Dnevni list Pobjeda 09.01.2020. by Pobjeda

Analitičar o odnosima Beograda i Podgorice nakon usvajanja Zakona o slobodi vjeroispovijesti

Janjić: Srbija počela da slijedi agendu navijača i SPC

STR. 3.

VELIKA AKCIJA CRNOGORSKE POLICIJE U Podgorici presječen lanac trgovine ljudima sa Dalekog istoka

U tri kuće na Zabjelu bile zaključane 93 osobe sa Tajvana

Uskoro odluka o kaznama za Demokratski front zbog udaljenja sa skupštinskog zasijedanja

Zbog incidenta poslanici DF-a ostaće bez pola plate

Akcija koju je crnogorska policija uspješno izvela smatra se najvećom na Balkanu u sprečavanju trgovine ljudima. Kako saznajemo iz izvora bliskih istrazi, utvrđeno je da su neki od privedenih prešli granicu legalno, dok je određen broj njih ilegalno stigao u našu zemlju STR. 10. i 11.

STR. 2.

Apel za osudu ugrožavanja mira u Crnoj Gori potpisalo oko 800 javnih ličnosti

NESREĆA U TEHERANU: Srušio se ukrajinski putnički avion nakon polijetanja

Prva turistička priznanja u ovoj godini

Crna Gora prva na listi Bloomberg destinacija

STR. 4. i 5.

Zvanični Beograd i SPC su logističari i naredbodavci

STR. 2. i 3.

Poginulo svih 176 putnika i članova posade STR. 14.

ESKALACIJA: Iran odgovorio na ubistvo generala Sulejmanija

Raketni napad na dvije američke baze u Iraku

STR. 15.

Albanski državljani u istrazi tvrdili da nijesu ubili policajca u Igalu

Lažima se branili pred tužiocem! STR. 10.

Politika

Četvrtak, 9. januar 2020.

Apel za osudu ugrožavanja mira u Crnoj Gori od strane

Zvanični Beog logističari i na Odluka o novčanim kaznama za Demokratski front zbog udaljenja sa skupštinskog zasijedanja biće donijeta do 20. januara

Zbog incidenta poslanici DF-a ostaće bez pola plate PODGORICA – Svih 17 poslanika Demokratskog fronta trebalo bi, po Poslovniku, da bude kažnjeno oduzimanjem 50 odsto poslaničke zarade zbog mjere udaljenja sa sjednice, koju im je izrekao predsjednik Skupštine Ivan Brajović, na skupštinskom zasijedanju 26. decembra prošle godine. Kako nezvanično saznajemo iz Skupštine, odluka o tome biće donijeta do 20. januara, što znači da bi im januarske zarade mogle biti umanjene za pola. To je prva mjera udaljenja sa zasijedanja izrečena u crnogorskom parlamentu od kada se primjenjuju izmjene i dopune Poslovnika, usvojene u julu 2017. godine. Poslanici Demokratskog fronta udaljeni su iz parlamenta jer su napravili grubi incident kako bi spriječili usvajanje Zakona o slobodi vjeroispovijesti. Nakon izglasavanja u načelu tog akta i odbijanja prvog amandmana DFa, predstavnici tog opozicionog saveza jurnuli su ka stolu predsjedavajućeg, čupali mikrofone i pokušali da aktiviraju suzavac, što im nije uspjelo. Zalijetali su se na kolege iz vlasti, žestoko ih vrijeđali, ali i ga-

đali flašama predsjednika Brajovića, kao i Ranka Krivokapića iz SDP-a. Sve se to dešavalo uz „direktan prenos“ na FB profilima pojedinih od njih, koji su snimali čitav incident. Intervenisalo je skupštinsko obezbjeđenje, a poslanici DF-a udaljeni su iz sale i privedeni u Centar bezbjednosti. Prema poslovničkim odredbama, mjera udaljenja sa sjednice primjenjuje se i za narednih 15 dana zasijedanja Skupštine od izricanja kazne, tako da poslanici DF-a nijesu učestvovali u nastavku te skupštinske sjednice. Poslanik koji je udaljen sa sjednice, po Poslovniku, ima pravo na nadoknadu troškova prevoza u skladu sa aktom Administrativnog odbora, za razliku od onih koji su novčano kažnjeni zbog mjera opomene ili oduzimanja riječi, koji imaju pravo na nadoknadu troškova prevoza i hotelski smještaj. Poslovnik predviđa da odluku o novčanoj kazni za poslanika donosi Administrativni odbor, na zahtjev generalnog sekretara parlamenta. Poslaniku koji profesionalno obavlja poslaničku funkciju iznos novčane kazne oduzima se od njegovih primanja za tekući mjesec,

odnosno za tekući i naredni mjesec ako je udaljen sa sjednice Skupštine. Poslaniku koji ne obavlja profesionalno funkciju poslanika, iznos novčane kazne se oduzima od njegovih primanja u Skupštini (razlika između zarade koju bi primao da profesionalno obavlja poslaničku funkciju i one koju ostvaruje u radnom odnosu ili penziji) za tekući mjesec, odnosno i za naredne mjesece ako su mjesečna primanja poslanika koja ostvaruje u Skupštini manja od iznosa novčane kazne, dok se ne dostigne ukupna suma novčane kazne. Poslovnik, osim udaljenja sa sjednice, predviđa i mogućnost izricanja opomene i oduzimanje riječi. Mjeru opomene najčešće su dobijali poslanici DF-a, zbog čega im je umanjivana zarada deset odsto za jednu opomenu, 20 odsto za dvije, dok se oduzimanje riječi kažnjava oduzimanjem 40 odsto od plate. Mjera oduzimanja riječi izriče se poslaniku kome su prethodno izrečene dvije mjere opomene, a koji i poslije toga narušava red na sjednici ili postupa protivno odredbama Poslovnika. I. KOPRIVICA

Profesor Univerziteta Džon Hopkins o slanju crnogorskih vojnika u Irak

Jozef: Ministarstvo odbrane da slijedi raniju odluku PODGORICA - Edvard Jozef, profesor Univerziteta Džon Hopkins, kazao je u izjavi za Pobjedu da bi crnogorsko Ministarstvo odbrane, ukoliko je najavilo angažovanje crnogorskih vojnika u NATO misiji u Iraku, trebalo da slijedi tu odluku. – Vjerujem da je to pametna odluka. Dok druge zemlje, uključujući Hrvatsku, povlače vojnike, Crna Gora ulazi u misiju. Ovo je snažan dokaz pouzdanosti Crne Gore kao saveznika. Veoma je važno pokazati jedinstvo i posvećenost u ovoj napetoj situaciji. Važno je da Iračani smatraju da je posvećenost široko rasprostranjena – dodao je američki profesor. Smatra da ne bi bilo dobro da crnogorski vojnici odustanu od učešća u misiji.

Edvard Jozef

– Ako su najavili raspoređivanje i potom ga odgodili, to nije dobro. U čemu je bila svrha najave? Učešće u misiji bio bi jasan dokaz posvećenosti Crne Gore u ovom kritičnom trenutku – navodi Jozef. Upitan da li bi NATO mogao da insistira na tome da crnogorski vojnici učestvuju u mi-

siji, ukoliko crnogorske vlasti odluče da ipak odgode učešće u Iraku, Jozef kaže da se to neće desiti. – NATO neće insistirati. Na Crnoj Gori je da pokaže lojalnost i posvećenost. NATO nije Varšavski pakt, suverenitet se poštuje – ocjenjuje naš sagovornik. J. ĐURIŠIĆ

Kako je navedeno na sajtu Helsinškog odbora za ljudska prava u Srbiji, cilj apela je da se zaustave pokušaji destabilizacije i izazivanja oružanog sukoba u Crnoj Gori, za šta potpisnici optužuju vlast u Srbiji, Srpsku pravoslavnu crkvu i najveće opozicione partije u Srbiji.

DESTABILIZACIJA

– Država Crna Gora izložena je pokušaju nasilne destabilizacije: ugroženi su joj mir, teritorijalni integritet, ustavni pored a k , v l a d av i n a z a k o n a , jednakost građana i ravnopravnost crkava i verskih zajednica. Reč je o još jednom u nizu pokušaja zvaničnog Beograda da se Crna Gora vrati u državni okvir sa Srbijom i da se na taj način spreči njena konsolidacija kao samostalne i suverene države – navedeno je u tekstu apela. Potpisnici apela upozoravaju da, ukoliko uspije pokušaj destabilizacije Crne Gore, „direktne posljedice će biti oružani sukobi, gubitak ljudskih života i materijalna razaranja“. Dodaje se da je oktobra 2016. godine Crna Gora uspjela da se „odbrani od rusko-srpskog udara“. Navodi se i da je svoju državnu nezavisnost, ukinutu nakon srpske okupacije 1918. godine, Crna Gora obnovila na referendumu 21. maja 2006. godine. – Usvajanjem Zakona o vjerskim zajednicama, pripremljenog u saradnji sa Venecijan-

skom komisijom i usaglašenim sa najvišim evropskim standardima u toj oblasti, Crna Gora menja zakon donet pre pola veka. Istovremeno, ovim se poništava Dekret regenta Aleksandra Karađorđevića iz 1920. godine, kojim je ukinuta autokefalna Crnogorska pravoslavna crkva, i u potpunosti zaokružuje državno-pravni okvir Crne Gore. Otuda napadi velikosrpskih nacionalista na Zakon o vjerskim zajednicama, koji je i povod za novi pokušaj državnog udara – piše u apelu.

OPTUŽBE

Potpisnici apela optužili su zvanični Beograd da je „strateg,

pokrovitelj, logističar i naredbodavac“ posljednjeg pokušaja destabilizacije Crne Gore, uz pomoć SPC i najvećih opozicionih stranaka u Srbiji. – I ovoga puta srpske elite konsenzualno od vlasti u Srbiji zahtevaju radikalnu reakciju – napisano je u apelu. Upozorili su da su mehanizmi destabilizacije Crne Gore jednaki onima osmišljenim devedesetih godina prošlog vijeka. – I njihov cilj je isti: Zadržavanje Crne Gore pod beogradskim velikodržavnim patronatom najsigurniji je način očuvanja ideje velike Srbije. „Spomenici“ takve politike zvaničnog Beograda su geno-

Poslanik Demokratske partije socijalista kaže da u Crnoj Gori ne postoji zaošt

Nikolić: Protesti će prest građani shvate da su ob PODGORICA - Poslanik Demokratske partije socijalista Miloš Nikolić kazao je da Zakon o slobodi vjeroispovijesti – koji je stupio na snagu – ne predviđa otimanje hramova, te da će sveštenstvo s vjernicima u njima i dalje obavljati vjerske službe kao i do sada. – Kada građani to shvate, tada će prestati i protesti. Očekujem da se to desi u neposrednoj budućnosti – rekao je Nikolić Portalu Analitika. On kaže da ga čudi odsustvo želje najvećeg broja građana koji ovih dana protestuju širom Crne Gore da pročitaju zakon. – Neposredna budućnost će pokazati da možemo da stanemo iza svojih riječi, a to je da nikakvog otimanja, izbacivanja i oduzimanja neće biti. Vidjećemo hoće li i ostali moći da učine isto, pogotovo pojedina vjerska lica koja imaju dodat-

nu obavezu da ne obmanjuju građane, a čine to tako krupno ovih dana – istakao je poslanik DPS-a. On je kazao da u Crnoj Gori ne postoji zaoštravanje političkih prilika. – Rekao bih da postoji očekivana manifestacija protesta jednog dijela građana koji su obmanuti od strane dominantno političkih lidera o sadržaju zakona koji nijesu ni pročitali. Dakle, protesti su očekivani i trajaće sve dok građani ne shvate da su obmanuti zbog jeftinih političkih interesa pojedinih političkih lidera – rekao je Nikolić. On je podsjetio da je DPS povukao iz procedure Predlog zakona o izboru odbornika i poslanika, jer je bilo evidentno da ne postoji potrebna većina za usvajanje. – Vjerujem da upravo ovaj zakon može biti platforma za razgovore s kolegama iz opozicije u ovoj godini – kaže Nikolić. R. P.

I. BOŽOVIĆ

PO DŽEPU ZBOG TEŠKIH INCIDENATA: Neprimjereno ponašanje poslanika DF-a

PODGORICA - Apel za osudu ugrožavanja mira u Crnoj Gori i regionu od strane Beograda potpisalo je do sada oko 800 ljudi, među kojima su i brojni političari, intelektualci i javne ličnosti.

Miloš Nikolić

Politika

Četvrtak, 9. januar 2020.

e Srbije potpisalo oko 800 javnih ličnosti

Politički analitičar o odnosima Beograda i Podgorice nakon nedavnog usvajanja Zakona o slobodi vjeroispovijesti u Skupštini

ograd i SPC su aredbodavci

Zakonom se poništava Dekret regenta Aleksandra Karađorđevića iz 1920. godine, kojim je ukinuta autokefalna Crnogorska pravoslavna crkva, i u potpunosti zaokružuje državno-pravni okvir Crne Gore. Otuda napadi velikosrpskih nacionalista na Zakon o vjerskim zajednicama, koji je i povod za novi pokušaj državnog udara – piše u apelu cid, etničko čišćenje i masovni ratni i zločini protiv humanosti počinjeni u Hrvatskoj, Bosni i Hercegovini i na Kosovu – ocijenjeno je u apelu. Ocjenjuje se i da je Crna Gora od strane zvaničnog Beograda i njegovih saveznika odabrana kao žrtva „regenerisane politike Slobodana Miloševića“ prema susjednim državama, pored ostalog i zbog svog beskompromisnog opredjeljenja za građansko društvo, za evroatlantske integracije, zaštitu manjina i najbolje odnose sa susjedima. – Iako je srpski nacionalizam izgubio gotovo sve poluge moći, verujemo da je važno upozoriti na pogubne posledice ovakve politike zvaničnog Beograda. Regionalna solidarnost imperativ je za sve balkanske narode, koji moraju pokazati odgovornost i spremnost za predstojeće izazove – navedeno je u apelu.

PASIVNOST

Dodali su da zbog značaja Crne Gore kao vodeće države u evroatlantskim integracijama u Jugoistočnoj Evropi smatraju nedopustivom pasivnost evropskih institucija i vlada demokratskih zemalja u osudi novog pokušaja destabilizacije Crne Gore. – Političkom, crkvenom i medijskom kampanjom dezinformacija iz Beograda, koja se sprovodi i u Podgorici i u Banjaluci, ozbiljno je ugrožen mir ne

travanje političkih prilika

samo u Crnoj Gori, već i u cijelom regionu – napisano je u apelu. Pozvali su sve političke aktere u međunarodnoj zajednici i regionu da nedvosmisleno osude destabilizaciju Crne Gore i regiona koju ,,kreira i podstiče zvanični Beograd“.

POTPISNICI

Apel su, između ostalih, potpisali političari: Stjepan Mesić, Milan Kučan, Budimir Lončar, Ivo Vajgl, Bogić Bogićević, Raif Dizdarević, Haris Silajdžić, Nenad Čanak, Bojan Kostreš, Aleksandar Olenik, Nataša Mićić, Čedomir Jovanović, Aleksandar Marton, Reuf Bajrović, Ivo Komšić, Edita Tahiri. Potpisali su ga i istoričari: Latinka Perović, Olga Zirojević, Nevenka Tromp, Šerbo Rastoder, Ivo Goldštajn, Husnija Kamberović, Milivoj Bešlin, Nikola Samardžić, Živko Andrijašević, Dragan Markovina, Hrvoje Klasić, Branka Prpa, pravnici Jadranka Jelinčić, Džefri Najs, sportiski radnici Bogdan Tanjević, Dragan Kapičić, advokati Azem Vlasi, Senad Pećanin, Tanja Petovar. Apel su potpisali i novinari: Tamara Nikčević, Dževad Sabljaković, Boris Pavelić, Goran Trkulja, Vera Šoti, Draško Đuranović, Sinan Alić, Branka Dragović-Savić, Dinko Gruhonjić, Dženana

Karup Druško, Boro Kontić, Slaviša Lekić, Boris Varga, Zlatko Dizdarević, Boško Jakšić, Dragan Banjac, Mijat Lakićević, Gordana Suša, Dragan Bursać, Emir Suljagić, Snežana Čongradin, Pavle Radić, Bojan Tončić, Pavel Domonji, kao i karikaturista Dušan Petričić. Među potpisnicima su i dramski umjetnici: Čedomir Petrović, Gradimir Gojer, Veljko Bulajić, Mirjana Miočinović, Nenad Prokić, Dino Mustafić, Radmila Vojvodić, Emir Hadžihafizbegović, Veton Nurkolari, Nataša Govedarica. Apel su potpisali i profesori: Ratko Božović, Nerzuk Ćurak, Edina Bećirević, Dragan Veselinov, Dejvid Filips; književnici Vidosav Stevanović, Milorad Popović, Vladimir Arsenijević, Filip David, Svetislav Basara, Veton Suroi, Andrej Nikolaidis, Biljana Srbljanović, slikari Dimitrije Popović i Rajko Todorović Todor, filozofi Škeljzen Malići i Slobodan Sadžakov, sociolozi Aleksej Kišjuhas i Slavo Kukić. Potpisali su ga i i građanski aktivisti Sonja Biserko, Aida Ćorović, Svetlana Broz, Nuna Zvizdić, Aleksandar Sekulović, Lula Mikijelj, Srđan Šušnica, Izabela Kisić, Ljiljana Spasić, Aleksandar Popov, kao i preduzetnik Dušan Mijić. R. P.

Janjić: Srbija počela da slijedi agendu navijača i Srpske crkve PODGORICA – Politički analitičar Dušan Janjić ocijenio je u razgovoru za Pobjedu da su događanja u Crnoj Gori nakon usvajanja Zakona o slobodi vjeroispovIjesti kulminacija ruskog uticaja i u Srbiji i u Crnoj Gori. – Mislim da Crna Gora više nije glavna meta. Ona je tu da bi eventualno bio destabilizovan jedan dio NATO-a kako bi Moskva mogla da pregovara sa NATO-om, ali je glavna meta Beograd i Srbija. Moskva je tu u prilici da se bahati, jer Srbija ne zna gdje će da ide – kazao je Janjić. Prema njegovim riječima, dimamika i energija koja je u Crnoj Gori i Srbiji aktivirana nakon što je Skupština u Podgorici usvojila Zakon o slobodi vjeroispovIjesti, prevazišla je očekivanja i pokazala široko nezadovoljstvo, koje je usvajanjem tog zakonskog akta samo mobilisano. Usvajanje Zakona o slobodi vjeroispovIjesti, ističe ovaj analitičar, zapravo je bio samo povod da se na obje strane iskaže jedan mnogo dublji problem koji se, kako je rekao, zove nacionalističko viđenje identiteta. On kaže da niko nije pričao o državi nego je „vatra potpaljena na pitanju da li će imovinu da dobije Crnogorska crkva ili Srpska pravoslavna crkva“. – Naši nacionalizmi još nijesu na nivou država i to je veliki problem, jer to pokazuje da mi ni nakon 35-40 godina nijesmo izašli iz faze takozvane nacionalističke mobilizacije. U slučaju Srbije govorim o krizi srpskog nacionalnog identiteta. Može se reći da je sada uloga crkve mnogo veća nego

Dačić da prouči Ustav Srbije – Po Ustavu Srbije nije moguće, osim u izuzetnim okolnostima koje podrazumijevaju ozbiljna krivična djela, bilo kome oduzeti državljanstvo – rekao je Janjić podsjećajući na izjavu srpskog šefa diplomatije Ivice Dačića koji je Crnogorcima u Srbiji zaprijetio oduzimanjem državljansta ukoliko se ne uzjasne i Zakonu o slobodi vjeroispovijesti. – Državljanstvo Srbije se jednostavno ne oduzima državljanima Srbije. Čak im se ne može ograničiti ni biračko pravo. Dakle, Crnogorcima koji imaju srpsko državljanstvo, oduzimanje tog državljanstva ukoliko se ne izjasne o Zakonu o slobodi vjeroispovijesti, prvo ne postoji kao kriterijum, a drugo, suprotno je svim međunarodnim standardima – rekao je Janjić. Dodao je da je Ivica Dačić kao potpredsjednik Vlade Srbije trebao da razmišlja kome je sve Srbija davala državljanstvo od kada je prihvatila taj etnički princip. – Maltene svako ko se izjasio kao Srbin dobijao je državljanstvo bez bilo kakve prethodne provjere – kazao je Janjić. što je bila krajem 80-ih i početkom 90-ih. To je jedna loša stvar koja se ne može lako riješiti – smatra Janjić. On objašnjava da je problem izostanak iskrene političke komunikacije Crne Gore sa zvaničnim Beogradom, koja, kako kaže, praktično ne postoji od 2015. godine. Beograd je, smatra Janjić, počeo da slijedi agendu određenih paradruštvenih grupa poput navijača i crkve, da slijedi njihove vrijednosti i da partnere bira po nacionalističkom ključu. -–To je potpuno pomjerena politička perspektiva i odsustvo odgovora šta je srpski etnički, a šta državni identitet. Sada su velike stvari u igri, jer su politike i političari došli u situaciju da slijede dinamiku koju nameću navijači, paradržavne strukture i crkva, a ne

Ocjena ambasadora Sjeverne Makedonije Mihajla Trpkoskog

sa Crnom Gorom stati kada Odnosi među najboljima u regionu bmanuti PODGORICA - Odnosi Sjeverne Makedonije i Crne Gore izvanredni i među najboljima u regionu čemu svjedoče brojni bilateralni ugovori i aktivnosti, ocijenio je ambasador Sjeverne Makedonije u Podgorici Mihajlo Trpkoski.

On je izdvojio ovogodišnju zajedničku sjednicu vlada dviju država, posjetu premijera Sjeverne Makedonije Crnoj Gori, posjetu predsjednika Crne Gore Sjevernoj Makedoniji i druge susrete na najvišem nivou. Trpkoski je posebno naglasio saradnju i uzajamnu visoku usaglašenost stavova, po svim ključnim pitanjima, kako u pogledu regionalne saradnje tako i na međunarodnom planu. – Naša država izuzetno visoko cijeni podršku Crne Gore u svim procesima evroatlantskih integracija kroz koje prolazi Sjeverna Makedonija, što je i

svojevrstan dokaz o izuzetno prijateljskim odnosima dvije zemlje – naveo je Trpkoski. Prema njegovim riječima, nema segmenta u kojem odnosi između dvije države zaostaju ili nijesu dobri. – Ako treba naglasiti prostor za poboljšanje, ja ću se poslužiti uzrečicom ‘Ništa nije tako dobro da ne bi moglo da bude bolje’, pa smatram da bi mogli više poboljšati ekonomske odnose i povećavati robnu razmjenu između dvije zemlje– R. P. kazao je Trpkoski.

dinamiku svojih politika. Srbija i Crna Gora su zapravo izabrale dva različita puta. Crna Gora je u NATO-u i ide ka EU. Srpsko rukovodstvo tvrdi da hoće u EU, ali da za to nema podršku onih društvenih grupa koje su sada u javnosti. Tek predstoje nacionalističke mobilizacije, ali i suočavanje sa njima. To važi za državu Crnu Goru, ali i za rukovodstvo Srbije u samoj Srbiji – napominje Dušan Janjić. Kada je riječ o Zakonu o slobodi vjeroispovijesti, Janjić ističe da bi pojedine odredbe tog pravnog akta izgledale mnogo drugačije da se zaista pažljivo čitalo komisije mišljenje Venecijanske komisije. – Ne bi bilo spora oko dodatnog preregistrovanja ili registrovanja neke vjerske zajednice kao što je Srpska pravoslavna crkva, koja je već registrovana tamo gdje joj je matica i sjedište, a to je u Beogradu. Drugačije bi se riješilo kao što se drugačije i rješava to pitanje u Evropi. Sad smo, međutim, došli u situaciju daj šta daš. Žašto ovo govorim? Moj utisak, ali i saznanja govore da su dinamika i energija koje su se sada aktivirale mnogo jače od onog što su očekivali lokalni organizatori. Sve te prijetnje građanskim ratom, koje se su čule u Crnoj Gori, naslonile su se na široko nezadovoljstvo, a zakon ih je samo mobilisao – navodi Janjić. Đ. ĆORIĆ

NAKNADNA PAMET: Ministar vanjskih poslova Srbije korigovao raniji stav o protjerivanju Crnogoraca

Dačić sad tvrdi da nije mislio na obične građane porijeklom iz Crne Gore BEOGRAD - Ministar vanjskih poslova Srbije Ivica Dačić korigovao je svoj stav kojim je zaprijetio Crnogorcima iz Srbije oduzimanjem državljanstva. Objašnjavajući na koga je mislio kad je rekao da treba preispitati da li oni koji podržavaju vlast Mila Đukanovića zaslužuju državljanstvo Srbije, Dačić je beogradskoj TV Hepi rekao da „nije mislio na obične građane i one koji su

generacijama u Srbiji“, već na one koji „imaju poslovne imperije, klanove i rade za crnogorske agenture“, i dodao da ponekad misli da su „Srbi u Srbiji ugrožena kategorija“. -Ne mogu agenture da iz Srbije rade protiv Srbije; ja ne pričam o običnim ljudima koji su ko zna kad došli, i tako misli većina građana – rekao je Dačić i naglasio da on ima „niz saradnika porijeklom iz Crne Gore, ali su to ljudi koji imaju osjećaj zajedništva“.

Dačić je one koji su ga kritikovali zbog izjave o Crnogorcima u Srbiji pitao zašto nijesu kritikovali Đukanovića koji je, kako kaže, „ugrozio prava 30 odsto stanovnika“ i dodao da „neke javne ličnosti potpisuju sve što je protiv Srbije“. On je rekao da su se „svi sami javili, od Čedomira Jovanovića i Nenada Čanka, preko Crnogorske partije koja kaže da podržava svaku vlast u Crnoj Gori“. – Potpisuju apele, kažu da je Republika Srpska genocidna tvorevina, borili su se da se bombarduje Srbija, sad hoće da priznaju Kosovo, za sve optužuju Srbiju, a sad sam ja meta – rekao je Dačić. R. P.

Ekonomija

Četvrtak, 9. januar 2020.

Uprava carina u prošloj godini naplatila 800 miliona eura

Prva turistička priznanja u ovoj godini

Crna Gora prv Bloomberg de Carinici

Oduzeta roba vrijedna 10,6 miliona eura Lani su, samostalno i u saradnji sa drugim državnim organima, podnijeli 41 krivičnu prijavu nadležnom tužiocu i izdali 437 prekršajnih naloga PODGORICA – Uprava carina je u prošloj godini naplatila 800,9 miliona eura što je rast prihoda od 5,6 odsto ili 42 miliona više u odnosu na isti period prethodne godine, a 17 miliona više od plana. Lani su, samostalno i u saradnji sa drugim državnim organima, podnijeli 41 krivičnu prijavu nadležnom tužiocu i izdali 437 prekršajnih naloga. -Službenici Uprave carina izvršili su 67 hiljada detaljnih kontrola vozila i robe, kao i 900 inspekcijskih kontrola. Oduzeta je krijumčarena roba u vrijednosti od 10,6 miliona eura, od čega se najveći dio odnosi na cigarete - objašnjavaju iz Uprave. U 11 slučajeva oduzeto je 432 kilograma skanka, 17 kilograma heroina i 32 kilograma kokaina. U Upravi su zadovoljni rezultatima koji su bolji od planiranih i nastavak su višegodišnjeg trenda rasta naplate. -Po osnovu PDV-a pri uvozu naplaćeno je 528 miliona eura, što je za 5 odsto ili 26 miliona eura više u odnosu na isti period prošle godine, dok je po osnovu carine naplaćeno 27,8 miliona eura, 7 odsto više. Po osnovu akcize naplaćeno je 242,5 miliona eura, čime je ostvaren rast prihoda od 6,4 odsto ili 14,6 miliona eura više - naveli su iz Uprave carina. Veći prihodi od akciza su rezultat redefinisane akcizne politike i posljedično oporavka tržišta duvana. - Zahvaljujući kontinuiranim pojačanim mjerama i aktivnostima koje svakodnevno sprovodi Uprava carina, samostalno i u saradnji sa Upravom policije i Specijalnim državnim tužilaštvom, ostvaruju se mjerljivi rezultati u borbi pro-

Carinski dug uglavnom imaju stečajci - Carinski dug na početku novembra prošle godine iznosi 3.850.702 eura, a nastao je iz ranijeg perioda i u većem dijelu se odnosi na privredna društva kod kojih je uveden stečaj ili su likvidirana. Najveći carinski dužnici su KAP Podgorica – 1.189.332, Vektra Montenegro Podgorica – 793,751, Technosteel HVT Nikšić – 324,673, B&S Petrol Rožaje – 219.922, MONT-VALERI Podgorica – 159.368 i Semper Nikšić – 148.465 eura - objašnjavaju iz ove institucije. Modernizacijom procesa i carinskih procedura, Uprava carina posljednjih godina ostvaruje kontinuirani rast naplate prihoda i nema nenaplaćenih carinskih potraživanja. – Efikasnijem sprovođenju mjera naplate carinskog duga doprinijelo je dosljedno poštovanje obavezujućih procedura kojima se definiše postupak naplate carinskih potraživanja kao i redovno sprovođenje kontrola, što za rezultat ima blagovremeno plaćanje carinskih obveznika – navode iz Uprave.

tiv krijumčarenja duvana i duvanskih proizvoda, što se ogleda i u većoj naplati prihoda od akciza na ove proizvode - pojasnili su iz ove institucije. Unapređenje carinskih procedura i jačanje kvaliteta profila rizika u oblasti akciznih proizvoda, sa posebnim osvrtom na duvan i duvanske proizvode, tokom prošle godine, doprinijeli su smanjenju sive ekonomije. To se, kažu, ogleda kroz veću naplatu prihoda od akciza. U ovoj instituciji ističu da su implementacijom nacionalnog koncepta trgovinskih olakšica uspostavili dobar balans između olakšavanja trgovine, bezbjednosti i zaštite carinskog područja. -Modernizacija i automatizacija carinskih postupaka u okviru nacionalnih i EU projekata se uspješno realizuje. Uprava carina je i u 2019. bila pouzdan partner u nacionalnoj i međunarodnoj saradnji i razmjeni informacija. Zajed-

nički rezultati i saradnja na suzbijanju krijumčarenja i carinskih prevara sa Upravom policije i Tužilaštvom jedno je od postignuća koje je obilježilo rad Uprave carina u protekloj godini - objašnjavaju u Upravi. Odlučna borba za jačanje etike i integriteta i suzbijanje korupcije u carinskoj službi, kako navode, sprovodi se sistematski, čime Uprava carina na najbolji način kontroliše, ali i afirmiše posvećenost i profesionalizam carinskih službenika. -Nastavićemo da ostvarujemo svoje strateške ciljeve i u narednom periodu, uspostavljanjem dobrog balansa između ubrzanja procedura za legalnu trgovinu i pojednostavljene prostupke. Sa druge strane obezbijediće se efikasnost u naplati prihoda i bezbjednost carinskog područja kroz sprovođenje savremenih carinskih procedura - kažu u ovoj instiM.P.M. tuciji.

