegras & Haas is een jong familiebedrijf uit Chouilly, opgericht
lend zijn op wat er in het glas zit, relativeert de
in 1991 door François Legras en Brigitte Haas. Inmiddels staan
sommelier. Nu zijn vriendin in Barcelona werkt,
de drie zonen Rémi, Olivier en Jérôme aan het roer. Van der
reist hij vaak naar Spanje waar ze samen allerlei
Plas heeft vooral contact met Jérôme. “Ik kan het goed met
wijnen proeven en ontdekken. “En Inter Scaldes
hem vinden en we appen vaak. Met zo’n 35 hectare en circa
ligt heel centraal, ik zit zo in Épernay en de Elzas.
100.000 flessen is Legras & Haas een relatief klein champag-
Of Luxemburg, daar vind je ook heel lekkere en
nehuis. Daardoor kunnen ze de optimale kwaliteit waarbor-
bijzondere wijnen. Behalve dat ik veel reis naar
gen.’’
wijngebieden en de 25 tot 30 importeurs bezoek, heb ik ook heel wat kantoorwerk en natuurlijk sta
Met zijn 25 jaar is Koen een jonge sommelier. Hij heeft al veel
ik in het restaurant. Afwisselender werk kan ik me
kennis en ervaring, maar inmiddels ook genoeg zelfvertrou-
niet voorstellen.’’ <
wen om aan tafel te erkennen dat hij niet alles weet en soms iets moet opzoeken. “En zo leer ik telkens bij. Ik ben toege-
49
Werken bij Inter Scaldes... What’s in a name…
kopen werd, wellicht door het Japanse accent, de bestemming
Een aantal jaren terug vierde een
Kruiningen als Groningen begre-
Amerikaans echtpaar zijn bruiloft
pen. We hebben hemel en aarde
bij ons. Zij hadden onder meer Ja-
bewogen om hen in Kruiningen te
panse vrienden uitgenodigd. Toen
krijgen, waardoor ze gelukkig het
deze vrienden er op het verwachte
diner nog konden meemaken.
tijdstip niet waren, zijn we naar hen gaan bellen. Ja, ze zaten in de
Het is prettig om op topniveau
trein vanaf Schiphol en konden er
te kunnen werken en het beste
zo zijn. Wij begrepen er niets van,
uit jezelf te halen. Dat iedereen in
de tijden klopten niet, we kwamen
het team er zo over denkt, is een
er niet uit. Omdat de Japanners
stimulans. Samen lukt het altijd
bijna geen Engels spraken, hebben
weer de gasten een goed verblijf
Miranda Stoffels
we uiteindelijk gevraagd of een
te bieden.
assistent manager sinds 2008
Nederlandse medepassagier kon
in dienst sinds 2005
uitleggen waar de trein zich bevond. Die reed bijna het station van Groningen binnen! Bij het kaartjes
50
De eerste Oosterscheldekreeft
hoogste bieder en de opbrengst
Een van onze vaste gasten kwam
gaat naar een goed doel. Deze
met zijn vrouw vanuit Duitsland
gasten zouden echter de volgende
dineren op de laatste donderdag
ochtend vertrekken. Ik ben naar
van maart. Hij had gehoord dat
Colijnsplaat gereden, heb gewacht
dan het seizoen van de Ooster-
tot na de officiële veiling en kon
scheldekreeft opende en die wilde
toen toch aan een verse Ooster-
hij graag op het menu. Wat hij niet
scheldekreeft komen. Onze gasten
wist, was dat de eerste kreeften
hebben er heerlijk van genoten.
pas de volgende dag verkocht worden. De veiling tijdens de
Inter Scaldes is gewoon een van
officiële opening gaat altijd maar
de mooiste zaken van Nederland,
om één kreeft. Die gaat naar de
zowel om de pure kookstijl als de ligging. Niets is heerlijker dan even
Jeffrey Laarberg
naar Yerseke rijden voor de beste
chef-kok sinds 2014
schelpdieren en naar lokale boeren
in dienst sinds 2008
en fruittelers voor het beste op tafel.
Weten wat er gebeurt
om te weten wat de negen men-
Als ik serveer, leg ik aan tafel altijd
sen in de keuken doen. Zodat ik
uit wat de gasten gaan eten. Een
het resultaat aan de gasten kan
gast complimenteerde me eens
overdragen.
met de opmerking dat ik het vertelde alsof ik het gerecht zelf bereid
We zijn een heel jong team en
had. Dat is leuk. Het is belangrijk
hebben allemaal gekozen voor het hoogste podium. Ik kwam binnen
Bono van Veelen restaurant manager sinds 2015 in dienst sinds 2012
als stagiair en wist direct dat ik hier graag wilde werken. Het is topsport, het kan er soms hard aan toe gaan, maar we lachen ook veel.
Warm of koud, het moet goed zijn
kreeft herborist gaan in de court bouillon twintig kruiden. Altijd
Sta ik makarons te bakken, willen
spannend of de natuur ze ook op
ze niet drogen omdat er te veel
het juiste moment heeft. Ik vind het
luchtvochtigheid is. Als patissier
fijn om de hele dag te kunnen bak-
kun je verrast worden door de
ken en smaken te kunnen combine-
weersomstandigheden. Neem de
ren voor desserts. Dat het resultaat
eieren, die haal ik elke ochtend
altijd perfect moet zijn, die druk
vers. Maar als het heel warm is,
erachter, dat past mij. En ik leer hier
drinken de kippen veel water en
de kneepjes van het vak.
51
worden de eieren dunner. Dat heeft weer effect op mijn patisse-
Bram Venhorst
rie. Naast de patisserie zorg ik ook
patissier sinds 2013
voor het kruidentuintje. Voor de
Oog voor detail
japon van de gaste er die avond
Een oudere dame had op haar
perfect uitzag. We hadden dit niet
kamer de jurk uitgehangen die
van te voren gevraagd, maar het
ze â&#x20AC;&#x2122;s avonds bij het diner wilde
later wel even gezegd. Dit stelde
dragen. Toen mijn collega en ik
de dame gelukkig zeer op prijs.
op de kamer bezig waren, zagen we dat er een opvallend vlekje op
Ik ben dit werk ingerold, de zoon
de japon zat. We hebben de jurk
van de familie Brevet en onze zoon
gewassen en gestreken zodat de
zaten bij elkaar in de klas. We hebben een hecht team dat weinig
Kala Bhagwandin
wisselt en met leuke collegaâ&#x20AC;&#x2122;s. En
hoofd housekeeping sinds 2011
gasten stellen een schone kamer
in dienst sinds 2006
op prijs.
I N D E K E UK EN
VA N
Vijf koks in opleiding, Jordy Tuin, Jessy Fijnaut, Jean-Paul Kosten, Ozzie Hoogesteger en Nando van As, staan aandachtig en bijna eerbiedig te luisteren naar de uitleg. Het is stil als ze aan de slag gaan. “Zo zijn ze anders nooit hoor’’, verklapt docent Donald Temmerman, “Ze zijn gewoon diep onder de indruk om hier een ochtend aan de slag te mogen.’’
Op de plaat in de Westerschelde Behalve het bereiden van de coquille en lutée staat ook het snijden van lamsoor op het lesprogramma van deze dag. De zeekraal is nog te jong. Ze vertrekken in twee groepjes met een bootje onder leiding van zeegroententeler Jan Poleij uit Kruiningen naar een plaat in de Westerschelde. Bij aankomst moeten ze door het water waden om de plaat te bereiken.
Terwijl de enorme containerschepen voorbij varen en Antwerpen in de verte lonkt, geeft Poleij uitleg over lamsoor (zwinneblomme) dat volop is te oogsten en zeekraal waarvan het groen net boven het slik uitkomt. Dat oogsten gebeurt handmatig bij laagwater. Als het tij keert, gaat het snel. Voor je het weet, staan de lamsoren weer onder water. En duwen de koks het bootje naar dieper water en hijsen zichzelf aan boord. Deze lesdag is alweer voorbij.
Het is een maandagochtend in mei en ‘hier’ is de keuken van Jannis Brevet. De vijf koks volgen de opleiding Gespecialiseerd Kok bij Scalda, een initiatief
een zich naar de patisserie voor het zoutdeeg. Dit is
van FoodLab Zeeland. De keuken van Inter Scaldes
vanwege de rusttijd van het deeg de dag te voren al
is onderdeel van een serie excursies naar Zeeuwse
klaargemaakt, maar Brevet maakt als voorbeeld een
restaurantkeukens waar zij aan de slag gaan. Deze
nieuw deeg. En zo doorlopen ze samen met Brevet
ochtend bereiden zij coquille en lutée een signa-
de gehele bereiding van het gerecht voordat ze zelf
tuurgerecht van de patron-cuisinier dat altijd op de
aan de slag mogen.
kaart staat. Ze maken de coquille schoon, marineren
54
haar en plaatsen haar terug in de schelp. Een band
En dat is zo eenvoudig nog niet. De schelpen blijken
van zoutdeeg (en lutée) sluit de schelp waarna de
voor sommigen weerbarstiger dan toen Brevet aan
coquille in de oven wordt gegaard. De garingstijd
het werk was. De chef-kok geeft aanvullende tips
luistert nauw en is door de zoutkorst niet te con-
om veilig en gemakkelijker te werken. Vervolgens
troleren. Na veel experimenteren heeft Brevet een
moeten coquille, corail (het oranjegekleurde voort-
formule bedacht voor het aantal minuten garen per
plantingsorgaan) en schelpen goed gespoeld en
gram gewicht van de schone coquille.
gedroogd worden. Elke coquille wordt gewogen en
Maar zover is het nog niet.
het gewicht genoteerd. De studenten beginnen dan aan de bloemkoolpuree en gemarineerde groen-
De vijf leerlingen kijken toe als de chef-kok voordoet
ten. Onder supervisie snijden zij de groenten fijn.
hoe je de schelp opent zonder de coquille te be-
Dit gaat hen aanzienlijk gemakkelijker af dan het
schadigen en haar losmaakt. Dan verplaatst ieder-
openen van de schelpen. Het is nog steeds heel stil, alleen Jannis Brevet geeft af en toe commentaar of een aanwijzing.
“Gewoonlijk zitten ze vol praatjes’’, vertelt Temmerman. “Maar het is toch een hele ervaring om bij iemand als
“Recepten zijn voor mij richtlijnen, de sinaas-
Jannis Brevet te mogen koken. En ze werken aan een
appel van vandaag smaakt anders dan die van
signatuurgerecht, dan moet het allemaal precies klop-
morgen’’, doceert hij. “Hoe is de kwaliteit van
pen. Je kunt niet improviseren want de gast verwacht
je product? Waar komt het vandaan? Hoe is de
een gerecht met de juiste cuisson en smaak.’’
smaak? Proef alles en op basis van de antwoor-
Heel anders ging het eraan toe tijdens de excursie bij
den pas je zo nodig het recept aan.’’
Pure C in de keuken bij Syrco Bakker. Temmerman: “Daar draaide alles om mosselen en ging het juist wel
“Ik laat niks bezorgen en koop zelf in’’, vervolgt
om hun eigen inbreng en keuzes. Zo heeft elke excursie
Brevet. “Dat kost me 15 tot 20 uur per week maar
zijn eigen uitgangspunten.’’
dan weet ik wel wat ik heb: een topproduct. En dat is al 60 procent van een geslaagd gerecht.
