Column – It ain’t half hot, Mum

column

Leo Kroon

Dat de Britten een bijzonder volk zijn, zal menigeen wel beamen. “Quintessentially British” is op veel zaken in Groot-Brittannië van toepassing: van de eigen munt en de Britse humor tot het ritueel van de afternoon tea. Dat laatste kan van alles betekenen: van een eenvoudig kopje thee (“cuppa”) om een uur of vier tot een copieuze maaltijd met meerdere gangen. Afijn, voor degenen die het uitgebreid willen lezen raad ik Lia van Bekhovens boek “Klein Brittannië” van harte aan. Waarom ik de Britten hier nu noem is omdat hun gevoel voor temperatuur in enkele opzichten nogal afwijkt van wat we in ons land gewend zijn. Zo viel het mij namelijk al snel op dat de Britten blijkbaar vrij ongevoelig zijn voor kou. Wandelend met mijn vrouw in december in een koud en winderig London, het zal zo’n graad of 5 zijn geweest, waren wij gehuld in een winterjas met daaronder warme kleding. Desondanks vonden wij het toch nogal fris. Het verbaasde ons daarom elke keer weer als wij Engelse yuppen zagen die slechts alleen een dun overhemd met korte mouwen droegen. “Hebben die het dan niet koud?” vroegen wij ons verwonderd af. Je moet overigens ook niet gek opkijken als je dan zelfs nog af en toe jonge mannen met korte broeken voorbij ziet lopen. Met de jonge dames is het vaak al net zo. In Brighton zien wij ze, ook in de winter, op vrijdag- en zaterdagavond in het centrum van de stad met spaghettibandjes en veel te korte rokjes. Wankelend op hoge hakken gaan ze, vaak in groepjes van een “hen party” (vrijgezellenavond) naar hun vertier om zo snel mogelijk dronken te worden. Nou is het natuurlijk wel zo dat het in Engeland in de winter, zeker aan de zuidkust, nooit écht koud wordt, daar zorgt de Golfstroom wel voor. Desondanks kunnen de Britten goed tegen de kou. Wellicht is dit een genetische erfenis van de Vikingen die het land ooit veroverden. Mocht het echt eens een paar dagen flink gaan vriezen dan hebben de sensatiebeluste tabloids het vreemd genoeg toch al gauw over een “killer winter”.

De Britten kunnen dan wel goed tegen de kou, maar tegen de hitte is het een heel ander verhaal. Dit werd bijvoorbeeld op humoristische wijze duidelijk gemaakt in de BBC Tv-serie “It ain’t half hot, Mum” die in Nederland onder de naam “Oh moeder, wat is het heet” uitgezonden werd in de tweede helft van de jaren zeventig. De serie speelt tijdens de Tweede Wereldoorlog in India en volgt de gebeurtenissen van een aantal soldaten die als entertainers voor het leger optreden. In de hele serie lijden de Britse soldaten onder de niet aflatende hitte en vochtigheid in India, dit tot vermaak van de Indiërs. Door de nabijheid van de alom omringende zee wordt het in Groot-Brittannië ook nooit echt warm. De Britse definitie van een hittegolf verschilt daarom nogal van de Nederlandse definitie. Bij ons is de definitie voor een landelijke hittegolf gerelateerd aan de maximumtemperatuur in De Bilt. Als bijvoorbeeld alleen in Maastricht aan de definitie is voldaan dan spreken we van een regionale hittegolf. Maar het is dan wel dezelfde definitie die wordt gehanteerd. De Britse definitie is afhankelijk van de locatie in het koninkrijk. De officiële definitie voor een hittegolf is een periode van ten minste drie opeenvolgende dagen met een maximumtemperatuur boven een lokaal vastgestelde grenswaarde. Die grenswaarde verschilt per provincie (county). Voor een achttal counties in en om London is momenteel de grenswaarde 28°C, maar voor veel andere counties, met name in Schotland, Wales, Noord- en West Engeland is de grenswaarde slechts 25°C. Deze grenswaarden worden in het Verenigd Koninkrijk elke 10 jaar aangepast aan de meest recente 30-jarige klimatologie. Zo gold voor de klimatologie over 1961 – 1990 alleen voor centraal London een grenswaarde van 27°C, elders was die waarde minder. De wereldwijde opwarming blijkt hier maar weer uit. Door deze aanpassingen van de definitie zal het aantal hittegolven daardoor waarschijnlijk nauwelijks toenemen. Dit in tegenstelling tot Nederland waar in de hele 20e eeuw welgeteld 16 hittegolven werden geregistreerd en in de 21e eeuw tot nu toe al 14 (www.knmi.nl/nederland-nu/klimatologie/ lijsten/hittegolven). Een en ander na correctie van de temperatuurmetingen omdat in de loop van de 20e eeuw methodes, locaties en opstellingen zijn veranderd.

De Britten wisten denk ik niet wat hen overkwam toen op 19 juli van dit jaar voor het eerst de 40°C grens werd overschreden. Volgens wetenschappers zou deze temperatuur nooit gehaald zijn zonder global warming. Het zou dan zeker 2 tot 4 graden minder warm zijn geweest. Hoe het ook zij, de meeste Britten zullen deze zomer meer dan eens verzucht hebben “Oh moeder, wat is het heet”.