Kursna lista USD

1.11470

JPY 120.54000 GBP

0.85115

CHF

1.08400

AUD

1.62940

CAD

1.44710

PODGORICA - Američki Bloomberg svrstao je Crnu Goru na prvo mjesto liste 20 destinacija koje će posebno biti popularne tokom 2020. godine. Istovremeno, China Travel Agent magazin dodijelio je Crnoj Gori nagradu za najpopularniju niša destinaciju u 2019. godini u Kinikazao je državni sektretar Ministarstva održivog razvoja i turizma Damir Davidović dodajući da je Crna Gora u prvih 10 mjeseci protekle godine prihodovala 1,1 milijardu eura. Kako je Davidović rekao na jučerašnjoj konferenciji za medije koju je organizovala Nacionalna turistička organizacija i Ministarstvo održivog razvoja i turizma, pokazuje da su prepoznati rezultati i potencijal koji je država ostvarila. - Priznanje američkog Bloomberga najbolji je dokaz tome da je Crna Gora na pravom putu. Ono što je dokaz da smo na dobrom putu jeste priznanje koje je američki Bloomberg u svojoj preporuci koje zemlje i koje lokacije treba posjetiti u 2020. godini Crnu Goru pomenuo kao prvu. Imajući u vidu da je u pitanju jedna od najsnažnijih medijskih kuća na svijetu koja se bavi poslovnim vijestima,

PRIZNANJE STIGLO OD NAJJAČEG BIZNIS MEDIJA: Sa presa

ovo je zaista nešto što prepoznaje rezultate koje smo ostvarili i prepoznaje naš potencijal – kazao je Davidović. Direktorica NTO Željka Radak-Kukavičić kazala je da je prošla godina bila rekordna, te da se mogu pohvaliti dobrim početkom ove godine. – Samo za novogodišnju noć imali smo 60.000 gostiju i dobru posjećenost i ostalih dana – precizirala je Radak-Kukavičić na konferenciji koju je organizovala NTO u saradnji sa Ministarstvom održivog ra-

zvoja i turizma. Ona je najavila i prve aktivnosti, a to je sajam u Štutgartu gdje će Crna Gora po prvi put biti partner na nekoj ovakvoj manifestaciji u Zapadnoj Evropi. Američki Bloomberg preporučuje 20 nadahnjujućih destinacija koje će posebno biti primamljive u ovoj godini. Tako se Crna Gora našla ispred Italije, Kirgistana, Mađarske, Bolivije, Mozambika, Jamajke i Kaira. Bloomberg za Crnu Goru piše

Predsjednik CTU Žarko Radulović o turističkim rezultatima

Brendirali smo doček Nove godine

Svake godine je sve bolje, to se vidi i golim okom. Očigledno da smo napravili dobar proizvod, atraktivnu, kvalitetnu ponudu i sve dok je tako broj gostiju će da raste, kaže Radulović PODGORICA - Na trgovima je u Crnoj Gori ove godine Novu godinu proslavilo rekordnih 60.000 gostiju. Hoteli su bili puni kako na jugu tako i na sjeveru, a za prošlu godinu možemo da govorimo o rekordnim rezultatima kazao je za Pobjedu predsjednik Crnogorskog turističkog udruženja Žarko Radulović. Najave za ovu godinu govore da ćemo imati bolju posjećenost, a sezona je sve duža. – Svake godine je sve bolje, to se vidi i golim okom. Očigledno da smo napravili jedan dobar proizvod, atraktivnu, kvalitetnu ponudu i sve dok je tako broj gostiju će iz godinu u godinu da raste. Samo da sačuvamo mir, da odavde gosti idu uz poruke sa punih trgova gdje svira muzika, gdje se ljudi vesele, vole, poštuju… Ove godine su svi hoteli bili puni, a da je prošla godina bila najjača govore najbolji finansijski rezultati - kaže Radulović. Opet je, kako ističe, Crna Gora bila najbolja u regionu što se dočeka Nove godine tiče.

– Postali smo brend kada su u pitanju jači praznici, Nova godina pa i ljeti kada su Sea dance i druge manifestacije. Postali smo prepoznatljivi u regionu, pa i šire – poručuje Radulović. Kada je u pitanju zimska sezona, snijega nema, ali ne samo kod nas, nego i drugdje u regionu. – Ima ga tamo gdje se pravi vještački snijeg. Ali ovo nije ni prvi, ni zadnji put. Moramo i na to da se pripremimo, ali će ipak rezultati biti dobri. Polako, ali sigurno posjeta planinama je sve bolja. Na sjeveru imaju i dvije sezone za razliku od Primorja, i ljetnju i zimsku. Ljetnja nije ništa slabija od zimske. Tako da imaju šansu da se vade ako su sad promašili, ali mislim da nijesu puno – kazao je Radulović napominjući da su i oni bili puni za praznike. Ove godine, ističe, buking je jači nego lani i generalno za Crnu Goru raste interesovanje. – Turisti dolaze ciljano da se kupaju, ali i oni koji žele ljeto da provedu na planini. U tom dijelu ne možemo da određujemo. Gost za svoj novac može da ide

kako hoće i gdje hoće da provede odmor – kaže Radulović. Kako napominje, posebno Kolašin i Žabljak u privatnom smještaju ljeti nemaju mjesta. – Sve je puno, hoteli su puni i definitivno na sjeveru fali novih hotela. Katuni, eko sela puni su. To je krenulo definitivno – kazao je Radulović. Ove godine, kaže naš sagovornik, počinje ranije sezona i to već u martu, kada ozbiljnije kreću turoperatori, individualci u aprilu i to je to. – Više nema i niko ne može da kaže da sezona traje 45 dana. Sezona u Crnoj Gori traje više od 6,5 mjeseci. Prvi gosti stižu iz Zapadne Evrope – kazao je Radulović. Na naše pitanje da li su spremni za ovu godinu, on je kategoričan da se spremaju 365 dana u godini. – Ko se nije pripremio 1. januara, neće se pripremiti ni 1. maja. Pripremamo se stalno 365 dana u godini. Sada vikendom raste broj gostiju iz regiona, uglavnom iz Albanije, Kosova, nešto iz Srbije, Hrvatske, BiH. Dolaze za vikend i tako će biti cijeli ja-

Ekonomija

Četvrtak, 9. januar 2020.

Direktor Fonda rada objašnjava kako će u praksi funkcionisati nova zakonska rješenja

va na listi estinacija Avansna uplata Montenegro erlajnzu i dalje tajna Na pitanje novinara zašto je uplata avansa NTO Montenegro erlajnzu od 3,2 miliona eura 2017. godine proglašena tajnim dokumentom, Radak- Kukavičić je rekla da je odluku o proglašenju akta donijelo ministarstvo, kao predlagač dokumenta, a u skladu sa politikom i Ministarstva i Vlade procijenjeno je da se stavi oznaka interno na dokument. S obzirom na to da je akt interan nije mogla da da više informacija o tome. - Već je javnost kroz poslaničke debate imala prilike da se upozna sa različitim ciframa koje su bile navedene, a po isteku roka tajnosti javnost će biti upoznata - kazala je Radak- Kukavičić.

da se sićušna balkanska zemlja polako pozicionirala kao novi dragulj Jadrana sa mješavinom vjekovnih sela, aristokratskih ljetnikovaca i brojnih izazovnih lokacija izvan šljunkovitih plaža. – U vašoj avanturi Crnom Gorom možda sretnete mrkog medvjeda, sivog vuka, evroazijskog risa i druge ugrožene vrste u nacionalnim parkovima Durmitor i Biogradska gora – navodi se u tekstu Bloomberga. Nakon divlje ljepote, preporučuju da se pođe do obala na moru ,,obasjanih suncem“. – Ne propustite da posjetite luksuznu marinu za jahte Portonovi u zalivu Boke Kotorske, gdje će se u junu otvoriti i prvo

evropsko ljetovalište One&Only. Krstarite morem ili letite Lufthanzom do Tivta, grada na moru sa aerodromom. Šta god odaberete, sigurno je da ćete zaobići prepuni Dubrovnik u susjednoj Hrvatskoj – navodi autor teksta. Bloomberg preporučuje i kada je najbolje posjetiti Crnu Goru, a kada ne, uz vrlo koristan pregled godišnjih cijena smještaja. Kako navode, u Crnoj Gori vrijeme je dovoljno toplo za kupanje sve do oktobra, kada su i najpristupačnije cijene. – Ugodno ćete se provesti i u kasno proljeće, kada su noći tople, ali prijatne – preporučio N. K. je taj ugledni medij.

Relaksirati mala i srednja preduzeća Radulović smatra da svaki novi zakon donosi nove terete i obaveze i da treba realaksirati male i srednje biznise koji jako teško mogu da opstanu sa svim nametima. – Mislim na sve, na doprinose, poreze, plate, način kako moraju da posluju, samo vazduh ne plaćaju sve drugo plaćaju. U ovom trenutku mala i srednja preduzeća je veoma teško da budu legalni do kraja i da budu održiva i ja ne prepoznajem ni u jednom zakonu da se tretira rad i posao, nešto što bi njih relaksiralo – zaključuje Radulović.

Zaposleni će moći ne samo da ostvari potraživanja iako stečajni postupak nije okončan, već i u slučajevima ako je radni odnos prestao šest mjeseci prije otvaranja stečaja i ako su potraživanja priznata u stečajnom postupku pred Privrednim sudom PODGORICA – Radnici će ubuduće preko Fonda rada moći da dobiju zaostale zarade uz uplatu doprinosa prije okončanja stečajnog postupka u njihovoj firmi, kazao je za Pobjedu direktor ovog fonda Kemal Đečević. To pravo im od sada daje Zakon o radu, koji je usvojen u parlamentu pred novogodišnje praznike, ali i prijedlog zakona o fondu rada. – Novim zakonskim rješenjima uvodi se mogućnost da zaposleni ostvari svoja prava i prije okončanja stečajnog postupka, što do sada nije bio slučaj. Svjedoci smo da su stečajni postupci trajali godinama. Zaposleni su morali čekati okončanje stečajnog postupka da bi ostvarili pravo na zarade i naknade zarade za vrijeme odsustvovanja sa rada zbog privremene spriječenosti za rad, po propisima o zdravstvenom osiguranju, koje je bio dužan da isplati poslodavac u skladu sa ovim zakonom za svaki mjesec koji nije isplaćen, kao i pravo na uplatu doprinosa za obavezno penzijsko i invalidsko osiguranje za navedena potraživanja – objasnio je Đečević.

Pravo

Po novim zakonskim rješenjima, dodaje direktor, zaposleni će moći ne samo da ostvari potraživanja i ako stečajni postupak nije okončan, već i u slučajevima ako je radni odnos prestao šest mjeseci prije otvaranja stečaja i ako su potraživanja priznata u stečajnom postupku pred Privrednim sudom. Đečević objašnjava da će se Fond rada za isplaćena potraživanja radnicima, pojaviti kao povjerilac pred Privrednim

1,78

miliona eura je opredijeljeno budžetom za ovu godinu za isplatu potraživanja

Kemal Đečević

sudom, ukoliko ima stečajne mase. Fond rada je prošle a i prethodnih godina u kontinuitetu isplaćivao i otpremnine i zaostale zarade radnicima nakon okončanja stečaja. – U prošloj godini zaključno sa 19. decembrom po članu 23 Zakona o Fondu rada, na ime potraživanja lica kojima je radni odnos prestao usljed stečaja ili tehnoloških, ekonomskih i restrukturalnih promjena, izvršena je isplata otpremnina na osnovu 230 rješenja. Ukupno je isplaćeno 441.054 eura – objašnjava direktor. Fond je takođe u prošloj godini, dodaje Đečević, po članu 98 Zakona o radu, na ime garantovanih zarada isplatio 267 rješenja, u ukupnom iznosu od 365.182 eura. Direktor kaže da ima rješenja koja još čeka na isplatu, ali veoma mali broj i to zbog pravnih razloga. – Na isplatu potraživanja, po čl. 23 Zakona o Fondu rada, čija je visina propisana odlukom o kriterijumima i načinu isplate potraživanja kod Fonda rada u

iznosu od 1.926 eura, čeka šest pravosnažnih rješenja. Razlog je sprovođenje i okončanje ostavinskih postupaka. Na isplatu potraživanja propisanih odredbama Zakona o radu član 98 čeka 53 rješenja, zato što nijesu postala pravosnažna. Na isplatu po pitanju uplate doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, licima čiji je radni odnos prestao usljed stečaja po članu 99a Zakona o radu, čeka jedno rješenje, koje nije postalo pravosnažno objasnio je Đečević.

Budžet

Fond je i u tekuću godinu ušao sa budžetom. – Budžetom za 2020. godinu za isplatu potraživanja opredijeljeno je 1.780.00 eura. Na isplatu potraživanja na osnovu člana 23 na godišnjem nivou odnosi se iznos od 370.220 eura, na isplatu sredstava za garantovane zarade, na godišnjem nivou, iznos od 850.000 eura, na ostalo (porez i doprinosi i povezivanje staža), na godišnjem nivou iznos od 250.000

eura – precizirao je direktor. Zahtjevi koji su ostali neobrađeni po različitim osnovama. – Uglavnom se odnose na podnosioce kojima su u prethodnom periodu isplaćena potraživanja od države ili poslodavca, lica isplaćena od strane poslodavca po osnovu prestanka radnog odnosa zbog tehnoekonomskih promjena po propisima koji su važili u momentu prestanka radnog odnosa podnosioca, zatim podnosioci kojima je radni odnos prestao po sporazumu između zaposlenog i poslodavaca – objašnjava on. Dio zahtjeva se, kaže Đečević, odnosi na lica koja su u prethodnom periodu isplaćena od države, odnosno Saveza sindikata Crne Gore ili Ministarstva rada i socijalnog staranja, kao i lica kojima je izvršen dokup staža da bi ostvarili pravo na starosnu penziju, a kojima je radni odnos prestao u periodu od 14. avgusta 1990. do 29. jula 2003. godine. – Dio zahtjeva koji je ostao neobrađen odnosi se i na one za isplatu potraživanja u smislu člana 23 Zakona o Fondu rada, koji su predati nakon zakonom propisanog roka od 8. januara 2011. Ne može se izvršiti procjena koliko sredstava će biti isplaćeno u ovoj godini – kazao M.P.M. je Đečević Pobjedi.

Zimska sezona na sjeveru Crne Gore

Žarko Radulović

nuar, a već u februaru su ozbiljni dolasci i ozbiljni vikendi i 8. marta otprilike počinje sezona – kazao je Radulović. Kao i svake godine, ističe, imaće problema sa radnicima, kao i cijeli region. – Iz godine u godinu ovaj problem će biti sve veći – kazao je Radulović, koji poručuje turi-

Dug za plate će isplaćivati prije okončanja stečaja

stičkim radnicima da se posvete svom poslom, da stalno unapređuju svoj posao, da podižu kvalitet i da ne očekuju da će u jednoj godini zaraditi za cijeli život, nego svake godine pomalo, ali svake godine pomalo više. – To je realan i jedini mogući put – zaključio je Radulović. N. K.

PODGORICA - Zimska turistička sezona na sjeveru je u punom jeku, a protekle sedmice su se stekli uslovi za skijanje na Žabljaku. Kako prenosi Infobiro, ljubitelji planinskih sportova već treći dan mogu da skijaju na skijalištu Savin kuk. Direktor tog skijališta Milutin Tomić kazao je da su u protekla tri dana imali padavina, ali to nije dovoljno da kompletna skijališta stave u funkciju. – Trenutno je u funkciji ski lift broj 14 i snoubord skijaška staza dužine 600 metara, kao i žičara Savin kuk 1 i Savin kuk 2, ali samo za panoramsko razgledanje. Budući da radimo sa umanjenim kapacitetom, mogu reći da smo zadovoljni posjetom – kazao je Tomić i dodao da dnevno imaju od 300 do 500 skijaša. – Ove godine ski pas je osam eura za djecu i 13 za odrasle. Uveli smo i jednočasovni ski pas od tri eura za djecu a pet za odrasle, dok za starije od 60 godina dnevni ski pas košta deset eura – naveo je Tomić. Poslovanjem su zadovoljni i na Javorovači, iako ne rade punim kapacitetom, kazao je

Skijališta na Žabljaku rade smanjenim kapacitetom

PAO PRVI SNIJEG: Žabljak

Vuk Popović, direktor preduzeća ,,VZ sport“, koje je zakupilo to skijalište. – Uključen je samo bebi lift, veliki ne radi zbog male količine snijega. Posjeta je solidna, imamo već prepoznatljivu

školu skijanja i nadamo se još većem odazivu – rekao je Popović. I skijalište Javorovača je otvoreno, a ove godine biće domaćin sada regionalno prepoznatog ski kampa za najmlađe od

19. do 26. januara, a druga grupa je od 2. do 9. februara. Cijena ski kampa sa boravkom od sedam dana i kompletnom ski opremom iznosi 300 eura. Dnevni ski pas za djecu je pet, a za odrasle osam eura. r. e.

Društvo

Četvrtak, 9. januar 2020.

KAMPANJA: Vlasti Srbije, Srpska crkva i dio javnosti n zbog Zakona o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pr

Osvrt

Sloboda vjeroispovijesti je građansko pravo Uostalom i Biblija je djelo Boga i ljudi, pisano i mijenjano vjekovima u nastojanju da se u susretu Logosa i Istorije prati susretanje Boga i ljudi. Kanoni moraju pratiti ovo susretanje. U tom susretanju nalazi se kvalitativno sublimisanje autonomije crkve i autonomije države, a ne nikako iluzija o totalnoj odvojenosti crkve i države, što neminovno vodi Piše: Prof. dr Slobodan VUKIĆEVIĆ birokratizaciji i jedne i druge Sociološko razumijevanje politike polazi od ideje vladavine, kao prirodnog - kosmičkog prava svake zajednice da vlada sama sobom. Ljudska zajednica je izvorna čovjekova potreba, prva čovjekova svojina, a njeno ostrvarivanje čovjekova sloboda. U ovom odnosu - čovjekove potrebe i slobode, sadržano je opšte dobro, kao kvintesencija politike. Sila, nasilje, agresivnost su sadržinski elemenat prirode čovjeka i njegove zajednice, ali prodiranje nasilja u politiku je društveni fenomen. Politika upravo počinje odbranom od nasilja (pravom odbrane od nasilja), a ne uvođenjem nasilja u politiku. Temeljni stav Zakona o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica glasi: „Država garantuje nesmetano ostvarivanje slobode misli, savjesti i vjeroispovijesti. Sloboda misli je apsolutna i neprikosnovena“ (čl.1 i 2). Očigledno, Zakon o slobodi vjeroispovijesti pretpostavlja totalno odsustvo nasilja u bilo kom vidu, pa i u vidu osporavanja drugom slobode vjeroispovijesti. Kad nasilje uđe u politiku, izvor se nalazi u politici, a ne u nasilju. Osporavanje slobode vjeroispovijesti bilo kome, ne nalazi se u vjeroispovijesti, već u politici. Kulminacija pojave nasilja u politici prilikom usvajanja Zakona o slobodi vjeroispovijesti, a i nakon toga, u Crnoj Gori dešava se u parlamentu, koji bi trebalo da bude nepremostiva prepreka nasilju! Jasno se izdvajaju dva bitna razloga: 1) osporavanje slobode vjeroispovijesti drugome (Crnogorcima) i 2) imovinsko pitanje. Norma slobode vjeroispovijesti i uvjerenja znači aktivan odnos vjernika i Boga, prihvatanje svetosti Boga, ali i doživljavanje i proživljavanje Boga svojim iskustvom ispoljenim u individualnom i kolektivnom identitetu (jedinstvo univerzalnog i konkretnog). U tome je snaga Boga i snaga vjere i uvjerenja. Otuđenost Boga i životnog iskustva vjernika, nasilje je i nad Bogom i nad vjernikom. Zašto u Manastir Ostrog, kod Svetog Vasilija, slava mu i milost, dolaze ljudi iz raznih država, vjera i nacija, bez ikakve potrebe i interesa da misle o tome ko kako ispovijeda svoju vjeru i čiji je Manastir Ostrog. Znači, pitanje slobode vjeroispovijesti je građansko pravo što podrazumijeva da svaki građanin nesmetano može ispoljavati svoju vjeru, privatno, kolektivno u sakralnim objektima i oblicima vjerskih aktivnosti. Naravno, pod uslovom da time ne dovodi u pitanje isto takvu slobodu drugih građana, čime sloboda vjeroispovijesti ima građanski karakter. Zakon o slobodi vjeroispovijesti upravo obezbjeđuje slobodu vjeroispovijesti svim građanima na individualnom i kolektivnom nivou. Bilo čije osporavanje ovog građanskog prava, direktno uvodi nasilje u politiku. To se najočiglednije ispoljava u negiranju Crnogorske pravoslavne crkve i njenih vjernika da slobodno ispoljavaju svoju vjeru. Pogotovo kad je nesporna autokefalnost Crnogorske crkve do 1918. godine, što priznaje i mitropolit Amfilohije (poglavar SPC u Crnoj Gori). Njegov argument da su velikodostojnici CPC nakon 1918. slobodno potpisali (a nijesu svi već samo dva) prisajedinjenje CPC Pećkoj patrijaršiji je upravo dokaz o njenoj autokefalnosti, jer da nije CPC bila autokefalna, ne bi crkveni velikodostojnici imali što potpisivati. Uostalom i Biblija je djelo Boga i ljudi, pisano i mijenjano vjekovima u nastojanju da se u susretu Logosa i Istorije prati susretanje Boga i ljudi. Kanoni moraju pratiti ovo susre-

tanje. U tom susretanju nalazi se kvalitativno sublimisanje autonomije crkve i autonomije države, a ne nikako iluzija o totalnoj odvojenosti crkve i države, što neminovno vodi birokratizaciji i jedne i druge. Ko bi danas mogao nabrojati sve crkve koje su nastajale bez usklađenosti sa postojećim regulama? Kako će Crnogorci svoju slobodu pravoslavne vjeroispovijesti kanonizovati, to neka bude njihova briga u duhu principa slobode vjeroispovijesti. Uz to, država Crna Gora sa svojim suverenitetom, koji obavezno uključuje i teritorijalni suverenitet, mora definisati svojinsko pravo kao nesubjektiviziraniji društveni odnos, koji dobija institucionalnu formu jedinstvenog načina posjedovanja, prisvajanja, razmjene i raspodjele dobara materijalne i duhovne prirode. U okviru toga, posebno vlasnička prava kao subjektivizirani društveni odnos, konkretnih subjekata (individualnih i kolektivnih) u neotuđivom raspolaganju predmetima svog vlasništva. Princip pozitivne korelacije ova dva društvena odnosa istinska je osnova ostvarivanja opšteg dobra građana i njihove zajednice. Zakon o slobodi vjeroispovijesti (čl. 62) ignoriše ovu fundamentalnu razliku, time unosi čitavu zbrku i zabunu s obzirom na posljedice koje može imati. Definisanjem da su određerni vjerski objekti i zemljište u državnoj svojini, a drugi da nijesu ruši princip teritorijalnog suvereniteta Crne Gore. Ruši, takođe, princip vlasništva kao društvenog odnosa i omogućava autarhično ponašanje pojedinih subjekata vlasništva van društvenih normi zajednice kao cjeline, jer vlasnik nije autarhični subjekt, već član (individualni ili kolektivni) zajednice. U drugom stavu čl. 62: „Vjerski objekti koji su izgrađeni na teritoriji Crne Gore zajedničkim ulaganjima građana do 1. decembra 1918. godine, a za koje ne postoje dokazi o pravu svojine, kao kulturna baština Crne Gore, državna su svojina“. Ako su samo državna svojina, onda nijesu vjerski. U stavu 3 čl. 62. definiše se samo pitanje dokazivanja vlasništva, bez konteksta društvenih normi koje se odnose na teritorijalni svojinski suverenitet Crne Gore. Znači, društvene norme o svojini vjerskih objekata i zemljišta moraju imati precizno definisan: 1) status Crne Gore u pogledu cjeline svog teritorijalnog suvereniteta sa stanovišta jedinstvenog načina posjedovanja, prisvajanja, razmjene i raspodjele dobara koja se nalaze i koriste na teritoriji Crne Gore; 2) status konkretnih subjekata vlasničkih prava (individualnih i kolektivnih) u neotuđivom raspolaganju predmetima svog vlasništva. Dokazni postupak vlasništva se odvija na isti način kao i za sva druga pitanja vlasništva. Ukupne tenzije oko Zakona o slobodi vjeroispovijesti je lako riješiti: 1. Ni normativno, ni praktično ne dovoditi u pitanje slobode vjeroispovijesti bilo kome u Crnoj Gori na individualnom ili kolektivnom planu; 2. Precizirati svojinski suverenitet Crne Gore na čitavoj svojoj teritoriji (što podrazumijeva i vjerske objekte i zemljište) u sociološkom značenju posebnog društvenog odnosa; 3. Obezbijediti neotuđivost vlasništva nad materijalnim i duhovnim dobrima svih subjekata u skladu sa pravnim sistemom Crne Gore u sociološkom značenju građanskog raspolaganja predmetima vlasništva.

Vučiću najvažn se crkva zove sr

Advokati Milenko i Momir Radić tvrde i da na osnovu donijetog Za pa dok se ne registruje, SPC koja gubi status pravnog lica, ne može i ostvarivati prava, koja u skladu sa pravnim poretkom Crne Gore p registrovanim ili evidentiranim vjerskim zajednicama, kao pravni PODGORICA – Zakon o slobodi vjeroispovijesti ili uvjerenja i pravnom položaju vjerskih zajednica juče je stupio na snagu, a pritisak iz Srbije na crnogorske vlasti ne jenjava – Srpska crkva organizovala je moleban u Beogradu, dvojica beogradskih advokata, kako prenosi Tanjug, predali su Ustavnom sudu ustavnu žalbu na Zakon, a predsjednik ove države Aleksandar Vučić izrazio je nadu da Srpska crkva u Crnoj Gori neće mijenjati ime, odnosno da će ostati srpska. Vučić je, prenosi Beta, nakon otvaranja gasovoda Turski tok u Istanbulu za Televiziju Pink rekao „da se nada da kada budu pravljeni kompromisi i dogovori da to neće biti nauštrb interesa srpskog naroda i Srpske crkve“.

Protesti

Kazao je da se špekuliše oko promjena imena Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori tako da se prilikom registracije po novom zakonu izbaci riječ srpska, a da se umjesto toga koriste izrazi ,,pravoslavna crkva“ ili ,,mitropolija“, kao i da se on zalaže da se u nazivu SPC kao vjerske zajednice zadrži riječ ,,srpska“. – Nijesam siguran i želim da se nadam da će u tom kompromisu učestvovati naše crkve i manastiri, ali pod okriljem Srpske crkve. Nadam se da će se sve završiti mirno – poručio je predsjednik Srbije. Srpska crkva juče je u Beogradu organizovala moleban litiju kojoj je prisustvovalo više stotina građana. Oko 16 sati krenuli su sa Terazija ka Hramu Svetog Save gdje je održan moleban povodom usvajanja Zakona o slobodi vjeroispovjesti u Crnoj Gori. Građani, kako prenosi Portal RTS, nosili su crkvene i državne zastave, ikone i transparente, a među okupljenima bili su i direktor Kancelarije za Kosovo i Metohiju Marko Đurić i generalni sekretar predsjednika Srbije Nikola Selaković. Kako prenosi Portal Radio Slobodna Evropa, na transparentima je pisalo: ,,Bez Kosova smo kao čovek bez srca“ i ,,Ništa im nije sveto - Milo zločinac“, a uzvikivali su ,,Ne damo svetinje“, ,,Crna Gora i Srbija - to je jedna familija“, ,,Kosovo je srce Srbije“. Kako je saopšteno, skup je bio podrška ,,stradalom narodu u Crnoj Gori, Kosovu i Metohiji i svim srpskim krajevima“. A prva ustavna žalba na Zakon o slobodi vjeroispovijesti stigla je iz Beograda - advokati Milenko i Momir Radić

Molebanu u Hramu Svetog Save povodom zakona u Crnoj Gori prethodila protesna še

Mandić: Sve naše oči su uprte u Srbiju, u prijestoni grad Jedan od lidera Demokratskog fronta Andrija Mandić izjavio je da je posebno bitno što je država Srbija „snažno stala uz svoj narod i što je patrijarh srpski Irinej snažno stao uz vjerujuće ljude u Crnoj Gori“. Mandić je naglasio da Beograđani koji su sinoć izašli na litiju i moleban kod Hrama Svetog Save ne mogu dobro da ocijene koliko to ima dobrog i pozitivnog uticaja na Crnu Goru. - Narod u Crnoj Gori je oduševljen, ohrabren i osnažen u pravednoj borbi koju je otpočeo još davno. Sve naše oči su uprte u Srbiju, u prestoni grad, prema sunarodnicima - rekao je Mandić za Radio Beograd.

podnijeli su juče Ustavnom sudu Crne Gore inicijativu za ocjenu saglasnosti Zakona sa Ustavom i međunarodnim ugovorima. Inicijativom, u koju je Tanjug imao uvid, a kako prenosi agencija Mina, traži se od Ustavnog suda da donese odluku kojom će osam odredbi Zakona, spornih za Srpsku pravoslavnu crkvu i njene vjernike, proglasiti neustavnim i nesaglasnim sa međunarodnim ugovorima. Predlažu da Ustavni sud na-

loži ,,da se obustavi primjena osporenog Zakona prema vjerskoj zajednici SPC do okončanja postupka ocjene njegove ustavnosti ili do zaključenja ugovora između SPC i Vlade Crne Gore, kao što je to već učinjeno sa jevrejskom, rimokatoličkom i islamskom zajednicom“. Tvrde i kako je crkvena imovina u Crnoj Gori nesporno vlasništvo Srpske crkve, te da od juče, od dana stupanja na snagu Zakona, pa dok se ne registruje, SPC gubi status

Mesić: Crna Gora sama da rješava vjerska pitanja Bivši predsjednik Hrvatske Stjepan Mesić ocijenio je da Crna Gora treba sama da rješava vjerska pitanja. On je u intervjuu za Radio Sarajevo kazao da bi vjerska pitanja trebalo ostaviti izvan miješanja bilo kakvih vanjskih faktora, te pustiti da to Crna Gora sama rješava. - Ona je organizirana, pravna država i o svakom pitanju se može raspravljati. Tu nije potrebno da se bilo tko sa strane miješa – istakao je on.

Društvo

Četvrtak, 9. januar 2020.

ne odustaju od pritiska na Crnu Goru ravnom položaju vjerskih zajednica

nije da rpska

akona, počev od danas, e posjedovati, sticati pripadaju isključivo im licima

etnja

pravnog lica i ne može posjedovati, sticati i ostvarivati prava, koja „u skladu sa pravnim poretkom Crne Gore, pripadaju isključivo registrovanim ili evidentiranim vjerskim zajednicama, kao pravnim licima“. S obzirom na to da Zakon nije predvidio prelazni rok za registraciju vjerskih zajednica to, prema mišljenju advokata, znači da država Crna Gora od danas ima pravo da primjenjuje sve zakonske sankcije prema SPC.

