TO BE NUMBER ONE หลังกำแพงสูง by Nuttanan L Dang Sip

บทนำ องค์ ค วามรู้ เล่ ม นี จ้ ั ด ท าขึ น้ เพื่ อ เป็ นการถ่ า ยทอด ประสบการณ์การทางาน TO BE NUMBER ONE ของชมรม TO BE CP ALL KHONKAEN ในการมีส่วนร่วมขับเคลื่อนชมรม TO BE NUMBER ONE ที่ สัง กั ด กระทรวงยุ ติ ธ รรม โดยในองค์ ความรู้ เล่ ม นี จ้ ะขออนุ ญ าติ ใ ช้ ค าแทนชมรมต่ า งๆในสั ง กั ด กระทรวงยุ ติ ธ รรมว่ า TO BE NUMBER ONE หลั ง ก าแพงสู ง จัดทาขึ ้นเพื่อเป็ นประโยชน์ตอ่ หน่วยงานที่เกี่ยวข้ องและเครื อข่าย ต่างๆที่จะเข้ าไปร่ วมสร้ างและพัฒนาเครื อข่ายในกลุ่มนี ้ หากมี ข้ อมู ล หรื อค าพู ด ใดไม่ เ หมาะสมทางชมรม TO BE CP AL

ข อ น แ ก่ น ต้ อ ง ก ร า บ ข อ อ ภั ย ม า ณ ที่ นี ้ด้ ว ย น ะ ค รั บ

คำนิยม

นำยพัชรพล สมจร ผู้อำนวยกำรสถำนพินิจ และคุ้มครองเด็กและเยำวชนจ.ขอนแก่ น

การที่ CP All เข้ ามาช่วยเหลือชมรมในสถานพินิจ และคุ้มครองเด็กและเยาวชนจังหวัดขอนแก่น นับว่าเป็ น สิ่ ง ที่ ดี ม าก เนื่ อ งจาก CP All มี ค วามสามารถและมี ประสบการณ์ ม านาน ยิ่ ง ท าให้ ช มรมของหน่ ว ยงานมี 4

ความเข้ มแข็งมากยิ่งขึ ้นและขอความอนุเคราะห์ให้ CP All เป็ นพันธมิตรที่ดีต่อไป.

คำนิยม

พัชรพล สมจร เริ่ มดาเนินการ To BE NUMBER ONE ในปี 2558 รู้ สึกวิตกกังวัล ว่าจะทาได้ ไหม เคย ได้ ยินแล้ วเห็นตามสื่ อต่างๆว่ามี ร้อง เต้ น โดย ส่วนตัว ร้ องเพลง เต้ น ก็ไม่เป็ น ยิ่งทาให้ หนักใจ

ที่ ต้ อ งรั บ ผิ ด ชอบงานนี ้ มี พี่ ตั๊ก พี่ อิ๋ ง ที ม สสจ.ขอนแก่ น ให้ คาปรึกษาและแนะนาให้ ได้ ร้ ูจกั กับคุณจักร ประธานชมรม To BE NUMBER ONE CP ALL KHONKAEN แรกๆก็ไม่ร้ ู จกั คาว่า CP ALL คืออะไร พอทา TO BE จึง รู้ จัก CP ALL ว่าคือ 7-ELEVEN และเริ่มเข้ ามามีสว่ น ให้ คาแนะนาและการช่วยเหลือ เป็ นวิทยากร อบรมแกนนาน้ องๆในเรื อนจากลางขอนแก่น มาอย่างต่อเนื่อง 3 ปี จานวน 150 คน ทาให้ ประทับใจในการทางานที่มีความเป็ นมือ 5

อาชีพ มี ความตังใจ ้ ทุ่มเท เสียสละในการทางาน ทาให้ เกิดผล ลัพธ์ที่ดีกบั น้ องๆกแพงสูง จึงขอยกกวลีบางคาพูดน้ อยๆ ที่พดู แล้ ว ยังจาได้ ไม่ลืมว่า “ผมอยู่เรื อนจำมำ 10 ปี แล้วครับไม่ เคยมี วัน ไหนที ่มีควำมสุข และได้หวั เรำะได้เสี ยงดังขนำดนี ้ ขอบคุณ มำก นะครับ” ฟั งแล้ วนา้ ตาไหลเลย หลากหลายความรู้ สึกที่เกิดขึน้ สงสาร มีความสุขกับน้ อง ขอบคุณทีมวิทยากรทุกท่านที่เติมเต็ม ในสิ่งที่ขาด ที่ทาให้ เขาเติบโตขึ ้น มีจิตอาสาทาความดี ขับเคลื่อน งานต่างๆในเรื อนจา ทาให้ บรรยากาศในการทางานเป็ นไปอย่างพี่ น้ อ งที่ ค อยช่ว ยเหลื อ กัน จนรู้ สึก ถึ ง พลัง ของครอบครั ว To BE NUMBER ONE จัง หวัด ขอนแก่ น ที่ มี ค วามเข้ มแข็ ง ในนาม ผู้รับผิดชอบงาน To BE NUMBER ONE เรื อนจากลางขอนแก่น ต้ อ ง ข อ ข อ บ คุ ณ ช ม ร ม To BE NUMBER ONE CP ALL KHONKAEN อย่างมาก ที่เข้ ามาสร้ างสรรค์สิ่งดีๆ เปิ ดพื ้นที่สีขาว ให้ เ กิ ดขึน้ และขยายเพิ่ม มากขึน้ เรื่ อ ยๆ ขอบคุณที่ เคียงข้ า งกัน เสมอมาและตลอดไปค่ะ.

นำงสำวกิตยิ ำ กุดกุง นักจิตวิทยำคลินิกชำนำญกำร เรือนจำกลำง จ.ขอนแก่ค น ำนิยม

นำงสำววิไล ศรีเนตร นักจิตวิทยำคลินิกชำนำญกำร สถำนพินิจและคุ้มครองเด็กและเยำวชนจ.ขอนแก่ น

ตังแต่ ้ ปี 2556 ผู้อานวยการสถานพินิจฯ ได้ มอบหมายให้ นักจิตวิทยา ไปประชุมเพื่อรับนโยบายเรื่ องการทาทูบีในสถาน พินิจ ฯ ฟั งๆดู เหมือนง่าย แต่ไม่ง่าย...คิดหนักมาก... แล้ วเราจะ ทาได้ หรื อเปล่า และจะทาอย่างไร กับ กลุ่มน้ องๆเยาวชนที่ก้าว พลาด และอะไรคือทูบีในสถานพินิจฯ เราจะหาวิธีการอย่างไร 7

กิจกรรมอะไรที่จะตอบสนอง และท้ าทายศักยภาพของเขา จาก การที่มีความรู้ เพียงน้ อยนิดในเรื่ องนี ้ ไม่พอแน่ สถานพินิจ ฯ โชคดีมาก ได้ ร้ ูจกั กับผู้ใหญ่ใจดี “ชมรม TO BE NUMBER ONE CP ALL KHONKAEN ” นาโดยประธานชมรม เข้ ามามีส่วนร่ วม ในการออกแบบกิจกรรม เพื่อตอบสนองความต้ องการ ได้ อย่าง โดนใจน้ องๆ ผ่านการจัดกิจกรรมอบรมแกนนาและสมาชิก ปี ละ 1-2 รุ่น อย่างต่อเนื่อง น้ องๆมีความชื่นชอบมาก ที่สาคัญผู้บริหาร ให้ ความสาคัญอย่างมาก เกิดประโยชน์มากมาย นอกจากการ ดาเนินงานตามแนวทางของ TO BE NUMBER ONE แล้ ว ยังได้ นาสิ่งที่ดี ให้ กบั หน่วยงานอีก ได้ แก่ การทา7 ส ในสถานพินิจฯ ในการนี ส้ ถานพิ นิ จ ฯ โดยผู้ รั บ ผิ ด ชอบงาน TO BE NUMBER ONE ขอบขอบคุณ ชมรม TO BE NUMBER ONE CP ALL KHONKAEN เป็ นอย่างมาก และหวังว่าคงได้ ประสาน ความร่ วมมือในการแก้ ไขปั ญหายาเสพติดในเด็กและเยาวชนที่ ก้ าวพลาด ด้ วยมิตรไมตรี ไม่มีประมาณ.

คำนิยม

วิไล ศรีเนตร ผมได้ มีโอกาสเข้ าร่ วมกิจกรรมโครงการ “TO BE NUMBER ONE” ของ จ.ขอนแก่นเป็ น ครัง้ แรกเมื่อปี พ.ศ.2558 พร้ อมๆกับได้ ร้ ูจกั ชมรม TO BE CP ALL เป็ นครัง้ แรกด้ วยเช่นกัน ในวัน

นันผมเกิ ้ ดคาถามในใจว่า "What is TO BE?" ทูบีคืออะไร? “ใคร ติดยำ ยกมือขึน้ ” ทูบีทาอะไรบ้ าง? “กำรเป็ นหนึ่งโดยไม่ ต้อง พึ่งยำเสพติด ” ทูบีเค้ าทากันยังไง? และโดยเฉพาะอย่างยิ่งจะ น ามาใช้ กั บ ผู้ ถู ก คุ ม ความประพฤติ แ ละผู้ เข้ ารั บ การฟื ้ น ฟู สมรรถภาพผู้ติดยาเสพติด ที่สานักงานคุมประพฤติ จ.ขอนแก่น ดูแลอยู่ได้ อย่างไร งานด้ านการแก้ ไขกลุ่มคนเหล่านีเ้ พื่อไม่หวน กลับไปเกี่ยวข้ องยาเสพติดซ ้าอีก ซึง่ นับว่าเป็ นเรื่ องที่ยาก แต่จาก 9

การที่ผมได้ มีโอกาสร่วมงานและติดตามข่าวคราวของทีมวิทยากร ของชมรม TO BE CP ALL มานานกว่ า 3-4 ปี นั่น ท าให้ ผมมี ความเชื่อและมัน่ ใจว่าทางชมรมฯ มีประสบการณ์การทางานด้ าน การรณรงค์ปอ้ งกันและแก้ ไขปั ญหายาเสพติด TO BE NUMBER ONE “ใครติดยำ ยกมือขึน้ ” ในทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราช กัญ ญา สิ ริวัฒ นาพรรณวดี อย่างต่อเนื่ องมาโดยตลอด จนถึง ปั จ จุบัน โดยที ม วิ ท ยากรของชมรม TO BE CP ALL อุทิ ศ ตน ช่วยเหลือชมรมต่างๆ เป็ นบุคคลสาธารณะอย่างไม่แสดงอาการ เหน็ดเหนื่อย แต่กลับแสดงให้ เห็นถึง "พลัง" ในการช่วยขับเคลื่อน ปณิ ธ านแห่ ง ความดี ต่ อ ไปอย่ า งเต็ ม ก าลัง และยัง ช่ ว ยส่ ง ต่ อ "พลัง"นี ้ ไปยังชมรมอื่นๆ รวมถึงชมรม TO BE NUMBER ONE สำนักงำนคุมประพฤติจ.ขอนแก่ น ด้ วย ผมเชื่อว่า "พลัง" ของ ชมรม TO BE CP ALL KHONKAEN จะเป็ นแรงบันดาลใจที่จะ ปลุก"พลั งในตั ว เรำทุก คน" เพื่อร่ วมเปลี่ยนแปลงโลกใบนี ใ้ ห้ งดงามขึ ้นไปด้ วยกัน ร่วมกันช่วยแก้ ไขกลุม่ คนผู้เคยหลงผิดเพื่อไม่ หวนกลับไปเกี่ยวข้ องยาเสพติดซ ้าอีก ทาหน้ าที่เป็ นโค้ ชที่ดีให้ กบั เกื อบจะทุกชมรมในจ.ขอนแก่น และถึงวันนีผ้ มตอบได้ อย่างไม่

