PAT O L O J İ BİYOPSİ YORUMLARI SERİSİ FISHER
MONTGOMERY
Biyopsilerinin Yorumu
THWAY
Yumuşak Doku Tümörleri
Biyopsi Yorumları Serisi' nin bu yeni sayısı, açık ve perkütan kor biyopsiler dahil, yumuşak doku tümörlerini değerlendiren cerrahi patologlar için bir pratik rehber ve başucu kitabı olmayı hedeflemiştir. Her bölümde okuyucu morfolojik veya anatomik sınıflama içinde yer alan tümör tiplerinin anahtar özelliklerinin detaylı sunumunu mantıksal bir sıralamayla klinik, morfolojik, immünohistokimyasal, ultrastrüktürel ve genetik verileri ile birlikte bulacaktır. Tüm bunlar normal tanısal süreçle paralel olup, tanıya katkı sağlayacak biçimde oluşturulmuştur. Renkli mikrofotolara ek olarak kitap ayırıcı tanı için gerekli klinik, morfolojik bulgular ve yardımcı yöntemleri barındıran çok sayıda tablo içermektedir. Patolojik tanıyı güçlendiren ilişkili klinik bulgu ve tedavi yaklaşım noktaları da eklenmiştir. İçerik
n
Açık ve perkütan kor biyopsiler dahil yumuşak doku biyopsilerinin değerlendirilmesinde pratik rehber ve başvuru kaynağıdır. Spesifik tümörlerin ayırıcı tanısındaki anahtar noktalara odaklanır ve her tip için morfolojik, immünohistokimyasal, ultrastrüktürel ve genetik veriyi kullanır. 300 den fazla renkli fotoğraf içerir.
ISBN: 978-605-335-017-0
www.nobeltip.com
Yumuşak Doku Tümörleri Biyopsilerinin Yorumu
K H I N T H W AY
n
Tümörleri Biyopsilerinin Yorumu
CYRIL FISHER E L I Z A B E T H A. M O N T G O M E R Y
n
Yumuşak Doku
C Y R I L F I S H E R • E L I Z A B E T H A. M O N T G O M E R Y K H I N T H W AY Çeviri Editörü: Prof. Dr. Sergülen Dervişoğlu
BİYOPSİ YORUMLARI SERİSİ
YUMUŞAK DOKU TÜMÖRLERİ BİYOPSİLERİNİN YORUMU
BIOPSY INTERPRETATION SERIES Series Editor: Jonathan I. Epstein, MD InterpretaƟon of Breast Biopsies, 4/e
Darryl Carter, 2002 Prostate Biopsy InterpretaƟon, 3/e
Jonathan I. Epstein, Ximing J. Yang, 2002 Bladder Biopsy InterpretaƟon
Jonathan I. Epstein, Mahul B. Amin, and Victor E. Reuter, 2004 Biopsy InterpretaƟon of the GastrointesƟnal Tract Mucosa
Elizabeth A. Montgomery, 2005 Biopsy InterpretaƟon of the Upper AerodigesƟve Tract and Ear
Edward B. Stelow and Stacey E. Mills, 2007 Biopsy InterpretaƟon of the Prostate, 4/e
Jonathan I. Epstein and George NeƩo, 2007 Biopsy InterpretaƟon of the Breast
Stuart J. SchniƩ and Laura C. Collins, 2008 Biopsy InterpretaƟon of the Liver, 2/e
Stephen A. Geller and Lydia M. Petrovic, 2009 Biopsy InterpretaƟon of the Uterine Cervix and Corpus
Anais Malpica, Michael T. Deavers and, Elizabeth D. Euscher, 2009 Biopsy InterpretaƟon: The Frozen SecƟon
Jerome B. Taxy, Aliya N. Hussain, and Anthony G. Montag, 2009 Biopsy InterpretaƟon of the Skin
A. Neil Crowson, Cynthia M. Magro, and MarƟn C. Mihm, 2009 Biopsy InterpretaƟon of the Thyroid
ScoƩ L. Boerner and Sylvia L. Asa, 2009 Biopsy InterpretaƟon of SoŌ Tissue Tumors
Cyril Fisher, Elizabeth A. Montgomery, and Khin Thway 2010 Biopsy InterpretaƟon of the Bladder, 2/e
