De Boomklever Juni 2007 by Natuurstudiegroep Dijleland

•

.....

il ...

Jaargang

Tijdschrift van de Natuurstudiegroep Dijleland •

juni

2007

Rcg1011nle werkgroep

(lllll

nt11urp1111t Studie v:w

n atu u rp u nt

Stud�

De Boomldever

Bestuur •

Maarten Hens (voorzitter), Dorp

traat 48, 3078 Meerbeek,

0-173-2-1-1752 •

Kri Van Scharen (penningrnee ter), Korbeekstraat 27, 3061 Leefdaal, 02-7672638

•

Monique B kker , Oo trem traat 4, 3020 Herent, 016-231338

•

Bruno Bergman , Mgr. Van Waeyenberglaan 54 DIS bus3, 3000 Leuven, 0498-760722

•

Boomklever brengt bijdragen over studie en beheer van de biodiver siteit in het Dijleland en verschijnt viermaal per jaar (maart, juni, september, december).

Herwig Block , Rue du Culot 42, 1320 Tourinnes-la-Grosse,

Redactie

010- 62-166

Herwig Blockx, Frederik Fluyt, Maarten Hens, Paul Herroelen, Kelle Moreau en Kris Van Scharen

Bart Cr emers, Frederik Lintstraat 77, 3000 Leuven, 0-196- 93106

•

Frederik Fluyt, Spitsberg 4, 3040 Huldenberg, 0479-920172

•

Jori Menten, W. De Croylaan 49/21, 3001 Heverlee, 0495275393

•

Driemaandelijks tijdschrift van de Natuurstudiegroep Dijlland. De

Kelle Mor au, Korenbloemlaan 5, 3052 Blanden, 0486-125877

Redactie-adres

Artikels, foto's en korte bijdragen worden verwacht op het redactie secretariaat, p/a Kris Van Scharen,

•

Han Roo en, Ab traat 101, 3090 Overij e, 02-6879518

Korbeekstraat 27, 3061 Leefdaal.

•

André

E-mail: kris.van.scharen@telenet.

erboven, Groeneweg 60, 3001 Heverlee, 016-238184

be Het copyright van de teksten, il

Werkgroep vogels •

Broedvogelprojecten, archivering en rapportering waarne mingen: Kelle Moreau (kelle.moreau@gmail.com)

•

Watervogeltellingen, akkervogels: Maarten Hens (maarten hen ca yahoo.co.uk)

•

lustraties en foto's blijft bij de res pectievelijke auteurs, tekenaars en fotografen. Overname is mogelijk mits hun uitdrukkelijke toelating en bronvermelding

Trektellingen: Frederik Fluyt (frederik.fluyt@gmail.com) Abonnement

Geïnteresseerden kunnen De Boomklever ontvangen door

Werkgroep zoogdieren •

Mart rproject, archivering waarnemingen: Kelle Moreau (kelle.moreau<1:1 gmail.com)

•

V leermuizen: Hans Roo en (roo enhans@yahoo.com)

•

Ham ter: Maarten Hen (maartenhen @iyahoo.co.uk)

overschrijving van 7 € op reke ningnummer 001-1552168-50 van de Natuurstudiegroep Dijleland, met opgave van naam en adres. Een steunabonnement kost 12 € of meer.

Werkgroep ongewervelden •

Natuurpunt vzw

Archivering en rapportering \vaamemingen: Bart Creemer

Natuurpunt is de grootste vereni

(barl.creemer «1gmail.com)

ging voor natuur en landschap in V laanderen. Ze telt 65.000 leden en beheert 15.000 hectare natuur gebied. Lid worden van Natuur

Werkgroep planten •

Th maverantwoordelijke: Jori M nten (pjori @advalvas.be)

punt vzw kan door storting van 20 € op rekeningnummer 2300044233-21. www.natuurpunt.be

Website: www.natuurpunt.be/dijleland

Opmaak: Danni Elskens

Rondzendlijst Dijleland: Stuur een blanco

Druk: DCL-Print & Sign

(Koloriet)

dijlevall i- ubscribecayahoogroup .com

•

-mail naar:

Oplage: 180 ex.

Continu·iteit Zomer 2007. En dit is dus al het tweede nummer van de 'vernieuwde Boomklever ' . De reac ties op het nieuwe kleedje (en ook op de inhoud!) waren in het algemeen positief. Uiteraard doen 'wij' ons best om ook de kleinere onvolkomenheden, die het eerste nummer hier en daar nog wat ontsierden en sommigen (terecht) wat irriteerden, weg te werken".! Na de 'special' over ongewervelden is het aanbod in dit nummer wat meer gevariëerd en komen meerdere disciplines aan bod. We denken er in geslaagd te zijn om het geheel ook aantrekkelijk te maken door een ruim gebruik van illustraties. De meeste auteurs hebben hier in grote mate toe bijgedragen door zelf goed bruikbaar materiaal aan te leveren. Toch blijft het elke keer weer een zeer tijdrovende zoektocht 'te elfder ure' om nog aanvullend materiaal te vinden. Daarom deze oproep aan alle lezers die ook geregeld foto's maken van 'natuurelementen': landschap, plant of dier, in het Dijleland. We zouden graag een fotovoorraad aanleggen waaruit we bij het samenstellen van uw Boomklever vrij kunnen putten. Stuur dus uw (bes te?) foto's naar de redactie, met vermelding van soortnaam, plaats en datum van de foto. Uiteraard zijn we het best gediend met foto's aan eerder hoge resolutie, maar wat minder kan soms ook nuttig zijn om met een kleine illustratie een 'verloren hoekje' op te vullen ... Uiteraard wordt u steeds als foto-auteur vermeld en als u per jaar minimum tien foto's le vert, krijgt u het volgende jaar een gratis Boomklever abonnement! Wil u wel meewerken maar houdt u de foto's liever bij u? Dat kan ook uiteraard: bezorg ons dan een lijst van wat u ter beschikking stelt. In dit geval rekenen we er dan wel op dat u snel kan reageren als we u (per e-mail) om een foto uit uw lijst zullen vragen"! Veel lees- en kijkplezier ! De redactie

De Boomklever

juni

2007

Zuiders juffertje duikt op in het Grootbroek (Huldenberg) Eerste waarneming van de Gaffelwaterjuffer Coenagrion scitulum voor het Dijleland

n samenspraak met het Agent schap

Natuur

voor

Bos

Vlaams-Brabant, vindt in 2007 in het Vlaams natuurreser vaat Groot broek te Sint-Agatha-Rode (Hul denberg) een inventarisatie plaats van de libellenfauna. Tijdens een in ventarisatiebezoek op 10 juni werd mijn aandacht getrokken door een 'verdachte'

waterjuffer

Coenagrion

spec. die zich ophield in het grazig gedeelte van de westelijke oever van de grote plas.

Met name de

geringe lengte en de verdeling van de blauw-zwarte tekening op het achterlijf leken op het eerste ge

Het Europees verspreidingsgebied van de Gaffel waterjuffer is vrij gefragmenteerd en strekt zich uit over het zuidwesten en -oosten van Europa.

zicht af te wijken van de Azuurwa

Binnen dit areaal komt deze waterjuffer eerder

terjuffer C. puella, de enige andere

plaatselijk voor waar het een voorkeur heeft voor

coenagriasoort die hier tot nog toe gevonden werd.

zonbeschenen waterpartijen met een goed ont wikkelde waterplantenvegetatie, zoals hoornblad Carathophyllum spec. en vederkruiden Myriophyl lum spec.

(Dijkstra & Lewington,

2006) In België

is de Gaffelwaterjuffer zeer zeldzaam. Na een De waterjuffer kon van nabij bekeken en gefoto

laatste waarneming in 1973, werd de soort zelfs

grafeerd worden waarbij volgende kenmerken

lange tijd als uitgestorven beschouwd.

opvielen: een langwerpig lichtbruin pterostigrna,

1998 werd de Gaffelwaterjuffer terug opgemerkt,

een kattenhoofdvorrnige figuur op het tweede

vooral in het uiterste zuiden van het land en langs

achterlijfsegment en een zwart zesde en zevende

de Westkust waar recent zeer lokale populaties

achterlijfsegment. Aan de hand van deze kenmer

zich weten te handhaven. (De Knijf,

Vanaf

2006)

ken kon het diertje moeiteloos als een man Gaffel waterjuffer C. scitulum gedetermineerd worden.

Alhoewel de Gaffelwaterjuffer wel eens zwerf

Het betreft de eerste waarneming voor het Dijle

gedrag vertoont, waarbij het grote afstanden kan

land en, na een vondst in

2004 in Averbode, het

tweede geval voor Vlaams-Brabant.

De Boomklever

juni

2007

afleggen en bijgevolg incidenteel kan opduiken, valt de waarneming in het Grootbroek eerder te

situeren binnen de gestage areaalsuitbreiding van de soort in noordelijke richting.

dit gebied voor libellen duidelijk overstegen.

Het valt

a afronding van het inventarisatieonderzoek,

echter te betwijfelen of deze waterjuffer in de

zullen de resultaten ervan verder worden toege

toekomst even talrijk zal voorkomen als enkele

licht in het tijdschrift De Boomklever.

andere mediterrane libellen die, als gevolg van een reeks zachte winters en warme zomers, in tussen vele waterpartijen in V laanderen hebben ingepalmd. Gezien zijn biotoopeisen, is het im

Verwijzingen •

(eds.), 2006. De Libellell (Odonotn) vn11 België:

mers te verwachten dat de Gaffelwaterjuffer

verspreiding - evolutie - lrnbitats. Libellenwerk

zich minder oppor-tunistisch zal gedragen dan

groep Gomphus i.s.m. Instituut voor Natuur

zuidelijke voorgangers zoals de Kleine roodoog

en Bosonderzoek, Brussel.

juffer Erythromma viridulu111, de Zwervende hei delibel Sympetrwn fonscolombii en de Vuurlibel

Crocothemis erythraea. Deze vondst vormt alleszins een mooie aanvul ling op de vrij uitgebreide libellensoortenlijst van het Grootbroek. Samen met het voorkomen van andere schaarse soorten als de Bruine Winterjuf

De Knijf G., Anselin A., Goffart P., & Tailly M.

•

Dijkstra, K-D. B. & Lewington, R. , 2006. Field

Guide to the Dmgo11lies of Britni11 n11d Europe. J British Wildlife Publishing, Milton on Stour, Dorset. Frederik Fluyt

Frederik.fluyt@gmail.com

fer Sympecma fusca, de Tengere grasjuffer Isc/111u

ra pumilia en de Glassnijder Brachytron pratense, wordt hiermee het louter regionale belang van

Mannetje Gaffelwaterj11.ffer in het Grootbroek: verdwnnld of op verke1111i11g? (Foto: Frederik Fl11yt)

De Boomklever

juni

2007

Sphiximorpha subsessilis en Xanthogramma laeturn: twee nieuwe zweefvl iegensoorten (Diptera, Syrphidae)

e zweefvliegenfauna van het

twee recentste aanwinsten

Dijleland is relatief goed on

onze

zweefvliegenfauna

voor

werden

derzocht. Bij de laatste publicatie

tijdens dezelfde week op enkele

(Menten 2002) waren er 186 zweef

honderden meters van elkaar ge

vliegensoorten bekend uit de regio,

vonden in het Meerdaalwoud op

maar sindsdien zijn er nog enkele

het grondgebied Bierbeek (UTM

extra

code: FS2028). Het betreft de zeld

nadert het totale aantal de kaap

zame bossoorten Sphiximorpha sub

van 200 soorten of 60% van onze

sessilis en Xanthogramma laetum.

soorten

inheemse

waargenomen

zweefvliegenfauna.

