DE
BDD-MKLEVER
NUMMER 4
JAARGANG 15 V.V.
A. VERDOVEN l
TERVUURSEVEST 254 13 3000 LEUVEN )
voorwoora 't Is weer voorbjj,
die mooie zomer,
die ;rnmer die be,�;on zowat in de
ja,
wunneer begon
zomer ei :';enl.ijk? En als ik zo eens naur buiten kijk,
ik dat ik ook
Ge ter niet
'L
'êtê indien'
zal het dun ook blijven bij
Waurschijnlijk
de rec;en zo mul::; en ruisend neer
niet aan ons
hart
• • • "
.
denk
be�in te fluiten. "
En nergens valt de
We laten dit echter
komen en in de kalender kan je d•m ook weer
allerlei interessante tochten vinden. '
verder
in dit nummer de "rarities" uit de waarnemingen van het
afc;elopen halfjaar;
niet dat we dit nu ook willen als de beste
of de mooiste waarnemingen op een Als ik
mag
voetstuk plaatsen.
kiezen tussen een mooi belichte ijsvogel vanop 15 m
of een superzeldzame grauwe fitis, denk
is mijn keuze vlug gemaakt,
ik.
Maar toch kunnen we een fameuze Engelse als hij verzucht: Alleen denk
'twitcher'
bijtreden
"But give me a red-flanked bluetail anyday
ik er dan nog bij:
"
en liefst een mannetje in
prachtkleed". Want
is dut niet de reden waarom we er steeds opnieuw op uit
trekken:
vogels z ij r: gewoon moo:ie en intrigerende dieren.
Wie daar niet van overtuigd is, en noteert de
slaat best de kalender open
afspraak van onze tochten in zijn agenda.
Wij vun onze kant zullen ervoor zorgen de deelnemers allerlei 'te luten zien,
zowel in eigen streek als in andere verder ge
legen gebieden.
Tot dan,
Herwig
I"
INHOUD 1
.V oo rw o o r d Ve rslagen:
Lesaevullei
Gaume
Gaume
ltlE
8
Akkertocht
9 10-11 12
Kalender
C.
Tunnicliffe
2,6
Lars Sv e n ss on:
R.
Gillmor,:
G.
Driessens:
3 3
Den Held:
7
M. Van Mierlo: P.
interessante artikelen, compleet overzicht van zeldzame· en minder zeld· zame waarnemingen, ond'er andere Het Zwin, het havengebied Zeebrugge, de kustpolders, Brugge. - redactie: Thierry De Schuyter, Frank De Scheemaeker, Peter Sys, Georges De Putter.
J. Zwarts: 4-, 10 A.
Mergus Tweemaandelijks tijdschrift van de Vo· Noord-West-Vlaanderen gelwerkgroep geïllustreerd met prachtige pentekenin· gen (formaat 21 x 15 cm). - regionale onderzoeken (onder andere watervogel· en grijpvogeltellingen).
tekenin�en:
Voorpagina:
Voor eventuele geïnteresscer<lcn:
5-7
Lommel
Waarnemingen
Herkomst
4-
- Abonnementen: u ontvangt 'Mergus' door f 16," of Bfr. 300 op te sturen (Eurocheque of Internationaal postbewijs) naar F. De Schee· maeker, Ronselarestraat 105, 6360 Brugge, Belgiê,
Robe rt : 11
· .
.
. �·
••
oentje 'üs, Oe.ntje, wa.a...-om 9a. J� niel eem planl�ri determ;neren �
__
27/06/1987
De ujtslap Belvédère.
Zoals gebruikeljjk was het mooi weer. Er vlogen op eersLe zicht zoals al zo vele malen weer verschillende buizerds en boompiepers
;
ook een
geelgors llet snel van zich horen. Oogslrelencl vonden we de kleurenpracht van bloedooievaarsbek en karthui zeranjers tegen
de v<1algrijze kalkrotsen. Doch boeiender werd het wanneer
een koningspage letterlijk van bloem tot
bloem drentelde met als klein
detail onze hele schare er achLeraan. We leerden hel
verschil kennen tussen kaJkwalstro mel zeer fijne lancet
vormige bladeren en glad walstro,
waar de bladeren doen denken aan die van
het onze-lieve-vrouwbedstro. Verder kuierden we langs de kalkwand waar we nog een veld graslelies ont waarden met
her en der een grote muggenorchis. Later konden we tot onze
afschuw zien hoe een lag.