OtpOri

Zakon o slobodi vjeroispovijesti usvojila je Skupština 27. decembra. Poslanici Demokratskog fronta, prosrpske koalicije, izazvali su težak incident u parlamentu nakon što je u načelu izglasan prijedlog zakona. Naumili su bili da stopiraju usvajanje zakona, pa su pokušali da aktiviraju neko pirotehničko sredstvo, a onda su krenuli prema predsjedničkom stolu i iščupali nekoliko kablova i nasrnuli su na druge poslanike. Milun Zogović (DF) gađao je predsjednika Skupšti-

Damjanović: Zna se kakve su čije namjere Profesor emeritus Filozofskoga fakulteta u Zagrebu i član Hrvatske akademije znanosti i umjetnosti Stjepan Damjanović poslao je otvoreno pismo, kako je naveo, prijateljima sa Fakulteta za crnogorski jezik i književnost, u kom je istakao da prati zbivanja u našoj državi sa željom da pobijede mir, pravda i razum. - U svojoj sam hrvatskoj domovini vidio vrlo sličnu verziju događaja i mislim da svi dobronamjerni i prosječno obrazovani ljudi znaju što se događa i kakve su čije namjere. Šeme su vrlo poznate, već su izlizane od ponavljanja, ali to što su izlizane ne znači da opasnosti nema – upozorio je on. Pozvao je kolege da ne ćute. - U svome otporu nemojte nikad i ničim povrijediti srpski narod, ali vrlo jasno dajte do znanja velikosrpskoj politici da poznajete i njezine namjere i njezine metode i da ćete svoju snagu neprekidno crpiti iz ljubavi za svoje, a ne iz bilo kakve mržnje prema kome drugome, da samo želite biti svoji na svome, da kao svi slobodni ljudi na svijetu želite da vas se pita ko ste, a ne da neko drugi umjesto vas govori o vama, da vam on kazuje ko ste i propisuje kako se imate ponašati – istakao je, između ostalog, on.

ne Ivana Brajovića (SD) plastičnom flašom i pokušao je fizički da se obračuna sa njim, ali ga je spriječilo skupštinsko obezbjeđenje. Njegova koleginica Marina Jočić (DF) je plastičnom bocom gađala poslanika Ranka Krivokapića (SDP). Iz sale su tada izvedeni svi poslanici DF-a, njih 17, i sprovedeni u Centar bezbjednosti Podgorica. Nakon toga je zakon usvojen, a oni su kasnije oslobođeni, osim Andrije Mandića, Milana Kneževića i Miluna Zogovića. Osnovno tužilaštvo ih tereti za sprečavanje službenih lica u vršenju službene dužnosti, a oni se brane sa slobode. Srpska crkva u Crnoj Gori protivi se ovom zakonu, ocjenjujući ga neustavnim i diskriminatorskim. Vlada je odbacila takve tvrdnje, podsjećajući, između ostalog, da su dobili pozitivno mišljenje Venecijanske komisije, te da je akt urađen u skladu sa međunarodnim standardima. Od usvajanja zakona SPC ogranizuje protestne šetnje širom Crne Gore, a najavili su da će se ubuduće okupljati samo četvrtkom i nedjeljom. Ključna, a sporna novina zakona je što propisuje da će svi vjerski objekti koji predstavljaju kulturnu baštinu, a koji su bili imovina države Crne Gore prije gubitka njene nezavisnosti 1918. godine, biti prepoznati kao državna imovina, ukoliko vjerska zajednica nema dokaz da je ona vlasnik. Stari zakon iz ove oblasti datira čak iz 1977. godine. N. Đ./K. K.

Zasijedalo Vijeće za nacionalnu bezbjednost

Subverzivne aktivnosti iz zemlje i okruženja nijesu ugrozile Crnu Goru Državni organi i rukovodstvo, kako je ocijenilo Vijeće za nacionalnu bezbjednost, odgovorili su zakonito, „uz iskazanu trpeljivost na jedan od ozbiljnijih ataka na našu stabilnost i mir“ PODGORICA – Država neće dozvoliti spoljno miješanje u naše unutrašnje prilike, u naše suvereno pravo da sami i slobodno vodimo spoljnu i unutrašnju politiku -poručeno je juče sa sjednice Vijeća za nacionalnu bezbjednost. Crnoj Gori, istakli su u saopštenju, kao građanskom i demokratskom društvu pripada isključivo i legitimno pravo da štiti slobode i uređuje prava svih građana koji u njoj žive. Vijeće je, kako su naveli, juče detaljno analiziralo tok okupljanja i protestnih šetnji u organizaciji Mitropolije crnogorsko-primorske u svim gradovima, u periodu od 26. decembra 2019. do 7. januara 2020. godine, kao i okolnosti i rizike koji su ih pratili, a mogli su usložiti bezbjednosne prilike u zemlji. - Organizaciju i same protestne šetnje pratile su snažna i negativna politička i neprimjerena i agresivna medijska kampanja uz veliki broj dezinformacija i lažnih vijesti – sa ciljem uznemiravanja javnosti i građana i podsticanja nereda i nestabilnosti. Nosioci tih aktivnosti bili su iz zemlje, ali i iz našeg neposrednog okruženja – sa jasnom namjerom dezinformisanja građana, a posebno vjernika o navodnom scenariju upada u vjerske objekte Srpske pravoslavne crkve, protjerivanju sveštenika i pritiscima na srpsku zajednicu u Crnoj Gori – ističe se u saopštenju. Subverzivne aktivnosti, konstatovano je, išle su i u pravcu kompromitacije države, njenih simbola, nosilaca državne vlasti, kao i pozivanja na konačni obračun sa ustavnim poretkom, pravnom državom i organima reda i bezbjednosti – i to svim sredstvima.

ANALIZIRALI BEZBJEDNOSNU SITUACIJU: U Vijeću zadovoljni reakcijom na izazove sigurnosti

Mitropolija crnogorsko-primorska doprinijela mirnim okupljanjima Vijeće za nacionalnu bezbjednost konstatovalo je na sjednici i visok stepen odgovornosti najvećeg broja građana i učesnika protestnih okupljanja. - Nijesu podlegli nezapamćenoj kampanji i dezinformacijama o ugroženosti njihovih vjerskih prava i sloboda – saopštili su oni

– Njihov cilj je bio ugrožavanje vitalnih ustavnih i demokratskih vrijednosti Crne Gore – jedan je od zaključaka sjednice. Državni organi i rukovodstvo, kako je ocijenjeno, odgovorili su zakonito, „uz iskazanu trpeljivost na jedan od ozbiljnijih ataka na našu stabilnost i mir“. – Sistem bezbjednosti, prije svega crnogorska policija, profesionalno je obezbijedio uslove za neometano okupljanje vjernika i građana, ali i ostvarivanje prava i sloboda svih drugih, uz stabilan javni red i mir –

nakon sjednice. Istakli su i da je „evidentan pozitivan pristup Mitropolije crnogorsko-primorske koja je svojim stavom doprinijela mirnim okupljanjima, odupirući se i određenim političkim uplitanjma iz Crne Gore, ali i onima van nje“.

piše u saopštenju. Vijeće je zaključilo da je Crna Gora slobodno i demokratsko društvo u kojem se bez ograničenja mogu iznositi različita mišljenja u odnosu na mnoga društvena pitanja kao i politike Vlade, a da je jedini uslov da se organizuju po zakonu i bez ugrožavanja prava drugih. Na sjednici su se upoznali i sa informacijama Uprave policije i drugih državnih organa o aktivnostima koje su preduzimane radi osiguravanja stabilnog javnog reda i mira za vrijeme

novogodišnjih i božićnih praznika. - Vijeće je konstatovalo da je za vrijeme praznika u Crnoj Gori boravio veliki broj turista, te da je više od šezdeset hiljada građana dočekalo i proslavilo Novu godinu na otvorenom prostoru, bez ijednog ozbiljnijeg incidenta. Time se Crna Gora još jednom potvrdila kao bezbjedna zemlja za sve njene građane, odnosno sigurna i poželjna destinacija za sve veći broj turista – saopšteno je nakon sjednice. K. K.

Zaštitnik ljudskih prava i sloboda

Žrtve diskriminacije imaće podršku nacionalne mreže

PODGORICA - Nacionalna mreža za djelovanje u oblasti zaštite od diskriminacije, koju će činiti predstavnici institucije ombudsmana, civilnog sektora i javne uprave, trebalo bi da bude formirana ove godine najavio je zaštitnik ljudskih prava i sloboda Crne Gore Siniša Bjeković. On je agenciji Mina rekao da je cilj podizanja svijesti i znanja građana o toj pojavi i efikasnija zaštita njihovih prava. Mrežu će, kako je najavio, uz predstavnike zaštitnika činiti i predstavnici organizacija civilnog društva i organa državne uprave čiji je fokus djelovanja na prevenciji, promociji i zaštiti od diskriminacije. - Takva mreža bila bi svojevrstan servis besplatne pravne pomoći kroz koji bi se žrtve osnažile na iniciranje postupaka pravne zaštite, upoznale sa pravima i oba-

vezama i uputile na kriterijume prihvatljivosti akata kojima traže zaštitu - naveo je on. Umreženim djelovanjem, smatra, jačao bi proaktivan pristup zaštiti od diskriminacije i rastao bi broj prijavljenih slučajeva. Bjeković je kazao da su broj pritužbi i utvrđenih povreda prava jedan od pokazatelja zastupljenosti diskriminacije, odnosno poštovanja principa ravnopravnosti i inkluzije grupa u riziku od diskriminacije. U radu po pritužbama zapazili su ozbiljno nepoznavanje pravnog pojma diskriminacije od opšte, ali i stručne javnosti. - Svaka nejednakost, najčešće socijalna, manjak izvora prihoda, stanje socijalne potrebe, nekonkurentnost na otvorenom tržištu rada, ekonomske nejednakosti koje karakteriše tranzicioni proces i druge okolnosti koje mogu dovesti do povrede

prava, izjednačavaju se sa diskriminacijom i po tom osnovu traži zaštita - rekao je Bjeković. Podsjetio je da su sudovi, državna tužilaštva, organ uprave nadležan za policijske poslove i inspekcijski organi dužni da vode posebnu evidenciju u formi elektronske baze podataka o podnijetim prijavama, pokrenutim postupcima i donijetim odlukama iz svoje nadležnosti u vezi sa diskriminacijom. Prema toj odredbi, podatke iz posebne evidencije organi dostavljaju zaštitniku, ali ta evidencija još nije ustanovljena. -Shodno planskim dokumentima za Poglavlje 23 u toku su konsultacije sa organima pred kojima se vode postupci za zaštitu od diskriminacije radi uspostavljanja jedinstvene, standardizovane i funkcionalne evedencije o slučajevima diskriminacije - kaK. J. zao je Bjeković.

Ministarstvo odbrane

Stanovi za vojnike i službenike PODGORICA - Kako bi riješili stambene potrebe pripadnika Vojske Crne Gore i zaposlenih u Ministarstvu odbrane , osim u Danilovgradu, planirana je gradnja stambenih zgrada u Podgorici, Nikšiću, Pljevljima i Baru kazala je generalna direktorica Direktorata za materijalne resurse u tom resoru Alma Ljuljanaj-Jovićević. Iz Ministarstva odbrane ranije su najavili da bi stambena zgrada za njihove zaposlene kao i za pripadnike u Danilovgradu, u kojoj će biti izgrađeno 68 stanova, trebalo da bude završena na jesen ove godine. K. J.

Društvo

Četvrtak, 9. januar 2020.

Generalni direktor Direktorata za vodoprivredu u Ministarstvu poljoprivrede i ruralnog razvoja Momčilo Blagojević

Urediće Grnčar, Lim, Bojanu, Gračanicu PODGORICA - U oblasti vodoprivrede Vlada Crne Gore, u saradnji sa međunarodnim partnerima, realizuje niz projekata, vrijednih više od 30 miliona eura, čiji je cilj stvaranje pretpostavki za bolje upravljanje vodama, zaštitu voda i zaštitu od poplava. Efekti ovih projekata, kako kažu u Ministarstvu poljoprivrede i ruralnog razvoja, biće vidljivi na terenu već naredne godine. - Radili smo na pripremi projektne dokumentacije za zaštitu od poplava na rijekama Grnčar, Lim, Bojana i Gračanica, a tokom 2020. će početi infrastrukturni radovi za gradnju multifunkcionalnih nasipa i uređenje ovih vodotoka – kazao je Pobjedi generalni direktor Direktorata za vodoprivredu u Ministarstvu poljoprivrede i ruralnog razvoja Momčilo Blagojević.

PROJEKTI

Za unapređenje vodoprivrede kroz ove projekte tokom prethodne dvije godine uloženo je više od 30 miliona eura. - Do sada smo radili na pripremi projektne dokumentacije, a tokom 2020. će početi infrastrukturni radovi. Krenućemo sa radovima za regulaciju 6,5 kilometara rijeke Grnčar. To

Planovi upravljanja rječnim slivovima predstavljaju najznačajnija mjerila za vode u poglavlju 27 - životna sredina i biće završeni do kraja 2021. godine – kazao je Momčilo Blagojević je prirodna granica između Crne Gore i Albanije i ta rijeka stalno mijenja tok, odnosno korito usljed velikih količina padavina i materijala koje Grnčar donosi. Usljed svega toga mijenja se prirodna granica. Sa ovim projektom ćemo učrvstiti tu granicu i ona će se vratiti u prirodni položaj, a sa druge strane imaćemo i jednu veoma dobru stvar, a to je zaštita velikog poljoprivrednog zemljišta koje do sada nije korišćeno u punom kapacitetu jer je rijeka plavila - ističe Blagojević. U planu je i regulacija Lima u opštini Plav na izlasku iz Plavskog jezera. - Regulacijom će se zaštititi sva domaćinstva u priobalnom dijelu, jer i tu imamo česte probleme sa poplavama. U Beranama ćemo, takođe, imati multifunkcionalnu regulaciju, ne samo za zaštitu od poplave, nego ćemo iskoristiti radove da pomognemo i lokalnom stanovništvu da napravimo šetališnu zonu sa infrastrukturom za mogućnost bavljenja i rekreacijom – naglašava Blagojević. I Bijelo Polje, ističe naš sagovornik, imaće višestruku korist od ovog projekta. - Od gradskog mosta ćemo raditi regulaciju 600 metara nizvodno, gdje ćemo omogućiti stabilnost obale, urediti prostor kroz gradnju multifunkcionalnog nasipa sa šetališnom zonom, biciklističkom stazom, otvoren za izlazak na obalu Lima. Ovaj projekat će omogućiti i da gradski kolektor u Bijelom Polju radi u punom kapacitetu. U Bijelom Polju radimo i novi projekat za desnu obalu Lima na istom potezu kako bi grad spojili sa planiranim sportskim terenom čime ćemo Momčilo Blagojević

Na Adi Bojani dobijeno 30.000 kvadrata površine nove plaže Uklanjanjem materijala iz desnog rukavca Bojane dobijeno je 30.000 metara kvadratnih nove plaže jer je tim viškom materijala proširena plaža na Adi Bojani. - U posljednje dvije godine uklonjeno je oko 140.000 kubika materijala i kao rezultat je što u tom području ove godine nijesmo imali poplava. Omogućeno je da voda nesmetano prolazi kroz korito – kazao je Momčilo Blagojević.

problem sa poplava pretvoriti u prednost razvoja gradske infrastrukture – kazao je Blagojević. Rok za završetak radova je, kako navodi, pet godina, s tim što se naš sagovornik nada da će posao biti okončan mnogo brže. - Počećemo radove istovremeno na svim rijekama, a dinamika posla zavisi od mogućnosti i kapaciteta izvođača. Nastojaćemo da sve završimo i prije planiranog roka. Dobićemo i dodatna sredstva za druge vodotoke, u prvom redu za uređenje rijeke Tare – kaže Blagojević.

SLIVOVI

Što se tiče Bojane, dobili su grant, odnosno bespovratna sredstva od Adaptacionog fonda za implementacju regionalnog projekta za sliv rijeke Drim. - U okviru tog projekta, za koji je odobreno 10 miliona dolara, u planu su infrastrukturni radovi na rijeci Bojani i Gračanici u Nikšiću. Radićemo revitalizaciju postojećih nasipa na Bojani, ali i graditi nove. Zbog limitiranih sredstava nećemo moći da završimo cijeli projekat već ćemo pripremiti tehničku dokumentaciju i dio infrastrukturnih radova, a na osnovu te pripremljene dokumentacije apliciraćemo prema drugim fondovima za završetak radova – najavio je Blagojević. Objašnjava da treba da obezbijede i novac za zaštitu cijelog desnog rukavca Bojane, kao i da izjednače nasip sa albanskom stranom. U planu je i priprema baze podataka za izradu sistema

rane najave od poplave. - Tada ćemo u minuti moći da razmjenjujemo podatke. Hidrometeorološki zavodi dvije države moći će pravovremeno da reaguju - kazao je Blagojević. Rade i prve planove upravljanja rječnim slivovima u Crnoj Gori. - Planovi upravljanja za Jadranski i Dunavski sliv su krovni dokumenti na nivou EU koji implementiraju najznačajniju Direktivu o vodama. Sve države kandidatkinje za EU moraju imati spremne planove upravljanja rječnim slivovima prije pristupanja. Počeli smo i sa izradom planova upravljanja rizicima od poplava, koji uz planove upravljanja rječnim slivovima predstavljaju najznačajnija mjerila za vode u poglavlju 27 - životna sredina – ističe naš sagovornik. Planovi upravljanja rječnim slivovima trebalo bi da budu gotovi do februara, a planovi za upravljanje rizicima od poplava do kraja 2021. godine. Blagojević ističe da se programi odnose i na podzemne vode. - Hidrometeorološki zavod je prethodne dvije godine osavremenio opremu i imaju instalirane stanice za površinske vode i praćenje podzemnih voda na teritoriji cijele Crne Gore. Tu mrežu ćemo da proširimo u potpunosti kako bi ispunili mjerilo poglavlja 27 u onom dijelu u kojem je nadležno Ministarstvo poljoprivrede i ruralnog razvoja – navodi on. Crna Gora, prema njegovim riječima, ima veoma kvalitetnu podzemnu vodu iz krečnjaka za vodosnabdijevanje.

Nuhodžić: MUP građanima pružio efikasniji servis PODGORICA – Ministar unutrašnjih poslova Mevludin Nuhodžić saopštio je da je MUP u prethodnom periodu produžio radno vrijeme za izdavanje ID doku-

menata, pojednostavio procedure i olakšao prelazak državne granice. On je, kako je objavljeno na Vladinom Tviter nalogu, saopštio da je građanima pru-

žen bolji i efikasniji servis, nego što je to bilo na početku mandata ove Vlade. - Građani to vide i podržavaju - istakao je ministar Nuhodžić.

K. J.

Čišćenje vodotoka U proteklih pola godine Direktorat za vodoprivredu, kako kaže Momčilo Blagojević, organizuje akcije čišćenja vodotoka. - Cilj tih akcija nije da očistimo sve vode, jer smo svjesni da to nije moguće, već da pokažemo kako na malim primjerima zajedništvo daje rezultate, da damo primjer ljudima koji žive u blizini rijeka i koji su dužni da čuvaju rijeke, da im pokažemo da smo tu za njih i da ćemo uvijek biti, ali i oni nama moraju da pomognu tako što će čuvati od sebe, a i od drugih koji nesavjesno odlažu otpad prijavljivanjem komunalnoj policiji, čime pravimo zajednički pristup sa jednim ciljem - čistije rijeke za buduće generacije – poručio je Blagojević.

Sliv Save Plan zaštite od poplava i sistem rane najave u slivu Save je gotov. - U okviru tog sistema rane najave od poplave imamo pravovremenu informaciju da li će imati poplava na Limu, Tari, Pivi i Ćehotini. To su vodotoci koji su uključeni, a hidrometerološki zavodi država u slivu Save su potpisali protokol o saradnji i razmjeni podataka. Zavodi pravovremeno razmjenjuju te podatke o padavinama i proticajima vodotoka – kaže Blagojević. Naš sagovornik ističe da smo, kao najuzvodnija zemlja u slivu Save i u Dunavskom slivu, „kao odgovorna država i dobar susjed preuzeli odgovornost za nizvodne zemlje“.

- Problem je očuvanje kvaliteta te vode. Oko 70 odsto naše države je izgrađeno od krečnjaka. Krečnjačke vode su u svijetu prepoznate kao najbolje po kvalitetu, ali kada je u pitanju očuvanje tog resursa one su veoma podložne zagađenju jer je krečnjak veoma porozan – objašnjava Blagojević. U nekim sredinama, objašnjava on, ima dosta zagađenja od septičkih jama, domaćinstava koja nijesu povezana sa gradskom kanalizacijom, a dosta ih je posebno u ruralnim područjima. Rješavanje tog problema traži i najviše investicija. N. KOVAČEVIĆ

Ministar zdravlja Kenan Hrapović

Ljekovi sa liste jeftiniji kod nas

Kenan Hrapović

PODGORICA - Cijene ljekova u Crnoj Gori, koji se nalaze na listi ljekova i izdaju se na teret Fonda za zdravstveno osiguranje, odnosno koje plaća država, niže su u odnosu na cijene u Srbiji i Hrvatskoj - kazao je ministar zdravlja Kenan Hrapović. Hrapović je agenciji MINA rekao da se u javnosti često manipuliše, iz neznanja, zle namjere ili političkih pobuda, pa se razlika u cijeni ljekova na komercijalnom tržistu za dvadesetak ljekova predstavlja kao nacionalni problem broj jedan, a riječ je o manje od jedan odsto ljekova u prometu sa liste koju plaća država Crna Gora. Istakao je da cijene na slobodnom tržištu diktiraju isključivo proizvođači, jer distributeri i veledrogerije imaju propisanu veleprodajnu (šest odsto) i maloprodajnu maržu (do 18 odsto). - Lista broji oko 1,17 hiljada ljekova različitih oblika i jačina, kvalitetne i savremene terapije. Prema analizi koju smo uradili, a u kojoj smo poredili cijene istih ljekova koje Crna Gora i Srbija imaju na listi, crnogorska lista je jeftinija dva odsto – kazao je ministar zdravlja i dodao da ,,manje od jedan odsto ljekova ne može srušiti sliku o listi od skoro 1,2 hiljade ljekova koje plaća Fond“. Najavio je da u Ministarstvu očekuju da će nakon planirane izmjene liste i pregovora koje su obavili sa farmaceutskim proizvođačima, ljekovi biti jeftiniji u poređenju sa istim sa liste lijekova u Srbiji. Hrapović je naveo da sve ljekove koje predlažu kritičari zdravstvenog sistema mogu uvrstiti na listu, ali su za to potrebna dodatna sredstva u budžetu. - Ne mislimo da to treba raditi ako na listi imamo odgovarajuću terapiju - kazao je Hrapović. Naglasio je da građani ne treba da kupuju ljekove koji se nalaze na listi ukoliko ih je ljekar propisao, kao i da bi ,,ljekari trebalo da propisuju ljekove koji se nalaze na njoj i na taj način smanje izdatke iz džepa građana“. Hrapović je podsjetio da Zakonom o ljekovima „organ državne uprave nadležan za poslove ekonomije vrši inspekcijski nadzor nad cijenama ljekova u prometu“ i pozvao sve građane da Ministarstvo ekonomije obavijeste o drastičnim razlikama u cijenama na komercijalnom tržištu ljekova. Traži da obavijeste i njegov resor kako bi oni razgovarali sa pojedinim proizvođačima na tu temu. I. Kr.

Ä&#x152;etvrtak, 9. januar 2020.

Marketing

Hronika

Četvrtak, 9. januar 2020.

Albanski državljani u istrazi tvrdili da nijesu ubili policajca u Igalu

Lažima se branili pred tužiocem!

HASANAJI SE TERETE ZA TEŽAK ZLOČIN: Sa privođenja

PODGORICA – Albanska državljanka Nure Hasanaj (67) u istrazi je tvrdila da ona i njeni sinovi Lulzim (49) i Luan (43) Hasanaj nijesu sa zadnjeg sica policijskog vozila pucali na policajca Milutina Lekovića (41) jer, kako je kazala, nijesu imali pištolj. Ona je tvrdila da je Leković izgubio kontrolu nad policijskim vozilom koje je udarilo u betonsku ogradu nakon čega je njegov kolega Aleksandar Kilibarda izvadio pištolj i misli ,,da je tada njegov pištolj opalio“. Međutim, odbrana Nure Hasanaj opovrgnuta je iskazom kolege pokojnog Milutina Lekovića i policajaca koji su je zajedno sa sinovima Lulzimom i Luanom nakon kraće potjere uhapsili. Njene tvrdnje pred višim državnim tužiocem opovrgao je i sadržaj video nadzora koji je zabilježio udar policijskog automobila u betonsku ogradu i pokušaj Luana Hasanaja da ubije Kilibardu. Podsjećamo, nadzorne kamere sa poslovnice Prve banke u Igalu zabilježile su 15. decembra prošle godine da je Luan Hasanaj, nakon ispaljenog metka u potiljak policajca Milutina Lekovića sa zadnjeg sjedišta policijskog vozila, u dva navrata pokušao da ubije i policajca Aleksandra Kilibardu, ali nije uspio u tom naumu jer je pištolj oba puta zakočio. Prema navodima naredbe za istragu, u koji je Pobjeda imala uvid, majka Nure i stariji sin Lulzim umišljajno su podstrekli sina i brata Luana Hasanaja da sa zadnjeg sjedišta policijskog vozila ,,dacia duster“ puca u policajce Lekovića i Kilibardu kako bi izbjegli ispitivanje u policiji kojim bi se otkrio njihov nelegalan ulazak u Crnu Goru kao i njihova kriminalna prošlost. Leković i Kilibarda su tog dana priveli Luana, Lulzima i Nire Hasanaj jer kod sebe nijesu imali lična dokumenta. Nure Hasanaj je pred tužiocem ispričala da je sa sinovima kod Ulcinja nelegalno ušla u Crnu Goru mjesec prije ubistva policajca Lekovića. Na putu ka hrvatskoj granici, prema riječima Nure, zaustavila ih je policija. Leković i Kilibarda su ih smjestili u policijski automobil, a njihovu kesu koju su prethodno pregledali stavili su u gepek. Nure je pred tužiocem tvrdila da sa policijom nijesu imali nikakvog konflikta sve dok policajac koji je vozio automobil nije izvadio pendrek i njenog sina Luana udario po glavi. – Već smo bili u gradu i tada je

automobil kojim smo se vozili počeo nekontrolisano da se kreće i onda je udario u nešto. Drugi policajac je izvadio pištolj i mislim da je tada njegov pištolj opalio. Nijesmo nikog ubili. Istrčali smo iz vozila i ušli u taksi koji nas je vozio do nekog puta koji se radi. Tu smo izašli i krenuli prema Hrvatskoj – ispričala je Hasanaj u istrazi. Prema njenim riječima, dok su išli kroz selo presreo ih je kombi sa policijom koja je počela da puca na njih. – Ušli smo u policijski kombi i dok smo bili u kombiju policajci su nastavili da pucaju u nas i tada su pogodili Luana, koji nije imao pištolj – tvrdila je Nure pred tužiocem. I njen sin Lulzim u istrazi je tvrdio da on, njegova majka i brat nijesu imali oružje, kao i da je incident u policijskom automobilu prespavao jer je invalid. Sa druge strane, video snimak sa kamera Prve banke prikazuje kako su okrivljeni Lulzim Hasanaj i Nura Hasanaj pripremali ubistvo Milutina Lekovića. – Okrivljeni su odmah nakon ubistva Lekovića i udara vozila u betonsku ogradu pored puta, izašli iz automobila i iz gepeka uzeli kesu nakon čega su se dali u bjekstvo. Način na koji su se ponašali nakon udara automobila ukazuje da se nije radilo o iznenadnom događaju za okrivljene već o unaprijed dogovorenom lišavanju života Lekovića i bjekstva sa lica mjesta – navodi se u naredbi za istragu protiv ovih okrivljenih. Nakon napada na Lekovića, Hasanaji su se dali u bjekstvo, ali nakon kraće potrage tri policajca uočili su bjegunce u naselju Sutorina. Policajci su krenuli prema njima kako bi ih uhapsili, ali bjegunci su pružili otpor. Prema iskazima policajaca, Luan Hasanaj je uperio pištolj prema njima i uz prijetnje pokušao da sa bratom i majkom uđe u policijski kombi ,,reno trafik“ kojim su planirali dalji bijeg. Trojac je uspio da uđe u kombi i nastavio sa prijetnjama policiji. Ovog puta osim pištoljem, Luan je zaprijetio i aktiviranjem bombe, na šta je jedan od policajaca Luana pogodio u ruku u kojoj je držao pištolj i tako ga onesposobio. Policajci su potom savladali Nure, Lulzima i Luana Hasanaja i stavili im lisice na ruke. Sve troje okrivljenih su se u policiji branili ćutanjem, dok su Lulzim i Nure pred tužiocem ispričali svoje verzije događaB. R. ja.

VELIKA AKCIJA CRNOGORSKE POLICIJE: U Podgorici presječen lanac trgovine l Akcija koju je crnogorska policija uspješno izvela smatra se najvećom na Balkanu u sprečavanju trgovine ljudima. Kako saznajemo ŠIRI REON GRAdA u iz izvora bliskih KOJEm Su PRONAđENI TAJVANSKI dRŽAVLJANI istrazi, utvrđeno je da su neki od privedenih prešli granicu legalno, dok je određen broj njih ilegalno stigao u našu zemlju

U tri kuće na Zabje bile zaključane 93

PODGORICA – Devedeset tri osobe sa Tajvana privedene su juče u prostorije policije kada su ih istražitelji zatekli zatvorene u kućama na nekoliko lokacija u Podgorici. Ovom akcijom crnogorske i tajvanske policije presječen je lanac krijumčarenja ljudi sa Dalekog istoka. Akcija koju je crnogorska policija juče uspješno izvela smatra se najvećom na Balkanu u sprečavanju trgovine ljudima. Prema saznanjima Pobjede, tajvanski državljani pronađeni su na tri lokacije u podgoričkom naselju Zabjelo i sumnja se da se radi o krivičnom djelu trgovina ljudima.

Nije saopšteno u kakvom su stanju bile osobe koje su zatečene u kućama, ali činjenica da su bili zaključani, da im nije bio dozvoljen izlazak iz

Potvrđena optužnica protiv V. K.

