Afgiftekantoor 8400 Oostende Masspost DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT Toelating - gesloten verpakking 8400 Oostende Masspost - BC6686 erkenningsnummer P409170
NutriFacts
België - Belgique P.B. 8400 Oostende Masspost BC6686
TIJDSCHRIFT VOOR VOEDING, NUTRI- & FYTOTHERAPIE April - Mei - Juni 2017
• De darmfunctie saneren met vezels, prebiotica en probiotica • Boswellia serrata Roxb. ex Colebr. (Wierookboom) • Interactie tussen voedingssupplementen en kankertherapiën • Slaapproblemen op vakantie
VU: Lange Dreve 8F, 8980 Zonnebeke
COLOFON 5e jaargang nr. 2 Tijdschrift Verschijnt vier keer per jaar, wordt ook in het Frans gepubliceerd.
Inhoud
ABONNEMENTEN Abonnementen worden aangegaan voor een jaar vanaf datum van betaling en worden automatisch ver-
ARTIKELS
lengd. Opzegging gebeurt schriftelijk minstens 2 maand voor het einde van de abonnementsperiode. Prijs voor België: 15 te betalen op rekeningnummer
04
De darmfunctie saneren met vezels, prebiotica en probiotica
KBC 738-6155011-92 Prijs voor Nederland: 20 te betalen op rekeningnummer Rabobank 1133 19 851
10
Boswellia serrata Roxb. ex Colebr. (Wierookboom)
16
Interactie tussen voedingssupplementen en kankertherapiën
INLICHTINGEN Lange Dreve 8F - B-8980 Zonnebeke T: +32 (0)57 46 64 46 M: +32 (0)495 23 81 76 F: +32 (0)57 46 95 25 E: info@nutrimedes.com VERANTWOORDELIJKE UITGEVER dr. Koen Descheemaeker Lange Dreve 8F - B-8980 Zonnebeke
20
Slaapproblemen op vakantie
VORMGEVING LinaDesign
De uitgever is niet verantwoordelijk voor de inhoud van artikelen die onder auteursnaam zijn opgenomen of voor informatie verstrekt in de advertenties of publiredactionele bijdragen of in de rubriek Nieuwe Producten.
22
Product in de kijker
04
De darmfunctie saneren met vezels, prebiotica en probiotica Constipatie, te harde stoelgang, flatulentie, hemorroïden, anale kloven, divertikels, prikkelbare darm… darmklachten komen bij de westerse mens heel veel voor. Niet alleen de darmtransit en -consistentie laat vaak te wensen over, ook het interne milieu of microbioom is doorgaans verstoord. Naast een grondige aanpassing van de levensstijl en voeding, kan de inname van een goed vezelpreparaat, gecombineerd met gepaste prebiotica en probiotica, dikwijls orde op zaken stellen.
Manifest vezelgebrek Ondanks het feit dat het gaat om voor de mens
zweren, constipatie, hemorroïden, diverticulitis), krans-
onverteerbare koolhydraten, zijn vezels zeer belangrijke
slagaderziekten, beroerte, hoge bloeddruk, diabetes
componenten in onze voeding. Door hun positieve rol
en overgewicht. Helaas voert het klassieke westerse
op o.a. verzadiging, darmtransit, microbioom, glucose-
dieet in plaats van de aanbevolen 30 à 40 g vezels
en cholesterolabsorptie is in reviews
gemiddeld amper 17 g vezels per dag aan. De aan-
1,2
aangetoond
dat ze significant het risico verminderen op maag- en darmziekten (gastro-oesofageale reflux, duodenum-
voer van extra vezels kan dus nuttig zijn.
VOEDING MOBILITEIT LIFESTYLE WONEN ENERGIE VRIJE TIJD
Dé inspiratie voor een duurzame levensstijl
Zaterdag 30 september & Zondag 1 oktober 2017 Antwerp Expo - Antwerpen
2 korting met reductiecode BL17NUTRIF i.s.m.
Winnaar Award Beste Product Nutri- & Fytotherapie Op de 17de editie van het Congres voor Nutri- & Fytotherapie werd de Award voor Beste product Nutri- & Fytotherapie uitgereikt aan het product Mycomed van Nutrisan Mycomed bevat o.a. gesteelde lakszwam (reishi) dat het immuunsysteem ondersteunt en de natuurlijke weerstand helpt te verhogen. Dit product is een synergie van de 6 meest onderzochte paddenstoelen: cordyceps, maitake, shiitake, oesterzwam, amandelpaddenstoel en gesteelde lakzwam. Elke paddenstoel is bovendien correct gedetermineerd door middel van DNA-testen. Door gebruik te maken van gestandaardiseerde Full-Spectrumextracten bevat Mycomed het beste uit elke levenscyclus van de paddenstoel. Hierdoor ontstaat een gevarieerde mix aan polysachariden zoals 1,3-1,6 bètaglucanen. De 2de prijs werd uitgereikt aan D-Pearls van Pharma Nord BVBA. D-Pearls parels bevatten natuur-
2017
lijk vitamine D3 opgelost in extra vierge olijfolie. D-Pearls 3000 is de hoogst toegelaten vitamine D3 dosering als voedingssupplement op de markt. De andere kandidaten waren Digest OK van Revogan en AGES CUR. & AGES PREV. (EPIGENAR SUPPORT) van TS Products Noteer alvast in uw agenda: Het 18de Congres voor Nutri- & Fytotherpaie vindt plaats op zaterdag 17 maart 2018
06
Psyllium, topbron van oplosbare vezels Eén type van de onmisbare vezels zijn de “oplosbare”
en (mede via een grotere productie van korte keten-
vezels. Een topbron daarvan zijn de zaadhulzen van
vetzuren) de conditie van het darmslijmvlies kunnen
blonde psyllium of vlozaad (Plantago ovata), die tot
verbeteren. Veelbelovend is dan ook hun toepassing
40 maal hun gewicht aan water kunnen binden. Dat
bij colitis ulcerosa, waar ze even goed als mesalazine
verzacht niet alleen de consistentie van de stoelgang,
de aandoening in remissie zouden houden7. En om-
ook wordt de darminhoud volumineuzer en zwaarder,
dat vlozaadhulzen ook het verzadigingsgevoel in de
wat de darmperistaltiek mechanisch stimuleert . Ook
maag verhogen, de absorptie van cholesterol (uit gal-
stelt zich een gel vrij, die de voedselbrij beter doet
zouten) verminderen en de vertering van koolhydraten
glijden in de darmen, eveneens resulterend in een
vertragen, kunnen ze ook bijdragen tot het verlagen
natuurlijk laxerend effect , gekoppeld aan een af-
van het LDL-cholesterolgehalte8,9,10, de afname van
name van flatulentie6. Ook worden psylliumvezels
de glucose- en HbA1c-spiegel bij diabetes8,9,11,12 en
voor een deel gefermenteerd door de darmflora,
het verminderen van de eetlust13,14,15.