Sphiximorpha subsessilis 52

De Boomklever

juni

2007

Inleiding

een andere zeldzame bossoort. Bij deze so.ort zijn de antennen ingeplant op een lang uitsteeksel

Op 29 april 2007 was de eerste auteur op zoek naar zweefvliegen en houtbewonende kevers in de omgeving van het bosreservaat "Pruikenma kers" in het Meerdaalwoud. Aan de Warande vijver lagen enkele omgehakte bomen. Op een van deze bomen zat een opvallende wespachtige zweefvlieg die wat op een Ceriana conopsoides leek, maar enigszins "fout" overkwam. De zweefvlieg werd ingezameld en later gedetermineerd met de tabellen van Verlinden (1991) en van Veen (2004). Het bleek niet C. conopsoides, wat op zich een mooie vondst zou zijn, maar Sphiximorpha subses silis. Deze soort was misschien wel te verwach ten in het Meerdaalwoud, maar was er nog nooit eerder aangetroffen. Bij een later bezoek dezelfde avond en de volgende dag werden meerdere exemplaren waargenomen en gefotografeerd. Gealtereerd door deze waarnemingen bezocht de tweede auteur nog dezelfde week deze plaats om de Sphiximorpha's waar te nemen. Deze zweef vliegen waren op 3 mei nog steeds op post, maar tijdens de korte wandeling van de parkeerplaats bij de N aamsesteenweg tot de Warandevijver bemerkte hij een andere zweefvlieg die hij niet meteen herkende. Het bleek de al even zeldzame

van de kop, dat bij 5. subsessilis ontbreekt. Verder heeft S. subsessilis een duidelijkere wespentaille dan C. conopsoides. S. subsessilis komt voor over heel Europa, maar is overal erg lokaal en zeldzaam en lijkt achteruit te gaan. De soort wordt beschouwd als waarschijn lijk bedreigd op Europees niveau. Ze komt voor in loofbossen met oude en overmature bomen. Voorbeelden zijn oude galerijbossen van wilg en els langs rivieren, oude beuken- en eikenbossen en oude parken met oude populieren. In Zuid E uropa komt deze zweefvlieg voor in kurkeiken bossen, waar door de oogst van de kurkschors quasipermanente sapstromen ontstaan (Speight

2003). Verlinden (1991) vermeld de soort van 5 lokaliteiten in het Brabants- en Maasdistrict. De meeste waarnemingen komen uit bosgebieden in centraal Brabant, o.a. het Zoniënwoud in de nabijheid van Brussel. Recent is de soort waarge nomen in een rij Pop11l11s in de omgeving van het Rode Klooster in Oudergem (Bastiaan Wakkie, persoonlijke mededeling). Sinds 2002 werden er jaarlijks exemplaren waargenomen. In

ederland

is de soort bekend van 8 vindplaatsen in

eder

lands Limburg (Barendregt 2001). De bekende vliegperiode loopt van mei tot juli.

Xnnthogramma laetum. De adulte vliegen leven hoofdzakelijk in boomknti Beide zweefvliegen werden het weekend van 5 en

nen en bloembezoek is zelden waargenomen. Man

6 mei door beide auteurs nog in aantal waargeno

netjatrouilleren soms bij sapstromen, die ze vele

men. Verder werden er in de onmiddellijke om

dagen kunnen bewaken. Eierleg van vouwtjes is ge

geving nog talrijke andere mooie en interessante

observeerd aan de rand van sapsh·omen op Ul11111s

zweefvliegen aangetroffen. Opvallend waren de

lnevis en Aesrnlus hippocnstmw111. De larven leven in

grote aantallen Brachypalpus lnphriformis. Verder

vochtige holten onder de schor van levende looi

maakten Caliproboln speciosn, Temnosto111n vesp1for-

en naaldbomen waar uitstroom van boomsap

111e and T bombylans, en Criorhilla nsilicn het zweef

("sapstromen") optreedt. Du

vliegen zoeken hier zeer de moeite waard.

de larven van S. subsessilis op een ap troom van

aix (2007) kweekte

Abies nlbn.

Sphiximorpha subsessilis

In het Meerdaalwoud werd de soort waarge nomen op en rond een omgezaagde boom die

Sphixinrorpha

subsessilis

een

spectaculaire

langs de Warandedreef lag. Het betrof een Fn

zwartgele zweefvlieg die lijkt op een graafwesp

gus sylvaticn. Beide zaagvlakken waren vochtig

of blaaskopvlieg van het geslacht Conops. In te genstelling tot de meeste zweefvliegen, als bij voorbeeld de gelijkaardige Tenrnosto111n bo111by!n1Ls, heeft S. subsessilis anteru1en die langer zijn dan de kop. S. subsessilis lijkt sterk op Cerinnn co11opsoides,

van boom ap zonder dat er uitlopend boom ap aanwezig was. Slechts zelden vertonen boom stammen een dergelijk vochtig zaagvlak. Dit verschijn el kon1t meer voor op de

tronk

van omgezaagde bomen, maar dan enkel op

De Boomklever

juni 2007

vochtige groeiplaatsen en meer bij Quercus dan bij Fagus. Indien het verschijnsel optreedt, ver toont het vaak een sterke aantrekkingkracht op zweefvliegen van sapstromen. Brachyopa-soor ten kunnen er tijdens het voorjaar vrijwel steeds op aangetroffen worden. In het Meerdaalwoud gaat het dan vooral om Brachyopa pilosa en

mindere mate om B. panzeri en B. bicolor. Tijdens de periode van 30 april tot 5 mei werd meerdere exemplaren van S. subsessilis waar genomen, tot 5 exemplaren tegelijkertijd. De vliegen vlogen rond de vochtige zaagvlakken, waar ze vaak ook even op gingen zitten. Bij ver storing vlogen ze weg - vaak naar het andere zaagvlak op dezelfde boom - maar kwamen na

Sphiximorpha s11bsessilis

enkele minuten al terug. Agressieve interacties tussen de mannetjes van S. subsessilis onderling en met andere zweefvliegen soorten (o.a., Mya thropa /laren en Eristalis-soorten ) werden gere geld gezien. De meeste waargenomen exemplaren waren, voor zover dit kon worden bepaald, mannetjes. Dit komt overeen met de observatie van Dus saix (2007) in het Sarthe-department in Frank rijk, waar alle 12 gevangen exemplaren uit de periode 1990-2004 mannetjes waren. De twee exemplaren die door Dussaix werden opge kweekt in 2003 waren vrouwtjes. Ook Bastiaan Wakkie

observeerde

voornamelijk

territori

ale mannetjes in Oudergem, maar kon ook een

Te11111ostomn vespiforme

mannetje en wijfje in copula betrappen. Wellicht gaat het om mannetjes die een territorium rond een sapstroom bewaken in de hoop te kunnen paren met een langskomend wijfje. Wijfjes be zoeken de sapstromen voor kortere periodes en hebben dus een lagere trefkans.

Exemplaren van S. subsessilis werden waarge nomen op 5 verschillende dagen tussen 29 april en 6 mei. Een zoektocht op naburige boomstam men en stronken leverde geen extra vindplaat sen op. Na 6 mei werd de vindplaats niet meer bezocht tot einde mei. Toen was de boomstam al verwijderd.

Bmchypalpus I aphnfor1111s

De Boomklever

juni

2007

Xanthogramma /aetum Xanthogramma laetum (syn. Olbiosyrphus laetus) is een fraaie zweefvlieg met opvallende geelzwarte

werd het gebied niet meer bezocht gedurende de maand mei.

Uitbreiding of ontdekking?

tekening op borststuk en achterlijf. Door de teke ning op het borststuk lijkt deze vlieg enigszins

Betreffen deze vondsten nu recente aanwinsten

op een kleine versie van de algemenere Xantho

van onze zweefvliegenfauna of gaat het om

gramma pedisequum. Ze is te onderscheiden van

ontdekkingen van bestaande populaties die tot

onze twee andere inheemse Xanthogramma-soor

nu onopgemerkt bleven? Ondanks het feit dat

ten door de behaarde ogen. Deze beharing is wel

beide soorten vlak bij elkaar in de loop van 1

vrij schaars. Verdere kenmerken zijn: een licht

week werden ontdekt, gaat het wellicht toch om

geelbruin pterostigrna (donkerbruin in de andere

twee totaal verschillende situaties.

inheemse Xanthogramma-soorten) en ongevlekte vleugel (verdonkerde vleugelrand in de andere

Dat Xanthogramma laetum steeds over het hoofd

Xanthogramma's).

werd gezien is vrij onwaarschijnlijk. De soort was in aantal aanwezig in een van de meeste on

X. laetum komt verspreid voor in Midden- en

derzochte gebieden van het Meerdaalwoud. In

Zuid-Europa. Deze soort stond bekend als uiterst

1998 werd de omgeving van bosreservaat Prui

zeldzaam in West-Europa (Röder 1990) en tot

kenmakers nauwkeurig onderzocht op zweef-

voor enkele jaren waren er slechts drie waarne mingen uit België bekend, alle uit de Ardennen (Verlinden 1991, Smit & van Aartsen 2000). Recent blijkt de soort zich echter uit te breiden. In 1999 werd de soort voor het eerst in Nederland waar genomen (Smit & van Aartsen 2000) en sindsdien volgden nog nieuwe waarnemingen in Zuid-Lim burg (waarnemingen op www.syrphidae.com). De laatste jaren is X. laetum geregeld gevonden in bosgebieden in de Ardennen en Noord-Frankrijk (Frank Van de Meuter, persoonlijke mededeling). Tot nu was de soort echter nog niet uit V laanderen gemeld. X. laetum wordt beschouwd als een soort van bos sen en bosranden, maar verder specifieke biotoo

Brachyopa pilosa

pvereisten worden niet in de literatuur gegeven. Ze werd gemeld op naald- (Speight 2003) en loof

vliegen (Menten 1999), en deze soort werd toen

bossen (Smit & van Aartsen 2000), met een vlieg

niet aangetroffen. Alles wijst veeleer op een re

periode van mei tot september. Ei-afzetting werd

cent gevestigde populatie. De soort is duidelijk

waargenomen op mosplantjes aan de voet van

in opmars in de Ardennen, waar de soort van

beukenstammen (Speight 2003). De larven van X.

'zeer zeldzaam' in de 20ste eeuw naar 'verspreid

laetum leven wellicht van wortelluizen, net als de

voorkomend' gedurende de laatste jaren evolu

larven van onze andere Xanthogramma soorten.

eerde. Wellicht is de soort, net als zovele andere insectensoorten met een zuiden zuidoostelijke

In het Meerdaalwoud vlogen meerdere exempla

verspreiding, in uitbreiding in Noordwest-Eu

ren laag door de vegetatie langs de Warandedreef.

ropa. Hierin speelt de opeenvolging van warme

De soort vloog ook op beschaduwde plekken en

zomers en zachte winters die we de laatste jaren

leek geen voorkeur te hebben voor lichte vlekken.

kenden vast een belangrijke rol.

Ze werd waargenomen van 3 tot 6 mei. Daarna

De Boomklever

juni 2007

De waarneming van Sphiximorpha subsessilis valt

in de volgende jaren. Daarnaast zijn de juiste

daarentegen in het bekende verspreidingsgebied

ecologische vereisten van de soort onvoldoende

van de soort in België. Daarnaast zijn deze soort en

bekend om beheersingrepen aan te raden, zelfs

andere houtbewonende zweefvliegen notoir voor

indien we dit zouden willen.

hun verborgen levenswijze en lage trefkans bij in ventarisaties. Ze bevinden zich meestal in boom

Sphiximorpha subsessilis is een heel andere zaak.

kruinen, ver weg van menselijke waarnemers, en

Het is een feit dat het voorkomen van deze soort

bezoeken zelden bloemen. Gelijkaardige soorten

onvoldoende bekend is en dat ze wellicht iets

van sapstromen of rottende hout in overmature

minder zeldzaam is dan de gegevens van de 'zeer

bomen, met slechts een enkele waarneming be

schaarse verspreiding over heel Europa' doen uit

kend uit het Meerdaalwoud, zijn Myolepta vara

schijnen. De teruglopende trend die Speight (2003)

(omgeving Springputten, 1992), Myolepta dubia

vermeldt voor deze soort en het predicaat "proba

( ethen, 2004), en Ferdinandea ruftcornis (bosreser vaat Pruikenmakers, 1998), en Ceriana conopsoides (Nethen, 2004). Van al deze soorten zijn wellicht

bly threatened at European level" zijn gebaseerd op beperkte gegevens en moeilijk hard te maken.

populaties aanwezig in het Meerdaalwoud, maar

Een analyse van de Nederlandse data toonde net

toch worden ze slechts zelden opgemerkt ondanks

een toename van houtbewonende zweefvliegen

een relatief hoge inventarisatie-inspanning.

soorten, waaronder S. subsessilis (Reemer 2005).

lmphcat1es voor het

De zeer specialistische levenswijze en de afhan kelijkheid van een erg zeldzaam microhabitat maakt echter dat de soort enkel in uitgebreide

bosbeheer

bosgebieden en parken kan overleven en gevoe

Zijn deze vangsten nu van belang voor het ge voerde beheer van het Meerdaalwoud? Over Xan

thogramma laetum, kunnen we in dit verband kort zijn: neen. De soort lijkt in opmars te zijn in België en is dus allerminst bedreigd.Wellicht zullen we deze zweefvlieg op meer plaatsen zien opduiken

lig is voor menselijke ingrepen. Het voorkomen van oude en overmature bomen is noodzakelijk voor deze zweefvlieg en het bosbeheer moet zeer zorgvuldig omgaan met oude eiken en beuken. Bij tekenen van ziekte moeten de bomen niet verwij derd worden, maar net behouden als belangrijke rnicrohabitats voor houtbewonende insecten en fungi. Zieke exemplaren in een bos vormen een natuurlijk verschijnsel en zijn niet een teken van ''bossterfte" zoals vaak wordt voorgesteld (Rack ham 2006). Een andere vraag is of we specifieke beschermingsmaatregelen moeten nemen voor bomen waarop deze vlieg voorkomt. Wellicht wel. Zoals de populatie in Oudergem aantoont kunnen individuele bomen gedurende vele jaren gebruikt worden als voortplantingsplaats. Indien deze bo men gekapt worden kan de plaatselijk popula tie vernietigd worden. Zulke bomen verdienen, indien gekend, bescherming als mini-natuur reservaten. Voor de boom waaraan we dit jaar

S. subsessilis aantroffen geldt dit niet. Het ging immers om een omgezaagde boom waarvan de sapstroom op het zaagv lak mannetjes van de soort aantrok. Zelfs indien de boom was blijven liggen gedurende het hele jaar, was voortplan

Temnostoma bombylans

ting van de soort hier onmogelijk.