Tereti se za šverc marihuane i nedozvoljeno držanje oružja PODGORICA - Viši sud u Podgorici potvrdio je optužnicuprotiv okrivljenog V. K. zbog izvršenja krivičnih djela neovlašćena proizvodnja, držanje i stavljanje u promet opojnih droga i nedozvoljeno držanje oružja i eksplozivnih materija. U optužnom aktu navodi se da je V. K. 11. novembra neovlašćeno radi prodaje držao marihuanu u kući u kojoj živi. Oko 180 grama marihuane krio je u rancu, a prilikom pretresa pronađene su tri drobilice i staklena lula. Marihuana je bila namijenjena daljoj prodaji, a tokom kontrole u noćnom stočiću zaplijenjeno je sedam komada municije, a u fioci ormara zaplijenjena je električna detonatorska kapisla za aktiviranje eksploziva, okvir od pištolja i dva komada municije NN kalibra. C. H.

objekata i da su živjeli u krajnje lošim uslovima, ukazuje na trgovinu ljudima. Oni su juče privedeni u policiju, gdje je počelo njihovo

saslušanje. S obzirom na to da se radi o velikom broju privedenih osoba sa Tajvana i da je neophodan prevodilac, saslušanja, pa i

Prijave protiv tri osobe iz Pljevalja

Kažnjeni 1.100 eura zbog paljenja baklji i vrijeđanja policajaca PLJEVLJA - Miroslav Vojinović, Stevan Milović i Božo Lučić iz Pljevalja kažnjeni su sa po 200 eura zbog izazivanja buke, a Stevan Milović sa još 500 eura zbog ometanja u vršenju službene dužnosti, saznaje nezvanično CdM iz policije. Oni su uhapšeni prekjuče jer su, proslavljajući Božić,

zapalili baklje, a nakon upozorenja policije vrijeđali njihove službenike. Miroslav Vojinović je, prema nezvaničnim saznanjima CdM-a,povratnik u vršenju krivičnih djela. - U svom dosjeu ima 22 krivična djela, najviše imovinskih delikata - kazao je izvor CdM-a iz policije. C. H.

Hronika

Četvrtak, 9. januar 2020.

ljudima sa Dalekog istoka

Požar u podgoričkom naselju Tološi

Stradala jedna osoba elu mjesecima 3 osobe sa Tajvana  Narednih dana biće poznato kako su i kojom rutom osobe sa Tajvana dospjele u glavni grad Crne Gore, kao i koliko ljudi je bilo angažovano u ovom krivičnom djelu

sam ishod akcije najvjerovatnije biće poznat tek za nekoliko dana. Za sada se ne zna koliko je žrtava trgovine ljudima, kao ni

ko je organizator. Kako saznajemo iz izvora bliskih istrazi, utvrđeno je da su neki od privedenih prešli g ra n i c u l e g a l n o, d o k j e određen broj njih ilegalno stigao u našu zemlju. Policija se o ovoj akciji nije zvanično oglašavala, jer, kako saznajemo, istražitelji nijesu htjeli da iznose više detalja u interesu istrage. Narednih dana biće poznato kako su i kojom rutom osobe sa Tajvana dospjele u glavni grad Crne Gore, kao i koliko ljudi je bilo angažovano u ovom krivičnom djelu. Istražitelji vjeruju da će uskoro razotkriti ovu kriminalnu organizaciju i njene organizatore. U akciji koja je, kako saznajemo, trajala više mjeseci, učestvovali su crnogorska policija, njihove kolege sa Tajvana i Specijalno policijsko odjeljenje. Za sada nije poznato da li je

neki crnogorski državljanin bio umiješan u operaciju trgovine ljudima ili je sve organizovala mafija sa Dalekog istoka. Za krivično djelo trgovina ljudima predviđena je kazna zatvora od godine do deset. Prema članu 444 Krivičnog zakonika, ko silom ili prijetnjom, dovođenjem u zabludu ili održavanjem u zabludi, zloupotrebom ovlašćenja, povjerenja, odnosa zavisnosti, teških prilika drugog, zadržavanjem ličnih isprava ili davanjem ili primanjem novca ili druge koristi, radi dobijanja saglasnosti od lica koje ima kontrolu nad drugim licem: vrbuje, prevozi, prebacuje, predaje, prodaje, kupuje, posreduje u prodaji, sakriva ili drži drugo lice, a u cilju eksploatacije njegovog rada, prinudnog rada, dovođenja u položaj sluge, ropstva ili ropstvu sličan odnos, vršenja kriminalne djelatnosti, prostitucije ili druge vrste seksualne eksploatacije, prosjačenja, upotrebe u pornografske svrhe, sklapanja nedozvoljenog braka, radi oduzimanja dijela tijela za presađivanje ili radi korišćenja u oružanim sukobima, kazniće se zatvorom od jedne do deset godina. Kaznom zatvora najmanje deset godina kazniće se onaj ko se ovim krivičnim djelom bavi na organizovan način. A. RAIČKOVIĆ

Ukinuta presuda kojom je Stefan Ristić oslobođen optužbe za ubistvo Milorada Mijanovića

Apelacioni sud naložio analizu snimka sa autobuske stanice

PODGORICA – Apelacioni sud ukinuo je presudu kojom je srpski državljanin Stefan Ristić oslobođen optužbi da je sa Markom Savićem 25. septembra 2009. godine iz koristoljublja ubio sezonskog radnika kompanije ,,Plantaže“ Milorada Mijanovića. Prvostepenu presudu izrekla je sutkinja Višeg suda u Podgorici Vesna Moštrokol 17. maja prošle godine. Savić i Ristić su oktobra 2016. godine osuđeni na po 19 godina robije. Apelacioni sud je potvrdio presudu u odnosu na Savića i ukinuo dio presude koji se odnosio na Ristića. U ponovnom postupku, Ristić je u maju prošle godine oslobođen optužbi, ali je Apelacioni sud uvažio žalbu više državne tužiteljke Suzane Milić i vratio predmet na ponovno odlučivanje. -Osnovano se žalbom Višeg državnog tužilaštva ukazuje da je prvostepena presuda zahvaćena bitnom povredom odredaba krivičnog postupka, jer nema razloga o odlučnim činjenicama koje su predmet dokazivanja, dok su dati razlozi nejasni i nerazumljivi. Usljed poči-

njene bitne povrede odredaba krivičnog postupka, utvrđenja prvostepenog suda su nepotpuna, zbog čega se za sada sa sigurnošću ne može ispitati prvostepena presuda, pa je njeno ukidanje nužno – navodi se u rješenju Apelacionog suda. Tužiteljka Milić u žalbi navodi da je neprihvatljiv stav Višeg suda kojim je prihvaćena odbrana optuženog Ristića kojom je tvrdio da je dan prije ubistva pozajmio 40 eura i otišao autobusom za Kragujevac. Prema ocjeni tužiteljke Milić, neprihvatljivo je i obrazloženje prvostepenog suda da se sa video snimaka i fotografija napravljanih sa prostora autobuske stanice nije moglo utvrditi da je ovaj optuženi bio u Podgorici na dan ubistva Mijanovića. Tužiteljka Milić je pojasnila da je ovakav zaključak suda neprihvatljiv jer nije adekvatno cijenio iskaze svjedoka G. V. i B. R. koji su potvrdili da se optuženi 25. septembra nalazio na autobuskoj stanici u Podgorici. - Svjedoci G. V.i B. R. su na suđenju naveli da im je prilikom saslušanja kod istražnog sudije pokazan video zapis sa autobuske stanice u

Podgorici od 25. septembra 2009. godine i da su tom prilikom sa snimka prepoznali optuženog. Nameće se kao logično i razumljivo pitanje kako je prvostepeni sud, a da prethodno ne provjeravajući pouzdanost i tačnost tih iskaza, izveo zaključak da se nije moglo utvrditi da je optuženi lice sa video snimka, te da se isti zbog toga ne može dovesti u vezu sa radnjama izvršenja djela koje mu je stavljeno na teret – navodi se u rješenju Apelacionog suda. Apelacioni sud je naložio da se u ponovnom postupku sprovede medicinsko vještačenje radi upoređivanja antropoloških karakteristika lica sa video snimka i antropoloških karakteristika optuženog, kako bi se utvrdilo da li je optuženi lice sa predmetnog video snimka koji datira od istog datuma kao i ubistvo oštećenog. - Od utvrđenja te činjenice i njenog dovođenja u vezu sa odbranom optuženog i ostalim provedenim dokazima, potpuno i pravilno će se utvrditi činjenično stanje na osnovu kojeg treba donijeti zakonitu odluku – navodi se u rješenju Apelacionog suB. R. da.

PODGORICA – Darko Backović (54) stradao je u požaru koji je izbio u srijedu, sat nakon ponoći u kući u podgoričkom naselju Tološi, saopšteno je iz Uprave policije. - Na spratu porodične kuće, vlasnika Lj. M. koja se nalazi u Ulici Milutina Vučinića, u podgoričkom naselju Tološi, iz za sada nepoznatih razloga izbio je požar u kome je život izgubio D. B. - kazali su iz policije.

Iz Službe zaštite i spašavanja Glavnog grada Podgorica kazali su da im je juče u 00.55 časova javljeno da je došlo do požara na stambenom objektu u Ulici Milutina Vučinića. Na mjesto događaja upućeno je šest ekipa sa 11 vatrogasaca. Vatrogasci su zatekli požar u razvijenoj fazi, a čitav sprat kuće sa potkrovljem je bio zahvaćen vatrom. - Kako je dobijena informacija da je jedno lice prilikom izbijanja požara boravilo u objektu,

uporedo sa gašenjem izvršena je i pretraga objekta - kazali su iz Službe zaštite i spašavanja Glavnog grada Podgorica. Prilikom pretrage vatrogasci su pronašli osobu koja je stradala u požaru. Požar je stavljen pod kontrolu u 1.26 časova. Podsjećamo, 3. januara stradao je sedamdesetogodišnji M. L. dok su dvije osobe povrijeđene u požaru koji je izbio u porodičnoj kući na Marezi. Uzroci požara biće utvrđeni. B. R.

Produžen pritvor Nikoli Bogojeviću koji se tereti da je ispalio smrtonosne hice u Vučkovića

Osumnjičeni tvrdio da je žrtvu htio da „opomene“, a ne da ubije PODGORICA – Vrhovni sud produžio je za tri mjeseca pritvor Nikoli Bogojeviću (23) iz Podgorice koji je uhapšen početkom oktobra zbog osnovane sumnje da je 25. septembra u Ulici Oktobarske revolucije ubio sugrađanina Branka Vučkovića (33). Bogojeviću se na teret stavlja ubistvo, držanje i stavljanje u promet opojnih droga i eksplozivnih materija. Iz spisa Višeg državnog tužilaštva proizilazi da postoji osnov sumnje da je Bogojević počinio krivična djela koja mu se stavljaju na teret. Osumnjičeni je smrtonosni hitac u Vučkovića ispalio kad je sišao s motora. - Okrivljeni N. B. je osnovano sumnjiv da je 25. septembra prošle godine oko 23.15 časova u Ulici Oktobarske revolucije u Podgorici lišio života B. V – na-

Sa mjesta ubistva

vodi se u odluci Vrhovnog suda. Osumnjičeni je, prema nalazima iz istrage, iskoristio pogodan trenutak, prišao žrtvi dok se kretala prema lokalu, a zatim iz crne torbice koju je nosio preko ramena, izvadio revolver „magnum“ i sa udaljenosti oko tri-četiri metra ispalio dva hica. Jedan hitac je pogodio mladića u predjelu desne slabine. Vučković je podlegao povredama u Kliničkom centru. Bogojević je bio u bjekstvu nekoliko dana. U odluci Vrhovnog suda piše da osnovana sumnja da je Bogojević počinio ubistvo proizilazi iz dokaza - snimka nadzornih kamera sa lica mjesta koje su zabilježile trenutak izvršenja krivičnog djela i pravac bjekstva okrivljenog. Među dokazima su i snimci sa nadzornih kamera koje pokrivaju ulaz stambene zgrade u

kojoj okrivljeni živi u Ulici 4 jula. Na njima su zabilježeni njegov dolazak i povratak sa mjesta izvršenja krivičnog djela. Još jedan od dokaza da je Bogojević počinio zločin je odbrana okrivljenog koji ne negira da je zbog ranijeg konflikta i „maltretiranja Vučkovića usljed vraćanja zelenaškog duga u periodu prije izvršenja krivičnog djela nabavio crni revolver „magnum“ ali sa namjerom da oštećenog rani i tako ga opomene, a ne da ga liši života“. Okrivljeni je, prema navodima iz istrage, osnovano sumnjiv i da je tokom 2019. godine sve do 2. oktobra 2019.godine, u Podgorici u Ulici 4. jula 105 neovlašećno radi prodaje držao marihuanu u svom stanu u kojem živi kao podstanar. Držao je dva veća pakovanja marihuane i vagu za precizno mjerenje. C. H.

Crnom Gorom

Četvrtak, 9. januar 2020.

Na Cetinju održana tradicionalna manifestacija ,,Božićni bazar i koncert u podne“

Praznični duh na Dvorskom trgu

Turistička organizacija Cetinja priredila je besplatnu degustaciju cetinjskih i crnogorskih suhomesnatih specijaliteta, kuvanog vina, pečenih koštanja, priganica i meda

CETINJE - Tradicionalna manifestacija pod nazivom ,,Božićni bazar i koncert u podne“ održana je juče na Dvorskom trgu. U sklopu programa, održan je koncert Srđana Bulatovića i Darka Nikčevića, uz pratnju kamernog orkestra. Turistička organizacija Cetinja priredila je besplatnu degustaciju cetinjskih i crnogorskih suhomesnatih specijaliteta, kuvanog vina, pečenih koštanja, priganica i meda, a NVO Žensko preduzetništvo izložila je suvenire i rukotvorine svojih članica u posebno ukrašenim kućicama za ovu priliku. Srđan Bulatović naglasio je da je veoma počastvovan prili-



Ovo nije samo manifestacija muzičkog, nego i gastronomskoturističkog karaktera

ATRAKTIVNO: Božićni bazar na Dvorskom trgu

Na Velikoj plaži uspješno okončana akcija odvlačenja nasukane jedrilice

kom da nastupi pred cetinjskom publikom. - Znamo svi koliko je Cetinje značajno za našu državu. Prvi put sviram na trgu na Cetinju, samim tim je zadovoljstvo veće i ukazana čast i povjerenje što ćemo se predstaviti našom muzikom, koju smo komponovali Darko i ja – kazao je Bulatović. Darko Nikčević je pohvalio organizaciju manifestacije. - Prije svega bih pohvalio ideju Turističke organizacije Cetinja da se i u prijestonici desi nešto ovako lijepo, da se na Cetinju narod okupi i proslavi ove lijepe dane – kazao je Nikčević. Direktor TO Cetinja Oskar Huter kazao je da je zadovoljan kako je manifestacija potekla. - Ovim koncertom smo željeli da zaokružimo sve ono što smo radili u 2019. godini. Zadovoljni smo, ovo nije samo manifestacija muzičkog, nego i gastronomsko-turističkog karaktera. Poslužene su priganice, kuvano vino, koštanje, med, pršuta, sir i i ostali crnogorski specijaliteti – kazao je Huter. R. R.

BIJELO POLJE: Tribina Udruženja vlasnika privatnih šuma Crne Gore

,,Oluja“ bezbjedno dotegljena Bespravna sječa i paljevina

Iz Uprave pomorske sigurnosti saopšteno je da su nakon prijema informacije u 19:40 od Sektora granične policije - sektor Jug, da se na početku Velike plaže u Ulcinju nasukala jedrilica, uputili spasilački čamac SAR-1 sa tročlanom posadom, sa zadatkom da asistiraju na odsukanju jedrilice u veoma plitkoj vodI, dubine svega dva metra. - Uz nepovoljne vremenske uslove, pri udarima sjevernog vjetra do 40 čvorova, čamac je stigao na lice mjesta, uspješno odsukao jedrilicu i bezbjedno je odvukao do Male plaže u Ulcinju. Tu su plovilo pregledali ronioci, nakon čega je jedrilica upućena ka luci u Baru. Akciju je sve vrijeme obezbjeđivalo plovilo Sektora granične policije - saopštio je načelnik za nadzor i kontrolu u Upravi pomorske sigurnosti Žarko Lukšić. Akcija je završeV. K. V. na oko 23 sata.

i dalje najveći problemi

V.K.V.

BAR, ULCINJ - Pripadnici Uprave pomorske sigurnosti i upravljanja lukama sinoć su uspješno izveli akciju u kojoj su sa početka ulcinjske Velike plaže odvukli nasukanu jedrilicu „Oluja“ (tip ,,bavaria“) sa dva člana posade, moldavskim državljanima.

BIJELO POLJE - Na tribini Udruženja vlasnika privatnih šuma Crne Gore konstatovano je da su na planu gazdovanja privatnim šumama napravljeni pozitivni pomaci. Podsjećajući da je otprilike podjednako šuma u privatnoj i društvenoj svojini, predsjednik Udruženja Marko Hajduković kazao je da su resornom ministarstvu upućene preporuke i sugestije o mjerama koje bi trebalo preduzeti kako bi u toj oblasti bilo urađeno još više.

VJETAR OTEŽAVAO: Spašavanje jedrilice ,,Oluja“

CEDIS: Radovi za kvalitetnije i sigurnije napajanje električnom energijom

Isključenja u šest opština PODGORICA – Crnogorski elektrodistributivni sistem danas nastavlja radove za kvalitetnije i sigurnije napajanje električnom energijom u više opština. Zbog toga potrošači u pojedinim naseljima po nekoliko sati neće imati struju. BIJELO POLJE - od 10 do 16 sati - Nikoljac, Željeznička stanica, Nedakusi, Majstorovina, Rakonje, Rastoka, Pape, Barice, Vergaševići, Krstače, Pavino Polje, Stožer, Potkrajci, Brestovik, Crhalj, Prijelozi. MOJKOVAC - od 9 do 15 sati - DV 10 kV Biogradsko jezero (Ćetkovići, Podbišće, Feratovo Polje, Gacka, Kovijanići, Mrdo, Pejovići, Kraljevo Kolo, Štitarica, Baza, jezero). KOLAŠIN - od 9 do 15 sati - DV 10 kV Pre-

kobrđe (Đuđevina, Bare, Raičevine, Petrova ravan, Ulica, Podi, Smira, Drijen, Sreteška gora, Uljari, Sela). PETNJICA - od 8:30 do 14:30 sati: Petnjica, Radmanci, Lagatori, Bor, Savin Bor, Ponor, Dašča Rijeka, Kruščica, Murovac, Javorova, Tucanje, Azane, Vrševo, Lješnica, Orahovo; - od 9 do 14:30 sati: selo Kruščica; selo Dobrodole. ROŽAJE - od 9 do 14:30 sati: selo Honsiće. PLAV - od 9 do 14:30 sati: dio sela Glavice. Navedeni radovi se izvode u cilju kvalitetnijeg i sigurnijeg napajanja električnom energijom. U slučaju loših vremenskih uslova radovi će biti odgođeni.

- Dosta je urađeno u pogledu preporuka koje su vlasnici privatnih šuma uputili državi, ali naravno da uvijek može i više i bolje. Paljenje i bespravna sječa šuma evidentno su problem u koji nadležni organi i institucije treba da se uključuju što više. Šteta se uglavnom više čini prema

ZAJEDNIČKI PROBLEMI: Tribina u Bijelom Polju

šumama kojima gazduje država. Za pohvalu je što se besplatno dodjeljuju sadni materijal i četinari smrče, bora i jele, ali ubuduće će se tražiti i liskarske sadnice – javor, hrast i jasen - kazao je Hajduković. Na tribini je iskazana zahvalnost lokalnoj upravi i opštinskom resornom sekretarijatu na čijem je čelu Jasmin Ćorović zbog nji-

hovog nastojanja da se maksimalno izađe u susret udruženju. - Imaju sluha za evidentiranje naših problema i dominira njihovo nastojanje da nam se izađe u susret. Podsjetiću samo da su Udruženju privatnih vlasnika šuma jesenas poklonjena dva sjekača za drva, koja koriste naši članovi - zaključio je Hajduković. B. Č.

Karavan mimoze sjutra kreće sa najavom manifestacije u čast žutog cvijeta HERCEG NOVI – Promotivna kampanja 51. Praznika mimoze, koji će biti održan od 14. februara do 14. marta, počinje sjutra u Beogradu. U glavni grad Srbije Karavan mimoze stići će sa oko 100 učesnika, a činiće ga Gradska muzika Herceg Novog, mažoretke, trombonjeri i maske. U „Belwood Wedding“ centru 10. i 11. januara biće organizovana dva maskenbala, na kojima će nastupiti Vlado Georgiev, Dragoljub Đuričić i novski ansambl „Stari kapetan“. Za razliku od prethodnih godina, ove neće biti defilea Knez Mihailovom ulicom, ali će promotivni materijal Praznika mimoze ipak biti podijeljen i prolaznicima u toj ulici, kao i u svim većim beogradskim tržnim centrima. Karavan se 12. januara seli u

Počinje promocija u Srbiji i Mađarskoj

ATRAKCIJA: Mažoretke i ovoga puta u glavnoj ulozi

Mađarsku, gdje će posjetiti pobratimski grad Segedin gdje će biti organizovan defile. Dan kasnije karavan će stići u Budimpeštu, gdje su planirane promotivne aktivnosti, a uveče je planiran povratak u Srbiju i posjeta Vrbasu.Drugi dio promotivne turneje krenuće 24. januara iz Niša, gdje će biti organizovani maskenbal i defile. Odatle će mimozina povorka produžiti za Skoplje i pobratimski grad Bitolj, a pred sam početak Praznika mimoze planirana su i gostovanja u Podgorici i Trebinju. Ž. K.

Crnom Gorom

Četvrtak, 9. januar 2020.

Opština Herceg Novi pripremila prijedlog lokalnog programa stanovanja Kada su osobe u stanju socijalne potrebe, stanovanje je najbitnije, životno i egzistencijalno pitanje. Opština će u naredne dvije godine pokušati da u granicama svojih mogućnosti da značajan doprinos kada je ovaj segment u pitanju - rekla je sekretarka za lokalnu samoupravu Vesna Samardžić HERCEG NOVI - Prema podacima sa posljednjeg popisa stanovništva 2011. godine, u Herceg Novom je bilo 1.400 podstanara, a 401 lice stanovalo je kod roditelja. Prema anketama rađenim 2018. godine i prema podacima opštinskog Udruženja penzionera, bez svog stana je 90 penzionerskih domaćinstava, a od 224 anketirana zaposlena u organima lokalne uprave i javnim preduzećima i ustanovama čiji je osnivač opština, 97 je bez stana. Prema podacima iz lokalne studije stanovanja RE populacije, neriješeno stambeno pitanje ima i 15 romskih porodica. Opština Herceg Novi je prepoznala problem u oblasti socijalnog stanovanja i iskazala spremnost za njegovo rješavanje kroz pružanje maksimalne podrške u cilju unapređenja uslova stanovanja svojih građana, pa je pripremljen lokalni program stanovanja za 2020/21. godinu o kome će raspravljati odbornici lokalnog parlamenta na narednoj sjednici.

Podrška za rješavanje egzistencijalnog pitanja O realizaciji tog programa staraće se Sekretarijat za lokalnu samoupravu. Sekretarka Vesna Samardžić kaže da je riječ o krovnom dokumentu o socijalnom stanovanju koji se odnosi na opštinu i sve aktivnosti koje će opština sprovoditi u naredne dvije godine. - Plan je i zakonska obaveza i pruža mogućnost učešća opštine po raznim modalitetima i to je samo jedan dokument koji će unaprijediti rad u toj oblasti. Kada su osobe u stanju socijalne potrebe, stanovanje je nešto što je najbitnije, životno i egzistencijalno pitanje, a opština će u naredne dvije godine pokušati u granicama svojih mogućnosti da da značajan doprinos kada je ovaj segment u pitanju - rekla je Samardžić. Za realizaciju lokalnog programa socijalnog stanovanja opredijeljena su sredstva u budžetu opštine, a otvaranjem posebnog žiro računa i obezbjeđenjem sredstava od zakupnine i donatorskih sredstava, stvaraju se preduslovi za izgradnju novih stambenih jedinica i održavanje postojećeg stambenog fonda opštine. Modeli razvoja socijalnog stanovanja koje predviđa program su ustupanje građevinskog zemljišta i komunalno opremanje za izgradnju novih stambenih jedinica za socijalno stanovanje čija se izgradnja finansira iz državnih sredstava, međunarodnih fondova, donacija i putem privatnojavnog partnerstva, zatim podrška u finansiranju kroz donatorske programe, dodjela korišćenja zemljišta za izgradnju stambenih objekata, podrška u sufinansiranju stambenog zbrinjavanja kroz kupovinu ili izgradnju novog, odnosno rekonstrukciju postojećeg stambenog objekta. Opština Herceg Novi za peri-

Nastavak aktivnosti

Zahtjeve za rješavanje stambenog pitanja podnijelo 80 lica u stanju socijalne potrebe Prema podacima JU Centar za socijalni rad za opštinu Herceg Novi za 2018. godinu, 50 porodica koristi materijalno obezbjeđenje porodice, 113 je korisnika lične invalidnine i 387 korisnika dodatka za njegu i pomoć. Kako se navodi u lokalnom programu socijalnog stanovanja, od 2014. do 2019. godine podnijeto je 80 zahtjeva lica u stanju socijalne potrebe za rješavanje stambenog pitanja.

od 2020/21. planira da učestvuje u rješavanju stambenih potreba prioritetno mladih bračnih parova, penzionera, lica u stanju socijalne potrebe, lica sa invaliditetom, izbjeglih i raseljenih lica, pripadnika RE populacije. Osim za ove kategorije, opština će učestvovati u rješavanju stambenih potreba zaposlenih u organima lokalne uprave, kao i javnim ustanovama i preduzećima čiji je osnivač. U vlasništvu opštine Herceg Novi su 52 stambene jedinice, od kojih su 32 stana u dvije stambene zgrade u Meljinama za potrebe raseljenih i interno raseljenih lica, a deset stanova različitih kvadra-

Opština je učestvovala u nekoliko programa rješavanja stambenih pitanja za potrebe raseljenih lica uz finansijsku podršku međunarodnih organizacija, kroz izgradnju ili kupovinu stanova i dodjelu zemljišta za postavljanje montažnih objekata. Takođe je učestvovala u obezbjeđivanju 48 stanova za prosvjetne radnike i službenike policije na Toploj ulaganjem 205.238 eura za sanaciju zgrade, kako bi se stanovi mogli prodavati po povoljnoj cijeni. Tri stana u Meljinama u zgradi koju je radio Crnogorski fond za solidarnu stambenu izgradnju, po povoljnim uslovima biće prodata opštinskim službenicima.

tura je u Igalu, na Toploj, Savini, Meljinama i Zelenici. Na teritoriji Herceg Novog je ukupno 24.287 stambenih jedinica, od kojih se za stanovanje koristi 10.744, 115 za stanovanje i obavljanje djelatnosti, 4.266 stanova je privremeno nenastanjeno, a 8.408 stanova je samo za sezonsko korišćenje. Ž. K.

Vesna Samardžić

Originalno obilježavanje božićnog izazova na Kenedijevoj glavi na Javorju

Tradicije koje nastanu iz ljubavi prema prirodi uvijek donose trajne poruke. Takav je i Javorski uranak koji sa prijateljima organizuje Vojkan Dragović KOLAŠIN – „Niđe nebo nije plavo kao iznad Crne Gore“... Tu pjesmu treba zapjevati kada se primakneš crnogorskom nebu. Upravo su to uradili Vojkan Dragović i Radoš Kadić na završetku božić-

Niđe nebo nije plavo kao iznad Crne Gore

Radoš Kadić i Vojkan Dragović na vrhu

nog uspona na vrhove Moračkih planina. Posebni dan, ovi zaljubljenici u prirodne ljepote Crne Gore htjeli su i da obilježe

na poseban način. Dragović i Kadić ovaj pohod nazvali su „Javorski uranak na Božić“, vezujući ga za planinu Javorje.

- Do Semolja smo došli automobilom. U 7:30 smo oštrim tempom krenuli ka Javorju. Snijeg je i ka planini mali, mjestimično sabi-

jen u namete i zaleđen, ali nije problematičan za kretanje. Krenuli smo uz Begluke, ka prevoju Lijevno, planirajući da se sa njega spuštimo u Barni Do i krenemo ka Velikom Zebaocu. Ipak, odlučili smo da se penjemo na Panduricu, odnosno Kenedijevu glavu. Prešli smo 15 kilometara, savladali visinsku razliku od 500 metara za oko tri i po sata. Bila je to kondiciono laka tura, iako pri vrhu ima opasnih djelova, koje nije moguće savladati bez cepina i dereza – pričaju Dragović i Kadić. Ističu da se na vrhu nijesu previše zadržali jer je bilo hladno - temperatura od 15 stepeni ispod nultog podioka, sa britkim vjetrom koji čini subjektivni osjećaj od minus 21 stepen. Kažu da je vjetar duvao samo u vršnom dijelu, dok je svega pedesetak metara niže temperatura bila podnošljiva... - Vidljivost je bila izuzetna,

a pogled sa Pandurice ili Kenedijeve glave uvijek je fenomenalan. Pandurica je postala Kenedijeva glava šezdesetih godina prošlog vijeka. Ime joj je dao Kristofer Boem, profesor sa Harvarda koji je skoro pola godine boravio u Gornjoj Morači, pripremajući doktorsku disertaciju. Profesor Boem je tada objašnjavao da kada se sa Crkvina pogleda ovaj vrh dobijaju se obrisi čovjekove glave, a on je u njemu pronašao lice tadašnjeg predsjednika SADa Džona Kenedija – pričaju Radoš i Vojkan. Javorski uranak je i ove godine trebalo da ima međunarodni karakter, ali je Dragoviću i Kadiću u posljednji čas učešće otkazao njihov prijatelj iz Ukrajine. Radoš i Vojkan vjeruju da će ih naredne godine biti više na nekom vrhu Javorja, a sigurni su da će se tada opet čuti da niđe nebo nije plavo kao iznad Crne Gore. DR. DRAŠKOVIĆ

Svijet

Četvrtak, 9. januar 2020.

nesreća u Teheranu: Srušio se ukrajinski putnički avion odmah nakon polijetanja

Poginulo svih 176 putnika i članova posade Među putnicima palog „boinga“ bila su čak 82 državljanina Irana i 63 Kanađanina. Ukrajinski ministar Vadim Pristajko napisao je na Tviteru da je u nesreći poginulo i 11 Ukrajinaca među kojima je bilo i svih devet članova posade. Među ostalim putnicima bilo je 10 državljana Švedske, četvoro Avganistanaca, troje Njemaca i još troje Britanaca TEHERAN – Ukrajinski putnički avion tipa „boing 737“ sa 167 putnika i devet članova posade srušio se nakon polijetanja sa aerodroma u Teheranu, a u nesreći je poginulo svih 176 osoba koje su se nalazile u letilici. Avion koji je letio ka Kijevu srušio se svega nekoliko minuta nakon polijetanja sa teheranskog aerodroma „Imam Homeini“ i istražuje se da li je nesreća povezana sa kvarom Nekoliko avio-kompanija širom svijeta, nakon još jednog pada „boinga 737“ i raketnih napada na dvije baze u Iraku obustavilo je ili preusmjerilo letove svojih aviona za Iran i Irak, javlja agencija Tas. Među kompanijama koje su na određeno vrijeme obustavile sve letove nad vazdušnim prostorom Irana i Iraka su „Er Frans“, „Lufthanza“, „Internešnal

letilice ili iransko-američkom konfrontacijom, odnosno time što je Iran lansirao rakete na američke vojne baze u Iraku.