3,4
5
waardoor ze het microbioom gunstig beïnvloeden
Kokosvezels, topbron van ruwvezels Het andere type van vezels dat ook bijdraagt tot
len. Tegenwoordig krijgen kokosvezels de absolute
een optimale darmfunctie, zijn de “ruwvezels”. Zij los-
voorkeur: niet alleen zijn deze per gewicht rijker aan
sen niet op in water, maar houden wel als een spons
vezels, in tegenstelling tot de meeste granenvezels
water vast, wat ook zorgt voor een volumetoename
zijn ze vrij van gluten en van het mineralen bindende
van de darminhoud met een hogere stoelgangs-
fytinezuur. Wel dient opgemerkt dat de extra toedie-
frequentie, gekoppeld aan een afname van de druk
ning van ruwvezels niet altijd geschikt is bij prikkelbare
in het colon en daarmee geassocieerde hemorroï-
darm (Irritable Bowel Syndrome) en ontstekingsziekten
den. Tot voor enkele jaren waren de meest ingezette
van de darm (Inflammatory Bowel Diseases).
bronnen van ruwvezels tarwezemelen en gerstzeme-
9 SPORTCONGRES
2017
Zaterdag 14 oktober 2017 ICC Gent
e
I
Een multidisciplinaire aanpak
Recente ontwikkelingen in voeding, psychologie en fysiologie
Âť Simultaan met Belgian Podiatry Conference
www.sportcongres.be
08
Prebiotica zoals oligofructose Eén van de belangrijkste manieren om het micro-
gevoel, constipatie, diarree en overmatige aandrang.
bioom te gunste te veranderen, is het toedienen van
De volumetoename op de darminhoud is minder
prebiotica of voor de mens onverteerbare voedings-
groot dan bij de eerder genoemde vezels, maar blijkt
componenten die de groei en/of de activiteit van co-
toch gunstig te werken bij constipatie20. De verbetering
lonbacteriën stimuleren. In deze groep is onder meer
van de darmflora door prebiotica kan ook bijdragen
oligofructose (of korte keten fructo-oligosacchariden)
tot de preventie van reizigersdiarree21. Welkom zijn ook
betekenisvol. Deze korte ketens van fructose (met een
een immunomodulerende werking22 met o.a. minder
eindstandige glucosemolecule) dienen vooral als voe-
kans op vaginale gistinfecties23, een betere absorptie
dingsbodem voor en stimuleren aldus de groei van
van calcium24,25 (en waarschijnlijk ook van magnesium
enterobacteriën16, in het bijzonder van bifidobacte-
en ijzer) en een afname van de bloedvetten, vooral
riën
van de triglyceriden26,27,28,29.
. Dit kan zich in de eerste plaats vertalen in min-
17,18
der verschijnselen van dyspepsie19, zoals opgeblazen
Probiotica Tenslotte kunnen ook rechtstreeks levende micro-
studies die voor elk gastro-intestinaal probleem de
organismen ingezet worden om de humane intes-
meest aangewezen probiotica aanwijzen. Onder-
tinale balans te verbeteren. Er zijn evenwel zekere
tussen mag al één en ander verwacht worden30 bij
voorwaarden voor een gunstig effect van derge-
constipatie en infectieuze diarree van o.a. L. reuteri
lijke probiotica: het moet gaan om welomschreven
DSM 17938, bij aan antibiotica geassocieerde diarree
(genus, species, stamnummer) en humane stam-
van L. rhamnosus GG, Saccharomyces boulardii lyo
men, er moeten voldoende levensvatbare kiemen
en Lactobacillus plantarum 299v, bij reizigersdiarree
aangeboden worden op het moment van inname
van Saccharomyces boulardii lyo, bij Irritable Bowel
(die bovendien in voldoende mate de maagzuur- en
Syndrome van B. longum infantis 35624, Lactobacillus
galsapbarrière kunnen overleven), ze moeten goed
plantarum 299v en Saccharomyces cerevisiae I-3856
aan het darmepitheel hechten en zijn liefst vrij van
S, bij colitis ulcerosa van Escherichia coli Nissle 1917
componenten zoals suiker, kunstmatige zoetstoffen,
en Saccharomyces cerevisiae I-3856 S, bij Helicobac-
lactose, soja en gluten. Maar het belangrijkste crite-
ter pylori van L. reuteri DSM 17938 , L. rhamnosus GG
rium om werkzame probioticastammen te selecte-
en Saccharomyces boulardii lyo, bij zwakke immuni-
ren bij welbepaalde maagdarmproblemen is het feit
teit31,32 van Lactobacillus acidophilus La-14. Uiteraard
dat hun werking werd bewezen in gerandomiseerde,
bestaan er ook al synergiën van meerdere probioti-
placebogecontroleerde studies. Het is hoopvol uitkij-
castammen die bij de genoemde indicaties kunnen
ken de volgende decennia naar correct uitgevoerde
ingezet worden.
Synergie Om met meer kans op slagen darmklachten ter ver-
en doses van vezels worden gekoppeld, dan kan met
lichten worden via de zogenaamde “synbiotica”
een dergelijke synergie in veel gevallen een grondige
combinaties van geschikte pre- en probiotica aange-
sanering van de darmfunctie verkregen worden.
boden. Als daaraan nog de correcte vormen, kwaliteit
referenties op aanvraag
Zondag 15 oktober 2017 Maandag 16 oktober 2017 Brussels Expo | Paleis 1
Voor ondernemers met een duurzame visie
Dé vakbeurs voor bio-, eco-, natuurlijke en duurzame producten. Voor en door de sector.
www.bio-xpo.be | www.vitasanaexpo.org ➜ ➜ ➜ ➜
Handig formaat Veel meer plaats om te noteren Met links naar filmpjes met bewegingsoefeningen Voeding - motivatie - beweging
Nu te bestellen via www.nutrifyzics.org
➜
10
Boswellia serrata Roxb. ex Colebr. (Wierookboom) Boswellia serrata Roxb. ex Colebr., de wierookboom, is een boomsoort die behoort tot de familie der Burseraceae. Boswellia serrata is oorspronkelijk afkomstig uit de droge bergstreken van Centraal- en West-India en Pakistan. Tegenwoordig komt de plant ook voor in de tropische zones van Azië, Noord-Afrika en het MiddenOosten. De boom produceert een exsudaat in de vorm van een olieachtig gomhars sinds de Oudheid gebruikt wordt omwille van zijn anti-inflammatoire eigenschappen. In de moderne geneeskunde wordt Boswellia serrata gebruikt bij artritis, artrose, inflammaties, hyperlipidemie, atherosclerose, wonden en huidinfecties, en ook als analgeticum en lever-beschermend (Nikam et al. 2013; Siddiqui 2011).