Joris Menten en Steven Bouillon

De Boomklever

juni 2007

Referenties

•

Barendregt

(2001).

Zweefvliegentabel.

Jeugdbondsuitgeverij, Utrecht. •

(2007). Status and breeding of

Dussaix C

Sphiximorpha subsessilis (Diptera, Syrphidae) in the Département of Sarthe, France. Volucella 8: •

Menten J

237-240. (1999) De

zweefvliegen van het

bosreservaat "Pruikemakers". In: De Becker P (red) De bosreservaten van Heverleebos& Meerdaalwoud. De Vrienden van Heverleebos & Meerdaalwoud vzw, pp. •

(2002).

Menten J

119-128

Zweefvliegenonderzoek in

het Dijleland. De Boomklever •

Rackham 0

(2006).

30: 31-33

Woodlands. Collins, Lon

don. •

Reemer M

(2005).

Caliprobola speciosa

Saproxylic hoverflies bene

fit by modem forest management (Diptera: Syrphidae). Joumal of Insect Conservation

49-59. •

Röder G

(1990).

Biologie der Schwebfliegen

Deutschlands (Diptera: Syrphidae). Erna Bau er Verlag, Keltem-Weiler. •

Smit J & van Aartsen B

(2000).

Olbiosyrphus lae

tus, een nieuwe zweefvlieg voor de nederland se fauna (Diptera: Syrphidae). Nederlandse Faunistische Mededelingen

12: 151-154,

EIS,

Utrecht. •

Speight MCD

(2003).

Species accounts of Eu

ropean Syrphidae (Diptera): species of the At lantic and Continental Regions. Syrph the Net publications, Dublin. •

van Veen MP

(2004).

Hoverflies of Northwest

Europe. KNNV Uitgeverij, Zeist. •

Verlinden L

(1991).

Fauna van België, Zweef

vliegen (Syrphidae). Koninklijk Belgisch Insti tuut voor Natuurwetenschappen, Brussel.

de vindplaats

De Boomklever

juni

2007

centimeters onder de grond. De rupsen en pop pen kunnen niet tegen de vorst. Het imago verschijnt normaal gesproken eind april/begin mei. Dan trekt de vlinder ook naar het noorden. De allereerste trekkers komen hier normaal pas in mei toe en de hoofdmoot meest al pas later. Tot hiertoe waren er geen gegevens over voort planting van deze vlinder in België voor eind

Vroege waarnemingen •

van Meekrap- of Kolibrievlinder:

JUlli.

gevolg van een opwarmend klimaat e Meekrap- of Kolibrievlinder

D (Macrog/ossum stellatarum)

is een

trekvlinder afkomstig van het Mid dellandse zeebekken. Ook al is hij een nachtvlinder, toch bezoekt hij graag de hele dag door bloemen. Het is een fantastisch gezicht om hem met zijn lange, beweeglijke roltong nectar te zien slur pen terwijl hij ter plaatse in de lucht fladdert als een Kolibrie. Deze vlinder overleefde vroeger onze koude winters niet, maar sinds de jaren '90 worden reeds vanaf januari regelmatig enkele exempla ren opgemerkt die erin geslaagd zijn te over winteren. De waardplanten van deze vlinder zijn Wal strosoorten (Galium sp) en soms ook het Wil genroosje (Epilobium angustifolium). De rups verpopt op de grond, maar soms ook enkele

Dit jaar werden er in Loverval (Henegouwen) op 16 maart echter 2 foto's gemaakt van een Ko librievlinder die pas zijn vleugels ontplooit. Volgens het advies van de geconsulteerde speci alisten verklaren de opwarming van het klimaat en de afgelopen uitzonderlijk zachte winter het vroegtijdig uitsluipen. De vroege waarnemin gen zouden dus niet enkel te wijten zijn aan adulte exemplaren die erin slagen te overwinte ren, maar ook aan poppen die de winter overle ven en vroegtijdig uitsluipen. Uit een overzicht van waarnemingen tijdens het eerste trimester verricht sinds 1990, valt duide lijk de toename van vroege waarnemingen op de laatste jaren met een opvallende piek het af gelopen voorjaar. Dit was ook bij ons in het Dijleland te merken met 2 waarschijnlijke waarnemingen in Leuven eind maart en 1 zekere waarneming begin april in Herent. Vertaald en aangepast door Bruno Bergrnans naar: Gillard M. (2007), Macroglossum stellatarum et Ie réchauffement du climat, Dernières Nouvelles 2ème trimestre, B.T.O. (Belgische Trekvlinders Onderzoek/ Papillons Migrateurs de Belgique) Met dank aan: Louis-Philippe Arnhem om mij in contact te brengen met de auteur. Marcel Gillard die toestemming gaf om zijn artikel te vertalen en in de Boomklever te publiceren.

Pas uitgeslapen Kolibrievlinder in Loverval op 16 maart 2007. Foto's Alfred Loss De Boomklever

juni

2007

Hamsterbescherming in Vlaanderen

et plateau van Bertem-Leef

Wat vooraf ging ...

daal herbergt een van de laat

ste hamsterpopulaties in Vlaande ren. Dat gegeven alleen maakt dit

JNM en de Wielewaal vzw (nu Natuurpunt, voor de jongere generatie) waren de eersten om de ha chelijke situatie van de hamster in Vlaanderen te

al uniek en het beschermen waard.

erkennen in de jaren '90. Er werden heel wat ak

Meer nog als je weet dat de Euro

hoewel niet wetenschappelijk aantoonbaar, kon

pese hamster in gans West-Europa met uitsterven is bedreigd en de hamsterpopulaties in hun oostelijk areaal sterk achteruitgaan.

kers afgelopen op zoek naar hamsterburchten en toch een dalende trend in het aantal gevonden burchten en dus ook het aantal hamsters worden vastgesteld. Daarom werd door de overheid een opdracht uitgeschreven aan de Wielewaal vzw om een soortbeschermingsplan voor de hamster op te maken. Dit plan was een feit in 2001, maar bevatte, jammer genoeg, weinig direct praktisch

Vlaanderen bezit vandaag nog 2 zekere ham

bruikbare methoden om de soort in-situ te be

sterpopulaties, in Bertem-Leefdaal en Heers

schermen. Op terrein veranderde de situatie

Widooie. Dat de dieren daar nog aanwezig zijn

voor de noodlijdende hamsters dus niet onmid

weten we met zekerheid dankzij de zomerzoek

dellijk. Daarom werd dan ook terecht een klacht

tochten naar hamsterburchten. Deze inventarisa

voor het niet naleven van de habitatrichtlijn te

ties zijn een belangrijke bijdrage van de vrijwil

gen België ingediend bij de bevoegde Europese

ligers van de Natuurstudiegroep Dijleland en

instanties.

de Vrienden van Meerdaalwoud en Heverleebos in Vlaams-Brabant. In Limburg wordt dit klusje

Deze klacht was aanleiding voor een stroomver

geklaard door de mensen van de hamsterwerk

snelling in de effectieve beschermingsmaa tre

groep van LIKONA. Beide groepen worden

gelen voor de Europese hamster in Vlaanderen.

sinds 2004 bijgestaan door enkele medewerkers

Twee mannelijke hamsters werden in Bertem

van het Agentschap voor Natuur en Bos (vroe

weggevangen om deel te nemen aan het kweek

gere afdeling Natuur).

programma in Nederland. Doel was op deze wijze bijdragen aan de genetische diversiteit van

Tot het begin van de jaren 2000 werden ook

de West-Europese hamster en het behoud van de

hamsterburchten aangetroffen in de streek rond

genenpoel voor het geval de soort hier toch zou

Hoegaarden en Riemst. Daarna ontbraken alle

uitsterven. Er werd een uitvoeringsplan geschre

gegevens van hamsteraanwezigheid voor deze

ven en de eerste in-situ noodmaatregel was een

regio's, wat meteen de reden is waarom hier mo

feit in 2005. Hierdoor werd in de hamster kem

menteel geen bescherrningsmaa tregelen worden

gebieden (Bertem-Leefdaal en Heers-Widooie)

genomen. Dat deze potentiële gebieden echter

18ha45 graan opgekocht, dat tot november op

niet worden vergeten moet blijken uit het feit dat

de akkers bleef staan om de hamsters voldoende

nu de eerste afspraken worden gemaakt met de

bescherming en voedsel te bieden tot aan hun

lokale vrijwilligers en overheden om die gebie-

winterslaap. In 2006 kon het Agentschap voor

den deze zomer opnieuw te onderwerpen aan

Natuur en Bos, dankzij de zeer goede samen

inventarisaties.

werking met de lokale landbouwers, 32 ha ham stervriendelijk beheer voor de daaropvolgende

De Boomklever

juni 2007

6 jaar verzekeren. Dit beheer, een teeltwisselsys

op langere termijn voor uitsterven te behoeden.

teem, zorgt ervoor dat de hamster het ganse jaar

Daarom werd dan ook het al voorziene nood

door voorzien wordt van voedsel en beschutting

plan in actie gesteld. In samenspraak en in sa

tegen predatoren. Daarnaast biedt de Vlaamse

menwerking met de natuurverenigingen werd in

Landmaatschappij (VLM) de kans aan landbou

Limburg een derde hamster gevangen om toe te

wers om een hamster-beheerovereenkomst af te

voegen aan het kweekprogramma. Overleg met

sluiten. Deze beheerovereenkomsten hebben tot

natuurverenigingen en landbouwers mondde uit

doel het areaal van hamstergunstige akkers uit te

in een akkoord om dieren uit het Nederlandse

breiden. In het optimale geval zorgen zij in Leef

kweekprogramma bij te plaatsten in onze kem

daal voor de verbinding tussen de hamstervrien

gebieden.

delijk beheerde percelen en in Limburg tussen de verschillende deelpopula ties.

'Restocking' of

Inteelt

bij plaatsing

Eind vorig jaar bereikte ons het nieuws dat gene

Het Agentschap voor Natuur en Bos is dan ook

tisch onderzoek nu onomstotelijk aantoonde dat de genetische variatie binnen de Vlaamse harn sterpopulaties zo dramatisch laag ligt (inteelt coëfficiënt voor Vlaams-Brabant

0.82) dat ook

andere maatregelen zich opdringen om de soort

De Boomklever

juni

2007

begonnen met het bijplaatsen van 60 dieren aan de kempopulaties in Vlaanderen. Doel van deze actie is te voorkomen dat de soort, ondanks alle recente in-situ beschermingsmaatregelen, alsnog uitsterft. Dit doel wordt bereikt door te zorgen

voor

genetisch

fittere

nakomelingen

door

blijkt wel degelijk een positief effect op de akker

onderlinge kruisingen tussen de autochtone

vogelpopulaties daar ook zij voor een verlengde

dieren en de bijgeplaatste dieren en niet door

periode voedsel kunnen vinden op de hamster

gewoon het aantal dieren te laten stijgen door er toe te voegen. De bijplaatsing is officieel. Ze

vriendelijke percelen.

zal volledig volgens de IUCN richtlijnen ge

Ook andere fauna en doelgroepen Uagers) pro

beuren, heeft de goedkeuring van de minister

fiteren mee van het beheer. Zo mag blijken uit

en de vereiste vergunningen zijn verkregen.

de troep van 15 hazen in de luzerne in een van

De bijplaatsing zal wetenschappelijk worden

de hamstervriendelijke percelen. Ook patrijs en

opgevolgd.

kwartel schrikken er regelmatig op.

Hoe de bijplaatsingen in praktijk zijn verlopen

En verder ...

krijgen jullie te lezen in de eerste nieuwsbrief, die het Agentschap voor Natuur en Bos in de loop van 2007 zal uitbrengen. Wie wil kan zich nu al inschrijven om deze nieuwsbrief elektro nisch te ontvangen.

zal het nog steeds nodig blijven de reguliere ak kers na te kijken op aanwezigheid van hamsters na de oogst. Hiervoor zal traditioneel verder worden samengewerkt met de lokale natuurverenigingen. Vandaar mijn warme oproep om je te melden in

Timing en effect op

dien je interesse hebt om hieraan mee te werken.

andere soorten

al meededen!