Jonathan I. Epstein, Mahul B. Amin, and Victor E. Reuter, 2010 Biopsy InterpretaƟon of the Lung
Saul Suster and Cesar Moran, 2011 Biopsy InterpretaƟon of the Central Nervous System
Daniel J. Brat and MaƩhew J. Schniederjan, 2011
BİYOPSİ YORUMLARI SERİSİ
YUMUŞAK DOKU TÜMÖRLERİ BİYOPSİLERİNİN YORUMU Cyril Fisher, MD, DSc, FRCPath Department of Histopathology Royal Marsden Hospital London, United Kingdom
Elizabeth A. Montgomery, MD Department of Pathology Johns Hopkins Hospital Baltimore, Maryland
Khin Thway, BSc, MBBS, FRCPath Department of Histopathology Royal Marsden Hospital London, United Kingdom
Çeviri Editörü:
Prof. Dr. Sergülen Dervişoğlu İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı
NOBEL TIP KİTABEVLERİ
© 2014 Nobel Tıp Kitabevleri Tic. Ltd. Şti. YUMUŞAK DOKU TÜMÖRLERİ BİYOPSİLERİNİN YORUMU Çeviri Editörü: Prof. Dr. Sergülen Dervişoğlu ISBN: 978-605-335-017-0 BIOPSY INTERPRETATION OF SOFT TISSUE TUMORS Cyril Fisher, Elizabeth A. Montgomery ISBN: 978-0-7817-9559-3 © 2011 by Lippincott Williams & Wilkins, a Wolters Kluwer business. Bu kitabın Türkçeye çeviri hakkı © Lippincott Williams & Wilkins, a Wolters Kluwer business tarafından NOBEL TIP KİTABEVLERİ’ne verilmiştir. 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri yasası hükümleri gereğince herhangi bir bölümü, resmi veya yazısı, yazarların ve yayınlayıcısının yazılı izni alınmadan tekrarlanamaz, basılamaz, kopyası çıkarılamaz, fotokopisi alınamaz veya kopya anlamı taşıyabilecek hiçbir işlem yapılamaz. Yayımcı
:
Yayımcı Sertifika No Baskı / Cilt
: :
Matbaa Sertifika No Sayfa Tasarımı - Düzenleme Kapak Tasarım Baskı Tarihi
: : : :
Nobel Tıp Kitabevleri Tic. Ltd. Şti. Millet Cad. No:111 34104 Fatih-İstanbul 15710 No-bel Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti. Kurtini Mevki, General Şükrü Kanatlı Cad. Ömerli - Hadımköy - İstanbul 12565 Çukurova Nobel Tıp Kitabevi, Ökkeş Şat Çukurova Nobel Tıp Kitabevi, Ökkeş Şat Ekim 2013 - İstanbul
NOBEL TIP KİTABEVLERİ TİC. LTD. ŞTİ. MERKEZ - ÇAPA Millet Cad. No:111 Çapa-İstanbul Tel: (0212) 632 83 33 Fax: (0212) 587 02 17 CERRAHPAŞA Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Karşısı Park içi Cerrahpaşa-İstanbul Tel: (0212) 586 17 58 KADIKÖY Rıhtım Cad. Derya İş Merkezi No: 7 Kadıköy-İstanbul Tel: (0216) 336 60 08
ANKARA Sağlık Sokak No:17/C Çankaya (Sıhhiye) Tel: (0312) 434 10 87 ANTALYA Meltem Mah. Dumlupınar Bulv. Başkent Sitesi, B Blok No: 4 Meltem Tel: (0242) 238 15 55 BURSA Sakarya Mah. Bahriye Üçok Cad. Menekşe Sok. N: 21/18 Görükle Nilüfer Tel: (0224) 224 60 21 DİYARBAKIR Kurt İsmail Paşa 2. Sokak No: 12/C Ofis Tel: (0412) 228 93 93 ELAZIĞ Yahya Kemal Cad. Üniversite Mah. No: 36/B Tel: (0424) 233 43 43 İZMİR Kazım Dirik Mahallesi, 186 Sokak No: 21/B Bornova Tel: (0232) 343 10 50
www.nobeltip.com
SAMSUN Ulugazi Mah. 19 Mayıs Bulvarı 16/6 Tel: (0362) 435 08 03
İÇİNDEKİLER