ลั ง เ ล เ ล ย ว่ า ช ม ร ม TO BE NUMBER ONE CP ALL KHONKAEN คือส่วนหนึง่ และเป็ นส่วนสาคัญที่ทาให้ ผมได้ เข้ าใจ ความหมายของค่านิยมของการเป็ นหนึ่งโดยไม่ต้องพึ่งยาเสพติด ของ TO BE NUMBER ONE. วิษณุรักษ์ คล่ องสั่งสอน พนักงำนคุมประพฤติชำนำญกำร คำนิยม สำนักงำนคุมประพฤติ จ.ขอนแก่ น

ครัง้ แรกที่ได้ ยิน “TO BE NUMBER ONE” ก็คิดคาแปลตรงๆ เปิ่ นๆ ว่าหมายถึง เป็ นที่หนึ่งเป็ นอันดับแรกแค่นนและก็ ั้ เห็นเป็ น เด็กๆเล่นๆตามประสาเด็ก จนได้ มีโครงการ TO BE NUMBER ONE ในทัณฑสถานฯ ยังคิดว่าจะเป็ นเรื่ องป้องกันเด็กเข้ าหายา เสพติดเท่านัน้ นักโทษในคุกในเรื อนจาจะเกี่ยวยังไง พอได้ เริ่ ม เข้ ามารับผิดชอบมีโอกาสไปงานมหกรรมรวมพล โอ้ โฮ... มันใหญ่ มาก ช่างมีพลังที่ยิ่งใหญ่เหลือเกิน กลับไปที่ทณ ั ฑสถานบาบัด พิเศษขอนแก่นอยากทาชมรมมาก แต่โชคดีที่ได้ พบกับชมรม TO BE CP ALL ที่ เข้ ามานากิจกรรมร่ วมสร้ างแกนนา สร้ างชมรม รวมทังวางแผนกิ ้ จกรรมต่างๆ พี่น้องในทัณฑสถานฯ มีความสุข

และดีใจมาก ที่โอกาสดีๆ เช่นนี ข้ ้ างกาแพงมาถึงผู้ด้อยโอกาสผู้ พลังพลาดไป ้ ขอขอบคุณชมรม TO BE CP ALL KHONKAEN และหวังว่าจะร่วมมือกันเพื่อแก้ ไขปัญหายาเสพติดให้ ยงั่ ยืนต่อไป

นำยภำวัช จันทรำเลิศ

คำนิยม

นักทัณฑวิทยำชำนำญกำรทัณฑสถำนบำบัดพิเศษ จ.ขอนแก่ น

“ผมคิดว่าชมรม TO BE CP ALL KHONKEAN เป็ นชมรม ต้ นแบบให้ กบั ที่อื่นได้ ดีนะครับ

เพราะนอกจากจะช่วยให้

สนุกกับกิจกรรมเพลิดเพลินไปด้ วยแล้ ว เรายังได้ ความรู้จากพวก พี่ๆทุกคนครับ พี่ๆในชมรมมาสอนแต่ละคนมาไม่เหมือนกันมาคน ละแบบคาบ เพราะว่าจะได้ กระจายความรู้แบบทัว่ ถึงให้ คนอื่นๆ ชมรม TO BE CP ALL KHONKEAN ผมคิดว่าชมรมนี ้เป็ นชมรม ที่นา่ สนใจ และยังมีสาระเนื ้อหาอีกมากมาย ไม่เบื่อ ไม่เครี ยด ไม่ เซ็งเกินไป เหมาะสาหรับทุกคนที่จะเข้ ากิจกรรมแบบนี ้ และผมรัก ชมรม TO BE CP ALL KHONKEAN มากครับ ให้ ความรู้ดีมาก 12

ครับ

ชมรมนี ้สอนให้ หลายอย่าง

การใช้ ความรู้ ไปใช้ ใน

ชีวิตประจาวันได้ ดีเลยครับ ผมขอขอบคุณพี่ๆ ชมรม TO BE CP ALL KHONKEAN มากๆครับ

อดีตประธำนชมรม TO BE NUMBER ONE สถำนพินิจและคุ้มครองเด็กและเยำวชนจ.ขอนแก่ น TO BE NUMBER ONE หลังกำแพงสูง

สวัสดีครับสมาชิก TO BE NUMBER ONE ทุกท่าน หลาย ท่านอาจจะแปลกใจตังแต่ ้ เห็นชื่อเรื่ องแล้ วใช่ไหมละครับ แน่นอน ชื่อธรรมดาๆ อาจจะไม่สะดุดตา ไม่สะดุดใจ แต่อาจสะดุดมือแล้ ว 13

ไม่หยิบขึ ้นมาอ่าน TO BE NUMBER ONE หลังกาแพงสูง คือ อะไร ตังอยู ้ ท่ ี่ไหน คนที่อยูใ่ นแวงวง TO BE แบบจริงๆจังๆ รับรอง ว่าท่านคงเข้ าใจได้ ไม่ยาก แต่สาหรับคนที่ไม่ร้ ูจกั TO BE เลย หรื อ บางคนที่ทา TO BE มาหลายปี แต่อยู่กบั ตัวเองมากเกินไปก็ อาจจะยังไม่เก็ทก็เป็ นได้

แต่ไม่เป็ นไรครับ

เดี๋ยวมาลองทา

ความรู้จกั TO BE NUMBER ONE กับโลกหลังกาแพงสูงไป พร้ อมๆ คูม่ ือเล่มนี ้กันครับ

ทบทวนควำมรู้ เกี่ยวกับ TO BE NUMBER ONE เรามาปูพื ้นกับโครงการ TO BE NUMBER ONE กันสัก หน่อยนะครับ เพราะหลายๆคนที่ไม่ได้ อยูใ่ นแวดวงของ TO BE NUMBER ONE อาจจะยังมึนๆงงๆ กับตัวโครงการอยู่ เอาเป็ นว่า เล่าสันๆ ้ ให้ ทา่ นรู้จกั กับโครงการพอสังเขปนะครับ โครงการ TO BE NUMBER ONE ชื่อโครงการภาษาไทย คือ โครงการรณรงค์ ป้องกันและแก้ ไขปัญหายาเสพติด

เริ่มจัดตังขึ ้ ้นตังแต่ ้ ปี 2545

โดยมีทลู กระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญาสิริวฒ ั นาพรรณวดี 14

ทรงเป็ นองค์ประธานโครงการ

ด้ วยทรงเห็นปัญหายาเสพติดที่

กาลังคุกคามเยาวชนคนไทยมากขึ ้นเรื่ อยๆ

และทรงมองว่าเป็ น

ปัญหาที่ทกุ คนทุกฝ่ ายต้ องร่วมมือกันแก้ ไข เรามาลองเอาชื่อโครงการมาตีความกันตามมุมมองของ ชมรมเราสักนิดนึงนะครับ ถ้ าแยกชื่อโครงการออกมาเป็ นคาเราจะ พบกลุม่ คาอยู่ 3 กลุม่ นัน่ คือ รณรงค์ ป้องกัน และแก้ ไข ตีความ แล้ วน่าจะประมาณนี ้เลยครับ.

โดยโครงการมีสโลแกนที่โดนใจวัยรุ่ นว่า “เป็ นหนึ่งโดย ไม่ พ่ ึงยำเสพติด“ แน่นอนว่าต้ องมีความหมายอะไรที่ลึกซึ ้งเป็ น

แน่แท้ สังเกตดูว่าสโลแกนจะไม่บอกว่า เป็ นที่ 1 เนื่องจากคาว่า เป็ นที่1 นันเป็ ้ นได้ แค่คนเดียว หรื อทีมเดียว แต่คาว่าเป็ นหนึ่งของ TO BE NUMBER ONE จะเน้ นให้ เด็กเยาวชนหรื อสมาชิ ก TO BE NUMBER ONE ค้ นหาตัวตนของตัวเองให้ เจอว่าเขามี ความ ถนัด มีศกั ยภาพหรื อมีความเป็ นหนึ่งอะไรในตัวเองที่สามารถดึง ออกมาต่อยอดพัฒนาในทางที่สร้ างสรรค์ ซึ่งจะส่งผลดีตอ่ ทังตั ้ ว เองและผู้อื่น เช่นเด็กๆ ที่ชอบเต้ นชอบร้ อง ชอบกีฬาศิลปะ ชอบ เทคโนโลยี ชอบการทางานจิตอาสา หรื ออีกมากมายหลากหลาย ความชอบหรื อ ความถนั ด ก็ ใ ห้ ดึ ง ศัก ยภาพตัว เองออกมา รวมกลุ่มคนที่ชอบเหมือนๆกันและใช้ เวลาว่างที่เหมาะสมในการ

ทากิจกรรมร่ วมกันอย่างสร้ างสรรค์ นี่แหละคาว่าเป็ นหนึ่ง ของ TO BE NUMBER ONE

ใครต้ องทำ TO BE NUMBER ONE บ้ ำง?

เป็ นคาถามที่ดีมากๆ เพราะหลายๆ คนคิดว่า TO BE NUMBER ONE เป็ นเรื่ องของเด็กเยาวชน ผู้ใหญ่ไม่เกี่ยว TO BE NUMBER ONE เป็ นเรื่ องของโรงเรี ยน อยู่บ้านเฉยๆไม่เกี่ยว ซึง่ เป็ นความเข้ าใจที่อาจคลาดเคลื่อนทังนั ้ นครั ้ บ เหมือนที่เกริ่นนามา ตังแต่ ้ แรกนัน่ แหละครับ การแก้ ไขปัญหายาเสพติดเป็ นเรื่ องของ เราทุกคนในประเทศไทยที่ต้องช่วยกันคนละไม้ คนละมือ ดังนันไม่ ้ 17

ว่าคุณจะอยูห่ น่วยงานไหนมีโอกาสได้ มีสว่ นร่วมกับ

NUMBER ONE ทังหมดไม่ ้ ทางตรงก็ทางอ้ อม แรกๆ เลยโครง มุง่ เน้ นให้ จดั ตังชมรมในสถานศึ ้ กษาซึง่ กลุม่ เป้าหมายของ โครงการ นัน่ คือ เยาวชนอายุ 6-25 ปี ต่อมาก็มีการขยายไปสู่ ชมรมในชุมชน เพราะมองว่าสภาพแวดล้ อมในชุมชนก็อาจส่งผล ต่อสถานการณ์ยาเสพติด

เพราะหากชุมชนเข้ มแข็งโรงเรี ยน

เข้ มแข็งเด็กเยาวชนก็อาจมีโอกาสรอดพ้ นจากปัญหายาเสพติดได้ ต่อมาจึงได้ ขยายผลให้ ครอบคลุมมากขึ ้นสู่การจัดตัง้ ชมรม TO BE NUMBER ONE ในสถานประกอบกิจการซึง่ เป็ น ภาคเอกชนเช่น CP ALL เรานี่แหละเพราะมองว่ากลุม่ ผู้ใช้ แรงงาน ก็เป็ นอีกกลุม่ ที่มีความเสี่ยงในการแพร่ระบาดของปัญหายาเสพ ติด มีชมรมเกิดขึ ้นใน 3 กลุม่ นี ้ก็ดเู หมือนจะครอบคลุมแล้ วใช่ไหม ละครับ