Sommigen vragen zich mogelijk af, waarom

Véronique Verbist

En mijn dank aan al diegenen die de vorige jaren

alles plots zo snel moest gebeuren. Hoe langer we wachten, hoe groter de kans dat de soort, ondanks zijn schijnbare standvastig heid, verdwijnt uit het V laamse land schap. Daarnaast kan nu nog gebruik worden gemaakt van de samenwer king met het Nederlandse kweekpro gramma, dat binnenkort wordt stop gezet. Door nu bij te plaatsen profite ren we nog 5 jaar van de 32ha 'veilige' haven, welke hopelijk spoedig zullen worden aangevuld door beheerover eenkomsten van de VLM. Voor de vogelliefhebbers kan ik zeg gen dat het hamsterbeheer ook gun stig is voor de akkervogels. Toegege ven niet optimaal, daar ondermeer het graan wordt ondergewerkt in no vember. Uit studies in het buitenland

ingang tot de burcht

De Boomklever

juni

2007

Z oogd ieren werkgroep

Ei kei mu isproject

www.eikelmuis.be

cinus),

fficieel luisteren ze naar de

schuwen, worden ze maar zelden opgemerkt.

maar in de meeste streken

Knaagsporen aan fruit, gestommel op zolder en

waar de diertjes voorkomen, zijn ze beter bekend als fruitratje, slaap ratje

Hoewel Eikelmuizen de mens dus zeker niet

(Eliomys quer

naam Eikelmuis

tuinslaper. In

dat

soort

klaaglijke "avondconcerten" in de paartijd zijn de meest voorkomende aanwijzingen van hun aanwezigheid, maar af en toe worden de dieren ook gevangen in een muizenval of meegebracht door de kat.

volksnamen schuilt heel wat wijs heid, want hoewel ze een voorkeur hebben voor dierlijk voedsel (insec ten, slakken, ...) , zetten deze aan trekkelijke knaagdiertjes hun zoete tanden maaral te graag in een vers stuk fruit en herfstvruchten zoals hazel- en okkernoot. Lichte loof bossen, (hoogstam-)boomgaarden, houtkanten en natuurrijke tuinen zijn hun favoriete stek. Eikelmui zen zijn echte langslapers. Ze hou den een winterslaap van oktober tot april. Hiervoor zoeken ze een beschut plekje in natuurlijke boom holtes,

nestkasten,

schuurtjes

zelfs op zolders. 62

De Boomklever

juni 2007

Vooral de fruitstreek van zuidelijk V laande ren is van oudsher bekend omwille van zijn aanwezige Eikelmuizen, maar de jongste jaren

worden de diertjes steeds minder gezien. Om een duidelijker beeld te krijgen van die ach teruitgang gaat de zoogdierwerkgroep van Natuurpunt vzw van start met een inventari satieactie, met de financiële steun van de pro vincie Vlaams-Brabant. Dit project liep reeds in 2006 en het is de bedoeling dat ook in 2007 deze inspanning verder wordt gezet. Hiermee willen wij niet alleen een beeld krijgen van de verspreiding van de Eikelmuis nu en in het ver leden, maar tevens ook nagaan of de dieren be langrijke schade toebrengen in boomgaarden. Iedereen die ooit Eikelmuizen heeft gezien of hier iets over te melden heeft, wordt vriende lijk verzocht om de enquête in te vullen op onze website: www.eikelmuis.be . Dit neemt slechts een tweetal minuten in beslag en kan anoniem indien gewenst. Op de website komt u tevens alles te weten over het project en staan kort de criteria voor eikelmuisvriendelijke tuinen opge somd. Iedereen die interesse heeft om haar/zijn steen tje bij te dragen of iets interessants te melden heeft, mag contact opnemen met de projectco ordinator Uoeri.cortens@natuurpunt.be, 0485/52 86 55)

Ook nu nog in het Dijle/and

...

Dit voorjaar werd er in het Leuvense nog een waarneming van Eikelmuis doorgegeven. Het betrof hier een diertje dat eind april door een huiskat werd aangebracht te Heverlee (omgeving Parkdallaan). De voorgaande jaren werden hier meermaals waarnemingen verricht. De aanwezig heid van heel wat tuinen (fruitbomen, hagen, ... ) en een spoorwegtalud zullen hier niet vreemd aan zijn, en het spreekt voor zich dat we ook in de rest van het Dijleland nog waarnemingen mogen ver wachten! Waarnemingen uit het Dijleland worden bij voor keur doorgestuurd naar: roosenhanscwyahoo.com of kelle.moreau<.ágmail. com Op die manier krijgen we een goed beeld van de huidige en historische verspreiding van deze leu ke knaagdiertjes in onze regio! Hans Roosen

Eikelmuis Eliomys quercinus te Heverlee, Leuven - slachtoffer van kat - 29-4-2007 Copyright foto Johan Kerkhof

De Boomklever

juni

2007

6 'l

Gierzwaluwen: de Pauscollegekolonie te Leuven

eevogels zijn watervogels die alleen op het land komen op

"daar te broeden maar die verder helemaal van de zee afhankelijk zijn. De open zee is hun domein, waar zij foerageren, slapen, ruien, in veel gevallen ook baltsen en soms zelfs paren". (C. Camphuysen, ma rien ornitholoog). Mocht de term "luchtvogel"

bestaan, dan

zouden

onze Gierzwaluwen (Apus apus) bij deze vogelgroep horen. Hun bi otoop, hun natuurlijke levensruim te, bestaat uitsluitend uit ...lucht,

Nederlandse Paus die de Roomse Kerk ooit rijk was en tevens de laatste niet-Italiaanse paus tot de keuze in 1978 van de Pool Johannes-Paulus II. Adriaan Floreszoon Boeyens werd op 2 maart

1459 geboren in Utrecht als zoon van een tim merman. In 1476 ging hij met enkele stadsgeno ten studeren te Leuven. Hij woonde in het col lege "Het Varken", genoemd naar een tegenover gelegen herberg aan het Hogeschoolplein (dat door oudere Leuvenaars nog steevast het Vèreke genoemd wordt). Adriaan was een ijverige stu dent en schopte het in 1489 tot professor, in 1493 en 1500-1501 was hij rector en vanaf 1497 deken van de kapittelkerk van Sint-Pieter in Leuven en daarmee kanselier van de Universiteit. Op 9 januari 1522 werd Adrianus tot paus geko zen maar op 5 augustus 1523 al werd hij ziek. De laatste maand van zijn leven lag hij te bed. Daar maakte hij zijn testament op, waarin hij zijn be

of meer bepaald de lagere atmos

zittingen in de Nederlanden voor de armen be

feer: hoge- en lagedrukgebieden,

stemde en zijn huis aan het Hogeschoolplein als

koufronten,

Op 14 september 1523 overleed "il papa olan-

warmtefronten

studentenhuis inrichtte.

andere occlusiefronten zijn dage lijkse kost voor deze "aërobatische" vogels. Maar zoals zeevogels zijn zij van het vasteland afhankelijk om zich voort te planten en sinds enkele eeuwen maken ze in onze contreien bijna uitsluitend gebruik van gebouwen.

Een beetje geschiedenis Het Pauscollege Adrianus V1 werd genoemd naar Adrianus van Utrecht, de eerste en enige

De Boomklever

juni

2007

Deelplan Leuven met situering Pauscollege (rode ring) c KULeuven

dese", ook wel "het geweten van het Vaticaan"

(zie plattegrond) waar je gewoon door kan lopen

genoemd.

om zo in de Charles Deberiotstraat uit te komen. Via de (zuid)oostelijke doorgang sta je dus aan

Het gebouw heden... Het oorspronkelijke college bestaat niet meer. Na een instorting in 1776 werd het immers volgens de plannen van Ghenne en hofarchitect Louis Montoyer herbouwd in een strenge classicisti sche stijl. Na de Belgische revolutie tegen Neder land in 1830, nam de Katholieke Universiteit het gebouw in 1835 opnieuw in gebruik als college, en heden functioneert het nog steeds met 200 studentenkamers, een professorenrefter, een ka pel, een mensa, een bierkelder voor studenten en ... een heuse kolonie Gierzwaluwen! Als je vanuit het gezellige Hogeschoolplein de eerste majestueuze westelijke poort onderdoor loopt, ontdek je een strakke binnenplaats die een onbeschrijfelijke rust uitstraalt. Hier zie je duide lijk dat het gebouw een grote rechthoek voorstelt

- }.; .L

de achterkant van het gebouw. Beide doorgan gen hebben elk een binnen- en buitenfronton.

... en haar gierzwaluwenkolonie Aan de (noord)westelijke poort, die via het Ho geschoolplein toegankelijk is, zijn er geen holtes ontdekt. Hoewel er ook elders enkele bruikbare nestgelegenheden voorkomen, is de meeste acti viteit aan de oostelijke doorgang waar te nemen, zowel aan de zijde van de binnenplaats, als aan de langere achterkant (kant Deberiotstraat, aan geduid met cirkel). Aan deze zijde van de gevel (OD - Oostelijke doorgang,

Deberiotstraat) bevinden

zich vlak

r /-

t JC

� r

/"' r

J.. .-.J.

Giervlucht boven binnenpand

De Boomklever

juni

2007

Pauscollege Hogeschoolplein 3 3000 Leuven Oo telijke doorgang Kant Deberiotstraat achterkant

Afgesloten stellinggat Toegankelijk stellinggat Aantal bezet 17

•

-{] Bv3

Oostelijke poort Binnenpand

Aantal bezet

Totaal 30

onder het dakbeschot 28 stellinggaten. Onder het

schillend. Daar zijn minder stellinggaten

(6-6-6)

fronton (ODA) zijn er 8 (zie schema). De vleugels

want de gevel aan de binnenkant is korter. Van

links (ODB) en rechts (ODC) van de doorgang

deze stellinggaten zijn er minstens 7 bezet

hebben er elk nog eens

10 (10-8-10 dus). Deze

2). Vele gaten werden immers té goed afgedicht

stellinggaten werden ooit allemaal met behulp

en zijn nutteloos voor onze Gierzwaluwen. De

van kleine houtblokjes of balkjes afgedicht om

linker- en rechterkant van de dakgoot van fron

het nestelen van duiven te voorkomen. Bij som

ton ObA worden elk door een koppel Gierzwalu

mige van die gedichte gaten is de diameter van

wen bezet. Deze worden vertikaal aangevlogen

de balkjes zodanig dat de Gierzwaluwen er zich

en zijn enkel detecteerbaar als er effectief Gier

tussen een spleet door kunnen wringen en ach

zwaluwen invliegen.

(4-1-

ter (of op) het balkje genoeg plaats vinden om er

Een verdieping lager echter, zijn er onder de

hun rudimentair nest vast te plakken. Aan deze

vensterbanken van de zes vensters minstens vier

zijde van het gebouw zijn er minstens

nesten bezet. In het totaal zijn er dus aan deze

16 bezette stellinggaten ontdekt (6 in gevel ODB, 4 in fron ton ODA en 6 in gevel ODC). Sommige andere

zijde van het Pauscollege minstens 13 nesten be

stellinggaten worden af en toe aangevlogen door

Als men nu nog een nestingang telt in een anker

niet broedende Gierzwaluwen (in het gierzwa

van de noordelijke gevel van de binnenplaats,

zet.

luwenjargon "bangers" genoemd), maar met ze

een andere boven een venster, en een in één van

kerheid kan niet bevestigd worden of deze bezet

de stellinggaten achter een boom, dan kan men

zijn. Andere stellinggaten zijn hermetisch afge

rekenen op minstens 33 bezette nestplaatsen.

sloten omdat het balkje juist in het stellinggat

De noordoostelijke buitenzijde van het gebouw

past. Niet alleen in de stellinggaten huizen Gier

(kant Alfons Smetsplein) werd nog niet onder

zwaluwen, aan de bovenkant van het derde ven

zocht, omdat deze tot voor kort slecht zichtbaar

ster (v) te beginnen van links, in de linkervleugel

was. Nu het zwembad afgebroken werd en deze

(OD Bv3) is een brede spleet waarin een Gier

gevel terug werd vrijgemaakt en ook grotendeels

zwaluwenkoppeltje haar intrek heeft genomen.

vrij zal blijven, zal ook hier in de toekomst een

Het aantal ontdekte Gierzwaluwennestplaatsen

inventarisatie kunnen uitgevoerd worden. Min

loopt dus aan deze kant op tot minstens 17.

stens één stellinggat zou daar bezet zijn.

Aan de andere kant van de Oostelijke gevel, de kant van de binnenplaats (Ob - Oostelijke door gang binnenplaats), is de situatie lichtjes ver-

De Boomklever

- juni

2007

De restauratie, een bedreiging, maar ook een kans Wie aandachtig het gebouw bekijkt, zal het niet ontgaan dat dit beschermde monumen

�

aan

restauratie toe is. Onlangs werden er stellingen aangebracht voor een kleine maar dringende onderhoudsbeurt. Voor gierzwaluwenbescher mers wekken stellingen telkens ongerustheid op, zeker als zij in het volle broedseizoen opgetrok ken worden. Gelukkig werden de werken aan de kant van het Hogeschoolplein uitgevoerd, waar geen gierzwaluwenholten werden opgete kend. Toch was deze situatie alarmerend genoeg om op initiatief van Natuurpunt-Leuven (Geert Sterckx en Fons Ramaekers) en de Milieudienst (Geert Vanhorebeek) een vergadering bijeen te

�

roepen met vertegenwoordigers van de Di�e�t e Technische diensten (Marc Leroy) en de D1v1s1e Monumenten (Tom Verbist) van de KULeuven, waarbij werd opgeroepen om in het kader van de biodiversiteit (ook andere fauna en flora kwam aan bod) niet alleen rekening te houden met de

juliavond, is het schouwspel van gierende Gier zwaluwen de moeite waard. Niet zelden worden er om en bij de honderd exemplaren boven de site geteld.

