Afgiftekantoor 8400 Oostende Masspost DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT Toelating - gesloten verpakking 8400 Oostende Masspost - BC6686 erkenningsnummer P409170
NutriFacts
België - Belgique P.B. 8400 Oostende Masspost BC6686
TIJDSCHRIFT VOOR VOEDING, NUTRI- & FYTOTHERAPIE Juli - Augustus - September 2016
• Onevenwicht in vaginale flora belangrijkste oorzaak van infectieuze vaginitis – probiotica als mogelijk alternatief voor gebruikelijke medicijnen? • Update vitamine D • Bewezen heilzame werking van polyfenolen, zowel voedingsmiddelen als -supplementen, op het beenderstelsel • De brede inzetbaarheid van Oligomere procyaniden (OPC’s) uit zeedenschors
VU: Lange Dreve 8F, 8980 Zonnebeke
GIGANTIOX
UW DAGELIJKSE PORTIE FRUIT! Eén fruittablet GIGANTIOX levert 5.000 ORACeenheden, de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid anti-oxydanten. 1 tablet Gigantiox is gelijk aan 5 porties fruit!
de hoge concentratie aan actieve stoffen en de unieke synergie zorgen voor een zeer efficiënte werking van GIGANTIOX
S? STRES IE? NG? I T D E U L O POL NDE V O Z E ONG
1 sinaasappel
1 tros blauwe druiven
Sinaasappel zit barstensvol vit. C en bioflavonoïden, deze versterken de bloedvaten en de venen, ondersteunen het cholesterolmetabolisme en de capillaire doorbloeding.
Malus domestica
Citrus spp.
Sterk antioxidant. Granaatappel is bekend omwille van zijn anti-aging effecten en draagt bij tot een gezond harten bloedvatenstelsel.
1 appel
Olea europaea L.
1 granaatappel
Vitis vinifera L.
Punica granatum L.
1 tablet GIGANTIOX is gelijk aan de bescherming van:
20 ml olijfolie
Appel ondersteunt een normaal glucosemetabolisme en is goed voor het geheugen door de aanwezigheid van omega 3 (ALA).
Olijf is het gezondheidsgeheim van het Middellandse Zeegebied. Het hoge gehalte aan oleocanthal en hydroxytyrosol ondersteunt het cardiovasculair systeem.
Blauwe druiven bevatten het volledige gamma van fyto-actieve polyfenolen, die de vaatwanden, de venen en de haarvaten versterken.
VOOR MEER INFORMATIE, VRAAG RAAD AAN UW APOTHEKER!
COLOFON 4e jaargang nr. 3 Tijdschrift Verschijnt vier keer per jaar, wordt ook in het Frans gepubliceerd.
Inhoud
ABONNEMENTEN Abonnementen worden aangegaan voor een jaar vanaf datum van betaling en worden automatisch verlengd. Opzegging gebeurt schriftelijk minstens 2 maand voor het einde
ARTIKELS • Onevenwicht in vaginale flora belangrijkste oorzaak van infectieuze vaginitis – probiotica als mogelijk alternatief voor gebruikelijke medicijnen? 04
van de abonnementsperiode.
• Update vitamine D
Prijs voor België: 15
• Bewezen heilzame werking van polyfenolen, zowel voedingsmiddelen als -supplementen, op het beenderstelsel 10
te betalen op rekeningnummer KBC 738-6155011-92 Prijs voor Nederland: 20
09
• De brede inzetbaarheid van Oligomere procyaniden (OPC’s) uit zeedenschors 18
te betalen op rekeningnummer Rabobank 1133 19 851
PERSBERICHTEN / PRODUCTEN IN DE KIJKER
22
INLICHTINGEN Lange Dreve 8F - B-8980 Zonnebeke T: +32 (0)57 46 64 46 M: +32 (0)495 23 81 76 F: +32 (0)57 46 95 25 E: info@nutrimedes.com VERANTWOORDELIJKE UITGEVER dr. Koen Descheemaeker Lange Dreve 8F - B-8980 Zonnebeke
VORMGEVING LinaDesign
19e Voedings- en Gezondheidscongres ◗ www.voedingscongres.be
De uitgever is niet verantwoordelijk voor de inhoud van artikelen die onder auteursnaam zijn opgenomen of voor informatie verstrekt in de advertenties of publiredactionele bijdragen of in de rubriek Nieuwe Producten.
Vrijdag 18 en zaterdag 19 november 2016 Auditorium 2000 - Heizel - Brussel
04
Onevenwicht in vaginale flora belangrijkste oorzaak van infectieuze vaginitis – probiotica als mogelijk alternatief voor gebruikelijke medicijnen? De normale vaginale flora bestaat uit een complex
jaren van chronische klachten. De Candida stam-
dynamisch evenwicht tussen lactobacillen enerzijds
men blijven dan overmatig aanwezig ondanks me-
en potentiele pathogenen (ziekteverwekkend onder
dicamenteuze behandeling en steken na enkele we-
bepaalde eomstandigheden) anderzijds. Wanneer
ken (tot maanden) de klachten opnieuw de kop op.
dit delicate evenwicht verstoord wordt – door o.a.
Men spreekt van recidiverende vulvovaginale candi-
verminderde weerstand, te veel intiem zeepgebruik,
diasis wanneer de klachten zich meer dan drie maal
gebruik van geneesmiddelen als antibiotica en sper-
per jaar manifesteren. In zeer uitzonderlijke gevallen
macide, (wisselend) seksueel contact - ziet men het
kan vulvovaginale candidiasis levensbedreigend zijn.
aantal lactobacillen meestal dalen waardoor ook de
Wanneer de Candida in het bloed terecht komt kan
zuurtegraad afneemt en het aantal ziektekiemen de
het een gegeneraliseerde infectie of ‘systemische can-
overhand kan nemen. Wanneer de Candida-species
didiasis’ veroorzaken. Deze vorm van een Candida-
de overhand nemen spreekt men van vulvovaginale
infectie komt alleen voor bij ernstig zieke mensen met
candidiasis. Wanneer (facultatief) anaerobe bacteriën
een sterk verminderde weerstand. Bijvoorbeeld bij
domineren (waaronder Gardenerella vaginalis, A. va-
mensen die een orgaantransplantatie hebben on-
ginae, Atopobium, Eggerthella, Megasphaera typeI,
dergaan, bij kankerpatiënten na een chemokuur of bij
Leptotrichia/Sneathia en Prevotella) samen met een
Aidspatiënten.
verhoogde vaginale pH, geeft dit aanleiding tot een bacteriële vaginosis (BV). Beiden leiden ze tot vaginale
Huidige behandelstrategieën
infecties met hun specifieke klachten.