Önsöz vii 1. Biyopsi Teknikleri, Tanısal Yöntemler ve Raporlama 1 2. Benign Ve İntermediyer Fibröz Lezyonlar 20 3. Fibroblast ve Myofibroblastların Hücresel Benign ve İntermediyer Lezyonları 44 4. Kutanöz İğsi Hücreli Lezyonlar 67 5. İntraabdominal İğsi Hücreli Lezyonlar 91 6. Düz Kas Tümörleri 119 7. Myofibrom, Myoperisitik Tümörler, Myoepiteliyom ve Myofibroblastom 138 8. Alt Genital Sistemin Özelleşmiş Mezenkiminin Tümörleri 159 9. Benign Periferik Sinir Kılıfı Tümörleri 171 10. İğsi Hücreli Sarkomlar 195 11. Yumuşak Dokunun Epitelioid Tümörleri 230 12. Berrak ya da Granüler Hücreli Yumuşak Doku Lezyonları 256 13. Pleomorfik Yumuşak Doku Tümörleri 282 14. Küçük Yuvarlak Hücreli Tümörler 304 15. Yağ Dokusunun Benign Tümörleri 335 16. Liposarkom 363 17. Yüzeyel Vasküler Lezyonlar ve Taklitçileri 381 18. Derin Yerleşimli Vasküler Tümörler 430 19. Yumuşak Dokunun Osteokondroid Lezyonları 447 20. Yüzeyel Yumuşak Dokunun Miksoid Tümörleri 468 21. Derin Yumuşak Dokunun Miksoid Tümörleri 484 22. Pleksiform Yumuşak Doku Tümörleri 511 23. Dev Hücreli Yumuşak Doku Tümörleri 524 İndeks 545
v
ÖNSÖZ Yumuşak doku tümörlerinin iki yüzden fazla çeşidi ve pek çok alt pi vardır. Ders kitaplarının çoğunda bu tümörler World Health Organiza on (WHO) sınıflama şemasına uygun şekilde diferansiasyon veya tanısal alt plerine göre gruplandırılmış r. Tanısı konulmuş olanlar için detaylı bilgi mevcu ur. Ancak, özellikle kor “core” biyopsi gibi sınırlı bir materyalde yumuşak doku tümörleri patoloğa önce diferansiasyon çizgisinin her zaman açık olmadığı veya geniş bir ayırıcı tanı spektrumunu düşündüren bir dizi mikroskopik patern olarak görülür. Bu kitap, cerrahi patologlara bir tanı rehberi olmayı hedeflemiş, ek olarak iğsi, epitelioid, pleomorfik, küçük yuvarlak hücre veya pleksiform gibi sitomorfolojik patern analizi ile tanıya yaklaşımı amaçlamış r. Diğer bölümler, farklılaşma çizgisi (adipöz, vasküler, sinir kılı , düz kas) belirgin olup, kesici iğne biyopsisinde sınıflaması zor olan veya malign potansiyeli belirlenemeyen, cilt ve retroperiton gibi spesifik anatomik bölgeleri seçen ve stromal değişikliklerin ön planda olduğu tümörlere yoğunlaşmış r. Stromal değişikliklerden biri miksoid lezyonlara yol açar ve bunlar ayrımda sorun oluşturan göreceli sık görülen üreyişler olarak karşımıza çıkar. Bazı tümör pleri, değişik bakış açılarından yaklaşımı gerek rdiği için birden fazla bölümde ele alınmış r. Spesifik tümörlerin ve tümör benzeri lezyonların anahtar noktaları her kategori için morfolojik, immünohistokimyasal, ultrastrüktürel ve gene k verileri ile normal tanısal süreçle paralel ve onu destekleyecek şekilde ayrınlı bir biçimde aktarılmış r. Renkli fotoğraflara ek olarak kitap, her kategorinin ayırıcı tanısı için gerekli bilgileri tablolar halinde özetlemiş r. Patolojik tanıya katkı sağlayacak ilgili klinik bilgiler ve sonraki tedavi için gerekenler eklenmiş r. Örnekleme teknikleri, materyalin yöne mi ve yardımcı tanısal yöntemler, sarkomların grade’lemesi, evrelemesi ve rapor edilmesi giriş bölümünde tar şılmış r. Sarkomlar ve pek çok benign yumuşak doku tümörü nadir olup, bunları sık görmeyenler için gerçek bir tanısal sorun oluşturur. Bu kitabın yumuşak doku tümörü biyopsilerinde tanı ve davranışı saptamada problemlerle karşı karşıya gelen tüm patologlar için bir değer taşımasını umuyoruz. Cyril Fisher Elizabeth A. Montgomery Khin Thway
