Netter'in Resimli Patolojisi

1HWWHU·LQ 5HVLPOL 3DWRORMLVL / 0D[LPLOLDQ %XMD *HUKDUG 5 ) .UXHJHU dHYLUL (GLW|UOHUL

'U +LODO $N× 'U ĉHQQXU ĈOYDQ

Netter’in Resimli Patolojisi

Netter’in Resimli Patolojisi L. Maximilian Buja, MD The University of Texas Health Science Center at Houston

Gerhard R. F. Krueger, MD, PhD The University of Cologne and The University of Texas Health Science Center at Houston

fiekiller: Frank H. Netter, MD

Çeviri Editörleri:

Doç. Dr. Hilal Ak› ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal›

Prof. Dr. fiennur ‹lvan ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal›

NOBEL TIP K‹TABEVLER‹

© 2013 Nobel T›p Kitabevleri Ltd. fiti.

Netter’in Resimli Patolojisi Çeviri Editörleri: Doç. Dr. Hilal Ak› – Prof. Dr. fiennur ‹lvan ISBN: 978-975-420-955-6

Netter’s Illustrated Human Pathology L. Maximilian Buja, MD, Gerhard R. F. Krueger, MD, PhD ISBN: 1-929007-45-0 © 2005 Icon Learning Systems LLC.

Bu kitab›n Türkçeye çeviri hakk› Icon Learning Systems LLC. taraf›ndan NOBEL TIP K‹TABEVLER‹’ne verilmifltir.

5846 ve 2936 say›l› Fikir ve Sanat Eserleri yasas› gere¤i herhangi bir bölümü, resmi veya yaz›s›, yazarlar›n ve yay›nlay›c›s›n›n yaz›l› izni al›nmadan tekrarlanamaz, bas›lamaz, kopyas› ç›kar›lamaz, fotokopisi al›namaz veya kopya anlam› tafl›yabilecek hiçbir ifllem yap›lamaz.

Düzenleme: Kapak:

Nobel T›p Kitabevleri – Hande Dalsald› Çaçur Hande Dalsald› Çaçur

Bask› / Cilt:

Nobel Matbaac›l›k, Had›mköy-‹STANBUL

NOBEL TIP KİTABEVLERİ LTD. ŞTİ. ÇAPA Millet Cad. No:111 Çapa-İstanbul Tel: (0212) 632 83 33 Fax: (0212) 587 02 17 CERRAHPAŞA Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Karşısı Park içi Cerrahpaşa-İstanbul Tel: (0212) 586 17 58 KADIKÖY Rıhtım Cad. Derya İş Merkezi No: 7 Kadıköy-İstanbul Tel: (0216) 336 60 08

ANKARA Sağlık Sokak No:17/C Çankaya (Sıhhiye) Tel: (0312) 434 10 87 ANTALYA Meltem Mahallesi Dumlupınar Bulvarı Başkent Sit. B Blok. No: 4 Meltem-Antalya Tel: (0242) 238 15 55 BURSA Sakarya Mah. Bahriye Üçok Cad. Menekşe Sok. No: 21/18 Görükle, Nilüfer-Bursa Tel: (0224) 224 60 21 ELAZIĞ Yahya Kemal Cad. Üniversite Mah. No: 36/B Tel: (0424) 233 43 43 İZMİR Kazım Dirik Mahallesi, 186 Sokak No: 2/ F Bornova-İzmir SAMSUN Ulugazi Mah. 19 Mayıs Bulvarı 16/6 Tel: (0362) 435 08 03

‹THAF Bu kitab› ailelerimize- özelliklede efllerimiz Donna Buja ve Barbara Kruger’e ithaf ediyoruz.

Teflvik ve destekleri iflimiz ve hayat›m›zda ilham verici ve asli olmufltur.

ÖNSÖZ Netter’in Resimli Patolojisi’nin amac› ö¤rencilere en s›k insan hastal›klar›n›n patolojik temelleri hakk›nda do¤ru ve kesin bilgi vermektir.

Patoloji; hastal›¤›n birbiriyle iliflkili anatomik, fonksiyonel ve klinik bulgular›, mekanizmalar› (patofizyoloji) ve nedenleri (etiyoloji) ile ilgilenen t›bbi ve bilimsel bir disiplindir. Patoloji tüm insan hastal›klar›n› içeren oldukça genifl bir sahad›r ve temel biyomedikal bilimde, özellikle insan genomunun ayd›nlat›lmas›nda, h›zla evrimleflen ilerlemelerle ilgili bilgileri içerecek flekilde geometrik olarak genifllemektedir.

Ancak, ‹nsan hastal›¤›n› anlamak her zaman hastal›¤›n doku ve organlardaki anatomik de¤iflikliklerini (patolojik anatomi) anlamay› gerektirecektir. Bu yüzden, bu atlas s›k insan hastal›klar›n›n kolay anlafl›labilecek flekillerini sunarken; patolojik anatomi üzerine yo¤unlaflmakta ve anatomik de¤ifliklikleri hastal›¤›n fonksiyonel ve klinik belirtileri ve altta yatan nedenleri ve mekanizmalar› ile iliflkilendirmektedir. ‹lk bölüm ço¤u hastal›k proçesinde organ ve dokularda görülebilecek temel patolojik de¤ifliklikleri; dejenerasyon ve atrofi, apoptoz ve nekroz, akut ve kronik inflamasyon, immünolojik reaksiyonlar, rejenerasyon, hipertrofi, hiperplazi, displazi, neoplazi; içerir.

Takip eden 12 bölüm özgün organ sistemlerinin hastal›klar›yla ilgilidir: kardiyovasküler sistem; solunum sistemi; gastrointestinal sistem; karaci¤er safra kesesi ve vpankreas; böbrekler ve üriner sistem; kad›n ve erkek üreme sistemi; deri; hematopoietik ve lenfatik sistemler; kemik, eklem ve yumuflak dokular; endokrin sistem ve sinir sistemi. Her bölüm de¤iflik patolojik proçes ve hastal›klar›n k›sa bir özetiyle bafllamaktad›r. Her bölümün ana bölümü k›sa metin eflli¤inde patolojik proçes ve hastal›klar›n flekilleriyle verilen bilginin artt›r›lmas› ve basitlefltirilmesi amaçlanm›flt›r. Benzer hastal›k

proçeslerini karfl›laflt›r›lmas› tablolar halinde özetlenmifltir.

Atlas; canl› bir vizüel çerçeve sa¤lar; hastal›¤›n do¤as›, patofizyolojisi ve nedenlerinin incelenmesi için bir el kitab› niteli¤indedir.

Ayr›nt›l› bir patoloji kitab› için tamamlay›c› olacak fleklide dizayn edilmifltir. Atlas, laboratuvarda gros ve mikroskopik patoloji örneklerini çal›fl›rkende yard›mc› niteliktedir. Ek olarak, atlas yeni konulara bir girifl olarak veya tekrar niteli¤inde de kullan›labilir. Bu sayede atlas ilk defa patoloji dersi alan ö¤renciler için faydal› bir ö¤retici; ö¤renciler, asistanlar, doktorlar ve kariyerlerinin ilerleyen y›llar›ndaki di¤er sa¤l›k çal›flanlar› için tekrar niteli¤indedir. Bu atlas›n ay›rt edici özelli¤i ünlü doktor-artist Frank H Netter’in dahice çizdi¤i flekillerdir. Uzun ve verimli bir kariyer sonucunda, Dr. Netter dünyadaki tüm doktorlara tan›d›k gelen büyük bir medikal sanat koleksiyonunu ard›nda miras olarak b›rakm›flt›r. Dr. Netter’in yap›-fonksiyon iliflkilerini çok iyi kavramas› hastal›k proçeslerinin asil özellikleriyle ilgili ak›lda kalan resimler ortaya ç›karm›flt›r.

Netter flekilleri bu atlas›n çekirde¤idir. Ancak, baz› durumlarda flekiller genel resmi tamamlamak ve kuvvetlendirmek amac›yla gros foto¤raflar ve fotomikrograflarla desteklenmifltir.