De groenten zijn gesneden en de bloemkoolpuree be-
Het zit ‘m vaak in de details. Zo moet je de
reid. Jannis Brevet geeft uitleg over zijn voorkeur voor
groenten tijdens het marineren goed afdekken
Zeeuwse bloemkolen boven de Spaanse die momen-
want lucht oxideert. Als alle details kloppen, dan
teel ook verkrijgbaar zijn. Zo heeft de Spaanse bloem-
ontstaat dat onderscheidende beetje extra.’’ >
kool vanwege de hardheid een nasmaak en een andere, langere bereiding nodig.
55
Jean-Paul Kosten legt uit waarom hij via FoodLab Zeeland deze opleiding doet: hij wil vooral zijn kennis verbreden over De coquilles met plakjes zelf geweckte
de Zeeuwse producten en hoe je die in
truffel, truffeljus, boter en peterselie in hun
gerechten kunt verwerken. “Daarom zijn
schelp en de zoutkorst eromheen, kun-
de excursies zo leuk, we zien waar produc-
nen de oven in. Ze liggen in een zoutbed
ten vandaan komen en wat je ermee kunt
om recht te blijven. De oven staat op 220
maken.’’
graden. Elk pakketje heeft een nummer en dat correspondeert met het gewicht van
Het gestructureerd werken, zoals Jannis
de schone coquille en dus met de berei-
Brevet dat doet, vind Ozzie Hoogesteger
dingstijd.
interessant. “Dat is een goede manier om de kwaliteit te borgen.” Voor Nando van As
Ruben van Helvert, ook leerling gespeci-
lokt de grote stad en dan is het altijd han-
aliseerd kok (entremétier en garde-man-
dig om kennis van zilte en andere streek-
ger) bij Jannis Brevet, vertelt zijn vijf
producten te hebben.
collega-leerlingen over zijn werk. Over de lange maar gezellige werkdagen en hoe
Dan zijn de coquilles klaar. Opnieuw maken
Brevet als eerste begint en als laatste ver-
de vijf leerlingkoks voorzichtig de schelpen
trekt. Dat je wel een drive moet hebben
open, nu door het korstdeeg te breken. >
om dit leuk te vinden. En dat hij het heel leuk vindt om hier te kunnen werken.
De Zeeuwse vmbo en mbo horecaopleidingen koppelen aan de praktijk in de breedste zin van het woord, dat is wat FoodLab Zeeland doet. Met als doel het onderwijs beter af te stemmen op de behoefte van het Zeeuwse bedrijfsleven, waar mogelijk knelpunten in de arbeidsmarkt op te lossen en vooral ook de culinaire kwaliteiten van de Zeeuwse regio uitdragen. Als organisatienetwerk beschikt FoodLab
Brevet laat zien hoe hij de borden opmaakt. Het moment van proeven breekt aan. Opnieuw een stilte, dan een tevreden commentaar van diverse kanten.
Zeeland over een grote diversiteit aan partners: restaurants, importeurs, leveran-
Nu komen ook de eerste vragen los die niet direct met
ciers, producenten, cateraars en onder-
de bereidingswijze te maken hebben. Bijvoorbeeld over
wijs- en kennisinstellingen. De leergang
de imposante en gevarieerde serviesverzameling die in
Gespecialiseerd Kok niveau 4 is voor mbo
de keuken staat. Van Helvert heeft al verklapt dat er in
studenten die minimaal 24 uur werken als
de kelder nog veel meer staat, soms speciaal voor Inter
gespecialiseerd kok. Zij krijgen elke maan-
Scaldes gemaakt.
dag les op school (Scalda) of bezoeken leveranciers, producenten en horecaondernemers. De nadruk ligt op de Zeeuwse keuken, specifiek Zeeuwse producten en zilte zaligheden.
Brevet legt uit dat de verzameling een wat uit de hand gelopen hobby is. Maar ook dat het servies onderdeel van het gerecht is en dat het visuele aspect zeker belangrijk is. “Mijn kookstijl is ‘het simpel houden’. Alleen iets toevoegen op het bord als het een wezenlijke toevoeging is aan het gerecht. Ik blijf trouw aan mijn stijl. Onze gasten weten dat en komen mede voor die herkenning en kwaliteit; dat is waar we het voor doen.’’ <
59
Wat zou je als laatste avondmaal willen eten? In Amerika krijgen ter dood veroordeelden deze vraag voorgelegd. Op de avond voordat het vonnis wordt uitgevoerd, krijgen zij hun wensen geserveerd. Wij portretteerden drie ‘food lovers’, bekend uit de media, met hun ultieme gerecht. De keuze van Karin Bloemen.
Karin hoeft over de Laatste Avondmaalvraag niet lang na te denken. “Ik ben een visliefhebber en ben dol op een klassieke sole à la meunière met aardappelgratin en ik hou van asperges.”
Wat drink je het liefst bij je laatste avondmaal? Een chardonnay, het liefst Meursault Welk boek lees je deze avond in één ruk uit? ‘Een schitterend gebrek’ van Arthur Japin Welke muziek luister je tijdens het laatste avondmaal? Callas met een prachtige aria. Bijvoorbeeld ‘Oh Mio Babino Caro’ of ‘Un bel di Vedremo’.
Jannis: “De term à la meunière wil niets anders zeggen dan de bebloemde tong in zijn geheel in boter bakken en nadien overgieten met braadjus waaraan citroensap en peterselie zijn toegevoegd. Tong is het hele jaar door verkrijgbaar, maar op zijn best van juli tot januari. De periode waarin de tong het meest kuitschiet is van maart tot en met juni, dan laat ik de tong even links liggen.”
Karin Bloemen is niet meer weg te denken uit de Nederlandse theaters en vervult met glans de rol van Neerlands enige echte diva, met alles erop en er aan! Maar ze is vooral ook een krachtig artiest, die met verschillende disciplines uit de voeten kan. Geroemd om haar prachtige stem en expressie, humorvolle kijk op het leven, vele typetjes en haar kracht om het positieve uit het negatieve te halen.
61
winston ‘The King of Diamonds’ is en blijft Harry Winston (1896-1978). Luxe en elegantie uit de Collectie Marquesa
dali Choquerend lekker, deze op Salvador Dali geïnspireerde ‘surrealistische’ cocktail op basis van smoky mezcal, cognac, gemberlikeur, oranjebitter en jus d’orange
creuset Deze Creuset pan kun je schaamteloos op tafel zetten; in alle trendy kleuren verkrijgbaar, tevens een sieraad in je keuken
U620
dior
De kenmerkende prêt-a-porterlijn van Dior met uiterst smalle tailles
Een blikvanger in je huis, deze uitvoering
en uitlopende rokken,
van de U620, het iconische ontwerp van
geeft de hedendaagse
Jens Risom uit de jaren ’50. Hip & stijlvol,
vrouw stijl & allure
opnieuw uitgebracht door Benchmark
proenza Met deze stoere PS1 Large van Proenza Schouler, uitgevoerd in ultiem zacht leder, maak je een statement op kantoor en je zakelijke afspraak
gatsby Wie is er niet opgegroeid met De grote Gatsby? Een wereldwijde literatuur legende, die eigenlijk
63
niet mag ontbreken in je boekenkast
rothko Orange and Yellow
1956 - by Mark Rothko
cool Gedurfd, maar deze felgekleurde SMEG geeft wel ‘Schwung’ in zowel een klassieke als moderne keuken
ray-ban Het tijdloze ‘Aviator’ model , met de karakteristieke oogkas vullende vorm is al vanaf 1937 populair bij jong en oud Deze blitse versie zet je het liefst nooit meer af…
64
I N GE SP R E K ME T JOB UBBE N S
Jop Ubbens is nog tot 1 oktober directeur bij de Nederlandse vestiging van Christie’s in Amsterdam, gevestigd in het karakteristieke pand dat ooit voor het Scheepvaartmuseum werd gebouwd. Die herkomst is onder andere nog terug te zien in het golfmotief in de balkon balustrades. Als het ‘gezicht’ van Christie’s Amsterdam stond Ubbens altijd liever met “de voeten in de klei” dan dat hij strategische nota’s schreef. “Niets is leuker dan een volle veilingzaal waar het zindert.’’
Terwijl Ubbens nog kunstgeschiedenis studeerde, werkte hij al bij Christie’s op de afdeling Hollandse negentiende-eeuwse schilderkunst waar hij vervolgens jarenlang de leidende expert van was. Zijn afstudeerscriptie ging echter over het zestiende-eeuwse maniërisme. En zijn eigen voorkeur gaat uit naar schilderijen uit de periodes 1780-1820 en 1880-1920. Het ene tijdvak is de periode van de grand tour; de vormende reis door Europa, vooral door Italië, die jongemannen van gegoede huizen maakten voor ze aan hun carrière en een gezin begonnen. Het tweede tijdvak kenmerkt de impressionistische vernieuwing
66
Kinetische kunst, Günther Haese (1924)
in de schilderkunst.
“Vanuit mijn achtergrond en interesse weet ik veel van schilderijen, minder van keramiek en beelden en weinig van porselein. Je kunt niet alles weten, wel leer ik hier elke dag nog; ik blijf razend nieuwsgierig. Het onderscheid tussen ons en de museale experts is, dat zij heel veel weten van een relatief klein vakgebied en dan vooral de topwerken kennen. Wij zien hier echt alles voorbij komen uit alle stromingen en zowel topwerken als middelmaat – ook vervalsingen. En we hangen aan elk kunstwerk een prijskaartje.
“Christie’s vormt de gouden driehoek tussen kunst, mens en geld. We zijn gewoon een bedrijf met een omzet en een winstmarge. De mobilo-static (Torsion) Walter Leblanc (1932–1986)
omzet lag in Amsterdam vorig jaar op circa 50 miljoen euro. Daar zat een goede winstmarge op. Een kavel hameren we gemiddeld op 5.000 euro af, onze reikwijdte ligt tussen de 3.000 en 300.000 euro, met soms een flinke uitschieter. Niets ten nadele van andere veilinghuizen, maar we zijn het enige internationale veilinghuis in Nederland. We kunnen een beroep doen op onze internationale collega’s. Dat geeft veel zekerheid op een juiste prijs.
“Het veilinghuis is heel dynamisch, er zijn altijd deadlines. We hebben de inbreng, taxaties en het samenstellen van de catalogus. Er zijn de kijkdagen en vervolgens de veiling zelf. Daarna de afhandeling en ondertussen begint de cyclus opnieuw. We hebben zes schilderijenveilingen per jaar, van oude meesters tot hedendaagse kunst. Daarnaast hebben we jaarlijks een collectie veiling, dat is één verzameling, één catalogus en één veiling. Vorig jaar oktober hebben we een themaveiling gehouden: Made in Holland, Nederlandse kunst en design van de afgelopen eeuwen; een groot succes en vraagt om herhaling. Die komt er hopelijk weer in december 2016.
“De veilingdagen zijn het hart van Christie’s, het liefst met een volle zaal waar het zindert. Als koper moet je het momentum weten te pakken, anders is het weg en sta je met lege handen.