In de meeste gevallen is een vulvovaginale candidiasis gemakkelijk te behandelen met lokale of sys-
Bacteriële vaginosis is de meest voorkomende oor-
temische antimycotica (ook antischimmelmiddel of
zaak van genitaal ongemak bij vrouwen in de repro-
antifungaal middel genoemd). Wanneer de klachten
ductieve leeftijd. Klinisch presenteert BV zich met over-
mild zijn, is medicamenteus behandelen niet steeds
matige vaginale afscheiding met een zeer onaange-
noodzakelijk. Lokale antimycotica als butoconazol,
name visgeur, vaak samengaand met vaginale jeuk.
miconazol, en fentioconazol zijn zonder recept ver-
Vulvovaginale candidiasis is in de meeste gevallen
krijgbaar en bieden in de meeste gevallen verlichting.
een niet gevaarlijk maar hinderlijk probleem, met jeuk,
Orale middelen vereisen wel een voorschrift en worden
roodheid, pijnlijk branderig gevoel bij het plassen en
gebruikt wanneer de infectie moeilijk onder controle te
seksueel contact en met een witte geurloze vaginale
brengen is en/of de patiënt kampt met recidiverende
afscheiding. De potentieel bestaat echter de kans
candidiasis. Bacteriële vaginose wordt gewoonlijk be-
dat een Candida-infectie een hardnekkig probleem
handeld met metronidazol en clindamycine. Helaas,
wordt dat verantwoordelijk is voor maanden tot zelfs
is de klinische respons hierbij slechts 71% tot 89% met
06 een terugvalpercentage van de 50 tot 75% na 1 tot 6 maanden na de antibiotica behandeling. Het gebruik van deze middelen is dus niet zonder nadelen en in de toekomst verwacht men mogelijk nog grotere problemen met resistente kiemen. Nu reeds zijn bepaalde vormen van vulvovaginale candidiosis moeilijk behandelbaar en blijken de kiemen resistent geworden te zijn tegen bepaalde azoolderivaten . Net als bij de bacteriële kiemen vraagt het resistentiefenomeen een verhoogd bewustzijn en nodige voorzichtigheid bij het voorschrijven en aanbevelen van de antifungale middelen door artsen en apothekers.
Candidiasis is een schimmelinfectie die veroorzaakt door gisten van het geslacht Candida. Er zijn meer dan 20 soorten Candida-gisten die infecties bij de mens kunnen veroorzaken, de meest voorkomende daarvan is Candida albicans . Candida-gisten leven normaal op de huid en de slijmvliezen zonder infecties te veroorzaken. Overmatige groei van deze micro-organismen kan echter leiden tot candidiasis wanneer de gist zich dieper in de huid of slijmvliezen nestelt. Candidiasis kan voorkomen op de huid, in de vagina of in de mond. Wanneer de infectie voorkomt ter hoogte van het mondslijmvlies dan ontwikkelt zich spruw en komen er pijnlijke witte plekken voor bijvoorbeeld op de wangen, tong en gehemelte. Bij infectie ter hoogte van de vagina (vulvovaginale candidiasis) zal het slijmvlies van de vagina en van de huid rondom de vagina geïrriteerd zijn en kan hierdoor een toename van de vaginale afscheiding ontstaan. De afscheiding is vaak korrelig en wit zonder uitgesproken geur. Ook gaat dit gepaard met hevige jeuk en een branderig gevoel. Vaak is geslachtsgemeenschap pijnlijk door de infectie. Infecties ter hoogte van de huid komen vooral voor op warme en vochtige plaatsen op het lichaam zoals in huidplooien bij mensen met overgewicht en bij baby’s in de liezen (luieruitslag). De huid is rood en vochtig en er ontstaan kleine, met vocht gevulde, blaasjes. De symptomen van Candida verergeren door het eten van geraffineerde koolhydraten, gist, schimmelkazen, champignons, de meeste fruitsoorten, alle koolsoorten, zoete groenten en alcohol. Verder kan het weer ook invloed hebben, vooral wanneer het warm, benauwd en vochtig is, is de Candida op z’n best.
Lactobacillen die bescherming bieden
ting van de symptomen en, in sommige gevallen, het
Het therapeutisch gebruik van antimicrobiële op lange
riële vaginosis is het gebruik van probiotica waardevol
termijn, met de gebruikelijke bijwerkingen en het risico op het mogelijk ontwikkelen van resistentie, maakt dat
verminderen van de incidentie van invasieve schimmelinfecties bij kritisch zieke patiënten. Ook bij bactegebleken.
het gebruik van deze middelen niet langer wenselijk.
Een gezond vaginaal ecosysteem vormt een natuur-
Er bestaat een toegenomen behoefte aan andere
lijke barrière tegen pathogene kiemen. Uit onderzoek2
behandelmethoden om urogenitale infecties te voor-
heeft men kunnen afleiden dat de gezonde vaginale
komen en te genezen.
flora voornamelijk bestaat uit Lactobacillus (L.) cris-
Probiotica worden gesuggereerd en reeds gebruikt als natuurlijk alternatief voor de behandeling van vulvovaginale candidiasis en bacteriële vaginose.
patus, L. iners and L. jensenii. Deze bacteriën hebben een gunstig effect op het ecosysteem door remming van de groei, de hechting en de verspreiding van andere micro-organismen. Verschillende mechanismen
Recent gecontroleerde studies geven aan dat probi-
worden hierbij als mogelijk verklaring voorgesteld, zo-
otica, met name lactobacillen (Doderleïn bacteriën),
als: de secretie van organische zuren (o.a. melkzuur),
een Candida-infectie ontwikkeling kunnen afremmen
productie van antimicrobiële stoffen (o.a. waterstof-
ter hoogte van de vagina en de vulva. Deze gunstige
peroxide, Bacteriocinen), de concurrentie voor voe-
effecten werden ook gezien bij Candida-infecties ter
dingsstoffen, de concurrentie voor receptoren (hech-
hoogte van de mond, slokdarm en darm met verlich
ting op de epitheel) en co-aggregatie (binding aan pathogene kiemen) met pathogene kiemen.
partners:
GeZondheids salon 26 - 27 beurs voor een gezonde levensstijl
Paleis 1
Brussels
www.gezondheidssalon.be november 2016 Expo
Medisch • Voeding • Technologie • Beweging • Welzijn • Informatie
08 Probiotica
met
bepaalde
lactobacillus
species
het aantal lactobacillen in de vagina van vrouwen
beschermen vrouwen tegen urogenitale infecties
met bacteriële vaginose verhoogd kunnen worden.