Netter flekillerinin kombinasyonu ve integrasyonu, gros ve mikroskopik foto¤raflar, tablolar ve metin ile amac›m›z ö¤rencilerin insan hastal›klar›n›n patolojik temeli ile ilgili bilgilerini artt›rmakt›r. Patoloji; temel biyomedikal bilimler ve klinik t›p aras›nda asli köprü olan bir disiplindir. Bu yüzden, ana amac›m›z ö¤rencilerimizin patolojisi bilgisini bilimsel ve etkili klinisyenler ve sa¤l›k çal›flanlar› olmak için kullanmalar›d›r.

L. Maximilian Buja, MD Gerhard R. F. Krueger, MD, PhD

vii

ÇEV‹R‹ ED‹TÖRLER‹N‹N ÖNSÖZÜ Netter’in Resimli Patolojisi kitab›n›n çevirisinde katk›s› olan meslektafllar›m›za teflekkür ederiz.

Bu kitaptaki Netter’in ola¤anüstü resimleri sayesinde ö¤rencilerin patolojiyi daha iyi anlamalar›n› sa¤layaca¤›na inan›yoruz. Son y›llarda t›ptaki moleküler düzeydeki h›zla geliflmeler nedeniyle bu kitapta verilen bilgiler güncel geliflmelere kapsamasa da ö¤rencilerimizin hastal›klar›n temel patolojisini daha iyi kavramalar›na destek olabilece¤i kan›s›nday›z. Çeviride kullan›lan dil “Günümüz T›p Türkçesi” temel al›narak homojen hale getirilmeye çal›fl›ld›. Baz› bölümlerde

çeflitli ifade ve terimlerin ard›na daha iyi anlafl›lmalar› amac› ile bölüm çevirmeni taraf›ndan k›sa aç›klama ve notlar eklendi. Yo¤un çabam›za karfl›n gözümüzden kaçm›fl olacak hatalar›m›z için özür diliyor ve hoflgörünüze s›¤›n›yoruz.

Bu kitab›n çevirisin de destekleyen, katk›lar› bulunan heskese teflekkür ederiz.

Doç. Dr. Hilal Ak› Prof. Dr. fiennur ‹lvan

ix

Frank H. Netter, MD Frank H.Netter 1906’da New York’da do¤du. Ulusal Dizayn Akademisi ve Resim Ö¤rencileri derne¤inde resim dersleri ald›.

Daha sonra New York Üniversitesi’nde T›p Fakültesine bafllad› ve 1931y›l›nda doktor ünvan›n› ald›. Ö¤rencilik y›llar›nda resimleri fakültenin ve di¤er doktorlar›n ilgisini çekti ve makaleler ile kitaplara flekiller çizerek harçl›¤›n› kazand›. 1933’de cerrahl›¤a bafllad›ktan sonra bu ifle devam etti, fakat ilerleyen y›llarda resmine tüm zaman›n› ay›rmak için doktorluk mesle¤inden uzaklaflmay› tercih etti. II. Dünya savafl›nda ABD ordusunda görev ald›ktan sonra Dr. Netten CIBA farmasötik flirketi (art›k Novartis) ile uzun süren ortakl›¤›na bafllad›. Bu 45 y›ll›k ortakl›k, dünya çap›nda doktorlara oldukça aflina gelen ola¤anüstü bir medikal sana koleksiyonu oluflumunu sa¤lad›.

Icon Learning sistemleri, Dr. Netter’in koleksiyununu 2000 y›l› Temmuzunda elde etti ve onun tarz›nda yetifltirilmifl sanatç›larla birlikte orijinal resimleri yenilemeye ve yeni resimler eklemeye devam etmektedir.

Dr. Netter’in çal›flmalar›, medikal kavramlar›n ö¤retilmesinde resim kullan›lmas›n›n en iyi örnekleri aras›ndad›r. Dr. Netter taraf›ndan yap›lm›fl 20.000 den fazla resmin bir k›s›m›n› içeren 13 kitapl›k Netter’in medikal flekil koleksiyonu flimdiye kadar bas›lan en meflhur medikal çal›flmalardan biridir. ‹lk kez 1989 y›l›nda bas›lan Netter’in ‹nsan Anatomi Atlas› Netter koleksiyonundan anatomik resimleri içerir, 11 dile çevrilmifl olan ve dünyadaki ö¤renciler ile flimdiye kadar sa¤l›k çal›flanlar›n›n en çok tercih etti¤i anatomi atlas›d›r.

Netter flekilleri sadece estetik kaliteleri nedeniyle de¤il, daha önemli olarak entelektüel içeriklerinden ötürü takdir edilmektedir.

Dr. Netter’in 1949’da yazd›¤› gibi “resmin hedef ve amac› bir objenin tüm aç›kl›¤› ile ortaya konmas›d›r. Bir medikal resim ne kadar iyi boyan›rsa boyans›n, bir obje ne kadar ince bir flekilde çizilirse çizilsin e¤er t›bbi bir noktay› a盤a kavuflturmuyorsa fleklin de¤eri çok azd›r. “Dr. Netter’in planlar›, alg›s›, görüflü ve yaklafl›m› flekillerinin içeri¤ini oluflturan ve onlara entelektüel de¤er katan kavramlard›r.

Doktor ve sanatç› Frank H. Netter 1991 y›l›nda öldü.

YAZARLAR HAKKINDA L. Maximilian Buja, MD, Patoloji ve Tibbi Laboratuvar profesörüdür. H. Wayne Hightower’da Tibbi Bilimlerin tan›nm›fl bir profesörü ve Houstan Teksas Üniversitesi Sa¤l›k Bilimleri Merkezinde, Patoloji ve Tibbi Laboratuvarlar›n›n direktörüdür. Bu görevlerinin yan›s›ra daha önce dekanl›¤›n› yapt›¤› Houstan’da Teksas Üniversitesinin Sa¤l›k Bilimleri Merkezinin akademik ifllerinin yürütülmesinden de sorumludur. Amerikan Patoloji Derne¤i sertifikas› mevcuttur. Özel ilgi duydugu alanlar; kardiyovasküler patoloji ve hastal›¤›n genel ilkeleridir. Dr. Buja’n›n profesyonel kariyerinde ö¤retmek daima önemli yer tutmufltur, t›p ö¤rencileri, asistanlar ve yan dal uzmanlar›na patolojinin ögretilmesinde aktif olarak çal›flm›flt›r. Dr. Buja’n›n araflt›rma alan›, ateroskleroz, iskemik kalp hastal›¤› ve kardiyomyopatileri içeren kardiyak ve vasküler hastal›klar›n bulgular› ile patogenezinin araflt›r›lmas›n› kapsamaktad›r. ‹lgi alan›ndaki yay›nlar› çok yayg›nd›r. Vasküler hücre zarar› ve tamiri ile kardiyomyozit üzerindeki çal›flmalar›na devam etmektedir.

xii

Gerhard R. F. Krueger, MD, PhD, Köln Üniversitesinde Patoloji ve ‹mmunopatoloji profesörü olup ayn› zamanda Houston Teksas Üniversitesinin Halk Sa¤l›k Merkezinde Dahiliye ve Patoloji prefosörüdür. Dr. Krueger Köln Üniversitesi Patoloji bölümü ve ‹mmunopatoloji laboratuvar› baflkanl›¤› ve Köln Üniversitesi T›p okulunun dekanl›¤›n› yapm›flt›r. Alman ve Amerikan Patoloji sertifikas›na sahiptir. Kariyeri boyunca, t›p ö¤rencileri, asistanlar ve yan dal uzmanl›k ö¤rencileri için patolojinin ö¤retimi ve patoloji prati¤inde aktif rol alm›flt›r. Dr. Krueger’in araflt›rma kariyeri; lenfomalar, herpes virus iliflkili hastal›klar ve di¤er lenfoproliferatif hastal›klar›n patogenezini içeren immunopatolojik konular› kapsamaktad›r. Çal›flmalar›, çok say›da yay›nla sonuçlanm›flt›r.

Son zamanlardaki çal›flmalar› normal ve patolojik durumlarda T hücre proliferasyonu ve diferansiasyonunu içermektedir.

TEfiEKKÜRLER Bu atlas› haz›rlamadaki motivasyonumuz, her ikimizin bilim ve patoloji dal›ndaki ortak hevesi, t›p ö¤rencileri ve di¤er sa¤l›k çal›flanlar›na patoloji dal›ndaki bilgilerimizi aktarma iste¤imizdir. Patolojiye olan ba¤l›l›¤›m›z kariyerlerimizin bafl›nda bafllam›flt›r. Buna 1970’lerin bafl›nda NIH laboratuvarlar›nda patoloji dal›nda araflt›rma yapt›¤›m›z zamanlar dahildir.