1. Fytochemie Het gomhars van Boswellia serrata is samengesteld uit 30-66 % harsen, 5-16 % essentiële olie en 12-23 % polysacharide gomslijmen (arabinose, galactose, xylose). Het gomhars is samengesteld uit monoterpenen (α-thuyeen, p-cymeen), diterpenen (macrocyclische diterpenoïden, zoals incensole, incensole-oxide, iso-censole-oxide en serratol, een diterpene alcohol), triterpenen (α- en β-amyrine, pentacyclische triterpeenzuren [boswelliazuren (30 %), met als belangrijkste β-boswelliazuur (BA), 11-keto-β-boswelliazuur (KBA) , 3-O-acetyl-β-boswelliazuur (ABA), 3-O-acetyl-11-keto-β-boswelliazuur (AKBA)], tetracyclische triterpeenzuren (tirucall-8,24-dieen-21-oïnezuren), flavonolen (quercetine, kaemferol) (Abdel-Tawab et al. 2011; Nikam et al. 2013; Siddiqui 2011).
De structuren van de belangrijkste boswelliazuren (Abdel-Tawab et al. 2011)
2. Biologische eigenschappen Analgesie In een gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde, gekruiste studie namen 12 gezonde vrijwilligers een eenmalige dosis gomhars van Boswellia serrata (125 mg) of placebo. Op de tijdstip-pen 0, 1, 2 en 3 uren na elke inname werd mechanisch geïnduceerde pijn geëvalueerd met een analgesiemeter. Na de inname van het gomhars werd er, in vergelijking met de placebo, een significante verhoging van de gemiddelde veranderingen van de parameters gemeten, zowel aangaande de pijndrempelkracht (9,7 vs. 2,9; p = 0,05) alsook de -tijd (9,7 vs. 2,8; p = 0,04). Volgens de auteurs verhoogt Boswellia zowel de pijndrempel als de tijdsduur om deze te bereiken (Prabhavathi et al. 2014).
Antibacterieel De boswelliazuren KBA, AKBA, BA en ABA werden getest op een hele batterij Grampositieve en -negatieve bacteriën, waaronder zowel pathogene klinische isolaten als ATCC-stammen. Tegen de Grampositieve stammen had AKBA de sterkste antibacteriële werking. AKBA vertoonde een concentratie-afhankelijke bactericide werking tegen Staphylococcus aureus tot 8-maal de MIC en ook werd een post-antibiotisch effect van 48 uren aan 2-maal de MIC. AKBA inhibeerde de vorming van biofilmen door S. aureus en S. aureus en reduceerde eveneens biofilmen die door deze beide micro-organismen voorgevormd waren. Het mechanisme van de antibacteriële activiteit lag in de verstoring van de bacteriële membraanstructuur (Raja et al. 2012).
Astma In een gerandomiseerde, dubbelblinde, placebogecontroleerde studie namen 80 astmapatiënten gedurende 6 weken, per dag ofwel 3 × 300 mg van een Boswellia-extract ofwel placebo. Hierna trad er klinisch een verbetering op bij 70 % van de patiënten in de studiegroep, tegenover 27 % in de placebogroep. De statistisch significante verbeteringen werden aangetoond in het expiratievolume, vitale capaciteit en de piek expiratoire flow. Volgens resultaten van dierproeven speelt een remming van de histaminevrijzetting
12 door mastcellen, onder invloed van Boswellia-extract,
gen van de albumine- en bilirubinewaarden. De he-
hierbij een rol. In vitro resultaten toonden aan dat
pato-protectieve werking van Boswellia-extract werd
Boswellia-extract een remmende werking heeft op de
ook bevestigd door histopathologische waarnemin-
vrijzetting van histamine en PGD2, wat kan leiden tot
gen (Khan et al. 2014).
een vermindering van de bronchoconstrictie (AbdelTawab et al. 2011).
Inflammatie A. Gewrichtspijn
Anti-cancerogeen
In een gerandomiseerde, dubbelblinde, placebo-
Een methanolextract van Boswellia gomhars, rijk aan
gecontroleerde studie namen 60 patiënten, met kli-
boswellinezuren, werd getest op zijn cytotoxische
nische symptomen van osteoartritis, gedurende 30
werking tegen cellijnen van humaan hepatocellulair
dagen dagelijks een preparaat met Boswellia-extract
carcinoom (HepG2 en Hep3B). Beide cellijnen wer-
(100 mg), ofwel placebo. De patiënten werden op
den geïnhibeerd (Khan et al. 2014). Een extract van
de dagen 0, 5, 15 en 30 geëvalueerd op pijn en
Boswellia gomhars had een cytotoxische werking op
fysieke functionaliteit. De patiënten in de studiegroep
humane cellen van pancreas-kanker, waardoor de
vertoonden significante klinische verbeteringen op de
cellen afstierven. Het bleek dat de werking vooral te
scores van pijn en fysieke functionaliteit. Deze vingen
wijten was aan de aanwezigheid van boswelliazuren
reeds aan vanaf de vijfde dag en verbeterden in de
in het extract. Het mechanisme was een verhoogde
loop van de tijd. (Vishal et al. 2011).
apoptose via de stimulering van de caspase-activiteiten. In vivo vertoonde het gomharsextract eveneens
B. Inflammatoire darmziekten
een anticancerogene werking, via een antiprolifera-
B1. Diarree
tieve en pro-apoptotische activiteit op de pancreas-
Inflammatoire darmziekten gaan vaak gepaard et
kankercellen met een reductie van het aantal en het
lastige nevenwerkingen, zoals diarree. Eerder stu-
volume van de tumoren als gevolg (Ni et al. 2012).
dies hebben aangetoond dat behandeling met B. serrata de consistentie en de frequentie van de
Diabetes
stoelgang verbetert. In geïsoleerd ileum van Gui-
lIn een gerandomiseerde, dubbelblinde, gecontro-
neese biggen werden contracties geïnduceerd via
leerde studie namen 60 patiënten met type 2 diabe-
stimulering met elektrische impulsen, acetylcholine
tes gedurende 6 weken dagelijks een dosis van 900
of bariumchloride. Deze contracties werden geïnhi-
mg Boswellia gomhars ofwel niets. Bloedstalen werden
beerd door een extract van Boswellia gomhars. Het
voor aanvang van de studie en na 6 weken genomen.
gomharsextract inhibeerde ook de gastro-intestina-
In de interventiegroep resulteerde de behandeling
le transit bij muizen die behandeld ware met croton-
met Boswellia in een significante stijging van de bloed-
of ricinusolie, maar het extract had geen invloed
waarden van HDL, evenals in significante verlagingen
op de intestinale motiliteit van de controlemuizen
van cholesterol, LDL, fructosamine, SGPT en SGOT. De
en dit zowel ter hoogte van de dunne en de dikke
waarden van triglyceriden en VLDL waren eveneens
darm. De inhibitie van de intestinale motiliteit bleek
gedaald maar zonder significantie te bereiken. De
te verlopen via een werking op de Ca2+-kanalen
bekomen resultaten tonen de antidiabetische, hypo-
van het L-type. Het resultaat was een preventief
lipemiërende en hepatoprotectieve werking aan van
effect op diarree en een normalisering van de in-
Boswellia serrata aan (Ahangarpour et al. 2014).
testinale motiliteit in pathofysiologische omstandigheden door het gomhars-extract, maar zonder dat
Leverbescherming Ratten behandeld met Boswellia-extract (rijk aan boswellinezuren) toonden significante reducties van alle leverparameters. Verder zorgden de behandelingen met het Boswellia-extract voor significante verbeterin-
een vertragend effect op de transit bij de gezonde controledieren optrad (Borrelli et al. 2006).