แต่โครงการไม่ได้ หยุดเพียงเท่านี ้

กลุม่ เป้าหมายให้ ครอบคลุมมากขึ ้นจึงได้ เกิดชมรม

พยายามเพิ่ม TO

NUMBER ONE กลุ่มใหม่ ล่ำสุดขึน้ นั่นคือ ชมรม TO BE NUMBER ONE ในสังกัดกระทรวงยุตธิ รรม และเริ่มมีการ ประกวดประเภทชมรม TO BE NUMBER ONE ในสถานพินิจ 18

คุ้มครองเด็กและเยาวชนและศูนย์ฝึกเด็กและเยาวชนตังแต่ ้ ปี 2560 และล่าสุดในปี 2561 นี ้ ได้ เพิ่มการประกวดอีกหนึ่งประเภท คือชมรม TO BE NUMBER ONE ในกลุ่มเรือนจำและทัณฑ สถำน

พูดมำถึงตรงนี ้

เริ่มตีความชื่อเรื่ องขององค์ความรู้

เล่มนี ้ออกแล้ วใช่ไหมครับ ถูกแล้ วครับ!! องค์ความรู้เล่มนี ้จะพูด ถึงการดาเนินงาน โครงการ TO BE NUMBER ONE ในกลุม่ ที่ สังกัดกระทรวงยุตธิ รรม นัน่ เองครับ ในที่นี ้จะกล่าวถึงเฉพาะใน สถานพินิจคุ้มครองเด็กและเยาวชน

และในเรื อนจาและทัณฑ

สถานบาบัดพิเศษ ของจังหวัดขอนแก่นที่ชมรมเราได้ มีโอกาสได้ เข้ าไปเป็ นพี่เลี ้ยงตังแต่ ้ เริ่มต้ นจัดตังชมรม ้ สร้ างและพัฒนาแกน นา ร่วมพัฒนางาน จนถึงการเป็ นพี่เลี ้ยงในการประกวดทังใน ้ ระดับภาคและระดับประเทศ

ฟั งดูแปลกๆใช่ไหมละครับ เราอยูภ่ าคเอกชนแล้ วเข้ าไป ทาอะไรกับหน่วยงานเหล่านี ้ ช่วยเขาได้ จริงเหรอ แล้ วช่วยอย่างไร ย ้าอีกครัง้ นะครับ นี่เป็ นเพียงประสบการณ์ของชมรมเราที่เราสกัด ออกมาเล่าเป็ นตัวอย่างเผื่อใช้ เป็ นประโยชน์หรื อเป็ นแนวทางใน การพัฒนางาน TO BE NUMBER ONE ในชมรม TO BE NUMBER ONE หลังกาแพงสูงนะครับ อาจจะไม่ใช่แนวทางที่ดีที่ สุดแต่อาจจะเป็ นประโยชน์ตอ่ ทัง้ ผู้รับผิดชอบงาน TO BE NUMBER ONE ที่ สังกัดกระทรวงยุตธิ รรมและเครื อข่ายที่จะ

TO BE NUMNER ONE หลังกำแพงสูง เข้ าไปร่วมพัฒนาชมรมให้ กบั พี่น้อง

ควรเริ่มต้ นอย่ ำงไรกับกำรทำ TO BE NUMBER ONE หลังกำแพงสูง

เปิ ดใจ เปิ ดมุมมอง ต้ องบอกเลยว่าอันนี ้สาคัญมากๆ หลายๆคนที่อาจจะยัง ไม่เคยเข้ าไปยังสถานที่เหล่านี ้หรื อเคยเข้ าไปเมื่อหลาย10ปี ที่ผา่ น มา อาจจะมีภาพฝังในหัว หรื อที่เราเรี ยกว่าทัศนคติที่มีตอ่ เรื อนจา หรื อคุกเป็ นภาพเชิงลบมาตลอดชีวิต หากต้ องเข้ าไปมีบทบาทใน การสร้ างเครื อข่าย TO BE NUMBER ONE ในเรื อนจาหรื อสถาน พินิจฯ เราต้ องเปลี่ยน mind set เราก่อน ต้ องวางเป้าหมายเราให้ ดีก่อนว่าเราเข้ าไปเพื่ออะไร เราต้ องการอะไร ถ้ าเราต้ องแค่ไปจับ ไมค์ ถ่ายรูปสร้ างภาพแล้ วกลับออกมาบอกว่าเขาคือเครื อข่ายที่ เราไปสร้ างมา แบบนี ้อย่าเข้ าไปเลยดีกว่าครับ เพราะสุดท้ ายแล้ ว เราก็ไม่ร้ ูเลยว่าคนที่เขาไปนัง่ ฟั งเราพูดนันเขาได้ ้ อะไร อย่างชมรม เราตังเป้ ้ าไว้ ตงแต่ ั ้ ต้นว่า เราอยากให้ เกิดชมรมที่เข้ มแข็งใน เรื อนจา เราอยากมีสว่ นร่วมในการพัฒนาหลายๆเรื่ อง เราอยาก ให้ เขามีความหวังมีเป้าหมายชีวิตและกลับออกไปใช้ ชีวิตได้ เป็ น 21

ปกติ ขออนุญาตยกแนวคิดของผู้บริหารระดับสูงของ CP ALL เรา ท่านหนึง่ คือ คุณชูศิลป์ จิรวงศ์ ศรี รองกรรมกำรผู้จัดกำร และท่ ำนเคยได้ รับพระรำชทำนรำงวัลประเภทบุคคลดีเด่ น ระดับเทศมำแล้ วในปี 2556 ท่ ำนบอกว่ ำ “กำรที่เรำเข้ ำไป ช่ วยคนกลุ่มนี้ ทำ 1 เรำได้ ถงึ 3 กล่ ำวคือ ถ้ ำเรำช่ วยคนกลุ่ม นี้ได้ สำเร็จ 1 คน นอกจำกเรำจะลดคนไม่ ดีลงไป 1 คน เรำ ได้ คนดีกลับมำอีก 1 คน และคนดี 1 คนยังสำมำรถไปช่ วย คนอื่นได้ อีกหลำยๆ คน” นี่คือทา 1 ได้ ถึง 3 ทาให้ ชมรมเรายึด แนวคิดนี ้แล้ วพยายามเข้ าไปมีสว่ นร่วมพัฒนาทุกครัง้ ที่เรามี โอกาสด้ วยความเต็มใจเพราะเมื่อเราเห็นผลลัพธ์เราจะมีกาลังใจ ขึ ้นอีกมากมาย แม้ วา่ ผลลัพธ์นนอาจจะต้ ั้ องใช้ ระยะเวลาในการ รอนานหลายปี ก็ตาม นัน่ ละครับการเปิ ดใจสาคัญมากๆ “อย่ ำมองว่ ำคุกไม่ น่ำเข้ ำ เรำเข้ ำไปแบบคนดีคน ปกติ เข้ ำไปด้ วยควำมปรำรถนำดี อย่ ำมองผู้ต้องขังหรื อ เด็กๆในนัน้ เป็ นคนเลว หรือคนที่ไม่ สำมำรถเปลี่ยนหรือ พัฒนำได้ ”

มันอยูท่ ี่กระบวนการสร้ างการเปลี่ยนแปลงของเรามันตรงกับจริต เขาเหล่านันแล้ ้ วหรื อยัง และแน่นอนอย่าเพิ่งคิดว่าทาแล้ วจะ เปลี่ยนได้ ทกุ คน เพราะเราเปลี่ยนได้ แค่คนเดียวยังดีกว่าไม่ได้ ลง มือทาอะไรเลย เปิ ดใจปรับมุมมองแล้ วลองก้ าวเข้ าไปด้ วยศรัทธา ในตัวโครงการ TO BE NUMBER ONE ของเรา เอาเป็ นว่าอย่า เพิ่งเครี ยดครับ ไปดูข้างในกันหน่อยว่าเขามีการเตรี ยมการอะไร ยังไงกันบ้ าง เพื่อให้ เครื อข่ายที่จะเข้ าไปสบายใจว่าท่านไม่ได้ เริ่มต้ นจากศูนย์แน่นอนหากคิดจะเข้ าไปขยายเครื อข่ายให้ กบั

นโยบำย TO BE NUMBER ONE หลังกำแพงสูง

พอพู ด ถึ ง นโยบายหลายคนมองเป็ น เรื่ อ งใหญ่ แน่นอนมันเป็ นเรื่ องใหญ่ เป็ นเรื่ องสาคัญ เพราะอะไรนะเหรอครับ เพราะนโยบายจะเป็ นตัว กาหนดทิศทางของงานนันๆในองค์ ้ กร และการให้ ความสาคัญของทุกคนภายในองค์กร แต่สาหรับเรื่ อง นโยบายเกี่ ย วกั บ การจัด ตัง้ ชมรม TO BE NUMBER ONE ใน สัง กัด กระทรวงยุติ ธ รรม เป็ น เรื่ อ งที่ ไ ม่น่ า ห่ ว งเลย เนื่ อ งจาก กระทรวงได้ มีนโยบายขับเคลื่อนเรื่ องนี ้อย่างจริ งจังและต่อเนื่ อง และส่งนโยบายมายังกรมต่างๆภายใต้ กระทรวงยุตธิ รรม เช่น กรม

ราชทัณฑ์ หรื อกรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน ทีนี ้ก็อยู่ที่ การรับลูกของผู้บริ หารในพื ้นที่แล้ วละครับว่าจะจริ งจังมากน้ อย แค่ไหน แต่เท่าที่ทราบปั จจุบนั ทุกหน่วยค่อนข้ างให้ ความสาคัญ สนับสนุนผลักดัน ขับเคลื่อนกันอย่างเต็มที่และมีการแลกเปลี่ยน แชร์ ข้อมูลความคืบหน้ าของแต่ละแห่งสร้ างกระแสกันอย่างคึกคัก และพร้ อมเปิ ดรั บ เครื อ ข่ า ยไปร่ ว มกั น พัฒ นาในหลายๆด้ า น โดยเฉพาะในขอนแก่นของเราผู้บริ หารและเจ้ าหน้ าที่ทุกท่านให้ ความส าคัญ และเปิ ด รั บ เราอย่า งดี ยิ่ ง เรื่ อ งนี เ้ ราเลยหายห่ ว ง เพราะนอกจากนโยบายจะดี เจ้ า หน้ า ที่ ก็ เ ยี่ ย มเราก็ มี ก าลัง ใจ พร้ อมร่วมขับเคลื่อนกันอย่างเต็มกาลังกันเลยทีดี