Zero Art, Bernard Aubertin (1934-2015)
Als veilingmeester ben ik heel alert, ik werk immers met geld
van anderen. Het draait om cijfers en psychologie. Ik bespeel de zaal en probeer mensen verder te krijgen dan ze zelf ooit dachten te gaan. Kapitalistisch Realisme, Gerhard Richter (1932)
“Tien jaar geleden bestond de kopersgroep nog voor 80 procent uit Nederlanders. Nu is dat omgedraaid. Er bieden wel 30 nationaliteiten, vaak via agenten. We beschikken over een groot netwerk van waaruit we potentiële klanten interesseren. De markt is gelaagder dan je zou denken. Er is een trend die zich richt op vakmanschap en tegelijkertijd op het non-conformisme. Denk aan de wonderkamers en rariteitenkabinetten maar ook aan het maniërisme. In onzekere tijden zoeken mensen naar vastigheid. Bekende namen en belangrijke werken doen het goed, waarbij daarbinnen ook het afwijkende gewild is.
Daarnaast bestaat dé verzamelaar die één soort verzamelt, eigenlijk niet meer. Mensen kopen hybride, oud en nieuw kunnen prima naast elkaar leven. Zo is mijn huis ook ingericht. >
67
POT interieur - De grootste Cassina studio van de Benelux.
LC 4 Design: Le Corbusier, P. Jeanneret, C. Perriand
Nieuwendijk 89 Axel, Zeeuws-Vlaanderen, +31 (0)115-562010 | Ook op zondag geopend van 12.00 - 18.00 uur | www.pot.nl | 15.000 m2 design & topmerken | Bezoek ook onze Siematic Keukenstudio op de 1e verdieping
69 “Als veilinghuis ben je eigenlijk ook altijd op zoek naar een schat. Zoals op 4 maart van dit jaar. Toen vonden we tijdens een taxatiedag in Enkhuizen een belangrijk werk van Jacob Maris, een vertegenwoordiger van de Haagse School, terug. Dertig jaar was het olieverf schilderij spoorloos geweest. Het
“Natuurlijk blijf ik actief in de kunst. Kunst geeft
verbeeldt collega Frederik Kaemmerer die schildert in het
emotioneel dividend, dat is heel plezierig en
Oosterbeekse bos. Dat maakt dit schilderij kunsthistorisch
heel wat anders dan speculeren. Er is bijvoor-
heel waardevol. Het toont immers aan dat kunstenaars in
beeld een spectaculaire prijsontwikkeling
Oosterbeek waren, ‘en plein air’ schilderden en samenwerk-
gaande voor het werk van Jan Schoonhoven.
ten.
Die loopt parallel aan de herwaardering van de Zero movement – in Nederland de Nul-groep
“Het mooiste is als een schilderij ‘vers’ is, dus niet eerder
genoemd. Daar zou je op kunnen speculeren,
op de markt is geweest. Op mijn verlanglijstje van schatten
kunst is daar echter nooit voor bedoeld. Bedenk
staat een klein fijn schilderij van Caspar David Friedrich. Hij
liever wat je mooi vindt en laat je vervolgens
geeft het landschap een geheel eigen lading. Ik ben een
goed adviseren. Maar vooral: leef met de kunst
grote fan van hem. Ik ga wel bij andere veilinghuizen kijken,
die je koopt, laat haar zien en zet haar niet weg
maar kopen, dat doe je als veilingmeester niet.
in een kluis.’’ <
“Thuis ‘eten, drinken en dromen’ we kunst. Mijn vrouw is ook kunsthistorica, het gaat altijd over kunst. Ik absorbeer nieuwe ervaringen en kennis als een spons, wil altijd meer weten. Ik heb het altijd als prettig ervaren dat Christie’s Amsterdam een platte organisatie is. Ik ben dan ook geen bestuurder pur sang, maar een doener. Dat is niet de reden dat ik hier per 1 oktober vertrek. Ik heb de directeursfunctie vijftien jaar uitgeoefend en ben nu 57. Ik heb het gevoel dat als ik mijn droom om onafhankelijk ondernemer wil waarmaken, dat nu moet gebeuren.
Zero Art Jan Schoonhoven (1914-1994)
“Hoe komt uw man toch aan al die inspiratie?”, vragen gasten mij geregeld. Bijvoorbeeld als we hun onze combinatie van kreeft in Sauternes, tarbot gepocheerd in gerookte melk of een soufflé van Taggiasche olijven met chocolade voorzetten. Meestal ga ik niet
Neem nu een klassieker van Jannis,
uitgebreid op de vraag in. Het lukt me eigenlijk niet om hierop het
de duif gegaard in een korst van
juiste antwoord te geven. Ik kan wel uit eigen ervaring het volgende
zoutdeeg. Dit is een door hem uit-
erover zeggen. Een chef die iets in zijn hoofd aan het brouwen is,
gedokterde formule van het gewicht
zweeft een tijdje tussen hemel en aarde en kan halsstarrig blijven
A van de duif, keer het aantal minu-
experimenteren om zijn receptuur te vervolmaken. Dit kan ver gaan
ten op temperatuur B. Wij snijden
hoor, perfectie kent geen grenzen.
de duif uit het zoutdeeg bij de gast aan tafel om hem vervolgens te fileren. Dan behoort hij op dat moment precies de juiste cuisson te hebben. Het is een gerecht waar de chef geen grip meer op heeft. Hij kan hem niet even nagaren of aan de kant
UIT HET DAGBOEK VAN CLAUDIA BREVET
column
schuiven als hij te gaar is. Moeilijkheidsgraad 10 op de schaal van Richter, zullen we maar zeggen. De tijd van het uitvinden van deze toverformule, inmiddels jaren geleden, kan ik mij nog levendig herinneren. Zelfs in de nacht stonden de ovens in de keuken te draaien en leek het er af en toe op dat hij bezig was een hele duivenkolonie uit te roeien. Voor het uiteindelijk optimale resultaat maakte hij mij letterlijk ‘s nachts wakker.
Een aantal jaren geleden, op vakantie in Maleisië, proefden we voor het eerst in ons leven de doerian. Een grote stekelige vrucht, populair in Zuidoost-Azië en daar de ‘koning der vruchten’ genoemd. Elders in de wereld wordt de doerian slechts mondjesmaat gegeten. De belangrijkste oorzaak is de weerzinwekkende lucht, denk aan rotte eieren, die vooral de rijpe doerian verspreidt. Eenmaal uit de schil genomen, heeft het geelwitte vruchtvlees echter een gecompliceerde smaak van gedroogde vijgen, iets van banaan, amandel, vleugje ui met een duidelijke nasmaak van vanille.
Intens verslavend, deze vrucht. Maar door zijn
71
geur ook een verboden vrucht. Hotels laten gasten met een doerian niet toe. En ze zijn ten
van doerian met Oosterscheldekreeft al in zijn
strengste verboden in het vliegtuig. Ooit is een
hoofd geboren was. Zoonlief bood uiteindelijk
vliegtuig van Virgin Blue zeven uur vertraagd
hulp door stellig te verklaren dat hij absoluut
omdat de politie en brandweer de passagiers
niet met zijn vader én doerians in hetzelfde
evacueerden. Aanleiding was een sterke, vreem-
vliegtuig terug zou vliegen.
de geur afkomstig uit het bagagedepot. Het bleek bij nader onderzoek een kistje doerians
Dat gaf toch wel de doorslag, de doerians wer-
te zijn. Nog een interessant detail: in combina-
den niet ingeslagen. Pff… een hele opluchting
tie met alcohol schijnt de doerian verdovend
voor mij, wetende dat ik nu de gehele vlucht
te werken. Een teveel van beide kan overigens,
rustig zou kunnen uitzitten. Daarmee werd ook
vanwege de bloeddrukverhoogde werking van
een lastig gesprek in het restaurant voorkomen:
de vrucht, een hartaanval tot gevolg hebben.
“Hoeveel alcohol heeft u vandaag gedronken?” “U weet het niet precies?” “Dan mag u dat
Terug naar onze vakantie. Na het zien van de
Zeeuwse kreeftje met doerian helaas niet zo-
mysterieuze blik in Jannis’ ogen na het eten van
maar bestellen. Ik zal eerst even uw bloeddruk
de doerian, wist ik direct dat ik hemel en aarde
moeten opmeten ….”
zou moeten bewegen om hem niet met een kistje ‘verboden vruchten’ het vliegtuig te laten instappen. Het probleem was dat het gerecht
Doerian en Zeeuwse kreeft
H ET A MBACH T VA N ED O UA RD V E RME ULE N
‘De vrouwelijke lijn is gewoon de mooiste’ Al ruim dertig jaar kiest de Belgische couturier Edouard Vermeulen, eigenaar van het modehuis Natan, voor een eigen lijn. En die lijn betekent kwaliteit en vrouwelijkheid waarbij Vermeulen zich vooral laat inspireren door het tijdperk van stijliconen als Audrey Hepburn en Jackie Kennedy.
Exclusieve prêt à porter en couture voor de modebewuste vrouw die, net als Vermeulen, voor kwaliteit en vrouwelijkheid kiest. Onder hen opvallend veel royalty’s. Behalve koningin Máxima, koningin Mathilde en koningin-moeder Paola van België komen ook de dames van het Groot-Hertogdom Luxemburg en het Zweedse koningshuis naar Brussel. Als zijn ontwerpen iets uitdragen, dan is het de tijdloze eenvoud van de vrouwelijke lijn die zijn herkomst vindt in de jaren 50 en 60 en die past bij zijn oorspronkelijke beroep, dat van binnenhuisarchitect.
Edouard Vermeulen (Ieper, 1957) volgde de opleiding Interieurvormgeving aan Sint Lucas in Brussel. Bij zijn zoektocht naar een ruimte om zijn interieurontwerpen te kunnen presenteren, kwam hij in 1983 bij het Brusselse modehuis Natan en Co (sinds 1930) terecht. Dat had er plaats voor en zijn ontwerpen pasten bij het publiek dat het modehuis bezocht. >
Nadat hij voor het huwelijk van zijn broer niet alleen de feestgelegenheid aankleedde maar ook succesvol enkele jurken ontwierp, richtte hij zijn aandacht op de mode. “Kle-
De doorbraak als royalty ontwerper kwam in
ding ontwerpen staat niet zo ver af van het ontwerpen van
1999 toen Edouard Vermeulen de bruidsjurk voor
interieurs als het misschien lijkt’’, vertelt Vermeulen. “In beide
prinses Mathilde mocht ontwerpen. Nederland
gevallen bepalen lijnen de structuur en proportie. En die
maakte twee jaar later massaal kennis met zijn stijl
lijnen zijn bij mij vaak minimalistisch. Ik heb nu eenmaal niet
bij de verloving van prins Willem-Alexander met
zoveel met frutsels.’’
Máxima. Zij droeg een jurk van Natan. “Máxima, Mathilde en ook jullie prinses Laurentien, weten
74
“Niemand had ooit van ene Vermeulen gehoord, het
heel goed wat ze willen’’, verklapt Vermeulen. “Ze
modehuis van Paul Natan was wel bekend”, vervolgt hij.
stemmen hun keuze mede af op hun agenda. Het
“En, niet onbelangrijk in België, Natan is zowel in het
maakt natuurlijk uit of je naar een staatsbanket
Frans als in het Nederlands goed uit te spreken. Dus toen
in Noord-Europa gaat of op handelsmissie in een
ik het modehuis in 1984 overnam, heb ik de naam Natan
tropisch land.’’
behouden.’’ Ook voor Vermeulen zijn de koninklijke huwelijken Zijn oog voor maat, proportie en structuur, gecombineerd
en de bekroningen hoogtepunten die hij tot op
met esthetiek, zorgde ervoor dat de couturier naam begon
het kleinste detail uitwerkt. “Dat doe ik niet alleen,
te maken in een selecte kring. “En dan speelt geluk soms
ik heb een heel team van mensen om me heen.
ook een rol. Via een goed doel kwam ik in contact met de
Vergelijk het met de keuken; de chef-kok bedenkt
adel, mocht ik in 1986 mijn eerste collectie presenteren
het gerecht, zoekt de ingrediënten bij elkaar en
op een kasteeltje en was prinses Paola een van de gasten.
werkt het vervolgens uit met zijn keukenbrigade.’’