Gierzwaluwen maar ook op termijn de bestaande kolonie uit te breiden.

Apuscollege? Met een slordige 33 koppels herbergt het Paus college de grootste concentratie Gierzwaluwen van de binnenstad. Mocht men een eventuele restauratie te baat nemen om alle volledig afge sloten stellinggaten te voorzien van een aange past en discreet balkje, dan kan het Pauscollege ongeveer honderd koppels herbergen. Ik geef de voorkeur aan balkjes niet alleen omdat de Gier zwaluw aan deze situatie gewend is (wie ze kent, weet dat Gierzwaluwen wel altijd erg inventief zijn, maar niet altijd even soepel in het vinden van geschikte holtes) maar ook omdat het een simpele, goedkope en esthetische manier van werken is. Mochten we in samenwerking met de KULeuven deze populatie alleen al kunnen verdubbelen, dan zou het Pauscollege tussen de 5% en de 10% van de gehele Leuvense gierzwaluwenpopulatie kunnen herbergen! Nu al, bij een warme juni- of

Zijn er ook Gierzwaluwen buiten het Pauscollege ? Jawel, en maar goed ook. Sinds 2004 wordt er van de bezette gierzwaluwenbroedholten in Leuven een inventaris opgemaakt. Ieder gebouw heeft zo zijn bijzondere kenmerken die door de Gierzwa luwen worden benut. Het nabijgelegen De Valk College bijvoorbeeld, tussen de Tiensestraat en het Mgr. Ladeuzeplein, herbergt ook een aantal (zij het veel minder) Gierzwaluwen. Zij bro� den er hoofdzakelijk onder vensterbanken en m kieren, hun bescherming vereist dan ook totaal andere oplossingen. In de voormalige Facul teit Farmaceutische Wetenschappen aan de Van Evenstraat, worden sommige in onbruik geraakte spuigaten door Gierzwaluwen gebruikt. In opdracht van de Milieudienst en de K

?Le�

ven zullen dan ook in de toekomst alle Umvers1teitsgebouwen op bestaande kolonies onderzocht worden, om zo een globaal zicht te krijgen van de particuliere situaties en wat er zou kunnen ondernomen worden. Daarbij zullen ook de moDe Boomklever

juni 2007

gelijkheden bekeken worden om de kolonies te gepasten tijde uit te breiden, liefst door gebruik te maken van bestaande holtes, maar ook indien mogelijk door het gebruik van nestkasten. Wie zich geroepen voelt om een bepaald gebouw of wijk te monitoren mag zich altijd wenden tot de Gierzwaluwenwerkgroep van Natuurpunt die we informeel WINGS hebben genoemd, wat staat voor "Werkgroep voor Instandhouding van Nest gelegenheid voor Gierzwaluwen in de Stad". Gierzwaluwen zijn hoogst gespecialiseerde lucht vogels. In tegenstelling tot de echte Zwaluwen, zijn zij minder afhankelijk van een nabijgelegen voedselbron en kunnen op relatief lange afstand van hun nest op zeer korte tijd het nodige voedsel voor hun jongen verzamelen. Hun vliegvermogen is de sleutel van hun succes en het is de hoofdre den waarom we deze insecteneters nog in relatief hoge aantallen in onze steden kunnen bewonde ren. De gestage afname van de gierzwaluwenpo pulatie is dus in hoofdzaak te wijten aan de even gestage afname van geschikte broedholten. En daar kunnen we gemakkelijk iets aan doen.

Louis-Philippe Arnhem

Literatuur: Peter Nissen, Adrianus VI een biografie,

•

Amsterdam 2000. C. Camphuysen, http://home.planet.nl/

•

-cam phuys/Seabirdsl .html

•

Stad Leuven Zwembadsite http://www.leuven. be/showpage.asp ?iPageID=4739

•

Stad Leuven Kaart http://cwisdb.kuleuven. be/kaarten-bin/gebruik

•

Voor een gratis nestkast: geert.vanhorebeek@ leuven.be

•

Contact WINGS: geert.sterckx3@telenet.be

De Boomklever

juni

2007

Opmerkelijke vogelwaarnemingen in de Dijlevallei en omgeving maart - mei 2007

�

it ov rzicht van opmerkelijke en

interessante

vogelwaar

nemingen in de Dijlevallei beslaat voornamelijk

periode

maart

- mei 2007. De bestreken regio omvat de gemeenten Kortenberg,

Gebiedsafkortingen: WLS = WilseleNijvers Bellefroid, LP = Kessel-Lo/ Leopoldspark (Provinciaal Domein), AVP = He verlee/Abdij van Park, ZW =Oud-Heverlee/Zoete Waters, OHN=Oud-Heverlee/N, OHZ=Oud-He verlee/Z, Oppem

weilanden tussen Bogaerden

straat ( Oud-Heverlee - Korbeek-Dijle) en NGB, NGB =Neerijse/Grote Bron (deel Doode Bemde), NK V = Neerijse/Kliniekvijvers (deel Doode Bem

Herent, Bertem, Leuven, Oud-He

de) en SAR=Sint-Agatha-Rode/ Grootbroek, SJW

verlee, Huldenberg, Overijse, Ter

=Sint-Joris-Weert, Flo

Florival.

vuren en de aangrenzende gebie den. De volgende rubriek zal de pe riode juni - augustus 2007 omvat ten. Waarnemingen worden voor 3 september 2007 verwacht bij Kelle Moreau, Korenbloemlaan 5, 3052 Blanden, 0486/ l 2.58.77, kelle.mo reau@gmail.com.

Grauwe Gans Anser anser 02-03 en 26/03

1 ex. te SAR (K. Moreau,

M. Walravens, I. Nel, L. Hendrickx e.a.) 28/03

2 ex. te OHZ (K. Thijs)

Bergeend

Tadorna tadorna

Het bewijs van al zeker één geslaagd broedgeval van Bergeend in de Dijlevallei anno 2007 was er vanaf 17/05, toen te NGB 6 pulli werden waarge nomen (vanaf 27/05 nog 5 pulli) (J. Nysten, L. Hendrickx, M. Walravens).

Waarnemingen van onder meer Knobbelzwaan, Krakeend,

Slobeend,

Wintertaling,

Tafeleend,

Kuifeend, Patrijs, Dodaars, Fuut, Aalscholver, Blauwe Reiger, Havik, Waterral, Kievit, Hout snip, Kleine Mantelmeeuw, Kerkuil, Steenuil, Ransuil, Ijsvogel, Groene Specht, Zwarte Specht, Kleine Bonte Specht, Veldleeuwerik, Grote Gele Kwikstaart, Graspieper, Kramsvogel, Koperwiek, Vuurgoudhaan, Glanskop, Matkop, Kuifmees, Roek, Ringmus, Keep, Putter, Sijs, Kneu, Goud vink, Appelvink, Geelgors, Rietgors en van alle exoten werden niet in dit verslag opgenomen maar wel verwerkt. Ook niet met zekerheid ge determineerde reigers, kiekendieven en andere roofvogels, plevieren, meeuwen, sterns en pie pers werden niet weerhouden.

Smient Anas penelope In maart 2007 werden nog 11 waarnemingen van Smienten ontvangen vanuit de Dijlevallei, waar bij zowel OHZ, NGB als SAR werden aangedaan (versch. waam.). De grootste concentratie betrof 4mlv te NGB en later te OHZ op 16/03 (L. Desmet, M. Walravens). Nadien werden enkel nog lmlv genoteerd van 07-09/04 te SAR (F. Fluyt, J. Nysten).

Pijlstaart Anas acuta In maart verbleven slechts kleine aantallen Pijl staarten in de Dijlevallei, en ook bijna uitsluitend te SAR (versch. waam.) waar op 22/03 het maxi mum van 4m4v werd geteld (H. Roosen). De eni ge waarnemingen buiten SAR werden genoteerd

De Boomklever

juni 2007

op 27/03, met telkens 2mlv te NGB en OHZ (K.

22/04

1 ad m te Basse Wavre

(I. Nel)

Moreau, M. Walravens). De enige aprilwaame ming betrof 2m2v te SAR op 22/04 (A. Smets, B.

Brilduiker Bucephala clangula

Goddeeris).

02-09/03 en 10/03 resp. lmlv en 1v te SAR (K. Moreau, M. Walravens,

I. Nel e.a.)

Zomertaling Anas querquedula De eerste Zomertaling voor 2007 werd op 16/03

Nonnetje Mergellus albellus

waargenomen te OHZ

03/03

(T. Roels), op 18/03 werd

1v te SAR (L. Hendrickx, F. F luyt, A. Smets, H. Roosen)

hier een koppel gezien (S. Horemans). Nadien volgden vanuit de Dijlevallei nog 77 waarne mingen (versch. waarn.), vnml. van SAR, OHZ

Grote Zaagbek Mergus merganser

en OHN (slechts enkele waarnemingen te NGB

07/04

en NKV), met als maximumconcentratie 4mlv te

1 ad m te NGB (L. Hendrickx,

J. Nysten,

M. Walravens)

OHZ op 28/04 (L. Desmet). Op eventuele beves tigingen van broedgevallen is het nog eventjes

Kwartel Coturnix coturnix

wachten.

27/04

1 ex. te Erps/Dorenveld (A. Smets)

18/05

1 zp te Haasrode/zandgroeve

Krooneend Netta rufina 24/03

(D. Von Weme)

1 ad v te OHZ (L. Hendrickx)

16-17/04 1 ad m te SAR (B. Goddeeris,

I. Nel,

26/05

1 zp te Leefdaal/plateau (K. Hansen)

29/05

2 zp te Huldenberg/plateau

M. Walravens)

(N. Ryckeboer)

Deze 'milieumedewerker' (Blauwe reiger-Ardea cinerea) is op 16 maart 2007 alvast gestart met de opruiming van Brul- of Stierkikkers in de Doode Bemde (Foto Axel Smets)

De Boomklever

juni

2007

Geoorde Fuut Podiceps nigricollis

16-18 en 23/03 1 ad te SAR (M. Walravens, L. Hendrickx, M. Van den Eynde e.a.) 07/04 3 ex. te OHZ (J. Nysten) 08/04 2 ad te SAR (F. Fluyt) Purperreiger Ardea purpurea

10/04 29/04

2 ad te SAR (L. Vanden Wyngaert) 1 ex. te SAR (F. Fluyt)

Grote Zilverreiger Casmerodius albus

Het voorkomen van de Grote Zilverreiger in de Dijlevallei tijdens het voorjaar van 2007 vertoont een bimodaal patroon. T ijdens een eerste periode (maart t.e.m. 9/04) werden er 49 waarnemingen ontvangen (versch. waarn.), met maximumcon centraties van 3 ex. te SAR op 3-8/03 (H. Roosen, M. Walravens, F. Fluyt) en te NKV op 16/03 (A. Smets). Buiten de Dijlevallei werden tijdens deze periode enkel de volgende waarnemingen opge tekend: 1 ex. N te Huldenberg/Spitsberg (F. Fluyt) en 1 ex. te Overijse/Hagaardvijver (E. De Broyer) op 4/03. De tweede periode loopt van 18/04 tot eind mei, en was goed voor 68 waarnemingen (versch. waarn.) en een maximum van 6 ex. op 26-27/04 (F. Fluyt, H. Roosen, L. Hendrickx, A. Smets). Buiten de traditionele pleistergebieden vlogen 3 ex. 0 over Heverlee/Delaunoislaan op 22/04 (LP Arnhem) en 1 ex. N over Leuven op 28/04 (E. Macquoy).

30/05

(J. Kempeneers) 1 ex. tpl in de Doode Bemde, dan Z (B. Vercoutere)

Wespendief Pernis apivorus

De eerste Wespendieven voor 2007 waren dade lijk min. 5 ex. boven de Doode Bemde op 12/05 (A. Verboven, T. Roels, S. Goethals e.a.). De twee de waarneming betrof een ex. te SAR op 13/05 (L. Hendrickx, J. Nysten). Daarop volgden verspreid over de regio nog 12 waarnemingen (versch. waarn.). Rode Wouw Milvus milvus

21/04

1 ex. N te SAR (H. Roosen, L. Hendrickx)

Zwarte Wouw Milvus migrans

23/04 24/04 29/04 12/05 27/05

1 ex. Over SAR (S. Hotton) 1 ex. Over Haasrode/Brabanthallen (J. Mergeay) 1 ex. te AVP (J. Van Tonder, C. Willis) 3 ex. N te OHN (F. Fluyt, L. Hendrickx), 1 ex. te SAR (J. Nysten) 1 ex. N te OHZ (M. Walravens)

Bruine Kiekendief Circus aeruginosus

25-28/04 1 ex. te SAR (M. Van den Eynde, L. Hendrickx, B. Saveyn, F. Fluyt e.a.)