Gelukkig dat
'strikjeshond',
de mooiste orchis bijna plat holde en
wielewal�rs over de juiste optische middelen beschikken
om vanop een afstand van ongeveer SOm exact te bepalen dal er nog hoop is! W.isL
je dat
?.
.
.
een schorpioenvlieg een planteneter is meL zuigende mond
delen. ... eglantier donkerder roze bloemen heeft dan hondsroos, dit verschil uiteraard Le relativeren valt en
je je dus beter op de typische
geur afstemt. En hoe kon het ook anders op een plaats
zoals deze
O.a.
luzernevlinder (na verschillende
Coenonympha arcania,
vruchteloze vangpogingen), tje,
Le grand nacrê
argusvlinder,
:
we zagen ook vlinders.
aardbeivlinder (een grjjs dikkopje),
•
dwergblauw-•
of dark green fritillary.
Nadat onze wanclel- en determinatielust weer eens voor een dagje bekoeld was, trokken we huiswaarts - de blik reeds naar de volgende tocht gericht...
Suzanne.
1
WEEKEND 11 en 12 j u li
"
A lweer
na<1r
de
Gaume
' 87
?" of "Waarom in juli?" worcn vr:q•;en
die ik hoorde i.v.m. deze uitstap. Hopelijk slag
bij om eventuele twijfel
over
rloel en
qraar;t dj L
ver
tij<lstip 111c1'.
te
vagen.
Onder een heerlijk zonnetje verlieten we Leuven. Even
voor
Waver deed een steenuil ons zowaar uit�eleide. Aan de
andere
kant van het traject werd Maartens telescoop waardig 1çedoort; even voor Neufchateau zeilden immers 2 adulte rode
wouwen.
Een weinig later konden we vaststellen dat het woord hier onbekend is:
te Lacuisine werd
het aan de
overgelaten om de steentjes in het a sfa lt �ast
te
rijden.
Dit had ook enige gevolgen voor de r�eluidsproductie auto van Yvan:
een minuscuul steentje veroorzaakte
danig gepiep dat deskundige hulp nodit5 bleek.
"wals"
we1w�el>ruj kers de
vnn
een
'.!.O
G e luk k i 1•; werd
dit euvel vrij snel uit de wereld geholpen. De wandeling naar voltreffer.
"La Roche à
l' A p pe l "
Het gros van de waarnemingen
te ver leiden maar wat dacht U van bekken,
een
�
was
anderma<Jl
vernoemen
3 raven,
zou
een mij
zingende kruis
sperwer met prooi en maar liefst twee maal
een
havik? Er was echter op voorhand verwittigd dat het hier een vlinderuitstap betrof en ik wil U,
beste lezer,
dan ook
niet onthouden van enig bont gefladderte.
Weerschijnvlinder,
kleine ijsvogel en Nijmeegse kapel
(jammer genoeg vlugger
dan het net tje,
• • •
),
klaverblauw
keizersmantel,
geaderd witje,
groot-
dwergblauwtje,
gewoon en tweekleurhooibeestje, purperstreepparelmoervlinder,
bosdikkopje en groot dikkopje.
Tja,
moet het �ebruikt worden;
als je een net meeneemt,
had je heP beter thuis
gelaten
• • •
nnders
En ook libellen
helicopterden er rond.
wel de bronlibellen;
door de
11.ndere soorten
o.a.
1�;u·en
"echten"
een
Echt een "spetter"
waren
ook wel boltoni genoemd.