Zo ontstond ons eerste contact en sindsdien ontwerp ik geregeld voor haar.’’
En nee, de couturier merkt niet dat er een grote rush volgt op een bepaalde creatie als een van de koninginnen of prinsessen ermee gezien zijn. “De commentaren in de media zijn vaak heel positief, maar mensen willen zich graag onderscheiden en dus niet dezelfde kleding dragen.’’ >
De Jurk Van 16 oktober tot en met 4 december 2016 is in MoMu Galerij in Antwerpen een documentaire te zien over het creatieve proces van ontwerper Edouard Vermeulen, aangevuld met interviews. Ook hangt er een selectie unieke couture creaties van modehuis Natan. Aanleiding voor de tentoonstelling en documentaire is de gift van een couture creatie van Natan aan het ModeMuseum Antwerpen. De MoMu Galerij is vrij toegankelijk, www.momu.be.
‘De ‘lijnen’ zijn bij mij vaak minimalistisch. Ik heb nu eenmaal niet zoveel met frutsels’
Collectie fall/winter 2016
Nieuwe keuken of complete verbouwing van uw woning? Alles is mogelijk bij Beerens Interieurs!
It’s all about experience Home experience betekent voor ons de gehele beleving van uw interieur... Beerens Interieurs biedt een fantastisch assortiment maatwerk
aanvullende disciplines wordt het project van A tot Z gerealiseerd
interieurs, keukens, badkamers, sanitair en zakelijke interieurs onder
en daarmee de klant alle zorgen uit handen genomen.
èèn dak in Goes op de Livingstoneweg 50. “Vakmanschap en kennis” Wie kan zeggen “mijn interieur is van Beerens“ bewijst tegenover
Het grote verschil tussen de ene interieurbouwer en de andere zit
zichzelf en anderen een kenner te zijn die alleen genoegen neemt
’m in de kleinste details... Maar dat verschil ziet u pas als het werk
met vakmanschap en hoogwaardige kwaliteit. Een dergelijke
gereed is. Dan ziet u of uw en ons idee, uw stijl, tot in de finesses
reputatie is natuurlijk geen toeval. Hieraan is jaren achtereen door
de vorm heeft gekregen die u voor ogen had. Het zijn onze eigen
iedereen hard gewerkt en hiervoor is in de beginfase van het bedrijf
vakmensen die het verschil maken.
de basis gelegd. Naast maatmeubelen die worden vervaardigd in de eigen fabriek, zijn het vooral de totaalconcepten waarin Beerens
“Veelzijdig, creatief en flexibel”
Interieurs zich steeds weer onderscheidt en bewijst.
Samen werken we aan een totaalproduct, vullen we elkaar aan en stemmen we materialen en aansluitingen naadloos op elkaar
“Home experience”
af. Omdat we alles in eigen hand en onder één dak hebben met
Home experience betekent voor ons de gehele beleving van
èèn aanspreekpunt, zal dit ten goede komen aan de efficiëntie
uw interieur, van keuken tot badkamer en van slaapkamer tot
en kwaliteit.
inloop kasten enzovoort. Kennis en vaardigheid om een complete ruimte een persoonlijk signatuur te geven om van uw huis een thuis te creëren. Door nauwe samenwerking met specialisten in
Onze showroom is ook op zaterdag geopend
Livingstoneweg 50 | 4462 GL Goes | Tel: 0113-231920 | mail: goes@beerens.com | www.beerensinterieurs.com
77
Daarmee komt het gesprek op het huidige modestraatbeeld. “De scheidslijnen zijn minder duidelijk geworden. Allereerst in leeftijd. De moderne vrouw op leeftijd ziet er jaren jonger uit
En wat draagt de couturier zelf? Die vraag
dan haar leeftijdsgenoten van twintig of zelfs tien jaar geleden.
overvalt hem. “Oh, heel klassiek maar wel
De moeder van een bruid kleed ik tegenwoordig heel anders.
meer casual dan dertig jaar geleden. Nee,
Een gezondere leefstijl, betere cosmetica en een jongere geest
geen favoriet merk, nou ja Brunello Cucinelli
doen veel.’’
misschien. Gewoon donkerblauw, gestreepte overhemden, grijze flanel. Daar voel ik me
Daarnaast is er de tendens dat de populaire mode draagbaar
prettig bij.’’ <
moet zijn voor iedereen. Het mag niets kosten en het kost niets. “Liever trekt de moderne vrouw elke dag wat anders aan dan dat ze voor kwaliteit kiest. Dat is een keuze.’’ Amsterdam Na Maastricht opent Natan een Zelf draagt Vermeulen zijn passie uit door wel te kiezen voor
flagship store in de Amsterdamse P.C. Hooftstraat.
kwaliteit. “Mode betekent voor mij nadenken wat mensen willen
Natan heeft verder winkels in Brussel, Antwerpen,
dragen. De japon staat op nummer 1, zowel voor het dagelijks
Gent, Knokke en Roeselaere. De oorspronkelijke
leven als voor huwelijken en feesten. Ik kijk ook naar de
winkel, aan Avenue Marie Louise 158 in Brussel richt
specifieke gelegenheid, nieuwe modetrends en het type klant.
zich uitsluitend op couture.
Want ik adviseer graag. Mijn vaste klanten zijn echter geen ‘fashion victims’ maar modebewuste vrouwen die vooral hun eigen keuzes maken.’’
Hij bezoekt altijd de Première Vision Paris, de halfjaarlijkse stoffenbeurs. “Het is belangrijk om te weten uit welke materialen een stof bestaat. En dus wat een stof doet als je het op een bepaalde manier knipt en naait. Tegenwoordig zitten er zoveel componenten in een stof die allemaal anders kunnen reageren, dat het best lastig kan zijn een keuze te maken.’’
Er is meer veranderd in de ruim dertig jaar dat hij in het vak zit. Werden vroeger de patronen met de hand getekend, nu komen ze vaak uit de computer. En waar de couture nog in de eigen ateliers gemaakt wordt, komt de prêt à porter tegenwoordig uit Roemenië. Niet te ver weg, wel goedkoper.
‘ P E R F E C T C R YS TA L S GROW JUST ABOVE ABSOLUTE ZERO’
‘Mijn favoriete geuren zijn patchouli en amber. Ons kristallen jubileum vieren wij met een sensueel, extravagant geurende kaars. Deze ontwikkelde ik samen met de beste parfumeurs uit Grasse (Frankrijk). De symboliek erachter geeft ons het besef dat je in ons vak eerst moet groeien naar een stevige basis. Vervolgens probeer je die basis te perfectioneren.’ - Claudia
-273 °C Het absolute nulpunt is de laagste temperatuur
die, volgens de derde wet van de thermodynamica,
theoretisch mogelijk zou zijn. Deze temperatuur is gelijk aan -273,15 °C en -459,67 °F. Een kristal groeit nooit in
perfecte vorm, maar bevat altijd imperfecties. Weliswaar
wordt bij het afkoelen van het kristal een toestand stabiel met steeds minder imperfecties, maar om deze hogere graad van perfectie te bereiken moet het kristal zich reorganiseren en ook dat is een proces dat tot stilstand komt bij nadering van het absolute nulpunt. Perfecte kristallen groeien alleen boven het absolute nulpunt.
79
Een truffel wordt niet gekweekt het is een geschenk van de natuur
iltartufodimassimo.com ‘Il Tartufo di Massimo’ levert naast verse truffel ook truffelproducten zoals truffelsaus. truffelolie, truffelhoning, truffelzout en truffelboter. Met deze producten maakt u eenvoudig de lekkerste truffelgerechten!
Uit het Groene Umbrië
Il Tartufo Di Massimo Verse truffel kopen? Bij ’Il Tartufo di Massimo’ bent u aan het juiste adres! Truffel is een seizoensproduct dat wij het hele jaar door verkopen. Wij leveren verschillende soorten verse zwarte en witte truffel van uitstekende kwaliteit. Van horeca tot groothandel, van delicatessenwinkel tot hobbykok...
Heeft u iets te vieren? Wilt u een bijzondere (privé of zakelijke) gelegenheid graag een truffeltintje geven? Denk dan eens aan een truffelproeverij, een truffeldiner of aan een workshop koken met truffel! Of misschien heeft u zelf wel een leuk idee? ‘Il Tartufo di Massimo’ organiseert het graag voor u!
Il Tartufo di Massimo Massimo Damiano Email: info@iltartufodimassimo.com Telefonisch: +31 (0)6 304 34601
Verstild evenwicht (Gust Romijn, 1922-2010)
Monarch Melanosporum
81
Wellicht de meest luxe cabriolet ooit gebouwd. De nieuwe Mercedes-Benz S-Klasse cabriolet. Mercedes-Benz lanceert dit jaar negen nieuwe modellen in twee Collections: de Spring / Summer en de Fall / Winter Collection. De collectie bestaat uit een range van schitterende cabriolet-modellen als de C-Klasse cabriolet, de SLC of SL Roadster en als top van het segment qua luxe en style de S-Klasse cabriolet. Bekijk de volledige collectie cabriolet-modellen op automotionsmercedes-benz.nl. Graag tot ziens in onze showroom.
Goes Albert Plesmanweg 2, 4462 GC, t. 0113 21 27 30 Roosendaal Bredaseweg 225-227 4705 RN, t. 0165 55 74 00 www.automotionsmercedes-benz.nl, mercedes-benz@automotions.nl
Suprematisme (Kasimir Malevitsj, 1879-1935)
Kreeft Aardbei Asperge
83
Een stijlvolle Black Tie wedding kun je een trendy tintje geven door de zwartwit combinatie tot in detail door te voeren. Een bijpassende bruidstaart mag hierbij niet ontbreken.
85 Sneeuwwit gecombineerd met zwarte accenten kan een prachtig effect geven, mits goed toegepast. Laat je inspireren door kunst met abstracte vormen, lijnenspel en polka dot.
H ET A M BACH T VA N M ARC D E RE GT
‘Het leven gevangen in sieraden’ Voor Marc de Regt, edelsmid in Goes, is het ontwerpen van sieraden meer dan een ambacht. Het is ook zijn manier om zijn liefde voor de wereld tot uitdrukking te brengen, het leven te vieren. Zijn manier om te zoeken naar de eenheid in het grote geheel, de overeenkomst tussen verschillen.