De keuze van de bacteriestam is erg belangrijk. De
In een recente kleine studie werden vrouwen met BV
best beschermende vaginale flora wordt gevormd
behandeld met of een gericht antibioticum, of een
door lactobacillen die waterstofperoxide (H202) pro-
oraal probioticum of een placebo of een combinatie
duceren, blijkt uit recent onderzoek. Deze lactobacil-
antibioticum en probioticum. Uit dit onderzoek bleek
len maken het herkoloniseren een gezonde microflora
dat bij 51% (p < 0,05) van de vrouwen die het probi-
bij vaginale dysbiose mogelijk. Een Amerikaanse stu-
oticum kregen het langer duurde voor ze een nieuwe
die
toont aan dat door vaginale applicatie van de
opstoot van bacteriële vaginose symptomen ontwik-
speciale Lactobacillus acidophilus stam (H202-pro-
kelde, in vergelijking met de groep vrouwen die een
ducerend) al dan niet in combinatie met een oraal
placebo gekregen hadden. Het probiotisch gebruik
probioticum, de kans op vulvovaginale candidiasis
zorgde tevens voor een lagere vaginale pH en een
vermindert bij vrouwen die hiervoor gevoelig zijn.
toename van het aantal lactobacillen dat zich in de
Ander recent onderzoek geeft aan dat vaginaal ge-
tijd handhaafde.
bruik van Lactobacillen een voordeel kunnen bieden tegenover de gebruikelijke lokale antimycotica door de mogelijkheid het immuunsysteem te versterken.
Ter conclusie
Bij chronische dysbacteriosis (of een langdurige ver-
Heel wat onderzoek wordt verricht om de werkzaam-
storing van de flora ter hoogte van de vagina) blijkt
heid van verschillende probiotica in de preventie en
het gebruik van lactobacillen de vulva en vagina te
behandeling verder te beoordelen. Hoewel de resul-
beschermen tegen recidiverende schimmelinfecties.
taten van verschillende onderzoeken controversieel
Bovendien concurreren de melkzuurbacteriën met de
zijn, zijn de meeste onderzoekers positief over het ge-
Candida stammen om zich aan vaginale epitheelcel-
bruik van probiotica in de preventie of behandeling
len te hechten en produceren ze produceren antimi-
van vulvovaginale infecties en werden er tot alsnog
crobiële stoffen die Candida albicans groei en ontwik-
geen bijwerkingen gerapporteerd. Het gebruik van
keling remmen.
probiotica is mogelijk een bruikbaar alternatief voor
Onderzoek toont aan dat door het gebruik van pro-
de preventie en behandeling van bepaalde vulvova-
biotica (vaginaal aangebracht of oraal toegediend)
ginale infecties.
Kovachev et al. Local Probiotic Therapy for Vaginal Candida albicans Infections. Probiotics & Antimicro. Prot. (2015) 7:38–44 Zongxin L., Xia L., Yueqiu L. et al. Associations between Vaginal Pathogenic Community and Bacterial Vaginosis in Chinese Reproductive-Age Women. 3 Metts J, Famula TR, Trenev N et al. Lactobacillus acidophilus strain NAS (H2O2 positive) in reduction of recurrent Candidal vulvovaginitis. 4 Miladinov S, Kovachev, Stefanova et al. Local Probiotic Therapy for Vaginal Candida albicans Infections. Probiotics & Antimicro. Prot. (2015) 7:38–44 5 Natalia F. Gil1, Rafael C.R. Martinez1, Bruna C. Gomes. VAGINAL LACTOBACILLI AS POTENTIAL PROBIOTICS AGAINST Candida spp. Brazilian Journal of Microbiology (2010) 41: 6-14 6 Heczko, Tomusiak A. , Paweł A. et al. Supplementation of standard antibiotic therapy with oral probiotics for bacterial vaginosis and aerobic vaginitis: a randomised, double-blind, placebo- controlled trial.BMC Women’s Health (2015) 15:115 1 2
Update vitamine D Er blijft nieuwe informatie uit de bus komen en de lijst met voordelen van vitamine D is lang. Een overzicht. 800 IE vitamine D3 per dag verlaagt het risico op vallen Een dosis van 24 000 IE per maand (of 800 IE per dag) kan ervoor zorgen dat het risico op vallen verkleint toont een Zwitserse studie aan die 200 deelnemers met een gemiddelde leeftijd van 78 jaar onderzocht. Alle deelnemers hadden al eerder een val meegemaakt. De deelnemers werden opgedeeld in drie groepen; een groep kreeg een zeer hoge dosis van 60 000 IE vitamine D3 per maand, een tweede groep kreeg 24 000 IE vitamine D3 in combinatie met calcifediol en een derde kreeg enkel 24 000 IE aan vitamine D3. Hoewel respectievelijk de eerste twee groepen het snelste de vitamine D waarden in hun bloed zagen stijgen, bleek dat na 12 maanden het risico op vallen tussen de behandelingsgroepen aanzienlijk verschilde en het beste resultaat verkregen werd bij de groep die enkel 24 000 IE vitamine D toegediend kreeg. De groep die maandelijks 24 000 IE (of 800 IE per dag) innam, viel ook gemiddeld minder dan de twee andere twee groepen en had een verminderd risico op breuken. “Monthly High-Dose Vitamin D Treatment for the Prevention of Functional DeclineA Randomized Clinical Trial” Heike A. Bischoff-Ferrari, MD, DrPH1,2; Bess Dawson-Hughes, MD3 - JAMA Intern Med. 2016 Feb;176(2):175-83. doi: 10.1001/jamainternmed.2015.7148.
Het effect van vitamine D op mentale achteruitgang
Hoge vitamine D waarden verminderen risico op
Een ernstig tekort aan vitamine D kan leiden tot ach-
kanker
teruitgang van het visuele geheugen volgens deze
Vitamine D concentraties van 40 ng/ml (100nmol/l)
recente internationale studie. Er namen 1291 Ameri-
kunnen geassocieerd worden met een significante
kaanse en Nederlandse deelnemers deel aan het on-
vermindering van het risico op alle invasieve soorten
derzoek om na te gaan of een vitamine D-deficiëntie
kanker. De onderzoekers combineerden de gegevens
in verband gebracht kan worden met een verhoogd
van twee cohorten en vergeleken de resultaten over
risico op dementie of andere soorten cognitieve ach-
een periode van bijna vier jaar. De studie omvatte elke
teruitgang. Er was bij de deelnemers nog geen sprake
invasieve kanker met uitzondering van huidkanker en
van dementie of andere cognitieve achteruitgang
toonde een gemiddelde van 840 gevallen van kanker
bij de start van het onderzoek. Uit de resultaten bleek
per 100 000 mensen. De incidentie was lager bij ho-
dat er een significant verschil was op vlak van visuele
gere concentraties van 25 (OH) D . Vrouwen met hoge
achteruitgang tussen de deelnemers met matige tot
vitamine D concentraties van 40 ng/ml (100nmol/l)
zeer ernstige vitamine D-tekorten en deelnemers met
had een 67 % lager risico op kanker dan vrouwen met
normale vitamine D waarden.
concentraties van minder dan 20 ng/ml (50nmol/l).