Bu nedenle; kariyerlerimizin bafl›nda önemli katk›lar› olan ö¤retmenlerimize teflekkür etmek isteriz: Dr. Harold Stewart, Dr. Victor Ferrans ve Dr. William Roberts (Dr. Buja), Dr. Thelma B. Dunn ve Dr. Costan W. Berard (Dr. Krueger).

Y›llar boyunca bize çok fley ö¤reten ve ilham kayna¤› olan meslektafllar›m›zada teflekkür etmek isteriz. Ayn› zamanda, bizi devaml› olarak patoloji ve t›p doktorlar› olarak daha iyi olmaya zorlayan ö¤renci ve asistanlar›m›za da teflekkür ederiz.

Bu atlas› yapmak için bizimle iflbirli¤i içinde çal›flan Icon Learning Systems’daki kendini ifline adam›fl bir grup kifliyede teflekkür ederiz.

Yönetici editör Paul Kelly’e bu atlas›n yazarlar› olmam›z için bize güvendi¤i için teflflekkür ederiz. Bu proje için Paul’ün gayreti bulafl›c›yd›.

Bu kitap, onun k›sa yaz›larla hastal›klar üstündeki ›srar›n› ve yo¤unlaflmas›n› yans›tmaktad›r. Kitab›n okuyucu taraf›ndan daha rahat anlafl›labilir hale getirilmesini sa¤layan Kate Kelly’e teflekkür ederiz. Jennifer Surich’in organizasyonel yetenekleri, küçük veya büyük zorluklar yaflansada bu iflin do¤ru yönde ilerlemesini sa¤lam›flt›r.

Bölümleri gözden geçiren meslektafllar›m›z ve ö¤rencilerimize teflekkür ederiz. Onlar›n yap›c› elefltirileri sayesinde ortaya ç›kan çal›flma gözle görülür biçimde daha iyidir. Yönetici asistan› Jean Long’a metnin toparlanmas›yla ilgili yard›mlar›ndan dolay› teflekkür ederiz. Ayn› zamanda; John Hopkins Üniversitesi’nden Dr. Donna Hansel; Arizona Üniversitesi’nden Dr. Richard Sobonya ve Kolombiya Üniversitesi’nden Dr. Steven Spitalnik’e atlas› gözden geçirdikleri ve yap›c› önerileri için teflekkür ederiz.

Dr. Frank Netter’in resimlerinin ço¤u orijinal olarak, Dr. Netter’in flimdi Novartis olan CibaGeigy kurumu ile uzun süreli çal›flmas›yla sonuçlanan genifl kapsaml› Netter T›bbi Resim Koleksiyonu’nda yer almaktad›r. Netter Koleksiyon serisinin etkisini takdir ediyoruz ve resimlerle ilgili ileri düzeyde aç›klay›c› bilgi sa¤layan yazarlara katk›lar› için teflekkür ederiz.

Bu koleksiyon serisi, atlas›m›z için önemli kaynak olmufltur.

Son olarak; hastal›klar›n temelindeki yap›fonksiyon iliflkisini yakalamadaki inan›lmaz yetene¤i bu atlas› haz›rlamam›z için yarat›c› uyar› ve hevesi sa¤layan Dr. Netter’in hastal›klara olan resimsel görüsünü kuvvetlendirecek metin, fotograf ve tablo bulmakta büyük zorluklar çektik. Dr. Netter’in miras›n› gelecek nesil doktor ve sa¤l›k çal›flanlar›na aktarmak için f›rsat bulmufl olmaktan ötürü kendimizi flansl› ve ayr›cal›kl› hissetmekteyiz.

L. Maximilian Buja, MD Gerhard R. F. Krueger, MD, PhD

xiii

ÇEV‹R‹YE KATKIDA BULUNANLAR Çeviri Editörleri:

Doç. Dr. Hilal AKI ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal›

Prof. Dr. fiennur ‹LVAN ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal›

Prof. Dr. Cuyan Demirkesen ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal› Prof. Dr. Sergülen Derviflo¤lu ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal›

Çevirenler: Doç. Dr. Hilal Ak› ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal›

Prof. Dr. fiennur ‹lvan ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal›

Uzm. Dr. Övgü Ayd›n ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal›

Dr. Ceyda Sönmez ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal›

Uzm. Dr. fiebnem Batur ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal›

Uzm. Dr. Tülin Öztürk ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal›

Prof. Dr. Sibel Erd damar Çetin ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal›

Uzm. Dr. Haydar Durak ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal›

Doç. Dr. Nil Çomuno¤lu Sa¤l›k Bakanl›¤› Haydarpafla Numune E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Patoloji Bölümü

Prof. Dr. Büge Öz ‹stanbul Üniversitesi Cerrahpafla T›p Fakültesi Patoloji Anabilim Dal›

xv

‹Ç‹NDEK‹LER BÖLÜM 1: GENEL REAKS‹YON PATERNLER‹

Çeviren: Uzm. Dr. Övgü Ayd›n Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 Dejenerasyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Atrofi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Apopitoz ve Nekroz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Akut ‹nflamasyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Kronik ‹nflamasyon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 ‹mmünolojik ‹nflamasyon: B Hücresi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 ‹mmünolojik ‹nflamasyon: T Hücresi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Hipertrofi ve Hiperplazi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Displazi ve Neoplazi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Malign Tümörler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 BÖLÜM 2: KARD‹YOVASKÜLER S‹STEM

Çeviren: Uzm. Dr. Övgü Ayd›n Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Konjenital Malformasyonlar Ventriküler Septal Defekt: Membranöz Tip . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Patent Duktus Arteriosus. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 Atriyal Septal Defektler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Atriyoventriküler Septal Defektler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Fallot Tetralojisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Büyük Damarlar›n Transpozisyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Triküspit Atrezisi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 Aort Koarktasyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Aort Atrezisi ve Aort Kapa¤› Darl›¤› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Ateroskleeroz Ateroskleroz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Aterosklerozun Kritik Bölgeleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 Koroner Kalp Hastal›¤› Koroner Arter Hastal›¤›nda Patolojik De¤ifliklikler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Akut ve Subakut Miyokardiyal ‹nfarktlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 ‹yileflmifl Miyokardiyal ‹nfarktlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 Miyokardiyal ‹nfarktlar›n Rüptürü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Hipertansif Kardiyovasküler Hastal›k Hipertansiyon Nedenleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 Hipertansiyonda Böbrekler: Benign ve Malign . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Hipertansiyonda Kalp: Konsantrik Hipertrofi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 xvii

‹Ç‹NDEK‹LER Kalp Yetmezli¤i Kalp Yetmezli¤inin Patofizyolojisi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 Konjestif Kalp Yetmezli¤inde Böbrekler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 Sol Kalp Yetmezli¤i: Ekzantrik Hipertrofi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 Sa¤ Kalp Yetmezli¤i: Akut Kor Pulmonale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 Sa¤ Kalp Yetmezli¤i: Kronik Kor Pulmonale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Aort Hastal›klar› Aort Aterosklerozu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41 Aortun Kistik Mediyal Nekrozu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 Dissekan Aort Anevrizmas› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 ‹mmünolojik Hastal›klar Romatizmal Atefl. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Romatizmal Kalp Hastal›¤› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 Kronik Romatizmal Kalp Hastal›¤› (KRKH) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 Romatizmal Kalp Hastal›¤›: Mitral Stenoz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Sistemik Lupus Eritematozus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Sarkoidoz ve Sklerodermada Miyokardit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 Kalbin Di¤er ‹nflamaatuar Hastal›klar› Nonbakteriyal Trombotik Endokardit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 ‹nfektif Endokardit: Girifl Portalleri ve Predispozan Faktörler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 ‹nfektif Endokardit: Erken Lezyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 ‹nfektif Endokardit: ‹leri Evre Lezyonlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 ‹nfektif Endokardit: Sa¤ Kalp Tutulumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54 ‹nfektif Endokardit: Uzak Embolik Etkiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Septik Miyokardit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 Difteriye Ba¤l› ve Viral Miyokardit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57 Kardiyomiyopatiler ve Metabolik Hastal›klar Dilate (Konjestif) Kardiyomiyopati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58 ‹diyopatik Hipertrofik Subaortik Stenoz: Hipertrofik Kardiyomiyopati (‹HSS) . . . . . . . . . . . . . . 59 Amiloidozda Kardiyak Tutulum: Restriktif Kardiyomiyopati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 Kalp Kapak Hastal›klar› Romatizmal Kalp Hastal›¤› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61 Aortik Kapak Hastal›¤› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Mitral Kapak Prolapsusu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 Kalbin Tümörleri Primer Kalp Tümörleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 Metastatik Kalp Tümörleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65 Perikard Hastal›klar› Perikard Hastal›klar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66 Adheziv Perikardit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 Travma Penetran ve Penetran Olmayan Kalp Yaralanmalar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 xviii