UZROCI PADA

Ukrajinska ambasada u Teheranu prvobitno je saopštila da nesreća nije povezana sa tom krizom i da je uzrok pada aviona najvjerovatnije kvar motora letilice, ali je to saopštenje kasnije povučeno. – Na osnovu preliminarnih informacija, avion se srušio

Pronađene crne kutije, ne daju ih ni Boingu ni Amerikancima Iranske vlasti su saopštile da su pronađene obje crne kutije iz aviona, ali i da one neće biti dostavljene kompaniji „Boing“. – Nećemo dati crne kutije proizvođaču, kao ni Amerikancima – saopštila je iranska organizacija za civilnu avijaciju. Prema međunarodnim pravilima, Iran je odgovoran za istragu ove nesreće.

zbog kvara na motoru. Mogućnost terorističkog napada je trenutno isključena – nave-

erlajnz“ i „Malezija erlajnz“. Kompanija „Internešnal erlajnz“ odlučila je da obustavi letove za Teheran na neodređeno vrijeme, saopštila je pres služba te kompanije na Fejsbuku, javlja Rojters. I „Singapur erlajnz“ je nakon napada na američke baze u Iraku saopštio da će svi njeni letovi biti preusmjereni iz

iranskog vazdušnog prostora. Australijski „Kvantas“ saopštio je da će promijeniti rutu na letu iz Perta ka Londonu, što znači da će moći da poveze manje putnika i da koristi više goriva, kako bi avioni na toj liniji letjeli 40 do 50 minuta duže. I američka Federalna uprava

Primjer saradnje za dobrobit Evrope

Turski predsjednik Redžep Tajip Erdogan je tom prili-

deno je u prvobitnom saopštenju ukrajinske ambasade. Potom je izdato novo saop-

Obustavljeni letovi za Iran i Irak

Pušten u rad gasovod Turski tok

ISTANBUL – Na ceremoniji u Istanbulu puštena je u rad dionica gasovoda Turski tok.

Istražitelji utvrđuju uzrok pada aviona

kom rekao da će više od 31 milijardu kubnih metara gasa prolaziti ispod Crnog mora od Rusije do Turske bez posrednika, te da će milioni domova u 81 provinciji u toj zemlji biti snabdijevani gasom.

Turska je od Rusije u protekle tri decenije dobijala oko 400 milijardi kubnih metara gasa kao najvećeg snabdjevača plavim energentom turskog tržišta. - Evropske zemlje, kao i drža-

za vazduhoplovstvo (FAA) saopštila je da će zabraniti američkim prevoznicima da lete u vazdušnom prostoru iznad Iraka, Irana, Omanskog zaliva i voda između Irana i Saudijske Arabije, nakon što je Iran izveo raketni napad na snage koje predvode SAD u Iraku. FAA je saopštila da je izdala

ve u okruženju Turske ali i na zapadnom Balkanu pokazuju veliki ineteres za ovaj projekat – naveo je predsjednik Turske. Rekao je i da Turska radi istraživanja i bušenja na zemlji i u moru, sa planom da postane gasno čvorište tog dijela svijeta. Erdogan je poručio da nijedan projekat koji isključuje Tursku u istraživanju, osvrnuvši se na istraživanja u dijelu Mediterana, ne može biti uspješan bez učešća te zemlje. Puštanju u rad Turskog toka prisustvao je i predsjednik Rusije Vladimir Putin. Erdogan je govoreći o saradnji sa Rusijom, naveo da očekuje da međusobna ekonomska saradnja može da dosegne u narednom periodu cifru od 100 milijardi dolara, da ona proteklih godina ubrzano raste, što se, kako je rekao, vidi u broju turista iz Rusije ali i ulaganjima turskih građevinskih kompanija u Rusiju. Putin je ocijenio da je saradnja Rusije i Turske na projektu Turski tok, dobar primjer saradnje dvije zemlje u složenim međunarodnim odnosima. Kazao je i da je taj projekat značajan ne samo za te dvije zemlje, već i za građane cijele Evrope.

štenje u kome se navodi da će zvanična komisija utvrditi uzrok nesreće. Među putnicima palog aviona bila su čak 82 državljanina Irana i 63 Kanađanina. Ukrajinski ministar Vadim Pristajko napisao je na Tviteru da je u nesreći poginulo i 11 Ukrajinaca, među kojima je bilo i svih devet članova posade. Među ostalim putnicima bilo je 10 državljana Švedske, četvoro Avganistanaca, troje Njemaca i još troje Britanaca, prenosi Rojters. zabranu vazdušnog prostora zbog „pojačanih vojnih aktivnosti i povećanih političkih tenzija na Bliskom istoku, koji predstavljaju nehotični rizik za američke operacije civilnog vazduhoplovstva“. I indijski Direktorat za civilno vazduhoplovstvo savjetovao je indijskim avio-prevoznicima da izbjegavaju vazdušni prostor Iraka, Irana i Persijskog zaliva.

Predsjednik Ukrajine Volodimir Zelenski saopštio je da će ukrajinska ambasada u Teheranu učestvovati u razrješavanju okolnosti koje su dovele do tragedije.

KRITIKE ,,BOINGA“

Zelenski se u trenutku nesreće nalazio u Omanu, ali je tu posjetu prekinuo i vratio se u Kijev. Posada ukrajinskog aviona, kako je saopštio generalni direktor komisije iranske organizacije za civilnu avijaciju koja istražuje ovu nesreću Hasan Rezeifar, nakon polijetanja sa aerodroma „Imam Homeini“ nije proglasila uzbunu. Kompanija „Boing“ već više od pola godine je na meti ozbiljnih kritika zbog problema sa letilicama iz serije „737 maks“. Predsjednik Crne Gore Milo Đukanović uputio je juče, u svoje lično i ime građana Crne Gore, najiskrenije saučešće porodicama nastradalih putnika i posade palog aviona.

Pucnjava u glavnom gradu Kanade

Ubijena jedna, povrijeđene tri osobe OTAVA - Jedna osoba je ubijena, a najmanje tri su ranjene u pucnjavi koja se juče dogodila u centru kanadske prijestonice Otave. Pucnjava se dogodila u ulici Gilmor koja se nalazi na kilometar od zgrade kanadskog parlamenta, javlja CBS.

Policija je upozorila građane da izbjegavaju tu gradsku oblast, budući da se za napadačem i dalje traga. CBS navodi da je u pucnjavi jedna osoba ubijena, a troje ljudi je sa težim povredama prevezeno u bolnicu. Pojedini kanadski mediji navode da je u pucnjavi povrijeđeno više ljudi.

Svijet

Četvrtak, 9. januar 2020.

Eskalacija sukoba saD i irana: Teheran odgovorio na ubistvo generala Sulejmanija TEHERAN/VAŠINGTON – Iranska revolucionarana garda je u noći između utorka i srijede, kao odgovor zbog ubistva generala Kasema Sulejmanija, balističkim raketama gađala dvije američke vojne baze u Iraku. Najmanje 13 raketa „fateh“ palo je na baze Erbil i Ajs al Asad u Iraku iz kojih su nedavno poslati dronovi koji su ubili generala Sulejmanija. Iranska državna televizija javila je da je u napadima ubijeno „80 američkih terorista“, dok američka strana tvrdi da među njihovim vojnicima nema žrtava. Američki predsjednik Donald Tramp je odmah nakon napada na svom Tviter nalogu napisao „Sve je u redu“. Iran je nakon ispaljenih raketa objavio kraj akcije, a tamošnji ministar spoljnih poslova Džavad Zarif je naveo kako je ,,Iran preduzeo i okončao proporcionalne mjere“ na baze iz kojih je pokrenut ,,kukavički napad protiv iranskih zvaničnika i državljana“. – Ne želimo eskalaciju rata, ali ćemo se braniti protiv agresije – naveo je Zarif. Iran je na ciljeve u Iraku ispalio projektile „fateh 313“, dometa do 500 kilometara, javila je iranska agencija Fars. Iran je u posljednjih deset godina uložio ozbiljna sredstva u razvoj balističkih raketa, čime im je poboljšana preciznost i povećan domet. Na bazu u Erbilu pala su dva projektila, javljaju američki mediji pozivajući se na kurdske izvore. Nekoliko iranskih projektila je, prema navodima iračkih medija, oborila američka protivvazdušna odbrana.

,,POČETAK OSVETE“

Američke oružane snage su, ubrzo nakon eksplozija, potvrdile da su projektili ispaljeni sa iranske teritorije. Iranska televizija je, nakon proglasa Revolucionarne garde, emitovala i snimak početka raketnog napada i objavila da su rakete ispaljene tokom drugog talasa napada poletjele ka metama. Hezbolah, libanska šiitska milicija sa bliskim vezama sa Iranom, objavila je „početak osvete“ za smrt generala Kasima Sulejmanija. Raketni napad je počeo nekoliko dana pošto su američki dronovi snimili pokrete iranskih raketnih jedinica. Ajn al Asad je druga najveća američka baza u Iraku i nalazi se oko 160 kilometara zapadno od Bagdada. U prošlosti je bila meta napada Islamske države, a u njoj je krajem 2018.

Raketni napad na dvije američke baze u Iraku Najmanje 13 raketa „fateh“ palo je na baze Erbil i Ajs al Asad u Iraku iz kojih su nedavno poslati dronovi koji su ubili generala Sulejmanija. Iranska državna televizija javila je da je u napadima ubijeno „80 američkih terorista“, dok američka strana tvrdi da među njihovim vojnicima nema žrtava



– Nema povrijeđenih Amerikanaca u sinoćnjem napadu od strane iranskog režima. Svi naši vojnici su sigurni, a pričinjena je minimalna šteta našim bazama u Iraku – rekao je Tramp na pres konferenciji u Bijeloj kući. Naveo je i da će od NATO-a tražiti da se više uključi u procese na Bliskom istoku, ali i poručio kako SAD razmišlja na koji način će odgovoriti na napad

Raketirana vojna baza u Iraku

godine boravio i predsjednik Tramp. Upravo u toj bazi su stacionirani dronovi „riper“ za koje se vjeruje da su prošle sedmice upotrijebljeni u napadu u kojem je ubijen general Sulejmani. Iranski vrhovni vođa ajatolah Ali Hamnei saopštio je da su raketni napadi koje je ta zemlja izvela na američke baze u Iraku bili „šamar u lice SAD“, dok predsjednik Irana Hasan Rohani navodi da će njegova zemlja „odsjeći nogu

SAD“ u regionu. Ali Hamnei je poručio i da bi američke snage trebalo da napuste region i da je njihovo prisustvo je izvor korupcije u regionu. Hamnei je, osim Amerike, kao iranske neprijatelje označio i Izrael i, kako je rekao, „arogantni sistem“, aludirajući na zapadne zemlje. Rohani je da su SAD možda „odsjekle Sulejmanijevu ruku“, ali da će Iran odgovoriti tako što će „odsjeći njihovu

nogu“ u regionu, prenosi iranska novinska agencija Fars. Sa druge strane, američki predsjednik je u obraćanju naciji poručio kako američki narod treba da bude zahvalan i srećan što u sinoćnjem napadu nema poginulih i povrijeđenih Amerikanaca. – Prošle nedjelje smo preduzeli važnu odluku da eliminišemo jednog od najvećih svjetskih terorista Kasema Sulejmanija. On je trenirao teroriste uključujući i Hezbo-

lah i ubio brojne američke vojnike. On je naredio napad na baze sa američkim vojnicima i američku ambasadu. On je nedavno planirao nove napade na američke mete, ali smo ga mi eliminisali. Njegovom eliminacijom smo uklonili veliku prijetnju, to je trebalo da uradimo i ranije – rekao je Tramp. Najavio je i uvođenje novih ekonomskih sankcija Iranu. Ubistvo generala Kasema Sulejmanija i bombardovanje

Putin i Erdogan protiv američkih akcija u Iraku Predsjednici Turske i Rusije Redžep Tajip Erdogan i Vladimr Putin upozorili su da dodatno korišćenje sile na Bliskom istoku vodi novom krugu nestabilnosti i da bi naškodilo svačijim interesima. Poslije sastanka iza zatvorenih vrata u Istanbulu, a nakon što su pustili u rad „Turski tok“, dva lidera su u zajedničkom saopštenju izrazila duboku zabrinutost

zbog eskalacije tenzija između SAD i Irana. Putin i Erdogan su ubistvo generala Sulejmanija nazvali „činom podrivanja bezbjednosti i stabilnosti u regionu“, te dodali kako su „uvijek bili protiv stranih intervencija, jednostranih vojnih akcija i sektaških sukoba“. Dvojica lidera su se založila za deeskala-

ciju i diplomatiju. - Niko nema pravo da baci region, naročito Irak, u novu vatru zbog lične koristi. Imaćemo konstantan dijalog i konsultacije sa Rusijom i mojim dragim prijateljem Putinom. Ako bog da, verujem da ćemo uz pomoć naših ruskih prijatelja prevazići ovu fazu nevolja - kazao je Erdogan nakon otvaranja Turskog toka.

Sulejmani sahranjen Tijelo iranskog generala Kasema Sulejmanija, koji je ubijen u napadu američkih dronova u Bagdadu, položeno je u grobnicu, javila je iranska agencija Fars. Sahrana Kasema Sulejmanija trebala je da bude održana u utorak, ali je odložena zbog stampeda koji je izbio u pogrebnoj povorci u Sulejmanijevom rodnom gradu Kermanu, u kojoj je poginulo najmanje 50 osoba. Narod Irana slavi nakon napada na američke baze

američkih baza u Iraku, koji je uslijedio kao odgovor na to ubistvo, dodatno je zaoštrilo tenzije između SAD i Irana, koje su kulminirale krajem decembra kada je američka vojska izvela vazdušne napade na grupu Kataib Hezbolah, dva dana pošto je američki građevinac ubijen u raketnom napadu na iračku vojnu bazu.

ZAOŠTRAVANJE TENZIJA

Već tada se moglo naslutiti da će doći do eskalacije, ali niko nije mogao predvidjeti kada i u kojoj mjeri. Kao odgovor na te američke napade, desetine demonstranata koji pripadaju iračkim šiitima upali su u ambasadu SAD u Bagdadu. Tramp je potom optužio Iran da orkestrira napad na ambasadu i da će se smatrati odgovornim za to. Iran je, sa druge strane, negirao optužbe. Ministarstvo spoljnih poslova te zemlje je demantovalo navode Trampa da Teheran stoji iza nasilnih protesta ispred američke ambasade. Već 3. januara uslijedila je, prema mnogima, najozbiljnija krize u odnosima SAD i Irana u prethodnih nekoliko decenija, kada su SAD u napadu dronom ubile iranskog generala Kasema Sulejmanija, komandanta jedinica za specijalne operacije. Sulejmani je ubijen kod aerodroma u Bagdadu a u napadu je poginuo i jedan od čelnika proiranskog PMF-a Abu Mahdi el Muhandis. Sulejmanijeva smrt duboko je potresla Iran, a glavno pitanje bilo je kakav će biti odgovor. Na odgovor se ipak nije dugo čekalo, a kako će se kriza dalje razvijati, teško je predvideti. Zahtjevi da se američka vojska povuče iz Iraka sve su češći, dok Amerika sa druge strane šalje dodatne vojnike na Bliski istok i raspoređuje strateške bombardere. Priredila: Đurđica ĆORIĆ

Hronika Podgorice

Četvrtak, 9. januar 2020.

Klizalište u Njegoševom parku biće otvoreno do kraja mjeseca, na ledu više generacija

Loptu zamijenili klizaljkama RADOST Iako se ovakvim aktivnostima najviše obraduju najmlađi, juče je na zaleđenoj podlozi košarkaškog terena u Njegoševom parku bio zavidan broj starijih posjetilaca. Neki od njih tek uče da klizaju, a neki su već pravi profesionalci. Nina Milatović kaže da joj je vožnja rolera znatno olakšala da nauči da kliza, te da je redovan posjetilac klizališta. - Godinama vozim rolere, tako da mi i klizanje ne pada teško. Predivno je, drago mi je što smo dobili klizalište ovdje i što nam je produžilo prazničnu atmosferu – kazala je Milatović. U odličnoj zabavi na ledu uživao je i Amer Hot. - Došao sam sa društvom, svi znamo da klizamo. Nije mnogo teško. I prošle godine smo redovno dolazili, a dolazićemo često do samog zatvaranja – kazao je Hot. Teodora Kovačević istakla je da je uz pomoć instruktora naučila da kliza prošle godine.

D. MALIDŽAN

Neki od sugrađana, naročito onih najmlađih, već mjesec su loptu i igralište zamijenili klizaljkama i prepustili se uživanju na vještačkom ledu u Njegoševom parku. Iako se praznici završavaju danas, atmosfera na klizalištu koje je otvoreno početkom decembra, biće nastavljena jer i ono kao i školski raspust traje do kraja januara.

Od početka raspusta bolje prolazi i šećerna vuna Na samom ulazu u klizalište posjetioci mogu kupiti šećernu vunu. - Od otvaranja klizališta smo ovdje. Prodaja je dobra, a ZABAVA ZA MALE I VELIKE: Sa klizališta

Sa nestrpljenjem sam iščekivala otvaranje klizališta ove godine. Lokacija je odlična, pogotovo za vrijeme Prazničnog pazara, kada smo mogli da slušamo koncerte sa trga. Nadam se da će klizalište postati tradicionalno mjesto okupljanja – kazala je Teodora Kovačević - Sa nestrpljenjem sam iščekivala otvaranje klizališta ove godine. Lokacija je odlična, pogotovo tokom Prazničnog pazara, kada smo mogli da slušamo koncerte sa trga. Nadam se da će klizalište postati

tradicionalno mjesto okupljanja – kazala je Kovačević. DRUŽENJE Instruktor Zoran Škorić je kazao da će klizalište raditi do kraja mjeseca, svakog da-

na od 10 do 23 sata. - Cijena ulaznice je dva eura u periodu između 10 i 18 sati, a od 18 do 23 sata je dva i po eura. Klizalište ima dva sloja leda na 600 kvadratnih metara i može da primi 150



naročito tokom školskog raspusta, jer je više i posjetilaca. Zadovoljni smo – kazala je prodavačica šećerne vune Kristina Šćepović.

Iako se ovakvim aktivnostima najviše obraduju najmlađi, uče je na zaleđenoj podlozi košarkaškog terena u Njegoševom parku bio zavidan broj starijih posjetilaca

klizača u jednom terminu – kazao je Škorić. Interesovanje klizača, dodaje, isto je kao prethodne sezone. - Starosne granice nema, od tri godine pa na dalje. Budući da ja već četiri godine radim kao instruktor u Podgorici, napravili smo lijepu priču. Situacija je zadovoljavajuća, iako ne možemo to da

proširimo na umjetničko klizanje ili hokej, jer je Podgorica specifična zbog klime za takve vrste sportova, ali imaju mogućnost da, kada savladaju klizanje, nauče da voze rolere i da skijaju. Kada je riječ o učenju, povratnika nema. Kada jednom nauče, vraćaju se samo da klizaju – objašnjava on. Z. K.

Hronika Podgorice

Četvrtak, 9. januar 2020.

Najznačajniji poduhvat koji je Služba glavnog gradskog arhitekte u saradnji sa Savezom arhitekata Crne Gore pokrenula prošle godine je ,,Mikro 020“, projekat uređenja takozvanih „urbanih džepova“, odnosno prostora u gradu koji su zaboravljeni, neuređeni i nefunkcionalni. Iz Službe glavnog gradskog arhitekte najavljuju da će se i tokom ove godine izvoditi radovi na lokac i j a m a z a ko j e s u ve ć završena idejna rješenja.

PRIJATAN AMBIJENT

Budući da je ,,Mikro 020“ projekat svih nas kojim želimo

Služba glavnog gradskog arhitekte sa saradnicima nastavlja kreiranje kvalitetnijeg i prijatnijeg ambijenta u gradu

Od zapuštenih lokacija do ,,urbanih džepova“



D. MIJATOVIĆ

Planirano je uređenje površine oko najstarijeg platana u Ulici Novaka Miloševa u centru grada, zatim površine na raskrsnici ulica Bracana Bracanovića i Kralja Nikole, kao i lokacija u Ulici drugog crnogorskog bataljona u Zagoriču. U toku je izrada idejnih rješenja za uređenje površina u Ulici Vlada Ćetkovića u Tološima, Svetozara Markovića (kod OŠ „Maksim Gorki“), u dvorištu Muzeja i galerija Podgorice i trga u Ulici džan

Kako bi se potencijali gradskih rijeka u potpunosti iskoristili, osim početka radova na uređenju šetališta uz Ribnicu, iz Službe glavnog gradskog arhitekte planiraju da tokom godine obezbijede i idejno rješenje šetališta uz Moraču

MEđu PrIorITETIMA: Najstariji platan u Ulici Novaka Miloševa

doprinijeti kreiranju kvalitetnijeg i prijatnijeg ambijenta u kom se krećemo i živimo, iz Službe glavnog gradskog arhitekte kažu da vjeruju da će projekat živjeti dok god bude interesovanja svih strana da učestvuju u njemu. - Svakodnevno dobijamo inicijative građana za uređivanje novih lokacija, a posredstvom Saveza arhitekata trudimo se da obezbijedimo izradu pred-

metnih idejnih rješenja – poručuju iz Službe gradskog arhitekte. Kako ogroman dio posla nose gradska preduzeća, u zavisnosti od dinamike posla i prioriteta lokacija, oni kažu da će se tokom 2020. godine izvoditi radovi na lokacijama za koje već imaju završena idejna rješenja. - Planirano je uređenje površine oko najstarijeg platana u

Uređenje Trga Božane Vučinić i istočne tribine gradskog stadiona Iz Službe glavnog gradskog arhitekte podsjećaju da je u decembru prošle godine Glavni grad raspisao tri konkursa za izradu arhitektonskih, odnosno urbanističko-arhitektonskih rješenja za Trg Božane Vučinić, prostor između autobuske i željezničke stanice – Trg Golootočkih žrtava i Istočnu tribinu gradskog stadiona.

Iz gradskog Vodovoda poručuju da realizacija ovog projekta, čiji je cilj doprinos zaštiti životne sredine i poboljšanju uslova života stanovništva, teče planiranom dinamikom. - Projekat će se realizovati kroz tri faze. Nakon tenderskog postupka za izbor konsultanta za sprovođenje ovog projekta koji je okončan krajem oktobra 2018. godine, potpisan je ugovor sa konsultantskom kućom „Fichtner Water and Transport GmbH Stuttgart, Germany“. Ovaj kapitalni projekat, čija procijenjena ukupna vrijednost iznosi više od 50 miliona eura, prevazilazi okvire glavnog grada Podgorice i shodno svom značaju može se definisati kao međuregionalni i državni. Finansijska sredstva

IDEJNA RJEŠENJA

Navodeći da je u toku uređenje parka na Starom aerodromu, prema inicijativi kompanije ,,Okov“, i na Zabjelu pod pokroviteljstvom kompanije ,,Petrol“, iz Službe gradskog arhitekte ističu da su u završnoj fazi radovi u Ulici Vaka Đurovića, prekoputa Gimnazije „Slobodan Škerović“. - U toku je izrada idejnih rješenja za uređenje površina u Ulici Vlada Ćetkovića u Tološima, u Ulici Svetozara Markovića (kod OŠ „Maksim Gorki“), u dvorištu Muzeja i galerija Podgorice i trga u Ulici džan – ističu iz Službe.

Plan rada preduzeća Vodovod i kanalizacija za ovu godinu

Prioriteti su zaštita životne sredine i bezbjednost vode



D. M.

Najvažniji kapitalni projekat Sakupljanje i prečišćavanje otpadnih voda u glavnom gradu uveliko je ušao u proces implementacije, u cilju da u toku ove godine realizacija po svim komponentama bude započeta na području glavnog grada – kazali su za Pobjedu iz preduzeća Vodovod i kanalizacija.

- Već u prvom dijelu ove godine očekujemo da će stručni žiri odabrati najbolja rješenja čime će se stvoriti preduslovi za konačno uređenje ovih prostora. Sljedeći korak predstavlja izrada glavnog projekta nakon čega se konačno može pristupiti izvođenju radova na uređenju trgova, kao i izgradnji istočne tribine – poručuju iz Službe gradskog arhitekte.

Ulici Novaka Miloševa u centru grada (Trg Balšića), zatim površine na raskrsnici ulica Bracana Bracanovića i Kralja Nikole, kao i lokacija u Ulici drugog crnogorskog bataljona u Zagoriču – navode iz Službe.

U saradnji sa Sekretarijatom za kulturu i sport tokom ove godine radiće na kreiranju programa i sadržaja koji će se odvijati na svim završenim lokacijama, kako bi ovi prostori živjeli i kako bih ih građani aktivno koristili. U ovoj godini nastaviće saradnju sa Ministarstvom kulture, Udruženjem likovnih umjetnika Crne Gore i kancelarijom UNDP u Crnoj Gori i raspisaće konkurse za izradu umjetničkih instalacija na pojedinim završenim lokacijama. - U ovoj godini očekujemo i finalizaciju izrade glavnih projekata za uređenje parka u Ulici 27. marta i šetališta uz Ribnicu na osnovu ranije dobijenih konkursnih rješenja. Sa timovima koji su pobijedili na pomenutim konkursima, potpisani su ugovori o izradi glavnog projekta, što je primjer izuzetno pozitivne prakse. Kako bi se potencijali gradskih rijeka u potpunosti iskoristili, osim početka radova na uređenju šetališta uz Ribnicu, planiramo da tokom godine obezbijedimo i idejno rješenje šetališta uz Moraču – zaključuju iz Službe glavnog gradskog arhitekte. I. M.

KAPITALNE INVESTICIJE: Radnici Vodovoda na terenu

za njegovu realizaciju obezbijeđena su iz kreditne linije od Njemačke vlade, KfW banke u iznosu od 35.000.000 eura i donacije WBIF (Investicionog okvira za zapadni Balkan) u visini od 10,15 miliona – navode iz Vodovoda i kanalizacije, uz

napomenu da je obezbijeđena i podrška konsultanta za komunikaciju i vidljivost i to u dijelu izrade i sprovođenja Plana komunikacije i vidljivosti. Raspisan je tender za izgradnju sekundarne mreže, kao jedna od komponenti cjeloku-

Radi povećanja sigurnosti vodosnabdijevanja za ovu godinu planirana je rekonstrukcija pumpnih agregata CS „Mareza 2“, za što će biti utrošeno oko 1,5 miliona eura

pnog projekta sakupljanja, prečišćavanja i odvođenja otpadnih voda u Podgorici. - Ovaj segment projekta je od izuzetnog značaja, jer konkretno rješeva pitanje priključenosti domaćinstava na sistem fekalne kanalizacije,

prvenstveno individualnih objekata u širem gradskom jezgru. Projekat obuhvata izgradnju 18,5 kilometara sekundarne kanalizacione mreže na kojoj je planirano da bude priključeno više od 1.500 domaćinstava – ističu iz Vodovoda i kanalizacije. Planirane aktivnosti za ovu godinu odnose se na kapitalne investicije i ulaganja u povećanju sigurnosti vodosnabdijevanja glavnog grada. Njihova realizacija, pojašnjavaju iz Vodovoda, zasniva se na postojećim započetim investicionim aktivnostima iz prethodne godine, kao i potrebom razvoja unapređenja hidrotehničke infrastrukture i poboljšanja sigurnosti vodosnabdijevanja glavnog grada. - Te aktivnosti će se odnositi na

Aktivnosti Čistoće

Uz put prema Kolašinu sakupili 280 vreća otpada Ekipa radnika Čistoće prije dva dana čistila je teren uz magistralu prema Kolašinu, gdje je sakupljeno 280 vreća otpada – objavljeno je na Fejsbuk stranici preduzeća Čistoća. Istog dana su ekipe zadužene za manuelno održavanje javnih površina na prostoru grada, uz angažovanje mehanizacije, na više lokacija uklonile nelegalno formirana odlagališta otpada, a pražnjenje kontejnera vrše redovno prema utvrđenoj dinamici. H. P.

Pretežno sunčano, do 14 stepeni

U glavnom gradu za danas je najavljeno pretežno sunčano vrijeme. Vjetar slab promjenljivog smjera. Jutarnja temperatura vazduha oko -1, najviša dnevna 14 stepeni. H. P.

„Invazija“ u Sinepleksu Naučnofantastični ruski blokbaster ,,Invazija“ danas je na repertoaru bioskopa ,,Sinepleks“ u 21:30 časova. Krimi drama ,,Četiri ruže“ biće prikazana u 20 i 22 sata, ratni ,,1917“ u 18, 20:15 i 22:30, a porodična avantura ,,Dulitl“ u 13:15, 15:15, 17:15 i 19:15 časova. Avanturu „Džumandži – sljedeći nivo“ možete pogledati u 13:45, 17 i 19 sati, fantaziju „Grdana – gospodarica zla“ u 11:50 i 14:30, horor „Kletva“ u 16:15, 20:30 i 22:20, a biografski film „One su bombe“ u 21:15. Projekcija komedije „Prerušeni špijuni“ zakazana je za 14 i 15:30 sati, komedije „Sluga“ u 18:15, 19:30, 21:45, avanture „Ratovi zvijezda – uspon Skajvokera“ u 14:10, 16:50. I. M.

izgradnju i rekonstrukciju vodovodne mreže: na području GO Golubovci – (centralni dio i Ponari), u naseljima sa neadekvatnom hidrotehničkom infrastrukturom (Doljani, Zlatica, Murtovina), kao i nastavak radova u naselju Kakricka gora i u Lješanskoj nahiji – navode iz Vodovoda. Nastaviće se sa aktivnostima na smanjenju gubitaka kroz realizaciju pilot projekata za smanjenje gubitaka i zamjenu dotrajalih azbestno-cementnih cjevovoda. - U cilju povećanja sigurnosti vodosnabdijevanja planirana je rekonstrukcija pumpnih agregata CS „Mareza 2“. Za navedene radove planirano je da se utroši oko 1,5 miliona eura. Jedno od osnovnih ljudskih prava jeste pravo na zdravu vodu za piće, koja je nezamjenljiv uslov opstanka. Zbog toga Vodovod pridaje veliki značaj kontroli kvaliteta vode – ističu iz ovog gradskog preduzeća, uz napomenu da je u ovoj godini planiran i nastavak izgradnje fekalne i atmosferske kanalizacije na području glavnog grada, u vrijednosti 100.000 eura. I. M.

Kultura

Četvrtak, 9. januar 2020.