“Vitamin D and Memory Decline: Two Population-Based Prospective Studies” Kuźma, Elżbietaa; 1 | Soni, Mayaa; 1 | Littlejohns, Thomas J.a; b J Alzheimers Dis. 2016;50(4):1099-108. doi: 10.3233/JAD-150811.
De onderzoekers concludeerden dat hoge vitamine D concentraties het risico op bepaalde kankers kunnen verminderen. “Serum 25-Hydroxyvitamin D Concentrations 40 ng/ml Are Associated with >65% Lower Cancer Risk: Pooled Analysis of Randomized Trial and Prospective Cohort Study” Sharon L. McDonnell1*, Carole Baggerly1, Christine B. French1 PLoS One. 2016; 11(4): e0152441.
10
Bewezen heilzame werking van polyfenolen, zowel voedingsmiddelen als -supplementen, op het beenderstelsel Véronique Coxam1, Bomo Justine Assanvo2, Marie Louise Berthe AHui3, Olivier Kouamé Chatigre2, Séraphin Kati-coulibaly3, Marie-Jeanne Davicco1, Yohann Wittrant1 1 2 3
Unité de Nutrition Humaine UMR1019, INRA Theix, 63122 saint-Genès Champanelle, France Laboratoire de Biochimie et Sciences des Aliments, UFR Biosciences, Université Félix Houphouët Boigny de Cocody-Abidjan, Côte d’Ivoire Laboratoire de Nutrition et Pharmacologie, UFR Biosciences, Université Félix Houphouët Boigny de Cocody-Abidjan, Côte d’Ivoire
Vanuit een fysiologisch standpunt is het verouderings-
parameter voor de balans tussen beide celsoorten is
proces een geprogrammeerde opeenvolging van
de botmassa. Zo bouwt het individu tijdens de groei
continue biologische mechanismen die het skelet
een botkapitaal op dat een maximum bereikt vóór
aantasten en de basis leggen voor osteoporose. Het
de leeftijd van dertig. Daarna volgt een aangetoonde
botweefsel onderscheidt zich van andere gespeciali-
stationaire fase. Ten slotte treedt er met de leeftijd een
seerde bindweefsels door de aanwezigheid van mine-
onevenwicht op omdat de accretie de resorptie niet
ralen en door het vermogen om zich te vernieuwen.
meer volledig compenseert, wat leidt tot een vermin-
Het is immers levend weefsel dat door zijn hernieuwing
dering van het botkapitaal. De balans van elke meta-
zich voortdurend aanpast aan de omgevingseisen en
bolische eenheid wordt inderdaad negatief door de
zelfs, indien nodig, bestanddelen herstelt zodat het
progressieve incompetentie van osteoblasten om de
bot hard en flexibel blijft en de calciumfosfaathuishou-
resorptielacunes volledig op te vullen. De opeenho-
ding niet verstoord geraakt. Dit remodellerings-proces
ping van deze elementaire tekorten leidt tot osteope-
dat zich blijft herhalen tijdens het hele leven van het
nie. Dit proces zou starten rond de leeftijd van veertig.
individu is afhankelijk van de gezamenlijke actie van
Het is meer uitgesproken bij de vrouw in de loop van
enerzijds de cellen die verantwoordelijk zijn voor de
de perimenopauze en tijdens de 10 jaren die volgen
accretie (osteoblasten) en anderzijds de cellen die
op het stilvallen van de eierstokfunctie, met een ge-
zorgen voor resorptie (osteoclasten) in de metaboli-
middeld jaarlijks verlies van 0,3 tot 2% of meer. Deze
sche eenheden. Een cyclisch afbraakproces door de
leeftijdsgebonden osteopenie is een universeel feno-
osteoclasten wordt telkens gevolgd door een op-
meen dat op zich niet pathologisch is maar evolueert
bouwfase van de microholtes door de osteoblasten.
naar osteoporose (lage botmineraaldichtheid waardoor
Deze afwisselende acties zetten zich voort langs het
een kleine schok een botfractuur kan veroorzaken).
vernieuwende botoppervlak. Dit betekent dat op
De huidige behandeling van deze pathologie is
ruimtelijk vlak resorptie en accretie nauw met elkaar
hoofdzakelijk curatief hoewel de impact beperkt blijft
verbonden zijn en samengaan. Een fundamentele
door belangrijke bijwerkingen die de therapietrouw
OPC PLATINUM
bijzonder en wetenschappelijk onderzocht extract uit zeedenschors (OLIGOPIN®), voor een optimale doorstroming, lichte en energieke benen, een vlotte ademhaling en een stralend uiterlijk OPC’s of Oligomere Procyaniden zijn bijzondere plantenstoffen met een sterke antioxiderende en circulatiebevorderende werking. Deze komt vooral tot uiting ter hoogte van het vaatstelsel, de luchtwegen, huid, ogen en op het vlak van algemene celbescherming. Regelmatig inname van OPC PLATINUM draagt daarom bij tot: • een optimale vaatbescherming en een vlotte microcirculatie • lichte benen, in geval van een zwaar en vermoeid gevoel • het behoud van een sterk geheugen en concentratievermogen • het behoud van een normale ademhaling • een gezonde en gave huid • een optimale celbescherming tegen vrije radicalen
OPC PLATINUM van Mannavital is een extract van superieure kwaliteit uit de zeedenschors, dat wetenschappelijk onderzocht werd (OLIGOPIN®). Het bevat een gegarandeerde hoeveelheid werkzame, “korte” oligomere procyaniden en is vrij van de “lange”, onwerkzame tannines. OPC PLATINUM heeft bovendien een zeer voordelige prijs t.o.v. andere OPC-preparaten op de markt.
kwaliteit bovenal
60 V-caps. €19,95
Mannavital, voedingssupplementen van absolute topkwaliteit voor een doelgerichte aanpak
Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels en bij de apotheek op bestelling CNK 3460-490 www.mannavital.be Uitgebreide info? Aan te vragen bij: info@mannavital.be - tel 056 43 98 52
12 verlagen.
Een
preventieve
behandeling
wordt
niet
systematisch
toegepast
en
bestaat
uit
de
inname van calcium in combinatie met vitamine D. Gezien deze lage behandelingsgraad betekent de consumptie van voedingsmiddelen met plantaardige microvoedingsstoffen of samengestelde voedingsmiddelen van plantaardige oorsprong een vernieuwend en veelbelovend alternatief wegens de specifieke biologische eigenschappen van deze producten.