é! platbuik,
vuur-,
breedscheen- en
weidebeekjuffers. Opvallende
bloeiers vonden we natuurlijk ook:
kuasjeskruid,
Een deel van
de
betonie,
muskus
5 ratelaarsoorten en rui1r,e anjer.
de 1�roep reed hierna langs een alternatief traject
(zonder fabriek,
met Montquintin en grauwe klauwieren)
naar
'l'orgny.
's Morgens werd er over zingende helling van Velosnes uitt�ekamd.
kwartels gekeuveld en de
Al de zoveelste keer dat ik er
kom en toch noB altijd opvallende bremraap en zeer mooi in bloei:
"nieuwe" plantesoorten:
tijm
blauwe bremraap.
Ook natuurlijk roofvogels: rode wouw,
zwarte wouw en
j wespendieven die in geslo ten formatie vlak langs zeilen.
0 ja, ook vlinders. Grote parelmoer, dambordje,
bruin zandoogje,
vlinder en
2 zeldzaamheden: groot
distel
blauwtje en Glaucopsyche alexis.
Ook de rups van een nachtpauwoog en een junikever passeerden
-e§-
de revue.
De namiddag was ge erveerd voor Othe en omgeving.
Enig mooi waren de grauwe klauwieren: nig verder
J
eerst een
en een wei
zelfs een paartje dat uitgevlogen jongen voerde.
In de graanakkers uitbundige bloei van groot spiegelklokje en aardak'.er.
lan1�:; de Othain bood,
Een plas
soorten ook juffer en
naast de reeds hoger vermelde
de metuulglanslibel,
gewone oeverlibel
•
.
keizerlibel,
grote roodoog
We kregen ook een
mini ringslang
te zien die Jl.ndr� even later vakkundig uit he� water schepte. Waar zo
'n net toch niet allem�al goed voor is
Daarna ging het stroomopwaarts
langs de rivier.
•
•
•
?!
Afgezien van
het prachtige landschap andermaal grauwe klauwier en de wouwen. Een koninginnepagerups demonstreerde mooi haar vorkheftrukje. .
In het llellin1�bos aan.
troffen we jeneverbes, wolfskers en
Eéntnaal boven
snel in stukjes Intensief
en
speurwerk
in de ::raanakkers brokjes uitéén
beland,
een
I
leverde l1td uu[;
verschillende
sprinkhaanrietzanger en last
least in een gans geïsoleerde heg een koppel grauwe klauwier.
tofzwi<l
te vallen.
rwar de r�rauwe kiekendieven
niets op behalve een tweetal distelvlinders, zingende kwartels,
s
begon de 1•;roc;1,
van nauwelijks 150
Typj.scher kon dit WE niet
Lut nut len:·;L,�:
m
lrn:;Jo1;,n1
worden. Herwig B.
N.B.:
Mijn notaboekje vermeldt nog ik vond het zo al
(meer dan
3 maal zoveel moois, •
•
•
?)welletjes.
11111:ir
p, !.U ;11:.i'I'l.S : f -;
//)
T.llli·:LT.EN'l.'OCll'l'
,J"
r
n;i·
1.J:lllUl·l·::·y
K1·:r1r1·:N
J lloe1�cl het vool'IJijc ;:omerwc er (nu ju, :.:uil :i<l.:in1_:; :···1/"
Lot oµti111.is111e,
ll!U<tl n;un:;tir; 1;e7.ind r•;ezcllir·;
!èc11
.
•
•
" /,orner " ),
nieL direct
wuren rle 1�eerr�oclt-�n ons ook dit�
•
zon net j e vergezelde
up wef.!; naar Lom mel , in
ons
het noorden van J.imburi:;. Hoewel ook daar niet alles koek en ei is op milieut;ebiecl ( denken we ma:ir rloor
zware
ll!et;:i:len),
is
a:m
deze streek
bodemverontreiniging
nog e0n echt libellen -
paradijs.
ln " Ka l:tenbos " werd halt c;ehouden voor een snelkursus libelle1 determineren.