‹Ç‹NDEK‹LER BÖLÜM 3: SOLUNUM HASTALIKLARI

Çeviren: Uzm. Dr. fiebnem Batur, Prof. Dr. Büge Öz Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 Obstrüktif Akci¤er Hastal›klar› Kronik Obstrüktif Akci¤er Hastal›¤›. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 Kronik Bronflit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71 Kistik Fibrozis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72 Amfizem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 Ast›m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 Restriktiif Akci¤er Hastal›klar› Eriflkin Respiratuvar Distres Sendromu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Ekstrensek Alerjik Alveolit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 ‹diyopatik Pulmoner Fibrozis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 Kollajen Vasküler Hastal›k: Akci¤er Tutulumu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78 Sistemik Vaskülit: Wegener Hastal›¤› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 79 Pnömokonyoz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80 Sarkoidoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82 Vasküler Akci¤er Hastal›klar› Pulmoner Emboli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 Pulmoner ‹nfeksiyöz Hastal›klar Bakteriyel Pnömoniler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85 Viral Pnömoni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 F›rsatç› Pnömoniler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 Pulmoner Tüberküloz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88 Akci¤er ve Plevran›n Tümörleri Akci¤er Kanseri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Küçük Hücreli Akci¤er Kanseri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 Küçük Hücreli Olmayan Akci¤er Kanseri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 Akci¤er Kanseri: Ekstrapulmoner Belirtiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93 Pankoast Tümörü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94 Di¤er Akci¤er Tümörleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95 Akci¤ere Metastaz Yapan Maligniteler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 BÖLÜM 4: GASTRO‹NTEST‹NAL S‹STEM

Çeviren: Dr. Ceyda Sönmez, Prof. Dr. Sibel Erdamar Çetin Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97 Özefagus Hastal›klar› Özefajit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99 Kronik Reflü Özefajiti ve Barrett Özefagusu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 Özefagus Kanseri: Skuamöz Hücreli Karsinom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 Özefagus Kanseri: Adenokarsinom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102 xix

‹Ç‹NDEK‹LER Mide Hastal›klar› Gastrik Herni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103 Gastrit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105 Atrofik Gastrit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Peptik Ülserler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107 Duodenal Ülserler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108 Mide Karsinomlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109 Erken Mide Kanseri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 110 Mide Karsinomunun Yay›l›m› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111 ‹nce ve Kal›n Ba¤›rsa¤›n Hastal›klar› Kolon Divertikülozisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112 Malabsorbsiyon Sendromu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 G›da Zehirlenmesi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 116 fiigelloz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118 Tifo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119 Amipli Dizanteri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120 Gastrointestinal Tüberküloz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Gastrointestinal Kanal›n Parazitik Hastal›¤›. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 122 Mezenterik Vasküler Oklüzyon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124 Akut Apendisit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125 Akut Peritonit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 126 Crohn Hastal›¤›. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127 Ülseratif Kolit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 Ba¤››rsak Obstrüksiyonu Ba¤›rsak Obstrüksiyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130 ‹nce ve Kal›n Ba¤›rsa¤›n Tümörleri ‹nce Ba¤›rsa¤›n Tümörleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132 Kal›n Ba¤›rsa¤›n Familyal Polipozisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133 ‹nce Ba¤›rsa¤›n Kanseri: Adenokarsinom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134 ‹nce Ba¤›rsak Kanseri: Lenfomalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135 ‹nce Ba¤›rsak Kanseri: Karsinoid Tümörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 Kolon Kanseri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137 BÖLÜM 5: KARAC‹⁄ER, SAFRA KESES‹, VE PAN NKREAS

Çeviren: Uzm. Dr. Tülin Öztürk Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139 Karaci¤erin ‹nflamatuar Hastal›klar› Akut Viral Hepatit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142 Kronik Hepatit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143 Karaci¤er Sirozu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144 Portal Hipertansiyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145 Karaci¤erin Bakteriyel ‹nfeksiyonlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146 xx

‹Ç‹NDEK‹LER Karaci¤erin Apseleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147 Granülomatöz Hepatit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148 Weil Hastal›¤›. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149 Echinococcus Kisti . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 fiistozomiyazis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151 Toksik ve ‹mmünolojik Hastal›klar Alkolizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152 Toksik Hasarlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153 Karaci¤eri Tutan Metabolik Hastal›klar Hemokromatoz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154 Wilson Hastal›¤› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 Karaci¤erin Amiloidozu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156 Depo Hastal›klar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157 Karaci¤erin Primer Tümörleri Hepatoselüler Karsinom (HSK) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 ‹ntrahepatik Kolanjiyokarsinom (KAK). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159 Kolelitiyazis ve Kolesistit Kolelitiyazis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160 Kolelitiyazis: Komplikasyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161 Kolestaz: Ekstrahepatik ve ‹ntrahepatik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162 Kolesistit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164 Tümörler Safra Kesesi Kanseri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Safra Kanallar› ve Ampüller Bölgenin Kanseri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 166 Akut ve Kronik Pankreatit Akut Pankreatit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167 Kronik Pankreatit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168 Kistiik Fibroz Kistik Fibroz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169 Pankreas Karsinomu Pankreatik Kanser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170 Pankreas Tümörleri: Metastazlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 BÖLÜM 6: BÖBREKLER, ÜRETERLER VE MESANE

Çeviren: Uzm. Dr. Övgü Ayd›n Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 Böbre¤in Primer Hastal›klar› Akut Renal Yetmezlik I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175 Akut Renal Yetmezlik II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176 Kronik Renal Yetmezlik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177 Üremi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 178 xxi

‹Ç‹NDEK‹LER Nefrotik Sendrom: Patofizyoloji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179 Nefrotik Sendrom: Patoloji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180 Anti-Glomerüler Bazal Membran Hastal›¤› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 Dolafl›mdaki ‹mmün Kompleksler Kaynakl› Akut ve Kronik Glomerüler Hasar . . . . . . . . . . . . 182 Akut Glomerülonefrit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 Kronik Glomerülonefrit: Erken Evre . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185 Kronik Glomerülonefrit: Mezangiyokapiller Glomerülonefrit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186 Kronik Glomerülonefrit: Membranöz Glomerülonefrit: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187 Fokal Segmental Glomerülonefrit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188 Anafilaktoid Purpurada Nefropati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189 Lupus Nefriti. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190 Akut Yayg›n ‹nterstisyel Nefrit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192 Böbre¤in Primer Hastal›klar› Diyabetik Nefropati: Renal Patoloji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193 Benign Esansiyel Hipertansiyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194 Esansiyel Hipertansiyonun Malign Faz›: Renal Patoloji. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195 Renovasküler Hipertansiyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196 Hemolitik-Üremik Sendrom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197 Renal Amiloidoz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198 ‹lerleyici Sistemik Skleroz ve Romatoid Artrit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 Poliarteritis Nodoza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200 Toksik Nefropati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 201 Renal Ven Trombozu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 Nefritli Akci¤er Purpuras› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203 Hipokalemik Nefropati . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204 Kalsiyum Nefropatisi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 Miyelom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 Üriner Sistemin Hastal›klar› Obstrüktif Üropati. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 Sistit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208 Piyelonefrit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209 Papiller Nekroz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210 Renal Karbunkül ve Perirenal Apse. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211 Üriner Kanal Tüberkülozu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212 Üriner fiistozomiyazis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 Üriner Sistem Kalkülüsleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214 Renal Kistik Hastal›klar: Basit Kistler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 Renal Kistik Hastal›klar: Eriflkin Polikistik Böbrek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 Benign Renal Tümörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217 Böbre¤in Malign Tümörleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218 Pelvis ve Üreterin Tümörleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220 Mesane Tümörleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 Nefroblastom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222 xxii