Conceptuele basis van de preventie van osteoporose via de voeding Vroeger verwees elke conceptuele basis van voeding
microvoedingsstoffen die een groot aantal biologi-
naar het belang ervan als energieleverancier voor
sche effecten hebben, met name door de negatie-
het organisme. Recenter heeft de ontdekking ener-
ve effecten van vrije radicalen te vermijden en door
zijds van vitamines en mineralen en anderzijds van
doeltreffend de ontstekingen te belemmeren, een
het bestaan van correlaties tussen een tekort aan een
vernieuwende mogelijkheid als preventieve voedings-
bepaalde microvoedingsstof en de verschijning van
strategie voor osteoporose. Deze voedingsstoffen
zogenaamde deficiëntiepathologieën, zoals scheur-
hebben de hierboven aangehaalde eigenschappen
buik, beriberi en rachitis, ertoe geleid dat we ook het
hoofdzakelijk te danken aan de groep van vitamines
gezondheidspotentieel van voeding in acht nemen.
B, C en E, maar ook, gezien hun consumptieniveau,
Dit heeft ons toegelaten om de geldende beleids-
aan de polyfenolen alsook aan de vetzuren. Ook al
maatregelen op het gebied van voeding uit te wer-
bleef de behandeling van osteoporose tot nu toe be-
ken. De laatste wetenschappelijke vorderingen op het
perkt tot de exclusieve inname van calcium, toch blijkt
vlak van preventieve voeding hebben geleid tot de
uit het voorgaande dat het belangrijk is de mogelijk-
bewustwording van het potentieel van bepaalde voe-
heden van microvoedingsstoffen te integreren in de
dingsmiddelen voor het botkapitaal. Elke preventieve
voedingseducatie (Coxam & Horcajada, 2004).
voedingsstrategie voor deze pathologie zal dus niet alleen focussen op de verzachting van de effecten van eventuele deficiënties, maar ook op de consumptie
Polyfenolen en het beenderstelsel
van beschermende voedingsstoffen. De uiteindelijke
De plantaardige microvoedingsstoffen bestaan uit
impact op de kwaliteit van het skelet wordt bepaald
een heterogeen geheel van substanties die veel
door het voedingsdieet in zijn geheel. Daarom is het
voorkomen in de plantenwereld en die in onze voe-
essentieel om gedurende het hele leven een even-
dingsmiddelen zitten. Hoewel deze samengestelde
wichtige voeding te verkiezen die de grote voe-
voedingsproducten niet worden beschouwd als nood-
dingsevenwichten respecteert. Men kan met andere
zakelijk wegens de afwezigheid van deficiëntiepatho-
woorden stellen dat, nu niet meer hoeft bewezen te
logieën, toch hebben ze altijd de interesse van weten-
worden dat calcium in zuivelproducten een belang-
schappers gewekt omdat ze de capaciteit hebben
rijke rol speelt bij de verwerving en het behoud van het
om verschillende cellulaire en moleculaire processen
botkapitaal, de bijdrage van andere voedingsstoffen/
te regulariseren. Daarom geven de wetenschappers
microvoedingsstoffen ingang begint te vinden, zoals
hen de eigenschappen anti-atherogenetisch, anti-
met name het geval is voor polyfenolen.
trombose, anticarcinogeen en bot- en zenuwbescher-
De veroudering is een complex proces van falende
mend. Deze kenmerken zijn relevant voor de preventie
cellulaire immuniteit, een chronische ontstekingstoe-
van chronische degeneratieve aandoeningen. Dat is
stand en een verhoging van de aanvallen van vrije
de reden waarom ze onderzocht worden voor de ont-
radicalen. Deze veranderingen dragen bij tot de com-
wikkeling van preventiestrategieën voor de belangrijk-
plexe etiologie van osteoporose en impliceren een
ste chronische verouderingsaandoeningen waarvan
voedingsstrategie die niet meer exclusief geconcen-
de etiologie berust op het “inflammaging”-proces.
treerd is op calcium. Behalve het belang van zuivel-
De polyfenolen in het bijzonder zijn secundaire stofwis-
producten wegens hun hoge calciumgehalte bieden
selingsproducten die behoren tot het verdedigingsar-
www.sports-world.be
Triathlon-World | Run-World | Swim-World Zondag 4 december 2016 Sportoase, Leuven PUBLIEKSBEURS AWARDS WORKSHOPS SEMINARIES TESTZONES In partnership met:
4e TRIATHLONWORLD MEETS: RUN-WORLD & SWIM-WORLD
14 senaal van planten (bestrijding van invasie door ziektever-
met 75 g appel en evenveel calcium en vitamine D)
wekkers, van predatie door de herbivoren of van stress door
(Hoshmand et al., 2011) of van een dagelijkse suppletie
abiotische factoren).
blauwe bosbessen (wat 120 mg anthocyaan + 400 mg
Tot nu toe werden meer dan 4.000 moleculen ge-
calcium +1,6 g vitamine D bevat vs. een placebo die al-
ïdentificeerd. Ze zitten in onze voedingsmiddelen (fruit,
leen mineralen en vitamine D bevat) (Davicco et al., 2013).
groente, okkernoten/hazelnoten, granen, kruiden, spece-
Nog interessanter zijn de onderzoeken van Possemiers
rijen, thee, wijn, chocolade…).
et al. (2013) die het bewijs leveren van de botbescher-
Hun structurele eenheid bestaat uit twee benzeenker-
mende eigenschappen van polyfenolen. Ze hebben
nen (A en B) verbonden door een heterocyclische (C)
inderdaad aangetoond dat een polyfenolextract van
pyran- of pyron-verbinding (dubbele binding). De ge-
olijfproducten, getitreerd met oleuropeïne, het oste-
middelde dagelijkse consumptie van flavonoïden (uit-
openieproces dat klassiek voorkomt bij vrouwen aan
gedrukt in de vorm van glycosiden) kan 1 g bereiken
het begin van hun menopauze beperkt. Hoewel het
(dit is met name het geval bij het mediterraanse dieet dat rijk
wetenschappelijk dossier nog te weinig substantieel is,
is aan olijfolie, citrusvruchten en bladgroenten).
toch zijn deze eerste resultaten heel hoopgevend. Zo
Polyfenolen genieten daadwerkelijk een groeiende
zou een dieet dat bestaat uit een voldoende groot
belangstelling bij voedingsdeskundigen, producenten
aandeel fenolische bestanddelen het negatieve ef-
uit de voedingsmiddelensector en consumenten, we-
fect van degeneratieve fenomenen in de loop van
gens de erkenning van hun vermoedelijke betrokken-
de senescentie verminderen terwijl de klassieke be-
heid bij de preventie van verschillende pathologieën
handelingen ondoeltreffend blijven. De actieme-
die te maken hebben met oxidatieve stress. Hoewel
chanismen die deze moleculen inzetten zijn evenwel
de heilzame werking van deze fenolische bestand-
veel complexer dan de eenvoudige afremming van
delen op cardiovasculaire aandoeningen en kankers
oxidatieve en ontstekingsprocessen. Ze impliceren in
algemeen aanvaard is, toch is hun impact op de bot-
het bijzonder een modulatie van verschillende mole-
stofwisseling nog heel weinig bestudeerd. Onderzoek
culaire signaaltransductiewegen in de botcellen zelf.