Een regelmatige transit, een zachte darminhoud, een evenwichtige darmflora en een gezonde darmfunctie
Psyllium PLATINUM
Darmoton
300 gr €14,68
300 gr €12,50
Blonde psyllium (vlozaad), topbron van
Blonde psyllium (vlozaad), topbron van
oplosbare vezels
oplosbare vezels
+ oligofructose (Raftilose P95®) als prebiotica
+ kokosmeel, dé topbron van ruwvezels
+ Lactobacillus acidophilus La14, wetenschap-
zonder gluten of fytinezuur
pelijk onderzochte stam van probiotica (min.
+ oligofructose als prebiotica
10 miljard levensvatbare bacteriën per dag-
+ Lactobacillus
dosis)
acidophilus
(2,5
miljard
levensvatbare kiemen per dagdosis)
dankzij de totaalpreparaten voor de darm van Mannavital, op basis van vezels, prebiotica en probiotica PSYLLIUM PLATINUM en DARMOTON
van Mannavital zijn totaalpreparaten ter sanering van de darmfunctie, die gebaseerd zijn op een synergie van vezels, prebiotica en probiotica, aangevoerd in hun correcte vorm, kwaliteit en dosis Mannavital, voedingssupplementen van absolute topkwaliteit voor een doelgerichte aanpak
Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels en bij de apotheek op bestelling CNK 3194-693 / 2609-139 Uitgebreide info? Aan te vragen bij: info@mannavital.be - tel 056 43 98 52
www.mannavital.be
14 B2. Intestinale barrièrefunctie
B3. Ulceratieve colitis
De intestinale barrièrefunctie werd getest in een vi-
In een open, observationele studie namen 22
tro model met een monolaag van epitheliale co-
patiënten met ulceratieve colitis (UC) dagelijks ge-
loncellen die blootgesteld werden aan H2O2 of aan
durende 4 weken een supplement met 125 mg
INF-γ plus TNF-α. De cellen werden voorbehan-deld met
van een Boswellia serrata extract (BWE), terwijl 21
oleo-gomharsextract (OGHE) (0,1-10 µg/ml) van B. serrata
vergelijkbare patiënten met UC geen supplement
of van zijn derivaat acetyl-11-keto-β-boswellinezuur (AKBZ)
namen. Na de studieduur werd een significante
(0,0027 µg/ml). De behandeling van de cellen met H2O2
verbetering van alle parameters vastgesteld in
of INF-γ plus TNF-α reduceerde op significante wijze de
de studiegroep t.o.v. de controlegroep. Deze
transepitheliale elektrische resistentie, verhoogde de pa-
waren: diffuse intestinale pijn, occult bloed in de
racellulaire permeabiliteit en verstoorde de configuratie
stoelgang, darmbewegingen en -krampen, wa-
van de “tight junction proteins” (TJPs) ZO-1 en occludine.
terige stoelgang, malaise, anemie, aantal witte
De voorbehandelingen met OGHE en AKBZ reduceerden
bloedcellen in het bloed, noodzakelijkheid van
op significante wijze de functionele en morfologische ver-
bijkomende medicatie of medische zorgen. Bo-
storingen van de monolaag, de fosforylering van NF-κB,
vendien was de fecale concentratie van calpro-
evenals de vorming van reactieve zuurstofspecies (ROS),
tectine, een merker van darminflammatie, signi-
die alle door de inflammatoire stimuli geïnduceerd wer-
ficant verlaagd in de studiegroep (Pellegrini et al.
den (Catanzaro et al. 2015).
2016).
3. Conclusie Diverse studies tonen aan dat boswelliazuur de synthese van pro-inflammatoire stoffen inhibeert die bijdragen tot de bronchoconstrictie (astma), chimiotaxis en een verhoogde vasculaire permeabiliteit. Boswellia remt het enzym HLE (Human Leucocyte Elastase), dat een rol speelt bij overmatige slijmvorming en bijdraagt tot verschillende respiratoire aandoeningen. Boswellia vermindert de ontstekingsverschijnselen in de luchtwegen en beschermt het longweefsel. Daarnaast vermindert Boswellia ook de inflammatie ter hoogte van de gewrichten. De inhibitie van 5-lipoxygenase in de prostaglandinesynthese vermindert de desintegratie van glucosaminoglycanen, de bouwstoffen van het gewrichtskraakbeen. Boswellia vermindert de werking van cytokinen ter hoogte van de ontsteking en verbetert de doorbloeding van de gewrichten. Het voorkomt de degradatie van het bindweefsel en reduceert inflammatoire aandoeningen van de darmen zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa alsook allergieën en osteoartritis. Boswellia is dus een belangrijk fytotherapeutisch hulpmiddel bij acute en chronische inflammatie van de gewrichten, het darmstelsel en de luchtwegen, zeker in synergie met andere anti-inflammatoire planten zoals curcuma. Curcumawortel is een natuurlijke remmer van de COX-2-ontstekingsweg die aan de basis ligt van de productie van ontstekingsfactoren zoals leukotriënen, tromboxanen, prostaglandines 2. In tegenstelling tot Curcuma remt Boswellia de 5-LOX-ontstekingsweg. 5-Lipoxygenase is ook een belangrijk enzym dat ontstekingsbevorderende eigenschappen bezit door de productie van leukotriënen die de precusoren zijn van TNF-α, IL-1β en IL-6. Tevens veroorzaakt het een bronchoconstrictie die aan de basis ligt van de aandoeningen zoals astma en allergische rhinitis. Het afremmen van het enzyme 5-LOX is een eigenschap die de NSAID’S niet bezitten. Boswellia bezit ook een zachte COX-1 remmende werking waardoor geen maagproblemen ontstaan. De veel gebruikte chemische cyclo-oxygenaseremmers remmen zowel COX-2 als COX-1 waardoor bijwerkingen zoals maagzweren, maagpijn en maagbloedingen kunnen ontstaan. Door de synergetische werking van Curcuma en Boswellia wordt zowel de COX-2- als de 5-LOX geremd. De combinatie van 70 % Curcuma en 30 % Boswellia heeft het meeste kans op succes. Het best werkzaam is een bio-geoptimaliseerd Curcuma extract met een hoog gehalte aan actief curcumine waardoor de absorptie van curcumine verhoogd wordt door de aanwezigheid van essentiële oliën. Voor het Boswellia extract is het belangrijk dat het gestandaardiseerd is op boswelliazuren (40 à 45 %) die minstens 10 % van het sterkst ontstekingswerend AKBA (Acetyl-11-Keto-Boswellic Acid) bevatten.