ผู้รับผิดชอบงำนสำคัญฉไน อันนีบ้ อกเลย สำคัญมำกกกกกก ไม่ ว่ำจะนโยบำยดี แค่ ไ หนแต่ ข ำดคนขั บ เคลื่ อ นหรื อ เจ้ ำ ภำพหลั ก ภำรกิ จ ก็ อำจจะล้ มไม่ เป็ นท่ ำได้ ดังนันต้ ้ องหาเจ้ าภาพให้ เจอก่อน โดย ส่วนใหญ่ แล้ วในเรื อ นจ า ทัณ ฑสถาน หรื อสถานพินิจ ฯ ก็ จ ะมี หน่วยงานบางหน่วยงานที่ เ กี่ ยวข้ องโดยตรงกับภารกิ จ นี ไ้ ด้ รั บ มอบหมายจากทางผู้บงั คับบัญชาลงมาให้ ช่วยเป็ นเจ้ าภาพหลัก เช่น หน่ว ยงานด้ า นการพยาบาลภายใน หรื อ นัก จิ ต วิ ท ยาภาย หน่วยงานสังคมสงเคราะห์เป็ นต้ น ให้ ช่วยเป็ นแม่งาน ส่วนผุ้ช่วย เจ้ าภาพ แต่ละแห่งก็อาจจะได้ รับมอบหมายแตกต่างกันไป หรื อ อาจจะมีเจ้ าหน้ าที่ภายในที่มีจิตอาสามาช่วยรับผิดชอบภารกิจนี ้ ก็ยิ่งมีโอกาสสาเร็ จมากขึน้ เพราะอย่างน้ องก็ มาจากความตังใจ ้ จริ งที่อาสามารับผิดชอบ ส่วนเจ้ าภาพหลักหลายคนอาจมองว่า เป็ นภารกิจเพิ่มแล้ วอาจจะเครี ยดอยากย้ ายอยากออกไปเลยก็ได้ แต่บางคนอาจมองเป็ นโอกาสในการได้ พัฒนางานได้ ลองอะไร ใหม่ ๆ อย่า งว่า ครั บ ทุก อย่า งอยู่ที่ มุม มอง มองบวกเข้ า ไว้ ค รั บ โอกาสส าเร็ จ มี สูง แน่น อน แต่ถ้ า มองลบตัง้ แต่แ รก ท่า นไม่ไ ด้ เริ่ ม ต้ น จากศูน ย์ น ะครั บ แต่ท่า นเริ่ ม ต้ น จากค่ า ที่ ติด ลบกว่าจะ กลับมาบวกอาจใช้ เวลานานพอสมควร แต่ก็ไม่ใช่ว่าไม่มีโอกาส 26

ส าเร็ จ นะครั บ แต่ ท่ า นจะเปลี่ ย นมุม คิ ด หรื อ เปล่ า เท่ า นัน้ เอง เหมือนคาที่เขาว่า แค่ พลิก มุ ม คิด ชี วิต ก็ เปลี่ ยน วันนีถ้ ้ าท่าน ได้ รั บ โอกาสนัน้ จงบอกตัว เองว่ า “เป็ น บุญ ของเราหนอ” และ แน่ น อนเจ้ า ภาพหลัก นี่ แ หละก็ จ ะเป็ นผู้ อ านวยความสะดวก ประสานงานต่างๆ กับเครื อข่ายต่างๆภายนอก ทาให้ ลดความ กังวลของเครื อข่ายที่จะเข้ าไปร่วมจัดกิจกรรมต่างๆ ภายในได้ มาก เลยทีเดียว เครื อข่ายท่านใด งง สงสัยว่าอะไรทาได้ อะไรทาไม่ได้ อะไรนาเข้ าได้ อะไรนาเข้ าไม่ได้ ถามเจ้ าภาพหลักหรื อผู้รับผิดชอบ งานได้ เ ลยรั บรองท่านจะได้ รับการดูแลช่วยเหลืออย่างดีสบาย หายห่วงครับ

คุณสมบัตขิ องเจ้ ำภำพ

ฟั ง ไปฟั ง มาหลายท่า นเริ่ ม อยากรู้ พูด ถึ ง เจ้ า ภาพหลัก หรื อ ผู้รั บ ผิ ด ชอบงาน TO BE NUMBER ONE ใน สังกัดกระทรวงยุติธรรมนี ้ เหมือนจะไม่ใช่งานง่ายๆ แล้ วถ้ าต้ อง 27

รั บ ผิ ด ชอบงานจริ ง ๆ ต้ อ งมี คุณ สมบัติอ ย่า งไรละถึ ง จะช่ว ยให้ ภารกิจนี ้สาเร็ จได้ วันนี ้เราได้ ถอดบทเรี ยนจากผู้รับผิดชอบงานใน เรื อนจาและสถานพินิจฯ มาให้ ฟังกันครับพี่ๆบอกไว้ แบบนี ้ครับ

คุณสมบัตทิ ่ ผี ้ ูรับผิดชอบงำน TO BENUMBER ONE ใน เรือนจำหรือสถำนพินิจ ต้ องมีคือ

1.มีทศั นคติเชิงบวก เปิ ดรับการเรี ยนรู้ใหม่ๆ 2.มีความมุง่ มัน่ ตังใจในการบ ้ าบัดแก้ ไข เด็กและเยาวชนและผู้ต้องขังด้ วยใจที่มี ความเมตตา กรุณา มุทิตา อุเบกขา 3.มีความเชื่อมันว่าเด็กและเยาวชน รวมถึงผู้ต้องขัง สามารถปรับเปลี่ยนความคิด ที่จะเป็ นคนดีได้

4.มีอารมณ์ที่มนั่ คง มีภาวะผู้นาและผู้ตามที่ดี ปรับได้ ตามสถานการณ์ มี สัมพันธภาพที่ดีกบั ผู้อื่น I AM OK – YOU OK 5.รู้จกั แก้ ปัญหาและสถานการณ์ตา่ งๆได้ ดี มีความอดทนต่อสภาวะที่ยากลาบาก และคับข้ องใจ (แก้ ปัญหาเฉพาะหน้ าได้ ) 6.ทางานเป็ นทีมอย่างเป็ นระบบ

7.มีการสือ่ สารอย่างเหมาะสม

8.มีการพัฒนาตนเองและพัฒนาทีมอย่างต่อเนื่อง 9.มีความตระหนักในหน้ าที่ตนเองที่ได้ ทางานแก้ ไข บาบัด ฟื น้ ฟู และ งาน TO BE NUMBER ONE

10.ซื่อสัตย์ สุจริ ต และคิดถึงประโยชน์ของราชการและประโยชน์ตอ่ ประเทศชาติ เป็ นหลัก

11.เข้ าใจงาน TO BE NUMBER ONE อย่างถ่องแท้ 12.คิดเสมอว่าเครื อข่ายเสมือนคนในครอบครัวที่จะคอยช่วยเหลือกันอยู่เคียงข้ าง กันไม่วา่ จะทุกข์หรื อสุข

คุณสมบัตเิ หล่านี ้ไม่ใช่เราคิดเองนะครับ นี่สกัดมาจากพี่ๆ ผู้รับผิดชอบงาน TO BE NUMBER ONE หลังกาแพงสูงทังสถาน ้ พินิจฯ เรื อนจา ทัณฑสถานของขอนแก่นเรานี่แหละครับ จะไม่ให้ เราทางานสนุกกันได้ อย่างไร ในเมื่อพี่ๆผู้รับผิดชอบงานแต่ละคนก็ ขยันขันแข็ง เอาจริงเอาจังขนาดนี ้ แถมมีคณ ุ สมบัตพิ ิเศษอีกเพียบ แต่สาหรับหลายๆท่าน หลายๆที่ ที่กาลังจะเริ่มต้ นรับผิดชอบงาน ในชมรมหลังกาแพงสูงก็อย่าเพิ่งตกใจนะครับ อย่าเพิ่งกังวลใจว่า ฉันต้ องมีคณ ุ สมบัตคิ รบทัง้ 12 ข้ อนี่เลยเหรอถึงจะทางาน TO BE NUMBER ONE หลังกาแพงสูงได้ ยังไม่จาเป็ นหรอกครับ อาจจะ มีข้อสองข้ อก็เริ่มต้ นทาได้ แล้ วละครับ

แต่ข้อแรกนี ้สาคัญหน่อย

ต้ องมอง TO BE NUMBER ONE แบบบวกเสียก่อน เดี๋ยวข้ ออื่นๆ ก็ตามมาเองครับ ยิ่งทาเรายิ่งได้ ประสบการณ์รวมถึงทักษะพิเศษ ต่างๆจะตามมาอีกมากมาย ดูตวั อย่างพี่สาวเราที่เป็ นผู้รับผิดชอบ งานในเรื อนจากลางขอนแก่นสิรับ แรกๆจับไมค์พดู ไม่เป็ น พูดไม่ ค่อยได้ แต่ผา่ นมา 3-4 ปี กลายเป็ นนักพูดและวิทยากรที่หาตัวจับ ยากไปเสียแล้ ว

ที่ตัง้ ที่ทำกำรชมรม

เอาละครับมาถึงตอนนี ้ ก็มีนโยบาย มีผ้ รู ับผิดชอบงาน เหมือนองค์ประกอบเริ่มจะพร้ อมแล้ ว Step ต่อไป ต้ องทาอะไรต่อ เราจะล่องลอยอยูเ่ หมือนเจ้ าไม่มีศาลก็คงไม่ได้ แน่นอนครับต้ อง หาที่ตงที ั ้ ่ทาการหลายๆที่

ที่เห็นส่วนใหญ่ก็ใช้ บริเวณห้ องของ 31

เจ้ าหน้ าที่ผ้ รู ับผิดชอบงาน เช่น ใช้ พื ้นที่ในสถานพยาบาล หรื อ บางที่เช่นสถานพินิจฯ อาจจะมีการปรับปรุงพื ้นที่บางห้ องให้ มีเป็ น ที่ทาการและเป็ นห้ อง TO BE NUMBER ONE FRAIND CORNER ไปในที่เดียวกันก็สะดวกอีกแบบ เนื่องจากจานวนเด็ก ไม่เยอะเหมือนเรื อนจาหรื อทัณฑสถาน บอกก่อนนะครับว่าเรื่ อง การใช้ สถานที่ของชมรมในการทากิจกรรมต่างๆน่าจะไม่มีรูปแบบ ตายตัว ปรับให้ เหมาะสมกับพื ้นที่และบริ บทของแต่ละที่มากกว่า และอยูใ่ นความเหมาะสมและอยูใ่ นดุลพินิจของทางทีมผู้บริหาร หรื อที่ปรึกษาชมรมภายในนัน่ เองครับ กำรดำเนินงำน ชมรมควรเริ่มต้ นอย่ ำงไร 3ก 3ย ที่ค้ ุนเคยแต่ ไม่ ค้ ุนชิน ถ้ าเราอยูใ่ นแวดวงการทางาน TO BE NUMBER ONE มาพอสมควรคงไม่ต้องให้ อธิบายความหมายของ 3ก 3ย กันหรอก ใช่ไหมคครับ แต่ไม่แน่นะครับถ้ าพูดถึง 3ก 3ย ในชมรม TO BE NUMBER ONE หลังกาแพงสูง ท่านอาจจะนึกภาพไม่คอ่ ยออกก็

เป็ นได้ เอาเป็ นว่าลองมาดูแค่ ก.กรรมการของแต่ละที่กนั หน่อยว่า มีความยากง่ายอย่างไร ก.กรรมกำร หลังกำแพงสูง สาหรับรูปแบบของสถานพินิจฯ ที่มีเด็กเยาวชนหมุนเวียน กันเข้ ามาทังกลุ ้ ม่ ที่ต้องดูแลแก้ ไขบาบัด