���r;;��::'.!:�Ci�� : 1. Versch i l tussen waterjuffers en Klazenmnkers: -
1.
zijn slanke, tere insecten met voor- en ach t ervleur;els van gelijke vorm; de ogen staan ver van ellrn;:ir verwijderd"
waterjuffers
- glazenmakers
(�ommigen noemen deze groep ook wel eens
" libellen ") daarentegen zijn forse dieren. Zij hebben facetogen die elka ;:ir raken en hun voor- en achtervleugels verschillen va n vorm.
�. Verschil tussen mannetjes en vrouwtjes: - mannetjes hebben knobbeltjes op het tweede achterlijfs segment. Dit zijn reservoirtjes wa;:irin sperma bewaard worrtt.
3.
Een l i bel determineren m.b.v. een tabel.
Daarna be1_:;onnen de vlinder
(sorry,
"atleten"
driftig in het rond te
libellen)netjes naar
slaan
met
meestal onbereikbaar ver
en hoog vli egende li bellen. De buit wer d door de ''
intellectuelen
" gedetermineerd m. b. v
•
.de onv ol prezen JNM-tabel. In totaal werden 12 soorten gevangen. Vermeldenswaard is zeker Sympetrum depressiusculum - de Kèmpen se
he irt elibel
Te�en de
- behoorlijk zeldzaam
1
avond be�on de lucht te betrekken en even later vielen
de eerste druppels.
N oodgedwonr;en werd -
zonder na chtzwaluwen -
de tQrugtocht aangevat. Onderwe1?;
ken.
werd nog even gestopt om
de inwendige mens te verster
Alle s tesumen een geslaagde dag .
:
27-'-)
Velden ten ZO van Mollendaal
Ook boven de;-;e tocht
hin:,_; het overbekende zwaard vun
onder de vorm van leidergebrek en dreigende wolken.
:J1unuçle�: To�h
den er enkele deelnemers bereid gevonden om het veld
wer
i.n te
trekken. In de eerste holle weg was er ons al iemand voor r�ewee::t. Hier en daar vonden we immers gemorste heksenboter, slijmzwam.
Gele ganzebloem,
thijrn,
zorgden voor een kleurige noot.
Ook
luzerne,
akkerleeuwebek
gestreepte zoals wij verkeerdelijk beweerden nog met zijn
(haar
?)
netels en spinnewebben, brumrnelrneter
"
•
•
•
( en nieL
) pronkte
allerlaatste bloem.
Eén van de volgende holle wegen,
"
een 1•;ele
vlasleeuwebek
helemaal dichtgeg:i·oeid
111"
t
herbergde de spanrups van de
( alias Cidaria albicillata)
mooie als verguld glanzende vlinderpoppen. wat daar weer uit tevoorschijn zal komen
Bij gebrek a an interessant
•
en ook en�
We zijn benjc11wd •
•
gevogelte ontspon er zich
een
discussie o.f een zekere boskip nu voor of achter de 1�rne p · de weg had overgestoken. Wat mij betreft, veel te ver om in de pot te belanden
1
Aan de rand van Mollendaalbos z:warnden we nog wat rond als resultaat:
scherpe taailing
(azijn�eur),
grauwe
en hertezwam. " The rest is silence
"
zei Harnlet in zijn tijd-
111et
a11wnie�,
1 �o
15-1�:
Ooievaar:
0
avonds strijken 3 ex neer te NKV en brengen er de nacht door op een akker (Piet De Becker)
's
t.warte ooievuar:
16-9: het lange wachten op een visarend levert dan toch resultaat op: om 16.00 hoog
achter de vijver een zwarte ooievaar, na enkele toertjes verder naar ZW (BL H , WEJ)
*
t.warte wouw:
Dit voorjaar waren er eind april/begin mei liefst
4 zwarte wouwen in de Dijlevdllei.
Twee vogels bleven, er was uitgebreide balts en naar verluidt ook nestbouw. ' De broedpoging is echter mislukt, waarschijnlijk om wille van het slechte weer in mei en juni. Kwartel:
26-5:
/
za te Leefdaal als reactie op cassette (BLG)
1�-5:
?cholekster: Kluut:
1
1 te SAR (BLG)
6-4: 12 te SAR (BLG) 10-5: 3 te FLO (BLG)
• •remmincks strandloper: 16-5: 17-5: l?e1;enwulp: Dwergmeeuw:
14-9:
5 te FLO (H. Dineur, Y. (WAM, CLW) 3 te "
2 laag te FLO naar Z
26-LH 3 ad. min.