86
Als hij de kans krijgt in opdracht te werken, voelt
aan in de binnenkant van de ring en is niet zicht-
hij intuïtief de sfeer van de toekomstige draag-
baar. Maar de draagster weet ervan. “Mijn ringen
ster – het zijn meest vrouwen die zijn ontwerpen
kunnen een prachtige en soms ambitieuze buiten-
dragen – en probeert hij haar verhaal en dat van de
kant laten zien. Zoals de mens zich ook vaak laat
edelsteen samen te smeden tot een uniek ontwerp.
zien. Maar het meest kostbare van de mens zit in de mens zelf. Dat zie je niet snel. Dit steentje is ook
Intuïtief en sensitief, dat zijn twee kenmerken van
voor jezelf. Het geeft een extra dimensie aan het
De Regt. Een man van niet zo heel veel woorden
sieraad.’’
tot hij geraakt wordt. Zoals wanneer het over zijn vak gaat. We praten over edelstenen en diaman-
Zijn Fleur d’Arc is misschien wel zijn meest ambi-
ten. Bij De Regt gaat het dan allereerst over het
tieuze ontwerp. De Regt kwam tot deze bloem na
spel tussen de ratio en het gevoel. De kwaliteit,
een meditatieve ervaring in 1979 die voor hem het
het formaat en het slijpsel moeten kloppen. Maar
leven in een kosmisch perspectief plaatste. In zijn
minstens zo belangrijk zijn de ervaringen bij het
Fleur d’Arc staat elk van de 32 loepzuiver briljant
zien en voelen. “De steen moet mooi zijn en passen
geslepen diamantjes, gezet als bloemblaadjes, voor
bij wat ik zoek voor een sieraad’’, zegt de edelsmid.
een fase in het leven. Voor het hart van het sieraad
“Soms kies ik juist voor een ruwe steen. Dan weet
kiest De Regt voor een perfect geslepen edelsteen,
ik nooit precies wat eruit komt en ga ik het avon-
bijvoorbeeld roze toermalijn of spessartien granaat,
tuur aan. Dat kan ingetogen worden of juist uitbun-
afhankelijk van de draagster. En natuurlijk ook hier
dig, afhankelijk van hoe de steen zich ontplooit.’’
zijn one4me steentje.
Zijn ontwerpen getuigen van verfijning en gevoeligheid. Neem zijn one4me steentje. Dat brengt hij
Het resultaat mag verfijnd zijn, het proces ernaartoe is puur ambachtelijk. Dan gaat het over smeden, zagen, boren, branden, vijlen en schuren. >
Hanger in 18 kt wit goud met aquamarijn en briljant ‘Hearts & Arrows’.
Gebogen over zijn werkbank achter in de winkel aan de Vlasmarkt in Goes, en met het gereedschap gesorteerd bij de hand, verricht de mees-
Wat populaire edelstenen zijn? Dat hangt vaak af
ter goudsmid het eeuwenoude handwerk om tot
van waar je geboren bent, meent De Regt. “Ne-
zijn ontwerp te komen. Zijn handtekening bestaat
derlanders zijn overwegend calvinistisch en kiezen
zowel uit zijn persoonlijke ontwerp als uit de beide
voor diamanten. Die kun je immers altijd en overal
meestertekens die hij in zijn juwelen mag slaan.
bij dragen. Of parels want dat is net een bolle spiegel en neemt de kleur aan van de omgeving. Ik heb
88
Het slijpen doet hij niet zelf. “Ja, ik kan wel slijpen,
echter ook klanten uit Duitsland, Italië, Frankrijk en
maar ik weet wat ik kan en waar mijn beperkingen
België. Zij kiezen eerder voor edelstenen die bij de
liggen. Voor mijn ontwerpen wil ik alleen het aller-
kleding, huidskleur en leeftijd passen.’’
beste en kies ik voor specialisten. Goede slijpers zijn kunstenaars die zich vaak beperken tot enkele
De Regt koopt zijn edelstenen en diamanten in
stenen. Want elke steen heeft zijn eigen hardheid en
Duitsland en Antwerpen. Dat proces is vooral een
kwaliteit. Een goede diamantslijper is niet automa-
kwestie van elkaar kennen en vertrouwen. Samen
tisch ook een goede slijper voor smaragd. Smaragd
met zijn vrouw Anneke bezocht hij jarenlang beur-
is een zachte edelsteen en diamant is net beton. De
zen. Ook reisde hij meerdere keren per jaar naar
diamantslijper die ik vaak vraag, kan zo slijpen dat
leveranciers om de stenen te bekijken, voeling te
elke briljant, hoe klein ook hearts & arrows heeft. Met
krijgen met wat zij kunnen aanbieden voor hij zijn
een speciaal loepje zie je dan aan de bovenkant van
selectie maakte. En liever kiest hij voor een leveran-
de briljant acht pijlen en aan de onderkant acht har-
cier die slechts enkele, maar altijd goede steensoor-
ten. Dat zijn perfecte briljanten die altijd schitteren.’’
ten heeft, dan voor iemand die alles in huis heeft. Diamanten koopt hij alleen bij een leverancier die
zich houdt aan het certificatiesysteem van het Kimberley-Proces en dus geen conflictdiamanten levert. Kleur (meestal zo wit mogelijk), gewicht (in carat), zuiverheid (loep) en de slijper bepalen de prijs.
Er zijn vier categorieën, legt hij uit. “Allereerst de natuurlijke stenen. Die zijn gedolven, vaak
Een goede slijper is namelijk net zoveel waard als
ruw, eventueel gepolijst maar nooit verbeterd.
een goede steen. Omdat veel slijpers bij handelaren
In de tweede categorie vallen de edelstenen die
in dienst zijn, bepalen zij mede of De Regt bij een
in zuiverheid en of kleur verbeterd zijn. Zo kun
specifieke handelaar inkoopt. Met al die reizen van
je smaragd in een groene kunsthars dompelen
de afgelopen 35 jaar investeerde hij in een vertrouwd
zodat barstjes en scheurtjes niet meer te zien
netwerk. Tegenwoordig plukt hij daar de vruchten van
zijn en de steen groener oogt. Daarna komen
en kan hij veel bestellingen telefonisch plaatsen. Het
de synthetische edelstenen, door de mens ge-
wederzijds vertrouwen blijkt uit de verzending van de
maakt. De kwaliteit wordt steeds beter, maar ze
soms dure stenen met betaling achteraf.
zijn nog wel te herkennen. Als deze edelstenen niet meer van echt te onderscheiden zijn, verlie-
Gecertificeerd als hij is en met zijn jarenlange ervaring kan hij in 95 procent van de edelstenen namaak van echt onderscheiden. Dat laatste 5 procent gaat naar een gespecialiseerd laboratorium. Ring ‘Tension’ in 18 kt geel goud met peridot en briljant ‘Hearts & Arrows’
zen de natuurlijke edelstenen hun waarde.’’ >
89
De nieuwe A4 Arriveer in stijl bij Inter Scaldes
Zelden was vooruitgang zo zichtbaar, hoorbaar en voelbaar als bij de nieuwe Audi A4. Talrijke innovaties geven deze Audi A4 nog meer kracht en maken hem effciënter en veiliger. Ontdek zijn comfortabele interieur met de Audi virtual cockpit, een hightech instrumentenpaneel dat in hoge resolutie alle belangrijke informatie toont. Of het eveneens optionele Bang & Olufsen Sound System met levensechte 3D sound. De nieuwe Audi A4 staat bij ons in de showroom en is in meerdere uitvoeringen en pakketten verkrijgbaar vanaf € 36.310.
Goes - Vlissingen - Terneuzen www.autopoppe.nl
21% bijtelling
Als voorbeeld van die waarde vergelijkt De Regt een 3 carat saffier ter grootte van een pinknagel in de verschillende categorieën. “Een topkwaliteit natuurlijke
Hetzelfde dilemma geldt voor goud. De Regt
saffier kost al snel zesduizend euro. Een tot topkwali-
werkt daarom alleen met volledig recyclet
teit behandelde saffier brengt zo’n tweeduizend euro
goud. En welke edelsteen zijn voorkeur heeft?
op en een synthetische, ook topkwaliteit in zijn soort,
Na enige reflectie kiest de edelsmid voor toer-
kost 75 euro. De vierde categorie, bijou (glas imitatie),
malijn. “Zowel omdat het in alle kleuren van de
kost je veertig cent.’’
regenboog voorkomt, als voor de drie kleurrichtingen die het heeft, afhankelijk van hoe je er
“Ook de herkomst van edelstenen is een kwestie van
tegenaan kijkt.’’
vertrouwen’’, vervolgt de specialist. “Je kunt aan de edelsteen vaak het land van herkomst zien, soms zelfs
En dan toch een beetje calvinistisch vervolgt De
de mijn. Zo is de Colombiaanse smaragd het meest
Regt: “Maar diamant is in al z’n eenvoud – we
gewaardeerd, maar er zit wel vaak drugshandel ach-
hebben het eigenlijk over pure koolstof – ook
ter. Dan is het een keuze om die aan te bieden én te
prachtig. Een steen die niet moeilijk is om te
kopen.’’
zetten en tegelijkertijd wel delicaat om de kwaliteiten mooi uit te laten komen. Net een beetje als de mens.’’ <
Marc de Regt - Edelsmid ontwerper Edelsteenkundige FGA / Diamantexpert HRD
Vlasmarkt 10, 4461 CW Goes, The Netherlands www.marcderegt.nl
Ring ‘Fleur d’Arc’ in 18 kt wit goud met rose toermalijn en briljant ‘Hearts & Arrows’met onder in de ring een ‘ONE4ME’ rose briljantje.
91
kuulas rain Oiva Toikka werd in 1931 geboren in Viipuri, Finland, en is één van de grootste namen op het gebied van Fins glas. De collectie Birds bestaat uit meer dan 400 vogels en elk jaar verschijnt een speciale Jaarvogel met bijpassend ei in gelimiteerde oplage. - ittala.com
cool
karaf
Deze modern vormgegeven champagnekoeler van Sieger by
Een ode aan de Tsjech Borek
Fürstenberg is verkrijgbaar in 3
Šípek (1949-2016) vader van
uitvoeringen: wit, goud en platina.
de neobarok in architectuur,
Gemaakt van hoogwaardig porselein.
design en glassculpturen,
- fuerstenberg-porzellan.com
gekend om zijn individuele, ongebruikelijke, kleurrijke en rijke stijl met onverwachte, weelderige vormen. - sipek.com
licht
Om stil van te worden, de sobere en discrete designs
van Studio Pieter Stockmans. Ambachtelijk porselein
matruschka Inter Scaldes serveert in dit luxe ei een
brandade van steur, witte druif en Anna Royal Dutch. - fuerstenberg-porzellan.com
met een hedendaagse, experimentele aanpak tot in de kunst verheven. - pietstockmans.com
twiggy De Berlijnse studio Volokhova Porselain brengt een mix van klassiek en nieuw en een grens tussen kunst en design. - crowdyhouse.com
mr. & mr. De zout- en peperstellen van Jonathan Adler zijn er in alle soorten, maten en relaties tot elkaar. - jonathanadler.com
coasters Mooi om cadeau te krijgen. Deze intens blauwe agaat coasters met lijnpatroon en kristalstructuren geven glamour aan elk interieur. - highstreetmarket.com
busted
De Muse Collection bestaat uit surrealistische objecten van lichaamsdelen. Deze bol is een geĂŻdealiseerde eyecatcher met gewaagd motief. Prachtig design van ongeglazuurd mat porselein - jonathanadler.com
93
M A K E L A A R S
E N
R E N T M E E S T E R S
Uw specialisten in villaâ&#x20AC;&#x2122;s & Landhuizen Nu ook welkom in onze nieuwe vestiging te Laren aan de Torenlaan. Wij zien uit naar uw komst! WWW.DRIEKLOMP.NL
MAKELAARS EN RENTMEESTERS | FINANCIEEL ADVISEURS VOORTHUIZEN | NUNSPEET | ZEIST | OOSTERBEEK | LAREN
Zeeuwse ui & Zeeuwse kreeft Zet de uien op zeezout (zodanig dat 8 middelgrote uien à 160 g 0,6 dl gevogeltefond 200 g roomboter 8 kruidnagels 1 teen knoflook Zout
ze recht staan) op een bakplaat. Zet ze in de oven gedurende 8 uur op 90°C. Snijd de kap eraf en lepel de uien leeg. Verwarm de gevogeltefond en boter en mix tot een homogene massa. Voeg de kruidnagels, ui en knoflook toe en laat 25 minuten op laag vuur indampen. Haal de kruidnagels eruit en zeef, vang het vocht op. Meng in een keukenmachine en passeer door een haarzeef. Slap indien nodig af met het vocht en breng op smaak.