ฟื น้ ฟูเยาวชนที่เข้ าสู่

กระบวนการยุตธิ รรม รวมทังเยาวชนที ้ ่ศาลมีคาสังให้ ้ ควบคุมตัว เพื่อรอการตรวจพิสจู น์ตาม พรบ. และเด็กโดยส่วนใหญ่มากกว่า 70% มีปัญหาเรื่ องยาเสพติดมา ระยะเวลาการอยู่ในสถานพินิจ ของแต่ละคนก็ไม่เท่ากัน และโดยส่วนใหญ่เฉลี่ยก็จะอยู่กนั คนละ 2-3 เดือนเท่านันเอง(มี ้ บางกรณีอาจจะอยูร่ ะยะนานกว่านัน) ้ คิดดู สิครับ แค่ ก.แรกก็เล่นเอาปวดหัวกันเสียแล้ ว จะตังใครมาเป็ ้ น กรรมการละ ใครจะมาเป็ นประธาน พอตังปุ๊้ บทางานมาแว๊ บๆก็ไป ดังนันรู ้ ปแบบของคณะกรรมการของสถานพินิจอาจจะแตกต่าง กับ กรรมการของชมรมทัว่ ๆไปก็ได้ ครับ เช่น ที่สถานพินิจขอนแก่น เราใช้ แนวคิดกรรมการติดล้ อ ที่ใช้ ชื่อกรรมการติดล้ อก็เพราะว่า มันใกล้ ตวั เยาวชน เขาเข้ าใจง่ายประเภทมาเร็ว ไปเร็ว เคลมเร็ว ประมาณนัน้ วิธีการง่ายๆ ครับ เลือกตังคณะกรรมการชุ ้ ดแรก 33

ขึ ้นมาก่อน เอาพวกที่พอจะมีเวลาในนี ้อีกสักหน่อย พอได้ ชดุ แรก ทางานไปสักพัก กรรมการแต่ละคนก็จะมีชว่ งเวลาปล่อยตัวหรื อ ได้ รับการส่งตัวต่อ แล้ วแต่ชว่ งเวลาของใครของมัน หน้ าที่ของ กรรมการแต่ละตาแหน่งและคณะที่ปรึกษา ก็ต้องมองหารุ่นน้ องที่ เหมาะสมมารับตาแหน่งโดยมีชว่ งเวลาให้ รุ่นพี่รุ่นน้ องได้ ถ่ายทอด แนวทางการทางานของชมรมกันสักระยะอย่างน้ อยสัก 1 สัปดาห์ เพื่อให้ เกิดความต่อเนื่อง ส่ ว น ใ น เ รื อ น จ า ก็ จ ะ ง่ า ย ห น่ อ ย ส า ห รั บ ก า ร ตั ง้ คณะกรรมการ เนื่ อ งจากส่ ว นใหญ่ ก็ บ รรลุ นิ ติ ภ าวะแล้ ว รู้ ระยะเวลาของโทษชัดเจน และมีคณ ุ สมบัติบางประการที่ถูกระบุ ในการรับสมัครแกนนาและคณะกรรมการชมรม วิธีการได้ มาของ คณะกรรมการอาจจะมาจากหลายวิธีเช่นการ VOTE จากแกนนา หรื อ การสมัค รด้ ว ยความสมัค รใจ หรื อ บางที่ ส ามารถจัด การ เลื อกตัง้ ได้ อย่างเป็ น ทางการโดยให้ ส มาชิ ก ทัง้ หมดลงคะแนน เลือกตังก็ ้ จะดีไม่น้อยเพราะเป็ นประชาธิปไตยและจะได้ รับการ ยอมรั บ จากสมาชิ ก ทัง้ หมด แต่รู ป แบบของ TO BE NUMBER ONE เองก็มียทุ ธศาสตร์ เฉพาะนัน่ คือ 3 ย. และทางเรื อนจาเองก็ 34

มองแบบข้ ามช็ อ ตไปก่อ นเลยว่า ถ้ า ต้ องออกไปสร้ างเครื อ ข่ า ย ภายนอกแล้ วกรรมการที่เป็ นผู้ต้องขังของเราจะออกไปได้ อย่างไร จึงเกิด Learning หนึงสาหรับการแต่งตังคณะกรรมการในเรื ้ อนจา กลางขอนแก่น โดยแบ่งคณะกรรมการภายในออกเป็ น 2 ชุดคือ คณะกรรมการอานวยการ(ผู้บริ หารและเจ้ าหน้ าที่เรื อนจา) และ คณะกรรมการชมรม (ผู้ต้องขัง) โดยในยุทธสาสตร์ การสร้ างและ พัฒนาเครื อข่ายก็จะเน้ นให้ คณะกรรมการอานวยการเป็ นกาลัง สาคัญในการขยายเครื อข่าย โดยคณะกรรมการชมรมที่อยูภ่ ายใน ก็ทาหน้ าที่สนับสนุน

ก.กองทุน หลังกำแพงสูง ว่าด้ วยเรื่ องของกองทุนแล้ ว ปัจจุบนั ก็จะไม่คอ่ ยแตกต่างจากชมรมทัว่ ๆไปสักเท่าไหร่ กล่าวคือ ก็ต้องมีบญ ั ชีชมรมที่ชัดเจน เบิกจ่ายแบบ 2 ใน 3 ส่วนใหญ่ก็จะ 35

เป็ นคณะกรรมการอานวยการหรื อเจ้ าหน้ าที่ผ้ รู ับผิดชอบโครงการ เป็ นผู้เ ปิ ดบัญ ชี รายได้ ส่วนใหญ่ ก็ม าจาก 3 กลุ่ม หลักเช่น การ สนับ สนุน ของกระทรวง กรม หรื อ ทางผู้ บริ ห ารหน่ ว ยงานเอง รายได้ จากการสนับสนุนของจังหวัดหรื อเครื อข่าย และสุดท้ ายก็ มาจากการหารายได้ ของสมาชิก เช่นงานประดิษฐ์ งานช่าง งาน ศิล ป์ งานดนตรี หรื อ งานด้ า นผลผลิ ต เกษตร ซึ่ง อาจจ าหน่าย ภายในให้ สมาชิ ก เจ้ าหน้ าที่ ญาติ ข องผู้ ต้ องขั ง หรื อน า ออกจ าหน่ า ยในงานส าคั ญ ต่ า งๆของจั ง หวั ด ของกรมหรื อ กระทรวงก็ได้ ซึ่งรายได้ นนั ้ อาจจะจัดสรรปั นส่วนให้ กับสมาชิ ก หรื อจัดเก็บเข้ าชมรมไว้ ทากิจกรรมที่เป็ นประโยชน์ตอ่ ไป ก.กิจกรรม หลังกำแพงสูง พระเอกของการทา TO BE NUMBER ONE หลังกาแพง สูง ผมว่า ก็ ค งหนี ไ ม่พ้ น ก.กิ จ กรรมที่ แ หละครั บ เพราะจะเป็ น ตัวแปลสาคัญที่จะทาให้ ผ้ ตู ้ องขังหรื อสมาชิกชมรมหลังกาแพงสูง อยากเข้ า ร่ ว มกิ จ กรรมกับ TO BE NUMBER ONE ไหม First impression หรื อความประทับใจแรกสาคัญเสมอ เพราะอะไรนะ เหรอครั บ แน่นอนงาน TO BE NUMBER ONE ชื่ อคือโครงการ 36

ภาษาไทยก็บอกอยู่แล้ ว โครงการรณรงค์ปอ้ งกันและแก้ ไขปั ญหา ยาเสพติด และผู้ต้องขังเหล่านี ้มากกว่าร้ อยละ 70 เป็ นคดีด้านยา เสพติด แค่คิดก็เครี ยดแล้ วใช่ไหมครับ จะไปทากิจกรรมอะไรกับ เขาดี เขาถึงอยากจะร่ วมกิจกรรมกับเรา พร้ อมเรี ยนรู้ ไปกับเรา จะเข้ าใจสิ่งที่เราพูดเราอยากให้ เขาทาไหม กิจกรรมแบบไหนทา ได้ ทาไม่ได้ กิจกรรมไหนจะถูกใจไม่ถูกใจ คิดไปสารพัด ถ้ าเป็ น เจ้ าหน้ าที่ภายในที่อยู่กับผู้ต้องขังมานานคงเข้ าใจธรรมชาติของ เขาพอสมควร ส่วนเครื อข่ายที่ไม่เคยไปสัมผัสอาจจะเกิดความ กังวลใจ ลังเลจนถึงขันไม่ ้ กล้ าย่างกายเข้ าไปเลยก็มี เอาเป็ นว่า อย่าเพิ่งเครี ยดครับ มาลองฟั งแนวทางการทากิจกรรมของเรากับ โลกหลังกาแพงสูงดูก่อนท่านอาจจะเบาใจลงและมีไอเดียเจ๋ง ๆไป พัฒนาในโลกหลังกาแพงสูงก็เป็ นได้

เตรียมตัวอย่ ำงไรดีก่อนเข้ ำไปทำ กิจกรรม 1.เตรี ย มตั ว และเตรี ย มใจครั บ แน่ น อนข้ า งในนัน้ อาจจะไม่เหมือนข้ างนอก ท่านจะเห็นผู้คนที่มีความหลากหลาย ผู้ชายที่สกั แทบทุกคน ทังหน้ ้ าตาดีบ้างหน้ าตาดูโหดบ้ าง แต่เชื่อ เถอะครับ ในพืน้ ที่ที่เราสามารถเข้ าไปถึงและผู้ต้องขังที่ ม าร่ วม กิจกรรมกับเราจะหน้ าตาอย่างไร เขาก็ไม่ทาอะไรหรอกครับ เพื่อ ความสบายใจจะมีเจ้ าหน้ าที่ดแู ลใกล้ ชิดและยังมีผ้ ชู ่วยผู้ต้องขัง ช่วยดูแลด้ วย เข้ าไปแรกๆเราจะรู้สกึ เกร็ งกังวล จะเป็ นคนที่เก่งแค่ ไหนเรื่ องการเป็ นวิทยากร ถ้ าไม่เคยเข้ าไปสัมผัสมาก่อนรับรองมี เครี ยดขึ ้นสมองแน่นอน เราเองก็ผ่านความรู้สึกนันมาแล้ ้ วเช่นกัน แต่หารู้ ไม่พอเริ่ มต้ มจับไมค์รันกิจกรรมเท่านัน้ แหละครับ ความ กัง วลทุก อย่า งก็ ม ลายหายไปอย่า งไม่ น่า เชื่ อ ทุก คนให้ ความ 38