NutriFacts
15
2017/02
Antibacterieel Werking op gram + > gram – Astma
(Raja et al. 2012)
Mastcel degranulatie Histamine , PGE2 Anti-cancerogeen
Bronchoconstrictie
DNA, RNA en proteïne synthese in
5-HETE
HL-60 cellen
(hydroxyeicosatetraeenzuur)
Angiogenese
LTB4
STAT-3
Bcb-2 , p21 , p53
(Abdel-Tawab et al. 2011)
Caspase 8 en 3
apoptose
NF-kB (Khan et al. 2014; Ni et al. 2012)
Diabetes MGlycemie
Leverbescherming
fructosamine (gemiddelde
Leverfibrose
bloedsuiker van de afgelopen
Apoptose hepatocyten
2-3 weken)
SGOT en SGPT
HbA1c
Albumine-, bilirubinewaarden
(Atemi et al.2012; Ahangarpour et al. 2014)
(Sferra et al. 2012; Khan et al. 2014)
Hypolipemiërend HDL
Gewrichtspijn
, LDL
PGE2 , 5-LOX MMP-3 (kraakbeenafbraak)
(Mehrzadi et al. 2016)
Boswellia serrata
Geen werking op COX-2 (Vishal et al. 2011)
Geheugenfunctie Neuronale processen Degeneratie hypocampus (gyrus dentatus)
Inflammatoire darmziekten TJP
(Jaslili et al. 2014; Hosseini-Sharifabad et al. 2016)
- diarree: inwerking op Ca2+-kanalen van het L-type - calprotectine Ontstekingen HLE (humane leucocyten elastase)
- barrièrefunctie: NF-Kb , ROS (Catanzaro et al. 2015; Pellegrini et al. 2016)
COX-1 , 5-LOX , TNF , IL-6 NF-kB Fig.: Biologische eigenschappen van Boswellia serrata
IKK (IkB kinase) 5-HETE, LTB4 (Shelmadine et al. 2017) referenties op aanvraag
16
Interactie tussen voedingssupplementen en kankertherapiën Prof. Dr. K. Demeyer, Onderzoeksgroep Dermato-Cosmetologie, Toxicologie en Farmacognosie, Vrije Universiteit Brussel. Bij debenadering van deze problematiek valt men frequent terug op algemene werkingsmechanismen om een mogelijke interactie tussen het gebruik van plant gebaseerde bereidingen en verschillende kankertherapieën te voorspellen. Hierdoor komt men dikwijls tot besluiten die niet altijd overeenstemmen met de praktijk. Als gevolg hiervan raad men dan, soms onterecht, het gebruik van bepaalde preparaten af terwijl deze toch een ondersteunend effect kunnen hebben voor de patiënt. In de verdere beschouwing wordt de discussie niet beperkt tot het gebruik van voedingssupplementen maar worden eveneens fytotherapeutica betrokken. Beide groepen worden dikwijls ontwikkeld op basis van dezelfde plantaardige grondstoffen. Binnen de categorie van de voedingssupplementen worden hierbij wel enkel de plant gebaseerde bereidingen beschouwd. Hoger gedoseerde producten op basis van vitaminen, mineralen, aminozuren, … vallen buiten deze bespreking. Hierbij zullen beide categorieën eerst kort worden gedefinieerd om vervolgens over te gaan naar de mogelijke toepassing hiervan i.v.m. kanker. In het laatste gedeelte worden dan de mogelijke interacties besproken die kunnen optreden in combinatie met therapieën aangewend bij de behandeling van kanker.
1. Verschil tussen een voedingssupplement en fytotherapeuticum Beide categorieën zijn wettelijk bepaald. Hierbij wordt een voedingssupplement beschouwd “als aanvulling op de normale voeding bedoelde voorgedoseerde voedingsmiddelen die een (geconcentreerde) bron vormen van één of meer nutriënten,planten, plantenbereidingen of andere stoffen met een nutritioneel of fysiologisch effect. (KB 1997: Art. 1/8). Een fytotherapeuticum is een geneesmiddel op plantaardige basis (ook sommige schimmels worden gebruikt als grondstof). Meestal zijn het niet sterk opgezuiverd extracten bestaande uit een complexe samenstelling van een groot aantal inhoudsstoffen. Hierdoor kunnen er synergetische en antagonistische effecten optreden met een bredere therapeutische werkzaamheid als gevolg. Net zoals alle geneesmiddelen dient een fytotherapeuticum te worden geregistreerd, waarbij meestal wordt gebruik gemaakt van de vereenvoudigde registratie. Hierbij dient veiligheid en werkzaamheid te worden aangetoond. Dit laatste kan op basis van traditie al dan niet ondersteund door klinische studies. De geneesmiddelen dienen te worden gestandaardiseerd op basis van specifieke inhoudsstoffen.
NutriFacts
17
2017/02
dan een registratie van een fytotherapeuticum. Hierbij
3. Gebruik bij de behandeling van kanker
dient de veiligheid te worden aangetoond maar er is
Alhoewel enkele specifieke testen veelbelovend lijken
geen absolute vereiste naar werkzaamheid. Dit bete-
bestaan er tot op heden geen eenduidige gegevens
kent dat er naast goede producten eveneens minder
die, op basis van klassieke klinische studies, een over-
werkzame en zelfs amper werkzame bereidingen kun-
tuigend effect aantonen op tumorregressie of gene-
nen worden teruggevonden. Hier ligt een belangrijke
zing op lange termijn. Er zijn dan ook geen erkende,
taak van de apotheker en de herborist om deze van
geregistreerde fytotherapeutica toepasbaar bij de di-
elkaar te onderscheiden.
recte behandeling van kanker.
Verder mogen voedingssupplementen op basis van
Verschillende voedingssupplementen en fytothera-
ambivalente planten (zowel aangewend als grond-
peutica worden daarentegen wel aangewend op
stof voor de bereiding van voedingssupplementen als
basis van een ondersteunende werking. Hierbij kunnen
voor de productie van fytotherapeutica) als dagdosis
verschillende categorieën worden onderscheiden.
maximaal 70-80 % bevatten van de minimale thera-
Zonder volledig te zijn omvatten deze o.a.:
peutische dosis.