U prvostepenoj odluci Suda za prekršaje antikvarnica „Montenegro Coin

Kadar iz filma „Grudi“

Redovna distribucija filma Marije Perović

„Grudi“ premijerno u bioskopu 23. januara PODGORICA – Bioskopska premijera dugometražnog igranog filma „Grudi“ u režiji Marije Perović biće priređena 22. januara u 20 sati u podgoričkom „Sinepleksu“. Potom će od 23. januara biti na repertoaru dvorana širom Crne Gore. Film „Grudi“ nastao je po predlošku istoimene serije i predstavlja zajednički regionalni projekat, uz učešće produkcijskih kuća iz Crne Gore, Hrvatske i Srbije - Open Box Studio, Meander Film, Mitropa, Visionary Thinking. Projekat su finansijski podržali Filmski centar Crne Gore i Hrvatski audio-vizuelni centar. Scenario je napisala Vladislava Vojnović po ideji Marije Perović. Producentkinje filma su Marija Perović i Dubravka Drakić, direktor fotografije je Dušan Grubin, montažerka Nataša Pantić, scenografkinja Dragana Baćović, a kostimografkinja Tijana Todorović. Uloge tumače: Marija Škaričić, Vojin Ćetković, Nada Šargin, Dubravka Drakić, Mira Banjac, Peđa Bijelac, Jelena Đukić, Danilo Lončarević, Branimir Popović…

Likovi su pripadnici srednje klase, intelektualci, neostvareni i šarmantni antijunaci, roditelji i oni koji pokušavaju da se ostvare kao roditelji. Jedna od ključnih tema je borba protiv kancera dojke. Tema priče je generacijsko, gimnazijsko prijateljstvo, a dramski razlog bolest, tako da se skreće pažnja na vrline i mane savremenog društva: tempo života, trka za afirmisanjem, opstanak, prijateljstvo, podrška, generacijski sukob i želja za boljim životom. Film „Grudi“ imao je svjetsku premijeru na 33. Filmskom festivalu u Herceg Novom – Montenegro film festivalu. Dobio je specijalno priznanje žirija na Filmskom festivalu „Seanema“ u Ulcinju. Prikazan je na Filmskom festivalu u njemačkom gradu Kotbusu i na festivalu Valjevski filmski susreti. Serija „Grudi“, u režiji Marije Perović, dobila je prestižnu specijanu nagradu žirija na Seoul International Drama Awards, najvećem svjetskom televizijskom festivalu. Beogradska premijera filma „Grudi“ biće održana 5. februara u 20 sati u „Kombank dvorani“, a na bioskopskom repertoaB. B. ru biće od 6. februara.

PODGORICA – Antikvarnica „Montenegro Coins“ iz Kotora i njen vlasnik, turski državljanin Atila Basoj, kažnjeni su sa ukupno 3.500 eura zbog sporne pošiljke arheoloških predmeta, koja je sredinom 2018. godine zaustavljena u Carinskoj ispostavi pošte u Podgorici. Iz Uprave carina Pobjedi je saopšteno da su presudom Suda za prekršaje u Podgorici „Montenegro Coins“ i Basoj proglašeni krivim, te da je antikvarnica dužna da plati 3.000 eura, a Bosoj 500 eura zbog počinjenog prekršaja iz člana 241 stav 2, u vezi sa stavom 1 tačka 10 CZ. Antikvarnica „Montenegro Coins“ iz Kotora, podsjetimo, sredinom 2018. pokušala je da blizu 3.000 arheoloških predmeta uputi na adresu aukcijske kuće „Timeline Auction“ u Londonu. Nakon zapljene pošiljke u carinskoj ispostavi pošte u Podgorici, radni tim Ministarstva kulture konstatovao je da vlasnik antikvarnice Atila Basoj nije ispoštovao ključne odredbe članova 51, 52 i 54 Zakona o zaštiti kulturnih dobara, koje se odnose na iznošenje antikviteta i umjetnina. „Montenegro Coins“, dakle, nije imao urednu dokumentaciju koja na nedvosmislen način dokazuje vlasništvo i porijeklo. Takođe, nije imao zvaničnu dozvolu Ministarstva kulture da može da izveze predmete iz Crne Gore.

ŽALBA

Na navedenu presudu Suda za prekršaje, kako je saopšteno iz Uprave carina, blagovremeno je izjavljena žalba iz razloga što u tekstu prvostepenog rješenja nije izrečena zaštitna mjera oduzimanja predmeta. To je, kako je objašnjeno, prvostepeni organ bio u obavezi da uradi, pogotovo iz razloga što je „tokom prvostepene rasprave prihvatio preciziranje zahtjeva od

Za spornu poš kazna 3.500 e Na presudu Suda za prekršaje blagovremeno je izjavljena žalba iz razloga što u tekstu prvostepenog rješenja nije izrečena zaštitna mjera oduzimanja arheoloških predmeta koji se i dalje nalaze pod nadzorom Uprave carina

Uprave carina, koje je išlo u pravcu zakonskih odredbi koje podrazumijevaju da nakon oglašavanja krivim izriče se i mjera oduzimanja predmeta, što je u konkretnom slučaju izostalo.“ - Predmet se nalazi na odlučivanju u Vijeću za prekršaje Crne Gore, te očekujemo drugostepenu odluku. Predmet prekršaja (arheološke iskopine) i dalje se nalazi pod carinskim nadzorom u okviru CI Pošta Podgorica – saopšteno je

Dio arheoloških predmeta koje je zaplijenila Uprava carina

Pobjedi iz Uprave carina. Pobjeda je, podsjetimo, sredinom septembra 2018. godine objavila istraživačku priču u kojoj je navedeno da je vlasnik antikvarnice predmete navodno kupio od „jednog kolekcionara iz Kotora“. Mladi Kotoranin, porijeklom sa Cetinja, koji je zahtijevao anonimnost, ispričao je Pobjedi da se ova obimna arheološka kolekcija decenijama nalazila u podrumu porodične kuće. Nije joj, kako je rekao, znao vrijednost,

niti porijeklo, namjeravao je da je baci, ali je igrom slučaja stupio u kontakt sa vlasnikom antikvarnice „Montenegro Coins“, koji mu je za 2.650 predmeta 11. aprila 2018. godine isplatio 2.000 eura. Potvrda o kupoprodaji između Kotoranina i antikvarnice „Montenegro Coins“ nalazila se i u paketima koje je zaplijenila Uprava carina. Pored kopije pasoša Kotoranina, vlasnik antikvarnice za London je poslao i četiri otkupna lista na ko-

Cijene umjetničkih djela u prethodnoj godini premašile 110 miliona dolara

Moneovi „Plastovi sijena“ najvredniji u 2019. godini

Članovi ansambla „40 Fingers“ koji će nastupiti na otvaranju

Definisan program 15. Guitar Art Summer Festa

Herceg Novi domaćin sjajnim muzičarima HERCEG NOVI - Ljetnji festival gitare u Herceg Novom (Guitar Art Summer Fest - GASF) i ove godine će biti održan od 15. do 20. avgusta, ali je program novog izdanja već poznat. Direktor Boško Radojković nedavno ga je predstavio na sastanku sa predsjednikom opštine Stevanom Katićem, predstavnicima lokalne Turističke organizacije, Herceg festa i RTV Herceg Novi. Promociju će GASF imati i na beogradskom Guitar Art Festu koji će biti održan od 10. do 15. marta. Najavljeno je da će gosti Guitar Art Summer Festa na otvaranju (15. avgust) biti članovi kvarteta „40 Fingers“ iz Italije. Nakon toga će nastupiti kvartet Minneapolis i Linda Čateterton iz SAD, iz

Srbije stiže Ođila i taj koncert je kao spektakl najavljen na Kanli kuli. U Starom gradu nastupiće kvartet Dragana Nikolića, koji takođe stiže iz Srbije. Iz Portugala dolaze Marko Rodrigez i Manuel de Oliveira. Gost iz Njemačke biće Hubert Kapel, a na Gitarskim integracijama, na zatvaranju festivala nastupiće najbolji studenti i učenici klasične gitare iz Crne Gore. Novost na ovogodišnjem izdanju GASF biće „Herceg Novi Guitar Day“, manifestacija koja će promovisati program na različitim lokacijama u gradu. Neće izostati ni već tradicionalni programi: majstorske radionice, izložba Guitar Visual Art u galeriji „Sju Rajder“ i Midnight Guitar Art Caffe. Ž. K.

PODGORICA – Slika „Plastovi sijena“, rad francuskog umjetnika Kloda Monea, najvrednije je umjetničko djelo prodato u 2019. godini – čija je cijena iznosila 110,7 miliona dolara. Slika prodata ove godine, kako prenosi Blic.rs, nalazila se tri decenije u istoj privatnoj zbirci. Kupac je njemački milijarder Haso Platner, proizvođač softvera. Ovo sada nije samo najskuplja slika Kloda Monea, već jednog impresionističkog slikara uopšte i prva koja je premašila sumu od 100 miliona. Godina za nama nije bila spektakularna što se zarade na tržištu umjetnina tiče, ali nije joj nedostajalo radova visokog kvaliteta i velikih imena. Devet od deset najskupljih umjetničkih djela prodatih na aukcijama u 2019. su slike, nijednu nije uradila žena, a osam je nastalo poslije Drugog svjetskog rata - čak sedam u sedmoj deceniji 20. vijeka.

ZEC OD ČELIKA

Tako je drugo najskuplje djelo „Zec“ Džefa Kunsa iz 1986. godine, prodato za 91 milion dola-

Klod Mone: „Plastovi sijena“

ra. Skulptura od nerđajućeg čelika sa likom zeca, visoka 104 cm, napravljena je u tri primjerka. Ponuđeni zeko je iz kolekcije pokojnog medijskog magnata Samjuela Irvina Njuhausa

mlađeg, a kupio ga je galerista Robert Mnučin za anonimnog kupca. Amerikanac Džef Kuns (64) tako je postao najskuplji živi umjetnik. Na trećem mjestu je „Bizon II“

Roberta Raušenberga iz 1964, djelo prodato za 88,8 miliona dolara. Višestruki su razlozi zašto je „Bizon II“ dostigao ovako veliku sumu, skoro tri puta veću od prethodnog najskupljeg Rauše-

Kultura

Četvrtak, 9. januar 2020.

ns“ i Atila Basoj proglašeni krivim

šiljku eura

jima je naznačena tačna količina predmeta i cijena po kojoj su prodati. Takođe, poslao je i dvije maloprodajne kalkulacije koje pokazuju da je na uloženih 2.000 eura planirao da zaradi blizu 400.000 eura.

SEDAM PAKETA

Arheolozi i stručnjaci za kulturnu baštinu za Pobjedu su ranije nedvosmisleno ocijenili kako je teško povjerovati da neko u Crnoj Gori u podrumu posjeduje toliku količinu raznonbergovog djela, pripada naročito „poželjnom“ stvaralačkom periodu iz godine kada je Amerikanac dobio Zlatnog lava na Venecijanskom bijenalu i bio na vrhuncu slave i stvaralačkog zamaha. Djelo je ispunjeno klasičnom američkom ikonografijom - od „koka-kole“, preko slijetanja na Mjesec i orla, do lika Džej Ef Keja. Slika „Bokal i voće“ Pola Sezana, nastala 1888. godine i prodata za 59,3 miliona dolara, na četvrtom je mjestu najskupljih. Francuski (post)impresionista Pol Sezan naslikao je ovu mrtvu prirodu između 1888. i 1890. godine u Eksan-Provansu, gdje je skoro neprekidno živio od početka 1880. do smrti 1906. godine. Na petom mjestu najskupljih djela je slika „Žena sa psom“ Pabla Pikasa iz 1962. godine, prodata za 54,9 miliona dolara. Na slici su Pikasova druga i posljednja supruga Žaklin Rok i njegov ljubimac, avganistanski hrt Kabul. Slika se vratila na tržište poslije dugog odsustva – prethodni vlasnik, Japanac, držao ju je u svojoj zbirci 29 godina. „Dupli Elvis“ Endija Vorhola, nastao 1963. godine, šesto je najskuplje djelo prodato za 53 miliona dolara. Vorhol je naslikao 22 verzije ove slike, od kojih je devet u muzejima. Prvi put izložena u Galeriji „Ferus“ u Los Anđelesu, slika „ovjekovječuje umjetnikove opsesije slavom, popularnošću i javnim imidžom“. „Povrijeđena riječ „radio“ #2“, iz 1964. godine, koju je naslikao Ed Rušej, vrijedi 52,5 miliona dolara i na sedmom je mjestu najskupljih djela. Slika sarkastičnog naslova

Predmeti se ne mogu u potpunosti odrediti

Beogradski filmski festival FEST odaje počast glumcu Bekimu Fehmiu

Samuraj ogromnog ličnog integriteta

Radni tim Ministarstva kulture, nakon pregleda pošiljke, konstatovao je da se predmeti ne mogu u potpunosti odrediti. - Među arheološkim materijalom može se na ovom stepenu utvrditi da npr. bronzane sjekire pripadaju bronzanom i gvozdenom dobu, a da se većina materijala, prstenje, fibule, narukvice može opredijeliti u rimski period. Za većinu materijala pretpostavlja se da potiče sa drugih prostora izvan Crne Gore – navodi se u zaključku izvještaja radnog tima.

rodnih arheoloških predmeta, kojima ne zna porijeklo ni vrijednost. Tim prije što se ispostavilo da je dobar dio tih predmeta prošao konzervatorski tretman. Inače, u sedam paketa koje je zaplijenila Uprava carina, otkrivene su razne vrste sjekira, noževa, vrhova strijela, prstenja i alki, olovnih odlivaka, fibula, djelova predmeta, kopalja, figurina, medicinske opreme, ogrlica, privezaka, narukvica, dugmadi, naprstaka, mozaičkih kockica, zvona i praporaca, krstova, ostataka ljudskog skeleta, keramičkih, staklenih i olovnih posuda, kuršuma (projektila za praćke), đuladi... Spornu pošiljku je, podsjetimo, ranije izviđalo i nadležno tužilaštvo koje je zaključilo da „u konkretnom slučaju ne postoje dokazi za vođenje krivičnog postupka“. J. N. sastoji se od plavog platna sa žuto ispisanom riječju „radio“ koju gužvaju i razvlače metalne stege. Ed Rušej je ovako jednom opisao Los Anđeles: „Kad upalite radio, on postaje muzička pratnja onoga što vidite kroz prozor.“ Na osmom mjestu najskupljih djela nalazi se slika „Studija za glavu“ Frensisa Bejkona, koja je nastala 1962. godine, a čija prodajna vrijednost iznosi 50,4 miliona dolara. Slika iz serijala „Papa koji vrišti“ prije ove aukcije viđena je samo jednom u javnosti.

DUPLI PORTRETI

Slika „Bez naslova“ Marka Rotka iz 1960. godine kupljena je za 50,1 milion dolara i nalazi se na devetom mjestu najskupljih djela. Sliku je prodao Muzej moderne umjetnosti iz San Franciska. Amerikanac litvanskog porijekla Mark Rotko poznat je po radovima na kojima su jednobojni pravougaonici poređani jedan uz drugog, kao neki oblaci koji plutaju unutar rama, ali „ovo nije jedan od boljih primjeraka“, kako je primijetio jedan trgovac umjetninama, „inače ga muzej ne bi prodavao“. Na desetom mjestu najskuplje prodanih slika u prethodnoj godini nalazi se, „Henri Geldzaler i Kristofer Skot“ Dejvida Hoknija nastala 1969. godine, a prodata za 49,5 miliona dolara. Osim slika sa bazenom – poput one koja je prošle jeseni prodata za 90 miliona dolara – dupli portreti britanskog umjetnika pop arta među najtraženijim su iz njegovog opusa. Priredila S. V.

internacionalnim produkcijama. Bio je prvi istočnoevropski glumac koji je zaigrao u holivudskom filmu za vrijeme Hladnog rata – „Avanturistima“ (1970) Luisa Džilberta. Sarađivao je sa rediteljima Dinom de Laurentisom i Džonom Hjustonom, a partneri na velikom platnu bili su mu Olivija de Hevilend, Ava Gardner, Dirk Bogart, Šarl Aznavur i druge svjetske zvijezde. Iako nije uspio da se probije u Holivudu, ostvario je značajnu karijeru u evropskim arthaus produkcijama, a glumio je na čak devet jezika. Jednu od najzapaženijih uloga u inostranstvu ostvario je u mini TV seriji „Odisej“, u kojoj je tumačio glavnu ulogu.

ČUVENI BORA

Bekim Fehmiu

PODGORICA – Posebna počast beogradskog međunarodnog filmskog festivala FEST, koji će biti upriličen od 28. februara do 8. marta, biće odata jednom od najvećih glumaca jugoslovenske kinematografije Bekimu Fehmiu (1936-2010) povodom decenije od njegove smrti. U znak sjećanja na velikana domaćeg glumišta, kako prenosi SEEcult, 48. Fest najavio je retrospektivu Fehmiuovih filmova, a njegov lik imaće centralnu ulogu i u vizuelnom identitetu festivala.

GLUMAC I ČOVJEK

Rođen kao Albanac u Sarajevu, odrastao na Kosovu, studirao u Beogradu, a radio širom Jugoslavije, Bekim Fehmiu bio je simbol jugoslovenstva i

čovjek koga su bezrezervno voljeli i poštovali širom regiona i u cijeloj Evropi. Bio je jedna od rijetkih figura iz javnog života koja se pobunila protiv rastućeg nacionalizma i bratoubilačkih ratova 90-ih, a svoj protest iskazivao je potpunim povlačenjem iz javnosti. U junu 2010. godine u Beogradu okončao je život hicem iz pištolja, a prema njegovoj želji, pepeo je rasut u rijeci Bistrica u Prizrenu na Kosovu, u kojem je proveo veliki dio djetinjstva. Mnogobrojne kolege i prijatelji oprostili su se od njega emotivnim komemorativnim skup o m u Ju g o s l ove n s ko m dramskom pozorištu, opisavši ga kao velikog glumca i čovjeka, najvećeg Srbina među Albancima i najvećeg Albanca među Srbima, samuraja, ličnost ogromnog moralnog integriteta...

Omaž programi održani su u njegovu čast širom regiona, a posthumno je priređena i velika putujuća dokumentarna izložba „Bekim Fehmiu - Bogatstvo izgubljeno u tišini“ koja je kroz hronološki prikaz njegovog života - od najranijeg djetinjstva do godina neposredno prije smrti, predstavljala i prikaz njegove bogate glumačke karijere i svjedočanstvo o izuzetnim etičkim, intelektualnim i humanističkim stavovima i shvatanjima, koji prevazilaze ograničenja nacionalnih kultura i granica. - Ljudi su shvatili značenje njegove tišine tek kada je napustio ovaj svijet - rekla je tim povodom njegova supruga Branka Petrić, takođe poznata glumica. Fehmiu je ostvario više od 40 uloga u filmovima širom Jugoslavije, ali i u mnogobrojnim

Kritičari i istoričari filmske umjetnosti ocijenili su ga kao glumca koji je promijenio istoriju jugoslovenske kinematografije, a najviše zbog uloge Belog Bore u jednom od ključnih filmova crnog talasa – kultnom ostvarenju „Skupljači perja“ Aleksandra Saše Petrovića, koje je nagrađeno Gran prijem žirija u Kanu, a Bekima je gurnulo u sam vrh domaćeg i evropskog glumišta. Fehmiu je za ulogu Halilbega u filmu „Roj“ Miće Popovića nagrađen 1966. na Pulskom filmskom festivalu, a miljenik publike bio je i kao vaspitač Žarko u „Specijalnom vaspitanju“ Gorana Markovića. Pozorište je bilo njegova velika ljubav, a upravo u pozorištu se njegova karijera simbolično i završila - 1987. godine, tokom izvođenja predstave „Gospođa Kolontajn“, Fehmiu je išetao sa scene u znak protesta zbog zapaljive antialbanske propagande koja je počela da se širi državom. Autobiografsku knjigu „Blistavo i strašno“ objavio je 2001. godine, a njen drugi dio objavljen je posthumno, 2012. godine. Sa glumicom Brankom Petrić ima sinove Hedona i Uliksa, takođe poznatog glumca i uspješnog producenPriredila S. V. ta.

Ostvarenje Toda Filipsa dobilo 11 nominacija Britanske filmske akademije

„Džoker“ dominira, žene u drugom planu PODGORICA - Film „Džoker“ u režiji Toda Filipsa dobio je 11 nominacija za filmske nagrade Britanske akademije (BAFTA). Film o počecima strip zlikovca, kako prenosi B92, na gala događaju koji će biti upriličen 2. februara, potencijalni je dobitnik nagrade za najbolji film, najboljeg režisera i najboljeg glumca Hoakina Finiksa. „Irac“ Martina Skorsezea i „Bilo jednom u Holivudu“ Kventina Tarantina bili su blizu sa po 10 nominacija. Ratni film „1917“, autora Sema Mendesa, nominovan je za najbolju sliku dva dana nakon što je za to osvojio Zlatni globus. Osim Finiksa, za najboljeg glumca nominovani su Leonardo Dikaprio, Adam Drajver, Taron Egerton i Džonatan Prajs. U kategoriji za najbolje glumice nadmetaće se Skarlet Johanson, Serše Ronan, Šarliz Teron, Rene Zelveger i Džesi Bakli. U Bafti su, kako su naveli, zabrinuti zbog nedostatka različitosti u nominacijama - nominovane su samo bijele

U Bafti su, kako su naveli, zabrinuti zbog nedostatka različitosti u nominacijama - nominovane su samo bijele glumice, a žena u kategoriji najboljeg reditelja nema

Hoakin Finiks kao Džoker u istoimenom filmu

glumice, a žena u kategoriji najboljeg reditelja nema. - Potpuno iskreno i bez želje da uzmemo nešto ljudima koji su nominovani, potpuno smo razočarani – kazala je izvršna direktorka Britanske akademije Amanda Beri.

Na konstataciju da glumačke kategorije „izgledaju vrlo bijelo“, izvršna direktorka Beri odgovorila je BBC-ju da je i ona to pomislila kad je prvi put pogledala spisak nominovanih. - Ali, to nije nepoštovanje ni

prema kome, lista je nevjerovatno jaka – rekla je Beri. Nominovane u većini kategorija bira 6.500 članova BAFTA širom svijeta, a svečanu dodjelu nagrada vodiće komičar Grem Norton. Priredila S. V.

20 Zapis

Četvrtak, 9. januar 2020.

ПРИМЈЕРИ ЧОЈСТВА ПИВСКОГ ХАЈДУКА: Бајo Пивљанин

Пише: Божидар И. МИЛИЧИЋ Куражећи синове да се држе јуначки док их џелати буду били и мучили, Стари Вујадин је у најкраћим цртама казао шта чека сваког хајдука уколико га ухвате. Пјесма указује на чињеницу да хајдук није могао бити онај који се боји мучења које га чека уколико допадне турских руку. Ође треба рећи да историја не зна за мучења која су вршили хајдуци над својим заробљеницима Турцима. Вјероватно таквих мучења није ни било. Оне које су заробљавали, хајдуци су давали на откуп и узимали паре. Њихове уче ст але акције су даноноћно опомињале Турке да нема мирног спавања, да се ствара покрет отпора коме се неће моћи супротставити. Тако је хајдучија временом (истина у повоју) постала први и једини организовани ослободилачки процес који ће прерасти у масовне оружане покрете окончане великим биткама почетком прошлог стољећа. Због тога је народ хајдуцима вјеровао и подржао их колико је могао и како је умио. „Та вера се преносила од оца на сина, са поколења на поколење, из века у век бивала све снажнија, ведрија и стварнија. Освајач је све немирније живео у нашој отаџбини. Смрт га је вребала са сваке стране: у гори, на пољу, на путу, код куће кад је усамљен и кад је у друштву, по мраку и по дану“ – сматра Војислав Ђурић, аутор Антологије народних јуначких песама. Он као врстан познавалац југословенске усмене књижевности констатује да су се „у хајдуцима и ускоцима прекаљивале народне снаге“ и да је „у тим борбама расла народна вера у победу над вековним душманима“. Ове Ђурићеве ријечи су најбољи доказ да се слика о хајдуцима не ствара на основу арапског назива који су им дали Турци, већ да их, без обзира на њихове евидентне негативне стране, морамо посматрати као слободаре и витезове. Историјски је неспорно да су они били на првој линији одбране од турске окупацијске власти и да су гинули за спас свога националног достојанства и свога иметка пред налетом харачлија. Из њиховог животног искуства су прокључали стихови:

И харамбаша и дипломата и господин

Бајо Пивљанин је од одметања у хајдуке до погибије на Вртијељци најпознатији, најреспектабилнији и најпопуларнији хајдучки четовођа свога времена на просторима Херцеговине, Боке Которске и Црне Горе чије је јунаштво упоредиво са оним афирмисаним у свјетској литератури са хомерским предзнаком

Орах, копах – не дадоше Турци, чувах овце – поједоше вуци, узех пушку, одох у хајдуке. Пјесници су хајдуке и ускоке у најважнијим њиховим својствима представљали као побуњенике који се боре за националну слободу до посљедњег даха. У црногорској епици нема доказа да су хадуци били лопови нити да су отишли у горе и планине „без невоље, да се наносе хаљина и оружја по својој вољи“, како каже Вук, док се „освета“ која им се приписује као лоша страна сама по себи подразумијева као ефектно узвраћање неправди која им је лично нанесена и која их је оћерала у одметништво. Оружана пљачка небрањених простора насељених исламизираним становништвом, и не само њихових, био је једини начин да би преживјели и опстали у шуми или сакривени и притајени у тајним одајама својих јатака. Зависно од социјалне животне позиције, а дјелујући на просторима између Османлија, с једне, и Млечана, с друге стране, хајдуци су бирали ону материјално уноснију. Пред таквим изазовима нијесу били само они, хришћани одметници, већ и исламизирани појединци. Алија и Мустафа Исавић из Новог претходно су примили римокатоличку вјеру и добили имена Ђорђе и Петар и након тога су постали плаћени одбрамбени граничари Млетачке Републике и борили су се против турске војске као Стојан Јанковић или Бајо Пивљанин. Тадашњи генерални провидур Ђи ро ламо

Контарини Ђорђију и Петру додјељивао је мјесечно по порцију бешкота, хљеба. Таквих случајева било је још, али о њима не пјева усмена поезија. ПОСТАО САМ ГОРСКИ ХАРАМБАША Више је предања и пјесама о томе како се Бајо Пивљанин одметнуо у хајдуке и како је брзо постао харамбаша. Историчар Глигор Станојевић сматра да је Бајо „рођен и одрастао у једном бурном периоду хајдуковања и ратовања“, да је „он за један крај и покољење постао симбол борбеног хајдука; генерације су се надахњивале његовим подвизима које је окитила н а р од н а п о е з и ј а и л и н а р од н а традиција“. Као једини Бајов разлог одметања у хајдуке Стојановић наводи тај што је убио Смаила из Никшића који му је дошао у кућу да напаствује сестру Анђу. Тада је Бајо био чобанин и када је доћерао овце на мужу, рекли су му ко му је дошао у кућу и шта ради. „Пошто је затворио стоку, провирио је кроз прозорче куће да види шта Турчин ради. Он је држао његову сестру на

крилу, миловао је и давао јој шећер. У тренутку увреде и бола, Бајо је донио одлуку да убије Турчина. Од оружја је имао једино пиштољче само са једним метком. Бојећи се да не убије сестру, Бајо је дуго оклијевао, али најзад се одлучио да пуца. И погодио је Турчина у чело. Верујући да је сестру убио, Бајо је побегао. Целу зиму мајка није знала где се налазио“ – записао је историчар Станојевић, не наводећи одакле му ово предање. Он је такође дошао до сазнања да је Бајо након убиства Смаила у



Пуно је мјеста у Пиви названих по Бају: Бајово Поље, Бајово ждријело, Бајова гора, Бајова зидина, Бајов врт, Бајово осоје, Бајов лаз, Бајов камен, Бајова буква, Бајова прескакала...

оближњој планини Голији у једној пећини набасао на десетак хајдука који су га ухватили помисливши да је ухода и који му нијесу повјеровали у причу да је он убио Смаила иако им је било познато да је Смаил у Пиви убијен. Ипак су га повели са собом. Примијетили су да једним пропланком јаше Турчин и то је била згодна прилика да се Бајо пред цијелом дружином покаже као јунак, да положи пријемни испит за чету. Бајо је тада, наводно, одбио харамбашин приједлог да Турчина сачека у тјеснацу и да га гађа из његовог џефердара, већ је одлучио да га засретне „на ливади“ и да гађа из свога пиштоља. Тако је и урадио – са неколико корака удаљености опалио је и погодио Турчина у чело, одćекао му главу и узео његово оружје. Мјесто ђе је то урадио названо је Бајово Поље. Пуно је иначе мјеста у Пиви названих по Бају: Бајово ждријело, Бајова гора, Бајова зидина, Бајов врт, Бајово осоје, Бајов лаз, Бајов камен, Бајова буква, Бајова прескакала... Прича Пивљана о именовању Бајовог Поља много је друкчија од приче до које је дошао историчар Станојевић и везана је за вријеме када је Бајо већ био искусан

хајдучки харамбаша и када је са својим друштвом напао и убио Хафиз-пашу из Херцеговине који је, обилазећи Пиву и купећи харач, на једној већој ливади у близини Брезана разапео чадорје да преноћи и да са војском одмори. Наводно, у том хајдучком препаду од Турака није остало ни пиличника. Све наведене топониме с Бајовим именом прате илустративне приче маштовитих људи које указују на разне ситуације у којима се хајдук налазио и огледавао своју мушку снагу са неким од противника и увијек са окршаја одлазио као побједник. Бајова прескакала су мјесто ђе је, веле, више пута прескакао ријеку Пиву. Топоними названи по Бају потврда су идеализације овог јунака у народу која је, поред осталог, подстицала усмене пјеснике да пјевају о њему и да га изузимају из општег хајдучког корпуса; да пјеснички створе јунака према народном укусу, угледног и гласовитог, онога на кога се сваки потлачени може ослонити и у њега понадати. Та народна преувеличавања наравно нимало нијесу у складу са историјским фактима везаним за укупни живот познатог пивског хајдука. Она су стилизована сходно надањима која је народ очекивао од неустрашивог јунака. Бајо је уливао наду обичном народу на ширим подручјима словенског југа, и остао је у памћењу свима онима који су остали на својим огњиштима да трпе муке освајачког режима и да вапе за помоћ, не само становника Пиве и њене околине. Тај вапај сажет је у два стиха: „Јарко сунце, на високо ли си, стрико Бајо, на далеко ли си.“ Баја усмени пјесник прати од његовог момковања и чобановања по Пиви, уочио га је као племенитог родољуба који се свјесно опредијелио за хајдучију да би се супротставио неправдама које су му чинили Турци, какав је био Смаил из Никшића у то доба. Пјесма За што

Zapis

Četvrtak, 9. januar 2020.