ร่ ว มมื อ ดี ม าก ท ากิ จ กรรมกับ เราอย่า งเต็ม ที่ มี ร อยยิ ม้ มี เ สี ย ง หัวเราะอยูต่ ลอดเวลา ถือว่าด่านแรกของเรา ผ่านครับ 2.ศึกษำข้ อมูลให้ มำกที่สุด ข้ อมูลที่เราต้ องศึกษานี่คือ อะไร อย่างน้ อยเราต้ องรู้ บริ บทของสถานที่ๆเราจะไปเช่นเรื อนจา ทัณฑสถาน สถานพินิจฯ หรื อศูนย์ฝึก รู้ จักกลุ่มผู้เข้ าร่วมกิจกรรม ว่ามีพื ้นฐานเป็ นอย่างไรเป็ นไปได้ ให้ ร้ ูถึงคดีของผู้ต้องขังส่วนใหญ่ ที่เข้ าร่ วมกิจกรรมกับเรา รู้ จักตารางเวลาปกติของเรื อนจ าหรื อ สถานพินิจว่าแต่ละช่วงเขาทาอะไรและเรามีเวลามากน้ อยแค่ไหน รู้ จักพื น้ ฐานของกิ จ กรรมภายในที่ ทาอยู่นอกเหนื อจาก TO BE เช่นด้ านยาเสพติดมีกิจกรรมอะไรบ้ าง มีใครหรื อหน่วยงานไหน เข้ ามาส่งเสริ มความรู้ เป็ นต้ น เพื่อประเมินกิจกรรมที่เราจะต้ อง ดาเนินงาน ว่าอันไหนเชื่อมกันได้ อันไหนต้ องลดต้ องเพิ่ม 3.กำรวำงแผนกิจกรรมและจัดกิจกรรมครั ง้ แรก อัน นีส้ าคัญมากๆ ครัง้ หนึ่งเคยได้ ยินเจ้ าหน้ าที่ ของเรื อนจ าบอกว่า ผู้ต้องขังก็เหมือนคนชายขอบ ที่น้อยคนจะเข้ ามาถึง ไม่คอ่ ยได้ รับ โอกาสจากการพัฒนาอื่นๆนอกจากแนวทางกรมที่มีอยู่ หน่วยงาน ภายนอกที่ไม่มีบทบาทหรื อภารกิจงานที่เกี่ยวข้ อง ก็ ไม่คอ่ ยได้ เข้ า 39

มายุ่ง เกี่ ย วสัก เท่ า ไหร่ ซึ่ง TO BE NUMBER ONE อาจจะเป็ น มุม มองใหม่ห รื อ แนวทางกิ จ กรรมใหม่ๆ ที่ จ ะตอบโจทย์ ใ นการ ปรั บ เปลี่ ย นเขาเหล่ า นี ้ เพราะหลายๆกิ จ กรรมที่ ผ่ า นมาบาง กิจกรรมเขาก็จะเข้ าร่ วมแบบให้ ผ่านไปวันๆ ฟั งเท่านี ้ก็ทาให้ เรา รู้สกึ มีกาลังใจอยากจะทาโน่นนี่นนั่ มากมาย โดยงานแรกเราได้ รับ โจทย์ในการอบรมพัฒนาแกนนารุ่ น 1 จานวน 50 คน ระยะเวลา 3 วัน ซึ่งแต่ละวันก็จะมีช่วงเวลาที่จากัด เราจึงเริ่ มลงมือวางแผน กิจกรรมที่จะทาใน 3 วันนี ้ จัดทาหลักสูตรเฉพาะ เร่ งด่วนขึน้ มา โดยการน าภาคี เ ครื อ ข่ า ยเข้ า ไปร่ ว มกัน จัด กิ จ กรรม ทัง้ สสจ. CPALL กรรมการ TO BE NUMBER ONE จั ง หวั ด รวมถึ ง สถานศึ ก ษา โดยแผนกิ จ กรรมตลอด 3 วัน ของเรานัน้ ก็ ใ ช้ MODEL 3 ช ซึ่งมี ช อะไรบ้ างจะเล่าในภายหลัง จะเน้ น กิจกรรม สร้ างสุข สนุน สร้ างเสียงหัวเราะ สร้ างสัมพันธภาพในกลุ่ม ให้ เขา ค่อยๆเปิ ดใจและเปิ ดตัวเอง เปิ ดโอกาสให้ ได้ แสดงความคิดเห็น และการยอมรับผู้อื่น และค่อยๆแทรกซึมด้ านการปรับทัศนคติ ปรั บ mind set และการสร้ างแรงบัน ดาลใจ สุ ด ท้ ายเมื่ อ จบ หลักสูตรทุกคนต้ องมอง TO BE NUMBER ONE แบบบวก และ

พร้ อมมีส่วนร่ วมกับกิจ กรรมต่อไป ซึ่งแน่นอนครัง้ แรกของเราก็ สอบผ่า นนนนนอี ก แล้ ว ครั บ ทัง้ นี ท้ ัง้ นัน้ ก็ ม าจากการวางแผน เตรี ยมการที่ดี แบ่งหน้ าที่และบทบาทการมีสว่ นร่วมของเครื อข่าย ทุกคนที่เข้ าไปในทุกครัง้ และที่สาคัญจบกิจกรรมทุกครัง้ อย่ าลืม ประเมินผลเพื่อนาผลมาปรับปรุงพัฒนาให้ ดียิ่งๆขึ ้น 4.ขับเคลื่อนด้ วยคณะกรรมกำรและแกนนำ เมื่ออบรมแกนนาครัง้ ที่ 1 ผ่านไป ผู้ที่สนใจและมีความ เหมาะสมก็สมัครมาทาหน้ าที่เป็ นคณะกรรมการชมรมในตาแหน่ง ต่างๆ และร่ วมกับแกนนาขับเคลื่อนกิจกรรมของชมรมตามแผน ประจาปี ตรงนี ้เครื อข่ายก็สาคัญมากไม่ใช่ว่าเรามีหน้ าที่เข้ าไป อบรมแกนน าครั ง้ เดี ย วต่ อ ปี ก็ จ บ ระหว่ า งการท างานของ คณะกรรมการเราก็ต้องเข้ าไปร่ วมให้ คาแนะนาเป็ นพี่เลี ้ยงอย่าง ใกล้ ชิด และไปร่ วมกิจกรรมต่างๆตามแผนงานเมื่อมีโอกาสหรื อ คณะกรรมการร้ องขออยากให้ เครื อข่ายไปช่วยในกิจกรรมต่างๆ ซึ่งในนามของเครื อข่าย ชมรมเราเข้ าออกเรื อนจา สถานพินิจ จน มีความรู้สึกว่าเราคือส่วนหนึ่งของชมรม TO BE NUMBER ONE หลัง ก าแพงสู ง ไปแล้ ว แต่ ก็ ดี น ะเพราะทุ ก ครั ง้ ที่ เ ราเข้ าไป ก็ 41

เหมือนกับการไปเติมไฟให้ กับตัวเองแกนนาของ CP ALL เราทุก คนพูดเป็ นเสียงเดียวกันว่า โชคดีที่ได้ มีโอกาสเข้ ามาในสถานที่ เหล่านี ้ ได้ ลงมือทา ได้ เห็นเขามีความสุข ได้ เห็นเขาเปลี่ยนแปลง และเมื่อเวลาที่แกนนาผู้ต้องขังมาขอกอดเราเพื่อขอพลังใจ ยิ่งทา ให้ เรามีพลังมากขึ ้น นัน่ ก็คือสิ่งที่เราได้ รับตอบแทนกลับมาเช่นกัน ที่เราคิดว่าน้ อยคนนักจะมีโอกาสตรงนี ้เป็ นความโชคดีของเรา 5.สิ่งที่ไม่ ควรทำในกำรทำกิจกรรมกับผู้ต้องขัง จริ งๆข้ อห้ ามข้ อจ ากัดก็มีไม่ม ากมายอะไรหรอกครั บ ก็ คล้ ายๆกับการทากิจกรรมทัว่ ไป เช่นต้ องระมัดระวังการบาดเจ็บ ทังกายและใจ ้ การบาดเจ็บทางกายคงพอเข้ าใจกันได้ ง่ายๆ ส่วน การบาดเจ็ บ ทางใจนี่ เ ป็ น เรื่ อ งที่ ค่อ นข้ า งซี เ รี ย สและมี โ อกาส เกิ ดขึน้ บ่อยครั ง้ หากเราไม่ร ะมัดระวัง ในคาพูด การกระทาการ แสดงออก หรื อแม้ แต่รูปแบบกิจกรรมที่ส่ งผลต่อความรู้ สึกหรื อ ความไม่พงึ พอใจของผู้เข้ าร่วม ตัวอย่างการบาดเจ็บทางใจเมื่อทา กิจกรรมกับกลุ่มผู้ต้องขัง เช่น การยกตัวอย่างหรื อคาพูดที ทาให้ เขารู้ สึกว่าเขาเป็ นคนไม่ดี คนเลวจนไม่สามารถให้ อภัยได้ พูดว่า เขาเป็ นต้ นตอปัญหาสังคม หรื อการพูดที่ทาให้ เขาคิดถึงครอบครัว 42

หรื อคนภายนอกจนเกินไปและไม่สามารถอยู่กับปั จจุบนั ได้ หรื อ การพูดยกตกข่มท่านทาให้ เขารู้ สึกด้ อยค่าแต่ทีมวิทยากรเป็ นผู้ สูงส่ง หรื อแม้ แต่การแสดงพฤติกรรมรังเกียจเขาทางสีหน้ าท่าท่า หรื อแววตาเป็ นต้ น รวมถึงการทากิจกรรมที่ทาให้ ผ้ หุ ญิงผู้ชายได้ ใก้ ชิดกันมากเกินขอบเขตที่ทางเรื อนจากาหนด เป็ นต้ น สิ่งเหล่านี ้ ควรต้ อ งระมัด ระวัง และตระหนัก เป็ น พิ เ ศษ ส าหรั บ เครื อ ข่ า ย ทัง้ หลายที่ ต้ อ งเข้ า ไปท ากิ จ กรรมกับ ชมรม TO BE NUMBER ONE หลังกาแพงสูงนะครับ

ไหนๆเราก็ พูด ถึ ง ก.กิ จ กรรมกัน แล้ ว จะไม่พูดถึ ง ยุ ท ธศาสตร์ ข องกิ จ กรรมตามแนวทางของโครงการ TO BE NUMBER ONE เลยก็ เ ห็ น จะไม่ ไ ด้ เพราะหลายๆท่ า นอาจจะ อยากทบทวนความเข้ าใจว่ายุทธศาสตร์ ของกิจกรรมในกลุ่มของ ชมรมหลัง ก าแพงสูง จะเหมื อ นยุท ธศาสตร์ ข องชมรมทั่ว ๆไป หรื อไม่ คาตอบคือ ก็เหมือนกันนัน่ ละครับ ยึดยุทธศาสตร์ เดียวกัน ที่มาจากสานักงานโครงการ ประกอบด้ วย

ยุทธศำสตร์ ท่ ี 1 การรณรงค์เพื่อปลุกจิตสานึกและสร้ างกระแส นิยมที่เอื ้อต่อการป้องกันและแก้ ไขปัญหายาเสพติด ยุทธศำสตร์ ท่ ี 2 การเสริมสร้ างภูมิค้ มุ กันทางจิตใจให้ กบั สมาชิก ยุทธศำสตร์ ท่ ี 3 การสร้ างและพัฒนาเครื อข่ายเพื่อการป้องกัน และแก้ ไขปัญหายาเสพติด ส่วนการที่จะทากิจกรรมอะไรในแต่ละยุทธศาสตร์ นนก็ ั้ ขึ น้ อยู่ กั บ บริ บ ทและองค์ ป ระกอบต่ า งๆของแต่ ล ะที่ ซึ่ ง ทุ ก องค์ประกอบสามารถส่งผลต่อความสาเร็ จของกิจกรรมในแต่ละ ยุทธศาสตร์ ทงสิ ั ้ ้น ยกตัวอย่างง่ายๆเช่น ชมรม TO BE NUMBER ONE ในสถานพิ นิ จ เราจะเน้ นกิ จ กรรมด้ านไหนก็ ต้ องมาดู องค์ประกอบหลักเช่น เด็กส่วนใหญ่อายุไม่ถึง 18 ปี ช่วงวัยของ เด็ ก ๆก็ มี ผ ลต่ อ การเลื อ กกิ จ กรรม โดย concept ของ TO BE NUMBER ONE โดยทั่วไปก็ เน้ นเด็กทาผู้ใหญ่ หนุน แต่ลักษณะ ของ น้ อง ๆในสถานพิ นิ จ ด้ วยศั ก ยภ าพ ข อง น้ อง ๆ ที่ เ ป็ น คณะกรรมการหรื อแกนนาก็อาจจะด้ อยกว่าแกนนาในโรงเรี ยน หรื อชุมชน ดังนันการส ้ ารวจความชอบของกิจกรรมและเลือกใช้