✓ immunostimulantia zoals deze op basis van
Een voedingssupplement dient daarentegen te worden genotificeerd. Dit is een eenvoudiger procedure
2. Gebruik bij de preventie van kanker
Echinacea spp. , Astragalus membranaceus,
Lentinus edodes (shitake) en Panax ginseng/
P. quinquefolium (ginseng), alhoewel deze laatste
strikt genomen een adaptogene werking uit-
Dit is vnl. het domein van de voeding en voedings-
oefenen.
supplementen. De bespreking hiervan valt buiten het
✓ bereidingen voor de behandeling van huidwon-
onderwerp van dit artikel maar algemeen wordt o.a.
den zoals deze op basis van Aloe spp. (aloe),
gewezen op het belang van volgende groepen van
Gotu kola (Aziatische waternavel) en Matricaria
verbindingen:
recutita(kamille)
✓ antioxidantia (rode/blauwe/oranje vruchten en
✓ lever ondersteunende bereidingen o.a. op basis
groenten, geelwortel (Curcuma), groene thee, …).
van Silybum marianum (mariadistel)
✓ verbindingen mogelijk betrokken bij het neutrali-
✓ anti-emetica op basis van Zingiber officinale
seren van carcinogenen
(glucosinolaten zoals
aanwezig in knoflook, koolsoorten).
(gember) en Mentha x piperita (pepermunt)
✓ tonica op basis van o.a. Eleutherococcus sentico-
✓ ondersteuning lichaamseigen detoxificatieproces-
sus (Siberische ginseng) en Panax ginseng/
sen (koolsoorten, mariadistel, …).
quinquefolium (ginseng)
✓ immunostimulerende middelen (rode zonnehoed,
✓ anti-depressiva/ondersteuning gemoedsgesteld-
heid waarbij frekwent wordt gebruik gemaakt van
✓ fyto-oestrogenen in voeding (soja, hop, vlaszaad,
preparaten op basis van Hypericum perforatum
(St. Janskruid).
glucanen zoals aanwezig in shitake, …). maar ook spinazie, erwten, bonen, …).
✓ pre- en probiotica.
✓ bereidingen met kalmerende werking op basis
van Passiflora incarnata (passiebloem), Humulus
lupulus (hop), Valeriana officinalis (valeriaan),
Melissa officinalis (citroenmelisse) en Crataegus
monogyna/C.laevigata
(één-
en
tweestijlige
meidoorn). ✓ Stoelgangbevorderende
middelen
met
bulk
vormers zoals deze op basis van Sterculia spp.
(karaya,tragacanth) en Plantago spp. (weegbree)
en contactlaxativa op basis van Cassia senna/C.
angustifolia(senna) (cascara).
en
Rhamnus
purshiana
18
5. Mogelijke interacties met reguliere behandelingen Hierbij kunnen theoretisch gezien de interacties zowel optreden bij de metabolisatie (kinetiek) als bij werking (dynamiek) van het geneesmiddel. De metabolisatie van het geneesmiddel kan op verschillende wijzen worden beïnvloed door de gelijktijdige aanwezigheid van componenten in de plantenbereidingen. Deze kunnen in eerste instantie de biobeschikbaarheid van de actieve component(en) binnen het geneesmiddel verminderen in de darm. Zo is het algemeen geweten dat tannines een bindingsaffiniteit hebben voor alkaloïden en deze daardoor minder beschikbaar voor opname maken (vincristine en vinblastine; maar enkel relevant bij orale toediening). De aanwezigheid van gelen en vezels veroorzaken dan weer een bijkomende fysische barrière dewelke de opname van alle componenten die gelijktijdig aanwezig zijn mogelijk zullen bemoeilijken. Anderzijds kan ook de activiteit van de P-glycoproteïnen in de darm worden beïnvloed. Een gekende component met een stimulerende werking hierop is piperine maar ook de toegenomen beschikbaarheid van paclitaxel in combinatie met isoflavones wordt hiermee in verband gebracht. Verder kan ook de CYP-gemedieerde metabolisatie in de lever worden beïnvloed zoals uitgebreid werd aangetoond voor bereidingen op basis van St. Janskruid maar ook voor verschillende flavonoïden. Interacties op het niveau van de dynamiek kunnen optreden ten gevolge van het ingrijpen van specifieke actieve stoffen aanwezig in de plantenbereidingen op dezelfde lichaamsprocessen als diegene beïnvloed door de therapie. Zo kan er een potentiële interactie optreden tussen immunostimulerende bereidingen en specifieke therapieën toegepast bij de behandeling van leukemie. In de volgende tabel wordt een overzicht gegeven van de interacties die mogelijk kunnen optreden ten gevolge van het gebruik van bereidingen op basis van de plantensoorten frequent aangewend bij ondersteunende behandelingen.
Tabel 1: mogelijke interacties die kunnen optreden bij frequent gebruikte plantenbereidingen. Plant Mogelijke interacties Aloë Geen Aloë Vertraagde resorptie t.h.v. darm, mogelijk verhoogde beschikbaarheid vitamines Astragalus Verbeterde respons in combinatie met vinca alkaloïden (immunostimulatie) Citroenmelisse Geen specifieke gekend. Activiteit gedeeltelijk gebaseerd op aanwezige flavonoïden. Cascara Geen verwacht bij niet chronische gebruik en normaal gangbare dosering. De laxatieve werking bij hogere dosissen kan darmtransit versnellen en daardoor opname van bepaalde orale geneesmiddelen mogelijk verminderen. Echina Geen klinische evidentie. Theoretische interactie met werkzaamheid camptothecine, cyclofosfamide, dacarbazine, taxanen en vincalkaloïden in vitro CYP effect. Interactie met leukemie behandeling? Flavanoïden Verhoogde bloedwaarden paclitaxel mogelijk in combinatie met specifieke flavonoïden zoals morine, naringenine en quercetin in hoge dosissen (180 – 600 mg/dag). Verminderd effect tamoxifen in combinatie met hoge dosissen tangeretine (280 mg/dag) mogelijk. Gember Geen gekend bij dosissen ≤ 1 g plantequivalent/dag (Mogelijk vertraagde bloedstolling bij hogere dosissen) Ginseng Mogelijke interactie met Tamoxifen. Theoretische interactie met werkzaamheid camptothecine, cyclofosfamide, dacarbazine, taxanen en vincalkaloïden ↔ in vitro CYP effect. Gotu kola Geen gekend. Activiteit gedeeltelijk gebaseerd op aanwezige flavonoïden. Hop Vergelijkbaar effect met isoflavones Þ complex verhaal; mogelijk beschermend naar oestrogeen gevoelige kankers voor menopauze, potentieel verhoogd risico na menopauze; gebruik vermijden bij aanwenden van oestrogeen antagonisten (tamoxifen) bij behandeling van borstkanker. Kamille Geen.