2 kreeften à 400 gram 100 gram geraspte Comtékaas Kook de kreeften gedurende 4 minuten in de court bouillon en laat vervolgens in een andere pan rusten gedurende 15 minuten op 70°C. Breek de kreeften open en haal het kreeftenvlees eruit. Lepel de koppen leeg en vermeng dit met de uiencrème. Schep het in stukken gesneden kreeftenvlees erdoor en lepel terug in de ui. Strooi de Comté erover en gratineer.
95
De grote Kleyn - Onno Kleyn
geraffineerde smaak voor eten en
Hij maakte de overstap van de
Essentiële kennis voor alle eters,
wijn. Het gerucht ging, dat hij zich
straat naar de beeldende kunst
koks en kokers van Nederland, dat
baadde in sardine olie en middag-
met een unieke mix van kalligra-
is het culinaire compendium De
dutjes deed met levende kreeften in
fie en graffiti. Dit werd al snel een
grote Kleyn. Een dikke bijbel bar-
zijn bed. In 2016 is een herdruk op
wereldwijd fenomeen en speelt nu
stensvol informatie over ingrediën-
de markt gekomen van dit impres-
een belangrijke rol binnen de Ur-
ten en technieken, maar ook over
sionistische kookboek en daardoor
ban Contemporary Art. Niels Shoe
smaken, achtergronden, historie,
weer eenvoudig verkrijgbaar.
Meulman werkte in de loop der
landenkeukens en etiquette. Geno-
jaren naar een stijl, die hij Abstract
teerd zoals alleen Onno Kleyn dat
Vandalisme. Shoe Is My Middle
kan: op een no-nonsensmanier en
Name geeft een overzicht van drie
met een opluchtende dosis ironie.
decennia kunst door een legenda-
Vele anekdotes, kaders en 140
rische graffiti kunstenaar, schilder,
recepten met wijnadviezen maken
schrijver, ontwerper en kalligraaf.
het boek af. Vele jaren werkte hij aan zijn magnum opus over de cultuur van eten en smaak. En nu verschijnt het in oktober.
Shoe Is My Middle Name Niels Shoe Meulman Sinds Niels Meulman (Amsterdam) in 1979 zijn graffiti naam ‘Shoe’ aannam, begeeft hij langzaam aan zich in de richting van de Internationale kunstwereld. Hij werkte
Jeruzalem - Ottolenghi & Tamimi
samen met Amerikaanse collega’s
‘De geuren en smaken van deze
zoals Dondi White, Rammellzee
stad zijn als onze moedertaal.
en Keith Haring in de jaren 1980.
Voor ons definiëren ze troost,
Les dîners de Gala - Salvador Dalí
opwinding, vreugde, geluk.’ Yotam
Het opmerkelijke kookboek Les
Ottolenghi en Sami Tamimi zijn de
Diners de Gala (galadiners) werd
twee mannen achter de succes-
in 1973 gepubliceerd en is tot op
volle Londense deli’s met de naam
de dag van vandaag een collec-
Ottolenghi. Naast koken delen ze
tors item. Destijds zijn er slechts
een andere passie: die voor hun
400 exemplaren gedrukt. Dalí was
thuisstad Jeruzalem. Zij leerden
niet alleen een briljant kunstenaar,
elkaar echter kennen in Londen. En
maar had ook een zelfbenoemde
ontdekten dat zij hun taal, geschiedenis en liefde voor lekker eten met elkaar deelden.
Before They Pass Away
len achter 65 unieke ingrediënten
Jimmy Nelson
die worden gebruikt in de keuken
Jimmy Nelsons fotoproject is een
van D.O.M. en over Atala’s relatie
van de meest tot de verbeelding
met deze ingrediënten. Ontdek de
sprekende boeken van het afgelo-
meest waanzinnige ingrediënten
pen decennium. Een boek dat op
van Brazilië.
unieke wijze bijzondere stammen heeft vastgelegd in hun natuurlijke omgeving. Stammen die bijzondere tradities in ere houden, maar Echt bier kookboek - Stevan Paul,
die tegelijkertijd langzaam worden
Torsten Goffin, Daniela Haug
ingehaald door de moderne tijd.
Een liefdesverklaring aan de
De foto’s vertellen een prachtig
nieuwe smaakvolle brouwcultuur.
verhaal. Ondanks extreme tem-
Bier doet allang niet meer onder
peraturen, fysieke ontberingen en
voor wijn. Kleine brouwerijen met
onvoorstelbare reis- en levensom-
bijzondere bieren schieten als
standigheden, lukte het hem in
paddenstoelen uit de grond. Alleen
contact te komen met onbekende
in Nederland zijn er al bijna 250
culturen.
brouwerijen. Maar terwijl de meeste mensen weten welke wijn lekker
Garage Culinair
is bij welke maaltijd, geldt dat voor
Marc Declercq / Tony Leduc
bier veel minder. En dat terwijl bier
Ambachtelijke producten om thuis
heel goed past bij het eten. Of nog
te maken. Weten waar je voedsel
beter: in het eten. Goffin, Haug en
vandaan komt, is een vraag waar
Paul reisden langs vele brouwerijen
steeds meer mensen mee bezig
in Europa, Amerika en Australië op
zijn. De beste manier om erach-
zoek naar verhalen en recepten.
ter te komen is het zelf te maken:
In ‘Echt bier kookboek’ zijn deze
pensen draaien, zuurdesembrood
belevenissen, smaken en recepten
en taart bakken, confituur berei-
verzameld.
D.O.M. De ontdekking van
den, bier brouwen, kaas, chutney
nieuwe Braziliaanse ingrediënten
of paté maken, pralines vormen.
Alex Atala
Garage Culinair vertelt het verhaal
Alex Atala laat ons met zijn manier
van 16 gedreven culinaire amateur
van koken het mooiste, puurste
ambachtslui en hun authentieke
en lekkerste zien dat Brazilië in
producten. Het boek is ook een
huis heeft. Zijn restaurant D.O.M in
handleiding voor de hobbykok.
Sao Paulo staat in de top 10 van de beste restaurants ter wereld en Atala is uitgeroepen tot een van de meest invloedrijke mensen ter wereld. Dit boek vertelt de verha-
97
cosy
oyster
Interieurdekens in natuurlijke kleuren
De kuip-fauteuil van de jaren
en zuivere wol geven je interieur warmte en uitstraling en helpen je
zestig. Artifort Oyster fauteuil, het bekende ontwerp van Pierre Paulin, heeft een verchroomd
de koude winter door
onderstel dat zo minimaal is, dat de zitschelp lijkt te zweven
contemporary Een interieur zonder kleur en met het juiste materiaalgebruik, geeft rust in huis en is een tijdloos concept
industrieel
Een wand, trap of open haard van cortenstaal, gecombineerd met hout en steen, geeft je interieur een echte designer look
urban
Het moderne huis van nu en de toekomst, eigentijdse architectuur met fraaie vormgeving, ruimtelijk, goede relatie binnen-buiten en onderhoudsvrije, eerlijke materialen
boffi
De technisch superieure en gestroomlijnde keukens en badkamers van Boffi, zijn ontworpen door wereldberoemde designers, echt onderscheidend van andere merken. Als je van strak en minimalistisch houdt, twijfel dan niet om een kijkje te gaan nemen in de nieuwste studio van Boffi in Rotterdam (ook in Amsterdam, Antwerpen)
dublin coffee
Een heerlijke mix van cafeĂŻne,
whisky, dessert en verslaving
99
culispots Costalegre Coast, Mexico
Chicago, Illinois, USA
San Sébastian, Spanje
Las Alamandas Resort: champagne-
Vosges Haut-Chocolat,
Wijnrestaurant Rekondo. Oude
picknick op een privé strand met
infusies van zeldzame kruiden
jaargangen, laag geprijsd! Het
verse ingrediënten, zoals garnalen,
en bloemen van chocolatier
best bewaarde geheim van de
vis, octopus, fruit, quesadillas.
Katrina Markoff.
wijnliefhebber!
101
Bretagne, Frankrijk
Alba, ItaliĂŤ
Bangkok, Thailand
Le Guilvinec, om m 16.00 uur in de
Breng een bezoek aan de
Yaowarat Road bestaat uit
haven, koop je rechtstreeks bij de
truffelmarkt en proef truffel-ravioli,
eetkraampjes met gegrilde satĂŠ,
vissersboten de allermooiste
-kaas, -worst, -boter, -honing,
gefrituurde bananen, noedels,
verse langoustines.
-olie, et cetera.
kokossoep en vers fruit.
102
schone gewone VO O R HE T
VAN HE T
Je komt ze niet vaak tegen zo aardig als de vroege zestiger Tjalf Sparnaay. Althans niet bij de afdeling gearriveerde kunstenaars. Zo mag je hem noemen, want nog voor hij aan zijn schilderijen begint, zijn ze al verkocht. Dan mag je met je succes ingenomen zijn, een beetje dan toch. De kleine Hilversummer is dat van geen kant. Open blik, ferme handdruk, prettige prater, gulle gastheer.
Tekst en fotografie Will Jansen en Studio Sparnaay | Bron â&#x20AC;&#x2DC;Bouillon!â&#x20AC;&#x2122;
In zijn atelier is het prima toeven. Het zijn eigenlijk een stuk of zes aan elkaar gelinkte, hoge ruimten, met centraal een grote tafel. Een zwarte vleugel rechts achterin, schildersspullen effe twee maanden aan de kant, indrukwekkende muziekvoorraad, behoorlijk wat bovenlicht en veel schilderijen aan de muur.
Zoals de enorme slakom (Ikea) van twee bij anderhalve meter, een schilderij dat hij nooit zal verkopen. Verder nog het bord met sperziebonen, draadjesvlees, glazige aardappelen en jus met vetogen en een fantastisch gebakken ei met spiraalwerking er in. Dat is dus Sparnaay ten voeten uit: giga-doeken van eten, maar ook van knikkers, bloemen, vaatwasmachines met inhoud, een tampon zelfs, en dikke Harley Davidson details of fietskoplampen, die doen denken aan Johannes Moesman met zijn naakte vrouw op een fiets. Hyperrealisme is het etiket dat kenners er opplakken: ‘Ach ja, het moet een naam hebben. Ik schilder voor het schone van het gewone en zou mijn werk eerder popart willen noemen, in de zin van het triviale. Niet dat eten per se triviaal is, maar bijvoorbeeld de hamburger als eten,
Maggi, 2007 - 150x100 cm
is dat wel.’ Yep, en daar is meteen zijn favoriet, de hamburger, eerder nog dan de gebakken eieren, die toch zijn handelsmerk zijn geworden. De mooie gele dooiers, het glimmende wit en de bruin gebakken randjes sierden al een vijftig keer de covers van internationale boeken en bladen. Google maar eens op fried egg painting en je wordt ermee overladen. Maar de hamburger, daar heeft hij iets mee: ‘Dat is voor mij de icoon van het westerse eten. Hij is heel tactiel, net een borst, een zoute borst. Er komt van alles uit. En al die kleuren, man, ik doe het liefst de cheeseburger, want dan kan er nog geel bij. Eten geeft me sowieso de ruimte in kleur en vorm en het theatrale. Als het dan aanslaat, wil je de markt bedienen, want je bent ook ondernemer. Ik maak tien doeken per jaar en dat is best veel werk.’