Бајо оде у хајдуке говори да се Бајо одметнуо у гору зелену да би се осветио Ришњанину хаџу који му је док је трговао воловима умјесто наплаћивања одговарајуће царине узимао најбоље волове за себе и тако му као лојалном грађанину ускраћивао планирану зараду. Бајо то Ришњанину није заборавио, и када је постао хадучки харамбаша, окупио чету и удружио се са побратимом Лимом, писмом га подćећа на оно шта му је урадио: „Кад ја бијах морски џелебџија, а ти бјеше морски ђумругџија; ја доћерах на море волове, а ти не шће на моје волове узет’ђумрук гроше ни дукате, него уђе у моје волове, те изабра бољег и бољега, укиде ми на мору цијену, те сам тада љуто штетовао и своју сам кућу раскућио, постао сам горски харамбаша.“ Бају је Ришњанин, цариник у Рисну, учинио велику неправду. Он до танчина прецизно наводи у каквој се животној позицији нашао као трговац и од Ришњанина тражи да се искупи за учињену му штету – да за његових тридесет хајдука скује тридесет сребрних тока, а њему и Лиму по златне. Ришњанин то одбија и позива га на мегдан, уз необичан услов за јунаке - да поведу своје супруге, он своју кадуницу, Бајо своју влахињицу... „...Па ако ми Бог и срећа даде, те добијем тебе на мејдану, одвешћу ти твоју вјерну љубу; ако л’теби Бог и срећа даде, те добијеш мене на мејдану, на част тебе моја кадунџика. Је ли било двобоја између Ришњанна и Пивљанина и како је окончан, не знамо (овај други сигурно није погинуо, мислећи на Вртијељку) jeр Вук није успио да запише цијелу пјесму, али, без обзира на то, записао је најважније за одговор на питање откуд Пивљанин у хајдуцима и потврдио своју оцјену да су се људи, способни и млади, одметали у хајдуке бјежећи „од турске силе и неправде“. У цитираној пјесми, међутим, има и историје која говори о социјално-друштвеним околностима и раду окупацијских управа у једном периoду турске владавине на овим просторима, те, на својствен начин, и о непомирљивости наших људи са таквим стањем и њихову потребу да наплате оно што су им појединци на силу и незаконито одузели. Пјесма, прије свега, говори о томе како се Бајо Пивљанин препустио националној историји и епској поезији. Историја га памти, за разлику од других хајдука, као одличног зналца историјских околности и као врсног организатора и предводника хајдучких акција, али не заборавља да се све вријеме док је хајдуковао бавио трговином. У пјесми Са шта Бајо оде у ускоке, непознатог аутора, која је вјероватно настала нешто раније од непотпуне пјесме За што Бајо оде у хајдуке, главни јунак казује својим радозналим морачким друговима док одмарају у неком кланцу и чекају плијен да се придружио њиховој ускочкој дружини зато што није могао да трпи момачку срамоту коју му је нанио тадашњи турски старјешина у Пиви, Копчић Асан-ага, који је позвао рају сиротињу на косидбу да му косе зелену ливаду и њега звао за козбашу испред педесет косаца. Бајо је на косидбу дошао посљедњи и то је опасно наљутило Копчић Асан-агу. Ова пјесма неодољиво личи на напад надобудног турског ђувегије на Старину Новака, разлика је само у томе што је од оружја Бајо имао косу, док се Новак бранио будаком. Пивски хајдук потанко прича како је реаговао на ударце Копчић Асан-аге и шта се послије тога све догодило: ,, Па потеже плетену канџију, удари ме ага Асан-ага. Колико ме Турчин ударио,

ГРОБ БАЈА ПИВЉАНИНА НА ЦЕТИЊУ: Цртеж архитекте Драгише С. Милутиновића



Бајо је уливао наду обичном народу на ширим подручјима словенског југа и остао је у памћењу свима онима који су остали на својим огњиштима да трпе муке освајачког режима и да вапе за помоћ пуче кожа и потече крвца. Мене, браћо, зазор и срамота од јунака педесет косаца, ђе гледају чудо у ливади. Скидох косу са рамена мога, која ми се бјеше придесила, па ударих агу Асан-агу по довату и агину врату, поćекох му са рамена главу...“ Бијег у Морачу тврду за Баја Пивљанина значио је избјег у царство слободе, без обзира на искушења која су га чекала као одметника, а било их је неслућено много. Бјежање у Морачу употпуњује чињеницу да је Пивљанин крупна историјска личност. Он је од одметања у хајдуке до погибије на Вртијељци најпознатији, најреспектабилнији и најпопуларнији хајдучки четовођа свога времена на про сторима Херцеговине, Боке Которске и Црне Горе чије је јунаштво упоредиво са оним афирмисаним у свјетској литератури са хомерским предзнаком. То потврђују предања, усмене пјесме и историја о њему. Вук у напомени уз пјесме о њему истиче „да је љети с подоста друштва хајдуковао и четовао против Турака по Херцеговини“, да је „зиме проводио у приморју код Пераста“ и да су га „у Перасту звали Никола сердар“. На основу тог Вуковог виђења књижевни критичар Јован Деретић закључује да је Бајо био „полухајдук, полугосподин“, што ће рећи да је знао да одлично распореди своје борачко умијеће са својим животним потребама и потребама оних од којих је зависио или који су зависили од њега. Свједок је стамена Кула у Перасту да је њен власник био више господин него хајдук. Осим што је знао да брине о себи, Пивљанин се разликовао од других хајдука и по томе што је умио да се брзо прилагођава историјским условима у којима живи са посебним њухом за дипломатију. Захваљујући том политичко-менаџерском таленту, добар дио свога живота провео је у властитој, за то вријеме велелепној, кући у Боки Которској, одрађујући вриједно послове за Млетачку Републику уз прецизно договорене обавезе и уз надокнаду. ПЉЕНИДБА КАРАВАНА – ЗА МЛЕТКЕ Као одабрани млетачки партнер Пивљанин скоро да није имао времена да ужива у својој кули. О томе најбоље говори архивска грађа. У току К а н д и ј с ко г р а т а , с р е д и н о м седамнаестог стољећа, дуготрајног оружаног сукоба између Млетачке

Републике и Турске Царевине око војно-политичке превласти над острвом Критом и његовим упориштем, тврђавом Кандијом, народ из Херцеговине склањао се у Боку Которску. Избјеглице способне за борбу окупљао је у чете, под млетачким патронатом, тада веома искусни хајдук Бајо Пивљанин да би са њима скоро свакодневно упадао на турску територију, нападао и пљачкао турска утврђења и логоре. Од њихових пљенидбених напада није био поштеђен ни Дубровник, тако да историјских података о Бајову четовању имамо највише у Дубровачком архиву. Архивирано је, рецимо, да је 1663. године хајдучка чета, предвођена Бајом х а р а м б а ш ом , у Х е р ц е го в и н и заплијенила око хиљаду комада крупне и ситне стоке, дубровачких трговаца, да је нешто касније напала код Билеће караван од сто коња натоварених кожом, да је исте године напала под Колочепом брод са војском, да је наредних дана засрела караван од 120 коња из Дубровника са плијеном од тридесет товара чохе, осам сандука свиле и друге скупоцјене робе... И тако даље. „Бајо је изјавио да то ради са знањем и одобрењем млетачког генералног провидура и да има наређење да заплени све што нађе на копну и на мору“ – наглашава историчар Стојановић. Користећи њихове хајдучке борбене вјештине, Млетачка Република је Баја Пивљанина, Грујицу Жеравицу и Вукосава Пухаловића, „поглавице хајдука који чувају которски крај“ ангажовала да са својим четама засрећу и плијене трговачке караване који су пролазили кроз Херцеговину и да плијене буљуке оваца и џелепе говеди Дубровчана и Турака на херцеговачким пасиштима. О томе је сачувано наређење генералног провидура Антонија Приулија (Хвар, од 11. јуна 1669. године) којим се захтијева да се тројица узорних харамбаша заведу у которској канцеларији као војници на списак заслужних и да им се додијели пензија. Разумљиво је да се усмени пјесници нијесу бавили Бајовим „пљачкашким подвизима“. Нијесу, јер их нијесу сматрали слободарским и витешким



Хајдучки харамбаша Бајо, за разлику од хајдука са планине Романије, које персонификује Старина Новак, деценијама припада млетачким граничним јединицама које повремено улазе у окршаје са турским војним снагама јер бољег начина осим ангажовања хајдука Млечани нијесу имали акцијама, већ разбојништвом, вандалским пресретањем трговачких каравана без обзира на вјерску припадност трговаца или беспомоћног народа изложеног њиховој ками. С правом су били убијеђени да ове хајдучке акције није су у духу очекиваног отпора хришћнске раје против туђинске власти и што су у таквим акцијама виђели пљачкашке походе који немају никакве везе са ослободилачким поривима нити заштитом недужног становништва, да су изразито разбојничког карактера, управо онако како су их Турци виђели и кметовали. Усмени пјесник је трагао за догађајима који указују на висину слободарске борбе хајдука против главног непријатеља, док догађаји о којима свједочи Дубровачки архив указују на ону негативну страну хајдучије која се уопште не уклапа у њену основну улогу – афирмацију одбрамбеног пркоса против освајача. Хајдуци нијесу увијек били заштитници сиротиње раје. У пљенидбеним походима скоро да нијесу разликовали које село плијене – муслиманско или хришћанско. Има предања о томе како су често нападали и хришћанска села, плијенили их, одводили заробљене и давали их на откупе. Осим тога, све вријеме хајдуковања Бајо није престајао да се бави трговином. Документа указују да је највише трговао и водио пословне везе с Турцима, због чега га је 1680. године провидур Валеријер саслушаво што је изнио восак из Скадра а није платио царину. ЗЛАТНА МЕДАЉА ЗА БАЈА Ништ а, међутим, од наведене документације не смета да харамбаша Бајо у народу стекне општу популарност јунака какву нема ни један хајдук тога времена. О његовом јунаштву зна цијело Приморје, Далмација, Равни Котари, Бока, Црна Гора, о њему се пјесме пјевају. Као таквога не заобилази га ни Старац Милија у п ј е с м и Же н и д б а М и л и ћ а барјактара и даје му почасну улогу старог свата у друштву са Стојаном Јанковићем, кумом, и Вуком Мандушићем, ђевером. Ова пјесма трагичног краја показује колико се Пивљанин био уврстио у чојску елиту

наших простора и да се као такав никако није могао занемарити или прескочити. Има докумената да су му се људи обраћали и другим поводима и тражили од њега поуздану подршку. У задарској цркви Светог Илије се 1678. заклео да не постоји никаква сметња за брак једног Херцегновљанина; наредне године кумовао је неком војнику из Боке. Народ Задра и околине га је волио и као хајдука и као трговца. Повратак хајдука у Боку Которску на иницијативу Венеције – историјска је чињеница необично важна за Баја Пивљанина и за наставак обрачуна између Млечића и Турака, тим прије што су ти обрачуни били много обимнији од уобичајених хајдучких напада и тражили су борбу са много више учесника. Почели су борбама око Херцег Новог који је тада био веома јако турско упориште. У тим борбама учествовао је и одред од око стотињак бојовика Баја Пивљанина. Кад је неколико турских санџак-бегова сазнало да пивски харамбаша са пет стотина хајдука долази у Дробњаке, одмах су се повукли са Језера. До жешћег обрачуна је дошло, пише историчар Станојевић, код Босиока. Бајова чета је успјела да убије око четрдесет турских војника, да њих четрнаест зароби и да зароби три турске заставе. Од хајдука нестала су четири и седам их је рањено. „За овај ванредни подвиг Бајо и још један харамбаша били су одликовани златном медаљом, а хајдуци, који су донели турске главе, били су новчано награђени“ – додаје Станојевић. Хајдучки харамбаша Бајо, за разлику од хајдука са планине Романије, које персонификује Старина Новак, деценијама припада млетачким граничним јединицама које повремено улазе у окршаје са турским војним снагама јер бољег начина осим ангажовања хајдука Млечани нијесу имали. Бајове чете, како кад, бројале су и до стотину бораца вјештих за брзе акције из бусије, као друмски разбојници, тако да мете њихових напада нијесу били само турски војници, већ и домаћи трговци и сви они од којих се имало шта отети. Отуд се, наглашава Вук, термин хајдук са негативним значењем могао односити и на било којег пљачкаша. Пивског хајдука пјесници прате од момента кад се одметнуо да хајдукује до погибије на Вртијељци. О његовим хајдучким подвизима и историјској остварености надахнуто пјева хрватски пјесник Андрија Качић Миошић у Разговору угодном народа словинскога: . „Змија бјеше Николић сердаре кано витез Јанковић Стојане: Придивком се Бајо зовијаше, често турске главе осицаше. Великога рата од Кандије не бијаше жешћег мејданџије; Крајину је турску поробио и мејдане многе задобио. (Наставиће се)

Feljton

Četvrtak, 9. januar 2020.

KOMITSKO-NARODNA BORBA - DECEMBAR 1919 – JANUAR 1921.

22.

U Brskutu je 12. januara 1920. izbila kratkotrajna pobuna » Piše: Slobodan ČUKIĆ

ZLOČINI U JANUARU I FEBRUARU 1920. GODINE (NASTAVAK)

15) Februar 1920. (Oficirski izvještaji) Crnogorski komandir Krsto Zrnov Popović svjedoči da su „Dunjaša Đ. Popovića iz sela Zovine u februaru ove godine (1920) stara oko 70-75 god. istukli toljagama zbog toga što su mu našli oganj da mu gori oko 11 sati noću. Đoka L. Popovića stara 65 godina u febr. ove god. (1920) bosa i gola u same tanke gaće vodili su ga na daljini oko tri sata zašto je otvarao vrata od njegove kuće noću i držali su ga tako u zatvor 15 dana. Đoko je posjekao Selim pašu na Vučji Do. Milicu B. Marković iz Prosenog Dola tukli su tabane od noga, u vatru i vrući sač metali više glave da kaže đe se nalaze njeni sinovi, ovo je bilo u mjesecu februaru ove god (1920). Ilinku, kćer Raduna M. Jovanovića iz sela Graba isprebijali su toljagama i kosu joj otkinuli zašto su joj braća dolazila kod kuće, ona je bila sakata od rođenja“ („Skrivana strana istorije“, Tom III, 1557).

XIX POGLAVLJE KOMITSKO-NARODNA BORBA (JANUAR FEBRUAR 1920)

Viđeli smo kako je izgledala represija nad civilima u januaru i februaru 1920. godine, preduzeta s ciljem da se uništi narodna baza i ustanici primoraju na predaju. Sistematski, masovni i dugotrajni zločini nad stanovništvom nijesu mogli ostati bez posljedica. Komite su sa okupacionom vojskom vodile ogorčene borbe do 20. januara 1920. (po starom), kada je došlo do demoralizacije i postepene predaje većeg broja ustanika.



Nastavljamo s objavljivanjem djelova knjige „Početak srpske okupacije – komitska borba i narodna golgota 1918-1920“. Prvih osam poglavlja objavili smo krajem 2018, deveto i deseto u maju i junu 2019, jedanaesto i dvanaesto u avgustu i septembru 2019, trinaesto, četrnaesto, petnaesto i šesnaesto u oktobru i novembru 2019. Sada pred čitaoce donosimo period od decembra 1919. do januara 1921. godine (17-22. poglavlje)

Crkva u selu Zovine Crnogorska porodica

U ustaničkom izvještaju nikšićkih komita s Budoša od 28. marta 1920. godine navodi se sljedeće: „Nešto usljed velike studeni i snijega, nešto za spasti svoje familije i dotična sela, a najglavnije što se ostalo bez hrane, jer je bilo po dva dana i dvije noći da komita nije imao ni krtolu izjesti, otpočelo je predavanje komita 22. januara ove (1920) godine. Jadni i žalostni komita predao se isključivo zato što nije imao hrane nit je imao od kuda nabaviti“ („Skrivana strana istorije“, Tom III, 1430-1443).

PODJELA NA OBLASTI

Da bi ovo bolje sagledali vratićemo se na početak decembra 1919. kada je Milorad

Milorad Mihailović je decembru 1919. izvijestio da je bilo 800-900 komita organizovanih u čete po 20-30 ljudi. Najveći broj komitskih četa bio je u Katunskoj i Nikšićkoj oblasti, a po neke u Barskoj, Riječkoj, Lješanskoj oblasti i Rovcima. Najveća koncentracija ustaničkih grupa bila je u Nikšićkoj, Čevskoj, Njeguškoj, Cetinjskoj, Riječkoj oblasti, u Komanima, Progonovićima i Rovcima

Mihailović donio odluku o preduzimanju „specijalnih mjera“. Izvijestio je da je u kasnu jesen 1919. „odmetnika“ bilo 800-900 organizovanih u čete po 20-30 ljudi. „Najveći broj ovih četa bio je u Katunskoj i Nikšićkoj oblasti, a po neke čete nalazile su se u Barskoj, Riječkoj, Lješanskoj oblasti i u Rovcima“. Glavni vođa bio je „Krsto Popović iz reona Cuca koji je upravljao celokupnom odmetničkom akcijom“. Područja sa najvećom koncentracijom ustaničkih grupa bile su Nikšićka, Čevska, Njegoška, Cetinjska, sjeverni i zapadni dio Riječke oblasti, zapadni dio Podgoričke oblasti (Komani, Progonovići) i Rovci u Kolašinskoj oblasti („Skrivana strana istorije“, Tom III, 1189). Mihailović je preduzeo i dodatne mjere. Da bi postigao veću operativnost, izdao je 2. januara 1920. naredbu o podjeli Zetske divizijske oblasti (područje Crne Gore) na 14 manjih oblasti, s namjerom da u njima sprovede istovremeni progon. Obrazložio je da je podjelu učinio da bi se gonje-

nje vršilo bespoštedno i jednovremeno i da komite „uterane u jedan kraj ne bi nalazili sklonište i odmor u drugom kraju“ (Zbornik dokumenata „Rovačka republika“, Kolašin, 2002, 158). Istovremeno s ovim su bile okončane ranije započete pripreme za formiranje 8 letećih četa, tako da je početkom januara 1920. „otpočelo jednovremeno i opšte gonjenje odmetnika na celoj divizijskoj oblasti“ („Skrivana strana istorije“, Tom III, 1394).

PROGON BEZ PRESTANKA

Komandant žandarmerije Drag. I. Dimitrijević javio je iz Beograda da je 4. januara počela zajednička akcija vojske i žandarmerije i novoformiranih 8 letećih četa na cjelokupnoj teritoriji Crne Gore protiv „odmetnika“. „Predviđena je stalna potera do konačnog uspeha“, referisao je Dimitrijević (Zbornik dokumenata „Rovačka republika“, Kolašin, 2002, 159). Međutim, progon je započet



Da bi postigao veću operativnost, Milorad Mihailović je 2. januara 1920. izdao naredbu o podjeli Zetske divizijske oblasti (područje Crne Gore) na 14 manjih oblasti, s namjerom da u njima sprovede istovremeni progon komita. Obrazložio je da je podjelu učinio da bi se gonjenje vršilo bespoštedno i jednovremeno i da komite „uterane u jedan kraj ne bi nalazili sklonište i odmor u drugom kraju“

nekoliko dana ranije, o čemu svjedoče borbe na tlu Katunske oblasti i Nikšićkog okruga. Tako je Milorad Mihailović izvijestio da su 30. decembra 1919. (po starom) „u Cucama naši goneći odredi napali danas kod sela Bata severoistočno od Čeva na dve odmetničke grupe ukupne jačine oko 150200 ljudi koje predvodi Krsto Popović i Dušan Vuković ... Borba još traje. U Nikšićkom kraju gonjenje se produžuje“ („Skrivana strana istorije“, Tom III, 1183). Progon je započet i na drugim područjima. Mihailović je 3. januara (po starom) izvijestio da je „jedna grupa odmetnika neprekidno gonjena doterana u selo Crnu Goru (severno-zapadno od Žabljaka, severno od Nikšića na samoj levoj obali Tare) nu ipak su uspeli da se raspršte (razbježe, S.Č.). Selo Crna Gora koje je pomagalo odmetnike razoružano“ („Skrivana strana istorije“, Tom III, 1183).

POČETNI OKRŠAJI

Đoko L. Popović

Prizor iz sela Zovine

O borbama u Cucama imamo samo šture podatke, počevši od 30. decembra 1919. kada su komite napadnute kod Bate. Nekoliko detalja o borbama u Bjelicama nalazimo u izvještaju Petra Lekića, đe se pominju masovne paljevine koje je okupatorska vojska počinila po Katunskoj nahiji u januaru 1920. godine. Kaže da su se „naši komiti pored svih muka i nedostataka u potrebnim sredstvima, očajnički borili, ubijajući protivnike, razoružavajući i t.d. Posljednji manji sukobi

prvih dana mjeseca januara t.g. prouzrokovali su te su Srbijanci istih dana u same Bjelice zapalili oko 28 kuća ... U Komane zapaljene su 4 kuće, u Zagarač 5 kuća, u Cuce kuća Kom. Krsta Popovića i još mnogo drugih čija su imena sada nepoznata, dalje u Velestovo četiri kuće, Marka Turčinovića i još mnoge druge u okolini Čeva i drugih mjesta kroz Katunsku nahiju, još je nepoznato jer ovi ustaši (ustanici, S.Č.) posljednje vrijeme većinom su probavili kroz Stavor i okolinu Komana“ („Skrivana strana istorije“, Tom III, 1354). U izvještaju Vrhovne komande u Beogradu od 9. januara (po starom) navodi se da su „u Cucama odmetnici napali na posadu sela Trnjine ... posle kraće borbe povukli se“ („Skrivana strana istorije“, Tom III, 1217).

POBUNA U BRSKUTU

U Brskutu, u srezu Biočkom, 12. januara došlo je do kratkotrajne narodne pobune. O tome je iz Podgorice 17. januara Miloradu Mihailoviću i Ivu Pavićeviću javljeno sljedeće: „12 ov. mca pobunili su se meštani sela Brskuta srez Biočki, smenili opštinsku upravu i na upravi postavili svoje izabranike, odaslana žandarmerija vratila se je danas u Podgoricu sa izveštajem da je red u selu povraćen a tako isto i stara opštinska uprava. Doterano je u Podgoricu i pritvoreno 12 pobunjenika“ („Skrivana strana istorije“, Tom III, 1288). (Nastavlja se)

Četvrtak, 9. januar 2020.

Oglasi i obavještenja

Četvrtak, 9. januar 2020.

Tužnim srcem javljamo rođacima, kumovima, prijateljima, drugovima i komšijama da je naš dragi suprug, otac, đed, brat, stric i tetak Dana 6. januara 2020. poslije duge i teške bolesti u 70. godini preminula je naša draga

ZORICA Markova NOVAKOVIĆ

TEUFIK – TUFA Abdulaha VODOPIĆ

preminuo 8. januara 2020. u 16.45 časova u 61. godini. Saučešće primamo 9. januara od 9 do 14 časova na groblju Cijevna. Sahrana dragog nam pokojnika obaviće se 9. januara u 15 časova u porodičnoj grobnici na Čepurcima.

Ožalošćeni: supruga MIRSADA, sinovi HARIS, ADNAN i EDIN, snaha IVANA, unuka ALINA, snaha MINKA, bratanić i bratanična MIRZA i LIDA i ostala mnogobrojna rodbina

rođena Milanović

Sahrana je obavljena 7. januara 2020. na gradskom groblju Čepurci.

Ožalošćeni: sinovi NIKOLA i MARINKO, sestre NATAŠA i MILIJANA, snahe SLOBODANKA, MILENA i BOJANA, tetka NINA, unučad ANĐELA, MATIJA i ENA, bratanići, sestrići i ostala mnogobrojna rodbina

314 Opraštamo se od naše drage zaove i tetke

371

Posljednji pozdrav

ZOJE NOVAKOVIĆ S ljubavlju i poštovanjem čuvaćemo uspomenu na tebe, voljena naša Zoja. Tvoji: SLOBODANKA, MARKO, VLADAN, LJILJA, TAMARA i ANĐELA MILANOVIĆ

TOMU Đurovom MARKOVIĆU Počivaj u miru, dobri čovječe, i neka ti je laka crna zemlja. 359

BOŽO ABRAMOVIĆ sa porodicom

367 Dragi oče, hvala ti na svemu

Posljednji pozdrav bratu i iskrenom prijatelju

TOMISLAV MARKOVIĆ NEBOJŠA

DUŠANU BACKOVIĆU Tvojim iznenadnim i preranim odlaskom, ostavio si nenadoknadivu prazninu u našim srcima. Počivaj u miru.

356 Posljednji pozdrav dragom

LOLO i GOCA 369 Posljednji pozdrav voljenom

TOMU od RAJKE

DUŠKU 357 Tvoja LJILJA Posljednji pozdrav 370 Dragoj komšinici

OGLASNO ODJELJENJE “POBJEDA”

TOMISLAVU MARKOVIĆU ANĐELKI

e-mail: oglasno@t-com.me

Neka tvoja plemenita duša nađe mir u Carstvu nebeskom. Hvala ti na svemu ! SRĐA PAVIĆEVIĆ sa porodicom

1111

372

od KATARINE PADALICE 358 OGLASNO ODJELJENJE “POBJEDA”

020-202-455, 020-202-456

Oglasi i obavještenja

Četvrtak, 9. januar 2020.

Posljednji pozdrav dragom

Dragom suprugu i tati

BOŠKU Milanovom ŠARCU BOŠKU

Dragi Boško, Zlokobna sudbina nažalost prekinu tvoj premladi život. Počivaj u miru, dragi rode naš. Nikada te neće zaboraviti tvoj ćiko RAJO i strina SLAVICA ŠIPČIĆ

BOŠKU

352

Ostavio si nas kad je bilo najljepše, a kad si nam bio najpotrebniji. Čuvaćemo te u srcima, zauvijek pamtimo sve.

Tvoje VESNA i STAŠA Posljednji pozdrav kumu 360

Počivaj u miru.

Dragom sinu i bratu

BOŠKU Bole, hvala ti na iskrenom drugarstvu. Čuvaćemo te od zaborava.

KOLEKTIV ČELEBIĆ KOMPANIJE

BOŠKU

PETAR BOROVINIĆ sa porodicom

Hvala ti za veliku ljubav, plemenitost i dobrotu. Sa velikim bolom se opraštamo od tebe, a u našim srcima čuvaćemo te od zaborava.

362 Sa neizmjernim bolom opraštamo se od našeg dragog

368

Tvoji: majka DRAGICA i brat BRANKO

U nevjerici da smo izgubili dragog

361 Posljednji pozdrav

BOŠKA ŠARCA Ujak SPASOJE, braća VUK i STEFAN i ujna NATAŠA VUKAŠINOVIĆ 363

BOLETA BOŠKU ŠARCU

Dana 5. januara 2020. preminula je u 96. godini naša draga

Tvoje svjetlo se odlaskom ne može ugasiti. Zahvalne za trenutke iskrenog prijateljstva i tužne zbog nenadoknadivog gubitka.

Čuvaćemo te od zaborava.

VIŠNJA i DUŠAN RAIČEVIĆ SNEŽANA, NATAŠA i RADA DABETIĆ 365

ANA Krstova SREDANOVIĆ

354

Posljednji pozdrav voljenom bratu

rođena Fatorić Posljednji pozdrav Po želji pokojnice sahrana je obavljena u krugu porodice, 8. januara u 13 časova na gradskom groblju u Nikšiću.

Ožalošćeni: sin DANILO, kćerke SVETLANA i GORDANA sa familijama

BOŠKU ŠARCU BOŠKU ŠARCU

288

VANJA i MILOŠ JEKNIĆ Posljednji pozdrav dragom drugu

Sa bolom i tugom se opraštamo od tebe. Neka tvoja duša počiva u miru, a mi ćemo te čuvati od zaborava.

Ujak BATO i ujna RANKA

DUŠKU

366 Sa velikim bolom i nevjericom smo primili vijest o smrti dragog zeta

364

Posljednji pozdrav kumu, prijatelju i nadasve bratu od JANKA i DIKE KRIVOKAPIĆ

BOŠKA Hvala ti za pažnju i gostoprimstvo koje si nam pružao.

351

BOŠKO ŠARAC

e-mail: oglasno@t-com.me

Kum MIKI TODOROVIĆ sa porodicom 353

VUJAČIĆI iz Subotice 355

Oglasi i obavještenja

Posljednji pozdrav dragoj ujni

Četvrtak, 9. januar 2020.

Posljednji pozdrav našoj majci, baki i tašti

Draga majko

ANĐELKI Vladovoj ĐURIŠIĆ Zauvijek ćemo čuvati u srcima tvoj dragi vedri lik i gajiti sjećanje na tvoju dobrotu.

ANĐELKI ĐURIŠIĆ

GOJKO ĐUROVIĆ sa porodicom

Teško nam je da prihvatimo veliku i bolnu istinu da više nisi među nama na ovom svijetu. Čuvaćemo vječnu uspomenu na tebe, pamteći te kao iskrenu, humanu i ženu velikog srca ispunjenog sa ljubavlju prema svojim bližnjima. Pamtićemo te kao velikog borca koji je uvijek i do samog kraja znao da odgovori na sve životne izazove, onako kako to dolikuje ljudima tvoga kova. Otišla si tiho i iznenada, ostavljajući nam nadu u bolje sjutra i uspomenu na sve vrline koje treba da krase jednu majku i baku.

330 Umrla je moja voljena

ANĐELKA

Hvala ti na dostojanstvu, ljubavi, hrabrosti, snazi, tvojoj ljudskosti i svim ostalim principima života kojim si nas čitav život vodila i pomagala da očuvamo i oplemenimo očev put, bez kojeg smo rano ostali. Počivaj u miru, mnogo ćeš mi nedostajati

Tvoj VESKO Tvoji: VESNA, SAŠA i VUK VUJIČIĆ

ANĐELKA Bila je snaha naše babe, ujna mog oca, neko nama najrođeniji, s kojom smo dijelili sve u životu. Dama, gospođa, banica i po rodu i domu. Neponovljivi primjer ljudi staroga kova, običaja i tradicija. Nedostajaćeš nam neizmjerno, meni i mojoj porodici, naročito mojoj majci. Ništa više neće biti isto. Počivaj u miru, imaš i sa kim

317

319

Posljednji pozdrav dragoj Nani

Voljena naša

DRAŽEN Danov 321

ANĐELKA

S tugom i poštovanjem opraštamo se od naše voljene

ANĐELKI ĐURIŠIĆ

ANĐELKE Vladove ĐURIŠIĆ Moja Anđelije, 50 godina prođosmo život kao sestre, dijeleći i radost i tugu, zato je danas teško naći prave riječi oproštaja sa tobom. Počivaj u miru sa tvojim voljenim.

325

Hvala Ti za beskrajnu i nesebičnu ljubav i dobrotu. Hvala Ti na sve životne lekcije koje si mi dala, a imala si mnogo čemu da me naučiš. Počivaj u miru, Nana moja i neka Te anđeli čuvaju, a ja ću te u svom srcu čuvati od zaborava.

Tvoji: VESKO, ANA, MILA i SOFIJA

Tuguje za tobom MILIJANA Danova ĐUROVIĆ sa porodicom

Umrla je naša plemenita strina

Hvala što si sačuvala porodicu i žao nam je što tvoja unučad neće biti više pored svoje dobre babe, pored tvoje ljubavi, topline, snage i pameti koja će im sigurno mnogo nedostajati.