toont nochtans aan dat osteoporotische fracturen in
We hebben zo het botbeschermende potentieel van
Europa een opvallende geografische verdeling ken-
fisetine (een polyfenol dat onder andere in aardbeien zit)
nen. Dit kan onder andere te maken hebben met de
aangetoond en de betrokken cellulaire en molecu-
kwaliteit van het voedingsdieet, en met name de con-
laire mechanismen ontcijferd. In vivo beperkt de con-
sumptie van fruit en groente, aangezien de landen
sumptie van fisetine inderdaad het osteopenieproces
rond de Middellandse Zee, waar veel fruit en groente
na een oestrogeendeficiëntie of ontsteking. Fisetine
wordt gegeten, veel meer gespaard blijven van dit
heeft inderdaad een positief effect op de botmine-
soort fracturen (Frassetto et al., 2000). Ook al moeten
raaldichtheid, de microarchitecturale parameters en
deze resultaten met de nodige omzichtigheid wor-
de biomarkers van de botstofwisseling. Deze gegevens
den behandeld aangezien er mogelijk beïnvloeden-
worden bevestigd door de inductie in vitro van de dif-
de factoren meespelen, toch hebben verschillende
ferentiatie van stamcellen in osteoblasten en van hun
epidemiologische studies de heilzame werking van
activiteit via de transcriptiestimulatie van Runx2. Bo-
een dieet dat rijk is aan plantaardige producten op
vendien onderdrukt de fisetine de differentiatie en de
de parameters van botmassa bevestigd (Tucker et al.,
door RANKL geïnduceerde activiteit van osteoclasten.
1999; New et al., 2001). Deze observatiestudies kon-
Dit werd aangetoond door een belemmering van de
den worden gestaafd met twee klinische interventie-
vorming van veelkernige cellen, van de TRAP-activiteit
tests die het botbeschermende effect aantoonden
en van de expressie van differentiatiegenen (Léotoing
van een dagelijkse suppletie van gedroogde pruimen
et al., 2013 ; 2014).
(100 g + 500 mg calcium +10 g vitamine D vs. een dieet
19 Voedings- en Gezondheidscongres e
â&#x2014;&#x2014; www.voedingscongres.be
Vrijdag 18 en zaterdag 19 november 2016 Auditorium 2000 - Heizel - Brussel Hoofdsponsors
16 Kortom, de microvoedingsstoffen, en in het bijzonder polyfenolen die een groot aantal biologische effecten hebben, namelijk door de negatieve effecten van vrije radicalen te vermijden, door doeltreffend de ontstekingsprocessen af te remmen en ook door de intracellulaire signaaltransductiewegen te moduleren, vormen een vernieuwende mogelijkheid van preventieve voedingsstragieën voor degeneratieve processen die een impact hebben op het botweefsel tijdens de veroudering. De nutritionele preventie van osteoporose die klassiek bestaat uit calciumtherapie en vitame D-aanvulling moet dus evolueren naar nieuwe concepten die, behalve de naleving van de afstemming op de noden van elk fysiologisch stadium, het potentieel van bepaalde voedingsstoffen en microbestanddelen integreren. Bibliografie Coxam V & Horcajada MN (2004). Prévention nutritionnelle de l’ostéoporose, eds Lavoisier, Paris, 2004, 166p. Davicco MJ, Puel C, Lebecque P & Coxam V (2013). Blueberry in calcium and vitamin D enriched fermented milk is able to modulate bone metabolism in postmenopausal women. In Nutritional aspects of osteoporosis. BURCKHARDT P, DAWSON-HUGHES B & HEANEY RP eds. Academic Press, pp 373-380. Frassetto LA, Todd KM, Morris RC & Sebastian A (2000). Worldwide incidence of hip fracture in elderly women : relation to consumption of animal and vegetal foods. J Gerontol ; 55A ; M585-M592. Hooshmand S, Chai SC, Saadat RL, Payton ME, Brummel-Smith K & Arjmandi BH (2011). Comparative effects of dried plum and dried apple on bone in postmenopausal women. Br J Nutr 106, 923-930. Léotoing L, Davicco MJ, Lebecque P, Wittrant Y & Coxam V (2014). The flavonoid fisetin promotes osteoblasts differentiation through Runx2 transcriptional activity. Mol Nutr Food Res 58, 1239-1248. Léotoing L, Wauquier F, Guicheux J, Miot-Noirault, Wittrant Y & Coxam V (2013). The polyphenol fisetin protects bone by repressing NF-B and MKP1-dependent signalling pathways in osteoclasts. Plos One 8, e68388. New SA, Mc Donald HM, Grubb DA & Reid DM (2001). Positive association between net endogenous noncarbonic acid production (NEAP) and bone health : further support for the importance of the skeleton to acid-base balance. Bone 28, S94. Possemiers S, Rafal F, Davicco MJ, Van der Saag H & Coxam V (2014). An olive polyphenolic extract increases serum levels of the bone formation marker osteocalcin and improves serum lipid profiles in a 12-month study with postmenopausal women with osteopenia. J Nutr Health Aging 19, 77-86. Tucker KL, Hannan MT, Chen H, Cupples LA, Wilson PW & Kiel DP (1999) Potassium, magnesium, and fruit and vegetable intakes are associated with greater bone mineral density in elderly men and women. Am J Clin Nutr 69, 727-736.
Vitamine D – 8 op 10 mensen hebben een tekort !
Heeft U genoeg zon gehad dit jaar ? D-Pearls – de zonne-vitamine D-Pearls voor iedereen, het hele jaar door !
• Natuurlijk vitamine D3 opgelost in plantaardige olie • 1 mini-parel of 5 druppels per dag • Gemakkelijk door te slikken of om op te kauwen
D-Pearls – de nieuwe vitamine D standaard Vanaf 2,49 € per maand
GRATIS doosje ?
Neem deel aan onze quiz: www.pharmanord.be/quiz-d2 of bezoek onze website www.pharmanord.be voor meer informatie.
Innoverend voor de gezondheid
Kwaliteit – Veiligheid – Doeltreffendheid
Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 – Fax: 02 720.51.60 E-mail: info-be@pharmanord.com
BE_D-Pearls_AD_NUtrifacts_DU_210x148_0916
Beschikbaar in apotheken. Promotie-aanbiedingen geldig zolang de voorraad strekt.
VOEDING HUIS & TUIN BIO KIDS BIO BEAUTY LIFESTYLE MOBILITEIT
Ontdek een wereld vol bio-, eco-, natuurlijke, duurzame en groene producten!