De kenners zeggen dat onder meer Vermeer, Rembrandt en Carel Willink hem inspireren. ‘Misschien, ja, toch wel, vooral de late Rembrandt. God, wat was die man goed. Ik vraag me soms af of hij anno nu ook schilder was geworden. Er is teCheeseburger, 2012 - 50x70 cm
genwoordig zoveel: fotografie, video, moderne schilderkunst, de computer.’
Sparnaay is selfmade. Hij was gymleraar en maakte ansichtkaarten voor Art Unlimited (vandaar die kolossale kaarten met Vermeer en Rembrandt in verkreukeld cellofaan mét prijsplakkertje). Toen hij aangaf dat hij meer wilde, dat hij schilder wilde worden, stuurde Art Unlimited hem naar New York. Daar raakte hij onder invloed van het werk van Louis K .Meisel’s photorealism en ook Charles Bell met zijn buiten proportie opgeblazen dagelijkse dingen. In 1997 begon hij eten te schilderen: boterham hagelslag, broodje kaas, kroket, kleurige ijscoupes en patatjes met. Dat legde hem geen windeieren. Grote galerieën als Bernaducci Meisel galerie in New York, PlusOne in Londen en Mark Peet Visser in Nederland
Supermarket Chicken, 2008 - 90x100 cm
verkochten zijn werk grif en brachten hem roem genoeg om Ralph Keuning van Museum de Fundatie in Zwolle een grote expositie
Hoezo uitsteken? ‘Ja, nou, de Hollandse kunstcriticus
te laten organiseren. ‘Die kwam hier, zag die
is graag zuur. De Volkskrant vond wel dat ik op de
grote slakom hangen en besloot toen zijn nek
schouders van Rembrandt stond, maar zag er toch
uit te steken.’
ook een gimmick in. Zulke kritiek, daar heb ik moeite mee. Ik voel me best een beetje schilder van het volk. In de officiële kunstwereld is het toch wel de kleren van de keizer. Zowat zeventig procent van alles wat er in de grote musea in de USA hangt, komt van de grote galerieën, heeft een groot onderzoek uitgewezen. Dat is een belangenkwestie. Ik schilder voor de schoonheid, hoef niet zo rijk te worden, kan lekker muziek maken en aan fotografie doen.’
Voor een man die zo diep in het eten zit, is het een raadsel dat hij met zelf eten bereiden weinig heeft. In de keuken heeft hij niks te zoeken. ‘Het engagement voor echt eten, dat heb ik niet. De haute cuisine gaat me te ver, ik eet liever in een gewoon eetcafé. De sfeer rondom het betere eten, is zo opgepompt, ook met al dat kookgedoe op tv. Alle bescheidenheid is weg.’ En bescheiden wil hij wel blijven. <
BMG Fried Egg, 2013 - 80x80 cm
105
EEN EXTRA DIMENSIE IN UW LEVEN Een compleet nieuwe dimensie in het leven. Dat is wat u ervaart als u in het bezit bent van een privézwembad of whirlpool van Starline. Alles draait om rust en kwaliteit in een actuele en tevens tijdloze vorm. Dat is echt genieten met vrienden en familie. Zwembadtechniek Tempelaars helpt u graag verder.
NOORDSTR A AT 8, 4 6 41 SE OS SENDRECHT, NEDERL A ND • 016 4 67 31 6 0 • W W W.TEMPEL A A RSZ WEMBA DEN.NL
TUINEN LIJNEN MET VISIE EN DAARDOOR UNIEK
TWEE GEZICHTEN ÉÉN VISIE MET PASSIE Tuinarchitectenburo Arend Jan van der Horst bnt
Palladio Buitenmeubelen en Buitenverlichting
+31 (0)118 643743
+31 (0)113 215838
www.tuinarchitect.nl
www.binnenuit.nl
#interscaldes
Evenementen: Helikopterrondvluchten voor uw relaties, klanten, club of vereniging. Altijd een succes!
Zakelijk/Vip vervoer: Wij halen u op vanaf uw gewenste locatie en vliegen u naar de bestemming van uw keuze. Hoezo files?
Opleidingen: Haal uw helikopterbrevet: een privébrevet maar ook uw beroepsbrevet is mogelijk. Een keer proberen? Neem een proefles in een van onze helikopters.
Vip helikopter charter: Huur een helikopter voor onvergetelijke trips naar bijvoorbeeld Inter Scaldes, Formule 1 in Spa Francorchamps of diverse beachclubs aan de kust.
Helikopter marketing: Wij transformeren onze helikopter geheel in uw bedrijfskleuren; een niet te missen eyecatcher. De mogelijkheden zijn eindeloos.
Arendweg 33 8218 PE Lelystad The Netherlands +31 (0)88 - 122 122 1 www.helicentre.eu info@helicentre.eu HeliCentre_04.indd 1
12-9-2016 14:02:03
De perfecte combinatie voor een mooie gelegenheid “Als je nou echt eens bijzonders wilt doen – of
Floris van Dort lacht als hij dit zegt. Hij heeft het zelf
serieus indruk wilt maken – dan boek je een
gedaan: met de ‘heli’ naar Kruiningen, heerlijk dineren,
helikoptervlucht naar Inter Scaldes om daar te
comfortabel overnachten, smakelijk ontbijten en weer
lunchen of te dineren. Je hebt dan twee heel
terugvliegen. Hij kan het iedereen aanraden. Desge-
bijzondere ervaringen.”
wenst vliegt hij de gasten zelf.
Dat laatste is niet vreemd. Van Dort is helikopterpiloot en mede-eigenaar van HeliCentre, het helikopterbedrijf waar Inter Scaldes een samenwerking mee heeft. Gasten die liever filevrij en met fraai uitzicht door de lucht naar het Zeeuwse restaurant willen komen, kunnen via Inter Scaldes bij HeliCentre een vlucht boeken.
“Ons werkgebied beslaat in elk geval Nederland, westelijk Duitsland en België’’, vertelt Van Dort. “We halen sinds een jaar of tien regelmatig en steeds vaker gasten op die naar Inter Scaldes willen. Veel mensen zien Zeeland toch als een uithoek. Zeker zakelijke gasten kiezen voor een snelle verbinding door de lucht, bijvoorbeeld vanuit Schiphol. Maar ook veel particulieren vinden de helikopter een prettige en bijzondere
111
manier van reizen.’’
HeliCentre beschikt, naast een pilotenopleiding, over acht helikopters, geschikt voor twee tot vijf passagiers, en negen piloten. Er is dus altijd wel een helikopter beschikbaar. “Aan de Amsterdamse grachten gaan we niet landen, maar over het algemeen is er altijd wel een landingsgelegenheid in de buurt. We moeten buiten een natuurgebied blijven en een vrije in- en uitvluchtroute hebben, dus geen hoge bebouwing. Met een vrij oppervlak van 25 bij 25 meter kunnen we royaal landen. Daar moeten we in Nederland telkens Coördinaten Inter Scaldes 51°27'22.18"N 4° 1'16.69"O
ontheffing voor aanvragen maar als erkend en gerenommeerd bedrijf kost dat geen moeite.’’
Inter Scaldes heeft zijn eigen helihaven met een permanente ontheffing. Volgens Van Dort is die combinatie van een toprestaurant en een privé helihaven uniek in Nederland. “Je hebt wel restaurants met bijvoorbeeld een weiland in de buurt; de comfortabele gastvrijheid van Inter Scaldes reikt echter tot aan de helikopter.’’
de échte binnenhuis adviseur
Eetkamerstoel vanaf 425,TMC GOES
Maatwerk en advies
leuk voor een goed idee
3D interieur advies
Hollands fabrikaat Bij TMC Kruiningen houden we van maatwerkoplossingen. Want uw interieurstijl en beschikbare ruimte is uniek. Daarom hebben wij met het Interstar een maatwerk kastenprogramma waarmee wij antwoord op uw unieke interieurwensen kunnen geven.
Maakt wonen leuker TMC KRUININGEN - ZANDWEG 1B - (0113) 38 26 26
WWW.TMCWOONWINKELS.NL
BASIC &PUUR
MODERN &DESIGN
INDUSTRIEEL &VINTAGE
LIFESTYLE &LANDELIJK
STIJLVOL &KLASSIEK
KIJK IN HET LOOKBOOK
CONFIGUREER JE WOONSTIJL
ONTWERP IN DE CONFIGURATOR
Luna juiste
Voor exclusieve damesmode bent u bij Luna Moda Donna in Goes en via de webshop aan het juiste adres. Hier wordt u hartelijk verwelkomt en kan u een Voor exclusieve damesmode bent u bij persoonlijke klantbenadering verwachten. Door een mix van luxe, kwaliteit en betaalbare merken is er voor elke vrouw wat wils. Luna Moda Donna heeft mooie Moda Donna in Goes en via de webshop aan het collecties van o.a. Halé Bob, Pinko, Balmain, Philipp Plein, 7 For All Mankind, Just adres. HierCavalli, Laurèl, FFC, Peacock-Blue, Jijil en Mangano. Binnenkort kunt u hier ook Liu Jo wordt u hartelijk verwelkomt en kunt u en Cambio verwachten.
een persoonlijke klantbenadering verwachten. Door een WWW.LUNAMODADONNA.COM
mix van luxe, kwaliteit en betaalbare merken is er voor FACEBOOK.COM/LUNAMODADONNAGOES INSTAGRAM.COM/LUNA_MODA_DONNA
elke vrouw wat wils. Luna Moda Donna heeft mooie collecties van o.a. Hale Bob, Pinko, Balmain, Philipp Plein, 7 For All Mankind, Just Cavalli, Laurèl, FFC,
Peacock-Blue, Jijil en Mangano. Binnenkort kunt u hier ook Liu Jo en Cambio verwachten.
www.dnacom.nl
WWW.LUNAMODADONNA.COM FACEBOOK.COM/LUNAMODADONNAGOES INSTAGRAM.COM/LUNA_MODA_DONNA
114
Joie vivre DE
DE OEST ER PA R A D E VAN I N T ER SC A L D ES
Op 22 september vond voor de vijftiende keer de succesvolle Oesterparade plaats, het paradepaardje van Manoir Restaurant Inter Scaldes. Er zijn jaarlijks veel aanmel-
over de groei van oesters, de verschillende soor-
dingen om met het schip de Beatrix2 vanuit Yerseke de
ten en maten en de kweektijd die soms wel zes
Oosterschelde op te gaan, om te ervaren hoe de mooiste
jaar kan zijn. Dat alles doet al snel verlangen naar
Zeeuwse oesters opgevist worden. En ze te proeven!
het opslurpen van deze zilte lekkernij. Maar eerst moeten de oesters in grote visnetten ‘opgehaald’
In september vangt het seizoen van de platte Zeeuwse
worden.
oester aan en Inter Scaldes viert dit heuglijke feit jaarlijks,
116
met een feestelijke boottocht vanuit Yerseke over de Ooster-
Na het ophalen belanden de oesters in een grote
schelde en aansluitend een culinaire oesterlunch in
ruimte van de kotter van waaruit ze op transport
Kruiningen: de Oesterparade.
gaan over een lopende band. Na zorgvuldig te zijn geselecteerd (dit alles gebeurt op ambachte-
Na een gastvrije ontvangst in het elegante restaurant van
lijke wijze met de hand) worden de eerste kratten
Jannis en Claudia Brevet met koffie, thee en zoete versna-
Zeeuwse oesters overgeheveld van de kotters naar
peringen wordt koers gezet naar de haven van Yerseke.
de Beatrix2 en kunnen ze opengestoken worden.