Tvoj unuk VUK VUJIČIĆ

318

320

Posljednji pozdrav

Sa dubokim bolom opraštamo se od

ANĐELKA Vladova ĐURIŠIĆ Hvala ti za častan život koji si provela u našoj kući Đurišića. Tužni pozdrav iz daleke Australije od tvojih đeveričića ZORANA i SPASOJA ĐURIŠIĆ sa porodicom

DUŠKA BACKOVIĆA

DUŠKU

324 našeg velikog prijatelja i brata. Naše druženje i prijateljstvo je bilo iskreno i nikada te nećemo zaboraviti.

SUZANA NIKIĆ

Tvoji PEĐA i NINO VUKOTIĆ

Дана 8. јануара преминула је у 85. години наша 344

336

Posljednji pozdrav nezaboravnoj, velikoj prijateljici

Tužan posljednji pozdrav

СТОЈКА Вукајлова ДАНИЛОВИЋ рођена Савић

Саучешће примамо на гробљу Загорич од 9 часова, гдје ће се и обавити сахрана у 13 часова. Кућа жалости: Генерала Сава Оровића 35

VUKOSAVI RADULOVIĆ

DUŠKU BACKOVIĆU

Časnoj, čestitoj i gostoljubivoj. Ожалошћени: син ВУКАШИН, кћерка МИЛОЈКА – МИЛА, брат МИОДРАГ, ђевер ЉУБОМИР, снахе РАДМИЛА, МИЛА и ДРАГАНА, братанићи, сестрићи, братаничне и сестричне, унучад, праунучад и остала родбина ДАНИЛОВИЋ и САВИЋ 329

ALPE – BAR

Tvoji LALA i BATO KOKOLJ 341

337

e-mail: oglasno@t-com.me

Oglasi i obavještenja

Četvrtak, 9. januar 2020.

Dragoj Umrla je naša plemenita

ANĐELKI

ANĐELKA Vladova ĐURIŠIĆ rođena Jovanović

7. januara 2020. u 74. godini. Saučešće primamo 8. i 9. januara do 9 časova u kući žalosti Glavica – Danilovgrad, a od 10 do 14 časova u kapeli na gradskom groblju Čepurci. Sahrana će se obaviti 9. januara u 14 časova u porodičnoj grobnici na gradskom groblju Čepurci.

Opraštamo se sa posebnim pijetetom od naše Anđelke koja je kroz svoj život mudro, plemenito i dostojanstveno nosila svoju porodicu.

RANKO JOVOVIĆ sa porodicom

Ožalošćeni: sin VESELIN – VESKO, kćerka VESNA, unučad VUK, MILA i SOFIJA, snaha ANA, zet SAŠA VUJIČIĆ, ujak RAJKO, ujna ANICA, đeveričići ZORAN, SPASOJE, DEJO, SAVO i VANJA, đeverične BEBA i DIJANA, zaovičići, zaovične, braća i sestre od ujaka i tetaka i ostala mnogobrojna rodbina

285

278

Posljednji pozdrav našoj dobroj i plemenitoj ujni

Teško je naći riječi za posljednje zbogom, draga

ANĐELKI Vladovoj ĐURIŠIĆ S velikim poštovanjem i tugom čuvaćemo uspomenu na tebe. ĐORĐIJE ĐUROVIĆ sa porodicom

Posljednji pozdrav

ANĐELKA Vladova ĐURIŠIĆ Tvoj tihi i iznenadni odlazak samo je potvrda Tvog časnog i čestitog života. Živjela si dostojanstveno, gordo i ostavila putokaz i trag da čovjek može biti čovjek kroz čitav svoj životni vijek. Srećni smo što smo te takvu imali.

323

ANĐELKI ĐURIŠIĆ Počivaj u miru. MIŠKO i NIKOLA VUKOVIĆ 308

ĐINA i SLOBO STARČEVIĆ sa porodicom Posljednji pozdrav dragoj i plemenitoj prijateljici

Dragoj

Posljednji pozdrav dragoj

328 S tugom se opraštamo od naše voljene

ANĐELKI ĐURIŠIĆ

ANĐELKI

Bila si nam pravi iskreni prijatelj. Mnogo ćeš nam nedostajati. Počivaj u miru.

od DRAGA KOVAČEVIĆA sa porodicom

ANĐELKI ĐURIŠIĆ Hvala ti na iskrenoj i nesebičnoj pomoći u najtežim trenucima. Neka ti je vječna slava. TOMISLAV VUJIČIĆ

ANĐELKE

MIRKO, RADA, DULA, SEKA

Počivaj u miru.

326

DANIJELA VUKOVIĆ sa porodicom

Prestalo je da kuca plemenito srce naše ujne

327

287

289

Posljednji pozdrav dragoj

Posljednji pozdrav dragoj kumi

Posljednji tužni pozdrav velikom čovjeku i iskrenom prijatelju

Hvala ti za sve lijepo što si uradila za mene i moju porodicu.

ANĐELKI ĐURIŠIĆ

DESA i BATO MARKOVIĆ sa porodicom 322

ANĐELKI

ANĐELKE Vladove ĐURIŠIĆ

Počivaj u miru. NOVO JOVOVIĆ sa porodicom IVAN, MARTA i DANKA JOVOVIĆ

Porodica PAVIĆEVIĆ 331

297

298

Oglasi i obavještenja

Četvrtak, 9. januar 2020.

Našem

Дана 8. јануара 2020. године преминуо је наш драги

Дана 7. јануара 2020. године умрла је послије дуге и тешке болести наша драга

MIŠKU LATKOVIĆU – LATU

ДРАГО Јагошев СТОЈОВИЋ

rođaku za ponos bratstva

БОСИЉКА Јагошева РАДУНОВИЋ

Саучешће примамо на градском гробљу Чепурци, 9. јануара од 10 до 14 часова и 10. јануара од 10 до 12 часова. Сахрана ће се обавити на градском гробљу у Даниловграду у 14 часова. Ожалошћени: ћерка МИЛАНКА, брат АНО, унук ДЕЈАН, унука МИЛЕНА праунучад и остала родбина

Саучешће примамо у градској капели Чепурци, 8. јануара од 10 до 15 часова и 9. јануара 2020. од 10 до 12 часова, када полазимо за село Прогоновиће, гдје ће се обавити сахрана у 14 часова.

333

Dana 8. januara 2020. umrla je u 90. godini

Ожалошћени: браћа СЛАВКО – БАЋА и РАЈКО, сестре БРАНКА и СЛАВКА, снахе СНЕЖАНА, МИЛИНА, САЊА, ТАЊА и МАЈА, братанићи ЖЕЉКО, ДРАЖЕН, МАРКО, ВУК и ПАВЛЕ, братаничне МИЛЕНА, ЈЕЛЕНА и АНА, сестрић НИКОЛА, сестрична АНА и остала многобројна родбина

Znao sam da se bliži kraj našeg dugogodišnjeg sastajanja na Cetinju, gdje si se i rodio, tebi najradije na Lovćenu, a često smo govorili o onom parčetu tvoje zemlje u Đinovićima, koje si mnogo volio... No, sudbina te prerano otrgnu između nas i preseli na onaj svijet. Ostade žalost za Tobom. Ali ostadoše i vrline koje su te krasile: ljudskost, poštenje, pravičnost u pravnoj službi koju si dijelio podjednako prema svima, skromnost, a posebno ljubav prema državi Crnoj Gori od koje nijesi tražio da ti nešto daruje, a ti si njoj uvijek darivao svojim talentom, pravnika pravdu, slikarstvu slikom, muzici pjesmom, a posebno košarkaškom sportu košarku... E pa ko se ne bi ponosio, što si takav bio! Hvala Ti!

LJUBO LATKOVIĆ sa porodicom

334

300

Opraštamo se od naše drage

Posljednji pozdrav dragom komšiji

DANICA Ćetkova VUJIĆ rođena Izgarević Saučešće primamo u kapeli na Novom groblju na Cetinju, 9. januara od 10 do 13 časova, kad se sa posmrtnim ostacima kreće u Bjelice gdje će se obaviti sahrana u 15 časova na mjesnom groblju Blace.

BOŠKO Milanov ŠARAC

BOSE Ožalošćena porodica: kćerke RADOJKA i RADMILA sa porodicama i ostala rodbina VUJIĆ i IZGAREVIĆ

342

Njenu plemenitost, dobrotu i sestrinsku brigu doživotno ćemo pamtiti. Hvala ti, draga Bose. Počivaj u miru. ĐOKO ŠĆEPANOVIĆ sa porodicom

Posljednji pozdrav voljenoj tetki

Prerano si otišao, ali Tvoj plemeniti lik i anđeoska duša, ostaće trajno u našim najljepšim sjećanjima. Porodica KOVAČEVIĆ 343

294 Посљедњи поздрав драгој другарици

БОЖИДАР РИБАРИЋ

BRANKI KOVAČEVIĆ

1953-2019.

БОСИЉКИ

od GORANA i DRAGANE

од ЗОРАНА и НЕНЕ БЕРАТОВИЋ 339

Драги наш, Прошла је година, а сваког дана недостајеш више од претходног. Био си наша снага и понос. Твојим одласком смо изгубиле велики ослонац и подршку. Почивај у миру, а ми ћемо те чувати од заборава.

335

Posljednji pozdrav dragoj sestri, tetki i zaovi

Posljednji pozdrav babi

Posljednji pozdrav dragoj tetki

Твоји: супруга ВЕСНА, ћерке ДИЈАНА, МАРИЈАНА, МИЛИЦА и ЈАСМИНА, унуци и унуке 346 Навршава се 18, односно 12 мјесеци откако сте нас напустили

DANICI

BRANKI KOVAČEVIĆ Počivaj u miru.

Počivaj u miru

DANICI Počivaj u miru. DRAGI IZGAREVIĆ sa porodicom

MILAN VUJIĆ sa porodicom

RAJKO ĐUROVIĆ sa porodicom 338

ЦВЕТКА АЛИГРУДИЋ 1931-2018.

348

347

Posljednji pozdrav dragoj

Posljednji pozdrav dragoj babi

ВИДАК АЛИГРУДИЋ 1933-2019.

У нашим срцима је остала да живи успомена на вашу благородност, човјечност, међусобно поштовање и несебичну љубав.

Posljednji pozdrav dragoj Син ПАВЛЕ АЛИГРУДИЋ са породицом 350

BRANKI KOVAČEVIĆ

DANICI

od porodice BUĆA ĐUROVIĆA

Unuka VESNA sa porodicom

ZORI Milanovoj VLAOVIĆ Draga Zore, neka tvoja dobra, plemenita i iskrena duša počiva u miru, a mi ćemo te čuvati od zaborava. 307

ANKA, ŽELJKA i MILAN ĐUKANOVIĆ

340

349

TELEFON ZA INFORMACIJE 020-202-455, 020-202-456

Oglasi i obavještenja

Četvrtak, 9. januar 2020.

Дана 8. јануара 2020. изненада је у 39. години преминуо

Dana 8. januara 2020. u 54. godini tragično je stradao

Ожалошћени: мајка ДРАГИЦА, супруга ВЕСНА, ћерка СТАША, брат БРАНКО, тетка ЈЕЛИСАВКА и остала родбина ШАРАЦ, ДАКИЋ и ВУКАШИНОВИЋ

Dana 8. januara 2020. poslije kraće bolesti, umro je u 84. godini

DUŠAN Živkov BACKOVIĆ

TOMISLAV - TOMO Đurov MARKOVIĆ

Saučešće primamo u kapeli Čepurci, 8. januara od 13 do 15 časova i 9. januara od 10 do 13.30 časova. Sahrana će se obaviti istog dana u selu Drenovštica u 15 časova.

Saučešće primamo u kapeli na Novom groblju, 8. januara od 12 do 15 časova i 9. januara od 12 do 15 časova, kada će se obaviti sahrana na Novom groblju na Cetinju

Ožalošćeni: supruga LJILJA, brat PREDRAG, brat od strica DRAGAN, sestra od strica LOLICA, tetke KOSA, RADUŠA i DARA, braća od tetaka ŽARKO, ZORAN, ŽELJKO i MARKO, sestre VESNA, BRANKA, LJILJA, TAMARA i STANA, brat od ujaka MILAN i sestra TANJA

Ožalošćena porodica: sin NEBOJŠA, RAJKA PAVIĆEVIĆ, snaha ĐINA, sinovci DRAGAN, MIODRAG, ZORAN, IVAN, DEJAN i SAŠA, sinovične VJERA, BISERKA, NATAŠA, SUZANA i ostala mnogobrojna rodbina MARKOVIĆ

БОШКО Миланов ШАРАЦ

Саучешће примамо на Чепурцима, 8. јануара од 11 до 15 часова и 9. јануара од 10 до 14.30, када ће се обавити сахрана.

283

290

Posljednji pozdrav

Posljednji pozdrav mom stricu

Posljednji pozdrav našemu voljenom

286

TOMU

Dana 8. januara 2020. u 85. godini umro je naš dragi

DUŠKU Ž. BACKOVIĆU

Od PEĐINIH kolega iz Rasvjete i energetike: ZORAN, BUDO, VESKO, VLADO, FILIP, JOVAN, BALŠA, PEĐA, ŽELJKO, MILOŠ i PERICA

TOMU MARKOVIĆU

Hvala ti za sve što si nam pružio. Sinovac ZORAN Ljubov MARKOVIĆ sa porodicom

Dragi brate Tomo, počivaj u miru kao što si i cio život proveo. Brat MARKO Andrijin MARKOVIĆ sa porodicom

291

292

Posljednji pozdrav dragom kumu

Posljednji pozdrav mojem drugu i prijatelju

TOMU MARKOVIĆU

TOMISLAVU MARKOVIĆU

LJUBOMIR M. ĐURIČIĆ Saučešće primamo u gradskoj kapeli, 8. januara od 11 do 16 časova i 9. januara od 11 do 15 časova, kada će se obaviti sahrana na gradskom groblju u Nikšiću. Cvijeće se ne prilaže.

304 Posljednji pozdrav drugu

Ožalošćeni: supruga RUŽICA, sin MIODRAG, kćerka LJILJANA, snaha ALEKSANDRA, sestra LJUBOMIRKA, sestrići IVICA i STANKO, sestrične DUŠKA, SONJA, ANA, BOŽIDARKA i SLOBODANKA i ostala brojna rodbina 282

PEĐA BRACANOVIĆ sa familijom

DUŠKU BACKOVIĆU

Posljednji pozdrav našem dragom

SLAVEN i LJILJA MIHAILOVIĆ sa djecom

Čuvaću uspomenu na naše prijateljstvo. LJUBO VUKMIROVIĆ

306

303

Posljednji pozdrav dragom stricu 299 Dragom

LJUBU od RUŽICE, LJILJE, MIKA i SANJE

TOMU MARKOVIĆU

316

od MIKIJA i BISERKE JABUČANIN sa porodicom Opraštamo se od našeg dragog i iskrenog prijatelja

Posljednji pozdrav dragom ujaku

312

DUŠANU Posljednji pozdrav dragom stricu

Dobroj duši, za nezaborav... VANJA i MIŠKO VOJVODIĆ sa djecom

LJUBOMIRU

LJUBA ĐURIČIĆA Porodica RATKA VRAČARA

IVICA KORDEŠ sa porodicom

315 Posljednji pozdrav

Posljednji pozdrav dragom stricu

TOMU MARKOVIĆU od NATAŠE MARKOVIĆ sa porodicom

296

301 Posljednji pozdrav dragoj komšinici

OGLASNO ODJELJENJE “POBJEDA” TELEFON ZA INFORMACIJE 020-202-455, 020-202-456

ANĐELKI od BUBE KOVAČEVIĆ sa porodicom

1111 305

313

302

DULU

TOMU MARKOVIĆU

KAFE „HERC“

od IVANA MARKOVIĆA sa porodicom

311

e-mail: oglasno@t-com.me

Posljednji pozdrav dragom bratu

Posljednji pozdrav dragom stricu

TOMU MARKOVIĆU

od ILIJE, RUŽICE, BOŽA, MILICE

od VJERE VRABEC sa porodicom

309

310

30 Oglasi i obavještenja

Četvrtak, 9. januar 2020.

Навршава се година од смрти мог брата

Danas je tvoj 33. rođendan dragi naš

STEFANE

МИЛАНА ВУЈАЧИЋА

Prvi koji nijesi sa nama, prvi koji ćemo ti čestitati sa suzama, grliti i ljubiti tvoju sliku umjesto TEBE. Bol i tuga se ne mjere riječima, ni vremenom koje prolazi, već prazninom koja je ostala poslije tebe. Ponosni na tebe, vječno ćemo te voljeti.

Од брата ВЕСКА са породицом

TVOJI NAJMILIJI

332

281

Dvije godine su od smrti voljenog oca

Dragi naš

9. 1. 1992 – 9. 1. 2020. SJEĆANJE

RADOVANA Kažu da vrijeme liječi sve, ali nije izliječilo bol, tugu i prazninu u mom srcu. Tvoja ćerka NADA sa porodicom 284

SREĆKO RAIČEVIĆ Davno si nas napustio. Bol smo sakrile duboko, duboko u duši, da bude samo naš. Nedostaješ... Tvoje: IVANA, MARIJA i ZDENKA 279

SJEĆANJE

IN MEMORIAM 9. 1. 2015 - 9. 1. 2020.

9. 1. 2005.

1. 9. 2017.

MILORAD Nikolin

JELENA Miloradova

STEFANE Umjesto rođendanskih čestitki, tuga i sjeta. Puno nam nedostaješ. Vole te tvoji

LJUBICA Pavlova NIKOLIĆ rođena Albijanić VIKTORIJA, VASILISA, DRAGAN, BATKO i ROSA

9. 1. 2018 – 9. 1. 2020.

ĐINA VUKADINOVIĆ Dvije godine od kada nije sa nama. Mi, koji te volimo, znamo koliko je teško živjeti bez tebe.

345

Sestre VESNA i RATKA 295

rođena Kažić

U našim ste dušama i srcima, nesebično voljeni i čuvani da nikada ne odete.

293

DANO, VALENTINA, VANJA, RADA, LJUBIŠA, MIĆO, KSENIJA, VOJIN i ANĐELIJA

BOJANIĆ

280

PORODICA

Oglasi i obavještenja

Četvrtak, 9. januar 2020.

MALI OGLASI NEKRETNINE CENTAR - Hercegovačka ulica jedinstvena, savremena poslovna zgrada (rezidencija) 727 m2 sa parkingom i garažom za 12 vozila. Prodajem. Tel. 069/ 867 - 791 1 LOKAL 415 m2 – centar desetak metara od raskrsnice ulica Slobode i Hercegovačke. Privatni parking za osam vozila. Prodajem. Tel. 068/ 871- 452 2 PRODAJEM magacin, Njegoševa centar 37 m2, povoljno 17.000 E, prazan. Tel. 069/744197,00352691839209viber 3 IZDAJEM magacin, Njegoševa centar 37 m2, 150 E, povoljno. Tel. 069/744-197, 069/879584,00352691839209viber 4 KUĆNI SERVIS OTČEPLJENJE kanalizacije el. sajlom, zamjena dotrajalih cijevi, sve sitne popravke. Podgorica - Primorje Tel. 069/269-550, 067/579-709 5

Izdavač: „NOVA POBJEDA“ d.o.o. PODGORICA 19. decembar br. 5

Direktor i glavni i odgovorni urednik:

DRAŠKO ĐURANOVIĆ

Zamjenik direktora: LAZAR MIŠUROVIĆ

Direktorica marketinga: ŽELJKA RADULOVIĆ

REDAKCIJSKI KOLEGIJUM

Zamjenica glavnog i odgovornog urednika RADMILA USKOKOVIĆIVANOVIĆ

Pomoćnici glavnog i odgovornog urednika NENAD ZEČEVIĆ (politika) JADRANKA RABRENOVIĆ (ekonomija) KAĆUŠA KRSMANOVIĆ (društvo) MARIJA JOVIĆEVIĆ (nedjeljno izdanje)

Urednici JOVAN NIKITOVIĆ (kultura) MARIJA ŽIŽIĆ (crna hronika) DRAGICA ŠAKOVIĆ (Crnom Gorom) NIKOLA SEKULIĆ (hronika Podgorice) JOVAN TERZIĆ (Arena) SLOBODAN ČUKIĆ (feljton i arhiv) VUKMAN IVANOVIĆ (dizajn) DRAGAN MIJATOVIĆ (fotografija)

LOGOTIP POBJEDE Miloš Milošević i Nikola Latković (2019), inspiracija Anton Lukateli (1944) PORTAL POBJEDE

Urednica JOVANA ĐURIŠIĆ

Zamjenik DARVIN MURIĆ www.pobjeda.me portal@pobjeda.me TELEFON: 020/409-520 - redakcija 020/409-536 - marketing 020/202-455 - oglasno desk@pobjeda.me

Broj žiro računa: 560-822-77 Universal Capital Bank

Magazin

Četvrtak, 9. januar 2020.

Katarina Pavlović o kompoziciji ,,San“ i saradnji sa Skaj Viklerom

Violinistkinje teško postaju solisti PODGORICA – Violinistkinja Katarina Pavlović krajem prošle godine objavila je kompoziciju ,,San“. Riječ o saradnji sa tekstopiscem i producentom Đorđem Miljenovićem poznatom pod nadimkom Skaj Vikler. ,,San“ je odsviran na električnoj violini, a dobio je i vizuelno ruho čiju režiju potpisuje Danilo Papić. U razgovoru za Pobjedu, Pavlović otkriva kako je došlo do saradnje sa Viklerom. - On je moj drug, poznajemo se 20 godina i dosta smo se družili kroz život i poštovali. Mnogo volim njegovu muziku i to slušam kod kuće bez obzira na drugarstvo. Pjesmu je napravio dok smo sjedjeli zajedno u studiju i meni se to dopalo toliko da sam je prisvojila. Imala je tekst i bila pjevačkog karaktera ali sam je smislila sasvim drugačije i prearanžirali smo je potpuno da bi ovako zvučala – kazala je Pavlović. Saradnja na ekranizaciji sa Papićem, kaže ona, protekla je u najboljem redu. - Vrlo lako radimo jer uvijek imam viziju tačno šta želim i on me vidi tačno kako treba, na kraju nekako uobliči da sve bude mnogo više i bolje od mojih ideja što i jeste poenta zajedničke saradnje - da se nadopunjujemo. Inače mnogo brzo radimo, za sat-dva promijenimo tri ili četiri lokacije. Tako je bilo i za video, padala

Ne razmišljam o pjevačkoj karijeri Osim violine, Katarina je pjevala i prateće vokale nekim pjevačima. Pitali smo i da li planira da se upusti u pjevačke vode. - Želim da radim ovo što mi se sviđa i da budem u muzici. Nastaviću da snimam muziku, ubaciću vokal, ali sve će biti vezano za instrumental, jer smatram da je to moja koncepcija. Nikad sebe nijesam vidjela kao pjevačicu, ali imam glas koji treba da iskoristim i oblikujem u pravac kojim sam krenula – kazala je Pavlović.

je kiša kad god smo dogovarali termin u septembru, ja sam predlagala tačno na kojoj plaži želim da snimam, ali nijesmo imali vremena i otišli smo na pet minuta od grada na prelijepu lokaciju i odmah odlučili da je to-to – ističe Pavlović. Tokom karijere nastupala je sa brojnim orkestrima širom svijeta, član je Crnogorskog sim-

fonijskog orkestra, te nekoliko kamernih. Kako je kazala, jednoj violinistkinji je teško da se izdvoji na sceni kao solista. - Ja imam svoj stil sviranja i znanjem i načinom sviranja uvijek uspijem da dođem do izražaja. Od 17. godine sam svirala u gudačima Sv. Đorđa. To je sastav od 15 gudača i mi smo svi bili praktično soli-

sti na sceni, tamo sam stekla najveće znanje i iskustvo kao i odnos prema muzici kao poslu. Mislim da imam više od 500 odsviranih koncerata samo sa tim orkestrom na ovim prostorima i inostranstvu, što je poprilično veliko iskustvo – objašnjava ona. Osim nastupa sa orkestrima na turneji je pratila i Zdravka

Kolin Farel glumi Pingvina

tiran u igrani film. U glavnim ulogama bili su Majkl Kiton kao Betmen i Džek Nikolson kao Džoker. Film je režirao Tim Barton i ima tri nastavka: ,,Povratak Betmena“, „Betmen zauvijek“ i ,,Betmen i Robin“. Prvog Betmena animirala je kuća Fanimejšon kasnih šezdesetih, a nakon njih duet Hana i Barbera kroz crtanu seriju Superprijatelji sredinom sedamdesetih. Obje ove serije su izuzetno laganog i optimističkog tona i prilagođene su isključivo dječjoj publici. Prva izuzetno mračna animirana serija o Betmenu nastala je početkom devedesetih i začela DC Animated Universe eru. Vremenom je ova serija dobila mnoštvo nagrada i priznanja. Animirana serija „Betmen“ podstakla je stvaranje animirane serije o ,,Supermenu“, a kasnije i serija ,,Liga pravednika“ i ,,Betmen budućnosti“.

Reditelj „Betmena“ Met Rivs potvrdio LOS ANĐELES - Reditelj novog filma o Betmenu Met Rivs konačno je potvrdio da će Kolin Farel glumiti Pingvina. Film se trenutno snima, a na Tviteru su se pojavile fotografije sa seta. Upravo se na jednoj vidi i Farel, nakon čega je Rivs odmah potvrdio njegovu ulogu. Novi ,,Betmen“ se snima pod radnim nazivom ,,Osveta“, a osim Kolina u filmu glume i Robert Patinson kao Batmen, Pol Dejno kao Zagonetač, Džon Turturo kao Karmajn Falkone, Zoi Kravic kao Žena mačka. Betmen se prvi put pojavio u maju 1939. godine u 27. broju Detektivskih stipova i nedugo nakon stekao je dotad neviđenu popularnost. Ubrzo nakon debija u Detektivskim stripovima pokreće se zaseban serijal stripova o Betmenu. Prvi

broj je izašao u proljeće 1940. kada je ujedno predstavljen i Betmenov najveći protivnik - Džoker. Detektivske i akcione stripove izdaje DC Comics, jedna od tri najveće strip kuće u Americi. Na ideju o Betmenu došao je

Bob Kejn, ali je za današnji izgled Betmena zaslužan scenarista Bil Finger. Betmen se prvi put na malim ekranima pojavio šezdesetih godina u laganoj i komičnoj seriji sa Adamom Vestom u glavnoj ulozi. Tek 1989. godine strip je adap-

Januarsko izdanje italijanskog Voga bez fotografija

Ilustracijama podržali borbu za očuvanje životne sredine RIM - Uredništvo italijanskog izdanja modnog magazina Voga odlučilo je da januarski broj objavi bez fotografije na naslovnoj strani, ali i foto-modnih editorijala. Umjesto toga, na naslovnici i unutar magazina će se naći ilustracije.

Ovaj potez donijet je kako bi broj bio realizovan bez putovanja, slanja odjeće ili zagađenja bilo koje vrste. Urednik italijanskog Voga Emanuele Farneti u saopštenju objavljenom na sajtu maga-

zina naveo je da je ovakvom odlukom želio da lansira poruku. - U globalnoj debati o održivo-

sti i vrijednostima koje će Vog nastojati da promoviše u narednoj deceniji, postoji jedan

aspekt koji mi je posebno važan – intelektualna iskrenost. U našem slučaju, to znači priznati da postoji značajan uticaj na životnu sredinu povezan sa izdavanjem modnog magazina - napisao je Farneti. On je objasnio da je na izdavanju septembarskog broja radilo 150 ljudi, koji su zbog posla bili na 20 avionskih letova i desetine puta putovali vozom. On je istakao i potrošnju struje, plastični otpad i veliku količinu bačene hrane koja je obezbijeđena za foto-sešne. Za ilustracije u prvom ovogodišnjem broju angažovani su japanski ilustrator Jošitaka Amano, slikar porijeklom iz Mozambika Kasi Namoda i italijanski crtač stripova Milo Manara.

Čolića i Gorana Bregovića, sa kojim je na svjetskoj turneji dugoj pet godina odsvirala oko 75 koncerata. - Imali smo više razgovora privatnih i poslovnih i on je neko ko malo govori, a puno kaže. On je u ozbiljnom biznisu i njegova karijera je ogromna, sa njim sam svirala u najvećim koncertnim dvoranama kao

što je „Linoln Centar“ u Njujorku, „Sidney Olimpic Park“, „Theatre des Champs Elysees“ u Parizu, „Konzerthaus“ u Beču, „Alte Opera“ u Frankfurtu, „Barbican Hall“ u Londonu i još mnogo koncertnih dvorana, kao i na nekim neobičnim destinacijama kao što je Fes u Maroku, Bejrut u Libanu. Kada je riječ o planovima, do proljeća će objaviti još jednu pjesmu. - Imam dosta dogovorenih nastupa, kao i koncertnu sezonu koja je u toku. Uskoro ću opet u studio da snimam da bih do proljeća izbacila još jednu pesmu i spot – zaključila je Pavlović. Z. K.

,,Back to Black“ je drugi najprodavaniji album vijeka u Velikoj Britaniji

Ejmi Vajnhaus kao kult ličnosti

LONDON - Nakon prerane smrti 23. jula 2011. godine Ejmi Vajnhaus je momentalno prerasla u kult ličnosti. Sa samo tri studijska albuma postala je muzički veteran. Fanovi su bili nezasiti njenog jedinstvenog glasa. Ejmi je zacementirala status muzičke ikone sa drugim albumom ,,Back to Black“ 2006. godine. Slomljena zbog raskida sa momkom Blejkom Filderom-Sivilom koji ju je privremeno napustio kako bi bio sa svojom bivšom devojkom, Ejmi je na albumu istraživala teme krivice, žalosti, nevjerstva i slomljenog srca. Kritičari su bili oduševljeni hvaleći Ejmin emotivni stil pjevanja talenat za pisanje pjesama i produkciju. Album je iznedrio pet singlova: ,,Rehab“, ,,You Know I’m No Go-

od“, ,,Back to Black“, ,,Tears Dry on Their Own“ i ,,Love Is a Losing Game“. Govorilo se da je Vajnhaus ,,utabala put“ za Adel, Dafi i Estel, budući da su se i one vodile sličnim profesionalnim pristupom. ,,Back to Black“ je proglašen najboljim pop albumom na 50. dodjeli Gremi nagrada, a bio je nominovan i za album godine. Na istoj ceremoniji, Ejmi je dobila još četiri nagrade. Osvojio je brojna priznanja. Nakon Ejmine tragične smrti, ,,Back to Black“ je bio najprodavaniji album 21. vijeka u Velikoj Britaniji. U međuvremenu, u istoj zemlji je prodat u 3,58 miliona primjeraka, što ga danas čini njihovim drugim najprodavanijim albumom vijeka (prvo mjesto drži Adel sa ,,21“). Planetarno, ,,Back to Black“ je prodat u 16 miliona jedinica.