29 en 30 oktober 2016
I
De Waagnatie Antwerpen
www.bio-licious.be
18
De brede inzetbaarheid van Oligomere procyaniden (OPC’s) uit zeedenschors OPC’s of oligomere procyaniden zijn bijzondere planteninhoudsstoffen die, mits de juiste kwaliteit en bron, opmerkelijke antioxiderende en anti-inflammatoire eigenschappen vertonen en op basis daarvan in de complementaire geneeskunde op uitzonderlijk veel lichaamsterreinen kunnen ingezet worden. Vooral in de preventie en aanpak van hart- en vaatziekten, veneuze aandoeningen, geheugen- en concentratiestoornissen, astma, huidziekten, oogklachten en gewrichtspijnen en op het vlak van anti-aging kunnen OPC’s zeer nuttig kunnen zijn.
Zeedenschors, ideale bron
Cardiovasculaire gezondheid
Oligomere procyaniden zijn planteninhoudsstoffen die
Samen met nutriënten of planten zoals omega-3-vet-
onder meer voorkomen in de schil en/of zaden van
zuren, gefermenteerde knoflook, kurkuma, groene
druiven, bosbessen, kersen en pruimen. Ze zijn opge-
thee, ginkgo, resveratrol en vitamine K2, behoren
bouwd uit de monomeren catechine en epicatechine
OPC’s uit zeedenschors tot de absolute toppers voor
en zijn vooral werkzaam als ze zijn bestaan uit korte
de cardiovasculaire gezondheid. Van OPC’s is na-
ketens tot 5 à 7 eenheden. Langere ketens, de zo-
melijk bewezen dat ze sterk de oxidatieve stress in de
genaamde “tannines” of looistoffen, vertonen niet
bloedvaten verminderen en de chronische laaggra-
de zelfde gunstige biologische activiteit. Een zeer in-
dige ontsteking erin afremmen. Hierdoor verbetert de
teressante bron van OPC’s is de schors van de Pinus
endotheliale functie (met een betere NO-afhankelijke
pinaster of Zeeden, waarvan in tal van klinische studies
vasodilatatie), is er een significante afname van de
de werkzaamheid is bewezen. Ook wijnpitten bevatten
bloedplaatjesaggregatie en –adhesie (resulterend in
oligomere procyaniden, maar daarvan is de weten-
een natuurlijke bloedverdunning) en wordt de oxidatie
schappelijke onderbouwing veel minder.
van LDL-cholesterol tot de “echte slechte”, kleverige oxycholesterol afgeremd. Vermits er bovendien ook nog een afname van de triglyceriden en een toename van HDL-cholesterol worden gezien, mogen OPC’s uit zeedenschors absoluut als eerstelijnspreparaten worden beschouwd in de preventie van - en ondersteuning bij atherosclerose, hypertensie en angor pectoris.
20
Veneuze problemen
Gave en jonge huid, anti-aging
Een bijzondere affiniteit vertonen OPC’s ook voor het
OPC’s binden selectief aan collageen en elastine en
aderlijke stelsel. Niet alleen is er de betere endotheliale
beschermen hen tegen oxidatieve degradatie (zo-
functie van de aderwanden, er is ook een opmerke-
als door UV-licht). Reken daarbij het anti-inflammatoir
lijke afname van de abnormale capillaire doorlaat-
effect, de betere microcirculatie en het remmen van
baarheid van de haarvatwanden, meer dan welkom
de melanogenese, dan worden OPC’s ook aanbevo-
als er een overdruk heerst in de aderen, waarin de
len tegen: huidveroudering, rimpelvorming, deshydra-
haarvaten zich moeten ledigen. Daarom worden zee-
tatie van de huid, overdreven pigmentvorming, ouder-
den-OPC’s met succes ingezet bij chronische veneuze
domsvlekken, zonnebrand en slechte wondgenezing.
insufficiëntie, varices en klachten daarvan zoals zware,
Bij uitbreiding mag trouwens gesteld worden dat niet
vermoeide benen, oedemen, krampen en slecht ge-
alleen de huid beter wordt beschermd, maar dat de
nezende wonden. Ook dragen ze bij tot de preventie
OPC’s breed celbeschermend werken en ook als “anti-
van - en ondersteuning bij veneuze ulcera, flebitis, ve-
aging”-strategie kunnen ingezet worden tegen vroeg-
neuze trombose en hemorroïden.
tijdige ouderdomsverschijnselen.
Betere algemene microcirculatie
Nuttig op andere terreinen
Bij uitbreiding is van de OPC’s uit zeedenschors in
Op basis van de reeds aangehaalde eigenschappen
diverse klinische studies aangetoond dat ze breed de
en na bevestiging door klinische studies, kunnen OPC’s
microcirculatie verbeteren zoals o.a. in de hersenen,
nog met succes op andere terreinen ingezet worden:
ogen en geslachtsorganen. Hierdoor kunnen ze zeer
• voor een betere glycemische controle bij diabetes
waardevol zijn bij: geheugen- en concentratiestoornis-
type 2 en om diabetescomplicaties af te remmen
sen (en in de preventie van de ziekte van Alzheimer),
• om gewrichtsklachten te milderen
ADHD, retinopathie, maculaire degeneratie, tinnitus,
• om het prestatievermogen te verbeteren
erectiele dysfunctie, mannelijke subfertiliteit, meno-
• bij atopische dermatitis en psoriasis
pauzale klachten, endometriose, dysmenorroe en ver-
• bij haaruitval
minderde nierfunctie.
Afname astmatische klachten Het aanstippen waard is dat de algemene antioxiderende en anti-inflammatoire werking en het verbeteren van microcirculatie ook plaatsgrijpt in de longen en bij astma kan leiden tot een significant betere longfunctie (FEV, FVC), minder nood aan inhalatoren, minder nachtelijk ontwaken en tot minder aantal consultaties bij de arts. Op voorwaarde dat er vroeg genoeg mee wordt gestart, ziet men trouwens ook een afname van last door allergische rhinitis.
22
Persbericht / Producten in de kijker
Phacobel, uw expert en partner n°1 in probiotica, heeft het genoegen u zijn gloednieuw product voor te stellen: Infectim. Infectim is een medisch hulpmiddel geïndiceerd voor de behandeling en preventie van: • vaginale infecties - veroorzaakt door bacteriën (G. vaginalis1,3) - veroorzaakt door schimmels (C. albicans1,2,3) • urineweginfecties (E. coli1,3, E. faecalis1, P. aeruginosa1, S. aureus1).