Schipper Ad de Schipper staat al in de startblokken om je
Een fijne champagne van Legras & Haas wordt
met zijn Beatrix2 naar de oesterpercelen te varen. Claudia
ontkurkt, grote schalen die royaal gevuld zijn met
en een aantal van haar teamleden zullen je tijdens de tocht
sappige superverse oesters gaan rond en het zilte
vergezellen en ervoor zorgen dat je qua ‘natje en droogje’
genot kan aanvang nemen.
niks tekort komt. En terwijl de stemming hoorbaar steeds gezelliger De oesterkotters komen na een poosje in zicht. Intussen
wordt, loodst de schipper je veilig en wel terug de
word je door de schipper haarfijn op de hoogte gebracht
haven van Yerseke in. Eenmaal terug bij Manoir Restaurant Inter Scaldes wachten Jannis en zijn keukenteam, gastheer Bono van Veelen en sommelier Koen van der Plas en verdere medewerkers je op, om je te onthalen op een feestelijke, uitgebreide en geanimeerde oesterlunch. <
â&#x20AC;&#x2DC;Erg fijne champagne en grote schalen die royaal gevuld zijn met superverse, sappige oestersâ&#x20AC;&#x2122;
Tekst en beeld: Mieke van Laarhoven Culinaire Producties
Hendra Gunawan (1918-1983), verkocht voor â&#x201A;¬ 262.500 op 8 juni 2016.
HET ZEEUWS VEILINGHUIS IS GESPECIALISEERD IN: - Kunst en antiek gerelateerd aan Zeeland - Schilderijen uit voormalig Nederlands Indie - Aziatica - Zilver - M.C. Escher
Hoofdkantoor: Herengracht 74 4331 px Middelburg tel. 0118 - 650 680 www.zeeuwsveilinghuis.nl
Vestiging Amsterdam: Herengracht 566 1017 ch Amsterdam tel. 020 - 260 22 33 info@zeeuwsveilinghuis.nl
SCHOONHEIDSINSTITUUT XTRA CARE GOES
Een mooie stralende huid begint met een verzorgd uiterlijk! In meer dan 15 jaar is Xtra Care uitgegroeid tot een huidverbeteringsinstituut die verder gaat dan daar waar de gemiddelde salon stopt. Bij Xtra Care wordt gewerkt met moderne geavanceerde medische apparatuur en producten die aantoonbaar huidverbeterend resultaat geven.
Xtra Care zorgt voor een specialistisch advies op gebied van huid - en
heden. Ook voor lenzendragers is permanente make-up een uitkomst.
lichaamsverzorging. Van epileren, verven wenkbrauwen en massage tot
Dunne of onregelmatige wenkbrauwen kunnen perfect worden gecor-
aan resultaatgerichte huidbehandelingen voor o.a huidverjonging, acné,
rigeerd en met eyeliner kunnen diepliggende ogen optisch naar voren
couperose en pigmentvlekjes. Xtra Care is het instituut voor duurzaam
worden gehaald. Xtra Care is een gediplomeerd medisch permanente
ontharen, het aanbrengen van permanente make up, contourverstrak-
make-up instituut en tevens gecertificeerd goedgekeurd door de GGD!
king en cellulites. Sterke merken zoals Valmont, JanMarini, Priori en LavieSage dragen bij aan het mooie resultaat op gebied van anti-aging
Pijnloos, snel en permanent ontharen
en zijn wetenschappelijk bewezen.
Niets is zo vervelend als geconfronteerd te worden met haargroei op ongewenste plaatsen. Daarnaast geven veel ontharingsmethoden niet
Slank, strak en stevigheid waar u het wilt zonder chirurgische ingrepen
het gewenste resultaat. Daar is nu definitief een eind aan gekomen!
U heeft reeds alles geprobeerd om uw onesthetische rondingen kwijt te
resultaten voor alle haarkleuren. Bovendien geschikt voor alle huidtypes
raken, ondanks dat kampt uw lichaam met probleemzones. Lypo-
en zowel voor grote als kleine oppervlakte zoals benen, rug, oksels,
massage, een techniek die voortvloeit uit Endermologie, is de oplossing
bikinilijn en het gelaat. Geen problemen meer met een geïrriteerde
voor problemen zoals cellulitis, gelokaliseerde vetten, een verslapte huid
huid. Ontharing van het gelaat wordt in veel gevallen vergoed door de
en vochtophoping. Het apparaat maakt gebruik van natuurlijke stimulatie
zorgverzekeraar.
Xtra Care heeft de nieuwste ontharingssystemen met klinisch bewezen
waardoor vetafbouw en de productie van collageen en elastine wordt bevorderd.
Hulp en gedegen advies
Met Endermolift wordt een exclusieve anit-agingtechniek aangeboden
Het totaal aanbod van Xtra Care is divers te noemen. Anita
die de huid door middel van bindweefsel massage steviger maakt en
Torcqué is naast schoonheidsspecialist ook opgeleid als medisch
de natuurlijk aanmaak van collageen en elastine hersteld. Afhankelijk
schoonheidsspecialist. Pigmentvlekjes, steelwratjes, couperose kunnen
van de gekozen behandeling wordt de huid steviger, vervagen rimpels
we dan ook behandelen. Bij twijfel sturen we cliënten door naar de
rond ogen en mond, en krijgt u een frisser en jonger uiterlijk. Ontdek
huisarts. Dagelijks helpen we cliënten in hun strijd tegen overbeharing,
deze non-chirurgische, niet pijnlijke wetenschappelijke onderbouwde
acné, rimpels, pigmentvlekken, cellulitis en overgewicht. Tevens kunt u
techniek!
bij Xtra Care ook terecht voor uw pedicurebehandeling.
Permanente make-up
Maak een afspraak om tijdens het gratis intakegesprek de mogelijkheden te bespreken. Neem ook eens een kijkje op de website www.xtracare.nl.
Ook voor permanente make-up bent u bij Xtra Care op het juiste adres. Hierdoor heeft u wenkbrauwen, eyeliner en lippen altijd perfect op orde. Nooit meer bijwerken met een potlood en perfect onder alle omstandig-
Xtra Care Schoonheidsinstituut | Klein Frankrijk 7, Goes (gratis parkeren) | T 0113 217771 | info@xtracare.nl
WIJNHANDEL HERMAN B.V. WESTSTRAAT 6, 4571 HL AXEL - THE NETHERLANDS T +31(0)115 - 56 18 60 F +31(0)115 - 56 44 24 - PAUL@HERMANWINES.NL WWW.HERMANWINES.NL
A4 Poster staand wanted your old & rare wines.indd 1
29/01/2015 15:04
Advertorial
Itâ&#x20AC;&#x2122;s the little things they make me so happy All I want to do is live by the sea Noel Gallagher
Observation is a dying art Stanley Kubrick
Wat Harvink biedt, is meer dan een meubelstuk. Het is een idee, een gedachte vormgegeven in een stoel, een bank, een fauteuil. Een Harvink is een statement van goede smaak. Een meubelstuk dat prikkelt, verbaast en verwondert, dat zie je terug in de hele collectie van het meubelmerk uit IJsselstein. Magnifiek meubilair, waar ontspanning,
Een met de hand gemaakte Harvink is
Maar misschien is ondergaan, zien en beleven
comfort en verwondering samenkomen in
geen opvulling maar een verrijking van je
een betere manier om het Harvink-gevoel te
eigenzinnige ontwerpen. Sinds de start in
woonruimte.
kunnen ervaren en onderschrijven. Dat kan bij een zorgvuldig uitgekozen dealer in de buurt
1947 is dat de doelstelling van Harvink en het bepaalt ook het heden en de toekomst van
Die ongrijpbare aantrekkingskracht wordt niet
waar de laatste modellen in de showroom
zowel het bedrijf als haar meubilair.
vanzelf geboren: dat vereist kennis, passie,
te zien zijn, maar ook in het Harvink Huis.
talent en inzet. Voor de klant is er ruimte om
Een 800m2 tellende toonzaal waar de gehele
Ieder jaar weer wordt de collectie uitgebreid
mee te bepalen, om mee te denken en te
collectie te zien is en waar een hele nieuwe
met nieuwe modellen, die stuk voor stuk zelf
beslissen. Want hoewel enkele kenmerken
wereld aan zitcomfort zich aan je openbaart.
worden bedacht, gemaakt en getest. Met als
van iedere Harvink vaststaan (denk aan het
Waar je kunt proeven en proberen. Waar
resultaat een meubel dat tot de verbeelding
karakteristieke zichtbare frame), bepaalt de
Harvink zijn kunde en vakmanschap kan laten
spreekt en tegelijkertijd even klassiek als
persoonlijke smaak van de eigenaar de kleur,
zien en uitleggen. En waar je je kunt laten
vooruitstrevend is.
afmeting, materiaal- en stofgebruik.
verbazen en verwonderen. Sit and Wonder.
SINCE 1947
Tinbergenlaan 3 / 3401 MT IJsselstein / Nederland / +31 (0)30 688 03 88 / info@harvink.nl / www.harvink.nl
ADV H U TJ E N S
MERKEN KLEDING | By malene birger Charlotte Sparre • Cavallaro • Dexters DL1961 • Goldhawk • Goosecraft Hôtel Particulier • Knit-Ted • LaLiv Lona mila • M by M • Reiko • en meer...
ACCESSOIRES | BellaBalou Fien pura bellezza • Fraleoni LK Jewelry • Smith & cult
SCHOENEN | Fabienne Chapot OPENINGSTIJDEN Di. t/m vr.: 10.00 - 18.00 uur Do.: 10.00 - 18.00 uur & 19.00 - 21.00 uur Za.: 10.00 - 17.00 uur Ook op afspraak geopend. Diverso • Papegaaistraat 6 • 4461 AD Goes • 0113 - 26 86 37 • info@diverso-mode.nl • www.diverso-mode.nl
nilson ÂŽ
handmade beds
BEKIJK DE COLLECTIE OP ONZE NIEU WE WEBSITE NILSONBEDS.N L
Perfectie in slaapcomfort Bij Nilson Beds werken we vol passie aan het ontwerpen, produceren en leveren van fantastische bedden. Gezond en comfortabel door natuurlijke materialen, vormgegeven door topdesigners. Uniek door een complete collectie accessoires zoals meubelen, dekbedden, kussens en bedlinnen.
www.nilsonbeds.nl