‹Ç‹NDEK‹LER Mesane Divertikülü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 Nörojenik Mesane . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 BÖLÜM 7: ERKEK ÜREME S‹STEM‹N‹N HASTALIKLARI

Çeviren: Uzm. Dr. Haydar Durak Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 Genital Sistemin Geliflimi Fonksiyonel Gonadal ‹liflkiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 Hermafroditizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228 Penis ve Üretran›n Hasstal›klar› Konjenital Anomaliler: Konjenital Kapaklar, Epispadias ve Hipospadias . . . . . . . . . . . . . . . . . 229 Fimozis, Parafimozis ve Strangülasyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230 Peyronie Hastal›¤›, Priapizm ve Tromboz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231 Balanit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232 Üretrit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233 Sifiliz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 234 fiankroid, Lenfogranüloma Venereum ve Granüloma ‹nguinale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235 Striktürler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 Si¤iller, Prekanseröz Lezyonlar ve Kanser . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 Papillom ve Üretra Kanseri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 Prostat Bezinin Hastal›klar› Prostatit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 Nodüler Hiperplazi: Benign Prostat Hipertrofisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241 Prostat Karsinomu: Tipleri, Yay›l›m ve Metastazlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 Skrotum ve Testis Hastal›klar› Hidrosel ve Spermatosel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245 Varikosel, Hematosel ve Torsiyon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246 ‹nfeksiyon ve Gangren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247 Testiküler Yetmezlik: Primer veya Hipogonadotropik Hipogonadizm ve Prepubertal Yetmezlik . . . 248 Testiküler Yetmezlik: Sekonder Hipogonadotropik Hipogonadizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249 Cinsel Erken Geliflim. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 ‹nfeksiyon ve Testis Epididim Apseleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251 Testiküler Tümörler: Seminom ve Embriyonel Karsinom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252 Testiküler Tümörler: Koriyokarsinom, Teratom ve Teratokarsinom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253 BÖLÜM 8: KADIN ÜREME S‹STEM‹N‹N HASTALIKLARI

Çeviren: Prof. Dr. fiennur ‹lvan Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255 Vulva Hastal›klar› Dermatozlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258 Diyabetik Vulvit, Trikomoniyazis, Moniliyazis ve Gonore . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259 xxiii

‹Ç‹NDEK‹LER Sifiliz ve Genital (Veneryal) Si¤iller. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 260 fiankroid, Lenfogranüloma Venerum ve Granüloma ‹nguinale . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 261 Dolafl›m Bozukluklar›, Kistler ve Benign Tümörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262 Malign Tümörler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 263 Vajina Hastal›klar› Vajinan›n Konjenital Anomalileri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 Vajinal Atrofi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265 Sistosel ve Rektosel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266 Trikomoniyazis, Moniliyazis, Nonspesifik Vajinit ve Kimyasal ve Travmatik Vajinit . . . . . . . . 267 Sifiliz, Gonore ve Tüberküloz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269 Kistler ve Primer Benign ve Malign Tümörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270 Malign Tümörler: Metastaz ve Yay›l›m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272 Vulva, Vajina ve Serviksin Endometriyozisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273 Uterus Hastal›klar› Uterusun Konjenital Anomalileri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274 Yer De¤ifliklikleri ve Prolapsus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275 Laserasyonlar (Y›rt›klar), Striktürler ve Polipler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277 Endometriyal Hiperplazi ve Polipler ve Tüberküloz Endometrit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278 Servisit: Erozyonlar, Moniliyazis, Trikomoniyazis ve Sifiliz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279 Servisit: Gonore ve Piyojenik ‹nfeksiyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280 Leiomiyom (Fibroid) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281 Leiomiyom: Sekonder De¤ifliklikler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282 Sarkom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283 Servikal Kanser: Sitoloji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 284 Servikal Kanser: Evreler ve Tipler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 Uterus Korpus Kanseri: Evreler ve Tipler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 286 Uterus Korpus Kanseri: Histoloji ve Yay›lm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287 Uterin Kanaman›n Fonksiyonel ve Patolojik Nedenleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 288 Fallop Tüpü Hastal›klar› Akut Salpenjit: ‹nfeksiyon Yollar› ve Parametrit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289 Akut Salpenjit: Piyosalpenks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290 Pelvik Peritonit: Apse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291 Tubaovaryan Apse . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 292 Tüberküloz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 293 Salpingitis ‹stmika Nodoza ve Karsinom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294 Over Hastal›klar› Geliflimsel Anomaliler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295 Fizyolojik Varyasyonlar ve Neoplastik Olmayan Kistler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 296 Pelvis Endometriyozisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297 Seröz Kistoma ve Seröz Kistadenom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298 Papiller Seröz Kistadenom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299 Müsinöz Kistadenom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 300 Teratom: Dermoid Kist ve Solid Teratom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301 xxiv

‹Ç‹NDEK‹LER Feminizan Neoplaziler: Granüloza Hücreli Tümör ve Teka Hücreli Tümör . . . . . . . . . . . . . . 302 Maskülinizan Neoplaziler: Arenoblastom ve Adrenal Rest Tümörü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303 Stein-Leventhal Sendromu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304 Disgerminom ve Brenner Tümörü. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305 Stromatojenöz Neoplaziler: Fibrom, Meigs Sendromu ve Sarkom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306 Primer Kistik Karsinom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 307 Primer Solid Karsinom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308 Sekonder Over Karsinomu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309 Gebelik ve Hastal›klar› Plasenta Previa ve Abruptio Plasenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310 Couvelaire Uterus, Uterus Rüptürü ve Maternal Pulmoner Emboli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312 Ektopik Gebelik: Tubal Gebelik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313 Abortus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 314 Sifiliz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 315 Puerperal ‹nfeksiyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 316 ‹ntrauterin Neoplaziler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317 Eritroblastozis Fetalis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318 Akut Gebelik Toksemisi: Preeklampsi ve Eklampsinin Semptomatolojisi. . . . . . . . . . . . . . . . . 319 Akut Gebelik Toksemisi: Preeklampsi ve Eklampside Visseral Lezyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . 320 Akut Gebelik Toksemisi: Preeklampsi, Eklampsi ve ‹nfarktlarda Plasental Lezyonlar. . . . . . . . 321 Meme Gland›n›n Patolojisi A¤r›l› Büyüme ve Puerperal Mastit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322 Fibrokistik Hastal›k: Erken De¤ifliklikler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323 Fibrokistik Hastal›k: Kistik De¤ifliklikler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324 Fibrokistik Hastal›k: Adenozis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 325 Benign Fibroadenom ve ‹ntrakistik Papillom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326 Dev Miksoma ve Sarkom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327 ‹nfiltran Karsinom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 328 Fulminan Karsinom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 329 Adenokarsinomun S›n›rl› Formlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330 Meme Bafl›n›n Paget Hastal›¤› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 331 BÖLÜM 9: DER‹ (‹N NTEGUMENTAL S‹STEM)

Çeviren: Prof. Dr. Cuyan Demirkesen Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333 Akut Dermatit Ürtiker ve Akut Ekzematöz Dermatit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 334 Eritema Multiforme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335 Kronik Dermatit Liken Planus ve Psöriazis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 336 Veziküler ve Bülllöz Dermatozlar Dermatitis Herpetiformis ve Pemfigus Vulgaris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337 xxv

‹Ç‹NDEK‹LER ‹nfeksiyöz Hastal›klar ‹mpetigo, Selülit ve Erizipel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 338 Herpes Simpleks ve Varisella Zoster . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339 Çeflitli Viral Deri ‹nfeksiyonlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 340 Dermal Kandidiyazis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 Lyme Hastal›¤› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342 Hiperplazi ve Benign Tümörleri Keratozlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343 Nevüsler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 344 Malign Tümörler Bazal Hücreli Karsinom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345 Skuamöz Hücreli Karsinom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 345 Malign Lenfomalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346 Malign Melanom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 347 BÖLÜM 10: HEMATOPOET‹K VE LENFO‹D DOKULAR