Infectim is dus de 3-in-1 oplossing voor uw patiënten! Elke vaginale capsule van Infectim bestaat uit drie stammen probiotica (1,5 x 109 CFU*) specifiek ontwikkeld voor de vaginale flora: - Lactobacillus plantarum - Lactobacillus casei rhamnosus - Lactobacillus acidophilus Posologie: VAGINAAL GEBRUIK: 1 caps./dag voor het slapengaan gedurende 10 dagen *Colony Forming Unit
Nieuw bij Mannavital! D-PRITON: wetenschappelijk onderbouwde totaalformule voor een positief gemoed en een optimale emotionele balans • met SAFFRAANSTAMPERS van de juiste kwaliteit en in de correcte dosis (SAFR’INSIDE®): draagt bij tot een positieve instelling en emotionele evenwicht in donkere periodes • met RHODIOLA ROSEA van de juiste kwaliteit en in de correcte dosis: voor een optimale mentale instelling en een beter geestelijk en fysiek prestatievermogen in moeilijke dagen • met foliumzuur, vitamines B6 en B12, nutriën ten die bijdragen tot een normale geestelijke functie, in hun direct actieve vorm en in een werkzame dosis • met de “zonnevitamine” vitamine D3 en met zink
Phacobel nv/sa
MannaVita
Rue du zoning, 5 - 4557 Soheit-Tinlot
Zuidstraat 10 - 8560 Wevelgem
T +32(0) 85/ 51 40 11
T + 32 (0)56 43 98 51 info@mannavita.be
www.phacobel.be
www.mannavita.be
BOEKENSELECTIE U kan onderstaande boeken nu aankopen aan gereduceerde prijs via boek@nutri-facts.be We geven gratis één exemplaar weg van het boek “Urine-incontinentie en andere klachten in de bekkenregio”.
Stodaline
Urine-incontinentie en andere klachten in de bekkenregio
Indicatie: Behandeling van hoest.
Bekkenbodem re-educatie bij kind, vrouw en man
Posologie: Volwassenen: 1 dosis van 15 ml, 3 tot 5 maal
Marijke Van Kampen, Jacqueline De Jong, Dirk De Ridder, Inge Geraerts,
per dag Kinderen: 1 dosis van 5 ml, 3 tot 5 maal per dag
Fetske Hogen-Esch, Frank Van Der AA & Alexandra Vermandel
Formule: Droge hoest: - Drosera 3CH
- Rumex crispus 6CH
- Sticta pulmaria 3CH
- Spongia tosta 4CH
- Bryonia 3CH
Het eerste deel van dit basisboek belicht vragen over incontinentie en de medische aanpak ervan. Het tweede deel behandelt bekkenbodemre-educatie en specifieke aandachtspunten bij de incontinentiebehandeling, zowel bij kinderen, vrouwen en mannen als bij ouderen en bij patiënten met neurologische aandoeningen. Er gaat ook aandacht naar andere klachten in de bekkenregio, zoals chronische constipatie, fecale incontinentie, seksuele disfuncties en pelvische pijn.
Vette hoest: - Ipeca 3CH
- Antimonium tartaricum 6CH
- Coccus cacti 4CH
Voordelen: Elke type hoest
ISBN 978 90 334 9564 9
Zonder suiker
augustus 2016 - 232 blz.
Zonder alcohol
37,99 - 10% = 34,19
Zonder parabenen Geen leeftijdsbeperking Geschikt tijdens zwangerschap en borstvoeding
voorkomend symptoom dat behandeld kan worden door reëducatie van de bekkenbodemspieren. Vragen rond incontinentie en de medische aanpak worden belicht in deel één. Deel twee richt zich op de bekkenbodemreëducatie. Hierin worden specifieke aandachtspunten bij de incontinentiebehandeling bij kinderen, mannen en vrouwen onder de loep genomen maar ook bij ouderen en neurologische aandoeningen. Door de groeiende aandacht voor andere klachten in de bekkenregio zoals chronische constipatie, fecale incontinentie, seksuele disfuncties en pelvische pijn belicht het boek ook deze indicatieterreinen. De auteurs richten zich niet alleen tot kinesitherapeuten, medici en verpleegkundigen, maar ook tot iedereen die met het probleem geconfronteerd wordt.
PROF. DR. MARIJKE VAN KAMPEN is gewoon hoogleraar Faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen aan de KU Leuven en kinesitherapeut/stageleidster op de dienst Fysische Geneeskunde en Revalidatie, Universitaire Ziekenhuizen Leuven (België). DRS JACQUELINE DE JONG, MScPt, is Bekkenbodem Fysiotherapie Physio Artos aan de Universitätsklinik für Urologie Inselspital Bern (Zwitserland) en hoofd van de opleiding Master pelvic physiotherapy (Somt-CH). PROF. DR. DIRK DE RIDDER is diensthoofd urologie in de Universitaire Ziekenhuizen KU Leuven (België), gewoon hoogleraar aan de KU Leuven en is gespecialiseerd in de functionele urologie. DR INGE GERAERTS is postdoctoraal onderzoeker aan de Faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen van de KU Leuven (België) en kinesitherapeut in het UZ Leuvencampus Gasthuisberg op de dienst Fysische Geneeskunde en Revalidatie. FETSKE HOGEN-ESCH, MSPT, is CEO van de F-act Pelvic Pain Clinic en Bekkenfysiotherapie Hogen Esch in Enkhuizen (Nederland) en Pelvic Pain Specialist. PROF DR. FRANK VAN DER AA is docent aan de faculteit Geneeskunde van de KU Leuven (België) en adjunct kliniekhoofd op de dienst Urologie in de universitaire ziekenhuizen Leuven en het nationaal MS centrum te Melsbroek.
Boiron
PROF. DR. ALEXANDRA VERMANDEL is docent aan de Faculteit Geneeskunde en gezondheidswetenschappen - Vakgroep Revaki van de Universiteit Antwerpen en coördinator Klein Bekkenkliniek in het universitair ziekenhuis Antwerpen (België).
Rue Carlistraat 5 - B-1140 Evere Tel +32 (0)2 724 00 61 - GSM +32 (0)479 849635 ulrike.vandenHoute@boiron.be www.boiron.be
9
789033 493294
MARIJKE VAN KAMPEN URINE-INCONTINENTIE EN ANDERE KLACHTEN IN DE BEKKENREGIO
De bekkenbodem geniet al enige jaren een groeiende aandacht. Urine-incontinentie is een vaak
Prijs: 8,95 P.P. - CNK 3425-824
MARIJKE VAN KAMPEN MET MEDEWERKING VAN JACQUELINE DE JONG, DIRK DE RIDDER, INGE GERAERTS, FETSKE HOGEN ESCH, FRANK VAN DER AA & ALEXANDRA VERMANDEL
URINEINCONTINENTIE EN ANDERE KLACHTEN IN DE BEKKENREGIO BEKKENBODEMRE-EDUCATIE BIJ KIND, VROUW EN MAN
8 SPORTCONGRES
2016
Zaterdag 8 oktober 2016
e
I â&#x20AC;&#x2DC;t Pand Gent
Een multidisciplinaire aanpak
Recente ontwikkelingen in voeding, psychologie en fysiologie
www.sportcongres.be