De eerste Bruine Kiekendieven voor 2007 vlogen op 27/03 over het Dijleland, met telkens 1 ex. over SAR (H. Roosen) en Meerbeek/Dorpsstraat (M. Hens). Tussen 7/04 en 6/05 werden er vervolgens 15 ex. opgetekend (versch. waarn.), met daarna enkel nog een laat ex. over SAR (naar ZO) op 30/05 (H. Roosen).

Roerdomp Botaurus stellaris

Blauwe Kiekendief Circus cyaneus

10/03 en 17/05 1 ex. te SAR (F. Fluyt, L. Hendrickx)

Tijdens de maanden maart en april 2007 werd 12 keer een Blauwe Kiekendief opgemerkt in regio Leuven (versch. waarn.). Opmerkelijk was dat het in de helft van de gevallen om mannetjes ging. De laatste waarneming betrof een vrouwtje naar

Kleine Zilverreiger Egretta garzetta

Ooievaar Ciconia ciconia

10/03 23/03

1 ex. N te Leefdaal (K. Van Scharen) 6 ex. tpl te Sint-Joris-Weert/Neerijse (Neerijsebaan) (H. Roosen)

26/03 27/03 09/04 17/04 19/04 21/04 13/05

25 ex. N te Herent (G. Moors)

Grauwe Kiekendief Circus pygargus

2 ex. N te Korbeek-Dijle (S. Horemans) 2 ex. over te Oud-Heverlee (T. Vreugde)

05/05

over Erps/Dorenveld op 23/04 (A. Smets).

1 ex. over te SAR (S. Hotton) 2 ex. N te Leuven (R. Aerts) 1 ex. N te Bertem/Bertembos (G. Bleys)

03/04

1 ex. over Leuven/station

13/04

1 ad m te Korbeek-Dijle/plateau (J. Nysten)

Visarend Pandion haliaetus

1 ex. te SAR (H. Roosen) 1 ex. te Pécrot (W. Desmet)

De Boomklever

juni 2007

1 ex. te AVP (F. Lerouge) 1 ex. te Pécrot, SAR en OHZ (I. Nel, H. Blockx, J. Rutten) 16-17/04 1 ex. te SAR (A. Boeckx, S. Hotton, F. Vandeputte) 1 ex. te SAR, NGB en OHN (H. Roosen, 21/04 F. Fluyt, J. Nysten, L. Hendrickx) 1 ex. te SAR (A. Smets) 22 en 27/04 2 ex. te SAR (L. Hendrickx), 1 ex. te OH 01/05 (J. Rutten) 05-06 en 12/05 1 ex. te SAR (F. Fluyt, H. Roosen, L. Hendrickx, J. Nysten) 1 ex. te OHZ (L. Hendrickx) 26/05 1 ex. te SAR (H. Roosen) 30/05 14/04 15/04

Smelleken Falco columbarius

12/03 1v te Erps/Dorenveld (A. Smets) 04-05/04 1m te Leefdaal/plateau (S. D'Hont, M. Schurmans) Slechtvalk Falco peregrinus

04/03 en 19/04 resp. 1 ex. tpl en 1 ex. N te Huldenberg/Spitsberg (F. F luyt) 04/03 en 14/04 1 ex. te Korbeek-Dijle Leefdaal/plateau (J. Nysten, M. Hens) 05/03 1 imm te Tourinnes-La-Grosse (H. Blockx) 08/03 en 17/04 1 ex. te Leuven (Ridderstr., Minckelerstr.) (J. Lambrechts, J. Cuppens) 1 ex. te Bertem/Bertembos - Koeheide 27/03 (G. Bleys) 1 ad met prooi te Haasrode/zandgroeve 23/04 (D. Von Weme) 1 ex. te SAR (H. Roosen) 12 en 22/05

14/04 19/04 27/04 28/04

9 ex. N te Leefdaal/Weeberg (F. F luyt) 7 ex. N te Huldenberg/Ganspoel (I. Nel) 3 ex. NO te LeuvenNan Waeyen berghlaan (B. Bergmans) meerdere ex. aud te Veltem (S. Bouillon)

Bontbekplevier Charadrius hiaticula

06, 09 en 21/05 1 ex. te OHN (L. Hendrickx, F. F luyt) Kleine Plevier Charadrius dubius

De eerste Kleine Plevieren voor 2007 waren 1, en later 4 ex. te OHN op 16/03 (M. Walravens, L. Hendrickx). In totaal zouden er hier tijdens de volgende twee maanden 74 waarnemingen ge noteerd worden (versch. waam.), met als laatste die van 2 ex. op 14/05 (W. Achten, W. Maes). Het maximum bedroeg er 17 ex. op 17/04 (M. Walra vens). Andere waarnemingsplaatsen waren He verlee/Langestaart (11 waam. tss. 28/03 en 23/04, max. 4 ex. op 8 en 20/04; W. Desmet, B. Vercoutere e.a.), Terlanen/Bilande (3 ex. op 14/04; H. Roosen), OHZ (1 ex. over op 17/04; J. Rutten), SAR (2 ex. op 28/04; L. Hendrickx) en Haasrode/ zandgroeve (1 ex. op 10/05; D. Von Weme). Goudplevier Pluvialis apricaria

04/03 07/04

ca 55 ex. N (ca 15 + ca 40) te Huldenberg/Spitsberg (F. F luyt) 1 ad zom te Huldenberg/plateau (F. F luyt)

Scholekster Haematopus ostralegus

14/05

1 ex. vliegt toertjes te SAR (F. F luyt)

Porseleinhoen Porzana porzana

27/03

1 ex. aud te OHZ (J. Rutten)

K raa nvo gel Grus grus

04/03

09/03

2 ex. Z te Tourinnes-La-Grosse (H. Blockx), 2 ex. 0 te Heverlee/Gelde naaksebaan (Y. Vanden Bosch) 7 ex. over Haasrode/industrieterrein (J. Kempeneers)

25/03 26/03 27/03

7 ex. NNO te AVP (J. Kempeneers) 7-8 ex. over te SAR (H. Dierickx) min. 50 ex. NO te Meerbeek (B. Bergmans) en Duisburg (A. De Greve) 03/04 6 ex. N te Heverlee/Zwanenberg (G. Bleys)

De Boomklever

juni

2007

Kluut Recurvirostra avosetta

1 ex. te NGB (L. Desmet) 16/03 17/03 5 ex. te SAR (L. Hendrickx, F. F luyt, M. Van den Eynde, A. Smets, M. Walravens) 10/04 1 ex. over te SAR (H. Roosen) Bonte Strandloper Calidris alpina

10-11/04 1 ex. te OHN (M. Schurrnans, J. Kempeneers, M. Walravens, A. Smets e.a.) 09/05 min. 1 ex. over SAR (F. F luyt) 11 en 13/05 resp. 3 en 1 ex. te OHN (F. Fluyt, M. Hens, W. Desmet, J. Nysten e.a.) Temmincks Strandloper Calidris temminckii

Kleine Plevier Charadrius dubius, voorjaar 2007 - Oud-Heverlee-Noord (Foto: Frederik Fluyt)

19-20/05 1 ex. te OHN (L. Hendrickx, J. Nysten)

Rosse Grutto Limosa lapponica 10/05

Wulp Numenius arquata

1 ex. (winterkleed) te OHN (M. Walravens, S. Horemans e.a.)

27/03

1 ex. vliegend te OHN (M. Walravens)

Na telkens een ex. op 26/04/01 te OHN en op

22/04

1 ex. over Leefdaal/Korbeekstraat

13/05/04 te OHZ, was dit slechts de derde Rosse

(K. Van Scharen)

Grutto die na een periode van 25 jaren van afweÂ

1 ex. N te SAR (H. Roosen)

zigheid in de Dijlevallei werd vastgesteld.

27/05

Regenwulp Numenius phaeopus 11/04

14 ex. NNO te Leuven/centrum

Zwarte Ruiter Tringa erythropus 23-24/04 1 ex. te OHN (M. Schurmans, K. Moreau, F. Fluyt)

(F. Van de Meutter) 23/04

2 ex. N te Wilsele-Putkapel

26/04

1 ex. te NKV (M. Walravens)

(J. De Rycke)

28/04

3 ex. te OHN (J. Nysten)

29/04

1 ex. te SAR (R. Aerts, L. Hendrickx,

Grutto Limosa limosa 16 en 18/03 07/04

J. Nysten, A. Smets)

resp. 10 ex. en 1 ex. te OHN

(M. Walravens, L. Hendrickx)

Tureluur Tringa totanus

1 ex. te SAR (L. Vanden Wyngaert)

De eerste Tureluur voor 2007 zat op 16/03 te SAR

De Boomklever

juni

2007

(M. Walravens). Tussen 7/04 en 28/05 werd hier nog 6 keer een solitair ex. gezien (versch. waarn.), en op 9/05 vlogen er 22 ex. naar het noorden (F. Fluyt). OHN leverde de meeste Tureluurs op, tus sen 18/03 en 21/05 werden er immers 52 waarne mingen doorgegeven (versch. waarn.), met max. 15 ex. op 12/05 (S. Horemans). De enige andere waarnemingsplaatsen waren NGB (2 ex. op 7/04; M. Walravens) en OHZ (1 ex. op 18 en 21/04; J. Rutten, F. Fluyt, J. Nysten). Groenpootruiter Tringa nebularia

Na de eerste waarneming van 4 ex. te OHN op 17/04 (M. Walravens) volgden er nog 57 waarne mingen vanuit dit gebied (versch. waarn.), met maximaal 13 ex. op 10/05 (M. Walravens, S. Ho remans e.a.). Het laatste ex. zat hier op 21/05 (L. Hendrickx). Te SAR werden tussen 22/04 en 13/05 16 waarnemingen van 1-2 Groenpootruiters opge tekend (versch. waarn.). De enige andere waarne mingsplaats was de poel te Neerijse/Tersaert, met 1 ex. op 3/05 (F. Fluyt).

1 en 2 ex. werden gezien (M. Vandervelpen, B. Creemers). Te SAR werden 8 waarnemingen van solitaire ex. genoteerd tussen 25/04 en 20/05 (versch. waarn.), met 4 ex. op 25/04 (F. Fluyt) als enige uitzondering. De meeste Oeverlopers za ten echter te OHN, met 20 waarnemingen tussen 6/05 en 21/05 (versch. waarn.) en een maximum van 14 ex. op 13/05 (L. Hendrickx, J. Nysten, F. Fluyt). Andere waarnemingsplaatsen waren 'ZW (1 ex. op 9 en 20/05; L. Hendrickx, K. Mo reau), Tervuren/Park KMJv1A (1 ex. op 11/05; E. De Broyer), NGB (1 ex. op 13/05; L. Hendrickx), OHZ (1 ex. op 13/05; J. Nysten), Kwerps/Z (5 ex. op 19/05; R. Ghijsen), NKV (1 ex. op 20/05; J. Nysten) en Heverlee/Arenbergpark (1 ex. op 23/05; W. Desmet). Watersnip Gallinago galinago

Tot en met 6/05 werden er 35 waarnemingen van Watersnippen doorgegeven vanuit de Dijlevallei ten Z van Leuven (versch. waarn.), met max. ca 20 ex. te SAR op 3 en 24/3 (J. Nysten).

Bosruiter Tringa glareola

Kemphaan Philomachus pugnax

21, 22, 26, 27 /04 en 4-5/05 resp. 3, 1, 2, 4 en 1 ex. te OHN (J. Nysten, L. Hendrickx, F. Fluyt, M. Schurmans, L. Hendrickx, A. Smets) 04-05/05 1 ex. te SAR (weideplas) (L. Hendrickx)

11 en 29/03 resp. 1 en 2 ex. te OHN (L. Hendrickx, J. Nysten, J. Kempeneers) 21, 23, 24 en 27/04 resp. 4, 1, 2 en 1 ex. te OHN (S. Horemans, K. Moreau, F. Fluyt e.a.) 01 en 12/05 resp. 2 en 1 ex. te SAR (weideplas) (L. Hendrickx, H. Blockx, F. Fluyt) 1 ex. te OHN (L.Hendrickx, F. Fluyt) 12/05

Witgat Tringa ochropus

Tijdens de maanden maart en april 2007 werden maar liefst 116 waarnemingen van Witgatjes ont vangen vanuit de Dijlevallei ten Z van Leuven (versch. waam.), met een maximum van 48 ex. te OHN op 11/04 (M. Walravens e.a.). Een overzicht van de meiwaarnemingen maakt duidelijk dat het onderscheid tussen voor- en najaarstrek bij deze soort niet duidelijk was in 2007: 2 ex. te SAR op 5/05 (L. Hendrickx, J. Nysten), 1 ex. te SAR op 14/05 (F. Fluyt), 1 ex. te OHN op 17/05 (T. Caers, L. Hendrickx), 1 ex. te OHN op 26/05 (L. Hendrickx) en 1 ex. te Overijse/Bisdompoel op 30/05 (E. De Broyer). Oeverloper Actitis hypoleucos

De eerste Oeverloper voor 2007 zat op 21/04 te AV P (W. Goussey), waar op 3 en 23/05 nog resp.