7
De Beul)
(BLfl)
1 juv. te FLO (VSK, B.
Nef) hoog overtrekkend te SAR (PES)
en " op verplaatsing " diezelfde dag: ong. min.
?.7-1�:
*
';Jitvleu[5elstern:
O
Witwonr,;stern:
24-6:
?6-6:
22-8:
te Blokkersdi � k
(+
balts)
(BLH)
1 te SAR (T. de Thier)
Noordse/Visdiefje:
Duinpieper:
25
j Mechels Broek (BLH)
1 te SAR tussen 14.15 en naar.O (HAF)
14.25;
vertrekt
1 komt aan te SAR om 15.35 en amper 10 min. later naar 0 (HA F) waarschijnlijk een juv. op 8-8 jl. (M. Hens, D.
1 in het veld te Bertem
Noordse stern te SAR Slabbinck)
(M.
Hens)
Al
2-7: 1
'' vangst en versch. andere ex. soort voor de rer_çio (BLII)
op de Paddepoel;
�E�!��-�!��Ëg���ËE-=-�Ë��g�-�E�g�!� te SAH (BLII); door JNM-Leuven reeds enkele du:':en te voren 15esignaleerd. Een zwerver ? Laatste waarne111:i11.; dateert van '82.
16-9: 1
�!�!��-�ËE!���ËE-=-�2E���-E�E�!!Ë!!ËE!EË��� 11-8:
nabij het LP op 11-8: ruim 3 cm 15root , eerst aan een-? van vliegend hert (IlLH)
1
�2�!-�����EjË-=-��E2g!�!�-���E!� 2-9: 1
rups te Oud-Heverlee
Afkortingen:
NKV BLH WEJ BLG
Bleys Geert
FLO
Florival
WAM
Walravens Marc
CLW
Claes W.
VSK
Van Scharen Kris
SAR
St-Agatha-Rode
PES
Péten Stéphane
HAF-� Halot François
(BUI)
ik <lucl1t
rl:•n 0011
Kalenaer . '/-'J-1-•:�'7:
Do.r�uitstap Daraque Fraiture /\fspra3k: Station Heverlee 8.30 Leider:
/\. Verboven
Laarzen en knapzak mee
28-'H- '3'7:
1
Namiddagwandeling in de velden van Vossem. Gegarandeerd weinig vogels! vooraf: B il l Oddie 's LBBB: Vertrek:
hangeraden lectuur
1l1-.00 Leuven Station 1'�-.20
O.l.v. ll.
�-12-'87:
(dus:
Brightening up a dull day)
Tervuursesteenwer;:
brug over E 40
Blockx
Bestuursvergadering ten huize van H.
Blockx,
Langeveld
;2)3 te Holsbeek om 20.00 " stipt "-
19-12-'8'7:
Dia-avond: Afspraak:
een jaar natuur Heverlee gemeentehuis
(Ingang
"Politie")
om ;�o. 30
3-1-'86:
13�z- '88:
�uperklassiek ên beregoed:
Da�uitstap �eeland
Leiding:
H. Blockx
Vertrek:
'7.30 Leuven Station
·
Antwerpen Linkeroever
·Leiding: Vertrek:
-
""f'U"f'
Monique Bekkers & Suzanne Nelissen Leuven Station 9.00
oentje Dit t) maf! Zo·n hui� vindplaotHn.oll• joot9anC'1mputet 1 JI< >lop e• ol , 9en von _ lJ,, J00"klev.,r e i9u1 J tTI�n g�;eu�n� in letst�. , odre\ . . . t.nne . . . tk Jtop er -r.woluw, 9ehe1me on"hidetfn. oo� ol "'�" 1>ROBLEMEN ;,.,