กิ จ กรรมที่ เ หมาะสมอาจจะเป็ นคณะกรรมการอานวยการหรื อ กรรมการที่ ป รึ ก ษาหรื อเจ้ าหน้ าที่ ที่ รั บ ผิ ด ชอบงาน TO BE NUMBER ONE ช่ ว ยเป็ นหลั ก ให้ แล้ วส่ ง เสริ ม กิ จ กรรมตาม ความชอบ ความถนัด และความเหมาะสม และในสถานพินิจนัน้ เยาวชนส่วนใหญ่จะเข้ ามาเป็ นช่วงระยะเวลาสันๆ ้ เราควรนาด้ วย ยุทธศาสตร์ ที่1 เรื่ องของการสร้ างกระแสให้ เด็กๆรู้ จกั กับ TO BE NUMBER ONE ทาให้ เขารู้วา่ โลกนี ้ยังมีกิจกรรมอื่นๆหรื อพื ้นที่เชิง บวกอื่นๆที่เขาสามารถเข้ าร่ วมได้ ได้ แสดงศักยภาพตัวเองอย่าง เหมาะสม ง่ายๆคือหากิจกรรมที่เขาชอบแล้ วได้ แสดงศักยภาพ เหล่านันออกมา ้ จะเป็ นดนตรี กีฬา ศิลปะได้ หมด แต่เน้ นให้ เขาได้ ทาร่วมกับเพื่อนๆเป็ นทีมเป็ นกลุ่ม เพราะจะช่วยให้ เขาเรี ยนรู้ การ ปรับตัวและอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้ มากขึ ้น และอีกยุทธศาสตร์ ที่สาคัญ คือยุทธศษสตร์ ที่ 2 เนื่องจากช่วงเวลาสันๆ ้ เราอาจจะไม่สามารถ พัฒนาทักษะต่างๆเขาได้ มากมายนัก เช่นให้ มี ภาวะผู้นาสูง ขึน้ มากๆ หรื อมีศกั ยภาพด้ านอื่นๆเปลี่ยนไปในทางบวกอย่างชัดเจน ดังนันการเน้ ้ นยุทธศาสตร์ ที่ 2 สรรหากิจกรรมที่จะช่วยให้ เขารู้ จัก ตัวตนของตัวเอง เกิดการยอมรับ เรี ยนรู้ และปรับเปลี่ยนมุมมอง

ชีวิต เกิดแรงบันดาลใจ และมีเป้าหมาย ซึ่งก็ไม่ใช่เรื่ องง่ายที่จะ สรรหากิจกรรมในยุทธศาสตร์ ที่ 2 นี ้มาทาแล้ วสามารถตอบโจทย์ ที่พดู มา และที่สาคัญเด็กต้ องชอบ และต้ องเชื่อว่าเขาสามารถทา และเปลี่ยนแปลงตัวเองได้ ซึ่งจะนาไปสู่กระบวนการวัดผลการ เปลี่ยนแปลงว่าการดาเนินงานของเราสาเร็ จหรื อเปล่านัน้ ง่ายๆ คือแกนนาและสมาชิกทัง้ หมดต้ องไม่กลับเข้ ามาซ า้ วนเวี ยนใน วงจรเหล่านี ้อีก และสามารถใช้ ชีวิตในสังคมได้ อย่างปกติสขุ ส่ ว นในเรื อนจ านี ล้ ั ก ษณะการวางแผนกิ จ กรรมจะ ค่ อ นข้ างง่ า ยกว่ า สามารถจัด ตัง้ คณะกรรมการที่ มี ทั ก ษะที่ หลากหลายได้ เ นื่ อ งจากนัก โทษที่ เ ข้ า มาในเรื อ นจ าหรื อ ทัณฑ สถานล้ วนแล้ วแต่ เ ป็ นผู้ ใหญ่ บางคนมี วิ ช าความรู้ ติ ด ตัว มา มากมาย การคั ด เลื อ กคณะกรรมการที่ มี ทั ก ษะ ความรู้ ที่ หลากหลายเหล่านี ้มารวมกัน ก็จะช่วยให้ ชมรมพัฒนาไปได้ เร็ วขึ ้น และสามารถคิดกิจกรรมที่ตอบโจทย์สมาชิกง่ายขึ ้น รู้วา่ เพื่อนชอบ หรื อไม่ชอบอะไร แต่ก็ยงั มีข้อจากัดบ้ างเช่นบางที่เป็ นเรื อนจ าที่ รวมทัง้ ผู้ต้องชายและผู้ต้องขังหญิ ง เวลาทากิจกรรมก็ส่งผลต่อ บรรยากาศโดยรวม ทาให้ ผ้ ูเข้ าร่ วมกิจกรรมสนุกและมีส่วนร่ วม 46

มากขึน้ หรื ออีกประเภทคือสาวๆประเภทสองกลุ่มนีก้ ็ช่วยสร้ าง สี สัน ให้ ร ะหว่ า งกิ จ กรรมได้ ไม่น้ อ ย นอกจากเรื่ อ งของเพศแล้ สถานที่ที่จดั กิจกรรมยังมีผลต่อการออกแบบกิจกรรมด้ วย เช่นใน สถานพิ นิ จ ที่ มี พื น้ ที่ ม าก สามารถจัด สรรแปลงเกษตรได้ หรื อ สามารถจัดกิจกรรมลักษณะ walk rally ฐานพัฒนาทักษะแบบ out door ได้ เป็ นต้ น

ชอบ

เชื่อ

ช่วย

MODEL 3 ช เล่าไปเล่ามาหลายคนคงอยากให้ สรุ ปแล้ วละว่า จริ ง ๆ แล้ วทางชมรมเราเนี่ยมีหลักคิดอะไรเกี่ยวกับการไปร่วมสร้ างและ พัฒนาเครื อข่ายหรื อไปจัดกิจกรรมให้ กบั ชมรม TO BE NUMBER ONE หลังกาแพงสูงไหม ที่เล่าผ่านมามีบางคาพูดที่เราพูดซ ้าไป ซ ้ามาหลายคา ในที่นี ้จะดึงมาเป็ นโมเดลให้ เป็ นแนวทางส าหรั บ

การทากิ จ กรรมในชมรมทุกประเภทก็ ว่าได้ โดยเฉพาะชมรมใน กลุ่มสังกัดกระทรวงยุติธรรม เพราะการเปลี่ยนแปลงคนเหล่านี ้ ไม่ใช่เรื่ องง่าย การกระตุ้นให้ เขามีส่วนร่วมให้ เขาคิดเขาทา จะใช้ กิจกรรมที่มีรูปแบบอย่างไร ลองมาทาความรู้จกั กับโมเดล 3 ช ที่ เราใช้ เ ป็ น หลัก ในการท ากิ จ กรรมกับ สมาชิ ก และเครื อ ข่ า ยมา ตลอดในช่ ว ง 3 ปี ให้ หลั ง มานี ้ ที่ ไ ปที่ ม าของ ค าสา ม ค า ประกอบด้ ว ย ชอบ เชื่ อ และช่ว ย ก็ ม าจากที่ ป ระธานชมรมมี โอกาสได้ ฟังท่าน ผอ.โรงเรี ยนประถมท่านหนึ่งทางใต้ จาชื่อท่าน ได้ แม่ น ท่ า นอดี ต ผอ.กิ จ จา เก่ ง การไถ ท่ า นได้ พู ด ถึ ง การ เปลี่ ย นแปลงครู ใ นโรงเรี ย น ด้ ว ยค า 3 ค านี ้ ฟั ง แล้ ว เกิ ด ความ ประทับใจและนามาขยายผล เป็ น MODEL 3 ช. สาหรับการทา กิ จ กรรมของ TO BE NUMBER ONE หลัง ก าแพงสูง ไปขยาย ความ MODEL 3ช ในมุมมองของชมรมเรากันสักหน่อยครับ

เรามาลองขยายความคา 3 นี ้ดูกนั ครับ ว่ามีอะไรที่ จะเก็บเป็ นสาระได้ บ้าง

ชอบ

หลายคนพอถามว่าคุณชอบ อะไรบ้ างอาจจะตอบได้ เลย แต่บาง คนอาจจะใช้ เ วลานึ ก นาน เพราะ คนเรามี ค วามชอบที่ ห ลากหลาย

ชอบแบบไม่มีขีดจากัด เช่นชอบสนุก ชอบสาระ ชอบคุย ชอบพูด ชอบเล่นดนตรี ชอบเล่นกีฬา ชอบฟั ง ชอบอยู่คน เดียว ชอบคนสวย ชอบคนดี ชอบเรี ยนหนังสื อ ชอบเงิน และยัง มี ความชอบอี ก มากมายนับไม่ ถ้ว น แต่ เ ชื่ อ เถอะ ครั บ ถ้ า เป็ น ความชอบด้ า นบวกคนส่ ว นใหญ่ ก็ จ ะชอบ คล้ า ยๆกัน เช่น ชอบมี ค วามสุข ชอบสนุก ชอบรอยยิ ม้ ชอบการยอมรับ ชอบมีเพื่อนที่ดี ชอบการได้ รับโอกาสเป็ น ต้ น

“ความชอบทาให้ คนมีแรงบันดาลใจในการทาสิ่ง ต่างๆ แล้ วเอาแรงบันดาลใจเหล่านันมาเป็ ้ น แรงจูงใจใน การใช้ ชีวิต ” และความชอบก็ จะตรงกันข้ ามกับความไม่ ชอบ หรื อความเกลียด ซึ่งจะเป็ นผลใชเชิงลบหากเกลียด เรื่ อ งที่ ไ ม่ ค วรเกลี ย ดตามหลัก ความถูก ต้ อ ง เช่ น เกลี ย ด ตัวเอง ไม่ชอบสังคม เป็ นต้ น ดัง นัน้ กิ จกรรมที่ จะช่ว ยให้ ผ้ ูต้อ งขังหรื อ น้ อ งๆใน สถานพินิจชอบก็มีมากมายเช่น เกมที่มีความสนุก ท้ าทาย และเมื่อทาสาเร็ จเกิดความภาคภูมิใจ กิจกรรมที่เขาถนัด และมีพรสวรรค์พร้ อมคิดสิ่งใหม่สร้ างสรรค์อยู่ตลอดเวลา เช่น ศิลปะ ดนตรี กีฬา บางคนชอบได้ แสดงความคิดเห็น ได้ พดู คุยกับผู้อื่นก็เพิ่มกิจกรรมเชิงการแสดงความคิดเห็น ง่ายๆ ได้ แชร์ ความคิดเห็นเหล่านันให้ ้ เพื่อนๆฟั งและเกิ ด การยอมรับ บางคนชอบแง่คิดที่ประทับใจ แง่คิดที่ทาให้ เข้ าเกิ ดความเชื่ อและเปลี่ยนแปลงมุมคิดตัวเองได้ ก็ หา 50