De Boomklever

- juni 2007

Zwartkopmeeuw Larus melanocephalus

12/03 25/03

4 ad te Erps/Dorenveld (A. Smets) 1 ad zom te SAR (J. Nysten)

Pontische Meeuw Larus cachinnans

02/03

1 ad te OHN (K. Moreau)

Visdief Sterna hirundo

25/04 2 ex. te SAR (M. Van den Eynde, L. Hendrickx, B. Saveyn, B. Thuysbaert e.a.) Zwarte Stem Chlidonias iger

Enkel waargenomen te SAR, met op 22, 27, 28, 30/04, 01, 13, 18-19, 23 en 26/05 resp. 2, 1, 12, 1, 1, 1, 1, 3 en 1 ex. (versch. waam.).

(hetzelfde?) ex. rond (F. Fluyt, L. Hendrickx, H.

Witvleugelstern Chlidonias leucopterns Eindelijk was het nog eens zover, op 20/05 doken

Roosen). Als we al deze waarnemingen als één

er twee adult zomer Witvleugelsterns op te OHZ

geval beschouwen, gaat het om het 9e voor re

(J. Nysten, L. Hendrickx, H. Roosen, H. Blockx, M. Schurmans, J. Kempeneers, W. Desmet, K.

gio Leuven. De meeste waarnemingen vonden plaats tussen 3/05 en 26/06, met ook één augus

Moreau, A. Verboven)! Deze waarneming ka

tusgeval, maar de vorige betrof een eerder aty

derde in een opmerkelijke influx van deze soort

pische: een 1 e win ex. te SAR op van 26/11 tot

in de lage landen, en het betrof het 7e geval van

04/12/03.

deze soort voor regio Leuven (datumgrenzen

10/05 - 24 juni). De vorige waarneming vond plaats in 1992 (3 ex. te SAR op 17/05), dus 15 jaar

Zomertortel Streptopelin turtur

geleden.

een Zomertortel werd via de Natuurpunt Vo

Een bijzonder vroege eerste waarneming van gellijn doorgegeven op 4/04 vanuit Wijgmaal (T.

Witwangstern Chlidonias hybridus

Vreugde). Nadien werd de soort enkel waarge

Alsof het met de Witvleugelstems nog niet mooi

nomen in de Doode Bemde (1 ex. aan Ka teel

genoeg was geweest, verschenen er op 21/05 vier

eerijse op 1/05 - S. Horemans; 1 zp lang tram

adult zomer Witwangsterns te SAR (A. Smets,

dijk op 25 en 18/05

S. Peten, H. Roosen, M. Hens)! Op 22/05 bleek

te SAR (re p. 1 zp, 2 zp, 2 ex., 1 ex. en 2 zp op

hier nog één ex. aanwezig te zijn (C. Willis, H.

2, 5, 12, 17 en 28/05; F. Fluyt, H . Roosen, J.

Roosen), en ook op 28/05 vloog hier weer één

ten).

M. Walraven , F. Fluyt) en ys

Witwangstern Chlido11in hybridu , Si11t-Agntlrn-Rode - 21111ei 2007 (Foto: Axel 111et )

De Boomklever

juni

2007

Hop Up11pn epops

Gekraagde Roodstaart Phoenicurus phoenicurus

17/05

28/04

1 ex. te Blanden/A. Vermaelenstraat

05/05

1 ex. te Leuven/Regastraat

1 e . te Blanden/A. Vermaelenstraat

(J. D Baere, M. Schurmans, W. Desmet e.a.)

(J. De Baere) (J. Van Tonder)

Middelste Bonte Specht Oendrocopos medius In het bo compie

Meerdaalwoud - Mollen

Roodborsttapuit Snxicola rubicola

daalwoud werden tijdens het voorjaar van 2007

De Roodborsttapuit lijkt zijn sterkste bastion

vier nieuwe territoria van Middelste Bonte

in regio Leuven te hebben ten noorden van het

Spechten geïnventariseerd (K. Moreau, J. Men

Kastanjebos, waar in de periode 31/03 - 23/05

ten e.a.), en in het Kapucijnenbos te Tervuren

tot drie ma1metjes verbleven. Slechts één ervan

werden twee territoria gekarteerd (A. Smets).

leek een vrouwtje te hebben, wat vanaf 15/05 re

Het totaal voor regio Leuven staat nu op 19 ter

sulteerde in herhaalde waarnemingen van drie

ritoria.

juvenielen (R. Ghijsen). Andere waarnemings plaatsen

Boomleeuwerik L11/lula arborea 02/03

3 ex. 0

0 te Leuven/stadspark

(F. Van de Meutter) Noordse Kwikstaart Motncilln fiava thunbergi 03/05

ca 10 ex. te OH

(M. Schurmans)

Rouwkwikstaart Motncilla albn yarellii 27/03

1v te OHZ (M. Walravens)

30/03

lv te OH

0 /04

1 ex. te

(A. Smets) eerijse/zandgroeves

Ganzemansstraat (S. Bouillon) 23/04

1 2e kj m te OHN (K. Moreau)

Boompieper Antlws trivialis 08-09 en 21/04

1 ex. te Neerijse/zandgroe-

ves

Ganzemansstraat (S. Bouil-

lon) 0 /04

1 ex. N te Korbeek-Dijle/plateau (A. Smet )

20/04

2 ex.

te Korbeek-Dijle/plateau

(A. Smets) 22/04

1 ex.

te SAR (A. Smets)

30/04

1 ex.

te OHZ (J. Rutten)

Waterpieper Antlrns spinoletta De laatste Waterpiepers voor het voorjaar van 2007 werden in de Dijlevallei waargenomen op 0 /04 (1 ex. te Heverlee/Langestaart, 3 ex. te OH en 10 ex. te SAR; K. Moreau, M. Walravens) en 09/04 (6 ex.

over de Doode Bemde - Koebrug;

W. De met).

waren

Heverlee/Duivelsweg

(resp.

lmlv en 1 ex. op 4 en 8/03; W. Goussey, J. Kem peneers), Korbeek-Dijle/Kleine Broekstraat (lm op 17/03; M. Walravens), Haasrode/zandgroeve (lmlv op 31/03; K. Moreau), Erps/Dorenveld (2 zingende m op 3/04; A. Smets) en Leefdaal/Dui vendelle (1v op 16/04; A. Smets). Paapje Saxicola rubetra Het eerste Paapje voor 2007 zat op 24/04 te Erps/ Dorenveld (A. Smets). Nadien volgden waarne mingen te Heverlee/Duivelsweg (lm op 27/04; B. Creemers), OHN (1 ex. op 28/04; R. Ghijsen, M. Walravens), Korbeek-Dijle/plateau (resp. 3, 1, 4, 2 en 1 ex. op 28, 29/04, 1, 3 en 5-6/05; J. Nys ten, S. Horemans, F. Fluyt), AVP (1 ex. op 29/04; J. Van Tonder, C. Willis), Oppem (tot 4 ex. van 1 tot 6/05; S. Horemans, T. Roels, J. Nysten), Sint Joris-Weert/Doode Bemde (1 ex. op 1 en 24/05; S. Horemans), Bertem/Koeheide (1 ad m op 2/05; G. Bleys) en SAR (lmlv op 4/05; L. Hendrickx). Tapuit Oenanthe oenanthe De eerste Tapuit voor 2007 was een ma1metje op 9/04 te Korbeek-Dijle/plateau (S. Bouillon) en ook de voorlopige laatste zat hier op 19/05 (J. Nysten). Tussenin werden hier nog acht keer Tapuiten opgemerkt (versch. waarn.) met een max. van 15 ex. op 3/05 (F. Fluyt). Andere waar nemingsplaatsen waren Erps/Dorenveld (resp. lm, lm, 4mlv en lv op 11-12, 16, 24 en 27/04; A. Smets), Leefdaal/Duivendelle (resp. lm en 1v op 11 en 18/04; A. Smets), Loonbeek/plateau (1 ex. op 11/04; F. F luyt), Vossem/plateau (resp. lm en 2 ex. op 14 en 15/04; F. Fluyt), Huldenberg/

De Boomklever

juni

2007

plateau (2m op 23/04; N. Ryckeboer), Bertem/

(J. Kempeneers)

G. Bleys), Heverlee/ 5/05; G. Bleys), Haasro

25/05

de/zandgroeve (lm op 6/05; D. Von Werne) en

31/05

Koeheide (1 ex. op 26/04; Zwanenberg (2 ex. op

(K. Moreau)

Grauwe Vliegenvanger Muscicapa strinta

Beflij ster Turdus torquatus 1 ex. te Heverlee/Militair Domein

11/05

lm te Leefdaal/Korbeekstraat

(K. Van Scharen) 11, 14-21 en 28/04 resp. 6 ex., 1v en lmlv te Neerijse/Tersaert (M. Walravens, F. Fluyt, H. Roosen, A. Smets, A. Boeckx) 11 en 24/04

resp. 2mlv en 1v te Erps/

Dorenveld (A. Smets) 11/04

lmlv te Leefdaal/Schrei - Duivendelle (A. Smets)

21/04

1 ex. te OHZ (S. Horemans)

22/04

3 ex. over te Loonbeek/Korenheide

(G. Bleys) 30/04

lmlv te Haasrode/zandgroeve (D. Von Weme)

01/05

1v te OHN (J. Nysten, L. Hendrickx)

05/05

1v te Heverlee/Bremstraat

(G. Bleys)

Cetti's Zanger Cett:ia cetti

Taigaboomkruiper Certhia familiaris Op 09/04 werd langs de zuidrand van het Mol lendaalwoud een zingende Taigaboomkruiper aangetroffen (K. Moreau). Spijtig genoeg kon de vogel nadien alweer niet teruggevonden wor den. Wielewaal Oriolus oriolus Deze soort werd enkel waargenomen te SAR, met een zangpost op 01 en 05/05 (F. Fluyt, L. Hendrickx), een mannetje op 27/05 (M. Wal ravens) en een koppel op 28/05 (H. Roosen, F. Fluyt). Europese Kanarie Serinus serinus 13/03

Cetti's Zanger inmiddels een vertrouwd gege ven geworden. In 2007 konden in het OH-com plex reeds 5 à 6 territoria worden onderschei den, met nog eens 3 à 4 territoria in de Doode

01/04

SAR na 5/03 (1 zp; F. Fluyt) geen Cetti's Zangers meer werden waargenomen staat het totaal voor

Kruisbek Loxia curvirostra 14/05 20/05

12/04

1 zp te Oppem (K. Moreau)

23/04

1 ex. Z in koolzaadveld te Erps/Doren veld (A. Smets)

2 ex. N te enkele ex. aud te Terlanen (H. Roosen)

Grauwe Gors E111berizn caln11dm 04, 10, 11, 17/03 en 12/04

resp. ca 20 e ., min.

6 ex., 3 zingende ex., min. 2 e . en 1 ex. te Korbeek-Dijle/plateau (J. Ny ten, F. Fluyt, J. Menten, J. Kempeneer ,

Rietzanger Acrocephalus schoenobaenus 1 zp te OHZ (M. Walravens)

2 ex. Z te Oud-Heverlee/Bogaarden straat (J. Rutten)

het Dijleland nu op 8 à 10 territoria.

08/04

1 zingend m te Oud-Heverlee/ Vaalbeekstraat (T. Roel )

Bemde (versch. waam., met dank aan J. Rutten, M. Walravens, S. Horemans e.a.). Aangezien te

1v te Heverlee/Leeuwerikenstraat (K. Moreau)

Voor de regelmatige bezoeker van de Dijleval lei ten Z van Leuven is de aanwezigheid van de

1 ex. te OH/Bogaardenstraat (J. Rutten)

(K. Moreau) 11 en 21-22/04

1 zp te Heverlee/Duivelsweg (J. Kempeneers)

OHN (1 v op 6/05; L. Hendrickx, J. Nysten).