vii
ÇEVİRİ EDİTÖRÜNÜN ÖNSÖZÜ “Biopsy Interpreta on Series” Biyopsi Yorumları Serisi kitaplarından “Biopsy Interpreta on of So Tissue Tumors” Yumuşak Doku Tümörlerı ̇ ̇ ̇ nı ̇ ṅ Yorumu, patoloji ru ninde nadir görülmeleri nedeni ile çoğu Bıyopsı lerı zaman bir sorun oluşturan yumuşak doku tümörlerine detaylı, ancak prak bakış atan bir el kitabıdır. Özellikle ru n hizme e, eği mde, araş rmada çalışan ya da başka dallarda uzmanlaşmış patologlar için başvuru kaynağıdır. Çevirinin, detaylı ve z bir çalışma ile, anlam bütünlüğü ve terminolojiyi kaybetmeden, orijinal me n ile uyumlu olmasına çalışılmış r. Yabancı tanımların bir bölümü Türkçe karşılıkları ile sunulmuştur ya da günlük medikal kullanımda alışılagelmiş terimler, okurun kolaylıkla anlayabilmesi hedeflenerek, yabancı kökenli hali ile korunmuştur. Ancak, yinelenen kontrollere ve düzeltme aşamasındaki tüm çabalarımıza rağmen gözümüzden kaçan hatalar için okuyucunun anlayışını rica eder, özür dileriz. Çeviriye ka lan değerli hocalarım ve meslektaşlarıma özverili katkıları, sabırlı çalışmaları için teşekkür ediyorum. Çeviri yapan meslektaşlarımız dil birliği ve zaman kazanmak açısından özellikle aynı merkezden seçilmiş r. Çeviriler hem bölüm bölüm, hem tüm çeviri bi ğinde hedef kitleden üç farklı kıdemden patoloğa okutularak anlam açısından sorgulanmış r. Bu aşamadaki katkılarından dolayı Doç. Dr Nil Çomunoğlu, Dr. Ceyda Sönmez ve Dr. Atay Uludokumacı’ya ve indeksin çevirilmesi için katkı sağlayan Uz. Dr. Hale Demir’e çok teşekkür ederim. Bana bu kitabın çeviri editörü olma onurunu sağlayan Nobel Tıp Kitabevleri Yöne cisi Ersal Bingöl’e, Yayın Koordinatörü Cenk Akay’a, Kurumsal İle şim Sorumlusu Erol Biroğlu’na ve dizgi ve düzenlemesini yapan Ökkeş Şat’a içtenlikle teşekkür ederim. Ayrıca burada anma rsa bulamadığım herkese şükranlarımı sunarım. Önemli bir zaman harcanarak ve emekle çevirisi, düzeltmesi ve baskısı yapılan bu kitabı bize inanan, ye ş ren, destekleyen ve yönlendiren değerli hocalarımıza ve ailelerimize ithaf ediyor, Türk Tıp ve Patoloji eği mine katkıda bulunmasını diliyoruz. Saygılarımızla, Tüm emeği geçenler adına; Prof. Dr. Sergülen Dervişoğlu
ix
ÇEVİRİ KURULU Çeviri Editörü:
Prof. Dr. Sergülen Dervişoğlu Çevirenler:
Prof. Dr. Sergülen Dervişoğlu Prof. Dr. Şennur İlvan Prof. Dr. Büge Öz Doç. Dr. Hilal Akı Uz. Dr. Övgü Aydın Uz. Dr. Şebnem Batur Uz. Dr. Hale Demir Uz. Dr. Ahu Senem Demiröz Uz. Dr. Nuray Kepil Uz. Dr. Tülin Öztürk İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı
xi