กิ จ กรรมที่ จะเสริ ม เรื่ อ งทัก ษะชี วิ ต บวกแง่ คิ ด ดี ๆ เข้ าไป สอดแทรกกับกิจกรรมที่เขาชอบ เป็ นต้ น

เรามาท าความรู้ จั ก ความเชื่ อ กั น สั ก

เชื่อ

หน่อ ยครั บ จากการค้ น คว้ า ข้ อ มูล ของ เราพอจะสรุ ปเกี่ ยวกั บ ควา ม ชื่ อที่ สอดคล้ องเป็ นดั ง นี ้ ความเชื่ อ เป็ น

ธรรมชาติที่เกิดขึ ้นกับมนุษย์ทุกรู ปนามสิ่งใดที่ผ้ ู คนได้ พบ ได้ สัม ผัส ในอายตนะทัง้ 6 ผลกระทบที่ เ กิ ด ขึ น้ เช่ น ตา กระทบรู ป จะมี ความรู้ สึกเกิดขึน้ ว่า รู ปที่ พบเห็นนัน้ เป็ น

อย่างไร ภาษาทางศาสนาเรี ยกว่าเกิดจักษุ วิญญาณ คือ ความรู้ สึก เกิ ด ขึน้ ทางตา เวลาใช้ หูฟัง เสี ย งจะเป็ น เสี ยง เพราะหรื อ ไม่ เพราะการวิ นิ จ ฉั ย อย่ า งนี เ้ รี ย กว่ า โสต วิญญาณความรู้สกึ เกิดขึ ้นทางหู สิ่งที่ผ้ คู นได้ พบเห็นสัมผัส ทางใดทางหนึ่ ง นี เ้ องเป็ น ต้ น เหตุแ ห่ ง ความเชื่ อ อัน เป็ น สัญเจตนา จุดเบื ้องต้ นส่วนนามธรรม เมื่อได้ รับการเพาะ เชื ้ออย่างนี ้ ต่อมาเกิดการเสริ มแต่ง โดยอาศัยสิ่งแวดล้ อม ที่คนเราได้ สมั ผัสทุกวันเป็ นเครื่ องช่วยให้ เจริ ญเติบโต และ เมื่ อ ใจคิ ด ความเชื่ อ ด้ า นรู ป ธรรมก็ เ กิ ด ขึ น้ เป็ น รู ป เป็ น สัญลักษณ์ อย่างใดอย่างหนึ่งรวมความว่า ความเชื่อมี 2 ประการ คือ 1. ความเชื่อที่เป็ นนามธรรม 2. ความเชื่อที่เป็ นรูปธรรม

ประโยชน์ ของควำมเชื่อ 1. ความเชื่อทาให้ เกิดความมัน่ ใจ 2. ความเชื่อทาให้ เกิดพลัง 3. ความเชื่อทาให้ เกิดการสร้ างสรรค์ 4. ความเชื่อทาให้ เกิดความสามัคคี 5. ความเชื่อทาให้ เกิดรูปธรรม 6. ความเชื่อเป็ นพื ้นฐานให้ เกิดปั ญญา 7. ความเชื่อทาให้ การนับถือศาสนาได้ อย่างมัน่ คง 8. ความเชื่อทาให้ เกิดฤทธิ์ทางใจ ทีม่ ำเรื ่องควำมเชื ่อ http://www.silpathai.net เมื่ อ ทานได้ ร้ ู จัก กับ ความเชื่ อ เบื อ้ ต้ น แล้ ว เรามา พิ จ ารณารู ป แบบกิ จ กรรม เนื อ้ หารวมถึ ง วิ ธี ก ารในการ ถ่ายทอด แม้ กระทั่งทีมงานของเราว่าอะไรบ้ างที่มีผลต่อ การเปลี่ยนความเชื่อของพวกเขาได้ ทาอย่างไรให้ เขาเปิ ด ใจกับเรา ทาอย่างไรให้ เขามอง TO BE NUMBER ONE 53

แบบบวก ท าอย่ า งไรให้ เ ขาเปลี่ ย นมุม มองชี วิ ต และมี เป้าหมายให้ กบั ชีวิตทังในขณะที ้ ่อยู่สถานที่แห่งนี ้หรื อเมื่อ ออกไปสู่โลกภายนอก ยกตัวอย่างที่เราทาอยู่ก็เช่น สร้ าง แกนนาให้ เกิดความเชื่อและศรัทธาก่อนเพื่อให้ แกนนาไป ถ่ายทอดความเชื่อนันกั ้ บเพื่อนที่อยู่ภายใน เราต้ องจริ งใจ ที่จะสอนและถ่ายทอดให้ กับเขาแบบไม่หวังผลตอบแทน สอดแทรกแง่คิด ที่เป็ นประโยชน์จบั ต้ องได้ และใกล้ ตวั เขา หากิ จกรรมที่ ช่วยสร้ างแรงบันดาลใจให้ กับ เขา บวกกับ กิจกรรมที่เกี่ ยวกับเรื่ อง Soft Side หรื อความรู้ สึกภายใน เรื่ องผิดชอบชั่วดี หรื อแม้ แต่การนากิ จ กรรมด้ า นธรรมะ และคุณธรรมเข้ ามาจับก็จะช่วยเสริ มเรื่ องความเชื่ อ ของ เขามีมากขึ ้นเรื่ อยๆ เมื่อเขาเชื่อว่า TO BE NUMBER ONE เป็ น โครงการที่ ดี เครื อ ข่ า ยที่ เ ข้ า ไปทัง้ หมด เข้ า ไปด้ ว ย ความหวัง ดี แ ละปราถนาดี แสดงพฤติ ก รรมด้ า นบวก ทั ง้ หมดให้ ประจั ก ษ์ เช่ น การวางตัว เป็ นแบบอย่ า งที่ ดี แสดงออกถึงความปารถนาดีทงทางกายและใจ ั้ มีเทคนิค และเนื ้อหาการสอนที่เข้ าถึงกินใจทุกครัง้ ที่ได้ ฟัง ทาให้ เขา เชื่ อ ว่ า เขายัง มี ด้า นดี ๆและมี ประโยชน์ ในตัว เองอี กมาก 54

แล้ วเขาก็จะดึงประโยชน์เหล่านันออกมาช่ ้ วยเรา ซึง่ จะเกิด ช ที่ 3 ขึ ้นตามมานัน่ เอง สุ ด ท้ า ย จ ะ เ กิ ด ช . ที่ 3

ช่วย

ตามมาคือ ช่ วย เขาจะ ช่วยเราใน ทุ ก กิ จ ก ร ร ม ข อ ง ช ม ร ม เ กิ ด ความรู้ สึ ก อยากมี ส่ ว นร่ วมเกิ ด

แนวคิด เกิดมุมมองใหม่ๆ เกิดการแลกเปลี่ยน ช่วยเหลือ กันอีกมากมาย บางคนอาสาสมัครมาเป็ นคณะกรรมการ คนที่ มีความสามารถต่างๆเมื่ อมี กิจกรรมของชมรมก็ จ ะ อาสารับผิดชอบงานในด้ านที่ถนัดเพื่อช่วยแบ่งเบาเพื่อนๆ บางคนก็อาสาใช้ แรงงานทาทุกอย่างที่คิดว่ามีประโยชน์ และช่ ว ยเพื่ อ นได้ บางคนก็ ทาหน้ า ที่ เ ป็ น ครู เป็ น ผู้ส อน ให้ กบั เพื่อนๆ เพราะเมื่อเขาชอบ เขาเชื่อว่าสิ่งที่ทาอยู่เ ป็ น เรื่ องที่ดีและมีประโยชน์ เขาก็จะยินดีช่วยด้ วยความเต็มใจ และสิ่งที่ เราคาดหวังมากไปกว่านัน้ ก็ คือเมื่ อเขาพ้ นโทษ 55

ออกมา หรื อถูกปล่อยตัว เขาจะเอาความรู้ความสามารถที่ มี ออกมาช่วยสังคมหรื อบางคนก็อาจจะออกมาเป็ นแกน นาช่ ว ยพัฒ นาเด็ ก และเยาวชน เหมื อ นที่ เ รื อ นจ ากลาง ขอนแก่ น ที่ มี จิต อาสาที่ พ้นโทษออกมามาท าหน้ าที่ ช่วย จั ง หวั ด ในการเป็ นแกนน าพัฒ นาเด็ ก และเยาวชนใน โครงการ TO BE NUMBER ONE เพราะเราเชื่อว่าคน คนสามารถเปลี่ยนแปลงตัวเองให้ เป็ นคนดีและมี ศักยภาพได้ เสมอ

เอาละครั บ มาจนถึ ง ตรงนี ค้ งจะได้ เรี ย นรู้ การ ด าเนิ น งาน TO BE NUMBER ONE ในสัง กั ด กระทรวง ยุติ ธ รรมได้ ม ากขึน้ หรื อ ที่ เราเรี ย กว่ า TO BE NUMBER ONE หลังกาแพงสูง กาแพงอาจจะเป็ นเพียงสิงที่ขวางกัน้ อิสระภาพของผู้ต้องขังเท่านัน้ แต่กาแพงไม่ได้ ปิดกัน้ ให้ เครื อข่ายแห่งความดี ของ TO BE NUMBER ONE ให้ เข้ า ไปเจริ ญเติบโตงอกงามในโลกหลังกาแพงสูงได้ แล้ ววัน หนึ่งเขาจะก้ าวออกมาเป็ นคนที่มีคุณภาพของสังคมด้ วย ความมัน่ ใจโดยไม่ได้ เริ่มต้ นจากศูนย์ แต่เมต้ นจากการเป็ น แกนนาหรื อสมาชิก TO BE NUMBER ONE ที่มีคุณภาพ และภาคภูมิ ใ จ และสุด ท้ า ยเราจะพาท่ า นไปรู้ จั ก กั บ มุมมองของผู้รับผิดชอบงาน TO BE NUMBER ONE ที่มี โอกาสได้ ร่วมงานกับเราตลาดหลายปี ที่ผ่านมา ได้ บอกเล่า อะไรสักหน่อย รวมถึงตัวอย่างแบบสารวจ 3 ช ของน้ องๆ ในสถานพินิจและในเรื อนจา

ขอบคุณโครงการดีๆ TO BE NUMBER ONE ที่ทา ให้ มี วัน นี ้ ขอบคุณ CP ALL ที่ พร้ อมสนับ สนุน ตลอดมา ขอบคุ ณ เครื อ ข่ า ยที่ เ ป็ นเสมื อ นครอบครั ว ใหญ่ ที่ ค อย ช่วยเหลือและให้ กาลังใจกันตลอดมา และสุดท้ ายขอบคุณแกนนาและสมาชิกชมรม TO BE NUMBER ONE ห ลั ง ก า แ พ ง สู ง ทุ ก ค น ที่ ใ ห้ ประสบการณ์ ดีๆ กับเรา เป็ นกาลังใจให้ ทุกคนก้ าวเดิน ต่ อ ไป เราจะยั ง คงมุ่ ง มั่ น สานต่ อ พระปณิ ธ านใน ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญาสิริวฒ ั นาพรรณวดี ตลอดไป. ขอบคุณครับ