Çeviren: Doç. Dr. Hilal Ak› Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349 Eritrosit Bozukluklar› Edinsel Anemiler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 350 Herediter Anemiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 351 Hemapoez Yetersizlik Anemileri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352 Polisitemia Vera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 353 S›tma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 354 Lökosit Bozukluklar› (Lenfoid Olmayan) Hematopoetik Hipoplazi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 355 Myelodisplastik Sendrom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356 Osteomyelofibroz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 357 Kronik Myeloid Lösemi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 358 Primer Trombositemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 359 Akut Myeloid Lösemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 360 Akut Myeloid Lösemi Alt Tipleri M0, M1 ve M2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361 Akut Promyelositik Lösemi Alt Tip M3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362 Akut Myelomonositik Lösemi Alt Tipleri M4 ve M5 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 362 Akut Myeloid Lösemi Alt Tipleri M7 ve M6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363 Neoplastik Olmayan Lenfoid Bozukluklar Lenfoid Hiperplazi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 Otoimmün Hastal›klar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365 Süpüratif ‹nflamasyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366 Granülomatöz ‹nflamasyon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367 Viral ‹nfeksiyonlar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368 ‹mmün Yetmezlik Bozukluklar›. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 369 xxvi

‹Ç‹NDEK‹LER Kazan›lm›fl ‹mmün Yetmezlik Bozukluklar›. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 370 Graft-Versus-Host Reaksiyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 371 Neoplastik Lenfoid Bozukluklar Hodgkin Hastal›¤›. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372 Non-Hodgkin Lenfomalar, Mikroskopik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373 Non-Hodgkin Lenfoma, De¤erlendirme . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375 Lenfositik Lösemiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376 Multipl Myelom ve Waldenström Hastal›¤›. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377 BÖLÜM 11: KEM‹KLER, EKLEMLER VE YUMUfiAK DOKULAR

Çeviren: Prof. Dr. Sergülen Derviflo¤lu Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379 Kalsiyum Metabolizma Hastal›klar› Osteoporoz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381 Osteoporoz: Klinik Belirtiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382 Raflitizm ve Osteomalazi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383 Renal Osteodistrofi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 384 Primer Hiperparatiroidizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385 ‹nfeksiyyöz Hastal›klar Osteomyelit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 386 Kronik Osteomyelit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 387 ‹nfeksiyöz Artrit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 388 Tüberküloz Artrit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389 ‹nfeksiyöz Olmayan Artritik Hastal›klar Osteoartrit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 390 Osteoartrit: Klinik Belirtiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 391 Romatoid Artrit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392 Romatoid Artrit: Klinik Bulgular . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 393 Paget Hastal›¤› Paget Hastal›¤› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394 Paget Hastal›¤›: Klinik Belirtiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395 ‹skelet Siistemi Tümörleri Fibröz Displazi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396 Anevrizmal Kemik Kistleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 397 Enkondrom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 399 Osteokondrom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 400 Dev Hücreli Tümör. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 401 Osteosarkom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 402 Kondrosarkom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403 Ewing Sarkomu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 404 Yumuflak Doku Hastal›klar› Kompartman Sendromu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 405 xxvii

‹Ç‹NDEK‹LER Kollajen-Vasküler Hastal›k . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 406 Benign Yumuflak Doku Tümörleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408 Malign Yumuflak Doku Tümörleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409 BÖLÜM 12: ENDOKR‹N S‹STEM

Çeviren: Uzm. Dr. Övgü Ayd›n Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411 Hipotalamus Endokrin Fonksiyon I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413 Endokrin Fonksiyon II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 414 Hipofiz Bezi Hipofiz Anatomisi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 415 Asidofil Adenom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416 Bazofil Adenom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417 Kromofob Adenom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 418 Hipopituitarizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 419 Diabetes ‹nsipidus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 420 Tiroid Bezi Tiroid Hormonlar›n›n Fizyolojisi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421 Hipertiroidizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 422 Konjenital Hipotiroidizm ve Miksödem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 423 Guatr . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 425 Tiroidit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 426 Tiroid Adenomlar› ve Karsinomu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 428 Paratiroid Bezi Hiperparatiroidizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430 Hipoparatiroidizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431 Adrenal Korteks Anatomi ve Hiperplazi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 432 Adrenogenital Sendrom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433 Hiperaldosteronizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 434 Akut Adrenal Kortikal Yetersizlik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 435 Kronik Adrenal Kortikal Yetersizlik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 436 Adrenal Medulla Feokromositoma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 437 Endokrin Pankreas Hiperinsülinizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 438 ‹nsüline Ba¤›ml› Diabetes Mellitus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439 ‹nsüline Ba¤l› Olmayan Diabetes Mellitus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 440 xxviii

‹Ç‹NDEK‹LER BÖLÜM 13: S‹N‹R S‹STEM‹

Çeviren: Doç. Dr. Nil Çomuno¤lu, Prof. Dr. Büge Öz Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441 Süt Çocuklu¤u ve Çocukluk Döneminin Nörolojik Bozuklluklar› Kraniyal Hemoraji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444 Beyin Malformasyonlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 445 Spinal Disrafizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 446 Hidrosefali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 447 Hipotoni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 448 Çocuklarda Beyin Tümörleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449 Nörokutanöz Sendromlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 450 Nörolojide S›k Görülen Problemlerin Patolojisi Bafl A¤r›s› / Dev Hücreli Arterit ve Polimiyaljiya Romatika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 451 Vertigo Nedenleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 452 Konvülsiyon Nedenleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 453 Koman›n Ay›r›c› Tan›s› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454 Serebrovasküler Hastal›k Felç Tan›s› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455 Ateroskleroz, Tromboz ve Emboli. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456 Karotis Stenozu veya Oklüzyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 457 ‹nternal Karotid Arterin Oklüzyonu ile Kollateral Dolafl›m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458 Orta ve Anteriyor Serebral Arterlerin Oklüzyonu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 459 Laküner ‹nfarkt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460 Vertebrobaziler Alanda ‹skemi: Bölgeye Göre Klinik Belirtiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 461 Serebral Embolinin Kardiyak Nedenleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 462 Felçte Nadir Etiyolojik Mekanizmalar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463 ‹ntrakraniyal Hemoraji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 464 ‹ntraserebral Hemoraji: Bölgeye Göre Klinik Belirtiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465 Vasküler Malformasyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 466 Konjenital ‹ntrakraniyal Anevrizmalar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467 Hipoksik Beyin Hasar› ve Beyin Ölümü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468 Merkezi Sinir Sistemi Travmas› Epidural Hematom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469 Akut ve Kronik Subdural Hematom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 470 Servikal Omurilik Hasar›: ‹nkomplet Spinal Kord Sendromlar› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 472 Beyin Tümörleri Gliomlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 Beyne Metastaz Yapan Tümörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 474 Meningiomlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475 Hipofiz Tümörleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 476 Kraniyofaringiom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 477 xxix

‹Ç‹NDEK‹LER Pineal Bölge Tümörleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 478 Akustik Nörinom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 479 Nörofibromatozis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 480 ‹ntraventriküler Tümörler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481 Merkezi Sinir Sisteminin Dejeneratif Bozukluklar› Alzheimer Hastal›¤›: Patoloji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 482 Normal Bas›nçl› Hidrosefali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 483 Kore . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 484 Parkinson Hastal›¤› ve ‹liflkili Hastal›klar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485 ‹nfeksiyöz Hastal›klar Bakteriyel Menenjit. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 486 Parameningeal ‹nfeksiyonlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 488 Nörosifiliz. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 489 Beyin ve Omurili¤in Tüberkülozu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 490 Poliomiyelit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 491 Herpes Zoster . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493 Herpes Simpleks Ensefaliti ve Kuduz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 494 Yavafl Virüs ‹nfeksiyonlar› ve Süngerimsi Ensefalopatiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 495 Merkezi Sinir Sisteminin Demiyelinizan Bozukluklar› Multipl Skleroz: Merkezi Sinir Sistemi Patolojisi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 496 Spinal Kord, Sinir Kökü ve Pleksus Bozukluklaar› Akut Spinal Kord Sendromlar›: Patoloji, Etiyoloji ve Tan› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 497 Omurilik Tümörleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 498 Omurilik Tümörleri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 499 Siringomiyeli. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 501 Subakut Kombine Dejenerasyon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 502 Servikal Disk F›t›klaflmas›: Klinik Belirtiler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503 Lomber Disk F›t›klaflmas›: Klinik Belirtiler. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 504 Motor Nöron ve Periferik Sinir Hastal›klar› Motor-Duyu Ünitesinin Hastal›klar›: Bölgesel S›n›flama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505 Primer Motor Nöron Hastal›¤› . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 506 Periferik Nöropatiler: Metabolik, Toksik ve Nütrisyonel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 507 Poliarteritis Nodoza (PAN) ile Mononöritis Multipleks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 508 Miyastenia Gravis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 509 Guillain Barré Sendromu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 510 Duchenne Müsküler Distrofi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 512 Polimiyozit / Dermatomiyozit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 513 ‹ndeks. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 515