NutriFacts Mariadistel Meidoorn Passiebloem Pepermunt Senna Siberische ginseng St. Janskruid Shitake Sterculia Valeriaan
19
2017/02
Geen klinische evidentie. Theoretisch mogelijk interactie met oxidatieve therapieën (radio, anthracyclines) maar enkel relevant bij leverkanker. Geen gekend. Activiteit gedeeltelijk gebaseerd op aanwezige flavonoïden. Geen gekend. Activiteit gedeeltelijk gebaseerd op aanwezige flavonoïden. Geen gekend. Activiteit gedeeltelijk gebaseerd op aanwezige flavonoïden. Geen gekend. De laxatieve werking bij hogere dosissen kan darmtransit versnellen en daardoor opname van bepaalde orale geneesmiddelen mogelijk verminderen. Geen specifieke studies. Er wordt dikwijls gerefereerd naar ginseng. Versnelde metabolisatie (via inductie van CYP3A4, CYP2C19, CYP2C9, CYP2E1 en CYP1A2) van talrijke geneesmiddelen. Eveneens inductie van P-glycoproteinen. Hierdoor mogelijk verminderde werkzaamheid van imatinib, irinoecan, tamoxifen, taxanen, vinblastine, vincristine, …). Verminderde gehaltes aan imatinib, irinotecan en methotrexate werden ook aangetoond. Mogelijk verhoogde werkzaamheid erlotinib (CYP 1A onderdrukking) Beperkte studies wijzen op een verhoogde levenskwaliteit bij verschillende kankertypes (lever, maag, colorectaal, pancreas) Werking berust op de aanwezige gom. Dit kan theoretisch de opname van oraal toegediende geneesmiddelen verminderen. Geen gekend. Effect op CYP’s volgens recente studies verwaarloosbaar (geen interactie teruggevonden met door CYP3A4 gemetaboliseerde alprazolam en midazolam). Effect flavonoïden verwaarloosbaar.
Op basis van de gegevens vermeld in deze tabel kan
Flavonoïden: hoge dosissen (180-600 mg/dag)
men afleiden dat eerder een beperkt aantal interac-
quercetine,
ties werden aangetoond. Deze manifesteren zich zo-
gehaltes paclitaxel.
wel op het niveau van de kinetiek als op het niveau
Shitake: mogelijk verhoogde werkzaamheid erloti-
van de dynamiek en omvatten:
nib.
✓ Interactie op het niveau van de beschikbaarheid in
✓ Directe interactie met de aangewende therapie
de darm:
tangeretine (flavonoïde): verminderde efficiëntie
tanninen: binding alkaloïden/verminderde opname
tamoxifen.
(vincalkaloïden, …)
hop, ?ginseng?: verminderde werking tamoxifen.
gommen/gel: vertraagde opname maar ook ver-
St. Janskruid: fotosensibiliteit ↔ radiotherapie.
hoogde beschikbaarheid vitaminen (aloëgel).
Mariadistel:
stoelgangsbevorderende
efficiëntie bij oxidatieve therapieën (radio, anthracy-
middelen:
versnelde
darmtransit/verminderde opname.
naringenine,
theoretisch
morine:
mogelijk
verhoogde
verminderde
clines) maar enkel relevant bij leverkanker.
✓ Interactie op het niveau van de opname: flavonoïden
(morine,
naringenine,
quercetine):
verhoogde opname en verminderde metabolisatie paclitaxel. ✓ Interactie op het niveau van metabolisatie: St. Janskruid: mogelijk verminderde werkzaamheid van imatinib, irinotecan, methotrexate, tamoxifen, taxanen, vinblastine, vincristine, …).
Referenties Stockley’s Herbal Medicines Interactions (2n. ed.). 2013. E. Williamson, S. Driver and K. Baxter (eds). Pharm. Press, London. ISBN 978 0 85711 026 8.
20
meegedeeld door PharmaNord
Slaapproblemen op vakantie Slaapproblemen komen vaak voor : 1 op 3 volwassenen in BelgiĂŤ slaapt slecht en 1 op 6 neemt slaapmedicatie. Slaapstoornissen bestaan al erg lang en zijn vaak het gevolg van ouder worden, onregelmatig werken, stress, het drinken van koffie of alcohol, smartphonegebruik voor het slapengaan, depressie of een tekort aan melatonine.
Wat is Melatonine?
Het probleem met melatonine
Melatonine is een natuurlijke stof die ons lichaam pro-
Slaapproblemen zijn vaak het gevolg van een tekort
duceert in de pijnappelklier in het centrum van de
aan of een te late aanmaak van het essentieel hor-
hersenen. Het wordt bij iedereen door het lichaam
moon melatonine. De aanmaak van melatonine start
zelf aangemaakt elke avond bij duisternis. Melatonine
bij het vallen van de duisternis en voornamelijk op
zorgt er voor dat ons lichaam overgaat in een slaap-
het moment dat wij onze ogen sluiten. Maar door de
toestand.
blootstelling aan blauw licht, denk maar aan televisie,
De productie wordt echter afgeremd door blootstel-
smartphone, tablet of led-verlichting, stelt ons lichaam
ling aan het licht en heeft een omgekeerd effect met
de aanmaak van melatonine uit.
activerende hormonen overdag zoals adrenaline, nor-
Vanaf dat wij de leeftijd van 50 jaar bereiken daalt
adrenaline en cortisol.
onze aanmaak van melatonine reeds met 50 %. Zo ook zorgen stress of sporten ‘s avonds ervoor dat ons adrenaline-gehalte langer hoog blijft en ons lichaam dus veel minder melatonine aanmaakt. In de avonduren koffie of alcohol gebruiken kan ook een reden zijn waarom sommige mensen slecht slapen. Wanneer we koffie of alcohol benuttigen, remt dit de aanmaak van melatonine.
NutriFacts
2017/02
21
Een aanvulling met melatonine kan helpen
smartphone) met als gevolg een tekort aan mela-
Een te late aanmaak of te weinig melatonine zorgt
Nochtans vormt de slaap een fundamenteel onder-
voor een tekort aan melatonine. Daarom kan het nut-
deel van de blokstrategie omdat alle informatie wordt
tig zijn om ons slaap-waakritme op peil te houden
verwerkt tijdens onze slaap. We koppelen nieuwe infor-
door middel van een aanvulling met melatonine. Een
matie aan bestaande informatie en slaan deze ge-
kleine sublinguale smelttablet, die je onder de tong
gevens vervolgens op in ons langetermijngeheugen.
laat smelten, zorgt in 20 minuten voor een normale
Voor studenten tijdens examens die op die manier
curve melatonine op het juiste moment.
een tekort aan melatonine hebben kan een aanvul-
Voldoende melatonine hebben is nodig voor ieder-
ling met melatonine helpen om hun tekorten aan te
een. Het is nodig voor het in slaap te vallen, om goed
vullen.
tonine. Veel studenten kunnen hier ongetwijfeld over meespreken.
door te slapen en om uitgerust op te staan die anders moeilijk in slaapt valt, die slecht kan doorslapen of die
Ook bij vakantiegangers is de aanmaak van melato-
opstaat met een niet uitgerust gevoel.