01/04

1 zp te Haasrode/zandgroeve

M. Schurmans) 28/03,

11 en 16/04 resp. 1 zp, 1 zp

2 e . en

2 zp te Erp /Dorenveld (A. Smet ) 20/04

1 ex. te Overijse/Bisdom (E. De Broyer)

22/04

2 e . te Bierbeek/plateau (K. Moreau

Spotvogel Hippolais icterilia In mei 2007 werden slechts drie zangposten van de Spotvogel vastgesteld in regio Leuven: 16/05

1 zp te Haasrode/Brabanthallen

De Boomklever

juni

2007

Tapuit Oe11antlre oe11(llztlre, voorjaar 2007

ergens op een van de plateau's... (Foto: Frederik Fluyt)

Medewerker en corre po11denten: Wouter Aclrten, Raf Aerts, Louis-Philippe Arnhem, Bruno Bergnwns, Koen Berwaerts, Geert Bleys, Herwig Blockx, Alain Boeckx, Steven Bouillon, Esther Buysnzm1s, Tim Caers, Stany Cerulis, Paul Claes, Erwin & Peter Co/Inert , Bart Cree111ers, Jos Cuppens, Jolrnn De Baere, Erik De Broyer, Arnout De Greve, Johan. De Meirsman, Peter De Meirs111an, Jolran De R1;cke, Loui Desmet, Wouter Desmet, Steven D'Hont, Hadewig Dierickx, Francis Dondeyne, Kim/id El Ouadi, Frederik Fluyt, Herman Fonck, Raf Ghijsen, Boudewijn Goddeeris, Sven Goethals, Wemer Gou sey, Luc Hendrickx, Krien Ha11se11, Maarten Hens, Stefaan Hore111ans, Sylvian Hoffon, Ronny Huy brechtc;, Ti111 Huy ege111s, Luc Ja11sse11s, Jochen Kempeneers, Roger Kerckhofs, Jorg Lambrechts, Elfriede Le Docte, Frederik Lerouge, Benny L'Ho111111e, Eddy Macquoy, Wouter Maes, Roger Meeus, Joris Menten, Joachim Mergeay, joke Me1;nendonckx, Frieder Jan Moer111an, Jos Mo11nens, Gerard Moors, Kelle Moreau, Marc Moreau, Bruno Nef Ingrid

el, Griet

joe; Ruffen,

ij , Johan

ysten, Nicolas Percsy, Stephan Peten, Fons Ramaekers, Toon Roels, Hans Roosen,

iets Ryckeboer, Bert Saveyn, Peter & Roel Scheys, Maarten Schurmans, Axel Smets, Philippe Smets,

Geert Sterckx, Koen Tlrij , Bm111 Tl111ysbaert, Marita To111balle, Erik Toorman, Kasper Van Acker, Désiré Va11a11tgaerden, Johan Va11autgaerden, Frank Van de Meuffer, Yves Vanden Bosch, Maarten Van den Eynde, Luc Vanden Wyngaert, Filip Vandepuffe, Maarten Vanderlrn/len, Maarten Vandervelpen, Gilbert Vandezn11de, Lieven Van Hel le111ont, Carl Va11herck, Hilaire Vanherwege11, Geert Vanhorebeek, Gerda Van Hoovels, Fabrice Van Hove, Hans Va11kercklroven, Pieter Vanonnelinge11, Kri Van Se/iaren, Johanna Van To11de1� Joost Vantrappen, André Verboven, Bart Verco11tere, Guy Verrijdt, Dirk Van Weme, Theo Vreugde, Marc Walmvens, Fran Walterus en Courtenay Willi .

De Boomklever

juni 2007

Tabel: Voorjaarsfenologie 2007 van de vaker voorkomende trekvogelsoorten in het Dijleland.

Boomvalk Koekoek Gierzwaluw

12/04

1 ex. N te Heverlee/Arenbergpark (W. Desmet)

21/04

1 ex. te SAR (J. Nysten)

17/04

1 zp te OHZ (J. Rutten)

20/04

1 zp in de Doode Bemde (J. Nysten) ca 10 ex. te Leuven (LP Arnhem)

18/04 20/04

enkele ex. te Haasrode (R. Huybrechts), 1 ex. te OHN (J. Rutten), 3 ex. N te Korbeek-Dijle/plateau (A. Smets)

Oeverzwaluw Boerenzwaluw Huiszwaluw Gele Kwikstaart Blauwborst Zwarte Roodstaart Sprinkhaanzanger

Kleine Karekiet Bosrietzanger Tuinfluiter

16/03

2 ex. te SAR (M. Walravens)

18/03

2 ex. te SAR (F. Fluyt, L. Vanden Wyngaert, H. Roosen)

18/03

3 ex. te SAR (F. Fluyt, L. Vanden Wyngaert, H. Roosen e.a.)

20/03

3 ex. te SAR (S. D'Hont)

01/04

1 ex. te Bertem (S. Bouillon)

08/04

2 ex. te Overijse/Groeneweg (I. Nel)

06/04

1 ex. over Maleizen (S. Peten)

07/04

1 ex. over Heverlee/Bremstraat (G. Bleys)

23/03

1 zp te OHN (K. Moreau)

24/03

1 zp in de D oode Bemde (J. Nysten)

27/02

1 ex. te Wijgmaal (T. Vreugde)

11/03

1 ad m te Meerbeek/Dorpsstraat (M. Hens)

13/04

1 zp in de Doode Bemde (F. Fluyt), 1 zp te OHN (A. Smets)

15/04

2 zp in de Doode Bemde (M. Walravens)

25/04

1 zp te AVP (J. Kempeneers)

26/04

1 zp in de Doode Bemde (M. Walravens)

06/05

1 zp te OH/Ramskop (F. Fluyt)

12/05

1 zp te OHN (F. Fluyt)

15/04

1 ex. te Bertem/Koeheide (M. Vandervelpen), 1 ex. te Neerijse/Ganzemansstraat (L. Van Hellemont)

Zwartkop Grasmus

20/04

1 ex, te Herent/Kastanjebos (R. Ghijsen)

04/03

lm te Heverlee/Geldenaaksebaan (Y. Vanden Bosch)

17/03

1 zp te NGB (M. Hens e.a.)

20/04

1 zp in de Doode Bemde (J. Nysten), 1 zp te SAR (M. Walravens)

21/04

2 zp te SAR (F. Fluyt), 1 zp te Vossem (A. Smets), 1 ex. te Korbeek-Dijle/plateau

(J. Nysten) Braamsluiper

10/04

1 ex. te Bertem/Koeheide (T. Roels)

15/04

1 zp te Heverlee/Bremstraat (G. Bleys), 1 zp te Meerbeek/ Dorpsstraat (M. Hens)

Fitis

05/04

1 zp te Meerbeek/A. Dewitstraat (M. Hens)

06/04

1 zp te Meerbeek/Schoonaardestraat (M. Hens)

Samenstelling: Kelle Moreau, kelle.rnoreau@gmail.com

De Boomklever

juni

2007

Activiteiten zomer 2007 Avondexcursies

lnsectenexcursies De inventarisaties in het kader van de nieuwe vlinder

De Natuurstudiegroep Dijleland en de werkgroep Na

atlas, de geklutste seizoenen en de nagelnieuwe regi

tuurgidsen van de Vrienden van Heverleebos en Meer

onale verspreidingsatlas maken dat insecten volop in

daalwoud organiseren in 2007 een gezamenlijke excur

de belangstelling staan. Hoewel het meeste inventari

sie-cyclus rond kenmerkende fauna- en flora-compo

satiewerk 'solo' wordt afgewerkt, hebben we een reeks

nenten in het Dijleland. Het opzet van de excursies is

excursies opgezet gericht op aandachtssoorten en/of

tweeledig: natuurgidsen uit de eerste hand laten kennis

minder bekende soorten, kwestie van ieders determi

maken met bijzondere en vaak ongekende 'plaatselijke'

natie-vaardigheden op peil te houden. Deze excursies

natuurwaarden en al doende bijdragen aan lopende in

gaan niet door bij slechte weersomstandigheden (kou

ventarisaties en tellingen in de streek.

de, aanhoudende regen, ...). Bij twijfel, neem je best op Woensdag 11 juli 2007: Amfibieën en poelen in Neerijse

met de contactpersoon.

•

19u00,

parking

Weebergbos,

kruispunt

Neerijse Steenweg/Brede weg, Leefdaal

Zondag 1 juli 2007: Bosvlinders in Meerdaalwoud: op zoek naar Kleine IJsvogelvlinder

Afspraak:

•

Leiding: Mark Lehouck (mark.lehouck@pando ra.be, 016-444936)

Afspraak: 9u00, parking Weertse Dreef, Naam sesteenweg, Blanden

•

Leiding:

Joris

Menten

(pjoris@advalvas.be,

Woensdag 8 augustus 2007: Hamsters op het pla teau te Bertem

0495-275393)

•

le/Brede weg, Bertem

Zaterdag 28 juli 2007: V1inders in de Doode Bemde: op zoek naar Grote Weerschijnvlinder •

Afspraak: 9u00, parking Doode Bemde, Reiger

Afspraak: 19u00, kruispunt Blokkenstraat/Del

•

Leiding: Maarten Hens (maartenhens@yahoo. co.uk, 0473-244752)

straat, Sint-Joris-Weert •

Leiding: Bart Vercoutere (bart.vercoutere@scar

Hamsterinventarisaties

let.be, 0494-504760) Zoals in 2005 en 2006 brengt de Natuurstudiegroep Dij Zaterdag 11 augustus 2007: Libellen op en rond de vij

leland ook dit jaar de Hamsterpopulatie in het vaste in

vers van Oud-Heverlee

ventarisatiegebied tussen Bertem, Korbeek-Dijle en Leef

•

Afspraak: lluOO, station Oud-Heverlee, Bogaerden

daal in kaart. Tussen eind juli en eind augustus lopen

straat, Oud-Heverlee

we éénmaal per week de recent geoogste akkers af op

Leiding: Frederik Fluyt (frederik.fluyt@gmail.com,

zoek naar hamsterburchten. De excursies gaan door op

0479-920172)

woensdagavond, met afspraak telkens om 19u00 op het kruispunt van de Blokkenstraat, Bredeweg en Delle te

Zaterdag 25 augustus 2007: Lieveheersbeestjes in

Bertem. Laatkomers vinden ons op en rond de akkers in

de Molenbeekvallei te Veltem

de onmiddellijke omgeving. Bij twijfel contacteer je best

•

Afspraak: 14u00, kerk Veltem

Maarten Hens (maartenhens@yahoo.co.uk, 0473 244752).

•

Leiding: Bart Creemers (bart.creemers@gmail.

Iedereen is van harte welkom om mee te speuren naar

com, 0496-893106)

deze akkerknagers.

- Woensdag 25 juli 2007

Zaterdag 22 september 2007: Nachtvlinders in

Woensdag 1augustus 2007

Meerdaalwoud

Woensdag 8 augustus 2007 (samen met de

•

Afspraak: 20u00, parking Weertse Dreef, Naam

werkgroep Natuurgidsen; zie hoger)

sesteenweg, Blanden

Woensdag 15 augustus 2007

Leiding: Bruno Bergmans (bruno.bergrnans@

Woensdag 22 augustus 2007

scarlet.be, 0498-760722)

Woensdag 29 augustus 2007

De Boomklever

juni

2007

Gekiekt tijdens het veldwerk voor de nieuwe dngvlinderntlns".!

Klein geaderd witje Pieris nnpi, Mnrnixlios (Ozierijse) ..J 111ci 200ï (Foto: Axel Smets)

Voorjnar 2007 znl bij velen in de herinnering blijven nis het 'l'oo1jnnr z•nn de '1110erns:zml11ë11cn' in i11tAgnt1In-Rode! iet alleen wnren er tien wnnr11e111ingen vnn Z\ art Stern CIJ/ido11ins iga 111ct cc11 111nxi1nw11 vnn 12 ex. op 2814 (zie foto), 11innr bovendie11 werden in die periode ook Wit\'leugel tem CIJ/ido11ins le11copteru ell Witwang tem Chlidonins hybridus prncl1tig wnnrge1101nen". <Foto: Axel Smets)

·-

Inhoud 49

Editoriaal INSECTEN Zuiders juffertje duikt op in het Grootbroek(Huldenberg) Eerste waarneming van de Gaffe/waterjuffer

Coenagrion scitulum

voor

het Dijle/and 50

��

Sphiximorpha subsessilis en Xanthogramma laetum: twee nieuwe zweefvliegensoorten (Diptera, Syrphidea) voor het Meerdaalwoud 52

Joris Menten en Steven Bowl/on Vroege waarnemingen van Kolibrievlinder: gevolg van een opwarmend klimaat Marcel Gillard (vert. Bruno Bergmans)

ZOOGDIEREN Hamsterbescherming in Vlaanderen V eronique Verbist

Oproep: Fruitratjes gezocht Hans Roosen

VOGELS Gierzwaluwen: de Pauscollegekolonie te Leuven

Louis-Philippe Arnhem

Opmerkelijke vogelwaarnemingen in de Dijlevallei en omgeving, maart - mei 2007

Kel/e Moreau AANKONDIGINGEN EN ACTIVITEITEN Activiteiten foto •

CO\

er: Grote L1h erreiger Cns111crod111s nll111s

80 -

Doode Bemde, 2 maart 2007 (Foto A>..el Smets)