xxx

B Ö L Ü M

1

GENEL REAKS‹YON PATERNLER‹

Patolojik anatomi, makroskopik veya mikroskopik morfolojik paternleri tan›mlama, yorumlama ve bunlar› yaflayan bir organizman›n fizyolojik ve patolojik fonksiyonlar› ile iliflkilendirme bilimidir. Böylece patoloji hastal›klar›n patogenezinin ayd›nlat›lmas›na ve s›n›fland›r›lmalar›na yard›m eder. Morfolojik de¤ifliklikleri do¤ru tan›mlamak için ö¤rencilerin hücre ve dokular›n normal kompozisyon ve görünümleri hakk›nda (normal anatomi ve histoloji) sa¤lam bir bilgiye sahip olmalar› gereklidir. Normal görünümlerden sapma patolojik yorum gerektirir. Ö¤renciler patolojik anatominin iki temel ilkesini de ak›llar›nda tutmal›d›rlar: 1. Tüm morfolojik de¤iflimler “zaman-yer penceresinde” doza ba¤l› bir etki gösterirler. Yani, hastal›k klinik bulgu vermesine ra¤men fonksiyonel de¤iflikliklerin dozu ancak belli bir efli¤e ulaflt›¤›nda morfolojik lezyonlar geliflir. Ayr›ca fonksiyonel bozukluk ile morfolojik de¤iflikliklerin (morfogenez) oluflmas› aras›nda bir süre gerekir. Yer kavram› ise “toksik etki” bölgesinde lezyonlar›n daha yayg›n oldu¤unu; bu bölgeden uzaklaflt›kça da lezyonlar›n fliddetinin azald›¤›n› (ve muhtemelen daha atipik) belirtir. Patolojik de¤erlendirme için biyopsi al›n›rken bu ak›lda tutulmal›d›r.

2. Hasar›n niteli¤i ne olursa olsun organizma s›n›rl› say›da paternden biriyle yan›t verir. Bize hasar›n etiyolojisi hakk›nda ipucu verebilecek farkl› yan›t çeflitleri vard›r; öte yandan yeni bir patolojik ajan türedi¤inde bile (Örn; HIV) yeni farkl› bir yan›t paterni geliflmeyebilir.

Bu yüzden, patolojik anatomik lezyonlar ne kadar aç›k olursa olsun hastal›kla ilintili kesin de¤erlendirme klinikopatolojik korelasyon (tüm fiziksel, biyokimyasal ve anatomik bulgular›n dikkatli de¤erlendirilmesi) sonucunda yap›lmal›d›r.

GENEL REAKS‹YON PATERNLER‹ Bu bölüm tüm hücreler, dokular ve organ sistemlerinde görülen 5 kompleks reaksiyon paternini ele alacakt›r: 1. Dejenerasyon ve atrofi 2. Apopitoz ve nekroz

3. ‹nflamasyon ve immünite 4. Rejenerasyon, hipertrofi ve hiperplazi 5. Displazi, atipi ve neoplazi Dejenerasyon; hücrenin ani hücre ölümü ile sonlanmayan akut hasara (geri dönüfllü hasar) morfolojik yan›t›d›r. Hücrelerin veya organize gruplar›n›n (doku veya organlar) atrofisi k›sa dönemde ölümcül olmayan inatç› katabolik metabolizmay› iflaret eder. Apopitoz ve nekroz, geri dönüflümsüz hücre hasar›ndan sonra oluflan belli hücre ölümü formlar›d›r. ‹nflamasyon; kan dolafl›m›nda de¤ifliklikler (hiperemi, prestaz, staz), artm›fl vasküler geçirgenlik, kan s›v›s›n›n eksüdasyonu (ödem, fibrinli eksüda), kan hücre komponentlerinin marjinasyonu, göçü ve eritrositlerin damar d›fl›na pasif olarak göçü (hemoraji) ile karakterize mikrovasküler yan›tt›r. ‹mmün sistem aktivasyonu; yan›t› bafllatan antijen (eksojen veya otoimmün, çözünür veya de¤il) ve immün sistemin reaksiyon gösteren komponentine (T hücre veya B hücre sistemi) göre de¤iflen morfolojik inflamasyon formlar› ile sonlanabilir. Rejenerasyon, hipertrofi ve hiperplazzi, hasarl› hücre ve dokular›n fonksiyonel ve/veya yap›sal onar›m formlar›d›r. Neoplazi (“yeni oluflum”); büyüme faktörlerinin persistan aktivitesi veya proliferasyon inhibisyon faktörlerinin (veya fizyolojik apopitozun) kayb› sonucu fizyolojik büyüme regülasyonunun bozulmas›d›r. Komflu hücre ve dokulardan ba¤›ms›z veya onlara zarar veren benign veya malign tümöral büyüme paternlerine yol açarlar.

Tüm reaksiyon paternleri; reaksiyon gösteren doku veya organdaki yap›sal özelliklere (vaskülarizasyon boyutu, ba¤ dokusu miktar›, parankim hücrelerinin miktar ve da¤›l›m›, rejenerasyon potansiyelleri) ve stimulusun (eksojen veya endojen) kalite ve miktar›na ba¤l› olarak de¤iflkenlik gösterir.

Normal doku kompozisyonu bilindi¤inden ve ek reaktif de¤ifliklikler ç›plak göz veya mikroskopla tan›nabildi¤inden; patolojik de¤iflimin karakteri stimulusun ve etiyolojik ajan›n özelliklerini ayd›nlatabilir. Bu yüzden, dikkatli morfolojik yorum hastal›klar›n patogenezi ve etiyolojisini ayd›nlatmada katk› sa¤lar. Bu genel patologun as›l görevi ve sorumlulu¤udur.

Bu bölümdeki resimlerde de¤iflik doku ve organlardaki 5 reaksiyon paterni ile ilgili örnekler sunulmaktad›r.

1

GENEL REAKS‹YON PATERNLER‹

Dejenerasyon Balonumsu (sa¤) ve proteinöz dejenerasyonun (sol) görüldü¤ü hepatoselüler hasar.

Berrak sitoplazmal› veya eozinofilik sitoplazmik yo¤unlaflman›n oldu¤u fliflmifl hepatositlere (oklar) dikkat ediniz.

Hepatositlerin (sol) ve renal tubüler hücrelerin (sa¤) ya¤l› dejenerasyonu, Sudan k›rm›z›s› boyas› ile.

Sudan k›rm›z›s› ile boyanan sitoplazmik ya¤ damlac›klar›na dikkat ediniz (oklar).

Kalp kas›n›n ya¤l› dejenerasyonunun makroskopik özellikleri.

Papiller kastaki ya¤l› çizgilere (ok) dikkat ediniz.

fiEK‹L 1-1

DEJENERASYON.

Hasara geri dönüflümlü hücre yan›t› olan dejenerasyonun belli bafll› iki tipi vard›r: fliflme (proteinöz, hidropik veya balon dejenerasyon) ve ya¤l› dejenerasyon (ya¤l› de¤ifliklik veya steatoz).

Elektron mikroskop düzeyinde, hücrelerde bleb oluflumu, mikrovillus ve intraselüler ba¤lant› kayb›, mitokondri ve endoplazmik retikulumun fliflmesi ve nükleer kromatinin granüler ve fibriler olarak çözülmesi gözlenir. Ya¤ vakuolleri; lipid membranlar›n›n da¤›lmas› (ya¤ fanerozu) veya metabolik lipid birikimi (ya¤ tesorozu) sonucu oluflur. Nedenleri aras›nda travma, kimyasal

2

hasar, metabolik ve nutrisyonel faktörler (hipoksidoz, toksik metabolitler, malnütrisyon), ve infeksiyöz veya immünolojik hasarlar bulunmaktad›r. Hücreye artm›fl kalsiyum girifli ve sodyum pompas›n›n inaktivasyonu (hücre içi sodyum art›fl› ve potasyum kayb›) hücre içi s›v›da art›fla (fliflme) neden olur. Belli durumlarda (örn; devam eden asidoz, hiperkalsemi), dejenerasyona u¤rayan hücrelerde çökmüfl kalsiyum tuzlar› birikerek distrofik kalsifikasyona yol açar.