nine niet optimaal. Al eens last gehad van een lange-
Slaapstoornissen zijn vaak ook het gevolg van onre-
afstandsreizen of moeite met slapen in een vreemd
gelmatig werken (werken in ploegen), slechtzienden,
bed? Vervelend, toch? Dan trek je eindelijk naar die
ouderen of kinderen met ADHD. Omdat blinden of
verre Zuiderse oorden, en dan geraakt je lichaam niet
slechtzienden geen licht kunnen zien, is hun dag- en
aangepast aan een nieuw slaap-waakritme.
nachtritme permanent
verstoord. Bij kinderen met
Op vakantie durven sommigen ook al wel eens een
ADHD heeft melatonine en cortisol een omgekeerd
glaasje alcohol te nuttigen of een extra koffie te drin-
effect.
ken, waardoor de aanmaak van melatonine wordt af-
Bepaalde periodes in het jaar kunnen er eveneens
geremd of wordt uitgesteld. Die warme zomerdagen
voor zorgen dat wij slecht slapen, denk maar aan exa-
zijn eindelijk tot in ons belgenland gekomen, maar de
mens, warme zomerdagen of reizen.
slaapkamer koelt bijzonder weinig af, waardoor je het moeilijk krijgt met in slaap te vallen…
Extra aandacht voor: • Studenten • Vakantiegangers Tijdens de eindexamens is de broodnodige nachtrust het eerste wat sneuvelt bij de studenten. Een nachtje doordoen, hier en daar een koffie achterover slaan met als gevolg niet in slaap kunnen vallen door de allesoverheersende stress van het moment en meer blootstelling aan blauw licht (computer, tablet of
Help het lichaam dat een tekort heeft aan melatonine om zijn biologische klok te regelen met een voedingssupplement melatonine (bv Bio-Melatonine Complex Pharma Nord) zodat ook jij ten volle kan genieten van een deugddoende en herstellende vakantie! Beschikbaar in de apotheek in verpakkingen van 60 en 180 tabletten Meer informatie kunt u o.a. terugvinden op www.melatonine.bio
22
Producten in de kijker
D-Pearls 1520 Cyrasil
Zorg voor voldoende vitamine D om goed te
Ampoules met gelyofiliseerd extract van zwarte
Volgens een studie uit Noorwegen helpt een aanvulling met vitamine D jongeren gemakkelijker cognitief uitdagende taken op te lossen en verbetert het bijgevolg hun mentale gezondheid. Noorse onderzoekers voerden een klinische studie* uit met adolescenten van 13 en 14 jaar. Bij het begin van het onderzoek bleek dat het gemiddelde vitamine D niveau van alle testpersonen te laag was. De studie werd uitgevoerd tijdens het voorjaar. Tijdens de studie kregen de testpersonen ofwel D-Pearls 1520 van Pharma Nord ofwel een placebo. Voor en na de aanvulling werd er, zowel aan de groep die vitamine D kreeg toegediend, alsook aan de placebogroep, gevraagd om verschillende problemen op te lossen dat strategisch denken en plannen vereist. De onderzoekers hebben enerzijds vastgesteld dat het niveau van vitamine D in de testgroep, die één pareltje D-Pearls 1520 kreeg per dag, aanzienlijk steeg met 40 %. Dit terwijl de controlegroep, die een placebo kreeg, eerder stabiel bleef. Hieruit blijkt dat het supplement een goede opname heeft.
presteren
radijs 1500 mg (10:1), artisjok 700 mg (1:1), mariadistel 700 mg (1:1) en fosfatidylcholine 135 mg die het lichaam helpen te zuiveren. Raphanus
sativus
bevat
zwavelhoudende
heterosiden met verteringsbevorderende, galdrijvende en galsteenafdrijvende eigenschappen. Cynara scolymus ondersteunt de vertering dankzij de bitterstof cynarine, bevordert de vetafbraak en helpt een gezonde cholesterolspiegel te behouden. Silybum marianum bevat silymarine dat het weefselherstel bevordert en de leverfunctie terug in evenwicht brengt. Fosfatidylcholine is leverbeschermend en zorgt voor een betere opname van de actieve stoffen. De hoge concentraties aan actieve stoffen en enzymen uit de verse planten zorgen voor een zeer efficiënte werking en een optimale ontgifting van toxische stoffen zoals benzopyrenen, polykoolwaterstoffen (PAK’s), alcohol, e.a.
Anderzijds leidde voldoende vitamine D tot beter presteren: • In uitdagende psychische proeven • In strategisch denken en plannen En het zorgde bovendien ook voor : • Een betere mentale gezondheid • Minder gedragsproblemen D-Pearls 1520 is verkrijgbaar in elke apotheek in verpakkingen van 80 capsules. *
Grung B, et al., ”Linking vitamin D status, executive functioning and
self-perceived mental health in adolescents through multivariate
Soria Bel nv Ringlaan 35, B-8480 Ichtegem
Pharma Nord
Tel: 0(032)51/58 80 30
Minervastraat 14, B-1930 Zaventem
info@soriabel.be
T +32 (0)2 720 51 20
www.soriabel.be
info-be@pharmanord.com - www.pharmanord.be
Healthy food & drinks
Success Body & mind
Osteoton de compleetste formule voor sterke botten, met ingrediënten in hun correcte doses en hun best opneembare vorm: • 2000 IU vitamine D3 (cholecalciferol)/dag dosis: voor een optimale opname van cal cium en fosfor in de darmen, wat bijdraagt tot het behoud van sterke botten • Vitamine K2 (135 mcg menaquinone-7/dag dosis, via het natto-extract MENAQUINON GOLD®): onmisbaar voor het neerzetten van calcium in de beenderen en de vorming van goed gestructureerd botweefsel • Calciumcitraat (geen calciumcarbonaat): goed opneembare vorm van calcium, aan de ideale dagdosis van 500 mg elementair calcium • Magnesiumcitraat (geen magnesiumoxide): goed opneembare vorm van magnesium, dat niet alleen bijdraagt tot de botgezond heid, maar ook een afname van de mag nesiumspiegel door een eenzijdige inname van calcium voorkomt • Zinkcitraat: goed opneembare vorm van zink, dat o.a. bijdraagt tot de botsterkte als cofac tor in de aanmaak van collageen, eiwitmatrix van de botten.
Happiness Fitness
Exercise
Workshops
Diet
Demo’s
Tests
4-5/11/2017 Brussels Expo
Uw inspiratie voor een gezonde levensstijl
MannaVital Zuidstraat 10 - 8560 Wevelgem T + 32 (0)56 43 98 51 info@mannavita.be www.mannavita.be
www.gezondheidssalon.be
20
1998-2017
jubileum editie
Voedings- en Gezondheidscongres â—— www.voedingscongres.be
Vrijdag 17 en zaterdag 18 november 2017
Auditorium 2000 - Heizel - Brussel