GENEL REAKS‹YON PATERNLER‹

Atrofi

Sklerodermal› hastada deride atrofi, incelme, kontraksiyon ve epidermiste ülserasyon (sol). Epidermiste incelme, deri eklerinin kayb› ve fibrozis (sa¤).

‹skelet kas›n›n yerini ya¤ dokusunun ald›¤› kal›tsal musküler distrofiye sekonder iskelet kas› atrofisi, enine kesit (sol), amiloidozda proteinöz materyalin interstisyel alanda depolanmas› (ok), boyuna kesit (sa¤).

Böbrek atrofisi, normal organ boyutu (sol) ile son dönem inflamatuvar hastal›¤›n (sa¤) karfl›laflt›r›lmas›.

Metastatik tümörlü olan bir hastada tüm vücudun sistemik atrofisi (kafleksi).

Trabeküler kemi¤in atrofisi (vertebra osteoporozu).

fiEK‹L 1-2

ATROF‹.

Hücrelerin veya dokular›n atrofisi ani olarak ölümcül olmayan katabolik metabolizmaya iflaret eder. Hücre ve organlar, metabolik ürünlerin birikti¤i (örn; lipofuskin, kahverengi atrofi) veya birikmedi¤i bir biçimde küçülür. Doku atrofisinde, tüm doku komponentleri simetrik biçimde veya baz› komponentler asimetrik biçimde küçülebilir. Simetrik atrofi, genelde azalm›fl kan ak›m› veya yaflla ilgili iken, asimetrik atrofi; azalm›fl ifl gücü, nutrisyonel yetersizlik, azalm›fl nöral veya endokrin stimülasyon, kronik düflük seviyede hasar (radyasyon, kimyasal toksinler) gibi bir çok nedene ba¤l› olabilir. Hücresel atrofi (fonksiyonel aktivitenin azalmas› ile iliflkili), normal çevre flartlar›n›n sa¤lanmas› ile geri dönüflümlü olabilir. Kafleksi veya tükenme sendromu; ileri evre tümörlerde veya kronik tüketici hastal›klarda (tüberküloz, AIDS vb.) oldu¤u gibi sistemik katabolik de¤ifliklikler ve tüm vücudun simetrik atrofisini içerir.

3

GENEL REAKS‹YON PATERNLER‹

Apopitoz—Nekroz

(Sol) Timik involüsyonda apoptotik lenfositler.

Multipl piknotik ve parçal› nukleuslara (ok) dikkat ediniz.

(Sa¤) Steroid tedavisi sonras› apoptotik lenfositler.

(Sol) Böbrekte septik infarkt›n nekrozu; sar› bölgeye dikkat ediniz (ok).

(Sa¤) Küçük renal arterlerin koagülasyon (fibrinoid) nekrozu; damar duvarlar›ndaki homojen pembe boyanmaya (ok) dikkat ediniz.

(Sol) Viral hepatitte councilman cisimci¤ini oluflturan apoptotik hepatosit (ok).

(Sa¤) ‹nsülin flokunda serebral korteksin likefaksiyon nekrozu; figürün alt k›s›mlar›ndaki laminar yap› kayb›na (ok) dikkat ediniz.

fiEK‹L 1-3

APOP‹TOZ VE NEKROZ.

Apopitoz (programl› hücre ölümü); geliflim ve yafllanmada fizyolojik hücre döngüsünü ve hasarl› veya fonksiyonel olarak ifllev göremeyen hücrelerin yok edilmesini sa¤lar. Hücre membran reseptörlerinin (Fas reseptörü) özgün stimülasyonu veya genomik hasar› takiben görülür, endonükleaz ve kaspazlar›n aktivasyonu, DNA fragmentasyonu ve mitokondriyal bozulma ile bafllar. Ifl›k mikroskopisinde, temel morfolojik de¤ifliklik nükleer yo¤unlaflma ve fragmentasyonu takip eden hücre büzülmesi, makrofajlar taraf›ndan yutulma ve daha sonra ortadan kald›r›lmad›r. Elektron mikroskopisinde, organellerde kompartmanlaflma ve çözülme görülür. Apopitoz; antijenik olarak stimüle edilmifl germinal merkezlerde, (germinal merkez makrofajlar›ndaki apoptotik hücreler, tingible body makrofaajlar) ontogenez s›ras›nda geliflen dokularda, kanser, virüs infeksiyonu, iyonize radyasyon ve hormonal veya toksik durumlardaki gibi di¤er h›zl› - büyüyen dokularda görülür.

4

Geri dönüflümsüz hücre ve doku hasar› sonras› görülen nekroz, hücre membran hasar›, fliflme, denatürasyon, organellerin y›k›m› ve intraselüler proteinlerin koagülasyonu ile bafllar. Daha sonraki evrelerde, nükleer piknoz (yo¤unlaflarak küçülme), nükleer membran kayb› ve nukleusta çözülme görülür. Koagülasyon nekrozu, normal protein içeri¤inin oldu¤u dokularda görülürken, likefaksiyon nekrozu proteinden fakir dokularda (beyin, ya¤ dokusu) görülür. Nekroz enzimatik otosindirimden kaynaklan›r (otoliz = hücrenin kendini sindirmesi, heteroliz = ölen hücrelerden sal›nan enzimlerle komflu hücre ve dokular›n sindirimi). Y›k›m ürünleri, kemotaksisi indükler ve nekrotik debrisin at›l›m›n› sa¤layan nötrofilik bir inflamasyona neden olur.

Nekrozun s›k olarak görülen nedenleri; iskemi, fiziksel travma, kimyasal toksinler, kompleks biyolojik hasar (infeksiyonlar, atropodlar, y›lanlar veya bitkilerden kaynaklanan toksinler) ve immünolojik faktörlerdir.

Akut ‹nflamasyon

Allerjik nazal polipte seröz rinit; stroman›n a¤›r ödematöz fliflli¤ine (ok) dikkat ediniz.

GENEL REAKS‹YON PATERNLER‹

Stafilokoksik besin zehirlenmesi geçirmifl bebe¤in ince ba¤›rsa¤›nda psödomembranöz enterit (serofibrinöz eksüda); mukozay› çevreleyen gevflek sar›ms› membranlara (ok) dikkat ediniz.

Apse oluflumu ve bakteriyel kolonilerin görüldü¤ü süpüratif mikrokardit, makroskopik (sol) ve mikroskopik (sa¤) görünüm; s›n›rlar› belirli sar› nekrozlar (ok) ve ince granüler bakteriyel kolonilere (ok) dikkat ediniz.

Bronkopnömoni (hemorajik), makroskopik (sol) ve mikroskopik (sa¤); eritrositlerin belirgin ekstravazasyonuna (ok) dikkat ediniz.

fiEK‹L 1-4

AKUT ‹NFLAMASYON.

Akut inflamasyon, mikrovasküler dolafl›mda (hiperemi, peristaz ve staz) de¤ifliklikler, artm›fl vasküler geçirgenlik ve s›v› eksudasyonundan ibarettir (ödem, fibrinli eksüda). Ek toksik etkilerden sonra, lokal tromboz veya nekroz reaksiyonu komplike hale getirebilir. ‹nflamatuar yan›t›n tipi, etiyolojik ajan›n tipi, vücuttaki da¤›l›m› ve yan›t veren dokunun özelli¤ine ba¤l›d›r. Akut nötrofilik inflamasyona (süpüratif inflamasyon) s›kl›kla bakteriyel infeksiyonlar neden olur. Akut viral infeksiyon lenfositik infiltrasyonlara neden olur (immün sistemin virüsler ve/veya virüs infekte hücrelerle stimüle olmas›). Bakteriyel (veya fungal) toksinler, eksotoksinler ile nekroz veya apseye; endotoksinler ile de hemorajiye neden olurlar. Endotoksemi ve sistemik inflamatuar yan›t dolafl›m flokuna neden olabilir.

Nekrotizan pnömoni, mikroskopik görünüm; akci¤er dokusunun soluk granüler y›k›m›na (ok) dikkat ediniz.

5